Έκθεση Έναρξης Περίοδος αναφοράς από έως

Transcript

1 LIFE07 ENV/GR/ Soil Sustainability (So.S.) Αειφορική διαχείριση εδάφους σε μια μεσογειακή Λεκάνη με βάση την Ευρωπαϊκή θεματική Στρατηγική για το έδαφος Έκθεση Έναρξης Περίοδος αναφοράς από έως Ημερομηνία αναφοράς Περιοχή έργου: Στοιχεία Έργου Υδρολογική Λεκάνη Ανθεμούντα Κεντρική Μακεδονία Ημερομηνία Έναρξης έργου: 01/01/2009 Ημερομηνία Λήξης έργου: 30/06/2012 Προϋπολογισμός: ,00 Χρηματοδότηση Ευρωπαϊκής Επιτροπής: ,00 (%) συνολικού κόστους: 49,08% (%) επιλέξιμου κόστους: 50,00% Στοιχεία Συντονιστή Δικαιούχου Επωνυμία Δικαιούχου: Πρόσωπο Επικοινωνίας: ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. κος Σωκράτης Φάμελλος Ταχυδρομική Διεύθυνση: 1 ο χλμ. Θέρμης-Τριαδίου (Gold Center, Κτίριο 9) GR-57001, Τ.Θ , Θέρμη Τηλέφωνο: Fax: Project Website: environment@anatoliki.gr

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Πρόοδος έργου Αξιολόγηση της εφικτότητας των στόχων και του πλάνου εργασίας του έργου Προβλήματα κατά την υλοποίηση του έργου 3 2. EXECUTIVE SUMMARY General progress Assessment as to whether the project objectives and work plan are still viable Problems encountered 7 3. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΡΓΟΥ Περιγραφή διοίκησης έργου Οργανόγραμμα της ομάδας έργου και της δομής διοίκησης Συμβάσεις συνεργασίας συντονιστή δικαιούχου με συμπράττοντες δικαιούχους 9 4. ΤΕΧΝΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Υλοποιηθείσες Ενέργειες Ενέργεια 1: Διοίκηση & παρακολούθηση έργου Ενέργεια 2: Λειτουργία μονάδας διαχείρισης εδάφους Ενέργεια 3: Εκτίμηση κινδύνου διάβρωσης στις ημιορεινές περιοχές Ενέργεια 6: Εκτίμηση υποβάθμισης εδάφους από τη διάβρωση σε μια πιλοτική 16 αγροτική περιοχή Ενέργεια 7: Αναγνώριση απομείωσης οργανικής ύλης σε μια πιλοτική αγροτική 16 περιοχή Ενέργεια 8: Ενημέρωση και συμμετοχή των εμπλεκόμενων στην αναγνώριση 17 των χαρακτηριστικών, λειτουργιών και απειλών του εδάφους Ενέργεια 9: Εκτίμηση κινδύνου αλάτωσης εδάφους στην πιλοτική αγροτική 17 περιοχή Ενέργεια 10: «Ανάπτυξη Εργαλείου Διαχείρισης Ρυπασμένου Εδάφους 18 (ΕΔΡΕ)» Ενέργεια 13: Παρακολούθηση και εκτίμηση κινδύνου στεγανοποίησης σε μια πιλοτική περιοχή Ενέργεια 18: Ταυτότητα έργου Ενέργεια 19: Ενέργεια Δημοσιοποίησης έργου: Έντυπα και πινακίδες Ενέργεια 20: Ιστοσελίδα έργου Διαθεσιμότητα των απαραίτητων αδειών και εγκρίσεων Προγραμματισμένες δράσεις μέχρι την 30 η Ιουνίου 2010 (ενδιάμεση έκθεση) Ενέργεια 1: Διοίκηση & παρακολούθηση έργου Ενέργεια 2: Λειτουργία μονάδας διαχείρισης εδάφους Ενέργεια 3: Εκτίμηση κινδύνου διάβρωσης στις ημιορεινές περιοχές Ενέργεια 4: Ανάπτυξη εργαλείου λήψης αποφάσεων Ενέργεια 6: Εκτίμηση υποβάθμισης εδάφους από τη διάβρωση σε μια πιλοτική 23 αγροτική περιοχή Ενέργεια 7: Αναγνώριση απομείωσης οργανικής ύλης σε μια πιλοτική αγροτική 23 περιοχή Ενέργεια 8: Ενημέρωση και συμμετοχή των εμπλεκόμενων στην αναγνώριση των χαρακτηριστικών, λειτουργιών και απειλών του εδάφους. 23

3 Ενέργεια 9: Εκτίμηση κινδύνου αλάτωσης εδάφους στην πιλοτική αγροτική 24 περιοχή Ενέργεια 10: «Ανάπτυξη Εργαλείου Διαχείρισης Ρυπασμένου Εδάφους (ΕΔΡΕ)» Ενέργεια 11: Εφαρμογή του ΕΔΡΕ σε συγκεκριμένη περιοχή (Περιοχή Θέρμης) Ενέργεια 13: Παρακολούθηση και εκτίμηση κινδύνου στεγανοποίησης σε μια 25 πιλοτική περιοχή Ενέργεια 14: Ανάπτυξη και αξιολόγηση βέλτιστων πρακτικών για την προστασία 25 των εδαφών από τη στεγανοποίηση Ενέργεια 19. Δημοσιοποίηση έργου: Έντυπα και πινακίδες Ενέργεια 20. Ιστοσελίδα έργου Διάγραμμα GANTT OIKONOMIKO ANTIKEIMENO Λογιστικό σύστημα παρακολούθησης Διαθεσιμότητα χρηματοδότησης έργου Δαπάνες υλοποίησης ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1- Συμβάσεις εταιρικής σχέσης έργου 6.2. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2- Παραδοτέα 6.3. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3- Διοικητικό μέρος 6.4. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4- Τεχνικό μέρος 6.5. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5- Καθορισμός δεικτών αποτελεσμάτων έργου (Output indicators) 6.6. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 6- Ηλεκτρονική έκδοση της αρχικής έκθεσης Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. ii

4 ΛΙΣΤΑ ΣΥΝΤΟΜΕΥΣΕΩΝ ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. - Ι.Ε.Β. Π.Τ.Α.-Κ.Μ. Π.Κ.Μ. Γ.Σ.Π. ΔΙ.Σ.Α. ΥΠ.ΟΙ.Ο. Γ.Υ.Σ. Ο.Κ.Χ.Ε. Ε.Μ.Υ. Ε.Λ.Α. Ε.Δ.Ρ.Ε. GIS MARS CORINE PESERA RUSLE2 WEPP Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας - Ινστιτούτο Εγγείων Βελτιώσεων Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Κεντρικής Μακεδονίας Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών Διεύθυνση Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Υπουργείο Οικονομίας & Οικονομικών Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού Οργανισμός Κτηματολογίου & Χαρτογραφήσεων Ελλάδας Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία Εργαλείου Λήψης Αποφάσεων Εργαλείου Διαχείρισης Ρυπασμένου Εδάφους Geographical Information Systems Monitoring Agricultural ReSources Coordination of information on the environment Pan-European Soil Erosion Risk Assessment Revised Universal Soil Loss Equation version2 Water Erosion Prediction Project Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. iii

5 1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1.1. Πρόοδος έργου Στην παρούσα έκθεση περιγράφεται η μεθοδολογία, τα προβλήματα και τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα καθώς και οι ενέργειες διοίκησης και οικονομικής διαχείρισης του έργου LIFE07 ENV/GR/ Soil Sustainability (So.S.), με τον πλήρη τίτλο «Αειφορική διαχείριση εδάφους σε μια μεσογιακή Λεκάνη με βάση την Ευρωπαϊκή θεματική Στρατηγική για το έδαφος» Επιπλέον γίνεται αναφορά στο πλάνο εργασίας του εταιρικού σχήματος για την επόμενη περίοδο και μέχρι την ημερομηνία αναφοράς της ενδιάμεσης έκθεσης, 30 Ιουνίου Το έργο LIFE Soil Sustainability (So.S.) αφορά στην αναγνώριση των διαφόρων κινδύνων που απειλούν το έδαφος λαμβάνοντας υπόψη τα γεωμορφολογικά, υδρολογικά, οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά της περιοχής καθώς και την προτεινόμενη Ευρωπαϊκή στρατηγική για το έδαφος. Για την υλοποίηση του, συνεργάζονται η Αναπτυξιακή Εταιρεία Ανατολικής Θεσσαλονίκης ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε., το Ινστιτούτο Εγγείων Βελτιώσεων του ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., οι εταιρείες INTERGEO ΕΠΕ και ΥΕΤΟΣ Ο.Ε., η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Συγχρηματοδότες του έργου εκτός της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και του εταιρικού σχήματος είναι οι Δήμοι Θέρμης, Βασιλικών και Ανθεμούντα. Το έργο περιλαμβάνει σημαντικές πιλοτικές εφαρμογές που υλοποιούνται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και συγκεκριμένα: - Αναγνώριση των κατευθύνσεων της ευρωπαϊκής θεματικής στρατηγικής για το έδαφος και συμβολή στην υιοθέτηση της. - Αντιμετώπιση της διάβρωσης στις ορεινές και ημιορεινές περιοχές της λεκάνης. - Αντιμετώπιση της υποβάθμισης του εδάφους στις αγροτικές περιοχές της λεκάνης. - Προστασία και έλεγχος της ρύπανσης και της στεγανοποίησης του εδάφους στις υπό αστικοποίηση περιοχές. - Ανάπτυξη και διάδοση μεθόδων και τεχνικών στη διαχείριση εδάφους με βάση τη Ευρωπαϊκή θεματική στρατηγική για το έδαφος. - Ανάπτυξη σχεδίου δράσης διαχείρισης και προστασίας του εδάφους της λεκάνης του Ανθεμούντα μέσω τις αναγνώρισης και αντιμετώπισης των κινδύνων που το απειλούν. - Βελτίωση δεξιοτήτων επιστημόνων και φορέων και ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας σε θέματα προστασίας και διαχείρισης εδάφους. Περιοχή εφαρμογής του έργου είναι η υδρολογική λεκάνη του Ανθεμούντα και στόχος η αναγνώριση της υποβάθμισης του εδάφους η οποία επιταχύνεται από τις διάφορες ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου, συστήθηκε και λειτουργεί, από το συντονιστή δικαιούχο, η μονάδα διαχείρισης εδάφους, εμπλουτίστηκε υφιστάμενη βάση δεδομένων του Γεωγραφικού συστήματος πληροφοριών και παραδόθηκαν δεδομένα στους συμπράττοντες δικαιούχους του έργου απαραίτητα για την υλοποίηση των ενεργειών για τις οποίες είναι υπεύθυνοι (ενέργεια 2). Ο ίδιος δικαιούχος, μετά από βιβλιογραφική έρευνα και αξιολόγηση των διαθέσιμων μοντέλων εκτίμησης του κινδύνου διάβρωσης και λαμβάνοντας υπόψη τα φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της περιοχής εφαρμογής (Δήμος Ανθεμούντα) και τη διαθεσιμότητα των δεδομένων (ενέργεια 3) επέλεξε το μοντέλο RUSLE2. Με την εφαρμογή του μοντέλου θα υπολογισθεί ο συντελεστής υδατικής διάβρωσης στις ημιορεινές περιοχές της λεκάνης. Ο δικαιούχος ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.-Ι.Ε.Β. προχώρησε με τον καθορισμό της πιλοτικής περιοχής (Δήμος Βασιλικών) για την εκτίμηση της υποβάθμισης του εδάφους στις αγροτικές περιοχές της λεκάνης ενώ κατήρτισε και έθεσε σε εφαρμογή το πρόγραμμα των απαραίτητων δειγματοληψιών και εργαστηριακών αναλύσεων εδάφους (ενέργειες 6 & 7). Στόχος των ενεργειών είναι η εκτίμηση της διάβρωσης και της απομείωσης της οργανικής ύλης στην πιλοτική περιοχή. Στο πλαίσιο της ίδιας πιλοτικής εφαρμογής ο δικαιούχος ΠΚΜ συνέταξε τα τεύχη της προκήρυξης του διαγωνισμού της μελέτης «Αλάτωση στις αγροτικές εκτάσεις της λεκάνης Ανθεμούντα» (ενέργεια 9), που αφορά στην ίδια με τις προηγούμενες ενέργειες περιοχή. Στο πλαίσιο ελέγχου της ρύπανσης στις υπό αστικοποίηση περιοχές της λεκάνης (Δήμος Θέρμης), ο δικαιούχος INTERGEO ολοκλήρωσε την επισκόπηση της σχετικής νομοθεσίας, ελληνικής και ευρωπαϊκής για τη διαχείριση των ρυπασμένων εδαφών και την αποκατάστασή τους. Βασικός στόχος της ενέργειας ήταν να εξεταστούν οι διεθνείς πρακτικές που αφορούν στο συγκεκριμένο θέμα, ώστε στη συνέχεια μετά από αξιολόγησή τους, οι πλέον αποτελεσματικές να αποτελέσουν τη βάση για την ανάπτυξη του εργαλείου διαχείρισης του ρυπασμένου εδάφους (ενέργεια 10). Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 1

6 Επίσης, ο δικαιούχος ΥΕΤΟΣ που είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο της στεγανοποίησης του εδάφους στις υπό αστικοποίηση περιοχές (Δήμος Θέρμης) επέλεξε την κατάλληλη μεθοδολογία, βάσει της οποίας θα εκτιμηθεί ο βαθμός στεγανοποίησης στο Δ. Θέρμης (ενέργεια 13). Η μεθοδολογία που προτείνεται για την εκτίμηση της στεγανοποίησης, βασίζεται στον προσδιορισμό του συντελεστή απορροής C, λαμβάνοντας υπόψη τις χρήσεις γης, το ανάγλυφο του εδάφους και εκτιμήσεις της υδατοπερατότητάς του. Τέλος, το πλαίσιο των ενεργειών δημοσιοποίησης του έργου, δημιουργήθηκε η ταυτότητα του έργου (ενέργεια 18), παρήχθησαν το φυλλάδιο και η αφίσα του έργου και εγκαταστάθηκαν οι πινακίδες του έργου στην περιοχή της λεκάνης (ενέργεια 19) και αναπτύχθηκε ο ιστότοπος του έργου σε σημαντικό βαθμό (ενέργεια 20) Αξιολόγηση της εφικτότητας των στόχων και του πλάνου εργασίας του έργου Το έργο ακολουθεί το πλάνο εργασίας που έχει καθορισθεί στην εγκεκριμένη αναθεωρημένη πρόταση του και δεν παρατηρούνται σημαντικά προβλήματα ή/και καθυστερήσεις εξασφαλίζοντας την δυνατότητα υλοποίησης των στόχων που έχουν τεθεί. Έχουν υπογραφεί οι συμβάσεις εταιρικής σχέσεις με τους τέσσερις από τους πέντε συμπράττοντες δικαιούχος (Παράρτημα 1), ενώ με τον πέμπτο, ΕΘΙΑΓΕ-ΙΕΒ, θα υπογραφεί μέχρι το τέλος Αυγούστου Οι συμβάσεις με τους συγχρηματοδότες θα ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του χρόνου. Αναλυτική αναφορά για τις συμβάσεις γίνεται στην παράγραφο 3.3 της παρούσας. Από τα παραδοτέα (Παράρτημα 2) που προβλέπονταν μέχρι το τέλος τους 1 ου εξαμήνου, δηλ.: 1. Έκθεση μεθοδολογίας παρακολούθησης του έργου 2. Έκθεση θεσμικού πλαισίου για τη διαχείριση ρυπασμένου εδάφους και την αποκατάστασή του 3. Ταυτότητα έργου 4. Πινακίδες έργου 5. Φυλλάδιο και αφίσα έργου 6. Ιστότοπος έργου 7. Λίστα επικοινωνίας έργου μόνο το τελευταίο καθυστερεί καθώς όπως περιγράφεται στην παράγραφο αυτό συζητήθηκε στη 2 η συνάντηση εργασίας, στις 2 Ιουλίου 2009 και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το Σεπτέμβριο του 2009, δηλ. τρεις μήνες αργότερα. Παράλληλα, απαιτείται η επίσπευση του εμπλουτισμού με κείμενα και η ανάπτυξη της αγγλικής έκδοσης του ιστοτόπου μέσα στο ίδιο διάστημα. Οι προηγούμενες καθυστερήσεις δεν δημιουργούν ιδιαίτερα προβλήματα στη δημοσιοποίηση του έργου καθώς υπάρχει σημαντικό χρονικό διάστημα μέχρι τη λήξη του έργου ώστε να διαδοθεί όσο γίνεται πιο αποτελεσματικά. Κατά την επισταμένη ανάγνωση της εγκεκριμένης πρότασης εντοπίσθηκαν κάποιες ημερομηνίες παραδοτέων και σημείων ορόσημο που δεν συμβαδίζουν με το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των αντίστοιχων ενεργειών. Οι ημερομηνίες αυτές έχουν διορθωθεί στη φόρμα C2 της πρότασης που παρατίθεται στο Παράρτημα 3. Επίσης, όπως αναφέρεται και στο κύριο μέρος της παρούσας έκθεσης κατά τον έλεγχο της εφικτότητας των διαφόρων ενεργειών προέκυψε η ανάγκη τροποποίησης του χρονοδιαγράμματος της ενέργειας 5 και του σημείου ορόσημου της ενέργειας 4. Συγκεκριμένα όπως έγινε αντιληπτό για να ξεκινήσει η ενέργεια 5 πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η ενέργεια 4 στο τέλος του Στο χρονοδιάγραμμα του έργου προβλεπόταν ότι το τελευταίο εξάμηνο της δράσης 4 είναι κοινό με το πρώτο εξάμηνο της δράσης 5 (Ιούνιο 2010 έως Δεκέμβριο Επομένως το χρονοδιάγραμμα της ενέργειας 5 πρέπει να ξεκινά στις 1/1/2011 και να ολοκληρώνεται στο τέλος του έργου, Ιούνιος 2012 (πίνακας C3, Παράρτημα 3). Η αλλαγή αυτή δεν έχει επίπτωση σε άλλες ενέργειες του έργου. Επιπλέον, λόγω των απαιτούμενων παρατηρήσεων πεδίων που περιλαμβάνονται στην πρώτη υποενέργεια της ενέργειας 4 αλλά και της πολυπλοκότητας ανάπτυξης του εργαλείου λήψης αποφάσεων και της πιθανής αντιμετώπισης προβλημάτων κατά την εφαρμογή του δεν θα είναι εφικτός ο «Προσδιορισμός των ζωνών δράσης προτεραιότητας που αντικατοπτρίζουν προστατευόμενες περιοχές από την υδατική διάβρωση», σημείο ορόσημο της ενέργειας 4. Για το λόγο αυτό η ημερομηνία του σημείου ορόσημου μεταφέρεται από τις 30/7/2010 στις 31/12/2010 (πίνακας C2, Παράρτημα 3). Οι τροποποιήσεις αυτές δεν αναμένεται να επιφέρουν επιπλέον αλλαγές και καθυστερήσεις στο αντικείμενο και το συνολικό χρονοδιάγραμμα του έργου. Ακόμα, στον πίνακα C2 των παραδοτέων προστέθηκε επιπλέον παραδοτέο στην ενέργεια 10 που υλοποιεί ο δικαιούχος INTERGEO με τίτλο «Overall Planning Strategy of Phase I and Phase II Environmental Site Assessments in potential contaminated areas» με ημερομηνία παράδοσης 28/02/2010 καθώς αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της υλοποίησης της. Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι κατά τη σύνταξη των συμβάσεων εταιρικής σχέσης του έργου και συγκεκριμένα του άρθρου 10 & 11 που αφορά στην υποβολή των τεχνικών και οικονομικών εκθέσεων Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 2

7 του έργου αποφασίσθηκε η μετάθεση της ημερομηνίας υποβολής των εκθέσεων κατά ένα μήνα (παράρτημα 3, FORM C2/4) εκτός βέβαια από αυτή της τελικής. Ο λόγος είναι ότι το χρονοδιάγραμμα του έργου χωρίσθηκε σε εξάμηνα τα οποία ολοκληρώνονται τον Ιούνιο και Δεκέμβριο κάθε έτους με στόχο την καλύτερη διοίκηση του έργου. Οι συμπράττοντες δικαιούχοι πρέπει να υποβάλουν τις εκθέσεις τους 15 ημέρες μετά τη λήξη κάθε εξαμήνου και αναλογιζόμενη το χρόνο που χρειάζεται για τη σύνταξη του πλήρους παραδοτέου από το συντονιστή δικαιούχο οι ημερομηνίες υποβολής των εκθέσεων στην ΕΕ μεταφέρονται ένα μήνα αργότερα, μετάθεση που δε δημιουργεί προβλήματα στην υλοποίηση του έργου Μετά από αυτές τις διορθώσεις και τροποποιήσεις και λαμβάνοντας υπόψη την σταθερότητα και αποτελεσματικότητα του εταιρικού σχήματος και την αναμενόμενη χωρίς προβλήματα χρηματοδότηση του έργου, εκτιμάται ότι οι στόχοι του έργου παραμένουν εφικτοί όπως και το πλάνο του ενώ δεν προβλέπονται σημαντικές τροποποιήσεις για την επόμενη περίοδο υλοποίησης Προβλήματα κατά την υλοποίηση του έργου Κατά την περίοδο αναφοράς της παρούσας δεν παρουσιάσθηκαν σημαντικά προβλήματα κατά την υλοποίηση του έργου. Τα προβλήματα αναφέρονται επιγραμματικά στη συνέχεια: 1. Διοικητικά προβλήματα Καθυστέρηση πέντε μηνών στην υπογραφή της σύμβασης του συντονιστή δικαιούχο με τον συμπράττοντα δικαιούχο ΕΘΙΑΓΕ-ΙΕΒ. Αναμένεται να υπογραφεί τέλος Αυγούστου (βλέπε παρ. 2.3.) Καθυστέρηση τριών μηνών στην ανάθεση καθηκόντων υπεύθυνου υλοποίησης των ενεργειών 3 έως 5 λόγω αδυναμίας συνεργασίας με τον αρχικώς επιλεχθέντα συνεργάτη της ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ. Ανέλαβε καθήκοντα τον Απρίλιο 2009 με αποτέλεσμα να επηρεασθεί η πορεία υλοποίησης των ενεργειών 2,3 & 4 (βλέπε παρ ). 2. Τεχνικά προβλήματα Καθυστέρηση τριών μηνών στη συλλογή και επεξεργασία των δεδομένων, ενέργεια 2, που είναι απαραίτητα για την υλοποίηση της ενέργειας 3, με αποτέλεσμα να μην ξεκινήσει και η ενέργεια 4 τον Ιούνιο 2009 αλλά δύο μήνες αργότερα (βλέπε παρ & 4.1.3). Αδυναμία λήψης και ανάλυσης μικρού αριθμού δειγμάτων εδάφους κατά την υλοποίηση του προγράμματος δειγματοληψιών (ενέργεια 6 & 7), που αντιμετωπίσθηκε με κατάλληλους χειρισμούς της ομάδας επεξεργασίας δειγμάτων (βλέπε παρ ). Καθυστέρηση στη προκήρυξη διαγωνισμού για την ανάθεση υλοποίησης της μελέτης «Αλάτωση στις αγροτικές εκτάσεις της λεκάνης Ανθεμούντα» (ενέργεια 9), η οποία πιθανό να έχει επιπτώσεις σε άλλες ενέργειες (βλέπε στο τέλος της παραγράφου). Καθυστέρηση ενός μήνα, 30/4/2009 αντί 31/3/2009, στην ανάπτυξη της ταυτότητας του έργου (ενέργεια 18) (βλέπε παρ ). Καθυστέρηση στην ανάπτυξη της ιστοσελίδας του έργου (ενέργεια 20). Προβλέπεται να ολοκληρωθεί δύο μήνες μετά την ημερομηνία ορόσημο της, δηλ. από 30/6/2009 την 31/8/2009 (βλέπε παρ ) Αν και υπάρχουν προβλήματα και καθυστερήσεις κατά την υλοποίηση του έργου δεν είναι ιδιαιτέρως σημαντικά διότι κυρίως οφείλονται σε καθυστερημένη υλοποίηση κάποιων απαραίτητων για την υλοποίηση βημάτων τόσο του διοικητικού όσο και του τεχνικού αντικειμένου του έργου και όχι σε αδυναμία υλοποίησης λόγω διοικητικής ή επιστημονικής ανεπάρκειας των ομάδων εργασίας ή την ανυπαρξία των απαραίτητων δεδομένων και μεθόδων υλοποίησης καθώς και οικονομικών πόρων χρηματοδότησης του έργου. Τα προηγούμενα προβλήματα είτε επιλύθηκαν στην περίοδο αναφοράς είτε εκτιμάται ότι θα επιλυθούν αποτελεσματικά στη συνέχεια και δεν αναμένεται να επηρεάσουν την μετέπειτα υλοποίηση του έργου. Το σημαντικότερο πρόβλημα που είχε επιπτώσεις και στις ενέργειες 2, 3 & 4 με αποτέλεσμα να καθυστερεί η υλοποίησή τους ήταν η καθυστερημένη ανάθεση καθηκόντων υπεύθυνου υλοποίησης τους. Το πρόβλημα ξεπεράσθηκε και αναμένεται ότι την επόμενη περίοδο αναφοράς θα καλυφθούν τα χρονοδιαγράμματα τους με εντατικοποίηση της εργασίας από τα μέλη της ομάδας έργου του συντονιστή δικαιούχου ώστε να μην επηρεάσουν το σύνολο του έργου. Τα μόνο πρόβλημα που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής είναι η υλοποίηση της ενέργειας 9 τόσο με την επίσπευση των γραφειοκρατικών διαδικασιών προκήρυξης όσο και των διαδικασιών ανάθεσης από το δικαιούχο ΠΚΜ. Η ενέργεια πρέπει να επισπευσθεί καθώς τυχόν εμπλοκή στις διαδικασίες μπορεί να επιφέρει νέες καθυστερήσεις στην υλοποίησή της. Κάτι τέτοιο θα δημιουργήσει προβλήματα στην υλοποίηση της ενέργειας 16, Σχέδιο δράσης για τη διαχείριση του εδάφους και στην ανάπτυξη του Θεματικού οδηγού για την προστασία των εδαφών στις αγροτικές περιοχές, ενέργεια 22, καθώς μέσω της ενέργειας 9 θα αναγνωρισθεί η κατάσταση αλάτωσης και θα προταθούν μέτρα αντιμετώπισης της αλάτωσης εδαφών τόσο στην περιοχή εφαρμογής του έργου (σχέδιο δράσης) όσο και γενικότερα στις Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 3

8 αγροτικές εκτάσεις (θεματικός οδηγός). Λόγω όμως της μεγάλης διάρκειας της συγκεκριμένης ενέργειας και των χρονικών προδιαγραφών που έχουν καθορισθεί στην προκήρυξη του διαγωνισμού αναμένεται ότι δεν θα υπάρξει πρόβλημα με την υλοποίηση της ενέργειας και του έργου στο σύνολό του. Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 4

9 2. EXECUTIVE SUMMARY 2.1. General Progress At the present report, the methodology, the problems and the results so far are described as well as the management of the project LIFE07 ENV/GR/ Soil Sustainability (So.S.), entitle Sustainable Soil Management in a Mediterranean basin based on the European Soil Thematic Strategy. In addition, the working plan that will be applied by the partners scheme during the next period and up to the date of interim report, 30 th June 2010, is presented. The project LIFE Soil Sustainability (So.S.) refers to the recognition of various risks that threaten the soil considering the geomorphologic, hydrologic, financial and social characteristics of the region and the guidelines of European Soil Strategy. For the implementation of the project, the Development Agency of Eastern Thessaloniki ANATOLIKI S.A., the Land Research Institute of N.AG.RE.F., the companies INTERGEO LTD and HYETOS G.P., the Region of Central Macedonia and the Regional Development Fund of the Region of Central Macedonia are cooperating. Co financiers of the project, except from the European Union and the partner scheme, are the Municipalities of Thermi, Vasilika and Anthemountas. The project consists of important pilot applications that are implemented for the first time in Greece and specifically: - Identification of the directions of the European Soil Thematic Strategy and contribution on it s adoption. - Combating erosion in mountainous and semi-mountainous areas of the basin. - Confronting soil degradation in agricultural areas of the basin. - Protecting and controlling contamination and sealing of soil at the under urbanization regions. - Development and dissemination of methods and techniques on soil management based on the European Soil Thematic Strategy. - Development of an action plan for the basin of Anthemountas towards the management and protection of Soil through the recognition and confrontation of the risks that threaten it. - Capacity building of the scientists and stakeholders and awareness of the local society in soil protection and management issues. The implementation area of the project is the hydrologic basin of Anthemountas and target is the recognition of soil degradation, which is accelerated by various human activities. In the implementation framework of the project, it was established and functions, by the coordinating beneficiary, the soil management unit, the existent GIS database was enriched and data were delivered to the beneficiaries that were necessary for the implementation of the actions that they are responsible for (Action 2). The same beneficiary, after literature search and evaluation of the available erosion risk assessment models and taking into account the physiographic characteristics of the implementation area (Municipality of Anthemountas) and the availability of data (Action 3), selected the model RUSLE2. The application of the model will provide the water erosion parameter at the semi-mountainous regions of the basin. The beneficiary NAGREF-LRI proceeded with the determination of the pilot area (Municipality of Vasilika) for the assessment of soil degradation in agricultural areas of the basin and prepared and started to implement the necessary sampling and laboratory soil analysis (Action 6 & 7). Aim of the actions is the assessment of erosion and organic matter decline in the pilot area. In the frame of the same pilot implementation, the RCM beneficiary had draw up the dossier of the tender for the public offering announcement for the study contest Salinization in agricultural areas in Anthemountas basin (Action 9), that refers to the same area of the previous actions (action 6&7) In the framework of contamination control at the under urbanization regions of the basin (Municipality of Thermi), the beneficiary INTERGEO has completed the overview of the related legislation, greek and european, for the contamination soil management and their remediation. Basic target of this action was to be examined the international practices that refer to this specific subject, so that after their evaluation, the most effective ones will become the base for the development of the contaminated soil management tool (Action 10). In addition, the HYETOS beneficiary, who is responsible for soil sealing control at the under urbanization areas (Municipality of Thermi), has selected the proper methodology, with which the sealing rate will be assessed in the Municipality of Thermi (Action 13). The methodology, that is selected for sealing evaluation, is based on the determination of the runoff coefficient C, taking into account the land uses, the cliff and the water penetration estimations. Finally, in the frame of the publishing actions of the project, the identity of the project was created (Action 18), the leaflet and the poster of the project were produced, the info boards of the project were Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 5

10 displayed in the region of the basin (Action 19) and the website of the project (Action 20), in high grade, was displayed on the web Assessment as to whether the project objectives and work plan are still viable The project follows the work plan that has been set in the approved revised proposal and no significant problems or/and delays were observed, ensuring the viability of implementation of the targets that have been set. The partnership agreements of coordinating beneficiary with four from the five associated beneficiaries (Annex 1) have been signed and with the fifth, NAGREF-LRI, it will be signed up to the end of August The contracts with the co financiers will be signed till the end of the year. The detailed reporting on the partnership agreements activities is presenting in paragraph 3.3. From the deliverables (Annex 2) that are predicted till the end of 1 st semester, ie.: 1. Monitoring Methodology report of the project 2. Institutional framework report for contaminated soil management and remediation. 3. Identity of the project 4. Info boards of the project 5. Leaflet and poster of the project 6. Website of the project 7. Contact list of the project just the last one is delayed as, it is described in paragraph , it has been discussed in the 2 nd work meeting, on the 2 nd July 2009, and it is expected to be completed till September 2009, three months later. In addition, it is in demand, the acceleration of website enrichment with texts and the development of it s english version in the same time period. The previous delays do not create any significant problems in the dissemination of the project due to the existent considerable time till the end of the project for the more effective dissemination. At the close reading of the approved proposal, some deliverable dates and milestones were spotted, that are not consistent with the implementation timetable of the related actions. These dates were corrected in form C2 of the proposal and can be found in Annex 3. Foremost, as it is referred and in the main part of this report, during the check of the feasibility of the various actions, it came up the necessity to update the timetable of action 5 and of the milestone of action 4. To be more specific, as it was seen, in order the action 5 to start, action 4 has firstly to be fulfilled until the end of In the timetable of the project, it was predicted that the last semester of action 4 is common with the first semester of action 5 (June 2010 to December 2010). As a result, the timetable of action 5 must be started at 1/1/2011 and ended at the end of the project, June 2012 (table C3, Annex 3). This change has no consequences in other actions of the project. In addition, due to the necessary field observations that are included in the first sub-action of action 4 and the development complexity of the decision support tool and the possible troubleshooting in it s implementation, the Determination of priority action zones that reflect protected areas from water erosion milestone of action 4 will not be obtainable. For this reason, the date of the milestone is transferred from 30/7/2010 to 31/12/2010 (table C2, Annex 3). These changes are not expected to have further revisions and delays in the subject and the general timetable of the project. Furthermore, on table C2 of the deliverables, it was added a deliverable in action 10 that implements the beneficiary INTERGEO with title Overall Planning Strategy of Phase I and Phase II Environmental Site Assessments in potential contaminated areas with delivery date 28/2/2012 as it is integral part of actions implementation. Finally, it should be mentioned that during drawing up of the project s partnership agreements and specifically the articles 10 & 11 that refer to the submission of technical and financial reports by the associated to the coordinating beneficiary, was decided the transfer of the submission date of the reports by one month (Annex 3, FORM C2/4) except from the date of the final report. The reason is that the timetable of the project was separated in semesters that are completed in June and December of each year targeting at the optimum administration of the project. The assosiated beneficiaries should submit the reports 15 days after the end of the each semester and taking into account the time that is necessary for the drawing up of the complete deliverable from the coordinating beneficiary, the submission report dates in the EU are changed, a month later. This does not create any problems in the implementation of the project. After these small corrections and revisions and considering the solidity and effectiveness of the partner scheme and the expected availability of financing, it is foreseen that the objectives and the working plan of the project is still viable and there no important revisions are expected in the next implementation period. Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 6

11 2.3. Problems encountered During the report period of the present, there weren t important problems in the implementation of the project. The problems refer, briefly, in the following paragraphs: 1. Administrative problems Delay of five months in the signing of partnership agreement of the coordinating beneficiary with the associated beneficiary NAGREF-LRI. It is expected to be signed at the end of August (see par. 2.3.) Delay of three months in the duty award of the implementation responsible of actions 3 and 5 due to the lack of cooperation with the initially selected coworker of ANATOLIKI. He undertook his duties in April 2009, something that had affected the implementation process of actions 2, 3 & 4 (see par ). 2. Technical problems Delay of three months in collection and processing of data, action 2, that are necessary for the implementation of action 3, so that action 4 has not started in June 2009 but two months later (see par & 4.1.3). Inability to obtain and analyze a small number of soil samples during the implementation of the sampling program (action 6 & 7) that was addressed through appropriate manipulation of the samples treatment group (see par ). Delay in the public offering announcement for the implementation award of the study Salinization in agricultural areas in the basin of Anthemountas (action 9), which will maybe have consequences in other actions (see at the end of this paragraph). Delay of one month, 30/4/2009 to 31/3/2009, in the development of the identity of the project (action 18) (see par ). Delay in the development of the website of the project (action 20). It is foreseeing that it will be completed two months after it s milestone, meaning from 30/6/2009 to 31/8/2009 (see par ). Even though, there are problems and delays in the implementation of the project, they are not of high importance because mainly they have occurred due to the delayed implementation of some necessary for the implementation steps in the administrative and technical subject of the project and not in inability of implementation due to administrative or scientific failure of the workgteams or the absence of necessary data and implementation methods and financial resources of project funding. The previous problems were resolved in the current period or expected to be effectively resolved in sequel and would not influence the subsequent implementation of the project. The most important problem, that had affected actions 2, 3 & 4 so that their implementation was delayed, was the delayed duty award of the implementation responsible of these actions. The problem was surmounted and it is expected that the next report period, the timetables will be covered with intensification of the work from the members of the workgroup of the coordinating beneficiary so that they will not affect the entire project. The only problem, that deserves particular attention, is the implementation of action 9, regarding the acceleration of bureaucratic public offering announcement procedures and the award processes from the RCM beneficiary. The action must be speeded up while any obstacles in the processes might cause further delays. This will create problems in the implementation of action 16, Action Plan for Soil Management and in the development of the Thematic Guide for soil protection in agricultural areas, action 22, as through action 9 will be recognized the salinization status and mitigation measures will be suggested in the implementation area of the project (action plan) and in the agricultural areas in general (thematic guide). However, due to the length of the specific action and the time standards that have been set in the announcement, it is expected that there will be no problem with the implementation of the action and the project in total. Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 7

12 3. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΡΓΟΥ 3.1. Περιγραφή διοίκησης έργου Κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς οι ενέργειες που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο της διοίκησης του έργου (Action 1) αφορούσαν στα παρακάτω: 1. Υπογραφή της συμφωνίας επιδότησης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αποστολή της αίτησης πρώτης προχρηματοδότησης (Δεκέμβριος 2009). 2. Είσπραξη της πρώτης προχρηματοδότησης και κατάθεση των προχρηματοδοτήσεων στους λογαριασμούς των συμπραττόντων δικαιούχων, σύμφωνα με τους όρους των συμβάσεων. 3. Ορισμός του συμπράττοντα δικαιούχου Π.Τ.Α.-Κ.Μ., στο πλαίσιο του αρμοδιοτήτων ίδρυσής του, ως υπεύθυνο οικονομικής διαχείρισης του έργου για λογαριασμό του συμπράττοντα δικαιούχου Π.Κ.Μ. (Αρ. Πρωτ. 502/ ) 4. Οργάνωση της 1 ης συνάντησης εργασίας στα γραφεία του δικαιούχου την 16 η Φεβρουαρίου 2009 με συμμετοχή εκπροσώπων των συμπραττόντων δικαιούχων, της υπεύθυνης παρακολούθησης από την εξωτερική ομάδα παρακολούθησης, Astrale GEIE Prospect C & S και του Δήμου Θέρμης. Το πρόγραμμα, λίστα συμμετεχόντων και φωτογραφικό υλικό της συνάντησης περιλαμβάνονται στο Παράρτημα 3. H συνάντηση υλοποιήθηκε με καθυστέρηση περίπου ενός μήνα από ότι είχε προδιαγραφεί στην εγκεκριμένη αναθεωρημένη πρόταση (σημείο ορόσημο project s kick off meeting 20/01/2009). 5. Συμμετοχή του υπεύθυνου έργου κου Σ. Φάμελλου και υπεύθυνη διοίκησης έργου κας Ε. Παυλίδου, στη συνάντηση των δικαιούχων έργων LIFE+07 στις 5 Μαρτίου 2009 στην Αθήνα, όπου επιπλέον του παρόντος έργου έγινε παρουσίαση της εμπειρίας που αποκόμισε η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. κατά την υλοποίηση του έργου LIFE04 ENV/GR/ Water Agenda, ως συντονιστής δικαιούχος. 6. Προετοιμασία και υπογραφή των συμφωνητικών συνεργασίας μεταξύ του συντονιστή δικαιούχου και των συμπραττόντων δικαιούχων (Παράρτημα 1) σε όλη τη διάρκεια του εξαμήνου. Δεν έχει υπογραφεί μέχρι σήμερα η σύμβαση με το δικαιούχο ΕΘΙΑΓΕ-ΙΕΒ για τους λόγους που αναφέρονται στην παράγραφο Οργάνωση της 2 ης συνάντησης εργασίας στα γραφεία του δικαιούχου στις 2 Ιουλίου 2009 στα γραφεία της ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ με στόχο το συντονισμό του εταιρικού σχήματος για την σύνταξη της παρούσας έκθεσης και την παρουσίαση της προόδου του τεχνικού αντικειμένου από τους δικαιούχους. Η λίστα συμμετεχόντων και φωτογραφικό υλικό της συνάντησης περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Οργανόγραμμα της ομάδας έργου και της δομής διοίκησης Με στόχο το βέλτιστο συντονισμό και τη διαχείριση του έργου και του εταιρικού σχήματος καθώς και τη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον Ιανουάριο του 2009 συστάθηκε η ομάδα διοίκησης του έργου από το συντονιστή δικαιούχο, ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε., η οποία απαρτίζεται από τα παρακάτω στελέχη: Ονοματεπώνυμο Σωκράτης Φάμελλος Ελισάβετ Παυλίδου Ευαγγελία Μίχου Καλλιόπη Βούλγαρη Αντικείμενο στο έργο Project manager - MSc Χημικός Μηχανικός Διοικητική παρακολούθηση - MSc Χημικός Μηχανικός Οικονομική παρακολούθηση - Σύμβουλος Επιχειρήσεων Γραμματειακή υποστήριξη του έργου Αναλυτικότερη περιγραφή του αντικειμένου κάθε μέλους της ομάδας διοίκησης δίδεται στη λίστα προσωπικού του έργου, στο παράρτημα 3. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς όλοι οι δικαιούχοι προχώρησαν με τη σύσταση των ομάδων εργασίας τους. Στην ίδια λίστα, παράρτημα 3, παρουσιάζονται τα μέλη των ομάδων εργασίας κάθε δικαιούχο με αναφορά στο ρόλο του καθενός κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους υλοποίησης του έργου. Στο ίδιο παράρτημα παρουσιάζεται το οργανόγραμμα διοίκησης του έργου και τα μέλη των δύο επιτροπών του έργου που παρουσιάζονται στο οργανόγραμμα. Αναλυτικότερα, περιγραφή της διοίκησης δίνεται στο παραδοτέο «έκθεση μεθοδολογίας παρακολούθησης του έργου» που συνέταξε ο συντονιστής δικαιούχος και συνοδεύει την παρούσα, Παράρτημα 2. Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 8

13 3.3. Συμβάσεις συνεργασίας συντονιστή δικαιούχου με συμπράττοντες δικαιούχους O συντονιστής δικαιούχος συνέταξε τις συμβάσεις συνεργασίας με τους συμπράττοντες δικαιούχος λαμβάνοντας υπόψη του το πρωτότυπο που έχει αναρτήσει η μονάδα LIFE στην ιστοσελίδα του προγράμματος. Συγκεκριμένα στις συμβάσεις (επισυνάπτονται στο παράρτημα 1) περιγράφονται αναλυτικά: Το αντικείμενο της σύμβασης Η Διάρκεια της σύμβασης (έναρξη: 1/1/ λήξη: ημερομηνία αποπληρωμής του συμπράττοντα από το συντονιστή δικαιούχου) Οι υποχρεώσεις των συμβαλλόντων μερών Οι Τεχνικές και οικονομικές εκθέσεις του έργου Η Αστική ευθύνη Η Σύγκρουση συμφερόντων Οι Όροι και ο τρόπος πληρωμής Ο Οικονομικός έλεγχος της επιτροπής Οι έλεγχοι και επιθεωρήσεις Οι Δράσεις επικοινωνίας, η δημοσιότητα της κοινοτικής χρηματοδότησης και τα οπτικοακουστικά προϊόντα Η Εμπιστευτικότητα Η Καταγγελία της σύμβασης Η Δικαστική επίλυση διαφόρων Επιπλέον, οι συμβάσεις περιλαμβάνουν ως αναπόσπαστο τμήμα τους και τα παρακάτω παραρτήματα: I. Τη Σύμβαση επιδότησης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του συντονιστή δικαιούχου, ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. II. Τις Ειδικές Διατάξεις III. Τις Κοινές Διατάξεις IV. Την Αναθεωρημένη πρόταση του έργου V. Λεπτομερή αναφορά του ρόλου, των ενεργειών και του χρονοδιαγράμματος του συμπράττοντος δικαιούχου στο πλαίσιο του έργου. Σύμφωνα με την πρόταση η υπογραφή των συμβάσεων για την υλοποίηση του έργου θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί την 31/03/2009, που αποτελεί και σημείο ορόσημο του έργου (signing of cooperation agreement 31/03/2009). Η καθυστέρηση οφείλεται στο ότι αποφασίσθηκε οι συμβάσεις να προετοιμασθούν μετά και τη συνάντηση των συντονιστών δικαιούχων έργων LIFE+07, όπου θα δινόταν διευκρινήσεις από την μονάδα LIFE και την εξωτερική ομάδα παρακολούθησης. Τελικά οι συμβάσεις στάλθηκαν ηλεκτρονικά στους συμπράττοντες δικαιούχος στα τέλη Μαρτίου και υπογράφηκαν στις παρακάτω ημερομηνίες: Δικαιούχος Ημερομηνία υπογραφής ΥΕΤΟΣ O.E. 09/04/2009 INTERGEO Ε.Π.Ε. 29/04/2009 Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (Π.Κ.Μ) 08/05/2009 Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Κεντρικής Μακεδονίας (Π.Τ.Α.-Κ.Μ.) 08/05/2009 Το σημαντικότερο πρόβλημα που έχει προκύψει είναι η καθυστέρηση στην υπογραφή της σύμβασης με το δικαιούχο ΕΘΙΑΓΕ-ΙΕΒ. Ο συντονιστής δικαιούχος επισήμανε την καθυστέρηση με σχετική επιστολή προς το συμπράττοντα δικαιούχο (επιστολή, Παράρτημα 3). Η καθυστέρηση οφείλεται στο ότι δεν έλαβε χώρα συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΘΙΑΓΕ για σημαντικό διάστημα, το οποίο και έπρεπε να δώσει την έγκριση στο ΙΕΒ να υπογράψει τη σχετική σύμβαση. Κατά την περίοδο σύνταξης της παρούσας και συγκεκριμένα στη συνεδρίαση της 23/7/2009 το Δ.Σ. του ΕΘΙΑΓΕ γνωμοδότησε θετικά οπότε και το πρόβλημα ουσιαστικά ξεπεράσθηκε. Στην εγκεκριμένη αναθεωρημένη πρόταση του έργου περιγράφεται και η συγχρηματοδότηση του έργου από τους Δήμους Θέρμης, Βασιλικών και Ανθεμούντα με το συνολικό ποσό των Μέχρι σήμερα δεν έχουν υπογραφεί οι σχετικές συμβάσεις καθώς δόθηκε προτεραιότητα στην ολοκλήρωση των συμβάσεων με τους συμπράττοντες δικαιούχος και την οργάνωση των ενεργειών του έργου. Αυτό δε δημιουργεί κανένα πρόβλημα στη χρηματοδότηση του έργου καθώς το έργο χρηματοδοτείται κανονικά από το ποσό της 1 ης ευρωπαϊκής προχρηματοδότησης και τους ίδιους πόρους των δικαιούχων. Οι συμβάσεις αναμένεται να συνταχθούν και να υπογραφούν μέχρι το τέλος του Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 9

14 4. ΤΕΧΝΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Περιοχή εφαρμογής του έργου είναι η υδρολογική λεκάνη του ποταμού Ανθεμούντα η οποία τοποθετείται στο βορειοδυτικό τμήμα της χερσονήσου της Χαλκιδικής, στη Βόρεια Ελλάδα. Στόχος του έργου είναι η αναγνώριση της υποβάθμισης του εδάφους η οποία επιταχύνεται από τις διάφορες ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Στο πλαίσιο του έργου θα αναγνωρισθούν οι περιοχές στις οποίες υφίσταται κίνδυνος διάβρωσης, υποβάθμισης της οργανικής ύλης, αλάτωσης ρύπανσης και στεγανοποίσης. Θα καθορισθούν στόχοι για τον περιορισμό των κινδύνων και την αναστροφή της υποβάθμισης τους εδάφους και θα αναπτυχθεί Σχέδιο Δράσης για την προστασία του σε όλη τη λεκάνη. Το σχέδιο δράσης θα περιλαμβάνει δράσεις για την προστασία από τη διάβρωση σε ορεινές και αγροτικές περιοχές, τον προγραμματισμό και τη βιώσιμη ανάπτυξη των οικιστικών περιοχών, την προστασία από τη διάχυτη και σημειακή ρύπανση, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και το ρόλο του εδάφους στην προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και του τοπίου. Στην ανάπτυξη του σχεδίου δράσης θα κληθούν να συμβάλουν και οι κοινωνικοί εταίροι της περιοχής. Στο πλαίσιο του έργου επιλέχθηκαν οι παρακάτω πιλοτικές περιοχές, όπως περιγράφεται και στην εγκεκριμένη αναθεωρημένη πρόταση (Χάρτης 1, Παράρτημα 4): Η περιοχή του Δήμου Θέρμης επιλέχθηκε για την αναγνώριση και αξιολόγηση των περιοχών του που κινδυνεύουν από σημειακή ρύπανση, τον εντοπισμό των ρυπασμένων περιοχών και την ανάπτυξη ειδικών μέτρων αποκατάστασης των περιοχών αυτών. Επιπλέον, στα όρια του Δήμου θα εκτιμηθεί ο βαθμός στεγανοποίησης των αστικών ή προς αστικοποίηση περιοχών και θα προταθούν βέλτιστες τεχνικές για τον περιορισμό της στεγανοποίησης ενώ τέλος θα εκπονηθούν συγκεκριμένες μελέτες περίπτωσης προστασίας από τη στεγανοποίηση για ένα οικοδομικό τετράγωνο και ένα σχολικό συγκρότημα στη Ν. Ραιδεστό. Η αγροτική περιοχή του Δήμου Βασιλικών επιλέχθηκε για την αξιολόγηση περιοχών που κινδυνεύουν από υποβάθμιση εξαιτίας της διάβρωσης, της απομείωσης της οργανικής ύλης και της αλάτωσης των αγροτικών εδαφών και την ανάπτυξη ειδικών μέτρων προστασίας και αναστροφής των φαινομένων αυτών. Στο πλαίσιο του έργου για το μεγαλύτερο τμήμα της πεδινής έκτασης του Δήμου θα γίνουν εδαφικές αναλύσεις και θα παραχθεί εδαφολογικός χάρτης. Η ημιορεινή περιοχή του Δήμου Ανθεμούντα επιλέχθηκε για την αξιολόγηση των περιοχών που κινδυνεύουν από διάβρωση του εδάφους, την αναγνώριση των ζωνών υψηλού κινδύνου, την ανάπτυξη ειδικών μέτρων προστασίας και αναστροφής της διάβρωσης στις περιοχές αυτές και τέλος για το σχεδιασμό ειδικών μέτρων για μια ζώνη υψηλού κινδύνου, όπως αναδάσωση, κατασκευή αναβαθμών και φραγμάτων, προστασία από την υπερβόσκηση, εφαρμογή κατάλληλων καλλιεργητικών μεθόδων, κ.α Υλοποιηθείσες Ενέργειες Στη διάρκεια της παρούσας περιόδου, εκτός από τις ενέργειες διοίκησης του έργου που περιγράφηκαν στην προηγούμενη παράγραφο, οι υλοποιηθείσες ενέργειες των υπολοίπων ενεργειών, με βάση την αναθεωρημένη πρόταση του έργου, αφορούν στις ενέργειες που παρουσιάζονται σκιασμένες στον πίνακα ενεργειών που παρατίθεται στη συνέχεια. Η έκθεση αναφέρεται στις ενέργειες όλων των δράσεων την περίοδο από την 1 η Ιανουαρίου 2009 έως την 30 η Ιουνίου 2009 πλην της ενέργειας διοίκησης του έργου που περιγράφει και τη συνάντηση εργασίας της 2 ης Ιουλίου Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 10

15 Πίνακας: Ενέργειες- παραδοτέα χρονοδιάγραμμα και υπεύθυνος δικαιούχος έργου LIFE07 ENV/GR/ Δράσεις Ενέργειες Χρονοδιάγραμμα Παραδοτέα Ημερομηνία Εταίρος Διάβρωση ημιορεινών περιοχών 1. Διοίκηση & παρακολούθηση έργου 1/1/ /6/ Λειτουργία μονάδας διαχείρισης εδάφους 1/1/ /6/2012 Έκθεση έναρξης 30/7/2009 Ενδιάμεση τεχνική και οικονομική έκθεση 30/7/2010 Περιοδική έκθεση 30/7/2011 Τελική τεχνική και οικονομική έκθεση 30/9/2012 Μεθοδολογία παρακολούθησης έργου 30/6/2009 Θεματικοί χάρτες με βάση τα αποτελέσματα του έργου 31/12/2011 Μελέτη τεχνικοοικονομικής ανάλυσης 30/6/2012 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 3. Εκτίμηση κινδύνου διάβρωσης στις ορεινές περιοχές. 1/1/ /12/2009 Έκθεση εκτίμησης κινδύνου διάβρωσης εδαφών. 31/12/2009 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 4. Ανάπτυξη Εργαλείου λήψης αποφάσεων για τον καθορισμό των ζωνών προτεραιότητας δράσης και την επιλογή μέτρων κατά της υποβάθμισης του εδάφους. 5. Σχεδιασμός των προτεινόμενων μέτρων στις ζώνες υψηλής προτεραιότητας. 1/6/ /12/2010 Εργαλείο λήψης αποφάσεων για την αντιμετώπιση της υδατοδιάβρωσης 30/11/2010 Θεματικός οδηγός για την αντιμετώπιση της υδατοδιάβρωσης 30/11/2010 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 1/7/ /6/2012 Μελέτη περίπτωσης αντιμετώπισης της υδατοδιάβρωσης 30/6/2012 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Υποβάθμιση εδάφους στις αγροτικές περιοχές Ενημέρωση και συμμετοχή των αγροτών 6. Εκτίμηση υποβάθμισης εδάφους από τη διάβρωση σε μια πιλοτική αγροτική περιοχή. 7. Επισκόπηση απομείωσης οργανικής ύλης σε μια πιλοτική αγροτική περιοχή. 8. Ενημέρωση και συμμετοχή των εμπλεκόμενων στην αναγνώριση των χαρακτηριστικών, λειτουργιών και απειλών του εδάφους. 9. Εκτίμηση κινδύνου αλάτωσης εδάφους στην πιλοτική αγροτική περιοχή. 1/1/ /12/2011 1/1/ /12/2011 1/4/ /6/2012 Έκθεση αποτελεσμάτων STU, φυσικοχημικών και υδραυλικών χαρακτηριστικών εδάφους Μαθηματικά μοντέλα διάβρωσης, κριτήρια εκτίμησης διάβρωσης σε πιλοτική περιοχή Οδηγίες αντιμετώπισης διάβρωσης, εργαλείο λήψης αποφάσεων για περιορισμό διάβρωσης Έκθεση αποτελεσμάτων απομείωσης της εδαφικής οργανικής ουσίας. Οδηγίες αντιμετώπισης της απομείωσης της οργανικής ύλης και εργαλείο λήψης αποφάσεων για τον περιορισμό της απομείωσής της. Έκθεση αξιολόγησης των δράσεων ενημέρωσης, κοινητοποίησης και εμπλοκής των τοπικών φορέων. 26/2/ /10/ /6/ /02/ /10/ /12/2011 Έκθεση αποτελεσμάτων της εδαφικής αλάτωσης. 28/2/2011 1/6/ /12/2001 Οδηγίες αντιμετώπισης της εδαφικής αλάτωσης και εργαλείο λήψης αποφάσεων για τον περιορισμο της 30/10/2011 ΕΘΙΑΓΕ-ΙΕΒ ΕΘΙΑΓΕ-ΙΕΒ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ/ ΕΘΙΑΓΕ ΠΚΜ

16 Πίνακας (συνέχεια): Ενέργειες- παραδοτέα χρονοδιάγραμμα και υπεύθυνος δικαιούχος έργου LIFE07 ENV/GR/ Έκθεση θεσμικού πλαισίου ρύπανσης εδαφών. 30/6/2009 Ρύπανση εδαφών από ανθρωπογενείς δραστηριότητες Στεγανοποίηση εδαφών σε υπό αστικοποίηση περιοχές. 10. Ανάπτυξη Εργαλείου Διαχείρισης Ρυπασμένου Εδάφους (ΕΔΡΕ) 1/1/ /03// Εφαρμογή του ΕΔΡΕ σε πιλοτική περιοχή (Περιοχή Θέρμης) 12. Βελτιστοποίηση και τελική ρύθμιση του εργαλείου διαχείρισης ρυπασμένου εδάφους 13. Παρακολούθηση και εκτίμηση κινδύνου στεγανοποίησης σε μια πιλοτική περιοχή. 14. Ανάπτυξη και αξιολόγηση βέλτιστων πρακτικών για την προστασία των εδαφών από τη στεγανοποίηση. 15. Σχεδιασμός καινοτόμων λύσεων για το έλεγχο της στεγανοποίησης σε μια υπό αστικοποίηση πιλοτική περιοχή. 1/1/ /6/ /3/ /12/2011 1/3/ /2/2010 1/3/ /2/2011 1/3/ /1/2012 Μοντέλο Αξιολόγησης Ρυπασμένων Πεδίων (ΜΑΡΠ), (Environmental Risk Assessment model) Στρατηγικό πλάνο δράσης για την εφαρμογή ελέγχου ρύπανσης υπεδάφους φάσης I και φάσης ΙΙ (Environmental Site Assessment Phase I and Phase II) Προδιαγραφές Κατάλογος και χάρτης εν δυνάμει ρυπασμένων περιοχών Βάση Δεδομένων με το σύνολο των εν δυνάμει ρυπασμένων πεδίων της πιλοτικής περιοχής Δ. Θέρμης Αποτελέσματα Περιβαλλοντικών ελέγχων Phase I και Phase II από 3 επιλεγμένα πεδία Εργαλείο αξιολόγησης ρύπανσης του πεδίου και λήψης απόφασης για την απορρύπανση - Σχέδια Δράσης Απορρύπανσης και Παρακολούθησης των ρυπασμένων περιοχών στην πιλοτική περιοχής Δ. Θέρμης. Εργαλείο λήψης αποφάσεων για τον σχεδιασμό και την επιλογή των τεχνικών απορρύπανσης Τελική Μορφή του Εργαλείου Διαχείρισης Ρυπασμένου εδάφους ΕΔΡΕ Έκθεση των γεωλογικών και υδρογεωλογικών χαρακτηριστικών πιλοτικής περιοχής. Αποτίμηση και παρακολούθηση στεγανοποίησης με βάση το προτεινόμενο μοντέλο. Συντελεστής απορροής στις αστικές και αγροτικές περιοχές Θεματικός οδηγός προστασίας της στεγανοποίησης εδαφών. Αειφόρο σχέδιο δράσης αστικοποίησης για την πιλοτική περιοχή. Μελέτη σκοπιμότητας επέκτασης του οικισμού Ν. Ραιδεστού με βάση τον κίνδυνο στεγανοποίησης. Μελέτες περίπτωσης για τον περιορισμό της στεγανοποίησης σε υπό ααστικοποίηση περιοχές. 31/1/ /3/2010 1/3/ /10/ /1/ /12/ /6/ /12/ /2/ /2/ /2/ /2/ /2/ /1/ /1/2012 Σχεδιασμός μελέτης περίπτωσης μικρής κλίμακας 31/1/2012 INTERGEO INTERGEO INTERGEO ΥΕΤΟΣ ΥΕΤΟΣ ΥΕΤΟΣ Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 12

17 Πίνακας (συνέχεια): Ενέργειες- παραδοτέα χρονοδιάγραμμα και υπεύθυνος δικαιούχος έργου LIFE07 ENV/GR/ Σχέδιο δράσης για τη διαχείριση του εδάφους στην περιοχή της υδρολογικής λεκάνης Ανθεμούντα. 17. Ανάπτυξη δεξιοτήτων για την αειφόρο διαχείριση του εδάφους. 1/07/ /6/2012 Σχέδιο δράσης προστασίας του εδάφους για την περιοχή της υδρολογικής λεκάνης του Ανθεμούντα. 30/4/2012 Έντυπο σχεδίου δράσης 15/5/2012 Εκπαιδευτικό υλικό ανάπτυξης δεξιοτήτων 30/11/2011 1/9/ /03/2012 Έκθεση αξιολόγησης των εκδηλώσεων ανάπτυξης δεξιοτήτων 31/3/2012 ΠΤΑ-ΚΜ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Διάδοση του έργου και των αποτελεσμάτων του. 18. Ταυτότητα έργου. 1/1/ /3/2009 Στοιχεία ταυτότητας έργου 31/3/2009 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 19. Δημοσιοποίηση έργου: Έντυπα και πινακίδες 1/1/ /6/2009 1/3/ /6/2012 Πινακίδες ενημέρωσης έργου 30/4/2009 Φυλλάδιο έργου 30/6/2009 Αφίσα έργου 30/6/2009 Λίστα επικοινωνίας έργου 30/6/2009 Layman s report 31/8/2012 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 20. Ιστοσελίδα έργου 1/1/ /6/2012 Ιστοσελίδα έργου 30/6/2009 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 21. Συμμετοχή σε συνέδρια και εκδόσεις 1/1/ /6/ Θεματικοί οδηγοί για την προστασία του εδάφους από κινδύνους που το απειλούν. 23. Ημερίδα λήξης του έργου 1/3/ /6/2012 Ενέργειες Άρθρα και παρουσιάσεις σε συνέδρια ημερίδας και συναντήσεις. 30/6/2010, 30/6/2012 ΕΤΑΙΡΙΚΟ ΣΧΗΜΑ 1/10/ /4/2012 Θεματικοί οδηγοί για το έδαφος 31/1/2012 ΠΤΑ-ΚΜ Πρόσκληση ημερίδας Μάιος 2012 Πρακτικά συνεδρίου Ιούνιος 2012 Ενδιάμεση έκθεση δράσεων δημοσιοποίησης έργου 30/6/2010 Τελική έκθεση δράσεων δημοσιοποίησης έργου 31/8/2012 ΠΤΑ-ΚΜ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 24. Σχέδιο επικοινωνίας μετά τη λήξη του έργου 1/5/ /6/2012 Σχέδιο επικοινωνίας μετά τη λήξη του έργου 30/6/2012 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 13

18 Ενέργεια 1: Διοίκηση & παρακολούθηση έργου Στο πλαίσιο της παρούσας ενέργειας πέραν των όσων περιγράφονται στο κεφάλαιο 2 ο συντονιστής δικαιούχος προχώρησε στη σύσταση της συνολικής ομάδας έργου καθώς και στη σύνταξη της μεθοδολογίας παρακολούθησης του έργου (Παραδοτέο: report on the employed project s monitoring methodology, Παράρτημα 2). Να σημειωθεί ότι η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ προχώρησε στην πρόσληψη στελέχους, του κου Παναγιώτη Παπάζογλου, Dr. Δασολόγου περιβαλλοντολόγου με ειδίκευση σε θέματα υδατοδιάβρωσης, ορεινής υδρονομίας, διαχείρισης υδατικών πόρων μετά από σχετική πρόσκληση =45&lang=el. Αρχικά διερευνήθηκε η δυνατότητα αξιοποίησης υφιστάμενων στελεχών και συνεργατών. Κάτι τέτοιο δεν κατέστη δυνατό και αποφασίσθηκε η πρόσληψη του προαναφερθέντος στελέχους το Μάρτιο του Αυτό είχε ως συνέπεια την καθυστέρηση στην υλοποίηση των δράσεων 2 και 3 και επομένως και της δράσης 4, καθυστέρηση η οποία προβλέπεται να μη δημιουργήσει πρόβλημα στη συνολική υλοποίηση του έργου. Σχετικά με τη μεθοδολογία παρακολούθησης του έργου, συντάχθηκε με στόχο την παρακολούθηση και αξιολόγηση της πορείας υλοποίησης και επίτευξης των στόχων του έργου. Περιλαμβάνει τα σημεία ορόσημα καθώς και άλλα σημεία ελέγχου όπως το χρονοδιάγραμμα τα αναμενόμενα αποτελέσματα και τους δείκτες προόδου κάθε δράσης καθώς και δείκτες οικονομικής παρακολούθησης. Η μεθοδολογία παρουσιάσθηκε στο εταιρικό σχήμα με στόχο να θα βοηθήσει κάθε υπεύθυνο δράσης καθώς και το συντονιστή δικαιούχο στην έγκαιρη διάγνωση καθυστερήσεων και προβλημάτων και στην άμεση αντιμετώπισή τους. Στο πλαίσιο της ενέργειας αυτής περιλαμβάνεται και η σύνταξη της παρούσας η οποία παραδίδεται με καθυστέρηση για τους λόγους που αναφέρονται στην παράγραφο 1.2. Η καθυστέρηση αυτή δεν δημιουργεί προβλήματα στην υλοποίηση του έργου Ενέργεια 2: Λειτουργία μονάδας διαχείρισης εδάφους Η ενέργεια ακολουθεί το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του έργου (1/1/ /6/2012) και υπεύθυνος δικαιούχος είναι η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. Η Μονάδα Διαχείρισης Εδάφους (ΜΟΝΑΔΑ), στελεχώθηκε με έμπειρο επιστημονικό προσωπικό και θα λειτουργεί στο τμήμα περιβάλλοντος του δικαιούχου από την έναρξη μέχρι και τη λήξη του έργου LIFE. Ήδη από το προηγούμενο έργο LIFE-WaterAgenda που υλοποίησε η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ υπήρξε αντίστοιχη δράση με τίτλο «Διοικητική δομή διαχείρισης υδάτινων πόρων της λεκάνης του Ανθεμούντα», η οποία διαθέτει μια σημαντική βάση δεδομένων Γεωγραφικού Συστημάτων Πληροφοριών χωρικής και περιβαλλοντικής πληροφορίας με δεδομένα που συλλέχθηκαν ή παρήχθησαν κατά τη διάρκεια του έργου WaterAgenda. Κατά την τρέχουσα περίοδο, τα στελέχη της ΜΟΝΑΔΑΣ εμπλούτισαν την υφιστάμενη βάση δεδομένων με νέα δεδομένα που συνέλεξαν. Συγκεκριμένα εισήχθησαν: μετεωρολογικά δεδομένα ενός σταθμού του ΕΘΙΑΓΕ στα Λουτρά Θέρμης και ενός σταθμού στη Γαλάτιστα της ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ Α.Ε., τα εικονοστοιχεία (pixels) και (50Km x 50Km) του ευρωπαϊκού έργου MARS (Monitoring Agricultural ReSources), η Ευρωπαϊκή Βάση δεδομένων για το Έδαφος και η υπέρυθρη δορυφορική εικόνα (SPOT με 20m διακριτική ικανότητα), οι διανομές του Δήμου Βασιλικών (περιοχές Βασιλικών και Αγίας Παρασκευής), η πρόταση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου του Δ. Βασιλικών. Επιπλέον για τις ανάγκες υλοποίησης του έργου παραδόθηκαν στους δικαιούχους του έργου από τη ΜΟΝΑΔΑ ορθοφωτοχάρτες, χρήσεις γης της περιοχής (ψηφιοποιημένες από την Ανατολική Α.Ε.), οι οικισμοί της περιοχής του Ανθεμούντα, το υδρογραφικό δίκτυο της λεκάνης απορροής του Ανθεμούντα, οι διανομές CORINE του 1996 και του 2000 σε διανυσματική μορφή (vector). Επίσης στο πλαίσιο λειτουργίας της ΜΟΝΑΔΑΣ υπογράφτηκε σύμβαση τεχνικής υποστήριξης του λογισμικού ArcGIS με την Marathon Data Systems (αντιπρόσωπος της ESRI στην Ελλάδα) που είναι απαραίτητο εργαλείο για την υλοποίηση του έργου. Το σημαντικότερο πρόβλημα που δημιουργήθηκε είναι ότι δύο από τους τρεις μετεωρολογικούς σταθμούς που διατηρεί η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ στην περιοχή δεν λειτουργούν αδιάλειπτα με αποτέλεσμα την μη καταγραφή πλήρων χρονοσειρών δεδομένων. Αυτό ξεπεράσθηκε με τη παραλαβή των αντίστοιχων μετεωρολογικών δεδομένων από σταθμό που διατηρεί το ΕΘΙΑΓΕ στην περιοχή και με την κατάθεση αιτήματος παράδοσης δεδομένων από σταθμό που διατηρεί η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία στο αεροδρόμιο «Μακεδονία». Εξετάζεται από το δικαιούχο η αντικατάσταση των υπαρχόντων σταθμών με καινούργιους Ενέργεια 3: Εκτίμηση κινδύνου διάβρωσης στις ημιορεινές περιοχές Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα η ενέργεια ξεκινάει από τον Ιανουάριο του 2009 και ολοκληρώνεται το Δεκέμβριο του 2009 και υπεύθυνη υλοποίησης είναι ΜΟΝΑΔΑ.