Ακολουθώντας τη ζωή σε έναν κάδο απορριμμάτων: μια ιστοριογραμμή (storyline) για τη διαχείριση απορριμμάτων στο νηπιαγωγείο

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ακολουθώντας τη ζωή σε έναν κάδο απορριμμάτων: μια ιστοριογραμμή (storyline) για τη διαχείριση απορριμμάτων στο νηπιαγωγείο"

Transcript

1 Ακολουθώντας τη ζωή σε έναν κάδο απορριμμάτων: μια ιστοριογραμμή (storyline) για τη διαχείριση απορριμμάτων στο νηπιαγωγείο Ιφιγένεια Ηλιοπούλου Νηπιαγωγός-Εκπαιδεύτρια, MPhil, PhD - Εκπαιδευτικός του ΥΠΕΠΘ ifiliop7@gmail.com, ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται η εξέλιξη ενός περιβαλλοντικού θέματος για τη διαχείριση των απορριμμάτων, όπως αναπτύχθηκε στο πλαίσιο περιβαλλοντικού προγράμματος σε Νηπιαγωγείο του Πηλίου με 13 προνήπια και 5 νήπια. Η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε είναι η διαθεματική προσέγγιση της Ιστοριογραμμής (Storyline). Το θέμα βασίστηκε σε συγκεκριμένο βιβλίο - μια παιδική ιστορία της oποίας oι λεπτομέρειες αναπτύχθηκαν από τα παιδιά κατά την ανάπτυξη του θέματος. Βασικός σκοπός του προγράμματος ήταν τα παιδιά να κατανοήσουν το πρόβλημα των απορριμμάτων και να αναπτύξουν ικανότητα δράσης. Θεωρήθηκε ότι τελικά επιτεύχθηκαν οι στόχοι που είχαν τεθεί αρχικά, με βάση τους στόχους της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Π.Ε) και τους στόχους, όπως αντλήθηκαν από το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών του Νηπιαγωγείου. Συγκεκριμένα, παρατηρήθηκε ενεργή συμμετοχή των παιδιών, εμπλουτισμός των γνώσεών τους σχετικά με τα απορρίμματα και τη διαχείρισή τους, ανάπτυξη θετικών στάσεων και συμπεριφορών, καλλιέργεια δεξιοτήτων, απαραίτητων για τη συμμετοχική τους δράση με στόχο τη μείωση των απορριμμάτων στο χώρο του σχολείου. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Σχολικό πρόγραμμα Π.Ε ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: περιβαλλοντικό πρόγραμμα, απορρίμματα, Ιστοριογραμμή, διαθεματική προσέγγιση, προσχολική εκπαίδευση ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το πρόβλημα των αστικών στερεών αποβλήτων είναι γνωστό ότι πλήττει τα μεγάλα αλλά και τα μικρά αστικά κέντρα (Θεμέλαρου, Πανέτσος & Πανέτσος, 2009). Ωστόσο, δεν πρέπει να παραγνωριστεί η σοβαρότητα του προβλήματος παραγωγής στερεών αποβλήτων στις επαρχιακές περιοχές, όπου οι κάτοικοι συνήθως αγνοούν την περιβαλλοντική υποβάθμιση που προκαλείται, είτε από την ανεξέλεγκτη εναπόθεσή τους σε κάποιο απόμερο χώρο στην άκρη του χωριού, είτε από την καύση τους από τους ίδιους τους κατοίκους. Ίσως θεωρούν ότι ζουν σε ένα φυσικό περιβάλλον, το οποίο δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα και συνεπώς, δεν είναι αναγκαίο να τηρούνται κάποιοι κανόνες και να εφαρμόζονται κάποιες πρακτικές ορθολογικής διαχείρισης των απορριμμάτων. Ο Δήμος Μουρεσίου-Ζαγοράς ξεκίνησε ενημερωτική εκστρατεία για την ανακύκλωση το Φλεβάρη του 2013, πραγματοποιώντας την πρώτη ενημερωτική εκδήλωση στο Δημοτικό Σχολείο Ζαγοράς. Τοποθετήθηκαν μπλε κάδοι σε διάσπαρτα σημεία της εμβέλειας το Δήμου, από τους οποίους η αποκομιδή απορριμμάτων γίνεται δύο φορές την εβδομάδα με

2 τελικό προορισμό τη μονάδα ανακύκλωσης στο Βελεστίνο. Το γεγονός αυτό πιθανώς να αποδεικνύει ότι η διαχείριση των απορριμμάτων άρχισε να αποτελεί αντικείμενο ανησυχίας για την Δημοτική αρχή. Έχει επισημανθεί από πολλές διεθνείς διασκέψεις και συνέδρια η ανάγκη για ενεργό συμμετοχή των πολιτών, καθώς επίσης και ο ρόλος της εκπαίδευσης, προκειμένου να επιτευχθεί η μετάβαση σε πιο βιώσιμες κοινωνίες (Elliott & Davies, 2009). Στα σχολεία αναπτύσσονται προγράμματα Π.Ε που είτε εστιάζουν στις σχέσεις και αλληλεπιδράσεις των παιδιών με τη φύση (εκπαίδευση μέσα στο περιβάλλον), είτε είναι σχετικά με την ανακύκλωση και την εξοικονόμηση νερού και ενέργειας (εκπαίδευση σχετικά με το περιβάλλον). Ωστόσο, είναι σημαντικό να υιοθετηθεί μία μετασχηματιστική προσέγγιση, η οποία θα εμπλέξει τα παιδιά σε εμπειρίες, ώστε να ενδυναμωθούν ως ενεργοί πολίτες και παράγοντες αλλαγής (εκπαίδευση για το περιβάλλον) (Pratt, 2009). Επισημαίνεται η ανάγκη να δίνεται έμφαση στη συμμετοχή των παιδιών στην επίλυση προβλημάτων για εκπαιδευτικούς λόγους, με στόχο την ανάπτυξη «επάρκειας δράσης», όπως τονίζουν οι Jensen & Schack (στο Παπαδημητρίου, 1998: 118) και όχι για να λυθούν τα περιβαλλοντικά και πολιτικά προβλήματα της κοινωνίας. Για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι σημαντική η εφαρμογή μεθόδων ενεργητικής μάθησης. Ως μια ενεργή μέθοδος, ικανή να ενεργοποιήσει τους μαθητές (Dreijerink & Roosjen, 2012) κρίθηκε και χρησιμοποιήθηκε η διδακτική μέθοδος Ιστοριογραμμή (Storyline), η οποία θα παρουσιαστεί παρακάτω με σύντομο τρόπο, διότι αναλυτικότερα έχει παρουσιαστεί στη σχετική βιβλιογραφία (Ηλιοπούλου, 2012; 2005α; 2005β). ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΜΜΗ (STORYLINE) Πρόκειται για μία ενεργή διδακτική μέθοδο, μια διαθεματική προσέγγιση, που βασίζεται στη θεωρία του κοινωνικού εποικοδομητισμού και ως εκ τούτου, ξεκινά με την διερεύνηση των γνώσεων και εμπειριών που ήδη κατέχουν οι μαθητές. Μέσα από το ασφαλές και ενδιαφέρον πλαίσιο της ιστορίας επιδιώκει να παρασύρει τους μαθητές σε ένα ταξίδι μάθησης με ενδιάμεσους σταθμούς τα επεισόδια μιας ιστορίας, η οποία κάθε φορά εμπλουτίζεται με λεπτομέρειες σταδιακά από τους ίδιους τους μαθητές με την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού. Πρόκειται για μία μαιευτική - σωκρατική διδακτική μέθοδο, εφόσον ο εκπαιδευτικός απευθύνει ερωτήσεις στους μαθητές κι εκείνοι επιστρατεύοντας τη φαντασία, την προϋπάρχουσα εμπειρία και γνώση τους, τόσο ατομική όσο και συλλογική, προσπαθούν να απαντήσουν μέσα από ποικίλου είδους δραστηριότητες. Τέλος, ελέγχουν τις απαντήσεις τους μέσω έρευνας με τη δυνατότητα να βελτιώνουν τις εργασίες τους με βάση τα νέα δεδομένα που προκύπτουν από την έρευνα που διεξάγουν. Όσο αφορά στη μορφή της ιστορίας, μια ελκυστική αρχή είναι απαραίτητη προκειμένου να προσελκύσει την προσοχή των παιδιών. Εισάγονται, οι κύριοι χαρακτήρες, αφού έχει τοποθετηθεί το σκηνικό της ιστορίας σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο. Η καθημερινή ζωή των ηρώων ανακαλύπτεται, ενώ ένα συμβάν διακόπτει την ισορροπία του επεισοδίου και τα παιδιά καλούνται να βρουν λύσεις για το πρόβλημα που προκύπτει (Ηλιοπούλου, 2005α). Τα παιδιά καλούνται να προβληματιστούν σχετικά με τις συνέπειες των λύσεων που προτείνουν και να σκεφτούν τα κριτήρια τα οποία είναι σημαντικά για τα ίδια. Η ιστορία καταλήγει σε ένα συμβάν αποκορύφωσης, όπως μπορεί να είναι η οργάνωση μιας γιορτής ή μιας επίσκεψης. Σημαντικό είναι να συμπεριλαμβάνεται στο σχεδιασμό χρόνος για το μεταγνωστικό στάδιο, κατά το οποίο τα παιδιά

3 ενθαρρύνονται για ανασκόπηση και αξιολόγηση όσων έμαθαν, έζησαν και αποκόμισαν σε συναισθήματα, γνώσεις, δεξιότητες και συμπεριφορές. Στο συγκεκριμένο πρόγραμμα Π.Ε, που παρουσιάζεται σε αυτή την εργασία, εφαρμόστηκε η Ιστοριογραμμή βασισμένη σε συγκεκριμένο βιβλίο (book-based Storyline). Ο σχεδιασμός του οργανογράμματος, βασίστηκε στο βιβλίο «Οι χοντρές κυρίες», η οποία αφηγείται μια ενδιαφέρουσα περιπέτεια, όπως τη βιώνουν μερικές σακούλες απορριμμάτων που βρίσκονται μέσα σε έναν κάδο (Κάσσαρης, 2004). Η επιλογή μιας book-based Ιστοριογραμμής έγινε για το λόγο ότι τα παιδιά αφενός, ήταν τα περισσότερα προνήπια (13 έναντι 5 νηπίων, εκ των οποίων το ένα νήπιο επαναφοιτούσε λόγω νοητικού προβλήματος και προβλήματος συμπεριφοράς) και αφετέρου, ήταν η πρώτη φορά που θα βίωναν το συγκεκριμένο τρόπο δουλειάς. Για τους παραπάνω λόγος κρίθηκε πιο ασφαλές να ξεκινήσουμε με μια ήδη δομημένη ιστορία αντί να την δημιουργήσουν τα ίδια τα παιδιά. Εφαρμόστηκε, όμως με κάποιες τροποποιήσεις, το οργανόγραμμα, που είχε σχεδιαστεί για το εθνικό θεματικό δίκτυο «Απορρίμματα: τα χρήσιμα.άχρηστα», που συντονίζει το ΚΠΕ Έδεσσας (Ηλιοπούλου, 2005α). Οι τροποποιήσεις αυτές έγιναν προκειμένου το οργανόγραμμα να προσαρμοστεί στις ανάγκες, τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντα της συγκεκριμένης ομάδας παιδιών. Άλλωστε, η Ιστοριογραμμή επιτρέπει τέτοιου είδους ενέργειες, εφόσον πρόκειται για μία ευέλικτη μεθοδολογία, που προσφέρει μεν ασφάλεια στον εκπαιδευτικό ότι βαδίζει σε γνωστό μονοπάτι, χωρίς όμως να στερεί στον ίδιο και στους μαθητές την γοητεία του αγνώστου και της σύμπραξης για τη δημιουργία της δικής τους ιστορίας, της συμπόρευσης στο δικό τους μοναδικό ταξίδι μάθησης. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΘΕΜΑΤΟΣ Σκοπός και στόχοι του προγράμματος Στο πλαίσιο προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, που πραγματοποιούνται στην Α/θμια εκπαίδευση, σχεδιάστηκε ένα θέμα για τα απορρίμματα και τη διαχείρισή τους. Το πρόγραμμα σχεδιάστηκε για να εφαρμοστεί σε Νηπιαγωγείο ενός χωριού του Πηλίου με αφορμή ίσως την δυσάρεστη κατάσταση και όψη της σχολικής αυλής. Μιας αυλής εκτεθειμένης στην ανεύθυνη συμπεριφορά κάποιων, οι οποίοι, αφού τη χρησιμοποιούσαν για ψυχαγωγικούς σκοπούς, την άφηναν σχεδόν κατεστραμμένη και γεμάτη με διαφόρων ειδών απορρίμματα. Ο γενικός σκοπός του προγράμματος ήταν τα παιδιά να κατανοήσουν το πρόβλημα των απορριμμάτων με απώτερους στόχους: 1. Να νοηματοδοτήσουν (conceptualize) την έννοια «απορρίμματα» 2. Να αναζητήσουν με κριτική διάθεση τις αιτίες παραγωγής απορριμμάτων 3. Να διερευνήσουν τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον 4. Ν ευαισθητοποιηθούν για το θέμα διαχείρισής τους 5. Να διερευνήσουν τρόπους διαχείρισης και μείωσης των απορριμμάτων 6. Να αποκτήσουν εμπειρίες δράσης, ώστε να γίνουν επαρκείς για δράση, ώστε μελλοντικά να ενεργοποιηθούν ως πολίτες για την αντιμετώπιση του προβλήματος Πιο ειδικά οι δραστηριότητες στο πλαίσιο του οργανογράμματος του θέματος (Ηλιοπούλου, 2005α) στόχευαν στα εξής: 1. Να διεξάγουν έρευνα για τα είδη των απορριμμάτων στην τάξη και να προσδιορίσουν τα υλικά από τα οποία παράχθηκαν

4 2. Να ταξινομήσουν τα απορρίμματα σε ανακυκλώσιμα και μη ανακυκλώσιμα 3. Να κατανοήσουν τις διαδικασίες και τα οφέλη ανακύκλωσης χαρτιού, γυαλιού, μετάλλου, πλαστικού και παραγωγής κομπόστ 4. Να υιοθετήσουν συμπεριφορές επαναχρησιμοποίησης 5. Να ενημερωθούν για την παραγωγή κομπόστ 6. Να ασκηθούν σε τρόπους μείωσης της κατανάλωσης 7. Να κατασκευάσουν κάδους ανακύκλωσης και να ανακυκλώσουν στο σχολείο 8. Να αποκτήσουν θετική στάση προς την μείωση της κατανάλωσης και να επηρεάσουν τους γονείς τους 9. Να συνεργαστούν με τη δημοτική αρχή ως ενεργά μέλη της κοινότητας Πορεία εξέλιξης του προγράμματος Η εκπαιδευτικός σε ρόλο νοικοκυράς μπαίνει στην τάξη, αγανακτισμένη για την απεργία των οδοκαθαριστών, που διαρκεί μέρες και τα απορρίμματα έχουν συσσωρευτεί στους δρόμους. Περιγράφεται δηλαδή μία σκηνή την οποία έχουν βιώσει τα παιδιά, είτε στην καθημερινή τους ζωής είτε και μέσα από τα ΜΜΕ. Στη συνέχεια, τους προτρέπει να διαβάσουν το βιβλίο, που περιγράφει την ιστορία μιας αχτίδας, η οποία παγιδεύτηκε σε έναν κάδο απορριμμάτων λίγο πριν ξεκινήσει η απεργία. Το θέμα εισάγεται με ελκυστικό τρόπο και εξασφαλίζει το ενδιαφέρον των παιδιών για τη συνέχεια. Η εκπαιδευτικός, αφού διαβάσει όσα διαδραματίζονται τη Δευτέρα, προτείνει στα παιδιά να διαβάζουν τη συνέχεια της ιστορίας μία συγκεκριμένη ημέρα της εβδομάδας, που θα σημειώσουν στο ημερολόγιο. Στο πρώτο επεισόδιο της ιστορίας, δημιουργείται το σκηνικό της ιστορίας, που είναι ο κάδος μέσα στον οποίο ζουν οι ήρωες της ιστορίας. Η εκπαιδευτικός καλεί τα παιδιά, άλλα να σχηματίσουν με τα σώματά τους τον κάδο, άλλα να αναπαραστήσουν τις χοντρές κυρίες - τις σακούλες απορριμμάτων, άλλα να παραστήσουν τις πυγολαμπίδες που παίζουν κρυφτό με την αχτίδα και τέλος, ένα παιδί να ζωντανέψει την αχτίδα που τελικά παγιδεύεται στον κάδο. Σημαντική ερώτηση-κλειδί σε αυτό το επεισόδιο είναι η ερώτηση «τι νομίζετε ότι είναι απορρίμματα;», με την οποία η εκπαιδευτικός προσπαθεί να εκμαιεύσει τις γνώσεις των παιδιών σχετικά με την έννοια των απορριμμάτων. Είναι σημαντικό τα παιδιά να αποδίδουν έναν ορισμό σε μια έννοια, εφόσον ο τρόπος που την ορίζουν επηρεάζει τον τρόπο που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα που συνδέεται με αυτήν (Halford, 2014). Τα παιδιά χαρτογραφούν τη γειτονιά του σχολείου και ζωγραφίζουν τους κάδους, που υπάρχουν σε διάφορα σημεία της διαδρομής. Διερευνούν τη διαδρομή των απορριμμάτων μετά τον κάδο, αναζητώντας πληροφορίες με την παρακολούθηση σχετικού βίντεο, εφόσον δεν είναι εφικτή η επίσκεψη στο χώρο εναπόθεσης των απορριμμάτων του χωριού. Επιπλέον, είναι σημαντικό τα παιδιά να ταυτιστούν με την κοινωνική ομάδα των οδοκαθαριστών, να κατανοήσουν τις συνθήκες εργασίας τους και τα αιτήματά τους, με στόχο να αναγνωρίσουν το σπουδαίο ρόλο που επιτελούν. Ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται καλύτερα με τη δημιουργία της τρισδιάστατης φιγούρας του οδοκαθαριστή από τα παιδιά. Στη συνέχεια, «γράφουν» το βιογραφικό του, προσδίδοντάς του κάποια χαρακτηριστικά προκειμένου να ζωντανέψει ο χαρακτήρας και κατασκευάζουν το απορριμματοφόρο του με άχρηστα υλικά (βλέπε εικ. 1 και 2).

5 Εικ. 1 και 2 Ο κύριος Αντώνης, ο οδοκαθαριστής και το απορριμματοφόρο του Την επόμενη εβδομάδα, η εκπαιδευτικός διαβάζει τη συνέχεια της ιστορίας, που εισάγει το δεύτερο επεισόδιο της ιστορίας. Σε αυτό το επεισόδιο εισάγεται ένας από τους ήρωες της ιστορίας, ο συγγραφέας και δίνεται η ευκαιρία να διεξαχθεί έρευνα από τα παιδιά, καταγραφή των ειδών απορριμμάτων που παράγονται στο σχολείο και τέλος, να διερευνηθούν τα αίτια παραγωγής απορριμμάτων. Στη συνέχεια, τα παιδιά ενθαρρύνονται να συζητήσουν ζητήματα σχετικά με την ανακύκλωση χαρτιού, όπως η διαδικασία και το όφελος που προκύπτει από αυτήν. Η προσέγγιση γίνεται με ευχάριστο, παιγνιώδη και δημιουργικό τρόπο, όπως με την δημιουργία τραγουδιού, την κατασκευή του κύριου συγγραφέα από άχρηστα χαρτιά, τη δραματοποίηση και τη δημιουργία αφίσας για την ανακύκλωση χαρτιού. Στο τρίτο επεισόδιο που ταυτίζεται με την επόμενη ανάγνωση του βιβλίου, εισάγεται το θέμα της ανακύκλωσης γυαλιού με τον χαρακτήρα του μεθυσμένου ήρωα - σακούλας που περιέχει γυάλινα μπουκάλια. Τα παιδιά μελοποιούν και τραγουδούν το τραγούδι που έφτιαξαν σε προηγούμενο επεισόδιο για τις χοντρές κυρίες, για να το τραγουδήσει ο μεθυσμένος: Τις χοντρές κυρίες πολύ τις αγαπώ, τις κόκκινες, τις πράσινες, τις κίτρινες, τις μωβ. Γεμάτες είναι με σάλτσες, καπέλα χαλασμένα, μπουκάλια και χαρτιά σκισμένα και τσαλακωμένα. Ένα χέρι άπονο τις πέταξε στον κάδο και είναι απαρηγόρητες τώρα το δίχως άλλο. Ανάμεσά τους βρίσκεται και μία συγγραφέας, βιβλία έγραψε πολλά, χρήσιμα για τα μικρά παιδιά. Μα τώρα βρίσκεται εκεί κι είναι στενάχωρα πολύ. Μα θα πρεπε να είν αλλού. Πουουού; Στον κάδο ανακύκλωσης χαρτιού. Η συζήτηση για την ανακύκλωση γυαλιού - διαδικασία και όφελος - οδηγεί στην εξοικονόμηση φυσικών πόρων και ενέργειας καθώς και στη διερεύνηση των επιπτώσεων των απορριμμάτων στο περιβάλλον. Πειραματίζονται με διάφορα υλικά (γυαλί, χαρτί, πλαστικό, μέταλλο και τρόφιμα) που θάβουν στο χώμα και διατυπώνουν τις δικές τους προβλέψεις σχετικά με το ποια από αυτά θα λιώσουν και ποια όχι (βλέπε εικ. 3 και 4). Το πείραμα αποσκοπεί στο να διαπιστώσουν ότι κάποια λιώνουν και κάποια δε λιώνουν, αλλά δεν εξαφανίζονται, όπως σχετικές έρευνες δείχνουν ότι τα μικρά παιδιά πιστεύουν (Δημητρίου & Χρηστίδου, 2004; Ηλιοπούλου, 2011).

6 Εικ. 3 και 4 Τα παιδιά πειραματίζονται με τα υλικά και προβλέπουν ποια θα λιώσουν και ποια όχι κάτω από το χώμα Στόχος της ερώτησης «Πώς μπορεί ο καθένας μας να βοηθήσει;» είναι τα παιδιά να συζητήσουν σχετικά με την προσωπική τους συμβολή στη μείωση των απορριμμάτων. Αποφασίζουν να συζητήσουν με τους γονείς τους και να τους πείσουν να ανακυκλώνουν στο σπίτι, γεγονός που καθιστά τα παιδιά σημαντικούς παράγοντες αλλαγής, όπως διαπιστώθηκε και σε σχετική έρευνα (Stuhmcke, 2012). Δραματοποιούμε στην τάξη ότι επισκεπτόμαστε το μαγαζάκι του νηπιαγωγείου και παίζουμε διάφορα σενάρια σχετικά με τις σωστές επιλογές αγορών (π.χ. λιγότερες συσκευασίες, χρήση πάνινων τσαντών), ώστε τα παιδιά να αποκτήσουν δεξιότητες και στάσεις υπεύθυνου καταναλωτή. Η συζήτηση διευρύνεται και σε άλλα υλικά που ανακυκλώνονται. Κατασκευάζουν κάδους ανακύκλωσης και αρχίζουν να διαχωρίζουν τα απορρίμματα που παράγουν κατά τη διάρκεια της ημέρας (βλέπε εικ. 5). Καμιά φορά φέρνουν απορρίμματα και από το σπίτι τους. Δημιουργούν μια ιστορία «αν ήμουν μπουκάλι» για ανάπτυξη της αποκλίνουσας σκέψης των παιδιών προκειμένου να αναζητήσουν δημιουργικές λύσεις, αφού μπουν στη θέση ενός μπουκαλιού που διηγείται τις περιπέτειές του. Εικ. 5 Κάδοι ανακύκλωσης Εικ. 6 Τα παιδιά αλλάζουν τη χρήση των ελαστικών Το τέταρτο επεισόδιο «το νοερό ταξίδι των χοντρών κυριών» δίνει αφορμή στα παιδιά να συνειδητοποιήσουν ότι το πρόβλημα των απορριμμάτων είναι παγκόσμιο και να αναζητήσουν κι άλλες λύσεις που θα οδηγήσουν στην μείωση των απορριμμάτων. Δίνονται ευκαιρίες να βιώσουν εμπειρίες δράσης, όπως το ότι

7 συλλέγουμε στο σχολείο όσα αντικείμενα δε χρειαζόμαστε για να τα προσφέρουμε σε άλλους που τα έχουν ανάγκη, χρησιμοποιούμε κενά μπουκάλια αναψυκτικών ή ρολά για κατασκευές ανοιξιάτικες και πασχαλινές, αποφεύγοντας να αγοράσουμε υλικά και μετατρέπουμε παλιά ελαστικά σε παιχνίδια για την αυλή (βλέπε εικ. 6). Ακόμη, τα παιδιά φτιάχνουν πινακίδα με δικό τους σύνθημα και συλλέγουν σκουπίδια από την αυλή (βλέπε εικ. 7 και 8 αντίστοιχα). Η αξία της μείωσης της κατανάλωσης και η συναισθηματική αξία των αντικειμένων τονίζονται σε όλες αυτές τις ενέργειες και σε όλο το φάσμα του ημερήσιου προγράμματος και όχι μόνο κατά τη διάρκεια του συγκεκριμένου προγράμματος. Εικ. 7 Τα παιδιά φτιάχνουν πινακίδα με σύνθημα Εικ. 8 Τα παιδιά συλλέγουν σκουπίδια Στο πέμπτο επεισόδιο, όπου έρχονται κοντά ο συγγραφέας και η φιλόλογος που ζουν μες στον κάδο, δίνεται η ευκαιρία στα παιδιά να επεξεργαστούν τα κριτήριά τους και τις αξίες τους, όσο αφορά στη συμπεριφορά τους και τη στάση τους προς την κατανάλωση και τη διαχείριση των απορριμμάτων. Εκτός δηλαδή από την περιβαλλοντική και οικονομική, τονίζεται και η κοινωνική διάσταση του θέματος, διαστάσεις που αποτελούν τους τρεις πυλώνες της αειφορίας. Το επεισόδιο κλείνει με πρόταση τεσσάρων πιθανών σεναρίων για την ολοκλήρωση της ιστορίας: χωρισμός απορριμμάτων για ανακύκλωση, συνέχιση της απεργίας, χωρισμός τους για επαναχρησιμοποίηση, εναπόθεσή τους στη χωματερή. Καλούνται τα παιδιά να αποφασίσουν για το πώς θα λυθεί καλύτερα το πρόβλημα, συζητώντας σχετικά με τις συνέπειες κάθε λύσης και αιτιολογώντας τις αποφάσεις τους για την καλύτερη λύση. Η ιστορία κλείνει με ένα γεγονός αποκορύφωσης, που αποφασίζεται από κοινού να είναι μια γιορτή, η οποία θα είναι και η καλοκαιρινή γιορτή του Νηπιαγωγείου μας (βλέπε εικ. 9). Στο σημείο αυτό γίνεται αλλαγή στο αρχικό οργανόγραμμα για λόγους χρονικής στενότητας. Χρησιμοποιούνται ως σκηνικά όλα όσα δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος και τα παιδιά αποφασίζουν με δημοκρατικές διαδικασίες να παρουσιάσουν στους γονείς και στους παράγοντες του τόπου τους μια ιστορία σχετική με τα απορρίμματα και τη διαχείρισή τους. Με αυτό τον ευχάριστο και δημιουργικό τρόπο έγινε διάχυση των γνώσεων που τα παιδιά αποκόμισαν, και ταυτόχρονα μοιράστηκαν τα συναισθήματα που βίωσαν (βλέπε εικ. 9). Τηρώντας τις αρχές της Ιστοριογραμμής έχει προβλεφθεί κάποιος χρόνος για τη δημιουργία ενός βιβλίου-δώρου για την ηλιαχτίδα, δραστηριότητα η οποία δίνει την ευκαιρία στα παιδιά για ανασκόπηση και για μετα-γνωστικές διαδικασίες, διαδικασίες καίριες για αποτελεσματική μάθηση.

8 Εικ. 9 Η τελική παρουσίαση του προγράμματος ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Κατά την διάρκεια εξέλιξης του θέματος παρατηρήθηκε μεγάλος ενθουσιασμός και ουσιαστική συμμετοχή των παιδιών. Το γεγονός αυτό πιθανότατα οφείλεται στην εμπλοκή των παιδιών στην ιστορία, που η Ιστοριογραμμή - Storyline εξασφάλισε ως μέθοδος. Πιο συγκεκριμένα, το στοιχείο της ιστορίας φάνηκε να έδωσε πολλές ευκαιρίες στα παιδιά να επιδείξουν πολλές δεξιότητες, τις οποίες κατείχαν, αλλά παράλληλα να αναπτύξουν νέες σε μια ποικιλία δραστηριοτήτων. Η αξιολόγηση του προγράμματος - διαμορφωτική και τελική- με τον τρόπο που η Ιστοριογραμμή - Storyline ως παιδαγωγική προσέγγιση υποστηρίζει, οδήγησε στα εξής συμπεράσματα: α. οι μαθητές συμμετείχαν ενεργά, β. εμπλούτισαν τις γνώσεις τους σχετικά με τα απορρίμματα και τη διαχείρισή τους, γ. ανέπτυξαν θετικές στάσεις και συμπεριφορές, δ. καλλιέργησαν δεξιότητες, απαραίτητες για τη συμμετοχική τους δράση με στόχο τη μείωση των απορριμμάτων στο χώρο του σχολείου. Εν κατακλείδι, θεωρείται ότι αναπτύχθηκε μια ικανοποιητική επάρκεια δράσης από καθαρά εκπαιδευτική οπτική. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Δημητρίου, Α., & Χρηστίδου, Β. (2004). Οι αντιλήψεις των παιδιών προσχολικής ηλικίας για τα απορρίμματα και τη διαχείρισή τους. Προφορική ανακοίνωση στο 3ο Συνέδριο για τις Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση. Λευκωσία: Πανεπιστήμιο Κύπρου 30/01-1/02/2004. Dreijerink, L. & Roosjen, G. (2012). Active learning about energy and sustainability: the SIEU experience. In A.E.J.Wals, P.B. Corcoran (Eds) Learning for Sustainability in Times of Accelerating Change, Netherlands: Wageningen Academic Pub. Elliott, S., & Davis, J. (2009). Exploring the resistance: An Australian perspective on educating for sustainability in early childhood. International Journal of Early Childhood, 41(2), Fien, J. (2004). Education for sustainability. In R. Gilbert (Ed.) Studying Society and Environment: A Guide for Teachers. 3rd edition. Thomson Social Science Press: Sydney, pp Halford, S.G. (2014). Children s Understanding: The Development of Mental Models. USA: Psychology Press. Ηλιοπούλου, Ι. (2012). Ιστοριογραμμή (Storyline): Μια άλλη πρόταση για την ανάπτυξη διαθεματικών προγραμμάτων στο σχολείο. Στο Ε. Μέλλου (Επιμ.), Βοήθημα εκπαιδευτικού μικρών παιδιών: Θεωρία και Πράξη. Αθήνα

9 Ηλιοπούλου, Ι. (2011). Αντιλήψεις παιδιών Νηπιαγωγείου και Γ Τάξης Δημοτικού για διάφορες διαστάσεις περιβαλλοντικών θεμάτων όπως: Το Δάσος, Τα Απορρίμματα, Η Ρύπανση Αέρα και Θάλασσας Και η Κατανάλωση Νερού και Ηλεκτρικής Ενέργειας. Αδημοσίευτη διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Βόλος. Ηλιοπούλου, Ι. (2005α). Ιστοριογραμμή Storyline: Για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στο Νηπιαγωγείο και τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού. Αθήνα: Ελάτη. Ηλιοπούλου, Ι. (2005β). Σχεδιασμός προγράμματος περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για την προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία, με θέμα τα απορρίμματα και τη διαχείρισή τους, σύμφωνα με τις αρχές της Ιστοριογραμμής (Storyline). ([On-line] URL: Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2015). Jensen B. & Schack, K. (1997). The Action Competence Approach in Environmental Education. Environmental Education Research, 3(2), Κάσσαρης, Δ. (2004). Οι χοντρές κυρίες. Αθήνα: Κέδρος. Παπαδημητρίου, Β. (1998). Περιβαλλοντική εκπαίδευση και Σχολείο. Αθήνα: Τυπωθήτω. Stuhmcke, M.S. (2012). Children as change agents for sustainability: An Action Research Case Study in a Kindergarten. Unpublished doctoral dissertation, Queensland University of Technology, Brisbane, Australia. Pratt, R. (2009). Education for sustainability in the early years: beyond recycling and veggie gardens. In Educating Young Children, 15 (2), Θεμέλαρου, Ν.Σ, Πανέτσος, Κ.Λ. & Πανέτσος, Α.Σ. (2009). Περιβάλλον. Προστασία-Εκπαίδευση. Αθήνα: Τζιόλα. UNESCO (2006). Teaching and Learning for a Sustainable Future. [On-line] URL: Accessed on 15 May 2009 Ε-thessalia (2013). Ενημερωτική εκστρατεία για την ανακύκλωσης ([On-line] URL: 9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE- %CE%B5%CE%BA%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B5% CE%AF%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CE%BD- %CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CF%8D Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2015).

«Τίποτα για πέταμα. Tα παλιά γίνονται καινούργια»

«Τίποτα για πέταμα. Tα παλιά γίνονται καινούργια» Ανοιχτή Εκπαιδευτική Πρακτική Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη Ανακύκλωση: «Τίποτα για πέταμα. Tα παλιά γίνονται καινούργια» Κρύστα Ρακαλλίδου Π.Ε. 60 rakallidou@sch.gr

Διαβάστε περισσότερα

«Ο δικός μας κήπος» - Με τη διδακτική τεχνική της Ιστοριογραμμής (storyline)

«Ο δικός μας κήπος» - Με τη διδακτική τεχνική της Ιστοριογραμμής (storyline) 10 «Ο δικός μας κήπος» - Με τη διδακτική τεχνική της Ιστοριογραμμής (storyline) Περσεφόνη Τσιμάκη ΠΕ60 π. Υπεύθυνη ΚΠΕ Καρπενησίου, μέλος του ΣΠΕ της ΕΛΛΕΤ (πρόγραμμα ΑΕΙΦΟΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ) Διάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό Θεματικό Δίκτυο Π.Ε.: «Φύση Χωρίς Σκουπίδια»

Εθνικό Θεματικό Δίκτυο Π.Ε.: «Φύση Χωρίς Σκουπίδια» Εθνικό Θεματικό Δίκτυο Π.Ε.: «Φύση Χωρίς Σκουπίδια» Θεματικές ενότητες: Προστατεύω Αναβαθμίζω Αναδεικνύω ένα χώρο καθαρό από σκουπίδια. Σκοπός του Δικτύου είναι η ευαισθητοποίηση των παιδιών και των ενηλίκων

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το ΕΠΜ_2014 Εκπαιδευτικό Έργο «Το Κινητό Μουσείο»

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ

ΕΙΔΙΚΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΕΙΔΙΚΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΜΑ: Υπεύθυνοι νηπ/γοί :Kαντζά Γλυκερία,Ρέκκα Λίτσα Σχολ.έτος :2014-15 Πρόγραμμα βασισμένο στη «Διδακτική Μαθησιακή Ακολουθία»

Διαβάστε περισσότερα

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος αποτελούν ένα είδος προσωπικών σημειώσεων που κρατά ο εκπαιδευτικός προκειμένου να πραγματοποιήσει αποτελεσματικές διδασκαλίες. Περιέχουν πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Φιλαναγνωσία Δραστηριότητες. Χρύσα Κουράκη (Ph.D) Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων Ανατολικής Αττικής

Φιλαναγνωσία Δραστηριότητες. Χρύσα Κουράκη (Ph.D) Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων Ανατολικής Αττικής Φιλαναγνωσία Δραστηριότητες Χρύσα Κουράκη (Ph.D) Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων Ανατολικής Αττικής Φιλαναγνωσία - Aimer lire Η θετικά προσδιορισμένη σχέση του αναγνώστη με το βιβλίο ως το κατεξοχήν είδος

Διαβάστε περισσότερα

Πλάνο διδακτικού σχεδιασμού για τη μέθοδο project Πρώτη εβδομάδα

Πλάνο διδακτικού σχεδιασμού για τη μέθοδο project Πρώτη εβδομάδα ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2009 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 8 ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ Ονοματεπώνυμο:. Σχολείο: 29o Δημοτικό Σχολείο Βόλου Τάξη: ΣΤ2 Πλάνο διδακτικού

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΥΣ ΤΟΥ 9 ΟΥ KAI 22 ΟΥ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2009-2010

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΥΣ ΤΟΥ 9 ΟΥ KAI 22 ΟΥ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2009-2010 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΥΣ ΤΟΥ 9 ΟΥ KAI 22 ΟΥ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2009-2010 Νηπιαγωγεία που συμμετέχουν: 9 ο 2/θέσιο Ολοήμερο Νηπιαγωγείο Κατερίνης 22 ο 2/θέσιο Νηπιαγωγείο

Διαβάστε περισσότερα

Βαρδουλάκη Μαριάννα Μπέκιου Σπυριδούλα Μπραουδάκη Στέλλα Παντελάκη Αθηνά

Βαρδουλάκη Μαριάννα Μπέκιου Σπυριδούλα Μπραουδάκη Στέλλα Παντελάκη Αθηνά Να ευχαριστήσουμε τις φοιτήτριες του Δ έτους Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου μας, που δούλεψαν με μεράκι το θέμα της ανακύκλωσης και χρησιμοποιήσαμε φωτογραφίες από τις διδασκαλίες τους: Βαρδουλάκη

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α.

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Τι θα Δούμε. Γιατί αλλάζει το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών. Παιδαγωγικό πλαίσιο του νέου Α.Π.Σ. Αρχές του νέου Α.Π.Σ. Μαθησιακές περιοχές του νέου

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το Σύντομη περιγραφή Το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική πολιτική Υπεύθυνη Παραγωγή και Κατανάλωση

Περιβαλλοντική πολιτική Υπεύθυνη Παραγωγή και Κατανάλωση ΣΧΟΛΕΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ ΙΔ' - ΜΕΣΑ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ Μακαρίου Γ, 4003 Μέσα Γειτονιά - Τηλ. 25694520 Fax: 25694525 dim-lemesos14-lem@schools.ac.cy Περιβαλλοντική πολιτική 2018-2019 Υπεύθυνη Παραγωγή και Κατανάλωση Κατά

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS

Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS www.pure-hersonissos.gr Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS www.pure-hersonissos.gr Μάμαη Δίκτυο 3α, ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ Αθήνα // τηλ.-φαξ: SOS // Μάμαη 210 8228795 3α, Αθήνα // e-mail: // τηλ.-φαξ: schools@medsos.gr 210 8228795

Διαβάστε περισσότερα

«Παιδαγωγικά παιχνίδια από ανακυκλώσιμα υλικά» Ένα ετήσιο πρόγραμμα συνεκπαίδευσης

«Παιδαγωγικά παιχνίδια από ανακυκλώσιμα υλικά» Ένα ετήσιο πρόγραμμα συνεκπαίδευσης «Παιδαγωγικά παιχνίδια από ανακυκλώσιμα υλικά» Ένα ετήσιο πρόγραμμα συνεκπαίδευσης 14 ο Νηπιαγωγείο Αμπελοκήπων Αικατερίνη Βαΐτση (ΠΕ60.50, Μed Σχολικής Ψυχολογίας και Ειδικής Αγωγής) Κυριακή Φαρδή (ΠΕ60,

Διαβάστε περισσότερα

Πόσο καθαρή είναι η πόλη μας;

Πόσο καθαρή είναι η πόλη μας; Ανοιχτή Εκπαιδευτική Πρακτική Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη Πόσο καθαρή είναι η πόλη μας; Εκπαιδευτικός & Τάξη Εκπαιδευτικός: Μαρίνα Αθανασούλα ( Αναπληρώτρια Νηπιαγωγός)

Διαβάστε περισσότερα

3 ο Δημοτικό Σχολείο Κατερίνης

3 ο Δημοτικό Σχολείο Κατερίνης 3 ο Δημοτικό Σχολείο Κατερίνης Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Διαχείριση απορριμμάτων Τα απομεινάρια μιας ημέρας» Μαθητικές Ομάδες των Τμημάτων Ε1, Ε2, Ε3 Παιδαγωγική Ομάδα: Καραναστάση Άννα, Χαϊλατζίδου

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ. «Τα μυστικά ενός αγγείου»

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ. «Τα μυστικά ενός αγγείου» ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ «Τα μυστικά ενός αγγείου» ΜΠΙΛΙΟΥΡΗ ΑΡΓΥΡΗ 2011 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ «ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΕΝΟΣ ΑΓΓΕΙΟΥ» ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η παρούσα εργασία αποτελεί το θεωρητικό

Διαβάστε περισσότερα

Το θέμα με το οποίο επιλέξαμε να ασχοληθούμε κατά τη φετινή χρονιά είναι: «Ενέργεια Τρόποι εξοικονόμησής της».

Το θέμα με το οποίο επιλέξαμε να ασχοληθούμε κατά τη φετινή χρονιά είναι: «Ενέργεια Τρόποι εξοικονόμησής της». Το σχολείο μας συνεχίζει φέτος, για τρίτη σχολική χρονιά, να συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό εκπαιδευτικό και περιβαλλοντικό Πρόγραμμα Οικολoγικά Σχολεία, το οποίο προσφέρει στους μαθητές μια νέα εμπειρία. Το

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ: Β Δηµοτικό Σχολείο Λατσιών (Κ.Β ) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2013-2014 Αριθµός µαθητών/τριών: 127 Αριθµός εκπαιδευτικών: 15 Συνδετικός

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS Μαμάη 3, 104 40 Αθήνα. Τηλ- Fax. 210 8228795 E-mail:schools@medsos.gr www.medsos.gr www.climateactions.gr

Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS Μαμάη 3, 104 40 Αθήνα. Τηλ- Fax. 210 8228795 E-mail:schools@medsos.gr www.medsos.gr www.climateactions.gr Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS Μαμάη 3, 104 40 Αθήνα. Τηλ- Fax. 210 8228795 E-mail:schools@medsos.gr www.medsos.gr www.climateactions.gr Εισαγωγή Η αλλαγή του κλίματος αποτελεί στις μέρες μας ένα αδιαμφισβήτητο

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελματικές κάρτες

Επαγγελματικές κάρτες Επαγγελματικές κάρτες Αφροδίτη Οικονόμου Νηπιαγωγός afoikon@uth.gr Η παρουσίαση αναπτύχθηκε για την πλατφόρμα Ταξίδι στον γραμματισμό Θεματική: Τα επαγγέλματα των γονιών της τάξης μας ΤΙΤΛΟΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικές προτάσεις για τη διαθεματική προσέγγιση της «τηγανοκίνησης»

Εκπαιδευτικές προτάσεις για τη διαθεματική προσέγγιση της «τηγανοκίνησης» Εκπαιδευτικές προτάσεις για τη διαθεματική προσέγγιση της «τηγανοκίνησης» Για το Δημοτικό Σχολείο Hewlett-Packard ΑΚΤΗ Κέντρο Μελετών και Έρευνας Εισαγωγή: Στα πλαίσια του νέου Αναλυτικού Προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Ομαλή Μετάβαση Νηπίων από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό Σχολείο.»

ΘΕΜΑ: «Ομαλή Μετάβαση Νηπίων από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό Σχολείο.» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Α/ΘΜΙΑΣ & Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Β. ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 47 ης ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Ταχ. Δ/νση : Οινοπίωνος

Διαβάστε περισσότερα

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010 Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών Δημοτικής, Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης για τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα (21-22 Δεκεμβρίου 2010 και 7 Ιανουαρίου 2011) Δ Φάση Επιμόρφωσης Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΠΠΣ. ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ

ΔΕΠΠΣ. ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ ΔΕΠΠΣ ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών ΔΕΠΠΣ Φ.Ε.Κ., 303/13-03-03, τεύχος Β Φ.Ε.Κ., 304/13-03-03, τεύχος Β Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην σύνταξη των ΔΕΠΠΣ Γενικότερες ανάγκες

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο project «Αλλάζουμε το κλίμα ανακυκλώνοντας...(σ)την Ευρώπη!!!»

Σχέδιο project «Αλλάζουμε το κλίμα ανακυκλώνοντας...(σ)την Ευρώπη!!!» Σχέδιο project «Αλλάζουμε το κλίμα ανακυκλώνοντας...(σ)την Ευρώπη!!!» 9 ο Δημοτικό Σχολείο Λιβαδειάς Διευθυντής Σχολείου: Πούλου Γαρυφαλλιά Συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί: Καρτσούκης Θεόδωρος Συνολικός χρόνος:

Διαβάστε περισσότερα

Καλές πρακτικές σχολείων για τη μείωση των απορριμμάτων. Νομικού Χριστίνα. μέλος της επιστημονικής επιτροπής ΒΑΣ

Καλές πρακτικές σχολείων για τη μείωση των απορριμμάτων. Νομικού Χριστίνα. μέλος της επιστημονικής επιτροπής ΒΑΣ Καλές πρακτικές σχολείων για τη μείωση των απορριμμάτων Νομικού Χριστίνα μέλος της επιστημονικής επιτροπής ΒΑΣ Μετασχηματισμός του παραδοσιακού σχολείου σε αειφόρο Α. Στον παιδαγωγικό τομέα Μαθητοκεντρικές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΤΑ ΕΝΤΟΜΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ Δράσεις που υλοποιήθηκαν με τη Γ Τάξη του 1 ου Δημοτικού Σχολείου Κυμίνων Σχολικό έτος 2012-2013 Συντονιστής Σ.Ελευθερίου

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικά προγράμματα και εργαστήρια. Βιώνω Μαθαίνω Δημιουργώ. Επιστήμες. Περιβάλλον. Πολιτισμός.

Εκπαιδευτικά προγράμματα και εργαστήρια. Βιώνω Μαθαίνω Δημιουργώ. Επιστήμες. Περιβάλλον. Πολιτισμός. Βιώνω Μαθαίνω Δημιουργώ Εκπαιδευτικά προγράμματα και εργαστήρια 2018-2019 Επιστήμες Περιβάλλον Πολιτισμός www.edu-bmd.webnode.gr Βιώνω Μαθαίνω Δημιουργώ Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 56, Ηράκλειο Αττικής Τηλ.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΑ Διδακτικές τεχνικές/ μέθοδοι Εκπαίδευση για το Περιβάλλον & την Αειφορία Μεθοδολογικές προσεγγίσεις προσανατολισμένη στη ΔΡΑΣΗ με κεντρικό άξονα την ΟΛΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολογήστε την ικανότητα του μαθητή στην κατανόηση των προφορικών κειμένων και συγκεκριμένα να:

Αξιολογήστε την ικανότητα του μαθητή στην κατανόηση των προφορικών κειμένων και συγκεκριμένα να: Αξιολογήστε την ικανότητα του μαθητή στην κατανόηση των προφορικών κειμένων και συγκεκριμένα να: Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΡΟΠΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Ανταποκρίνονται στην ακρόαση του προφορικού

Διαβάστε περισσότερα

9ο Νηπιαγωγείο Ηρακλείου Σχολ.Έτος 2013-14. Σχέδιο εργασίας με θέμα: Φυσική ζωή, άσκηση και υγιεινός τρόπος διαβίωσης

9ο Νηπιαγωγείο Ηρακλείου Σχολ.Έτος 2013-14. Σχέδιο εργασίας με θέμα: Φυσική ζωή, άσκηση και υγιεινός τρόπος διαβίωσης 9ο Νηπιαγωγείο Ηρακλείου Σχολ.Έτος 2013-14 Σχέδιο εργασίας με θέμα: Φυσική ζωή, άσκηση και υγιεινός τρόπος διαβίωσης Διάρκεια προγράμματος -Συμμετοχή Διάρκεια: Μάρτιος - Ιούνιος 2014 Συμμετοχή : 2 μεικτά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την 1 ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την παλαιότερη γνώση τους, σημειώνουν λεπτομέρειες, παρακολουθούν

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Τι είναι Οικολογικά Σχολεία Εγγραφή Εφαρμογή του Προγράμματος Αίτηση Αυτοαξιολόγησης Βράβευση Η Περιβαλλοντική Επισκόπηση των Οικολογικών Σχολείων ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ. Αναδάσωση Το δάσος και οι κάτοικοί του Δάσος και νερό Περιαστικό δάσος

ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ. Αναδάσωση Το δάσος και οι κάτοικοί του Δάσος και νερό Περιαστικό δάσος ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΥ ΘΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΑΣ: Το πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Δάσος: Πηγή Νερού και Ζωής σχεδιάστηκε από την παιδαγωγική ομάδα του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ με στόχο την ευαισθητοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρονικό Εργαστήριο Φυσικής. ρακόπουλος Γρηγόρης, ΠΕ04, Ελληνογαλλική Σχολή Καλαµαρί,

Ηλεκτρονικό Εργαστήριο Φυσικής. ρακόπουλος Γρηγόρης, ΠΕ04, Ελληνογαλλική Σχολή Καλαµαρί, P P Μαθητής/τρια Ηλεκτρονικό Εργαστήριο Φυσικής ρακόπουλος Γρηγόρης, ΠΕ04, Ελληνογαλλική Σχολή Καλαµαρί, drakopoulos@kalamari.gr Τίκβα Χριστίνα, ΠΕ19, Ελληνογαλλική Σχολή Καλαµαρί, christinatikva@gmail.com

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδεύοντας για μια Βιώσιμη Πόλη

Εκπαιδεύοντας για μια Βιώσιμη Πόλη www.kpe-thess.gr www.facebook.com/kpethess Εκπαιδεύοντας για μια Βιώσιμη Πόλη ΚΠΕ Ελευθερίου Κορδελιού & Βερτίσκου Χ. Αθανασίου - Ε. Παπαδημητρίου - Ν. Ριφάκη - Γ. Σλαυκίδης Π. Τσολακίδου - Γ. Υφαντής

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαίδευση για. την Αειφορία. μέσα από Τοπικά Σχολικά Δίκτυα σε συνεργασία με Δήμους

Εκπαίδευση για. την Αειφορία. μέσα από Τοπικά Σχολικά Δίκτυα σε συνεργασία με Δήμους Εκπαίδευση για Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ελευθερίου Κορδελιού & Βερτίσκου www.kpe-thess.gr Χ. Αθανασίου, Ε. Παπαδημητρίου, Ν. Ριφάκη, Γ. Σλαυκίδης, Π. Τσολακίδου, Γ. Υφαντής την Αειφορία μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Η Μουσική Ομάδα για το περιβάλλον Ο Εφιάλτης της Περσεφόνης και το Όραμα της Αειφορίας

Η Μουσική Ομάδα για το περιβάλλον Ο Εφιάλτης της Περσεφόνης και το Όραμα της Αειφορίας SAME WORLD Μοιραζόμαστε σχολικές πρακτικές για την αειφορία 1ος Ευρωπαϊκός Διαγωνισμός Καλών Εκπαιδευτικών Πρακτικών Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη του προγράμματος SAME

Διαβάστε περισσότερα

Νιώθω, νιώθεις, νιώθει.νιώθουμε ΟΜΑΔΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΧΟΛΕΙΟ. Χανιά

Νιώθω, νιώθεις, νιώθει.νιώθουμε ΟΜΑΔΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΧΟΛΕΙΟ. Χανιά Νιώθω, νιώθεις, νιώθει.νιώθουμε ΟΜΑΔΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Σμαράγδα Τσιραντωνάκη, ΠΕ70 ΣΧΟΛΕΙΟ Ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια Θεοδωρόπουλου Χανιά Μάϊος 2015 Σελίδα 1 από 10 1. Συνοπτική περιγραφή της καλής πρακτικής Η παρούσα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΥΠΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

ΕΝΤΥΠΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΕΝΤΥΠΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟ Α Δημοτικό Σχολείο Λεμεσού ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2015-2016 Αρ. Μαθητών: 107 Αρ. Εκπαιδευτικών: 14 Συντονιστής/στρια

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΠΕΝΤΕ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ

ΜΙΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΠΕΝΤΕ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ ΜΙΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΠΕΝΤΕ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ ΕΝΤΥΠΟ Α ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΑΘΗΤΗ Ιώ Παπαδηµητρίου 757 Σηµείωση: Θα πρέπει εδώ να σηµειωθεί ότι στην προσχολική αγωγή δε συνηθίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες. Ζωή Διονυσίου

Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες. Ζωή Διονυσίου Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες Ζωή Διονυσίου Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση έρευνας με θέμα την ανακύκλωση

Παρουσίαση έρευνας με θέμα την ανακύκλωση Παρουσίαση έρευνας με θέμα την ανακύκλωση Τάξη: Ε 2 Δασκάλα: Στάλω Χριστοφή Φλεβάρης 2014 Θέμα: Πώς διαχειρίζονται οι οικογένειες των παιδιών του σχολείου μας τα σκουπίδια τους στο σπίτι; Σκοπός: Να μελετήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες για την Πιλοτική Εφαρμογή των μαθημάτων και των Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο

Οδηγίες για την Πιλοτική Εφαρμογή των μαθημάτων και των Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο Οδηγίες για την Πιλοτική Εφαρμογή των μαθημάτων και των Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο για τις ανάγκες της Πράξης «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) Πιλοτική Εφαρμογή». Α. ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΝΕΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΝΕΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Το πρόγραμμα των Νέων Δημοσιογράφων για το Περιβάλλον (YRE) έχει σκοπό: α) Να θέσει σε δράση και να ευαισθητοποιήσει τις ομάδες των μαθητών των Ν.Δ,να διερευνήσουν

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΝΑ ΤΣΟΥΒΑΛΙ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ!»

«ΕΝΑ ΤΣΟΥΒΑΛΙ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ!» 5ο ΕΙΔΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΕΝΑ ΤΣΟΥΒΑΛΙ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ!» Φωτεινή Παπαγερίδου Κοινωνική Λειτουργός Φωτεινή Χριστοφορίδου- Ψυχολόγος Γιατί επιλέξαμε παραμύθι? Γιατί το παραμύθι

Διαβάστε περισσότερα

«Οι σελίδες αφηγούνται»

«Οι σελίδες αφηγούνται» Πειραματικό Δ.Σ. Φλώρινας Υπεύθυνη εκπαιδευτικός : Πουγαρίδου Παρασκευή Τάξη : Δ «Οι σελίδες αφηγούνται» 1. Θέμα project κριτήρια επιλογής θέματος Η επιλογή του συγκεκριμένου project σχετίζεται άμεσα με

Διαβάστε περισσότερα

Δράσεις για την αποδοχή της ετερότητας: Σύνδρομο Asperger 3ο Δημοτικό Βροντάδου Χίου

Δράσεις για την αποδοχή της ετερότητας: Σύνδρομο Asperger 3ο Δημοτικό Βροντάδου Χίου Καλές Πρακτικές 2014-2015 Δράσεις για την αποδοχή της ετερότητας: Σύνδρομο Asperger 3ο Δημοτικό Βροντάδου Χίου Συντελεστής/ές:Κωσταρή Αντωνία -εκπαιδευτικός παράλληλης στήριξης Περιγραφή της καλής πρακτικής

Διαβάστε περισσότερα

Αναδυόμενος γραμματισμός (emergent literacy)

Αναδυόμενος γραμματισμός (emergent literacy) Αναδυόμενος γραμματισμός (emergent literacy) Μαρία Παπαδοπούλου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΠΤΠΕ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας mariapap@uth.gr Η παρουσίαση αναπτύχθηκε για την πλατφόρμα Ταξίδι στον γραμματισμό Συνοπτική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΑΣ ΠΟΥ ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΟΝΤΑΙ ΣΑΝ ΤΟ ΣΤΥΛΟΒΑΤΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΜΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΟΥΝ ΤΟΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ ΣΑΝ ΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης 2 ο 2/θ Νηπιαγωγείο Αιγινίου Τμήμα 1 ο Κλασικό Αριθμός νηπίων προνηπίων: 13 Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Το σποράκι πηγή Ζωής «Σποράκι εδώ - σποράκι εκεί χτίζεται μια νέα ζωή» Υπεύθυνη Νηπιαγωγός:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ Τίτλος προγράμματος: «Ταξίδι στην Παραμυθοχώρα» Τάξη: Α Εκπαιδευτικός: Βασιλική Αντωνογιάννη Σχολικό έτος: 2013-14 Σύνολο μαθητών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΟΝΗΣΗ - ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ-Δράσεις της Δ/θμιας Λάρισας για το

ΕΚΠΟΝΗΣΗ - ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ-Δράσεις της Δ/θμιας Λάρισας για το ΕΚΠΟΝΗΣΗ - ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ-Δράσεις της Δ/θμιας Λάρισας για το 2013-14 ΚΠΕ Κισσάβου Ελασσόνας Εβδομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης 9 Οκτωβρίου 2014 Γραφείο Σχολικών Δραστηριοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της πληροφορικής 2η εργασία

Διδακτική της πληροφορικής 2η εργασία Διδακτική της πληροφορικής 2η εργασία ΟΜΑΔΑ Β Αντωνόπουλος Εμμανουήλ-Άρης Βασιλειάδης Βασίλειος Ελευθεριάδης Χαράλαμπος Θεοδωρίδης Αθανάσιος Παρασύρης Κωνσταντίνος Σκρέκα Λαμπρινή Τάτση Μαρία 1 Εκπαίδευση+

Διαβάστε περισσότερα

Μοναδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών

Μοναδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών Μοναδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών Γιατί ακόμα και όταν η αγάπη είναι δεδομένη, η επικοινωνία είναι κάτι που μαθαίνεται* *Προγράμματα βασισμένα στην «Επικοινωνία

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΡΩΤΗ ΜΟΥ ΒΟΛΤΑ ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ

Η ΠΡΩΤΗ ΜΟΥ ΒΟΛΤΑ ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ 3 Ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΤΗ ΣΥΡΟ-ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 205 Η ΠΡΩΤΗ ΜΟΥ ΒΟΛΤΑ ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ (Ένα παραμύθι από μεγάλα παιδιά) Παπαλουκά Κων/να Εκπαιδευτικός Β θμιας Εκπαίδευσης Νηπιοβρεφοκόμος Τσαγκουρνού Ελισάβετ Εκπαιδευτικός

Διαβάστε περισσότερα

Το περιβάλλον κι εγώ

Το περιβάλλον κι εγώ Ανοιχτή Εκπαιδευτική Πρακτική Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη Το περιβάλλον κι εγώ Εκπαιδευτικός & Τάξη Καζάκου Μαρίνα, Α, Β & Γ Λυκείου email kazakoumarina@gmail.com ΣΧΟΛΕΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Θεµατολογία: 1. Όλου του κόσµου τα παιχνίδια: Ένα ταξίδι που χαρτογραφεί την ιστορία του παιχνιδιού 2. Ελληνικά παραδοσιακά παιχνίδια: Παιχνίδια από ά

Θεµατολογία: 1. Όλου του κόσµου τα παιχνίδια: Ένα ταξίδι που χαρτογραφεί την ιστορία του παιχνιδιού 2. Ελληνικά παραδοσιακά παιχνίδια: Παιχνίδια από ά Ε Κ Π Α Ι Δ Ε Υ Τ Ι Κ Α Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Τ Α 2 0 1 6-2 0 1 7 Τα εκπαιδευτικά προγράµµατα έχουν σκοπό να βοηθήσουν τα παιδιά να γνωρίσουν και να κατανοήσουν ένα θέµα, συνδυάζοντας το παιχνίδι µε τη γνώση.

Διαβάστε περισσότερα

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS Εκπαιδευτικό υλικό βιωματικών δραστηριοτήτων και Θεατρικού Παιχνιδιού για την ευαισθητοποίηση μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων καθώς και για την καλλιέργεια ενταξιακής κουλτούρας στα σχολικά πλαίσια Στυλιανός

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΘΕΜΑΤΟΣ

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΘΕΜΑΤΟΣ Πρασινίζω το σχολείο µου, πρασινίζω την πόλη µου! Το Εργαστήριο το σχολικό έτος 2004-2005, συνεργάστηκε µε το Πειραµατικό Νηπιαγωγείο Ν. Χηλής στο σχεδιασµό και την ανάπτυξη Προγράµµατος Περιβαλλοντικής

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση των σκοπών και των στόχων...35. Ημερήσια πλάνα...53

Παρουσίαση των σκοπών και των στόχων...35. Ημερήσια πλάνα...53 Πίνακας Περιεχομένων Εισαγωγή... 5 Κεφάλαιο 1 Πώς μαθαίνουν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας...11 Η Φυσική Αγωγή στην προσχολική ηλικία...14 Σχέση της Φυσικής Αγωγής με τους τομείς ανάπτυξης του παιδιού...16

Διαβάστε περισσότερα

ΑΕΙΦΟΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Όλοι νοιαζόμαστε, όλοι συμμετέχουμε Απόβλητα - «Ένας φυσικός πόρος στο σχολείο μας;»

ΑΕΙΦΟΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Όλοι νοιαζόμαστε, όλοι συμμετέχουμε Απόβλητα - «Ένας φυσικός πόρος στο σχολείο μας;» Λέξεις κλειδιά: Απορρίμματα, ανακύκλωση, ρύπανση, υγεία, προστασία περιβάλλοντος, ΧΥΤΥ, ΧΑΔΑ Εισαγωγή Απόβλητα ένα επίκαιρο ζήτημα, που αποτελεί διαχρονικά ένα κρίσιμο περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό

Διαβάστε περισσότερα

Ο κύριος 2Π στη Δ τάξη

Ο κύριος 2Π στη Δ τάξη Ο κύριος 2Π στη Δ τάξη Συντονίστρια Εκπαιδευτικός: Μπλούχου Στεφανία Σχολικό έτος: 2015-2016 Δανειστική Εκπαιδευτική βαλίτσα 2Π της Action Aid Η δανειστική εκπαιδευτική βαλίτσα 2Π ταξιδεύει από το 2013

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. εισαγωγή 13. κεφάλαιο 1 ο. Η σημασία των ερωτήσεων για την ανάπτυξη της σκέψης και τη μάθηση 19. κεφάλαιο 2 ο

Περιεχόμενα. εισαγωγή 13. κεφάλαιο 1 ο. Η σημασία των ερωτήσεων για την ανάπτυξη της σκέψης και τη μάθηση 19. κεφάλαιο 2 ο Περιεχόμενα Περιεχόμενα εισαγωγή 13 κεφάλαιο 1 ο Η σημασία των ερωτήσεων για την ανάπτυξη της σκέψης και τη μάθηση 19 Εισαγωγή 21 1.1 Η δύναμη των ερωτήσεων 25 1.2 Προς μια παιδαγωγική του διαλόγου 32

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Ατμοσφαιρική ρύπανση: Η όξινη βροχή. Ηλικιακή ομάδα 9-12

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Ατμοσφαιρική ρύπανση: Η όξινη βροχή. Ηλικιακή ομάδα 9-12 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Ατμοσφαιρική ρύπανση: Η όξινη βροχή Ηλικιακή ομάδα 9-12 Φυσική καταστροφή, ηλικιακή ομάδα, γνωστικό αντικείμενο Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές δημοτικού ηλικίας 9-12 ετών (Δ, Ε,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟ: Δημοτικό Σχολείο Λυκαβητού (Κ.Β.) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2013-2014 Αρ. Μαθητών: 136 Αρ. Εκπαιδευτικών: 12 Συντονιστής/στρια

Διαβάστε περισσότερα

Δημοτικό Σχολείο Σωτήρας Β Η δική μας πρόταση- εμπειρία

Δημοτικό Σχολείο Σωτήρας Β Η δική μας πρόταση- εμπειρία Δημοτικό Σχολείο Σωτήρας Β Η δική μας πρόταση- εμπειρία Συμμετοχή στο Πρόγραμμα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΜΕΣΩ ΕΡΕΥΝΑΣ-ΔΡΑΣΗΣ Σχολική χρονιά: 2015-2016 ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Ενότητα: Εκπαιδευτικό υλικό και σχολικό εγχειρίδιο Διδάσκων: Κατσαρού Ελένη ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ο νέος ρόλος των εκπαιδευτών

Η ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ο νέος ρόλος των εκπαιδευτών Η ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ο νέος ρόλος των εκπαιδευτών Καθώς οι σύγχρονες κοινωνίες μεταλλάσσονται και εξελίσσονται διαρκώς, η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση

Διαβάστε περισσότερα

Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο (2003).

Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο (2003). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο (2003). Δ.Ε.Π.Π.Σ. : Οργανωμένο σύστημα εργασίας, το οποίο σκιαγραφεί τι πρέπει να μάθουν τα παιδιά, τις διαδικασίες με τις οποίες επιτυγχάνονται

Διαβάστε περισσότερα

Επιμέλεια: Ελισάβετ Λαζαράκου Σχολική Σύμβουλος, 28 η Περιφέρεια Δημοτικής Εκπαίδευσης Αττικής

Επιμέλεια: Ελισάβετ Λαζαράκου Σχολική Σύμβουλος, 28 η Περιφέρεια Δημοτικής Εκπαίδευσης Αττικής Φ.Ε.Κ. τεύχος Β αρ. φύλλου 303/13-03-2003, Παράρτημα Α, Μάιος 2003 Επιμέλεια: Ελισάβετ Λαζαράκου Σχολική Σύμβουλος, 28 η Περιφέρεια Δημοτικής Εκπαίδευσης Αττικής Βασικός σκοπός της αξιολόγησης του μαθητή

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών. Πρακτική Άσκηση. Ενότητα 1: Εισαγωγικά

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών. Πρακτική Άσκηση. Ενότητα 1: Εισαγωγικά Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Πρακτική Άσκηση Ενότητα 1: Εισαγωγικά Αν. Καθηγήτρια: Σοφία Αυγητίδου E-mail: saugitidoy@uowm.gr Μέντορες: Βάσω Αλεξίου, Λίζα Θεοδωρίδου, Αγάπη Κοσκοσίδου Παιδαγωγικό Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ. Σχ. Έτος: Ημερομηνία Αριθ. Πρωτ.

ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ. Σχ. Έτος: Ημερομηνία Αριθ. Πρωτ. ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ X ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ Σχ. Έτος: 2012-2013 Ημερομηνία 26-11-2012 Αριθ. Πρωτ. 266 ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΗΤΡΗΣ Κ. ΜΠΟΤΣΑΚΗΣ, Φυσικός, PhD ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Π.Δ.Ε. ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ Κ. ΜΠΟΤΣΑΚΗΣ, Φυσικός, PhD ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Π.Δ.Ε. ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ η ΜΙΚΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ως ΕΡΓΑΛΕΙΟ του ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Κ. ΜΠΟΤΣΑΚΗΣ, Φυσικός, PhD ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Π.Δ.Ε. ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ η μικροδιδασκαλία, είναι μια: μικρογραφία μαθήματος,

Διαβάστε περισσότερα

Η συμβολή της ανάλυσης των κοινωνικών αναπαραστάσεων στη βελτίωση των διδακτικών πρακτικών: Το παράδειγμα του ζητήματος της σχολικής μετάβασης

Η συμβολή της ανάλυσης των κοινωνικών αναπαραστάσεων στη βελτίωση των διδακτικών πρακτικών: Το παράδειγμα του ζητήματος της σχολικής μετάβασης Η συμβολή της ανάλυσης των κοινωνικών αναπαραστάσεων στη βελτίωση των διδακτικών πρακτικών: Το παράδειγμα του ζητήματος της σχολικής μετάβασης Ευθυμία Γουργιώτου Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΑΓΡΙΑΝΘΡΩΠΟΙ Πολίτες του μέλλοντος

ΟΙ ΑΓΡΙΑΝΘΡΩΠΟΙ Πολίτες του μέλλοντος ΟΙ ΑΓΡΙΑΝΘΡΩΠΟΙ Πολίτες του μέλλοντος Ανακοίνωση Τύπου 28/01/2013 Ένα αλλιώτικο ξεχωριστό παιχνίδι ερωτήσεων όπου όλοι κερδίζουν γνώση και ευαισθησία για το περιβάλλον και την άγρια ζωή της χώρας μας που

Διαβάστε περισσότερα

προγράμματα εμψύχωσης στο ηλιοτρόπιο

προγράμματα εμψύχωσης στο ηλιοτρόπιο Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Π Ρ Ο Λ Η Ψ Η Σ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ο Υ - Α Ρ Γ Υ Ρ Ο Υ Π Ο Λ Η Σ προγράμματα εμψύχωσης στο ηλιοτρόπιο 2017-2018 Όλες οι δράσεις και τα προγράμματα του Κέντρου μας παρουσιάζονται στην ιστοσελίδα

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ενότητα 09: Σχεδιασμός και Οργάνωση ενός Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΙΙ Πολυξένη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΟ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΧΡ. ΜΠΟΥΡΑΣ

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΟ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΧΡ. ΜΠΟΥΡΑΣ ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΟ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΧΡ. ΜΠΟΥΡΑΣ Απρίλιος 2005 ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΝΕΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΝΕΕΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ Γενική κατεύθυνση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΝΟΜΑ ΣΧΟΛΕΙΟΥ: Δημοτικό Σχολείο Αγίου Δημητρίου ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2016-2017 Αρ. Μαθητών: 264 Αρ. Εκπαιδευτικών:

Διαβάστε περισσότερα

Αειφόρο Σχολείο Φιλοσοφία, δείκτες, καλές πρακτικές. Νομικού Χριστίνα

Αειφόρο Σχολείο Φιλοσοφία, δείκτες, καλές πρακτικές. Νομικού Χριστίνα Αειφόρο Σχολείο Φιλοσοφία, δείκτες, καλές πρακτικές Νομικού Χριστίνα Αειφορία Η αειφορία είναι μια πολύπλοκη έννοια που συγκροτείται από την αλληλόδραση των πεδίων της οικονομίας, του περιβάλλοντος, της

Διαβάστε περισσότερα

Τρίτη 24 και Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2017

Τρίτη 24 και Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2017 Τρίτη 24 και Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2017 Παιδαγωγικές προσεγγίσεις και διδακτικές πρακτικές - η σχέση τους με τις θεωρίες μάθησης Παρατηρώντας τη μαθησιακή διαδικασία Τι είδους δραστηριότητες παρατηρήσατε

Διαβάστε περισσότερα

Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού

Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού Διαβάστε προσεκτικά την λίστα που ακολουθεί. Ποιες από τις δραστηριότητες που αναφέρονται θεωρείτε ότι θα συνέβαλαν περισσότερο στην προώθηση του γραμματισμού των παιδιών

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Σκοποί ενότητας Να συζητηθούν βασικές παιδαγωγικές αρχές της προσχολικής εκπαίδευσης Να προβληματιστούμε για τους τρόπους με τους οποίους μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Αειφόρο Πράσινο Σχολείο. Προτάσεις συνεργασίας

Αειφόρο Πράσινο Σχολείο. Προτάσεις συνεργασίας Αειφόρο Πράσινο Σχολείο Προτάσεις συνεργασίας Η έννοια του αειφόρου σχολείου Το αειφόρο σχολείο αποτελεί το σχολείο εκείνο που θα συμβάλει στην ανάπτυξη στην προοπτική της αειφοριας με γνώμονα την προστασία

Διαβάστε περισσότερα

Ονοματεπώνυμο εκπαιδευτικού (ΠΕ 70 ) :Παρασκευή Πριοβόλου

Ονοματεπώνυμο εκπαιδευτικού (ΠΕ 70 ) :Παρασκευή Πριοβόλου Teachers For Europe 2016-2017 Τίτλος πρακτικής : «Διαβάζοντας.την Ευρώπη» «Reading Europe» Ονοματεπώνυμο εκπαιδευτικού (ΠΕ 70 ) :Παρασκευή Πριοβόλου Επιβλέπων επιμορφωτής : Θεόδωρος Μπαρής Σχολείο Διεξαγωγής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΤΕΡΑ Προσέλευση νηπίων και αυθόρμητες δραστηριότητες στις οργανωμένες γωνιές της τάξης: Κολύμβηση/ Φυσική αγωγή:

ΕΥΤΕΡΑ Προσέλευση νηπίων και αυθόρμητες δραστηριότητες στις οργανωμένες γωνιές της τάξης: Κολύμβηση/ Φυσική αγωγή: ΕΥΤΕΡΑ * Προσέλευση νηπίων και αυθόρμητες δραστηριότητες στις οργανωμένες γωνιές της τάξης: Το ελεύθερο παιχνίδι είτε ατομικό, είτε ομαδικό σε ελκυστικά οργανωμένες γωνιές επιτρέπει στα παιδιά να αναπτύσσονται,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ, ΤΩΡΑ ΜΕ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ

ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ, ΤΩΡΑ ΜΕ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΓΚΩΜΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 13-14 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΝΕΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ, ΤΩΡΑ ΜΕ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο, έχει αυξηθεί σε σημαντικό βαθμό η ευαισθητοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

1.. 2. , 3. : 4. 1. 2. 3. . 5. 1. ( inspiration). 2. ( GoogleEarth ). 3. ( powerpoint ). 4. (word ). 5. ( HotPotatoes).

1.. 2. , 3. : 4. 1. 2. 3. . 5. 1. ( inspiration). 2. ( GoogleEarth ). 3. ( powerpoint ). 4. (word ). 5. ( HotPotatoes). ΕΚΦΩΝΗΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ (µεγάλες τάξεις ηµοτικού) Σχεδιασµός σεναρίου µε θέµα «Ο Μέγας Αλέξανδρος και τις εκστρατείες του» µε τη χρήση λογισµικών γενικής χρήσης, οπτικοποίησης, διαδικτύου και λογισµικών

Διαβάστε περισσότερα

από ευχάριστες δραστηριότητες, όπως εκείνες της προανάγνωσης,, ενώ παράλληλα συνειδητοποιούν το φωνημικό χαρακτήρα της γλώσσας και διακρίνουν τα

από ευχάριστες δραστηριότητες, όπως εκείνες της προανάγνωσης,, ενώ παράλληλα συνειδητοποιούν το φωνημικό χαρακτήρα της γλώσσας και διακρίνουν τα ΔΕΥΤΕΡΑ Προσέλευση νηπίων και αυθόρμητες δραστηριότητες στις οργανωμένες γωνιές της τάξης. Το ελεύθερο παιχνίδι είτε ατομικό,είτε ομαδικό σε ελκυστικά οργανωμένες γωνιές επιτρέπει στα παιδιά να χρησιμοποιούν

Διαβάστε περισσότερα

Δραστηριότητα «ΜΥΘΙΚΑ ΤΑΞΙΔΙΑ» Γενικές κατευθύνσεις για την εφαρμογή των δραστηριοτήτων. Θεματική ενότητα: «Επίλυση συγκρούσεων»

Δραστηριότητα «ΜΥΘΙΚΑ ΤΑΞΙΔΙΑ» Γενικές κατευθύνσεις για την εφαρμογή των δραστηριοτήτων. Θεματική ενότητα: «Επίλυση συγκρούσεων» Εταιρεία Σχολικής και Οικογενειακής Συμβουλευτικής και Έρευνας (ΕΣΟΣΕ) Κέντρο Έρευνας και Εφαρμογών Σχολικής Ψυχολογίας (ΚΕΕΣΧΟΨΥ) Πανεπιστήμιο Αθηνών «Ε.Μ.Ε.Ι.Σ.: Πρόγραμμα εξειδικευμένης κατάρτισης εκπαιδευτικών

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα στις Εικαστικές Τέχνες

Ενότητα στις Εικαστικές Τέχνες Ενότητα στις Εικαστικές Τέχνες Τίτλος: Ιστορίες δωματίων Βαθμίδα: 2 Τάξη: Ε Διάρκεια: 6 Χ 80 Περιγραφή Ενότητας Οι μαθητές και οι μαθήτριες μέσα από διάφορες δραστηριότητες που αφορούν στο δωμάτιό τους

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π.Ε. & Δ.Ε. ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 20.06.2014 Δ/ΝΣΗ Π.Ε. Ν.ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ Ταχ. Δ/νση(προσωρινή): Ηλία Ζερβού 10 Ταχ. Κώδικας : 28100

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟY ΣΧΟΛΕΙΟY ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟY ΣΧΟΛΕΙΟY ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟY ΣΧΟΛΕΙΟY ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2017-2018 Αρ. Μαθητών/τριών: 143 Αρ. Εκπαιδευτικών: 15

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ:«ΠΩ,ΠΩ, ΠΟΣΟ ΜΕΓΑΛΩΣΕΣ!!!!»

ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ:«ΠΩ,ΠΩ, ΠΟΣΟ ΜΕΓΑΛΩΣΕΣ!!!!» ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ:«ΠΩ,ΠΩ, ΠΟΣΟ ΜΕΓΑΛΩΣΕΣ!!!!» Υπεύθυνες Προγράμματος: Κιοσκερίδου Αικατερίνη Σχολική Νοσηλεύτρια. Παπαγερίδου Φωτεινή Κοινωνική Λειτουργός ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ: Διαφυλικές

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικά Προγράμματα και Δράσεις στη Δημοτική Εκπαίδευση

Εκπαιδευτικά Προγράμματα και Δράσεις στη Δημοτική Εκπαίδευση Εκπαιδευτικά Προγράμματα και Δράσεις στη Δημοτική Εκπαίδευση Επιχορηγήσεις δράσεων Αγωγής Υγείας Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού προβαίνει στην επιχορήγηση δράσεων Αγωγής Υγείας που αναπτύσσουν τα

Διαβάστε περισσότερα