ΠΑΛΙΑ ΣΠΙΤΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΩΝ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ή Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ & ΠΟΙΗΣΗ της ΑΜΑΛΙΑΣ Κ. ΗΛΙΑΔΗ

Transcript

1 ΠΑΛΙΑ ΣΠΙΤΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΩΝ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ή Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ & ΠΟΙΗΣΗ της ΑΜΑΛΙΑΣ Κ. ΗΛΙΑΔΗ Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Διευθύντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων 1

2 2

3 Λέξεις κλειδιά: παλιά σπίτια της πόλης των Τρικάλων, περιήγηση, μάθηση, πολιτιστική κληρονομιά, τοπική ιστορία, μνημεία, φύση, περιβάλλον, 3ο Γυμνάσιο Τρικάλων, ρετρό δόμηση, αστική αρχιτεκτονική, πέτρινα οικοδομήματα της πόλης των Τρικάλων, εικόνες αστικής καθημερινότητας, «Η φωνή της σιωπής»(ποιήματα)τρικαλα, Σεπτέμβριος 2006,εξωτερικά αστικά τοπία, παλιές γειτονιές, ποίηση & φωτογραφίες της πόλης των Τρικάλων Αμαλίας Κ. Ηλιάδη. 3

4 4

5 5

6 «Της μοίρας μου οι νύχτες» Μέσα στην παραζάλη των ημερών πόσο σκληρά περνούν οι νύχτες μου Όσο πιο χαρούμενες είναι οι μέρες μου τόσο πιο σκοτεινές γίνονται οι νύχτες μου. Αυτές οι νύχτες, με τ αναμμένα κεριά και τα ξεραμένα τριαντάφυλλα Με το γλυκό χρώμα, το καφετί, του ξύλου και το ρευστό γαλάζιο των ματιών μου που χύνεται στη λεία του επιφάνεια Κάνει νερά παράξενα, αδιάβαστα απ τους τσιγγάνους Κανείς τη μοίρα μου δε θα μπορέσει να την πει. Κανείς δεν θα μπορέσει να τη νιώσει. Μόνο οι τοίχοι των μοναχικών σπιτιών μου την έχουν σαν σύνθημα γραμμένη πάνω τους Μόνο που οι ανίδεοι από πόνο και καρδιά ιδιοκτήτες τους ή οι ανήξεροι νοικιάρηδες που τα κατοίκισαν μετά από μένα ποτέ δεν θα μπορέσουνε να τη διαβάσουν. Κι έτσι κρυφή, άδηλη κι αφανέρωτη κάτω απ την κρούστα των ονείρων πάντα θα κοχλάζει «Η φωνή της σιωπής» (Ποιήματα) ΤΡΙΚΑΛΑ Σεπτέμβριος

7 7

8 8

9 «Παιδικές μνήμες» Πάλι θα σταματήσω στο ποτάμι ν ακούσω τα βατράχια Πίσω από αιωνόβιες ελιές, Μέσα σε ροζιασμένες κουφάλες κρύβονται τα φαντάσματα των παιδικών μου χρόνων. Ξυπνούν απ τα τζιτζίκια τρομαγμένα και καβαλάν τον άνεμο καλπάζουν στα βουνά κι ύστερα ξαποσταίνουν στα βραχάκια της έρημης παραλίας Τεντώνω τ αυτιά μου να τ ακούσω μα μ εμποδίζουν οι θόρυβοι του τώρα. Οι κόρες των ματιών μου διαστέλλονται να δούνε μα τίποτε δεν βλέπουν. Εκείνα τα αέρινα φαντάσματα των παιδικών μου χρόνων φοβήθηκαν τις ενοχλήσεις. Συνήθιζαν να ζουν μόνα στην ηρεμία και στην ερημιά τους κι οι ξαφνικές οι επισκέψεις μου πολύ τους βασανίζουν. Δεν είναι πια γι αυτά τέτοιες βάρβαρες αναστατώσεις. 9

10 10

11 11

12 12

13 Λέξεις κλειδιά: παλιά σπίτια της πόλης των Τρικάλων, περιήγηση, μάθηση, πολιτιστική κληρονομιά, τοπική ιστορία, μνημεία, φύση, περιβάλλον, 3 ο Γυμνάσιο Τρικάλων, ρετρό δόμηση, αστική αρχιτεκτονική, πέτρινα οικοδομήματα της πόλης των Τρικάλων, εικόνες αστικής καθημερινότητας, εξωτερικά αστικά τοπία, παλιές γειτονιές, φωτογραφίες της πόλης των Τρικάλων Αμαλίας Κ. Ηλιάδη. 13

14 14

15 15

16 Λέξεις κλειδιά: παλιά σπίτια της πόλης των Τρικάλων, περιήγηση, μάθηση, πολιτιστική κληρονομιά, τοπική ιστορία, μνημεία, φύση, περιβάλλον, 3 ο Γυμνάσιο Τρικάλων, ρετρό δόμηση, αστική αρχιτεκτονική, πέτρινα οικοδομήματα της πόλης των Τρικάλων, εικόνες αστικής καθημερινότητας, «Η φωνή της σιωπής»(ποιήματα)τρικαλα, Σεπτέμβριος 2006,εξωτερικά αστικά τοπία, παλιές γειτονιές, ποίηση & φωτογραφίες της πόλης των Τρικάλων Αμαλίας Κ. Ηλιάδη. 16

17 17

18 18

19 19

20 20

21 «Η δύναμη της μνήμης» Όσο ξεμάκραινα απ τη θλίψη, γινόμουν σαν την πέτρα. Όσο ξεμάκραινα απ τη θύμηση η λήθη μ εξαφάνιζε. Όσο πολύ κι αν προσπαθούσα θλιμμένες θύμησες μακριά που με τραβούσαν αλυσοδεμένη Δεν ήθελα να είμαι σαν την πέτρα. Ούτ ήθελα στη λήθη να βουλιάζω. Θέλησα να θυμάμαι. Μάτωσα να κρατήσω ζωντανή τη μνήμη, μην ξεμακρύνω κι εξαφανιστώ κι εγώ. 21

22 22

23 23

24 «Φυγή» Τί να σου πω για την αρμύρα και το κύμα της ζωής μου Οι τρικυμίες πολλές και τ ανεμόβροχα Πολλές οι συναντήσεις με το θάνατο. Κάτω απ τα μάτια οι ρυτίδες τις θυμίζουν. Και τα ρολόγια να μετρούν τις αντοχές μου. Κι η αρμύρα να πονάει τις πληγές μου. Και μετά, με τον καιρό, να τις γιατρεύει. Τα κύματα με παίρνουν τώρα και με πάνε μακριά Σε γη άγνωστη, χώρα επαγγελίας μυστικής. Σα ναυαγός, εκεί θα ξαναρχίσω τη ζωή μου. Θα φτιάξω με καλάμια μια λιμναία κατοικία να πέφτω όποτε θέλω στο νερό να με λυτρώνει απ τη βρωμιά. Θα φτιάξω και φλογέρα από καλάμι να παίζω τους δικούς μου τους σκοπούς, αφού θά χω ξεχάσει πια εκείνες τις εκλεπτυσμένες μελωδίες του λαμπρού πολιτισμού τους με τα Ωδεία και τις νότες αφού θά χω πίσω μου αφήνει τα ρολόγια που πληγώνουν τον αιώνιο χρόνο με τους χτύπους τους κι αφού όλοι θα μ έχουν πια ξεχάσει θα μ έχουν θάψει στης μνήμης τους τούς κύκλους 24

25 25

26 26

27 27

28 «Σκεφτόμενη το γήρας» Φυτά αναρριχώμενα στους τοίχους αυλές χορταριασμένες απ τη λησμονιά παλιά οικόσημα στις μαρμαρένιες πόρτες κι ο θάνατος παραμονεύει πίσω απ τα παράθυρα κρύβεται πίσω απ τη δαντέλα της κουρτίνας καραδοκεί να μας αρπάξει. Θα μπούμε στις αυλές θα περπατήσουμε στους ξεχασμένους κήπους γεμάτοι δέος, τα οικόσημα θα μελετήσουμε στις μαρμαρένιες πόρτες. Κι όλο στις αυλές θα τριγυρίζουμε κι όλο θα αποφεύγουμε στο αρχοντικό να μπούμε όλο θα αναβάλλουμε την είσοδό μας. Μα ο θάνατος δεν μας ξεχνά Το βλέμμα του το σκοτεινό παραμονεύει πίσω απ τα παράθυρα. Βραδιάζει κι η σκιά μας μεγαλώνει Βραδιάζει κι οι αυλές είναι αφιλόξενες Βραδιάζει και, πια, κρυώνουμε εκεί έξω. Κάποιος παράξενος οικοδεσπότης, βλοσυρός πολύ, τις πόρτες μας ανοίγει του αρχοντικού. Κι εμείς που κρυώνουμε πολύ διαβαίνουμε την είσοδο του Κάτω κόσμου. 28

29 29

30 30

31 «Ξενυχτώ και πάλι» Ξενυχτώ και πάλι όπως αμέτρητες άλλες νύχτες. Η πόλη έχασε τα φώτα της και κούρνιασε σαν πουλί πληγωμένο σε μια σκοτεινιά χωρίς έλεος. Τώρα με νανουρίζουν τα τραγούδια σ ένα σταθμό που λίγοι τον ακούνε. Μέσα μου μια θάλασσα από μωβ κορδέλες θαλασσιές και άσπρα κύματα. Τα μάτια φωτιές αντιφεγγίζουν μικρές οι φλόγες τα φρύγανα και τα ξερόκλαδα σωρός. Θα πάρω μιαν αξίνα κι ένα σύννεφο τον κόσμο να σκάψω, να ποτίσω Να δω την Άνοιξη πράσινα φύλλα και χνουδωτούς καρπούς το καλοκαίρι Μα τώρα με τυλίγει η νύχτα μόνο. Και κάθομαι σκυφτή σ ένα τετράδιο κεντώ τους λογισμούς μου. Είναι μια μάταια επανάληψη. Κι η ελπίδα ένα φτερό σπασμένο πληγωμένου πουλιού που κουρνιάζει σε μια σκοτεινιά χωρίς έλεος. Αυτή η πόλη με θυμώνει. 31

33 33

34 34

36 «Όνειρο σε μια πόλη βορεινή» Το πρωί ξυπνάω απότομα και νιώθω βαριά και κουρασμένη Τις νύχτες μες στον ύπνο μου περπατώ στους ατέλειωτους δρόμους μιας υγρής, μαύρης πολιτείας με σπίτια ψηλά κι άχαρα που οι σκεπές τους σκίζουν τον ουρανό σαν λόγχες. Κι εκεί τα σύννεφα ματώνουν Το αίμα τους τρέχει πάνω στην καμπαρντίνα μου. Ευτυχώς που έχει χρώμα σκούρο μπλε και το πρωί δεν θα φαίνονται τόσο οι κόκκινες σταλαγματιές, οι μαυροκόκκινες κηλίδες Περπατώ ασταμάτητα κι οι δρόμοι ξάφνου γίνονται ποτάμια με σέρνουν και με παν κατά τη θάλασσα Τα ποτάμια, θολά και βρώμικα, μα η θάλασσα θά ναι γαλήνια, καθαρή Μες στο χειμώνα θά ναι ήρεμη η θάλασσα Αυτή μόνο θα με ξεκουράσει απ το μονότονο περπάτημα σ αυτή την πόλη που σκοτώνει τα πιο ωραία γιασεμιά. Ας έρθει το πρωί κι ας δω τη θάλασσα απ το παράθυρό μου. 36

38 38

40 «Δεσμώτης του χειμώνα» Γκρίζο τοπίο το ποτάμι κυλά: υπόκωφο βουητό ανάμεσα σε νοτισμένες καλαμιές. Σωρός τα κομμένα ξύλα στις όχθες του. Καπνοί ανεβαίνουν προς τον ουρανό αναπέμποντας μηνύματα. Η ανάσα του χειμώνα τους καταπίνει. Περπατώ αργά Πατώ πεσμένα φύλλα Σκέφτομαι τη ζωή μου σαν ένα ποτάμι που κυλά ανάμεσα σε συμπληγάδες. Πώς να ξεφύγω απ τον καιρό; Κανείς άνθρωπος δεν είναι άχρονος. Κι εγώ, δεσμώτης του χώρου και του χρόνου του ποταμού και του χειμώνα. Γκρίζο τοπίο με σκεπάζει. Το βλέμμα μου σπαθίζει την ομίχλη ψάχνει να βρει το χρυσαφένιο σύννεφο. Μακριά, στον ορίζοντα, τα πουλιά κρώζουν, πετούν σε σμήνη γι άλλους ουρανούς. Ακουμπώ την ψυχή μου στα φτερά τους και ταξιδεύω: φεύγω απ την ομίχλη το γκρίζο ανοίγει γίνεται θαλασσί κι η θαλασσινή αύρα νιώθω να μου χαϊδεύει το πρόσωπο σαν άλλη ελπίδα Απ τα βάθη μου τ όνειρο ξυπνά. 40

41 41

42 42

43 43

44 44

46 «Μετάθεση στο μέλλον» Μια μέρα μ άσπρο φως θα γυρίσω στο σπίτι μου και θά μαι κουρασμένη. Θ απιθώσω τα δυο βαριά μου καλάθια στο πάτωμα θα τεντώσω, ανακουφισμένη, τα χέρια μου κι ύστερα θ αρχίσω να τ αδειάζω. Δε θα βγάζω από μέσα τους οδύνες, όπως άλλοτε κι ούτε βρώμικα ρούχα της ξενιτειάς ούτε βαριές μυρωδιές τσιγάρων ή σκόνες έρημων σπιτιών. Θα βγάζω φρούτα δροσερά σταφύλια ή κεράσια και φράουλες Θα βγάζω και θα βγάζω ασταμάτητα απ τα δυο μου καλάθια τα φρούτα μα ποτέ δεν θ αδειάζουν. Κι ένας σωρός στο πάτωμα θα μαζευτεί, ίδιο βουνό από φρούτα Πάνω τους θα ξαπλώσω μαλακά αργά-αργά να με πνίξουν οι μεθυστικοί χυμοί τους 46

47 47

49 49

50 50

51 «Τώρα που πια τελειώσαν τα ταξίδια» Και τώρα που τελειώσαν τα ταξίδια απομένουν οι φωτογραφίες να τονώνουν τις αναμνήσεις κάποιες έντονες, λάμπουν ξανά στο φως και κάποιες αμυδρές, που να ξεφτίσουν κοντεύαν, για λίγο να ξαναζούν μέσα μου νοερά. Πόσο αυτά τα νοερά ταξίδια, τα επαναλαμβανόμενα, κλωθωγυρνούν στιγμές ανόμοιες μες στην ανέμη του μυαλού μου και καταρρέω απ το βάρος μιας ακούσιας ενοχής για όλα όσα δεν πρόλαβα να ονειρευτώ, για όλα όσα δεν πρόλαβα να ζήσω. Και τώρα, που τελειώσαν τα ταξίδια, που πια οι φωτογραφίες ξεθωριάσαν μου απομένουν μόνο, στην ανέμη του μυαλού μου εκείνες οι στιγμές που μοιάζουν μεταξύ τους. Κι είν όλα ίδια και νωθρά, μουντά κι ακίνητα. Κι ούτε λυπάμαι που δεν πρόλαβα να ονειρευτώ κι ούτε φοβάμαι που δεν πρόλαβα να ζήσω Η λήθη εκτόπισε τη μνήμη απ την ύπαρξή μου την κενή, από την ύπαρξή μου την ακίνητη, Τώρα που πια τελειώσαν τα ταξίδια. 51

52 52

53 53

55 55

56 «Οι ιδέες μου» Ένα γραφείο ταπεινό για ν ακουμπήσω τις ιδέες μου, που παράταιρες κείτονται στους δρόμους, βρώση σκυλιών αναίσθητων Τις ιδέες μου θα τις περιμαζέψει ο άνεμος, αντί να τις σκορπίσει στα πέρατα του κόσμου, σ ένα γραφείο ταπεινό, σημάδι υπομονής, μόχθου κι ελπίδας Οι ιδέες μου θα κρυφτούν στο φτωχικό γραφείο για να γλιτώσουν απ τους ανίδεους, τα σκυλιά ενός κόσμου αρρωστημένου και πανάθλιου. 56

57 57

59 59

60 60

61 «Τέλος εποχής» Μουσικές παρτιτούρες που σκεπάζουν το γραφείο Γράμματα φίλων που έχουνε μισέψει. Έχουν μπαρκάρει στο παράταιρο το πλοίο κι ανέραστοι μένουνε μέχρι να φέξει. Το βιολί που στο γυαλί ακουμπάει Μια λαχτάρα από παλιά λησμονημένη Είναι ο άνεμος που έξω φυσάει μια μπαλλάντα ωχρή, χιλιοπαιγμένη. 61

62 62

63 63

64 64

65 65

66 «Αυτό το σπίτι» Αυτό το σπίτι με κυκλώνει σαν άλλη μάντρα προστατευτική. Στις απάνεμες γωνιές του γαληνεύω ενώ γύρω οι άνεμοι σφυρίζουν, η βροχή δέρνει τα χαλίκια στο δρόμο, ο ήλιος τυφλώνει τους ανθρώπους. Αυτό το σπίτι είναι το σπίτι μου. Μέσα του ο κόσμος μου χαίρεται και λυπάται αντάμα. Το σπίτι αυτό ψάχνω να βρω καθώς ασθμαίνουσα προχωρώ, γυρνώντας απ το σχολείο ή απ το CINEMA ή από κάποια έξοδο, αντάξια ή ανούσια. Αυτό το σπίτι. 66

67 67

69 69

70 70

71 «Προτρεπτικό» Ζωές που συνωστίζονται και σβήνουν σε σχέδια μηχανικών κι αρχιτεκτόνων. Ζωές που ανάρμοστα πια φθίνουν μες σε δομές πολιτισμού, «προχωρημένες» Ας γίνουνε γενναίες και σε χλωρά πλατώματα ας χιμήξουν ν αδράξουν της ζωής τους την ουσία. Αυτή, πια, είν η μόνη σωτηρία. 71

72 72

73 73

74 «Προσωπική αναζήτηση» Προσκυνητής θα βγω στο δρόμο για την πόλη τη δικιά μου Το αστέρι μου θα μ οδηγεί με ζέστη και με κρύο μέσα σ ερήμους άνυδρες πάνω από χλοερά λιβάδια θ απλώνεται ένα σύννεφο για να με προστατεύει απ τις επιβουλές όσων φθονούνε το ταξίδι μου Το πέρας του αίσιο θα ρθει τη μέρα εκείνη που η πόλη μου θα λάμψει στον ορίζοντα μέσα από χίλια φώτα μαγικά. 74

75 75

76 76

77 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- πηγές: 1.Ν. Κατσόγιαννου, Τα Τρίκαλα και οι συνοικισμοί τους, Πολιτιστικός Οργανισμός του Δήμου Τρικκαίων. 2.Τσαπάλα-Βαρδούλη Φανή, «Τρίκαλα-Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική», Εκδοτικός Οίκος Μέλισσα. 3.Περιοδικό «Τρικαλινά» του συνδέσμου ΦΙΛΟΣ 4.Τάκης Τλούπας, Μαρούλα Κλιάφα, Φανή Τσαπάλα-Βαρδούλη: «Στο Βαρούσι». Εκδόσεις Γνώση. Αθήνα Αικατερίνη Κωστοπούλου-Μπαλαμώτη: «Η Συνοικία Βαρούσι από τον 17 ο αιώνα μέχρι σήμερα». Έκδοση του Πολιτιστικού Συλλόγου Τρικάλων «Το Βαρούσι», Αθήνα ΠΗΓΗ : %B1 8. Θεόδωρου Νημά : ΤΡΙΚΑΛΑ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ ΜΕΤΕΩΡΑ - ΠΙΝΔΟΣ ΧΑΣΙΑ (εκδ. ΑΦΩΝ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1987) Σωτήριος Γοργογέτας, συγγραφέας, Βικιπαίδεια, Ιστοσελίδα Μύλου Ματσόπουλου και Μύλου των Ξωτικών. 77

78 11. Συλλογή Εκπαιδευτικού υλικού στο πλαίσιο του ανωτέρω καινοτόμου εκπαιδευτικού προγράμματος: Στοιχεία τοπικής ιστορίας: τα μνημεία του πολιτισμού στην πόλη των Τρικάλων ή ένα γοητευτικό και επιμορφωτικό ταξίδι: Ιστοσελίδα του Σχολείου μας 3ου Γυμνασίου Τρικάλων: 12) Θεόδωρου Νημά : ΤΡΙΚΑΛΑ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ ΜΕΤΕΩΡΑ - ΠΙΝΔΟΣ ΧΑΣΙΑ (εκδ. ΑΦΩΝ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1987) 13) 14) Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων, Η περιήγηση ως μέσο μάθησης: Τοπία φύσης και πολιτισμού της πόλης των Τρικάλων, Καινοτόμο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Πολιτισμικής αυτοσυνειδησίας που εκπονήθηκε στο 3ο Γυμνάσιο Τρικάλων κατά το σχολικό έτος

79 thess.pde.sch.gr/jm/index.php/ /.../10? ) Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων Εικόνες αστικής καθημερινότητας στην πόλη των Τρικάλων %9D%CE%95%CE%A3-%CE%91%CE%A3%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%97%CE%A3-%CE%9A%CE %91%CE%98%CE%97%CE%9C%CE%95%CE%A1%CE%99%CE%9D%CE%9F%CE%A4%CE%97%CE %A4%CE%91%CE%A3-%CE%A3%CE%A4%CE%97%CE%9D-%CE%A0%CE%9F%CE%9B%CE%97-%CE %A4%CE%A9%CE%9D-%CE%A4%CE%A1%CE%99%CE%9A%CE%91%CE%9B%CE%A9%CE %9D.pdf 79

80 16.Βαρούσι: η παραδοσιακή,αρχοντική συνοικία της πόλης των Τρικάλων Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός, Διευθύντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων ΠΑΛΙΑ ΤΡΙΚΑΛΑ-ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΒΑΡΟΥΣΙ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος -ιστορικός, Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων