Μεταβολή της φυτοποικιλότητας των ψευδαλπικών λιβαδιών του Τυμφρηστού κατά την υψομετρική διαβάθμιση

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Μεταβολή της φυτοποικιλότητας των ψευδαλπικών λιβαδιών του Τυμφρηστού κατά την υψομετρική διαβάθμιση"

Transcript

1 Μεταβολή της φυτοποικιλότητας των ψευδαλπικών λιβαδιών του Τυμφρηστού κατά την υψομετρική διαβάθμιση Μ.Σ. Βραχνάκης 1, Α. Παπαγεωργίου 2, Ε. Μίγδου 2, Κ. Ιώβη 3 και Μ.Μ. Μπερδελή 1 1 Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας (286), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2 Τμήμα Δασοπονίας, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Λαμίας, Καρπενήσι 3 Διεύθυνση Δασών Ιωαννίνων, Αβέρωφ 6, Ιωάννινα Περίληψη Τα λιβάδια ως φυσικά οικοσυστήματα αποτελούν πολύτιμες δεξαμενές συντήρησης της βιοποικιλότητας, της οποίας η μελέτη, προστασία και ανάδειξή της αποτελεί μονόδρομο για τις σύγχρονες ανθρώπινες κοινωνίες. Ειδικότερα, τα ψευδαλπικά μεσογειακά ποολίβαδα πιστεύεται ότι υποστηρίζουν αυξημένη φυτοποικιλότητα. Η παρούσα ερευνητική εργασία καταγράφει και διερευνά τη μεταβολή της φυτοποικιλότητας κατά την υψομετρική διαβάθμιση στο όρος Τυμφρηστός νομού Ευρυτανίας. Επιλέχθηκαν 11 αντιπροσωπευτικές επιφάνειες καλυμμένες με ποώδη βλάστηση ισαπέχουσες κατά 100 μ. Η πρώτη εντοπίστηκε στα 1200 μ. και η τελευταία στα 2200 μ. Στα λιβάδια αυτά καταγράφηκε η σύνθεση και η κάλυψη του εδάφους καθώς και μία σειρά δεικτών φυτοποικιλότητας και πλούτου ειδών. Έγιναν συνολικά καταγραφές φυτικών ειδών. Βρέθηκε ότι το ποσοστό συμμετοχής του γυμνού εδάφους στην κάλυψη και η τιμή του δείκτη κυριαρχίας των φυτικών ειδών αυξάνονταν γραμμικά με την αύξηση του υψομέτρου, ενώ ο πλούτος ειδών, ο δυνητικά μέγιστος αριθμός φυτικών ειδών, ο δείκτης φυτοποικιλότητας των Shannon Weaver και η ομοιομορφία κατανομής των ατόμων στα φυτικά είδη μειωνόταν γραμμικά με την αύξηση του υψομέτρου. Λέξεις κλειδιά: Δείκτης ισοκατανομής, Δείκτης Shannon Weaver, Πλούτος ειδών. Εισαγωγή Τα ορεινά οικοσυστήματα συγκεντρώνουν πλήθος χαρακτηριστικών και αποδίδουν σημαντικές ωφέλειες που τα καθιστούν πολύτιμα και σημαντικά τμήματα της βιόσφαιρας. Μεταξύ άλλων, χαρακτηρίζονται ως πλούσιες περιοχές όσον αφορά τον αριθμό των ειδών που διαβιούν σ αυτά, αποτελούν σύνθετα γεωλογικά, βιολογικά και υδρολογικά συστήματα και αντανακλούν ταχύτατα τις απότομες κλιματικές αλλαγές αλλά και τις αλόγιστες επεμβάσεις του ανθρώπου. Ειδικότερα, σε σχέση με τα πεδινά συστήματα παρουσιάζουν σημαντικά μεγαλύτερη γ-ποικιλότητα η οποία αποδίδεται στη μεγαλύτερη α-ποικιλότητα που αυτά έχουν, στο μεγαλύτερο πλούτο των ειδών και στο μεγαλύτερο αριθμό προσαρμοστικών μηχανισμών που τα φυτικά (αλλά και ζωικά) είδη έχουν (Zingari and Dubost 1996). Για την πλήρη κατανόηση του λειτουργικού τους ρόλου η έρευνα της φυτοποικιλότητας των ορεινών συστημάτων κρίνεται απαραίτητη. Η σύγχρονη έρευνα της φυτοποικιλότητας εστιάζεται κυρίως στην επίδραση κάποιου μεμονομένου παράγοντα ή ενός συνόλου παραγόντων. Συνήθως οι παράγοντες αυτοί έχουν το χαρακτήρα διαταραχών (βόσκηση, πυρκαγιά, λίπανση, κτλ.). Η επίδραση Λιβαδοπονία και ανάπτυξη ορεινών περιοχών 447

2 Μ.Σ. Βραχνάκης, Α. Παπαγεωργίου, Ε. Μίγδου, Κ. Ιώβη και Μ. Μ. Μπερδελή φυσιογραφικών χαρακτηριστικών (όπως το υψόμετρο) ενός τόπου στη φέρουσα φυτοποικιλότητα δεν έχει επαρκώς μελετηθεί, παρόλο που είχε επισημανθεί εδώ και πολύ καιρό ο κρίσιμος ρόλος του υψομέτρου στη διαμόρφωση της φυτοποικιλότητας (Whittaker and Niering 1975). Μόλις από το 1991 και μετά άρχισαν να διεξάγονται σχετικές έρευνες (Montalvo et al. 1991, 1993, Ιώβη 2001, Papanastasis et al. 2002), οι οποίες οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι η φυτοποικιλότητα μειώνεται με την αύξηση του υψομέτρου. Παρόλα αυτά περισσότερη έρευνα χρειάζεται πάνω στο ζήτημα αυτό. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η διερεύνηση της σχέσης της υψομετρικής διαβάθμισης με τη φυτοποικιλότητα των βοσκόμενων ψευδαλπικών λιβαδιών του όρους Τυμφρηστού νομού Ευρυτανίας. Με τη διεκπαιρέωση της έρευνας ελέγχθησαν δύο υποθέσεις. Πρώτον, ότι η φυτοποικιλότητα μειώνεται με την αύξηση του υψομέτρου και δεύτερον ότι η κατανομή στο χώρο των ψευδαλπικών λιβαδικών φυτοκοινοτήτων είναι ετερογενής. Πιστεύουμε ότι τα αποτελέσματα της εργασίας θα συμβάλλουν στην πληρέστερη κατανόηση της σχέσης φυτοποικιλότητας και υψομέτρου, και θα αποτελέσουν πολύτιμο βοήθημα για τη διαχείριση των ψευδαλπικών περιοχών της χώρας μας. Μέθοδοι και υλικά Ως περιοχή έρευνας επιλέχθηκε το δίκτυο βοσκόμενων ψευδαλπικών ποολίβαδων που βρίσκονται ΒΑ του δήμου Καρπενησίου, πλησίον του οδικού άξονα Καρπενησίου Χιονοδρομικού Κέντρου (11 χλμ). Τα ποολίβαδα αυτά βρίσκονται στην υψομετρική διαβάθμιση μ., μεταξύ των ρεμάτων του Κακορέματος και του Κλαρωτού που διέρχεται πλησίον της πόλεως του Καρπενησίου. Συνολικά επιλέχτηκαν 11 ποολίβαδα. Το πρώτο ποολίβαδο (Σ 1 ) βρίσκονταν στα 1200 μέτρα και τα υπόλοιπα απείχαν υψομετρικά μεταξύ τους 100 μ. Ελήφθη μέριμνα ώστε τα ποολίβαδα να έχουν την ίδια έκθεση (Δυτική). Η περιοχή έρευνας εντάσσεται στην ευρύτερη περιοχή του ορεινού συμπλέγματος Τυμφρηστού. Η ευρύτερη περιοχή υφίσταται την επίδραση της βόσκησης κατά τους θερινούς μήνες, ενώ κατά τη διάρκεια του χειμώνα υφίσταται τις επιδράσεις από τις δραστηριότητες του χιονοδρομικού κέντρου. Σύμφωνα με το Μαυρομμάτη (1980) η περιοχή ανήκει στον ασθενή μεσογειακό βιοκλιματικό όροφο με αριθμό βιολογικά ξηρών ημερών κατά τη χειμερινή περίοδο 40-75, δριμύ χειμώνα και μέση θερμοκρασία ψυχρότερου κάτω από 0 C και στον υπομεσογειακό βιοκλιματικό όροφο με αριθμό βιολογικά ξηρών ημερών κατά τη θερινή περίοδο από 0-40 ημέρες, ήπιο χειμώνα και μέση θερμοκρασία ψυχρότερου μήνα 0 C. Τα πετρώματα που απαντούν στην περιοχή έρευνας είναι κυρίως συμπαγείς ασβεστόλιθοι και τα εδάφη σε γενικές γραμμές είναι βαθιά, αργιλοπηλώδη μέχρι πηλώδη, έχουν ελαφρώς όξινη μέχρι όξινη αντίδραση, είναι καλώς εφοδιασμένα με βάσεις και είναι μέτριας μέχρι κατώτερης παραγωγικότητας (Μαυρομμάτης 1980). Η καταγραφή της φυτοποικιλότητας στα 11 ποολίβαδα μετρήθηκε εφάπαξ κατά το δεύτερο 15μερο του Ιουνίου του έτους 2001, δηλ. κατά το χρονικό διάστημα που αναμένεται η λιβαδική παραγωγή να προσεγγίσει το μέγιστο στα ψευδαλπικά ποολίβαδα. Σε κάθε ένα από αυτά τα λιβάδια εφαρμόστηκαν 5 τυχαίες αντιπροσωπευτικές τομές των 50 μ. η κάθε μία. Με τη βοήθεια μεταλλικής βελόνας, μήκους 80 εκ., καταγράφονταν σε ειδικά διαμορφωμένα φύλλα περιγραφής τα φυτικά είδη και ο αριθμός ατόμων κατά είδος τα οποία «κτύπαγε» η άκρη της βελόνας. Η καταγραφή των ειδών γίνονταν κάθε 20 εκ. Έτσι σε κάθε ποολίβαδο σημειώθηκαν 50 x 5 x 5 = 1250 καταγραφές φυτικών ειδών. Στη συνέχεια υπολογίστηκαν το ποσοστό (%) συμμετοχής των επιμέρους φυτικών ειδών στη σύνθεση και την κάλυψη των 11 ποολίβαδων. Ακολούθησε ανάλυση της διακύμανσης (one-way ANOVA) των τιμών των ποσοστών κάλυψης του γυμνού εδάφους αφού πριν μετασχηματίστηκαν γωνιακά (Sokal and Rohlf 1995). Στις περιπτώσεις που η 448 Ελληνική Λιβαδοπονική Εταιρεία

3 διακύμανση των τιμών κάλυψης του γυμνού εδάφους οφείλονταν στατιστικώς σημαντικά στο υψόμετρο (για P<0,05), ακολουθούσε σύγκριση των μέσων όρων με το τεστ των πολλαπλών ευρών του Duncan. Στη συνέχεια υπολογίστηκαν οι κάτωθι δείκτες φυτοποικιλότητας: α) ο αριθμός φυτικών ειδών (πλούτος ειδών), β) ο δείκτης ποσοτικής έκφρασης φυτοποικιλότητας Shannon Weaver (1949), και γ) ο δείκτης ισοκατανομής ή ομοιομορφίας κατανομής των ατόμων. Ακολούθησε ανάλυση της διακύμανσης (one-way ANOVA) των τιμών των δεικτών φυτοποικιλότητας. Στις περιπτώσεις που η διακύμανση των τιμών οφείλονταν στατιστικώς σημαντικά στο υψόμετρο (για P<0,05), ακολουθούσε σύγκριση των μέσων όρων με το τεστ των πολλαπλών ευρών του Duncan. Αποτελέσματα και συζήτηση Α) Κάλυψη γυμνού εδάφους (%) Όπως προκύπτει από την ανάλυση διακύμανσης το υψόμετρο επιδρά στατιστικώς σημαντικά (P<0,000) στις τιμές της κάλυψης του γυμνού εδάφους. Από τη σύγκριση των μέσων όρων προκύπτει ότι η κάλυψη του γυμνού εδάφους αυξάνεται με την αύξηση του υψομέτρου (Πίνακας 1). Αυτό είναι αναμενόμενο καθώς με την αύξηση του υψομέτρου οι συνθήκες του εδάφους γίνονται σταδιακά ακραίες (μείωση βάθους εδάφους, απομάκρυνση του εδαφικού ορίζοντα, φαινόμενα διάβρωσης, κ.ά.). Πάντως πρέπει να επισημανθεί η υψηλή διακύμανση που παρουσιάζουν οι τιμές κάλυψης του γυμνού εδάφους με την αύξηση του υψομέτρου, γεγονός που πιθανόν σχετίζεται με το επιμέρους ιστορικό χρήσης των 11 λιβαδιών (βοσκοφόρτωση), καθώς έχει βρεθεί ότι το ποσοστό κάλυψης του γυμνού εδάφους σχετίζεται θετικά με την ένταση βόσκησης (Παπαναστάσης και Νοϊτσάκης 1992). Β) Πλούτος ειδών Ο αριθμός των φυτικών ειδών που αντιστοιχεί σε μία τυχαία διατομή μήκους 250 μ. μειώνεται γραμμικά με την αύξηση του υψομέτρου (Εικόνα 1). Συγκεκριμένα, η μέγιστη τιμή παρατηρείται στα 1200 μ. (n=23,6) και η ελάχιστη στα 2100 μ. (n=8,4). Παρόμοια αποτελέσματα βρήκαν και οι Montalvo et al. (1993) σε υψομετρική διαβάθμιση από μ. στην κεντρική Ισπανία. Επίσης βρέθηκε ότι, όσον αφορά τον κύκλο ζωής των φυτικών ειδών, η συμμετοχή των ετησίων ειδών στη σύνθεση των λιβαδιών μειώνονταν με την αύξηση του υψομέτρου (τα σχετικά αποτελέσματα δεν παρουσιάζονται εδώ). Αυτή η μείωση των ετησίων προφανώς σχετίζεται με τις κλιματικές συνθήκες, καθώς σε μεγαλύτερα υψόμετρα το κλίμα γίνεται ψυχρότερο και υγρότερο και τα ετήσια είδη είναι κυρίως προσαρμοσμένα σε πιο ξηροθερμικές συνθήκες, ιδίως στη Μεσογειακή ζώνη (Shmida and Burgess 1988). Γ) Δείκτης Shannon - Weaver Μεταξύ των δεικτών ποικιλότητας που ελέγχθησαν, ο δείκτης των Shannon Weaver παρουσίασε τη μεγαλύτερη ευαισθησία. Ο δείκτης αυτός μειωνόταν σταστιστικώς σημαντικά (P<0,001) με την αύξηση του υψομέτρου, ακολουθούσε δηλ. την ίδια τάση με τον αριθμό ειδών (Εικόνα 2). Η μέγιστη τιμή του δείκτη εμφανιζόταν στα 1200 μ. και η ελάχιστη στα 2200 μ. Αντίστοιχα αποτελέσματα αναφέρουν και οι Montalvo et al. (1991, 1993). Λιβαδοπονία και ανάπτυξη ορεινών περιοχών 449

4 Μ.Σ. Βραχνάκης, Α. Παπαγεωργίου, Ε. Μίγδου, Κ. Ιώβη και Μ. Μ. Μπερδελή Πίνακας 1. Μεταβολή των τιμών κάλυψης (%) του γυμνού εδάφους κατά την αύξηση του υψομέτρου (Συντελεστής συσχέτισης Pearson r=0,843, P=0,001 n=5). Υψόμετρο (μ.) Κάλυψη γυμνού εδάφους (%) ,44 β ,66 α ,92 β ,66 α ,67 γ,δ ,37 β ,38 γ,δ ,87 δ ,95 γ ,82 γ,δ ,06 δ *Οι μέσοι όροι κάλυψης (%) που ακολουθούνται από το ίδιο γράμμα δεν διαφέρουν μεταξύ τους στατιστικώς σημαντικά (α=0,05). Αριθμός φυτικών ειδών (n) y = -0,0157x + 42,742 R 2 = 0,8895, P<0, Υψόμετρο (μ.) Εικόνα 1. Γραμμική μεταβολή του αριθμού των φυτικών ειδών σε σχέση με το υψόμετρο. Δ) Δείκτης ισοκατανομής Όπως προκύπτει η τιμή του δείκτη ισοκατανομής ελαττώνεται σημαντικά (P<0,001) με την αύξηση του υψομέτρου (Εικόνα 3). Η μέγιστη τιμή παρατηρείται στα 1200 μ. (0,80) και η ελάχιστη στα 2200 μ. (0,39). 450 Ελληνική Λιβαδοπονική Εταιρεία

5 Shannon - Weaver 3 2,5 2 1,5 1 0,5 y = -0,0015x + 4,5277 R 2 = 0,8843, P<0, Υψόμετρο (μ.) Εικόνα 2. Γραμμική μεταβολή του δείκτη ποικιλότητας των Shannon - Weaver σε σχέση με το υψόμετρο. Δείκτης ισοκατανομής 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 Εικόνα 3. Γραμμική μεταβολή του δείκτη ισοκατανομής σε σχέση με το υψόμετρο. Συμπεράσματα y = -0,0004x + 1,2641 R 2 = 0,8369, P<0, Υψόμετρο (μ.) Το ποσοστό κάλυψης του γυμνού εδάφους αυξάνει γραμμικά με την αύξηση του υψομέτρου. Ο αριθμός των φυτικών ειδών μειώνεται γραμμικά με την αύξηση του υψομέτρου. Ο μεγαλύτερος αριθμός ειδών καταγράφηκε στο υψόμετρο των 1200 μ., και ο μικρότερος στο υψόμετρο των 2200 μ. Ο δείκτης φυτοποικιλότητας των Shannon Weaver μειώνεται γραμμικά με την αύξηση του υψομέτρου. Επίσης, η ισοκατανομή των ατόμων μέσα στα είδη ελαττώνεται στατιστικώς σημαντικά με την αύξηση του υψομέτρου, με τη μέγιστη τιμή της να εμφανίζεται στα 1200 μ. και την ελάχιστη στα 2200 μ. Λιβαδοπονία και ανάπτυξη ορεινών περιοχών 451

6 Μ.Σ. Βραχνάκης, Α. Παπαγεωργίου, Ε. Μίγδου, Κ. Ιώβη και Μ. Μ. Μπερδελή Βιβλιογραφία Ιώβη, K Συμβολή στη Μελέτη της Χλωρίδας και της Ποικιλότητάς της στους Λιβαδικούς Οικοτόπους των Πιερίων Ορέων. Μεταπτυχιακή Διατριβή. Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Α.Π.Θ. Θεσσαλονίκη. Μαυρομμάτης, Γ Το βιοκλίμα της Ελλάδας. Σχέσεις κλίματος και φυσικής βλάστησης, βιοκλιματικοί χάρτες. Ι.Δ.Ε.Α. Αθήναι. Montalvo, J., M.A. Casado, C. Levassor and F.D. Pineda Adaptation of ecological systems: compositional patterns of species and morphological and functional traits. Journal of Vegetation Science, 2: Montalvo, J., M.A. Casado, C. Levassor and F.D. Pineda Species diversity patterns in Mediterranean grasslands. Journal of Vegetation Science, 4: Παπαναστάσης, Β. Π. και Β.Ι. Νοϊτσάκης Λιβαδική Οικολογία. Γιαχούδη Γιαπούλη Ο.Ε. Θεσσαλονίκη. Papanastasis, V.P., S. Kyriakakis and G. Kazakis Plant diversity in relation to overgrazing and burning in mountain Mediterranean ecosystems. (Υποβλήθηκε για δημοσίευση στο Journal of Mediterranean Ecology). Shannon, C.E. and W. Weaver The Mathematical Theory of Communication. Univ. of Illinois Press, Urbana. Shmida, A. and T.L. Burgess Plant growth-form strategies and vegetation types in arid environments. In: During, H.J., Werger M.J.A. and Willems H.J. (eds). Diversity and Patterns in Plant Communities. SPB Academic Publishing, The Hague. pp Sokal, R.R. and F.J. Rohlf (eds) Biometry. The Principles and Practice of Statistics in Biological Research. 3rd edition. Freeman and Co, U.S.A. Whittaker, R.H. and W.A. Niering Vegetation of the Santa Catalina Mountains, Arizona. V. Biomass, production and diversity along the elevational gradient. Ecology, 46: Zingari, P.C. and M. Dubost European Mountain Biodiversity and Sustainable Development. ICALPE Series for Sustainable Mountain Development, 4: Ελληνική Λιβαδοπονική Εταιρεία

7 Plant diversity changes of the subalpine rangelands of Tymfristos Mountain along the altitudional gradient Μ.S. Vrahnakis 1, Α. Papageorgiou 2, Ε. Μigdou 2, Κ. Ιovi 3 and Μ.Μ. Berdeli 1 1 Laboratory of Rangeland Ecology (286), Aristotle University of Thessaloniki, Thessaloniki, Greece 2 School of Forestry, Technological Educational Institute of Lamia, Κarpenissi 3 Forestry Directorate, Averof 6, Ioannina, Greece Summary Rangelands are natural ecosystems representing valuable reserves for biodiversity. The study, preservation and promotion of biodiversity are essential for the modern world. Especially, the subalpine Mediterranean rangelands are believed to sustain an enhanced level of plant diversity. The present study assesses and investigates the plant diversity changes along the altitudinal gradient of Tymfristos Mountain of central Greece. Eleven (11) representative rangelands were chosen in every 100 m, starting from 1200 m above see level. Plant composition, cover percentages, plant richness and a series of plant diversity indexes were measured and assessed. A total of 13,750 point-contacts were recorded. It was found that, bare-ground cover was linearly increased, while plant richness, diversity index of Shannon Weaver and equitability were linearly decreased as the altitude increased. Key words: Equitability, Index of Shannon Weaver, Plant species richness. Λιβαδοπονία και ανάπτυξη ορεινών περιοχών 453

Μακροχρόνιες επιδράσεις της βόσκησης στην ποικιλότητα των υπαλπικών λιβαδιών

Μακροχρόνιες επιδράσεις της βόσκησης στην ποικιλότητα των υπαλπικών λιβαδιών Μακροχρόνιες επιδράσεις της βόσκησης στην ποικιλότητα των υπαλπικών λιβαδιών Ι. Θεοδωρίδης και Ζ. Κούκουρα Εργαστήριο Δασικών Βοσκοτόπων (236), Τομέας Λιβαδοπονίας και Άγριας Πανίδας- Ιχθυοπονίας Γλυκέων

Διαβάστε περισσότερα

Η ποικιλότητα των τύπων οικοτόπων των ελληνικών

Η ποικιλότητα των τύπων οικοτόπων των ελληνικών Η ποικιλότητα των τύπων οικοτόπων των ελληνικών ποολίβαδων Η ποικιλότητα των τύπων οικοτόπων των ελληνικών ποολίβαδων Π. Κακούρος Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), (60394) 570 01 Θέρμη - Θεσσαλονίκη

Διαβάστε περισσότερα

Ποικιλότητα βλάστησης λιβαδικών οικοτόπων στα

Ποικιλότητα βλάστησης λιβαδικών οικοτόπων στα Ποικιλότητα βλάστησης λιβαδικών οικοτόπων στα Πιέρια όρη Ποικιλότητα βλάστησης λιβαδικών οικοτόπων στα Πιέρια όρη Α. Ιώβη και Β. Π. Παπαναστάσης Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Κ. Ιώβη 1, Μ.Σ. Βραχνάκης 2 και Β.Π. Παπαναστάσης Θεσσαλονίκη

Εισαγωγή. Κ. Ιώβη 1, Μ.Σ. Βραχνάκης 2 και Β.Π. Παπαναστάσης Θεσσαλονίκη Χλωριδική ποικιλότητα ψευδαλπικών λιβαδιών Γράμμου Χλωριδική ποικιλότητα ψευδαλπικών λιβαδιών Γράμμου Κ. Ιώβη 1, Μ.Σ. Βραχνάκης 2 και Β.Π. Παπαναστάσης 2 1 Διεύθυνση Δασών Ιωαννίνων, Αβέρωφ 6, 452 21 Ιωάννινα

Διαβάστε περισσότερα

Επιδράσεις της υπερβόσκησης και των πυρκαγιών στην παραγωγή των λιβαδιών του όρους Ψηλορείτη

Επιδράσεις της υπερβόσκησης και των πυρκαγιών στην παραγωγή των λιβαδιών του όρους Ψηλορείτη Επιδράσεις της υπερβόσκησης και των πυρκαγιών στην παραγωγή των λιβαδιών του όρους Ψηλορείτη Β.Π. Παπαναστάσης 1, Σ. Κυριακάκης 2, Γ. Καζάκης 3 και Μ.Abid 3 1 Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας (286), Σχολή

Διαβάστε περισσότερα

Διαχρονική μεταβολή της κάλυψης και ποικιλότητας της βλάστησης σε εγκαταλειμμένους αγρούς του Πανεπιστημιακού δάσους Ταξιάρχη Χαλκιδικής

Διαχρονική μεταβολή της κάλυψης και ποικιλότητας της βλάστησης σε εγκαταλειμμένους αγρούς του Πανεπιστημιακού δάσους Ταξιάρχη Χαλκιδικής Διαχρονική μεταβολή της κάλυψης και ποικιλότητας της βλάστησης σε εγκαταλειμμένους αγρούς του Πανεπιστημιακού δάσους Ταξιάρχη Χαλκιδικής Χ. Καρακώστα 1, Μ. Παπαδημητρίου 2, Κ. Μαντζανάς 2 και Β.Π. Παπαναστάσης

Διαβάστε περισσότερα

Εμπειρικά μοντέλα εποχιακής πρόγνωσης δυναμικού παραγωγής κάλυψης υπέργειας βιομάζας σε σχέση με. κλιματικές παραμέτρους σε ψευδαλπικό ποολίβαδο του

Εμπειρικά μοντέλα εποχιακής πρόγνωσης δυναμικού παραγωγής κάλυψης υπέργειας βιομάζας σε σχέση με. κλιματικές παραμέτρους σε ψευδαλπικό ποολίβαδο του Εμπειρικά μοντέλα εποχιακής πρόγνωσης δυναμικού παραγωγής κάλυψης υπέργειας βιομάζας σε σχέση με κλιματικές παραμέτρους σε ψευδαλπικό ποολίβαδο του Τυμφρηστού Ν. Ευρυτανίας Εμπειρικά μοντέλα εποχιακής

Διαβάστε περισσότερα

Πανόραμα εργασιών στα πρακτικά των Πανελλήνιων Λιβαδοπονικών Συνεδρίων της Ελληνικής Λιβαδοπονικής Εταιρείας ( )

Πανόραμα εργασιών στα πρακτικά των Πανελλήνιων Λιβαδοπονικών Συνεδρίων της Ελληνικής Λιβαδοπονικής Εταιρείας ( ) Πανόραμα εργασιών στα πρακτικά των Πανελλήνιων Λιβαδοπονικών Συνεδρίων της Ελληνικής Λιβαδοπονικής Εταιρείας (1996 2006) Ε. Τσατσιάδης, Α. Άνιφτος και Β.Π. Παπαναστάσης Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Χρήση των λειτουργικών ομάδων φυτών για τη μελέτη των αλλαγών των χρήσεων γης σε ημίξηρα μεσογειακά λιβάδια

Χρήση των λειτουργικών ομάδων φυτών για τη μελέτη των αλλαγών των χρήσεων γης σε ημίξηρα μεσογειακά λιβάδια Χρήση των λειτουργικών ομάδων φυτών για τη μελέτη των αλλαγών των χρήσεων γης σε ημίξηρα μεσογειακά λιβάδια Μ. Παπαδημητρίου, Ι. Ισπικούδης και Β. Π. Παπαναστάσης Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας (286),

Διαβάστε περισσότερα

Ποικιλότητα φυτικών ειδών στα ορεινά ποολίβαδα του Φαλακρού όρους του δικτύου Φύση 2000

Ποικιλότητα φυτικών ειδών στα ορεινά ποολίβαδα του Φαλακρού όρους του δικτύου Φύση 2000 Ποικιλότητα φυτικών ειδών στα ορεινά ποολίβαδα του Φαλακρού Όρους του δικτύου Φύση 2000 Ποικιλότητα φυτικών ειδών στα ορεινά ποολίβαδα του Φαλακρού όρους του δικτύου Φύση 2000 Θ. Μέρου 1, Ι. Τσιριπίδης

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Μ.Σ. Βραχνάκης 1, Κ. Ιώβη 2 και Μ.Μ. Μπερδελή Θεσσαλονίκη

Εισαγωγή. Μ.Σ. Βραχνάκης 1, Κ. Ιώβη 2 και Μ.Μ. Μπερδελή Θεσσαλονίκη Διαχείριση ψευδαλπικών λιβαδιών Γράμμου Μ.Σ. Βραχνάκης 1, Κ. Ιώβη 2 και Μ.Μ. Μπερδελή 1 1 Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας (286), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 541 24 Θεσσαλονίκη 2 Διεύθυνση Δασών

Διαβάστε περισσότερα

Μακροχρόνιες επιδράσεις της βόσκησης στη βιοποικιλότητα των λιβαδιών

Μακροχρόνιες επιδράσεις της βόσκησης στη βιοποικιλότητα των λιβαδιών Μακροχρόνιες επιδράσεις της βόσκησης στη βιοποικιλότητα των λιβαδιών Μακροχρόνιες επιδράσεις της βόσκησης στη βιοποικιλότητα των λιβαδιών Ζ. Κούκουρα και Μ. Καρατάσιου Τομέας Λιβαδοπονίας και Άγριας Πανίδας

Διαβάστε περισσότερα

Παραγωγή κατά λειτουργικούς τύπους φυτών σε σχέση με τις αλλαγές χρήσης γης σε μεσογειακά λιβάδια

Παραγωγή κατά λειτουργικούς τύπους φυτών σε σχέση με τις αλλαγές χρήσης γης σε μεσογειακά λιβάδια Παραγωγή κατά λειτουργικούς τύπους φυτών σε σχέση με τις αλλαγές χρήσης γης σε μεσογειακά λιβάδια Παραγωγή κατά λειτουργικούς τύπους φυτών σε σχέση με τις αλλαγές χρήσης γης σε μεσογειακά λιβάδια Μ.Π.

Διαβάστε περισσότερα

Ορθολογικός σχεδιασμός της διάνοιξης λιβαδικών εκτάσεων

Ορθολογικός σχεδιασμός της διάνοιξης λιβαδικών εκτάσεων Ορθολογικός σχεδιασμός της διάνοιξης λιβαδικών εκτάσεων Ε.Α. Καραγιάννης και Κ.Ν. Καραγιάννης Εργαστήριο Μηχανικών Επιστημών και Τοπογραφίας, Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Α. Τίτλος ΔΕ_1 (Εργαστήριο Διαχείρισης Λιβαδιών)

Α. Τίτλος ΔΕ_1 (Εργαστήριο Διαχείρισης Λιβαδιών) Α. Τίτλος ΔΕ_1 (Εργαστήριο Διαχείρισης Λιβαδιών) 1. Απογραφή λιβαδιών Κανονική χρήση λιβαδιών Rangeland inventory Proper use of rangelands Μιχαήλ Βραχνάκης Καρδίτσα, Μάιος2014 Β. Σκοπός ΔΕ Η απογραφή των

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΛΙΒΑΔΙΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΠΗΓΩΝ ΤΡΟΦΗΣ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΛΙΒΑΔΙΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΠΗΓΩΝ ΤΡΟΦΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΛΙΒΑΔΙΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΠΗΓΩΝ ΤΡΟΦΗΣ Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΛΙΒΑΔΙΩΝ Στη χώρα μας, οι κύριες χρήσεις γης είναι Λιβάδια Γεωργικές εκτάσεις Δάση Ιδιαίτερα στον ορεινό και

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολή της παραγωγής ποωδών φυτών σε σχέση με τη θαμνοκάλυψη κατά το πρώιμο εαρινό στάδιο σε λιβάδια της Επαρχίας Λαγκαδά Θεσσαλονίκης

Μεταβολή της παραγωγής ποωδών φυτών σε σχέση με τη θαμνοκάλυψη κατά το πρώιμο εαρινό στάδιο σε λιβάδια της Επαρχίας Λαγκαδά Θεσσαλονίκης Μεταβολή της παραγωγής ποωδών φυτών σε σχέση με τη θαμνοκάλυψη κατά το πρώιμο εαρινό στάδιο σε λιβάδια της Επαρχίας Λαγκαδά Θεσσαλονίκης Μ.Π. Ζαρόβαλη, Χ.Χ. Καρακώστα και Β.Π. Παπαναστάσης Εργαστήριο Λιβαδικής

Διαβάστε περισσότερα

Κτηνοτροφία και ερημοποίηση στην περιοχή της Μεσογείου

Κτηνοτροφία και ερημοποίηση στην περιοχή της Μεσογείου Κτηνοτροφία και ερημοποίηση στην περιοχή της Μεσογείου Π.Α. Τσιώρας, Κ. Μαντζανάς και Β.Π. Παπαναστάσης Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας (286), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Δασολογίας και

Διαβάστε περισσότερα

Από τη λιβαδική κατάσταση στη λιβαδική υγεία: νέες προοπτικές στην ποιοτική εκτίμηση των μεσογειακών ποολίβαδων

Από τη λιβαδική κατάσταση στη λιβαδική υγεία: νέες προοπτικές στην ποιοτική εκτίμηση των μεσογειακών ποολίβαδων Από τη λιβαδική κατάσταση στη λιβαδική υγεία: νέες προοπτικές στην ποιοτική εκτίμηση των μεσογειακών ποολίβαδων Μ.Σ. Βραχνακης 1 και Β.Π. Παπαναστασης 2 1 Τμήμα Δασοπονίας & Δ.Φ.Π., Τει Λαρισας, 43100,

Διαβάστε περισσότερα

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ Το κλίμα της Ευρώπης Το κλίμα της Ευρώπης Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ και ΚΛΙΜΑ Καιρός: Οι ατμοσφαιρικές συνθήκες που επικρατούν σε μια περιοχή, σε

Διαβάστε περισσότερα

Παρακολούθηση (monitoring) των Δασικών Οικοσυστημάτων και διαχειριστικά μέτρα προσαρμογής

Παρακολούθηση (monitoring) των Δασικών Οικοσυστημάτων και διαχειριστικά μέτρα προσαρμογής Παρακολούθηση (monitoring) των Δασικών Οικοσυστημάτων και διαχειριστικά μέτρα προσαρμογής Έργο: LIFE+ Προσαρμογή της δασικής διαχείρισης στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα AdaptFor (Life08 ENV/GR/00054).

Διαβάστε περισσότερα

Χωματουργικές εργασίες για τη βελτίωση των λιβαδιών

Χωματουργικές εργασίες για τη βελτίωση των λιβαδιών Χωματουργικές εργασίες για τη βελτίωση των λιβαδιών Π. Καραρίζος και Ε.Λάμπου Εργαστήριο Μηχανικών Επιστημών και Τοπογραφίας, Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης,

Διαβάστε περισσότερα

Α. Τίτλος ΔΕ_2 (Εργαστήριο Διαχείρισης Λιβαδιών)

Α. Τίτλος ΔΕ_2 (Εργαστήριο Διαχείρισης Λιβαδιών) Α. Τίτλος ΔΕ_2 (Εργαστήριο Διαχείρισης Λιβαδιών) Παραγωγή λιβαδιών Rangeland production Μιχαήλ Βραχνάκης Καρδίτσα, Μάιος2014 Β. Σκοπός ΔΕ Για την αειφορική αξιοποίηση των απογραφόμενων πόρων είναι απαραίτητο

Διαβάστε περισσότερα

Εκτίμηση του βαθμού αποκατάστασης της βλάστησης μετά από πυρκαγιά σε θαμνώνες αείφυλλων πλατύφυλλων σε σχέση με το στάδιο δευτερογενούς διαδοχής

Εκτίμηση του βαθμού αποκατάστασης της βλάστησης μετά από πυρκαγιά σε θαμνώνες αείφυλλων πλατύφυλλων σε σχέση με το στάδιο δευτερογενούς διαδοχής Εκτίμηση του βαθμού αποκατάστασης της βλάστησης μετά από πυρκαγιά σε θαμνώνες αείφυλλων πλατύφυλλων σε σχέση με το στάδιο δευτερογενούς διαδοχής Ζ. Κούκουρα, Κ. Κυρκόπουλος, Ι.Α. Παππάς και Στ. Πανέρης

Διαβάστε περισσότερα

Επίδραση κοπής και καύσης στη βλάστηση βοσκόμενων υγρολίβαδων στη λίμνη Άγρα

Επίδραση κοπής και καύσης στη βλάστηση βοσκόμενων υγρολίβαδων στη λίμνη Άγρα Επίδραση κοπής και καύσης στη βλάστηση βοσκόμενων υγρολίβαδων στη λίμνη Άγρα Δ. Ορφανίδου 1, Π.Δ. Πλατής 2, Β.Π. Παπαναστάσης 1 και Θ.Γ. Παπαχρήστου 2 1 Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας (286), Σχολή Δασολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Επιπτώσεις των πυρκαγιών στην υπέργεια βιομάζα θαμνολίβαδων της επαρχίας Λαγκαδά Θεσσαλονίκης

Επιπτώσεις των πυρκαγιών στην υπέργεια βιομάζα θαμνολίβαδων της επαρχίας Λαγκαδά Θεσσαλονίκης Επιπτώσεις των πυρκαγιών στην υπέργεια βιομάζα θαμνολίβαδων της επαρχίας Λαγκαδά Θεσσαλονίκης Ε. Αβραμίδου, Κ. Μαντζανάς, Ε. Τσατσιάδης και Β.Π. Παπαναστάσης Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας (286), Σχολή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΑΣΗ

ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΑΣΗ ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΑΣΗ Γεώργιος Φωτιάδης Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Δασοπονίας & Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος, ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν: 6.500 είδη φυτών, ένας από τους μεγαλύτερους

Διαβάστε περισσότερα

Διαχρονικό μοντέλο προσομοίωσης των σχέσεων βόσκησης και λιβαδικής παραγωγής στην επαρχία Λαγκαδά Θεσσαλονίκης

Διαχρονικό μοντέλο προσομοίωσης των σχέσεων βόσκησης και λιβαδικής παραγωγής στην επαρχία Λαγκαδά Θεσσαλονίκης Διαχρονικό μοντέλο προσομοίωσης των σχέσεων βόσκησης και λιβαδικής παραγωγής στην επαρχία Λαγκαδά Θεσσαλονίκης Δ. Χουβαρδάς 1, Χ. Ευαγγέλου 1, U. Helldén 2 και Β.Π. Παπαναστάσης 1 1 Εργαστήριο Λιβαδικής

Διαβάστε περισσότερα

Η συμβολή της νομαδικής κτηνοτροφίας στη δημιουργία των αλπικών και υπαλπικών σχηματισμών του Δικτύου «NATURA 2000»

Η συμβολή της νομαδικής κτηνοτροφίας στη δημιουργία των αλπικών και υπαλπικών σχηματισμών του Δικτύου «NATURA 2000» Η συμβολή της νομαδικής κτηνοτροφίας στη δημιουργία των αλπικών και υπαλπικών σχηματισμών του Δικτύου «NATURA 2000» Ε. Γκανάτσου, Δ. Ράπτη και Ι. Ισπικούδης Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας (286), Σχολή

Διαβάστε περισσότερα

Ευρείες μονάδες βόσκησης (Ε.ΜΟ.Β.) στην Ελλάδα

Ευρείες μονάδες βόσκησης (Ε.ΜΟ.Β.) στην Ελλάδα Ευρείες μονάδες βόσκησης (Ε.ΜΟ.Β.) στην Ελλάδα Ά. Σιδηροπούλου 1, Γ. Φωτιάδης 2, Ι. Ισπικούδης 1 και Β. Π. Παπαναστάσης 1 1 Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας (286), Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΛΙΒΑΔΙΩΝ II

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΛΙΒΑΔΙΩΝ II ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΛΙΒΑΔΙΩΝ II Καθορισμός των Προδιαγραφών και του Περιεχομένου των Προσωρινών Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης, στο πλαίσιο εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 60 του Ν. 4264/2014 (ΦΕΚ 118Α ). Άρθρο

Διαβάστε περισσότερα

Διερεύνηση των συστημάτων εκτροφής μικρών μηρυκαστικών στην Επαρχία Λαγκαδά Θεσσαλονίκης

Διερεύνηση των συστημάτων εκτροφής μικρών μηρυκαστικών στην Επαρχία Λαγκαδά Θεσσαλονίκης Διερεύνηση των συστημάτων εκτροφής μικρών μηρυκαστικών στην Επαρχία Λαγκαδά Θεσσαλονίκης Διερεύνηση των συστημάτων εκτροφής μικρών μηρυκαστικών στην Επαρχία Λαγκαδά Θεσσαλονίκης Μ.Δ. Γιακουλάκη, Μ.Π. Ζαρόβαλη,

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση της αισθητικής αξίας δασογεωργικών και γεωργικών συστημάτων

Αξιολόγηση της αισθητικής αξίας δασογεωργικών και γεωργικών συστημάτων Αξιολόγηση της αισθητικής αξίας δασογεωργικών και γεωργικών συστημάτων Α. Σιδηροπούλου 1, M. Βραχνάκης 2, Γ. Φωτιάδης 3 και Δ. Μπούσμπουρας 4 1 Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας, Τ.Θ. 286, Α.Π.Θ., Τ.Κ. 54124,

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολή της βιομάζας σε σχέση με τη διαδοχή της βλάστησης σε λιβάδια της επαρχίας Λαγκαδά Θεσσαλονίκης

Μεταβολή της βιομάζας σε σχέση με τη διαδοχή της βλάστησης σε λιβάδια της επαρχίας Λαγκαδά Θεσσαλονίκης Μεταβολή της βιομάζας σε σχέση με τη διαδοχή της βλάστησης σε λιβάδια της επαρχίας Λαγκαδά Θεσσαλονίκης Χ. Χ. Καρακώστα, Κ. Θ. Μαντζανάς και Β. Π. Παπαναστάσης Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας (286), Σχολή

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΚΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΚΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΚΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Όλα τα έμβια όντα συνυπάρχουν με αβιοτικούς παράγοντες με τους οποίους αλληλεπιδρούν. Υπάρχουν οργανισμοί: 1. Αυτότροφοι (Δεσμεύουν την ηλιακή ενέργεια και μέσω της

Διαβάστε περισσότερα

Η λιβαδοπονία ως παράγοντας ανάπτυξης της

Η λιβαδοπονία ως παράγοντας ανάπτυξης της Η λιβαδοπονία ως παράγοντας ανάπτυξης της Θεσσαλικής υπαίθρου Η λιβαδοπονία ως παράγοντας ανάπτυξης της Θεσσαλικής υπαίθρου Ι.Β. Μανωλόπουλος Τμήμα Διοίκησης Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων (Δ.Γ.Ε.), Τ.Ε.Ι.Θ.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΛΙΒΑΔΙΚΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΛΙΒΑΔΙΚΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΛΙΒΑΔΙΚΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΛΙΒΑΔΙΚΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΕΣ Δεν υπάρχουν Μόνιμες αλλαγές ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕΣ Υπάρχουν Μόνιμες αλλαγές Διαδοχή Μετανάστευση ειδών Ιστορικές αλλαγές,

Διαβάστε περισσότερα

Oικονομική, λειτουργική και συμβατή στο λιβαδικό τοπίο κατασκευή των λιβαδικών δρόμων

Oικονομική, λειτουργική και συμβατή στο λιβαδικό τοπίο κατασκευή των λιβαδικών δρόμων Oικονομική, λειτουργική και συμβατή στο λιβαδικό τοπίο κατασκευή των λιβαδικών δρόμων Ε. Καραγιάννης και Κ. Καραγιάννης Εργαστήριο Μηχανικών Επιστημών και Τοπογραφίας Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

Πέτρος Κακούρος και Αντώνης Αποστολάκης

Πέτρος Κακούρος και Αντώνης Αποστολάκης Εγκατάσταση και αποτελέσματα παρακολούθησης της φυσικής και τεχνητής αποκατάστασης των δασών μαύρης πεύκης στον Πάρνωνα, προοπτικές έρευνας και τεκμηρίωσης Πέτρος Κακούρος και Αντώνης Αποστολάκης Ο σχεδιασμός

Διαβάστε περισσότερα

Εκτίμηση του κινδύνου ερημοποίησης σε λιβαδικές εκτάσεις με βάση το δείκτη ESAI

Εκτίμηση του κινδύνου ερημοποίησης σε λιβαδικές εκτάσεις με βάση το δείκτη ESAI Εκτίμηση του κινδύνου ερημοποίησης σε λιβαδικές εκτάσεις με βάση το δείκτη ESAI Χ.Κ. Ευαγγέλου και Β.Π. Παπαναστάσης Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας (286), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 541 24

Διαβάστε περισσότερα

Α. Τίτλος ΔΕ_3 (Εργαστήριο Διαχείρισης Λιβαδιών)

Α. Τίτλος ΔΕ_3 (Εργαστήριο Διαχείρισης Λιβαδιών) Α. Τίτλος ΔΕ_3 (Εργαστήριο Διαχείρισης Λιβαδιών) Βοσκοϊκανότητα Grazing capacity Μιχαήλ Βραχνάκης Καρδίτσα, Μάιος2014 Β. Σκοπός ΔΕ Η παραγωγή της λιβαδικής βλάστησης (σύνδεση με την προηγούμενη ΔΕ) αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

O ρόλος της μετακινούμενης κτηνοτροφίας στην εξέλιξη της βλάστησης και του τοπίου του όρους Βερμίου

O ρόλος της μετακινούμενης κτηνοτροφίας στην εξέλιξη της βλάστησης και του τοπίου του όρους Βερμίου O ρόλος της μετακινούμενης κτηνοτροφίας στην εξέλιξη της βλάστησης και του τοπίου του όρους Βερμίου Π. Σκλάβου 1, Μ. Καρατάσιου 2 και Α. Σιδηροπούλου 2 1 Α.Π.Θ., Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος,

Διαβάστε περισσότερα

Η παράκτια ζώνη και η ανθεκτικότητα στην αύξηση στάθμης της θάλασσας.

Η παράκτια ζώνη και η ανθεκτικότητα στην αύξηση στάθμης της θάλασσας. Μεταπτυχιακή Διατριβή Ευθυμία Σταματοπούλου Αρχιτέκτων Μηχανικός ΑΠΘ M.La. Αρχιτέκτων Τοπίου ΑΠΘ Αρχιτεκτονική τοπίου και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή με τη συμβολή της χωρικής ανάλυσης. Η παράκτια

Διαβάστε περισσότερα

Νέες απόψεις για την εξέλιξη της βλάστησης και η εφαρμογή τους στα Ελληνικά λιβάδια

Νέες απόψεις για την εξέλιξη της βλάστησης και η εφαρμογή τους στα Ελληνικά λιβάδια Νέες απόψεις για την εξέλιξη της βλάστησης και η εφαρμογή τους στα Ελληνικά λιβάδια Β. Π. Παπαναστάσης Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας, Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Β.Π. Παπαναστάσης Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 541 24 Θεσσαλονίκη

Β.Π. Παπαναστάσης Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 541 24 Θεσσαλονίκη Οικολογία και διαχείριση των ψευδαλπικών λιβαδιών Β.Π. Παπαναστάσης Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 541 24 Θεσσαλονίκη Περίληψη Τα ψευδαλπικά λιβάδια είναι τα γνησιότερα

Διαβάστε περισσότερα

3 ο Πανελλήνιο Λιβαδοπονικό Συνέδριο Καρπενήσι 4-6 Σεπτεµβρίου 2002 Λιβαδοπονία και ανάπτυξη ορεινών περιοχών

3 ο Πανελλήνιο Λιβαδοπονικό Συνέδριο Καρπενήσι 4-6 Σεπτεµβρίου 2002 Λιβαδοπονία και ανάπτυξη ορεινών περιοχών 3 ο Πανελλήνιο Λιβαδοπονικό Συνέδριο Καρπενήσι 4-6 Σεπτεµβρίου 2002 Λιβαδοπονία και ανάπτυξη ορεινών περιοχών Συµπεράσµατα Συµβολή των λιβαδιών στην ανάπτυξη των ορεινών περιοχών Τα λιβάδια της χώρας αποτελούν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ Το κλίμα μιας γεωγραφικής περιοχής διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από τους 3 παρακάτω παράγοντες: 1)το γεωγραφικό πλάτος 2)την αναλογία ξηράς/θάλασσας 3)το

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ. Πυκνότητα και πορώδες χιονιού. Ποια είναι η σχέση των δυο; Αρνητική ή Θετική; Δείξτε τη σχέση γραφικά, χ άξονας πυκνότητα, ψ άξονας πορώδες

ΑΣΚΗΣΗ. Πυκνότητα και πορώδες χιονιού. Ποια είναι η σχέση των δυο; Αρνητική ή Θετική; Δείξτε τη σχέση γραφικά, χ άξονας πυκνότητα, ψ άξονας πορώδες ΑΣΚΗΣΗ Πυκνότητα και πορώδες χιονιού. Ποια είναι η σχέση των δυο; Αρνητική ή Θετική; Δείξτε τη σχέση γραφικά, χ άξονας πυκνότητα, ψ άξονας πορώδες Για πιο λόγο είναι η σχέση είναι Θετική ή Αρνητική (δικαιολογήστε

Διαβάστε περισσότερα

Επιπτώσεις του ξενικού είδους Oxalis pes-caprae L. στην ποικιλότητα της ποώδους βλάστησης σε υπόροφο

Επιπτώσεις του ξενικού είδους Oxalis pes-caprae L. στην ποικιλότητα της ποώδους βλάστησης σε υπόροφο Επιπτώσεις του ξενικού είδους Oxalis pes-caprae L. στην ποικιλότητα της ποώδους βλάστησης σε υπόροφο Ε. Χρηστιά, Α. Καμπούρογλου, Α. Σιαμαντζιούρας και Α. Τρούμπης Εργαστήριο Διαχείρισης Βιοποικιλότητας,

Διαβάστε περισσότερα

Ικανότητα ανάρρωσης πολυετών αγρωστωδών στην έντονη κοπή στο μέσον της βλαστικής περιόδου

Ικανότητα ανάρρωσης πολυετών αγρωστωδών στην έντονη κοπή στο μέσον της βλαστικής περιόδου Ικανότητα ανάρρωσης πολυετών αγρωστωδών στην έντονη κοπή στο μέσον της βλαστικής περιόδου K. Καραγιάννης και Z. Κούκουρα Εργαστήριο Δασικών Βοσκοτόπων (236), Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος,

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα. Εισαγωγή ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ. Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου

Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα. Εισαγωγή ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ. Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα Εισαγωγή ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Σύνοψη Τα γνωρίσματα που παρατηρούμε (φαινότυπος) είναι η συνδυασμένη έκφραση

Διαβάστε περισσότερα

Αντοχή φρυγανικών ειδών στο ελεύθερο ανθρακικό ασβέστιο του εδάφους

Αντοχή φρυγανικών ειδών στο ελεύθερο ανθρακικό ασβέστιο του εδάφους Αντοχή φρυγανικών ειδών στο ελεύθερο ανθρακικό ασβέστιο του εδάφους Α.Τσιόντσης 1, Ο. Ντίνη-Παπαναστάση 1, Α. Γώγος 2 και Β. Π. Παπαναστάσης 3 1 Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών, ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., 570 06 Βασιλικά,

Διαβάστε περισσότερα

«Οι επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία της Ελλάδος»

«Οι επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία της Ελλάδος» «Οι επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία της Ελλάδος» Χρήστος Σ. Ζερεφός Ακαδημαïκός Ακαδημία Αθηνών 28 Νοεμβρίου 2017 Χωρίς την παρουσία των αερίων

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Στεφανίδης

Κωνσταντίνος Στεφανίδης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ - ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ-ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Διατριβή Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης Οικολογική

Διαβάστε περισσότερα

Πως επηρεάζεται το μικρόκλιμα μιας περιοχής από την τοπογραφία (πειραματική έρευνα) Ομάδα Μαθητών: Συντονιστής καθηγητής: Λύκειο Αγίου Αντωνίου

Πως επηρεάζεται το μικρόκλιμα μιας περιοχής από την τοπογραφία (πειραματική έρευνα) Ομάδα Μαθητών: Συντονιστής καθηγητής: Λύκειο Αγίου Αντωνίου 1 Πως επηρεάζεται το μικρόκλιμα μιας περιοχής από την τοπογραφία (πειραματική έρευνα) Ομάδα Μαθητών: Ζαντής Γιώργος, Παρεκκλησίτης Ορέστης, Ιωάννου Γιώργος Συντονιστής καθηγητής: Νικόλας Νικολάου Λύκειο

Διαβάστε περισσότερα

Δυνατότητες αξιοποίησης του προγράμματος απογραφής βοσκοτόπων στη διαχείριση των λιβαδιών της

Δυνατότητες αξιοποίησης του προγράμματος απογραφής βοσκοτόπων στη διαχείριση των λιβαδιών της Δυνατότητες αξιοποίησης του προγράμματος απογραφής βοσκοτόπων στη διαχείριση των λιβαδιών της Π.Δ. Πλατής 1, Θ.Γ. Παπαχρήστου 1 και Β.Π. Παπαναστάσης 2 1. Εργαστήριο Λιβαδοπονίας, Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών,

Διαβάστε περισσότερα

E3K089. Περιστέρα Κουράκλη, Δημήτρης Χουβαρδάς και Βασίλειος Π. Παπαναστάσης

E3K089. Περιστέρα Κουράκλη, Δημήτρης Χουβαρδάς και Βασίλειος Π. Παπαναστάσης ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΩΝ ΒΟΣΚΟΜΕΝΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ (G.I.S.) ΣΕ 7 Δ. ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΤΩΝ Ν. ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Περίληψη Περιστέρα Κουράκλη,

Διαβάστε περισσότερα

Λιβαδοπονία και ανάπτυξη των ορεινών περιοχών της Δυτικής Θεσσαλίας

Λιβαδοπονία και ανάπτυξη των ορεινών περιοχών της Δυτικής Θεσσαλίας Λιβαδοπονία και ανάπτυξη των ορεινών περιοχών της Δυτικής Θεσσαλίας Λιβαδοπονία και ανάπτυξη των ορεινών περιοχών της Δυτικής Θεσσαλίας Ι. Β. Μανωλόπουλος Τμήμα Διοίκησης Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων (Δ.Γ.Ε.),

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη ακαρεοπανίδας σε υπέργειο τμήμα και έδαφος φυσικού λειμώνα του Νομού Ιωαννίνων

Μελέτη ακαρεοπανίδας σε υπέργειο τμήμα και έδαφος φυσικού λειμώνα του Νομού Ιωαννίνων Μελέτη ακαρεοπανίδας σε υπέργειο τμήμα και έδαφος φυσικού λειμώνα του Νομού Ιωαννίνων E. Καπαξίδη 1, Χ. Τζιάλλα 2, Χ. Αυγουλάς 3 και Ν. Εμμανουήλ 1 1 Εργαστήριο Γεωργικής Ζωολογίας και Εντομολογίας, Γεωπονικό

Διαβάστε περισσότερα

Επιτυγχάνοντας την παροχή πολλαπλών οικοσυστημικών υπηρεσιών: η σπουδαιότητα των αγρο-οικοσυστημάτων

Επιτυγχάνοντας την παροχή πολλαπλών οικοσυστημικών υπηρεσιών: η σπουδαιότητα των αγρο-οικοσυστημάτων Επιτυγχάνοντας την παροχή πολλαπλών οικοσυστημικών υπηρεσιών: η σπουδαιότητα των αγρο-οικοσυστημάτων Achieving the delivery of multiple Ecosystem Services: the significance of Agro-ecosystems Δρ. Μαρία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η έννοια του οικοσυστήματος 11

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η έννοια του οικοσυστήματος 11 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3 9 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Η έννοια του οικοσυστήματος 11 Κεφάλαιο Πρώτο: Το μοντέλο του οικοσυστήματος 1.1. Βασικές αρχές και ορισμοί της Οικολογίας των Οικοσυστημάτων 1.2. Η

Διαβάστε περισσότερα

Κτηνοτροφία και ερημοποίηση στο όρος Ψηλορείτης της Κρήτης

Κτηνοτροφία και ερημοποίηση στο όρος Ψηλορείτης της Κρήτης Κτηνοτροφία και ερημοποίηση στο όρος Ψηλορείτης της Κρήτης Α. Γιαννακοπούλου και Ε. Γιαννακοπούλου Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας (286), Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΓΑ: Βιοτικοί Πόροι- Τεχνικές Μελέτης και Αξιολόγησης Διάλεξη 4: Βιοποικιλότητα και οικοσυστημικές διεργασίες

ΠΕΓΑ: Βιοτικοί Πόροι- Τεχνικές Μελέτης και Αξιολόγησης Διάλεξη 4: Βιοποικιλότητα και οικοσυστημικές διεργασίες Ecosystem process ΠΕΓΑ: Βιοτικοί Πόροι- Τεχνικές Μελέτης και Αξιολόγησης Διάλεξη 4: Βιοποικιλότητα και οικοσυστημικές διεργασίες Ανδρέας Τρούμπης Καθηγητής Οικολογίας 2014-2015 Increasing species richness

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΚΛΙΜΑΤΩΝ σκοπό έχει

ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΚΛΙΜΑΤΩΝ σκοπό έχει ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΚΛΙΜΑΤΩΝ Το κλίμα είναι συνδυασμός των μέσων όρων και των άκρων τιμών των μετεωρολογικών φαινομένων που συμβαίνουν σ έναν τόπο. Υπάρχουν άπειρα κλίματα. Η ταξινόμηση των κλιμάτων σκοπό έχει: 1.Να

Διαβάστε περισσότερα

Μπορεί η διαχείριση των εδαφικών πόρων να συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου;

Μπορεί η διαχείριση των εδαφικών πόρων να συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου; Μπορεί η διαχείριση των εδαφικών πόρων να συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου; Δημ. Αλιφραγκής Καθηγητής Εργαστήριο Δασικής Εδαφολογίας ΑΠΘ Αύξηση του ρυθμού δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεση και δομή της βλάστησης μετά από διακοπή της βόσκησης σε ποολίβαδο του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων

Σύνθεση και δομή της βλάστησης μετά από διακοπή της βόσκησης σε ποολίβαδο του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων Σύνθεση και δομή της βλάστησης μετά από διακοπή της βόσκησης σε ποολίβαδο του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων Σύνθεση και δομή της βλάστησης μετά από διακοπή της βόσκησης σε ποολίβαδο του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων

Διαβάστε περισσότερα

Προτεινόμενα θέματα διπλωματικών εργασιών (ακαδημαϊκό έτος )

Προτεινόμενα θέματα διπλωματικών εργασιών (ακαδημαϊκό έτος ) Τομέας Βιολογίας Φυτών Προτεινόμενα θέματα διπλωματικών εργασιών (ακαδημαϊκό έτος 2016-2017) Εργαστήριο Βοτανικής Δημήτριος Τζανουδάκης, Καθηγητής Χλωριδική μελέτη μιας γεωγραφικής περιοχής (η περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο /Ελληνικός χώρος Τα ελληνικά βουνά (και γενικότερα οι ορεινοί όγκοι της

Διαβάστε περισσότερα

Συγκριτική μελέτη της χλωριδικής ποικιλότητας σε σειρές φρυγανολίβαδων ενός μικρού νησιού του ανατολικού Αιγαίου

Συγκριτική μελέτη της χλωριδικής ποικιλότητας σε σειρές φρυγανολίβαδων ενός μικρού νησιού του ανατολικού Αιγαίου Συγκριτική μελέτη της χλωριδικής ποικιλότητας σε σειρές φρυγανολίβαδων ενός μικρού νησιού του ανατολικού Αιγαίου Π. Παπαϊωάννου 1, Α.Π. Κυριαζόπουλος 2, Γ. Κοράκης 2, Ε.Μ. Αβραάμ 1 και Ζ.Μ. Παρίση 1 1

Διαβάστε περισσότερα

Επίδραση της βόσκησης στη βλάστηση και στην αναγέννηση της ελάτης

Επίδραση της βόσκησης στη βλάστηση και στην αναγέννηση της ελάτης Επίδραση της βόσκησης στη βλάστηση και στην αναγέννηση της ελάτης Επίδραση της βόσκησης στη βλάστηση και στην αναγέννηση της ελάτης Α. Παντέρα, Α. Ζαρέντης και Ι. Βαρελά Τ.Ε.Ι. Λαμίας, Τμήμα Δασοπονίας,

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση και αποκατάσταση τοπίου με Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών: η περίπτωση του Εθνικού Δρυμού Snowdonia (UK)

Ανάλυση και αποκατάσταση τοπίου με Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών: η περίπτωση του Εθνικού Δρυμού Snowdonia (UK) Ανάλυση και αποκατάσταση τοπίου με Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών: η περίπτωση του Εθνικού Δρυμού Α. Γκαραβέλη Δ/νση Δασών, Ν. Μαγνησίας, Ξενοφώντος 1, 383 33 Βόλος, e-mail: anthi_gkaraveli@hotmail.com

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΑ ΛΙΒΑΔΙΑ

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΑ ΛΙΒΑΔΙΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΑ ΛΙΒΑΔΙΑ ΑΙΤΙΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΩΝ ΛΙΒΑΔΙΩΝ Tα λιβάδια είναι πολύπλοκα φυσικά οικοσυστήματα ζωτικής σημασίας για τον άνθρωπο καθώς, με το άφθονο οξυγόνο που παράγουν, τις πολύπλοκες αλυσίδες τροφών

Διαβάστε περισσότερα

Π Ο Σ Ο Τ Ι Κ Α Α Π Ο Τ Ε Λ Ε Σ Μ Α Τ Α Δ Ε Σ Μ Η Σ 4. Αποτίμηση της βιοκλιματικής συμπεριφοράς παραδοσιακών κτιρίων

Π Ο Σ Ο Τ Ι Κ Α Α Π Ο Τ Ε Λ Ε Σ Μ Α Τ Α Δ Ε Σ Μ Η Σ 4. Αποτίμηση της βιοκλιματικής συμπεριφοράς παραδοσιακών κτιρίων Δ έ σ μ η 1 Δ έ σ μ η 2 Δ έ σ μ η 3 Δ έ σ μ η 4 Δ έ σ μ η 5 Δ έ σ μ η 6 Π Ο Σ Ο Τ Ι Κ Α Α Π Ο Τ Ε Λ Ε Σ Μ Α Τ Α Δ Ε Σ Μ Η Σ 4 Αποτίμηση της βιοκλιματικής συμπεριφοράς παραδοσιακών κτιρίων Επιλογή χαρακτηριστικών

Διαβάστε περισσότερα

Λιβαδικά Οικοσυστήματα και Κλιματική Αλλαγή

Λιβαδικά Οικοσυστήματα και Κλιματική Αλλαγή Λιβαδικά Οικοσυστήματα και Κλιματική Αλλαγή Μιχάλης Βραχνάκης, Γεώργιος Ζαβάκος, Αχιλλέας Τσισρούκης, Περικλής Μπίρτσας, Δημήτριος Ζιάνης, Βασίλειος Αρέτος Τμήμα Δασοπονίας & ΔΦΠ (Καρδίτσα), ΤΕΙ Θεσσαλίας

Διαβάστε περισσότερα

Κ ι λ µα µ τι τ κές έ Α λλ λ α λ γές Επι π πτ π ώ τ σει ε ς στη τ β ιοπο π ικιλό λ τη τ τα τ κ αι τ η τ ν ν ά γρια ζ ωή

Κ ι λ µα µ τι τ κές έ Α λλ λ α λ γές Επι π πτ π ώ τ σει ε ς στη τ β ιοπο π ικιλό λ τη τ τα τ κ αι τ η τ ν ν ά γρια ζ ωή Επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα και την άγρια ζωή Η παγκόσµια κλιµατική αλλαγή θεωρείται ως η σηµαντικότερη τρέχουσα απειλή για τη βιοποικιλότητα του πλανήτη. Παραδείγµατα από την Κυπριακή Φύση Μερικές από

Διαβάστε περισσότερα

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΙΔΑΚΗΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΙΔΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΙΔΑΚΗΣ Ειδικό Τεχνικό Προσωπικό Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης Ελλάδα Διεύθυνση 1ο χλμ. Δράμας -

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του καθηγητού Χρήστου Σ. Ζερεφού, ακαδημαϊκού Συντονιστού της ΕΜΕΚΑ

Ομιλία του καθηγητού Χρήστου Σ. Ζερεφού, ακαδημαϊκού Συντονιστού της ΕΜΕΚΑ Ομιλία του καθηγητού Χρήστου Σ. Ζερεφού, ακαδημαϊκού Συντονιστού της ΕΜΕΚΑ Οι επιμέρους μελέτες ανέδειξαν τον πλούτο των φυσικών πόρων που διαθέτει η χώρα μας αλλά και τους κινδύνους που απειλούν το φυσικό

Διαβάστε περισσότερα

Η ψηφιακή σχεδίαση για την ανάπτυξη των ορεινών

Η ψηφιακή σχεδίαση για την ανάπτυξη των ορεινών Η ψηφιακή σχεδίαση για την ανάπτυξη των ορεινών περιοχών Η ψηφιακή σχεδίαση για την ανάπτυξη των ορεινών περιοχών Στεργιάδου Α., Κ. Καραγιάννης και Κ. - Α. Δούκας Εργαστήριο Μηχανικών Επιστημών και Τοπογραφίας,

Διαβάστε περισσότερα

Εποχιακές μεταβολές των δραστηριοτήτων αιγών και προβάτων σε κοινόχρηστα λιβάδια της βόρειας Ελλάδας

Εποχιακές μεταβολές των δραστηριοτήτων αιγών και προβάτων σε κοινόχρηστα λιβάδια της βόρειας Ελλάδας Εποχιακές μεταβολές των δραστηριοτήτων αιγών και προβάτων σε κοινόχρηστα λιβάδια της βόρειας Ελλάδας Χ.Κ. Ευαγγέλου 1, Μ.Δ. Γιακουλάκη 2 και Β.Π. Παπαναστάσης 1 1 Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας (286),

Διαβάστε περισσότερα

Κτηνοτροφία στις ορεινές περιοχές: από τις ευρωπαϊκές οδηγίες στην τοπική πραγματικότητα

Κτηνοτροφία στις ορεινές περιοχές: από τις ευρωπαϊκές οδηγίες στην τοπική πραγματικότητα Κτηνοτροφία στις ορεινές περιοχές: από τις ευρωπαϊκές οδηγίες στην τοπική πραγματικότητα Κτηνοτροφία στις ορεινές περιοχές: από τις ευρωπαϊκές οδηγίες στην τοπική πραγματικότητα Μ. Σιόλιου - Καλουδοπούλου

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασμός διαχείρισης άλλων δασικών πόρων

Σχεδιασμός διαχείρισης άλλων δασικών πόρων Σχεδιασμός διαχείρισης άλλων δασικών πόρων Δρ. Βασιλική Καζάνα Αναπλ. Καθηγήτρια ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας & Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Δράμας Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής Τηλ. & Φαξ: 25210

Διαβάστε περισσότερα

Η παράκτια ζώνη και η ανθεκτικότητα στην αύξηση στάθμης της θάλασσας.

Η παράκτια ζώνη και η ανθεκτικότητα στην αύξηση στάθμης της θάλασσας. [ Αρχιτεκτονική τοπίου και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή με τη συμβολή της χωρικής ανάλυσης. Η παράκτια ζώνη και η ανθεκτικότητα στην αύξηση στάθμης της θάλασσας. [ Ευθυμία Σταματοπούλου Αρχιτέκτων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D σχετιζόμενα με το βρογχικό άσθμα στα παιδιά και στους έφηβους Κουρομπίνα Αλεξάνδρα Λεμεσός [2014] i ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Απογραφή και αξιολόγηση των δασολιβαδικών συστημάτων στο Δημοτικό Διαμέρισμα Βερτίσκου της επαρχίας Λαγκαδά Θεσσαλονίκης

Απογραφή και αξιολόγηση των δασολιβαδικών συστημάτων στο Δημοτικό Διαμέρισμα Βερτίσκου της επαρχίας Λαγκαδά Θεσσαλονίκης Απογραφή και αξιολόγηση των δασολιβαδικών συστημάτων στο Δημοτικό Διαμέρισμα Βερτίσκου της επαρχίας Λαγκαδά Θεσσαλονίκης Κ. Βαλλιάνου, Κ. Γαρέζου, Κ. Μαντζανάς, Δ. Χουβαρδάς και Ι. Ισπικούδης Εργαστήριο

Διαβάστε περισσότερα

Λιβαδικές δασοτεχνικές εγκαταστάσεις και η συμβολή των λιβαδιών στην ανάπτυξη των ορεινών περιοχών

Λιβαδικές δασοτεχνικές εγκαταστάσεις και η συμβολή των λιβαδιών στην ανάπτυξη των ορεινών περιοχών Λιβαδικές δασοτεχνικές εγκαταστάσεις και η συμβολή των λιβαδιών στην ανάπτυξη των ορεινών περιοχών Λιβαδικές δασοτεχνικές εγκαταστάσεις και η συμβολή των λιβαδιών στην ανάπτυξη των ορεινών περιοχών Κ.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΚΑΙ ΛΙΒΑΔΙΑ

ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΚΑΙ ΛΙΒΑΔΙΑ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΚΑΙ ΛΙΒΑΔΙΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΘΡΩΣΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Ο αριθμός των βοοειδών και αιγοπροβάτων παρουσίασε σημαντικές διακυμάνσεις μεταπολεμικά. Τα βοοειδή έπειτα από μια σημαντική πτώση κατά

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη μοντέλου για την επίδραση της φωτιάς στους βοσκότοπους και την εμφάνιση τάσεων ερημοποίησης

Ανάπτυξη μοντέλου για την επίδραση της φωτιάς στους βοσκότοπους και την εμφάνιση τάσεων ερημοποίησης Ανάπτυξη μοντέλου για την επίδραση της φωτιάς στους βοσκότοπους και την εμφάνιση τάσεων ερημοποίησης Γ. Ξανθόπουλος και Μ. Ξανθάκης Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας, Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων

Διαβάστε περισσότερα

Οι στατιστικοί έλεγχοι x τετράγωνο, t- test, ANOVA & Correlation. Σταμάτης Πουλακιδάκος

Οι στατιστικοί έλεγχοι x τετράγωνο, t- test, ANOVA & Correlation. Σταμάτης Πουλακιδάκος Οι στατιστικοί έλεγχοι x τετράγωνο, t- test, ANOVA & Correlation Σταμάτης Πουλακιδάκος Μερικά εισαγωγικά λόγια Οι έλεγχοι των ερευνητικών υποθέσεων πραγματοποιούνται με διάφορους στατιστικούς ελέγχους,

Διαβάστε περισσότερα

Βιολόγος- Μεταδιδάκτορας, Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής, Τμήμα Βιολογίας ΕΚΠΑ. 2

Βιολόγος- Μεταδιδάκτορας, Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής, Τμήμα Βιολογίας ΕΚΠΑ. 2 ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ & ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ: ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ, ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ, ΜΕΤΡΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Χριστοπούλου Α 1, Φύλλας ΝΜ 2, Αριανούτσου Μ 3 1 Βιολόγος- Μεταδιδάκτορας, Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής,

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΕΡΓΟ 6 Αξιοποίηση βιοχημικών δεδομένων υποδομής Αξιολόγηση κλιματικών και βιογεωχημικών μοντέλων. Πανεπιστήμιο Κρήτης - Τμήμα Χημείας

ΥΠΟΕΡΓΟ 6 Αξιοποίηση βιοχημικών δεδομένων υποδομής Αξιολόγηση κλιματικών και βιογεωχημικών μοντέλων. Πανεπιστήμιο Κρήτης - Τμήμα Χημείας ΥΠΟΕΡΓΟ 6 Αξιοποίηση βιοχημικών δεδομένων υποδομής Αξιολόγηση κλιματικών και βιογεωχημικών μοντέλων Πανεπιστήμιο Κρήτης - Τμήμα Χημείας Το CO 2 στην ατμόσφαιρα της Α. Μεσογείου Το CO 2 στην ατμόσφαιρα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ. (Ημερομηνία ενημέρωσης: 20 Ιουνίου 2011) Νεοφύτου Δούκα 11, Τ.Κ. 544 54, Θεσσαλονίκη

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ. (Ημερομηνία ενημέρωσης: 20 Ιουνίου 2011) Νεοφύτου Δούκα 11, Τ.Κ. 544 54, Θεσσαλονίκη ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ (Ημερομηνία ενημέρωσης: 20 Ιουνίου 2011) Ονοματεπώνυμο: MΙΧΑΗΛ Σ. ΒΡΑΧΝΑΚΗΣ Ημερομηνία γέννησης: 17 Οκτωβρίου 1964 Τόπος γέννησης: Χανιά Κρήτης Οικογενειακή κατάσταση: Έγγαμος, με 2

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΔΥΟΣΜΟΥ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΕΡΑΤΩ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ Λεμεσός 2014

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ (MONITORING) ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ (MONITORING) ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑ Εργαστήριο Λιβαδοπονίας, TEI Λάρισας ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ (MONITORING) ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑ Μιχαήλ Σ. Βραχνάκης Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

Η συμβολή του χιονιού στη δημιουργία και διατήρηση ορεινών λιβαδιών στο ξηροθερμικό περιβάλλον της Κρήτης

Η συμβολή του χιονιού στη δημιουργία και διατήρηση ορεινών λιβαδιών στο ξηροθερμικό περιβάλλον της Κρήτης Η συμβολή του χιονιού στη δημιουργία και διατήρηση ορεινών λιβαδιών στο ξηροθερμικό περιβάλλον της Κρήτης Κ. Τσεμπερίδης 1, Π. Κωστοπούλου 2 και Θ. Παυλίδης 1 1 Εργαστήριο Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΤΑ KOPPEN Το κλίμα μιας γεωγραφικής περιοχής διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από τους 3 παρακάτω παράγοντες: 1) το

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΤΑ KOPPEN Το κλίμα μιας γεωγραφικής περιοχής διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από τους 3 παρακάτω παράγοντες: 1) το ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΤΑ KOPPEN Το κλίμα μιας γεωγραφικής περιοχής διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από τους 3 παρακάτω παράγοντες: 1) το γεωγραφικό πλάτος 2) την αναλογία ξηράς/θάλασσας 3) το

Διαβάστε περισσότερα

Προβλήματα από την άσκηση της λιβαδοπονίας στο χώρο της Μακεδονίας

Προβλήματα από την άσκηση της λιβαδοπονίας στο χώρο της Μακεδονίας Προβλήματα από την άσκηση της λιβαδοπονίας στο χώρο της Μακεδονίας Προβλήματα από την άσκηση της λιβαδοπονίας στο χώρο της Μακεδονίας Ι. Μακέδος Δ/νση Δασών, Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, Τ. Οικονομίδη

Διαβάστε περισσότερα

Λιβαδοκτηνοτροφική ανάπτυξη στο Βόρειο Έβρο

Λιβαδοκτηνοτροφική ανάπτυξη στο Βόρειο Έβρο Λιβαδοκτηνοτροφική ανάπτυξη στο Βόρειο Έβρο Ζ.Μ. Παρίση 1, Α. Κυριαζόπουλος 2, Ε.Μ. Αβραάμ 1, Ζ. Άμπας 3, Γ. Κοράκης 2, Δ. Κασιμιάδης 2, Π. Σαλμουσάς 3, Α. Γιάννα 3, και Δ. Ευαγγελινού 3 1 Εργαστήριο Δασικών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ ΣΤΟ ΚΑΣΤΑΝΟΦΥΤΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΟΡΕΣΤΙΔΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

ΕΚΘΕΣΗ ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ ΣΤΟ ΚΑΣΤΑΝΟΦΥΤΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΟΡΕΣΤΙΔΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΕΚΘΕΣΗ ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΙΟΥ ΣΤΟ ΚΑΣΤΑΝΟΦΥΤΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΟΡΕΣΤΙΙΔΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2005 Μετά από πρόσκληση του Δημάρχου κ. Τοτονίδη Νίκο προς το Τοπικό Τμήμα Βόρειας Ελλάδας (ΤΟ.Τ.Β.Ε.) της Ελληνικής Σπηλαιολογικής

Διαβάστε περισσότερα

Παραγωγή και θρεπτική αξία βοσκήσιμης ύλης ποολίβαδων σε διαφορετικές υψομετρικές ζώνες της Ηπείρου και της Θεσσαλίας

Παραγωγή και θρεπτική αξία βοσκήσιμης ύλης ποολίβαδων σε διαφορετικές υψομετρικές ζώνες της Ηπείρου και της Θεσσαλίας Παραγωγή και θρεπτική αξία βοσκήσιμης ύλης ποολίβαδων σε διαφορετικές υψομετρικές ζώνες της Ηπείρου και της Θεσσαλίας Χ. Κουτσoύκης 1, Σ. Κανδρέλης 1, Χ. Ρούκος 2, Κ. Παπανικολάου 2 και Ι. Μαντζούτσος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΛΕΜΕΣΟΣ 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα