ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ» ΒΙΟΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ FLAT ΚΑΙ TOP SPIN SERVICE ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΗ, ΟΠΩΣ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΑΘΛΗΤΕΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία του Βασιλειάδη Κωνσταντίνου Που υποβάλλεται στο καθηγητικό σώμα του ΤΕΦΑΑ/ΑΠΘ για τη μερική εκπλήρωση των υποχρεώσεων απόκτησης του Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης με τίτλο «Ανθρώπινη Απόδοση και Υγεία» στην κατεύθυνση της Προπονητικής Θεσσαλονίκη Ιανουάριος 2016

2 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ» ΒΙΟΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ FLAT ΚΑΙ TOP SPIN SERVICE ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΗ, ΟΠΩΣ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΑΘΛΗΤΕΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία του Βασιλειάδη Κωνσταντίνου Που υποβάλλεται στο καθηγητικό σώμα του ΤΕΦΑΑ/ΑΠΘ για τη μερική εκπλήρωση των υποχρεώσεων απόκτησης του Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης με τίτλο «Ανθρώπινη Απόδοση και Υγεία» στην κατεύθυνση της Προπονητικής Εγκεκριμένο από το καθηγητικό σώμα: Επιβλέπων: Κόλλιας Ηρακλής, Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α., Α.Π.Θ. Μέλος: Μάντης Κωνσταντίνος, Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α., Δ.Π.Θ. Μέλος: Παπαϊακώβου Γεώργιος, Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α., Α.Π.Θ. Θεσσαλονίκη Ιανουάριος

3 2016 Βασιλειάδη Κωνσταντίνου ALL RIGHTS RESERVED 3

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να μελετηθεί δυναμικά και κινηματικά το flat και top spin service και να εντοπιστούν οι διαφορές μεταξύ τους. Έξι ενήλικες αθλητές υψηλού επιπέδου εκτέλεσαν 10 επιτυχημένα flat και 10 top spin services. Για την ανάλυση των προσπαθειών χρησιμοποιήθηκαν δύο τριγωνικές πλατφόρμες αντίδρασης και σύστημα καταγραφής της κίνησης με 6 κάμερες (2 Olympus TG hz, 2 Casio ZR hz, 2 Casio EX-F1 300hz. Μέθοδος ανάλυσης: DLT (Kollias 1984, 1997). Τα αποτελέσματα δεν έδειξαν σημαντικές διαφορές στα δύο είδη service. Επιπρόσθετα, λόγω της έλλειψης συγκεκριμένης κινητικής ρουτίνας κατά την εκτέλεση του service από τους αθλητές, αλλά και τη συνεχή διαφοροποίηση του πετάγματος της μπάλας, δεν ήταν εφικτό να καθοριστούν τα στοιχεία που συμβάλλουν στη μέγιστη ταχύτητα της ρακέτας. 4

5 ABSTRACT The purpose of the study was to examine the dynamics and kinematics of the flat and top spin serve in tennis and to evince the differences between them. Six elite male players executed 10 successful flat and 10 top spin serves. For the analysis of the attempts were used two triangular reaction platforms and a recording system of movement consisting of 6 cameras (2 Olympus TG hz, 2 Casio ZR hz, 2 Casio EX-F1 300hz. Analysis method: DLT (Kollias 1984, 1997)). Results didn t show any differences between the two types of serve. Additionaly, it was not possible to define the elements that contribute to maximum racket head speed, due to the lack of specific kinetic routine during the execution of serve, but also from the continuous differentiation of the ball toss. 5

6 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ψυχισμός... 8 Τακτική... 9 Φυσική κατάσταση... 9 Αντοχή Ταχύτητα Δύναμη Ευλυγισία Συντονισμός Τεχνική Υγεία Το service Είδη service Φάσεις του service Διαφοροποιήσεις top spin service Προσδιοριστικό μοντέλο του service Πιθανοί κίνδυνοι ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Τραυματισμοί Μηχανισμοί τραυματισμών Τραυματισμοί και ενήλικες Τραυματισμοί σε νεαρές ηλικίες Τραυματισμοί και κινηματική αλυσίδα Τραυματισμοί και τεχνική Mεγιστοποίηση της απόδοσης στο service Είδος του service

7 Τοποθέτηση ποδιών κατά το service Ώθηση των ποδιών (Leg drive) Follow-through Συμμετοχή στη μεγιστοποίηση της απόδοσης Διαφορες επιτυχημένων-αποτυχημένων service ΣΚΟΠΟΣ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Δείγμα Διαδικασία Μετρήσιμες παράμετροι Όργανα μέτρησης Ερευνητικές Υποθέσεις Στατιστικές υποθέσεις ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

8 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σχεδόν κανένα άλλο άθλημα δεν χαρακτηρίζεται από ένα τόσο μεγάλο αριθμό παραγόντων που επηρεάζουν την απόδοση όσο το άθλημα του τένις. Προσπαθώντας να δώσουμε ένα απλοποιημένο μοντέλο απόδοσης καταλήγουμε στην πρόταση των Ferrauti, Maier & Weber (1996) όπως αντικατοπτρίζεται στο σχήμα 1. Απόδοση στο τένις Ψυχισμός Τακτική Φυσική κατάσταση Τεχνική Υγεία Σχήμα 1. Μοντέλο παραγόντων απόδοσης στο τένις (Ferrauti, Maier, Weber 1996) Ψυχισμός Το τένις είναι ένα κατεξοχήν άθλημα ψυχολογίας. Σύνηθες είναι πια το φαινόμενο αποτελέσματα αγώνων μεταξύ ομοίων αθλητών, όσο αφορά τους υπόλοιπους παράγοντες απόδοσης, να κρίνονται αποκλειστικά από αυτόν της ψυχολογίας. Ο ψυχισμός ενός αθλητή χωρίζεται σε δύο κατηγορίες, αυτήν της σκέψης και αυτήν των συναισθημάτων. Αναλύοντας τον όρο σκέψη εννοούμε την ικανότητα του αθλητή να αντιλαμβάνεται και να προβλέπει τις κινήσεις του αντιπάλου μέσω της οπτικής αποτύπωσής του, να καθοδηγεί τις δικές του και τελικά να τις αξιολογεί και όλα αυτά κάτω από συνθήκες πίεσης. Αναφερόμενοι στα συναισθήματα εννοούμε τη χαρά, τη στεναχώρια, την απογοήτευση, τον θυμό, τον φόβο. Στα παραπάνω είναι απαραίτητο να προστεθούν οι ιδιότητες της θέλησης (υπομονή, θάρρος, αποφασιστικότητα, επιμονή) και της παρακίνησης (στόχοι, εσωτερική παρακίνηση, κίνητρο, αυτοπεποίθηση). Έρευνα του Mosoi (2012) έδειξε ότι νεαροί αθλητές υψηλού επιπέδου διαθέτουν υψηλότερη εσωτερική παρακίνηση παίζοντας περισσότερο για την υπερηφάνειά τους, τη διασκέδαση, την πρόκληση και την περιέργεια, 8

9 σε σχέση με τους μέτριους οι οποίοι διαθέτουν εξωτερική παρακίνηση και παίζουν για μια υλική εξωτερική ανταμοιβή. Επίσης έρευνα των Hatzigeorgiadis et al (2009), κατέδειξε τη σημασία του αυτοδιάλογου και πώς αυτός αυξάνει την αυτοπεποίθηση, αλλά και μειώνει τα επίπεδα άγχους. Οι Guillot et al (2012) έδειξαν τη σημασία της νοερής απεικόνησης αποδεικνύοντας ότι αυξάνει την ακρίβεια του service στο τένις. Από τη βιβλιογραφία μπορούμε με ασφάλεια να υποστηρίξουμε λοιπόν ότι το τένις είναι κατ εξοχήν άθλημα που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ψυχολογία του αθλητή. Τακτική Η διαδικασία κατά την οποία ένας αθλητής αντιλαμβάνεται μια κατάσταση, εκτίμα την αντίδραση του αντιπάλου και αποφασίζει πως θα τον αντιμετωπίσει ονομάζεται τακτική. Χωρίζεται σε τακτική στο μονό και τακτική στο διπλό. Μπορεί να είναι η απλή σκέψη μιας ρουτίνας χτυπημάτων που επιφέρει υψηλά ποσοστά επιτυχίας, έως ένα σύνολο υπολογισμών των δυνατών σημείων του αθλητή, των αδυναμιών του αντιπάλου, του είδους της επιφάνειας του γηπέδου, των εξωτερικών συνθηκών (αέρας, ήλιος). Φυσική κατάσταση Η επεξήγηση του όρου φυσική κατάσταση, εξειδικευμένη στο τένις αντικατοπτρίζεται στο σχήμα 2. Φυσική κατάσταση στο τένις Αντοχή Ταχύτητα Δύναμη Ευλυγισία Συντονισμ ός Σχήμα 2. Μοντέλο παραγόντων φυσικής κατάστασης στο τένις (Ferrauti, Maier, Weber 1996) 9

10 Αντοχή. Το τένις θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα αερόβιο άθλημα εξαιτίας της μεγάλης διάρκειας ενός αγώνα και των μέτριων τιμών της μέσης καρδιακής συχνότητας. Ωστόσο η εκρηκτική φύση του service και των χτυπημάτων εδάφους, οι γρήγορες αλλαγές κατεύθυνσης που απαιτούν υψηλή αναερόβια ικανότητα και η ανάγκη ενεργοποίησης μυϊκών ινών ταχείας σύσπασης δεν αντικατοπτρίζουν μια δραστηριότητα αερόβιας φύσης. Γι αυτό θα ήταν προτιμότερο να κατατάξουμε το τένις ως ένα άθλημα κυρίαρχα αναερόβιο που απαιτεί όμως υψηλά επίπεδα αερόβιας ικανότητας για να αποφευχθεί η κόπωση και να επιταχυνθεί η αποκατάσταση μεταξύ των πόντων. Ταχύτητα. Κατά τη διάρκεια ενός πόντου στο τένις, η μπάλα μπορεί να έχει διαφορετική ταχύτητα, είδος και συχνότητα περιστροφών, ενώ μπορεί να τοποθετηθεί σε πολλά διαφορετικά σημεία στο γήπεδο. Αυτή η πολυπλοκότητα απαιτεί από τους αθλητές να έχουν γρήγορο χρόνο αντίδρασης και εκρηκτικό «πρώτο βήμα». Επίσης, να μπορούν να πραγματοποιήσουν μετακινήσεις πολλαπλων κατευθύνσεων. Γι αυτό, το πρόγραμμα προπόνησης θα πρέπει να εμπεριέχει ρουτίνες ταχύτητας όχι μεγαλύτερες των 20 μέτρων, με έντονο το στοιχείο της στάσης-εκκίνησης, αλλά και πολλές αλλαγές κατεύθυνσης. Δύναμη. Η δύναμη είναι απαραίτητη στην απόδοση του χτυπήματος, αφού έχει σαν αποτέλεσμα τη μεταφορά μεγαλυτερων ποσών ενέργειας στα μέλη της κινηματικής αλυσίδας, αλλά και στην μείωση των τραυματισμών, αφού προστατεύει αρθρώσεις, μύες, τένοντες κλπ. Ευλυγισία. Οι φυσικές απαιτήσεις στο τένις προκαλούν μυοσκελετικές προσαρμογές οι οποίες μπορεί να είναι θετικές, όπως η αύξηση της δύναμης, αλλά και αρνητικές, όπως η μείωση της ελαστικότητας των μυών. Οι επαναλαμβανόμενες απαιτήσεις για παραγωγή δύναμης με τη σύσπαση των μυών, μπορεί να προκαλέσουν έναν κύκλο μικροτραυματισμών που έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση της κινητικότητας μιας άρθρωσης, την αλλαγή του βιοκινητικού μοτίβου κίνησης και τη μείωση της αποδοτικότητας σε παραγωγή δύναμης, με αποτέλεσμα την αυξημένη πιθανότητα τραυματισμού του μυός. Συντονισμός. Η εκτέλεση τόσο πολύπλοκων κινήσεων, όπως απαιτείται στα περισσότερα χτυπήματα στο τένις, χρησιμοποιώντας ένα δύσχρηστο αντικείμενο, όπως είναι η ρακέτα το οποίο πρέπει να χτυπήσει και να κατευθύνει ένα μικρό μπαλάκι που 10

11 συχνά έρχεται με μεγάλη ταχύτητα, καθιστά αναγκαίο από τον αθλητή να έχει υψηλό επίπεδο οπτικό-κινητικού συντονισμού. Τεχνική Τεχνική είναι η ικανότητα ενός αθλητή να εκτελεί συντονισμένα κάμψεις, εκτάσεις και περιστροφές των μελών του σώματός του και όλα αυτά κρατώντας στο χέρι ένα δύσχρηστο αντικείμενο όπως η ρακέτα με στόχο να χτυπήσει μια μπάλα διαμέτρου μόλις 6,5 εκατοστών που μπορεί να έρχεται με ταχύτητα έως και 263,3 km/h (ρεκόρ ταχύτητας service από τον Sam Groth). Η σωστή τεχνική έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγιστοποίηση της απόδοσης των χτυπημάτων, αλλά και την αποφυγή τραυματισμών. Υγεία Δεν θα ήταν δυνατό να γίνει λόγος για την προπόνηση των παραπάνω παραγόντων εάν δεν εξασφαλιζόταν πρώτα η σωματική ακεραιότητα του αθλητή είτε από πλευράς ασθενειών, είτε τραυματισμών. Η πολυπλοκότητα του μοντέλου απόδοσης στο τένις μπορεί να γίνει ακόμα μεγαλύτερη αν διαλογισθεί κανείς τον τρόπο με τον οποίο οι παραπάνω παράγοντες αλληλοσυμπληρώνονται ή αντισταθμίζονται. Πώς, για παράδειγμα, η κόπωση μπορεί να οδηγήσει σε τεχνικά λάθη ή η έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης σε τακτικά. Ένας αθλητής λοιπόν θα πρέπει να αναπτύξει όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά ώστε να μεγιστοποιήσει την απόδοσή του. Το service Το service είναι το χτύπημα με το οποίο ξεκινάει κάθε πόντος σε έναν αγώνα τένις. Όπως φαίνεται στο σχήμα 3 το service είναι εξαιρετικής σημασίας αφού αποτελεί το 35% του συνόλου των χτυπημάτων σε έναν αγώνα μονού και τα 55% σε έναν αγώνα διπλού. 11

12 Σχήμα 3. Ποσοστά χρήσης βασικών χτυπημάτων σε αγώνα μονού και διπλού (Ferrauti, Maier, Weber 1996) Είδη service. Τα είδη του service είναι τέσσερα: 1. Flat service (κρούση χωρίς φάλτσο) 2. Slice service (κρούση με φάλτσο προς το πλάι) 3. Top spin service (κρούση με φάλτσο από κάτω προς τα πάνω) 4. Kick service (συνδυασμός φάλτσου εμπρός και πλάι) Φάσεις του service. Η κίνηση του service χωρίζεται σε τέσσερεις φάσεις: 1. Φάση προετοιμασίας. 2. Φάση πίσω αιώρησης (Από την έναρξη της κίνησης της ρακέτας προς τα πίσω μέχρι τη μέγιστη κάμψη των γονάτων). 3. Φάση αιώρησης εμπρός (Από τη μέγιστη κάμψη των γονάτων μέχρι την κρούση) 4. Φάση follow through (Από την κρούση μέχρι τη στιγμή που το μπροστινό πόδι προσγειώνεται στο έδαφος) 1. Κατά την φάση προετοιμασίας ο αθλητής παίρνει πλάγια θέση πίσω από την τελική γραμμή του γηπέδου κρατώντας την μπάλα στις φάλαγγες των δαχτύλων και την ρακέτα με ενδιάμεση λαβή (continental), πιθανά διαφοροποιώντας την λίγο ανάλογα και με το προσωπικό του στυλ, να δείχνει στο διαγώνιο τετράγωνο σερβιρίσματος. 12

13 Εικόνα 1-1 Εικόνα 1-2 Εικόνα 1-3 Εικόνα Κατά τη φάση της πίσω αιώρησης το αντίθετο χέρι κινείται για να πετάξει την μπάλα ενώ η ρακέτα πραγματοποιεί μία αιώρηση ακολουθώντας μια τοξοειδή τροχιά από εμπρός, κάτω, πίσω και επάνω. Ταυτόχρονα το ΚΜ μεταφέρεται από εμπρός πίσω και πάλι εμπρός, τα γόνατα λυγίζουν και ο κορμός εκτείνεται μέχρι να καταλήξει στην στάση της εικόνας 2-4 όπου έχουμε μέγιστη κάμψη γονάτων και έκτασης κορμού και κατά συνέπεια μέγιστη αποθήκευση ελαστικής ενέργειας. Εικόνα 2-1 Εικόνα 2-2 Εικόνα 2-3 Εικόνα Κατά τη φάση της αιώρησης εμπρός πραγματοποιείται κάμψη-έκταση του αγκώνα και περιστροφή λεκάνης-κορμού-ώμου-αγκώνα-πήχη-καρπού ακολουθώντας μια κινηματική αλυσίδα ενώ ταυτόχρονα έχουμε έκταση γονάτων για να καταλήξουμε στην κρούση ρακέτας-μπάλας που ακολουθείται από μια αναπήδηση προς τα εμπρός. 13

14 Εικόνα 3-1 Εικόνα 3-2 Εικόνα 3-3 Εικόνα 3-4 Εικόνα Κατά την φάση του follow through ολοκληρώνεται η εσωτερική περιστροφή του συστήματος κορμού-χεριού και ο αθλητής προσγειώνεται μέσα στο γήπεδο. Εικόνα 4-1 Εικόνα 4-2 Εικόνα 4-3 Εικόνα 4-4 Διαφοροποιήσεις top spin service. Ουσιαστικά οι διαφορές μεταξύ των δύο service έγκεινται στο γεγονός ότι κατά το flat service το ΚΜ του αθλητή μετακινείται περισσότερο στον οριζόντιο άξονα (ο αθλητής κινείται από πίσω προς τα εμπρός), ενώ στο top spin service το ΚΜ του αθλητή στον κάθετο άξονα (ο αθλητής κινείται από κάτω προς τα επάνω). Έτσι παρατηρούνται οι διαφορές στον πίνακα 1: Πίνακας 1. Διαφορές flat και top spin service (A. Vorobiev et al, 1993) Flat serve Top-spin serve Μεγαλύτερη οριζόντια ταχύτητα του ΚΜ Μεγαλύτερη κατακόρυφη ταχύτητα του ΚΜ 14

15 Τοποθέτηση της μπάλας σχετικά με το ΚΜ εμπρός και πλάγια (δεξιά) Τοποθέτηση της μπάλας σχετικά με το ΚΜ αριστερά Μεγαλύτερη περιστροφική ταχύτητα στα ισχία Μεγαλύτερη γωνιακή ταχύτητα στην έκταση του αριστερού ποδιού Οι όποιες διαφορές παρατηρούνται στο μοντέλο κίνησης των δύο service παρέχονται κυρίως από τον κορμό και τους μύες των ποδιών (A. Vorobiev et al, 1993) Προσδιοριστικό μοντέλο του service. Η τεχνική του service επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες όπως αντικατοπτρίζεται και στο προσδιοριστικό μοντέλο (σχήμα 4) Σχήμα 4. Προσδιοριστικό μοντέλο του service Όπως φαίνεται το service εξαρτάται αρχικά από δύο παράγοντες, από το σύστημα αθλητής-ρακέτα κατά την κρούση και από το περιβάλλον. Τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τον περιβαλλοντικό παράγοντα είναι η βαρύτητα και η αεροδυναμική αντίσταση που εξαρτάται από την ένταση και την κατεύθυνση του αέρα, αλλά και από την επιφάνεια της μπάλας (τρίχωμα). Στο σύστημα αθλητής ρακέτα κατά την κρούση περιλαμβάνει στοιχεία όπως η ταχύτητα της ρακέτας κατά την κρούση, καθοριστικός παράγοντας για την τελική ταχύτητας της μπάλας μετά το service, την γωνία κρούσης, που εξαρτάται από την τροχιά της μπάλας κατά το πέταγμα και από την κλίση της ρακέτας στο σημείο επαφής με την μπάλα, το ύψος κρούσης (όσο μεγαλύτερο είναι αυτό τόσο ασφαλέστερο και γρηγορότερο 15

16 μπορεί να γίνει το service), που εξαρτάται από τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά του αθλητή και από τη σχετική θέση των μελών του σώματος κατά την κρούση και τέλος τα υλικά κρούσης. Αναφερόμενοι στα υλικά κρούσης εννοούμε το υλικό της ρακέτας, το υλικό και την τάση του πλέγματος και το είδος της μπάλας. Πιθανοί κίνδυνοι. Εάν διαλογιστεί κανείς τον ελάχιστο χρόνο τον οποίο διαρκεί η κρούση (περίπου 3-4 ms), μπορεί να κατανοήσει ότι οποιαδήποτε λανθασμένη επιλογή στην τροχιά της μπάλας κατά το πέταγμα, στην κλίση της ρακέτας τη στιγμή της επαφής με την μπάλα και στην τοποθέτηση των μελών του σώματος, είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει στην αποτυχημένη εκτέλεση του service. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Όπως προαναφέρθηκε το service είναι το πιο σημαντικό χτύπημα στο τένις. Ένα service που χαρακτηρίζεται από δύναμη, ποικιλία ως προς την τοποθέτηση της μπάλας, ενώ ταυτόχρονα ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες τραυματισμών, είναι ένα βασικό στοιχείο στην ανάπτυξη του αθλητή (Elliott 2001). Παρατηρώντας τα services των επαγγελματιών θα παρατηρήσουμε ότι διαφέρουν από αθλητή σε αθλητή. Παρ όλα αυτά όμως υπάρχουν κάποια μηχανικά χαρακτηριστικά τα οποία συντελλούν στην επίτευξη της βέλτιστης απόδοσης καθώς και την προφύλαξη από τραυματισμούς (Elliott 2003). Άρα λοιπόν η βιβλιογραφία κατευθύνεται προς την ανάλυση του service για δύο βασικούς λόγους: α) την αποφυγή τραυματισμών και β) την μεγιστοποίηση της απόδοσης του service. Τραυματισμοί Μηχανισμοί τραυματισμών. Σύμφωνα με τον Leadbetter (1994) υπάρχουν εφτά βασικοί μηχανισμοί τραυματισμών: 1) δυναμική υπερφόρτωση, 2) υπερχρησία, 3) αδυναμία κατασκευής, 4) έλλειψη ευλυγισίας, 5) έλλειψη μυϊκής ισορροπίας, 6) απότομη ανάπτυξη και 7) επαφή ή κρούση. Από αυτούς τους μηχανισμούς οι πιο συνηθισμένοι στο τένις είναι η δυναμική υπερφόρτωση και η υπερχρησία 16

17 Τραυματισμοί και ενήλικες. Πολλοί ερευνητές κατέδειξαν το πρόβλημα των τραυματισμών σε αθλητες όπως ο Hill (1983) ο οποίος ανέφερε ότι το 56% των αθλητών που κάνουν πρωταθλητισμό, υπέφεραν από πόνους στους μύες του στροφικού πετάλου (rotator cuff) στον ώμο. Οι Hang (1984) και Saal (1996) κατέδειξαν ότι οι επαγγελματίες αθλητές υποφέρουν συνήθως από τραυματισμούς στον ώμο και στην εσωτερική πλευρά του αγκώνα. Επίσης και σε πιο σύγχρονη μελέτη ο Reque (2005) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το 25% των επαγγελματιών αθλητών ταλαιπωρούνται από τραυματισμούς ή πόνο στην περιοχή του ώμου κατά τη διάρκεια μιας εβδομάδας αγώνων. Οι Andrews (1988) και McCann (1994) σε έρευνές τους κατέδειξαν τον συνδυασμό της απαγωγής και εσωτερικής περιστροφής του βραχίονα ως αιτία υπερφόρτωσης των μυών οι οποίοι λειτουργώντας είτε στατικά, είτε δυναμικά, σταθεροποιούν τον ώμο. Επίσης με αυτές τις προπαρασκευαστικές κινήσεις ο βραχίονας αναμειγνύεται σε μια εκρηκτική εσωτερική περιστροφή πριν την κρούση, κατι που πιθανό να επιφέρει επιπρόσθετη επιβάρυνση στον αγκώνα (Elliott 1995). Από δεδομένα της ΑΤΡ σε συμπόσιο το Δεκέμβριο του 2003 έγιναν γνωστοί οι τραυματισμοί μεταξύ 1992 και 2002 που οδήγησαν αθλητές στην αποχώρηση από τον αγώνα. Από αυτούς σχεδόν το 50% αφορούσε τα κάτω άκρα του σώματος, το 29% τα άνω και το 25% τον κορμό. Τα στοιχεία αυτά έρχονται σε αντιπαράθεση με αυτά του Winge et al. (1989) που αναφέρει ότι στο σύνολο των τραυματισμών 89 Δανών αθλητών υψηλού επιπέδου, το 46% ήταν στα άνω άκρα, το 39% στα κάτω και το 11% στον κορμό. Παρότι παρατηρείται μια σχετική έλλειψη ερευνών σε αυτόν τον τομέα, φαίνεται ότι είναι εξαιρετικά κρίσιμη η φάση εκείνη όπου ένας νεαρός αθλητής αναπτύσσεται σωματικά ή ένας μετρίου επιπέδου αθλητής προσπαθεί να προσδώσει δύναμη στο παιχνίδι του χωρίς να έχει την απαραίτητη τεχνική κατάρτιση. Σε αυτό το διάστημα ο προπονητής θα πρέπει να χειριστεί με ακρίβεια την επιβάρυνση στην οποία θα επιβάλλει στους αθλητές του γιατί εγκυμονεί μεγάλος κίνδυνος τραυματισμών. Τραυματισμοί σε νεαρές ηλικίες. Όσο αφορά τους τραυματισμούς σε νεαρές ηλικίες ο Reece et al. (1986) βρήκε ότι οι τραυματισμοί στα κάτω άκρα και πιο συγκεκριμένα στην ποδοκνημική ήταν επικρατέστεροι. Παρόμοια ήταν και τα αποτελέσματα του Kibler et al. (1988) για τους τραυματισμούς στα κάτω άκρα, ο οποίος όμως προέβαλε τον ώμο ως την περιοχή με τους περισσότερους στοιχεία που συμφωνούν με τα ευρήματα του Lehman (1988) όπου ανάμεσα σε 270 αθλητές το 24% είχαν εμπειρία με πόνους στον ώμο κατά τη διάρκεια της δωδεκάμηνης έρευνας. Οι Hutchinson et al. (1995) σε έρευνα που 17

18 περιελάμβανε 1440 αθλητές υψηλού επιπέδου βρήκε ότι εμφανίζουν συχνότερα τραυματισμούς στα κάτω άκρα (50-59%) και μάλιστα σχεδόν διπλάσιους σε αριθμό απ ότι στα πάνω. Ο μηρός, οι ιγνυακοί τένοντες και ο αστράγαλος ήταν τα συχνότερα ανατομικά σημεία τραυματισμού των κάτω άκρων, ενώ οι αθλητές διαμαρτύρονταν επίσης για πόνους στη μέση και στην πλάτη. Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι νεαροί και ενήλικοι αθλητές δεν εμφανίζουν μεγάλες διαφορές ως προς τις περιοχές εμφάνισης των τραυματισμών, λαμβάνοντας υπόψη βέβαια ότι δεν είναι ξεκάθαρος ο βαθμός σημαντικότητας της κάθε περίπτωσης. Φαίνεται πάντως ότι συχνότεροι τραυματισμοί συγκεντρώνονται στην περιοχή του ώμου στο σύνολο των αθλητών. Τραυματισμοί και κινηματική αλυσίδα. Όπως φαίνεται, συνήθως οι τραυματισμοί προέρχονται από διαταραχή στην κινηματική αλυσίδα της κίνησης, δηλαδή στον μηχανισμό κατά τον οποίο η στροφορμή μεταφέρεται από τα κοντινότερα προς τον αξονα περιστροφής μέλη, στα μακρινότερα. Έτσι ο Putnam (1993) ανέφερε ότι τα κοντινά στον άξονα περιστροφής μέλη επιταχύνουν ολόκληρο το σύστημα και μεταφέρουν διαδοχικά ορμή στα μακρινότερα μέλη. Ο Kibler (1995) κατέδειξε ότι οποιαδήποτε διαταραχή στην κινηματική αλυσίδα μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την αυξημένη επιβάρυνση άλλων αρθρώσεων στη συνέχεια της κίνησης, αλλά και την μείωση της τελικής δύναμης του service. Αντίθετα μια συγχρονισμένη κίνηση μπορεί να μειώσει την επιβάρυνση του χεριού κατά το service. Μεταβολές σε αυτήν την ροή της κίνησης μπορούν να αυξήσουν τις δυνάμεις στον αγκώνα και τον ώμο. Σε πιο πρόσφατη έρευνά του μάλιστα ο Kibler (2004) τόνισε ότι είναι απαραίτητος ο συγχρονισμός μεταξύ των αρθρώσεων του κορμού και αυτών των άνω άκρων γιατί η σωστή ενεργοποίηση των πρώτων ελαχιστοποιεί την ανάγκη για αναπαραγωγή της δύναμης από τις τελευταίες. Ο Saal (1996) τόνισε ότι είναι επιτακτική η ανάγκη για βαθύ λύγισμα των ποδιών κατά τις προπαρασκευαστικές κινήσεις στο service για την αποφυγή θωρακοσφυϊκής υπερέκτασης κάτι στο οποίο συμφώνησε και ο Elliott (2001) προσθέτοντας και την ανάγκη για πλήρη πίσω αιώρηση της ρακέτας για την επίτευξη άρτιας τεχνικής στο service. Τραυματισμοί και τεχνική. Σε όλες τις δραστηριότητες που περιλαμβάνουν ρίψεις φαίνεται ότι κατά τη φάση επιταχύνσεως η γωνία του ώμου που πραγματοποιεί την ρίψη, σε σχέση με τον κορμό πρέπει να είναι κατά προσέγγιση στις 90 ο. Αυτή η γωνία συσχετίζεται θετικά με την μείωση της επιβάρυνσης στον ώμο, ενώ επιτρέπει επίσης τη 18

19 γρήγορη απελευθέρωση της μπάλας Matsuo et al. (1999). Παρόμοια στοιχεία βρήκε και ο Fleisig et al. (2003) για το service υψηλής απόδοσης. Αθλητές που αδυνατούν να επιτύχουν αυτήν την γωνία στο σύστημα βραχίονα-κορμού πιθανό να επιφέρουν μεγαλύτερη επιβάρυνση στην άρθρωση του ώμου που θα οδηγήσει σε τραυματισμό Αδιαμφησβήτητα, η κατανόηση των βιοκινητικών παραμέτρων που καθορίζουν την τεχνική του service και η ανάπτυξη μιας άρτιας τεχνικής είναι καθοριστικός παράγοντας για την αποφυγή τραυματισμών. Mεγιστοποίηση της απόδοσης στο service Είδος του service. Όπως προαναφέρθηκε, η τακτική που ακολουθεί ο κάθε αθλητής, η οποία μπορεί να βασίζεται στα δυνατά ή αδύνατα σημεία του κάθε αθλητή, στην επιφάνεια του γηπέδου, στο σκορ του αγώνα, είναι ο κύριος παράγοντας που καθορίζει το είδος του service που θα εκτελεστεί (Crespo and Miley, 1998). Παρ όλα αυτά, οι επαγγελματίες αθλητές συνηθίζουν το πρώτο service να το εκτελούν flat με σκοπό να αποκτήσουν αμέσως προβάδισμα στον πόντο. Το flat service χαρακτηρίζεται από υψηλές οριζόντιες ταχύτητες της μπάλας. Σε αντίθεση στα δεύτερα service οι αθλητές, σκεπτόμενοι ότι με την αποτυχία του service χάνεται και ο πόντος, προτιμούν να δώσουν έμφαση στην τοποθέτηση και όχι στην ταχύτητα και γι αυτό επιλέγουν συνήθως slice ή top spin service (Trabert and Hook, 1984; Douglas, 1992; Groppel, 1992; Chow te al., 2003a). Οι κορυφαίοι τενίστες θέλοντας να εκτελέσουν πιο επιθετικά δεύτερα service εφαρμόζουν κάθετες και πλάγιες περιστροφές στην μπάλα (kick service), ώστε αυτή να αναπηδήσει μπροστά και πλάγια από τον αντίπαλο (Miller and Cross, 2003). Για να επιτύχουν διαφορετικά είδη service οι αθλητές τροποποιούν την τοποθέτηση της μπάλας κατά το πέταγμα. Ο Chow (2003a) ανέφερε ότι οι δεξιόχειρες αθλητές χτυπούν τα flat service μροστά (0,6μ) και αριστερά (0,2μ) από το μπροστινό τους πόδι, ενώ η επαφή μπάλας-ρακέτας κατά το δεύτερο σερβις γινόταν πιο κοντά στην baseline και πιο αριστερά (0,6μ). Σε αυτά τα στοιχεία συμφώνησε και η έρευνα του Vorobiev et al. (1993) που επιβεβαίωσε ότι οι δεξιόχειρες αθλητές χτυπούν την μπάλα πιο αριστερά στα δεύτερα service (0,36μ) απ ότι τα πρώτα (0,12μ). Συγκρίνοντας πάντως τη διαφοροποίηση στην επιβάρυνση του flat με το top spin service, παρατηρείται μια διαφωνία στις απόψεις των 19

20 ερευνητών καθώς ο Elliott et al. (2003) βρήκε ότι όσο αυξάνει η ταχύτητα εκτέλεσης αυξάνει η επιβάρυνση στις αρθρώσεις του ώμου και του αγκώνα, κατά συνέπεια στο flat σερβις είναι μεγαλύτερη, ενώ ο Chow te al. (2003a) δεν εντόπισε καμιά διαφορά στις ταχύτητες με τις οποίες εκτελούν το πρώτο και δεύτερο service τέσσερεις επαγγελματίες αθλητές. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι κάποιες από τις προαναφερθείσες έρευνες πραγματοποιήθηκαν σε πολύ μικρά δείγματα και η διαδικασία που ακολουθήθηκε δεν είναι ξεκάθαρη με αποτέλεσμα να υπάρχουν κάποιες απειλές ειδικά σχετικές με την τοποθέτηση των skin marks και κατά πόσο μπορεί αυτά να μετακινηθούν κατά την περιστροφή των μελών, με κίνδυνο να έχουμε ανακριβή αποτελέσματα Τοποθέτηση ποδιών κατά το service. Κατά το service ξεχωρίζουν δύο είδη όσο αφορά την τοποθέτηση των ποδιών, αυτό στο οποίο ο αθλητής δεν μετατοπίζει το πίσω πόδι κατά το service (Foot Back) και αυτό στο οποίο το μεταφέρει εμπρός, πίσω από το μπροστινό πόδι (Foot Up). Δεν έχουν βρεθεί σημαντικές διαφορές ανάμεσα στις δύο τεχνικές όσο αφορά την ταχύτητα του service, φαίνεται όμως να υπάρχει μια διαφορετική αλληλεπίδραση των κάτω άκρων με το έδαφος με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται με διαφορετικό τρόπο οι δυνάμεις αντίδρασης (GRF) με αυτό (Elliott and Wood, 1983; Bahamonde and Knudson, 2001). Κατά την τεχνική FU οι αθλητές εφαρμόζουν μεγαλύτερες κάθετες GRF s ( του σωματικού βάρους (BW) vs FB: BW), ενώ μεγαλύτερες οριζόντιες GRF χαρακτηρίζουν την FB τεχνική (Elliott and Wood, 1983; Bahamonde and Knudson, 2001). Επίσης οι Elliott and Wood (1983) ανακάλυψαν ότι η τεχνική FU βοήθησε τους αθλητές να χτυπήσουν την μπάλα ψηλότερα σε σχέση με την FB (2.65m vs 2.54 πάνω από το γήπεδο), κάτι που συσχετίστηκε από τους ερευνητές με την ικανότητα να αναπτύσσουν μεγαλύτερες τιμές κάθετης ώθησης με αυτήν την τεχνική. Η FB τεχνική, απ την άλλη, πλεονεκτεί για τους αθλητές που ανεβαίνουν στο φιλέ μετά το service, καθώς δημιουργεί συγκριτικά λιγότερες οριζόντιες δυνάμεις αντίδρασης που επιβραδύνουν την περιστροφή του σώματος προς τα εμπρός (Bahamonde and Knudson, 2001). Επίσης οι Reid Μ. et al μελέτησαν την συσχέτιση μεταξύ του συντονισμού των κάτω άκρων του σώματος με τα δυναμικά και κινηματικά χαρακτηριστικά του ώμου σε τρείς τεχνικές service : α) με μεταφορά του πίσω ποδιού εμπρός (foot up), β) με διατήρηση της θέσης του πίσω ποδιού (foot back), γ) χωρίς κίνηση των ποδιών. Τα 20

21 αποτελέσματα έδειξαν ότι οι κύριες διαφορές στα κινηματικά των τριών τεχνικών εμφανίζονται στο εύρος της κάμψης των γονάτων. Αυτό φαίνεται να επηρεάζει την ταχύτητα της εμπρός αιώρησης της ρακέτας. Σε αυτόν τον τομέα δεν έχει γίνει καμιά προσπάθεια να ερευνηθεί κατά πόσο η τεχνική σχετίζεται με διαφορετικές επιβαρύνσεις στα μέλη του σώματος. Ώθηση των ποδιών (Leg drive). Μέχρι το 2003 δεν έγινε κάποια προσπάθεια από τους ερευνητές να προσδιοριστεί η σημασία του συντονισμού της δράσης των κάτω και άνω άκρων κατά το service. Ενώ αυτή ήταν προφανής, οι έρευνες επικεντρώθηκαν στην σχέση μεταξύ των GRF και της τοποθέτησης των ποδιών. Οι περισσότεροι προπονητές αναφερόμενοι στην ώθηση των ποδιών ενοούν το λύγισμα των γονάτων. Στην πραγματικότητα όμως είναι η αποτελεσματική, διαδοχική και συγχρονισμένη έκταση των αρθρώσεων της ποδοκνημικής, των γονάτων και των ισχίων. Η επιτυχής εκτέλεση αυτής της έκτασης φαίνεται ότι αυξάνει το ύψος κρούσης, διευκολύνει την μεταφορά γωνιακής ορμής μεταξύ του κατώτερου τμήματος του σώματος και του κορμού και αυξάνει την μέγιστη εξωτερική περιστροφή (MER: Maximal External Rotation) το βραχίονα με αποτέλεσμα να μεγαλώνει την αιώρηση εμπρός της ρακέτας προς την μπάλα και να θέτει τους μύες που περιστρέφουν εσωτερικά τον βραχίονα σε διάταση (Elliott, 2001). Θεωρείται ο πρώτος κρίκος στην επονομαζόμενη «κινηματική αλυσίδα» και γι αυτό απαραίτητη για ένα service υψηλής ταχύτητας (Elliott and Wood, 1983; Kibler, 1998). Παρ όλο που η ώθηση των ποδιών είναι πολυαρθρικής φύσεως, από πλευράς προπονητών, η αλλαγή στη γωνία των γονάτων είναι ο πιο ευδιάκριτος δείκτης της αποδοτικότητάς της. Γι αυτόν τον λόγο ο Elliott et al. (2003) χρησιμοποίησε διαφορετικές γωνίες κάμψης στα γόνατα ώστε να εκτιμήσει την ώθηση των κάτω άκρων και την επίδραση στις αρθρώσεις των άνω άκρων. Πιο συγκεκριμένα, χώρισαν ένα δείγμα επαγγελματιών αθλητών αντισφαίρησης που συμμετείχαν στην Ολυμπιάδα του 2000 σε αυτούς με αποτελεσματική ώθηση ποδιών (κάμψη του μπροστινού γόνατος >10 ο κατά την MER του βραχίονα) και σε αυτούς με μια λιγότερο αποτελεσματική ώθηση ποδιών (κάμψη <10 ο ), ώστε να ερευνήσουν την υπόθεση ότι η κάμψη του γόνατος κατά την MER σχετίζεται με την ροπή της άρθρωσης του ώμου κατά την MER και κατά συνέπεια με την πιθανότητα τραυματισμού. Οι αθλητές με μεγαλύτερη ώθηση των ποδιών ή μεγαλύτερη κάμψη των γονάτων κατά την MER εμφάνισαν μικρότερες εσωτερικές ροπές στον ώμο 21

22 κατά την MER (43.7 Nm) από το γκρουπ με μικρότερη ώθηση (57.8 Nm). Αυτές οι τιμές συμφωνούν με αυτές του Bahamonde (1989) ο οποίος πραγματοποίησε παρόμοια έρευνα σε αθλητές πανεπιστημίου, αλλά είναι μικρότερες από αυτές του Noffal and Elliott (1998). O Elliott et al. (2003) υποστήριξε ότι οι ροπές περιστροφής του κατώτερου τμήματος του κορμού, των αθλητών με μεγάλη ώθηση ποδιών, είναι πιθανό να συντελλούν στην μεταφορά της αδράνειας από τον κορμό στο χέρι περιστρέφοντάς εξωτερικά τον βραχίονα. Παραδόξως βγήκε το συμπέρασμα ότι οι αθλητές των οποίων τα πόδια ήταν πιο εκτεταμένα κατά την MER, χρησιμοποίησαν τους μύες που περιστρέφουν εξωτερικά τον βραχίονα για να πετύχουν την MER, χωρίς όμως να υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία γι αυτό. Ο Bahamonde (2000) ωστόσο βρήκε αρνητική ισχύ (-220 ± 72W) κατά την εσωτερική-εξωτερική περιστροφή του ώμου κοντά στην MER σε service αθλητών κολεγίου, υποδεικνύοντας ότι οι αθλητές υψηλού επιπέδου αποθηκεύουν κατά την έκκεντρη σύσπαση μεγάλα φορτία στους περιστροφείς μύες του ώμου και γι αυτό επωφελούνται από την αποθήκευση της ελαστικής ενέργειας στην επερχόμενη εσωτερική περιστροφή του βραχίονα. Μια αποτελεσματική ώθηση από τα πόδια συσχετίστηκε επίσης με τις μικρότερες peak τιμές ροπής κατά την εσωτερική περιστροφή στην αιώρηση εμπρός της ρακέτας μέχρι την κρούση. Υπάρχουν ενδείξεις λοιπόν ότι η άρθρωση του ώμου δέχτηκε μικρότερο φορτίο όταν οι σχετικοί μύες έδρασαν μυομετρικά για να περιστρέψουν τον βραχίονα για την κρούση. Ο Girard et al. (2005) σε έρευνά του που σύγκρινε την δραστηριότητα των κάτω άκρων κατά το service σε αθλητές διαφορετικών επιπέδων, βρήκε ότι οι ελίτ αθλητές αναπτύσσουν μεγαλύτερες GRF από τους μέτριους και τους αρχάριους. Επίσης, μεταβαίνουν πιο εκρηκτικά από την μέγιστη κάμψη των γονάτων στην απογείωση, γεγονός που έκανε τους ερευνητές να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι εφαρμόζουν μεγαλήτερη ώθηση ποδιών απ ότι οι χαμηλοτέρου επιπέδου συναθλητές τους. Ωστόσο, το μέγεθος της σύσπασης των μυών των κάτω άκρων ήταν παρόμοιο σε όλους τους αθλητές, ενώ υπήρξαν κάποιες διαφορές ως προς το χρόνο εμφάνισης αυτής της σύσπασης με τους ελίτ να την εμφανίζουν νωρίτερα. Μάλιστα οι ερευνητές αξιολόγησαν την αλτική ικανότητα του δείγματος χωρίς να βρουν διαφορές στην μέγιστη δύναμη των ποδιών και στην ευλυγισία τους. Εφόσον λοιπόν δεν υπήρξαν διαφορές σε αυτά τα νευρομυϊκά χαρακτηριστικά οι προηγούμενες κινητικές και ηλεκτρομυογραφικές διαφορές αιτιολογούνται εξαιτίας της διαφοράς της ικανότητας συντονισμού στα διάφορα επίπεδα αθλητών. Επειδή οι αθλητές δεν είχαν ξεκάθαρη τεχνική με βάση στην στάση των ποδιών 22

23 κατά το service (FU, FB) δεν ήταν εφικτό να αξιολογηθούν τα κινητικά και ηλεκτρομυογραφικά χαρακτηριστικά των κάτω άκρων. Παρά τις προσπάθειες να διαφωτιστεί η σημασία της ώθησης των ποδιών στο service, έιναι απαραίτητη η περεταίρω αξιολόγηση της δράσης των κάτω άκρων συμπεριλαμβανομένων των αρθρώσεων της ποδοκνημικής και των ισχίων και η επίδρασή της στην απόδοση του service. Το γεγονός ότι η μειωμένη κάμψη των γονάτων κατά την MER έχει συνδεθεί με την επιβάρυνση της άρθρωσης του αγκώνα μπορεί να διαφέρει χρονικά σε σχέση με τη δράση της ποδοκνημικής και των ισχίων ή κατά την εκτέλεση διαφορετικού τύπου service. Follow-through. Η βιβλιογραφία σχετικά με έρευνες οι οποίες ασχολούνται με τους μηχανισμούς του follow-through είναι ανεπαρκής. Οι περισσότερες από αυτές ασχολούνται με τα χαρακτηριστικά του service πριν την κρούση προσπαθώντας να επεκτείνουν τα ευρήματά τους και να εξαγάγουν συμπεράσματα για το follow-through. Κατά συνέπεια, για να αποκομίσουμε στοιχεία για αυτή τη φάση του service πρέπει να καταφύγουμε σε έρευνες αφορούν την ρίψη της μπάλας στο baseball (Fleisig et al.;1995, 1996). Η περιστροφή του κορμού και στους τρείς άξονες και η εσωτερική περιστροφή του βραχίονα εξακολουθεί κατά την φάση του follow-trough (Elliott, 2001), δράση που είναι απαραίτητη για την ομαλή απόσβεση της κίνησης. Γενικά οι λιγοστές έρευνες που μελέτησαν τη φάση του follow-through προσπάθησαν να διελευκάνουν ποια η σημασία της στην αποφυγή περεταίρω φόρτισης της άρθρωσης του ώμου και κατά συνέπεια στην εμφάνηση τραυματισμού. Θα ήταν σίγουρα ενδιαφέρον να διερευνηθούν τα χαρακτηριστικά αυτής της κίνησης από βιοκινητικής απόψεως με βάση τον τύπο ή την τεχνική του service, καθώς και η αλληλεπίδρασή της με τις κινήσεις των υπολοίπων μελών του σώματος που συμμετέχουν στην κινηματική αλυσίδα του service. Συμμετοχή στη μεγιστοποίηση της απόδοσης. Άλλες έρευνες ασχολήθηκαν με τη συμμετοχή κινήσεων μελών του σώματος στην τελική ταχύτητα της ρακέτας. Ο Springins (1994) βρήκε ότι τη μεγαλύτερη συμμετοχή έχουν η εσωτερική περιστροφή του πήχη (25%), η κάμψη καρπού (29%), η οριζόντια προσαγωγή του πήχη (23%), ο πρηνισμός του βραχίονα (14%) και η κίνηση του ώμου εμπρός (9%). Σε παρόμοια έρευνα ο Gordon (2006) βρήκε ότι Εσωτερική περιστροφή του ώμου + έκταση του αγκώνα + πρηνισμός του βραχίονα συμβάλλου κατά 40% στην τελική ταχύτητα της ρακέτας, στοιχεία στα οποία 23

24 συμφωνεί και ο Tanabe (2007) (εσωτερική περιστροφή του ώμου (41.1%), κάμψη του καρπού (31.1%)). Διαφορες επιτυχημένων-αποτυχημένων service. Ο Göktepe (2009) δεν εντόπισε διαφορές στις φάσεις πριν και μετά την κρούση του service κάνοντας μια ενδιαφέρουσα πρόταση για μελλοντική έρευνα. Μελετώντας την βιβλιογραφία προκύπτει πλήθος ερευνών που έχουν ως αντικείμενο μελέτης το service στην αντισφαίριση. Αυτές καταπιάνονται με τα δυναμικά και κινηματικά χαρακτηριστικά της τεχνικής του service αλλά και με τον τρόπο με τον οποίο ενεργοποιούνται οι μύες κατά την κίνηση, παραθέτοντας μάλιστα διαφορές και ομοιότητες των διαφορετικών ειδών του service. Με τη μέθοδο της τρισδιάστατης ανάλυσης εχουν διερευνηθεί τα ποσοστά συμμετοχής της κίνησης των μελών του σώματος στην τελική ταχύτητα της ρακέτας, ενώ με δυναμοδάπεδα οι δυνάμεις που ασκούνται σε τρισδιάστατο σύστημα αξόνων. Τέλος με τη χρήση ηλεκτρομυογράφων παρατηρήθηκε ο τρόπος με τον οποίο ενεργοποιούνται οι μύες κατά την εκτέλεση του service. Όλες αυτές οι έρευνες έκαναν συγκρίσεις μεταξύ ελίτ και μετρίου επιπέδου αθλητών, μεταξύ ανδρών γυναικών και γενικότερα σε αθλητές ηλικίας άνω των 18 ετών. Γεννούνται ερωτήματα λοιπόν, κατά πόσο οι διαφορές που εντοπίστηκαν ισχύουν για τους κορυφαίους επαγγελματίες αθλητές. Επίσης, εάν είναι εφικτό από μια κίνηση με έλλειψη κυκλικότητας όπως το service να κατηγοριοποιηθούν με τόση ακρίβεια οι επιμέρους κινήσεις μελών του σώματος που συμβάλλουν στην τελική ταχύτητα της ρακέτας. Τέλος, κατά πόσο μεταβολές στη θέση της κρούσης με τη μπάλα μπορούν να επηρεάσουν την κινητική ρουτίνα του αθλητή. ΣΚΟΠΟΣ Να μελετηθεί δυναμικά και κινηματικά το flat και top spin serve και να εντοπιστούν οι διαφορές μεταξύ τους 24

25 ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Έγινε συνολική ανάλυση της κίνησης που βοηθάει στην πληρέστερη κατανόηση των παραμέτρων από τις οποίες εξαρτάται η κίνηση στα δύο είδη service και διερευνήθηκαν τα σημαντικά στοιχεία στα οποία θα πρέπει να σταθεί ο προπονητής για να διδάξει αποτελεσματικά το flat και το top spin service. ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Τα συμπεράσματα της έρευνας περιορίστηκαν για τους αθλητές αντισφαίρισης ηλικίας άνω των 18 ετών και για της συνθήκες κάτω από τις οποίες διεξήχθει η έρευνα. ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Οι μετρήσεις των αθλητών στα πλαίσια της συγκεκριμένης έρευνας και όχι κάτω από αγωνιστικές συνθήκες ίσως επηρέασαν την ψυχολογία των αθλητών και τα αποτελέσματα της έρευνας ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ Βασική προϋπόθεση για την ορθή πραγματοποίηση της έρευνας και για την εξαγωγή έγκυρων αποτελεσμάτων ήταν οι αθλητές, κατά τη διάρκεια των μετρήσεων να εκτελέσουν τα service με τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα και εκρηκτικότητα. Επίσης, οι αθλητές που συμμετείχαν στην έρευνα έπρεπε να ακολουθήσουν τις οδηγίες του ερευνητή για τις δραστηριότητές τους στο χρονικό διάστημα πριν και κατά τη διάρκεια των μετρήσεων. 25

26 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Δείγμα Αθλητές αντισφαίρισης 6 άτομα ηλικίας άνω των 18 ετών Κριτήρια επιλογής: 10 έτη τουλάχιστον προπονητικής εμπειρίας 4 προπονητικές μονάδες την εβδομάδα Συμμετοχή σε πανελλήνια πρωταθλήματα Διαδικασία Καταγραφή ανθρωπομετρικών χαρακτηριστικών Μία μέρα προσαρμογή στο χώρο Εκτέλεση 20 βολών (προθέρμανση) Εκτέλεση 10 επιτυχημένων flat και 10 επιτυχημένων top spin services Μετρήσιμες παράμετροι Το κριτήριο για την επιλογή της προσπάθειας που αναλύθηκε ήταν η ταχύτητα της μπάλας για τα πετυχημένα χτυπήματα στο flat service, ενώ στο top spin service ήταν η ταχύτητα της μπάλας αλλά και η διαφορά της γωνίας πρόσπτωσης με τη γωνία ανάκλασης κατά την επαφή της μπάλας με το γήπεδο. Βασική προϋπόθεση ήταν τα service να προσκρούσουν σε προσημειωμένη περιοχή στο (τ) του service box της ισοπαλίας. Οι παράμετροι που μετρήθηκαν είναι: Χωροχρονικές παράμετροι Κινηματικά Δυναμικά Όργανα μέτρησης Ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά: 1. Αναστημόμετρο (Seca 220) 2. Ηλεκτρονικός ζυγός 26

27 3. Όργανα μέτρησης του μήκους των μελών 4. Πλατφόρμα αντίδρασης για τον υπολογισμό της θέσης του Κέντρου Μάζας του σώματος και του υπολογισμού των μαζών των μελών του σώματος. Θα χρησιμοποιηθεί το βασικό μοντέλο του σώματος κατά Dempster (1955) που αποτελείται από τα ακόλουθα μέλη: 1. Αριστερό και Δεξί άνω άκρο (βραχίονας, πήχης, χέρι) 2. Αριστερό και Δεξί κάτω άκρο (μηρός, κνήμη, πέλμα) 3. Κορμός, Αυχένας + κεφάλι και ρακέτα Δυναμομετρήσεις: Δύο τριγωνικές πλατφόρμες αντίδρασης από όπου έγινε η κίνηση του αθλητή. Ηλεκτρονική ρακέτα με δυναμόμετρα και επιταχυνσιόμετρο τριών διαστάσεων συνδεδεμένα με Η/Υ μέσω κάρτας Α/D 12bit, 36kHz και ονομαστική συχνότητα δειγματοληψίας 1000Hz. Τρισδιάστατη κινηματική ανάλυση: Σύστημα καταγραφής της κίνησης με 6 κάμερες (2 Olympus TG hz, 2 Casio ZR hz, 2 Casio EX-F1 300hz. Μέθοδος ανάλυσης: DLT (Kollias 1984, 1997) Ο συγχρονισμός του συστήματος δυναμομετρίας και της video - ανάλυσης θα γίνει με ειδική συσκευή ψηφιακού σήματος και φωτισμού LED. Οι καταγραφές και αναλύσεις θα γίνουν με ειδικά προγράμματα που διαθέτει το εργαστήριο Βιοκινητικής. Μέτρηση ταχύτητας της μπάλας: Δύο ραντάρ Prospeed HTRCR-1K (Decatur Electronics Inc) για την ακριβή καταγραφή της μετατόπισης και ταχύτητας της μπάλας. Ερευνητικές Υποθέσεις Οι ερευνητικές υποθέσεις που διατυπώνονται στην παρούσα έρευνα είναι οι ακόλουθες: 1. Οι χωροχρονικές παράμετροι των δύο ειδών του service διαφοροποιούνται κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης της κίνησης 27

28 2. Οι δυναμικές παράμετροι των δύο ειδών του service διαφοροποιούνται κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης της κίνησης 3. Οι κινηματικές παράμετροι των δύο ειδών του service διαφοροποιούνται κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης της κίνησης Στατιστικές υποθέσεις Για τον έλεγχο των ερευνητικών υποθέσεων διατυπώνονται οι ακόλουθες μηδενικές στατιστικές υποθέσεις (Η0): 1. Δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στα χωροχρονικά χαρακτηριστικά της κίνησης μεταξύ του flat και του top spin service 2. Δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στα δυναμικά χαρακτηριστικά της κίνησης μεταξύ του flat και του top spin service 3. Δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στα κινηματικά χαρακτηριστικά της κίνησης μεταξύ του flat και του top spin service Αντίστοιχα για τον έλεγχο των ερευνητικών υποθέσεων διατυπώνονται οι ακόλουθες εναλλακτικές στατιστικές υποθέσεις: 1. Υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στα χωροχρονικά χαρακτηριστικά της κίνησης μεταξύ του flat και του top spin service 2. Υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στα δυναμικά χαρακτηριστικά της κίνησης μεταξύ του flat και του top spin service 3. Υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στα κινηματικά χαρακτηριστικά της κίνησης μεταξύ του flat και του top spin service ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι αθλητές δεν ακολούθησαν συγκεκριμένη κινητική ρουτίνα κατά την εκτέλεση των services καθιστώντας αδύνατο να ταυτοποιηθούν συγκεκριμένοι καθοριστικοί παράγοντες που να οδηγούν στη μέγιστη απόδοση του service, αλλά και να διαφοροποιούν την τεχνική του flat από το top spin service. 28

29 flat Top spin Σχήμα 5. Δυναμογράφημα αθλητή στο flat και top spin service Στο σχήμα 5 βλέπουμε τα δυναμικά χαρακτηριστικά ενός αθλητή στο flat και στο top spin service. Παρατηρούμε οτι η συνολική εφαρμοζόμενη δύναμη των ποδιών είναι ίδια και στα δύο είδη service με μια μικρή διαφορά στην κατανομή των δυνάμεων αφού στο flat φαίνεται ο αθλητής να εφαρμόζει μεγαλύτερη δύναμη στο μπροστινό πόδι και μικρότερη στο πίσω σε σχέση με το top spin. flat Top spin Σχημα 6. Κινηματικά ΚΜ 29

30 Στο σχήμα 6 εμφανίζεται η ταχύτητα και η μετατόπιση του κέντρου μάζας ενός αθλητή. Παρατηρούμε οτι η μεγιστη ταχύτητα του ΚΜ είναι μεγαλύτερη στο top spin service (1,7 m/s) σε σχέση με το flat (1,5 m/s). Μάλιστα, πολύ λογικά, η ταχύτητα ελαχιστοποιείται όσο το ΚΜ του αθλητή ανεβαίνει ψηλότερα. Πίνακας 2. Χρόνοι λειτουργίας κάτω άκρων (σε σχέση με την κρούση) Στον πίνακα 2 εμφανίζονται οι χρόνοι σημαντικών στιγμών κατά τη διάρκεια του flat και στο top spin service σε σχέση με την κρούση. Στην πρώτη στήλη παρατηρούμε ότι ο χρόνος από το μέγιστο λύγισμα των γονάτων μέχρι την κρούση, που εκφράζει τη διάρκεια της αιώρησης εμπρός, δεν διαφέρει στα δύο είδη service του κάθε αθλητή (ΜO flat =0,34s, TA flat =0,05s, MO topspin =0,34s, TA topspin =0,04s). Το ίδιο συμβαίνει και για την απογείωση του πίσω (ΜO flat =0,20s, TA flat =0,02s, MO topspin =0,19s, TA topspin =0,01s), αλλά και του μπροστινού ποδιού (ΜO flat =0,10s, TA flat =0,06s, MO topspin =0,11s, TA topspin =0,03s). 30

31 Πίνακας 3 Ταχύτητες (ΚΜ) σώματος κατά την απογείωση για την κρούση Στον πίνακα 3 φαίνεται η ταχύτητα του κέντρου μάζας (ΚΜ) των αθλητών στον προσθοπίσθιο και κατακόρυφο άξονα. Παρατηρούμε ότι ενώ οι αθλητές S4 και S6 εμφανίζουν μεγαλύτερη ταχύτητα του ΚΜ στον προσθοπίσθιο άξονα στο top spin service (U flat =0,66m/s, U topspin =1,05m/s, U flat =0,60m/s, U topspin =0,74m/s αντίστοιχα), ο αθλητής S7 την εμφανίζει στο flat (U flat =0,94m/s, U topspin =0,56m/s). Αντίστοιχα, στον κατακόρυφο άξονα, ενώ οι αθλητές S4 και S6 εμφανίζουν μεγαλύτερη ταχύτητα του ΚΜ στο top spin service (U flat =0,66m/s, U topspin =1,00m/s, U flat =1,18m/s, U topspin =2,08m/s αντίστοιχα), o S7 αθλητής έχει ελάχιστη διαφορά στα δύο είδη service (U flat =1,84m/s, U topspin =1,83m/s). Μάλιστα παρατηρούμε οτι ο αθλητής S4 δεν έχει διαφορές στην ταχύτητα του ΚΜ στους δύο άξονες και για τα δύο service, ενώ οι αθλητές S6 και S7 εμφανίζουν και στα δύο services μεγαλύτερη κατακόρυφη ταχύτητα του ΚΜ. Τα παραπάνω στοιχεία αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένο μοτίβο κίνησης ανάμεσα στους συγκεκριμένους αθλητές, κάτι που φαίνεται και από τις μεγάλες ΤΑ των τιμών της ταχύτητας για τον προσθοπίσθιο άξονα (ΤΑ flat =0,18, TA topspin =0,24), αλλά και για τον κατακόρυφο (ΤΑ flat =0,59, TA topspin =0,56). 31

32 Πίνακας 4. Θέση της μπάλας κατά την κρούση Στον πίνακα 4 εμφανίζεται η θέση της μπάλας κατά την κρούση αναφορικά με τη θέση των δακτύλων του αριστερού (μπροστινού) ποδιού. Όσο αφορά το ύψος της κρούσης φαίνεται ότι οι S4 και S7 αθλητές χτυπάνε τη μπάλα ψηλότερα στο flat service παρά στο top spin (S4: Hflat=2,58, Htopsin=2,51, S7: Hflat=2,65, Htopsin=2,63) ενώ ο S6 χτυπάει ψηλότερα στο top spin (Hflat=2,61, Htopsin=2,65). Στον προσθοπίσθιο άξονα η κρούση πραγματοποιείται πιο μπροστά για το flat service (MO flat =0,60m) σε σύγκριση με το top spin (MO topsin =0,40m), ενώ στον πλάγιο άξονα οι αθλητές χτυπούν τη μπάλα πιο αριστερά στο top spin service (MO topsin =0,55m) σε σχέση με το flat (MO flat =0,49m). Πίνακας 5. Οριζόντια ταχύτητα και κλίση της ρακέτας κατά την κρούση 32

33 Στον πίνακα 5 φαίνεται η οριζόντια ταχύτητα και η κλίση της ρακέτας κατά την κρούση. Παρατηρούμε ότι δεν υπάρχει διαφορά στην οριζόντια ταχύτητα της ρακέτας στα δύο είδη service (MO flat =29,4m/s, MO topsin =29,7m/s). Όσο αφορά την κλίση της ρακέτας και εδώ δεν παρατηρούνται σημαντικές διαφορές (MO flat =-8,3deg, MO topsin =-7,3deg). Ως μηδενική τιμή στην κλίση της ρακέτας ορίστηκε η καθετότητα με το έδαφος. Οι αρνητικές τιμές υποδηλώνουν οτι οι αθλητές χτύπησαν την μπάλα με τη ρακέτα ελαφρώς στραμένη προς τα επάνω. Να σημειωθεί όμως, ότι αυτή η γωνία διαφέρει από τη γωνία απελευθέρωσης της μπάλας, αφού λόγω της ελαστικότητάς της, αλλά και της ελαστικότητας του πλέγματος και της ρακέτας, η μπάλα μεταφέρεται σε επαφή με τη ρακέτα για κάποια εκατοστά. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στη σύγχρονη βιβλιογραφία υπάρχει περιορισμένος αριθμός ερευνών που να μελετούν το service στην αντισφαίριση και ειδικότερα τις σημαντικές παραμέτρους που οδηγούν στην επίτευξη ενός αποτελεσματικού service. Μάλιστα, πολλές από αυτές συγκεκριμενοποιούν με ακρίβεια τη συμμετοχή κινήσεων μελών του σώματος στην τελική ταχύτητα της ρακέτας βασισμένες σε πολύ μικρά δείγματα και με σημεία στη μεθοδολογία τους, όπως η τοποθέτηση μεγάλου αριθμού skinmarks στο σώμα και η σταθερότητά τους κατά την εκτέλεση του service, η πραγματοποίηση της έρευνας σε εργαστηριακές συνθήκες και το ύψος της πλατφόρμας αντίδρασης σε περίπτωση που η έρευνα καταπιανόταν με δυναμικές παραμέτρους, τα οποία δημιουργούν απειλές στη διεξαγωγή συμπερασμάτων. Στο σύγχρονο τένις οι αθλητές υψηλού επιπέδου τείνουν να ταυτίσουν το κινητικό μοτίβο των διαφορετικών ειδών του service προσπαθώντας να δυσκολέψουν τον αντίπαλο να προβλέψει την κατεύθυνση της μπάλας. Στην παρούσα έρευνα δημιουργήσαμε ένα σύστημα ελέγχου της κίνησης αποτελούμενο από 6 high speed κάμερες και δύο τριγωνικά δυναμοδάπεδα τοποθετημένα σε τσιμεντένια βάση μέσα σε κανονικό γήπεδο τένις και σε ευθεία με την επιφάνειά του. Συμμετέχοντες ήταν 6 αθλητές με διακρίσεις σε πανελλήνια πρωταθλήματα ανδρών. Κατά την ανάλυση των προσπαθειών των αθλητών φάνηκε να υπάρχουν μεγάλες διαφορές στον τρόπο που αντιλαμβάνονταν και εκτελούσαν οι αθλητές το κάθε service γεγονός που κατέστησε αδύνατο να διακρίνουμε συγκεκριμένα 33

34 χαρακτηριστικά της κίνησης και κατά πόσο αυτά συμμετέχουν στην τελική ταχύτητα και κλίση της ρακέτας. Μάλιστα, εξαιτίας των μεγάλων αποκλίσεων χρησιμοποιήθηκαν τα δεδομένα μόνο των τριών από τους εφτά αθλητές. Ένα πολύ σημαντικό σημείο στη διεξαγωγή συμπερασμάτων είναι το πέταγμα της μπάλας. Οι αθλητές φαίνεται να διαφοροποιούν το ύψος του πετάγματος στα δύο είδη service, με τους αθλητές S4 και S7 χτυπάνε τη μπάλα ψηλότερα στο flat service παρά στο top spin (S4: Hflat=2,58, Htopsin=2,51, S7: Hflat=2,65, Htopsin=2,63) και τον S6 να χτυπάει ψηλότερα στο top spin (Hflat=2,61, Htopsin=2,65). Όσο αφορά τον προσθοπίσθιο και πλάγιο άξονα οι αθλητές χτυπούν τη μπάλα πιο μπροστά στο flat service (MO flat =0,60m, MO topsin =0,40m) και πιο αριστερά στο top spin service (MO topsin =0,55m, MO flat =0,49m). Τα στοιχεία αυτά συμφωνούν με προηγούμενες έρευνες των Chow (2003a) και Vorobiev et al. (1993). Θα πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι εφόσον ένας αθλητής, εκτείνοντας το σύστημα σώματος-ρακέτας και κάνοντας και κάποιο άλμα, μπορεί να φτάσει σε συγκεκριμένη απόσταση από το έδαφος, είναι λογικό το ύψος κρούσης από το έδαφος να είναι μικρότερο στο flat service γιατί ο αθλητής χτυπάει τη μπάλα πιο μπροστά, μιλώντας πάντα για ένα service μέγιστης έντασης. Επίσης, να πούμε ότι στις προαναφερθείσες μελέτες είχε δοθεί εντολή στους αθλητές να εκτελέσουν πρώτο service flat και δεύτερο service top spin ενώ στην παρούσα έρευνα οι αθλητές εκτέλεσαν μόνο πρώτο service. Αυτό που παρατηρήσαμε ήταν ότι ακόμα και ο κάθε αθλητής ξεχωριστά χτυπούσε τη μπάλα σε διαφορετικό σημείο για το ίδιο είδος service. Το ερώτημα είναι κατά πόσο επηρεάζεται η κινητική ρουτίνα του αθλητή ανάλογα με το πέταγμα και αν αυτός είναι περιοριστικός παράγοντας στο να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα για το ποιες κινήσεις μελών του σώματος συμβάλλουν στην επίτευξη της μέγιστης απόδοσης του service, αλλά και σε τι βαθμό το επηρεάζουν η καθεμιά ξεχωριστά. Επίσης, κατά πόσο ο στόχος που θέλει ο αθλητής να στείλει τη μπάλα επηρεάζει το πέταγμα. Πιθανά, να εντοπίζαμε διαφοροποιήσεις στο πέταγμα της μπάλας αν ο αθλητής στόχευε στο (τ) ή ανοιχτά στην πλάγια γραμμή. Παρατηρώντας τις ταχύτητες του ΚΜ σώματος θα περιμέναμε μεγαλύτερες γραμμικές ταχύτητες στο flat service κάτι που δε συνέβει. Στο top spin service πάντως παρατηρήθηκαν μεγαλύτερες κάθετες δυνάμεις γεγονός που έρχεται σε συμφωνία με προηγούμενες μελέτες. 34

35 Το ίδιο θα περιμέναμε και με την ταχύτητα της ρακέτας που ενώ στο top spin service η περιστροφική ταχύτητα ήταν μεγαλύτερη, δεν υπήρξαν διαφορές στη γραμμική ταχύτητα στα δύο είδη service. Τα παραπάνω στοιχεία μας οδηγούν στο συμπέρασμα οτι η κρούση με μεγαλύτερη κλίση της ρακετας, που εφαρμόζουν οι αθλητές για να προσδώσουν φάλτσο στη μπάλα κατά το top spin service, τους παρέχει μια ασφάλεια στο να εκτελέσουν την κίνηση με μεγαλύτερη ένταση για να αναπληρώσουν μάλιστα τη χαμένη γραμμική ταχύτητα της μπάλας λόγω περιστροφών. Τέλος, δε φαίνεται να υπάρχουν διαφορές στους σημαντικούς χρόνους λειτουργίας των κάτω άκρων (σε σχέση με την κρούση) κάτι που υποδηλώνει την προσπάθεια των αθλητών να ταυτίσουν την κίνηση των δύο ειδών service για να δυσκολέψουν τον αντίπαλο. Στο σύχρονο τένις, αθλητές υψηλού επιπέδου χρησιμοποιούν στο πρώτο τους service μεγάλες περιστροφικές ταχύτητες και ποικιλία κατεύθυνσης του φάλτσου. Ελαχιστοί εκτελούν καθαρά flat services και αυτοί συνήθως είναι 2 m ύψος και άνω. Αυτό καθιστά υπεύθυνους τους προπονητές ώστε να διδάξουν αποτελεσματικά το top spin service όχι σαν μια λύση ασφαλείας για το δεύτερο service, αλλά σαν ένα απαραίτητο όπλο που θα τους βοηθά να κυριαρχήσουν στους πόντους που σερβίρουν. Για να το πετύχουν αυτό θα πρέπει να στηρίζονται σε αντικειμενικά κριτήρια που προκύπτουν απ τη λεπτομερή ανάλυση της τεχνικής του service, βασισμένα στις αρχές της βιοκινητικής. Φαίνεται ότι το σημείο κρούσης της μπάλας είναι ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει άμεσα την κλίση της ρακέτας αλλά και μελών του σώματος κατά την εκτέλεση του service. Παρατηρήθηκε στους αθλητές μας ότι για το ίδιο είδος service διαφοροποιούσαν το σημείο κρούσης χωρίς όμως να αλλάζει το αποτέλεσμα γεγονός που υποδηλώνει ότι πιθανά προσαρμόζουν την κινητική τους ρουτίνα στις διαφορετικές θέσεις του πετάγματος. Θα ήταν ενδιαφέρον λοιπό, να πραγματοποιηθεί παρόμοια έρευνα με συγκεκριμένο σημείο κρούσης για το κάθε service. Επίσης είναι πιθανό οι κορυφαίοι αθλητές παγκοσμίου επιπέδου να μην παρουσιάζουν αποκλίσεις στο σημείο κρούσης και κατά συνέπεια στην κινητική τους ρουτίνα κατά την εκτέλεση του service γεγονός που θα βοηθούσε, μελετώντας τους, στη διεξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων για την κατανόηση της τεχνικής των δύο ειδών του service. 35