Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ασφάλεια στη θάλασσα

Transcript

1 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 24 Ιουνίου 2014 (OR. en) 11205/14 POLGEN 103 POLMAR 18 PESC 669 CSDP/PSDC 389 AGRI 458 TRANS 336 JAI 553 ENV 641 PECHE 326 POLMIL 60 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Αντιπροσωπίες Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ασφάλεια στη θάλασσα Διαβιβάζεται συνημμένα για τις αντιπροσωπίες η στρατηγική της ΕΕ για την ασφάλεια στη θάλασσα, όπως εγκρίθηκε από το Συμβούλιο (Γενικές Υποθέσεις) στις 24 Ιουνίου /14 1

2 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ I. ΓΕΝΙΚΑ Η θάλασσα είναι σημαντική. Η θάλασσα αποτελεί πολύτιμη πηγή ανάπτυξης και ευημερίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους πολίτες της. Η ΕΕ στηρίζεται σε θάλασσες και ωκεανούς που είναι ανοικτοί, προστατευμένοι και ασφαλείς για την οικονομική ανάπτυξη, τις ελεύθερες συναλλαγές, τις μεταφορές, την ενεργειακή ασφάλεια, τον τουρισμό και την καλή κατάσταση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Το μεγαλύτερο μέρος τόσο του εξωτερικού όσο και εσωτερικού εμπορίου της ΕΕ διεξάγεται δια θαλάσσης. Η ΕΕ είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εισαγωγέας και ο πέμπτος παγκόσμιος παραγωγός στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας. Τα θαλάσσια σύνορα αντιπροσωπεύουν πάνω από το 70% των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης, ενώ εκατοντάδες εκατομμύρια επιβάτες διέρχονται ετησίως από τους λιμένες της. Η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις θαλάσσιες μεταφορές και υποδομές. Η σημαντική αύξηση του στόλου των κρατών μελών της ΕΕ και η ύπαρξη κατάλληλων λιμενικών υποδομών (π.χ. εγκαταστάσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου) συμβάλλουν στην ομαλή λειτουργία της ενεργειακής αγοράς και της ασφάλειας του εφοδιασμού και συνακόλουθα στην ευημερία των ευρωπαίων πολιτών και της ευρωπαϊκής οικονομίας στο σύνολό της. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν, ως εκ τούτου, στρατηγικά συμφέροντα στο σύνολο του παγκόσμιου θαλάσσιου τομέα, κατά τον προσδιορισμό και την αντιμετώπιση των προκλήσεων σε θέματα ασφάλειας που συνδέονται με τη θάλασσα και τη διαχείριση των θαλάσσιων συνόρων. Οι ευρωπαίοι πολίτες προσβλέπουν σε αποτελεσματικές και οικονομικά αποδοτικές απαντήσεις για την προστασία του θαλάσσιου τομέα, συμπεριλαμβανομένων των συνόρων, των λιμένων και των εγκαταστάσεων ανοικτής θάλασσας, προκειμένου να διασφαλιστεί το εμπόριο που διεξάγεται δια θαλάσσης, να αντιμετωπιστούν δυνητικές απειλές από αθέμιτες και παράνομες δραστηριότητες στη θάλασσα και να αξιοποιηθούν κατά το βέλτιστο δυνατό τρόπο οι δυνατότητες που παρέχει η θάλασσα για την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, μεριμνώντας παράλληλα για τη διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Η Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ασφάλεια στη θάλασσα (EUMSS) αφορά τόσο τις εσωτερικές όσο και τις εξωτερικές πτυχές της ασφάλειας στη θάλασσα της Ένωσης. Χρησιμεύει δε ως συνολικό πλαίσιο, συμβάλλοντας σε ένα σταθερό και ασφαλή παγκόσμιο θαλάσσιο τομέα, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας (ESS), ενώ ταυτόχρονα εξασφαλίζει συνοχή με τις πολιτικές της ΕΕ, ιδίως την Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική (IMP) και τη Στρατηγική Εσωτερικής Ασφάλειας (ISS) /14 2

3 Η Στρατηγική εγκρίθηκε μέσω μιας περιεκτικής και συντονισμένης διαδικασίας, κομβικά σημεία της οποίας ήταν τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 26ης Απριλίου 2010, τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την ενοποίηση της θαλάσσιας επιτήρησης της 23ης Μαΐου 2011, η διακήρυξη της Λεμεσού της 7ης Οκτωβρίου 2012, τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2013 και η κοινή ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κα της Ύπατης Εκπροσώπου της 6ης Μαρτίου II. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Είναι απαραίτητος ο κοινός συνδυασμός στόχων και προσπαθειών από όλους τους ενδιαφερομένους προκειμένου να επιτευχθεί συνοχή μεταξύ των τομεακών ενωσιακών και εθνικών πολιτικών και να δοθεί η δυνατότητα στο σύνολο των αρμόδιων αρχών να ενεργούν αποτελεσματικά από κοινού. Με την ενδυνάμωση της συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων τομέων, οργάνων της Ένωσης και εθνικών αρχών, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της μπορούν να επιτύχουν περισσότερα, να δρουν ταχύτερα και να εξοικονομούν πόρους, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό την αντίδραση της ΕΕ στους κινδύνους και τις απειλές στο θαλάσσιο τομέα. Ερειδόμενη στις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ελευθερίας και δημοκρατίας, η παρούσα Στρατηγική έχει ως στόχο να διασφαλίσει τα συμφέροντα της ΕΕ και των κρατών μελών της για την ασφάλεια στη θάλασσα έναντι πληθώρας κινδύνων και απειλών στον παγκόσμιο θαλάσσιο τομέα. Αυτό επιτυγχάνεται κατά τρόπο διατομεακό, ολοκληρωμένο, συνεκτικό και οικονομικά αποδοτικό τρόπο, σύμφωνα με τις ισχύουσες Συνθήκες, την εθνική και ενωσιακή νομοθεσία και το διεθνές δίκαιο, ιδίως τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας και άλλες συναφείς συμβάσεις και νομικές πράξεις. Η ασφάλεια στη θάλασσα νοείται ως ένα σύνολο περιστάσεων του παγκόσμιου θαλάσσιου τομέα, στο πλαίσιο της οποίας εφαρμόζεται το διεθνές και το εθνικό δίκαιο, διασφαλίζεται η ελευθερία της ναυσιπλοΐας και προστατεύονται οι πολίτες, οι υποδομές, οι μεταφορές, το περιβάλλον και οι θαλάσσιοι πόροι. Η παρούσα Στρατηγική παρέχει το πολιτικό και στρατηγικό πλαίσιο ώστε να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά και συνολικά οι προκλήσεις της ασφάλειας στη θάλασσα με την αξιοποίηση όλων των συναφών μέσων σε διεθνές, ενωσιακό και εθνικό επίπεδο. Διευκολύνει τη βελτίωση της διατομεακής συνεργασίας εντός, μεταξύ και διαμέσου μη στρατιωτικών και στρατιωτικών αρχών και φορέων. Συμβάλλει στο να αξιοποιηθούν στο έπακρο οι αναπτυξιακές δυνατότητες του θαλάσσιου τομέα, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, την αρχή της επικουρικότητας και τη σχέση μεταξύ αποδέκτη και παρόχου της στήριξης. Επίσης, έχει ως στόχο να προωθήσει την αμοιβαία υποστήριξη μεταξύ των κρατών μελών και να καταστήσει εφικτό τον από κοινού σχεδιασμό έκτακτων αναγκών στον τομέα της ασφάλειας, τη διαχείριση κινδύνων, την πρόληψη των συγκρούσεων και την αντιμετώπιση και διαχείριση κρίσεων /14 3

4 Η στρατηγική καλύπτει τον παγκόσμιο θαλάσσιο τομέα. Το δίκτυο των θαλάσσιων οδών μεταξύ ηπείρων είναι ιδιαίτερα σημαντικό, όπως και ορισμένες θαλάσσιες περιοχές λόγω της στρατηγικής τους αξίας ή της αυξημένης πιθανότητας για πρόκληση κρίσεων ή αστάθειας. Ως εκ τούτου, η ΕΕ θα πρέπει να επιδιώξει την ενίσχυση και στήριξη της περιφερειακής της αντίδρασης στον τομέα της ασφάλειας στη θάλασσα. Οι αρχές που κατοχυρώνονται και οι στόχοι που καθορίζονται στην παρούσα Στρατηγική θα πρέπει να περιληφθούν στην υλοποίηση των υφιστάμενων και των μελλοντικών περιφερειακών στρατηγικών της ΕΕ, όπως οι στρατηγικές για το Κέρας της Αφρικής και τον Κόλπο της Γουινέας. Η παρούσα Στρατηγική αφορά ιδίως κάθε ευρωπαϊκή θαλάσσια περιοχή και υποπεριοχή, και συγκεκριμένα τη Βαλτική Θάλασσα, τη Μαύρη Θάλασσα, τη Μεσόγειο και τη Βόρειο Θάλασσα καθώς και τα ύδατα της Αρκτικής, τον Ατλαντικό Ωκεανό και τις εξόχως απόκεντρες περιοχές. III. ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ Η Στρατηγική βασίζεται στις ακόλουθες κατευθυντήριες αρχές: α) Διατομεακή προσέγγιση: όλοι οι εταίροι, από τις μη στρατιωτικές και στρατιωτικές αρχές και φορείς (επιβολή του νόμου, συνοριακός έλεγχος, τελωνεία και έλεγχος της αλιείας, περιβαλλοντικές αρχές, ναυτικές διοικήσεις, έρευνα και καινοτομία, πολεμικό ναυτικό ή άλλες λιμενικές αρχές, ακτοφυλακή, υπηρεσίες πληροφοριών), καθώς και οργανισμοί της ΕΕ, μέχρι τη βιομηχανία (ναυσιπλοΐα, ασφάλεια, επικοινωνίες, στήριξη ικανοτήτων) πρέπει να συνεργάζονται καλύτερα, με αμοιβαίο σεβασμό στην εσωτερική οργάνωση των υπολοίπων, β) Λειτουργική ακεραιότητα: η Στρατηγική δεν θίγει τις αντίστοιχες αρμοδιότητες της Ένωσης και των κρατών μελών της στους καλυπτόμενους τομείς. Επίσης, δεν θίγει τις αρμοδιότητες, τα κυριαρχικά δικαιώματα και τη δικαιοδοσία των κρατών μελών σε θαλάσσιες ζώνες σύμφωνα με το συναφές διεθνές δίκαιο, περιλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας. Τα καθήκοντα, οι αρμοδιότητες και τα συμφέροντα των κρατών μελών πρέπει να ληφθούν πλήρως υπόψη, με βάση τις ισχύουσες πολιτικές και μέσα και αξιοποιώντας κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις υφιστάμενες ικανότητες σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, χωρίς παράλληλα να απαιτηθούν νέες δομές, νομοθετικές ρυθμίσεις, επιπλέον διοικητική επιβάρυνση καθώς και πρόσθετη χρηματοδότηση, 11205/14 4

5 γ) Σεβασμός κανόνων και αρχών: ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας καθώς και η πλήρης συμμόρφωση με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας, τις ισχύουσες διμερείς συνθήκες και τις αξίες που κατοχυρώνονται σε αυτές, αποτελούν τα συστατικά στοιχεία της παρούσας Στρατηγικής και βασικές αρχές για τη χρηστή θαλάσσια διακυβέρνηση βάσει κανόνων. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της στηρίζουν τη διευθέτηση των θαλάσσιων διαφορών που προκύπτουν από την ερμηνεία και την εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας, μέσω των αρμόδιων διεθνών δικαστηρίων που προβλέπονται στην εν λόγω Σύμβαση, τα οποία έχουν σημαντικό ρόλο ως προς την εφαρμογή των κανόνων δικαίου στη θάλασσα, δ) Πολυμερής προσέγγιση της θάλασσας: είναι ουσιαστικής σημασίας η συνεργασία με όλους τους ενδιαφερόμενους διεθνείς εταίρους και οργανισμούς, ιδίως τον ΟΗΕ και το ΝΑΤΟ, καθώς και ο συντονισμός με τις υφιστάμενες διεθνείς και περιφερειακές επιτροπές του θαλάσσιου τομέα, με σεβασμό στο θεσμικό πλαίσιο και την αυτονομία της ΕΕ ως προς τη λήψη αποφάσεων. Για τη διασφάλιση της συνολικής, διατομεακής, διασυνοριακής, συνεκτικής και οικονομικά αποδοτικής προσέγγισης της θαλάσσιας ασφάλειας, η παρούσα Στρατηγική αποσκοπεί στα ακόλουθα: α) Να συνδέσει τις εσωτερικές και εξωτερικές πτυχές της ασφάλειας στη θάλασσα της Ένωσης και να προωθήσει μια ευρύτερη προσέγγιση για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αποτελούν η ασφάλεια στη θάλασσα και τα θαλάσσια συμφέροντα, β) Να προωθήσει τη χρηστή θαλάσσια διακυβέρνηση βάσει κανόνων, στα ύδατα που βρίσκονται υπό την κυριαρχία, τα κυριαρχικά δικαιώματα και τη δικαιοδοσία των κρατών μελών καθώς και στην ανοικτή θάλασσα, γ) Να θεσμοθετήσει καλύτερο και διαρκή συντονισμό των σχεδίων/προγραμμάτων και των δραστηριοτήτων όλων των αρμόδιων φορέων σε ευρωπαϊκό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο και να αξιοποιήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις σχετικές μακροπεριφερειακές στρατηγικές της ΕΕ, όπου ενδείκνυται, δ) Να προωθήσει διεθνώς ίσους όρους ανταγωνισμού και την ανταγωνιστικότητα των κρατών μελών, ε) Να βελτιώσει την ανάπτυξη και τις δυνατότητες απασχόλησης σε επαγγέλματα της θάλασσας όπως προβλέπεται στη Στρατηγική της ΕΕ για την ανάπτυξη - «Ευρώπη 2020», στ) Να συμβάλει στην ασφάλεια στη θάλασσα και να βοηθήσει στην προστασία των θαλάσσιων εξωτερικών συνόρων της Ένωσης, 11205/14 5

6 ζ) Να προωθήσει την περιφερειακή ασφάλεια σε κάθε θαλάσσια λεκάνη στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, κατά τρόπο που να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής, η) Να προωθήσει το συντονισμό και την ανάπτυξη περαιτέρω συνεργειών με τα κράτη μέλη και μεταξύ αυτών, καθώς και σε περιφερειακό επίπεδο, και τη συνεργασία με περιφερειακούς και διεθνείς εταίρους και οργανισμούς, θ) Να ενισχύσει την αλληλεγγύη μεταξύ κρατών μελών και να προωθήσει την αμοιβαία υποστήριξη κατά την αντιμετώπιση των προκλήσεων της ασφάλειας στη θάλασσα, ι) Να προωθήσει μια ενισχυμένη κοινή επίγνωση της κατάστασης και μια καλύτερη ανταλλαγή πληροφοριών, επιχειρησιακών σχεδίων, μεθόδων διεξαγωγής επιχειρήσεων και εμπειριών, λαμβάνοντας υπόψη όχι μόνο την ανάγκη γνώσης αλλά και την ανάγκη ανταλλαγής και κατ επέκταση της πρόληψης των απειλών, βάσει συνολικής προσέγγισης, ια) Να ενισχύσει το ρόλο της ΕΕ ως παγκόσμιου παράγοντα και εγγυητή της ασφάλειας, ικανού να αναλαμβάνει τις ευθύνες του στον τομέα της πρόληψης των συγκρούσεων και της αντιμετώπισης και διαχείρισης των κρίσεων στους τομείς ενδιαφέροντος, στη θάλασσα και μέσω της θάλασσας, καθώς και να ενεργεί για την εδραίωση της σταθερότητας και της ειρήνης μέσω ολοκληρωμένων και μακροπρόθεσμων δράσεων της ΕΕ. IV. ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Τα στρατηγικά συμφέροντα της ΕΕ και των κρατών μελών της στον τομέα της ασφάλειας στη θάλασσα είναι τα ακόλουθα: α) Η ασφάλεια της ΕΕ, των κρατών μελών της και των πολιτών της, β) Η διατήρηση της ειρήνης σύμφωνα με το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, η ειρηνική διευθέτηση των θαλάσσιων διαφορών σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, η πρόληψη των συγκρούσεων και η ενίσχυση της διεθνούς ασφάλειας, μεταξύ άλλων και μέσω της σύμπραξης της ΕΕ με διεθνούς εταίρους, με την επιφύλαξη των εθνικών αρμοδιοτήτων. Με τον τρόπο αυτό, προωθείται η διεθνής θαλάσσια συνεργασία και οι κανόνες δικαίου και διευκολύνεται το θαλάσσιο εμπόριο και η βιώσιμη μεγέθυνση και ανάπτυξη, γ) Η προστασία της ΕΕ από κινδύνους και απειλές κατά της ασφάλειας στη θάλασσα, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των θαλάσσιων υποδομών ζωτικής σημασίας, όπως οι ειδικές ζώνες των λιμένων και οι λιμενικές εγκαταστάσεις, οι εγκαταστάσεις ανοικτής θάλασσας, ο ενεργειακός εφοδιασμός δια θαλάσσης, οι υποθαλάσσιοι αγωγοί, τα καλώδια βυθού, καθώς και η προώθηση σχεδίων επιστημονικής έρευνας και καινοτομίας, 11205/14 6

7 δ) Η διατήρηση της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας, η προστασία της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας της ΕΕ και του θαλάσσιου εμπορίου, το δικαίωμα αβλαβούς και πλου διέλευσης των πλοίων και η ασφάλεια και προστασία των μελών του πληρώματος και των επιβατών τους, ε) Η προστασία των οικονομικών συμφερόντων, όπως μεταξύ άλλων η διατήρηση των θαλάσσιων ενεργειακών πόρων, η βιώσιμη εκμετάλλευση των φυσικών και θαλάσσιων πόρων στις διάφορες θαλάσσιες ζώνες και στην ανοικτή θάλασσα, ο έλεγχος της παράνομης, αδήλωτης και ανεξέλεγκτης αλιείας, η ασφάλεια των αλιευτικών στόλων των κρατών μελών και η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, όπως η αποκλειστική οικονομική ζώνη, που συνεπάγεται δυνατότητες για την ανάπτυξη και την απασχόληση, στ) Η προώθηση και η ανάπτυξη κοινής και έγκυρης επίγνωσης της κατάστασης στη θάλασσα, ζ) Η αποτελεσματική διαχείριση των θαλάσσιων εξωτερικών συνόρων της Ένωσης και των θαλάσσιων ζωνών που ενδιαφέρουν την ΕΕ με σκοπό την πρόληψη και καταπολέμηση της παράνομης διασυνοριακής δραστηριότητας, η) Η προστασία του περιβάλλοντος και η διαχείριση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής σε θαλάσσιες ζώνες και παράκτιες περιοχές καθώς και η διατήρηση και βιώσιμη χρήση της βιοποικιλότητας ώστε να αποφευχθούν μελλοντικοί κίνδυνοι στον τομέα της ασφάλειας. V. ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Οι απειλές για την ασφάλεια στη θάλασσα είναι πολύπλευρες, ενέχουν κίνδυνο για τους ευρωπαίους πολίτες και είναι επιζήμιες για τα στρατηγικά συμφέροντα της ΕΕ και των κρατών μελών της. Έχουν προσδιοριστεί οι ακόλουθοι κίνδυνοι και απειλές: α) Απειλές ή χρήση βίας κατά των δικαιωμάτων και της δικαιοδοσίας των κρατών μελών στις οικείες θαλάσσιες ζώνες, β) Απειλές κατά της ασφάλειας των ευρωπαίων πολιτών και των οικονομικών συμφερόντων στη θάλασσα ως αποτέλεσμα εξωτερικών επιθετικών πράξεων, καθώς επίσης και εξωτερικών επιθετικών πράξεων που συνδέονται με θαλάσσιες διαφορές, απειλές κατά των κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών μελών ή ένοπλες συγκρούσεις, γ) Διασυνοριακό και οργανωμένο έγκλημα, καθώς επίσης και θαλάσσια πειρατεία και ένοπλη ληστεία στη θάλασσα, εμπορία ανθρώπων και παράνομη διακίνηση μεταναστών, οργανωμένες εγκληματικές ομάδες διακίνησης παράνομων μεταναστών, παράνομη διακίνηση όπλων και ναρκωτικών, παράνομη μεταφορά αγαθών και λαθρεμπορία, 11205/14 7

8 δ) Τρομοκρατία και άλλες εκ προθέσεως παράνομες ενέργειες στη θάλασσα και τους λιμένες κατά πλοίων, φορτίων, μελών του πληρώματος και επιβατών, λιμένων και λιμενικών εγκαταστάσεων και θαλάσσιων υποδομών ζωτικής σημασίας, όπως και επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, ε) Διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής, συμπεριλαμβανομένων των χημικών, βιολογικών, ραδιενεργών και πυρηνικών απειλών, στ) Απειλές κατά της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας, όπως η απαγόρευση πρόσβασης στη θάλασσα και στα στενά διεθνούς ναυσιπλοΐας και η παρακώλυση των θαλάσσιων συγκοινωνιών, ζ) Περιβαλλοντικοί κίνδυνοι, συμπεριλαμβανομένης της μη βιώσιμης και παράνομης εκμετάλλευσης των φυσικών και θαλάσσιων πόρων, απειλές κατά της βιοποικιλότητας, παράνομη, αδήλωτη και ανεξέλεγκτη αλιεία, περιβαλλοντική υποβάθμιση λόγω παράνομων ή τυχαίων και ακούσιων απορρίψεων, χημική, βιολογική και πυρηνική ρύπανση, ιδίως πόντιση χημικών όπλων και μη εκραγέντων μηχανισμών, η) Δυνητικές επιπτώσεις στην ασφάλεια από φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές, ακραία καιρικά φαινόμενα καθώς και από την κλιματική αλλαγή στο σύστημα θαλάσσιων μεταφορών και ιδίως στις θαλάσσιες υποδομές, θ) Παράνομη και αδήλωτη αρχαιολογική έρευνα και αρχαιοκαπηλία. VI. ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΕΕ Με βάση τους προαναφερόμενους στόχους και αρχές και λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων επιτευγμάτων, έχουν προσδιοριστεί οι ακόλουθοι πέντε βασικοί τομείς για την υλοποίηση και την ενίσχυση της αντίδρασης της ΕΕ. 1. Εξωτερική δράση Η Ένωση συμβάλλει ενεργά στην ενίσχυση της ασφάλειας του θαλάσσιου τομέα μέσω της πρόληψης και αντιμετώπισης των θαλάσσιων κινδύνων και απειλών καθώς και ως σταθεροποιητικός παράγοντας, με τη μοναδική της ικανότητα να συνδυάζει, κατά συνεκτικό και συνεπή τρόπο, ένα ευρύ φάσμα πολιτικών και εργαλείων, συμπεριλαμβανομένης της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ). Η Ένωση τονίζει ότι είναι σημαντικό να της ανατεθούν αυξημένες αρμοδιότητες ως εγγυητή της παγκόσμιας ασφάλειας, σε διεθνές επίπεδο και πιο συγκεκριμένα στις γειτονικές της χώρες, ώστε να ενισχυθεί με τον τρόπο αυτό και η δική της ασφάλεια καθώς και ο ρόλος της ως στρατηγικού παγκόσμιου παράγοντα. Ως εκ τούτου, η Ένωση μπορεί να αξιοποιήσει τις βέλτιστες πρακτικές των εσωτερικών και εξωτερικών πολιτικών που σχετίζονται με τις πτυχές της ασφάλειας στη θάλασσα προκειμένου να προωθηθεί μια καλύτερη θαλάσσια διακυβέρνηση /14 8

9 Η ισχύς της ΕΕ στηρίζεται στο εύρος των μέσων που διαθέτει, όπως μεταξύ άλλων ο πολιτικός διάλογος με τους διεθνείς, περιφερειακούς και διμερείς εταίρους, η συμμετοχή σε πολυμερή φόρα, η αναπτυξιακή συνεργασία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η δικαιοσύνη, η στήριξη της δημιουργίας θαλάσσιων ικανοτήτων σε περιφερειακό επίπεδο και οι μη στρατιωτικές και στρατιωτικές δράσεις ΚΠΑΑ. Το γενικό σχέδιο των επιχειρήσεων ασφάλειας στη θάλασσα (MSO) προβλέπει εναλλακτικές λύσεις για τον τρόπο με τον οποίο οι ναυτικές δυνάμεις μπορούν να συμβάλουν στην αποτροπή, πρόληψη και αντιμετώπιση των παράνομων δραστηριοτήτων. Η σύμπραξη της Ένωσης με διεθνείς εταίρους συμβάλλει στην προώθηση της θαλάσσιας διακυβέρνησης βάσει κανόνων. Διάφοροι παράγοντες όπως οι παράνομες δραστηριότητες μη κρατικών φορέων, το διασυνοριακό έγκλημα, η διεθνής τρομοκρατία ή πειρατεία, εκμεταλλεύονται τις αδυναμίες των κατακερματισμένων τοπικών, περιφερειακών και παγκόσμιων συστημάτων θαλάσσιας διακυβέρνησης. Η χρησιμοποίηση από την ΕΕ όλων των μέσων που διαθέτει στο πλαίσιο της συνολικής προσέγγισης, της επιτρέπει να καταπολεμά αποτελεσματικά τις απειλές για την ασφάλεια της θάλασσας στη θάλασσα και μέσω της θάλασσας, να αντιμετωπίζει τα βαθύτερα αίτια και να αποκαθιστά τη χρηστή διακυβέρνηση. Μια προσαρμοσμένη στο επίπεδο της ΕΕ αντίδραση θα μπορούσε να βασίζεται, μεταξύ άλλων, σε πολιτικές και οικονομικές δραστηριότητες της ΕΕ, όπως η αναπτυξιακή συνεργασία, παράλληλα με τη μεταρρύθμιση του τομέα της ασφάλειας, τη δημιουργία θαλάσσιων ικανοτήτων σε περιφερειακό επίπεδο και με θαλάσσιες αποστολές και επιχειρήσεις της ΕΕ. Οι θαλάσσιες πτυχές της ασφάλειας της Ένωσης θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την αξιολόγηση των αλλαγών στο παγκόσμιο περιβάλλον στον τομέα της ασφάλειας και θα πρέπει να αντικατοπτρίζονται στη μελλοντική έκθεση για τις προκλήσεις και ευκαιρίες της Ένωσης σύμφωνα με την εντολή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου Τα κράτη μέλη έχουν διαφορετικό τρόπο οργάνωσης για τη διασφάλιση των εθνικών και ενωσιακών στρατηγικών συμφερόντων για την ασφάλεια της θάλασσας και την προστασία κατά των θαλάσσιων κινδύνων και απειλών στον τομέα της ασφάλειας. Ορισμένα κράτη μέλη χρησιμοποιούν μη στρατιωτικές αρχές για την επιτήρηση και την επιβολή του νόμου, όπως η Ακτοφυλακή, ενώ άλλα κράτη μέλη χρησιμοποιούν το πολεμικό ναυτικό ή άλλες ναυτικές δυνάμεις, και άλλα κατανέμουν τις σχετικές αρμοδιότητες μεταξύ μη στρατιωτικών και στρατιωτικών υπηρεσιών. Η συνεργασία στη θάλασσα μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων έχει θετικό αντίκτυπο και σε άλλους τομείς πολιτικής /14 9

10 Οι ένοπλες δυνάμεις των κρατών μελών θα πρέπει να διαδραματίζουν στρατηγικό ρόλο στη θάλασσα και μέσω της θάλασσας και να παρέχουν παγκόσμια εμβέλεια δράσης, ευελιξία και πρόσβαση, ώστε η ΕΕ και τα κράτη μέλη της να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στο πλήρες φάσμα των ευθυνών στον τομέα της θάλασσας. Η διαρκή τους παρουσία πρέπει να συντελεί στην ελευθερία της ναυσιπλοΐας και να συμβάλει στη χρηστή διακυβέρνηση μέσω της αποτροπής, της πρόληψης και της καταπολέμησης των αθέμιτων και παράνομων δραστηριοτήτων στο πλαίσιο του παγκόσμιου θαλάσσιου τομέα. Βασικό στοιχείο αποτελεί, υπό το πρίσμα αυτό, ο σεβασμός του συναφούς διεθνούς δικαίου, καθώς επίσης και της αρχής της αποκλειστικής δικαιοδοσίας του κράτους της σημαίας στην ανοικτή θάλασσα, όπως και της επιχειρησιακής ασυλίας των μελών του προσωπικού που επιτελούν τα καθήκοντα που τους έχουν ανατεθεί στη θάλασσα. Οι διάφορες ομάδες πολιτικές προστασίας για την επιβολή του νόμου, την ασφάλεια των συνόρων, τα τελωνεία, την αλιεία και τα περιβαλλοντικά ζητήματα αποτελούν σαφή παραδείγματα της διασύνδεσης μεταξύ εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας στη θάλασσα και έχουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των απειλών κατά της ασφάλειας στη θάλασσα, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Η ΕΕ θα πρέπει να ενεργεί αυτόνομα και από κοινού με διεθνείς εταίρους. Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην ανάπτυξη συμπράξεων με διεθνείς οργανισμούς. Η ικανότητα της Ένωσης να συνεργάζεται με τον ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ, περιφερειακούς εταίρους όπως η Αφρικανική Ένωση ή η Ένωση κρατών της νοτιοανατολικής Ασίας, καθώς και με πολυμερείς επιτροπές πολιτικής προστασίας, έχει άμεσο αντίκτυπο στην ικανότητά της να διασφαλίζει τα συμφέροντά της και να ενισχύει την περιφερειακή και διεθνή ασφάλεια στη θάλασσα. Στο πλαίσιο της διαχείρισης κρίσεων, η σύμπραξη ΕΕ και ΝΑΤΟ στο θαλάσσιο τομέα θα πρέπει να παραμείνει συμπληρωματική και συντονισμένη, σύμφωνα με το συμπεφωνημένο πλαίσιο σύμπραξης μεταξύ των δύο οργανισμών. Στόχος είναι να προωθηθεί μια καλύτερη θαλάσσια διακυβέρνηση βάσει κανόνων και να αξιοποιηθούν αποτελεσματικά τα διαθέσιμα μέσα της ΕΕ. Προς επίτευξη των ανωτέρω, οι δράσεις πρέπει να εστιάσουν στα ακόλουθα: α) Συνεργασία προς μια συντονισμένη προσέγγιση σε θέματα ασφάλειας στη θάλασσα στο πλαίσιο διεθνών επιτροπών, περιφερειακών οργάνων και τρίτων χωρών, β) Προώθηση της προβολής της ΕΕ στον παγκόσμιο θαλάσσιο τομέα, 11205/14 10

11 γ) Ενίσχυση της συνοχής μεταξύ του συνόλου των μη στρατιωτικών και στρατιωτικών μέσων και πολιτικών της ΕΕ, συντονισμός μεταξύ των Υπηρεσιών της ΕΕ, καθώς και των οργανισμών της ΕΕ, και των εμπλεκόμενων κρατών μελών, στη θάλασσα και στην ξηρά, με βάση προσέγγιση που προωθεί τη συνένωση και κοινή χρήση των διαθέσιμων πόρων, όπου ενδείκνυται, με σεβασμό στην εσωτερική οργάνωση των κρατών μελών και της ενωσιακής και εθνικής πολιτικής και νομοθεσίας, δ) Καλύτερη προετοιμασία έναντι μελλοντικών θαλάσσιων έκτακτων καταστάσεων στον τομέα της ασφάλειας και ενσωμάτωση της ασφάλειας στη θάλασσα στο θεματολόγιο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ), σε στενή συνεργασία με όλα τα αρμόδια όργανα της ΕΕ και σύμφωνα με τη συνολική προσέγγιση της ΕΕ, ε) Ανάληψη δραστηριοτήτων με τρίτες χώρες και περιφερειακούς οργανισμούς για τη δημιουργία ικανοτήτων ασφάλειας στη θάλασσα προκειμένου να στηριχθούν και να βελτιωθούν οι ικανότητές τους στους ακόλουθους τομείς: 1) θαλάσσια διακυβέρνηση και κανόνες δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της ποινικής δικαιοσύνης και της επιβολής του ναυτικού δικαίου, 2) ασφάλεια των λιμένων και των θαλάσσιων μεταφορών σύμφωνα με διεθνώς αποδεκτά πρότυπα, 3) ικανότητες διαχείρισης των συνόρων τους και 4) καταπολέμηση της παράνομης, αδήλωτης και ανεξέλεγκτης αλιείας. Ακολούθως, θα πρέπει να τηρηθούν πλήρως οι ισχύοντες διεθνείς, ενωσιακοί και εθνικοί κανονισμοί για τον έλεγχο των εξαγωγών, στ) Προώθηση των μηχανισμών διευθέτησης των συγκρούσεων, σύμφωνα με τη Σύμβαση για το δίκαιο της θάλασσας, και σύμφωνα με το Διεθνές δικαστήριο για το δίκαιο της θάλασσας, στο πλαίσιο των πολιτικών διαλόγων της ΕΕ με τρίτες χώρες και περιφερειακές οργανώσεις. 2. Επίγνωση της κατάστασης, επιτήρηση και ανταλλαγή πληροφοριών στον τομέα της θάλασσας Η πρόσβαση σε έγκαιρες και ακριβείς γενικές και ειδικές πληροφορίες είναι ζωτικής σημασίας για τη διαμόρφωση μιας κοινής εικόνας για την κατάσταση στη θάλασσα, που με τη σειρά της οδηγεί σε καλύτερη λειτουργία και αποδοτικότερη χρήση των περιορισμένων πόρων. Η ενοποίηση διαφόρων πηγών δεδομένων του θαλάσσιου τομέα με βάση την ισχύουσα εθνική και διεθνή νομοθεσία αποτελεί βασικό έργο, που έχει ως αποτέλεσμα την καλύτερη κατανόηση των τεκταινομένων στη θάλασσα. Όσο περισσότερες πληροφορίες συγκεντρώνονται και ενσωματώνονται, τόσο πληρέστερα απεικονίζεται η κατάσταση της θάλασσας και δημιουργείται προστιθέμενη αξία για τους επιχειρησιακούς τελικούς χρήστες, με οικονομικά αποδοτικό τρόπο /14 11

12 Στόχος είναι να εξασφαλιστεί ότι οι πληροφορίες που συλλέγονται στο πλαίσιο της θαλάσσιας επιτήρησης εκ μέρους μιας ναυτικής μη στρατιωτικής ή στρατιωτικής αρχής, και οι οποίες κρίνονται απαραίτητες για τις επιχειρησιακές δραστηριότητες άλλων αρχών, θα αποτελούν αντικείμενο ανταλλαγής και πολλαπλής χρήσης χωρίς να πρέπει κάθε φορά να επαναλαμβάνεται η διαδικασία της συλλογής και επεξεργασίας. Απώτερος στόχος είναι να διαμορφωθεί μια κοινή έγκυρη απεικόνιση της κατάστασης στη θάλασσα που θα συμβάλει στην πιο συντονισμένη χρήση των διαθέσιμων διαστημικών συστημάτων και τεχνολογιών τηλεπισκόπησης και των παράγωγων εφαρμογών και υπηρεσιών τους. Προς επίτευξη του στόχου αυτού, οι δράσεις πρέπει να εστιάσουν στα ακόλουθα: α) Περαιτέρω βελτίωση της διατομεακής συνεργασίας και της διαλειτουργικότητας σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο σε ό,τι αφορά την ολοκληρωμένη θαλάσσια επιτήρηση στο πλαίσιο των αρμόδιων αρχών και αρμοδιοτήτων των κρατών μελών και της ΕΕ. β) Ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας και της ανταλλαγής πληροφοριών που θα βελτιώσουν την επιτήρηση της θαλάσσιας ζώνης της ΕΕ και των θαλάσσιων συνόρων της, γ) Μια συνεκτική προσέγγιση για τη στήριξη της θαλάσσιας επιτήρησης στην ΕΕ και στον παγκόσμιο θαλάσσιο τομέα καθώς και για το σχεδιασμό και τη διεξαγωγή αποστολών και επιχειρήσεων ΚΠΑΑ. δ) Ανάπτυξη του Κοινού Περιβάλλοντος Ανταλλαγής Πληροφοριών (ΚΠΑΠ). 3. Ανάπτυξη ικανοτήτων Στον τομέα των ικανοτήτων, η αυξημένη στήριξη της ανάπτυξης τεχνολογιών διπλής χρήσης και η συνεργασία στους τομείς της τυποποίησης και πιστοποίησης αποτελούν βασικό παράγοντα βελτίωσης των ευρωπαϊκών θαλάσσιων ικανοτήτων, που ενισχύουν τη διαλειτουργικότητα μεταξύ μη στρατιωτικών και στρατιωτικών ικανοτήτων και τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη ότι τα κράτη μέλη έχουν την κυριότητα και επιχειρησιακή ευθύνη των στρατιωτικών ικανοτήτων. Στόχος είναι να αναπτυχθούν οι απαραίτητες βιώσιμες, διαλειτουργικές και οικονομικά αποδοτικές ικανότητες μέσω της περαιτέρω συμμετοχής των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, όπως μεταξύ άλλων και των κοινωνικών εταίρων, και με βάση τα υφιστάμενα επιτεύγματα. Για το σκοπό αυτόν, οι δράσεις πρέπει να εστιάσουν στα ακόλουθα: 11205/14 12

13 α) Προώθηση των πρωτοβουλιών και σχεδίων συνένωσης και κοινής χρήσης καθώς και εκπαίδευσης και κατάρτισης, που αναλαμβάνουν τα κράτη μέλη, μέσω του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (ΕΟΑ) και άλλων αρμόδιων μη στρατιωτικών και στρατιωτικών φορέων. Θα πρέπει να συνεχιστεί ο κατάλληλος συντονισμός και η αλληλοενίσχυση με το ΝΑΤΟ προκειμένου να διασφαλιστεί η συμπληρωματικότητα και να αυξηθεί η συνοχή. β) Προσδιορισμός τομέων ικανοτήτων και τεχνολογιών που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τις συμπληρωματικές επενδύσεις, περαιτέρω εναρμόνιση για καλύτερη διαλειτουργικότητα, τυποποίηση και πιστοποίηση, γ) Ανάπτυξη ικανοτήτων διπλής και πολλαπλής χρήσης και διερεύνηση εναλλακτικών λύσεων για την καλύτερη χρήση τους, δ) Μεγαλύτερη αξιοποίηση και δημιουργία συνεργειών που θα αφορούν πληροφορίες, ικανότητες και συστήματα υπό τη διαχείριση μη στρατιωτικών και στρατιωτικών αρχών έως την ανάπτυξη πολυεθνικών αποστολών πολλαπλού σκοπού, ε) Προώθηση ενισχυμένης ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών, ανάλυσης κινδύνων και πληροφοριών σχετικά με απειλές, καθώς και εκπαίδευσης και κατάρτισης, μεταξύ όλων των αρμόδιων μη στρατιωτικών και στρατιωτικών επιτροπών, όπως το Ευρωπαϊκό Φόρουμ υπηρεσιών ακτοφυλακής και οι Αρχηγοί των Ευρωπαϊκών Πολεμικών Ναυτικών, λαμβανομένων υπόψη των θαλάσσιων επιχειρησιακών σχεδίων που ισχύουν μεταξύ κρατών μελών και των περιφερειακών συμφωνιών στο πλαίσιο της ΕΕ. 4. Διαχείριση κινδύνων, προστασία των θαλάσσιων υποδομών ζωτικής σημασίας και αντιμετώπιση των κρίσεων Κύριος στόχος παραμένει η ενίσχυση των ικανοτήτων για την πρόληψη και αντιμετώπιση των κρίσεων, η πρόληψη συγκρούσεων και περιστατικών, ο μετριασμός των κινδύνων και η προστασία της θαλάσσιας περιβαλλοντικής κατάστασης της ΕΕ, η ασφάλεια των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης, καθώς και οι ζωτικής σημασίας θαλάσσιες υποδομές της. Ο στόχος αυτός εξαρτάται από έναν υψηλό βαθμό προετοιμασίας, πρόβλεψης και ανταπόκρισης. Έχει ήδη τεθεί σε ισχύ μια σειρά αλληλένδετων δράσεων, αλλά η ΕΕ και τα κράτη μέλη της μπορούν να βελτιώσουν περαιτέρω την ικανότητα αντίδρασης και ανθεκτικότητάς τους. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της διαθέτουν σημαντικές ικανότητες για την παροχή βοήθειας έναντι καταστροφών και την αντιμετώπιση των κρίσεων. Σε περιπτώσεις θαλάσσιων κρίσεων, όπως οι φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα χρησιμοποιήσουν όλα τα συναφή μέσα και ικανότητες σε παγκόσμια κλίμακα /14 13

14 Η μη βιώσιμη εκμετάλλευση των θαλάσσιων ή/και υποθαλάσσιων πόρων αυξάνει την πίεση στα θαλάσσια οικοσυστήματα και μπορεί να οδηγήσει σε κινδύνους στον τομέα της ασφάλειας. Αυτή η πτυχή θα πρέπει να ληφθεί υπόψη για τη διαχείριση των θαλάσσιων κινδύνων και τη γαλάζια ανάπτυξη, που βασίζονται σε μια περιβαλλοντικά υγιή διαχείριση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Οι δράσεις προς επίτευξη των ανωτέρω στόχων πρέπει να εστιάσουν στα ακόλουθα: α) Εκπόνηση κοινής ανάλυσης κινδύνων προκειμένου να αναπτυχθεί κοινή διαχείριση κινδύνων στον τομέα της ασφάλειας στη θάλασσα, και όπου ενδείκνυται, συμπλήρωση των αναγνωρισμένων διεθνών και ενωσιακών απαιτήσεων για την ανάλυση κινδύνων στον τομέα της ασφάλειας στη θάλασσα, β) Ενίσχυση της διατομεακής συνεργασίας καθώς και της διασυνοριακής συνεργασίας για την αντιμετώπιση κρίσεων και το σχεδιασμό έναντι έκτακτων καταστάσεων στον τομέα της ασφάλειας στη θάλασσα σε σχέση με συγκεκριμένες απειλές ως προς την ασφάλεια, λαμβανομένης επίσης υπόψη της απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με τις ρυθμίσεις για την εφαρμογή της ρήτρας αλληλεγγύης, γ) Αξιολόγηση της ανθεκτικότητας των θαλάσσιων μεταφορών έναντι των φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών, καθώς επίσης και έναντι της αλλαγής του κλίματος, και λήψη κατάλληλων προσαρμοστικών μέτρων και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για το μετριασμό των σχετικών κινδύνων, δ) Προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης με σκοπό την ενίσχυση της διαλειτουργικότητας μεταξύ αρμόδιων φορέων στον τομέα της ασφάλειας στη θάλασσα. 5. Έρευνα και καινοτομία, εκπαίδευση και κατάρτιση για την ασφάλεια στη θάλασσα Οι καινοτόμες τεχνολογίες και διαδικασίες συμβάλλουν στη βελτίωση της αποδοτικότητας, της βιωσιμότητας και της αποτελεσματικότητας των δράσεων. Η έρευνα για την ασφάλεια στη θάλασσα θα μπορούσε να επωφεληθεί από μια σαφή πρόβλεψη των διατομεακών αναγκών και ικανοτήτων διπλής χρήσης. Η έρευνα και η καινοτομία της γνώσης, καθώς επίσης η εκπαίδευση και η κατάρτιση συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της παρούσας Στρατηγικής. Τα αποτελέσματα των προγραμμάτων της ΕΕ για την έρευνα θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν πιο αποτελεσματικά στην αναπτυξιακή πολιτική και για τη διείσδυση στην αγορά, αξιοποιώντας επίσης τις συνέργειες με τα προγράμματα των κρατών μελών και τους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς της ΕΕ, όπως τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία, και στηρίζοντας το θεματολόγιο για τη «Γαλάζια ανάπτυξη» /14 14

15 Στόχος είναι να προωθηθεί η έρευνα και η ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών που συμβάλλουν στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και απόδοσης των επιχειρήσεων και της ανταλλαγής πληροφοριών, μέσω συντονισμένης και ενισχυμένης ανάπτυξης της έρευνας και γνώσης. Προς επίτευξη του στόχου αυτού, οι δράσεις πρέπει να εστιάσουν στα ακόλουθα: α) Ενσωμάτωση διαθέσιμων επιμορφωτικών δυνατοτήτων σχετικών με την ασφάλεια στη θάλασσα στο πλαίσιο κοινών εκπαιδευτικών ενοτήτων, β) Εκπόνηση πολιτικοστρατιωτικού θεματολογίου για την έρευνα στον τομέα της ασφάλειας στη θάλασσα, όπου θα περιλαμβάνεται και η ανάπτυξη ικανοτήτων διπλής και πολλαπλής χρήσης, γ) Δημιουργία νέων και περαιτέρω ανάπτυξη υφιστάμενων δικτύων γνώσης και ανάπτυξης ικανοτήτων για μη στρατιωτικά και στρατιωτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, Κέντρα και Ακαδημίες, δ) Δημιουργία δικτύου παγκόσμιων εταίρων έρευνας και ανάπτυξης, ε) Οι σχετικές με την έρευνα και καινοτομία δραστηριότητες όπως στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» αφορούν μη στρατιωτικές εφαρμογές, ενώ παράλληλα θα συνεχιστεί ενεργά η αλληλεπίδραση με δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (ΕΟΑ) στον τομέα της ασφάλειας στη θάλασσα, στ) Προώθηση των συμπράξεων μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ζ) Προώθηση της διεξαγωγής διυπηρεσιακών, συντονισμένων ασκήσεων. VII. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ Η παρούσα Στρατηγική εκπονήθηκε από κοινού από το Συμβούλιο, τα κράτη μέλη, την Επιτροπή και την Ύπατη Εκπρόσωπο. Θα πρέπει να συνεχιστεί αυτή η αποτελεσματική μέθοδος εργασίας, με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων και φορέων σε επίπεδο ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο. Η παρούσα Στρατηγική θα πρέπει να επανεξετάζεται κατά τακτά διαστήματα από την ομάδα των Φίλων της Προεδρίας, με τη συμβολή, όταν ενδείκνυται, άλλων αρμόδιων ομάδων του Συμβουλίου, προκειμένου να αξιολογείται η πρόοδος και να πραγματοποιείται σχετική επικαιροποίηση /14 15

16 Η Στρατηγική θα πρέπει να συμπληρωθεί έως το τέλος του 2014 από κυλιόμενο σχέδιο δράσης με επιμέρους θεματικούς τομείς που θα προβλέπει διατομεακές δράσεις κατά συνολικό και συντονισμένο τρόπο, ενσωματώνοντας τη διάσταση της ασφάλειας στη θάλασσα στις πολιτικές της ΕΕ. Το σχέδιο δράσης θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει εκτίμηση της προόδου. Η Ύπατη Εκπρόσωπος και η Επιτροπή θα υποβάλλουν τακτικά εκθέσεις βάσει των αναφορών των κρατών μελών. Οι σκοποί της Στρατηγικής και του σχεδίου δράσης θα αποτελέσουν αντικείμενο εκτενούς προβολής τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό επίπεδο /14 16