Περί τῆς ὀντολογίας τοῦ προσώπου

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Περί τῆς ὀντολογίας τοῦ προσώπου"

Transcript

1 Περί τῆς ὀντολογίας τοῦ προσώπου Ἐπειδή θεωρῶ ὅτι τά κείµενα τά ὁποῖα θά προέλθουν ἀπό τήν Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρέπει νά εἶναι σαφῆ, καθαρά καί νά µή ὑποκρύπτουν ἀντορθόδοξες θέσεις, γι αὐτό πρότεινα, µεταξύ τῶν ἄλλων, νά ἀντικατασταθῆ ὁ ὅρος πρόσωπο πού προέρχεται ἀπό σύγχρονες φιλοσοφικές καί κοινωνιολογικές ἀντιλήψεις, µέ τόν βιβλικό ὅρο ἄνθρωπος. Ἀνέπτυξα δέ τήν µεγάλη σηµασία αὐτῆς τῆς ἀλλαγῆς. Οἱ σύγχρονοι περσοναλιστές πού κάνουν λόγο γιά τό «ἀνθρώπινο πρόσωπο» καί τήν «ὀντολογία τοῦ προσώπου», συνδέουν τήν φύση µέ τήν ἀναγκαιότητα, τό δέ πρόσωπο µέ τήν ἐλευθερία καί τήν βούληση. Μιά τέτοια θεώρηση τῶν πραγµάτων συναντᾶται στούς ἀρχαίους αἱρετικούς, ὅπως τούς ἀρειανούς, τούς ἀπολλιναριστές καί τούς µονοθελῆτες, καθώς ἐπίσης στήν σύγχρονη δυτική φιλοσοφία, ὅπως φαίνεται σέ ἐκπροσώπους τοῦ ὑπαρξισµοῦ καί τοῦ γερµανικοῦ ἰδεαλισµοῦ. Οἱ ἅγιοι Πατέρες ἀντέκρουσαν τήν ἄποψη ὅτι ἡ φύση συνδέεται µέ τήν ἀναγκαιότητα, καί τήν ἄποψη γιά ὑποστατική θέληση καί βούληση, γιατί καταλήγουν σέ ἀλλοιώσεις τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας. Αὐτό φαίνεται ἰδιαίτερα στά κείµενα τοῦ ἁγίου Μαξίµου τοῦ Ὁµολογητοῦ. Μερικοί θεωροῦν ὅτι ἡ πρόταση αὐτή γιά ἀντικατάσταση ἀπό τό κείµενο πρός ψήφιση στήν Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο τοῦ ὅρου πρόσωπο ἀπό τόν ὅρο ἄνθρωπος πρόκειται γιά ἕνα σχολαστικό θέµα καί ἕνα µικρᾶς σηµασίας ζήτηµα, στό ὁποῖο δέν πρέπει νά δοθῆ ἰδιαίτερη προσοχή. Ἐπειδή ὑπάρχει αὐτή ἡ ἀντίληψη γι αὐτό στήν συνέχεια θά δηµοσιεύσω µιά εἰσήγηση πού ἔκανε ὁ Γεώργιος Σίσκος, διδάκτωρ Θεολογίας καί ἐξειδικευµένος στήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Μαξίµου τοῦ Ὁµολογητοῦ, στήν ὁποία ἐξεπόνησε καί τήν διδακτορική του διατριβή πού ἐνεκρίθη ὁµοφώνως καί µέ ἄριστα. Ἡ εἰσήγηση αὐτή εἶναι περίληψη ἑνός µεγάλου κειµένου, πού εἶναι ἀπόλυτα τεκµηριωµένο βιβλιογραφικῶς, διάβασα δέ ὅλες τίς ὑποσηµειώσεις καί τά σχόλια στά ὁποῖα παραπέµπει καί καταγράφει αὐτούσιες τίς φράσεις τῶν συγχρόνων Ἑλλήνων θεολόγων περσοναλιστῶν. Πάντως, ἔστω καί σέ αὐτή τήν περίληψη ὁ ἀναγνώστης θά µπορέση νά καταλάβη τήν ὅλη προβληµατική τῆς ὀντολογίας τοῦ προσώπου, ὅπως τήν χρησιµοποιοῦν οἱ σύγχρονοι Ἕλληνες περσοναλιστές καί θά διαπιστώση τίς φοβερές συνέπειες στήν θεολογία καί στήν ἐκκλησιαστική πρακτική. Πρέπει νά διαβαστῆ προσεκτικά. Ὅταν δέ θά δηµοσιευθῆ τό πλῆρες κείµενο, τότε θά φανῆ ἐντονώτερα τό πρόβληµα τοῦ σύγχρονου περσοναλισµοῦ. Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱερόθεος

2 2 * * * Οἱ Περσοναλιστικές ἑρµηνε ρµηνεῖες ες τῶν τ κειµένων * τοῦ Ἁγίου Μαξίµου τοῦ Ὁµολογητο µολογητοῦ τοῦ Γεωργίου Ἀγορ. Σίσκου, δρ.θ. Μέ τόν ὅρο περσοναλισµό ἐννοοῦµε αὐτό πού γίνεται εὐρέως γνωστό στήν Ἑλλάδα τά τελευταῖα 40 περίπου ἔτη ὡς θεολογία τοῦ προσώπου ἀναφορικά µέ τόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο. Στό θέµα πού θά ἀναπτυχθεῖ στή συνέχεια παρουσιάζονται ἀρχικά ἡ περσοναλιστική ἑρµηνεία ὅρων καί διατυπώσεων ὅπως φύση, πρόσωπο, θέληση, ἐνέργεια, ἐλευθερία. Στή συνέχεια παρατίθεται ἡ ἑρµηνεία τοῦ ἁγίου Μαξίµου ἐπί τῶν ἴδιων ὅρων καί διατυπώσεων µέ σκοπό τήν σύγκριση τῶν κειµένων τοῦ περσοναλισµοῦ µέ αὐτά τοῦ ἁγίου Μαξίµου. Τέλος καταληκτικά ἐξάγονται κάποια συµπεράσµατα. Κοινός τόπος στά περισσότερα κείµενα τοῦ θεολογικοῦ περσοναλισµοῦ εἶναι ἡ διαλεκτική σύγκρουση φύσεως καί προσώπου. Ἀφετηριακά, ἡ πεπτωκυῖα φύση ταυτίζεται µέ µιά ἀδήριτη «ὀντολογική ἀναγκαιότητα» πού καθιστᾶ τόν ἄνθρωπο ἀνελεύθερο, ἐξαιτίας τοῦ περιεχοµένου τῆς ἴδιας του τῆς φύσης. Συνέπεια αὐτῆς τῆς «ὀντολογικῆς ἀναγκαιότητας» στήν ὁποία ὑπόκειται ἡ φύση εἶναι ἡ ἀπόδοση µιᾶς ἐγγενοῦς ἁµαρτωλότητας σέ αὐτήν τήν ἴδια τή φύση ὅπως παραδίδεται ἀπό τίς ἐνέργειες τοῦ δηµιουργοῦ Θεοῦ. Ἡ φύση ἔχει ἐγγενῶς ἐν ἑαυτῇ τήν ἁµαρτία ὡς φόβο τοῦ Ἄλλου, ἀλλά καί κάθε ἑτερότητας πού δέν εἶναι τό ἴδιο τό ἄτοµο. ηλώνεται ἡ ἁµαρτία ὄχι ὡς ἕξη ἀλλά ὡς ἡ ἴδια ἡ φύση, ἡ ὁποία ἀντιστρατεύεται τήν ἐλευθερία τοῦ προσώπου. Παράδειγµα χαρακτηριστικό τῆς φύσης ὡς ἁµαρτίας καί τοῦ προσώπου ὡς ἐλευθερίας ἀπό τήν φύση- ἁµαρτία εἶναι τό χωρίο τοῦ ἀποστόλου Παύλου στήν πρός Ρωµαίους «ὃ γάρ κατεργάζοµαι οὐ γινώσκω οὐ γάρ ὃ θέλω τοῦτο πράσσω, ἀλλ ὃ µισῶ τοῦτο ποιῶ βλέπω δέ ἕτερον νόµον ἐν τοῖς µέλεσί µου ἀντιστρατευόµενον τῷ νόµῳ τοῦ νοός µου». Ὁ νόµος τοῦ νοός εἶναι ἡ βούληση τοῦ προσώπου γιά ἐλευθερία, ἐνῶ ὁ ἕτερος νόµος ἐν τοῖς µέλεσι εἶναι ἡ ἴδια ἡ ἀνθρώπινη φύση. Μέ βάση τήν ἑρµηνευτική τοῦ ὡς ἄνω ἀποσπάσµατος, κατά τό προπατορικό ἁµάρτηµα αὐτό πού µεταβιβάζεται στή φύση τῶν ἀνθρώπων µέσῳ τῆς ἀναπαραγωγῆς εἶναι ἡ ἴδια ἡ φύση ὡς ἁµαρτία. Ἕνα ζεῦγος παράλληλης διατύπωσης γιά τήν ἀπόλυτη συσχέτιση ἀνθρώπινης φύσης καί ἁµαρτίας εἶναι ἡ διάκριση φυσικοῦ κακοῦ καί ἠθικοῦ κακοῦ. Τό ἠθικό κακό ἔχει αἰτία του τό φυσικό κακό. Φυσικό κακό εἶναι τά

3 ἔνστικτα, οἱ ἐνορµήσεις, ἡ φθορά, οἱ ἀρρώστιες, ὁ πόνος τοῦ ἀνθρώπου καί ὅλα αὐτά ἀποτελοῦν τή ρίζα τῆς ἁµαρτίας στόν ἄνθρωπο. Ἡ «ὀντολογική ἀναγκαιότητα» τῆς φύσεως παράγει µιά καθολική σύγκρουση ὑποστάσεως καί φύσεως σέ ὅλα τά ὄντα καί ὄχι µόνο στόν ἄνθρωπο. Ἡ αἰτία τῆς σύγκρουσης εἶναι ὅτι ἡ φύση προηγεῖται ὡς ἀναγκαστικό δεδοµένο κατά τή γέννηση κάθε ὑπόστασης καί καθορίζει µέσῳ ἐγγενῶν ἀναγκαστικῶν νόµων κάθε ὑπαρκτή ὑπόσταση. Ὁ θάνατος ἀναγκάζει τή φύση νά ἐπείγεται γιά τήν ἐπιβίωσή της σέ βάρος τῶν ἀτοµικῶν ὑποστάσεων, οἱ ὁποῖες ἔρχονται στήν ὕπαρξη γιά νά διαιωνίσουν τό εἶδος-ἄρα νά ὑπηρετήσουν τήν ἀνάγκη τῆς φύσης γιά ἐπιβίωση- καί στή συνέχεια νά πεθάνουν. Ὁ θάνατος δέν γίνεται ἀποδεκτός ἀπό τίς ἀτοµικές ὑποστάσεις, οἱ ὁποῖες ἀρνοῦνται νά δεχτοῦν τό τέλος τους. Συνέπεια αὐτοῦ τοῦ µηχανισµοῦ τῆς φύσεως εἶναι ἡ γενικευµένη καί καθολική σύγκρουση κάθε ὑπαρκτῆς ὑπόστασης µέ τήν ἴδια τή φύση. Συµπέρασµα τῆς περσοναλιστικῆς ἑρµηνευτικῆς ἀναφορικά µέ τήν ἀναγκαιότητα τῆς φύσεως, εἶναι πώς τό πρόβληµα τοῦ ἀνθρώπου τελικά δέν εἶναι ἡ ἁµαρτία, ἀλλά ἡ ἴδια ἡ κτιστότητα ὡς ἐγγενής θνητότητα πού χρήζει ἀναγκαίως ὑπέρβασης. Πυρήνας τῆς ἔννοιας τοῦ προσώπου στόν θεολογικό περσοναλισµό εἶναι τό γεγονός τῆς ἐλευθερίας. Κάθε στοιχεῖο καί ἔννοια πού συγκροτεῖ τήν περσοναλιστική ἑρµηνευτική ἔχει ὡς θεµέλιο τήν ἔννοια τῆς ἐλευθερίας. Ἡ κτιστή ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου ἀποτελεῖ γιά τόν ἴδιο τόν ἄνθρωπο µιά δοσµένη σ αὐτόν ἀναγκαιότητα γιά τήν ὁποία οὐδέποτε ἐρωτήθηκε. Ἡ ἔσχατη πρόκληση, λοιπόν, γιά τό πρόσωπο εἶναι ἡ ὑπέρβαση τοῦ δεδοµένου τῆς ὑπάρξεως, ἡ «δυνατότητα νά βεβαιώνη τήν ὑπαρξίν του ὄχι ὡς µιά ἀναγνώρισιν δεδοµένου γεγονότος, µιᾶς «πραγµατικότητος», ἀλλ ὡς προϊόν τῆς ἐλευθέρας συγκαταθέσεως καί αὐτοβεβαιώσεώς του. Αὐτό καί τίποτε λιγότερο ἀπό αὐτό, ζητεῖ ὁ ἄνθρωπος µέ τό νά εἶναι πρόσωπον». Ἡ ἐλπίδα πραγµατοποίησης αὐτῆς τῆς ἐλευθερίας στόν ἄνθρωπο συνίσταται στό ὅτι ὁ Θεός ὄχι ὡς φύση ἄκτιστη, ἀλλ ὡς πρόσωπο ἐλεύθερα αὐτοβεβαιώνει τήν ὕπαρξή του διά τῆς θελήσεώς του. Αὐτό συνεπάγεται στήν περσοναλιστική ἑρµηνευτική τήν προτεραιότητα τοῦ προσώπου ἔναντι τῆς φύσεως. Ἂν ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ ἦταν δεδοµένη στό Θεό, ὅπως στόν ἄνθρωπο, τότε καί ὁ Θεός θά ἦταν ἀνελεύθερος. Ἀντιθέτως «ἐάν αὐτό πού κάνει τό Θεό νά ὑπάρχει δέν εἶναι ἡ οὐσία του, ἀλλά εἶναι τό πρόσωπο τοῦ Πατρός, τότε ἔχουµε ὁπωσδήποτε ἐλευθερία». Ἡ ἐλευθερία τοῦ Θεοῦ βεβαιώνεται µέσα ἀπό τήν ἐλεύθερη θέληση τοῦ Θεοῦ Πατρός νά γεννᾶ τόν Υἱό του καί νά ἐκπορεύει τό Ἅγιο Πνεῦµα. Αὐτό συνιστᾶ ἕνα γεγονός κοινωνίας τῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος, διότι «ὁ Πατήρ ὡς πρόσωπον θέλει ἐλεύθερα τήν κοινωνία 3

4 αὐτήν». Ἔτσι ἡ ἐλευθερία τοῦ Θεοῦ ταυτίζεται µέ τήν ἀγάπη τοῦ Πατρός νά γεννᾶ τόν Υἱό του καί νά ἐκπορεύει τό Ἅγιο Πνεῦµα. Στήν Ἁγιογραφική ρήση «Ὁ Θεός ἀγάπη ἐστί» ἐντοπίζει ὁ θεολογικός περσοναλισµός τόν ὁρισµό τοῦ εἶναι τοῦ Θεοῦ καί τοῦ τρόπου ὑπάρξεως τῶν θείων προσώπων εἰς ἄλληλα. Μέ κεντρικό ἄξονα τήν ἔννοια τῆς ἀπόλυτης ἐλευθερίας, ταυτίζεται ἡ ἐλευθερία α)µέ τό πρόσωπο, β)µέ τή θέληση ὡς προσωπική-ὑποστατική θέληση καί γ) µέ τήν ἀγάπη ὡς τό εἶναι τοῦ Θεοῦ καί ὡς τρόπο ὑπάρξεως τῶν θείων προσώπων. Ἡ ὅλη σηµασιολόγηση τῶν ὅρων πρόσωπο, θέληση, ἐλευθερία, ἀγάπη, φύση καί ἀναγκαιότητα ἑρµηνεύει καί τά τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου. Συγκεκριµένα, οἱ φύσεις τοῦ Χριστοῦ συνέρχονται ἐλεύθερα στήν ὑποστατική ἕνωση τοῦ σαρκωµένου Λόγου. ιατηροῦν τήν ἑτερότητά τους ἀσυγχύτως χάρη στήν ἐλευθερία καί διατηροῦν τήν ἕνωσή τους χάρη στήν ἀγάπη ἀδιαιρέτως. Ἡ σύνδεση ἐλευθερίας, προσώπου καί θελήσεως εἶναι αὐτή πού καθιστᾶ τή σάρκωση τοῦ Θεοῦ Λόγου δυνατή, διότι ἡ ἔλλειψη προσωπικῆς ἐλευθερίας θά συµπαρέσυρε καί τά ἄλλα δυό πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος στήν ἐνσάρκωση. Τό ὑποστατικό θέληµα τοῦ Χριστοῦ συνηχεῖ µέ τό ὑποστατικό θέληµα τοῦ Πατρός καί αὐτή ἡ συνήχηση τῶν ὑποστατικῶν θεληµάτων φανερώνει τήν ἐλευθερία τῆς ἀγάπης στά πρόσωπα τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ Θεοῦ Πατρός. Ἡ ὅλη περσοναλιστική ἑρµηνευτική τῆς ἐναθρώπησης καταλήγει στά ἑξῆς συµπεράσµατα ἀναφορικά µέ τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου: Πρῶτον, µέ θεµέλιο τή θέση ὅτι θέωση σηµαίνει µετοχή ὄχι στή φύση τοῦ Θεοῦ, ἀλλά µετοχή στήν προσωπική του ὕπαρξη, ἡ θέωση εἶναι ἡ υἱοθεσία τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, δηλαδή ἡ ἕνωση τοῦ ἀνθρώπου µέ τό πρόσωπο τοῦ Υἱοῦ. εύτερον, ἀντιτιθέµενη ἡ περσοναλιστική ἑρµηνευτική στήν θέση ὅτι ἡ θέωση ἀποτελεῖ µετοχή στίς φυσικές ἐνέργειες τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, καταλήγει στό συµπέρασµα πώς κάνοντας λόγο ἡ θεολογία γιά φυσικές ἐνέργειες ἐξαφανίζει κάθε γεγονός προσωπικῆς σχέσης. Πῶς µπορεῖ νά γίνει λόγος γιά υἱο-θεσία ἢ χριστοποίηση διά φυσικῶν ἐνεργειῶν; Ἡ λύση πού προτείνεται στό πρόβληµα εἶναι ἡ ἑρµηνεία τῶν θείων ἐνεργειῶν ὡς ὑποστατικῶν καί τῆς θείας χάριτος ὡς ὑποστατικῆς. Ἔτσι γίνεται κατανοητή ἡ θέωση ὡς υἱο-θεσία, ἡ ὁποία παραπέµπει εὐθέως στό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. έν εἶναι τυχαία κατά τούς περσοναλιστές ἡ ἔκφραση «Ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ἡµῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ», διότι σηµαίνει ὅτι τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ εἶναι κατ ἐξοχήν ὁ φορέας τῆς χάριτος. Τρίτον, ἡ θέωση προσφέρεται διά τῶν 4

5 µυστηρίων τοῦ Βαπτίσµατος καί τῆς Θείας Εὐχαριστίας καί ἀποτελεῖ τήν εἰσαγωγή τοῦ προσώπου στή σχέση µεταξύ Πατρός καί Υἱοῦ. Εἶναι ἡ ταύτιση τοῦ θεούµενου προσώπου µέ τό πρόσωπο τοῦ Υἱοῦ. Τέταρτον, τά µυστήρια θεωροῦνται ὡς γεγονότα σχέσεων µεταξύ τῶν βαπτισµένων καί τῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ἡ θέση αὐτή φωτίζεται καλύτερα ἀπό τήν ἀπόρριψη κάθε λεγόµενης ἀτοµιστικῆς θεώρησης τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου. Ἐδῶ ἀκολουθίες, ὅπως π.χ τῆς θείας µεταλήψεως, ἀπορρίπτονται, διότι τό νόηµα τῶν εὐχῶν ἀφορᾶ «τήν ἀτοµική ἐξασφάλιση τοῦ δεουµένου Ἐνδιαφέρει ἀτοµικά ὁ χριστιανός νά µεταλάβει ἀνενόχως καί ἀκατακρίτως τῶν ὑπερφυσικῶν δωρηµάτων. Τό πόσο ἐµφατικά ἀγνοεῖται τό ἐκκλησιαστικό γεγονός, ἡ ὕπαρξη συν-κοινωνούντων ἀδελφῶν, εἶναι πραγµατική ἔκπληξη». Συναφῶς, ἔργα ὅπως ἡ φιλοκαλία τῶν ἱερῶν νηπτικῶν ἀπορρίπτονται, διότι ἡ ἀνθολόγηση τῶν κειµένων ὑποτάσσεται πλήρως στή λογική τῆς ἀτοµιστικῆς σωτηρίας. Ἐδῶ κλείνει ἡ περσοναλιστική ἑρµηνευτική τῶν ὅρων καί ἀνοίγει ἡ ἑρµηνεία τοῦ ἁγίου Μαξίµου τοῦ Ὁµολογητοῦ. Στό σύνολο τοῦ ἔργου τοῦ ἁγίου Μαξίµου ὑπάρχει µιά ἑνιαία ἀντίληψη περί τῆς κτιστῆς φύσεως τόσο τῶν νοητῶν ὅσο καί τῶν αἰσθητῶν. Ἡ φύση καθώς παραδίδεται ἀπό τίς ἐνέργειες τοῦ δηµιουργοῦ Θεοῦ εἶναι ἀδύνατον νά ἐνέχει ἔστω καί σπερµατικά ὁποιαδήποτε µορφή κακίας ἢ ἁµαρτωλότητας. Ἤδη ἀπό τά πρώϊµα ἔργα του, καί συγκεκριµένα στά κεφάλαια περί ἀγάπης, ὁ ἅγιος Μάξιµος µέ σαφήνεια ἀποδίδει τήν ἁµαρτωλότητα στήν ἐµπαθῆ κίνηση τοῦ νοός, γιά τήν ὁποία ἀποκλειστική εὐθύνη φέρει ἡ ὑπόσταση ἑκάστου ἀνθρώπου καί σέ καµµιά περίπτωση ἡ θεόσδοτη φύση του. Γράφει χαρακτηριστικά: «Τά αἰσθητά πράγµατα βρίσκονται ἔξω ἀπό τό νοῦ, ἐνῶ τά νοήµατα αὐτῶν τῶν πραγµάτων βρίσκονται ἐντός τοῦ νοός. Ἀπό τό νοῦ λοιπόν ἐξαρτᾶται ἡ ὀρθή ἢ ἡ κακή χρήση αὐτῶν. ιότι ἀπό τήν ἐσφαλµένη χρήση τῶν νοηµάτων ἀκολουθεῖ ἡ κακή χρησιµοποίηση τῶν πραγµάτων». Ἡ ἀνθρώπινη φύση καί τά πράγµατα χαρακτηρίζονται θεόσδοτα καί καλά κατά τήν φύση: «Ἀπό τά πράγµατα πού µᾶς δόθηκαν ἀπό τό Θεό γιά χρήση, ἄλλα ἀπό αὐτά βρίσκονται µέσα στήν ψυχή, ἄλλα στό σῶµα, καί ἄλλα ἔξω ἀπό τό σῶµα γιά παράδειγµα µέσα στήν ψυχή βρίσκονται οἱ δυνάµεις αὐτῆς, στό σῶµα τά αἰσθητήρια ὄργανα καί τά ὑπόλοιπα µέλη, ἐνῶ ἔξω ἀπό τό σῶµα βρίσκονται οἱ τροφές, τά κτήµατα καί τά ὑπόλοιπα. Ἡ καλή ἢ ἡ κακή χρήση αὐτῶν µας καθιστοῦν ἐνάρετους ἢ κακούς». Ἡ φύση ὅπως παραδίδεται ἀπό τό Θεό ὄχι µόνο δέν ἐνέχει τήν ἁµαρτωλότητα ἐν ἑαυτῇ, ἀλλά τοὐναντίον βοηθᾶ τόν ἄνθρωπο κατά τόν ἅγιο Μάξιµο στήν πραγµατοποίηση τοῦ ἀγαθοῦ. Γράφει ὁ ἅγιος: «Τρία πράγµατα εἶναι ἐκεῖνα πού µᾶς ὠθοῦν στό νά πράττουµε τά καλά 5

6 τά φυσικά σπέρµατα, οἱ ἅγιες δυνάµεις καί ἡ ἀγαθή προαίρεση Ἐπίσης τρία εἶναι ἐκεῖνα πού µᾶς παρακινοῦν νά πράττουµε τά κακά τά πάθη, οἱ δαίµονες, καί ἡ κακή προαίρεση». Ἀξιοσηµείωτο καί σαφές ἀπό τίς δυό τριάδες εἶναι ὅτι τά πάθη καί ἡ προαίρεση ἀναφέρονται στό πρόσωπο ἑκάστου ἀνθρώπου καί ὄχι στή φύση. Στό σύνολο σχεδόν τῶν ἔργων τοῦ ἁγίου ὑπάρχει ἡ διάκριση γνώµης καί φύσης, κατά τήν ὁποία ἡ γνώµη ἀποτελεῖ τόν ὑποστατικό τρόπο διαχείρισης τῆς φύσεως. Μέ ἄλλα λόγια ἡ γνώµη ἀναφέρεται στό πρόσωπο, ἐνῶ ἡ φύση στό κοινό εἶδος τῶν κτιστῶν. Ἡ φύση διαλύεται, διαιρεῖται σέ πολλές διαφορετικές καί ἐνάντιες µοῖρες ἐξαιτίας τῆς ἁµαρτητικῆς κίνησης τῆς γνώµης: «Ἡ φιλαυτία τῶν ἀνθρώπων ἀφοῦ ἢ ἀπώθησε ἢ ἐξαπάτησε τόν ἕνα καί τόν ἄλλο µας νόµο, διαίρεσε τήν µιά φύση σέ πολλές µοῖρες, κι ἀφοῦ εἰσήγαγε τήν ἀναλγησία πού τώρα ἐπικρατεῖ, ὅπλισε τήν ἀνθρώπινη φύση ἐναντίον τοῦ ἴδιου τοῦ ἑαυτοῦ της διά τῆς γνώµης». Προτρέπει ὁ ἅγιος τούς ἀνθρώπους νά ἐναρµονίσουν τή γνώµη τους µέ τή φύση, ὅπως τούς τήν ἔδωσε ὁ Θεός, οὕτως ὥστε νά καταφανεῖ ἡ ἀξία τῆς κατ εἰκόνα Θεοῦ δηµιουργίας τοῦ ἀνθρώπου. Γράφει χαρακτηριστικά «Καθένας πού µέ σώφρονα λογισµό καί εὐγένεια φρόνησης µπόρεσε νά ἐξαφανίσει αὐτήν τήν ἀνωµαλία τῆς φύσης, πρίν ἀπό τούς ἄλλους ἐλέησε τόν ἑαυτό του, δηµιουργώντας τή γνώµη του σύµφωνα µέ τή φύση καί προσχωρώντας στό Θεό σύµφωνα µέ τή φύση του καί δείχνοντας πάνω του ὡς νοεῖται ὁ λόγος τοῦ κατ εἰκόνα». Οἱ σηµαντικότερες ἐπισηµάνσεις περί φύσεως καί ἁµαρτίας ἐξάγονται ἀπό τά ὕστερα ἔργα τοῦ ἁγίου Μαξίµου κατά τήν µονοθελητική ἔριδα. Οἱ µονοθελῆτες ἀπέδιδαν στή φύση, πρῶτον χαρακτήρα ἀναγκαιότητας καί δεύτερον ἁµαρτίας, ὁπότε κατ αὐτόν τόν τρόπο ἠρνοῦντο τήν ὕπαρξη φυσικοῦ ἀνθρώπινου θελήµατος στό Χριστό. Φυσικό θέληµα σήµαινε γι αὐτούς ἀφενός τήν ὑποταγή τοῦ Χριστοῦ σέ ἀναγκαιότητα φυσικῶν κινήσεων, ἀφετέρου τήν ὑποταγή του σέ ἁµαρτητικές κινήσεις. Ἡ σύνδεση ἀναγκαιότητας καί ἁµαρτίας εἶχε ἤδη προηγηθεῖ σέ ἀπολλιναριστικούς κύκλους ἀναφορικά µέ τήν ὕπαρξη ἀνθρωπίνου νοός στό Χριστό. Τό ἀπολλιναριστικό ἐπιχείρηµα ἦταν ὅτι, ἂν ὁ νοῦς τοῦ Χριστοῦ ἦταν ἀναµάρτητος, τότε θά ἦταν ἀναγκασµένος καί, ἂν ὁ Χριστός εἶχε νοῦ ἀνθρώπινο, τότε σίγουρα θά εἶχε λογισµούς ταυτόσηµους µέ τήν ἁµαρτία. Ὁ ἅγιος Μάξιµος ἑρµηνεύοντας τό γεγονός τῶν δυό φυσικῶν θελήσεων στό Χριστό, ἐξηγεῖ ὅτι τά φυσικά εἶναι παντελῶς ἀναπολόγητα ὡς πρός τά ἔργα τῆς ἁµαρτίας καί συνεπῶς εἶναι ἀδιανόητο ἡ θεόσδοτη φύση τοῦ ἀνθρώπου νά ἐνέχει ὡς τέτοια οἱανδήποτε ἁµαρτωλότητα. Γράφει σχετικά γιά τό ἀνθρώπινο θέληµα τοῦ Χριστοῦ: «ὡς φύσει Θεός (ὁ Χριστός) ἤθελε τά σύµφωνα µέ τή φύση του θεῖα καί πατρικά καί ὁ ἴδιος πάλι ὡς φύσει 6

7 ἄνθρωπος ἤθελε τά κατά φύση ἀνθρώπινα, πού δέν ἀντιτίθενται καθόλου στό θέληµα τοῦ Πατέρα. Γιατί κανένα ἀπό τά φυσικά, ὅπως οὔτε ἡ ἴδια ἡ φύση στό σύνολό της, δέν ἀντιτίθεται ποτέ στόν αἴτιο τῆς φύσης, οὔτε βέβαια καί ἡ γνώµη καί ὅσα εἶναι τῆς γνώµης, ὅταν ὅµως συµβαδίζουν µέ τό λόγο τῆς φύσης». Ἡ εὐθεία σύνδεση προσώπου καί θελήµατος ἀναπόφευκτα ὁδηγεῖ στή διάσπαση τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καί στήν τριθεΐα. Λέγει ὁ ἅγιος: «ἂν τό χαρακτηρίσουν (τό θέληµα) ὑποστατικό, τότε ὁ Υἱός θά παρουσιαστεῖ µέ διαφορετικό θέληµα ἀπό τόν Πατέρα Ἀλλ εὐχαρίστως θά τούς ρωτοῦσα κι αὐτό. Ὁ Θεός καί Πατέρας τῶν ὅλων θέλει ἐπειδή εἶναι Πατέρας ἢ ἐπειδή εἶναι Θεός; Ἀλλ ἂν θέλει ἐπειδή εἶναι Πατέρας, θά εἶναι ἄλλο τό θέληµά του ἀπό τοῦ Υἱοῦ, γιατί ὁ Υἱός δέν εἶναι Πατέρας. Ἂν πάλι θέλει ἐπειδή εἶναι Θεός, τότε ἐπειδή Θεός εἶναι ὁ Υἱός, Θεός καί τό Ἅγιο Πνεῦµα, ἄρα θά ποῦν ὅτι τό θέληµα εἶναι τῆς φύσης, δηλαδή φυσικό». Τό ἴδιο ἀκριβῶς πρόβληµα γεννᾶται καί στήν περίπτωση χαρακτηρισµοῦ τῆς θείας χάριτος ὡς ὑποστατικῆς. Ἡ θεία χάρις ἂν εἶναι προσωπική-ὑποστατική, τότε πάλι ὁ Θεός ἐµφανίζεται µέ τρεῖς διαφορετικές ἐνέργειες ἀναλογοῦσες στίς τρεῖς ὑποστάσεις τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ἐπιπρόσθετα, ἂν ἡ ἐνέργεια εἶναι προσωπική ὑποστατική, τότε ὁ Χριστός ὡς µιά ὑπόσταση θά ἔχει καί µιά ἐνέργεια, ἡ ὁποία θά εἶναι κτιστή καί ἄκτιστη µαζί πράγµα ἀδύνατον. Στό ζήτηµα τῆς θεώσεως τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ἅγιος Μάξιµος ἑρµηνεύοντας τό χωρίο τοῦ Ἀποστόλου Παύλου περί γνώσης τοῦ Θεοῦ ἐκ µέρους καί τό χωρίο τοῦ εὐαγγελιστῆ Ἰωάννη περί θέασης τῆς δόξας τοῦ Μονογενοῦς, ἀποφαίνεται ὅτι εἶναι ἀδύνατη ἡ γνώση τοῦ προσώπου τοῦ Θεοῦ Λόγου (ὅπως προτείνουν οἱ περσοναλιστές) διότι «Καί µήποτε ὁ µέν ἅγιος Παῦλος τήν ὡς Θεοῦ Λόγου γνῶσιν ἐκ µέρους ἔφη γινώσκειν. Ἐκ γάρ τῶν ἐνεργειῶν, ποσῶς µόνον γινώσκεται. Ἡ γάρ ἐπ αὐτῷ κατ οὐσίαν τε καί ὑπόστασιν γνῶσις, ὁµοίως πᾶσιν ἀγγέλοις τε καί ἀνθρώποις, καθέστηκεν ἄβατος, κατ οὐδέν οὐδενί γινωσκοµένη» Τό αὐτό ακριβῶς ἐπαναλαµβάνει καί ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαµὰς γιά τήν ἄκτιστη ἐνέργεια τῆς Ἁγίας Τριάδος: «οἱ θεόσοφοι δέ πατέρες, κοινῇ συνεληλυθότες ἀπεφήναντο ἐνοικεῖν µέν τήν θεότητα τοῖς ὡς χρεών κεκαθαρµένοις, ἀλλ οὐχ ὡς ἔχει φύσεως. Οὔτε τοίνυν κατά τήν οὐσίαν οὔτε καθ ὑπόστασίν τινα µέτοχός τις γίνεται Θεοῦ Ἡ δέ κοινή τῆς τρισυποστάτου φύσεως ἐνέργειά τε καί δύναµις, διαφόρως µεριζοµένη καί καταλλήλως τοῖς µετέχουσι, διά τοῦτο καί χωρητή γίνεται τοῖς κεχαριτωµένοις». έν µετέχεται συνεπῶς τό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ Λόγου, ἀλλά ἡ κοινή ἐνέργεια τῆς τρισυπόστατης φύσης. Αὐτό φυσικά δέν συνεπάγεται 7

8 µετοχή σέ ἀπρόσωπη οὐσία ὅπως συµπεραίνει ἡ περσοναλιστική ἑρµηνευτική-, διότι ἡ θεία φύση εἶναι τρισυπόστατη. Καταληκτικά, ὁδηγεῖται κανείς στά ἐξῆς συµπεράσµατα: Α) Ἡ περσοναλιστική ἑρµηνευτική ἀνατρέπει ἐντελῶς σηµασιολογικά ὅρους, διατυπώσεις, σηµαίνοντα καί σηµαινόµενα στά κείµενα τῆς πατερικῆς παράδοσης καί τοῦ ἁγίου Μαξίµου. Β) Αὐτή ἡ ἀνατροπή δηλώνεται ὡς πιστή ἑρµηνεία τῶν πηγῶν καί προσαρµογή στίς ἀνάγκες τοῦ παρόντος. Γ) Ἡ περσοναλιστική ἀντίληψη περί ἀνθρώπινης φύσης ὡς ταυτιζόµενης µέ τήν ἁµαρτία καί τήν ἀναγκαιότητα, ὁδηγεῖ σέ µιά ἀντίληψη τῶν µυστηρίων ὡς αὐτόµατων γεγονότων µεταµόρφωσης καί θέωσης τοῦ ἀνθρώπου. ) Ἀντίστροφα, ἡ τόσο ἔντονη ἐξαχρείωση τῆς φύσης, ἀφενός ἀφήνει ἐλάχιστα περιθώρια στήν ἀσκητική προσπάθεια τοῦ ἀνθρώπου, ἀφετέρου ἐπείγεται γιά µιά -ἔξωθεν ἀπό τήν ἀσκητική- αὐτόµατη µεταµόρφωση τῆς χάριτος. Ε) Ἡ ἀπόρριψη βασικῶν κειµένων τῆς παράδοσης, ὅπως π.χ τῆς Φιλοκαλίας, ἐξαιτίας τῆς ἐµµονῆς σέ αὐτό πού ὁ περσοναλισµός ὀνοµάζει γεγονός τῆς σχέσης, ἀφενός παραπέµπει ἑρµηνευτικά σέ ἕναν ἄνευ βάθους φιλοσοφικό κοινωνισµό, ὁ ὁποῖος ἀδυνατεῖ νά προσπελάσει τό νόηµα τῶν κειµένων τῆς παράδοσης, ἀφετέρου συνιστᾶ µιά κακοποίηση τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς. Αὐτά ἔχουν ἤδη ἐπισηµανθεῖ στό ἔργο τοῦ Σεβασµιωτάτου Ναυπάκτου ἐκτενῶς. Ἐνδεικτικά ἀναφέρω τά κεφάλαια περί ἐλευθερίας καί βούλησης τοῦ προσώπου στό βιβλίο «Μεταπατερική Θεολογία καί ἐκκλησιαστική πατερική ἐµπειρία» καί τό κεφάλαιο περί µυστηρίων καί µαγικῆς θρησκευτικότητας στό βιβλίο του «Μεταφράσεις: Μυστήρια καί Ἄσκηση». Σᾶς εὐχαριστῶ πολύ. (Εἰσήγηση στό Θεολογικό Συνέδριο «Θεολογία καί Ποιµαντική», Ναύπακτος

4. ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ

4. ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ 4. ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ Βασική προϋπόθεση γιά νά μιλήσει κανείς γιά τόν Θεόν μας εἶναι ἡ σαφής διάκριση μεταξύ τῶν ὅρων : οὐσίας ἤ φύσεως καί ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι, ὁ Θεός μας

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 19 Μαΐου 2019.

Κυριακή 19 Μαΐου 2019. 14 Κυριακή 19 Μαΐου 2019. Κυριακή τοῦ παραλύτου Ἰω. 5, 1 15. «... μετὰ ταῦτα εὑρίσκει αὐτὸν ὁ Ἰησοῦς ἐν τῷ ἱερῷ καὶ εἶπεν αὐτῷ ἴδε ὑγιὴς γέγονας μηκέτι ἁμάρτανε, ἵνα μὴ χεῖρόν σοί τι γένηται» (Ἰω. 5, 14).

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. (Β Κυριακή τῶν Νηστειῶν).

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. (Β Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Μήνας Μάρτιος 4 Μαρτίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. (Β Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Μάρκ. 2, 1-12 «...ἰδών δέ ὁ Ἰησοῦς τήν πίστιν αὐτῶν λέγει τῷ παραλυτικῷ τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ

Διαβάστε περισσότερα

Εὐλογημένη ἡ ἐπιθυμία τοῦ πλούσιου νέου σήμερα νά

Εὐλογημένη ἡ ἐπιθυμία τοῦ πλούσιου νέου σήμερα νά 13η Κυριακή Λουκᾶ (Λκ. 18, 18 27) 26 Νοεμβρίου 2017 «...πάντα ὅσα ἔχεις πώλησον καί διάδος πτωχοῖς,...καί δεῦρο ἀκολούθει μοι» Εὐλογημένη ἡ ἐπιθυμία τοῦ πλούσιου νέου σήμερα νά μάθει τόν τρόπο τῆς σωτηρίας

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (Γ Κυριακή τῶν Νηστειῶν).

Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (Γ Κυριακή τῶν Νηστειῶν). 11 Μαρτίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (Γ Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Μάρκου 8, 34 9, 1. Ἡμέρα πανεπίσημη σήμερα ἄγει ἡ Ἐκκλησία μας. Ἡμέρα πού ὑψώνεται μπροστά στά ἑκατομμύρια τῶν ὀρθοδόξων

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019.

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019. 44 Μήνας Μάρτιος 2019. Κυριακή 3 Μαρτίου 2019. Κυριακή τῆς Ἀπόκρεω. Ματθ. 25, 31 46. «...δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τήν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπό καταβολῆς κόσμου» (Ματθ.

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Θωμᾶ.

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Θωμᾶ. Μήνας Ἀπρίλιος 15 Ἀπριλίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Θωμᾶ. Ἰωάν. 20, 19 31. Κυριακή τοῦ Ἀντίπασχα σήμερα καί ἐδῶ καί μία ἑβδομάδα εἰσήλθαμε στήν πιό χαρούμενη περίοδο τοῦ ἔτους, στήν περίοδο τοῦ Πεντηκοσταρίου.

Διαβάστε περισσότερα

Ἕνα συγκλονιστικό περιστατικό ἀκούσαμε σήμερα

Ἕνα συγκλονιστικό περιστατικό ἀκούσαμε σήμερα 6η Κυριακή Λουκᾶ (Λκ. 8, 27 39) 22 Ὀκτωβρίου 2017 «Τί ἐμοί καί σοί, Ἰησοῦ υἱέ τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου; δέομαί σου, μή μέ βασανίσῃς» Ἕνα συγκλονιστικό περιστατικό ἀκούσαμε σήμερα στήν εὐαγγελική περικοπή.

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΡΗΣΕ ΕΝΟΣ ΛΕΠΤΟΥ ΣΙΓΗ. Ἡ καρδιά (ἔλεγε κάποτε ὁ γέροντας Παΐσιος) εἶναι ὅπως τό ρολόι.

Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΡΗΣΕ ΕΝΟΣ ΛΕΠΤΟΥ ΣΙΓΗ. Ἡ καρδιά (ἔλεγε κάποτε ὁ γέροντας Παΐσιος) εἶναι ὅπως τό ρολόι. Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΡΗΣΕ ΕΝΟΣ ΛΕΠΤΟΥ ΣΙΓΗ. Ἡ καρδιά (ἔλεγε κάποτε ὁ γέροντας Παΐσιος) εἶναι ὅπως τό ρολόι. Καί πράγματι εἶναι! σταματώντας ὁ χρόνος της, χρόνος ὅπου μετριοῦνται μέ τούς χτύπους τῆς καρδιᾶς, σταματάει

Διαβάστε περισσότερα

Η πρώτη γνωστή συλλογή ορισμένων βιβλίων της Κ. Δ. οφείλεται στον αιρετικό Μαρκίωνα (140 μ.χ., Ρώμη)

Η πρώτη γνωστή συλλογή ορισμένων βιβλίων της Κ. Δ. οφείλεται στον αιρετικό Μαρκίωνα (140 μ.χ., Ρώμη) Η πρώτη γνωστή συλλογή ορισμένων βιβλίων της Κ. Δ. οφείλεται στον αιρετικό Μαρκίωνα (140 μ.χ., Ρώμη) Α Ο ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ MURATORI Ο κατάλογος έχει ιδιαίτερη αξία για τον κανόνα της Κ. Διαθήκης. Είναι ο αρχαιότερος

Διαβάστε περισσότερα

Η Παύλεια Θεολογία. Πνευματολογία. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογία

Η Παύλεια Θεολογία. Πνευματολογία. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η Πνευματολογία Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογία Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Αι ιστορικαί χειροτονίαι των Γ.ΟΧ. υπό του αειμνήστου Επισκόπου Βρεσθένης κυρού Ματθαίου του Α’ το έτος 1948

Αι ιστορικαί χειροτονίαι  των Γ.ΟΧ. υπό  του αειμνήστου Επισκόπου Βρεσθένης κυρού Ματθαίου του Α’ το έτος 1948 188 Η ΑΓΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ΕΣΤΙΝ Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΠΙ ΤΗΣ ΓΗΣ, Η ΑΠΟ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ ΚΟΣΜΟΥ, (Αγιος Νεκταριος) Η ΜΙΑ, ΑΓΙΑ, ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ. Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ εἶναι

Διαβάστε περισσότερα

Δερμάτινοι Χιτῶνες Ἀναφορά στήν βιολογική ζωή, τίς ἀσθένειες, τά γηρατειά, τόν θάνατο καί τήν ὥρα τοῦ θανάτου

Δερμάτινοι Χιτῶνες Ἀναφορά στήν βιολογική ζωή, τίς ἀσθένειες, τά γηρατειά, τόν θάνατο καί τήν ὥρα τοῦ θανάτου Δερμάτινοι Χιτῶνες Ἀναφορά στήν βιολογική ζωή, τίς ἀσθένειες, τά γηρατειά, τόν θάνατο καί τήν ὥρα τοῦ θανάτου Περιεχόμενα Εἰσαγωγικά Α Ἀπό τό εἶναι στό εὖ εἶναι καί στό ἀεί εὖ εἶναι 1. Φυσικοί νόμοι καί

Διαβάστε περισσότερα

Ἐμπειρική δογματική τόμος Α

Ἐμπειρική δογματική τόμος Α Ἐμπειρική δογματική τόμος Α...Τά κλειδιά τῆς ἐμπειρικῆς θεολογίας εἶναι ἡ πορεία τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τό κατ εἰκόνα στό καθ ὁμοίωση, ἀπό τήν κατάσταση τοῦ δούλου, στήν κατάσταση τοῦ μισθωτοῦ καί τοῦ υἱοῦ,

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 29η Σεπτεμβρίου 2019 (Κυριακή Β Λουκᾶ).

Κυριακή 29η Σεπτεμβρίου 2019 (Κυριακή Β Λουκᾶ). 21 Κυριακή 29η Σεπτεμβρίου 2019 (Κυριακή Β Λουκᾶ). Λκ. 6, 31 36. «ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς ὑμῶν» Λκ. 6, 35. Ἀπ ὅλα τά λόγια καί τίς διδασκαλίες τοῦ Ἰησοῦ αὐτός ὁ λόγος Του φαντάζει ὡς ὁ πιό δύσκολος. Ἡ ἀγάπη

Διαβάστε περισσότερα

Σύνοδος οὐρανοῦ καί γῆς

Σύνοδος οὐρανοῦ καί γῆς Σύνοδος οὐρανοῦ καί γῆς...ἡ ὀρθόδοξη εἰκόνα εἶναι καρπός τῆς ἀποκαλυπτικῆς ἐμπειρίας τῶν θεουμένων ἁγίων. Εἶναι γνωστόν ὅτι οἱ ἅγιοι, ὅταν φθάνουν στήν θέωση καί τήν θεωρία τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, μετέχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 12: Ο ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 12: Ο ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 12: Ο ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 5 Μαΐου 2019.

Κυριακή 5 Μαΐου 2019. 1 Μέρος Γ, Μάιος Αὔγουστος 2019 Μήνας Μάιος Κυριακή 5 Μαΐου 2019. Κυριακή τοῦ Θωμᾶ Ἰω. 20, 19 31. Χριστός Ἀνέστη! Εἶναι τό μήνυμα καί τό τραγούδι τῆς ἐλπίδας καί τῆς χαρᾶς, πού παιανίζει ἀπό τό λαμπροφόρο

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 28 Ἰουλίου 2019.

Κυριακή 28 Ἰουλίου 2019. 69 Κυριακή 28 Ἰουλίου 2019. Κυριακή ΣΤ Ματθαίου Μτθ. 9, 1 8. «...ἐξουσίαν ἔχει ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἐπί τῆς γῆς ἀφιέναι ἁμαρτίας...» (Μτθ. 9, 6) Πάντοτε ὁ λόγος περί ἐξουσίας εἶναι ἐπίκαιρος, διότι οἱ ἄνθρωποι

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 15: Η ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΟΥ ΓΝΩΜΙΚΟΥ ΘΕΛΗΜΑΤΟΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 15: Η ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΟΥ ΓΝΩΜΙΚΟΥ ΘΕΛΗΜΑΤΟΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 15: Η ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΟΥ ΓΝΩΜΙΚΟΥ ΘΕΛΗΜΑΤΟΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

1. Η Αγία Γραφή λέει ότι ο Χριστός είναι η μόνη δυνατότητα σωτηρίας. 2. Ο Θεός φανερώνεται στην Παλαιά Διαθήκη πάντα με κεραυνούς και αστραπές.

1. Η Αγία Γραφή λέει ότι ο Χριστός είναι η μόνη δυνατότητα σωτηρίας. 2. Ο Θεός φανερώνεται στην Παλαιά Διαθήκη πάντα με κεραυνούς και αστραπές. ΜΑΘΗΜΑ 13 Ο Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε πρότασης τη λέξη «σωστό»

Διαβάστε περισσότερα

Παραμονή Χριστουγέννων φέτος ἡ Κυριακή πρό τῆς

Παραμονή Χριστουγέννων φέτος ἡ Κυριακή πρό τῆς Κυριακή πρό τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως (Μτθ. 1, 1 25) 24 Δεκεμβρίου 2017 «...ἰδοὺ ἡ παρθένος ἐν γαστρὶ ἕξει καὶ τέξεται υἱόν, καὶ καλέσουσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ Εμμανουήλ, ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον μεθ ἡμῶν ὁ Θεός»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΧΕΛΑΙΟ. π.βασίλειος Καλλιακμάνης Καθηγητής Τμήματος Θεολογίας Α.Π.Θ.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΧΕΛΑΙΟ. π.βασίλειος Καλλιακμάνης Καθηγητής Τμήματος Θεολογίας Α.Π.Θ. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΧΕΛΑΙΟ π.βασίλειος Καλλιακμάνης Καθηγητής Τμήματος Θεολογίας Α.Π.Θ. Η εισήγηση σε πέντε ενότητες Εισαγωγικά Ευχέλαιο και Ευχαριστία Ευχέλαιο και Μετάνοια Το ευχέλαιο

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 22: Ο ΧΡΥΣΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 22: Ο ΧΡΥΣΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 22: Ο ΧΡΥΣΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 2 Ἰουνίου 2019.

Κυριακή 2 Ἰουνίου 2019. 24 Μήνας Ἰούνιος Κυριακή 2 Ἰουνίου 2019. Κυριακή τοῦ τυφλοῦ Ἰω. 9, 1 38. Σήμερα ἡ Ἐκκλησία θέλει νά μᾶς δώσει νά καταλάβουμε ὅτι ὁ Χριστός, ὡς τέλειος Θεός, εἶναι ὁ Μέγας Δημιουργός τοῦ σύμπαντος. Ἡ δημιουργική

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική Γραμματεία

Χριστιανική Γραμματεία Χριστιανική Γραμματεία Ενότητα 1-B A2: Αρειανοί Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ. Πρόγραμμα Διαχείρισης Εκκλησιαστικών Κειμηλίων Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

μακέτα τελική πως σωζόμαστε.qxp_layout 1 21/2/17 12:47 μ.μ. Page 3 πῶς σωζόμαστε;

μακέτα τελική πως σωζόμαστε.qxp_layout 1 21/2/17 12:47 μ.μ. Page 3 πῶς σωζόμαστε; πῶς σωζόμαστε; Κάλλιστος Ware Μητροπολίτης Διοκλείας πῶς σωζόμαστε; H ENNOIA TΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ Mετάφραση: Πολυξένη Τσαλίκη-Κιοσόγλου Ἐπιμέλεια ἔκδοσης: Βασίλης Ἀργυριάδης Τίτλος πρωτοτύπου:

Διαβάστε περισσότερα

Η Παύλεια Θεολογία. Σωτηριολογία. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας

Η Παύλεια Θεολογία. Σωτηριολογία. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η Σωτηριολογία Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Ο Τριαδικός Θεός: Η Τριαδικότητα και η Μοναδικότητα του Θεού

Ο Τριαδικός Θεός: Η Τριαδικότητα και η Μοναδικότητα του Θεού 12 Νοεμβρίου 2018 Ο Τριαδικός Θεός: Η Τριαδικότητα και η Μοναδικότητα του Θεού Θρησκεία / Θεολογία Βασίλειος Γκρίλλας, Θεολόγος, ΜΑ Θεολογίας Το βασικότερο δόγμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι το Τριαδολογικό.

Διαβάστε περισσότερα

Ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου

Ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου Ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου Λίγο καιρό πρίν ἀπό τό πάθος Του, ὁ Κύριος, ἀφοῦ παρέλαβε τούς τρεῖς προκρίτους μαθητές, τόν Πέτρο, τόν Ἰάκωβο καί τόν Ἰωάννη, ἀνέβηκε στό ὄρος Θαβώρ καί ἐκεῖ, ἐνώπιον αὐτῶν μεταμορφώθηκε.

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 23 Ἰουνίου 2019.

Κυριακή 23 Ἰουνίου 2019. 39 Κυριακή 23 Ἰουνίου 2019. Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων Μτθ. 10, 32 33, 37 38, καί 19, 27 30. «ἀποκριθεὶς ὁ Πέτρος εἶπεν αὐτῷ ἰδοὺ ἡμεῖς ἀφήκαμεν πάντα καὶ ἠκολουθήσαμέν σοι τί ἄρα ἔσται ἡμῖν;» (Μτθ. 19,

Διαβάστε περισσότερα

Μαχόμενη Θεολογία. Περιεχόμενα. 1. Τί πολίτες θέλει ἡ σύγχρονη ἐξουσία; Μιά συνέντευξη γιά τά ναρκωτικά. 2. Ἡ σημασία τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ

Μαχόμενη Θεολογία. Περιεχόμενα. 1. Τί πολίτες θέλει ἡ σύγχρονη ἐξουσία; Μιά συνέντευξη γιά τά ναρκωτικά. 2. Ἡ σημασία τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ Μαχόμενη Θεολογία Περιεχόμενα Πρόλογος 1996 1. Τί πολίτες θέλει ἡ σύγχρονη ἐξουσία; Μιά συνέντευξη γιά τά ναρκωτικά 1997 2. Ἡ σημασία τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ 1998 3. Προβλήματα ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς 4.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑ Περιοδικό ἐκδιδόμενο κάθε Κυριακή

ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑ Περιοδικό ἐκδιδόμενο κάθε Κυριακή ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑ Περιοδικό ἐκδιδόμενο κάθε Κυριακή Ὑπό Ἐπισκόπου Ἰερεμίου, Μητροπολίτου Ἱ. Μ. Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως «Εἰς πόλιν ἤ εἰς Ρούμελην, ὅπου περιπατήσεις, παντοῦ ἀκούεις ὄνομα τό τῆς Προυσιωτίσσης»

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ 2014 Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή «Αυτός σήκωσε τις αμαρτίες μας με το ίδιο Του το σώμα στο σταυρό, για να πεθάνουμε κι εμείς ως προς την αμαρτία και να

Διαβάστε περισσότερα

Να ιεραρχήσετε τα παρακάτω στάδια από τις φάσεις της θείας οικονομίας

Να ιεραρχήσετε τα παρακάτω στάδια από τις φάσεις της θείας οικονομίας ΜΑΘΗΜΑ 7 Ο Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Να ιεραρχήσετε τα παρακάτω στάδια από τις φάσεις της θείας οικονομίας σύμφωνα με τη χρονική σειρά που πραγματοποιήθηκαν: 1. Προαναγγελία του Μεσσία

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 30 Ἰουνίου 2019.

Κυριακή 30 Ἰουνίου 2019. 45 Κυριακή 30 Ἰουνίου 2019. Κυριακή Β Ματθαίου Σύναξις τῶν ἁγίων ἐνδόξων 12 ἀποστόλων Μτθ. 9, 36 καί 10, 1 8. Εἶναι ἄδικο οἱ κατώτεροι καί οἱ μέτριοι νά ὁμιλοῦν γιά τούς ἀρίστους καί τούς τελείους. Ἐντούτοις

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Ὀρθοδοξίας (Α Κυριακή τῶν Νηστειῶν).

Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Ὀρθοδοξίας (Α Κυριακή τῶν Νηστειῶν). 25 Φεβρουαρίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Ὀρθοδοξίας (Α Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Ἰωάν. 1, στίχ. 44 52. «Ἔρχου καί ἴδε» (Ἰωάν. 1, 47). Μία ἀπό τίς μεγαλύτερες ἀγωνίες τοῦ ἀνθρώπου εἶναι νά θέλει νά μιλήσει,

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 18: ΤΑ ΔΟΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΩΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΖΩΗΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 18: ΤΑ ΔΟΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΩΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΖΩΗΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 18: ΤΑ ΔΟΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΩΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΖΩΗΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τόν Ἅγιον Ἰωάννην τόν Πρόδρομον.

Εἰς τόν Ἅγιον Ἰωάννην τόν Πρόδρομον. Μήνας Ἰανουάριος 7 Ἰανουαρίου 2018. Εἰς τόν Ἅγιον Ἰωάννην τόν Πρόδρομον. Μεγάλη καί ἐπίσημη ἡμέρα εἶναι σήμερα γιά τήν Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία ἀμέσως μετά ἀπό τήν ἑορτή τῶν Θεοφανείων. Μπροστά στά πλήθη

Διαβάστε περισσότερα

π. Ἰωάννης Σ. Ρωμανίδης, ἕνας κορυφαῖος δογματικός θεολόγος τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας

π. Ἰωάννης Σ. Ρωμανίδης, ἕνας κορυφαῖος δογματικός θεολόγος τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας π. Ἰωάννης Σ. Ρωμανίδης, ἕνας κορυφαῖος δογματικός θεολόγος τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας Οἱ διασωθεῖσες ἐπιστολές τοῦ Ρωμανίδη πρός τόν Φλωρόφσκι εἶναι σημαντικές, γιατί παρουσιάζουν τήν σχέση καί

Διαβάστε περισσότερα

ατηρηθῆ ἡ ἐσωτερική ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας, ὅταν χάνεται ἡ ἀποκαλυπτική ἀλήθεια (δόγμα) καί ἡ ἀσκητική - νηπτική προϋπόθεση βιώσεως καί διατηρήσεως τοῦ

ατηρηθῆ ἡ ἐσωτερική ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας, ὅταν χάνεται ἡ ἀποκαλυπτική ἀλήθεια (δόγμα) καί ἡ ἀσκητική - νηπτική προϋπόθεση βιώσεως καί διατηρήσεως τοῦ Παλαιά καί νέα Ρώμη Μετά τήν Πεντηκοστή ἐπεκτάθηκε ἡ Ἐκκλησία σέ ὅλον τόν κόσμο καί μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου διαρθρώθηκε σέ τοπικές Ἐκκλησίες σέ μιά ἑνότητα, κατά τόν εὐχαριστιακό λόγο «μελίζεται καί διαμερίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Ποιος είναι ο Θεός κατά την πίστη του Χριστιανισμού. Διδ. Εν. 4

Ποιος είναι ο Θεός κατά την πίστη του Χριστιανισμού. Διδ. Εν. 4 Ποιος είναι ο Θεός κατά την πίστη του Χριστιανισμού Διδ. Εν. 4 Ο Θεός είναι άγνωστος στην ουσία του και γνωστός με τις ενέργειές του στον κόσμο όλα τα όντα γιατί δίνει την ύπαρξη σε αυτά Ενέργειες= Θεϊκές

Διαβάστε περισσότερα

* * * Κάθε ἀξίωμα πού δίνει ὁ Θεός τό δίνει γιά νά εἶναι ὁ χαρισματοῦχος διάκονος τοῦ λαοῦ καί νά ὑπηρετήση τόν λαό καί ὄχι

* * * Κάθε ἀξίωμα πού δίνει ὁ Θεός τό δίνει γιά νά εἶναι ὁ χαρισματοῦχος διάκονος τοῦ λαοῦ καί νά ὑπηρετήση τόν λαό καί ὄχι Ὁ Βλέπων Δέν πρέπει νά θεοποιοῦμε καί νά εἰδωλοποιοῦμε τά παιδιά, ἀλλά νά τά θεωροῦμε δῶρα τοῦ Θεοῦ σέ μᾶς. Αὐτό θά μᾶς ἀπαλλάξη ἀπό πολλές ψυχολογικές ἀρρωστημένες ἐξαρτήσεις, πού βασανίζουν τόσο τούς

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑ Περιοδικό ἐκδιδόμενο κάθε Κυριακή

ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑ Περιοδικό ἐκδιδόμενο κάθε Κυριακή ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑ Περιοδικό ἐκδιδόμενο κάθε Κυριακή Ὑπό Ἐπισκόπου Ἰερεμίου, Μητροπολίτου Ἱ. Μ. Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως «Εἰς πόλιν ἤ εἰς Ρούμελην, ὅπου περιπατήσεις, παντοῦ ἀκούεις ὄνομα τό τῆς Προυσιωτίσσης»

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ Ενότητα 6: ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 27 Ἰανουαρίου 2019

Κυριακή 27 Ἰανουαρίου 2019 14 Κυριακή 27 Ἰανουαρίου 2019 15η Κυριακή τοῦ Λουκᾶ. Λουκᾶ 19, 1 10 «...καί σπεύσας κατέβη» (Λκ. 19, 6) Ὁ μικρόσωμος Ζακχαῖος σήμερα παρουσιάζεται μέσ ἀπό τήν εὐαγγελική περικοπή πού ἀκούσαμε ὡς ἕνας γίγαντας

Διαβάστε περισσότερα

Ἡ «Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος» στήν Κρήτη θεολογικές καί ἐκκλησιαστικές θέσεις

Ἡ «Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος» στήν Κρήτη θεολογικές καί ἐκκλησιαστικές θέσεις Ἡ «Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος» στήν Κρήτη θεολογικές καί ἐκκλησιαστικές θέσεις Περιεχόμενα Εἰσαγωγή Α Βασικά θεολογικά καί ἐκκλησιολογικά θέματα γιά τίς Συνόδους καί τούς διαλόγους μέ τούς ἑτεροδόξους 1.

Διαβάστε περισσότερα

Μιά βραδυά στήν ἔρημο τοῦ Ἁγίου Ὄρους

Μιά βραδυά στήν ἔρημο τοῦ Ἁγίου Ὄρους Μιά βραδυά στήν ἔρημο τοῦ Ἁγίου Ὄρους Ἅγιε Γέροντα, ἄρχισα μέ φωνή χαμηλή, αὐτόν τόν καιρό μέ κατέλαβε πολύ δυνατά μιά ἐπιθυμία. Πιστεύω πώς ὁ Θεός τήν ἔχει φυτεύσει. Θέλω νά καθαριστῶ. Βλέπω μέσα μου

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 14 Ἀπριλίου 2019.

Κυριακή 14 Ἀπριλίου 2019. 75 Κυριακή 14 Ἀπριλίου 2019. 5η Κυριακή τῶν Νηστειῶν (Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας). Μρκ. 10, 32 45. Σήμερα, λίγες ἡμέρες πρίν ἀπό τά φρικτά Πάθη τοῦ Κυρίου, ἡ κοινή μητέρα, ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία προβάλλει μία μεγάλη

Διαβάστε περισσότερα

Τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι είναι; Διδ. Εν. 7

Τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι είναι; Διδ. Εν. 7 Τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι είναι; Διδ. Εν. 7 Ερώτημα προς τους μαθητές Τι λέγουν οι άνθρωποι για μένα; Οι μαθητές απαντούν Άλλοι λένε πως είσαι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, άλλοι ο Προφήτης Ηλίας και άλλοι

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 3 Δεκεμβρίου 2017

Κυριακή 3 Δεκεμβρίου 2017 Κυριακή 3 Δεκεμβρίου 2017 ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΔ ΛΟΥΚΑ Σοφονίου προφ., Ἀγγελῆ νεομ., Θεοδώρου Ἀλεξ. Ἀπολυτίκιον Παναγίας Προυσιωτίσσης Ἦχος α Τῆς Ἑλλάδος ἁπάσης Σύ προΐστασαι πρόμαχος καί τερατουργός ἐξαισίων τῇ ἐκ

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἀσώτου.

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἀσώτου. Μήνας Φεβρουάριος 4 Φεβρουαρίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἀσώτου. Λουκᾶ 15, 11 32. «...ἄνθρωπός τις εἶχε δύο υἱούς» (Λουκᾶ 15, 11). Μεγάλη ἀμηχανία αἰσθάνεται κάποιος, ὅταν πρέπει νά ἀγγίξει τή σημερινή

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τῶν Μυροφόρων.

Εἰς τήν Κυριακήν τῶν Μυροφόρων. 22 Ἀπριλίου 2018 Εἰς τήν Κυριακήν τῶν Μυροφόρων. Μαρκ 15, 43 16, 8 «...καί ἀναβλέψασαι θεωροῦσιν ὅτι ὁ λίθος ἀποκεκύλισται, ἦν γάρ μέγας σφόδρα» (Μάρκ. 16, 4). Κυριακή τῶν Μυροφόρων σήμερα καί τά μηνύματα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ. (Επιλεγόμενο Μάθημα - Χειμερινού Εξαμήνου 2013)

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ. (Επιλεγόμενο Μάθημα - Χειμερινού Εξαμήνου 2013) ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ (Επιλεγόμενο Μάθημα - Χειμερινού Εξαμήνου 2013) Διδάσκων: Αθ. Στογιαννίδης - Λέκτορας 8η Εβδοµάδα Η Φιλοσοφία της Παιδείας στην ορθόδοξη

Διαβάστε περισσότερα

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Δρ. Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος Ἐπ. Καθηγητὴς Γενικῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας Τµῆµα Θεολογίας - Θεολογικὴ Σχολὴ Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήµιο Ἀθηνῶν Γ Οἰκουµενικὴ

Διαβάστε περισσότερα

Θεολογία γεγονότων. Ὅπως ἡ ἰατρική ἐπιστήμη μεταδίδεται ἀπό ἰατρούς σέ μαθητές, ἔτσι μεταδίδεται καί ἡ πνευματική ἰατρική ἐπιστήμη στούς

Θεολογία γεγονότων. Ὅπως ἡ ἰατρική ἐπιστήμη μεταδίδεται ἀπό ἰατρούς σέ μαθητές, ἔτσι μεταδίδεται καί ἡ πνευματική ἰατρική ἐπιστήμη στούς Θεολογία γεγονότων Τά πάντα μέσα στήν Ἐκκλησία ἔχουν δογματικό καί ἀσκητικό χαρακτήρα, ἀφοῦ ἔχουν δημιουργηθῆ ἀπό ἁγίους Πατέρες, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἐμπειρίες τῆς πνευματικῆς ζωῆς καί ὁδηγοῦν τούς πιστούς

Διαβάστε περισσότερα

Ο άνθρωπος ως κοινωνός της θείας ζωής: κίνδυνος παρερμηνειών

Ο άνθρωπος ως κοινωνός της θείας ζωής: κίνδυνος παρερμηνειών 20 Μαρτίου 2019 Ο άνθρωπος ως κοινωνός της θείας ζωής: κίνδυνος παρερμηνειών Θρησκεία / Θεολογία Δημήτρης Ιωάννου, Φιλόλογος Συγγραφέας Μερικοί θεολόγοι ισχυρίζονται ότι ο άνθρωπος είναι κοινωνός της «θείας

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναῒτου, συγγραφέως τῆς Κλίμακος. (Δ Κυριακή τῶν Νηστειῶν).

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναῒτου, συγγραφέως τῆς Κλίμακος. (Δ Κυριακή τῶν Νηστειῶν). 18 Μαρτίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναῒτου, συγγραφέως τῆς Κλίμακος. (Δ Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Μάρκ. 9, 17-31 «Τοῦτο τό γένος ἐν οὐδενί δύναται ἐξελθεῖν εἰ μή ἐν προσευχῇ καί νηστείᾳ»

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 22α Σεπτεμβρίου 2019 (Κυριακή Α Λουκᾶ).

Κυριακή 22α Σεπτεμβρίου 2019 (Κυριακή Α Λουκᾶ). 15 Κυριακή 22α Σεπτεμβρίου 2019 (Κυριακή Α Λουκᾶ). Λκ. 5, 1 11. «συνέκλεισαν πλῆθος ἰχθύων πολύ». Λκ. 5, 6 Στή λίμνη τῆς Γεννησαρέτ ἔρχεται ὁ Κύριος σήμερα πρωί πρωί, γιά νά διδάξει τό λαό καί νά προσκαλέσει

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, και 3 επιλέγοντας τη σωστή

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, και 3 επιλέγοντας τη σωστή ΜΑΘΗΜΑ 6 Ο ΠΟΙΗΣΩΜΕΝ ΑΝΘΡΩΠΟΝ... Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, και 3 επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, κατά τη διδασκαλία του Χριστιανισμού, από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ. Στη συνέχεια,

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν μετά τά Φῶτα.

Εἰς τήν Κυριακήν μετά τά Φῶτα. 14 Ἰανουαρίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν μετά τά Φῶτα. Ματθ. 4, 12 17 «ὁ λαὸς ὁ καθήμενος ἐν σκότει εἶδε φῶς μέγα καὶ τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καὶ σκιᾷ θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς» (Ματθ. 4, 16). Ὁ Λυτρωτής,

Διαβάστε περισσότερα

Πατρολογία Ι. Εισαγωγή στην Πατρολογία Γραµµατεία και Θεολογία των Πατέρων των τεσσάρων πρώτων αιώνων.

Πατρολογία Ι. Εισαγωγή στην Πατρολογία Γραµµατεία και Θεολογία των Πατέρων των τεσσάρων πρώτων αιώνων. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Πατρολογία Ι. Εισαγωγή στην Πατρολογία Γραµµατεία και Θεολογία των Πατέρων των τεσσάρων πρώτων αιώνων. Ενότητα 3: Ο θεολογικός χαρακτήρας

Διαβάστε περισσότερα

Iohannes Damascenus - De theologia

Iohannes Damascenus - De theologia This text belongs to the Thesaurus Linguae Graecae (TLG ), a Research Center at the University of California, Irvine, which digitized it and owns the relevant Copyright. On May 15, 2008, Prof. M. Pantelia,

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 18 Αὐγούστου 2019.

Κυριακή 18 Αὐγούστου 2019. 84 Κυριακή 18 Αὐγούστου 2019. Κυριακή μετά τήν ἐορτήν, Θ Ματθαίου Μτθ. 14, 22 34. 27). «θαρσεῖτε, ἐγώ εἰμι μὴ φοβεῖσθε» (Μτθ. 14, Ἐντυπωσιακό τό θαῦμα πού παρακολουθοῦμε σήμερα. Γιά μία φορά ἀκόμη φαίνεται

Διαβάστε περισσότερα

Σεβασμιώτατε Μητροπολῖτα Καισαριανῆς, Βύρωνος & Ὑμηττοῦ, καί Πρόεδρε τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Λειτουργικῆς

Σεβασμιώτατε Μητροπολῖτα Καισαριανῆς, Βύρωνος & Ὑμηττοῦ, καί Πρόεδρε τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Λειτουργικῆς Χαιρετισμός του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνατίου Σεβασμιώτατε Μητροπολῖτα Καισαριανῆς, Βύρωνος & Ὑμηττοῦ, καί Πρόεδρε τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Λειτουργικῆς Ἀναγεννήσεως κ.

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Τυρινῆς.

Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Τυρινῆς. 18 Φεβρουαρίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Τυρινῆς. Ματθ. 6, 14 21. «Σήμερον μνείαν ποιούμεθα τῆς τοῦ Παραδείσου ἐξορίας τοῦ Ἀδάμ». Μ αὐτή τή φράση ὑποδηλώνει ὁ Συναξαριστής τῆς σημερινῆς ἡμέρας τό περιστατικό

Διαβάστε περισσότερα

Ὁ Βλέπων. Ἡ στάση μας πρός τόν πνευματικό πατέρα

Ὁ Βλέπων. Ἡ στάση μας πρός τόν πνευματικό πατέρα Ὁ Βλέπων Ἡ στάση μας πρός τόν πνευματικό πατέρα Ἡ σχέση τοῦ Σαμουήλ μέ τόν Σαούλ δείχνει τήν μεγάλη σημασία τοῦ πνευματικοῦ πατέρα στήν ζωή μας. Αὐτός μᾶς «χρίει» στήν πνευματική ζωή, αὐτός μᾶς ἀναγεννᾶ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ Εν Αθήναις e-book 2012

ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ Εν Αθήναις e-book 2012 ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ Εν Αθήναις e-book 2012 Συγγραφέας: dimdom 2 ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ Εν Αθήναις e-book 2012 ΦΑΚΟΙ Τό φῶς ἀπό τά κοντινά ἀντικείμενα συγκλίνει πίσω ἀπό τό φακό, στό ἐπίπεδό

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 4: Μετάβαση στη χριστιανική ηθική. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 4: Μετάβαση στη χριστιανική ηθική. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 4: Μετάβαση στη χριστιανική ηθική ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις

Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις ΜΑΘΗΜΑ 8 Ο ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ: Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΕΝΑΝΘΡΩΠΗΣΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις που δίνονται στην παρένθεση. Σε κάθε κενό αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 10 Φεβρουαρίου 2019.

Κυριακή 10 Φεβρουαρίου 2019. 25 Κυριακή 10 Φεβρουαρίου 2019. 17η Κυριακή τοῦ Ματθαίου Ματθ. 15, 21 28. «ὁ δὲ οὐκ ἀπεκρίθη αὐτῇ λόγον» (Ματθ. 15, 23). Μέ τό περιστατικό τῆς Χαναναίας πλουτίζει τή σημερινή ἡμέρα ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία,

Διαβάστε περισσότερα

«Λόγοι δημοσιεύονται»

«Λόγοι δημοσιεύονται» «Λόγοι δημοσιεύονται» Εὐχαριστιακοί καί περιστασιακοί λόγοι 1995-2015 Γ Ἐπικήδειοι καί ἐπιμνημόσυνοι λόγοι 1. Ὁ μακαριστός Ἐδέσσης Καλλίνικος * Ἰδιαίτερη συγκίνηση αἰσθάνθηκα σήμερα πού λειτούργησα στόν

Διαβάστε περισσότερα

Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_8712 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1

Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_8712 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1 Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_8712 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1 α) Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Β Ἐκκλησιαστική κρίση

Περιεχόμενα. Β Ἐκκλησιαστική κρίση Ἐνιαύσιον 2005 Περιεχόμενα Πρόλογος Α Ἄρθρα 1. Τό Πάσχα ἡμῶν Τό ἀναστάσιμο ἦθος Τά θανατηφόρα προβλήματα Τό ἀληθινό Πάσχα τῆς Ἐκκλησίας 2. Ἐκκλησία καί «περιθώριο» 3. Μαζί στήν ζωή, μαζί καί στόν θάνατο

Διαβάστε περισσότερα

Ἐµπειρική Δογµατική. τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας. Ἡ θεολογία περί τῆς Ἁγίας Τριάδος

Ἐµπειρική Δογµατική. τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας. Ἡ θεολογία περί τῆς Ἁγίας Τριάδος Ἐµπειρική Δογµατική τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας Ἡ θεολογία περί τῆς Ἁγίας Τριάδος Τοµος Β Τό θέµα τοῦ Θεοῦ ἀπασχόλησε τούς ἀνθρώπους σέ ὅλες τίς ἐποχές, τόσο ἀπό φιλοσοφικῆς ὅσο καί ἀπό θεολογικῆς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ) ΤΗΣ 5ης ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ) ΤΗΣ 5ης ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ) ΤΗΣ 5ης ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1981 1 Staatssecretaris van Financiën κατά Συνεταιρισμοῦ «Coöperatieve Aardappelenbewaarplaats GA» (αίτηση του Hoge Raad τῶν Κάτω Χωρών γιά τήν

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ, ΠΑΞΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΠΟΝΤΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ. Παρατηρήσεις ἐπί τοῦ Κειμένου: Ἡ Ἀποστολή τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἔν τῷ σύγχρονῳ κόσμῳ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ, ΠΑΞΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΠΟΝΤΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ. Παρατηρήσεις ἐπί τοῦ Κειμένου: Ἡ Ἀποστολή τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἔν τῷ σύγχρονῳ κόσμῳ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ, ΠΑΞΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΠΟΝΤΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ Πρός τήν Ἁγίαν καί Ἱεράν Σύνοδον τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἑλλάδος Παρατηρήσεις ἐπί τοῦ Κειμένου: Ἡ Ἀποστολή τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἔν τῷ σύγχρονῳ κόσμῳ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α ΜΕΡΟΣ Η ΠΡΟΟΔΟΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α ΜΕΡΟΣ Η ΠΡΟΟΔΟΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 19 Α ΜΕΡΟΣ Η ΠΡΟΟΔΟΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 1. Ἡ πρόοδος τῆς Ἰατρικῆς Βιοτεχνολογίας... 29 2. Προκλήσεις γιά τήν ἀρχή τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς... 36 3. Προκλήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 12 Μαΐου 2019.

Κυριακή 12 Μαΐου 2019. 8 Κυριακή 12 Μαΐου 2019. Κυριακή τῶν μυροφόρων Μρκ. 15, 43 16, 8. Οἱ μεγάλες ἀποφάσεις, τά μεγάλα ἐμπόδια, οἱ μεγάλες νίκες. Αὐτός θά μποροῦσε νά εἶναι ἕνας καλός τίτλος γιά τή σημερινή Κυριακή. Ἡ Ἐκκλησία

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 1: Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 1: Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 1: Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό,

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 14: ΟΙ ΕΝΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΩΣ ΘΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 14: ΟΙ ΕΝΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΩΣ ΘΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 14: ΟΙ ΕΝΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΩΣ ΘΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος. Διδ. Εν. 14

Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος. Διδ. Εν. 14 Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος Διδ. Εν. 14 Σαράντα ημέρες μετά το Πάσχα η Εκκλησία μας γιορτάζει την Ανάληψη του Κυρίου στους ουρανούς Με την Ανάληψη, επισφραγίζεται

Διαβάστε περισσότερα

«To be or not to be?». Τό ἐρώτημα γιά τή ζωή *

«To be or not to be?». Τό ἐρώτημα γιά τή ζωή * «To be or not to be?». Τό ἐρώτημα γιά τή ζωή * ὑπό Σεβ. Μητροπολίτου Μεσσηνίας Χρυσοστόμου Σαββάτου Καθηγητοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν 1. Ὁ Οὐΐλιαμς Σαίξπηρ στό γνωστό θεατρικό του ἔργο, γιά τήν τραγικότητα

Διαβάστε περισσότερα

Η Παύλεια Θεολογία. Χριστολογία. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογία

Η Παύλεια Θεολογία. Χριστολογία. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η Χριστολογία Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογία Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

«Ἡ ὀντολογία τοῦ προσώπου»: Ἀθανασίου, Καππαδοκῶν καί Μαξίµου

«Ἡ ὀντολογία τοῦ προσώπου»: Ἀθανασίου, Καππαδοκῶν καί Μαξίµου Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου «Ἡ ὀντολογία τοῦ προσώπου»: ἡ συστηµατική παρερµηνεία τῶν ἁγίων Ἀθανασίου, Καππαδοκῶν καί Μαξίµου ἀπό τόν Μητροπολίτη Περγάµου Ἰωάννη Ζηζιούλα Ναύπακτος,

Διαβάστε περισσότερα

Ἡ θεολογία τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων

Ἡ θεολογία τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων 1 Ἰωάννης Ν. Λίλης Ἡ θεολογία τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων Ἀναμφισβήτητα τό πιό λαμπρό κομμάτι τῆς Ἐκκλησίας μᾶς εἶναι ὁ λειτουργικός της πλοῦτος. Κάθε μήνα, κάθε ἑβδομάδα, κάθε ἡμέρα ὁ λειτουργικός ἐκκλησιαστικός

Διαβάστε περισσότερα

Η Παύλεια Θεολογία. Ανθρωπολογία. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογία

Η Παύλεια Θεολογία. Ανθρωπολογία. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η Ανθρωπολογία Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογία Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 20 Ἰανουαρίου 2019.

Κυριακή 20 Ἰανουαρίου 2019. 6 Κυριακή 20 Ἰανουαρίου 2019. 12η Κυριακή τοῦ Λουκᾶ. Λουκᾶ 17, 11-19. «Ἰησοῦ ἐπιστάτα, ἐλέησον ἡμᾶς». (Λκ. 17, 13) Δέν θά σταθοῦμε στή μεγάλη εὐεργεσία πού ἔκανε ὁ Κύριος στούς δέκα λεπρούς. Οὔτε στήν

Διαβάστε περισσότερα

Καιρός τοῦ Ποιῆσαι. Πῶς ἀναπτύσσεται στήν καρδιά ἡ νοερά προσευχή

Καιρός τοῦ Ποιῆσαι. Πῶς ἀναπτύσσεται στήν καρδιά ἡ νοερά προσευχή Καιρός τοῦ Ποιῆσαι Πῶς ἀναπτύσσεται στήν καρδιά ἡ νοερά προσευχή Ὅταν μιλοῦμε γιά τήν νοερά - καρδιακή προσευχή βρισκόμαστε στήν καρδιά τῆς λεγομένης μυστικῆς θεολογίας, δηλαδή τῆς ὀρθοδόξου Θεολογίας.

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 11: ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΝΟΜΙΑ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 11: ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΝΟΜΙΑ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 11: ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΝΟΜΙΑ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΗΓΟΥΝ, ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΕΚΘΕΣΙΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΟΝΗΘΕΙΣΑ ΥΠΟ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΜΠΕΡΚΟΥΤΑΚΗ

ΠΕΡΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΗΓΟΥΝ, ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΕΚΘΕΣΙΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΟΝΗΘΕΙΣΑ ΥΠΟ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΜΠΕΡΚΟΥΤΑΚΗ ΠΕΡΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΗΓΟΥΝ, ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΕΚΘΕΣΙΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΟΝΗΘΕΙΣΑ ΥΠΟ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΜΠΕΡΚΟΥΤΑΚΗ Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΥΤΗ ΑΦΙΕΡΩΝΕΤΑΙ ΣΤΟ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟ ΚΑΘΗ ΓΗΤΗ ΤΗΣ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΒΑΣΕΙΣ. Metr. ΑΝΤΗΟΝΥ ΒLΟΟΜ

ΑΝΑΒΑΣΕΙΣ. Metr. ΑΝΤΗΟΝΥ ΒLΟΟΜ ΑΝΑΒΑΣΕΙΣ Metr. ΑΝΤΗΟΝΥ ΒLΟΟΜ Σέ ἕναν ἀπό τούς Ψαλμούς διαβάζουμε τόν παρακάτω στίχο «Οἱ σπείροντες ἐν δάκρυσιν, ἐν ἀγαλλιάσει θεριοῦσι..» (Ψαλμ. 125, 5)12. Αν στίς ἑβδομάδες τῆς προετοιμασίας πού πέρασαν,

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 14 Ἰουλίου 2019.

Κυριακή 14 Ἰουλίου 2019. 56 Κυριακή 14 Ἰουλίου 2019. Κυριακή Δ Ματθαίου, τῶν ἁγίων καί θεοφόρων πατέρων τῆς ἐν Χαλκηδόνι Δ Οἰκουμενικῆς Συνόδου Μτθ. 5, 14 19. «ὅς δ ἄν ποιήσῃ καί διδάξῃ, οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν

Διαβάστε περισσότερα

Η θεολογική διδασκαλία της προς Εβραίους. Οι βασικές θέσεις και οι ιδιαιτερότητες της επιστολής σε σχέση με τα υπόλοιπα βιβλία της Κ.Δ.

Η θεολογική διδασκαλία της προς Εβραίους. Οι βασικές θέσεις και οι ιδιαιτερότητες της επιστολής σε σχέση με τα υπόλοιπα βιβλία της Κ.Δ. Η θεολογική διδασκαλία της προς Εβραίους Οι βασικές θέσεις και οι ιδιαιτερότητες της επιστολής σε σχέση με τα υπόλοιπα βιβλία της Κ.Δ. Διαπιστώσεις Α. Δεν εντοπίζονται άμεσοι φιλολογικοί δεσμοί με τους

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ενότητα 12η (Α 2, 5-6) - Ο άνθρωπος είναι «ζ?ον πολιτικ?ν»

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ενότητα 12η (Α 2, 5-6) - Ο άνθρωπος είναι «ζ?ον πολιτικ?ν» 1. Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ (ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ) Σύμφωνα με τις διδασκαλίες του Αριστοτέλη, υπάρχουν τρία είδη κοινωνικών οντοτήτων ή διαφορετικά, ομάδων

Διαβάστε περισσότερα

Ελευθερία και Θεότητα στην αρχαιοελληνική σκέψη και στους Πατέρες

Ελευθερία και Θεότητα στην αρχαιοελληνική σκέψη και στους Πατέρες Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας Δογματικά θέματα Γνώση εν προσώπω και Ελευθερία // Γνώση εν προσώπω και Αγάπη Ελευθερία και Θεότητα στην αρχαιοελληνική σκέψη και στους Πατέρες Β. Μπακούρος Η Χριστιανική

Διαβάστε περισσότερα

(Εξήγηση του τίτλου και της εικόνας που επέλεξα για το ιστολόγιό μου)

(Εξήγηση του τίτλου και της εικόνας που επέλεξα για το ιστολόγιό μου) Εν αρχή ην ο Λόγος. (Εξήγηση του τίτλου και της εικόνας που επέλεξα για το ιστολόγιό μου) Στις νωπογραφίες της οροφής της Καπέλα Σιξτίνα φαίνεται να απεικονίζονται μέρη του ανθρώπινου σώματος, όπως ο εγκέφαλος,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑ Περιοδικό ἐκδιδόμενο κάθε Κυριακή, Τετάρτη καί Παρασκευή

ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑ Περιοδικό ἐκδιδόμενο κάθε Κυριακή, Τετάρτη καί Παρασκευή ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑ Περιοδικό ἐκδιδόμενο κάθε Κυριακή, Τετάρτη καί Παρασκευή Ὑπό Ἐπισκόπου Ἰερεμίου, Μητροπολίτου Ἱ. Μ. Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως «Εἰς πόλιν ἤ εἰς Ρούμελην, ὅπου περιπατήσεις, παντοῦ ἀκούεις

Διαβάστε περισσότερα

Την περασμένη Κυριακή αρχίσαμε τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή με το Γάμο της Κανά, όπου το νερό μετατράπηκε σε κρασί.

Την περασμένη Κυριακή αρχίσαμε τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή με το Γάμο της Κανά, όπου το νερό μετατράπηκε σε κρασί. Την περασμένη Κυριακή αρχίσαμε τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή με το Γάμο της Κανά, όπου το νερό μετατράπηκε σε κρασί. Το θαύμα αυτό μας δείχνει ότι η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η περίοδος για αλλαγή στον άνθρωπο.

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 10 Μαρτίου 2019.

Κυριακή 10 Μαρτίου 2019. 50 Κυριακή 10 Μαρτίου 2019. Κυριακή τῆς Τυρινῆς. «...Τό στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται...» (Ἰδιόμελον τῶν Αἴνων, πλ. α ). Μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ ἀρχίζει καί πάλι φέτος ἡ μεγάλη καί εὐλογημένη περίοδος τῆς Ἁγίας

Διαβάστε περισσότερα