Η χρήση των λογοτύπων για την εκµάθηση της γραφής και της ανάγνωσης από παιδιά προσχολικής ηλικίας. ιευκολύνσεις και περιορισµοί 1

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η χρήση των λογοτύπων για την εκµάθηση της γραφής και της ανάγνωσης από παιδιά προσχολικής ηλικίας. ιευκολύνσεις και περιορισµοί 1"

Transcript

1 Η χρήση των λογοτύπων για την εκµάθηση της γραφής και της ανάγνωσης από παιδιά προσχολικής ηλικίας. ιευκολύνσεις και περιορισµοί 1 Οπτικός γραµµατισµός Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας εκτίθενται συνεχώς στη γραφή και µέσω αυτής της επαφής είναι σε θέση να κατανοούν γραπτές πληροφορίες και να δρουν ανάλογα. Αυτή η διαπίστωση προκύπτει από την καθηµερινή πρακτική αλλά και από ειδικές έρευνες και πειράµατα µε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Η κατανόηση της γραπτής πληροφορίας δεν προκύπτει από την ικανότητα χρήσης των γραφοφωνηµατικών αντιστοιχίσεων ενός αλφαβητικού συστήµατος -όπως το ελληνικόαλλά αφορά κυρίως την αναγνώριση γραπτών µηνυµάτων βάση των συλλειτουργούντων µε τη γραφή σηµειωτικών συστηµάτων 2. Αυτή η αρχική ολική αναγνώριση λέξεων και φράσεων συγκροτεί έναν πρώιµο γραµµατισµό που ανταποκρίνεται σε µεγάλο βαθµό στην ολοένα και αυξανόµενη εικονοποίηση του γραπτού µηνύµατος η οποία χαρακτηρίζει την εποχή µας. Η εξάπλωση της εικόνας µέσα στο γραπτό µήνυµα ορίζει την ανάγκη ενός νέου γραµµατισµού, ενός οπτικού γραµµατισµού, που θα περιλαµβάνει, παράλληλα µε την κατάκτηση των γραφο-φωνηµατικών αντιστοιχίσεων ενός γραφικού συστήµατος, και την ικανότητα κατανόησης και διαχείρισης εικόνων, σχεδίων, διαγραµµάτων, πινάκων κλπ 3. Ο οπτικός γραµµατισµός δηµιουργεί το πλαίσιο για µια νέα αντιµετώπιση της γραπτής πληροφορίας ως συνισταµένης της κοινής δράσης ποικίλων σηµειωτικών συστηµάτων: του γλωσσικού, του εικονικού, του τυπογραφικού και του χρωµατικού. Οι πληροφορίες που µεταφέρει το γραπτό µήνυµα δεν ανάγονται µόνο στο γλωσσικό περιεχόµενό του αλλά προκύπτουν από τη συµβολή και άλλων εξω-γλωσσικών συστηµάτων οπτικής επικοινωνίας. Με αυτήν την έννοια το γραπτό µήνυµα είναι πολυτροπικό, δηλαδή χρησιµοποιούνται ποικίλα αναπαραστατικά µέσα για τη µετάδοσή του και άρα για την κατανόηση και 1 Στοιχεία δηµοσίευσης (Ν. 9) Παπαδοπούλου, Μ. (2002). Η χρήση των λογότυπων για την εκµάθηση της ανάγνωσης και της γραφής από παιδιά προσχολικής ηλικίας: ιευκολύνσεις και περιορισµοί, στο Α. Παπάς κ.α. (επιµ.). Πρακτικά του 2 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος. Αθήνα: Ατραπός. Τόµος Α Ως συλλειτουργούντα µε τη γραφή σηµειωτικά συστήµατα οπτικής επικοινωνίας εννοούνται το τυπογραφικό, το χρωµατικό και το εικονικό. 3 Kress G. & van Leeuwen (1996), σελ. 3

2 2 παραγωγή γραπτών µηνυµάτων δεν είναι αρκετή η γνώση της ανάγνωσης και της γραφής, δηλαδή της διαχείρισης των γραφο-φωνηµατικών αντιστοιχίσεων. Ένα παράδειγµα που εικονογραφεί µε παραστατικό τρόπο αυτήν την άποψη είναι ο τίτλος ενός άρθρου µε θέµα τη σοκολάτα στο περιοδικό Ερευνητές της εφηµερίδας Καθηµερινή (Παράρτηµα Ι), το οποίο αποτελεί ένα δείγµα πολυτροπικού κειµένου. Η γλωσσική πληροφορία που δίνεται είναι: Σοκολάτα, η τροφή των θεών, για τη µετάδοση όµως του γραπτού µηνύµατος ο συντάκτης του κειµένου δεν αρκείται στη γλωσσική πληροφορία. Η επιλογή του καφέ χρώµατος θυµίζει στον αναγνώστη -στην προκειµένη περίπτωση µικρό παιδί- το χρώµα της σοκολάτας ενώ ταυτόχρονα οι σταγόνες χρώµατος που ρέουν κατά τη διεύθυνση της βαρύτητας κάτω από κάποια γράµµατα της λέξης ανακαλούν την ιδιότητα της σοκολάτας να λιώνει προσφέροντας µε αυτόν τον τρόπο στον αναγνώστη µια γευστική αίσθηση. Οι τρεις εικόνες στον υπότιτλο του άρθρου αφηγούνται µε εικονικό τρόπο το περιεχόµενο του και περιγράφουν την ιστορική και φυτική προέλευση της σοκολάτας. Στην περίπτωση του τίτλου η σοκολάτα αποκτά σηµασία που υπερβαίνει το συµβατικό χαρακτήρα µιας λέξης και επιδιώκει την ανάπτυξη σχέσεων οµοιότητας µε τις ιδιότητες του ίδιου του αντικειµένου. Το συγκεκριµένο παράδειγµα δείχνει τους τρόπους µε τους οποίους διάφορα αναπαραστατικά µέσα συντίθενται για την κατασκευή της σηµασίας του γραπτού µηνύµατος. Η συνεχής αύξηση της εικονικότητας του οδηγεί στην ανάγκη διαχείρισης όλων των κειµένων ως πολυτροπικών, αν και µπορεί µια τροπικότητα να είναι ενίοτε κυρίαρχη 4. Ο λογότυπος Ο λογότυπος είναι ένα κατεξοχήν πολυτροπικό κείµενο 5. Όπως ορίζεται στο λεξικό των Τεγόπουλου - Φυτράκη ο λογότυπος συνιστά ειδικά σχεδιασµένη µε γράµµατα ή και παραστάσεις επωνυµία εταιρείας ή προϊόντος. Ποικίλα σηµειωτικά συστήµατα οπτικής επικοινωνίας συνυπάρχουν µε το γλωσσικό σε ένα λογότυπο ενώ κατά τη διάδοση του είναι πιθανόν το οπτικό να συνδυάζεται µε ακουστικά µέσα. Η ανακοίνωση διερευνά την αναγνωρισιµότητα των λογοτύπων από παιδιά προσχολικής ηλικίας, τις διευκολύνσεις και τους περιορισµούς που εµφανίζονται κατά τη χρήση τους. Η προσέγγιση των λογοτύπων γίνεται στο πλαίσιο της διαχείρισης πολυτροπικών κειµένων και εγγράφεται στο πεδίο του οπτικού γραµµατισµού. 4 The New London Group (1998), σελ

3 3 Η έρευνα Η διερεύνηση των σχέσεων των ποικίλων σηµειωτικών συστηµάτων οπτικής επικοινωνίας που συλλειτουργούν µε το καθαρά γλωσσικό σύστηµα για την κατασκευή της σηµασίας του γραπτού µηνύµατος και η ικανότητα των παιδιών προσχολικής ηλικίας να αντλούν πληροφορίες από αυτά ώστε να κατανοούν και να συγκρατούν τη γραπτή πληροφορία αποτέλεσε το ερώτηµα πειράµατος που πραγµατοποιήθηκε την Άνοιξη του 2000 σε νηπιαγωγεία της Θεσσαλονίκης 6. Στο πλαίσιο αυτού του πειράµατος παρατηρήθηκε ότι η αναγνωρισιµότητα των λογοτύπων παρουσιάζει µεγάλες διαβαθµίσεις ανάλογα µε τη µορφή που εµφανίζονται. Οι πιο κοινοί και ευρέως κυκλοφορούντες στον κόσµο των παιδιών λογότυποι είναι αναγνωρίσιµοι σε πολύ υψηλά ποσοστά όταν εµφανίζονται στην αυθεντική τους µορφή, η δραστική αλλαγή της µορφής τους µε σταδιακές αφαιρέσεις των συλλειτουργούντων συστηµάτων οπτικής επικοινωνίας οδηγεί σε κατακόρυφη πτώση της αναγνωρισιµότητάς τους. Αυτό θα ήταν σε µεγάλο βαθµό αναµενόµενο δεδοµένου ότι οι λογότυποι λειτουργούν ως εικόνες, αυτό όµως που µας εκπλήσσει είναι το γεγονός ότι ενώ η αναγνωρισιµότητα άλλων πινακίδων και γραπτών αυξάνει µε τις συνεχείς επεξεργασίες η αντίστοιχη των λογοτύπων ακολουθεί µια δραστικά ανάστροφη πορεία. Αυτό το συµπέρασµα µας οδηγεί να αναζητήσουµε τους λόγους αυτής της αλλαγής ώστε να διαµορφώσουµε µια άποψη για το εάν θα πρέπει τελικά να χρησιµοποιηθούν στις τάξεις προσχολικής αγωγής και σε περίπτωση θετικής απάντησης να αναζητήσουµε τις διαδικασίες µε τις οποίες θα γίνει η επεξεργασία τους. Σηµειολογικά χαρακτηριστικά των λογοτύπων Κάθε λογότυπος µαρκάρεται µε ποικίλους τρόπους για να δηλωθεί η µοναδικότητά του. Στην περίπτωση του δείγµατος των 8 λογότυπων (Παράρτηµα ΙΙ) που αποτέλεσαν το αντικείµενο της έρευνας µπορούµε να παρατηρήσουµε µια ποικιλία µέσων τα οποία χρησιµοποιήθηκαν σε µια ποικιλία συνδυασµών ώστε να παραγάγουν στον καθένα ένα πρωτότυπο αποτέλεσµα. Αυτά τα µέσα παρουσιάζονται αναλυτικά παρακάτω: 1. Ιδιαίτερη τυπογραφική µορφή που µαρκάρει αποκλειστικά έναν λογότυπο µε τη δηµιουργία γραµµατοσειράς για τις νέες ανάγκες σηµείωσης ή µέσω της χρήσης µιας κλασικής γραµµατοσειράς σε νέο περιβάλλον. µίµηση ιδιόχειρης γραφής (GOODY S, KOY-KOY) 5 Με τον όρο κείµενο εννοείται όχι µόνο το γραπτό αλλά και το προφορικό κείµενο. Ενώ ο όρος επικράτησε να χρησιµοποιείται για κάθε αυτοτελές γραπτό ανεξάρτητα του µεγέθους του. 6 Τα αποτελέσµατα αυτού του πειράµατος ανακοινώθηκαν στην 21η Συνάντηση του Τοµέα Γλωσσολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ.

4 4 εικαστικός σχηµατισµός γραµµάτων (JUMBO) χρήση µιας κλασικής γραµµατοσειράς σε ορθή ή πλάγια µορφή µε επεµβάσεις ενοποίησης γραµµών (COCA-COLA,) χρήση µιας κλασικής γραµµατοσειράς σε κανονική ή παχιά µορφή (ΝΟΥΝΟΥ, ΦΛΩΡΙΝΑ) εγγραφή σε κύκλο και παραµόρφωση των οριζόντιων γραµµάτων (ΑΓΝΟ) συνδυασµός των παραπάνω κλπ 2. Παρουσία χρώµατος. Οι λογότυποι δεν είναι σχεδόν ποτέ ασπρόµαυροι (ειδικά όταν το προϊόν ή η εταιρεία απευθύνονται σε παιδιά). Η χρήση του άσπρου-µαύρου µπορεί να χρησιµοποιηθεί µόνο για τη δήλωση ρήξης σε άλλες κατηγορίες προϊόντων ή για λόγους οικονοµίας. Η παρουσία του χρώµατος µπορεί να αφορά: το κάθε γράµµα χωριστά (όπως στο JUMBO) το σύνολο των γραµµάτων (όπως στο ΑΓΝΟ) τον περίγυρο (όπως το κόκκινο χρώµα της coco-cola) τη σκίαση των γραµµάτων (όπως στη ΦΛΩΡΙΝΑ) ή το συνδυασµό κάποιων από τα παραπάνω Σε πολλές περιπτώσεις το χρώµα καθιστά τον λογότυπο αναγνωρίσιµο επειδή ανακαλεί στη µνήµη το σηµασιολογικό περιεχόµενο του λογοτύπου, όπως για παράδειγµα η επιλογή του πορτοκαλί χρώµατος στη λέξη ΠΟΡΤΟΚΑΛΑ Α. 3. Πιθανή παρουσία σχεδίων, σκίτσων, ειδικών πλαισίων, γραµµών κλπ που συνοδεύουν τον λογότυπο καθιστώντας τον µοναδικό ή προσθέτοντας µη-γλωσσική πληροφορία όπως: τα πορτοκάλια στο κουτί της πορτοκαλάδας, η αγελάδα στο ΑΓΝΟ, το παιδάκι που κρύβεται πίσω από τα γράµµατα στο ΚΟΥ-ΚΟΥ, η µικρή Ολλανδέζα και οι αγελάδες στο χωράφι στο ΝΟΥΝΟΥ κλπ Γλωσσικά χαρακτηριστικά των λογοτύπων Όσον αφορά τα γλωσσικά χαρακτηριστικά των λογοτύπων που παρουσιάσθηκαν στους µαθητές διαπιστώνουµε ότι δηµιουργούνται από: µια λέξη που δηλώνει το περιεχόµενο του προϊόντος π.χ. playmobil (κινητό παιχνίδι) ένα κύριο όνοµα π.χ. JUMBO, ΝΟΥΝΟΥ δύο λέξεις που δηλώνουν ένα όνοµα π.χ. coca-cola δύο λέξεις που η µία αποτελεί χαρακτηρισµό της άλλης, π.χ. ΦΛΩΡΙΝΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΑ Α συλλαβές που συνδυάζονται µεταξύ τους και ανακαλούν µεγαλύτερα φραστικά σύνολα π.χ. ΚΟΥ-ΚΟΥ

5 5 µια λέξη (ουσιαστικό ή επίθετο) και µια φράση που επεξηγεί ή προσθέτει χαρακτηριστικά στο αρχικό όνοµα, π.χ. ΑΓΝΟ, ΓΆΛΑ ΦΡΕΣΚΟ κλπ Πραγµατολογικά χαρακτηριστικά των λογοτύπων Η διαχείριση των λογοτύπων διευκολύνει τα παιδιά να κατανοήσουν ότι το γραπτό µήνυµα καθορίζεται από µια σειρά παραµέτρους κοινωνικής τάξης όπως: τους στόχους και τις επιλογές του συντάκτη του, το προφίλ του εν δυνάµει αναγνώστη, τον χώρο εγγραφής, το κανάλι διάδοσης, κ.α. Οι επιλογές που διαµορφώνουν τη δοµή και τη µορφή του λογοτύπου δεν είναι τυχαίες ούτε υπακούουν αποκλειστικά σε αισθητικές αναζητήσεις. Αποτελούν τη συνισταµένη της αλληλόδρασης ποικίλων παραµέτρων που θα πρέπει να κατανοηθούν από το παιδί στην κατεύθυνση της ουσιαστικής αναγνώρισης αλλά και κατασκευής από το παιδί σηµασίας µέσω των γραπτών µηνυµάτων σε ένα περιβάλλον όπου η οπτική πληροφορία είναι ολοένα και περισσότερο κυρίαρχη. Λόγοι αξιοποίησης των λογοτύπων Οι λογότυποι είναι σύντοµα, αυτοδύναµα κείµενα της καθηµερινής ζωής. Όπως προαναφέρθηκε, η γλωσσική πληροφορία είναι µικρή και συνίσταται σε ένα όνοµα ή µια µικρή φράση. Το γεγονός αυτό διευκολύνει το παιδί να την κατανοήσει και να την θυµάται. Υπάρχουν σε µεγάλη ποσότητα και ποικιλία στον άµεσο περίγυρο του παιδιού και ανήκουν στη σφαίρα των ενδιαφερόντων του ή των καθηµερινών του αντικειµένων. Η παρουσία αυθεντικών επιγραφών µε λογοτύπους είναι συχνή στη σχολική τάξη. Λογότυποι, γνωστοί στα παιδιά, υπάρχουν στα προϊόντα που φέρουν µαζί τους στο σχολείο, στα παιχνίδια που υπάρχουν στη σχολική τάξη, σε αφίσες, προσπέκτους κλπ. Ως γραπτό είδος οι λογότυποι έχουν µεγάλη διάδοση και µέσω ποικίλων διαύλων επικοινωνίας. Αυτό το γεγονός αυξάνει την αναγνωρισιµότητα τους -σε σχέση µε άλλα είδη γραπτού λόγου- και διευκολύνει την επεξεργασία τους στη σχολική τάξη. Η µεγάλη ποικιλία υλικών γραφής στα οποία εµφανίζονται λογότυποι επιτρέπει στα παιδιά να κατανοήσουν ότι γραφή µπορεί να υπάρχει παντού ( σε χαρτί απλό, ή ιλλουστρέ, σε συσκευασίες προϊόντων, σε σακούλες, πάνω σε αντικείµενα, στον χώρο κλπ) και η ίδια πληροφορία µπορεί να παρουσιάζεται σε διάφορα υλικά και µέσα χωρίς να αλλάζει η δοµή της. Το ίδιο ισχύει και για το σχεδιασµό των γραµµάτων. Τα παιδιά συνειδητοποιούν ότι η γλωσσική πληροφορία δεν συνδυάζεται αποκλειστικά µε µια τυπογραφική µορφή που εµφανίζεται στα παιδικά αναγνώσµατα και αργότερα

6 6 στα σχολικά βιβλία, αλλά µπορεί να υπάρχει µια τεράστια ποικιλία γραφικών µέσων 7 (γράµµατα πεζά και κεφαλαία, πλάγια ή σε ορθή µορφή, χαρακτήρες σχεδιασµένοι στο επίπεδο ή στον χώρο, σε χειρόγραφη ή τυπογραφική µορφή κλπ) Οι λογότυποι συνιστούν κατεξοχήν δείγµα γραπτού λόγου ως προς τη δοµή και την εµφάνισή τους, παρά το γεγονός ότι η διάδοσή τους ενδεχοµένως ξεπερνά τα όρια της οπτικής επικοινωνίας. Η παρουσία και αξιοποίησή τους στους χώρους προσχολικής αγωγής µπορεί να διευκολύνει τα νήπια να κατανοήσουν τη σχέση γραπτού - προφορικού λόγου, να καταλάβουν δηλαδή ότι αυτό που λέγεται προφορικά µε κάποιον τρόπο, αποτυπώνεται γραπτά µε συγκεκριµένα γλωσσικά και γραφικά µέσα. Με αυτήν την έννοια συνιστούν µια είσοδο για τον γραπτό λόγο και τη γραφή. Οι λογότυποι εµφανίζονται πάνω σε µικρές επιγραφές, µε αυτήν την έννοια για τα παιδιά συνιστούν ένα αντικείµενο που µπορούν να το αγγίξουν και να το περιεργαστούν. Η γραφή αποκτά υλικότητα. Τέλος, η επεξεργασία των λογοτύπων στη σχολική τάξη επιτρέπει στα παιδιά να παρατηρήσουν τον τρόπο οργάνωσης ενός πολυτροπικού κειµένου και άρα να ενταχθούν ευθέως στην νέα εποχή του οπτικού γραµµατισµού τόσο στο επίπεδο της κατανόησης όσο και της παραγωγής ανάλογων κειµένων. Περιορισµοί στη χρήση των λογοτύπων Το σηµαντικότερο πρόβληµα που προκύπτει κατά την επεξεργασία λογοτύπων από τα νήπια είναι ότι η αυξηµένη αναγνωρισιµότητά τους έχει ως δευτερογενή συνέπεια τη δυσκολία αναγνώρισής τους όταν απεκδυθούν των άλλων σηµειωτικών συστηµάτων και η γλωσσική πληροφορία εµφανιστεί σε µια οµοιόµορφη, στερεότυπη µορφή. Αυτή η εξέλιξη επιβάλλει να υλοποιηθούν διαδοχικές επεξεργασίες ώστε το παιδί να καταλάβει ότι η αφαίρεση ενός σηµειολογικού συστήµατος δεν οδηγεί και σε αλλαγή του γλωσσικού περιεχοµένου του γραπτού µηνύµατος. Για αυτό το σκοπό το παιδί πρέπει να οδηγηθεί να αναπτύξει στρατηγικές που θα του επιτρέπουν να αναζητεί τα χαρακτηριστικά του γλωσσικού µηνύµατος που είναι διατηρήσιµα ακόµα και µετά τις συνεχείς αφαιρέσεις. 7 Η ποικιλία των γραφικών µέσων δεν είναι πάντα προφανής για τα παιδιά ακόµα και αν υπάρχει στον περίγυρό τους. Σε πείραµα που πραγµατοποίησα σε νηπιαγωγεία την Άνοιξη του 2000 διαπίστωσα ότι συχνά τα παιδιά έχουν πολύ περιοριστικές απόψεις για το τι µπορεί να διαβαστεί ανάλογα µε τη µορφή των γραµµάτων και τον χώρο εγγραφής της γραπτής πληροφορίας. Μεγάλος αριθµός νηπίων θεωρούσε πως είναι αναγνώσιµο µόνο ότι παρουσιάζεται µε την τυπική µορφή των παιδικών βιβλίων. Το πείραµα και τα αποτελέσµατά του παρουσιάζονται αναλυτικά στα πρακτικά του 6ου Πανελληνίου συνεδρίου του Τοµέα Γλωσσολογίας και Πολιτισµού του Π.Τ..Ε. της Παιδαγωγικής Σχολής του ΑΠΘ µε τίτλο: «Γραφή και Ανάγνωση στο Νηπιαγωγείο»

7 7 Επιπλέον, η εύκολη αναγνώριση των λογότυπων χάρη στα συλλειτουργούντα σηµειωτικά συστήµατα δεν επιβάλλει λεπτοµερή παρατήρηση και ανακάλυψη των ιδιαίτερων στοιχείων του καθενός από αυτούς ούτε επιτρέπει το παιδί να αναπτύξει στρατηγικές για τη διακρίβωση της σηµασιολογικής πληροφορίας. Μια τρίτη δυσκολία προκύπτει από το γεγονός ότι µεγάλο µέρος των λογοτύπων είναι σε λατινική γραφή και για αυτό το λόγο δεν είναι αξιοποιήσιµοι για όλους τους στόχους της διδακτικής διαδικασίας. Παραπλήσιο είναι το πρόβληµα της προώθησης µιας κουλτούρας καθαρά δυτικο-ευρωπαϊκής ή αµερικάνικης όσον αφορά το γλωσσικό περιεχόµενο, τους τρόπους µαρκαρίσµατος των λογοτύπων όπως και την αναζήτηση των πραγµατολογικών χαρακτηριστικών τους. Τέλος, οι λογότυποι αποτελούν σύνολα λέξεων ή φράσεων τα οποία είναι δύσκολο να τεµαχιστούν ώστε τα στοιχεία τους να χρησιµοποιηθούν στην ανασύσταση του ίδιου µηνύµατος ή σε κατασκευή καινούριων µηνυµάτων. Για αυτό το σκοπό θα πρέπει να υπάρξουν ειδικές δραστηριότητες και παιχνίδια. Συµπεράσµατα Ολοκληρώνοντας, θα πρέπει να τονιστεί ότι η επεξεργασία των λογοτύπων από τα νήπια θα µπορούσε να αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιµη εάν είναι ανάλογη µε αυτήν των πολυτροπικών κειµένων και εφόσον συνάδει µε τους στόχους που θέτουµε για τη διδακτική διαδικασία. Εάν η διδακτική προσέγγιση εγγράφεται στο πλαίσιο ενός νέου οπτικού γραµµατισµού και οι διδακτικές δραστηριότητες που θα επιλεγούν από τον/την νηπιαγωγό εξυπηρετούν αυτόν το στόχο, τότε οι λογότυποι µπορεί να αποδειχθούν ένα ιδιαίτερα χρήσιµο µέσο για να βοηθήσουν το παιδί: να κατανοήσει τη σχέση γραπτού-προφορικού λόγου να καταλάβει ότι το γραπτό είναι κοινωνικό προϊόν και αποτελεί τη συνισταµένη της δράσης πολλών παραµέτρων να συγκρατήσει και να κατανοήσει την συνεχώς αυξανόµενη πολυτροπικά γραπτή πληροφορία να κατανοήσει τις σχέσεις των συλλειτουργούντων σηµειωτικών συστηµάτων µε το καθαρά γλωσσικό σύστηµα να ερµηνεύσει το γλωσσικό µήνυµα µε τη βοήθειά τους να κατασκευάσει πολυτροπικά κείµενα (στην περίπτωσή µας λογοτύπους για ένα φανταστικό προϊόν) εντασσόµενο από τα πρώτα του κιόλας βήµατα στο νέο γραπτό περιβάλλον.

8 8 Βιβλιογραφία Kress G. & van Leeuwen T. (1996): Reading images: The grammar of visual design, Routledge, London Παπαδοπούλου Μαρία (2000): Γραφή και ανάγνωση στο Νηπιαγωγείο, Πρακτικά του 6ου Πανελληνίου Συνεδρίου του Τοµέα Γλωσσολογίας και Πολιτισµού του Π.Τ..Ε. της Παιδαγωγικής Σχολής του ΑΠΘ The New London Group (1998): Multiliteracies: Literacy learning and the design of social futures, London

9 Παράρτηµα Ι 9

10 Παράρτηµα ΙI 10

Η εξοικείωση µε την ελληνική γραφή παιδιών προσχολικής ηλικίας µέσω της αξιοποίησης των συλλειτουργούντων µε τη γραφή σηµειολογικών συστηµάτων 1

Η εξοικείωση µε την ελληνική γραφή παιδιών προσχολικής ηλικίας µέσω της αξιοποίησης των συλλειτουργούντων µε τη γραφή σηµειολογικών συστηµάτων 1 Η εξοικείωση µε την ελληνική γραφή παιδιών προσχολικής ηλικίας µέσω της αξιοποίησης των συλλειτουργούντων µε τη γραφή σηµειολογικών συστηµάτων 1 Abstract A constant rise has been noted in the descriptiveness

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ 1

ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ 1 ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ 1 Το αναλυτικό πρόγραµµα του 1999 ορίζει ένα νέο τοπίο για τη διδασκαλία της γλώσσας στο Νηπιαγωγείο. Η εισαγωγή της γραφής και της ανάγνωσης, µε όποιον τρόπο και αν

Διαβάστε περισσότερα

Γραμματισμός στο νηπιαγωγείο. Μαρία Παπαδοπούλου

Γραμματισμός στο νηπιαγωγείο. Μαρία Παπαδοπούλου Γραμματισμός στο νηπιαγωγείο Μαρία Παπαδοπούλου ΠΩΣ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ; ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ Η διδακτέα ύλη αντιμετωπίζεται με «ακαδημαϊκό» τρόπο. Θεωρητική προσέγγιση

Διαβάστε περισσότερα

Αντιλήψεις και αναπαραστάσεις των παιδιών προσχολικής ηλικίας για τη γραφή 1

Αντιλήψεις και αναπαραστάσεις των παιδιών προσχολικής ηλικίας για τη γραφή 1 Αντιλήψεις και αναπαραστάσεις των παιδιών προσχολικής ηλικίας για τη γραφή 1 Εισαγωγή Οι αντιλήψεις των παιδιών προσχολικής ηλικίας για τη γραφή ως σύστηµα συµβολικής σηµείωσης αποτέλεσαν πεδίο θεωρητικών

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελματικές κάρτες

Επαγγελματικές κάρτες Επαγγελματικές κάρτες Αφροδίτη Οικονόμου Νηπιαγωγός afoikon@uth.gr Η παρουσίαση αναπτύχθηκε για την πλατφόρμα Ταξίδι στον γραμματισμό Θεματική: Τα επαγγέλματα των γονιών της τάξης μας ΤΙΤΛΟΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Δραστηριότητες γραμματισμού: Σχεδιασμός

Δραστηριότητες γραμματισμού: Σχεδιασμός Δραστηριότητες γραμματισμού: Σχεδιασμός Αφροδίτη Οικονόμου Νηπιαγωγός afoikon@uth.gr Μαρία Παπαδοπούλου Αν. Καθηγήτρια, Π.Τ.Π.Ε., Π.Θ. mariapap@uth.gr Η παρουσίαση αναπτύχθηκε για την πλατφόρμα Ταξίδι

Διαβάστε περισσότερα

Αναδυόμενος γραμματισμός (emergent literacy)

Αναδυόμενος γραμματισμός (emergent literacy) Αναδυόμενος γραμματισμός (emergent literacy) Μαρία Παπαδοπούλου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΠΤΠΕ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας mariapap@uth.gr Η παρουσίαση αναπτύχθηκε για την πλατφόρμα Ταξίδι στον γραμματισμό Συνοπτική

Διαβάστε περισσότερα

Επιμορφωτικό σεμινάριο «Διδάσκοντας την Ελληνική ως δεύτερη γλώσσα στο Δημοτικό Σχολείο»

Επιμορφωτικό σεμινάριο «Διδάσκοντας την Ελληνική ως δεύτερη γλώσσα στο Δημοτικό Σχολείο» Πρόγραμμα Ενδοϋπηρεσιακής Επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, Εκπαιδευτικών Ψυχολόγων και εκπαιδευτικών Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής Επιμορφωτικό σεμινάριο «Διδάσκοντας την Ελληνική ως δεύτερη γλώσσα

Διαβάστε περισσότερα

Προσχολική ηλικία και περιβάλλων γραπτός λόγος

Προσχολική ηλικία και περιβάλλων γραπτός λόγος Προσχολική ηλικία και περιβάλλων γραπτός λόγος Ελένη Γκανά Λέκτορας, Π.Τ.Ε.Α., Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας egana@uth.gr Η παρουσίαση αναπτύχθηκε για την πλατφόρμα Ταξίδι στον γραμματισμό Συνοπτική παρουσίαση

Διαβάστε περισσότερα

2. Το θεσµικό πλαίσιο

2. Το θεσµικό πλαίσιο Τα πολυτροπικά κείµενα ως µέσον προσέγγισης της γραφής από παιδιά προσχολικής ηλικίας 1 Abstract Nowadays written texts are consistently getting more multimodal; this means that different representative

Διαβάστε περισσότερα

Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή. Χ.Δαφέρμου

Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή. Χ.Δαφέρμου Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή Πώς μαθαίνουν τα παιδιά να μιλούν? Προσπαθώντας να επικοινωνήσουν Πώς μαθαίνουν τα παιδιά να γράφουν? Μαθαίνoυν να γράφουν γράφοντας Η γραφή λύνει προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτικό υλικό σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή που απευθύνεται σε: τουρκόφωνους/ μουσουλμάνους μαθητές:

Διδακτικό υλικό σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή που απευθύνεται σε: τουρκόφωνους/ μουσουλμάνους μαθητές: Δοµή της παρουσίασης Διδακτικό υλικό σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή που απευθύνεται σε: παλιννοστούντες και αλλοδαπούς μαθητές: http://www.keda.uoa.gr/ed_material.html http://eppas.web.auth.gr/didaktiko/didaktiko.html

Διαβάστε περισσότερα

Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών για τη Γλώσσα στην Υποχρεωτική Εκπαίδευση

Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών για τη Γλώσσα στην Υποχρεωτική Εκπαίδευση Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών για τη Γλώσσα στην Υποχρεωτική Εκπαίδευση Μαρία Παπαδοπούλου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Π.Τ.Π.Ε., Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας mariapap@uth.gr Η παρουσίαση αναπτύχθηκε για την πλατφόρμα

Διαβάστε περισσότερα

III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ;

III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ; III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ; Eρωτήματα ποιες επιλογές γίνονται τελικά; ποιες προκρίνονται από το Π.Σ.; ποιες προβάλλονται από το εγχειρίδιο; ποιες υποδεικνύονται από το ίδιο το αντικείμενο; με

Διαβάστε περισσότερα

Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού.

Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού. Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού. ημήτρης Γουλής Ο παραδοσιακός όρος αλφαβητισμός αντικαταστάθηκε από τον πολυδύναμο

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών. Άννα Φτερνιάτη Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών

Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών. Άννα Φτερνιάτη Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών Άννα Φτερνιάτη Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Οι σύγχρονες τάσεις που κυριαρχούν στη διδακτική του γλωσσικού μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

Πολυτροπικότητα και διδασκαλία των ξένων γλωσσών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Πολυτροπικότητα και διδασκαλία των ξένων γλωσσών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση Μαρία ημάση Μακρίνα Ζαφείρη Γρηγορία-Καρολίνα Κωνσταντινίδου Πολυτροπικότητα και διδασκαλία των ξένων γλωσσών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση Πλυτροπικότητα: η έννοια Ως πολυτροπικότητα, multimodality, ορίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Διερευνώντας την ανάγνωση. Νεκτάριος Στελλάκης

Διερευνώντας την ανάγνωση. Νεκτάριος Στελλάκης Διερευνώντας την ανάγνωση Νεκτάριος Στελλάκης Τι σημαίνει «ξέρω να διαβάζω»; Τι δεν μπορεί να κάνει αυτός που δεν ξέρει να διαβάζει; Υπάρχει μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο «ξέρω» και «δεν ξέρω»; Τι

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 3: Δυο προσεγγίσεις που επηρεάζουν την εκπαιδευτική διαδικασία

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 3: Δυο προσεγγίσεις που επηρεάζουν την εκπαιδευτική διαδικασία Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 3: Δυο προσεγγίσεις που επηρεάζουν την εκπαιδευτική διαδικασία Νέο Πρόγραμμα iuσπcdcddccscsdcscsουδών Νηπιαγωγείου Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

Πώς οι αντιλήψεις για την ανάπτυξη επηρεάζουν την εκπαιδευτική διαδικασία

Πώς οι αντιλήψεις για την ανάπτυξη επηρεάζουν την εκπαιδευτική διαδικασία Πώς οι αντιλήψεις για την ανάπτυξη επηρεάζουν την εκπαιδευτική διαδικασία Σκεφτείτε Ποιες είναι οι παραδοχές μας σχετικά με τη μάθηση και την ανάπτυξη στην παιδική ηλικία; Πώς πιστεύετε ότι διευκολύνεται

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος: Εκπαιδευτικό υλικό για τη γλώσσα στην προσχολική εκπαίδευση

Τίτλος Μαθήματος: Εκπαιδευτικό υλικό για τη γλώσσα στην προσχολική εκπαίδευση Τίτλος Μαθήματος: Εκπαιδευτικό υλικό για τη γλώσσα στην προσχολική εκπαίδευση Κωδικός Μαθήματος: ΙΠ041 Διδάσκουσα: Μαρία Παπαδοπούλου, mariapap@uth.gr Είδος Μαθήματος: Επιλογής Εξάμηνο: 6 ο & 7 ο Μονάδες

Διαβάστε περισσότερα

Ευθύς και πλάγιος λόγος. Μια εναλλακτική πρόταση για τη διδασκαλία τους στο δημοτικό σχολείο μέσω των κόμικς

Ευθύς και πλάγιος λόγος. Μια εναλλακτική πρόταση για τη διδασκαλία τους στο δημοτικό σχολείο μέσω των κόμικς Ευθύς και πλάγιος λόγος. Μια εναλλακτική πρόταση για τη διδασκαλία τους στο δημοτικό σχολείο μέσω των κόμικς Αμαραντίδου Κυριακή, Εκπαιδευτικός ΠΕ70, υποψ. PhD Πουγαρίδου Παρασκευή, Εκπαιδευτικός ΠΕ70,

Διαβάστε περισσότερα

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010 Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών Δημοτικής, Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης για τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα (21-22 Δεκεμβρίου 2010 και 7 Ιανουαρίου 2011) Δ Φάση Επιμόρφωσης Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

Νέες μέθοδοι-ορολογία. Μετά την. επικοινωνιακή προσέγγιση: η παιδαγωγική των κειμενικών ειδών. Κειμενικά είδη για διδακτική χρήση.

Νέες μέθοδοι-ορολογία. Μετά την. επικοινωνιακή προσέγγιση: η παιδαγωγική των κειμενικών ειδών. Κειμενικά είδη για διδακτική χρήση. Νέες μέθοδοι-ορολογία. Μετά την επικοινωνιακή προσέγγιση: η παιδαγωγική των κειμενικών ειδών. Κειμενικά είδη για διδακτική χρήση. Γραμματισμός: έννοια-παιδαγωγικές συνέπειες Σήμερα, στην αναπτυγμένη τεχνολογικά

Διαβάστε περισσότερα

Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού

Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού Διαβάστε προσεκτικά την λίστα που ακολουθεί. Ποιες από τις δραστηριότητες που αναφέρονται θεωρείτε ότι θα συνέβαλαν περισσότερο στην προώθηση του γραμματισμού των παιδιών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ Δ.Σ. ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΠΟΥΓΑΡΙΔΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΑΞΗ : Γ

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ Δ.Σ. ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΠΟΥΓΑΡΙΔΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΑΞΗ : Γ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ Δ.Σ. ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΠΟΥΓΑΡΙΔΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΑΞΗ : Γ ΦΛΩΡΙΝΑ 2014 1 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ : «ΣΕΡΓΙΑΝΙ ΣΤΟΥΣ ΡΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ» ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΣ : ΠΟΥΓΑΡΙ ΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ-ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού

Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού Τι είδους δραστηριότητα είναι ο γραμματισμός; Πότε, πώς και γιατί εμπλέκονται οι άνθρωποι σε δραστηριότητες εγγραμματισμού; Σε ποιες περιστάσεις και με ποιο σκοπό; Καθημερινές

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στο Γραμματισμό Περίγραμμα μαθήματος Μαρία Παπαδοπούλου ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ

Εισαγωγή στο Γραμματισμό Περίγραμμα μαθήματος Μαρία Παπαδοπούλου ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ Εισαγωγή στο Γραμματισμό Περίγραμμα μαθήματος Μαρία Παπαδοπούλου ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ 1.. Ενημέρωση για το μάθημα και Εισαγωγή Θεματικές περιοχές, Σύστημα αξιολόγησης. Το πλαίσιο του γραμματισμού. Γραμματισμός,

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Α (2014-2015)

Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Α (2014-2015) Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης Οκτώβριος 2014 Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Α (2014-2015) Γλωσσική Εκπαίδευση - Εκπαίδευση στον Γραμματισμό:

Διαβάστε περισσότερα

[H επίδραση της τεχνολογίας στη γλωσσική ποικιλότητα]

[H επίδραση της τεχνολογίας στη γλωσσική ποικιλότητα] Κείμενο [H επίδραση της τεχνολογίας στη γλωσσική ποικιλότητα] Ένας χώρος με ιδιαίτερη επίδραση στο θέμα της γλωσσικής διαφοροποίησης και της διερεύνησης της γλωσσικής ποικιλότητας είναι ο χώρος της τεχνολογίας.

Διαβάστε περισσότερα

12 Σταθμισμένα διερευνητικά ανιχνευτικά εργαλεία κριτήρια μαθησιακών δυσκολιών

12 Σταθμισμένα διερευνητικά ανιχνευτικά εργαλεία κριτήρια μαθησιακών δυσκολιών 12 Σταθμισμένα διερευνητικά ανιχνευτικά εργαλεία κριτήρια μαθησιακών δυσκολιών Διαδικασίες διαχείρισης περίπτωσης Στάδιο 1 Εντοπισμός Στάδιο 2 Αξιολόγηση Στάδιο 3 Παρέμβαση Στάδιο 4 Υποστήριξη Παρακολούθηση

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στο Γραμματισμό Διδάσκουσα: Μαρία Παπαδοπούλου Περίγραμμα μαθήματος & Syllabus

Εισαγωγή στο Γραμματισμό Διδάσκουσα: Μαρία Παπαδοπούλου Περίγραμμα μαθήματος & Syllabus Εισαγωγή στο Γραμματισμό Διδάσκουσα: Μαρία Παπαδοπούλου Περίγραμμα μαθήματος & Syllabus Σκοπός και στόχοι: Σκοπός του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών/τριών με τις διαδικασίες ανάπτυξης του γραμματισμού

Διαβάστε περισσότερα

Εξοικονόµηση νερού: µια διαθεµατική προσέγγιση 1

Εξοικονόµηση νερού: µια διαθεµατική προσέγγιση 1 Εξοικονόµηση νερού: µια διαθεµατική προσέγγιση 1 Περίληψη: Η αντιµετώπιση της έλλειψης νερού, όπως και των περισσότερων περιβαλλοντικών προβληµάτων απαιτούν αλλαγές στον τρόπο σκέψης και καθηµερινής πρακτικής

Διαβάστε περισσότερα

Εξωσχολικές ψηφιακές πρακτικές γραμματισμού

Εξωσχολικές ψηφιακές πρακτικές γραμματισμού Εξωσχολικές ψηφιακές πρακτικές γραμματισμού Μαρία Χατζηνικολάου Μεταπτυχιακή φοιτήτρια εφαρμοσμένης γλωσσολογίας Α.Π.Θ. Η παρουσίαση αναπτύχθηκε για την ψηφιακή πλατφόρμα Ταξίδι στον γραμματισμό Συνοπτική

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα: «Βιβλία Γλώσσας Α, Β, Γ ηµοτικού», «Μαθηµατικά Α, Β ηµοτικού»

Θέµατα: «Βιβλία Γλώσσας Α, Β, Γ ηµοτικού», «Μαθηµατικά Α, Β ηµοτικού» 1 ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ Για την ενηµέρωση των υποψηφίων συγγραφέων εγχειριδίων Γλώσσας και Μαθηµατικών, κοινοποιούµε απάντηση σε σχετικό ερωτηµατολόγιο που µας είχαν υποβάλει

Διαβάστε περισσότερα

«Αναδεικνύουμε τον πολιτισμό μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η περίπτωση του Μουσείου Αργυροτεχνίας στα Γιάννενα».

«Αναδεικνύουμε τον πολιτισμό μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η περίπτωση του Μουσείου Αργυροτεχνίας στα Γιάννενα». Τίτλος Εργασίας: «Αναδεικνύουμε τον πολιτισμό μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η περίπτωση του Μουσείου Αργυροτεχνίας στα Γιάννενα». Εκπαιδευτικός: Γεωργία Πάνου Ambassadors: Ευδοξία Σακελλαροπούλου - Γεωργία

Διαβάστε περισσότερα

Η καινοτομία των Βιωματικών δράσεων Παιδαγωγικές Αρχές. Ερευνητικές Διαδικασίες. Θεόδωρος Κ. Βεργίδης. Σχ. Σύμβουλος Π.Ε.03

Η καινοτομία των Βιωματικών δράσεων Παιδαγωγικές Αρχές. Ερευνητικές Διαδικασίες. Θεόδωρος Κ. Βεργίδης. Σχ. Σύμβουλος Π.Ε.03 Η καινοτομία των Βιωματικών δράσεων Παιδαγωγικές Αρχές. Ερευνητικές Διαδικασίες Θεόδωρος Κ. Βεργίδης Σχ. Σύμβουλος Π.Ε.03 Εκπαιδευτικές Καινοτομίες: Αλλάζουν το Εκπαιδευτικό Πλαίσιο Εκπαιδευτικές Καινοτομίες

Διαβάστε περισσότερα

Μετανάστευση, πολυπολιτισμικότητα και εκπαιδευτικές προκλήσεις: Πολιτική - Έρευνα - Πράξη

Μετανάστευση, πολυπολιτισμικότητα και εκπαιδευτικές προκλήσεις: Πολιτική - Έρευνα - Πράξη ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ Μετανάστευση, πολυπολιτισμικότητα και εκπαιδευτικές προκλήσεις: Πολιτική - Έρευνα - Πράξη Αθήνα, 14-15 Μαΐου 2010 ηρητήριο _2010 1 Τα πολυτροπικά κείμενα ως εργαλείο προώθησης της

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ 1 «Στο πλαίσιο των ενεργειών των εκπαιδευτικών που έχουν ενταχθεί στο Μητρώο του Ι.Ε.Π. για την Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση περιλαμβάνεται και η συμβολή

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΡΟΙΚΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (ΕΠΣ) Μαρία Παντελή-Παπαλούκα Επιθεωρήτρια σχολείων Προϊστάμενη Κυπριακής Εκπαιδευτικής Αποστολής Σύμβουλος Εκπαίδευσης Κυπριακής Υπάτης Αρμοστείας

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήµατα. Πώς θα µπορούσε η προσέγγιση των εθνικών επετείων να αποτελέσει δηµιουργική διαδικασία µάθησης και να ενεργοποιήσει διαδικασίες σκέψης;

Ερωτήµατα. Πώς θα µπορούσε η προσέγγιση των εθνικών επετείων να αποτελέσει δηµιουργική διαδικασία µάθησης και να ενεργοποιήσει διαδικασίες σκέψης; ΕΘΝΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ Παραδοχές Εκπαίδευση ως μηχανισμός εθνικής διαπαιδαγώγησης. Καλλιέργεια εθνικής συνείδησης. Αίσθηση ομοιότητας στο εσωτερικό και διαφοράς στο εξωτερικό Αξιολόγηση ιεράρχηση εθνικών ομάδων.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΥΜΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2016

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΥΜΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2016 ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΥΜΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2016 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Το κάθε παιδί είναι ξεχωριστή προσωπικότητα.

Διαβάστε περισσότερα

Τα φύλα στη λογοτεχνία Τάξη: Α Λυκείου

Τα φύλα στη λογοτεχνία Τάξη: Α Λυκείου Τα φύλα στη λογοτεχνία Τάξη: Α Λυκείου Είδος διδακτικής πρακτικής: project, ομαδοσυνεργατική διδασκαλία Προτεινόμενη διάρκεια: 20 ώρες Εισαγωγικές παρατηρήσεις Η διδακτική ενότητα «Τα φύλα στη λογοτεχνία»

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ. 1 η ενότητα:

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ. 1 η ενότητα: 1 η ενότητα: Από τον τόπο μου σ όλη την Ελλάδα Ταξίδια, περιηγήσεις, γνωριμία με ανθρώπους, έθιμα πολιτισμό Περίοδοι διδασκαλίας: 7 1 η περίοδος: Μέρος Α Εισαγωγικά κείμενα Μέσα από κείμενα οι μαθητές:

Διαβάστε περισσότερα

Πρωινό γεύμα και υγιεινή σώματος στην τουαλέτα.

Πρωινό γεύμα και υγιεινή σώματος στην τουαλέτα. Προσέλευση νηπίων και αυθόρμητες δραστηριότητες στις οργανωμένες γωνιές της τάξης. Το ελεύθερο παιχνίδι είτε ατομικό,είτε ομαδικό σε ελκυστικά οργανωμένες γωνιές επιτρέπει στα παιδιά να χρησιμοποιούν δημιουργικά

Διαβάστε περισσότερα

Δρ Άντρη Καμένου ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΠΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΥΛΥΚΟ - ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ

Δρ Άντρη Καμένου ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΠΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΥΛΥΚΟ - ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ Δρ Άντρη Καμένου ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΠΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΥΛΥΚΟ - ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ Αναλυτικό Πρόγραμμα Πού μπορούμε

Διαβάστε περισσότερα

Το μουσείο ζωντανεύει με ταξίδι σχολικό! Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους 2011-2012. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ποδράσηη

Το μουσείο ζωντανεύει με ταξίδι σχολικό! Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους 2011-2012. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ποδράσηη ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ 9 5 ποδράσηη Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους 2011-2012 Μουσείο Επιστημών και Τεχνολογίας Πανεπιστημίου Πατρών 2ο Δημοτικό Σχολείο Ακράτας Δημοτικό Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠΛΕ ΒΙΒΛΙΟΤΕΤΡΑΔΙΑ. ΝΕΑ ΣΕΙΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

ΜΠΛΕ ΒΙΒΛΙΟΤΕΤΡΑΔΙΑ. ΝΕΑ ΣΕΙΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΜΠΛΕ ΒΙΒΛΙΟΤΕΤΡΑΔΙΑ. ΝΕΑ ΣΕΙΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ by Τaλκ/ Αύγουστος 29, 2018/ Χωρίς σχόλια Οι εκπαιδευτικοί Ευαγγελία Δεσύπρη και Κωνσταντίνα Μάρκου υπογράφουν τη νέα,

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Γλωσσολογία Ι

Εισαγωγή στη Γλωσσολογία Ι ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στη Γλωσσολογία Ι Εισαγωγικά: τι είναι γλώσσα, τι είναι γλωσσολογία Διδάσκοντες: Επίκ. Καθ. Μαρία Λεκάκου, Λέκτορας Μαρία Μαστροπαύλου Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Μέρος Β /Στατιστική. Μέρος Β. Στατιστική. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Μαθηματικών&Στατιστικής/Γ. Παπαδόπουλος (www.aua.

Μέρος Β /Στατιστική. Μέρος Β. Στατιστική. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Μαθηματικών&Στατιστικής/Γ. Παπαδόπουλος (www.aua. Μέρος Β /Στατιστική Μέρος Β Στατιστική Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Μαθηματικών&Στατιστικής/Γ. Παπαδόπουλος (www.aua.gr/gpapadopoulos) Από τις Πιθανότητες στη Στατιστική Στα προηγούμενα, στο

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ -

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ - ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ - Τάξη Δείκτες Επιτυχίας Κατανόηση Γραπτού Λόγου Δείκτες Επάρκειας A Τα παιδιά 1. Τοποθετούν ένα κείμενο σε πλαίσιο (θεματικό,

Διαβάστε περισσότερα

Το Σηντι-Ρωμ του Δυσαλέξη

Το Σηντι-Ρωμ του Δυσαλέξη Το Σηντι-Ρωμ του Δυσαλέξη Μια εκπαιδευτική εφαρμογή για παιδιά με δυσλεξία Απόστολος Πηγιάκης Ειδικός Παιδαγωγός ΕΠΙΛΕΞΕΙ Μαρία Καραβελάκη, Αναλύτρια εκπαιδευτικών συστημάτων ΙΝΤΕ*LEARN Τεχνολογίες Αιχμής

Διαβάστε περισσότερα

Γεωµετρία Γ' Γυµνασίου: Παραλληλία πλευρών, αναλογίες γεωµετρικών µεγεθών, οµοιότητα

Γεωµετρία Γ' Γυµνασίου: Παραλληλία πλευρών, αναλογίες γεωµετρικών µεγεθών, οµοιότητα Σενάριο 3. Τα µέσα των πλευρών τριγώνου Γνωστική περιοχή: Γεωµετρία Γ' Γυµνασίου: Παραλληλία πλευρών, αναλογίες γεωµετρικών µεγεθών, οµοιότητα τριγώνων, τριγωνοµετρικοί αριθµοί περίµετρος και εµβαδόν.

Διαβάστε περισσότερα

Τα πρώιμα μοντέλα του Cummins. Α.Χατζηδάκη

Τα πρώιμα μοντέλα του Cummins. Α.Χατζηδάκη Τα πρώιμα μοντέλα του Cummins Α.Χατζηδάκη Cummins (1981, 1983, 1984) Για να μπορέσει ο/η εκπαιδευτικός να διαμορφώσει τη διδασκαλία του αποτελεσματικά, θα πρέπει να γνωρίζει ποιες γνωστικές και γλωσσικές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΑ ΙΚΤΥΟΥ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΑ ΙΚΤΥΟΥ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΑ ΙΚΤΥΟΥ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΕΝΤΥΠΟ Α ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΑΘΗΤΗ Ιώ Παπαδηµητρίου 729 Παιδαγωγικές χρήσεις του ιαδικτύου στο νηπιαγωγείο Σηµείωση: Θα πρέπει εδώ να σηµειωθεί ότι στην προσχολική

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες:

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες: Πρόταση Διδασκαλίας Ενότητα: Τάξη: 7 η - Τέχνη: Μια γλώσσα για όλους, σε όλες τις εποχές Γ Γυμνασίου Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος Α: Στόχοι Οι μαθητές/ τριες: Να

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟ ΟΜΗ

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟ ΟΜΗ ΤΙΤΛΟΣ «Ο κύκλος του νερού» ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Το σενάριο µάθησης περιλαµβάνει δραστηριότητες που καλύπτουν όλα τα γνωστικά αντικείµενα που προβλέπονται από το ΕΠΠΣ νηπιαγωγείου. Συγκεκριµένα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΠΟΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ «οι μύθοι του Αισώπου»

ΤΡΟΠΟΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ «οι μύθοι του Αισώπου» ΤΡΟΠΟΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ «οι μύθοι του Αισώπου» 6/Θ ΔΗΜ. ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΙΤΡΟΥΣ ΠΙΕΡΙΑΣ Μαρία Υφαντή (ΠΕ 11) Δαμιανός Τσιλφόγλου (ΠΕ 20) Θέμα: Μύθοι Αισώπου και διδαχές του Τάξη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΟΥΣ 2006 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Κλάδος: ΠΕ 60 ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ (Γνωστικό αντικείμενο) Σάββατο 27-1-2007

Διαβάστε περισσότερα

Το Π.Σ. της Α Λυκείου με ένα παράδειγμα.. Κουτσογιάννης, Κ. Ντίνας, Σ. Χατζησσαβίδης συνεισφορά στο παράδειγμα: Μ. Αλεξίου

Το Π.Σ. της Α Λυκείου με ένα παράδειγμα.. Κουτσογιάννης, Κ. Ντίνας, Σ. Χατζησσαβίδης συνεισφορά στο παράδειγμα: Μ. Αλεξίου Το Π.Σ. της Α Λυκείου με ένα παράδειγμα. Κουτσογιάννης, Κ. Ντίνας, Σ. Χατζησσαβίδης συνεισφορά στο παράδειγμα: Μ. Αλεξίου Αρχικές αναζητήσεις στη γλωσσική διδασκαλία Σύνδεση της ανάγνωσης με θρησκευτικά

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολογήστε την ικανότητα του μαθητή στην κατανόηση των προφορικών κειμένων και συγκεκριμένα να:

Αξιολογήστε την ικανότητα του μαθητή στην κατανόηση των προφορικών κειμένων και συγκεκριμένα να: Αξιολογήστε την ικανότητα του μαθητή στην κατανόηση των προφορικών κειμένων και συγκεκριμένα να: Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΡΟΠΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Ανταποκρίνονται στην ακρόαση του προφορικού

Διαβάστε περισσότερα

Η φωνολογική επίγνωση. Ευφημία Τάφα

Η φωνολογική επίγνωση. Ευφημία Τάφα Η φωνολογική επίγνωση Ευφημία Τάφα Γλωσσική ανάπτυξη Κλάμα ή γέλιο (0-2 μηνών) Βαβίσματα (2-4 μηνών) Συγκεκριμένοι ήχοι (6 μηνών περίπου) Πρώτες λέξεις (1 ο έτος) Τηλεγραφικός λόγος (2 ο έτος) 1000 λέξεις

Διαβάστε περισσότερα

Μια ιστορία για το διαδίκτυο: Ο Οπτικός Εγγραμματισμός σε μαθητές μεταναστευτικού υποβάθρου αξιοποιώντας την εικόνα και το διαδίκτυο

Μια ιστορία για το διαδίκτυο: Ο Οπτικός Εγγραμματισμός σε μαθητές μεταναστευτικού υποβάθρου αξιοποιώντας την εικόνα και το διαδίκτυο Μια ιστορία για το διαδίκτυο: Ο Οπτικός Εγγραμματισμός σε μαθητές μεταναστευτικού υποβάθρου αξιοποιώντας την εικόνα και το διαδίκτυο Καλέμης Κωνσταντίνος Κωσταρέλου Άννα Γκάτσου Νεφέλη Γεωργοπούλου Μαρία

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Δημοτικού Oδηγίες αξιοποίησης των σχολικών εγχειριδίων Σχολική χρονιά: 2011-2012 ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Αιτία παραποµπής Ε Ω ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΤΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΤΟΥ ΠΑΙ ΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΛΟΓΟ ΤΗΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗΣ.

Αιτία παραποµπής Ε Ω ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΤΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΤΟΥ ΠΑΙ ΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΛΟΓΟ ΤΗΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗΣ. Στοιχεία εξέτασης Στοιχεία εξεταζοµένου παιδιού Ονοµατεπώνυµο: 1043 1043 (1043) Φύλο: Αγόρι Ηµ/νια γέννησης: 16-07-2011 Μητρική γλώσσα: Ελληνικά Προτίµηση χεριού: εξί Ηµ/νια εξέτασης: 21-11-2016 Χρονολογική

Διαβάστε περισσότερα

6 η ΣΥΝΕΔΡΙΑ. Διδακτικές δραστηριότητες και μικροσενάρια Εισαγωγή στο Φωτόδεντρο

6 η ΣΥΝΕΔΡΙΑ. Διδακτικές δραστηριότητες και μικροσενάρια Εισαγωγή στο Φωτόδεντρο 6 η ΣΥΝΕΔΡΙΑ Διδακτικές δραστηριότητες και μικροσενάρια Εισαγωγή στο Φωτόδεντρο ΣΤΟΧΟΙ Οι επιμορφούμενοι μετά το πέρας της Συνεδρίας θα πρέπει: να γνωρίζουν τις δυνατότητες που τους προσφέρει το Φωτόδεντρο.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΠΕΝΤΕ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ

ΜΙΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΠΕΝΤΕ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ ΜΙΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΠΕΝΤΕ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ ΕΝΤΥΠΟ Α ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΑΘΗΤΗ Ιώ Παπαδηµητρίου 757 Σηµείωση: Θα πρέπει εδώ να σηµειωθεί ότι στην προσχολική αγωγή δε συνηθίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών

Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών Πηγή: Δημάκη, Α. Χαϊτοπούλου, Ι. Παπαπάνου, Ι. Ραβάνης, Κ. Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: μια ποιοτική προσέγγιση αντιλήψεων μελλοντικών νηπιαγωγών. Στο Π. Κουμαράς & Φ. Σέρογλου (επιμ.). (2008).

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙ ΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ ΧΑΡΤΗΣ ΧΡΗΣΗ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ. β. φιλιππακοπουλου 1

ΕΙ ΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ ΧΑΡΤΗΣ ΧΡΗΣΗ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ. β. φιλιππακοπουλου 1 ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΧΑΡΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΧΡΗΣΗ β. φιλιππακοπουλου 1 Αναλυτικό Πρόγραµµα 1. Εισαγωγή: Μια επιστηµονική προσέγγιση στη χαρτογραφική απεικόνιση και το χαρτογραφικό σχέδιο

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α.

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Τι θα Δούμε. Γιατί αλλάζει το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών. Παιδαγωγικό πλαίσιο του νέου Α.Π.Σ. Αρχές του νέου Α.Π.Σ. Μαθησιακές περιοχές του νέου

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής»

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής» Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής» Ειδίκευση B «Γραμματισμός, αφήγηση και διδασκαλία της Ελληνικής ως πρώτης και ως δεύτερης/ξένης» Στην ειδίκευση αυτή προσφέρονται

Διαβάστε περισσότερα

Τρόποι αναπαράστασης των επιστημονικών ιδεών στο διαδίκτυο και η επίδρασή τους στην τυπική εκπαίδευση

Τρόποι αναπαράστασης των επιστημονικών ιδεών στο διαδίκτυο και η επίδρασή τους στην τυπική εκπαίδευση Τρόποι αναπαράστασης των επιστημονικών ιδεών στο διαδίκτυο και η επίδρασή τους στην τυπική εκπαίδευση Κ. Χαλκιά Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών 2 Το διαδίκτυο: αποτελεί ένα νέο διδακτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Γενικών προδιαγραφών και κριτηρίων αξιολόγησης εκπαιδευτικού υλικού (Παράρτηµα Τόµος Γ τεύχος γ )

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Γενικών προδιαγραφών και κριτηρίων αξιολόγησης εκπαιδευτικού υλικού (Παράρτηµα Τόµος Γ τεύχος γ ) ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Γενικών προδιαγραφών και κριτηρίων αξιολόγησης εκπαιδευτικού υλικού (Παράρτηµα Τόµος Γ τεύχος γ ) 14. Κριτήρια αξιολόγησης του βιβλίου αναφοράς Βασικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ: ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 1. Νεοελληνική Γλώσσα Α Γυμνασίου

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ PROJECT ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΚΙΝΗΣΕΩΝ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ PROJECT ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΚΙΝΗΣΕΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ PROJECT ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΚΙΝΗΣΕΩΝ Γιώργος Γρηγορόπουλος Δευτεροβάθμια εκπαίδευση & ΠΤΔΕ, Παν. Πατρών Βασιλική Σπηλιωτοπούλου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΥΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

ΠΟΛΥΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σωφρ. Χατζησαββίδης ΠΟΛΥΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ 1. Από το γραμματισμό στους πολυγραμματισμούς Σήμερα τα άτομα που βρίσκονται σε μία διαδικασία μάθησης και προετοιμασίας για την

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ -ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ -ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Σχέδιο Διδασκαλίας Τάξη: Β Γυμνασίου Μάθημα: Νεοελληνική Γλώσσα Θέμα: Η συνοχή ενός ευρύτερου Κειμένου Διάρκεια: Μία περίοδος Στην τέταρτη ενότητα ο προγραμματισμός προβλέπει έξι περιόδους. Η συγκεκριμένη

Διαβάστε περισσότερα

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Α/ Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Απλή Αν κάνετε αναζήτηση µιας λέξης σε ένα αρχαιοελληνικό σώµα κειµένων, αυτό που θα λάβετε ως αποτέλεσµα θα είναι: Μια καταγραφή όλων των εµφανίσεων της λέξης στο συγκεκριµένο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ -----

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ & ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Π.Ε. ΤΜΗΜΑ Α ΣΠΟΥΔΩΝ & ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Π ρ ο α ι ρ ε τ ι κό σ ε μ ι ν ά ρ ι ο ε π ι μ ό ρ φ ω σ η ς. Νοέμβριος 2015 {επιμ. παρουσίασης: Μαρία Παπαλεοντίου, Φιλόλογος }

Π ρ ο α ι ρ ε τ ι κό σ ε μ ι ν ά ρ ι ο ε π ι μ ό ρ φ ω σ η ς. Νοέμβριος 2015 {επιμ. παρουσίασης: Μαρία Παπαλεοντίου, Φιλόλογος } Π ρ ο α ι ρ ε τ ι κό σ ε μ ι ν ά ρ ι ο ε π ι μ ό ρ φ ω σ η ς Νοέμβριος 2015 {επιμ. παρουσίασης: Μαρία Παπαλεοντίου, Φιλόλογος } Είδη αξιολόγησης: αρχική-διαγνωστική, συντρέχουσαδιαμορφωτική, τελική Μορφές

Διαβάστε περισσότερα

Β. ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ 4. ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΑΣΗ

Β. ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ 4. ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΑΣΗ Β. ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ 4. ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΑΣΗ Στις πολύπλοκες συνθέσεις πολλά διαφορετικά στοιχεία χρησιμοποιούνται για την ιεράρχηση της σειράς παρατήρησης από τον θεατή. Ο καλλιτέχνης

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγικές ανάγνωσης παιδιών προσχολικής ηλικίας 1

Στρατηγικές ανάγνωσης παιδιών προσχολικής ηλικίας 1 ιαβάζουµε τα γράµµατα ή τα µετράµε; Στρατηγικές ανάγνωσης παιδιών προσχολικής ηλικίας 1 1. Εισαγωγή Οι στρατηγικές ανάγνωσης που χρησιµοποιούν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας για να προσεγγίσουν τα γραπτά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ βιβλιο_layout 1 24/12/2015 11:50 πμ Page 7 ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 13 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 1. Εισαγωγή... 21 2. Τα αλφάβητα και οι λειτουργίες τους... 24 2.1 Το ελληνικό αλφάβητο: χαρακτήρες και χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ & ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Ευδοξία Ντεροπούλου-Ντέρου

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ & ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Ευδοξία Ντεροπούλου-Ντέρου ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ & ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ευδοξία Ντεροπούλου-Ντέρου ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Ονοματεπώνυμο του παιδιού Ημερομηνία σύνταξης της παιδαγωγικής έκθεσης Ημερομηνία γέννησης του παιδιού

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών. σύμβολα αριθμών. επ. Κωνσταντίνος Π. Χρήστου. Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών. σύμβολα αριθμών. επ. Κωνσταντίνος Π. Χρήστου. Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών σύμβολα αριθμών επ. Κωνσταντίνος Π. Χρήστου 1 αναπαραστάσεις των αριθμών Εμπράγματες Υλικά αντικείμενα ($$$) Εικονικές (***) Λεκτικές (τρία) Συμβολικές, (3, τρία) Διαφορετικές

Διαβάστε περισσότερα

Διάρκεια: Οκτώβριος 2012-Μάρτιος υμμετέχοντες: 18 παιδιά Ε τάξης από 4 διαφορετικά δημοτικά σχολεία της Φλώρινας

Διάρκεια: Οκτώβριος 2012-Μάρτιος υμμετέχοντες: 18 παιδιά Ε τάξης από 4 διαφορετικά δημοτικά σχολεία της Φλώρινας 1 Διάρκεια: Οκτώβριος 2012-Μάρτιος 2013 υμμετέχοντες: 18 παιδιά Ε τάξης από 4 διαφορετικά δημοτικά σχολεία της Φλώρινας υναντήσεις: 2 διδακτικά δίωρα την εβδομάδα σε εξωδιδακτικό χρόνο 2 Παιδαγωγική των

Διαβάστε περισσότερα

Πώς η διαμάχη για τις Εικόνες κατέληξε σε μάχη για τη γνώση. Αναστάσιος Παπάς Εκπαιδευτικός ΠΕ70, Mth, Επιμορφωτής Β Επιπέδου ΤΠΕ

Πώς η διαμάχη για τις Εικόνες κατέληξε σε μάχη για τη γνώση. Αναστάσιος Παπάς Εκπαιδευτικός ΠΕ70, Mth, Επιμορφωτής Β Επιπέδου ΤΠΕ Πώς η διαμάχη για τις Εικόνες κατέληξε σε μάχη για τη γνώση Αναστάσιος Παπάς Εκπαιδευτικός ΠΕ70, Mth, Επιμορφωτής Β Επιπέδου ΤΠΕ Εισαγωγικά «Η ιστορία είναι η συστηματική μελέτη των ανθρώπων στο παρελθόν»

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΥΠΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 3

ΕΝΤΥΠΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 3 ΕΝΤΥΠΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 3 Όνομα Εκπαιδευτικού: Νικολάου Χριστιάνα Σχολείο: Περιφερειακό Δημοτικό Σχολείο Τίμης Τάξη: Α Ζήτημα της Αειφόρου Περιβαλλοντικής Εκπαιδευτικής Πολιτικής του σχολείου: Οι καταναλωτικές

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 7: Παιχνίδι και μάθηση

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 7: Παιχνίδι και μάθηση Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 7: Παιχνίδι και μάθηση Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Σκοποί ενότητας Να προσδιοριστούν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ! Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ. το ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΑΣΕΙΣ, ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ, ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ. @ Επιστήμες της αγωγής Διευθυντής Μιχάλης Κασσωτάκης.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ! Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ. το ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΑΣΕΙΣ, ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ, ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ. @ Επιστήμες της αγωγής Διευθυντής Μιχάλης Κασσωτάκης. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ! Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ το ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΑΣΕΙΣ, ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ, ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ @ Επιστήμες της αγωγής Διευθυντής Μιχάλης Κασσωτάκης ί>ηγο^η 26 Επιστήμες της Αγωγής 26 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ ΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΔΙΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΣ

ΠΑΝΕΠΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΔΙΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΣ ΠΑΝΕΠΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΔΙΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΜΑ: Δραστηριότητες Μαθηματικών στο Νηπιαγωγείο

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρίες για την Ανάπτυξη

Θεωρίες για την Ανάπτυξη Θεωρίες για την Ανάπτυξη Πολιτισμική προσέγγιση (Vygotsky) Βιο-οικολογική προσέγγιση Bronfenbrenner ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ Ι 2015-16 Καλλιρρόη Παπαδοπούλου ΕΚΠΑ/ΤΕΑΠΗ ΒΑΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Vygotsky, L.S. (1978/1997)

Διαβάστε περισσότερα

Συνεργασία Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με τα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης

Συνεργασία Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με τα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης Συνεργασία Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με τα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης Υποστήριξη Επαγγελματικής Μάθησης 29 Αυγούστου 2016 Δρ Αθ. Μιχαηλίδου Ευριπίδου Διευθύντρια Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Περιεχόμενο της

Διαβάστε περισσότερα

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη Δομή επιμόρφωσης 1 η Μέρα Γνωριμία ομάδας Παρουσίαση θεωρητικού υποβάθρου Προσομοίωση : α) Επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ Τίτλος προγράμματος: «Ταξίδι στην Παραμυθοχώρα» Τάξη: Α Εκπαιδευτικός: Βασιλική Αντωνογιάννη Σχολικό έτος: 2013-14 Σύνολο μαθητών

Διαβάστε περισσότερα

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ) ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ) ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ) ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά 15-9-2016 Πώς δουλέψαμε στο γλωσσικό μάθημα; Προγράμματα Σπουδών. Στοχοκεντρικός

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Βασίλειος Κωτούλας vaskotoulas@sch.gr h=p://dipe.kar.sch.gr/grss Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Η Δομή της εισήγησης 1 2 3 Δυο λόγια για Στόχοι των Ερευνητική

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ. Γαλήνη Σαπουντζάκη Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ. Γαλήνη Σαπουντζάκη Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Γαλήνη Σαπουντζάκη Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 2014-15 Αναδυόμενος γραμματισμός και κωφό παιδί: Αρχή: Τα κωφά παιδιά έχουν

Διαβάστε περισσότερα

Η αξιολόγηση ως μηχανισμός ανατροφοδότησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας

Η αξιολόγηση ως μηχανισμός ανατροφοδότησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας Η αξιολόγηση ως μηχανισμός ανατροφοδότησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας Δρ Ειρήνη Ροδοσθένους, ΕΜΕ Φιλολογικών Μαθημάτων Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Αξιολόγηση του μαθητή Βασικός στόχος της αξιολόγησης

Διαβάστε περισσότερα