Οικονοµία / Παραγωγή και Χώρος

Transcript

1 ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΑ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ Οικονοµία / Παραγωγή και Χώρος ΜΑΘΗΜΑ: ΥΝΑΜΙΚΕΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ Υπεύθυνοςµαθήµατος: Μ. Αγγελίδης Ε.Μ.Π. παραγωγικόυπόδειγµα, οµές / µηχανισµοί οργάνωσης της οικονοµίας Συνθήκες / Επιλογές διαβίωσης ιαµόρφωση κυρίαρχων κοινωνικών οµάδων «Μεταλλαγές του παραγωγικού υποδείγµατος καιεπιπτώσειςστααστικάκέντρα. (Σύνοψη Παρουσίασης Σχετικές Πηγές) Ευάγγελος Χ. Ασπρογέρακας ρ. Πολεοδοµίας & Χωροταξίας ΕΜΠ v.aspro@uclmail.net Οργάνωση και δοµή του χώρου Κατανοµή λειτουργιών στο αστικό δίκτυο (Χωροταξία, ΠεριφερειακήΑνάπτυξη) ιαµόρφωση αστικού περιβάλλοντος (Πολεοδοµία, ΑστικήΣύνθεση) ΕΤΟΣ: Παράδειγµα: Προβλήτες της Αγίας Αικατερίνης (Λονδίνο) Εγκαίνια Παύση λειτουργίας 1968 Αναδιάρθρωση της παραγωγικής διαδικασίας (20ος αι.) 9,5 εκτάρια 1250 κτήρια κάτοικοι [Εικ. Σχέδιο διάταξης περιοχής µελέτης] Περιοχή ανάπλασης (redevelopment): Νόµος του 1925 Κατασκευή : Κατεδάφιση κτηρίων εκσκαφές υδραυλικά έργα εγκαταστάσεις αποβάθρας Assembly Line of the Ford T Model, 1913 Source: Detroit Public Library, Item number EB01a026 4

2 Αναδιάρθρωση της παραγωγικής διαδικασίας Φορντική / βιοµηχανική πόλη φορντικό πρότυπο παραγωγής αυστηρός καταµερισµός εργασίας χρήση ανειδίκευτου και ηµι ειδικευµένουεργατικούδυναµικού, διαδικασίες / πρακτικές έντασης εργασίας µαζική παραγωγή αυστηρός καθορισµός προδιαγραφών προϊόντων (τυποποίηση), εκµετάλλευση εσωτερικών οικονοµιών κλίµακας ολιγοπολικός ανταγωνισµός σταθερές, µεγάλεςαγορές Πόλη βιοµηχανικό κέντρο ίκτυο βιοµηχανικών περιοχών (Birmingham, Ruhr, Detroit, κλπ) Βιοµηχανικές επενδύσεις: Υποδοµές µεταφοράς εµπορευµάτων Βασική εκπαίδευση Προβλήµατα όχλησης σύγκρουσης χρήσεων περιβαλλοντική υποβάθµιση ιαχωρισµός χρήσεων (zoning) Βιοµηχανοποίηση παραγωγής χώρου Kloeckner works Ruhr, η πόλη του µοντερνισµού διαχωρισµός χρήσεων γης τυποποίηση κανόνων σχηµάτων µαζική παραγωγή κτιριακού χώρου οικονοµικήανάπτυξη + τεχνολογία => αύξηση εισοδηµάτων + αύξηση κατοχής ΙΧ προβλήµατα αστικού περιβάλλοντος επιθυµία για βελτίωση της ποιότητας ζωής Φτηνή αγροτική γη + φτηνά καύσιµα Αποκατοίκηση κέντρων Ανάπτυξη οικισµών δορυφόρων

3 ΑΜΒΟΥΡΓΟ Πληθυσµός 1,8 εκ. κατ. Έκταση 755 τ.χλµ 9 Steilshoop ( ), 175 Ha, κάτοικοι (2005) Αυστηρή γεωµετρία, Mεγάλες οικιστικές πυκνότητες Αναλογικά µικρή κάλυψη εδάφους Εκτεταµένες επιφάνειες πρασίνου. City Nord ( ) Το παράδειγµα του City Nord Το παράδειγµα του Steilshoop Πληροφορίες για την περιοχή: 117 Ηα [Εικόνες της περιοχής] 23 «οικόπεδα» καθ ύψος ανάπτυξη, Συµπαγή κτίρια, 300 επιχειρήσεις εργαζόµενοι

4 Αναδιάρθρωση της παραγωγικής διαδικασίας Αναδιάρθρωση της παραγωγικής διαδικασίας [Εικ.] δοµή των σύγχρονων επιχειρήσεων (α) αναθεώρηση του ρόλου του εργατικού δυναµικού (β) δικτύωση εξωτερίκευση, οριζόντια διασπορά δραστηριοτήτων φορντικό πρότυπο Αναδιαµόρφωση καταναλωτικών προτύπων Ποικιλία Βελτιωµένη ποιότητα Κάλυψη εξειδικευµένων αναγκών Γιγαντισµός µονάδων => οργανωτικά προβλήµατα Μείωσηπαραγωγικόττητας + Αδυναµία προσαρµογής του προτύπου «Ευέλικτη Εξειδίκευση» της παραγωγής ( ) Συνεχώς προγραµµατιζόµενη και άρα ευέλικτη οργάνωση της παραγωγής ιαδικτυοµένες και οργανωτικά ευέλικτες µονάδες Ευελιξία των ροών της αγοράς εργασίας τεχνολογική ανάπτυξη νέα οικονοµία (ρόλος της πληροφορίας - βελτίωση παραγωγικότητας υπηρεσιών «τεταρτογενής» τοµέας) απελευθέρωση (διεθνοποίηση) των οικονοµικών ροών (προσαρµογή σε συνθήκες παγκοσµιοποίησης) Ανάγκη δυνατότητα για διαφοροποίηση καινοτοµία (νέαπροϊόντα) Οικονοµία της Γνώσης (έµφαση στο ανθρώπινο κεφάλαιο) Παραγωγή γνώσης - Η θεωρία του καινοτοµικού περιβάλλοντος (innovative milieu) Υπηρεσίες : η νέα παραγωγική βάση των πόλεων χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος καινοτοµίας (Coffey & Bailly, 1996): Μια οµάδα συµβαλλόµενων (επιχειρήσεις, ερευνητικά και εκπαιδευτικά κέντρα, τοπικοί οργανισµοί) οι οποίοι διαθέτουν σχετική αυτονοµία στην οργάνωση της δοµής και της στρατηγική τους. Ένα σύνολο υλικών στοιχείων (υποδοµές), µη υλικών στοιχείων (γνώση) και θεσµικώνοργάνων (τοπικέςαρχές, νοµικόπλαίσιο). Ένα σύνολο αλληλεπιδράσεων βασισµένων στη συνεργασία των εµπλεκόµενωνφορέων. Αυτοαναπτυσσόµενη δυναµική µάθησης και ανάπτυξης δεξιοτήτων ικανή να µεταβάλει τα χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος. => Τοπικός χαρακτήρας της διαδικασίας παραγωγής γνώσης (Π.χ.: Τεχνολογικάπάρκα, ΘερµοκοιτίδεςΕπιχειρήσεων (Business Incubators), Πανεπιστηµιακά - Ερευνητικά Ιδρύµατα (ως συµβαλλόµενοι φορείς), Βιοµηχανικές Περιοχές, Ενότητες επιχειρήσεων) 15 Εικ.: Υπηρεσίες προς παραγωγούς στο ΗΒ Αστικό Περιβάλλον Αποβιοµηχάνιση ( ιεθνής κατανοµή εργασίας) υποδοµές καινοτοµίας παραγωγής γνώσης εξειδικευµένο εργατικό δυναµικό πηγές χρηµατοδότησης πρόσβαση σε αγορές 16

5 [Εικ. Λονδίνο] Κατανοµή λειτουργιών στο αστικό δίκτυο Παγκόσµιες πόλεις - Μητροπολιτικά κέντρα σηµείαπαραγωγής, αγορέςτωνπροϊόντωναυτών, κέντρααποφάσεωνκαιδιοίκησηςτηςπαγκόσµιαςοικονοµίας, κέντρα χρηµατοδοτικών οργανισµών και εταιρειών παροχής εξειδικευµένωνυπηρεσιών, Εταιρικά ίκτυα κεντρική διοίκηση: στρατηγικός σχεδιασµός (διαδικασίεςέντασηςγνώσης) περιφερειακές µονάδες: δευτερεύουσες δραστηριότητες (έντασηεργασίας) σηµεία πωλήσεων: επαφή µε την αγορά - κοινό Περιφερειακάκέντρα Μεσαίεςπόλεις: λειτουργίες πολύ υψηλού επιπέδου που υλοποιούνται από εξειδικευµένα στελέχη σε θεωρούµενες προνοµιακές τοποθεσίες διαδικασίες ρουτίνας που απαιτούν χαµηλόµισθο προσωπικό εγκατεστηµένοσεπεριοχέςµεόχιυψηλόκόστοςδιαβίωσης. 18 ιαµόρφωση του αστικού περιβάλλοντος στη µεταµοντέρνα πόλη Αναζήτηση «ποιότητας ζωής» για επαγγελµατίες και κατοίκους (µεσαία αστική τάξη) Μίξη χρήσεων κατοικίας επαγγελµατικών χώρων και «προστατευµένος»δηµόσιοςχώρος. Ενσωµάτωσηδραστηριοτήτωνεµπορίου, αναψυχής, ψυχαγωγίας, πολιτισµού στα πρότυπα κάλυψης των αναγκώντηςµεσαίαςκαταναλωτικήςτάξης. αυξηµένηπαραγωγικότητατηςνέαςοικονοµίας: µεγαλύτερο εισόδηµα / µονάδα επιφάνειας => αύξηση της αξίας του χώρου => Ανάπλαση επανάχρηση εγκαταλελειµµένων περιθωριακώνχώρων. αισθητικός και µορφολογικός πλουραλισµός. Μετουσίωση του πολεοδοµικού περιβάλλοντος σε τουριστικό εµπορικό προϊόν Globalization and World Cities Study Group and Network, A Roster of World Cities J.V. Beaverstock, R.G. Smith and P.J. Taylor in Cities, 16 (6), (1999), Κριτήρια παροχής εταιρικώνυπηρεσιών (χρηµατοοικονοµικές, νοµικές, διαφήµισης)

6 Hafencity ( ) Έκταση: 155 Ha Μίξη Χρήσεων (σχεδιασµένη): κατοικίες για κατοίκους γραφεία, τουρισµός / αναψυχή, εκπαίδευση, λιανεµπόριο, πολιτισµός ( θέσεις εργασίας) Εκτεταµένος «λειτουργικός» δηµόσιος χώρος Σχεδιασµός αστικής σύνθεσης µε παραποµπές στην παράδοση ιστορία «Ανταγωνιστικό» αστικό περιβάλλον «Προστατευόµενος» ηµόσιος χώρος (urban marketing) [Εικόνες της περιοχής] Περιβαλλοντική διαχείριση (προσαρµογή στην κλιµατική αλλαγή) Περιβαλλοντική διαχείριση Βιοκλιµατικός σχεδιασµός Ενσωµάτωση δραστηριοτήτων εµπορίου, αναψυχής, ψυχαγωγίας, πολιτισµού (αντιµετώπιση κλιµατικής αλλαγής) Μετουσίωση του πολεοδοµικού περιβάλλοντος σε τουριστικό εµπορικό προϊόν Συνεργασία δηµόσιου ιδιωτικού τοµέα στην ανάπτυξη / εκµετάλλευση του χώρου. Προσπάθεια αξιοποίησης ιδιαιτεροτήτων περιβάλλοντος (ανάκτηση της επαφής µε το υγρό στοιχείο)

7 Οργανωµένη όµηση Εστίαση -Ψυχαγωγία Πρόγραµµα Κοινωνικής Στέγασης 1979 Πληροφορίες για το πρόγραµµα ανάπτυξης της περιοχής του Hafencity: Παρεµβάσεις ανάπλασης στην ευρύτερη περιοχή [Λονδίνο] VIDEO για Hafencity Σύντοµο ιαφηµιστικό: Παρουσίαση: [Εικόνες από την περιοχή] Προβλήτες της Αγίας Αικατερίνης (Λονδίνο) Ηπόλητηςκρίσης Αστικήπαθολογία (ανεργία, εγκληµατικότητα, άστεγοι, περιθωριοποίηση, υποβάθµιση, κλπ) Συντήρησηαστικούεξοπλισµού; Ηπόληµετάτηνκρίση Παραγωγικό υπόδειγµα (;) Αστικό δίκτυο (ανακατανοµή λειτουργιών; πολιτικές εξελίξεις σε υπερεθνικό επίπεδο;) Πρότυπα διαβίωσης (κατανάλωση; ανάκτηση δηµόσιου χώρου;) Φορείς παρεµβάσεων (ιδιωτικός τοµέας, Συµµετοχικός σχεδιασµός) Έµφασηπολιτικήςγιατααστικάκέντρα (κλιµατικήαλλαγή, περιβαλλοντικός σχεδιασµός, συµπαγής πόλη) Καινοτοµία ; (οικονοµία σχεδιασµός) ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ασπρογέρακας Ε., Σερράος Κ., (2008) «Hafencity: επιλογές και πρακτικές σχεδιασµού στην ανάπλαση ενός λιµανιού», Αρχιτέκτονες, Τεύχος 71 (B Περίοδος), Σεπτέµβριος-Οκτώβριος Ασπρογέρακας Ε, Σερράος Κ., Σοφιανόπουλος. (2007), «Χωρικές µεταβολές και πολιτικές ανασχεδιασµού παράκτιων αστικών περιοχών. ιερεύνηση δυνατοτήτων αστικής αναβάθµισης στις περιπτώσεις της Αθήνας και του Αµβούργου», στο: 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Γεωγραφικής Εταιρείας, Αθήνα 4-7 Οκτωβρίου. Ασπρογέρακας Ε. (2004) «Ο Τοµέας των Υπηρεσιών ως Πεδίο Αστικού Ανταγωνισµού: Ο Ρόλος των Πόλεων Μεσαίου Μεγέθους», Γεωγραφίες, Τεύχος 8, σελ ΑσπρογέρακαςΕ. (2004) «Μηχανισµοί ιαµόρφωσηςτουαστικούπεριβάλλοντοςστημεταµοντέρναπόλη, Αναφορά στην Ελληνική Εµπειρία», στο Οικονόµου., Σαρηγιάννης Γ., Σερράος Κ. (επιµ.), Πόλη και Χώρος από τον 20ο στον 21ο αιώνα, σελ , ΕΜΠ, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας, ΣΕΠΟΧ, Αθήνα. Ασπρογέρακας Ε. (2002) «Στοιχεία Μεταµοντερνισµού στο ηµόσιο Χώρο», Αρχιτέκτονες, Τεύχος 34, Σελ , Ιούλιος-Αύγουστος. Amin A., (1996) Post-Fordism: Models, Fantasies and Phantoms of Transition, in Amin A. (ed.) Post-Fordism, A Reader, Blackwell, Oxford. Coffey W., Bailly A. (1996) Economic Restructuring: A Conceptual Framework in Lever W., Bailly A., (eds.) The Spatial Impact of Economic Changes in Europe, Avebury, Aldershot. Hall P., (2000) Redefining Europe s Cities in Bellet C. & Llop J. (ed.) Ciudades Intermedias, Urbanizacion Y Sostenibilidad, Editorial Milenio, Lleida. Sassen S., (1991), The Global City: New York, London, Tokyo, Princeton University Press. Winsted K., Patterson P., (1998) Internationalisation of Services, The Journal of Services Marketing, Vol: 12, No.4, p , MCB University Press.