Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΦΑΙΑΚΩΝ

Transcript

1 6o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΦΑΙΑΚΩΝ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΡΙΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ ΑΙΚ. ΚΟΥΤΑΓΙΑΡ ΙΩΑΝΝΑ ΑΡΒΑΝΙΤΑΚΗ ΚΑΙ Η ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ Γ3

2 Και το παραμύθι αρχίζει Μια φορά κι έναν καιρό ετούτος εδώ ο τόπος, η γνωστή σε όλους μας Φαιακία είχε την τύχη ν ανοίξει διάπλατα την αγκαλιά της στον πολυπαινεμένο γιο του Λαέρτη και ήρωα του Τρωικού πολέμου. Είναι εδώ σ αυτή τη η γη των ξακουστών Φαιάκων που ο Οδυσσέας νιώθει την ανακούφιση μετά την καταιγίδα, αναδύεται στην αυγή ενός καινούργιου κόσμου, για να παραδοθεί στην αγάπη, στον έρωτα, στην ελπίδα, στο γυρισμό Ας γίνουμε συνοδοιπόροι στο ταξίδι του, είμαστε οι σύντροφοι του στο καλό και στο κακό, είμαστε οι φίλοι του και το πλήρωμά του στην καταιγίδα και στη γαλήνη Μεσοπέλαγα αρμενίζει ο πολύπαθος Οδυσσέας Γιατί αυτή ήταν η θέληση του κοσμοσείστη Ποσειδώνα Σύννεφα γιγάντια στο μαύρο ουρανό ορθώνονται απειλητικά

3 Και η θάλασσα θεριό ανήμερο Κι αυτός δοσμένος στο κύμα Κι ο Νότος κι ο Βοριάς, κι ο Λίβας ο ακράτητος, όλοι όρμησαν και τάραξαν της θάλασσας τα βάθη. Βροντούσαν τα ουράνια και αστραπές συθέμελα έσκιζαν το σύμπαν Εσπασαν τα κουπιά και η σχεδία πλάγιασε και άγριο νερόβουνο χύθηκε πάνω της ΓΥΝΑΙΚΑ Γιατί κακόμοιρε Οδυσσέα ο θεός της θάλασσας να ταχει βάλει μαζί σου; Γιατι σου σπέρνει τόσα πάθη; Γιατί τόση οργή, τόσος θυμός σε σένα; Ποιος άραγε σου πλέκει δόλο; ΟΔΥΣΣΕΑΣ Θάλασσα μη με διώχνεις μακριά Αρμενίζω δοσμένος μισοπέλαγα Κι έχω πλώρα τον καημό να σε δω γλυκιά πατρίδα Κι έχω την αγάπη μου για σένα πρίμα Ποια μαύρη μοίρα άραγε μου το χει γράψει Να φεύγω, να χάνομαι, να μακραίνω από σενα πλανεύτρα Ιθάκη Σα γλάρος μαυροφτέρουγος πετάει η ψυχή μου Σμίγει με το πέλαγος Και τηνε πάει ο άνεμος και τηνε πάει το κύμα ΓΥΝΑΙΚΑ Και βγάζει η θάλασσα κρυφή φωνή Φωνή που μπαίνει μες την καρδιά και τη συγκινεί Σε βράχους μυτερούς και σε πέτρες τηνε σπρώχνει Τηνε μπλέκει μέσα στα φύκια, τηνε τραβά Και ποιος να ξέρει άραγε πότε σε σένα πολυπόθητη Ιθάκη θα σε φέρει. ΑΦΗΓΗΣΗ

4 18 νύκτες 18 μερες λυσσομανά η θύελλα σφυρίζουνε από παντού οι άνεμοι ουρλιάζουν τα θεριά έτοιμα να τον κατασπαράξουν και όμως εκεί ο ατρόμητος ήρωας της Τροίας, εκει στέκεται, δε λυγίζει, δεν κάμπτεται Η θυμωμένη θύελλα συντρίπτει το κατάρτι πικρή την άρμη νιώθει στα ματωμένα χείλη του. Δεν έχει άλλο πια την αγαπημένη του, τον εγκατέλειψε κι αυτή, την έχουν κατασπαράξει τα θεριά, της έχουν σπάσει τα σκαριά ΟΔΥΣΣΕΑΣ «Δια πατέρα μου, δος μου ανέλπιστα τη χάρη να δω στεριά Τι άλλο πιο κακό μεγάλο με περιμένει; Χόρτασα τα πάθη του πελάγου, χώμα πατρίδας θέλω να πατήσω» ΚΟΠΕΛΛΑ Και να η Λευκοθέα, η καλλίσφυρη Ινώ, του Κάδμου η θυγατέρα μπροστά του στέκεται, Γλυκιά ανακούφιση, γλυκιά παρηγοριά, βάλσαμο στις αμέτρητες πληγές του, απρόσμενη λάμψη στα σκοτάδια της ψυχής του. ΛΕΥΚΟΘΕΑ «πάρε δύσμοιρε το αθάνατο αυτό μαντήλι, δέστο στο λαιμό, και φόβος πια θανάτου δε θα σε απειλήσει. Και όταν πια πατήσεις στεριά, λύστο και πέταξτο στο πέλαγος, μαζί με τα φουρτουνιασμένα σου συναισθήματα, ρίξτο όσο πιο μακριά μπορείς. Ετσι ο νους και η σκεψη ήρεμη και καθαρή θα είναι. Και τυλιγμένος σε δύο δέντρα, στα δέντρα της ζωής σε ξηρά γρήγορα θα φτάσεις» ΑΦΗΓΗΣΗ Τότε η Αθηνά σταματά τους υπόλοιπους ανέμους εκτός απ' το Βοριά, που με τα κύματά του έσπρωχνε τον Οδυσσέα στη στεριά.

5 Δύο μερόνυχτα παράδερνε στην ανεμοζάλη των κυμάτων και την τρίτη μέρα φάνηκαν οι ακτές της χώρας των Φαιάκων. Και ο ήρωας μας βρέθηκε στη ροή ενός ποταμού που χυνόταν στο πέλαγος Η κατάστασή του ήταν πολύ άσχημη. Πληγωμένος και καταπονημένος σ' ολόκληρο το κορμί του από το στόμα και τη μύτη του έβγαζε θαλασσινό νερό, λιπόθυμος κάτω πέφτει. Μόλις συνήλθε, έριξε στη θάλασσα το μαντίλι της Λευκοθέας, όπως τον είχε συμβουλέψει η θεά. Και μετά κατευθύνθηκε στο δάσος. Στάθηκε κάτω από δυο ελιές που ήταν τόσο κοντά η μια στην άλλη, ώστε τα κλαδιά τους πλέκονταν και δεν άφηναν να περάσει μήτε το φως του ήλιου, μήτε η βροχή. Εκεί έφτιαξε ένα πρόχειρο στρώμα από χώμα και ξερά φύλλα και έπεσε αποκαμωμένος για ύπνο. ΚΟΠΕΛΑ Κοιμήσου ήρεμα καλέ μας Οδυσσέα γύρε και ξεκουράσου γιατί ξημέρωσε για σένα πια η ροδοδάκτυλη αυγή κι όταν η πέτρα του ύπνου από τα μάτια σου θα κυλήσει γλυκιά η αύρα θα σε λούσει ΑΦΗΓΗΣΗ Όση ώρα κοιμόταν εκεί ο Οδυσσέας, η Αθηνά παρότρυνε στο όνειρο την έφηβη βασιλοπούλα των Φαιάκων και με τη μορφή μιας φιλενάδας της, την παρακίνησε να πάει στο ποτάμι για να πλύνει τα ρούχα της. Και η Ναυσικά μάζεψε τα ρούχα, τα φόρτωσε και ξεκίνησε με τις βάγιες της για το ποτάμι. έπλυναν τα ρούχα στα κρυσταλλένια νερά και τα άπλωσαν στα καθαρά βράχια για να στεγνώσουν. Μετά λούστηκαν, αλείφτηκαν με μυρωμένο λάδι και άρχισαν να γελούν και να παίζουν, η μπάλα όμως έπεσε στα βαθια νερά του ποταμού. Υψωσαν τότε τη φωνή και ο θείος Οδυσσέας ξυπνά

6 άπλυτος και άλουστος, καμένος από την αλμύρα, και ταραγμένος συλλογιέται: ΟΔΥΣΣΕΑΣ Που είμαι άραγε, ποια χώματα πατάω, σε ποιων ανθρώπων τη χώρα έφτασα; Φιλόξενοι ή άγριοι να είναι αυτοί οι κάτοικοι; Ποιο άραγε ναναι αυτό το κορίτσι, το δροσερό και τρυφερό που στέκεται αγνάντια μου ασάλευτη Πόσο θάθελα ν αγγίξω τα γόνατά της, να τη ρωτήσω και ρούχα να της γυρέψω Καλότυχα τ αδέρφια σου, που πάντα στην ψυχή τους περίσσιας γίνεσαι αφορμή χαράς, και καμαρώνουν τέτοιο βλαστάρι σα θωρούν μες στους χορούς να μπαίνει. Τί σαν κι εσένα άλλο θνητό τα μάτια μου δεν είδαν, θαμάζω και σαστίζω, κι όσο κι αν πονώ, τα γόνατα φοβάμαι να σου αγγίξω.

7 ΑΦΗΓΗΣΗ Ο Οδυσσέας από μακριά μειλίχιος, κίνησε το λόγο του με σύνεση και πονηριά. ΟΔΥΣΣΕΑΣ Τόση ομορφιά ποτέ δεν είδα ως τώρα Θάμπωσα και δε χορταίνω να σε κοιτώ Γιατί ποτέ δε βλάστησε στη γη τέτοιος ωραίος βλαστός Εκθαμπος μένω, μέγα δέος με κατέχει τα γόνατά σου ν ακουμπήσω. Ελεος σου ζητώ τόσο φρικτά βασανισμένος που είμαι Δος μου κουρέλι να σκεπαστώ και κάποιο πανί να με τυλίξει.

8 ΝΑΥΣΙΚΑ Ποιος ναναι άραγε αυτός ο ξένος, ο τρανός και ο ωραίος; Γεια σου, χαρά σου, ξένε μου ευπρόσδεκτος στη χώρα μου να είσαι. Ξένε ασήμαντος δεν είσαι, μήτε και η φρόνηση σου λείπει. Καλωσόρισες σ αυτή τη χώρα, στη χώρα των Φαιάκων, ρούχο δε θα σου λείψει. Κοπέλες μου, σταθείτε, μην τρέχετε, εχθρός δεν είναι τούτος εδώ ο άντρας, περιπλανώμενος και δύστυχος βρέθηκε κατά τύχη εδώ και περιποίηση του πρέπει. Γι αυτό κοπέλες μου, δώστε του κάτι να φάει, κάτι να πιει και στο ποτάμι να τον λούσετε σε μέρος απάνεμο ΑΦΗΓΗΣΗ

9 Και αφού τελείωσε το γεύμα, η γλυκιά βασιλοπούλα τον συμβούλεψε να τον ακολουθήσει μέχρι την είσοδο της πόλης και ο ήρωας προσευχήθηκε στην Αθηνά καλοδεχούμενος να είναι στη γη των Φαιάκων. Κι ως έφτασε στα ξακουστά παλάτια του γονιού της, στα ξώθυρα σταμάτησε, κι οι θεόμοιαστοι αδερφοί της, ζυγώσανε και στάθηκαν και ξέζεψαν τα ζώα, και τα καθάρια φέρανε φορέματα στον πύργο. ΟΔΥΣΣΕΑΣ Τι οικοδόμημα είναι αυτό αστραφτερό, που λάμπει σαν τον ήλιο Αγάλματα, δέντρα ψηλά, γάργαρα νερά κι αμπέλια με κρασί. Ενας παράδεισος αληθινός ετούτος εδώ ο τόπος.. Νιώθω ότι η μοίρα μου χαμογελά, λύπες και στενοχώριες μακριά μου πέρασαν ΑΛΚΙΝΟΟΣ Καλώς όρισες ξένε, στο παλάτι μου, στον τόπο σου γρήγορα θα γυρίσεις χωρίς να παραδείρεις, κι ας έσυρες πολλά κακά ως τώρα. Ελα κάθισε και όλοι σεις, αρχόντοι που φλογόμαυρο κρασί για βασιλιάδες κερνιέστε στο παλάτι μου, και μουσική ακούτε από τον αοιδό Δημόδοκο, ακούστε με όλοι σας καλά, να πω τους ορισμούς μου: Στο σκαλιστό σεντούκι βρίσκονται του ξένου μας τα ρούχα ΟΔΥΣΣΕΑΣ «Αλκίνοε βασιλιά περίλαμπρε, και συ ελπιδοφόρα ομήγυρη, όλος ο κόσμος ξαφνικά μπροστά μου χρώματα γεμίζει, από την ψυχή βγαλμένα, τα πάντα τώρα τέλειωσαν όσα η καρδιά μου τράβηξε, έπρεπε σε βαθειά νερά να πέσω, να μάθω, να κολυμπάω, να πονέσω, να χάσω αγαπημένα πρόσωπα, να κοιτάξω κατάματα το σκοτάδι, τον πόνο, την απειλή.. ΑΦΗΓΗΣΗ Οι αυλές και οι σάλες γέμισαν από κόσμο. Μετά το φαγοπότι φώναξαν τον τυφλό τραγουδιστή, τον Δημόδοκο, για να τους διασκεδάσει. Αυτός

10 ξεκίνησε μ' ένα τραγούδι που αναφερόταν σε μια διαμάχη του Οδυσσέα με τον Αχιλλέα στη διάρκεια του πολέμου. Ο Ιθακήσιος βασιλιάς συγκινήθηκε και δάκρυσε. Ο Αλκίνοος που τον αντιλήφθηκε, κάλεσε όλους τους καλεσμένους να βγουν έξω για αγωνίσματα. ΑΛΚΙΝΟΟΣ Τώρα καιρός να βγούμε έξω και να δοκιμαστούμε στα πολλά αγωνίσματα, να χει και ο ξένος όταν φτάσει στην πατρίδα του πολλά να διηγείται ΛΑΟΔΑΜΑΣ Ελα και συ ξένε μας, διώξε τη θλίψη από το πρόσωπο κι απ την ψυχή σου, έλα να παραβγείς σε κάποιο αγώνισμα, άμοιρος σε αγωνίσματα δεν είσαι. ΑΦΗΓΗΣΗ Κι αυτός μονομιάς τη χλαίνη του φοράει και δίσκο πέτρινο στα χέρια παίρνει, τον πιο μεγάλο και τον πιο βαρύ και τον πετά μ απίστευτη ταχύτητα, πέρα μακριά, πιο μακριά απ όλους και θαυμασμό γύρω του προκαλεί κι όλοι αναριωτιούνται ποιος ναναι τάχα αυτός ο επισκέπτης.

11 Και ο Αλκίνοος στο Δημόδοκο προστάζει να πάρει την κιθάρα του και να τους διασκεδάσει με τη γλυκιά του φωνή, ΑΛΚΙΝΟΟΣ Στα μουσικά αυτά ακούσματα, Ξένε, βλέπω πως συγκινείσαι κάθε φορά που ακούς για τον Τρωικό πόλεμο και κάποια θλίψη σε πιάνει. Μα έλα πεσ' μου πώς σε λένε και από πού είσαι. Μίλα, μήπως έχασες κάποιον συγγενή σου στην Τροία ή κάποιο πολύτιμο φίλο; Ποιο είναι άραγε το όνομα σου ξένε; Ποια είναι η πατρίδα σου; Φανέρωσε την πόλη σου και το λαό σου και θα βρούμε πλοίο να σε στείλουμε προς τα κει ΑΦΗΓΗΣΗ Aλήθεια, πόσο ευτυχείς και φιλόξενοι είναι οι Φαίακες! Έχουν την ευλογία των θεών γιατί κυβερνά σε αυτούς η «Δύναμη του Nου». Είναι τόσο εχέφρονες που δε χρειάζονται κανενός είδους «πηδάλιο» ούτε κάποιον ειδήμονα «πηδαλιούχο» για να ταξιδέψουν στα ατέρμονα ταξίδια τους. Ο πλούτος χαρίζετε πλουσιοπάροχα σε όλο το

12 νησί... γιατί οι πνευματικά καλλιεργημένοι, οι ευγενικοί και φιλόξενοι Φαίακες το αξίζουν! Και η Ναυσικά πανέμορφη με τα δύο της λαμπερά μάτια τον κοιτάζει με θαυμασμό και έρωτα, ενώ ο τυφλός ποιητής Δημόδοκος αφήνει να κυλήσουν δάκρυα από τα σφραγιστά τα μάτια. Κι ο πολυμήχανος ήρωας συγκινημένος και βλέποντας πως δεν ήταν δυνατόν να κρατάει κρυφό τ' όνομά του, απάντησε πως ήταν ο Οδυσσέας, ο γιος του Λαέρτη και βασιλιάς της Ιθάκης. Στη συνέχεια αφηγείται όλες τις φοβερές περιπέτειες που πέρασε ο ίδιος και οι σύντροφοί του, μετά την αναχώρηση από την Τροία. Θυμάται τους Κίκονες, τους Λωτοφάγους, το φοβερό Πολύφημο, τους ανθρωποφάγους Λαιστρυγόνες, την Κίρκη και τη φοβερή κάθοδο στον Άδη. ΟΔΥΣΣΕΑΣ Ευγενικέ μου Αλκίνοε, κραταιέ και περίβλεπτε, συ που διαπρέπεις σ όλο το λαό σου, Με βάρυναν με πολλά βάσανα οι επουράνιοι θεοί Και πρέπει να ομολογήσω το όνομά μου και να το κατέχετε και σεις και γω στο μέλλον, αν είναι στη μοίρα μου να φύγω, να μείνω φίλος σας. Είμαι, καλοί μου Φαίακες, ο Οδυσσέας, βασιλιάς της Ιθάκης Γιος του Λαέρτη, πατρίδα μου η Ιθάκη.. ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ

13 ΟΔΥΣΣΕΑΣ Ας ευλογήσουν οι θεοί τα δώρα και φτάνοντας στ αρχοντικό μου, μορφή αγαπημένη ν αντικρύσω και σεις καλοί μου και φιλόξενοι αφέντες τούτης της γης της βλογημένης, κάθε καλό από τους θεούς να βλέπετε, μηδέ κακό στον τόπο σας ποτέ να πέσει.» ΚΟΠΕΛΑ Όλα έτοιμα τα έχουμε και αποβιβαζόμαστε με ταχύπλοα πλοία με επόμενο σταθμό μας την Ιθάκη

14 Ηρθε η ώρα να σας αποχαιρετήσω, αγαπημένοι μου Φαίακες, λόγια ια να ευχαριστήσω αντάξια σας δεν έχω, δε βρίσκω λόγια να μιλήσω, να εξάρω την ανθρωπιά, τη φιλοξενία, τη φιλία, την ευγένεια, την καλοσύνη και τη φροντίδα με την οποία με αγκαλιάσατε, με δεχθήκατε, με περιθάλψατε, με οδηγήσατε στο αιώνιο ιερό της φιλίας και μου υπενθυμίσατε πόσο σπουδαίο είναι να ζεις ανάμεσα σε φίλους. Λόγια δε βρίσκω να σας πω ευχαριστώ ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ ΚΑΛΕ ΜΑΣ ΟΔΥΣΣΕΑ Ο Αλκίνοος τον τιμά ιδιαίτερα, του χαρίζει πλούσια δώρα και τελικά... τον επιβιβάζει σε μία «Απήδαλη Nαυς» που οδηγεί τελικά τον Ήρωα στην αγαπημένη του Iθάκη. Στο Tαξίδι ο Oδυσσέας αποκοιμιέται... οι Φαίακες τον αποβιβάζουν κοιμισμένο στην ακτή και τον αφήνουν εκεί, μαζί με τα πλούσια βασιλικά δώρα που του χαρίσθηκαν. Όταν ο Oδυσσέας ξυπνά... βρίσκετε πια στην πατρίδα του!...και όλα αυτά, χάρη μεν, στην προστάτιδα του Θεά Αθηνά... (που μέχρι εκείνη τη στιγμή, δεν παύει να τον προστατεύει και να τον συμβουλεύει)...αλλά και χάρη στην ευγενική βοήθεια των Φαιάκων!!!