Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΤΡΕΞΙΜΟ.

Transcript

1 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΤΡΕΞΙΜΟ. "...Ο άνθρωπος θα μεταφέρει πάντα μεγαλύτερο μέρος του βάρους του προς το σημείο στο οποίο επιθυμεί να κινηθεί από ότι προς οποιοδήποτε άλλο σημείο....όσο πιο γρήγορα τρέχει ο άνθρωπος, τόσο περισσότερο γέρνει προς το σημείο στο οποίο επιθυμεί να κινηθεί από ότι προς οποιοδήποτε άλλο σημείο. " LEONARDO DA VINCI Κατά την πορεία της ανθρώπινης ιστορίας μεγάλοι επιστήμονες έγραψαν για τη φύση της βαρύτητας και τις κινήσεις, από τους αρχαίους έλληνες μέχρι τον Isaak Newton, τον Γαλιλαίο, τον Leonardo da Vinci και κατά τη διάρκεια του εικοστού αιώνα τον Άγγλο Thomas Graham Brown. Ξέρουμε ότι είναι πιο εύκολο να τρέξει κανείς στην κατηφόρα από ότι στην ανηφόρα. Όταν βρεθούμε σε ένα επίπεδο δρόμο ξεχνάμε τελείως την παρατήρηση ότι η βαρύτητα συνεχίζει να επιδρά πάνω μας. Θεωρούμε λοιπόν ότι η βαρύτητα είναι μια ουδέτερη δύναμη όσον αφορά το τρέξιμο που για κάποιον ακαθόριστο λόγο στο σημείο μετάβασης από την κατηφόρα στην ανηφόρα παύει να υφίσταται και πιστεύουμε ότι είναι η δική

2 μας μυική προσπάθεια που μας ωθεί προς τα εμπρός. Ανάμεσα σε όλες τις δυνάμεις στο τρέξιμο, η μόνη η οποία διαρκώς και πάντοτε επιδρά πάνω στο σώμα είναι η βαρύτητα. Για να αρχίσει κανείς να καταλαβαίνει το ρόλο της βαρύτητας στην οριζόντια ώθηση, θα πρέπει να αρχίσει με την υπόθεση ότι υπάρχει ένας συγκεκριμένος χώρος και χρόνος παράλληλα με μια συγκεκριμένη κατάσταση του σώματος του δρομέα όσον αφορά την θέση του και την στάση του, που επιτρέπουν στην βαρύτητα σε συνεργασία με άλλες δυνάμεις να λειτουργήσει σαν προωθητική δύναμη. Σε ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα του δρομικού κύκλου, το σώμα κινείται προς τα εμπρός στρεφόμενο γύρω από το σημείο στήριξης που εδώ είναι το άκρο πόδι. Συγκεκριμένα το πάνω μέρος του σώματός του δρομέα κινείται προς τα εμπρός σε σχέση με το άκρο πόδι που είναι ακινητοποιημένο στο έδαφος. Όσο το βάρος του δρομέα είναι στο έδαφος η στρέψη αλλά και η κίνηση του σώματος προς τα εμπρός είναι δυνατή. Είναι ξεκάθαρο ότι η μπάλα κυλάει στην κατηφόρα λόγω της δύναμης της βαρύτητας η οποία μεταφέρει το γενικό κέντρο βάρους της μπάλας σε σχέση με το σημείο στήριξης. Η βαρύτητα εκφραζόμενη σαν σωματικό βάρος (m g), παράγει δύναμη μέσω της ροπής βαρύτητας. Το μέγεθος αυτής της δύναμης και η επιτάχυνση η οποία προκαλείται από την ροπή της βαρύτητας μπορούν να υπολογιστούν ως εξής:

3 Aυτό το μοντέλο μας επιτρέπει να υποθέσουμε ότι από μια συγκεκριμένη θέση του σώματος μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη βαρύτητα για να εκτελέσουμε έργο σε οριζόντια διεύθυνση. Προφανώς η μπάλα δεν μπορεί να μεταφέρει το κέντρο βάρος του σώματος της σε μια επίπεδη επιφάνεια, ο δρομέας όμως μπορεί να προσομοιώσει μια κατωφέρεια γέρνοντας προς τα εμπρός και τοποθετώντας το κέντρο βάρους του σώματος του σε μια θέση πτώσης. Αυτό είναι το πρώτο βήμα για να καταλάβουμε πως η βαρύτητα δουλεύει σαν οριζόντια προωθητική δύναμη. Βρέθηκε λοιπόν ότι μια γωνία 22,5 μοιρών αποτελεί τη μέγιστη ευκαιρία για τη βαρύτητα για να λειτουργήσει σε μια οριζόντια διεύθυνση. Θεωρητικά οι 22,5 μοίρες γωνία απόκλισης είναι χαρακτηριστική της απόλυτα μέγιστης ταχύτητας στα σπριντ. Για παράδειγμα ένας συνήθης δρομέας που καλύπτει τα 10 χιλιόμετρα σε 50 λεπτά έχει συνήθως 10 μοίρες γωνία απόκλισης, όταν ο Haile Gebrselassie διατηρεί γωνία περίπου 16 μοιρών ανάλογα με την ταχύτητα του. ΣΠΡΩΧΝΩ Ή ΤΡΑΒΑΩ? PUSH VS PULL! Το ισχύον σύστημα στους δρόμους υποστηρίζει ότι το ενεργητικό πάτημασπρώξιμο είναι ένα συστατικό κλειδί για την ώθηση προς τα εμπρός αλλά είναι δύσκολο ακόμα και να φανταστεί κανείς πόσο μάλλον να το εξηγήσει, πώς ο δρομέας μπορεί να ξέρει πότε και πού να σπρώξει βασισμένος σε ακριβή δεδομένα όπως η ταχύτητα και η γωνία απόκλισης. εν υπάρχει σύστημα ανατροφοδότησης που μπορεί να δίνει στο δρομέα αυτή την πληροφορία βήμα βήμα. Φτάνουμε λοιπόν σε μια βασική απορία : Χρειάζεται να πατάμε ενεργητικά και να σπρώχνουμε όταν τρέχουμε; Η απάντηση είναι ξεκάθαρη σε αυτές τις ερωτήσεις. Απλά δεν μπορούμε να ελέγξουμε αλλά ούτε και να εκτελέσουμε το σπρώξιμο όπως αυτό παραδοσιακά διδάσκεται. Υπάρχει ένα περιορισμένο εύρος σε χώρο και χρόνο σε στήριξη όπου το σώμα πέφτει εμπρός κατά τη διάρκεια μιας περιστροφικής κίνησης γύρω από το σημείο στήριξης από την κάθετη θέση μέχρι το τέλος της στήριξης. Το εύρος της πτώσης προς τα εμπρός είναι μόνο 22,5 μοίρες. Πώς μπορεί ο δρομέας να καθορίσει πότε μέσα στο εύρος των 22,5 μοιρών θα πρέπει να τερματιστεί η στήριξη, ποιός ή τι είναι αυτό που καθορίζει το τέλος της βάσης στήριξης; ΤΟ ΕΝΑ ΣΩΜΑΤΙΚΟ ΒΑΡΟΣ! Η γωνία απόκλισης αυτή καθαυτή δεν είναι ο λόγος για να αλλάξει κάποιος τη στήριξη. Όποια και αν είναι η γωνία αυτή, όποια και αν είναι η ταχύτητα η οποία αυτή αντιπροσωπεύει, το σώμα μας δέχεται πληροφορίες πολύ πιο σημαντικές και πολύτιμες από ότι μόνο η ταχύτητα. Αυτή η πληροφορία είναι ένα αδιαμφισβήτητο σημάδι της ανάγκης να τερματιστεί και να αλλάξει η

4 στήριξη τώρα. Αυτή η εντολή έρχεται βαθιά μέσα από τον γενετικό μας κώδικα, έχει σχέση με το ένστικτο της αυτοσυντήρησης να κινηθούμε, να αλλάξουμε στήριξη. Αυτό το φαινόμενο είναι το ίδιο για όλα τα ζωντανά πάνω στη γη, ονομάζεται το φαινόμενο του ενός σωματικού βάρους. Αυτό είναι το σύνορο της στήριξης ανεξάρτητα από την απόσταση και την ταχύτητα που τρέχουμε; η αντίληψη ότι η φάση της στήριξης τελειώνει όταν η κάθετη δύναμη αντίδρασης από το έδαφος πέσει κάτω από το ένα σωματικό βάρος. Το ένα σωματικό βάρος είναι το απόλυτο σύνορο ή όριο της στήριξης. Η αντίληψη του ενός σωματικού βάρους είναι ο λόγος που το σώμα δεν θέλει να αξιοποιήσει πλήρως το πλεονέκτημα των 22,5 μοιρών της μέγιστης γωνία απόκλισης. ΓΙΑΤΙ? Επειδή κάτι κρίσιμο και απαράβατο εμποδίζει την γωνιακή επιτάχυνση του σώματος πέρα από αυτό το σημείο. Αυτός ο περιορισμός είναι η αντίληψη του ενός σωματικού βάρους που ο εγκέφαλος όχι μόνο αναγνωρίζει αλλά και προβλέπει σαν όριο στο χώρο και το χρόνο της στήριξης. Όταν ο εγκέφαλος αντιληφθεί ότι το σώμα πλησιάζει το όριο του ενός σωματικού βάρους αισθάνεται την ανάγκη να αλλάξει τη στήριξη ώστε να συνεχιστεί η προς τα εμπρός κίνηση του σώματος. Το ένα σωματικό βάρος δεν έχει να κάνει με μάζα, κιλά ή οτιδήποτε τέτοιο, έχει σχέση μόνο με την αντίληψη της πίεσης στα πέλματα μας. Στο τρέξιμο όταν το σώμα του δρομέα γέρνει προς τα εμπρός το μέγεθος της κάθετης δύναμης αντίδρασης από το έδαφος μειώνεται από 2 με 3 σωματικά βάρη στο 1, μετά από το οποίο η στήριξη τελειώνει. Αυτή είναι η κυρία βιολογική σημασία και το νόημα του όρου ένα σωματικό βάρος. EXTENSOR PARADOX! Υπάρχει μια νευρολογική σύνδεση μεταξύ της ενέργειας των εκτεινόντων μυών και του μεγέθους της δύναμης αντίδρασης από το έδαφος. Tη στιγμή που η κάθετη συνιστώσα της δύναμης αντίδρασης από το έδαφος φτάσει στο μέγιστο, το σώμα του δρομέα αρχίζει να πέφτει προς τα εμπρός. Όταν αυτό συμβεί η ανάγκη να χρησιμοποιήσει κανείς τους εκτείνοντες μύες για να στηρίξουν το σώμα δεν έχει μόνο μειωθεί, έχει ολότελα εξαφανιστεί. Πέφτοντας εμπρός σαν μια κυριαρχούσα κίνηση του σώματος δεν απαιτεί καμία ενέργεια από τους εκτείνοντες μύες. Επιπλέον, η ενέργειά τους, σαν μύες οι οποίοι εκτείνουν τις αρθρώσεις των ποδιών, στην πραγματικότητα εμποδίζει την ικανότητα του σώματος να πέσει προς τα εμπρός. Από αυτή την άποψη αυτό που λέμε " Το παράδοξο της έκτασης ", είναι στην πραγματικότητα ένα μέσο της εξέλιξης μέσω του οποίου οι βιολογικοί οργανισμοί ( ο άνθρωπος και τα ζώα ), προσαρμόστηκαν στην βαρύτητα του

5 περιβάλλοντος της γης. Σε μια πιο απλή γλώσσα η βαρύτητα απλώς διατάζει την απενεργοποίηση των μυών αυτών ώστε να μπορέσει να αναλάβει την ώθηση προς τα εμπρός. Αυτό επίσης εξηγεί γιατί οι αστροναύτες στο φεγγάρι δεν μπορούν να περπατήσουν και να τρέξουν με τον ίδιο τρόπο όπως κάνουν πάνω στη γη, αφού στο φεγγάρι υπάρχει μόνο το 1/6 της δύναμης της βαρύτητας που υπάρχει πάνω στη γη, άρα υπάρχει και μία ποσοστιαία ανάλογα μειωμένη οριζόντια συνιστώσα της ροπής της βαρύτητας. Ίσως πιστεύετε ότι το γεγονός ότι η δύναμη των μυών λειτουργεί εναντίον της μειωμένης δύναμης βαρύτητας θα σας επέτρεπε να τρέξετε πιο γρήγορα αλλά αυτό που συμβαίνει είναι ακριβώς το αντίθετο. Αυτό από μόνο του είναι απόδειξη ότι οι μύες δεν παίζουν το ρόλο που παραδοσιακά τους έχει δοθεί. ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΗΚΟΣ ΤΟΥ ΡΟΜΙΚΟΥ ΙΑΣΚΕΛΙΣΜΟΥ Αυτά που μέχρι τώρα είπαμε για τη γεωμετρία του τρεξίματος μας επιτρέπουν να εξετάσουμε τη σχέση μεταξύ συχνότητας και μήκους του δρομικού διασκελισμού. Η συχνότητα του δρομικού διασκελισμού είναι μια σημαντική παράμετρος στη διατήρηση του μέτρου της "πτώσης" στο τρέξιμο. Όσο πιο γρήγορα πέφτει το σώμα προς τα εμπρός τόσο μεγαλύτερο είναι το μέτρο με το οποίο χάνει την ισορροπία του και χρειάζεται να αλλάξει στήριξη, πράγμα που με τη σειρά του οδηγεί στη λογική ενέργεια να τραβήξει κανείς το πόδι του από το έδαφος πιο γρήγορα. Η σημασία της ενέργειας του "τραβήγματος", μεγαλώνει όσο η ταχύτητα αυξάνεται, όσο ο ρυθμός της πτώσης από τη θέση της απόλυτης ισορροπίας γίνεται και αυτός πιο γρήγορος. Με άλλα λόγια δεν κινείς τα πόδια σου πιο γρήγορα για να τρέξεις πιο γρήγορα, μετακινείς τα πόδια σου πιο γρήγορα ώστε να αποφύγεις την πτώση επειδή η κλίση προς τα εμπρός αναγκάζει το σώμα και το κέντρο βάρος σου να κινηθούν πιο γρήγορα. Στη φάση στήριξης, κατά τη διάρκεια της περιστροφής του σώματος από την κάθετη θέση, ο δρομέας δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να αυξήσει αυτή την περιστροφή. Αυτό είναι αποκλειστικά αρμοδιότητα της ροπής της βαρύτητας. Η αύξηση της γωνίας απόκλισης οδηγεί σε ένα μεγαλύτερο μήκος διασκελισμού, ο όποιος όμως με τη σειρά του δεν ξεπερνά το μήκος το οποίο αντιστοιχεί στην κρίσιμη γωνία των 22,5 μοιρών. Ο ρόλος των μυών κατά την πτώση είναι να παρέχουν στήριξη και σταθερότητα στο σώμα ώστε να μπορεί να πέφτει καλύτερα, να επιστρέφει γρήγορα στην κάθετη θέση ώστε να αλλάξει στήριξη και τέλος να τραβήξει το πόδι του από το έδαφος. Άρα δεν κάνει ο δρομέας μεγαλύτερα βήματα για να τρέξει πιο γρήγορα, οι διασκελισμοί γίνονται μακρύτεροι επειδή τρέχει πιο γρήγορα.

6 Η υψηλότερη δρομική συχνότητα και οι μακρύτεροι διασκελισμοι είναι το αποτέλεσμα και όχι η αιτία της γρήγορης κίνησης προς τα εμπρός. Το ανθρώπινο είδος περπατάει όρθιο περίπου 4 εκατομμύρια χρόνια, έχει φτιάξει ένα είδος παπουτσιού τα τελευταία χιλιάδες χρόνια, παπούτσια ειδικά για το τρέξιμο άρχισαν να φτιάχνονται από το 1890 ενώ τα παπούτσια για jogging έκαναν την εμφάνισή τους περίπου 40 χρόνια πριν. Παρότι κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι η εξέλιξη των παπουτσιών βοήθησε τον άνθρωπο και ότι είναι ωραίο να φοράει κανείς ένα δρομικό παπούτσι, δεν μπορούμε να ξεχνάμε ότι η βαρύτητα έχει ένα προβάδισμα τεσσάρων εκατομμυρίων χρόνων, στο να προσαρμόζει το ανθρώπινο είδος στο περιβάλλον του πάνω στη γη. Στην εξέλιξη της ανθρωπότητας το τρέξιμο ήταν κλειδί για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους. Με τη βαρύτητα να λειτουργεί πάντα ως μία ακούραστη δύναμη, το δρομικό στυλ των ανθρώπων διαμορφώθηκε και καθορίστηκε από την αλληλεπίδρασή του ανθρώπου με τη βαρύτητα. Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν μπορεί να διαγραφεί από το γεγονός ότι τα τελευταία 100 χρόνια ο άνθρωπος έφτιαξε παπούτσια τρεξίματος. Όταν προσγειώνεται κάποιος στη φτέρνα, ρολάρει κατά μήκος του πέλματος και "σπρώχνει" με το εμπρός μέρος του, δεν είναι ο τρόπος που η βαρύτητα έπλασε τον άνθρωπο να τρέχει. Και χωρίς ένα χοντρό υποστηρικτικό παπούτσι δεν θα το σκεφτόταν καν κάποιος να προσπαθήσει να τρέξει έτσι. Η απάντηση σε κάθε ερώτηση που έχετε για τη δομική τεχνική μπορεί να βρεθεί στην αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τη βαρύτητα. Η βαρύτητα μετέτρεψε τον άνθρωπο σε μια μηχανή τρεξίματος με μύες, κόκαλα, συνδετικό ιστό και καρδιοαναπνευστικές δομές οι οποίες σχεδιάστηκαν για να τρέξει πιο γρήγορα ή για να τρέξει μακριά. Πού θα τοποθετήσεις το πόδι σου, ποιους μυς θα χρησιμοποιήσεις και πως θα τους χρησιμοποιήσεις, πότε να αλλάξεις στήριξη, πότε να δουλέψεις και πότε να αφήσεις τη βαρύτητα να κάνει αυτή τη δουλειά της, όλες οι οδηγίες για το επιτυχές τρέξιμο έχουν σμιλευτεί στο DNA σου. Για να γίνεις ο καλύτερος δρομέας που μπορείς να γίνεις, το μόνο που χρειάζεται να κάνεις είναι να κοιτάξεις στη φύση -και στη βαρύτητα- και να ανακαλύψεις τα μαθήματα που θα βρεις εκεί.