Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α. Από το πρακτικό της 2/ τακτικής συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου Κοζάνης

Transcript

1 Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α Από το πρακτικό της 2/ τακτικής συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου Κοζάνης Απόφαση αριθμ.5/2011 Π Ε Ρ Ι Λ Η Ψ Η «Διατήρηση βιβλιοθήκης Δήμου Κοζάνης ως αυτοτελές Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 103 του Ν.3852/2010» Στην Κοζάνη σήμερα, 17 Ιανουαρίου 2011, ημέρα της εβδομάδας Δευτέρα και ώρα 19:00 στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου Κοζάνης, στο Κοβεντάρειο κτήριο, οδός Χαρισίου Μούκα & Κοβεντάρων, συνήλθε σε τακτική συνεδρίαση το Δημοτικό Συμβούλιο Κοζάνης, ύστερα από έγγραφη πρόσκληση του Προέδρου, κ. Μάρκου Φλώρου, με αριθμό πρωτ. 1481/ , που δόθηκε στον καθένα Σύμβουλο χωριστά, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 67 του Ν.3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης». Αφού διαπιστώθηκε ότι υπάρχει νόμιμη απαρτία, γιατί από τα (41) μέλη παραβρέθηκαν τα τριάντα οκτώ (38) ήτοι: Α/Α Παρόντες Α/Α Παρόντες 1. Τουμπουλίδου Παρθένα 21. Βλάχος Νικόλαος 2. Μπουμπόναρη Νικολέτα 22. Τσανακτσίδης Ευστάθιος 3. Παφίλης Εμμανουήλ 23. Θεοδωρίδης Νικόλαος 4. Γελαδάρης Χαράλαμπος 24. Κυτίδης Κων/νος 5. Παπαγεωργίου Ιωάννης 25. Νανοπούλου Άννα 6. Καραπάτσιος Ευάγγελος 26. Τοπαλίδης Γεώργιος 7. Αναστασούδης Αναστάσιος 27. Τσανακτσίδης Κυριάκος 8. Αποστολίδης Παναγιώτης 28. Εμποροπούλου Παρθένα 9. Κουϊμτζίδου Ελπίδα 29. Τζουμερκιώτης Γρηγόριος 10. Τζέλλος Γεώργιος 30. Ρουσιάδου-Καλογερίδου Στέλλα 11. Θεοδωρίδης Θεόδωρος 31. Βαβλιάρας Γεώργιος 12. Φλώρος Μάρκος 32. Δεμιρτζίδης Βασίλειος 13. Κάτανας Γεώργιος 33. Κύρινας Απόστολος 14. Βακωνάκη-Χάϊδου Αθανασία 34. Πεχλιβανίδης Σάββας 15. Βασδάρης Θεόδωρος 35. Ανουλίδης Κων/νος 16. Μουταφίδου Σουλτάνα 36. Μητσιάκος Ιωάννης 17. Κακουλίδου Ειρήνη 37. Ιωαννίδης Ελευθέριος 18. Σαββίδου-Εμμανουηλίδου 38. Πουτακίδης Κων/νος Θεοδώρα 19. Βαρέκας Αθανάσιος 20. Μαυροματίδης Δημήτριος

2 Α/Α Απόντες Α/Α Απόντες 1. Κυριακίδης Κων/νος 2. Χατζημανώλης Στυλιανός 3. Τσιρέκας Κων/νος Οι οποίοι δεν προσήλθαν αν και κλήθηκαν νόμιμα Άρχισε η συνεδρίαση υπό την Προεδρία του Προέδρου του Δ.Σ. κ. Μάρκου Φλώρου. Ο Δήμαρχος Κοζάνης κ. Λάζαρος Μαλούτας προσκλήθηκε και παρίσταται στη συνεδρίαση. Στη Συνεδρίαση προσκλήθηκε και παραβρέθηκε ο Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Ακρινής του Δήμου Κοζάνης, κ. Πουτογλίδης Παύλος. Στη συνεδρίαση παραβρέθηκε και ο τακτικός υπάλληλος του Δήμου Κοζάνης Μανδραβέλης Θεόδωρος, κλάδου ΔΕ1, για την τήρηση των Πρακτικών. Για το 1 ο θέμα ο Πρόεδρος κ. Μάρκος Φλώρος εισηγήθηκε τα εξής: Η παρ. 3 του άρθρου 103 του Ν.3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης» αναφέρει ότι «Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης ύστερα από αίτηση του οικείου δημοτικού συμβουλίου, επιτρέπεται να διατηρηθούν ως αυτοτελή νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου δήμων εκείνα των οποίων η δραστηριότητα από πλευράς ευρύτερης αναγνώρισης, εξειδικευμένου αντικειμένου, μακροχρόνιας απόδοσης έργου και γενικότερα καταξίωσης της προσφοράς τους δικαιολογεί την ανωτέρω διατήρηση. Για την υποβολή του αιτήματος απαιτείται απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου που λαμβάνεται με πλειοψηφία των δύο τρίτων (2/3) του συνόλου των μελών του, στην οποία αιτιολογείται ειδικά η συνδρομή των προϋποθέσεων. Στη συνέχεια έθεσε υπόψη του Συμβουλίου εισήγηση η οποία αναφέρεται στους λόγους παραμονής του Ν.Π.Δ.Δ. με την επωνυμία «Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης» (ΦΕΚ 382/ ) ως αυτοτελές Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου η οποία έχει ως ακολούθως: Εισαγωγή Μέσα από τον βιβλιακό και αρχειακό πλούτο που κατέχει και παράγει κάθε τόπος, διαφυλάσσεται η ιστορία του(τοπική, οικογενειακή, εθνική). Η δύναμη των βιβλιοθηκών και των αρχείων στη διαμόρφωση τοπικής και ατομικής ταυτότητας, βοηθά

3 σημαντικά σε πολιτιστικές δράσεις, εθνικές και διεθνείς, αλλά και στην επίλυση των, όποιων, διαφορών, μέσα από εντρύφηση των ίδιων των πηγών και διευκολύνει τη συνεργασία και το διάλογο. Όλοι οι φορείς συνεργάζονται για τη διασφάλιση της δημοκρατίας, της διαφάνειας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κάποιοι όμως όπως οι βιβλιοθήκες, τα αρχεία και τα μουσεία, οφείλουν παράλληλα να φροντίζουν και για τη διάσωση και προβολή του ιστορικού και πολιτισμικού μας γίγνεσθαι. Διάφορα γεγονότα ανέστειλαν την πρόοδο των ελληνικών βιβλιοθηκών στη σύγχρονη εποχή, με κυριότερο την έλλειψη κρατικής πολιτικής ανάπτυξης, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να συγκαταλέγεται στις χώρες με το βραδύτερο ρυθμό οργάνωσης τους. Σε κάποιες περιοχές, όπως της Κοζάνης, χάρη στο όραμα και στις συνεχείς προσπάθειες κάποιων ανθρώπων, αναδείχθηκαν μικρές ή μεγαλύτερες συλλογές που αποτέλεσαν τη βάση για ισχυρές τοπικές βιβλιοθήκες, που συνεχίζουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, να συμβάλλουν σημαντικά στην κοινωνική ανάπτυξη, να διασφαλίζουν και να ανταπεξέρχονται στις όποιες προκλήσεις (πρόσκτηση, προσβασιμότητα, συντήρηση, διατήρηση, προφύλαξη από κλοπή, αντιμετώπιση φυσικών ή άλλων καταστροφών, κ. α). Ιστορικό Η «Κοβεντάρειος» Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης (ΚΔΒΚ), είναι μια βιβλιοθήκη με πλούσια και μακρόχρονη ιστορία, μια ιστορική παραδοσιακή βιβλιοθήκη, μια βιβλιοθήκη με ξεχωριστή ταυτότητα και σημαντικό παρελθόν, μια βιβλιοθήκη με μέλλον.

4 Η Κοζάνη δικαιολογημένα νιώθει περήφανη για τη βιβλιοθήκη της, που συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πιο σημαντικές βιβλιοθήκες της Ελλάδας, κυρίως λόγω του μεγάλου αριθμού παλιών βιβλίων που περιέχει, των χειρογράφων, του αρχειακού υλικού αλλά και του όγκου της σύγχρονης συλλογής της. Από τον 17ο αιώνα που η πόλη, λόγω της θέσης της, εξελίσσεται σε πνευματικό και εμπορικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων, με τους Κοζανίτες πάροικους, λόγιους και εμπόρους, να διαδραματίζουν σημαντικότατο ρόλο στα δρώμενα, ξεκινά η ιστορία της βιβλιοθήκης, η οποία «συνεκροτήθη και ηνδρώθη χάρις εις την αγάπην και την στοργήν των τέκνων της» και εξελίχθηκε μετά από πολλές περιπέτειες και αλλαγές, στη σημερινή δημοτική βιβλιοθήκη, αποτελώντας το καύχημα και αγλάισμα της Δυτικής Μακεδονίας. Ο Οίκος Βελτιώσεως Το 1813, φιλοπρόοδοι Κοζανίτες έκτισαν πλάι στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, στο κέντρο της πόλης, ένα θολωτό οικοδόμημα, στο οποίο εγκατέστησαν τη βιβλιοθήκη και δίπλα της ένα ακόμα με την επιγραφή Οίκος Βελτιώσεως, προκειμένου να συνέρχονται εκεί κατά καιρούς οι Πεπαιδευμένοι ίνα μελετώσι, φιλολογώσι και διαλέγωνται. Στο ίδρυμα αυτό περιήλθαν όλα τα βιβλία της σχολικής βιβλιοθήκης και σε μικρό χρονικό διάστημα η βιβλιοθήκη επηυξήνθη ακόμη ως με χιλίους τόμους, από τους οποίους μέρος μεν αφιέρωσαν διάφοροι των ημετέρων φιλοκάλων συμπολιτών, μέρος δε ηγοράσθησαν δια φροντίδος των Εκτός του Οίκου Βελτιώσεως, τον οποίον οι πεπαιδευμένοι χρησιμοποιούσαν ως αναγνωστήριο, η βιβλιοθήκη δάνειζε τα βιβλία της, κατ οίκον για χρήση. Το 1818, ο επίσκοπος Σερβίων και Κοζάνης Βενιαμίν επιστέφοντας από τη Δακία συναποκομίζει 100 και πλέον τόμους συγγραμμάτων, ενώ λίγο αργότερα, το 1839, ο Παναγιώτης Μουράτης δωρίζει την προσωπική του βιβλιοθήκη, που ανέρχεται σε 173 τόμους. Ανάμεσά

5 τους συγκαταλέγονται το Μέγα Ετυμολογικόν του 1549, τυπωμένο στη Βενετία και ο Τόμος Καταλλαγής, που συνέλεξε ο Δοσίθεος, Πατριάρχης Ιεροσολύμων και τύπωσε ο Δημήτριος Παδούρας το 1694 στο Ιάσιο της Μολδαβίας. Δύο βιβλία, ογκώδη και σε μεγάλο σχήμα, που είναι σπάνια και δυσεύρετα σήμερα. Σημαντική δωρεά αυτής της περιόδου είναι εκείνη του Ευφρονίου Ραφαήλ Πόποβιτς, ο οποίος, κληροδότησε τη συλλογή των βιβλίων και των χειρογράφων του στη βιβλιοθήκη της γενέτειράς του. Ενδεικτικά αναφέρουμε το βιβλίο του Σουΐδα και τη Χάρτα της Ελλάδος του Ρήγα Βελεστινλή, χαλκογραφημένη από τον Φρανσουά Μίλερ και τυπωμένη στη Βιέννη το Με τα νέα αυτά αποκτήματα, η βιβλιοθήκη εμπλουτίζεται και αναπτύσσεται μέχρι να αποφασιστεί το 1873, λόγω ανεπάρκειας του απαιτούμενου χώρου, να γίνει προσθήκη μιας αίθουσας και ταυτόχρονα να οριστεί μια επιτροπή για την αναταξινόμηση των βιβλίων και την ανασύνταξη του καταλόγου της βιβλιοθήκης. Η ταξινόμηση που χρησιμοποίησαν ήταν ειδολογική. Χώρισαν δηλαδή το υλικό σε έξι κατηγορίες, τις οποίες ονόμασαν τμήματα και τα τμήματα τα υποδιαίρεσαν σε υποκατηγορίες. Η υποκατηγορία, π.χ., Σύμμικτα ήταν τα περιοδικά συγγράμματα και οι εφημερίδες που λάμβανε η Βιβλιοθήκη εκείνη την εποχή. Ο Οίκος Βελτιώσεως, παρ όλη την πνευματική γοητεία που ασκεί από την ίδρυσή του μέχρι και τον 19 ο αιώνα, αναγκάζεται στις αρχές του 20 ού να κλείσει τις πύλες του. Το Αναγνωστήριον Κοζάνης Το 1916, τέσσερα χρόνια μετά την απελευθέρωση της πόλης, με πρωτοβουλία του σεπτού ιεράρχη, τότε επισκόπου Ειρηνουπόλεως και αργότερα Οικουμενικού Πατριάρχη Φωτίου Β, ιδρύθηκε το ανεξάρτητο σωματείο Αναγνωστήριον Κοζάνης. Με πυρήνα τα βιβλία του Οίκου Βελτιώσεως και με σκοπό την πνευματικήν επικοινωνία των μελών αυτού και την εν γένει εξυπηρέτησην των πνευματικών αναγκών της

6 κοινωνίας της Κοζάνης, καθώς και την δια της μορφώσεως ηθικήν και πνευματικήν βελτίωσιν αυτής, προχώρησε στην αναδιοργάνωση της βιβλιοθήκης. Επειδή όμως περιήλθε σε οικονομική ένδεια, έπειτα από διαβουλεύσεις, που κράτησαν τέσσερα χρόνια, τη βιβλιοθήκη ανέλαβε τελικά ο Δήμος. Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Στις 10 Ιουλίου 1923, έγιναν πανηγυρικά τα εγκαίνια της Δημοτικής Βιβλιοθήκης στην οποία παραδόθηκε η περιουσία του σωματείου στο Δήμο, υπό τον ειδικό όρο ότι: η εις βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες περιουσία δεν δύναται να εκποιηθεί ή να διατεθεί άλλως υπό του Δήμου Κοζάνης ει μή προς χρήσιν σωματείου έχοντος τον αυτόν ως προς το Αναγνωστήριον σκοπόν ή προς ίδρυσιν Αναγνωστηρίου. Τα βιβλία ανέρχονταν τότε σε τόμους. Η Δημοτική Βιβλιοθήκη εγκαταστάθηκε αρχικά σε μία από τις αίθουσες του Δημαρχείου, όπου λειτούργησε επί έντεκα χρόνια, μέχρι το 1934, απ όπου και μεταφέρθηκε στους ημιυπόγειους χώρους του νεόδμητου τότε δημαρχιακού μεγάρου, όπου λειτούργησε ως το Είναι η περίοδος που αρχίζει να γίνεται ευρέως γνωστή με την έκδοση των καταλόγων της από τον Ν. Π. Δελιαλή. Το 1963 μεταστεγάστηκε στη νεοανεγερθείσα επέκταση του Δημαρχείου, της οποίας το ισόγειο και ο πρώτος όροφος κατασκευάστηκαν με δαπάνη των αδελφών Κωνσταντίνου και Δημητρίου Ιωαν. Κοβεντάρου, ομογενών συμπολιτών μας στις ΗΠΑ, για την αποκλειστική στέγαση της Βιβλιοθήκης. Το 1985 μετακόμισε στον 2 ο όροφο του κτιρίου του εμπορικού κέντρου του Δήμου (Πλατεία 28 ης Οκτωβρίου 7), όπου λειτουργεί μέχρι σήμερα, ενώ από το 1989 έπαψε να αποτελεί τμήμα του Δήμου και μετατρέπεται σε ΝΠΔΔ, διοικούμενο σήμερα από 13μελές Διοικητικό Συμβούλιο. Το 1995 το Ελληνικό Κράτος μέσω του Υπουργείου Πολιτισμού αναγνώρισε τη σημαντικότητα της συλλογής της και ανακήρυξε την Κοζάνη Πόλη του Βιβλίου στο πλαίσιο του θεσμού του

7 Πολιτιστικού Δικτύου Πόλεων, συνιδρύοντας με το Δήμο το Ινστιτούτο Βιβλίου και Ανάγνωσης (ΙΝΒΑ) και θέτοντας ως πρωταρχικό στόχο την αναβάθμιση της Βιβλιοθήκης. Με αφορμή αυτό το γεγονός έγινε και η μεγαλύτερη δωρεά των τελευταίων χρόνων από τον μητροπολίτη Κοζάνης Διονύσιο, ο οποίος δώρισε την προσωπική του βιβλιοθήκη συνεχίζοντας την παράδοση των ευεργετών των περασμένων αιώνων. Οι Συλλογές της ΚΔΒΚ Στις συλλογές της ΚΔΒΚ, πέρα από το σύγχρονο κομμάτι (εκδόσεις μετά την απελευθέρωσή της, το 1912), περιλαμβάνονται ως διακριτές κατηγορίες: α) τα χειρόγραφα, β) τα έντυπα, γ) τα λυτά, δ) η αρχαιολογική συλλογή, ε) η βιβλιοθήκη Ψαριανού και στ) η χαρτοθήκη. Τα Χειρόγραφα Ο συνολικός αριθμός των χειρογράφων της βιβλιοθήκης είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που αναφέρεται στον παλιό κατάλογο του Α. Σιγάλα, εξαιτίας της προσθήκης της συλλογής Σακελλαρίου και πολλών άλλων κωδίκων που εντοπίσθηκαν τελευταία. Τα περισσότερα χειρόγραφα είναι μεταβυζαντινά και νεότερα, κυρίως του 18 ου και 19 ου αιώνα (κείμενα που σχετίζονται με την ιστορία της Κοζάνης, γραμμένα από Κοζανίτες λόγιους ή αναφερόμενα στην περιοχή, κείμενα ανέκδοτα ή λιγότερο γνωστά που σώζονται σε λίγα χειρόγραφα). Σχεδόν όλα τα χειρόγραφα είναι χαρτώα, με εξαίρεση τους αυτοτελείς κώδικες 1-4 και ορισμένα φύλλα ή σπαράγματα που χρησιμοποιήθηκαν σε σταχώσεις, τα οποία είναι περγαμηνά. Αξιόλογη είναι η διακόσμηση ορισμένων κωδίκων με μικρογραφίες ή μόνο με απλά διακοσμητικά στοιχεία -όπως επίτιτλα και πρωτογράμματα- υψηλής ποιότητας και η ύπαρξη σε χειρόγραφα και

8 έντυπα σημαντικών ιστορικών σημειωμάτων (συνήθως κτητορικών, αλλά και κωδικογραφικών) σχετικών με την ιστορία της πόλης ή της περιοχής της. Λόγω της παλαιότερης σχέσης της βιβλιοθήκης με τη σχολή της Κοζάνης, πολλά από τα χειρόγραφα όπως και πολλά έντυπα περιέχουν έργα χρήσιμα για τη διδασκαλία. Τα έντυπα εκκλησιαστικής χρήσης είναι λίγα. Οι πρόσφατες προσπάθειες της βιβλιοθήκης για ψηφιοποίηση και παράλληλη περιγραφή του συνόλου του υλικού της αποτελεί μία αρχή για να υπάρχει πρόσβαση σε όλες εκείνες τις πληροφορίες που είναι σημαντικές για κάθε τόμο (βιβλιογραφικά στοιχεία, ιστορικά σημειώματα, περιγραφή της στάχωσης κ.λπ.). Τα Έντυπα Τα περισσότερα έντυπα της βιβλιοθήκης, δωρεές κυρίως Κοζανιτών, ανήκουν στην περίοδο του 18 ου και 19 ου αιώνα, γνωστή ως περίοδος του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Μια περίοδος πνευματικής αναγέννησης και αφύπνισης του Ελληνισμού, κατά την οποία είχαν μεγάλη διάδοση οι θετικές επιστήμες, αλλά και οι αρχές της ελευθερίας, της ισότητας, ο σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων, η ανεξιθρησκία. Οι ιδέες δηλαδή του κινήματος του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού που συγκίνησαν και καθοδήγησαν τους Έλληνες της εποχής εκείνης. Υπάρχει επίσης ένας σημαντικός αριθμός βιβλίων από τον 15 ο έως τον 17 ο αιώνα με παλιότερο ένα λατινικό κείμενο του 1494, εκδόσεις βιβλίων του Αριστοτέλη, του Πίνδαρου, η Εφημερίς των αδελφών Μαρκίδων Πούλιου (η πρώτη ελληνική εφημερίδα που σώζεται), η Χάρτα του Ρήγα, εκδόσεις του γνωστού τυπογράφου Βενετίας Άλδου Μανούτιου (αλντίνες) κ.ά. Ακόμα η σχέση ορισμένων εντύπων με την Κοζάνη, είτε επειδή περιέχουν έργα Κοζανιτών, είτε επειδή η έκδοσή τους έγινε με έξοδα Κοζανιτών, είτε γιατί η παλαιότητα και η σπανιότητα τους εν γένει είναι σημαντικές, καθιστούν μοναδική τη συλλογή που συμβάλλει τα μέγιστα ως πολύτιμη ιστορική πηγή της χρονικής περιόδου που

9 διατρέχει, αντικατοπτρίζοντας παράλληλα και τα ενδιαφέροντα των κατοίκων της πόλης. Τα Λυτά Τα λυτά είναι κυρίως αρχειακά έγγραφα, τα οποία μας δίνουν πολύ σημαντικές πληροφορίες για την ιστορία και την καθημερινή ζωή της Κοζάνης και την ευρύτερης περιοχής κυρίως κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Είναι κυρίως έγγραφα εκκλησιαστικά, πρακτικά της Δημογεροντίας, δικαστικά, διοικητικά και εκπαιδευτικά στην ελληνική και κάποια στην οθωμανική γλώσσα και διήκουν από τον 17 ο μέχρι και τον 20 ό αιώνα. Μεγάλο μέρος αποτελούν οι κώδικες εγγράφων και τα λυτά της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης, τα οποία είναι χωρισμένα σύμφωνα με τις αρχιερατίες, αλλά και έγγραφα του αρχείου του Δήμου Κοζάνης (π.χ. το παλιό κτηματολόγιο του 1925). Το νεότερο και σύγχρονο αρχείο 1 καλύπτει κυρίως την περίοδο από το 1914 έως το1950 και διαχωρίζεται βασικά σε δύο τμήματα: του Δήμου και της Νομαρχίας. Στο πρώτο καταγράφεται κυρίως η ιστορία της πόλης, ενώ στο δεύτερο ολόκληρης της Δυτικής Μακεδονίας, αφού έδρα της Γενικής Διοίκησης ήταν η Κοζάνη. Αργότερα αυτονομήθηκαν διοικητικά η Φλώρινα και η Καστοριά, τα Γρεβενά όμως με την ύπαιθρό τους παρέμειναν στο νομό Κοζάνης. Ίσως μια από τις πιο συνταρακτικές εικόνες είναι η παρακολούθηση μέσα από το αρχείο των συντελούμενων αλλαγών (οικονομικές, χωροταξικές κ.α.), που γίνονται ιδιαίτερα εμφανείς έπειτα από περιόδους κρίσης, όπως η προσάρτηση π.χ. της περιοχής στην Ελλάδα το 1912 που έκλεισε με τη φορτισμένη αποχώρηση των πολυάριθμων (ελληνόφωνων ή τουρκόφωνων) μουσουλμάνων της περιοχής. Ένα σώμα εφημερίδων της ίδιας εποχής ( ), που εκδίδονταν στην πόλη της Κοζάνης, συμπληρώνει, διευκρινίζει κι εξηγεί το 1

10 περιεχόμενο της πλειονότητας των αναφερόμενων εγγράφων. Παράλληλα υπάρχει ένας μικρός αριθμός φωτογραφιών (κτήρια, εκδηλώσεις, πρόσωπα) που επίσης συμβάλει στην ολοκλήρωση της εικόνας. Η αρχαιολογική συλλογή Στην ΚΔΒΚ φιλοξενείται επίσης και ένας μικρός θησαυρός από εικόνες, ιερά κειμήλια, ξυλόγλυπτα, χαρακτικά, αρχιτεκτονικά μέλη και επιγραφές, που χρονολογούνται κυρίως στη μεταβυζαντινή περίοδο. Τα αντικείμενα αυτά αποτελούν τμήμα της παλαιάς συλλογής των παλαιοχριστιανικών και μεταβυζαντινών μνημείων που φυλάσσονταν στο Τοπικό Μουσείο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης και προέρχονταν από ολόκληρη την περιφέρεια του Νομού Κοζάνης. Η συστηματικότερη συλλογή και φύλαξη αρχαιοτήτων από το Νομό ξεκίνησε το 1934 όταν στο τότε νεόδμητο δημοτικό μέγαρο ο Δήμος παραχώρησε μια αίθουσα στην Αρχαιολογική Υπηρεσία για να συγκροτήσει το Τοπικό Μουσείο δια των ανευρισκομένων εν τη περιοχή του Νομού αρχαιοτήτων, αποφευγομένης της διαρροής τούτων εις διάφορα άλλα Μουσεία. Με την πάροδο του χρόνου η συλλογή αυτή εμπλουτιζόταν και περιλάμβανε ευρήματα από την προϊστορική έως και τη νεότερη περίοδο, καθώς και λαογραφικού περιεχομένου. Στη συνέχεια ένας μεγάλος αριθμός από αυτά λόγω ιδιαίτερης αρχαιολογικής αξίας, κυρίως αρχιτεκτονικά μέλη, κεραμική και νομίσματα κλασικής έως και βυζαντινής περιόδου παραδόθηκε στις Εφορείες Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού, ως αρμόδιων για τη φύλαξη και ανάδειξή τους. Στη σημερινή συλλογή εντάσσεται ένας αριθμός μαρμάρινων κτητορικών επιγραφών (12) που προέρχονται από εκκλησιαστικά κτίσματα (ναός Παναγίας), αλλά κυρίως από παλαιές κατεδαφισμένες οικίες της Κοζάνης (π.χ. Κοντορούση, Κοβεντάρου) και κρήνες (π.χ.

11 Κοντορούση, Μητροπολιτικού Μεγάρου) και χρονολογούνται από τον 18 ο και 19 ο αιώνα. Οι επιγραφές αυτές μας δίνουν πολύτιμα στοιχεία, όχι μόνο για τα οικοδομήματα από τα οποία προέρχονται, αλλά γενικότερα για το κοινωνικό πλαίσιο και την προσωπογραφία της εποχής. Εξαιρετικά σπάνιο είναι το είδος του προσκυνηταρίου εικονοστασίου του 18 ου αιώνα, με τη μορφή κιβωτιδίου προς ανάρτηση από τον Άγιο Νικάνορα. Φέρει ξυλόγλυπτο πλαίσιο με φυτικό διάκοσμο και τοξωτή επίστεψη με την τεχνική του σκαλιστού στον αέρα, η οποία απεικονίζει αγγέλους που στέφουν αετό επάνω από τη γραπτή μορφή του Άναρχου Πατέρα, και στηρίζεται σε δυο ολόσωμα παγώνια στις γωνίες. Στο εσωτερικό εμπεριέχεται όστρεο με ζωγραφισμένη τη μικρογραφημένη σκηνή της Μεταμόρφωσης στην κοίλη πλευρά του. Η Χαρτοθήκη Η ΚΔΒΚ διαθέτει μια μικρή μεν, αλλά αξιόλογη συλλογή χαρτών, λυτών και ατλάντων, ανάμεσα στις οποίες κορυφαία θέση κατέχει η δωδεκάφυλλη Χάρτα του Ρήγα Βελεστινλή ( ), ήδη ανακηρυγμένο εθνικό μνημείο της νεώτερης πολιτιστικής μας κληρονομιάς, και ο τετράφυλλος παγκόσμιος χάρτης του Άνθιμου Γαζή (1800). Για την οργάνωση και ανάδειξη της συλλογής αυτής ο Δήμος Κοζάνης, η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, συνέπραξαν για την ίδρυση μιας Δημοτικής Χαρτοθήκης στο πρόσφατα αποκαταστημένο Αρχοντικό Λασσάνη, ένα κτίριο του 18 ου αιώνα. Η Δημοτική Χαρτοθήκη Κοζάνης φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα καινοτόμο θεσμό όχι μόνο για την πόλη, αλλά και για τη χώρα με απαιτήσεις διεθνούς ακτινοβολίας, συμπλήρωμα της πανελλήνια σημαντικής Βιβλιοθήκης, ενισχύοντας το πολιτιστικό προφίλ της πόλης και αποτελώντας ένα νέο μορφωτικό πόλο έλξης γύρω από τον πολιτισμό των χαρτών και της μορφωτικής τους δύναμης.

12 Με την ανάδειξη, την προβολή και την αξιοποίηση της σημαντικής, αλλά μέχρι τώρα άγνωστης συλλογής ιστορικών χαρτών και ατλάντων, κυρίως από την καθοριστική για τον ελληνισμό περίοδο του 18 ου αιώνα, σταλμένων στην γενέτειρα από τους Κοζανίτες κυρίως της Κεντρικής Ευρώπης, η Χαρτοθήκη προσφέρει στην Κοζάνη μια νέα θεματική και μαζί με τη Βιβλιοθήκη θα αποτελεί ένα ισχυρό δίπολο στον τομέα της γνώσης και του πολιτισμού. Η Χαρτοθήκη οργανώνεται με βάση τις σύγχρονες αντιλήψεις και πρακτικές για τέτοιου είδους θεσμούς, δίνοντας έμφαση στις νέες ψηφιακές τεχνολογίες και τις διεθνείς συνεργασίες, έτσι ώστε να αποτελέσει έναν πρωτοποριακό οργανισμό, ανοιχτό και ελκυστικό ανάμεσα στα άλλα και στον πολιτιστικό, εκπαιδευτικό, μορφωτικό και επιστημονικό τουρισμό. Γίνεται έτσι η Κοζάνη η πρώτη πόλη στην Ελλάδα που αποκτά έναν δημοτικό θεσμό αυτού του τύπου, πρωτοπορώντας στην καλλιέργεια και την ανάπτυξη της, ιστορικά ελλειμματικής στη χώρα μας κουλτούρας, της χαρτογραφίας και των χαρτών. Η βιβλιοθήκη Ψαριανού Η δωρεά μιας βιβλιοθήκης αποτελεί ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός αγνής και ανόθευτης ευεργεσίας. Η ζωή και το ήθος του ίδιου του ευεργέτη, του μακαριστού Μητροπολίτη Σερβίων και Κοζάνης Διονυσίου, διαμορφώθηκε μέσα από τη μελέτη βιβλίων και μεταφέρεται μέσα κι από τα δικά του γραπτά στο λαό της Κοζάνης. Ο ίδιος πίστευε πως ένα βιβλίο δεν είναι πολύτιμο ως φυσικό αντικείμενο, αλλά πως αποκτά αξία από την επαφή με τα μάτια του αναγνώστη. Κληροδότησε λοιπόν τη συλλογή του, το περιεχόμενο και το μέγεθος της οποίας αναγνωρίζουν όλοι οι Κοζανίτες, στο ποίμνιό του, το 1995, με την ανακήρυξη της Κοζάνης ως πόλης του Βιβλίου, συνεχίζοντας την

13 παράδοση του εμπλουτισμού της τοπικής βιβλιοθήκης με σημαντικές δωρεές επιφανών ανδρών. Συμπέρασμα Για την Κοβεντάρειο Δημοτική Βιβλιοθήκη, η οποία λειτουργεί αδιαλείπτως πλέον των 300 ετών και αποτελεί κέντρο αναφοράς και κοινό τόπο για τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής, εργάστηκαν, κινητοποιήθηκαν και τη στήριξαν, ανέκαθεν, ενωμένοι όλοι οι Κοζανίτες, θέτοντας πάντα τις ανάγκες των χρηστών της σαν αφετηρία για την επανεξέταση των υπηρεσιών και την εξέλιξη της, προκειμένου να ανταποκρίνεται κάθε φορά στις σύγχρονες απαιτήσεις. Η ΚΔΒΚ αποτελεί, αναμφισβήτητη ιστορική και πολιτισμική αξία, διαθέτοντας μια σημαντικότατη συλλογή, την οποία προσπάθησε να αναδείξει μέσα από έργα της ΚτΠ, κι ένα εργαλείο προόδου, εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης, που πρέπει να αξιοποιηθεί προς όφελος της κοινωνίας. Είναι σημαντικό η Βιβλιοθήκη μας να μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες των περισσότερων δυνατών χρηστών κι επιβάλλεται να

14 διαδραματίσει έναν πιο ενεργητικό ρόλο στην οικονομική δραστηριότητα του τόπου κι έναν υποστηρικτικό ρόλο σε κάθε χάραξη μεσοπρόθεσμης ή μακροπρόθεσμης πολιτικής από οικονομικούς, πολιτικούς και αυτοδιοικητικούς φορείς. Η ΚΔΒΚ μπορεί και πρέπει να αποτελέσει έναν από τους πλέον βασικούς παράγοντες πολιτισμού του τόπου, δίνοντας έμφαση στον άνθρωπο και στην ανάπτυξη του επιπέδου ζωής του. Τώρα με την ένταξη του έργου «Κτήριο Βιβλιοθήκης και Εκθεσιακός Χώρος Βιβλιοθήκης», προϋπολογισμού στο ΕΣΠΑ, λύνεται οριστικά το πρόβλημα της ανεπαρκούς κτηριακής υποδομής. Το νέο κτήριο, συνολικής επιφάνειας περίπου 4000Μ² περιλαμβάνει χώρο βιβλιοθήκης, χώρους υποδοχής και εκδηλώσεων, παιδική βιβλιοθήκη, γραφεία, εκθεσιακούς και ειδικά διαμορφωμένους χώρους για τα αρχέτυπα και παλαίτυπα, αποθήκες κ. λ. π.), σε μία ιδιαίτερη αρχιτεκτονική πρόταση με σύγχρονο χαρακτήρα, που θα έχει έμμεσες, πλην όμως αντιληπτές, αναφορές στο παρελθόν και θα προδιαθέτει τον επισκέπτη για μια βιβλιοθήκη που έρχεται μεν από το βαθύ παρελθόν, αλλά προσβλέπει στο απώτερο μέλλον. Η βιβλιοθήκη στο νέο της κτήριο _ που θα λειτουργεί σαν πυλώνας/ φάρος πολιτισμού, με εξακτινομένες υπηρεσίες, μέσω των παραρτημάτων της στις νέες κοινότητες και των παιδικών βιβλιοθηκών, με συνεργασίες με τις σχολικές και ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες του τόπου και της ευρύτερης περιφέρειας_ ανοίγει νέες προοπτικές και: - Σηματοδοτεί τη νέα περίοδο οργάνωσης και λειτουργίας της, με την επίλυση του κυριότερου προβλήματος, αυτού της στενότητας και ακαταλληλότητας του τωρινού χώρου της, και διασφαλίζει αποτελεσματικά τη συνέχειά της, έτσι ώστε, όχι μόνο να συνεχίσει

15 να υφίσταται η έντυπη και η ψηφιακή παρακαταθήκη του τόπου, αλλά κύρια να μπορεί να είναι προσβάσιμη και εκμεταλλεύσιμη από τις επόμενες γενιές. - Συμβάλει στην τουριστική ανάπτυξη και θα βοηθήσει την τοπική κοινωνία, με την προώθηση και προβολή δράσεων (συμμετοχή σε τοπικά φεστιβάλ, εκθέσεις κλπ), με τον εναλλακτικό πολιτισμικό τουρισμό, με την προσαρμογή τμημάτων της (χαρτοθήκη, αρχειακή συλλογή, ψηφιοποίηση κλπ) σε επισκέψιμα και τουριστικά ενδιαφέροντα σημεία, με παράλληλη προβολή της πνευματικής και κοινωνικής πραγματικότητας. - Θα βοηθήσει στην ανάπτυξη δικτύων και δεσμών με εξειδικευμένες βιβλιοθήκες της χώρας και της Βαλκανικής για ανταλλαγή επισκέψεων και τεχνογνωσίας, πληροφόρησης και διακίνησης πληροφορίας σχετικά με τις ανάγκες των τοπικών επαγγελματιών. Παράλληλα θα δοθούν δυνατότητες και θα ανοίξουν νέες προοπτικές στην: Ανάπτυξη, με συγκεκριμένες δράσεις της Δια Βίου Μάθησης των νέων και των πολιτών Συνοχή της κοινωνίας, με τη δημιουργία χώρων επικοινωνίας, την ενίσχυση της ενεργοποίησης των πολιτών και την παροχή πηγών μάθησης. Διευκόλυνση, με παροχή του απαραίτητου εξοπλισμού και για χρήση από τα άτομα με ιδιαιτερότητες. Ανάπτυξη υπηρεσιών και δεξιοτήτων, σχετικών με τους Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές και τη διασφάλιση και συμμετοχή στο πολιτισμικό γίγνεσθαι της ευρύτερης περιοχής.

16 Αναδόμηση της τοπικής οικονομίας μέσω της απόκτησης νέων ικανοτήτων από τους πολίτες και της παροχής πληροφοριών και υποστήριξης στην επιμόρφωση των ανέργων Προσφορά πληροφοριών που συμβάλλουν στην καινοτομία και διευκολύνουν στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και την δημιουργία επιτυχημένων επιχειρήσεων. Γεφύρωση του χάσματος που υπάρχει αναφορικά με το ψηφιακό αλφαβητισμό και την πρόσβαση στο διαδίκτυο, με παροχή, της απαραίτητης εκπαίδευσης για τη χρήση του, από τους πολίτες. Ανάπτυξη δεξιοτήτων απόκτησης των πληροφοριών που είναι αναγκαίες για τη μάθηση, τη ζωή και την εργασία. Εμπλουτισμό της ζωής των πολιτών μέσω της επαφής με δημιουργικές εργασίες, ιδέες και τεκμηριωμένες πληροφορίες. Καλλιέργεια κουλτούρας διαβάσματος σε όλους τους πολίτες. Πολιτιστική καλλιέργεια και ανάπτυξη του πολιτιστικού επιπέδου των πολιτών κάθε ηλικίας με τη συνεχή ανάπτυξη των βιβλιακών και άλλων συλλογών, με γνώμονα τις τοπικές κι εθνικές ανάγκες και προτεραιότητες. Εν κατακλείδι Για όλους τους λόγους που προαναφέρθηκαν, για την καλύτερη και πληρέστερη ανάδειξη και τη σωστότερη οργάνωση της, κυρίως όμως, ως αναγνώριση των κόπων και των οραμάτων όλων αυτών, που ανά τους αιώνες μόχθησαν για την προβολή της, οφείλουμε να προσπαθήσουμε να επαναφέρουμε την παλιά αίγλη και να δώσουμε στη βιβλιοθήκη μας, τη θέση που της αξίζει.

17 Δικαίως λοιπόν, και πλήρως αιτιολογημένα, ζητάμε την εξαίρεση της «Κοβενταρείου» Δημοτικής Βιβλιοθήκης, βάσει της 3, άρθρο 103 του ν. 3852/2010 και την παραμονή της ως ξεχωριστό Νομικό Πρόσωπο του Δήμου Κοζάνης. Ο κ. Δήμαρχος ανέφερε ότι για όλους τους παραπάνω λόγους πρέπει να ζητήσουμε την παραμονή της Κοβενταρείου Δημοτικής Βιβλιοθήκης ως Αυτοτελές Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Με την παραπάνω εισήγηση συμφώνησαν και οι επικεφαλής των παρατάξεων του Δημοτικού Συμβουλίου Άννα Νανοπούλου, Ιωάννης Μητσιάκος, Ελευθέριος Ιωαννίδης και Κων/νος Πουτακίδης. Ακολούθησε διαλογική συζήτηση κατά την οποία εκφράστηκαν διάφορες απόψεις των δημοτικών συμβούλων, όπως αυτές αναλυτικότερα αναγράφονται στα απομαγνητοφωνημένα πρακτικά. Το Συμβούλιο αφού πήρε υπόψη: 1. Την εισήγηση του κ. Προέδρου. 2. Την εισήγηση της Προϊσταμένης της Κοβενταρείου Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κοζάνης. 3. Την πρόταση του κ. Δημάρχου. 4. Την αριθμ. 40/1986 Α.Δ.Σ. Περί Σύστασης Ν.Π.Δ.Δ. με την επωνυμία «Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης» (ΦΕΚ 382/ Τεύχος Β ) 5.Τις διατάξεις του άρθρου 103 του Ν.3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης» ομόφωνα Α π ο φ α σ ί ζ ε ι Αιτείται τη διατήρηση ως Αυτοτελούς Νομικού προσώπου της Κοβενταρείου Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κοζάνης, για τους λόγους που αναλυτικά αναγράφονται στο ιστορικό και σκεπτικό της παρούσας. 2. Αναθέτει στον κ. Δήμαρχο την παραπέρα ενέργεια. Η παρούσα απόφαση πήρε αριθμό 5/2011 Το παρόν πρακτικό συντάχθηκε και υπογράφεται ως εξής: Α/Α Παρόντες Δ. Σ. Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ. Μάρκος Φλώρος 1. Τουμπουλίδου Παρθένα 2. Μπουμπόναρη Νικολέτα Ακριβές Απόσπασμα 3. Παφίλης Εμμανουήλ Κοζάνη 17 Ιανουαρίου Γελαδάρης Χαράλαμπος

18 Α/Α Παρόντες Δ. Σ. 5. Παπαγεωργίου Ιωάννης 6. Καραπάτσιος Ευάγγελος 7. Αναστασούδης Αναστάσιος Ο αρμόδιος υπάλληλος 8. Αποστολίδης Παναγιώτης 9. Κουϊμτζίδου Ελπίδα 10. Τζέλλος Γεώργιος 11. Θεοδωρίδης Θεόδωρος Μανδραβέλης Θεόδωρος 12. Κάτανας Γεώργιος 13. Βακωνάκη-Χάϊδου Αθανασία 14. Βασδάρης Θεόδωρος 15. Μουταφίδου Σουλτάνα 16. Κακουλίδου Ειρήνη 17. Σαββίδου-Εμμανουηλίδου Θεοδώρα 18. Βαρέκας Αθανάσιος 19. Μαυροματίδης Δημήτριος 20. Βλάχος Νικόλαος 21. Τσανακτσίδης Ευστάθιος 22. Θεοδωρίδης Νικόλαος 23. Κυτίδης Κων/νος 24. Νανοπούλου Άννα 25. Τοπαλίδης Γεώργιος 26. Τσανακτσίδης Κυριάκος 27. Εμποροπούλου Παρθένα 28. Τζουμερκιώτης Γρηγόριος 29. Ρουσιάδου-Καλογερίδου Στέλλα

19 Α/Α Παρόντες Δ. Σ. 30. Βαβλιάρας Γεώργιος 31. Δεμιρτζίδης Βασίλειος 32. Κύρινας Απόστολος 33. Πεχλιβανίδης Σάββας 34. Ανουλίδης Κων/νος 35. Μητσιάκος Ιωάννης 36. Ιωαννίδης Ελευθέριος 37. Πουτακίδης Κων/νος