ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΠΕΡΙΒΑΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΠΕΡΙΒΑΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΠΕΡΙΒΑΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΑΝΑΒΛΥΣΗΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΒΟΡΕΙΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΧΑΤΖΗΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΗΛΙΑΣ ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ : κα ΤΡΑΓΟΥ ΕΛΙΝΑ Μυτιλήνη Σεπτέμβριος 01

2 Περιεχόμενα 1 Περίληψη Σκοπός της εργασίας 3 Εισαγωγή 3.1 Αιγαίο Πέλαγος Κλιματολογικές και ωκεανογραφικές συνθήκες στο Αιγαίο 3.1. Μελτέμια ή Ετήσιες στο Αιγαίο 3. Μηχανισμός Παράκτιας Ανάβλυσης (Coastal upwelling) 3..1 Παράκτια ανάβλυση στο Αιγαίο 4 Δεδομένα Μεθοδολογία 4.1 Δεδομένα Δεδομένα ανέμου 4.1. Δεδομένα Επιφανειακής Θερμοκρασίας Θάλασσας 4. Μεθοδολογία 5 Αποτελέσματα 6 Συμπεράσματα 7 Βιβλιογραφία 8 Παράρτημα 1

3 1. Περίληψη Το Αιγαίο Πέλαγος, το οποίο αποτελεί το Βόρειο Ανατολικό άκρο της Μεσογείου Θάλασσας, χαρακτηρίζεται γενικά ως ένα ολιγοτροφικό περιβάλλον, παρόλα αυτά στο Βόρειο Αιγαίο παρουσιάζεται υψηλή παραγωγικότητα σε σχέση με το Νότιο Αιγαίο, γεγονός το οποίο μπορεί να οφείλεται μεταξύ άλλων διεργασιών και στο φαινόμενο της παράκτιας ανάβλυσης που λαμβάνει χώρα στη θαλάσσια περιοχή του Βόρειο Ανατολικού Αιγαίου. Το φαινόμενο της παράκτιας ανάβλυσης είναι ένα φαινόμενο κατά το οποίο δημιουργούνται ρεύματα που οφείλονται στον άνεμο, αποκλίνουν δεξιά στο Βόρειο Ημισφαίριο και αριστερά στο Νότιο, λόγω της επίδρασης της επιτάχυνσης Coriolis. Το αποτέλεσμα είναι μια καθαρή κίνηση των επιφανειακών υδάτων σε γωνίες ανάλογα με τη διεύθυνση των ανέμων και προς το εσωτερικό του ωκεανού τα οποία αντικαθιστώνται από βαθύτερα, κρύα και πυκνά ύδατα. Στην παρούσα εργασία γίνεται προσπάθεια για την ποσοτικοποίηση του φαινομένου της παράκτιας ανάβλυσης στο Βόρειο Αιγαίο. Για το σκοπό αυτό αναλύθηκαν ανεμολογικά δεδομένα σε συνδυασμό με δεδομένα επιφανειακών θερμοκρασιών. Συγκεκριμένα χρησιμοποιήθηκαν μέσες μηνιαίες τιμές της ταχύτητας και της διεύθυνσης του ανέμου σε ύψος 10 m για τη χρονική περίοδο από τον Ιανουάριο 1960 έως το Δεκέμβριο 005 για το Βόρειο Αιγαίο και δεδομένα επιφανειακής θερμοκρασίας θάλασσας για την περίοδο από τον Ιανουάριο 1985 έως το Δεκέμβριο 004. Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, λόγω της παρουσίας Βόρειων ανέμων, των Μελτεμιών, οι οποίοι είναι ετήσιοι και πνέουν τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο κάθε χρόνο και θεωρήθηκαν ότι είναι το γενεσιουργό αίτιο του φαινομένου της παράκτιας ανάβλυσης στη θαλάσσια περιοχή του Βορείου Αιγαίου. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε συσχέτιση μεταξύ των χρονοσειρών του ανέμου και της διαφοράς της επιφανειακής θερμοκρασίας θάλασσας ανάμεσα στο Ανατολικό και Δυτικό Βόρειο Αιγαίο, η οποία κρίνεται ως η κρίσιμη παράμετρος ελέγχου της παρουσίας παράκτιας ανάβλυσης και όχι απλά της επιφανειακής θερμοκρασίας στο Ανατολικό Αιγαίο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι επικρατούντες άνεμοι στην περιοχή του Βορείου Αιγαίου είναι Βόρειοι, με μέση ταχύτητα ~3 m/s για όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ

4 τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο η μέση ταχύτητα παρουσιάζει μεγαλύτερη ένταση (~4,5 m/s). Οι διαφορές της επιφανειακής θερμοκρασίας θάλασσας (SST) κατά τη διάρκεια της χρονοσειράς από 1/1985 έως 1/004 παρουσιάζει μια περιοδικότητα με τη θερμοκρασία να είναι μεγαλύτερη στο Ανατολικό Βόρειο Αιγαίο τους χειμερινούς μήνες, ενώ τους θερινούς η θερμοκρασία είναι μεγαλύτερη στο Δυτικό Βόρειο Αιγαίο. Στη συνέχεια υπολογίστηκε η συσχέτιση του διανύσματος του ανέμου με τη διαφορά της επιφανειακής θερμοκρασίας θάλασσας σε Ανατολικό και Δυτικό Βόρειο Αιγαίο. Ο συντελεστής συσχέτισης μεταξύ των δύο χρονοσειρών για τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο είναι υψηλός (0,8869 με διάστημα εμπιστοσύνης 0, 8769 < R< 0,8969 και 0,8841 με διάστημα εμπιστοσύνης 0,8739 < R < 0,8945 αντίστοιχα), με την υψηλότερη συσχέτιση όταν ο άνεμος πνέει από ΒΒΔ διευθύνσεις ( από Βορρά). Η ισχυρή συσχέτιση μεταξύ των δύο παραμέτρων υποδηλώνει την παρουσία του φαινομένου της παράκτιας ανάβλυσης στο Βόρειο Αιγαίο όσον αφορά τις φυσικές παραμέτρους. 3

5 . Σκοπός της εργασίας Το Αιγαίο χαρακτηρίζεται γενικά ως ένα ολιγοτροφικό περιβάλλον παρουσιάζει όμως μια οριζόντια μεταβλητότητα: οι συγκεντρώσεις των θρεπτικών, οι αφθονίες πλαγκτονικών και βενθικών οργανισμών, όπως και οι πυκνότητες των αλιευμάτων βρέθηκε να είναι υψηλότερες στο Βόρειο Αιγαίο, από ότι στο Νότιο Αιγαίο (Stergiou et al., 1997). Για χρόνια υπήρχε η άποψη η πλούσια παραγωγικότητα του Βορείου Αιγαίου, σε σύγκριση με το Νότιο οφειλόταν στην εισροή μεσοτροφικών υδάτων, από τη Μαύρη Θάλασσα και τα ποτάμια που εκρέουν σ' αυτό, τα οποία είναι πλούσια σε θρεπτικά (Siokou Frangou et al., 00). Παρόλα αυτά νεότερες μελέτες έδειξαν ότι οι ροές θρεπτικών από τη Μαύρη Θάλασσα στο Βόρειο Αιγαίο είναι λιγότερο σημαντικές απ' όσο πιστευόταν στο παρελθόν (Souvermezoglou & Krasakopoulou, 1999, Krasakopoulou et al., 00). Για το λόγο αυτό πιστεύεται ότι η αυξημένη συγκέντρωση των θρεπτικών στο Βόρειο Αιγαίο οφείλεται και στην παρουσία του φαινομένου παράκτιας ανάβλυσης (coastal upwelling) που έχει παρατηρηθεί σ' αυτή τη θαλάσσια περιοχή. Η παρούσα διατριβή έχει ως σκοπό τη μελέτη του φαινομένου της παράκτιας ανάβλυσης που λαμβάνει χώρα στη θαλάσσια περιοχή του Ανατολικού Βόρειου Αιγαίου Πελάγους, όσον αφορά το σκέλος των φυσικών παραμέτρων. Το φαινόμενο της παράκτιας ανάβλυσης στην περιοχή αυτή έχει αναφερθεί σε μια σειρά επιστημονικών μελετών, όπως των Zodiatis et al. (1994), Poulos (1997), Zervakis & Georgopoulos (00), αλλά δεν έχει ποσοτικοποιηθεί επαρκώς. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι μια πρώτη ποσοτικοποίηση του φαινομένου της παράκτιας ανάβλυσης στο ΒΑ Αιγαίο, έτσι ώστε να μπει το πρώτο λιθαράκι στη μελέτη αυτού του σημαντικού, κατά πάσα πιθανότητα, φαινομένου για την θαλάσσια αυτή περιοχή. 4

6 500 mm yr -1, ενώ η μέση ετήσια εξάτμιση είναι 180 mm yr -1. Επίσης, στην περιοχή παρουσιάζεται έλλειμμα θερμότητας, με την ισορροπία να διατηρείται λόγω της εισροής υδάτων από τη Μαύρη Θάλασσα και των ποταμών που εκβάλλουν στο Αιγαίο (Poulos et al., 1997). Η περιοχή παρουσιάζει μεγάλες διαβαθμίσεις των ωκεανογραφικών συνθηκών κατά τον άξονα Βοράς Νότος (Zervakis & Georgopoulos, 00). Γενικά παρατηρείται ότι στο Βόρειο Αιγαίο οι τιμές της επιφανειακής θερμοκρασίας και της επιφανειακής αλατότητας είναι μικρότερες σε σχέση με το Νότιο (Poulos et al., 1997; Siokou Frangou et al., 00), καθώς και ότι παρά το χαρακτηρισμό του Αιγαίου ως ολιγοτροφικό, οι συγκεντρώσεις θρεπτικών και βιομάζας παρουσιάζονται μεγαλύτερες στο Βόρειο Αιγαίο σε 3. Εισαγωγή 3.1. Αιγαίο Πέλαγος Το Αιγαίο Πέλαγος αποτελεί το Βόρειο Ανατολικό άκρο της Μεσόγειου Θάλασσας και περικλείεται ανατολικά από τις ακτές της Μικράς Ασίας, βόρεια και δυτικά από την ηπειρωτική Ελλάδα και νότια από το νησί της Κρήτης. Το Αιγαίο συνδέεται με τη Θάλασσα του Μαρμαρά μέσω των στενών των Δαρδανελλίων και κατ' επέκταση με τη Μαύρη Θάλασσα μέσω του Βοσπόρου, επίσης συνδέεται με τη Μεσόγειο νότια μέσω των περασμάτων μεταξύ Κρήτης Καρπάθου Ρόδου ΝΔ Μικράς Ασίας (νότιο ανατολικά) και μεταξύ Κρήτης Κηθύρων Πελοποννήσου (νότιο-δυτικά) (Poulos et al., 1997). Η έκταση που καλύπτει είναι ~ m και ο όγκος του νερού που περιέχει είναι ~ m 3 (Hopkins, 1978). Η λεκάνη έχει μια πολύπλοκη τοπογραφική δομή, με ακανόνιστη βαθυμετρία, μια πολυσχιδή ακτογραμμή και εκατοντάδες μικρά και μεγάλα νησιά (Poulos et al., 1997) Κλιματολογικές και ωκεανογραφικές συνθήκες στο Αιγαίο Το Αιγαίο λόγω της θέσης του υπόκειται σε ένα Μεσογειακού τύπου κλίμα. Οι μέσες μηνιαίες τιμές της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας ποικίλλουν με το χρόνο με τις ελάχιστες να παρουσιάζονται το χειμώνα και τις μέγιστες το καλοκαίρι. Οι μέσες ετήσιες κατακρημνίσεις, σύμφωνα με τους Poulos et al. (1997), 5

7 σχέση με το Νότιο (Lykousis et al., 00). Οι διαφορές αυτές που υπάρχουν ανάμεσα στο Βόρειο και στο Νότιο Αιγαίο οφείλονται σύμφωνα με τους Poulos et al., (1997) στις εισροές μεσοτροφικών υδάτων στο Βόρειο Αιγαίο από την Μαύρη Θάλασσα και τα ποτάμια που εκβάλλουν στο Αιγαίο, στην επίδραση των ολιγοτροφικών νερών της Λεβαντίνης στο Νότιο Αιγαίο και στις παράκτιες αναβλύσεις που προκαλούνται από τα Μελτέμια. Εικόνα 1. Αιγαίο Πέλαγος. Βασικά τοπογραφικά χαρακτηριστικά του Αιγαίου. Η έντονη μαύρη γραμμή είναι η διαχωριστική γραμμή των δύο υποπεριοχών του Αιγαίου (Βόρειο και Νότιο) (Skliris et al., 010) Μελτέμια ή Ετήσιες στο Αιγαίο Το ανεμολογικό πεδίο του Αιγαίου κυριαρχείται από την παρουσία βόρειων ανέμων καθ όλη τη διάρκεια του έτους (May, 198; Poulos et al., 1997). Ένα πολύ σημαντικό μετεωρολογικό φαινόμενο που παρουσιάζεται στο Αιγαίο κατά τους θερινούς μήνες είναι τα μελτέμια ή ετήσιες. Τα μελτέμια είναι βόρειοι άνεμοι που πνέουν πάνω από το Αιγαίο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού έως 6

8 και τις αρχές του φθινοπώρου και χαρακτηρίζονται από τη σταθερά μεγάλη τους ένταση. Οι αέριες μάζες, κατά βάση προέρχονται από την περιοχή της Νότιας Ρωσίας και της Κασπίας Θάλασσας και είναι ξηρές και σχετικά ψυχρές. Η σταθερή ένταση του ανέμου που σχετίζεται με τα μελτέμια συχνά επιτυγχάνει τιμές στην επιφάνεια που υπερβαίνουν τα 15 m/s, γεγονός που δημιουργεί προβλήματα στις θαλάσσιες μεταφορές στο Αιγαίο κατά τη διάρκεια της υψηλής τουριστικής περιόδου (Kotroni et al., 001). Η σημασία αυτού του ανεμολογικού καθεστώτος τονίζεται από το γεγονός ότι πρόκειται για ένα τύπο καιρού που ενσωματώνεται από το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ στο εμπειρικό σύστημα του για να βοηθήσει στην πρόβλεψη επικίνδυνων συνθηκών στη λεκάνη της Μεσογείου (Kuciauskas et al., 1998). Τα μελτέμια αποτελούν αποτέλεσμα από ένα συνδυασμό ( Brody & Nestor, 1985): της επίδρασης των μουσώνων που οδηγεί σε μία θερμική λεκάνη χαμηλού βαρομετρικού πάνω από την Τουρκία και υψηλού πάνω από τα νότια Βαλκάνια το πέρασμα ψυχρών μετώπων πάνω από τα Βαλκάνια και τη σχετικά ψυχρή κυκλοφορία πίσω τους. Όταν ξεκινήσουν να πνέουν τα μελτέμια, η ροή του αέρα πάνω από την περιοχή επηρεάζεται επίσης από τα σημαντικά τοπογραφικά χαρακτηριστικά. Το Αιγαίο περιβάλλεται στις τρείς πλευρές του από πολύπλοκα τοπογραφικά χαρακτηριστικά, τα οποία περιλαμβάνουν τα ψηλά βουνά στην ηπειρωτική Ελλάδα, στα νότια Βαλκάνια και την Τουρκία. Στη νότια άκρη του Αιγαίου βρίσκεται το ορεινό νησί της Κρήτης, ενώ η θαλάσσια περιοχή είναι διάσπαρτη με ένα μεγάλο αριθμό νησιών σε διάφορα μεγέθη με σημαντικά κανάλια μεταξύ τους (Kotroni et al., 001). Όπως επισημάνθηκε από τους Brody & Nestor (1985), αυτά τα τοπογραφικά χαρακτηριστικά συχνά συνδυάζονται και δημιουργούν διοχέτευση ροής από τις παράκτιες κοιλάδες, τα κανάλια μεταξύ των νησιών και μεταξύ των νησιών και της ηπειρωτικής χώρας. Επιπλέον, τα βουνά που βρίσκονται κάθετα προς την κατεύθυνση των μελτεμιών μπλοκάρουν τη ροή με αποτέλεσμα ήρεμες θάλασσες στην υπήνεμη πλευρά, ενώ κατάντη από τις παράκτιες κοιλάδες παρατηρούνται συχνά ισχυροί άνεμοι. 7

9 Εικόνα. Χάρτης στον οποίο απεικονίζεται η δημιουργία των Μελτεμιών, από το υψηλό βαρομετρικό (HIGH) των Βαλκανίων και το χαμηλό (LOW) της Μικράς Ασίας. Εάν τα κέντρα αυτά βρίσκονταν πιο κοντά, θα δημιουργούταν καταστρεπτικός κυκλώνας ( 8

10 3.. Παράκτια Ανάβλυση Όταν πνέει σταθερός άνεμος σχηματίζεται στην επιφάνεια της θάλασσας ένα λεπτό οριακό στρώμα, το οποίο ονομάζεται στρώμα Ekman. Το πάχος του είναι μέχρι και μερικές εκατοντάδες μέτρα, αλλά θεωρείται λεπτό συγκρινόμενο με τον ωκεανό. Παρεμφερή οριακά στρώματα υπάρχουν στο βυθό του ωκεανού, στη διεπιφάνεια νερού και βυθού και στη διεπιφάνεια θάλασσας ατμόσφαιρας. Το στρώμα Ekman πήρε την ονομασία του από τον καθηγητή Walfrid Ekman, ο οποίος μελέτησε τη δυναμική του φαινομένου (Stewart, 005). To 1898 ο Fridtjof Nansen, σε ένα ταξίδι του στον Αρκτικό, παρατήρησε ότι τα παγόβουνα κινούνται σε μια γωνία 0-40 δεξιά της διεύθυνσης του ανέμου (Stewart, 005) (εικόνα 4). Αργότερα μελετώντας την ισορροπία των δυνάμεων που ασκούνταν στο παγόβουνο θεώρησε ότι τρεις είναι οι σημαντικότερες: 1. η τάση του ανέμου, W,. η τριβή, F (χωρίς την οποία το παγόβουνο θα είχε την ταχύτητα του ανέμου), και 3. η δύναμη Coriolis. Εικόνα 4. Οι δυνάμεις που ασκούνται σε παγόβουνο όταν πνέει άνεμος σε περιστρεφόμενη γη. (Κακαγιάννης, 006) 9

11 10 Επιπροσθέτως, ο Nansen διατύπωσε ότι οι δυνάμεις πρέπει να έχουν τα εξής χαρακτηριστικά: i. η τριβή πρέπει να είναι αντίθετης φοράς από την ταχύτητα του παγόβουνου, ii. η Coriolis πρέπει να είναι κάθετη στην ταχύτητα, και iii. οι τρεις δυνάμεις πρέπει να βρίσκονται σε ισορροπία W + F + C = 0 (1) Έπειτα ο Nansen ζήτησε από τον Villhem Bjerknes να αναθέσει σε ένα φοιτητή του τη θεωρητική μελέτη της επίδρασης της περιστροφής της γης στα ανεμογενή ρεύματα. Για τη μελέτη αυτή επιλέχθηκε ο Walfrid Ekman, ο οποίος παρουσίασε τα αποτελέσματα της διδακτορικής του διατριβής στην Ουψάλα (Kullenberg, 1954). Προκειμένου να μελετήσει το θέμα της διατριβής ο Ekman έκανε τις παρακάτω παραδοχές (Stewart, 005): ο ωκεανός που μελετά έχει άπειρο βάθος, η πνοή του ανέμου είναι σταθερή, η οριζόντια ροή είναι σταθερή και ομογενής, και ο κατακόρυφος συντελεστής τριβής είναι σταθερός. Οι εξισώσεις Navier Stokes για κάθε άξονα ( x, y, z) γράφονται: u z y x A z x p f v u z w y v x u t u ) ( 1 ) ( = ρ () v z y x A z y p f u v z w y v x u t v ) ( 1 ) ( = ρ (3) w z y x A z z p w z w y v x u t w ) ( 1 ) ( = ρ (4) Λόγω σταθερής και ανεμογενούς οριζόντιας ροής και σταθερού κατακόρυφου συντελεστή τριβής:

12 = = = 0 t x y (5) Λόγω ροής σε περιστρεφόμενο σύστημα αυτό αφήνει μια ισορροπία μεταξύ των δυνάμεων τριβής και Coriolis. Ο Ekman επιπλέον υπέθεσε ένα σταθερό κατακόρυφο τυρβώδες ιξώδες της μορφής T u ρa z xz= z (6), v Tyz= ρ Az (7) z όπου T xz, T yz είναι οι συνιστώσες της τάσης του ανέμου στους άξονες x και y, Α z το τυρβώδες ιξώδες και ρ η πυκνότητα του νερού. Από τα παραπάνω οι εξισώσεις διατήρησης της ορμής για τους δύο οριζόντιους άξονες γίνονται: όπου f η παράμετρος Coriolis. v fu+ Az = 0 (8) z u fv+ Az = 0 (9) z Λύνοντας τις 8 και 9 για άνεμο που πνέει προς βορρά (Τ=Τ yz ) έχουμε: v = V 0 exp(αz) cos(π/4+αz) (10) u = V 0 exp(αz) sin(π/4+αz) (11) όπου V = 0 ρ T fa z (1) η ταχύτητα του ρεύματος στην επιφάνεια και α = f A z (13) η κλίμακα βάθους. Στην επιφάνεια της θάλασσας z = 0, οπότε οι 10 και 11 γίνονται: u(0)=v 0 cos(π/4) (14) v(0)=v 0 sin(p/4) (15). 11

13 Άρα το ρεύμα στην επιφάνεια έχει ταχύτητα V 0 με βορειοανατολική φορά. Γενικά το επιφανειακό ρεύμα σχηματίζει γωνία 45 δεξιά της φοράς του ανέμου στο βόρειο ημισφαίριο και 45 αριστερά στο νότιο. Κάτω από την επιφάνεια η ταχύτητα του ρεύματος μειώνεται εκθετικά με το βάθος: u ( 0 z) + v ( z) = V e xα z) (16). Ταυτόχρονα το διάνυσμα της ταχύτητας περιστρέφεται δημιουργώντας τη σπείρα Ekman και το τελικό αποτέλεσμα ονομάζεται μετατόπιση Ekman (Εικ.5) Εικόνα 5. Ανεμογενές ρεύμα και σπείρα Ekman (άνεμος ταχύτητας 10 m/sec 36 Βόρεια (Stewart, 005). Ο Ekman χρειαζόταν να υπολογίσει τουλάχιστον δύο από τις τρεις ανεξάρτητες μεταβλητές, την ταχύτητα του ρεύματος στην επιφάνεια V 0, τον συντελεστή τυρβώδους ιξώδους Α z, και την τάση που ασκεί ο άνεμος Τ. Για τον υπολογισμό της τάσης του ανέμου, ο Ekman χρησιμοποίησε την εξίσωση: Τ yz =T=ρ air C D U 10 (17), όπου ρ air η πυκνότητα του αέρα, C D ο συντελεστής οπισθέλκουσας ταχύτητα του ανέμου 10 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. και U 10 η 1

14 Αναζήτησε βιβλιογραφικά εξίσωση υπολογισμού της ταχύτητας του επιφανειακού ρεύματος V 0 σε σχέση με την ταχύτητα του ανέμου και βρήκε ότι: 0, 0 1 V = sin φ 0 U 1 0 (18), Όπου ǀφǀ 10 και είναι η διεύθυνση του ανέμου. Με τις παραπάνω πληροφορίες μπόρεσε να υπολογίσει την ταχύτητα του ανεμογενούς ρεύματος γνωρίζοντας την ταχύτητα U 10 και την διεύθυνση του ανέμου. Το πάχος του στρώματος Ekman δεν είναι σταθερό, αφού η ταχύτητα του ρεύματος μειώνεται εκθετικά με το βάθος. Ο Ekman πρότεινε ότι το πάχος του στρώματος θα οριοθετείτε από την επιφάνεια της θάλασσας ως εκείνο το βάθος D E (βάθος Ekman), όπου το διάνυσμα της ταχύτητας θα έχει αντίθετη φορά από εκείνο της επιφάνειας, γεγονός που συμβαίνει σε βάθος D E =π/α, και η εξίσωση υπολογισμού του είναι: D E = π Α f z (19). Χρησιμοποιώντας τις 17, 1 και 13, διαιρώντας με U 10 και λύνοντας τις 18 και 19 ως προς D Ε, υπολόγισε το βάθος Ekman σε σχέση με την ταχύτητα και τη γωνία του ανέμου: DE = 7,6 U sin φ 1 0 (0). Η παραπάνω εξίσωση υπολογίζεται για πυκνότητα νερού ρ = 107 kg/m 3, πυκνότητα αέρα ρ air = 1,5 kg/m 3 και συντελεστή οπισθέλκουσας C D =, Χρησιμοποιώντας τυπικές ταχύτητες ανέμου το πάχος του στρώματος Ekman ποικίλλει από 45 έως 300 μέτρα (Πίν. 1), ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος, ενώ η 13

15 ταχύτητα του επιφανειακού ρεύματος κυμαίνεται από 1,1% έως,5% της ταχύτητας του ανέμου. Πίνακας 1. Τυπικά βάθη στρώματος Ekman (Stewart, 005). U 10 [m/s] Γεωγραφικό πλάτος m 45m m 90m 0 300m 180m Εφαρμογή της θεωρίας του Ekman, για το φαινόμενο που περιγράφηκε παραπάνω είναι το φαινόμενο της ανάβλυσης. Τα ακόλουθα βήματα περιγράφουν τη δημιουργία του φαινομένου (Bowden, 1984): 1. Η μεταφορά Ekman που προκαλείται από τον άνεμο στην επιφάνεια απομακρύνει τα επιφανειακά ύδατα από την ακτή και δημιουργείται ανάβλυση κοντά στην ακτή για να διατηρηθεί η συνέχεια.. Κάτω από τη δράση του ανέμου η στάθμη της θάλασσας κοντά στην ακτή μειώνεται, προκαλώντας μια κλίση στην επιφάνεια της θάλασσας. Αυτό παράγει μια γεωστροφική ροή παράλληλη στην ακτή και στην ίδια κατεύθυνση με τον άνεμο. 3. Σε ύδατα χωρίς στρωμάτωση, μια γεωστροφική ροή χωρίς τριβή είναι ανεξάρτητη του βάθους με αποτέλεσμα να μην υπάρχει κάθετη ροή προς την ακτή σε μεσαία βάθη. Η αναγκαία ροή για να αντισταθμιστεί το επιφανειακό στρώμα από τη μεταφορά Ekman, θα λάβει χώρα σε ένα κατώτατο οριακό στρώμα Ekman. 4. Σε στρωματωμένα ύδατα, η γεωστροφική ροή μπορεί να ποικίλλει με το βάθος, έτσι ώστε η ροή υδάτων προς την ακτή μπορεί να γίνεται από διάφορα βάθη. Σε αυτή την περίπτωση το κατώτατο οριακό στρώμα Ekman δεν είναι απαραίτητο. Ο όρος ανάβλυση χρησιμοποιείται για να εκφραστεί το φυσικό φαινόμενο της ανοδικής κίνησης θαλάσσιων νερών από τα βαθιά προς την επιφάνεια. Αυτή η διαδικασία αποτελεί ένα φυσικό μηχανισμό εμπλουτισμού, των επιφανειακών 14

16 υδάτων, με θρεπτικά (Αλμπανάκης, 1999). Η αυξανόμενη διαθεσιμότητα στις περιοχές που παρατηρούνται αναβλύσεις έχει ως αποτέλεσμα μεγάλα επίπεδα Πρωτογενούς Παραγωγής και συνεπώς αυξημένα επίπεδα αλιευτικής παραγωγής, περίπου το 5% της παγκόσμιας αλιευτικής παραγωγής προέρχεται από πέντε αναβλύσεις, οι οποίες αποτελούν μόνο το 5% του παγκόσμιου ωκεανού. (Jennings et al., 001). Οι αναβλύσεις που προκαλούνται από παράκτια ρεύματα ή αποκλίνουν από τον ανοικτό ωκεανό έχουν τη μεγαλύτερη επιρροή στον εμπλουτισμό των υδάτων από θρεπτικά και στην παγκόσμια αλιευτική απόδοση (Jennings et al. 001, Mann & Lazier, 006). Εικόνα 6. Σχηματική απεικόνιση παράκτιας ανάβλυσης στο Βόρειο Ημισφαίριο ( Η παράκτια ανάβλυση είναι ο δημοφιλέστερος τύπος ανάβλυσης που παρατηρείται και ο τύπος που συνδέεται περισσότερο με τις ανθρώπινες δραστηριότητες, καθώς υποστηρίζει κάποιες από τις πιο παραγωγικές περιοχές αλίευσης στον κόσμο. Όταν η Μεταφορά Ekman παρατηρείται κοντά στην ακτή, τα επιφανειακά ύδατα μετακινούνται προς το εσωτερικό του ωκεανού και αντικαθιστώνται από βαθύτερα, κρύα και πυκνά ύδατα (Mann & Lazier, 006). 15

17 Εικόνα 7. Παγκόσμιος Χάρτης όπου με κόκκινο τονίζονται οι περιοχές ανάβλυσης ( m ) Εικόνα 8. Παγκόσμιος Χάρτης με την ετήσια Πρωτογενή Παραγωγή. Παρατηρείται ότι οι περιοχές με τη μέγιστη ΠΠ είναι κοντά στις αντίστοιχες που παρατηρείται το φαινόμενο της ανάβλυσης ( 16

18 Παγκόσμια υπάρχουν πέντε μεγάλα παράκτια ρεύματα που σχετίζονται με το φαινόμενο της παράκτιας ανάβλυσης ( Bowden, 1984, Mann & Lazier, 006): το ρεύμα των Καναρίων ( Βόρειο Δυτικά της Αφρικής ), το ρεύμα της Benguela ( Νότια Αφρική ), το ρεύμα της California ( Ανοικτά της Καλιφόρνια και του Όρεγκον ), το ρεύμα του Humboldt ( Ανοικτά του Περού και της Χιλής ) και το ρεύμα της Σομαλίας ( Δυτικά της Ινδίας ) Παρακάτω περιγράφεται το μοντέλο Ekman - Sverdrup ως υπόβαθρο σε μια περιγραφή των παρατηρούμενων χαρακτηριστικών της παράκτιας ανάβλυσης (Bowden, 1984). Η μεταφορά μάζας στο επιφανειακό στρώμα Ekman δίνεται από: 0 T s y M x = ρ u = d z D E (1), f όπου f η παράμετρος Coriolis, ο άξονας z θετικός προς τα πάνω, T sy η τάση του ανέμου και D E το βάθος του στρώματος Ekman. Από την εξίσωση της συνέχειας έχουμε: u v w + + = 0 x y z () και θεωρώντας ότι οι συνθήκες είναι ομοιόμορφες παράλληλα με την ακτή, έτσι ώστε v = 0, y έχουμε: u w = (3). x z Κατά μήκος ενός κατακόρυφου επιπέδου σε μια απόσταση L από την ακτή, όπου L να είναι ικανοποιητικά μεγάλη έτσι ώστε η επίδραση της ακτής να είναι αμελητέα: L w u L = dx z (4). 0 17

19 Η μεταφορά μάζας κατά μήκος του επιπέδου στο σημείο x=1 σε ένα βάθος H δίνεται από: και M' = x 0 H 0 L w ρ u Ld = z ρ d z (5) H 0 0 H w d = z w0 w z H (6), όπου w 0 και w Η είναι οι κάθετες ταχύτητες στην επιφάνεια και σε βάθος H αντίστοιχα. Υποθέτοντας w 0 = 0, L M' x = ρ wh dx(7). 0 Αν H > D τότε, M ' x = M x (8). Για να επιτευχθεί μια κατά προσέγγιση εκτίμηση της ταχύτητας w H στη βάση του στρώματος ανάβλυσης, υποθέτουμε ότι η w H είναι ομοιόμορφη από x=0 έως x=l. Τότε, Ts y ρ wh L = M x = (9). f Εάν υποτεθεί τάση ανέμου των 0, Nm -, η οποία ανταποκρίνεται σε ταχύτητα ανέμου, περίπου 10 ms -1 και γεωγραφικό πλάτος 30, όπου f = ω = 7, s -1, τότε M x =, s k g m Αν L = 50 km και ρ = 1, kgm -3 τότε, w H = 5, ms -1 = 4,6 m per day. Οι παρατηρήσεις οι οποίες παρέχουν αποδείξεις για το φαινόμενο της παράκτιας ανάβλυσης περιλαμβάνουν, κατ αρχήν, μελέτες της επιφανειακής θερμοκρασίας της 18

20 θάλασσας, οι οποίες υποδεικνύουν τις περιοχές των κρύων αναβλυθέντων υδάτων. Κάθετες κατανομές θερμοκρασίας, αλατότητας και θρεπτικών συστατικών, εκ των οποίων η διανομή των ιδιοτήτων τους σε τμήματα κάθετα στην ακτή μπορούν να απεικονισθούν, επιτρέποντας την παρουσία της παράκτιας ανάβλυσης και το βάθος που εμφανίζεται. Τέλος μετρήσεις των ρευμάτων, που δείχνουν τις συνιστώσες της ροής σε διάφορα βάθη (Bowden, 1984). Ένας αριθμός χαρακτηριστικών φαίνεται να είναι κοινός σε όλες τις περιοχές που λαμβάνει χώρα το φαινόμενο της παράκτιας ανάβλυσης, παρόλο που προκύπτουν σημαντικές διαφορές. Παρακάτω παρουσιάζονται ορισμένα χαρακτηριστικά, τα οποία εμφανίζονται στην περιοχή παράκτιας ανάβλυσης της Benguela, τα οποία είναι τυπικά και σε άλλες περιοχές όπου εμφανίζεται το φαινόμενο, όμως παρουσιάζονται διαφορές στο χώρο, στο χρόνο ή ακόμα και στην ίδια έκταση (Bowden, 1984): 1. Η μεταφορά Ekman στο επιφανειακό στρώμα κατευθύνεται δεξιά και αριστερά του ανέμου στο βόρειο και στο νότιο ημισφαίριο αντίστοιχα.. Η παράκτια ανάβλυση λαμβάνει χώρα κοντά στην ακτή μέχρι και στην ακμή της ηπειρωτικής πλάκας. 3. Οι ισόθερμες και ισόπυκνες αυξάνονται προς την ακτή. 4. Το νερό κατευθύνεται μακριά από την παράκτια ζώνη και δείχνει μια τάση να βυθιστεί σε μια σύγκλιση πάνω από την εξωτερική υφαλοκρηπίδα. 5. Εκεί όπου εμφανίζεται η καταβύθιση, αναπτύσσεται μια μετωπική ζώνη ανάμεσα στα παράκτια και ωκεάνια επιφανειακά ύδατα. Το μέτωπο ακολουθεί μια ελικοειδή πορεία, υποδεικνύοντας την παρουσία στροβίλων μεταξύ των αναβλυσθέντων υδάτων και των ωκεάνιων επιφανειακών υδάτων. 6. Υπάρχει μια ροή βόρεια της υφαλοκρηπίδας, παράλληλη στην ακτή. 7. Ένα νότιο ρεύμα αναπτύσσεται πάνω στην ηπειρωτική πλαγιά. 8. Παραλιακές διαφορές εμφανίζονται κατά τη διαδικασία της ανάβλυσης, με αποτέλεσμα το φαινόμενο να μην είναι ομοιόμορφο κατά μήκος της ακτής. 19

21 3..1 Η Παράκτια Ανάβλυση στο Αιγαίο Πέλαγος Όπως προαναφέρθηκε το φαινόμενο της παράκτιας ανάβλυσης στο Βόρειο Αιγαίο έχει αναφερθεί σε μια σειρά εργασιών, αλλά δεν έχει εξακριβωθεί η επίδραση του στην περιοχή. Μια μελέτη για τις επιπτώσεις του φαινομένου της παράκτιας ανάβλυσης στο Βόρειο Ανατολικό Αιγαίο στο οικοσύστημα έγινε από κο Κακαγιάννη (006), στα πλαίσια της μεταπτυχιακής του διατριβής στο Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Στην εργασία αυτή χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από το μετρητικό σταθμό του συστήματος ΠΟΣΕΙΔΩΝ ανοιχτά του Σιγρίου, Λέσβου. Σκοπός της εργασίας ήταν η διερεύνηση του επιφανειακού ρεύματος, κατά τη διάρκεια πνοής Βορείων ανέμων με ταυτόχρονη ανύψωση των ισοθέρμων (Κακαγιάννης, 006). Τα αποτελέσματα του έδειξαν ότι η παράκτια ανάβλυση λαμβάνει χώρα σε βάθος μέτρα, κατά τους θερινούς μήνες, όταν και επικρατούν Βόρειοι άνεμοι. Επίσης, στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος Αλιείας FishSAT , διερευνήθηκε η συσχέτιση των φυσικών παραμέτρων με την πρωτογενή παραγωγή και της εκφορτώσεις ιχθύων στο Βόρειο Αιγαίο. Τα αποτελέσματα της εργασίας αυτής έδειξαν ότι η ανεμογενής παράκτια ανάβλυση επηρεάζει τις συγκεντρώσεις χλωροφύλλης, όπως επίσης και τις εκφορτώσεις σαρδέλας. Η ανεμογενής παράκτια ανάβλυση γενικά θεωρείται σαν μια από τις σημαντικότερες διεργασίες εμπλουτισμού των επιφανειακών παράκτιων νερών σε θρεπτικά και κατά συνέπεια συνδέεται με αύξηση της παραγωγικότητας του οικοσυστήματος (Mann and Lazier, 006). Παρόλα αυτά, κάτι τέτοιο δεν έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα στο Αιγαίο, αφού οι προηγούμενες αναλύσεις δεδομένων πεδίου (Κακαγιάννης, 006), συμπεραίνουν ότι ανάβλυση δεν γίνεται από μεγάλα βάθη και συγκεκριμένα μεγαλύτερα από το βάθος του θερμοκλινούς. Αντίθετα η ανάβλυση που μελετήθηκε στην προηγούμενη εργασία φαίνεται ότι προέρχεται από μικρά βάθη που δεν υπερβαίνουν τα 30 μέτρα. Επιπλέον, είναι γνωστό ότι το θρεπτοκλινές βρίσκεται συνήθως σε στρώματα μεγαλύτερα του βαθιού μεγίστου της χλωροφύλλης, το οποίο στο Αιγαίο καταγράφεται στα 80 μέτρα 0

22 βάθος. Συνεπώς, το νερό που αναβλύζει είναι πιθανόν να μην είναι εμπλουτισμένο σε θρεπτικά (Κακαγιάννης, 006). Σημειώνεται ότι οι παρατηρήσεις αυτές αφορούν μια περιορισμένη περιοχή του Αιγαίου και για σχετικά μικρή χρονική περίοδο. Άρα είναι πιθανόν να μην συμπεριλαμβάνει ισχυρότερα φαινόμενα στην περιοχή του Βορείου Αιγαίου. Επίσης τα αποτελέσματα της εργασίας του Ε.Π.ΑΛ. FishSAT, δείχνουν μια κατ αρχήν συσχέτιση του φαινομένου με την πρωτογενή παραγωγή και τις εκφορτώσεις στο Βόρειο Αιγαίο, αλλά τα δεδομένα αυτά αφορούσαν μια μικρή χρονική περίοδο. Μια πρώτη προσπάθεια να μελετήσουμε το φαινόμενο της παράκτιας ανάβλυσης σε μεγάλη χωρική και χρονική κλίμακα κρίνεται σκόπιμη και αποτελεί το σκοπό της παρούσας εργασίας, προκειμένου, σε πρώτη φάση να μελετήσουμε τις φυσικές παραμέτρους που εμπλέκονται σε αυτό το φαινόμενο, δηλαδή τον άνεμο και τις επιφανειακές θερμοκρασίες. Η παρούσα εργασία περιλαμβάνει μέρος της μελέτης που έγινε στα πλαίσια του Ε.Π.ΑΛ. FishSAT

23 4. Δεδομένα Μεθοδολογία 4.1. Δεδομένα Στην παρούσα μελέτη τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν δεδομένα ανέμου και επιφανειακής θερμοκρασίας της θάλασσας (SST). Πιο συγκεκριμένα τα δεδομένα αυτά είναι: Δεδομένα ανέμου Τα δεδομένα ανέμου εξήχθησαν από την τράπεζα δεδομένων ICOADS (International Comprehensive Ocean Atmospheric Data Set) όπου πάρθηκαν οι μέσες μηνιαίες τιμές της διεύθυνσης, της ταχύτητας και των u και v συνιστωσών του ανέμου σε ύψος 10 m από την επιφάνεια της θάλασσας, για τη χρονική περίοδο από τον Ιανουάριο 1960 έως τον Δεκέμβριο 005. Η χωρική ανάλυση τους είναι 1 1 και η περιοχή που πάρθηκαν είναι το Βόρειο Αιγαίο και ειδικότερα σε γεωγραφικό μήκος και πλάτος από 4 Β έως 38 Β και Α έως 8 Α. Το ICOADS αναπτύχθηκε από τρεις Αμερικανούς εταίρους, το NOAA Earth System Research Laboratory (ESRL), το National Climatic Data Center (NCDC) και το National Center of Atmospheric Research (NCAR), και πλέον είναι μια διευρυμένη διεθνής σύμπραξη. Τα δεδομένα του ICOADS παρέχονται με ελεύθερη και ανοικτή πρόσβαση παγκοσμίως και διατίθενται μέσω του ιστοχώρου Το ICOADS αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη συλλογή επιφανειακών in-situ δεδομένων της θάλασσας που διατίθενται σήμερα (Worley, 005). Τα δεδομένα του ICOADS χρησιμοποιούνται σε ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών, περιλαμβανομένων μεταξύ άλλων: ποσοτικοποίησης της θαλάσσιας κλιματικής αλλαγής σε κλίμακα εκατονταετιών, δορυφορική επικύρωση και επανένωση και σε μελέτες αλληλεπίδρασης θάλασσας ατμόσφαιρας (Worley, 005). Οι πηγές των δεδομένων της τράπεζας είναι μεταξύ άλλων πολεμικά και εμπορικά πλοία (VOS, Voluntary Observing Ship, Πλοία Εθελοντικής Παρακολούθησης),

24 πλωτήρες αγκυροβολημένους και παρασυρόμενους (drifters), πλατφόρμες και ορισμένα παράκτια και νησιωτικά δεδομένα. Οι παρατηρήσεις περιλαμβάνουν επιφανειακή θερμοκρασία θάλασσας, επιφανειακή πίεση, ταχύτητα και διεύθυνση του ανέμου, κατεύθυνση και περιόδους κυμάτων, νεφοκάλυψη κ.α. (Worley, 005). Τα δεδομένα του ICOADS καθίστανται διαθέσιμα με τη μορφή δεδομένων IMMA (International Maritime Meteorological Archive). Η μορφή IMMA είναι βασισμένη σε αρχείο ASCII με ένα σταθερό πυρήνα των περισσότερων διαδεδομένων μεταβλητών. Τα δεδομένα ανέμου στην τράπεζα ICOADS προέρχονται, κυρίως από οπτικές παρατηρήσεις και από μετρήσεις ανεμομέτρων (Kent & Taylor, 1997). Στα δεδομένα παρατηρούνται σημαντικές χρονικές μεταβολές στο μέγεθος και στον τύπο της πλατφόρμας παρατήρησης (συμπεριλαμβανόμενης της εισαγωγής των αγκυροβολημένων πλωτήρων στη δεκαετία του 1970), ενώ στις μεθόδους μέτρησης έχουν παρατηρηθεί ανομοιογένειες (Thomas et al., 005). Ανομοιογένειες συμβαίνουν για διάφορους λόγους, όπως: διαφορετικές μέθοδοι παρατήρησης (Cardone et al., 1990, Kent et al., 1993, Lindau, 1995), συστηματικές αλλαγές στο ύψος μέτρησης ( Cardone et al., 1990), αλλοιωμένες ροές αέρα πάνω από τα πλοία (Moat et al., 005) και η επίδραση των περιβαλλοντικών συνθηκών (Kent et al., 1993). Άλλες πηγές σφαλμάτων είναι ο τύπος, η βαθμονόμηση και η θέση του ανεμομέτρου (Thomas et al., 005), λάθη στον υπολογισμό του πραγματικού ανέμου από τον σχετικό άνεμο (Kent et al., 1993, Smith et al., 1999) και για ανέμους που παρατηρούνται οπτικά, ο βαθμός ανάπτυξης των κυμάτων, καθώς και η μετατροπή των δεδομένων από την κλίμακα Beaufort (Kent & Taylor, 1997). Για τα δεδομένα που προέρχονται από ανεμόμετρα ο πραγματικός άνεμος πρέπει να υπολογίζεται στο πλοίο, λαμβάνοντας υπ όψιν τη μέτρηση της ταχύτητας και τη διεύθυνση του ανέμου, καθώς και την ταχύτητα, τη διεύθυνση και την κατεύθυνση του πλοίου (Kent et al., 007). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στα πλοία χρησιμοποιούνται οι στιγμιαίες τιμές των παραμέτρων κίνησης των πλοίων και όχι οι τιμές της ταχύτητας και της πορείας που έκανε το πλοίο τις τελευταίες τρεις ώρες (Kent et al., 007). Η προσαρμογή του ύψους μέτρησης των VOS υπήρξε προβληματική με την πάροδο των ετών. Ο Dobson (1981), σε μια έκθεση του 3

25 WMO (World Meteorological Organization), πρότεινε ότι η πραγματική ταχύτητα του ανέμου πρέπει να μεταφέρεται ή να μεταδοθεί χωρίς προσαρμογή για το ύψος μέτρησης. Πρότεινε επίσης ότι πρόσθετες συμπληρωματικές πληροφορίες πρέπει να συλλέγονται για να καταστεί δυνατή η προσαρμογή για το ύψος μέτρησης και την αλλοίωση από ροές αέρα από τον τελικό χρήστη χρησιμοποιώντας τις καλύτερες εκτιμήσεις των διαθέσιμων δεδομένων (Kent et al., 007). Μια μεταγενέστερη έκθεση του WMO (Sheaman & Zelenko, 1989) πρότεινε μια μέθοδο μείωσης της ταχύτητας του ανέμου σε ένα ύψος αναφοράς 10 μέτρα κατά τη στιγμή της παρατήρησης ή σύντομα μετά. Η πολιτική του WMO είναι ότι μια προσαρμογή της ταχύτητας του ανέμου σε ύψος 10 μέτρων θα πρέπει να αναφέρεται από το πλοίο και πιο συγκεκριμένα παρουσιάστηκε το 1946: Η Επιτροπή προτείνει ότι το πρότυπο ύψος για το οποίο η επιφανειακή ταχύτητα του ανέμου δίνεται από κωδικοποιημένες αναφορές πρέπει να είναι 10 μέτρα (International Meteorological Committee, 1946). Τα τελευταία χρόνια, πολλά πλοία έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν λογισμικό ηλεκτρονικού ημερολογίου, το οποίο αυτόματα τις αναφορές και υπολογίζει τον πραγματικό άνεμο. Τα συστήματα αυτά θα έχουν μειώσει τα σφάλματα κωδικοποίησης των αναφορών των VOS αλλά και σφάλματα που οφείλονται σε λανθασμένο υπολογισμό των πραγματικών ανέμων (Kent et al., 007). Όσο αφορά τα δεδομένα που προέρχονται από οπτικές παρατηρήσεις, η κλίμακα που χρησιμοποιείται για την αλλαγή από την κλίμακα Beaufort σε τιμές SI είναι η κλίμακα WMO1100. Η WMO1100 κλίμακα ανέμου σχεδιάστηκε με βάση οπτικές και μετρηθήσες παρατηρήσεις ταχύτητας ανέμου από 5 αγγλικούς παράκτιους και επίγειους σταθμούς από τον G. Simpson το Η ανάλυση κυριαρχείται από παρατηρήσεις από ένα σταθμό σε ένα φάρο στη Νήσο Scilly. Οι παρατηρήσεις χρησιμοποιήθηκαν για τον προσδιορισμό της σταθεράς c σε μια εμπειρική προσαρμογή της σχέσης: v = c n 3/ όπου v (ms -1 ) είναι η ταχύτητα του ανέμου και n ο μετρηθείς βαθμός Beaufort. Ο μεγάλος εκθέτης (3/) επιλέχθηκε για να αντιπροσωπεύσει την καμπυλότητα του γραφήματος που ήταν χαρακτηριστική των δεδομένων από τον σταθμό της Νήσου Scilly και θεωρήθηκε ότι προκύπτει από την υψηλή θέση του σταθμού και συνεπώς του μεγάλου εμβαδού της θάλασσας που κάλυπταν οι παρατηρήσεις 4

26 (Verploegh, 1967). Η εφαρμογή αυτής της κλίμακας ενδέχεται να είναι περιορισμένη επειδή οι παρατηρήσεις στις οποίες βασίζεται ήταν είτε από επίγειους είτε από παράκτιους σταθμούς. Επίσης, το ύψος των ανεμομέτρων που χρησιμοποιήθηκαν ήταν 6 μέτρα, σημαντικά χαμηλότερα από το ύψος των ανεμομέτρων που χρησιμοποιούνται σε πλοία στην ανοιχτή θάλασσα ( Kent & Taylor, 1997). Οι εκτιμήσεις ανέμου από την κλίμακα WMO1100 πιστεύεται ότι περιέχει συστηματικά σφάλματα που διαφέρουν μη γραμμικά με την ταχύτητα του ανέμου, λόγω της στατιστικής μεθόδου και των περιορισμένων δεδομένων που χρησιμοποιήθηκαν για την εξαγωγή της κλίμακας (Isemer & Hasse, 1991), προκαλώνας λανθασμένες εκτιμήσεις των κλιματολογικών μέσων μηνιαίων τιμών (Thomas et al., 008). Διάφοροι συγγραφείς ανέπτυξαν εναλλακτικές ισοδύναμες κλίμακες Beaufort, παρόλα αυτά καμία δεν υιοθετήθηκε επιχειρησιακά (Cardone, 1969 WMO, 1970 Kaufeld, 1981 Isemer, 199 da Silva, 1995 Lindau, 1995). 5

27 4.1.. Δεδομένα επιφανειακής θερμοκρασίας θάλασσας Τα δεδομένα επιφανειακής θερμοκρασίας θάλασσας (SST) ανήκουν στη βάση δεδομένων IMAS Fish: Atmospheric/Ocean Data και παραχωρήθηκαν από τον κύριο Βαλαβάνη Βασίλη (Ειδικό Λειτουργικό Επιστήμονα του Ελ.Κε.ΘΕ. Κρήτης), όπου πάρθηκαν οι μέσες μηνιαίες τιμές SST σε C για τη χρονική περίοδο από τον Ιανουάριο 1985 έως το Δεκέμβριο 004 με χωρική ανάλυση decimal degrees για την περίοδο από τον Ιανουάριο 1985 έως το Φεβρουάριο 1993, decimal degrees για την περίοδο από το Μάρτιο 1993 έως το Νοέμβριο 1999 και decimal degrees για την περίοδο από το Δεκέμβριο 1999 έως το Δεκέμβριο 004. Η βάση δεδομένων IMAS Fish δημιουργήθηκε για την αναγνώριση των δυναμικών σχέσεων ανάμεσα σε πληθυσμούς θαλασσίων ειδών και θαλασσίων διεργασιών σε χωρική και χρονική κλίμακα. Αποτελεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την διαχείριση των αλιευτικών πόρων των ελληνικών θαλασσών και περιλαμβάνει την ανάπτυξη ενός συστήματος διαχείρισης από το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας Κρήτης (ΙΘΑΒΙΚ) του Εθνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ). Οι συνιστώσες του IMAS Fish είναι πολυδιάστατες. Το σύστημα λειτουργεί κάτω από ένα τρίπτυχο τεχνολογικό περιβάλλον, συμπεριλαμβάνοντας μια βάση δεδομένων Oracle, μια βάση δεδομένων GIS και ένα διακομιστή Internet. Η βάση περιλαμβάνει μια ποικιλία αλιευτικών και ωκεανογραφικών δεδομένων, όπως αλιευτική προσπάθεια και παραγωγή, δορυφορική απεικόνιση και άλλα περιβαλλοντικά δεδομένα (Valavanis & Georgakarakos, 007). Η αρχική προέλευση των δεδομένων SST προέρχεται από την τράπεζα δεδομένων της σύμπραξης των National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) και German Aerospace Centre (DLR), με τηλεπισκοπικά δεδομένα από τον αισθητήρα AVHRR (Advanced Very High Resolution Radiometer). Τα δεδομένα SST προορίζονται για σχεδιαστές κλιματικών μοντέλων, ωκεανογράφους και όλους τους γεω-επιστήμονες σε συναφείς επιστημονικούς κλάδους που ασχολούνται με τις παραμέτρους της επιφάνειας του ωκεανού. Τα τηλεπισκοπικά δεδομένα για να μπορούν να χρησιμοποιηθούν πρέπει να τύχουν επεξεργασίας. Η επεξεργασία των δεδομένων SST έγινε μέσω του AVHRR 6

28 Multichannel Sea Surface Temperature Maps (MCSST) κύριες πτυχές του οποίου είναι (Tungalagsaiknan P. & Gnenther P. K., 007): Η ορθή καταγραφή της εικόνας, Σε περίπτωση παρουσίας νεφών να διασφαλιστεί ότι μόνο τα εικονοστοιχεία χωρίς νέφη θα λαμβάνονται για την μετέπειτα επεξεργασία και σύνθεση των χαρτών, και Για την εξαγωγή των MCSST, θα χρησιμοποιηθούν μόνο τα κανάλια 4 και 5 του αισθητήρα AVHRR. Για την εξαγωγή των θερμοκρασιών χρησιμοποιήθηκε ο τύπος που περιγράφεται από τους McClain et al. (1985) και αφορά στα κανάλια 4 και 5 του AVHRR. Αυτή η τεχνική είναι γνωστή ως Τεχνική Διαχωρισμού Παραθύρων (Split Window Technique) και διορθώνει την εξασθένηση ατμοσφαιρικών συνθηκών, που κυρίως προκαλείται από την απορρόφηση υδρατμών στην ατμόσφαιρα, η οποία συνήθως οδηγεί σε σημαντική μείωση της θερμοκρασίας και μπορεί να φθάσει έως και τους 8 C ανάλογα με την περιοχή. SST= Α Τ4 + B (T4-T5) + C (T4-T5) (SEC(sza) 1) + D (SEC(sza) -1) +E Οι συντελεστές A, B, C, D, E αφορούν τον αισθητήρα για τον διαχωρισμό μέρας και νύχτας (Πίνακας ). Satellite Time A B C D E(K) E(C) NOAA-11 D NOAA-11 N NOAA-1 D NOAA-1 N NOAA-14 N NOAA-14 D NOAA-16 D NOAA-16 N NOAA-17 D NOAA-17 N

29 NOAA-18 D NOAA-18 N Πίνακας. Οι συντελεστές Α, B, C, D, E για την εξαγωγή MCSST από δεδομένα του AVHRR (Tungalagsaiknan P. & Gnenther P. K., 007). 8

30 4.. Μεθοδολογία Η επεξεργασία των δεδομένων έγινε με τη χρήση της γλώσσας προγραμματισμού MatLab (Ver. 7.8). Όπως προαναφέρθηκε η ανεμογενής παράκτια ανάβλυση είναι ένα φαινόμενο το οποίο προκαλείται από τον άνεμο. Για το λόγο αυτό θεωρήθηκε ότι κύριος υπεύθυνος για τη δημιουργία του φαινομένου της παράκτιας ανάβλυσης που λαμβάνει χώρα στην περιοχή του Βόρειο Ανατολικού Αιγαίου είναι τα μελτέμια, άνεμοι που πληρούν τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία του φαινομένου. Επίσης, σχεδιάζοντας το πεδίο ανέμου για το μέσο ετήσιο άνεμο της περιόδου 1/1960 1/005 (εικόνα 9), παρατηρείται ότι κυριαρχούν οι Βόρειοι άνεμοι. 4 o N Μέσος Ετήσιος Άνεμος (περιόδου 1/1960-1/005) 40 o N 38 o N 36 o N 34 o N 3m/s o E 4 o E 6 o E 8 o E Εικόνα 9. Μέσος ετήσιος άνεμος (περίοδος 1/1960-1/005) Στις εικόνες 10 και 11 απεικονίζεται το πεδίο ανέμου για τους χειμερινούς και θερινούς μήνες, αντίστοιχα, της ίδιας χρονικής περιόδου. Στα πεδία αυτά φαίνεται ότι οι βόρειοι άνεμοι κυριαρχούν, με μικρότερες μέσες ταχύτητες τη χειμερινή περίοδο λόγω ολοκλήρωσης με ανέμους ποικίλλων διευθύνσεων, ενώ τη θερινή εμφανίζονται πιο ισχυροί σε ένταση άνεμοι και πιο σταθεροί σε διεύθυνση. Για τους παραπάνω λόγους στην εξαγωγή των αποτελεσμάτων δόθηκε έμφαση στους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο. 9

31 Μέσος Χειμερινός Άνεμος (Δεκέμβριος-Ιανουάριος-Φεβρουάριος) 4 o N 40 o N 38 o N 36 o N 34 o N 3m/s o E 4 o E 6 o E 8 o E Εικόνα 10. Μέσος χειμερινός άνεμος (Δεκέμβριος, Ιανουάριος, Φεβρουάριος ) 4 o N Μέσος Θερινός Άνεμος (Ιούνιος-Ιούλιος-Αύγουστος) 40 o N 38 o N 36 o N 34 o N 3m/s o E 4 o E 6 o E 8 o E Εικόνα 11. Μέσος θερινός άνεμος (Ιούνιος, Ιούλιος, Αύγουστος ) Για να μπορέσουμε να επεξεργαστούμε τα δεδομένα ως χρονοσειρές δημιουργήθηκε η ρουτίνα tvect (βλ. Παράρτημα), η οποία δημιουργεί ένα διάνυσμα χρόνου με μηνιαίο βήμα. Στη συνέχεια εκφράστηκαν τα δεδομένα βάσει του χρόνου για να μπορέσουμε να επεξεργαστούμε περαιτέρω. Δημιουργήσαμε πίνακες μηνιαίας βάσης με μέγεθος [1 0] και απομονώσαμε τα δεδομένα που αφορούσαν τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο. Έπειτα πραγματοποιήθηκε στατιστική ανάλυση των δεδομένων, όπου υπολογίστηκε για κάθε χρονοσειρά η μέση τιμή, η τυπική απόκλιση, η διάμεσος, η μέγιστη και η ελάχιστη τιμή. Επόμενο βήμα ήταν η δημιουργία γραφημάτων της 30

32 υπερετήσιας διακύμανσης των δεδομένων του ανέμου, διάνυσμα του ανέμου (u και v συνιστώσες), ταχύτητα και διεύθυνση, καθώς και ροδογράμματα ανέμου. Το ροδόγραμμα ανέμου είναι ένα γράφημα το οποίο χρησιμοποιείται για να απεικονίσει τη συχνότητα εμφάνισης της διεύθυνσης και της ταχύτητας του ανέμου ( ). Τέλος, δημιουργήθηκαν γραφήματα των χρονοσειρών της διαφοράς της επιφανειακής θερμοκρασίας σε Ανατολικό και Δυτικό Βόρειο Αιγαίο και των διανυσμάτων της ταχύτητας για να γίνει μεταξύ τους σύγκριση. Τα δεδομένα επιφανειακής θερμοκρασίας θάλασσας διαχωρίστηκαν ανάλογα με τη θέση τους σε SST Ανατολικού και Δυτικού Βορείου Αιγαίου. Αυτό έγινε για να ποσοτικοποιήσουμε την συσχέτιση μεταξύ ανέμου και διαφοράς θερμοκρασίας ανατολικού με δυτικό Αιγαίο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες (κριτήριο παράκτιας ανάβλυσης). Χρησιμοποιούμε τη διαφορά επιφανειακής θερμοκρασίας ΔSST = επιφανειακή θερμοκρασία Ανατολικού Αιγαίου (SST(A)) επιφανειακή θερμοκρασία Δυτικού Αιγαίου (SST(Δ)) σαν κριτήριο έντασης της ανάβλυσης στο Ανατολικό Αιγαίο. S S= S TS -T S S( A Ο υπολογισμός της μέσης θερμοκρασίας του Ανατολικού και Δυτικού Αιγαίου έγινε εντός των τετραγώνων που εμφανίζονται στην εικόνα 1 31

33 4 o N 40 o N 38 o N 36 o N 34 o N o E 4 o E 6 o E 8 o E Εικόνα 1. Επιλογή δεδομένων SST ανάλογα με τη χωρική τους προέλευση, στο κόκκινο πλαίσιο ορίστηκε το Ανατολικό Βόρειο Αιγαίο και στο μπλε το Δυτικό. Στόχος της παρούσας εργασίας είναι να αποδειχθεί αν και σε ποιο βαθμό σχετίζονται ο άνεμος και η διαφορά της επιφανειακής θερμοκρασίας σε Ανατολικό και Δυτικό Βόρειο Αιγαίο. Η συσχέτιση έντασης του θερινού ανέμου με το ΔSST (διαφορά επιφανειακής θερμοκρασίας Ανατολικού Δυτικού Βορείου Αιγαίου) έδωσε μικρές τιμές συσχέτισης. Δεδομένου όμως ότι ο άνεμος είναι διανυσματικό μέγεθος, αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε μιγαδική συσχέτιση, προκειμένου να χρησιμοποιήσουμε τη συνολική πληροφορία μέτρου και διεύθυνσης του ανέμου. Για τη συσχέτιση των διανυσμάτων της ταχύτητας και της επιφανειακής θερμοκρασίας χρησιμοποιήθηκε ο παρακάτω τύπος (Emery & Thomson, 004): R = Σ + v i ( Δ( ) u S S (3 ) Σ + i( v (( - i u) v Σ ) () Δ όπου R ο συντελεστής συσχέτισης, (u+iv) το διάνυσμα της ταχύτητας εκφραζόμενο ως μιγαδικός αριθμός και ΔSST η διαφορά της επιφανειακής θερμοκρασίας της 3

34 θάλασσας ανάμεσα σε Ανατολικό και Δυτικό Βόρειο Αιγαίο. Το αποτέλεσμα της παραπάνω εξίσωσης δίνει τον συντελεστή συσχέτισης και τη γωνία που σχηματίζουν τα δύο μεγέθη μεταξύ τους. Για να εξετασθεί εάν οι τιμές της συσχέτισης είναι στατιστικά σημαντικές, εξήχθησαν τα διαστήματα εμπιστοσύνης με επίπεδο σημαντικότητας 95%. Η διαδικασία για την εύρεση των διαστημάτων εμπιστοσύνης, σύμφωνα με τους Emery & Thomson (004), για το συντελεστή συσχέτισης R είναι πρώτα να μετατραπεί στη μεταβλητή Z r, ως Z r η οποία έχει τυπικό σφάλμα 1 = [ l1 + n R) ( l n 1 R( ) (31) = σ z 1 (3 ) (N- 3 ) ανεξάρτητο από την τιμή της συσχέτισης. Το κατάλληλο διάστημα εμπιστοσύνης είναι τότε Z r - Z α/ σz < Z < Z r +Z α/ σz (33) όπου α είναι το επίπεδο σημαντικότητας και ισούται με 0,05. Για τη μετατροπή των διαστημάτων εμπιστοσύνης σε τιμές συσχέτισης χρησιμοποιώντας την (31). 33

35 5. Αποτελέσματα Η υπερετήσια μεταβλητότητα του μέσου ετήσιου ανέμου για την περίοδο από 1/1960 έως 1/005 πάνω από το Αιγαίο πέλαγος εμφανίζεται στην εικόνα 13. Το παραπάνω σχήμα δεν διαφέρει πολύ από μέσα ανεμολογικά πεδία που έχουν υπολογισθεί και στο παρελθόν (May, 198; Poulos et al., 1997). Παρατηρώντας το σχήμα γίνεται φανερό ότι: α. το ανεμολογικό πεδίο του Αιγαίου πελάγους κυριαρχείται από Βορείους ανέμους, και β. Η μεγάλης διάρκειας χρονοσειρά υποδεικνύει μια αύξηση της έντασης του ανέμου στη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών, με κάποια ύφεση την τελευταία πενταετία. 0 Μέσος Ετήσιος Άνεμος (Περίοδος 1/1985-1/ Ταχύτητα Ανέμου Διεύθυνση Ανέμου Εικόνα 13. Υπερετήσια μεταβλητότητα του μέσου ετήσιου ανέμου για την περίοδο από 1/1960 έως 1/005 Δεδομένου ότι το φαινόμενο της ανεμογενούς ανάβλυσης στο Βόρειο Αιγαίο είναι εποχιακό και συμβαίνει τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, περισσότερο χρήσιμη για τους σκοπούς της εργασίας αυτής θα είναι η υπερετήσια μεταβλητότητα του μέσου χειμερινού και του μέσου θερινού ανέμου (εικόνα 14): 34

36 Εικόνα 14. Υπερετήσια μεταβλητότητα του μέσου χειμερινού (αριστερά) και μέσου θερινού (δεξιά) ανέμου πάνω από το Αιγαίο. Παρατηρούμε ότι ενώ ο μέσος χειμερινός άνεμος παρουσιάζει μεγάλη υπερετήσια μεταβλητότητα, ο μέσος θερινός παρουσιάζει πολύ μικρότερη, και ιδιαίτερα μεγάλη σταθερότητα στις διευθύνσεις του, που είναι Β ΒΔ, καθώς και στις εντάσεις, γεγονός που πιθανότατα οφείλεται στην παρουσία των μελτεμιών αύτη τη χρονική περίοδο. Η υπερετήσια μεταβλητότητα του μέσου ανέμου για τον Ιούλιο (εικόνα 15) και τον Αύγουστο (εικόνα 16) παρουσιάζει, όπως αναμενόταν ιδιαίτερα μεγάλη σταθερότητα στις διευθύνσεις και στις εντάσεις, με την μεγαλύτερη ένταση να εμφανίζεται για τον Ιούλιο το 1999 και τον Αύγουστο το

37 0 Μέσος Μηνιαίος Άνεμος (Ιούλιος ) Ταχύτητα Ανέμου 6 m/s 4 Μοίρες από ανατολικά Διεύθυνση Ανέμου Εικόνα 15. Υπερετήσια διακύμανση ανέμου για τον Ιούλιο 0 Μέσος Μηνιαίος Άνεμος (Αύγουστος ) Ταχύτητα Ανέμου 6 m/s 4 Μοίρες από ανατολικά Διεύθυνση Ανέμου Εικόνα 16. Υπερετήσια διακύμανση ανέμου για τον Αύγουστο 36

38 Στο ροδόγραμμα ανέμου για την περίοδο από 1/1985 έως 1/004 (εικόνα 17) παρατηρείται ότι οι Βόρειοι άνεμοι εμφανίζονται με συχνότητα μεγαλύτερη από 80%, ενώ οι ταχύτητες που εμφανίζουν τη μεγαλύτερη συχνότητα είναι μεταξύ 3 με 6 m/s. Ροδόγραμμα ανέμου (Περίοδος 1/1985-1/004) NORTH 40% 15% 30% 10% 0% 5% 10% WEST EAST Ταχύτητα ανέμου m/s SOUTH Εικόνα 17. Ροδόγραμμα ανέμου (Περίοδος 1/1985-1/004) Στα ροδογράμματα του ανέμου για τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο (εικόνες 18 και 19, αντίστοιχα), παρατηρείται ότι εμφανίζονται με συχνότητα 100% Βόρειοι Βορειοδυτικοί άνεμοι, ενώ οι ταχύτητες του ανέμου είναι κατά 100% μεγαλύτερες από 3 m/s, με επικρατούσες τιμές 4,5 5 m/s (~35%) τον Ιούλιο και 4 4,5 m/s (~30%) τον Αύγουστο. 37

39 Ροδόγραμμα ανέμου Ιουλίος (Ιούλιος ) NORTH 40% 30% 0% WEST 10% EAST Ταχύτητα ανέμου m/s SOUTH Εικόνα 18. Ροδόγραμμα ανέμου Ιουλίου ( Ιούλιος ) Ροδόγραμμα ανέμου Άυγουστος (Άυγουστος ) NORTH 30% 0% WEST 10% EAST Ταχύτητα ανέμου m/s SOUTH Εικόνα 19. Ροδόγραμμα ανέμου Αυγούστου ( Αύγουστος ) 38

40 Στην υπερετήσια διακύμανση της διαφοράς επιφανειακής θερμοκρασίας θάλασσας ανάμεσα σε Ανατολικό και Δυτικό Βόρειο Αιγαίο για την περίοδο από 1/1985 έως 1/004 (εικόνα 0α) παρουσιάζει περιοδικότητα, και πιο συγκεκριμένα η θερμοκρασία κατά τους χειμερινούς μήνες είναι μεγαλύτερη στο Ανατολικό Βόρειο Αιγαίο, ενώ το καλοκαίρι η εικόνα αυτή αντιστρέφεται σε όλη τη διάρκεια της χρονοσειράς. Το θετικό πρόσημο της διαφοράς το χειμώνα, οφείλεται στην εισροή των νερών της Μαύρης Θάλασσας, ενώ η παρουσία των ελαχίστων της διαφοράς, τα οποία εντοπίζονται τους θερινούς μήνες, ταυτίζονται με την παρουσία των ισχυρών βόρειων ανέμων και οφείλονται στο φαινόμενο της παράκτιας ανεμογενούς ανάβλυσης. Όπως αναμενόταν η υπερετήσια διακύμανση της διαφοράς της επιφανειακής θερμοκρασίας για τους μήνες Ιούλιο (εικόνα 0β) και Αύγουστο(εικόνα 0γ) παρουσιάζει μικρή μεταβλητότητα και είναι αρνητική, δηλαδή SST μικρότερη στο Ανατολικό Βόρειο Αιγαίο. Αυτό αποτελεί το κριτήριο της παρουσίας της παράκτιας ανάβλυσης στην περιοχή. 5 East - West SST difference C 0-5 Jan85 Jan90 Jan95 Jan00 Jan05 0 East - West SST difference in July C - -4 Jan85 Jan90 Jan95 Jan00 Jan05 0 East - West SST difference in August C - -4 Jan85 Jan90 Jan95 Jan00 Jan05 Εικόνα 0. Υπερετήσιες διακυμάνσεις διαφοράς SST σε Ανατολικό και Δυτικό Βόρειο Αιγαίο, α) για τη περίοδο 1/1985-1/004, β) περίοδο Ιουλίου , και γ) περίοδο Αυγούστου

41 Μέση τιμή Τυπική απόκλιση Διάμεσος Μέγιστη τιμή Ελάχιστη τιμή Ταχύτητα ανέμου 3,07 m/s 1,36 m/s 3,03 m/s 6,56 m/s 0,31 m/s Ταχύτητα ανέμου 4,49 m/s 0,66 m/s 4,36 m/s 6,53 m/s 3,68 m/s Ιούλιο Ταχύτητα ανέμου 4,43 m/s 0,83 m/s 4,16 m/s 6,56 m/s 3,37 m/s Αύγουστο Διεύθυνση ανέμου -58,30 50,70-70,87 176,49-143,45 Διεύθυνση ανέμου -67,34 9,16-69,75-51,04-83,03 Ιούλιο Διεύθυνση ανέμου -69,57 11,63-7,55-46,01-91,5 Αύγουστο ΔSST Ανατολικού Δυτικού -0,9 C 1,4 C 0,01 C 3,54 C,49 C Βόρειου Αιγαίου ΔSST Ανατολικού Δυτικού Βόρειου -,5 C 0,63 C -,47 C 3,06 C 0,8 C Αιγαίου Ιούλιο ΔSST Ανατολικού Δυτικού Βόρειου Αιγαίου Αύγουστο -,48 C 0,71 C -,53 C 3,54 C 0,90 C Πίνακας 3. Στατιστικά στοιχεία ταχύτητας και διεύθυνσης ανέμου και επιφανειακής θερμοκρασίας θάλασσας σε Ανατολικό και Δυτικό Βόρειο Αιγαίο Στον Πίνακα 3, όπου παραθέτονται τα στατιστικά στοιχεία των χρονοσειρών, παρατηρείται ότι τον Ιούλιο και τον Αύγουστο υπάρχει ομοιομορφία στις τιμές, και διαφορές ως προς τις τιμές του έτους, εκτός από την διεύθυνση του ανέμου, όπου φαίνεται ότι οι μέσες τιμές των τριών χρονοσειρών δείχνουν άνεμο ο οποίος έχει Β ΒΔ διεύθυνση. Γενικά παρατηρείται ότι η μέση τιμή της ταχύτητας του ανέμου είναι 40

42 3,07 m/s, κατά τη διάρκεια του έτους, ενώ τον Ιούλιο και τον Αύγουστο η μέση τιμή είναι περίπου 4,5 m/s. Η τυπική απόκλιση της ταχύτητας του ανέμου είναι μικρότερη τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, 0,66 m/s και 0,83 m/s αντίστοιχα, σε σχέση με την τυπική απόκλιση του έτους (1,36 m/s). Η μέση τιμή της διαφοράς επιφαν 41

43 το μήνα Αύγουστο ο συντελεστής συσχέτισης είναι 0,8841 με διαστήματα εμπιστοσύνης 0,8739 < R < 0,8945 και άνεμο Βόρειο Βόρειο Δυτικό (-17 από βορρά) East - West SST difference in July C Jan85 Jul87 Jan90 Jul9 Jan95 Jul97 Jan00 Jul0 Jan05 0 wind vector in July Jul85 Jul90 Jul95 Jul00 Jul04 Εικόνα. Χρονοσειρές διαφοράς επιφανειακής θερμοκρασίας θάλασσας σε Ανατολικό και Δυτικό Βόρειο Αιγαίο(α) και χρονοσειρά ανεμολογικού πεδίου του Βορείου Αιγαίου (β) για τον Ιούλιο 4

ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ E ΕΞΑΜΗΝΟ

ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ E ΕΞΑΜΗΝΟ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ E ΕΞΑΜΗΝΟ Θαλάσσια ρεύματα και Ωκεάνια κυκλοφορία Οι θαλάσσιες μάζες δεν είναι σταθερές ΑΙΤΙΑ: Υπάρχει (αλληλ)επίδραση με την ατμόσφαιρα (π.χ., ο άνεμος ασκεί τριβή στην επιφάνεια της θάλασσας,

Διαβάστε περισσότερα

Παράκτια Ωκεανογραφία

Παράκτια Ωκεανογραφία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 3η: Παράκτια Υδροδυναμική Κυκλοφορία Γιάννης Ν. Κρεστενίτης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Εξισώσεις Κίνησης (Equations of Motion)

Εξισώσεις Κίνησης (Equations of Motion) Εξισώσεις Κίνησης (Equations of Motion) Αναλύουμε την απόκριση ενός ρευστού υπό την επίδραση εσωτερικών και εξωτερικών δυνάμεων. Η εφαρμογή της ρευστομηχανικής στην ωκεανογραφία βασίζεται στη Νευτώνεια

Διαβάστε περισσότερα

Μετεωρολογία. Ενότητα 7. Δρ. Πρόδρομος Ζάνης Αναπληρωτής Καθηγητής, Τομέας Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας, Α.Π.Θ.

Μετεωρολογία. Ενότητα 7. Δρ. Πρόδρομος Ζάνης Αναπληρωτής Καθηγητής, Τομέας Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας, Α.Π.Θ. Μετεωρολογία Ενότητα 7 Δρ. Πρόδρομος Ζάνης Αναπληρωτής Καθηγητής, Τομέας Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας, Α.Π.Θ. Ενότητα 7: Η κίνηση των αέριων μαζών Οι δυνάμεις που ρυθμίζουν την κίνηση των αέριων μαζών (δύναμη

Διαβάστε περισσότερα

Δυνάμεις που καθορίζουν την κίνηση των αέριων μαζών

Δυνάμεις που καθορίζουν την κίνηση των αέριων μαζών Κίνηση αερίων μαζών Πηγές: Fleae and Businer, An introduction to Atmosheric Physics Πρ. Ζάνης, Σημειώσεις, ΑΠΘ Π. Κατσαφάδος και Ηλ. Μαυροματίδης, Αρχές Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας, Χαροκόπειο Παν/μιο.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Τ Μ Η Μ Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Σ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ, 70 17671 ΚΑΛΛΙΘΕΑ-ΤΗΛ: 210-9549151 FAX: 210-9514759 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ E ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΣΚΗΣΗ 3 ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΥ ΝΕΡΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΟΛΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ

ΑΙΟΛΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ ΑΙΟΛΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Γ. ΒΙΣΚΑΔΟΥΡΟΣ Ι. Φραγκιαδάκης Φ. Μαυροματάκης ΑΙΟΛΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Ταχύτητα ανέμου Παράγοντες που την καθορίζουν Μεταβολή ταχύτητας ανέμου με το ύψος από το έδαφος Κατανομή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ ΚΙΝΗΣΗΣ (Equations of Motion)

ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ ΚΙΝΗΣΗΣ (Equations of Motion) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ ΚΙΝΗΣΗΣ (Equations of Motion) Με τις Εξισώσεις Κίνησης αναλύουμε την απόκριση ενός ρευστού υπό την επίδραση εσωτερικών και εξωτερικών δυνάμεων. Οι εξισώσεις αυτές προκύπτουν από τη

Διαβάστε περισσότερα

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ):

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ): Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ): Μιχάλης Βραχνάκης Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 6 ΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΓΗ ΚΑΙ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο /Ελληνικός χώρος Τα ελληνικά βουνά (και γενικότερα οι ορεινοί όγκοι της

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας (Διαλέξεις 7&8)

Αρχές Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας (Διαλέξεις 7&8) ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 70, 76 7 ΑΘΗΝΑ Αρχές Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας (Διαλέξεις 7&8) Πέτρος Κατσαφάδος pkatsaf@hua.gr Τμήμα Γεωγραφίας Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

Μετεωρολογία. Ενότητα 7. Δρ. Πρόδρομος Ζάνης Αναπληρωτής Καθηγητής, Τομέας Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας, Α.Π.Θ.

Μετεωρολογία. Ενότητα 7. Δρ. Πρόδρομος Ζάνης Αναπληρωτής Καθηγητής, Τομέας Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας, Α.Π.Θ. Μετεωρολογία Ενότητα 7 Δρ. Πρόδρομος Ζάνης Αναπληρωτής Καθηγητής, Τομέας Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας, Α.Π.Θ. Ενότητα 7: Η κίνηση των αέριων μαζών Οι δυνάμεις που ρυθμίζουν την κίνηση των αέριων μαζών (δύναμη

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΕΡΓΟ 6 Αξιοποίηση βιοχημικών δεδομένων υποδομής Αξιολόγηση κλιματικών και βιογεωχημικών μοντέλων. Πανεπιστήμιο Κρήτης - Τμήμα Χημείας

ΥΠΟΕΡΓΟ 6 Αξιοποίηση βιοχημικών δεδομένων υποδομής Αξιολόγηση κλιματικών και βιογεωχημικών μοντέλων. Πανεπιστήμιο Κρήτης - Τμήμα Χημείας ΥΠΟΕΡΓΟ 6 Αξιοποίηση βιοχημικών δεδομένων υποδομής Αξιολόγηση κλιματικών και βιογεωχημικών μοντέλων Πανεπιστήμιο Κρήτης - Τμήμα Χημείας Το CO 2 στην ατμόσφαιρα της Α. Μεσογείου Το CO 2 στην ατμόσφαιρα

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτορική Διατριβή Β : Τρισδιάστατη Αριθμητική Προσομοίωση της Υδροδυναμικής Κυκλοφορίας του Πατραϊκού Κόλπου

Διδακτορική Διατριβή Β : Τρισδιάστατη Αριθμητική Προσομοίωση της Υδροδυναμικής Κυκλοφορίας του Πατραϊκού Κόλπου Διδακτορική Διατριβή Β : Τρισδιάστατη Αριθμητική Προσομοίωση της Υδροδυναμικής Κυκλοφορίας του Πατραϊκού Κόλπου Στη διδακτορική διατριβή μελετάται αριθμητικά η υδροδυναμική κυκλοφορία του Πατραϊκού κόλπου,

Διαβάστε περισσότερα

γ. Στην εξίσωση διατήρησης της τυρβώδους κινητικής ενέργειας (ΤΚΕ) εξηγείστε ποιοι όροι δηµιουργούν ΤΚΕ και ποιοι καταναλώνουν ΤΚΕ.

γ. Στην εξίσωση διατήρησης της τυρβώδους κινητικής ενέργειας (ΤΚΕ) εξηγείστε ποιοι όροι δηµιουργούν ΤΚΕ και ποιοι καταναλώνουν ΤΚΕ. ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ΙΟΥΝΙΟΣ 2014 ΘΕΜΑ 1 α. Στο παρακάτω σχήµα, δίδονται δύο στρώµατα ρευστού (30 o N), που βρίσκονται σε γεωστροφική ισορροπία. Στο κατώτερο στρώµα καταγράφεται ταχύτητα 10 cm/s, ενώ η

Διαβάστε περισσότερα

Παράκτια Ωκεανογραφία

Παράκτια Ωκεανογραφία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 1η: Φυσικές Παράμετροι Θαλασσίων Μαζών Γιάννης Ν. Κρεστενίτης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα: Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας. Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα: Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας. Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου 5. ΑΝΕΜΟΙ ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου 1 5. ΑΝΕΜΟΙ Αέριες μάζες κινούνται από περιοχές υψηλότερης προς περιοχές χαμηλότερης

Διαβάστε περισσότερα

Ανεμογενείς Κυματισμοί

Ανεμογενείς Κυματισμοί Ανεμογενείς Κυματισμοί Γένεση Ανεμογενών Κυματισμών: Μεταφορά ενέργειας από τα κινούμενα κατώτερα ατμοσφαιρικά στρώματα στις επιφανειακές θαλάσσιες μάζες. Η ενέργεια αρχικά περνά από την ατμόσφαιρα στην

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΜΑΚΡΑΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΞΗΡΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΜΑΚΡΑΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΞΗΡΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΜΑΚΡΑΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΞΗΡΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Εμμανουέλα Ιακωβίδου Επιβλέπων

Διαβάστε περισσότερα

8ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ «ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΩΚΕΑΝΩΝ» Φυσικές ιδιότητες θαλασσινού νερού θερμοκρασία

8ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ «ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΩΚΕΑΝΩΝ» Φυσικές ιδιότητες θαλασσινού νερού θερμοκρασία 8ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ «ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΩΚΕΑΝΩΝ» Φυσικές ιδιότητες θαλασσινού νερού θερμοκρασία Πηγές θέρμανσης του ωκεανού Ηλιακή ακτινοβολία (400cal/cm 2 /day) Ροή θερμότητας από το εσωτερικό της Γης (0,1cal/cm

Διαβάστε περισσότερα

Νίκος Μαζαράκης Αθήνα 2010

Νίκος Μαζαράκης Αθήνα 2010 Νίκος Μαζαράκης Αθήνα 2010 Οι χάρτες των 850 Hpa είναι ένα από τα βασικά προγνωστικά επίπεδα για τη παράµετρο της θερµοκρασίας. Την πίεση των 850 Hpa τη συναντάµε στην ατµόσφαιρα σε ένα µέσο ύψος περί

Διαβάστε περισσότερα

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ Το κλίμα της Ευρώπης Το κλίμα της Ευρώπης Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ και ΚΛΙΜΑ Καιρός: Οι ατμοσφαιρικές συνθήκες που επικρατούν σε μια περιοχή, σε

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ

ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ Αρχές και έννοιες της Ωκεανογραφίας, με ιδιαίτερη έμφαση στις φυσικές διεργασίες των ωκεάνιων συστημάτων. Φυσικές ιδιότητες και οι φυσικές παράμετροι του θαλασσινού νερού, και χωροχρονικές

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογή Ολοκληρωμένου Προγράμματος Παρακολούθησης Θαλασσίων Υδάτων στο πλαίσιο υλοποίησης της Ευρωπαϊκής οδηγίας για τη θαλάσσια στρατηγική

Εφαρμογή Ολοκληρωμένου Προγράμματος Παρακολούθησης Θαλασσίων Υδάτων στο πλαίσιο υλοποίησης της Ευρωπαϊκής οδηγίας για τη θαλάσσια στρατηγική Εφαρμογή Ολοκληρωμένου Προγράμματος Παρακολούθησης Θαλασσίων Υδάτων στο πλαίσιο υλοποίησης της Ευρωπαϊκής οδηγίας για τη θαλάσσια στρατηγική 2008/56/EK 1 Οδηγία πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική (2008/56/ΕΚ)

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΕΜΟΓΕNΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ (Wind-induced circulation)

ΑΝΕΜΟΓΕNΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ (Wind-induced circulation) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΑΝΕΜΟΓΕNΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ (Wind-induced circulation) Η γενική κυκλοφορία του επιφανειακού στρώματος του ωκεανού είναι ωρολογιακή στο Β. ημισφαίριο και αντι-ωρολογιακή στο Ν. ημισφαίριο. Τόσο η ανεμογενής

Διαβάστε περισσότερα

Η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στη μέση στάθμη των ελληνικών θαλασσών

Η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στη μέση στάθμη των ελληνικών θαλασσών Η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στη μέση στάθμη των ελληνικών θαλασσών Ελίνα Τράγου και Γιάννης Μαμούτος Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας Μέση παγκόσμια στάθμη από δορυφορική υψομετρία (1993-2012) Cazenave

Διαβάστε περισσότερα

Ε λ Νίνιο (El Niño) ονοµάζεται το θερµό βόρειο θαλάσσιο ρεύµα που εµφανίζεται στις ακτές του Περού και του Ισηµερινού, αντικαθιστώντας το ψυχρό νότιο ρεύµα Humboldt. Με κλιµατικούς όρους αποτελει µέρος

Διαβάστε περισσότερα

AΝΕΜΟΓΕΝΕΙΣ ΚΥΜΑΤΙΣΜΟΙ

AΝΕΜΟΓΕΝΕΙΣ ΚΥΜΑΤΙΣΜΟΙ ΝΕΜΟΓΕΝΕΙΣ ΚΥΜΑΤΙΣΜΟΙ ΓΕΝΕΣΗ ΑΝΕΜΟΓΕΝΩΝ ΚΥΜΑΤΙΣΜΩΝ: Μεταφορά ενέργειας από τα κινούμενα κατώτερα ατμοσφαιρικά στρώματα στις επιφανειακές θαλάσσιες μάζες. η ενέργεια αρχικά περνά από την ατμόσφαιρα στην

Διαβάστε περισσότερα

Γεωστροφική Εξίσωση. Στην εξίσωση κίνησης θεωρούμε την απλούστερη λύση της. Έστω ότι το ρευστό βρίσκεται σε ακινησία. Και παραμένει σε ακινησία

Γεωστροφική Εξίσωση. Στην εξίσωση κίνησης θεωρούμε την απλούστερη λύση της. Έστω ότι το ρευστό βρίσκεται σε ακινησία. Και παραμένει σε ακινησία Γεωστροφική Εξίσωση Στο εσωτερικό του ωκεανού, η οριζόντια πιεσοβαθμίδα προκαλεί την εμφάνιση οριζόντιων ρευμάτων αλλά στη συνέχεια αντισταθμίζεται από τη δύναμη Coriolis, η οποία προκύπτει από τα οριζόντια

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΗ. Εισαγωγή στη Φυσική της Ατμόσφαιρας: Ασκήσεις Α. Μπάης

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΗ. Εισαγωγή στη Φυσική της Ατμόσφαιρας: Ασκήσεις Α. Μπάης ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΗ 1. Να υπολογιστούν η ειδική σταθερά R d για τον ξηρό αέρα και R v για τους υδρατμούς. 2. Να υπολογιστεί η μάζα του ξηρού αέρα που καταλαμβάνει ένα δωμάτιο διαστάσεων 3x5x4 m αν η πίεση

Διαβάστε περισσότερα

Το κλίμα της Ελλάδος. Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία Σ ε λ ί δ α 1

Το κλίμα της Ελλάδος. Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία Σ ε λ ί δ α 1 Το κλίμα της Ελλάδος Λόγω της ιδιαίτερης γεωγραφικής της θέσης στη Μεσόγειο και του πλούσιου ανάγλυφου της, η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από διάφορες κλιματικές ζώνες. Η Ελλάδα, συνολικής επιφάνειας 131.957

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ & Κλίµα / Χλωρίδα / Πανίδα της Κύπρου

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ & Κλίµα / Χλωρίδα / Πανίδα της Κύπρου ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ & Κλίµα / Χλωρίδα / Πανίδα της Κύπρου Παρουσίαση Γιώργος Σέκκες Καθηγητής Γεωγραφίας Λευκωσία 2017 Ερώτηση! Ποια η διάφορα µεταξύ του κλίµατος

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας (Διάλεξη 10)

Αρχές Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας (Διάλεξη 10) ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 70, 176 71 ΑΘΗΝΑ Αρχές Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας (Διάλεξη 10) Πέτρος Κατσαφάδος pkatsaf@hua.gr Τμήμα Γεωγραφίας Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

5. ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΥ ΝΕΡΟΥ- ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΜΑΖΕΣ

5. ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΥ ΝΕΡΟΥ- ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΜΑΖΕΣ 5. ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΥ ΝΕΡΟΥ- ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΜΑΖΕΣ 5.1 Καταστατική Εξίσωση, συντελεστές σ t, και σ θ Η πυκνότητα του νερού αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την κίνηση των θαλασσίων µαζών και την κατακόρυφη

Διαβάστε περισσότερα

(1) Στα παρακάτω ερωτήματα, όπου ζητείται σημειώστε την απάντησή σας με ένα

(1) Στα παρακάτω ερωτήματα, όπου ζητείται σημειώστε την απάντησή σας με ένα Εργαστήριο Ανώτερης Γεωδαισίας Μάθημα 8ου Εξαμήνου (Ακαδ. Έτος 2017-18) «Ωκεανογραφία Υδρογραφία» ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΕΞΑΜΗΝΟ Ημερομηνία Παράδοσης (Ηλεκτρονικά) : 1/6/2018 Σκοπός: Θεματική Εργασία #7 _ Μέρος

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΙΑΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ Δ. Κουζούδης Πανεπιστήμιο Πατρών

ΗΛΙΑΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ Δ. Κουζούδης Πανεπιστήμιο Πατρών ΗΛΙΑΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ Δ. Κουζούδης Πανεπιστήμιο Πατρών Συντεταγμένες του τόπου (γεωγραφικό μήκος και πλάτος) Π.χ. το Google Maps δίνει για το Παν. Πατρών 38.3, 21.8. Προσοχή, το πρώτο είναι το γεωγραφικό πλάτος

Διαβάστε περισσότερα

4.1 Στατιστική Ανάλυση και Χαρακτηριστικά Ανέμου

4.1 Στατιστική Ανάλυση και Χαρακτηριστικά Ανέμου Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευση και ια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα ια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ: Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Α.Π.Θ. Πολυτεχνείο Κρήτης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΝΧΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΜΠ ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΝΧΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΜΠ ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΝΧΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΜΠ ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ «Πολυμεταβλητή στατιστική ανάλυση ακραίων βροχοπτώσεων και απορροών σε 400 λεκάνες απορροής από την βάση MOPEX»

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη για την Ένταση και τη Διεύθυνση των Ανέμων στη Θαλάσσια Περιοχή της Μεσογείου.

Μελέτη για την Ένταση και τη Διεύθυνση των Ανέμων στη Θαλάσσια Περιοχή της Μεσογείου. Μελέτη για την Ένταση και τη Διεύθυνση των Ανέμων στη Θαλάσσια Περιοχή της Μεσογείου. Στο πλαίσιο του προγράμματος INTERRREG IIIb/WERMED (Weatherrouting dans la Méditerranée Occidentale) το Εθνικό Αστεροσκοπείο

Διαβάστε περισσότερα

2. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ Υ ΡΟΣΦΑΙΡΑΣ

2. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ Υ ΡΟΣΦΑΙΡΑΣ 2. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ Υ ΡΟΣΦΑΙΡΑΣ 2.1 Ωκεανοί και Θάλασσες. Σύµφωνα µε τη ιεθνή Υδρογραφική Υπηρεσία (International Hydrographic Bureau, 1953) ως το 1999 θεωρούντο µόνο τρεις ωκεανοί: Ο Ατλαντικός, ο Ειρηνικός

Διαβάστε περισσότερα

Υγρασία Θερμοκρασία Άνεμος Ηλιακή Ακτινοβολία. Κατακρημνίσματα

Υγρασία Θερμοκρασία Άνεμος Ηλιακή Ακτινοβολία. Κατακρημνίσματα Ζαΐμης Γεώργιος Υγρασία Θερμοκρασία Άνεμος Ηλιακή Ακτινοβολία Κατακρημνίσματα ΝΕΡΟ - Τρεις μορφές Υγρασία στην Ατμόσφαιρα Εξάτμιση και Διαπνοή Ελλάδα που περισσότερες βροχοπτώσεις και γιατί; Υγρασία

Διαβάστε περισσότερα

ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ

ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ Τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του νερού Μέρος 2 ο : Φυσική ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Θερμοκρασία 2. Πυκνότητα 3. Διάδοση του φωτός στο νερό 4. Διάδοση του ήχου στο νερό Μια από τις πιο σημαντικές

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΤΑ KOPPEN Το κλίμα μιας γεωγραφικής περιοχής διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από τους 3 παρακάτω παράγοντες: 1) το

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΤΑ KOPPEN Το κλίμα μιας γεωγραφικής περιοχής διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από τους 3 παρακάτω παράγοντες: 1) το ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΤΑ KOPPEN Το κλίμα μιας γεωγραφικής περιοχής διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από τους 3 παρακάτω παράγοντες: 1) το γεωγραφικό πλάτος 2) την αναλογία ξηράς/θάλασσας 3) το

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ Το κλίμα μιας γεωγραφικής περιοχής διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από τους 3 παρακάτω παράγοντες: 1)το γεωγραφικό πλάτος 2)την αναλογία ξηράς/θάλασσας 3)το

Διαβάστε περισσότερα

Βύρων Μωραΐτης, Φυσικός MSc.

Βύρων Μωραΐτης, Φυσικός MSc. Μελέτη της επίδρασης των δυναμικών θαλάσσιων συνθηκών στους παράκτιους οικότοπους. Εφαρμογή στην Αφάντου Ρόδου. ~ Study on the impact of dynamic sea conditions on coastal marine habitats. Application in

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5. 5 Συστήματα συντεταγμένων

Κεφάλαιο 5. 5 Συστήματα συντεταγμένων Κεφάλαιο 5 5 Συστήματα συντεταγμένων Στις Γεωεπιστήμες η μορφή της γήινης επιφάνειας προσομοιώνεται από μια επιφάνεια, που ονομάζεται γεωειδές. Το γεωειδές είναι μια ισοδυναμική επιφάνεια του βαρυτικού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 η & 2 η : ΟΡΙΑΚΟ ΣΤΡΩΜΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 η & 2 η : ΟΡΙΑΚΟ ΣΤΡΩΜΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 η & 2 η : ΟΡΙΑΚΟ ΣΤΡΩΜΑ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΡΩΤΟΥ ΟΡΙΑΚΟΥ ΣΤΡΩΜΑΤΟΣ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΑΚΙΝΗΤΗ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΕΠΙΠΕΔΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ Σκοπός της άσκησης Στην παρούσα εργαστηριακή άσκηση γίνεται μελέτη του Στρωτού

Διαβάστε περισσότερα

1. Το φαινόµενο El Niño

1. Το φαινόµενο El Niño 1. Το φαινόµενο El Niño Με την λέξη Ελ Νίνιο, προσφωνούν οι Ισπανόφωνοι το Θείο Βρέφος. Η ίδια λέξη χρησιµοποιείται για να εκφράσει µια µεταβολή του καιρού στις ακτές του Περού, που εµφανίζεται εδώ και

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ MONOSTOP THERMO ΚΑΙ MONOSTOP THERMO ROOF ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ BERLING ΣΤΟΝ ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΤΟΜΕΑ Ιούλιος 2015 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

4.1 Εισαγωγή. Μετεωρολογικός κλωβός

4.1 Εισαγωγή. Μετεωρολογικός κλωβός 4 Θερμοκρασία 4.1 Εισαγωγή Η θερμοκρασία αποτελεί ένα μέτρο της θερμικής κατάστασης ενός σώματος, δηλ. η θερμοκρασία εκφράζει το πόσο ψυχρό ή θερμό είναι το σώμα. Η θερμοκρασία του αέρα μετράται διεθνώς

Διαβάστε περισσότερα

Η σημασία του θείου για τους υδρόβιους οργανισμούς?

Η σημασία του θείου για τους υδρόβιους οργανισμούς? ΘΕΙΟ (S) 26 Η σημασία του θείου για τους υδρόβιους οργανισμούς? σημαντικό στοιχείο στη δομή των πρωτεϊνών (*) συνήθως δεν δρα ως περιοριστικός παράγοντας στην ανάπτυξη και την κατανομή των οργανισμών στα

Διαβάστε περισσότερα

ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ & ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ & ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ

ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ & ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ & ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ & ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ & ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ Πρακτική Άσκηση 2- Θεωρητικό Υπόβαθρο Φυσικές Διεργασίες

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα μας το κλίμα. Και οι παράγοντες που το επηρεάζουν.

Θέμα μας το κλίμα. Και οι παράγοντες που το επηρεάζουν. Θέμα μας το κλίμα. Και οι παράγοντες που το επηρεάζουν. 1 Που συμβαίνουν οι περισσότερες βροχοπτώσεις; Κυρίως στη θάλασσα. Και μάλιστα στο Ισημερινό. Είδαμε γιατί στο προηγούμενο μάθημα. Ρίξε μία ματιά.

Διαβάστε περισσότερα

Και οι τρεις ύφαλοι βρίσκονται κοντά στην ακτογραμμή. Τα βάθη κυμαίνονται από 31 έως 35 m για τους Τ.Υ. Ιερισσού και Πρέβεζας και 20 έως 30 m για τον

Και οι τρεις ύφαλοι βρίσκονται κοντά στην ακτογραμμή. Τα βάθη κυμαίνονται από 31 έως 35 m για τους Τ.Υ. Ιερισσού και Πρέβεζας και 20 έως 30 m για τον ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΥΠΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΕΧΤΗΤΩΝ ΥΦΑΛΩΝ ΙΕΡΡΙΣΟΥ- ΠΡΕΒΕΖΑΣ-ΚΑΛΥΜΝΟΥ ΚΑΜΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας, Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός-ΔΗΜΗΤΡΑ, 64007 Ν. Πέραμος Καβάλας,

Διαβάστε περισσότερα

1 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΟΡΙΑΚΟ ΣΤΡΩΜΑ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΡΩΤΟΥ ΟΡΙΑΚΟΥ ΣΤΡΩΜΑΤΟΣ ΕΠΑΝΩ ΑΠΟ ΑΚΙΝΗΤΗ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΕΠΙΠΕΔΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ

1 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΟΡΙΑΚΟ ΣΤΡΩΜΑ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΡΩΤΟΥ ΟΡΙΑΚΟΥ ΣΤΡΩΜΑΤΟΣ ΕΠΑΝΩ ΑΠΟ ΑΚΙΝΗΤΗ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΕΠΙΠΕΔΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΟΡΙΑΚΟ ΣΤΡΩΜΑ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΡΩΤΟΥ ΟΡΙΑΚΟΥ ΣΤΡΩΜΑΤΟΣ ΕΠΑΝΩ ΑΠΟ ΑΚΙΝΗΤΗ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΕΠΙΠΕΔΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ Σκοπός της άσκησης Στην παρούσα εργαστηριακή άσκηση γίνεται μελέτη του Στρωτού Οριακού

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρομαγνητισμός. Μαγνητικό πεδίο. Νίκος Ν. Αρπατζάνης

Ηλεκτρομαγνητισμός. Μαγνητικό πεδίο. Νίκος Ν. Αρπατζάνης Ηλεκτρομαγνητισμός Μαγνητικό πεδίο Νίκος Ν. Αρπατζάνης Μαγνητικοί πόλοι Κάθε μαγνήτης, ανεξάρτητα από το σχήμα του, έχει δύο πόλους. Τον βόρειο πόλο (Β) και τον νότιο πόλο (Ν). Μεταξύ των πόλων αναπτύσσονται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑ. ιαµόρφωση των κλιµατικών συνθηκών

ΚΛΙΜΑ. ιαµόρφωση των κλιµατικών συνθηκών ΚΛΙΜΑ ιαµόρφωση των κλιµατικών συνθηκών ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Κλίµα Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η γνώση του κλίµατος που επικρατεί σε κάθε περιοχή, για τη ζωή του ανθρώπου και τις καλλιέργειες. Εξίσου

Διαβάστε περισσότερα

Μετεωρολογία. Ενότητες 8 και 9. Δρ. Πρόδρομος Ζάνης Αναπληρωτής Καθηγητής, Τομέας Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας, Α.Π.Θ.

Μετεωρολογία. Ενότητες 8 και 9. Δρ. Πρόδρομος Ζάνης Αναπληρωτής Καθηγητής, Τομέας Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας, Α.Π.Θ. Μετεωρολογία Ενότητες 8 και 9 Δρ. Πρόδρομος Ζάνης Αναπληρωτής Καθηγητής, Τομέας Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας, Α.Π.Θ. Ενότητες 8 και 9: Αέριες μάζες, μέτωπα και βαρομετρικά συστήματα Χαρακτηριστικά και ταξινόμηση

Διαβάστε περισσότερα

V. ΜΙΞΗ ΣΕ ΛΙΜΝΕΣ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΕΣ. 1. Εποχιακός Κύκλος

V. ΜΙΞΗ ΣΕ ΛΙΜΝΕΣ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΕΣ. 1. Εποχιακός Κύκλος V. ΜΙΞΗ ΣΕ ΛΙΜΝΕΣ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΕΣ 1. Εποχιακός Κύκλος Οι διαδικασίες µίξης σε λίµνες και ταµιευτήρες διέπονται κυρίως απο τη δράση του ανέµου, απο τις θερµικές ανταλλαγές στην επιφάνεια λόγω ηλιακής ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 7-9

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 7-9 ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 7-9 Μετρήσεις ταχύτητας ροής αέρα με τη βοήθεια σωλήνα Prandtl και απεικόνιση του πεδίου

Διαβάστε περισσότερα

3. Τριβή στα ρευστά. Ερωτήσεις Θεωρίας

3. Τριβή στα ρευστά. Ερωτήσεις Θεωρίας 3. Τριβή στα ρευστά Ερωτήσεις Θεωρίας Θ3.1 Να συμπληρωθούν τα κενά στις προτάσεις που ακολουθούν: α. Η εσωτερική τριβή σε ένα ρευστό ονομάζεται. β. Η λίπανση των τμημάτων μιας μηχανής οφείλεται στις δυνάμεις

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή θέσης ήλιου

Περιγραφή θέσης ήλιου Δομή παρουσίασης Περιγραφή θέσης ήλιου ύψος αζιμούθιο Ηλιακό Διάγραμμα Αποτύπωση τροχιάς ήλιου σε οριζόντιο επίπεδο ύψος αζιμούθιο Ηλιακό Διάγραμμα Μήνες Ώρες εαρινό ηλιοστάσιο ισημερίες χειμερινό ηλιοστάσιο

Διαβάστε περισσότερα

''Σεπτέμβριος 2015: οι ακραίες μέγιστες θερμοκρασίες στο 1ο δεκαήμερο και κλιματολογικά στοιχεία του μήνα''

''Σεπτέμβριος 2015: οι ακραίες μέγιστες θερμοκρασίες στο 1ο δεκαήμερο και κλιματολογικά στοιχεία του μήνα'' ''Σεπτέμβριος 2015: οι ακραίες μέγιστες θερμοκρασίες στο 1ο δεκαήμερο και κλιματολογικά στοιχεία του μήνα'' Ο Σεπτέμβριος ως μεταβατικός μήνας από το καλοκαίρι στο φθινόπωρο, ιδιαίτερα το πρώτο δεκαήμερο,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΙΑΚΟ ΣΤΡΩΜΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ. Σημειώσεις. Επιμέλεια: Άγγελος Θ. Παπαϊωάννου, Ομοτ. Καθηγητής ΕΜΠ

ΟΡΙΑΚΟ ΣΤΡΩΜΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ. Σημειώσεις. Επιμέλεια: Άγγελος Θ. Παπαϊωάννου, Ομοτ. Καθηγητής ΕΜΠ ΟΡΙΑΚΟ ΣΤΡΩΜΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Σημειώσεις Επιμέλεια: Άγγελος Θ. Παπαϊωάννου, Ομοτ. Καθηγητής ΕΜΠ Αθήνα, Απρίλιος 13 1. Η Έννοια του Οριακού Στρώματος Το οριακό στρώμα επινοήθηκε για

Διαβάστε περισσότερα

v = 1 ρ. (2) website:

v = 1 ρ. (2) website: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Τμήμα Φυσικής Μηχανική Ρευστών Βασικές έννοιες στη μηχανική των ρευστών Μαάιτα Τζαμάλ-Οδυσσέας 17 Φεβρουαρίου 2019 1 Ιδιότητες των ρευστών 1.1 Πυκνότητα Πυκνότητα

Διαβάστε περισσότερα

Υδροδυναμική. Σταθερή ασυμπίεστη ροή σε αγωγούς υπό πίεση: Στρωτή και τυρβώδης ροή Γραμμικές απώλειες

Υδροδυναμική. Σταθερή ασυμπίεστη ροή σε αγωγούς υπό πίεση: Στρωτή και τυρβώδης ροή Γραμμικές απώλειες Υδροδυναμική Σταθερή ασυμπίεστη ροή σε αγωγούς υπό πίεση: Στρωτή και τυρβώδης ροή Γραμμικές απώλειες Τεράστια σημασία του ιξώδους: Ύπαρξη διατμητικών τάσεων που δημιουργούν απώλειες ενέργειας Είδη ροών

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας (Διάλεξη 9)

Αρχές Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας (Διάλεξη 9) ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 70, 76 7 ΑΘΗΝΑ Αρχές Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας Διάλεξη 9 Πέτρος Κατσαφάδος katsaf@hua.r Τμήμα Γεωγραφίας Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών 07 ΑΝΕΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ακτομηχανική και λιμενικά έργα

Ακτομηχανική και λιμενικά έργα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 10 η. Γεωστροφικός άνεμος, κυματισμοί, στατιστική ανάλυση και ενεργειακά φάσματα Θεοφάνης Καραμπάς Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση Η15. Μέτρηση της έντασης του μαγνητικού πεδίου της γής. Γήινο μαγνητικό πεδίο (Γεωμαγνητικό πεδίο)

Άσκηση Η15. Μέτρηση της έντασης του μαγνητικού πεδίου της γής. Γήινο μαγνητικό πεδίο (Γεωμαγνητικό πεδίο) Άσκηση Η15 Μέτρηση της έντασης του μαγνητικού πεδίου της γής Γήινο μαγνητικό πεδίο (Γεωμαγνητικό πεδίο) Το γήινο μαγνητικό πεδίο αποτελείται, ως προς την προέλευσή του, από δύο συνιστώσες, το μόνιμο μαγνητικό

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΤΑΘΜΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΧΘΕΣ, ΣΗΜΕΡΑ, ΑΥΡΙΟ

Η ΣΤΑΘΜΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΧΘΕΣ, ΣΗΜΕΡΑ, ΑΥΡΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΠΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Σίνα 32, Αθήνα 106 72, τηλ.210-3617824, φαξ 210-3643476, e- mails: ellspe@otenet.gr & info@speleologicalsociety.gr website: www.speleologicalsociety.gr ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Διδάσκων: Δρ. Ριζιώτης Βασίλης Αιολικό Δυναμικό Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12 O 6 + 6 O2

6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12 O 6 + 6 O2 78 ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΦΥΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ (μακροφύκη φυτοπλαγκτόν) ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΙΣ ΠAΡΑΓΩΓΟΙ ( μετατρέπουν ανόργανα συστατικά σε οργανικές ενώσεις ) φωτοσύνθεση 6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12

Διαβάστε περισσότερα

Άλλοι χάρτες λαμβάνουν υπόψη και το υψόμετρο του αντικειμένου σε σχέση με ένα επίπεδο αναφοράς

Άλλοι χάρτες λαμβάνουν υπόψη και το υψόμετρο του αντικειμένου σε σχέση με ένα επίπεδο αναφοράς ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ Ένας χάρτης είναι ένας τρόπος αναπαράστασης της πραγματικής θέσης ενός αντικειμένου ή αντικειμένων σε μια τεχνητά δημιουργουμένη επιφάνεια δύο διαστάσεων Πολλοί χάρτες (π.χ. χάρτες

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΕΡΑ ΚΑΙ ΕΔΑΦΟΥΣ ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου 3. ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΕΡΑ ΚΑΙ ΕΔΑΦΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΜΑΤΑ

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΜΑΤΑ 8.ΥΔΑΤΩΔΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα: Μετεωρολογία-Κλιματολογία. Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου 1 ΥΔΑΤΩΔΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Τ Μ Η Μ Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Σ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ, 70 17671 ΚΑΛΛΙΘΕΑ-ΤΗΛ: 210-9549151 FAX: 210-9514759 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ Από Καψιμάλη Βασίλη Δρ. Γεωλόγο - Ωκεανογράφο

Διαβάστε περισσότερα

Οι καταιγίδες διακρίνονται σε δύο κατηγορίες αναλόγως του αιτίου το οποίο προκαλεί την αστάθεια τις ατμόσφαιρας:

Οι καταιγίδες διακρίνονται σε δύο κατηγορίες αναλόγως του αιτίου το οποίο προκαλεί την αστάθεια τις ατμόσφαιρας: ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ ΡΑΓΔΑΙΩΝ ΒΡΟΧΩΝ Καταιγίδα (storm): Πρόκειται για μια ισχυρή ατμοσφαιρική διαταραχή, η οποία χαρακτηρίζεται από την παρουσία μιας περιοχής χαμηλών ατμοσφαιρικών πιέσεων και από ισχυρούς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 6 ΒΡΟΧΗ. 1. Βροχομετρικές παράμετροι. 2. Ημερήσια πορεία της βροχής

ΑΣΚΗΣΗ 6 ΒΡΟΧΗ. 1. Βροχομετρικές παράμετροι. 2. Ημερήσια πορεία της βροχής ΑΣΚΗΣΗ 6 ΒΡΟΧΗ Η βροχή αποτελεί μία από τις σπουδαιότερες μετεωρολογικές παραμέτρους. Είναι η πιο κοινή μορφή υετού και αποτελείται από σταγόνες που βρίσκονται σε υγρή κατάσταση. 1. Βροχομετρικές παράμετροι

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικά Προβλήματα και Σύγχρονα Εργαλεία ιαχείρισής τους στο θαλάσσιο περιβάλλον του Στρυμονικού Κόλπου και των εκβολών του π.

Περιβαλλοντικά Προβλήματα και Σύγχρονα Εργαλεία ιαχείρισής τους στο θαλάσσιο περιβάλλον του Στρυμονικού Κόλπου και των εκβολών του π. Περιβαλλοντικά Προβλήματα και Σύγχρονα Εργαλεία ιαχείρισής τους στο θαλάσσιο περιβάλλον του Στρυμονικού Κόλπου και των εκβολών του π. Στρυμόνα ρ. Γεώργιος Συλαίος Εργαστήριο Οικολογικής Μηχανικής & Τεχνολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Υ ΡΟΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΛΕΚΑΝΟΠΕ ΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ (METEONET)

ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Υ ΡΟΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΛΕΚΑΝΟΠΕ ΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ (METEONET) ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Υ ΡΟΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΛΕΚΑΝΟΠΕ ΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ (METEONET) Νίκος Μαµάσης, Λέκτορας Χρυσούλα Παπαθανασίου, Πολιτικός µηχανικός Μαρία Μιµίκου, Καθηγήτρια Ε.Μ.Π., Σχολή Πολιτικών Μηχανικών,

Διαβάστε περισσότερα

Physics by Chris Simopoulos

Physics by Chris Simopoulos ΘΕΜΑ 1 ο 1 ΘΕΜΑ 1 ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς

Διαβάστε περισσότερα

Ανεμογενής Κυκλοφορία

Ανεμογενής Κυκλοφορία Ρεύματα με Τριβή Ανεμογενής Κυκλοφορία - Έστω αναπτύσσεται μια επιφανειακή τάση F T - Η δύναμη αυτή προκαλεί τη κίνηση της μάζας νερού προς μία κατεύθυνση, οπότε ξεκινά να ενεργεί και η δύναμη Coriolis

Διαβάστε περισσότερα

«Κλιματική ή Αλλαγή: Δείκτες και Γεγονότα»

«Κλιματική ή Αλλαγή: Δείκτες και Γεγονότα» «Κλιματική ή Αλλαγή: Δείκτες και Γεγονότα» του Δημήτρη Κοσμά, icsd07055@icsd.aegean.gr d και της Γεωργίας Πολυζώη, icsd07105@icsd.aegean.gr 1 Δείκτης: Επιφανειακή Θερμοκρασία Ως μέση επιφανειακή θερμοκρασία,

Διαβάστε περισσότερα

Υπολογισμός Εξατμισοδιαπνοής της καλλιέργειας αναφοράς Μέθοδος Penman-Monteith FAO 56 (τροποποιημένη)

Υπολογισμός Εξατμισοδιαπνοής της καλλιέργειας αναφοράς Μέθοδος Penman-Monteith FAO 56 (τροποποιημένη) Υπολογισμός Εξατμισοδιαπνοής της καλλιέργειας αναφοράς Μέθοδος Penman-Monteith FAO 56 (τροποποιημένη) Ο υπολογισμός της εξατμισοδιαπνοής μπορεί να γίνει από μια εξίσωση της ακόλουθης μορφής: ETa ks kc

Διαβάστε περισσότερα

Εξωγενείς. παράγοντες ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ

Εξωγενείς. παράγοντες ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ Κεφάλαιο 3 ο : Αποσάθρωση Εξωγενείς παράγοντες Ονοµάζονται εκείνοι οι παράγοντες που συντελούν στην καταστροφή του αναγλύφου Ο φυσικός τους χώρος είναι η επιφάνεια της γης. Έχουν σαν έδρα τους την ατµόσφαιρα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕ3 : ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΑΚΡΑΙΩΝ ΤΙΜΩΝ ΣΥΝΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ.

ΠΕ3 : ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΑΚΡΑΙΩΝ ΤΙΜΩΝ ΣΥΝΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ. ΠΕ3 : ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΑΚΡΑΙΩΝ ΤΙΜΩΝ ΣΥΝΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ. CCSEWAVS : Επίδραση της κλιματικής αλλαγής στη στάθμη και το κυματικό κλίμα των ελληνικών θαλασσών, στην τρωτότητα

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Φυσικής Πανεπιστημίου Κύπρου Χειμερινό Εξάμηνο 2016/2017 ΦΥΣ102 Φυσική για Χημικούς Διδάσκων: Μάριος Κώστα. ΔΙΑΛΕΞΗ 09 Ροπή Αδρανείας Στροφορμή

Τμήμα Φυσικής Πανεπιστημίου Κύπρου Χειμερινό Εξάμηνο 2016/2017 ΦΥΣ102 Φυσική για Χημικούς Διδάσκων: Μάριος Κώστα. ΔΙΑΛΕΞΗ 09 Ροπή Αδρανείας Στροφορμή Τμήμα Φυσικής Πανεπιστημίου Κύπρου Χειμερινό Εξάμηνο 2016/2017 ΦΥΣ102 Φυσική για Χημικούς Διδάσκων: Μάριος Κώστα ΔΙΑΛΕΞΗ 09 Ροπή Αδρανείας Στροφορμή ΦΥΣ102 1 Υπολογισμός Ροπών Αδράνειας Η Ροπή αδράνειας

Διαβάστε περισσότερα

Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Α Κ Λ Ι Μ Α Τ Ι Σ Μ Ο Υ ( Ε ) - Φ Ο Ρ Τ Ι Α 1

Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Α Κ Λ Ι Μ Α Τ Ι Σ Μ Ο Υ ( Ε ) - Φ Ο Ρ Τ Ι Α 1 Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Α Κ Λ Ι Μ Α Τ Ι Σ Μ Ο Υ ( Ε ) - Φ Ο Ρ Τ Ι Α 1 ΦΟΡΤΙΑ Υπό τον όρο φορτίο, ορίζεται ουσιαστικά το πoσό θερµότητας, αισθητό και λανθάνον, που πρέπει να αφαιρεθεί, αντίθετα να προστεθεί κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣ. 211 Τελική Εξέταση 10-Μάη-2014

ΦΥΣ. 211 Τελική Εξέταση 10-Μάη-2014 ΦΥΣ. 211 Τελική Εξέταση 10-Μάη-2014 Πριν ξεκινήσετε συµπληρώστε τα στοιχεία σας (ονοµατεπώνυµο, αριθµό ταυτότητας) στο πάνω µέρος της σελίδας αυτής. Για τις λύσεις των ασκήσεων θα πρέπει να χρησιµοποιήσετε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΝΑΞΟΥ

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΝΑΞΟΥ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΝΑΞΟΥ ΜΑΜΜΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΑΜ:331/2003032 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2010 Ευχαριστίες Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσους με βοήθησαν να δημιουργήσω την παρούσα

Διαβάστε περισσότερα

Μοντέλα Boussinesq. Σειρά V 2

Μοντέλα Boussinesq. Σειρά V 2 Μοντέλα Boussinesq Σειρά V Μοντέλα Boussinesq Η πρώτη ομάδα εξισώσεων εφαρμοσμένη σε μη σταθερό πυθμένα εξήχθη από τον Peregrine (1967) και είναι κοινώς γνωστές ως εξισώσεις Boussinesq. Η μαθηματική προσομοίωση

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις 6 ου Κεφαλαίου

Ασκήσεις 6 ου Κεφαλαίου Ασκήσεις 6 ου Κεφαλαίου 1. Μία ράβδος ΟΑ έχει μήκος l και περιστρέφεται γύρω από τον κατακόρυφο άξονα Οz, που είναι κάθετος στο άκρο της Ο με σταθερή γωνιακή ταχύτητα ω. Να βρεθεί r η επαγώμενη ΗΕΔ στη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΑΕΡΟΣΩΜΑΤΙ ΙΑΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΕ ΣΧΕ ΟΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΧΡΟΝΟ ΠΑΡΑ ΟΤΕΟ 6 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΗΣ ΑΕΡΟΣΩΜΑΤΙ ΙΑΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ Ε ΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΥΔΑΤΙΝΕΣ ΜΑΖΕΣ ΣΤΟΥΣ ΩΚΕΑΝΟΥΣ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΥΔΑΤΙΝΕΣ ΜΑΖΕΣ ΣΤΟΥΣ ΩΚΕΑΝΟΥΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΥΔΑΤΙΝΕΣ ΜΑΖΕΣ ΣΤΟΥΣ ΩΚΕΑΝΟΥΣ Η ωκεάνια κυκλοφορία διαιρείται σε δύο τμήματα, την θερμόαλη και την ανεμογενή συνιστώσα ωκεάνιας κυκλοφορίας. Αυτό σημαίνει ότι η ωκεάνια κυκλοφορία

Διαβάστε περισσότερα

Ένωση Ελλήνων Φυσικών ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ 2011 Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Φυσικών Επιστημών, Τεχνολογίας, Περιβάλλοντος.

Ένωση Ελλήνων Φυσικών ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ 2011 Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Φυσικών Επιστημών, Τεχνολογίας, Περιβάλλοντος. Θεωρητικό Μέρος Θέμα 1 ο B Λυκείου 12 Μαρτίου 2011 A. Στα δύο όμοια δοχεία του σχήματος υπάρχουν ίσες ποσότητες νερού με την ίδια αρχική θερμοκρασία θ 0 =40 ο C. Αν στο αριστερό δοχείο η θερμοκρασία του

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΕΛΑΓΟΥΣ ΒΑΣΕΙ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΣΕΙΔΩΝ

ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΕΛΑΓΟΥΣ ΒΑΣΕΙ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΣΕΙΔΩΝ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΕΛΑΓΟΥΣ ΒΑΣΕΙ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΣΕΙΔΩΝ Κοκκίνη Z., Ζερβάκης B., Τράγου E. 1 Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, duentez@yahoo.gr Περίληψη Σκοπός της εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ -ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑ

ΦΥΣΙΚΗ -ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑ Γιάννης Λ. Τσιρογιάννης Γεωργικός Μηχανικός M.Sc., PhD Επίκουρος Καθηγητής ΤΕΙ Ηπείρου Τμ. Τεχνολόγων Γεωπόνων Κατ. Ανθοκομίας Αρχιτεκτονικής Τοπίου ΦΥΣΙΚΗ -ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑ Κλιματική αλλαγή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ 2017

ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ 2017 ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ 2017 Κίνητρα μελέτης πλημμυρικών παροχών Τεράστιες επιπτώσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣ. 211 Τελική Εξέταση 10-Μάη-2014

ΦΥΣ. 211 Τελική Εξέταση 10-Μάη-2014 ΦΥΣ. 211 Τελική Εξέταση 10-Μάη-2014 Πριν ξεκινήσετε συµπληρώστε τα στοιχεία σας (ονοµατεπώνυµο, αριθµό ταυτότητας) στο πάνω µέρος της σελίδας αυτής. Για τις λύσεις των ασκήσεων θα πρέπει να χρησιµοποιήσετε

Διαβάστε περισσότερα