ιπλωµατική Εργασία Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Πατρών ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝ ΡΕΑ Αριθµός Μητρώου: 5859

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ιπλωµατική Εργασία Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Πατρών ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝ ΡΕΑ Αριθµός Μητρώου: 5859"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ:ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ιπλωµατική Εργασία του φοιτητή του Τµήµατος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Πατρών ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝ ΡΕΑ Αριθµός Μητρώου: 5859 Θέµα «ΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΕΙΩΣΕΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ» Επιβλέπουσα Επίκ. Καθ. κ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΠΥΡΓΙΩΤΗ Αριθµός ιπλωµατικής Εργασίας: Πάτρα, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011

2 ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Πιστοποιείται ότι η ιπλωµατική Εργασία µε θέµα «ΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΕΙΩΣΕΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ» Του φοιτητή του Τµήµατος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝ ΡΕΑ Αριθµός Μητρώου:5859 Παρουσιάστηκε δηµόσια και εξετάστηκε στο Τµήµα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών στις.../../ Η Επιβλέπουσα Επίκουρη Καθηγήτρια Πυργιώτη Ελευθερία Ο ιευθυντής του Τοµέα Καθηγητής Αντώνιος Αλεξανδρίδης 2

3 Ευχαριστίες Ευχαριστώ θερµά την καθηγήτρια µου κ. Ελευθερία Πυργιώτη για την καθοδήγηση και τις πολύτιµες συµβουλές για την εκπόνηση της παρούσας εργασίας, επίσης ευχαριστώ την οικογένεια µου για την στήριξη όλα αυτά τα χρόνια της φοιτητικής µου σταδιοδροµίας. Τέλος θέλω να ευχαριστήσω και των κ. Φώτη Σκιαδά για την πολύτιµη συµβολή του. 3

4 Αριθµός ιπλωµατικής Εργασίας: Θέµα: «ΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΕΙΩΣΕΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ» Φοιτητής: Χαραλαµπόπουλος Ανδρέας Επιβλέπουσα: Πυργιώτη Ελευθερία Περίληψη Γείωση είναι η αγώγιµη σύνδεση ενός σηµείου κάποιου κυκλώµατος ή ενός µη ρευµατοφόρου µεταλλικού αντικειµένου µιας εγκατάστασης µε το έδαφος, µε σκοπό να αποκτήσουν το ίδιο δυναµικό µε τη γη, το οποίο θεωρείται -κατά σύµβαση-ίσο µε µηδέν. Σκοπός του συστήµατος γείωσης είναι να επιτυγχάνει την απαγωγή και διάχυση του κεραυνικού ρεύµατος ή ρευµάτων βραχυκύκλωσης µέσα στη γη, µε ταχύτητα και ασφάλεια, χωρίς να δηµιουργούνται επικίνδυνες υπερτάσεις στον περιβάλλοντα χώρο, που δύνανται να πλήξουν τον άνθρωπο, καθώς και να προκαλέσουν ανεπανόρθωτες βλάβες στον εξοπλισµό. 4

5 Η απόδοση των συστηµάτων γείωσης που υπόκεινται σε κρουστικά ρεύµατα διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο στην ασφαλή και αξιόπιστη λειτουργία ενός συστήµατος ηλεκτρικής ενέργειας. Η συµπεριφορά της αντικεραυνικής προστασίας των κτιρίων, σχετίζεται µε τα κρουστικά χαρακτηριστικά των διατάξεων γείωσης. Αντικείµενο της παρούσης διπλωµατικής εργασίας αφορά τον έλεγχο και µέτρηση γειώσεων συστηµάτων αντικεραυνικής προστασίας των προκατασκευασµένων κτιρίων, του µουσείου και άλλων επιλεγµένων κτιρίων του πανεπιστήµιου Πατρών. Στο Πρώτο Κεφάλαιο γίνεται περιγραφή κάποιων εισαγωγικών εννοιών σχετικά µε τα µεγέθη του κεραυνού, τα είδη των κεραυνών, τον υπολογισµό της συχνότητας κεραυνικών πληγµάτων αλλά και τις επιπτώσεις που έχουν στις κατασκευές και στην ανθρώπινη ζωή. Στο εύτερο Κεφάλαιο γίνεται µια εισαγωγή στην έννοια της γείωσης, η εξοικείωση του αναγνώστη µε βασικούς ορισµούς, αναφέρονται οι µέθοδοι γείωσης, οι τύποι των ηλεκτροδίων ενώ στη συνέχεια παρουσιάζονται τα κύρια χαρακτηριστικά µεγέθη που σχετίζονται µε την απόκριση ενός συστήµατος γείωσης. Στο Τρίτο κεφάλαιο γίνεται εκτενής αναφορά στην θεµελιακή γείωση η οποία παρουσιάζει αρκετά πλεονεκτήµατα σε σχέση µε άλλους τύπους γείωσης όπως είναι το χαµηλό κόστος, η χαµηλή τιµή αντίστασης αλλά και η ευελιξία που παρέχει αφού µπορεί να χρησιµοποιηθεί και για γείωση ΣΑΠ λαµβάνοντας υπόψη τις πρόσθετες ειδικές απαιτήσεις σύµφωνα µε τα προτυπο ΕΛΟΤ EN :2006 και το διεθνές IEC :2006. Στο Τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζεται ο σχεδιασµός ενός Συστήµατος Αντικεραυνικής Προστασίας (ΣΑΠ). Αρχικά γίνεται µια περιγραφή τον ενεργών διατάξεων σύλληψης κεραυνών ενώ στη συνέχεια αναφέρονται αναλυτικά όλα τα στάδια που απαιτούνται για την εγκατάσταση ενός ΣΑΠ. Στο Πέµπτο Κεφάλαιο παραθέτονται οι πίνακες µε τις µετρήσεις και τις συνθήκες που επικρατούσαν κατά την διάρκεια των µετρήσεων καθώς και τα σηµεία που µετρηθήκαν πάνω στην κάτοψη των κτιρίων. 5

6 Η εργασία περατώνεται µε την αναφορά συµπερασµάτων και τις βιβλιογραφικές αναφορές από όπου άντλησα το υλικό µου. Abstract Grounding is the conductive connection of a circuit s point, or of a non-current carrying metallic object of an installation to the ground, in order to obtain the same potential as the earth, which is, by convention, equal to zero. The purpose of the grounding system is to successfully carry off and diffuse the lightning current or short-circuit currents into the earth, quickly and safely, without causing dangerous overvoltages in the surrounding area, which can affect humans, and cause irreparable damages to the equipment. The performance of grounding systems subjected to impulse currents, play an important role in safe and reliable operation of a power system. The behavior of lightning protection of buildings, associated with impact characteristics of grounding arrangements. The subject of this study is the control and measurement of earthing systems, lightning protection of prefabricated buildings, the museum and other selected buildings in the University of Patras. The first chapter contains a description of some import concepts on sizes of lightning, types of lightning, calculating the frequency of lightning shocks and their effects on structures and human life. The second chapter is an introduction to the concept of grounding, to familiarize the reader with basic definitions, referred to the grounding methods, types of electrodes and then present the main featured items associated with the response of a grounding system. The third chapter is extensively referred to the foundational ground which presents several advantages over other types of ground such as low cost, low resistance value and the flexibility provided, that can be used for grounding LPS with the additional 6

7 specific requirements in accordance with the standard ELOT EN :2006 and international IEC :2006. The fourth chapter presents the design of a lightning protection system (LPS). At the start there is a description of the active devices capture lightning and then details all the steps required to install an LPS. In the fifth chapter are given the tables of measurements and conditions prevailed during the measurements and the points measured on the layout of buildings. The work ends with the report conclusions and bibliographical references from which I draw my material. 7

8 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ1:ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ 1.1.Ηλεκτρική κατάσταση της γης Ηλεκτρική συµπεριφορά του σύννεφου Ορισµοί σχετικοί µε τα µεγέθη του κεραυνού Είδη κεραυνών Ρεύµα κεραυνού και σχετικοί παράµετροι Συχνότητα µε την οποία συµβαίνουν κεραυνοί Επιπτώσεις από πλήγµατα κεραυνών...27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ2:ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ- ΙΑΤΑΞΗ ΓΕΙΩΣΗΣ 2.1.Βασικές έννοιες-ορισµοί Γείωση-Εισαγωγικά Γείωση του συστήµατος αντικεραυνικής προστασίας Μέθοδοι γείωσης ιάταξη γείωσης Ηλεκτρόδιο γείωσης Χαρακτηριστικά µεγέθη 46 ΚΕΦΑΛΑΙΟ3:ΓΕΝΙΚΑ-ΙΣΟ ΥΝΑΜΙΚΕΣ ΣΥΝ ΕΣΕΙΣ ΣΑΠ 3.1.Γενικά περί ισοδυναµικών επιφανειών Θεµελιακή γείωση Ιδιότητες θεµελιακής γείωσης Σχεδιασµός θεµελιακής γείωσης αντικεραυνικής προστασίας (ΣΑΠ)

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ4:ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ 4.1.Σχεδιασµός του συστήµατος αντικεραυνικής προστασίας Μη συµβατικές διατάξεις σύλληψης του κεραυνού Αποτίµηση κινδύνου από πλήγµα κεραυνού Στάθµες προστασίας Εγκατάσταση συστήµατος αντικεραυνικής προστασίας Εξωτερική ΕΑΠ Συλλεκτήριο σύστηµα Ζώνη προστασίας Στοιχεία που αποτελούν το συλλεκτήριο σύστηµα Σύστηµα αγωγών καθόδου Σύστηµα γείωσης εξωτερικής ΕΑΠ Υλικά και ελάχιστες διαστάσεις δοµικών στοιχείων Εσωτερική ΕΑΠ Οι ισοδυναµικές συνδέσεις...94 ΚΕΦΑΛΑΙΟ5:ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ-ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ 5.1.Τεχνική περιγραφή προκατασκευασµένων κτιρίων-μετρήσεις Μετρήσεις στο προκατασκευασµένο κτήριο θεατρικών σπουδών Μετρήσεις στο κτήριο του Μουσείου Μετρήσεις σε επιλεγµένα κτίρια του Πανεπιστηµίου Πατρών ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ηλεκτρική κατάσταση της γης Η γη εµφανίζεται µόνιµα φορτισµένη µε αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο της τάξης των 5x10 5 C. Το φορτίο αυτό προκαλεί στην επιφάνεια της γης, υπό συνθήκες καλοκαιρίας, ηλεκτρικό πεδίο µε την κατεύθυνση από την ατµόσφαιρα προς την γη µε ένταση περίπου 0.13 kv/m. Ισοδύναµη ποσότητα θετικού φορτίου παραµένει κατανεµηµένη στην ατµόσφαιρα µε µεγαλύτερη πυκνότητα στα χαµηλότερα στρώµατα. Η παρουσία του κατανεµηµένου θετικού φορτίου έχει σαν αποτέλεσµα την προοδευτική µείωση του πεδίου της γης µε το ύψος. Εξαιτίας αυτού του κατακόρυφου πεδίου η γη βρίσκεται συνεχώς σε τάση 300 kv σε σχέση µε τα ανώτερα τµήµατα της ατµόσφαιρας. Είναι γνωστό πως ιονισµένα σωµατίδια και των δυo προσήµων που παράγονται από κοσµική ακτινοβολία, γήινη ραδιενέργεια και από άλλες αιτίες προσδίδουν στον αέρα ορισµένη αγωγιµότητα. Εξαιτίας αυτής της αγωγιµότητας και του ηλεκτρικού πεδίου της ατµόσφαιρας, ιόντα και των δύο προσήµων κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις. Αυτό θα είχε σαν αποτέλεσµα την εξοµάλυνση του γήινου πεδίου και κατά συνέπεια την εκφόρτιση της γης. Το γεγονός ότι αυτό δεν συµβαίνει οφείλεται στο ότι η γη δέχεται ταυτόχρονα αρνητικό φορτίο ισοδύναµο µ αυτό του ρεύµατος των θετικών ιόντων. Πιστεύεται πως η κύρια αιτία (πηγή) που τροφοδοτεί τη γη µε αρνητικό φορτίο είναι τα ηλεκτρισµένα σύννεφα και οι κεραυνοί. 10

11 1.2 Ηλεκτρική συµπεριφορά του σύννεφου Ο κεραυνός είναι ένα ατµοσφαιρικό ηλεκτρικό φαινόµενο και πιο συγκεκριµένα ένας µεγάλου µήκους ηλεκτρικού σπινθήρας. Ο κεραυνός είναι µια ηλεκτρική εκκένωση ατµοσφαιρικής προέλευσης απλή ή πολλαπλή µεταξύ νέφους και γης. Κεραυνοί είναι δυνατόν να λάβουν χώρα µεταξύ των σύννεφων αλλά και εντός των σύννεφων, ωστόσο αυτοί δεν αποτελούν άµεσο κίνδυνο για µια περιοχή και κατ επέκταση δεν λαµβάνονται υπόψη για την αντικεραυνική προστασία. Οι κεραυνοί προκαλούνται από την ύπαρξη ηλεκτρικών φορτίων που εµφανίζονται µέσα στα σύννεφα κατά τη διάρκεια καταιγίδων. Καταιγίδες υπάρχουν 2 ειδών : Οι θερµικές (συνηθέστερες στα θερµά κλίµατα). Αυτές που δηµιουργούνται από εισβολή ψυχρού ανέµου µέσα σ ένα όγκο θερµού και υγρού αέρα. Σχ. 1.1: ηµιουργία κεραυνών στην ατµόσφαιρα.[5] 11

12 1.3 Ορισµοί σχετικοί µε τα µεγέθη του κεραυνού Πιο κάτω δίνονται µερικοί ορισµοί για τις διάφορες παραµέτρους του κεραυνού που συµφωνούν µε αυτούς που έχουν υιοθετηθεί από τον Κ. Berger. Πολικότητα κεραυνού. Η εκκένωση ενός "αρνητικού νέφους" προς τη γη γίνεται µε ένα "αρνητικό κεραυνό" και ενός θετικού νέφους µ' ένα "θετικό κεραυνό". Πολικότητα του ρεύµατος του κεραυνού. Κατά την εκκένωση ενός "αρνητικού νέφους" ρέει προς τη γη ένα "αρνητικό ρεύµα" και αντίθετα. Κατεύθυνση οχετού προεκκένωσης. Ένας "κατερχόµενος οχετός προεκκένωσης" (που συχνά ονοµάζεται και "οδηγός οχετός") προχωρεί από το σύννεφο προς το έδαφος, ένας "ανερχόµενος οχετός προεκκένωσης" προχωρεί από το έδαφος προς το σύννεφο. Ένας "ανερχόµενος οχετός σύνδεσης" είναι µία εκκένωση που ξεκινά από το έδαφος και συναντά, σε µία ενδιάµεση θέση µεταξύ σύννεφου και εδάφους ένα κατερχόµενο οχετό. Πολικότητα του οχετού προεκκένωσης. Η πολικότητα ενός οχετού προεκκένωσης ταυτίζεται µε την πολικότητα του φορτίου της θέσης από την οποία ξεκινά. Έτσι από ένα θετικό σύννεφο, ξεκινά ένας "θετικός οχετός προεκκένωσης" και αντίθετα. Από µία προεξοχή του εδάφους κάτω από ένα θετικό σύννεφο ξεκινά ένας "αρνητικός οχετός προεκκένωσης". Πολικότητα του ηλεκτρικού πεδίου. Το ηλεκτρικό πεδίο κάτω από ένα "αρνητικό σύννεφο" ορίζεται σαν "αρνητικό" και το αντίθετο. Σύµφωνα µ' αυτό τον ορισµό, το πεδίο καλοκαιρίας του εδάφους έχει "θετική κατεύθυνση". 12

13 1.4 Είδη κεραυνών Έχει βρεθεί ότι υπάρχουν 4 ειδών κεραυνοί : Οι αρνητικοί κεραυνοί, που ξεκινούν από το κάτω µέρος του σύννεφου (αρνητικό) προς τη γη. Αυτοί είναι και οι συνηθέστεροι. Οι θετικοί κεραυνοί που ξεκινούν από τη γη προς το κάτω µέρος του σύννεφου. Και αυτοί είναι συνήθεις αλλά λιγότερο από τους προηγούµενους. Οι αρνητικοί κεραυνοί που ξεκινούν από τη γη προς το πάνω µέρος του σύννεφου. Οι κεραυνοί αυτοί δεν είναι συνήθεις. Οι θετικοί κεραυνοί που ξεκινούν από το πάνω µέρος του σύννεφου προς τη γη. Αυτοί οι κεραυνοί δεν είναι συνήθεις, παρατηρούνται στα ψυχρά κλίµατα και είναι αυτοί στους οποίους έχουν παρατηρηθεί τα ισχυρότερα ρεύµατα. Εικόνα 1.2: Οι 4 τύποι κεραυνών [5] 13

14 Σχ. 1.2 [9] Οι συνηθέστεροι τύποι κεραυνών διακρίνονται σε 2 οµάδες : Τους κατερχόµενους κεραυνούς Τους ανερχόµενους κεραυνούς Κατερχόµενοι κεραυνοί Οι κατερχόµενοι κεραυνοί ξεκινούν από το νέφος και προχωρούν προς το έδαφος. Αρχίζουν µε µία εκκένωση η οποία διαδίδεται από την αρνητική βάση του σύννεφου προς το έδαφος µε βήµατα µεταξύ (m) και µε χρονικές παύσεις περίπου 50µs. Η λάµψη είναι ορατή µόνο κατά την εκκίνηση του βήµατος που διαδίδεται µε ταχύτητα περίπου 5 x 10 5 m/s. Η σταδιακά προς τα κάτω κινούµενη εκκένωση αυτού του τύπου ονοµάζεται <<βηµατοδηγός ή βηµατικός leader>>. 14

15 Στην αρχή κάθε βήµατος ο βηµατικός leader διακλαδίζεται και οι καινούργιοι κλάδοι συνεχίζουν να κινούνται προς τη γη σε µια σειρά νέων βηµάτων και διακλαδώσεων. Μετά από περίπου 20ms η προς τη γη διάδοση της εκκένωσης φέρνει την αρχή του βηµατοδηγού πολύ κοντά στο έδαφος και τότε εκπηδούν από αυτό ένας ή περισσότεροι θετικοί leader (ανερχόµενη εκκένωση) και ένας από αυτούς ενώνεται µε τον βηµατικό. Μόλις γίνει η συνάντηση βηµατοδηγού ανερχόµενης εκκένωσης τότε το κανάλι γίνεται λαµπρότερο και διαρρέεται από πολύ ισχυρά ρεύµατα. Το φαινόµενο αυτό (που το κανάλι λάµπει) λέγεται οχετός επιστροφής. Η διεργασία της εκκένωσης µπορεί να τελειώσει µετά το χτύπηµα επιστροφής. Συνήθως όµως µπορεί να υπάρχει επανάληψη του φαινοµένου µία ή και περισσότερες φορές και να έχουµε µια απλή ή πολλαπλές διαδοχικές εκκενώσεις. Η δεύτερη εκκένωση ονοµάζεται << βελοειδής ή συνεχής leader >> και προτιµά να διαδίδεται µέσω του προϋπάρχοντος ιονισµένου καναλιού. Οι κατερχόµενοι κεραυνοί διακρίνονται σε δύο τύπους : Κατερχόµενος θετικός κεραυνός Ο θετικός κατερχόµενος κεραυνός αποτελείται µόνο από µια εκκένωση η οποία έχει µικρότερη τιµή ρυθµού αύξησης του ρεύµατος (di/dt) αλλά µεγαλύτερη διάρκεια σε σύγκριση µε τον αρνητικό κεραυνό. Κατερχόµενος αρνητικός κεραυνός Αυτού του είδους οι κεραυνοί µπορεί να αποτελούνται από µία ή περισσότερες διαδοχικές εκκενώσεις. Για την περίπτωση των διαδοχικών εκκενώσεων έχουν παρατηρηθεί µέχρι και 20 διαδοχικές εκκενώσεις. Συνήθως είναι λιγότερες, περίπου 4 διαδοχικές εκκενώσεις. 15

16 Σχ. 1.3: Κατερχόµενος κεραυνός [5] Ανερχόµενοι κεραυνοί Μερικές φορές µπορεί ο βηµατικός leader να αρχίσει από το έδαφος, πχ από ένα αλεξικέραυνο, από µια αιχµή στη κορυφή ενός πύργου ή γενικότερα από ψηλά κτίρια και να κινηθεί ανοδικά. ηλαδή ένας θετικός leader ξεκινά από ένα σηµείο ισχυρού πεδίου διακλαδιζόµενος όµοια µε τους κατερχόµενους κεραυνούς προς τα διάφορα µέρη της βάσης του νέφους. Στη περίπτωση αυτή έχουµε ανερχόµενη εκκένωση. Όταν ο leader φθάσει στο σύννεφο δεν ακολουθεί αµέσως κανάλι επιστροφής. Τότε ή θα ελαττωθεί σιγά-σιγά η φωτεινότητα του καναλιού ή θα ακολουθήσουν µία ή περισσότερες διαδοχικές εκκενώσεις που ξεκινούν µε βελοειδή πλέον leader από το σύννεφο προς τη γη ακολουθώντας το κανάλι του αρχικού βηµατικού οδηγού. Όµοια µε τους κατερχόµενους κεραυνούς µπορεί να έχουµε και εδώ (στους ανερχόµενους κεραυνούς) πολλαπλές διαδοχικές εκκενώσεις οι οποίες έχουν τυπικά τα ίδια µεγέθη σε σχέση µε αυτές που εµφανίζονται στους κατερχόµενους κεραυνούς. 16

17 1.5 Ρεύµα κεραυνού και σχετικοί παράµετροι Όταν ένα αντικείµενο, όπως ένα κτίριο, µία γραµµή σε µία υπόγεια σήραγγα ή ένα αεροπλάνο που πετά, κτυπηθεί από ένα κεραυνό, το µέγεθος της καταπόνησης που θα υποστεί εξαρτάται από το ρεύµα που εκφορτίζεται µέσω αυτού. Έτσι από την άποψη της προστασίας από τους κεραυνούς, το ρεύµα αυτό αντιπροσωπεύει την πιο σηµαντική παράµετρο της εκκένωσης του κεραυνού. Το κύριο ρεύµα που συνοδεύει µια εκκένωση κεραυνού οφείλεται στον οχετό επιστροφής. Το ηλεκτρικό φορτίο του κατερχόµενου οχετού εξουδετερώνεται από το αντίστοιχο ετερόσηµο φορτίο της γης. Το φορτίο αυτό ρέει µέσα από τον αγωγό προεκκένωσης που έχει συνδέσει προηγουµένως το σύννεφο µε την γη. Το µέγεθος του ρεύµατος που αναπτύσσεται κατά τη ροή του φορτίου αυτό εξαρτάται κατ αρxήν από το µέγεθος του φορτίου του νέφους αλλά επίσης και από την ταχύτητα µε την οποία ο οχετός επιστροφής από τον ήδη ιονισµένο δρόµο που χάραξε ο οχετός προεκκένωσης. Για την µέτρηση αυτού του ρεύµατος όπως και για την απόκτηση µιας αντίληψης για τη µορφή του, τα οποία θα βοηθήσουν να βρεθούν και οι άλλες σχετικές παράµετροι του κεραυνού όπως διάρκεια ροής κλπ., έχουν αναπτυχθεί διάφορες µέθοδοι. Οι παλιότερες στηρίζονται σε µια εκτίµηση του ρεύµατος που γινόταν από τα θερµικά ή µηχανικά αποτελέσµατα που προκαλεί το πλήγµα του κεραυνού. Έτσι από την τήξη λεπτών µέταλλων τα ίχνη πάνω σε λεπτές µεταλλικές επιφάνειες, γινόταν εκτίµηση της συνολικής ενέργειας του κεραυνού, επίσης εκτίµηση του εύρους του ρεύµατος γινόταν από τη σύσφιξη που προκαλεί η ροή του ρεύµατος διαµέσου ενός σωλήνα. Ένας άλλος τρόπος µέτρησης είναι η µέθοδος της µαγνητικής ζεύξης. Η µέθοδος στηρίζεται στο ότι όταν το ρεύµα του κεραυνού διαρρέει ένα αγωγό, σχηµατίζεται γύρω του ένα µαγνητικό πεδίο. Αν τοποθετηθεί κοντά στον αγωγό ένα µαγνητικό υλικό, αυτό θα µαγνητιστεί µε την µέγιστη τιµή του πεδίου η οποία εξαρτάται από 17

18 το µέγιστο ρεύµα που διέρρευσε τον αγωγό. Αν το υλικό παρουσιάζει µεγάλη υστέρηση µπορεί να µεταφερθεί στο εργαστήριο και να παρθούν οι σχετικές µετρήσεις. Τέτοια µαγνητιζόµενα υλικά (magnetic links) τοποθετούνται συνήθως σε επαφή µε τα σκέλη µεταλλικών πύργων γραµµών µεταφοράς. Η ακρίβεια όµως όλων αυτών των µεθόδων είναι πολύ µέτρια γιατί πρώτον δεν µπορούν να µετρήσουν όλες τις περιοχές που εκτείνεται το ρεύµα κεραυνού όπως φαίνεται στο Σχ.1.4 και δεύτερο γιατί µετρώντας µόνο τη µέγιστη τιµή, δεν γίνεται διάκριση ανάµεσα στο ρεύµα διαφόρων εκκενώσεων ενός πολλαπλού κεραυνού. Για αυτό ο πλέον σύγχρονος τρόπος µέτρησης που χρησιµοποιείται, είναι µέσω παλµογράφου. Σχ.1.4 [9] 18

19 Σχ.1.5: Παλµογραφήµατα του ρεύµατος ενός πολλαπλού αρνητικού οχετού(α), και ενός θετικού κεραυνού (β). [9] Το βασικό πρόβληµα που υπάρχει µε τον παλµογράφο είναι ότι το φαινόµενο είναι σπάνιο και εποµένως δύσκολο να ληφθούν παλµογραφήµατα αλλά και αρκετά δαπανηρό. Από τα Σχ.1.5(α), (β) βγαίνουν µερικά συµπεράσµατα έτσι στο Σχ.1.5(α) φαίνεται ότι το ρεύµα της πρώτης εκκένωσης αυξάνει γρήγορα και φθάνει στη µέγιστη τιµή κορυφής σε µs. Κατόπιν το ρεύµα παύει να αυξάνει και αρχίζει να µειώνεται είτε αµέσως είτε µετά από µία πλατιά κορυφή. Η διάρκεια της ουράς του ρεύµατος όπου και το ρεύµα µειώνεται, είναι τέτοια ώστε το ρεύµα να φθάσει τα 20% της τιµής κορυφής σε µs. Σε πολλαπλούς κεραυνούς, οι ακόλουθες εκκενώσεις έχουν πολύ συντοµότερο µέτωπο από την πρώτη εκκένωση, φτάνοντας στη τιµή κορυφής σε 1 ή 2 µs. Η ουρά του σχήµατος του ρεύµατος των ακόλουθων εκκενώσεων είναι παρόµοια µε αυτή της πρώτης. Οι µέγιστες τιµές του ρεύµατος των ακόλουθων εκκενώσεων είναι κατά κανόνα µικρότερες της τιµής της πρώτης. Οι θετικοί κεραυνοί παρουσιάζουν συχνά ψηλότερες τιµές ρεύµατος από τους αντίστοιχους αρνητικούς. Στο το Σχ.1.5 (β) φαίνεται ότι το µέτωπο του ρεύµατος των θετικών κεραυνών διαρκεί περισσότερο από αυτό του αρνητικού ρεύµατος, µs. Η ουρά του επίσης έχει µεγαλύτερη διάρκεια, περίπου 1000 µs. 19

20 Από τα σχήµατα φαίνεται πως µια ενδιαφέρουσα παράµετρος εκτός από τη µέγιστη τιµή του ρεύµατος, είναι και η διάρκεια ροής µιας ορισµένης έντασης ρεύµατος. Όσο µεγαλύτερη είναι αυτή η διάρκεια τόσο µεγαλύτερη είναι η ενέργεια που συσσωρεύεται µέσα στην αντίσταση που διαρρέει και κατά συνέπεια τόσο µεγαλύτερη η ελκυόµενη θερµότητα, αφού είναι ανάλογη του i 2 dt Για το λόγο αυτό κεραυνοί µε µεγάλη διάρκεια ρεύµατος, έστω και αν η µέγιστη τιµή του ρεύµατος δεν είναι πολύ ψηλή ονοµάζονται θερµοί σε αντίθεση µε άλλους που µπορεί να αναπτύσσουν µεγάλα ρεύµατα µικρής διάρκειας. Οι θερµοί κεραυνοί είναι πιο επικίνδυνοι µόνον όταν προκύπτει θέµα πυρκαγιάς η έκρηξης ενώ για τα ηλεκτρικά συστήµατα πιο επικίνδυνοι είναι οι κεραυνοί µε µεγάλες εντάσεις και µικρή διάρκεια. 1.6 Συχνότητα µε την οποία συµβαίνουν κεραυνοί Για την εκτίµηση του κινδύνου που αποτελεί ο κεραυνός για µία περιοχή και συνεπώς για την κατασκευή ενός αποτελεσµατικού συστήµατος προστασίας, είναι αναγκαία η γνώση του αριθµού N g, των κεραυνών που πλήττουν µία περιοχή (πχ 1 km 2 ), στη διάρκεια µιας χρονικής περιόδου (πχ 1 έτους). Επειδή για τη µέτρηση αυτού του αριθµού απαιτείται εγκατάσταση ειδικών συσκευών (και έχει αρχίσει η εγκατάσταση µιας σειράς τέτοιων από το Πανεπιστήµιο της Πάτρας), η πληροφορία δεν είναι διαθέσιµη παρά για περιορισµένες µόνο περιοχές. Αντίθετα η πληροφορία που είναι συνήθως διαθέσιµη είναι ο αριθµός Τ των ηµερών καταιγίδας. Το Τ διαφέρει σηµαντικά από περιοχή σε περιοχή. Μία γενική παρατήρηση είναι ότι η συχνότητα καταιγίδων συνοδευόµενη από κεραυνούς, είναι µεγαλύτερη στον ισηµερινό και µικρότερη στους πόλους. Στο Σχ.1.7 δίνεται χάρτης ισοκεραυνικών καµπύλων της Ελλάδος. Σαν ισοκεραυνικές καµπύλες ονοµάζουµε τις περιοχές του ίδιου Τ. Στο Σχ.1.6 δίνεται ο παγκόσµιος ισοκεραυνικός χάρτης. 20

21 Πολλές προσπάθειες έχουν γίνει για να συσχετισθούν ο αριθµός N g µε τον αριθµό Τ, έχουν διατυπωθεί έτσι διάφοροι πίνακες αναλογίας όπως ο ΠΙΝ.1. Για την περίπτωση που είναι διαθέσιµος ο συνολικός αριθµός εκκενώσεων (σύννεφο-σύννεφο, σύννεφο-γη), ο διαχωρισµός του συνολικού αριθµού N t, των εκκενώσεων, σε εκκενώσεις σύννεφου N c και σύννεφου-γης N g εξαρτάται από το γεωγραφικό πλάτος λ και το κλίµα. Έχουν διατυπωθεί δε γι' αυτό το λόγο διάφορες σχέσεις όπως: Ή πίνακες όπως ΠΙΝ.1 ΠΙΝ.1.(Σχέση ανάµεσα σε εκκενώσεις νέφος-νέφος προς νέφος γη N c /N g ) [9] Κλίµα N c /N g Εύκρατο 1.5 Pierce(1955) Υποτροπικό 3 Mackerras(1976) Υποτροπικό 4 Horner(1965) Τροπικό 9 Aiya and sonde(1963) Τροπικό 6 Horner(1965) Ξηρό 4 Viemeister(1972) 21

22 Από τα πιο πάνω φαίνεται ότι οι υπολογισµοί αυτοί κρύβουν µεγάλες στατιστικές προσεγγίσεις,γι αυτό και κύρια κατεύθυνση σήµερα είναι η προσπάθεια να επιτυγχάνεται απ ευθείας µέτρηση του αριθµού Ν g. Σχ.1.6 Παγκόσµιος ισοκεραυνικός χάρτης [18] 22

23 1.6.1 Υπολογισµός Συχνότητα άµεσων κεραυνικών πληγµάτων σε µια κατασκευή Η συχνότητα άµεσων κεραυνικών πληγµάτων σε µια κατασκευή Nd εκφράζει το µέσο αριθµό άµεσων κεραυνικών πληγµάτων που µπορούν να συµβούν σε µια κατασκευή ανά έτος και µπορεί να υπολογιστεί από τη σχέση: N d = N g * A e * 10-6 πλήγµατα κεραυνού ανά έτος όπου, N g : η µέση ετήσια πυκνότητα τοπικής πτώσης κεραυνού ανά km 2 A e : η ισοδύναµη συλλεκτήρια επιφάνεια της κατασκευής Εναλλακτική µέθοδος υπολογισµού του Nd N d = N g * A e * C d * 10-6 πλήγµατα κεραυνού ανά έτος όπου, N d : ο µέσος ετήσιος αριθµός άµεσων πληγµάτων κεραυνού στο έδαφος N g : η µέση ετήσια πυκνότητα τοπικής πτώσης κεραυνού ανά km 2 A d : η ισοδύναµη συλλεκτήρια επιφάνεια άµεσων πληγµάτων κεραυνού στην εγκατάσταση C d : ο περιβαλλοντικός παράγοντας. Κατάλληλες τιµές είναι C d =1 σε επίπεδο εδάφους και C d =2 σε λόφο ή ύψωµα. Στο παρακάτω πίνακα υπάρχουν αναλυτικά οι τιµές που µπορεί να πάρει το C d. 23

24 Πίνακας : Τιµές που µπορεί να πάρει το C d [5] Υπολογισµός της µέσης ετήσιας πυκνότητας πληγµάτων κεραυνού στο έδαφος (N g ) Η µέση ετήσια πυκνότητα πληγµάτων κεραυνού στο έδαφος καθορίζεται µε µετρήσεις µέσω δικτύου καταγραφής κεραυνών, ωστόσο σύµφωνα µε την IEC εάν η ακριβής τιµή δεν είναι διαθέσιµη αυτή µπορεί να εκτιµηθεί προσεγγιστικά από την παρακάτω εξίσωση: N g = 0,04 * T d 1,25 πλήγµατα κεραυνού ανά km 2 και έτος όπου, N g : η µέση ετήσια πυκνότητα τοπικής πτώσης κεραυνού ανά km 2 T d : ο αριθµός των ηµερών καταιγίδας ανά έτος (από ισοκεραυνικό χάρτη). Ως ηµέρα καταιγίδας για µια συγκεκριµένη περιοχή ορίζεται η ηµέρα για την οποία στη περιοχή αυτή έχει γίνει αντιληπτός ο θόρυβος της βροντής και έχει παρατηρηθεί το φαινόµενο της αστραπής δηλαδή του κεραυνού. Γι αυτό για να βρούµε τον αριθµό T d ανατρέχουµε στον ισοκεραυνικό χάρτη και πιο συγκεκριµένα στον ισοκεραυνικό χάρτη της περιοχής. 24

25 Σχ.1.7: Ισοκεραυνικός χάρτης της Ελλάδας [5] Σηµαντικό στοιχείο είναι ότι και η δηµοσίευση µετεωρολογικών δεδοµένων ωρών καταιγίδας (T h ) αντί ηµερών ανά έτος και η συσχέτισή τους µε την πυκνότητα πληγµάτων κεραυνού στο έδαφος: N g = 0,054 * T h 1,1 πλήγµατα κεραυνού ανά km 2 και έτος Έδειξε ότι σε περιοχές µικρής κεραυνικής δραστηριότητας η πυκνότητα πληγµάτων κεραυνού στο έδαφος υπολογισµένη µε βάση τις ηµέρες καταιγίδας είναι περίπου διπλάσια από την αντίστοιχη υπολογισµένη µε βάση τις ώρες καταιγίδας ανά έτος. Γι αυτό για να έχουµε σωστό υπολογισµό της N g θα πρέπει να γνωρίζουµε τη χρονική διάρκεια των καταιγίδων. 25

26 1.6.4 Ισοδύναµη συλλεκτήρια επιφάνεια της κατασκευής Για αποµονωµένες περιοχές η ισοδύναµη συλλεκτήρια επιφάνεια είναι η επιφάνεια που περικλείεται από το περίγραµµα που προκύπτει από τη τοµή της επιφάνειας του εδάφους και µίας ευθείας γραµµής µε κλίση 1/3 η οποία διέρχεται από τα υψηλότερα τµήµατα της κατασκευής και περιστρεφόµενη γύρω από αυτή. Για µια αποµονωµένη ορθογώνια κατασκευή µήκους L, πλάτους W και ύψους H η ισοδύναµη συλλεκτήρια επιφάνεια υπολογίζεται από τη παρακάτω σχέση: A e = LW + 6H(L+W) + 9πH 2, σε m 2 Καλό είναι να αναφέρουµε ότι η ελάχιστη τιµή της ισοδύναµης συλλεκτήριας επιφάνειας σε κάθε περίπτωση δε µπορεί να είναι µικρότερη από το εµβαδόν της κάτοψης της κατασκευής. Εικόνα : Ισοδύναµη συλλεκτήρια επιφάνεια για κατασκευή σε επίπεδο έδαφος.[5] 26

27 1.7 Επιπτώσεις από πλήγµατα κεραυνών Πολλές φορές παρατηρούνται επικίνδυνες επιπτώσεις σε µια κατασκευή και στο περιεχόµενο της ως αποτέλεσµα άµεσου ή έµµεσου πλήγµατος κεραυνού. Ως άµεσο πλήγµα θεωρείται η περίπτωση κατά την οποία ο κεραυνός πλήττει κατευθείαν την κατασκευή ή το συλλεκτήριο σύστηµα αντικεραυνικής προστασίας της. Το έµµεσο πλήγµα κεραυνού σε µια κατασκευή αναφέρεται στην περίπτωση που ο κεραυνός πλήττει τη κοντινή περιοχή της (το έδαφος ή γειτνιάζουσα κατασκευή) ή τις εισερχόµενες παροχές υπηρεσιών κοινής ωφέλειας Επιπτώσεις στην ανθρώπινη ζώη Ο κεραυνός µπορεί να προκαλέσει σηµαντική βλάβη ή απώλεια της ανθρώπινης ζωής: Άµεσο πλήγµα: Σ αυτή τη περίπτωση το ανθρώπινο σώµα δέχεται απευθείας το κεραυνό αποτελώντας την άµεση διαδροµή όδευσης της εκκένωσης προς τη γη. Αν και έχει παρατηρηθεί θεωρείται ιδιαίτερα σπάνια περίπτωση εφόσον η συχνότητα άµεσων κεραυνικών πληγµάτων σε έναν άνθρωπο εκτεθειµένο συνεχώς σε επίπεδη περιοχή µπορεί να υπολογιστεί περίπου ως ένα άµεσο πλήγµα κεραυνού ανά 2000 χρόνια. Άµεση επαφή: Εδώ το ανθρώπινο σώµα βρίσκεται σε επαφή µε κάποιο αντικείµενο που πλήττεται από κεραυνό. Υπερπήδηση: Το ανθρώπινο σώµα ευρισκόµενο αρκετά κοντά σε κάποιο αντικείµενο που πλήττεται από κεραυνό παροχετεύει παράλληλα τµήµα της εκκένωσης προς τη γη ως αποτέλεσµα της ηλεκτρικής διάσπασης του διακένου αέρα που παρεµβάλλεται µεταξύ τους. 27

28 Βηµατική τάση: Σ αυτή τη περίπτωση το ανθρώπινο σώµα υπόκειται σε υψηλή τάση λόγω της εµφάνισης διαφοράς δυναµικού ανάµεσα στα πόδια η οποία οφείλεται στην ακτινική διάχυση του ρεύµατος του κεραυνού στο έδαφος. Το δυναµικό του εδάφους στη περιοχή πτώσης του κεραυνού φθίνει µε την απόσταση από το σηµείο πλήγµατος. Επιφανειακή διάσπαση του εδάφους: Σ αυτή τη περίπτωση το ανθρώπινο σώµα ευρισκόµενο αρκετά κοντά στο σηµείο πλήγµατος του κεραυνού αποτελεί τµήµα της διαδροµής του ηλεκτρικού τόξου της επιφανειακής διάσπασης του εδάφους. Η επιφανειακή διάσπαση του εδάφους δεν παρατηρείται σε κάθε περίπτωση που ο κεραυνός πλήττει ένα αντικείµενο ή το έδαφος. Το φαινόµενο είναι συνάρτηση των παραµέτρων του κεραυνού καθώς και της κατάστασης της επιφάνειας του εδάφους όπως η µορφολογία, η φύση, το ποσοστό υγρασίας, κ.α. Τυφλό τραύµα: Το ανθρώπινο σώµα εκτινάσσεται σε απόσταση είτε λόγω των έντονων µυϊκών συσπάσεων που προκαλούνται από τη ροή του ρεύµατος διαµέσου του είτε του κρουστικού κύµατος πίεσης που συνοδεύει την εκκένωση του κεραυνού. Η απώλεια της ανθρώπινης ζωής από πλήγµα κεραυνού οφείλεται σε καρδιακή ανακοπή. Τα συµπτώµατα που µπορεί να παρατηρηθούν σε επιζώντες είναι παρόµοια µε αυτά που παρατηρούνται σε θύµατα ηλεκτροπληξίας ωστόσο γενικότερα θεωρείται ότι είναι ασθενέστερα και µικρής χρονικής διάρκειας. Τα συµπτώµατα διακρίνονται σε ψυχοσωµατικά και οργανικά, παροδικά ή µόνιµα όπως διαταραχή ή απώλεια µνήµης, δυσκολία ή ανικανότητα συγκέντρωσης, µειωµένη διανοητικότητα, διαταραχή ύπνου, ίλιγγος,κεφαλαλγία, ευερεθιστότητα, εύκολη ή χρόνια κόπωση, κατάθλιψη, αγοραφοβία, φωτοφοβία, ακαµψία στις αρθρώσεις, µυϊκές συσπάσεις, απώλεια ακοής, επιφανειακά εγκαύµατα, µερική παράλυση. 28

29 1.7.2 Επιπτώσεις σε κατασκευές Οι επιπτώσεις του πλήγµατος του κεραυνού σε µια κατασκευή οφείλεται είτε στο ίδιο το ηλεκτρικό τόξο της εκκένωσης είτε σε δευτερογενή φαινόµενα που παρατηρούνται κατά τη διάρκεια της εκκένωσης. Ανάλογα µε τα φαινόµενα και τις επιπτώσεις που παρατηρούνται οι επιδράσεις του κεραυνού σε µια κατασκευή µπορεί να χωριστούν σε 3 κατηγορίες : 1. Θερµικές επιδράσεις Οι θερµικές επιδράσεις σχετίζονται µε την ειδική ενέργεια του κεραυνού σε περίπτωση ωµικής ζεύξης και µε το ολικό φορτίο ή το κρουστικό φορτίο του όταν αναπτύσσονται τόξα στην εγκατάσταση. Παρατηρούνται ρήγµατα σε δοµικά στοιχεία, διάτρηση ή και τήξη των υλικών της κατασκευής ως αποτέλεσµα της µεγάλης απότοµης αύξησης της θερµοκρασίας τους λόγω του φαινοµένου Joule και της µεταφοράς µεγάλης ποσότητας ενέργειας µεταξύ του ηλεκτρικού τόξου και της περιοχής του σηµείου πλήγµατος του κεραυνού στη κατασκευή. Το φαινόµενο Joule εκδηλώνεται ιδιαίτερα έντονο στη περιοχή του σηµείου πλήγµατος καθώς και κατά τη ροή του ρεύµατος του κεραυνού σε σηµεία µεγάλης ωµικής αντίστασης όπως κακές επαφές ή σε υλικά µεγάλης ειδικής αντίστασης. 2. Μηχανικές επιδράσεις Οι µηχανικές επιδράσεις σχετίζονται µε τη µέγιστη τιµή του εύρους του ρεύµατος του κεραυνού και την ειδική ενέργειά του. Παρατηρούνται µηχανικές καταπονήσεις όπως παραµορφώσεις ή µετακινήσεις των υλικών της κατασκευής ή και αποκόλληση 29

30 στρωµάτων στρωµατόµορφων υλικών ως αποτέλεσµα των ηλεκτροµαγνητικών δυνάµεων που αναπτύσσονται κατά τη διέλευση του ρεύµατος του κεραυνού καθώς και της απότοµης µεταφοράς ενέργειας µεταξύ του κεραυνού και της κατασκευής. 3. Ηλεκτροµαγνητικές επιδράσεις Οι ηλεκτροµαγνητικές επιδράσεις σχετίζονται µε το µέγιστο εύρος και τη κλίση του µετώπου του ρεύµατος. Παρατηρούνται επικίνδυνες υπερτάσεις οι οποίες µπορεί να οδηγήσουν στην ηλεκτρική διάσπαση µονώσεων ως προς γη ή µεταξύ κυκλωµάτων διαφορετικής τάσης, δευτερογενείς υπερπηδήσεις µε άµεσο κίνδυνο σηµαντικής βλάβης ή απώλειας της ανθρώπινης ζωής, πυρκαγιάς ή έκρηξης καθώς και διαταραχής ή διακοπής της κανονικής λειτουργίας ηλεκτρικών εγκαταστάσεων. Ακόµη αναπτύσσονται ηλεκτροµαγνητικά και ηλεκτροστατικά πεδία µε επιζήµιες συνέπειες υπό τη µορφή βλαβών σε ηλεκτρονικές συσκευές και διακοπών της λειτουργίας ηλεκτρονικών συστηµάτων σε εγκαταστάσεις. Συνοπτικά παρουσιάζονται παρακάτω οι διάφορες επιπτώσεις σε σχέση µε τις παραµέτρους του κεραυνού. Πίνακας 1.7.1: Επιπτώσεις σε σχέση µε τις παραµέτρους του κεραυνού. [5] 30

31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Βασικές έννοιες-ορισµοί ΓΕΙΩΣΗ Η αγώγιµη σύνδεση, σκόπιµη ή τυχαία, µέσω της οποίας ένα ηλεκτρικό κύκλωµα ή µια συσκευή συνδέεται µε τη γη ή µε αγώγιµο σώµα τέτοιας έκτασης που να θεωρείται γη.[3] ΠΛΕΓΜΑ ΓΕΙΩΣΗΣ Ένα σύστηµα οριζόντιων ηλεκτροδίων τοποθετηµένο συνήθως σε ένα συγκεκριµένο χώρο, που αποτελείται από έναν αριθµό διασυνδεδεµένων, γυµνών αγωγών θαµµένων στη γη, παρέχοντας µια κοινή γείωση για τις ηλεκτρικές συσκευές ή τις µεταλλικές κατασκευές.[1] ΡΑΒ ΟΙ ΓΕΙΩΣΗΣ Αγώγιµες ράβδοι, θαµµένες κατακόρυφα στο έδαφος, που συνδέονται σε περιµετρικά συνήθως σηµεία του πλέγµατος, αλλά και σε επιλεγµένα σηµεία στο εσωτερικό ανάλογα µε τη µελέτη, και έχουν σκοπό τη µείωση της αντίστασης γείωσης.[1] 31

32 ΑΠΕΙΡΗ ΓΗ Είναι ένα σηµείο στην επιφάνεια του εδάφους σε άπειρη απόσταση από το γειωτή. Λαµβάνεται σαν σηµείο αναφοράς των δυναµικών. Η τάση της άπειρης γης θεωρείται µηδενική. Για πρακτικούς σκοπούς η «άπειρη απόσταση» είναι 5-10 φορές επί την µεγαλύτερη διάσταση του γειωτή.[4] ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΓΕΙΩΣΗ Είναι η γείωση που δεν επιτρέπει την εµφάνιση βηµατικών τάσεων ή τάσεων επαφής, στον τόπο που είναι εγκατεστηµένη.[4] ΟΥ ΕΤΕΡΩΣΗ Είναι η αγώγιµη σύνδεση των µεταλλικών περιβληµάτων των συσκευών µε τον ουδέτερο αγωγό του δικτύου.[14] ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΓΕΙΩΣΗΣ Είναι η αντίσταση προς την άπειρη γη, ενός ηλεκτροδίου ή ενός συστήµατος γείωσης. DC ΣΥΝΙΣΤΩΣΑ Η διαφορά µεταξύ του συµµετρικού ρεύµατος σφάλµατος και του συνολικού ρεύµατος κατά την µεταβατική κατάσταση. Πρόκειται για έναν παράγοντα σταθερής πολικότητας θετικής ή αρνητικής, που ελαττώνεται και τείνει σε µια προκαθορισµένη τελική τιµή. ΠΟΛΥΣΤΡΩΜΑΤΙΚΗ ΟΜΗ ΤΟΥ Ε ΑΦΟΥΣ Έδαφος ανοµοιογενούς σύστασης που οµογενοποιείται µε τουλάχιστον δύο οριζόντια ή κατακόρυφα στρώµατα, καθένα από τα οποία έχει διαφορετική ειδική αντίσταση. 32

33 ΛΟΓΟΣ Χ/R Είναι ο λόγος της αντίδρασης του συστήµατος ως προς την αντίστασή του. είχνει επίσης το βαθµό εξασθένησης της dc συνιστώσας, δηλαδή για µεγάλο λόγο X/R, µεγαλώνει η χρονική σταθερά και κατά συνέπεια έχουµε πιο αργή εξασθένηση.[1] ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΕΞΑΣΘΕΝΗΣΗΣ (D f ) Συντελεστής που προσδιορίζει το ενεργό ισοδύναµο του µη συµµετρικού ρεύµατος σφάλµατος για µια δεδοµένη διάρκεια σφάλµατος t f, εκφράζοντας την επίδραση της παρουσίας dc offset στο ρεύµα σφάλµατος και τη µείωσή του µε την πάροδο του χρόνου. Επίσης είναι απαραίτητος για τον υπολογισµό της µελέτης ασφαλείας ενός συστήµατος γείωσης.[4] ΣΥΜΜΕΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΣΦΑΛΜΑΤΟΣ (I f ) Είναι η µέγιστη ενεργός τιµή του ρεύµατος σφάλµατος, την στιγµή ακριβώς που ξεκινά το σφάλµα, και για σφάλµα φάσης-γης συµβολίζεται ως ακολούθως:[1] I f (0 + ) =3 I 0 όπου I 0 η ενεργός τιµή του ρεύµατος µηδενικής ακολουθίας αµέσως µετά την έναρξη του σφάλµατος, και συµβολίζεται έτσι διότι στη συγκεκριµένη περίπτωση το αρχικό συµµετρικό ρεύµα σφάλµατος αναµένεται να παραµείνει σταθερό. ΕΝΕΡΓΟ ΜΗ ΣΥΜΜΕΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΣΦΑΛΜΑΤΟΣ (I F ) Το γινόµενο της ενεργού τιµής του συµµετρικού ρεύµατος σφάλµατος (I f ) επί τον συντελεστή εξασθένησης (D f ).[4] I F =D f x I f 33

34 ΣΥΜΜΕΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΠΛΕΓΜΑΤΟΣ (I g ) Είναι εκείνο το τµήµα του συµµετρικού ρεύµατος σφάλµατος γείωσης, που ρέει µεταξύ του πλέγµατος γείωσης και τη γης, και δίνεται από τον τύπο:[1] I g =S f x I f, όπου S f ο παράγοντας διαίρεσης του ρεύµατος σφάλµατος. ΜΕΓΙΣΤΟ ΡΕΥΜΑ ΠΛΕΓΜΑΤΟΣ (I G ) Ένας κατασκευαστικός όρος για το µέγιστο ρεύµα πλέγµατος, που προκύπτει από το γινόµενο του συντελεστή εξασθένησης (D f ) επί την ενεργό τιµή του συµµετρικού ρεύµατος πλέγµατος, όπως φαίνεται παρακάτω:[1] I G = D f x I g ΑΝΥΨΩΣΗ ΥΝΑΜΙΚΟΥ ΓΗΣ (GRP) Είναι το µέγιστο ηλεκτρικό δυναµικό που αποκτά το πλέγµα γείωσης ενός υποσταθµού ως προς ένα αποµακρυσµένο σηµείο που θεωρείται άπειρη γη, και προκύπτει από το γινόµενο του µέγιστου ρεύµατος πλέγµατος επί την αντίσταση γείωσης όπως φαίνεται στη συνέχεια:[1] GPR =I G x R g Σε κανονικές συνθήκες, η τιµή του δυναµικού είναι κοντά στο µηδέν. Σε περίπτωση σφάλµατος όµως προς γη, το τµήµα του ρεύµατος που άγει το πλέγµα γείωσης ενός υποσταθµού προς τη γη, προκαλεί την ανύψωση του δυναµικού αυτού. 34

35 ΤΑΣΗ ΕΠΑΦΗΣ (Εtouch) Είναι η διαφορά δυναµικού µεταξύ της ανύψωσης δυναµικού (GPR) και του δυναµικού της επιφάνειας όπου στέκεται ένα άτοµο, έχοντας συγχρόνως το ένα του χέρι σε επαφή µε µια γειωµένη κατασκευή.[1] ΒΗΜΑΤΙΚΗ ΤΑΣΗ (Εstep) Είναι η διαφορά δυναµικού που αναπτύσσεται µεταξύ των ποδιών ενός ανθρώπου στην επιφάνεια που στέκεται, θεωρώντας ότι έχουν άνοιγµα 1 µέτρο (m), και ο άνθρωπος δεν βρίσκεται σε επαφή µε οποιοδήποτε γειωµένο αντικείµενο. ΤΑΣΗ ΒΡΟΧΟΥ (Εmesh) Είναι η µέγιστη τάση επαφής εντός ενός βρόχου του πλέγµατος γείωσης.[1] ΤΑΣΗ ΣΦΑΛΜΑΤΟΣ Ή ΥΝΑΜΙΚΟ ΠΡΟΣ ΑΠΕΙΡΗ ΓΗ (U F ) Είναι η τάση που εµφανίζεται µεταξύ ενός µεταλλικού αντικειµένου της εγκατάστασης -λόγω σφάλµατος-, και ενός σηµείου µε µηδενικό δυναµικό (δυναµικό προς άπειρη γη).[14] ΤΑΣΗ ΕΠΑΦΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΜΕΤΑΛΛΩΝ Είναι η διαφορά δυναµικού µεταξύ µεταλλικών αντικειµένων που δύναται να γεφυρωθεί από την άµεση επαφή χεριού-χεριού, ή χεριού-ποδιού µε αυτά.[1] ΥΛΙΚΟ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ Είναι ένα υλικό που τοποθετείται πάνω στο έδαφος, το οποίο µπορεί να αποτελείται από πέτρα, ή χαλίκια, ή άσφαλτο, ή ακόµα και από τεχνητά υλικά, που ανάλογα µε την ειδική του αντίσταση, µπορεί να επιδράσει σηµαντικά στο ρεύµα που πρόκειται να διαρρεύσει στο ανθρώπινο σώµα, εξαιτίας τάσεων επαφής ή βηµατικών τάσεων.[1] 35

36 2.2 Γείωση-Εισαγωγικά Γείωση είναι η αγώγιµη σύνδεση ενός σηµείου κάποιου κυκλώµατος ή ενός µη ρευµατοφόρου µεταλλικού αντικειµένου µιας εγκατάστασης µε το έδαφος, µε σκοπό να αποκτήσουν το ίδιο δυναµικό µε τη γη, το οποίο θεωρείται -κατά σύµβαση-ίσο µε µηδέν. Σκοπός του συστήµατος γείωσης είναι να επιτυγχάνει την απαγωγή και διάχυση του κεραυνικού ρεύµατος ή ρευµάτων βραχυκύκλωσης µέσα στη γη, µε ταχύτητα και ασφάλεια, χωρίς να δηµιουργούνται επικίνδυνες υπερτάσεις στον περιβάλλοντα χώρο, που δύνανται να πλήξουν τον άνθρωπο, καθώς και να προκαλέσουν ανεπανόρθωτες βλάβες στον εξοπλισµό. Έτσι λοιπόν, ο ρόλος ενός συστήµατος γείωσης συνοψίζεται ως ακολούθως:[3] i) Προστασία του ανθρώπου από τις βηµατικές τάσεις και τάσεις επαφής που αναπτύσσονται. ii) Προστασία της κατασκευής και του εξοπλισµού από κεραυνικά ρεύµατα ή ρεύµατα σφαλµάτων. iii) Μείωση του ηλεκτρικού θορύβου, εξασφάλιση ελάχιστης διαφοράς δυναµικού µεταξύ των διασυνδεδεµένων συσκευών και περιορισµό των ηλεκτρικών και µαγνητικών ζεύξεων. Ένα σύστηµα γείωσης αποτελείται από γειωτές ιδίου ή και διαφορετικού τύπου που συνδέονται µε τον αγωγό γείωσης, καθώς και από το σύνολο του εξοπλισµού που απαιτείται για τη σύνδεση και την στήριξή των. Είναι σαφές ότι το σύστηµα γείωσης αποτελεί αναπόσπαστο κοµµάτι µιας ηλεκτρικής εγκατάστασης, και δη του συστήµατος προστασίας από κεραυνικά πλήγµατα ή εσωτερικά σφάλµατα, σε συστήµατα ηλεκτρικής ενέργειας όπως σταθµούς παραγωγής, υποσταθµούς, γραµµές µεταφοράς κ.ά. 36

37 Βασικές προϋποθέσεις για αποφυγή οποιωνδήποτε ολέθριων συνεπειών τόσο στο ανθρώπινο δυναµικό, όσο και στην προς γείωση εγκατάσταση, είναι ο σωστός σχεδιασµός, καθώς και η ορθή κατασκευή και εγκατάσταση του συστήµατος γείωσης. 2.3 Γείωση του συστήµατος αντικεραυνικής προστασίας ΓΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ: είναι η σύνδεση των αντικεραυνικών εγκαταστάσεων προστασίας µε τη γη, ούτως ώστε να διοχετεύονται τα κρουστικά κεραυνικά ρεύµατα σε αυτή. εν συνίσταται να είναι ανοικτή αλλά συνεχής γείωση, και έχει απώτερο σκοπό την προστασία των ανθρώπων και εγκαταστάσεων στο συγκεκριµένο χώρο. Σχήµα 2.3.1:Γείωση του συστήµατος αντικεραυνικής προστασίας για απαγωγή των κεραυνών. [3,7] 37

38 2.4 Μέθοδοι γείωσης ΑΜΕΣΗ ΓΕΙΩΣΗ Είναι η απευθείας αγώγιµη σύνδεση των µεταλλικών περιβληµάτων των συσκευών µε το ηλεκτρόδιο ή το πλέγµα γείωσης. ΟΥ ΕΤΕΡΩΣΗ Είναι η αγώγιµη σύνδεση των µεταλλικών περιβληµάτων των συσκευών µε τον ουδέτερο αγωγό. ΜΕΣΩ ΙΑΚΟΠΤΩΝ ΙΑΦΥΓΗΣ Με τους διακόπτες διαφυγής επιτυγχάνεται άµεση απόζευξη του τµήµατος της εγκατάστασης που παρουσιάζει τάση επαφής µεγαλύτερη των 50 V σε πολύ µικρό χρόνο, ενώ η αντίσταση γειώσεως είναι πολύ υψηλή και µπορεί εύκολα να πραγµατοποιηθεί. ιακρίνονται σε διακόπτες διαφυγής τάσης και έντασης.[14] 2.5 ιάταξη γείωσης Μία διάταξη γείωσης αποτελείται από : - το ηλεκτρόδιο γείωσης, - τον αγωγό γείωσης, - Και τον ακροδέκτη η τον ζυγό γείωσης. (βλ. εικόνα 2.1 έως 2.4) 38

39 Μία διάταξη γείωσης, µπορεί να χρησιµοποιηθεί ταυτόχρονα, εφόσον ικανοποιεί τις απαιτήσεις των προτύπων ΕΛΟΤ HD 384,ΕΛΟΤ HD και ΕΛΟΤ EN ως:[2] - γείωση προστασίας [ΡΕ], - γείωση λειτουργίας της ηλεκτρικής εγκατάστασης [Ν], - γείωση αντικεραυνικής προστασίας, - γείωση συστηµάτων επεξεργασίας πληροφοριών. Σκοπός µίας διάταξης γείωσης προστασίας είναι να προστατεύει άτοµα και κατοικίδια ζώα από επικίνδυνες τάσεις επαφής (ηλεκτροπληξία) που πιθανό να αναπτυχθούν σε περιπτώσεις βλάβης της µόνωσης ηλεκτρικών συσκευών Τα υλικά κατασκευής της θα πρέπει να εξασφαλίζουν τη µακροχρόνια, συνεχή λειτουργία της, τη διέλευση ρεύµατος βραχυκυκλώµατος ή διαρροών προς τη γη, την αντοχή της σε διάβρωση και σε µηχανικές καταπονήσεις. 39

40 Εικόνα 2.1και2.2. [2] Εικόνα 2.3και2.4. [2] 40

41 2.6 Ηλεκτρόδιο γείωσης Σύµφωνα µε τον ορισµό που δίνεται στα πρότυπα ΕΛΟΤ HD 384, ΕΛΟΤ HD και ΕΛΟΤ EN , Ηλεκτρόδιο Γείωσης είναι ένα η περισσότερα µεταλλικά σώµατα συνδεδεµένα µεταξύ τους, τα οποία σχηµατίζουν οποιοδήποτε γεωµετρικό σχήµα(ευθεία, τρίγωνο κλπ.) σε άµεση επαφή µε τη γη. Σε ειδικές περιπτώσεις, όταν είναι αναγκαίο είναι δυνατό το ηλεκτρόδιο γείωσης να µην βρίσκεται σε άµεση επαφή µε τη γη, αλλά µέσω υλικού µε καλή αγωγιµότητα, όπως π.χ. κηπευτικό χώµα, σκυρόδεµα, ώστε να βελτιώνεται η ηλεκτρική του σύνδεση µε αυτή. Τα υλικά µε τα οποία κατασκευάζονται τα ηλεκτρόδια γείωσης είναι χαλκός, χάλυβας, χάλυβας θερµά επιψευδαργυρωµένος, χάλυβας ηλεκτρολυτικά επιχαλκωµένος ή ανοξείδωτος. Οι τύποι των ηλεκτροδίων που είναι αποδεκτοί από τα παραπάνω πρότυπα και µπορούν να χρησιµοποιηθούν είναι : - ράβδοι κυκλικής διατοµής ή διατοµής σταυρού και σωλήνες, - γυµνοί αγωγοί κυκλικής διατοµής µονόκλωνοι ή πολύκλωνοι, - γυµνοί αγωγοί ορθογωνικής διατοµής (ταινίες), - πλάκες γείωσης, - ο µεταλλικός οπλισµός θεµελίων κτιρίων που είναι εγκιβωτισµένος στο σκυρόδεµα και περιβάλλεται από το φυσικό έδαφος. Πλέγµα από ταινίες ή αγωγός κυκλικής ή άλλης διατοµής οριζόντια σε βάθος m (πίνακας 2.6.1). Τα ελάχιστα πάχη είναι όπως στους γειωτές ταινίας. Το πλεονέκτηµα των γειωτών 41

42 πλέγµατος είναι ότι οι βηµατικές τάσεις στο έδαφος, επάνω από το πλέγµα, είναι αµελητέες. Το πλάτος των τετραγωνικών ανοιγµάτων του πλέγµατος καθορίζεται από το πού θα τοποθετηθεί το πλέγµα, και από το όριο των βηµατικών τάσεων. Πίνακας 2.6.1: Ελάχιστες διατοµές ηλεκτροδίων γείωσης κατά ΕΛΟΤ 384 [7] 42

43 Πίνακας 2.6.2:Τύποι για αντιστάσεις ηλεκτροδίων γείωσης [16] 43

44 Σύµφωνα µε το πρότυπο του ΕΛΟΤ HD , , εάν σε ένα κτίριο προβλέπεται αντικεραυνική προστασία, τότε το ηλεκτρόδιο γείωσης σχεδιάζεται σύµφωνα µε τις απαιτήσεις του προτύπου ΕΛΟΤ EN και κατασκευάζεται µε εξαρτήµατα που έχουν εργαστηριακά δοκιµαστεί µε τα προβλεπόµενα από τα ευρωπαϊκά πρότυπα ΕΛΟΤ EN 50164, ενώ µπορεί ταυτόχρονα να χρησιµοποιηθεί και ως γείωση της ηλεκτρικής εγκατάστασης, τηλεπικοινωνιακών συστηµάτων και συστηµάτων επεξεργασίας πληροφοριών, σύµφωνα πάντα µε τον ΕΛΟΤ HD , η παράγραφος. 44

45 Εικόνα 2.5: Ακτινικό Ηλεκτρόδιο [10] Εικόνα 2.6:Γειωτής Ε [10] 45

46 2.7 Χαρακτηριστικά µεγέθη ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΓΕΙΩΣΗΣ Όπως αναφέρθηκε στην ορολογία, αντίσταση γείωσης ονοµάζουµε την αντίσταση προς την άπειρη γη, ενός ηλεκτροδίου ή ενός συστήµατος γείωσης. Όπου άπειρη γη θεωρείται ένα σηµείο της επιφάνειας σε µια θεωρητικά άπειρη απόσταση από τον γειωτή, µε µηδενική τάση. Όταν ένα κρουστικό ρεύµα κεραυνού εγχυθεί στη γη µέσω του συστήµατος γείωσης, αν η αντίσταση γείωσης είναι πολύ µεγάλη, η ανύψωση δυναµικού γης (GPR) λαµβάνει πολύ υψηλή τιµή, και αυτό αποτελεί απειλή τόσο για το ανθρώπινο δυναµικό, όσο και για τον εξοπλισµό. Γι αυτό λοιπόν απαιτείται µια χαµηλή τιµή αντίστασης γείωσης που να διασφαλίζει την αξιοπιστία και την αποτελεσµατικότητα του συστήµατος γείωσης. ΕΙ ΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΟΥ Ε ΑΦΟΥΣ Η ειδική αντίσταση του εδάφους ορίζεται ως η αντίσταση του υλικού του εδάφους που παρουσιάζει ένας µοναδιαίος κύβος (1 1 1 m 3 ), όταν τοποθετηθούν επίπεδα ηλεκτρόδια σε δύο απέναντι πλευρές του, µεταξύ των οποίων εφαρµόζεται διαφορά δυναµικού U, όπως φαίνεται στο Σχήµα Σχήµα 2.7.1: Ορισµός ειδικής αντίστασης του εδάφους 46

47 Η πυκνότητα και η σύσταση του εδάφους διαδραµατίζουν καθοριστικό ρόλο στην τιµή της ειδικής αντίστασης του εδάφους. Η τελευταία ποικίλει ανάλογα µε το είδος του εδάφους που µπορεί να είναι αργιλώδες, αµµώδες, βραχώδες, υγρό, ξηρό, ανοµοιογενές κ.ά. Έτσι λοιπόν, όσο πιο ξηρό και πετρώδες είναι το έδαφος, τόσο µεγαλώνει η ειδική του αντίσταση ρ, που µετριέται συνήθως σε Ωm. Επίσης η ειδική αντίσταση σε ανισότροπα εδάφη, διαφέρει γύρω από το ηλεκτρόδιο γείωσης και είναι µη-γραµµική. Η υγρασία του εδάφους, εµπλουτισµένη µε διάφορα φυσικά συστατικά, µπορεί να αποτελέσει έναν αγώγιµο ηλεκτρολύτη, και να συµβάλει έτσι σε σηµαντική µείωση της αντίστασης του εδάφους. Τα συστατικά αυτά µπορεί να είναι χλωριούχο νάτριο (NaCl), θειϊκό µαγνήσιο (MgSO 4 ), θειϊκός χαλκός (CuSO 4 ), ή χλωριούχο ασβέστιο (CaCl 2 ). Για την απόκτηση µιας ενδεικτικής εικόνας για το πόσο επηρεάζει η υγρασία την ειδική αντίσταση, αναφέρεται ότι σε ένα αργιλώδες έδαφος µε 10% περιεχόµενο υγρασίας (κατά βάρος), η ειδική αντίσταση βρέθηκε 30 φορές µεγαλύτερη από την περίπτωση όπου το περιεχόµενο του ιδίου εδάφους σε υγρασία ήταν 20%. Ένας άλλος παράγοντας που προκαλεί διακύµανση στην τιµή της ειδικής αντίστασης του εδάφους, είναι οι εποχιακές θερµοκρασιακές µεταβολές και συγκεκριµένα σε περιοχές όπου σηµειώνεται παγετός. Γι αυτό συνηθίζεται να θάβονται σε µεγάλο βάθος τα ηλεκτρόδια γείωσης, ούτως ώστε να ελαχιστοποιείται η επίδραση των παραπάνω διακυµάνσεων στην αποτελεσµατικότητα της γείωσης. 47

48 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΙ ΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΟΥ Ε ΑΦΟΥΣ: ΤΥΠΟΣ Ε ΑΦΟΥΣ Στον Πίνακα φαίνονται κάποιες ενδεικτικές τιµές της ειδικής αντίστασης του εδάφους σε σχέση µε τον τύπο του εδάφους, σύµφωνα µε τον κανονισµό. Πινάκας 2.7.1: Ενδεικτικές µέσες τιµές αντιστάσεων εδαφών [4] ΥΓΡΑΣΙΑ Η αντίσταση µειώνεται µε την αύξηση της υγρασίας του εδάφους. Ο λόγος που οι γειωτές ταινίας, τα πλέγµατα γείωσης και οι κάθετες ράβδοι τοποθετούνται σε βάθος µεγαλύτερο του µισού µέτρου (0,5m), είναι το γεγονός ότι το έδαφος ξηραίνεται επιφανειακά, ενώ σε βάθος 0,5m διατηρείται υγρό. Γι αυτό άλλωστε λαµβάνεται ως ενεργό µήκος των πασσάλων το συνολικό µήκος µείον 0,5m, όπως αναφέρθηκε σε προηγούµενη παράγραφο. Επίσης, όσο µικρότερο είναι το βάθος τοποθέτησης των ηλεκτροδίων γείωσης, τόσο µεγαλύτερη είναι η τιµή της ειδικής αντίστασης του εδάφους. 48

49 Μια τεχνική που χρησιµοποιήθηκε στη Κίνα για τη µείωση της ειδικής αντίστασης του εδάφους σε ένα υποσταθµό, είναι η δηµιουργία ενός πηγαδιού µε µεγάλο βάθος, µε σκοπό την αλλαγή της φοράς των υπογείων υδάτων -λόγω της διαφοράς ατµοσφαιρικής πίεσης- στο έδαφος που περιβάλλει τα ηλεκτρόδια γείωσης, καθώς και τη χρήση του τριχοειδούς νερού, του νερού βαρύτητας και του ατµώδους νερού για αύξηση της υγρασίας του εδάφους γύρω από τα ηλεκτρόδια γείωσης. Σχήµα 2.7.2: ιάγραµµα της κίνησης των υπογείων υδάτων[15] 49

50 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ Από το Σχήµα και συγκεκριµένα από την καµπύλη 3 (CURVE 3), φαίνεται η επίδραση της θερµοκρασίας στην ειδική αντίσταση αµµώδους και πηλώδους εδάφους µε περιεχόµενο υγρασίας 15,2% κατά βάρος. Χαρακτηριστικά, µπορεί να λεχθεί ότι για θερµοκρασίες µεγαλύτερες του µηδενός, η επίδραση είναι σχεδόν αµελητέα, ενώ για υπό του µηδενός θερµοκρασίες παρουσιάζεται ραγδαία αύξηση της ειδικής αντίστασης. Γενικά η µεταβολή της αντίστασης του εδάφους µε τη θερµοκρασία φθάνει περίπου το 30% κατά τη διάρκεια του έτους. Ιανουάριο µε Φεβρουάριο είναι υψηλότερη, ενώ Ιούλιο µε Αύγουστο χαµηλότερη. ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΤΑΣΗΣ Για γειωτές µήκους 10m ή µεγαλύτερο, υπό κρουστικές τάσεις έχει παρατηρηθεί αύξηση της τιµής της αντίστασης. Σε αρνητικές κρουστικές τάσεις 0,3/30µs(χρόνος µετώπου/χρόνος ουράς), η µεταβατική αντίσταση θεµελιακού γειωτή κυµαίνεται µεταξύ των τιµών 3Ω και 26Ω. Η αύξηση της τιµής της αντίστασης γίνεται στο µέτωπο της τάσης. Η αντίσταση σε κρουστικές τάσεις χαρακτηρίζεται και σαν κρουστική αντίσταση. 50

51 Σχήµα 2.7.3: Επίδραση υγρασίας, θερµοκρασίας και άλατος στην ειδική αντίσταση του εδάφους [1] ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΩΝ ΚΟΚΚΩΝ Το µέγεθος των κόκκων είναι µια παράµετρος που θα µπορούσε να περιληφθεί στον τύπο του εδάφους, αλλά αναφέρεται ξεχωριστά λόγω της σηµαντικότητας της επίδρασης της στην τιµή της ειδικής αντίστασης του εδάφους. Η τελευταία αυξάνεται, αυξανοµένου του µεγέθους των κόκκων. Επιπλέον, η κατανοµή των κόκκων µέσα στο έδαφος καθώς και το µέγεθος αυτών, επιδρούν στον τρόπο κατακράτησης της υγρασίας, όπου όταν οι κόκκοι παρουσιάζουν µεγάλο µέγεθος, η υγρασία κατακρατείται λόγω της επιφανειακής τάσης. Σε περίπτωση ανοµοιοµορφίας του µεγέθους των κόκκων, οι µικροί σε µέγεθος κόκκοι συµπληρώνουν τους θύλακες αέρα που δηµιουργούνται από την παρουσία των µεγάλων κόκκων, µε αποτέλεσµα το έδαφος να γίνεται πιο συµπαγές και να µειώνεται η ειδική του αντίσταση. 51

52 ΕΝΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΕ ΙΟΥ Αν η ένταση του ηλεκτρικού πεδίου ξεπεράσει µια κρίσιµη τιµή, η οποία ονοµάζεται διηλεκτρική αντοχή, τότε επηρεάζεται η τιµή της ειδικής αντίστασης του εδάφους. Η τελευταία, διαφέρει για κάθε τύπο εδάφους, και είναι της τάξης µερικών kv/cm. Σε περίπτωση που το ηλεκτρικό πεδίο υπερβεί την κρίσιµη τιµή, ξεκινούν διασπάσεις γύρω από την επιφάνεια του ηλεκτροδίου, που αυξάνουν το ενεργό του µέγεθος έως ότου η τιµή του πεδίου να πέσει κάτω από την κρίσιµη. Λόγω του ότι συνήθως τα συστήµατα γείωσης ειδικά σε υποσταθµούς σχεδιάζονται ώστε να υπακούν σε πολύ αυστηρότερα κριτήρια, το πεδίο µπορεί πάντα να θεωρείται κάτω από την κρίσιµη τιµή. ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ Η ειδική αντίσταση του εδάφους στην περιοχή των ηλεκτροδίων γείωσης µπορεί να επηρεαστεί από το ρεύµα των ηλεκτροδίων προς το γύρω έδαφος. Τα θερµικά χαρακτηριστικά και το ποσοστό υγρασίας του εδάφους θα καθορίσει αν ένα ρεύµα, συγκεκριµένου µεγέθους και διάρκειας, θα προκαλέσει σηµαντική ξήρανση και εποµένως, αύξηση της πραγµατικής ειδικής αντίστασης του εδάφους. Μια συντηρητική τιµή της πυκνότητας ρεύµατος, είναι να µην υπερβαίνει τα 200 Α/m 2 sec. 52

53 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γενικά περί ισοδυναµικών επιφανειών Η εργασία στο σπίτι, στο εργοστάσιο και γενικά στην βιοµηχανία συν τω χρόνο απλοποιείται, εφαρµόζονται συνέχεια νέες τεχνολογίες που απαιτούν επίσης νέα υλικά, τα δε µηχανήµατα γίνονται όλο και πιο σύνθετα. Ας πάρουµε για παράδειγµα την πιο απλή περίπτωση που συναντούµε κάθε µέρα, τον χώρο της εργασίας µιας νοικοκυράς, την κουζίνα. Προ ετών δεν υπήρχε καµία άλλη ηλεκτρική συσκευή µέσα στην κουζίνα παρά µόνο µία ηλεκτρική κουζίνα και ένα ηλεκτρικό ψυγείο. Σήµερα όµως βλέπουµε µια πληθώρα ηλεκτρικών συσκευών που δεν απαιτούν µόνο µία ηλεκτρική παροχή αλλά και µία παροχή νερού, όπως πχ ηλεκτρικός θερµοσίφωνας, πλυντήριο πιάτων, ρούχων, κ.λπ. Συχνά έχει εµφανιστεί και διαπιστωθεί ότι κάποιο άτοµο ακουµπά χωρίς να το θέλει την ηλεκτρική κουζίνα και το σώµα της κεντρικής θέρµανσης ή την βρύση παροχής νερού και τότε νοιώθει το ηλεκτρικό ρεύµα να τον τινάζει. Αυτό σηµαίνει ότι υπάρχει µία διαφορά δυναµικού µεταξύ αυτών των επιφανειών που εάν αυτή είναι αρκετά µεγάλη δεν αποκλείεται να συµβεί ένα θανατηφόρο ατύχηµα. Σε µία άλλη περίπτωση βρίσκεται µέσα στην µπανιέρα του η δε µπανιέρα είναι γεµάτη µε νερό και σε µία στιγµή πάει να ανοίξει την βρύση για ζεστό ή κρύο νερό παθαίνει ηλεκτροπληξία. Κάτι τέτοιο θα συνέβαινε εφόσον ο σωλήνας ύδρευσης θα µετέφερε µία κάποια ηλεκτρική τάση µε αποτέλεσµα το λουόµενο άτοµο να δεχθεί µία θανατηφόρα ροή ρεύµατος. 53

54 Το παραπάνω παραδείγµατα µας δείχνουν ότι πρέπει µε µεγάλη προσοχή να δηµιουργηθούν <<ισοδυναµικές συνδέσεις>> ώστε να αποφευχθούν τέτοια θανατηφόρα ατυχήµατα. 3.2 Θεµελιακή γείωση Σύµφωνα µε το Πρότυπο ΕΛΟΤ HD , θεµελιακή γείωση θεωρείται η γείωση που αποτελείται από έναν καλό αγωγό (στρογγυλό ή ταινία) που είναι θαµµένος στο έδαφος κάτω από τη θεµελίωση του κτιρίου, ή κατά προτίµηση εγκιβωτισµένος στο σκυρόδεµα της θεµελίωσης σε άµεση σύνδεση µε τον οπλισµό και σχηµατίζει έναν κλειστό δακτύλιο.[10] Με βάση την Υπουργική απόφαση που δηµοσιεύτηκε στο δεύτερο τεύχος της Εφηµερίδας της Κυβέρνησης, αριθµός φύλλου 470,της 5ης Μαρτίου 2004 και τίθεται σε πλήρη ισχύ από τον Μάρτιο του 2006 το Πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384, προβλέπεται η θεµελιακή γείωση ως βασική γείωση προστασίας και λειτουργίας σε όλες τις νέες ανεγειρόµενες οικοδοµές. Η πλέον γνωστή µέχρι σήµερα γείωση αποτελείται από ένα η περισσότερα µεταλλικά στοιχεία κατασκευασµένα από χαλκό ή χάλυβα θερµά επιψευδαργυρωµένο ή ανοξείδωτο χάλυβα, διαφόρων τύπων και διαστάσεων όπως ράβδοι, γυµνοί αγωγοί, πλάκες τα οποία συνδέονται αγώγιµα µεταξύ τους. Οι κατασκευές αυτές ή κοινώς ηλεκτρόδια γείωσης µπήγονται ή θάβονται στη γη σχηµατίζοντας οποιοδήποτε κανονικό ή ακανόνιστο σχήµα όπως τρίγωνο, πολύγωνο, δακτύλιο, κλπ. Προκειµένου να αποκτήσουν την καλύτερη αγώγιµη σύνδεσή τους µε τη γη, επιδιώκεται η τοποθέτηση να γίνεται σε µαλακά εδάφη καλής αγωγιµότητας ή αν αυτό δεν είναι δυνατό, να περιβάλλονται µε φυσικά βελτιωτικά υλικά, ή µε βιοµηχανοποιηµένα βελτιωτικά υλικά µε πρόσθετες ιδιότητες που δεν έχουν τα φυσικά, ή ακόµη, όσο και αν φαινόταν πριν από µερικά χρόνια παράξενο, µε σκυρόδεµα, εγκιβωτίζοντας το ηλεκτρόδιο γείωσης στη θεµελίωση του κτιρίου. 54

55 Η θεµελιακή γείωση κατασκευάζεται στα θεµέλια του κτιρίου και κυρίως στις περιµετρικές πεδιλοδοκούς. Συνηθέστερα το ηλεκτρόδιο θεµελιακής γείωσης είναι αγωγός ορθογωνικής διατοµής (ταινία) χαλύβδινος, θερµά επιψευδαργυρωµένος ή χαλκός, ελάχιστων διαστάσεων 30χ3mm και 30χ2mm, αντίστοιχα. Εικόνα 3.1: [13] Εικόνα: 3.2 [13] 55

56 3.3 Ιδιότητες θεµελιακής γείωσης Η θεµελιακή γείωση έχει όλες τις ιδιότητες µίας ιδανικής γείωσης καθώς συνδέεται ηλεκτρικά µε τον οπλισµό του κτιρίου, αποκτώντας τιµή αντίστασης σχεδόν πάντοτε µικρότερη από την τιµή οποιουδήποτε αλλού τύπου γείωσης. Η ύπαρξη και η συνεχείς λειτουργία της θεµελιακής γείωσης είναι εγγυηµένη όσο και η ύπαρξη του κτιρίου, παρουσιάζοντας παράλληλα τα εξής πλεονεκτήµατα:[10] - Έχει σχεδόν πάντοτε χαµηλή τιµή αντίστασης, µικρότερη έναντι οποιουδήποτε αλλού τύπου γείωσης, γιατί καθώς συνδέεται ηλεκτρικά µε τον οπλισµό του κτιρίου, προστίθεται στο όλο µήκος της το συνολικό µήκος του οπλισµού και διότι εγκαθίσταται σε σχετικά µεγάλο βάθος, όπου η συγκέντρωση υγρασίας στο υπέδαφος είναι µεγαλύτερη αποκτώντας έτσι όλες τις ιδιότητες µίας ιδανικής γείωσης. - Παρουσιάζει σταθερή τιµή αντίστασης σε όλη την διάρκεια του έτους διότι λόγω του βάθους που εγκαθίσταται, η συγκέντρωση υγρασίας του υπεδάφους είναι σχεδόν σταθερή. - Ο εγκιβωτισµός της µέσα στο παχύ σκυρόδεµα της θεµελίωσης της παρέχει πλήρη µηχανική προστασία από εκσκαφές συνεργείων ΟΤΕ, ΕΗ, ΕΥΑΠ, κηπουρικές εργασίες κλπ. Και λόγω της αλκαλικής υφής του σκυροδέµατος, µακροχρόνια αντοχή σε διάβρωση όσο και εκείνη του οπλισµού του κτιρίου. 56

57 - Λόγω της µικρής αντίστασης που έχει και λόγω του βάθους που βρίσκεται, οι τυχόν βηµατικές τάσεις που αναπτύσσονται εκτός του κτιρίου είναι συνήθως σε τιµές µικρότερες από τις µέγιστες αποδεκτές, χωρίς την ανάγκη λήψης πρόσθετων µέτρων που απαιτούν οι άλλες µορφές γειώσεων, ενώ στο εσωτερικό η εξάλειψη τους είναι πλήρης, λόγω της διασύνδεσή της µε τον οπλισµό. - Η έκταση της στη θεµελίωση του κτιρίου περιµετρικά και εγκάρσια, καθιστούν την προστασία από τάσεις επαφής εύκολη υπόθεση καθώς και οι δηµιουργούµενες ισοδυναµικές επιφάνειες δεν επιτρέπουν την ανάπτυξη επικινδύνων τάσεων σε µηχανήµατα και µεταλλικές εγκαταστάσεις που βρίσκονται στους χώρους αυτούς. - Είναι εύκολη η πρόβλεψη αναµονών για την πραγµατοποίηση των ισοδυναµικών συνδέσεων των µεταλλικών µερών και στοιχείων του κτιρίου σε οποιαδήποτε θέση και αν βρίσκονται π.χ. είσοδοι κοινωφελών δικτύων, κέντρων ΣΕΠ, λουτρών κλπ. - Παρουσιάζει ευελιξία έναντι άλλων τύπων γειώσεων καθώς µπορεί να χρησιµοποιηθεί παράλληλα και για γείωση Συστήµατος Αντικεραυνικής Προστασίας (ΣΑΠ) µειώνοντας σηµαντικά το κόστος της σε µελλοντική εγκατάστασή της. Έχοντας µόνο προβλέψει την εγκατάσταση τους συστήµατος καθόδων µέσα στα υποστυλώµατα είναι δυνατή η µελλοντική ολοκλήρωση του µε την εγκατάστασή µόνο του συλλεκτήριου συστήµατος. 57

58 - Το κόστος της είναι χαµηλότερο από άλλων τύπων γειώσεων που παρέχουν το ίδιο µε την θεµελιακή γείωση αποτέλεσµα, χωρίς να ληφθεί υπόψη η παράµετρος της διαχρονικότητάς της. Για την εγκατάστασή της δεν απαιτείται ιδιαίτερος χώρος ούτε επιπλέων χωµατουργικές εργασίες, όπως άλλοι τύποι γειώσεων. - Με την πρόβλεψη αναµονών στη στάθµη του περιβάλλοντος χώρου είναι δυνατή η σύνδεσή της µε πρόσθετα ηλεκτρόδια γείωσης στην περίπτωση που κριθεί αναγκαία η βελτίωση της.. Εικόνα 3.3: Λεπτοµέρειες θεµελιακής γείωσης 58

59 3.4 Σχεδιασµός θεµελιακής γείωσης αντικεραυνικής προστασίας Χάραξη όδευσης - κριτήρια απαιτήσεις [10] Η θεµελιακή γείωση µπορεί να χρησιµοποιηθεί και ως γείωση Συστήµατος Αντικεραυνικής Προστασίας (ΣΑΠ) λαµβάνοντας υπόψη τις πρόσθετες ειδικές απαιτήσεις σχεδιασµού και κατασκευής της και υιοθετώντας τις αυστηρότερες που ορίζονται από όλες τις εφαρµογές που καλείται να καλύψει. Σύµφωνα µε το ευρωπαϊκό Πρότυπο ΕΛΟΤ EN :2006 Προστασία κατασκευών από κεραυνός και µε το διεθνούς IEC :2006 Protection against lightning Part 3: Physical damage to structures and life hazard, η θεµελιακή γείωση κατατάσσεται στη διάταξη γείωσης τύπου Β και πρέπει να ικανοποιεί τις οριζόµενες ως προς σε αυτό απαιτήσεις. Σύµφωνα πάντα µε τα ίδια πρότυπα αποτελεί την προτιµητέα µορφή γείωσης του ΣΑΠ, διότι µεταξύ άλλων, όπως προαναφέρθηκε: -Στο µήκος του ηλεκτροδίου της προστίθεται το µήκος του οπλισµού µε τις διακλαδώσεις του, µε αποτέλεσµα η συνολική τιµή της σύνθετης αντίστασης (ωµική+ επαγωγική) να είναι πολύ χαµηλή και η αναπτυσσόµενη υπέρταση, ως προς την µηδενική τιµή της γης, να είναι πολύ µικρότερης τιµής από εκείνη που αναπτύσσεται σε οποιοδήποτε άλλο τύπο γείωσης. -Λόγω της διασύνδεσης του οπλισµού του κτιρίου επιτυγχάνονται εκτεταµένες ισοδυναµικές επιφάνειες, µη επιτρέποντας την ανάπτυξη επικίνδυνων τάσεων επαφής. -Σε συνδυασµό µε τον εγκιβωτισµό του συστήµατος των καθόδων στα υποστυλώµατα, µειώνεται σηµαντικά το κόστος συντήρησης της Αντικεραυνικής Προστασίας, ενώ επιλύει αρχιτεκτονικά προβλήµατα που τυχόν δηµιουργούνται όταν οι αγωγοί καθόδου είναι εξωτερικά του κτιρίου. 59

60 Για τον σχεδιασµό της όδευσης του ηλεκτροδίου γείωσης προβλέπονται επιπλέον αναµονές στις θέσεις των υποστυλωµάτων όπου ο Μηχανικός µελετητής των ηλεκτροµηχανολογικών εγκαταστάσεων έχει ορίσει να εγκατασταθούν οι κάθοδοι που θα συνδέσουν την γείωση µε το συλλεκτήριο σύστηµα, τον αγωγό όπου θα πραγµατοποιηθεί η ΚΙΣ του ΣΑΠ, µε τον ακροδέκτη ή τον ζυγό γείωσης (βλ. εικόνα 3.4), εφόσον χρησιµοποιηθεί και ως γείωση προστασίας της ηλεκτρικής εγκατάσταση. Εικόνα 3.4: Θεµελιακή γείωση µε πρόβλεψη και ως γείωση ΣΑΠ. [10] 60

61 Ειδικές απαιτήσεις Ελάχιστο µήκος ηλεκτροδίου Η θεµελιακή γείωση για να είναι κατάλληλη και για γείωση ΣΑΠ, πρέπει πέρα από τις απαιτήσεις που ορίζονται από τις άλλες εφαρµογές που ταυτόχρονα εξυπηρετεί, να ικανοποιεί τις σχεδιαστικές απαιτήσεις που αναφέρονται στο ευρωπαϊκό Πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ :2006, κεφάλαιο Ειδικότερα:[8,10] - Η ακτίνα [r e ] που αντιστοιχεί σε κύκλο ίσου εµβαδού µε το εµβαδό της επιφάνειας [Ε] που περικλείεται από την θεµελιακή γείωση πρέπει να είναι µεγαλύτερη ή ίση από το µήκος του οριζόντιου ηλεκτρόδιου γείωσης [l 1 ] (σχέση 1) πού προκύπτει από το ιάγραµµα 1. r e l 1 Σχέση 1.[8] Όπου [l 1 ] είναι το µήκος του οριζοντίου ηλεκτροδίου που ορίζεται µε βάση την ειδική αντίσταση του εδάφους και τις στάθµης προστασίας σχεδιασµού της αντικεραυνικής προστασίας του συγκεκριµένου κτιρίου, όπως αποτυπώνεται στο διάγραµµα 1. Εάν δεν ικανοποιείται η παραπάνω προϋπόθεση τότε ανεξαρτήτως του τελικού αποτελέσµατος, θα πρέπει να προστεθούν ηλεκτρόδια γείωσης συνολικού µήκος [l r ] βάση της σχέσης (2): l r = l 1 - r e Σχέση 2.[8] 61

62 ιάγραµµα 1: Ελάχιστο µήκος οριζοντίου ηλεκτροδίου γείωσης[l 1 ] [16] Το πρόσθετο µήκος [l r ] είναι δυνατό να εγκατασταθεί είτε εσωτερικά του δακτυλίου, συνδέοντας δύο εκ διαµέτρου απέναντι πλευρές του δακτυλίου (βλ. εικόνα 3.4), ή µε την προσθήκη εξωτερικά της περιµέτρου της θεµελίωσης (βλ. εικόνα 3.6), ακτινικά σε οριζόντια ηλεκτρόδια συνολικού µήκους [l r ] ή µε την έµπηξη κατακόρυφων ράβδων γείωσης µε συνολικό µήκος [l ν ], Όπου: l ν= (l r /2 ) Σχέση 3.[8] 62

63 Πίνακας 1 Εικόνα 3.4: Πρόσθετο µήκος ηλεκτροδίου εντός της θεµελίωσης [10] Το πρόσθετο µήκος ηλεκτροδίου που θα εγκατασταθεί εσωτερικά της περιµέτρου της θεµελιακής γείωσης απαιτείται να τοποθετηθεί εντός των εγκάρσιων πεδιλοδοκών και να είναι συµµετρικά κατανεµηµένο ως προς το γεωµετρικό σχήµα που περικλείει η περίµετρος του ηλεκτροδίου γείωσης. Τα δε σηµεία σύνδεσης του να συµπίπτουν µε τη σύνδεση αντίστοιχων καθόδων µε τη θεµελιακή γείωση, εάν υπάρχουν (Εικόνα 3.4 και Εικόνα 3.5). 63

64 Εικόνα 3.5: Όδευση ηλεκτροδίου γείωσης στις περιµετρικές και εγκάρσιους πεδιλοδοκούς [10] Πίνακας 2 Σε περίπτωση που το επί πλέον µήκος ηλεκτροδίου εγκατασταθεί εξωτερικά της περιµέτρου της θεµελίωσης τότε πρέπει το πλήθος τον θέσεων εγκατάστασης των ηλεκτροδίων γείωσης να είναι τουλάχιστον ίσο µε το πλήθος των καθόδων και να συνδέονται στη θεµελιακή γείωση στις θέσεις όπου συνδέονται και οι κάθοδοι ( Εικόνα 3.6). Το πλήθος των επιπλέον ηλεκτροδίων δεν µπορεί να είναι µικρότερο των δύο, έστω και αν υπάρχει µόνο µία κάθοδος. 64

65 Πίνακας 3 Εικόνα 3.6: Πρόσθετο µήκος ηλεκτροδίου εκτός τις θεµελίωσης [10] Η µορφή των πρόσθετων ηλεκτροδίων που εγκαθίστανται εξωτερικά της περιµέτρου της θεµελιακής γείωσης µπορεί να είναι ακτινικά διατεταγµένοι οριζόντιοι αγωγοί που απεικονίζονται στην Εικόνα 3.7, κατακόρυφες ράβδοι στην Εικόνα 3.8, και πλάκες γείωσης. Συνιστάται η τοποθέτηση των πρόσθετων ηλεκτροδίων να γίνετε σε απόσταση τουλάχιστον 3m από την περίµετρο του κτιρίου ώστε να µην υπάρχει αλληλοεπικάλυψη των περιοχών επιρροής θεµελιακής γείωσης και πρόσθετου ηλεκτροδίου γείωσης. 65

66 Εικόνα 3.7: [10] Εικόνα 3.8: [10] Για λόγους προστασίας από διάβρωση οι αναµονές που θα αφεθούν εκτός της θεµελιακής γείωσης, τα πρόσθετα ηλεκτρόδια και τα εξαρτήµατα που θα χρησιµοποιηθούν εκτός του σκυροδέµατος, απαιτείται να είναι από χαλκό ή από ανοξείδωτο χάλυβα. 66

67 Εικόνες από αναµονές σε θεµελιακή γείωση. Εικόνα 3.9: [13] 67

68 Εικόνα 3.10: [13] Κύριες Ισοδυναµικές Συνδέσεις ΣΑΠ Σύµφωνα µε το ευρωπαϊκό Πρότυπο ΕΛΟΤ EN :2006 και το διεθνές IEC :2006, οι ΚΙΣ αναγκαία εντάσσονται στο εσωτερικό ΣΑΠ, είναι οι ίδιες που ορίζονται και στον ΕΛΟΤ 384, οι οποίες θα πρέπει να πραγµατοποιούνται µε άµεση σύνδεση ή µέσω σπινθηριστή σε ακροδέκτη ή ζυγό γείωσης.[10] Αναλυτικά οι ΚΙΣ που απαιτούνται να πραγµατοποιηθούν είναι: 68

69 - ο κύριος αγωγός προστασίας [ΡΕ], (άµεση σύνδεση), - τα εισερχόµενα στο κτίριο µεταλλικά δίκτυα, (µέσω σπινθηριστή), - Τα ξένα στοιχεία, εσωτερικά του κτιρίου, όπως: το δίκτυο πυρόσβεσης, (άµεση σύνδεση). Πρόβλεψη ακροδεκτών γείωσης σε εσωτερικές θέσεις του κτιρίου για ΚΙΣ του ΣΑΠ είναι αναγκαίο να προβλέπονται όταν οι αγώγιµες κατασκευές που θα ενταχθούν στο ΚΙΣ απέχουν απόσταση µεγαλύτερη των 20m από ακροδέκτη η ζυγό γείωσης της περιµέτρου του κτιρίου. Στην πράξη, επειδή πολλές φορές είναι δύσκολο να οριστούν εκ τον προτέρων οι ακριβείς θέσεις των εσωτερικών ΚΙΣ, συνιστάται, όταν από την χρήση του κτιρίου πιθανολογείται η ανάγκη τέτοιων συνδέσεων στη φάση του σχεδιασµού της γείωσης, να προβλέπονται οδεύσεις του ηλεκτροδίου γείωσης κατά µήκος των εγκάρσιων ή και των διαµήκων πεδιλοδοκών, ώστε να σχηµατίζεται πλέγµα µε πλευρές ίσες ή µικρότερες των 20m και η κατασκευή ακροδεκτών γείωσης κάθε 20m, όπως φαίνεται στην Εικόνα Εικόνα 3.11: Πλέγµα για ΚΙΣ στο ΣΑΠ [10] 69

70 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Εισαγωγή Η αντικεραυνική προστασία είναι ένα σύνθετο αντικείµενο που συνδυάζει το φυσικό φαινόµενο του κεραυνού και τα µέσα που µπορούν να χρησιµοποιηθούν ως προστασία έναντι των πληγµάτων του. Αν και το µεγαλύτερο µέρος του κεραυνού διοχετεύεται στη γη υπάρχουν περιπτώσεις που ένας κεραυνός να έχει επικίνδυνες επιπτώσεις σε διάφορες κατασκευές ή ακόµα και στον ανθρώπινο παράγοντα. Σκοπός ενός συστήµατος αντικεραυνικής προστασίας είναι εάν πληγεί από κεραυνό άµεσα ή έµµεσα να διοχετεύσει το ρεύµα της εκκένωσης ελεγχόµενα στη γη και να περιορίσει όσο το δυνατόν περισσότερο τις ζηµιές στην εγκατάσταση που έχει σύστηµα αντικεραυνικής προστασίας. 4.1 Σχεδιασµός του συστήµατος αντικεραυνικής προστασίας 70

71 Ως σύστηµα αντικεραυνικής προστασίας ορίζεται το πλήρες σύστηµα που χρησιµοποιείται για να προστατεύσει µία εγκατάσταση ή ακόµα και ολόκληρη την περιοχή της εγκατάστασης από τα πλήγµατα κεραυνών. Το σύστηµα αντικεραυνικής προστασίας ονοµάζεται και ΣΑΠ. Οι επιστήµονες µέχρι και σήµερα δεν έχουν ανακαλύψει µεθόδους έτσι ώστε να µπορέσουν να εµποδίσουν το σχηµατισµό κεραυνού ή να τον εµποδίσουν να πλήξει µια κατασκευή. Ουσιαστικά η µέθοδος που χρησιµοποιείται για αντικεραυνική προστασία φαίνεται στο παραπάνω σχεδιάγραµµα. 4.2 Μη συµβατικές διατάξεις σύλληψης του κεραυνού Οι επιστήµονες τα τελευταία χρόνια υποστηρίζουν ότι ένα σύστηµα αντικεραυνικής προστασίας µπορεί να βελτιωθεί αν χρησιµοποιήσουµε τις λεγόµενες ενεργές διατάξεις σύλληψης του κεραυνού οι οποίες υποτίθεται ότι αυξάνουν το πεδίο δράσης του συστήµατος. Υπάρχουν 3 τύποι ενεργών διατάξεων: 1. Τα ραδιενεργά αλεξικέραυνα Τα ραδιενεργά αλεξικέραυνα αποτελούν συλλεκτήριες διατάξεις τύπου ράβδου µε ραδιενεργή ουσία στην απόληξη της ράβδου οι οποίες θεωρείται ότι επεκτείνουν την ακτίνα σύλληψης της ακίδας και διευκολύνουν την εκκίνηση θετικών leader µέσω πρόσθετου ιονισµού του αέρα. Τα λεγόµενα αυτά έχουν εξετασθεί τόσο πειραµατικά όσο και θεωρητικά και έχει αποδειχθεί ότι τα ραδιενεργά αλεξικέραυνα δεν παρέχουν βελτιωµένη προστασία και επιπλέον έχουν απαγορευθεί µε απόφαση της Ελληνικής Επιτροπής Ατοµικής Ενέργειας ως επικίνδυνα για τη δηµόσια υγεία. 71

72 Εικόνα 4.1: Αλεξικέραυνου ραδιενεργού τύπου [5] 2. Τα αλεξικέραυνα απώθησης κεραυνού Τα αλεξικέραυνα απώθησης κεραυνού αποτελούν συλλεκτήριες διατάξεις τύπου ράβδου αλλά µε πολλές ακίδες στην απόληξή της σφαιρικά κατανεµηµένες. Υποστηρίζεται ότι οι πολλές ακίδες δηµιουργούν χωρικό φορτίο γύρω από ην απόληξη της ράβδου που εξουδετερώνει µέρος του φορτίου του σύννεφου που προσεγγίζει τη περιοχή της, παρεµποδίζοντας µε τον τρόπο αυτό τη φάση του οχετού επιστροφής επεκτείνοντας εποµένως τη παρεχόµενη προστασία. Τα συγκεκριµένα αλεξικέραυνα δεν προβλέπονται από κανένα διεθνή οργανισµό. Εικόνα 4.2: Αλεξικέραυνο απώθησης κεραυνού [5] 72

73 3. Τα αλεξικέραυνα πρώιµου οχετού Τα αλεξικέραυνα πρώιµου οχετού είναι συλλεκτήριες διατάξεις τύπου ράβδου οι οποίες ενσωµατώνουν ένα µηχανισµό σκανδαλισµού ο οποίος στέλνει παλµούς υψηλής τάσης στην απόληξη της ράβδου όταν τα φορτισµένα σύννεφα καταφθάνουν στη περιοχή εγκατάστασής τους. Η χρήση τους προβλέπεται από τους κανονισµούς διαφόρων χωρών όπως είναι η Γαλλία, η Ισπανία και έχουν ήδη εγκατασταθεί και σε πολλές κατασκευές αν και η αποτελεσµατικότητά τους ακόµη δεν έχει αποδειχθεί ικανοποιητικά και οι επιστήµονες παραµένουν επιφυλακτικοί. Εικόνα 4.3: Αλεξικέραυνο πρώιµου οχετού [5] 73

74 4.3 Αποτίµηση κινδύνου από πλήγµα κεραυνού Απόλυτη προστασία έναντι πληγµάτων κεραυνού µπορεί να εξασφαλισθεί µόνο εσωκλείοντας πλήρως την υπό προστασία κατασκευή εντός ενός κελύφους µε παχιά µεταλλικά τοιχώµατα (κλωβός Faraday). Αν και η µέθοδος αυτή εφαρµόζεται για τη προστασία ευαίσθητων ηλεκτρονικών διατάξεων όπου απαιτείται αδιάλειπτη και απρόσκοπη λειτουργία το ιδανικό αυτό σύστηµα αντικεραυνικής προστασίας είναι πρακτικά αδύνατο να υλοποιηθεί στις περισσότερες περιπτώσεις προστασίας κατασκευών. Ο σχεδιασµός ενός ΣΑΠ µιας κατασκευής είναι πάντα ένας συµβιβασµός µεταξύ της αποτελεσµατικότητας της προστασίας που αυτό παρέχει και του κόστους επένδυσης και συντήρησης του ηλεκτρολογικού εξοπλισµού που το συνιστά. Ένα τέτοιο σύστηµα δε µπορεί ποτέ να εξασφαλίσει την απόλυτη προστασία της κατασκευής ωστόσο µπορεί να µειώσει σε αποδεκτό βαθµό τις επιζήµιες επιπτώσεις του κεραυνού σ αυτήν. Γι αυτό το λόγο ο σχεδιασµός ενός συστήµατος αντικεραυνικής προστασίας µιας κατασκευής συνιστάται στην επιλογή της αποδεκτής στάθµης προστασίας. 4.4 Στάθµες προστασίας Η στάθµη προστασίας ενός συστήµατος αντικεραυνικής προστασίας σχετίζεται µε την πιθανότητα µε την οποία αυτό προστατεύει ένα χώρο από τις επιπτώσεις του κεραυνού, διαµορφώνει τα χαρακτηριστικά του όπως τις διαστάσεις του και κατατάσσει το ΣΑΠ σύµφωνα µε την αποτελεσµατικότητά του. Η σχέση µεταξύ της στάθµης και της αποτελεσµατικότητάς του ΣΑΠ δίνεται στο παρακάτω πίνακα

75 Πίνακας 4.4.1: Αποτελεσµατικότητα επιπέδων προστασίας Η αποτελεσµατικότητα του ΣΑΠ µειώνεται πηγαίνοντας από τη στάθµη προστασίας I στη στάθµη προστασίας IV. Σε κάθε στάθµη προστασίας αντιστοιχούν ανώτατα όρια τιµών των παραµέτρων του κεραυνού οι οποίες έχουν συγκεκριµένη πιθανότητα να µη ξεπεραστούν (πίνακας 4.4.2). Πίνακας 4.4.2: Τιµές των παραµέτρων του κεραυνού ανάλογα µε τη στάθµη προστασίας Παράµετροι που λαµβάνονται υπόψη για την επιλογή της κατάλληλης στάθµης προστασίας είναι οι διαστάσεις της εγκατάστασης, η τοποθεσία της και το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασµένο η κατασκευή. Επίσης είναι η κατηγορία στην οποία κατατάσσεται η εγκατάσταση ανάλογα µε τη χρήση της και τις συνέπειες τις οποίες θα έχει η καταστροφή της στον ανθρώπινο παράγοντα και στο περιβάλλον καθώς επίσης και η κεραυνική δραστηριότητα που αναπτύσσεται στη περιοχή που βρίσκεται η εγκατάσταση. Αναλυτικότερα για την επιλογή της κατάλληλης στάθµης προστασίας απαιτείται η γνώση της συχνότητας άµεσων κεραυνικών πληγµάτων της εγκατάστασης καθώς και της αποδεκτής συχνότητας κεραυνικών πληγµάτων της εγκατάστασης. 75

76 4.5 Εγκατάσταση συστήµατος αντικεραυνικής προστασίας Ένα σύστηµα αντικεραυνικής προστασίας αποτελείται από το εσωτερικό και το εξωτερικό σύστηµα αντικεραυνικής προστασίας. Τα δύο αυτά συστήµατα (εσωτερικό και εξωτερικό) χρησιµοποιούνται ή ξεχωριστά ή σε συνδυασµό ανάλογα µε τη προστασία που χρειάζεται. Η εξωτερική εγκατάσταση αντικεραυνικής προστασίας(εξωτερική ΕΑΠ) σκοπό έχει να συλλάβει το κεραυνό πριν πλήξει την υπό προστασία περιοχή και να διοχετεύσει το ρεύµα µε ασφάλεια στο έδαφος περιορίζοντας στο ελάχιστο τις θερµικές και µηχανικές επιδράσεις του. Η εσωτερική εγκατάσταση αντικεραυνικής προστασίας (εσωτερική ΕΑΠ) να προστατέψει το εσωτερικό της εγκατάστασης και να µειώσει στο ελάχιστο τις ηλεκτροµαγνητικές επιδράσεις του ρεύµατος του κεραυνού. 4.6 Εξωτερική ΕΑΠ Η εξωτερική ΕΑΠ αποτελείται από: Το συλλεκτήριο σύστηµα που προορίζεται να δέχεται τους κεραυνούς. Το σύστηµα αγωγών καθόδου το οποίο εξασφαλίζει την όδευση του ρεύµατος του κεραυνού από το συλλεκτήριο σύστηµα προς τη γη. Το σύστηµα γείωσης που άγει και διαχέει το ρεύµα του κεραυνού στο έδαφος. Επίσης ανάλογα µε τον τρόπο εγκατάστασης του συλλεκτήριου συστήµατος και του συστήµατος των αγωγών καθόδου σε σχέση µε τη κατασκευή που χρήζει προστασίας διακρίνεται σε δύο τύπους: 76

77 Τη µονωµένη εξωτερική ΕΑΠ, όπου το συλλεκτήριο σύστηµα και το σύστηµα των αγωγών καθόδου είναι τοποθετηµένα έτσι ώστε η οδός ροής του ρεύµατος του κεραυνού να µην έρχεται σε επαφή µε την κατασκευή. Τη µη µονωµένη εξωτερική ΕΑΠ, όπου το συλλεκτήριο σύστηµα και το σύστηµα των αγωγών καθόδου είναι τοποθετηµένα έτσι ώστε η οδός ροής του ρεύµατος του κεραυνού να µπορεί να έρχεται σε επαφή µε τη κατασκευή. Στις περισσότερες περιπτώσεις η εξωτερική ΕΑΠ µπορεί να είναι σε επαφή µε την κατασκευή που χρήζει προστασίας. Μονωµένη εξωτερική ΕΑΠ πρέπει να εγκαθίσταται όταν οι θερµικές επιπτώσεις στο σηµείο πλήγµατος ή στους αγωγούς που διαρρέονται από ρεύµα κεραυνού µπορεί να προκαλέσουν ζηµιά στη κατασκευή που χρήζει προστασία ή στο περιεχόµενό της. Τυπικές περιπτώσεις είναι κατασκευές µε εύφλεκτη επικάλυψη, εύφλεκτοι τοίχοι και χώροι µε κίνδυνο έκρηξης ή πυρκαγιάς. 4.7 Συλλεκτήριο σύστηµα Συλλεκτήριο σύστηµα ορίζεται το τµήµα της εξωτερικής ΕΑΠ που προορίζεται να δέχεται τους κεραυνούς. Η σχεδίασή του εξαρτάται από τη γεωµετρία της κατασκευής που χρήζει προστασία, την απαιτούµενη στάθµη προστασίας καθώς και τη µέθοδο που λήφθηκε υπόψη για το καθορισµό της ζώνης προστασίας. Το συλλεκτήριο σύστηµα µπορεί να αποτελείται από οποιουδήποτε συνδυασµό στοιχείων όπως ράβδοι, τεταµένα σύρµατα ή πλέγµατα αγωγών. Ο σχεδιασµός του συλλεκτήριου συστήµατος του ΣΑΠ είναι κατάλληλος εάν η κατασκευή που χρήζει προστασίας βρίσκεται εξ ολοκλήρου µέσα στη ζώνη προστασίας που αυτό παρέχει. 77

78 4.8 Ζώνη προστασίας Για τον προσδιορισµό της ζώνης προστασίας που παρέχει το συλλεκτήριο σύστηµα ενός ΣΑΠ χρησιµοποιούνται κυρίως τρείς µέθοδοι: Η µέθοδος της γωνίας προστασίας, Η µέθοδος της κυλιόµενης σφαίρας, Η µέθοδος πλέγµατος αγωγών. Για τα περισσότερα κτίρια απλής µορφής η µέθοδος της γωνίας προστασίας είναι πιο εύχρηστη, αλλά για σύνθετες µορφές συνιστάται η µέθοδος της κυλιόµενης σφαίρας. Η µέθοδος πλέγµατος αγωγών χρησιµοποιείται για να προστατέψει επίπεδες επιφάνειες. Μέθοδος της γωνίας προστασίας Με τη µέθοδο της γωνίας προστασίας η ζώνη προστασίας µίας κατακόρυφης ράβδου ύψους h t έχει τη µορφή ενός ορθού κυκλικού κώνου µε κορυφή την απόληξη της ράβδου. Παρακάτω υπάρχουν δύο τρόποι συλλεκτηρίου συστήµατος µε τη µέθοδο της γωνίας προστασίας. Εικόνα 4.4: Ζώνη προστασίας συλλεκτήριου συστήµατος µε τη µέθοδο της γωνίας προστασίας µε κατακόρυφη ράβδο. [5] 78

79 Εικόνα 4.5: Ζώνη προστασίας συλλεκτήριου συστήµατος µε τη µέθοδο της γωνίας προστασίας µε τεταµένο σύρµα. [5] Η ηµιγωνία κορυφής α του κώνου προστασίας λαµβάνει τιµές οι οποίες αναγράφονται στο παρακάτω πίνακα και εξαρτάται από την απαιτούµενη στάθµη προστασίας και το ύψος h πάνω από την επιφάνεια που χρήζει προστασίας. Η µέθοδος της γωνίας προστασίας έχει γεωµετρικούς περιορισµούς, συνιστάται για τον προσδιορισµό της ζώνης προστασίας σε κατασκευές απλής σχετικά γεωµετρίας και δεν επιτρέπεται να εφαρµόζεται εάν το ύψος h είναι µεγαλύτερο από την ακτίνα της κυλιόµενης σφαίρας. Πίνακας 4.8.1: Τιµές που παίρνει η ηµιγωνία α 79

80 Μέθοδος της κυλιόµενης σφαίρας Με τη µέθοδο της κυλιόµενης σφαίρας ο σχεδιασµός του συλλεκτήριου συστήµατος είναι κατάλληλος εάν κανένα σηµείο της κατασκευής που χρήζει προστασίας δεν έρχεται σε επαφή µε µία σφαίρα ακτίνας R εξαρτώµενης από τη στάθµη προστασίας που κυλιέται στο έδαφος γύρω από τη κορυφή της κατασκευής προς όλες τις διευθύνσεις. Κατά την κύλισή της η σφαίρα πρέπει να εφάπτεται µόνο στο έδαφος ή µόνο στο συλλεκτήριο σύστηµα ή και στα δύο, και τα σηµεία που αυτή δεν αγγίζει είναι προστατευµένα. Εποµένως συλλεκτήριοι αγωγοί πρέπει να εγκαθίστανται σε όλα τα σηµεία επαφής της κυλιόµενης σφαίρας µε την κατασκευή που χρήζει προστασία. Παράδειγµα σχεδίασης ζώνης προστασίας συλλεκτηρίου συστήµατος µε τη µέθοδο της κυλιόµενης σφαίρας υπάρχει στο παρακάτω σχήµα. Εικόνα 4.6: Ζώνη προστασίας συλλεκτήριου συστήµατος µε τη µέθοδο της κυλιόµενης σφαίρας όπου R>h t µε κατακόρυφη ράβδο. [5] 80

81 Εικόνα 4.7: Ζώνη προστασίας συλλεκτήριου συστήµατος µε τη µέθοδο της κυλιόµενης σφαίρας όπου R>h t µε τεταµένο σύρµα. [5] Αν είχαµε την περίπτωση δύο παράλληλων τεταµένων συρµάτων εγκατεστηµένων σε ύψος h πάνω από την επιφάνεια αναφοράς και σε απόσταση d µεταξύ τους, ή δύο ράβδων ύψους h η απόσταση εισχώρησης της κυλιόµενης σφαίρας ακτίνας R εντός του χώρου µεταξύ των συρµάτων ή των ράβδων µπορεί να υπολογιστεί από τη σχέση: Η παραπάνω σχέση ισχύει και στη περίπτωση τεσσάρων κατακόρυφων ράβδων ίσου ύψους h τοποθετηµένες στις γωνίες µιας τετράγωνης επιφάνειας όπου η απόσταση d είναι ίση µε τη διαγώνιο του σχηµατιζόµενου τετραγώνου από τις τέσσερις ράβδους. Η µέθοδος της κυλιόµενης σφαίρας εφαρµόζεται στον καθορισµό της ζώνης προστασίας τµηµάτων ή και περιοχών µιας κατασκευής πολύπλοκης γεωµετρίας ή στις περιπτώσεις όπου δεν µπορεί να γίνει εφαρµογή της µεθόδου γωνίας προστασίας. 81

82 Μέθοδος πλέγµατος αγωγών Με τη µέθοδο του πλέγµατος αγωγών θεωρούµε ότι εξασφαλίζεται η προστασία ολόκληρης της επιφάνειας εάν ικανοποιούνται τα παρακάτω: Οι αγωγοί του συλλεκτήριου συστήµατος τοποθετούνται: - Πάνω στις ακµές της οροφής. - Πάνω στις προεξοχές της οροφής. - Πάνω στις γραµµές της τοµής των κεκλιµένων επιφανειών της οροφής εφόσον η κλίση υπερβαίνει το 1/10. Οι πλευρικές επιφάνειες της κατασκευής σε ύψος µεγαλύτερο από τη τιµή τα επιλεγείσας ακτίνας της κυλιόµενης σφαίρας εφοδιάζονται µε συλλεκτήρια συστήµατα. Οι διαστάσεις του πλέγµατος δεν είναι µεγαλύτερες από τις τιµές που δίνονται στο πίνακα Καµία µεταλλική εγκατάσταση δεν προεξέχει του προστατευόµενου χώρου από τα συλλεκτήρια συστήµατα. Οι αγωγοί του συλλεκτήριου συστήµατος ακολουθούν όσο το δυνατόν σύντοµες και ευθείες οδεύσεις. Το δίκτυο του συλλεκτήριου συστήµατος πρέπει να διαµορφώνεται µε τέτοιο τρόπο ώστε το ρεύµα του κεραυνού να συναντά τουλάχιστον δύο χωριστές µεταλλικές οδεύσεις προς το σύστηµα γείωσης. 4.9 Στοιχεία που αποτελούν το συλλεκτήριο σύστηµα Τα στοιχεία που µπορούν να αποτελέσουν στοιχεία συλλεκτήριου συστήµατος είναι 2 τα τεχνητά και τα φυσικά. Τεχνητά στοιχεία που αποτελούν το συλλεκτήριο σύστηµα Οι ράβδοι, τα τεταµένα σύρµατα και το πλέγµα αγωγών θεωρούνται στοιχεία ισοδύναµα µεταξύ τους. Ο σχεδιασµός του συλλεκτήριου συστήµατος του ΣΑΠ µπορεί να γίνει µε 82

83 οποιαδήποτε από τα παραπάνω στοιχεία. Ακόµα και µε το συνδυασµό τους µπορεί να γίνει ένα πολύ δυνατό συλλεκτήριο σύστηµα. Αναλυτικότερα η χρήση ράβδων προτείνεται σε ΣΑΠ µονωµένης εξωτερικής εγκατάστασης αντικεραυνικής προστασίας για την προστασία απλών κατασκευών µικρών διαστάσεων ή µικρών τµηµάτων µεγάλων κατασκευών ενώ δεν προτείνεται όταν το ύψος της κατασκευής είναι µεγαλύτερο από την ακτίνα της κυλιόµενης σφαίρας σύµφωνα µε την επιλεγείσα στάθµη προστασίας. Από την άλλη η χρήση τεταµένων συρµάτων προτείνεται και για τις προηγούµενες περιπτώσεις αλλά και επιπλέον σε κατασκευές όπου ο λόγος µήκους προς πλάτος είναι µεγαλύτερος από 4. Φυσικά στοιχεία που αποτελούν το συλλεκτήριο σύστηµα Εκτός από τα τεχνητά στοιχεία που αποτελούν το συλλεκτήριο σύστηµα υπάρχουν και τα φυσικά. Φυσικά ονοµάζονται εκείνα τα στοιχεία που είναι µη εγκατεστηµένα συγκεκριµένα για αντικεραυνική προστασία αλλά εξαιτίας από το υλικό που είναι κατασκευασµένα µπορεί να χρησιµοποιηθούν επιπρόσθετα και ως στοιχεία του συστήµατος αντικεραυνικής προστασίας. Μεταλλικά τµήµατα µιας κατασκευής που µπορούν να αποτελέσουν φυσικά συλλεκτήρια στοιχεία είναι: 1. Μεταλλικά φύλλα που καλύπτουν τη κατασκευή υπό κάποιες προϋποθέσεις. 2. Μεταλλικά στοιχεία της κατασκευής της οροφής που βρίσκονται κάτω από µη µεταλλική οροφή υπό τη προϋπόθεση ότι το υπερκείµενο τµήµα µπορεί να εξαιρεθεί από τη κατασκευή που χρήζει προστασία. 3. Μεταλλικά µέρη όπως υδρορροές, διακοσµητικά στοιχεία, κ.α. των οποίων η διατοµή δεν είναι µικρότερη από αυτή που καθορίζεται για τα τυποποιηµένα στοιχεία του συλλεκτήριου συστήµατος. 83

84 4. Μεταλλικοί σωλήνες και δεξαµενές υπό τη προϋπόθεση ότι είναι κατασκευασµένα από υλικό ελάχιστου πάχους 2.5mm και ότι δε θα προκληθεί κίνδυνος ή οποιαδήποτε ανεπιθύµητη κατάσταση εάν διατρηθούν. 5. Μεταλλικοί σωλήνες και δεξαµενές υπό την προϋπόθεση ότι είναι κατασκευασµένα από υλικά πάχους τουλάχιστον ίσου µε τη τιµή t που δίνεται στο παρακάτω πίνακα και ότι η ανύψωση της θερµοκρασίας στην εσωτερική επιφάνεια στο σηµείο πλήγµατος δε συνεπάγεται κάποιο κίνδυνο για ανθρώπινη ζωή ή κάτι άλλο. Πίνακας 4.9.1: Ελάχιστο πάχος µεταλλικών φύλλων ή µεταλλικών αγωγών σε συλλεκτήρια συστήµατα 4.10 Σύστηµα αγωγών καθόδου Την απευθείας συνέχεια των στοιχείων του συλλεκτήριου συστήµατος αποτελούν οι αγωγοί καθόδου. Κατά την επιλογή του αριθµού και του τρόπου εγκατάστασής τους πρέπει να λαµβάνεται υπόψη ότι εάν το ρεύµα του κεραυνού επιµερίζεται σε πολλές οδούς όδευσης µειώνεται η πιθανότητα εµφάνισης δευτερογενών υπερπηδήσεων και περιορίζονται οι ηλεκτροµαγνητικές επιδράσεις στο εσωτερικό της κατασκευής. Γι αυτό το λόγο οι αγωγοί καθόδου πρέπει να κατανέµονται κατά το δυνατόν περιµετρικά της κατασκευής σε συµµετρική διάταξη. Ακόµη πρέπει να τοποθετούνται έτσι ώστε από το σηµείο πλήγµατος µέχρι τη γη να υπάρχουν αρκετές παράλληλες οδοί ροής του ρεύµατος, να εξασφαλίζεται η συντοµότερη και συνεχής όδευση του ρεύµατος του κεραυνού προς τη γη κατά το δυνατόν ευθεία και κατακόρυφη 84

85 όδευση και να γίνονται ισοδυναµικές συνδέσεις. Οι αγωγοί καθόδου όπως και οι συλλεκτήριοι αγωγοί θα πρέπει να στερεώνονται καλά ώστε οι µηχανικές επιδράσεις του ρεύµατος του κεραυνού ή άλλες καταπονήσεις να µην προκαλούν θραύση ή χαλάρωση των αγωγών. Ο αριθµός των συνδέσεων κατά µήκος των αγωγών πρέπει να είναι ο ελάχιστος δυνατός. Επίσης η στιβαρότητα των συνδέσεων πρέπει να εξασφαλίζεται µε µεθόδους όπως είναι η µπρουτζοκόλληση, το βίδωµα, η σύσφιξη και η ηλεκτροσυγκόλληση. Η εγκατάσταση των αγωγών καθόδου ανάλογα µε διάφορους παράγοντες: Εγκατάσταση αγωγών καθόδου µε µονωµένη εξωτερική ΕΑΠ Στην εγκατάσταση αγωγών καθόδου µε µονωµένη εξωτερική ΕΑΠ ο αριθµός των αγωγών καθόδου εξαρτάται από τα στοιχεία που συνιστούν το συλλεκτήριο σύστηµα. Τα στοιχεία αυτά είναι: 1. Αν το συλλεκτήριο σύστηµα αποτελείται από ράβδους σε ανεξάρτητους ιστούς ή ένα µόνο ιστό απαιτείται τουλάχιστον ένας αγωγός καθόδου για κάθε ιστό. Σε περίπτωση που οι ιστοί είναι από µέταλλο ή από ενδοσυνδεδεµένο χαλύβδινο οπλισµό δεν είναι αναγκαίος επιπρόσθετος αγωγός καθόδου. 2. Αν το συλλεκτήριο σύστηµα αποτελείται από ανεξάρτητα τεταµένα σύρµατα ή ένα µόνο σύρµα απαιτείται τουλάχιστον ένας αγωγός καθόδου για κάθε άκρο των συρµάτων. 3. Αν το συλλεκτήριο σύστηµα συνιστάται από πλέγµα αγωγών απαιτείται τουλάχιστον ένα αγωγός για κάθε κατασκευή στήριξης του πλέγµατος. Εγκατάσταση αγωγών καθόδου µε µη µονωµένη εξωτερική ΕΑΠ Για την εγκατάσταση αγωγών καθόδου µε µη µονωµένη εξωτερική ΕΑΠ που το συλλεκτήριο σύστηµα αποτελείται από ράβδους ή τεταµένα σύρµατα απαιτείται τουλάχιστον ένας αγωγός καθόδου για κάθε ράβδο ή για κάθε άκρο των συρµάτων. 85

86 Όταν το συλλεκτήριο συνιστάται από πλέγµα αγωγών οι αγωγοί καθόδου τουλάχιστον δύο τοποθετούνται περιµετρικά της κατασκευής που χρήζει προστασίας εξασφαλίζοντας ότι η µέση απόσταση µεταξύ τους να µην είναι µεγαλύτερη από τις τιµές του παρακάτω πίνακα Επιπλέον απαιτείται να γίνεται ισαπέχουσα τοποθέτηση των αγωγών καθόδου επί της περιµέτρου και όσο το δυνατόν πλησιέστερα στις γωνίες της κατασκευής. Επίσης πρέπει να συνδέονται µεταξύ τους µε τη βοήθεια οριζόντιων περιµετρικών δακτυλίων κοντά στη στάθµη του εδάφους καθώς και ανάλογα µε τις διαστάσεις της κατασκευής µε επιπλέον οριζόντιους περιµετρικούς δακτυλίους σε κατακόρυφα διαστήµατα όπως φαίνεται στο πίνακα Ακόµη συνιστάται η εγκατάσταση των αγωγών καθόδου και των περιµετρικών δακτυλίων να προβλέπει κάποια απόσταση µεταξύ αυτών και κάθε πόρτας ή παραθύρου της κατασκευής. Πίνακας : Μέση απόσταση µεταξύ των αγωγών καθόδου και µεταξύ των περιµετρικών δακτυλίων ανάλογα µε τη στάθµη προστασίας Η εγκατάσταση των αγωγών καθόδου επί της κατασκευής εξαρτάται από τα δοµικά στοιχεία της. Ειδικότερα οι αγωγοί καθόδου µπορούν να εγκαθίστανται ως ακολούθως: 1. Αν ο τοίχος της κατασκευής είναι από εύφλεκτο υλικό οι αγωγοί καθόδου µπορούν να εγκαθίστανται στην επιφάνεια των τοίχων υπό την προϋπόθεση ότι η ανύψωση της θερµοκρασίας τους λόγω της ροής του ρεύµατος του κεραυνού δεν είναι επικίνδυνη για το υλικό του τοίχου. 86

87 2. Αν ο τοίχος της κατασκευής είναι από εύφλεκτο υλικό και η ανύψωση της θερµοκρασίας των αγωγών καθόδου είναι επικίνδυνη, οι αγωγοί καθόδου πρέπει να τοποθετούνται έτσι ώστε η απόσταση µεταξύ αυτών και του τοίχου να είναι πάντοτε µεγαλύτερη από 0.1m. Μεταλλικά εξαρτήµατα στήριξης µπορούν να βρίσκονται σ επαφή µε το τοίχο. 3. Οι αγωγοί καθόδου δεν πρέπει να εγκαθίστανται µέσα σε οριζόντιες ή κατακόρυφες υδρορροές ακόµη και αν καλύπτονται µε µονωτικό υλικό διότι η υγρασία µπορεί να οδηγήσει στη διάβρωσή τους. Φυσικοί αγωγοί καθόδου ενός συστήµατος αντικεραυνικής προστασίας Ως φυσικοί αγωγοί καθόδου µιας κατασκευής µπορούν να χαρακτηριστούν τα εξής: 1. Μεταλλικές εγκαταστάσεις οι οποίες µπορούν να επικαλύπτονται µε µονωτικό υλικό υπό την προϋπόθεση ότι η ηλεκτρική συνέχεια µεταξύ των διαφόρων τµηµάτων τους είναι αξιόπιστη και στιβαρή και ότι οι διαστάσεις τους είναι τουλάχιστον ίσες µε αυτές που καθορίζονται για τους τυποποιηµένους αγωγούς καθόδου. 2. Ο µεταλλικός σκελετός ή ο ενδοσυνδεδεµένος χαλύβδινος οπλισµός του σκυροδέµατος της κατασκευής λαµβάνοντας υπόψη τον κίνδυνο ανεπιθύµητων µηχανικών επιδράσεων από τη ροή του ρεύµατος του κεραυνού, στις περιπτώσεις αυτές δεν είναι απαραίτητοι οριζόντιοι περιµετρικοί δακτύλιοι. 3. Στοιχεία των όψεων, προεξέχοντα κιγκλιδώµατα και επιµέρους κατασκευές των µεταλλικών όψεων υπό προϋποθέσεις διαστάσεων και στιβαρούς ηλεκτρικής συνέχειας. 87

88 Σύνδεσµοι ελέγχου αγωγών ενός συστήµατος αντικεραυνικής προστασίας Οι σύνδεσµοι ελέγχου τοποθετούνται στο σηµείο σύνδεσης κάθε αγωγού καθόδου µε το σύστηµα γείωσης έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα να ελέγχεται η ηλεκτρική συνέχεια του υπολοίπου κυκλώµατος της εξωτερικής ΕΑΠ. Επιπλέον µε τον τρόπο αυτό παρέχεται η δυνατότητα µέτρησης της αντίστασης γείωσης των ηλεκτροδίων γείωσης. Στις περιπτώσεις που έχουµε φυσικούς αγωγούς καθόδου ο σύνδεσµος ελέγχου δεν είναι απαραίτητος Σύστηµα γείωσης εξωτερικής ΕΑΠ Το σύστηµα γείωσης σκοπό έχει να µεταφέρει το ρεύµα µε ασφάλεια στο έδαφος µέσω των ηλεκτροδίων γείωσης χωρίς να αναπτύσσονται επικίνδυνες υπερτάσεις. Επίσης συνδέει ισοδυναµικά τους αγωγούς καθόδου όπου είναι εφικτό, να περιορίζει την ανύψωση του δυναµικού του εδάφους στη περιοχή του καθώς και να αναχαιτίζει το κεραυνό στη περίπτωση επιφανειακής διάσπασης του εδάφους. Αν και πάντα συνίσταται η όσον το δυνατόν χαµηλότερη τιµή αντίστασης γείωσης έχει περισσότερο σηµασία στην αποτελεσµατικότητα του συστήµατος γείωσης η µορφή και οι διαστάσεις του παρά η τιµή της αντίστασης γείωσης που παρουσιάζει. Από την άποψη της αντικεραυνικής προστασίας την καλύτερη λύση αποτελεί µια ενιαία γείωση ενσωµατωµένη στο κτίριο η οποία µπορεί να προσφέρει πλήρη προστασία σε όλες τις εγκαταστάσεις της κατασκευής. 88

89 Ηλεκτρόδια γείωσης Ένα ή περισσότερα περιµετρικά ηλεκτρόδια τύπου δακτυλίου, κατακόρυφα ή κεκλιµένα ηλεκτρόδια, ακτινικά ηλεκτρόδια και ηλεκτρόδια θεµελιακής γείωσης είναι τα καταλληλότερα σαν ηλεκτρόδια γείωσης. Επίσης πλάκες ή µικρά πλέγµατα αγωγών µπορούν να χρησιµοποιηθούν αλλά συνιστάται να αποφεύγονται όταν υπάρχει πιθανότητα διάβρωσης ειδικά στα σηµεία σύνδεσης. Επίσης καταλληλότερο είναι να χρησιµοποιούνται πολλά ηλεκτρόδια σωστά διατεταγµένα παρά ένα ηλεκτρόδιο µεγάλου µήκους διότι τα πολλά ηλεκτρόδια είναι πιο αποτελεσµατικά σε σχέση µε το ένα. Το ελάχιστο µήκος ενός ηλεκτροδίου γείωσης l 1 είναι συνάρτηση της απαιτούµενης στάθµης προστασίας και της ειδικής αντίστασης του εδάφους ρ. Σύµφωνα µε τον ΕΛΟΤ 1197 για ΣΑΠ στάθµης προστασίας II IV λαµβάνεται ίσο µε 5m ανεξάρτητα από την ειδική αντίσταση του εδάφους. Για ΣΑΠ στάθµης προστασία I λαµβάνεται ίσο µε 5m για ρ < 500Ω.m ενώ για µεγαλύτερες τιµές της ειδικής αντίστασης του εδάφους αυξάνει γραµµικά. Στη περίπτωση που ένα ΣΑΠ δεν περιλαµβάνει εξωτερική ΕΑΠ αλλά απαιτείται σύστηµα γείωσης µπορεί να χρησιµοποιηθεί ως διάταξη ηλεκτροδίων γείωσης ένα οριζόντιο ηλεκτρόδιο l 1 ή ένα κατακόρυφο µήκους 0.5l 1. Για τον ίδιο σκοπό µπορεί να χρησιµοποιηθεί η γείωση της ηλεκτρικής εγκατάστασης χαµηλής τάσης υπό την προϋπόθεση ότι το συνολικό µήκος των ηλεκτροδίων γείωσης είναι σύµφωνα µε τα προηγούµενα ανάλογα µε τη γεωµετρία των ηλεκτροδίων γείωσης. Τα ηλεκτρόδια γείωσης πρέπει να ενταφιάζονται εξωτερικά της κατασκευής που χρήζει προστασίας κατά το δυνατόν οµοιόµορφα κατανεµηµένα ώστε να ελαχιστοποιούνται φαινόµενα ηλεκτρικής σύζευξης µέσα στο έδαφος. Ακόµη πρέπει να εξασφαλίζεται η εύκολη επιθεώρησή τους κατά τη κατασκευή του συστήµατος αντικεραυνικής προστασίας. Ο τύπος των ηλεκτροδίων γείωσης και το βάθος ενταφιασµού τους πρέπει να επιλέγονται µε βάση την ελαχιστοποίηση των επιδράσεων της διάβρωσης, της ξήρανσης ή του παγώµατος του εδάφους ώστε να εξασφαλίζεται σταθερή 89

90 ισοδύναµη ειδική αντίσταση του εδάφους. Τα ηλεκτρόδια γείωσης εκτείνονται σε µεγάλο βάθος και έτσι είναι αποτελεσµατικά σε εδάφη που η ειδική τους αντίσταση µειώνεται µε το βάθος και όπου τα συνήθη µήκη κατακόρυφων ηλεκτροδίων δεν εξασφαλίζουν επαφή µε το υπέδαφος χαµηλής ειδικής αντίστασης. Πίνακας : Ελάχιστο µήκος ηλεκτροδίου γείωσης συναρτήσει της στάθµης προστασίας Τα ηλεκτρόδια των γειώσεων κατατάσσονται σε 4 περιπτώσεις: 1. ιάταξη τύπου A Οι διατάξεις τύπου A περιλαµβάνουν οριζόντια ή κατακόρυφα ηλεκτρόδια γείωσης. Το ελάχιστο µήκος κάθε ηλεκτροδίου καθορίζεται ως l 1 για ακτινικά οριζόντια ηλεκτρόδια ή 0.5l 1 για κατακόρυφα ή κεκλιµένα ηλεκτρόδια όπου l 1 είναι το ελάχιστο µήκος ακτινικού ηλεκτροδίου όπως φαίνεται και στο πίνακα Σε διάφορες όµως περιπτώσεις αυτά τα µήκη µπορούν να µη ληφθούν υπόψη υπό την προϋπόθεση όµως ότι επιτυγχάνεται αντίσταση γείωσης µικρότερη από 10Ω. Σε περίπτωση όµως που έχουµε πολλά ηλεκτρόδια µαζί υπόψη λαµβάνεται το συνολικό τους µήκος. Οι διατάξεις των ηλεκτροδίων τύπου A είναι κατάλληλες για εδάφη µικρής τιµής ειδικής αντίστασης ακόµα και για µικρά κτίσµατα. Κάθε αγωγός καθόδου της εξωτερικής ΕΑΠ πρέπει να συνδέεται τουλάχιστον σ ένα ανεξάρτητο ηλεκτρόδιο γείωσης ενώ ο ελάχιστος συνολικός αριθµός ηλεκτροδίων γείωσης 90

91 πρέπει να είναι δύο. Τα ηλεκτρόδια γείωσης πρέπει να αλληλοσυνδέονται µέσω δακτυλίου ισοδυναµικής σύνδεσης ή ισοδυναµικών ζυγών στην κατασκευή και εάν η περιοχή εγκατάστασή τους είναι προσβάσιµη από ανθρώπους ή ζώα πρέπει να λαµβάνονται ειδικά µέσα προστασίας. ιάταξη τύπου A θεωρείται και µια διάταξη ηλεκτροδίων γείωσης που επιπρόσθετα περιλαµβάνει περιµετρικό δακτύλιο ισοδυναµικής σύνδεσης των αγωγών καθόδου ο οποίος βρίσκεται σε επαφή µε το έδαφος σε ποσοστό µικρότερο από το 80% του συνολικού του µήκους του. Τα ακτινικά ηλεκτρόδια πρέπει να ενταφιάζονται σε βάθος όχι µικρότερο από 0.5m γιατί ελαχιστοποιεί τις επιδράσεις της διάβρωσης, της ξήρανσης ή του παγώµατος του εδάφους εξασφαλίζοντας σχετικά σταθερή ισοδυναµική ειδική αντίσταση του εδάφους και ανεξάρτητη από την εποχή του έτους. Επιπλέον το µεγαλύτερο βάθος ενταφιασµού οδηγεί σε µικρότερη ανύψωση δυναµικού του εδάφους σε περίπτωση πλήγµατος κεραυνού. 2. ιάταξη τύπου B Οι διατάξεις αυτού του τύπου αποτελούνται από ένα περιµετρικό ηλεκτρόδιο γείωσης τύπου δακτυλίου εξωτερικά της κατασκευής µε τουλάχιστον το 80% του µήκους του σε επαφή µε το έδαφος ή από ένα ηλεκτρόδιο θεµελιακής γείωσης. Το περιµετρικό ηλεκτρόδιο γείωσης τύπου δακτυλίου πρέπει κατά προτίµηση να ενταφιάζεται σε βάθος τουλάχιστον 0.5m και σε απόσταση τουλάχιστον 1m από τους εξωτερικούς τοίχους της κατασκευής. Η αποτελεσµατικότητα του συστήµατος γείωσης µειώνεται όταν τµήµα του µήκους του ηλεκτροδίου γείωσης κατανέµεται εκτός εδάφους. Κατά τη θεµελιακή γείωση το ηλεκτρόδιο γείωσης, ταινία ή αγωγός τοποθετείται µέσα στο σκυρόδεµα, στη βάση των περιµετρικών θεµελίων της κατασκευής καθώς και των εσωτερικών της όταν πρόκειται για κατασκευή µεγάλων διαστάσεων. 91

92 Οι διατάξεις των ηλεκτροδίων γείωσης τύπου B συνιστάται στις περιπτώσεις όπου ο ενταφιασµός των ηλεκτροδίων είναι πρακτικά δύσκολος έως αδύνατος. 3. ιάταξη τύπου πλέγµατος Οι διατάξεις τύπου πλέγµατος χρησιµοποιούνται σε βιοµηχανικές εγκαταστάσεις που κατά κανόνα συµπεριλαµβάνουν πολλές γειτονικές κατασκευές.επίσης είναι σηµαντικό οι διατάξεις ηλεκτροδίων γείωσης των επιµέρους κατασκευών να αλληλοσυνδέονται σχηµατίζοντας ένα σύστηµα γείωσης τύπου πλέγµατος. Το πλέγµα των αγωγών γείωσης πρέπει να επεκτείνεται στα εξωτερικά όρια της βιοµηχανικής εγκατάστασης. Το σύστηµα γείωσης πλέγµατος εξασφαλίζει χαµηλή τιµή αντίστασης γείωσης και περιορίζει δραστικά τις επικίνδυνες επιδράσεις του κεραυνού λόγω υψηλών τιµών τάσης επαφής και βηµατικής τάσης. 4. ιάταξη φυσικών ηλεκτροδίων γείωσης Τέλος, υπάρχουν τα φυσικά ηλεκτρόδια γείωσης, για τα οποία µπορούν να χρησιµοποιηθούν διάφορα µέρη της κατασκευής. Τέτοια µέρη της κατασκευής είναι ο ενδοσυνδεδεµένος χαλύβδινος οπλισµός του σκυροδέµατος των θεµελίων ή άλλες κατάλληλες υπόγειες µεταλλικές κατασκευές των οποίων τα χαρακτηριστικά είναι σύµφωνα µε τις απαιτήσεις των υλικών των ηλεκτροδίων γείωσης. Στη περίπτωση που χρησιµοποιείται ο οπλισµός των θεµελίων ως ηλεκτρόδιο γείωσης πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στις ενδοσυνδέσεις του ώστε να αποφεύγεται θραύση του σκυροδέµατος κατά τη διέλευση του κεραυνικού ρεύµατος από µέσα του. 92

93 4.12 Υλικά και ελάχιστες διαστάσεις δοµικών στοιχείων Τα δοµικά στοιχεία που χρησιµοποιούνται για την κατασκευή του συστήµατος αντικεραυνικής προστασίας όπως είναι αγωγοί, σύνδεσµοι, ηλεκτρόδια γείωσης πρέπει να αντέχουν στις θερµικές, µηχανικές και ηλεκτροµαγνητικές επιπτώσεις του ρεύµατος του κεραυνού καθώς και σε άλλες τυχαίες µηχανικές καταπονήσεις φυσικής αιτίας. Επιπλέον για την επιλογή τους πρέπει να λαµβάνεται υπόψη η πιθανότητα διάβρωσης τόσο της προστατευµένης κατασκευής όσο και των ίδιων των στοιχείων ανάλογα µε την εφαρµογή τους στην εξωτερική εγκατάσταση αντικεραυνικής προστασίας. Στο παρακάτω πίνακα υπάρχουν τα υλικά και οι ελάχιστες διαστάσεις των υλικών του συστήµατος αντικεραυνικής προστασίας. Πίνακας : Υλικά και ελάχιστες διαστάσεις (mm 2 ) των υλικών του συστήµατος αντικεραυνικής προστασίας 93

94 4.13 Εσωτερική ΕΑΠ Η εσωτερική εγκατάσταση αντικεραυνικής Προστασίας περιλαµβάνει όλα τα µέσα προστασίας που πρέπει να ληφθούν ώστε να περιοριστούν σε αποδεκτό βαθµό οι ηλεκτροµαγνητικές επιδράσεις του κεραυνικού ρεύµατος στο εσωτερικό αλλά και περιµετρικά της κατασκευής που χρειάζεται προστασία ανεξάρτητα αν χρειάζεται εξωτερική εγκατάσταση αντικεραυνικής προστασίας. Η αναγκαιότητα ή µη της εσωτερικής ΕΑΠ καθορίζεται σε µεγάλο βαθµό από την τοποθέτηση της εξωτερικής ΕΑΠ σε σχέση µε τα αγώγιµα τµήµατα και τις εσωτερικές εγκαταστάσεις της κατασκευής. Ως µέσα προστασίας που συνιστούν την εσωτερική ΕΑΠ θεωρούνται οι ισοδυναµικές συνδέσεις, η τήρηση των αποστάσεων και η µόνωση Οι ισοδυναµικές συνδέσεις Με τις ισοδυναµικές συνδέσεις περιορίζουµε την πιθανότητα εµφάνισης επικίνδυνων υπερτάσεων σε περίπτωση πλήγµατος κεραυνού σε µια κατασκευή ή ακόµη γενικότερα ενός σφάλµατος σε µια ηλεκτρική εγκατάσταση ή ηλεκτρονική εγκατάσταση της κατασκευής. Επίσης οι ισοδυναµικές συνδέσεις πρέπει να γίνονται στις περιπτώσεις όπου δεν ικανοποιούνται οι αποστάσεις ασφαλείας µεταξύ της µονωµένης εξωτερικής ΕΑΠ και της ίδιας κατασκευής ή µεταξύ της µη µονωµένης εξωτερικής ΕΑΠ και γειτονικών µεταλλικών εσωτερικών ή εξωτερικών εγκαταστάσεων καθώς και ηλεκτρικών εγκαταστάσεων της κατασκευής. Οι ισοδυναµικές συνδέσεις πραγµατοποιούνται είτε µέσω συνδετήρων αγωγών όπου η ηλεκτρική συνέχεια δεν εξασφαλίζεται µε φυσικές συνδέσεις, είτε µέσω εκτροπέων υπέρτασης όπου δεν επιτρέπεται η άµεση αγώγιµη σύνδεση. Για την υλοποίηση των απαιτούµενων ισοδυναµικών συνδέσεων στο υπόγειο ή γενικά στη στάθµη του εδάφους της κατασκευής που χρειάζεται προστασία εγκαθιστούµε ένα ζυγό εξίσωσης δυναµικών ο οποίος συνδέεται µε το σύστηµα γείωσης και στον οποίο καταλήγουν όλοι οι συνδετήριοι αγωγοί και οι ακροδέκτες γείωσης των εκτροπέων υπέρτασης. 94

95 Εικόνα 4.8: Ισοδυναµικές συνδέσεις εγκαταστάσεων µέσω ζυγού εξίσωσης δυναµικών [5] Επίσης στο ζυγό εξίσωσης δυναµικών συνδέονται µέσω συνδετήριων αγωγών ο ενδοσυνδεδεµένος οπλισµός του σκυροδέµατος της κατασκευής ή ο µεταλλικός σκελετός της, οι εσωτερικές µεταλλικές εγκαταστάσεις της όπως υδραυλική ή θέρµανσης καθώς και οι θωρακίσεις, ή οι µεταλλικοί σωλήνες όδευσης των καλωδίων των εσωτερικών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων ισχυρών ή ασθενών ρευµάτων. Επιπλέον στο ζυγό εξίσωσης δυναµικών συνδέονται µέσω συνδετήριων αγωγών είτε εκτροπέων υπερτάσεων όλες οι παροχές υπηρεσιών κοινής ωφέλειας δηλαδή ηλεκτρισµού, τηλεπικοινωνιών, φυσικού αερίου, ύδρευσης όσο το δυνατόν πλησιέστερα στην είσοδό τους στην κατασκευή. Στα δίκτυα ΤΝ (γειωµένος ουδέτερος) ο αγωγός προστασίας ΡΕ ή ο κοινός αγωγός ουδετέρου-γείωσης ΡΕΝ συνδέονται απευθείας στο ζυγό εξίσωσης δυναµικών µέσω συνδετήριων αγωγών ενώ οι ενεργοί αγωγοί συνδέονται µέσω εκτροπέων υπέρτασης. Όταν οι παροχές υπηρεσιών κοινής ωφέλειας εισέρχονται στη κατασκευή στο επίπεδο του εδάφους από διαφορετικά σηµεία εγκαθίστανται ζυγός ισοδυναµικών συνδέσεων σε κάθε σηµείο εισόδου των παροχών ο οποίος συνδέεται άµεσα µε το σύστηµα γείωσης και µε τον συνδεδεµένο οπλισµό του σκυροδέµατος των θεµελίων της κατασκευής. Στην περίπτωση συστήµατος γείωσης διάταξης ηλεκτροδίων γείωσης τύπου Α ζυγοί εξίσωσης δυναµικών συνδέονται άµεσα σε κάθε ηλεκτρόδιο γείωσης και επιπρόσθετα διασυνδέονται εσωτερικά της κατασκευής µέσω περιµετρικού δακτυλίου ισοδυναµικής σύνδεσης. 95

96 Εικόνα 4.9: Ισοδυναµική σύνδεση στη περίπτωση που οι παροχές κοινής ωφέλειας εισέρχονται στη κατασκευή στο επίπεδο του εδάφους από διαφορετικά σηµεία ( ιάταξη τύπου Α) [5] Στην περίπτωση συστήµατος γείωσης µε διάταξη ηλεκτροδίων γείωσης τύπου B οι ζυγοί ισοδυναµικών συνδέσεων συνδέονται άµεσα µε τον περιµετρικό δακτύλιο γείωσης ή τη θεµελιακή γείωση. Εικόνα 4.10: Ισοδυναµική σύνδεση στη περίπτωση που οι παροχές κοινής ωφέλειας εισέρχονται στη κατασκευή στο επίπεδο του εδάφους από διαφορετικά σηµεία ( ιάταξη τύπου Β) [5] 96

97 Όταν οι παροχές υπηρεσιών κοινής ωφέλειας εισέρχονται στην κατασκευή σε κάποιο ύψος από το επίπεδο του εδάφους οι ζυγοί ισοδυναµικών συνδέσεων διασυνδέονται εσωτερικά ή εξωτερικά του εξωτερικού τοίχου της κατασκευής µέσω περιµετρικού δακτυλίου ισοδυναµικής σύνδεσης. Ο τελευταίος συνδέεται µε τους αγωγούς καθόδου της εξωτερικής ΕΑΠ και µε τον ενδοσυνδεδεµένο οπλισµό του σκυροδέµατος της κατασκευής εάν υφίσταται σε διαστήµατα όπως αυτά καθορίζονται για τις αποστάσεις µεταξύ των αγωγών καθόδου (πίνακας ). Στη περίπτωση µονωµένης εξωτερικής ΕΑΠ πραγµατοποιείται ισοδυναµική σύνδεση µεταξύ της εξωτερικής ΕΑΠ και της ίδιας της κατασκευής µόνο στη στάθµη του εδάφους. Η ίδια µέθοδος χρησιµοποιείται και στη περίπτωση που δοµικά στοιχεία της κατασκευής (π.χ. ο µεταλλικός σκελετός) αποτελούν φυσικούς αγωγούς καθόδου. Οι αγωγοί ισοδυναµικών συνδέσεων πρέπει να αντέχουν το ποσοστό του ρεύµατος του κεραυνού που τους διαρρέει. Το ποσοστό αυτό συνήθως είναι µικρό όταν συνδέουν ισοδυναµικά µεταλλικές εγκαταστάσεις στο εσωτερικό της κατασκευής ενώ γίνεται σηµαντικό όταν συνδέουν εξωτερικά αγώγιµα τµήµατα µε το σύστηµα αντικεραυνικής προστασίας. 97

98 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Τεχνική περιγραφή προκατασκευασµένων κτιρίων Η παρούσα τεχνική περιγραφή αφορά τις εργασίες οι οποίες έχουν πραγµατοποιηθεί στις στέγες των προκατασκευασµένων κτιρίων του πανεπιστηµίου Πατρών µε σκοπό την αντικεραυνική τους προστασία. Πιο συγκεκριµένα έχει κατασκευαστεί κλωβός Faraday µε χρήση αγωγού διατοµής Φ8, χαλύβδινου και επιψευδαργυρωµένου, ο όποιος τρέχει όλες τις στέγες µε διάταξη που απεικονίζεται στο σχέδιο. Οι αγωγοί καθόδου οδεύουν εξωτερικά του κτιρίου, ακλουθώντας κατά το δυνατόν ευθύγραµµη κατακόρυφη διαδροµή και αποτελούν, προέκταση των συλλεκτήριων αγωγών. Έχει δοθεί µεγάλη προσοχή ώστε οι αγωγοί καθόδου, κατά την όδευση τους, να µην σχηµατίζουν ορθή γωνία. Για τις ενώσεις των διαφόρων τµηµάτων του αγωγού έχουν χρησιµοποιηθεί κατάλληλοι χαλύβδινοι επιψευδαργυρωµένοι σύνδεσµοι, ενώ για τις διασταυρώσεις αγωγών σφικτήρες οµοίου τύπου. Σε κάθε αλλαγή κατεύθυνσης του αγωγού τοποθετείται ένα στήριγµα πριν και ένα µετά την αλλαγή. Τα στηρίγµατα αυτά έχουν την δυνατότητα να προσαρµόζονται σε κάθε επιφάνεια, έτσι ώστε να µην προκαλούν φθορές ή αλλοιώσεις. Όταν τοποθετούνται σε µονωµένο δώµα, θα αποφεύγεται η διάτρηση της µόνωσης. Εάν αυτό είναι αναπόφευκτο, τότε θα λαµβάνονται µέτρα για την αποκατάσταση της στεγανότητας στο σηµείο όπου τοποθετήθηκε το στήριγµα. Τα στηρίγµατα είναι από το ίδιο υλικό µε εκείνο των αγωγών του συλλεκτήριου συστήµατος για την αποφυγή ηλεκτροχηµικής διάβρωσης. Όταν η διαχωριστική απόσταση (d) µεταξύ των αγωγών καθόδου και των µεταλλικών εγκαταστάσεων είναι µικρότερη από την απόσταση ασφαλείας (s), όπως αυτό ορίζεται στο πρότυπο ΕΛΟΤ 1197, απαιτείται η µεταξύ τους γεφύρωση µέσω κατάλληλου σφικτήρα διασταύρωσης. 98

99 Για την προστασία των αγωγών κατά την είσοδο τους στο έδαφος καθώς και για την προστασία των συνδέσεων εντός του εδάφους έχει χρησιµοποιηθεί κατάλληλη αντιδιαβρωτική αυτοκόλλητη ταινία P.V.C. Για τις γειώσεις των κλωβών έχει γίνει χρήση χαλύβδινης ταινίας διαστάσεων 40χ4 mm σε βάθος 0,9 µέτρα και για τη στήριξη της ταινίας υπογείως κατάλληλα στηρίγµατα (τοποθετηµένα ανά 2 µέτρα MAX). Πιο συγκεκριµένα για την τοποθέτηση της ταινίας υπογείως έχει γίνει εκσκαφή ορύγµατος πλάτους 40 cm και βάθους 90cm περιµετρικά των κτιρίων (το οποίο πολλές φορές δεν είναι συνεχόµενο) και σε απόσταση τέτοια ώστε να µην χρειάζεται καθαίρεση των πεζοδροµίων, ενώ στα τµήµατα εισόδου των κτιρίων έχει γίνει καθαίρεση του σκυροδέµατος σε πλάτος 40 cm. Μετά την τοποθέτηση ταινίας έγινε επανεπίχωση και καλή συµπύκνωση του ορύγµατος στο προηγούµενο ύψος, ώστε να µην υπάρξουν καθιζήσεις. Τέλος έγινε διάστρωση σκυροδέµατος σε πάχος ίδιο µε το καθαιρεµένο. Σε απόσταση ενός έως δύο µέτρων από την είσοδο του αγωγού καθόδου στο έδαφος έχει τοποθετηθεί σε κάθε αγωγό ένας λυόµενος σύνδεσµος ελέγχου, για: - την µέτρηση του συστήµατος γείωσης, - τον διαχωρισµό του συστήµατος γείωσης από το συλλεκτήριο σύστηµα και τους αγωγούς καθόδου, - την συντήρηση του συστήµατος αντικεραυνικής προστασίας. Κατά την διάρκεια της εγκατάστασης πραγµατοποιούνται έλεγχοι ως προς την διάταξη, την στήριξη, την ροπή σύσφιξης και την επιµετάλλωση των εξαρτηµάτων. Ιδιαίτερη προσοχή έχει δοθεί στα παρακάτω: - Τήρηση αποστάσεων από αλλά δύκτια. - Σύνδεση του συλλεκτήριου συστήµατος µε όλα τα σηµεία που προεξέχουν του δώµατος (καµινάδες κλπ.). - Ισοδυναµικές συνδέσεις µε τα άλλα δίκτυα. 99

100 - Τοποθέτηση κατάλληλων στηριγµάτων βιοµηχανικής προέλευσης ανάλογα µε το είδος της επιφάνειας διέλευσης (π.χ. µονωµένο δώµα). - Τοποθέτηση εξαρτηµάτων συστολών διαστολών σύµφονα µε την µελέτη. Ακολουθεί ο πίνακας µετρήσεων και η κάτοψη των κτιρίων στην οποία φαίνονται τα σηµεία των µετρήσεων. 100

101 Πίνακας 1 ΜΕΤΡΗΣΗ R (Ω) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΚΤΙΡΙΟ (ΣΧΕ ΙΟ) ΩΡΑ (πµ) ΚΑΙΡΟΣ Α 2.2 9/6/11 9 9:05 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Β /6/ :05 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Γ /6/ :10 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ /6/11 7 9:30 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Ε /6/ :50 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Ζ /6/ :00 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Η /6/11 30(WC) 10:10 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Θ /6/ :25 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Ι /6/ :10 ΒΡΟΧΕΡΟΣ Κ /6/ :20 ΒΡΟΧΕΡΟΣ Λ /6/ :35 ΒΡΟΧΕΡΟΣ Μ /6/ :45 ΒΡΟΧΕΡΟΣ Ν /6/ :00 ΒΡΟΧΕΡΟΣ Ξ /6/ :10 ΣΥΝΝΕΦΙΑ Ο /6/ :25 ΣΥΝΝΕΦΙΑ Π /6/ :35 ΣΥΝΝΕΦΙΑ Ρ /6/ :40 ΣΥΝΝΕΦΙΑ Σ /6/ :46 ΣΥΝΝΕΦΙΑ Τ /6/ :50 ΣΥΝΝΕΦΙΑ Υ /6/ :00 ΣΥΝΝΕΦΙΑ Φ /6/ :05 ΣΥΝΝΕΦΙΑ Χ /6/ :15 ΣΥΝΝΕΦΙΑ Ψ /6/ :30 ΣΥΝΝΕΦΙΑ Ω /6/ :40 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Α /6/11 5 9:10 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Β /6/ :15 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Γ /6/11 2 9:25 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ /6/ :30 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Ε /6/11 6 9:40 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Ζ /6/ :50 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Η /6/ :00 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Θ /6/ :10 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Ι /6/ :20 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Κ /6/ :25 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Λ /6/ :40 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Μ /6/ :55 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ Ν /6/ :00 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ 101

102 Κάτοψη προκάτ 102

103 5.2 Μετρήσεις στο προκατασκευασµένο κτήριο θεατρικών σπουδών Οι µετρήσεις που έγιναν στο προκατασκευασµένο κτίριο των θεατρικών σπουδών παραθέτονται παρακάτω στον πίνακα 2. Πίνακας 2 Στη συνέχεια φαίνονται τα σηµεία από τα οποία πάρθηκαν οι µετρήσεις στην κάτοψη του κτιρίου. 103

104 Κάτοψη κτιρίου θ.σπουδών 104

105 5.3. Μετρήσεις στο κτήριο του Μουσείου Οι µετρήσεις που έγιναν στο παρακάτω στον πίνακα 3. κτίριο του Μουσείου παραθέτονται Πίνακας 3 ΜΕΤΡΗΣΗ R(Ω) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΚΤΙΡΙΟ ΩΡΑ(πµ) ΚΑΙΡΟΣ Ε ΑΦΟΣ Α /6/11 ΜΟΥΣΕΙΟ 8:30 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ ΧΩΜΑ Β /6/11 ΜΟΥΣΕΙΟ 8:40 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ ΧΩΜΑ Γ /6/11 ΜΟΥΣΕΙΟ 8:55 ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ ΠΕΤΡΩ ΕΣ Στη συνέχεια φαίνονται τα σηµεία από τα οποία πάρθηκαν οι µετρήσεις στην κάτοψη του κτιρίου. 105

106 Κάτοψη Μουσείου 106

107 5.4. Μετρήσεις σε επιλεγµένα κτίρια του Πανεπιστηµίου Πατρών Οι µετρήσεις που έγιναν σε επιλεγµένα κτίρια του Πανεπιστηµίου Πατρών όπως στα κτίρια των Πολιτικών Μηχανικών και της Βιβλιοθήκης παραθέτονται παρακάτω στον πίνακα 4. Πίνακας 4 107

Μέσα Προστασίας II. Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σ.Τ.ΕΦ./ Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών Τ.Ε. Εργαστήριο Υψηλών Τάσεων. Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι

Μέσα Προστασίας II. Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σ.Τ.ΕΦ./ Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών Τ.Ε. Εργαστήριο Υψηλών Τάσεων. Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σ.Τ.ΕΦ./ Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών Τ.Ε. Μέσα Προστασίας II Προστασία από την ηλεκτροπληξία Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι Επίκουρος Καθηγητής Τηλ:2810379231 Email: ksiderakis@staff.teicrete.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ. Η μελέτη αφορά την προστασία του πάρκου όσον αφορά το Σύστημα Αντικεραυνικής Προστασίας

ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ. Η μελέτη αφορά την προστασία του πάρκου όσον αφορά το Σύστημα Αντικεραυνικής Προστασίας ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΣΑΠ). Η μελέτη αφορά την προστασία του πάρκου όσον αφορά το Σύστημα Αντικεραυνικής Προστασίας Παράλληλα με την εξωτερική κεραυνική κάλυψη, επιβάλλεται, βάσει του Ευρωπαϊκού

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΧΑΜΗΛΗΣ ΤΑΣΗΣ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΧΑΜΗΛΗΣ ΤΑΣΗΣ TEI Στερεάς Ελλάδας Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΤΕ Εργαστήριο Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων & Ηλεκτροτεχνικών Εφαρμογών Υπεύθυνη: Δρ Αφροδίτη Κτενά, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 3 Δίκτυα και γειώσεις. Μάθημα 3 Δίκτυα και γειώσεις

Μάθημα 3 Δίκτυα και γειώσεις. Μάθημα 3 Δίκτυα και γειώσεις 1 Μάθημα 3 1. Γενικά Στο προηγούμενο μάθημα (παράγραφος 2) είδαμε ότι η προστασία κατά της ηλεκτροπληξίας εξαρτάται από, αλλά και προσδιορίζει, τη δομή του δικτύου στην περιοχή που κάνουμε προστασία. Από

Διαβάστε περισσότερα

Πως εξασφαλίζεται η προστασία ατόµων µε τοελοτhd 384

Πως εξασφαλίζεται η προστασία ατόµων µε τοελοτhd 384 Πως εξασφαλίζεται η προστασία ατόµων µε τοελοτhd 384 Εισηγητής: ρ. Νικόλαος Κόκκινος Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Περιεχόµενα παρουσίασης Σύντοµο ιστορικόελεμκοαβεεκαιησυµβολή της ανάπτυξη ΕΛΟΤ HD 384 ΚΕΗΕ Θεµελιακή

Διαβάστε περισσότερα

Κίνδυνοι από το ηλεκτρικό ρεύμα

Κίνδυνοι από το ηλεκτρικό ρεύμα Κίνδυνοι από το ηλεκτρικό ρεύμα Για τον άνθρωπο: Ρεύμα μέσα από το ανθρώπινο σώμα (ηλεκτροπληξία) Εγκαύματα Για τις συσκευές: Πυρκαγιά από υπερφόρτιση (Υψηλά Υψηλά ρεύματα σε συνδυασμό με τον χρόνο ~Ι

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε ενδιαφερόµενος µπορεί να κάνει παρατηρήσεις, προτάσεις τροποποιήσεων κτλ σχετικά µε το σχέδιο αυτό.

Κάθε ενδιαφερόµενος µπορεί να κάνει παρατηρήσεις, προτάσεις τροποποιήσεων κτλ σχετικά µε το σχέδιο αυτό. 2006-11-03 ICS: 29.020;91.140.50 ΕΛΟΤ 1424 ΣΧΕ ΙΟ DRAFT ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ HELLENIC STANDARD Απαιτήσεις για θεµελιακή γείωση Requirements for foundation earthing Κάθε ενδιαφερόµενος µπορεί να κάνει παρατηρήσεις,

Διαβάστε περισσότερα

Από πού προέρχεται η θερμότητα που μεταφέρεται από τον αντιστάτη στο περιβάλλον;

Από πού προέρχεται η θερμότητα που μεταφέρεται από τον αντιστάτη στο περιβάλλον; 3. ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Ένα ανοικτό ηλεκτρικό κύκλωμα μετατρέπεται σε κλειστό, οπότε διέρχεται από αυτό ηλεκτρικό ρεύμα που μεταφέρει ενέργεια. Τα σπουδαιότερα χαρακτηριστικά της ηλεκτρικής ενέργειας είναι

Διαβάστε περισσότερα

ηλεκτρικό ρεύµα ampere

ηλεκτρικό ρεύµα ampere Ηλεκτρικό ρεύµα Το ηλεκτρικό ρεύµα είναι ο ρυθµός µε τον οποίο διέρχεται ηλεκτρικό φορτίο από µια περιοχή του χώρου. Η µονάδα µέτρησης του ηλεκτρικού ρεύµατος στο σύστηµα SI είναι το ampere (A). 1 A =

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ Σ.Τ.Ε.Φ. - Τμήμα Ηλεκτρολογίας ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ Επ. Συνεργάτης Θ. Α. Παπαδόπουλος thpapa@teikoz.gr 1 Ενότητα 2: Υπερτάσεις στα ΣΗΕ Δομή της ενότητας: Ο μηχανισμός του κεραυνού Εξωτερικές υπερτάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΠΕ

ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΠΕ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΠΕ Του σπουδαστή ΣΑΡΡΗ ΜΙΧΑΗΛ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ. Διπλωματική Εργασία. του φοιτητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και

ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ. Διπλωματική Εργασία. του φοιτητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ: Συστημάτων Αυτομάτου Ελέγχου Διπλωματική Εργασία του φοιτητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε αγώγιμη σύνδεση με τη γη ονομάζεται γείωση. Κάθε γείωση διακρίνεται από τα παρακάτω χαρακτηριστικά στοιχεία:

Κάθε αγώγιμη σύνδεση με τη γη ονομάζεται γείωση. Κάθε γείωση διακρίνεται από τα παρακάτω χαρακτηριστικά στοιχεία: ΓΕΙΩΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΑ Κάθε αγώγιμη σύνδεση με τη γη ονομάζεται γείωση. Κάθε γείωση διακρίνεται από τα παρακάτω χαρακτηριστικά στοιχεία: Από το σκοπό για τον οποίο γίνεται η εγκατάσταση της γείωσης. Από την αντίσταση

Διαβάστε περισσότερα

ηλεκτρικό ρεύμα ampere

ηλεκτρικό ρεύμα ampere Ηλεκτρικό ρεύμα Το ηλεκτρικό ρεύμα είναι ο ρυθμός με τον οποίο διέρχεται ηλεκτρικό φορτίο από μια περιοχή του χώρου. Η μονάδα μέτρησης του ηλεκτρικού ρεύματος στο σύστημα SI είναι το ampere (A). 1 A =

Διαβάστε περισσότερα

1.Η δύναμη μεταξύ δύο φορτίων έχει μέτρο 120 N. Αν η απόσταση των φορτίων διπλασιαστεί, το μέτρο της δύναμης θα γίνει:

1.Η δύναμη μεταξύ δύο φορτίων έχει μέτρο 120 N. Αν η απόσταση των φορτίων διπλασιαστεί, το μέτρο της δύναμης θα γίνει: ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ Ηλεκτρικό φορτίο Ηλεκτρικό πεδίο 1.Η δύναμη μεταξύ δύο φορτίων έχει μέτρο 10 N. Αν η απόσταση των φορτίων διπλασιαστεί, το μέτρο της δύναμης θα γίνει: (α)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΦΥΣΙΚΗ ΙΙ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΦΥΣΙΚΗ ΙΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΦΥΣΙΚΗ ΙΙ 1. Οι δυναμικές γραμμές ηλεκτροστατικού πεδίου α Είναι κλειστές β Είναι δυνατόν να τέμνονται γ Είναι πυκνότερες σε περιοχές όπου η ένταση του πεδίου είναι μεγαλύτερη δ Ξεκινούν

Διαβάστε περισσότερα

Τα κύρια σηµεία της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι: Η πειραµατική µελέτη της µεταβατικής συµπεριφοράς συστηµάτων γείωσης

Τα κύρια σηµεία της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι: Η πειραµατική µελέτη της µεταβατικής συµπεριφοράς συστηµάτων γείωσης Κεφάλαιο 5 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το σηµαντικό στην επιστήµη δεν είναι να βρίσκεις καινούρια στοιχεία, αλλά να ανακαλύπτεις νέους τρόπους σκέψης γι' αυτά. Sir William Henry Bragg 5.1 Ανακεφαλαίωση της διατριβής

Διαβάστε περισσότερα

Βρέντζου Τίνα Φυσικός Μεταπτυχιακός τίτλος: «Σπουδές στην εκπαίδευση» ΜEd Email : stvrentzou@gmail.com

Βρέντζου Τίνα Φυσικός Μεταπτυχιακός τίτλος: «Σπουδές στην εκπαίδευση» ΜEd Email : stvrentzou@gmail.com 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ Σκοπός Στο δεύτερο κεφάλαιο θα εισαχθεί η έννοια του ηλεκτρικού ρεύματος και της ηλεκτρικής τάσης,θα μελετηθεί ένα ηλεκτρικό κύκλωμα και θα εισαχθεί η έννοια της αντίστασης.

Διαβάστε περισσότερα

Προστασία από ηλεκτροπληξία

Προστασία από ηλεκτροπληξία Μέτρα κατά της ηλεκτροπληξίας Αποφυγή της άμεσης επαφής με: Ισχυρή μόνωση Φράγματα ή περιβλήματα Εμπόδια Χωροθέτηση σε απρόσιτη θέση Χώρους με αγώγιμο δάπεδο Χώρους με ισοδυναμικές συνδέσεις Αγείωτα συστήματα

Διαβάστε περισσότερα

Αντικεραυνική προστασία φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων.

Αντικεραυνική προστασία φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Η/Υ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Αντικεραυνική προστασία

Διαβάστε περισσότερα

Σχήµα Π1.1: Η γεννήτρια κρουστικών ρευµάτων EMC 2004 της HILO TEST

Σχήµα Π1.1: Η γεννήτρια κρουστικών ρευµάτων EMC 2004 της HILO TEST Παράρτηµα 1 ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΥΠΟ ΚΛΙΜΑΚΑ Π1.1 Γεννήτρια κρουστικών ρευµάτων Για τη δηµιουργία του κρουστικού ρεύµατος χρησιµοποιήθηκε η γεννήτρια EMC 2004 της HILO TEST (1500Joule), µε δυνατότητα η τιµή της κορυφής

Διαβάστε περισσότερα

Πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384. Μέτρα προστασίας και ασφάλειας στα δίκτυα ΤΝ (ουδετέρωση) και ΤΤ (άµεση γείωση)

Πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384. Μέτρα προστασίας και ασφάλειας στα δίκτυα ΤΝ (ουδετέρωση) και ΤΤ (άµεση γείωση) Παρουσίαση: Πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 Μέτρα και ασφάλειας στα δίκτυα ΤΝ (ουδετέρωση) και ΤΤ (άµεση γείωση) Γιώργος Σαρρής, µέλος της Επιτροπής ΕΛΟΤ/ΤΕ 82 Μέτρα και ασφάλειας στα δίκτυα ΤΝ & ΤΤ Γιώργος Σαρρής

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ 6 ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

ΜΕΡΟΣ 6 ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΛΟΤ HD 3S4 ΕΛΟΤ ΜΕΡΟΣ 6 ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 61 Αρχικός έλεγχος 610 Γενικά 610.1 Κάθε ηλεκτρική εγκατάσταση πρέπει να ελέγχεται μετά την αποπεράτωση της και πριν να τεθεί σε λειτουργία από

Διαβάστε περισσότερα

1. Ρεύμα επιπρόσθετα

1. Ρεύμα επιπρόσθετα 1. Ρεύμα Ρεύμα είναι οποιαδήποτε κίνηση φορτίων μεταξύ δύο περιοχών. Για να διατηρηθεί σταθερή ροή φορτίου σε αγωγό πρέπει να ασκείται μια σταθερή δύναμη στα κινούμενα φορτία. r F r qe Η δύναμη αυτή δημιουργεί

Διαβάστε περισσότερα

Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο

Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο Ενότητα 2: Μέθοδοι Προστασίας σε Εγκαταστάσεις Χ.Τ. Σταύρος Καμινάρης Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΙΔΑ: Οδηγίες προστασίας, ασφάλειας και πρόληψης κινδύνων στην εργασία. Ασφάλεια Ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων

ΗΜΕΡΙΔΑ: Οδηγίες προστασίας, ασφάλειας και πρόληψης κινδύνων στην εργασία. Ασφάλεια Ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων ΗΜΕΡΙΔΑ: Οδηγίες προστασίας, ασφάλειας και πρόληψης κινδύνων στην εργασία Ασφάλεια Ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Σε κάθε ηλεκτρική εγκατάσταση πρέπει να εφαρμόζονται κατάλληλα μέτρα προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

Αγωγοί και συνδεσμολογία των αγωγών γείωσης σε μία εγκατάσταση. Γείωση σημαίνει σύνδεση στη γη ή σ έναν αγωγό που συνδέεται στη γή.

Αγωγοί και συνδεσμολογία των αγωγών γείωσης σε μία εγκατάσταση. Γείωση σημαίνει σύνδεση στη γη ή σ έναν αγωγό που συνδέεται στη γή. Μάθημα 3 Γείωση Περίληψη Βασικό / βασικότερο μέρος της σχεδίασης μίας εγκατάστασης είναι η προστασία αυτών που χρησιμοποιούν την εγκατάσταση από ηλεκτροπληξία / βραχυκυκλώματα / τη δυσλειτουργία της εγκατάστασης.

Διαβάστε περισσότερα

Η/Μ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

Η/Μ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Η/Μ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Ηλεκτρική Ενέργεια ποιο ενδιαφέρουσα μορφή ενέργειας εύκολη στη μεταφορά μετατροπή σε άλλες μορφές ενέργειας ελέγχεται εύκολα

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕ ΙΟ ΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΕΣ

ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕ ΙΟ ΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕ ΙΟ ΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΕΣ Υ πάρχει µεγάλη διαφορά σε µια ηλεκτρική εγκατάσταση εναλλασσόµενου (AC) ρεύµατος µεταξύ των αντιστάσεων στο συνεχές ρεύµα (DC) των διαφόρων κυκλωµάτων ηλεκτρικών στοιχείων

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ Ι ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ Ι ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ Ι ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ 1 1. ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ Το ηλεκτρικό ρεύμα είναι ροή ηλεκτρικών φορτίων. Θεωρούμε ότι έχουμε για συγκέντρωση φορτίου που κινείται και διέρχεται κάθετα από

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: Μελέτη Δικτύου Γείωσης Υπαίθριου Υποσταθμού Υψηλής Τάσης

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: Μελέτη Δικτύου Γείωσης Υπαίθριου Υποσταθμού Υψηλής Τάσης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Η/Υ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: Μελέτη Δικτύου Γείωσης

Διαβάστε περισσότερα

Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο

Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο Ενότητα 1: Εισαγωγή Βασικές έννοιες για τις Ε.Η.Ε. Πρότυπο HD 384 Κίνδυνοι

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ ΡΟΠΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΠΑΓΩΓΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΗΡΩΝ

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ ΡΟΠΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΠΑΓΩΓΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΗΡΩΝ Ένας που κατασκευάζεται ώστε να παρουσιάζει μεγάλη αντίσταση δρομέα η ροπή εκκίνησης του είναι αρκετά υψηλή αλλά το ίδιο υψηλή είναι και η ολίσθηση του στις κανονικές συνθήκες λειτουργίας Όμως επειδή Pconv=(1-s)PAG,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 1 ΜΟΝΟΦΑΣΙΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΗΣ

ΑΣΚΗΣΗ 1 ΜΟΝΟΦΑΣΙΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗ 1 ΜΟΝΟΦΑΣΙΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΗΣ Α.1 ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΜΟΝΟΦΑΣΙΚΟ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΗ Ο μετασχηματιστής είναι μια ηλεκτρική διάταξη που μετατρέπει εναλλασσόμενη ηλεκτρική ενέργεια ενός επιπέδου τάσης

Διαβάστε περισσότερα

Αντικείμενο. Ερμηνεία της έννοιας της ηλεκτροπληξίας. Περιγραφή των παραμέτρων που επηρεάζουν ένα επεισόδιο ηλεκτροπληξίας.

Αντικείμενο. Ερμηνεία της έννοιας της ηλεκτροπληξίας. Περιγραφή των παραμέτρων που επηρεάζουν ένα επεισόδιο ηλεκτροπληξίας. Αντικείμενο Ερμηνεία της έννοιας της ηλεκτροπληξίας. Περιγραφή των παραμέτρων που επηρεάζουν ένα επεισόδιο ηλεκτροπληξίας. Θανατηφόρα ατυχήματα από ηλεκτροπληξία στην Ελλάδα κατά την περίοδο 1980-1995

Διαβάστε περισσότερα

Στο μαγνητικό πεδίο του πηνίου αποθηκεύεται ενέργεια. Το μαγνητικό πεδίο έχει πυκνότητα ενέργειας.

Στο μαγνητικό πεδίο του πηνίου αποθηκεύεται ενέργεια. Το μαγνητικό πεδίο έχει πυκνότητα ενέργειας. Αυτεπαγωγή Αυτεπαγωγή Ένα χρονικά μεταβαλλόμενο ρεύμα που διαρρέει ένα κύκλωμα επάγει ΗΕΔ αντίθετη προς την ΗΕΔ από την οποία προκλήθηκε το χρονικά μεταβαλλόμενο ρεύμα.στην αυτεπαγωγή στηρίζεται η λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ: ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ: ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ: ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ Διπλωματική Εργασία της Φοιτήτριας του τμήματος Ηλεκτρολόγων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 7. Θερµοϊονικό φαινόµενο - ίοδος λυχνία

ΑΣΚΗΣΗ 7. Θερµοϊονικό φαινόµενο - ίοδος λυχνία ΑΣΚΗΣΗ 7 Θερµοϊονικό φαινόµενο - ίοδος λυχνία ΣΥΣΚΕΥΕΣ : Πηγή συνεχούς 0-50 Volts, πηγή 6V/2A, βολτόµετρο συνεχούς, αµπερόµετρο συνεχούς, βολτόµετρο, ροοστάτης. ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Όταν η θερµοκρασία ενός

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή και Ασφάλεια στις Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις

Υγιεινή και Ασφάλεια στις Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Υγιεινή και Ασφάλεια στις Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ε. Πυργιώτη Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις είναι το σύνολο των εγκατεστημένων στοιχείων που λειτουργικά συμβάλλουν στη χρησιμοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι

Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι Ενότητα 5: Υπολογισμοί Γραμμών Ε.Η.Ε. βάσει του ΕΛΟΤ HD 384 Σταύρος Καμινάρης Τμήμα Ηλεκτρολόγων

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ & ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΤΕΧΝΙΑ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ & ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΤΕΧΝΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ & ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΤΕΧΝΙΑ 1 ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ OHM (ΩΜ) Για πολλά υλικά ο λόγος της πυκνότητας του ρεύματος προς το ηλεκτρικό πεδίο είναι σταθερός και ανεξάρτητος από το ηλεκτρικό

Διαβάστε περισσότερα

6η Εργαστηριακή Άσκηση Μέτρηση διηλεκτρικής σταθεράς σε κύκλωµα RLC

6η Εργαστηριακή Άσκηση Μέτρηση διηλεκτρικής σταθεράς σε κύκλωµα RLC 6η Εργαστηριακή Άσκηση Μέτρηση διηλεκτρικής σταθεράς σε κύκλωµα RLC Θεωρητικό µέρος Αν µεταξύ δύο αρχικά αφόρτιστων αγωγών εφαρµοστεί µία συνεχής διαφορά δυναµικού ή τάση V, τότε στις επιφάνειές τους θα

Διαβάστε περισσότερα

Διάταξη ΥΣ. Σχηματική διάκριση τμημάτων ΥΣ.

Διάταξη ΥΣ. Σχηματική διάκριση τμημάτων ΥΣ. H μελέτη ενός ΥΣ είναι ένα πολύπλοκο πρόβλημα. Έχει να κάνει με την αντιμετώπιση διαφορετικών θεμάτων (ηλεκτρολογικών, κτιριακών, ασφάλειας). Γενικά ένας υποσταθμός αποτελείται από τα παρακάτω τέσσερα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Ηλεκτρικό Ρεύμα Μέρος 1 ο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Ηλεκτρικό Ρεύμα Μέρος 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Ηλεκτρικό Ρεύμα Μέρος 1 ο Βασίλης Γαργανουράκης Φυσική ήγ Γυμνασίου Εισαγωγή Στο προηγούμενο κεφάλαιο μελετήσαμε τις αλληλεπιδράσεις των στατικών (ακίνητων) ηλεκτρικών φορτίων. Σε αυτό το κεφάλαιο

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρητική Εξέταση. Τρίτη, 15 Ιουλίου /3

Θεωρητική Εξέταση. Τρίτη, 15 Ιουλίου /3 Θεωρητική Εξέταση. Τρίτη 15 Ιουλίου 2014 1/3 Πρόβλημα 3. Απλό μοντέλο εκκένωσης αερίου (10 ) Η διέλευση ηλεκτρικού ρεύματος μέσα από ένα αέριο ονομάζεται εκκένωση αερίου. Υπάρχουν πολλοί τύποι εκκένωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΜΑΪΟΥ 2004 ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ

ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΜΑΪΟΥ 2004 ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΜΑΪΟΥ 2004 ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΘΕΜΑ 1ο Για τις ερωτήσεις 1 4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα σε κάθε αριθµό

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρική ασφάλεια. Το ηλεκτρικό ρεύµα

Ηλεκτρική ασφάλεια. Το ηλεκτρικό ρεύµα Ηλεκτρική ασφάλεια Λορέντζο Ραντίν, Βιοµηχανικός Υγιειονολόγος, Κέντρο Υγείας-Υγιεινής της Εργασίας ΕΛΙΝΥΑΕ Κώστας Πούλιος, ιπλ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, Παράρτηµα Θεσσαλονίκης ΕΛΙΝΥΑΕ Το ηλεκτρικό ρεύµα

Διαβάστε περισσότερα

Διακόπτες και μέσα ζεύξης και προστασίας ΧΤ

Διακόπτες και μέσα ζεύξης και προστασίας ΧΤ Διακόπτες και μέσα ζεύξης και προστασίας ΧΤ Οι διακόπτες κλείνουν ή ανοίγουν ένα ή περισσότερα κυκλώματα όταν τους δοθεί εντολή λειτουργίας Η εντολή μπορεί να προέρχεται από άνθρωπο ή από σήμα (π.χ. τάση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Πειράματα κλίμακας για τη διερεύνηση φαινομένων γειτνίασης κατά τη σύλληψη του κεραυνού. Αμανατίδης Γεώργιος

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Πειράματα κλίμακας για τη διερεύνηση φαινομένων γειτνίασης κατά τη σύλληψη του κεραυνού. Αμανατίδης Γεώργιος ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Πειράματα κλίμακας

Διαβάστε περισσότερα

2.1 Το ηλεκτρικό ρεύμα

2.1 Το ηλεκτρικό ρεύμα Κεφάλαιο 2. Ηλεκτρικό Ρέυμα 2.1 Το ηλεκτρικό ρεύμα 1. Με ποιες θεμελιώδεις έννοιες του ηλεκτρισμού συνδέεται το ηλεκτρικό ρεύμα; Το ηλεκτρικό ρεύμα συνδέεται με τις θεμελιώδεις έννοιες του ηλεκτρισμού:

Διαβάστε περισσότερα

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ):

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ): Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ): Μιχάλης Βραχνάκης Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 6 ΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΓΗ ΚΑΙ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ

ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ 26 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ Α ΦΥΣΙΚΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Κυριακή, 13 Μαΐου, 2012 Παρακαλώ διαβάστε πρώτα τα πιο κάτω, πριν απαντήσετε οποιαδήποτε ερώτηση Γενικές Οδηγίες: 1) Είναι πολύ σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Physics by Chris Simopoulos

Physics by Chris Simopoulos ΕΠΩΗ 1. Ευθύγραμμος αγωγός μήκους L = 1 m κινείται με σταθερή ταχύτητα υ = 2 m/s μέσα σε ομογενές μαγνητικό πεδίο έντασης Β = 0,8 Τ. Η κίνηση γίνεται έτσι ώστε η ταχύτητα του αγωγού να σχηματίζει γωνία

Διαβάστε περισσότερα

Όσο χρονικό διάστηµα είχε τον µαγνήτη ακίνητο απέναντι από το πηνίο δεν παρατήρησε τίποτα.

Όσο χρονικό διάστηµα είχε τον µαγνήτη ακίνητο απέναντι από το πηνίο δεν παρατήρησε τίποτα. 1 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ (Ε επ ). 5-2 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Γνωρίζουµε ότι το ηλεκτρικό ρεύµα συνεπάγεται τη δηµιουργία µαγνητικού πεδίου. Όταν ένας αγωγός διαρρέεται από ρεύµα, τότε δηµιουργεί γύρω του

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική για Μηχανικούς

Φυσική για Μηχανικούς Φυσική για Μηχανικούς Ο νόμος του Gauss Εικόνα: Σε μια επιτραπέζια μπάλα πλάσματος, οι χρωματιστές γραμμές που βγαίνουν από τη σφαίρα αποδεικνύουν την ύπαρξη ισχυρού ηλεκτρικού πεδίου. Με το νόμο του Gauss,

Διαβάστε περισσότερα

Συλλογή μεταφορά και έλεγχος Δεδομένων ΘΟΡΥΒΟΣ - ΓΕΙΩΣΕΙΣ

Συλλογή μεταφορά και έλεγχος Δεδομένων ΘΟΡΥΒΟΣ - ΓΕΙΩΣΕΙΣ Συλλογή μεταφορά και έλεγχος Δεδομένων ΘΟΡΥΒΟΣ - ΓΕΙΩΣΕΙΣ ΘΟΡΥΒΟΣ - ΓΕΙΩΣΕΙΣ Σε ένα ηλεκτρικό κύκλωμα δημιουργούνται ανεπιθύμητα ηλεκτρικά σήματα, που οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, καθώς επίσης και

Διαβάστε περισσότερα

Β' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΦΥΣΙΚΗ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Β' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΦΥΣΙΚΗ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ 1 Β' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΦΥΣΙΚΗ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις 1 έως 4 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα σε κάθε αριθµό το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή

Διαβάστε περισσότερα

Χρήσιμες Πληροφορίες για την Προστασία Φωτοβολταϊκών Εγκαταστάσεων Επί Κτιρίων που Εξυπηρετούν Οικιακούς Καταναλωτές Ηλεκτρικής Ενέργειας

Χρήσιμες Πληροφορίες για την Προστασία Φωτοβολταϊκών Εγκαταστάσεων Επί Κτιρίων που Εξυπηρετούν Οικιακούς Καταναλωτές Ηλεκτρικής Ενέργειας Χρήσιμες Πληροφορίες για την Προστασία Φωτοβολταϊκών Εγκαταστάσεων Επί Κτιρίων που Εξυπηρετούν Οικιακούς Καταναλωτές Ηλεκτρικής Ενέργειας Το ενημερωτικό αυτό έντυπο έχει ετοιμαστεί από το εργαστήριο Συστημάτων

Διαβάστε περισσότερα

Διπλωματική Εργασία του φοιτητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών

Διπλωματική Εργασία του φοιτητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ: ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ Διπλωματική Εργασία του φοιτητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΠΗΓΕΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ

ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΠΗΓΕΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΠΗΓΕΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ 1 .1 ΤΟ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ ΚΙΝΟΥΜΕΝΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ Ας θεωρούμε το μαγνητικό πεδίο ενός κινούμενου σημειακού φορτίου q. Ονομάζουμε τη θέση του φορτίου σημείο πηγής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΛΑΣΗ. Το εργαλείο διέλασης περιλαμβάνει : το μεταλλικό θάλαμο, τη μήτρα, το έμβολο και το συμπληρωματικό εξοπλισμό (δακτυλίους συγκράτησης κλπ.).

ΔΙΕΛΑΣΗ. Το εργαλείο διέλασης περιλαμβάνει : το μεταλλικό θάλαμο, τη μήτρα, το έμβολο και το συμπληρωματικό εξοπλισμό (δακτυλίους συγκράτησης κλπ.). ΔΙΕΛΑΣΗ Κατά τη διέλαση (extrusion) το τεμάχιο συμπιέζεται μέσω ενός εμβόλου μέσα σε μεταλλικό θάλαμο, στο άλλο άκρο του οποίου ευρίσκεται κατάλληλα διαμορφωμένη μήτρα, και αναγκάζεται να εξέλθει από το

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΕΠΑΓΩΓΗ

ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΕΠΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΕΠΑΓΩΓΗ 1 3.1 ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΕΠΑΓΩΓΗΣ Το Σχ. 3.1 δείχνει μερικά από τα πειράματα που πραγματοποίησε o Michael Faraday. Στο Σχ. 3.1(α, β, γ) ένα πηνίο συνδέεται με γαλβανόμετρο.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕ ΙΟ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕ ΙΟ ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙΙ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕ ΙΟ 19 Μαγνητικό πεδίο Μαγνητικό πεδίο ονοµάζεται ο χώρος στον οποίο ασκούνται δυνάµεις σε οποιοδήποτε κινούµενο φορτίο εισάγεται σε αυτόν. Επειδή το ηλεκτρικό ρεύµα είναι διατεταγµένη

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2η ΕΒΔΟΜΑΔΑ 1. Ηλεκτρική δυναμική ενέργεια (electric potentil energy) 2. Ηλεκτρικό δυναμικό (electric potentil) 3. Διαφορά δυναμικού (potentil difference) 4. Σχέση ηλεκτρικού δυναμικού με το ηλεκτρικό

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση Η15. Μέτρηση της έντασης του μαγνητικού πεδίου της γής. Γήινο μαγνητικό πεδίο (Γεωμαγνητικό πεδίο)

Άσκηση Η15. Μέτρηση της έντασης του μαγνητικού πεδίου της γής. Γήινο μαγνητικό πεδίο (Γεωμαγνητικό πεδίο) Άσκηση Η15 Μέτρηση της έντασης του μαγνητικού πεδίου της γής Γήινο μαγνητικό πεδίο (Γεωμαγνητικό πεδίο) Το γήινο μαγνητικό πεδίο αποτελείται, ως προς την προέλευσή του, από δύο συνιστώσες, το μόνιμο μαγνητικό

Διαβάστε περισσότερα

2. Δυναμικό και χωρητικότητα αγωγού.

2. Δυναμικό και χωρητικότητα αγωγού. . Δυναμικό και χωρητικότητα αγωγού. Σε όλα τα σηµεία ενός αγωγού, σε ηλεκτροστατική ισορροπία, το δυναµικό είναι σταθερό. Για παράδειγµα, στην φορτισµένη σφαίρα του διπλανού σχήµατος τα σηµεία Α και Β

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ, ΗΛΕΚΤΡΟΟΠΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 9 - ΖΩΓΡΑΦΟΥ, 157 73 ΑΘΗΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις 6 ου Κεφαλαίου

Ασκήσεις 6 ου Κεφαλαίου Ασκήσεις 6 ου Κεφαλαίου 1. Μία ράβδος ΟΑ έχει μήκος l και περιστρέφεται γύρω από τον κατακόρυφο άξονα Οz, που είναι κάθετος στο άκρο της Ο με σταθερή γωνιακή ταχύτητα ω. Να βρεθεί r η επαγώμενη ΗΕΔ στη

Διαβάστε περισσότερα

Υψηλές Τάσεις. Ενότητα 4: Υγρά Μονωτικά Υλικά. Κωνσταντίνος Ψωμόπουλος Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΤΕ

Υψηλές Τάσεις. Ενότητα 4: Υγρά Μονωτικά Υλικά. Κωνσταντίνος Ψωμόπουλος Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΤΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Υψηλές Τάσεις Ενότητα 4: Υγρά Μονωτικά Υλικά Κωνσταντίνος Ψωμόπουλος Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο

Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο Ενότητα 7: Έλεγχος Ε.Η.Ε. με το Πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 Σταύρος Καμινάρης Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΣΤΑΤΙΚΟ ΠΕ ΙΟ

ΕΝΟΤΗΤΑ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΣΤΑΤΙΚΟ ΠΕ ΙΟ ΕΝΟΤΗΤΑ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΣΤΑΤΙΚΟ ΠΕ ΙΟ Συστήµατα µονάδων Για το σχηµατισµό ενός συστήµατος µονάδων είναι απαραίτητη η εκλογή ορισµένων µεγεθών που ονοµάζονται θεµελιώδη. Στις επιστήµες χρησιµοποιείται αποκλειστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. ΘΕΜΑ 1 ο

ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. ΘΕΜΑ 1 ο ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ 1 ο 1.1. Φορτισμένο σωματίδιο αφήνεται ελεύθερο μέσα σε ομογενές ηλεκτρικό πεδίο χωρίς την επίδραση της βαρύτητας. Το σωματίδιο: α. παραμένει ακίνητο. β. εκτελεί ομαλή κυκλική κίνηση.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΜΑΪΟΥ 2004 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΠΤΑ (7)

ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΜΑΪΟΥ 2004 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΠΤΑ (7) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΜΑΪΟΥ 2004 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΠΤΑ (7) ΘΕΜΑ 1ο Για τις ερωτήσεις 1 4 να γράψετε στο

Διαβάστε περισσότερα

Προστασία κατασκευών από κεραυνούς. Μια τεχνική παρουσίαση για τον

Προστασία κατασκευών από κεραυνούς. Μια τεχνική παρουσίαση για τον Προστασία κατασκευών από κεραυνούς Μια τεχνική παρουσίαση για τον Εισαγωγή Καλωσόρισμα Να ευχαριστήσουμε, για την αποδοχή της πρόσκλησης και της παρουσίας σας Εισαγωγή Καλωσόρισμα Να ευχαριστήσουμε, τους

Διαβάστε περισσότερα

Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Α Κ Λ Ι Μ Α Τ Ι Σ Μ Ο Υ ( Ε ) - Φ Ο Ρ Τ Ι Α 1

Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Α Κ Λ Ι Μ Α Τ Ι Σ Μ Ο Υ ( Ε ) - Φ Ο Ρ Τ Ι Α 1 Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Α Κ Λ Ι Μ Α Τ Ι Σ Μ Ο Υ ( Ε ) - Φ Ο Ρ Τ Ι Α 1 ΦΟΡΤΙΑ Υπό τον όρο φορτίο, ορίζεται ουσιαστικά το πoσό θερµότητας, αισθητό και λανθάνον, που πρέπει να αφαιρεθεί, αντίθετα να προστεθεί κατά

Διαβάστε περισσότερα

Ένωση Ελλήνων Φυσικών ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ 2011 Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Φυσικών Επιστημών, Τεχνολογίας, Περιβάλλοντος.

Ένωση Ελλήνων Φυσικών ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ 2011 Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Φυσικών Επιστημών, Τεχνολογίας, Περιβάλλοντος. Θεωρητικό Μέρος Θέμα 1 ο B Λυκείου 12 Μαρτίου 2011 A. Στα δύο όμοια δοχεία του σχήματος υπάρχουν ίσες ποσότητες νερού με την ίδια αρχική θερμοκρασία θ 0 =40 ο C. Αν στο αριστερό δοχείο η θερμοκρασία του

Διαβάστε περισσότερα

Ηµερίδα του Τεχνικού Επιµελητηρίου Ελλάδας Κανονισµός Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων - Πρότυπο ΕΛΟΤ HD384 Αθήνα, 15.11.05

Ηµερίδα του Τεχνικού Επιµελητηρίου Ελλάδας Κανονισµός Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων - Πρότυπο ΕΛΟΤ HD384 Αθήνα, 15.11.05 Ηµερίδα του Τεχνικού Επιµελητηρίου Ελλάδας Κανονισµός Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων - Πρότυπο ΕΛΟΤ HD384 Αθήνα, 15.11.05 Η ασφάλεια στις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις. Κ. Τσανάκας Καθηγητής Πανεπιστηµίου

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Β ΤΑΞΗ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Β ΤΑΞΗ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Δυνάμεις Μεταξύ Ηλεκτρικών Φορτίων σελ. 1 ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Β ΤΑΞΗ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ 1. Ο νόμος του Coulomb. Ηλεκτρικό πεδίο 3. Ηλεκτρική δυναμική ενέργεια 4. Δυναμικό

Διαβάστε περισσότερα

την επιτρεπτή πτώση τάσης στις γραμμές διακλάδωσης (κριτήριο καλής

την επιτρεπτή πτώση τάσης στις γραμμές διακλάδωσης (κριτήριο καλής Εργαστηριακή Άσκηση 3 Μελέτη και Σχεδίαση Εσωτερικής Ηλεκτρολογικής Εγκατάστασης Κατοικίας Να πραγματοποιήσετε πλήρη μελέτη και σχεδίαση σε Auto Cad εσωτερικής ηλεκτρολογικής εγκατάστασης (ΕΗΕ) κατοικίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 1 η ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΕΣ ΙΣΧΥΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Στόχοι της εργαστηριακής άσκησης είναι η εξοικείωση των σπουδαστών με την:

ΑΣΚΗΣΗ 1 η ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΕΣ ΙΣΧΥΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Στόχοι της εργαστηριακής άσκησης είναι η εξοικείωση των σπουδαστών με την: Σκοπός της Άσκησης: ΑΣΚΗΣΗ η ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΕΣ ΙΣΧΥΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στόχοι της εργαστηριακής άσκησης είναι η εξοικείωση των σπουδαστών με την: α. Κατασκευή μετασχηματιστών. β. Αρχή λειτουργίας μετασχηματιστών.

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2.1 ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2.1 ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΦΥΣΙΚΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ 2.1 ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ Τι είναι ; Ηλεκτρικό ρεύμα ονομάζεται η προσανατολισμένη κίνηση των ηλεκτρονίων ή γενικότερα των φορτισμένων σωματιδίων Που μπορεί να

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 7 Μέτρηση ωμικής αντίστασης και χαρακτηριστικής καμπύλης διόδου

ΑΣΚΗΣΗ 7 Μέτρηση ωμικής αντίστασης και χαρακτηριστικής καμπύλης διόδου Απαραίτητα όργανα και υλικά ΑΣΚΗΣΗ 7 Μέτρηση ωμικής αντίστασης και χαρακτηριστικής καμπύλης διόδου 7. Απαραίτητα όργανα και υλικά. Τροφοδοτικό DC.. Πολύμετρα (αμπερόμετρο, βολτόμετρο).. Πλακέτα για την

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ Β ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2003 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΦΥΣΙΚΗ Β ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2003 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΗ Β ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 003 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1 - και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Η χαρακτηριστική

Διαβάστε περισσότερα

Φ Υ Σ Ι Κ Η Τ Α Ξ Η Σ Β 1 ο υ Κ Υ Κ Λ Ο Υ

Φ Υ Σ Ι Κ Η Τ Α Ξ Η Σ Β 1 ο υ Κ Υ Κ Λ Ο Υ Φ Υ Σ Ι Κ Η Τ Α Ξ Η Σ Β 1 ο υ Κ Υ Κ Λ Ο Υ Ε π ι σ η μ ά ν σ ε ι ς Η Λ Ε Κ Τ Ρ Ι Σ Μ Ο Σ a. Σ τ α τ ι κ ό ς Η λ ε κ τ ρ ι σ µ ό ς Ερ.1 Τι είναι το ηλεκτρικό φορτίο; Απ.1 Κανείς δεν γνωρίζει τι είναι το

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΠΙΕΣΤΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΣΥΜΠΙΕΣΤΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 9. Ηλεκτρικό Σύστημα Συμπιεστών Ανάλογα με την κατασκευή τους και το είδος του εναλλασσόμενου ρεύματος που απαιτούν για τη λειτουργία τους, οι ηλεκτροκινητήρες διακρίνονται σε: Μονοφασικούς. Τριφασικούς.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Το ηλεκτρικό φορτίο στο εσωτερικό του ατόμου 1. Από τι σωματίδια αποτελούνται τα άτομα σύμφωνα με τις απόψεις των Rutherford και Bohr;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Το ηλεκτρικό φορτίο στο εσωτερικό του ατόμου 1. Από τι σωματίδια αποτελούνται τα άτομα σύμφωνα με τις απόψεις των Rutherford και Bohr; ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1.1 Γνωριμία με τη ηλεκτρική δύναμη. 1. Ποιες δυνάμεις λέγονται ηλεκτρικές; Λέμε τις δυνάμεις που ασκούνται μεταξύ σωμάτων που έχουμε τρίψει προηγουμένως δηλαδή σωμάτων ηλεκτρισμένων. 2. Τι

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΛΥΕΙ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΕΩΝ 004 ΦΥΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙ ΕΙΑ ΘΕΜΑ ο Για τις ερωτήσεις -4 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα σε κάθε αριθµό το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή

Διαβάστε περισσότερα

Αντικεραυνική προστασία με απαγωγούς υπερτάσεων (SPDs) σε ηλεκτρικούς πίνακες χαμηλής τάσης

Αντικεραυνική προστασία με απαγωγούς υπερτάσεων (SPDs) σε ηλεκτρικούς πίνακες χαμηλής τάσης Αντικεραυνική προστασία με απαγωγούς υπερτάσεων (SPDs) σε ηλεκτρικούς πίνακες χαμηλής τάσης Κεραυνικά πλήγματα και κρουστικές υπερτάσεις Τι είναι; Οι στιγμιαίες μεταβατικές (κρουστικές) υπερτάσεις αποτελούν

Διαβάστε περισσότερα

Διπλωματική Εργασία του φοιτητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών

Διπλωματική Εργασία του φοιτητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ: ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ Διπλωματική Εργασία του φοιτητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

5.1 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΟΙΣΟΔΥΝΑΜΟΥ ΙΟΝΤΟΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ, ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΧΑΛΚΟΥ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ

5.1 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΟΙΣΟΔΥΝΑΜΟΥ ΙΟΝΤΟΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ, ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΧΑΛΚΟΥ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ 5.1 ΑΣΚΗΣΗ 5 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΟΙΣΟΔΥΝΑΜΟΥ ΙΟΝΤΟΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ, ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΧΑΛΚΟΥ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ Α' ΜΕΡΟΣ: Ηλεκτρόλυση του νερού. ΘΕΜΑ: Εύρεση της μάζας οξυγόνου και υδρογόνου που εκλύονται σε ηλεκτρολυτική

Διαβάστε περισσότερα

εγκαταστάσεων Παραδοχές εκτιμήσεις Ο σχεδιασμός μιας εγκατάστασης πραγματοποιείται Κανονισμούς και πρότυπα

εγκαταστάσεων Παραδοχές εκτιμήσεις Ο σχεδιασμός μιας εγκατάστασης πραγματοποιείται Κανονισμούς και πρότυπα Μελέτες εσωτερικών ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων Κριτήρια σχεδιασμού Ασφάλεια ατόμων. Ασφάλεια συσκευών. Αξιοπιστία. Καλή λειτουργικότητα. Επεκτασιμότητα. Εφεδρεία. Υπάρχουσα τεχνολογία. Οικονομική λειτουργία.

Διαβάστε περισσότερα

1. Στατικός Ηλεκτρισµός

1. Στατικός Ηλεκτρισµός 1) Τα πρώτα πειράµατα της χρονιάς. 1. Μπορείτε να ερµηνεύσετε τις παρακάτω πειραµατικές παρατηρήσεις; B Α Γυάλινη ράβδος i) Μια αφόρτιστη µεταλλική ράβδος κρέµεται όπως στο σχήµα από µονωτικό νήµα και

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ (ΕΝΑΕΡΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΦΟΡΑ ΣΥΡΜΑΤΑ)

ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ (ΕΝΑΕΡΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΦΟΡΑ ΣΥΡΜΑΤΑ) ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ (ΕΝΑΕΡΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΦΟΡΑ ΣΥΡΜΑΤΑ) Οι ηλεκτρικές εφαρµογές του αλουµινίου εκµεταλλεύονται πρώτιστα την πολύ καλή ηλεκτρική αγωγιµότητα (χαµηλή ειδική αντίσταση) του µετάλλου,

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο Η5. Ρεύμα και αντίσταση

Κεφάλαιο Η5. Ρεύμα και αντίσταση Κεφάλαιο Η5 Ρεύμα και αντίσταση Ηλεκτρικό ρεύμα Το ηλεκτρικό ρεύμα εμπλέκεται στις πρισσότερες πρακτικές εφαρμογές του ηλεκτρισμού. Τα ηλεκτρικά φορτία κινούνται σε κάποια περιοχή του χώρου. Σε αυτό το

Διαβάστε περισσότερα

2012 : (307) : , 29 2012 : 11.00 13.30

2012  : (307) : , 29 2012 : 11.00 13.30 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2012 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ (ΙΙ) ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑ : Εφαρµοσµένη Ηλεκτρολογία

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα. Πραγματοποίηση μέτρησης τάσης, ρεύματος, ωμικής αντίστασης με χρήση του εργαστηριακού εξοπλισμού Άσκηση εξοικείωσης

Παράρτημα. Πραγματοποίηση μέτρησης τάσης, ρεύματος, ωμικής αντίστασης με χρήση του εργαστηριακού εξοπλισμού Άσκηση εξοικείωσης Παράρτημα Πραγματοποίηση μέτρησης τάσης, ρεύματος, ωμικής αντίστασης με χρήση του εργαστηριακού εξοπλισμού Άσκηση εξοικείωσης Σκοπός του παραρτήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών με τη χρήση και τη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΥΠΟΣΤΑΘΜΟΥ ΥΨΗΛΗΣ ΤΑΣΗΣ

ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΥΠΟΣΤΑΘΜΟΥ ΥΨΗΛΗΣ ΤΑΣΗΣ Α.Τ.Ε.Ι. ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΥΠΟΣΤΑΘΜΟΥ ΥΨΗΛΗΣ ΤΑΣΗΣ Σπουδαστές : Μανώλης Καμβύσης, Γιάννης Κυριαζής Επιβλέπων καθηγητής : Περιεχόμενα 1 2 3 4

Διαβάστε περισσότερα

Χ. A. Χαραλάμπους Αναπληρωτής Καθηγητής Ιούνιος 2017 Παρουσίαση Εργαστηρίου & Λογισμικών Εργαλείων

Χ. A. Χαραλάμπους Αναπληρωτής Καθηγητής Ιούνιος 2017 Παρουσίαση Εργαστηρίου & Λογισμικών Εργαλείων www.psm.ucy.ac.cy Χ. A. Χαραλάμπους Αναπληρωτής Καθηγητής Ιούνιος 2017 Παρουσίαση Εργαστηρίου & Λογισμικών Εργαλείων 1 Power System Modelling (PSM) Laboratory EST: 2014 (www.psm.ucy.ac.cy) Κύριοι Ερευνητικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΙΣΧΥΟΣ ΗΜΥ 444

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΙΣΧΥΟΣ ΗΜΥ 444 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΙΣΧΥΟΣ ΗΜΥ 444 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ, ΕΛΕΓΧΟΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ, ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ Δρ Ανδρέας Σταύρου ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα