ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΡΗΣΗ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΓΔΩΠΟΝΙΑ ΣΜΗΜΑ ΦΤΣΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

Transcript

1 ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΡΗΣΗ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΓΔΩΠΟΝΙΑ ΣΜΗΜΑ ΦΤΣΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ "ΣΟ ΚΑΛΛΩΠΙΣΙΚΟ ΠΡΑΙΝΟ ΣΙ ΝΗΙΩΣΙΚΔ ΠΔΡΙΟΥΔ. ΜΔΛΔΣΗ ΠΔΡΙΠΣΩΗ:ΣΟ ΝΗΙ ΣΗ ΚΑΟΤ." σγγραθέας: Γιαμανηίδης Βαζίλειος Δπιβλέπων Καθηγηηής: Γαζκαλανηωνάκης Δμμανοσήλ, Γεωπόνος MSc. Ηράκλειο 2013

2 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ Διζαγωγή ζελ. 4 Κεθ.1) Τθηζηάκελε Καηάζηαζε Καιισπηζηηθνχ Πξαζίλνπ ζηα Νεζηά ζει ) Γεληθά ζει ) Νεζησηηθά πκπιέγκαηα αλά ηνλ Κφζκν ζει ) Υαβάε ζει ) Νέα Εειαλδία ζει ) Καξατβηθή ζει ) Καλάξηα Νεζηά ζει ) Βαιεαξίδεο Νήζνη ζει ) Διιεληθά Νεζησηηθά πκπιέγκαηα ζει ) Ηφληα Νεζηά ζει ) Νεζηά Βνξείνπ Αηγαίνπ ζει ) Νεζηά Αλαηνιηθνχ Αηγαίνπ ζει ) Νεζηά Κεληξηθνχ Αηγαίνπ ζει ) Γεληθά πκπεξάζκαηα Καιισπηζηηθνχ Πξαζίλνπ ζηα Νεζηά ζει. 38 Κεθ.2) Ννκνζεζία ζει ) Αζηηθνί Κνηλφρξεζηνη Υψξνη Πξαζίλνπ ζει. 42 i.πάξθα ζει. 43 ii.άιζε ζει. 44 iii.γελδξνζηνηρίεο ζει. 45 iv.κήπνη ζει ) Ηδησηηθνί Διεχζεξνη Υψξνη Πξαζίλνπ ζει. 45 1

3 i.κήπνη ζει. 46 ii.πάξθα ζει ) Πεξηαζηηθνί Υψξνη Πξαζίλνπ ζει. 47 Κεθ.3) Νεζί Μειέηεο : Νήζνο Κάζνο ζει ) Γεληθά ζει ) Αλάιπζε Πξαζίλνπ ζει ) Αλάιπζε Καιιηεξγεηψλ ζει ) Αλάιπζε Πιεζπζκνχ ζει ) Αλάιπζε Κιηκαηηθψλ πλζεθψλ ζει. 55 Κεθ.4) Πεξηνρή Μειέηεο : Πξσηεχνπζα Νεζηνχ (Οηθηζκφο Φξχ - Δκπνξηνχ).... ζει ) Γεληθά ζει ) Αλάιπζε Πξαζίλνπ ζει ) Αλάιπζε Γεκνζίνπ Πξαζίλνπ ζει ) Αλάιπζε Ηδησηηθνχ Πξαζίλνπ ζει ) Πξνηάζεηο Βειηίσζεο-Δκπινπηηζκνχ Υψξσλ Πξαζίλνπ ζει. 80 Κεθ.5) Γίθηπα Πξαζίλνπ ζει. 82 Κεθ.6) Καηεγνξίεο Γηθηχσλ Πξαζίλνπ ζει ) Ακηγείο Πεδφδξνκνη ζει ) Γηαδξνκέο Διεγρφκελεο Πξφζβαζεο ζει ) Γηαδξνκέο Ήπηαο Κπθινθνξίαο ζει ) Πνδειαηφδξνκνη ζει. 88 Κεθ.7) Πιενλεθηήκαηα Γηθηχσλ Πξαζίλνπ ζει. 89 Κεθ.8) Μεζνδνινγία Γηθηχσλ Πξαζίλνπ ζει. 91 Κεθ.9) Παξαδείγκαηα Οξζήο Δλνπνίεζεο Υψξσλ Πξαζίλνπ ζει ) Κνπεγράγε "ρέδην Πέληε Γαθηπιίσλ" ζει ) Λνλδίλν "ρέδην Abrcrombie" ζει. 97 2

4 Κεθ.10) Δθαξκνγή ζην λεζί κειέηεο (Νήζνο Κάζνο) ζει. 99 σμπεράζμαηα Πηστιακής ζελ. 104 Βιβλιογραθία ζελ

5 ΔΙΑΓΩΓΗ Ο άλζξσπνο, φπσο φια ηα έκβηα φληα, φηαλ εκθαλίζηεθε ζηε γε δνχζε φπσο φια η άιια ειεχζεξνο ζηε θχζε. Με ηε ζπγθξφηεζε επξχηεξσλ θνηλσληψλ θαη ηελ κεηαθνξά ηνπ απφ ηε θχζε θαη ηηο ζπειηέο, ζε πφιεηο θαη ρσξηά, άξρηζε λα ράλεη ηελ επαθή ηνπ κε ην πεξηβάιινλ. Χο αλάγθε απνθαηάζηαζεο ηεο ρακέλεο ζρέζεο αλζξψπνπ - θχζεο, άξρηζαλ λα δεκηνπξγνχληαη ζηηο πφιεηο φπνπ ήηαλ καδεκέλνη νη άλζξσπνη, ρψξνη πξαζίλνπ, αλνηρηνί ζην επξχ θνηλφ θαη νη νπνίνη κπνξνχζαλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απφ κηα θνηλσλία κε δηάθνξνπο ηξφπνπο. Με ηελ πάξνδν ησλ εηψλ θαη ηελ αλάδεημε ηνπ ρξήκαηνο σο θπξίαξρνπ κέζνπ κηαο θνηλσλίαο, νη ειεχζεξνη ρψξνη γηα ηε δεκηνπξγία ρψξσλ πξαζίλνπ, έγηλαλ δπζεχξεηνη θαζψο θφζηηδαλ θαη ζε κεξηθέο πεξηπηψζεηο κάιηζηα (θέληξα κεγαινππφιεσλ φπνπ ζα πήγαηλαλ νη εξγαδφκελνη πνιίηεο ζε έλαλ εληαίν ρψξν πξαζίλνπ γηα ραιάξσζε) απνδεηθλχνληαλ ηδηαίηεξα αθξηβνί. Απνηέιεζκα φιεο απηήο ηεο θαηάζηαζεο ήηαλ λα ιηγνζηεχνπλ νινέλα θαη πεξηζζφηεξν νη ρψξνη πξαζίλνπ, ελψ ζε νξηζκέλεο αθξαίεο πεξηπηψζεηο έηεηλαλ λα εθιείςνπλ, δεκηνπξγψληαο δηάθνξεο παξελέξγεηεο θαη πξνβιήκαηα, ηφζν ζηνπο ίδηνπο ηνπο πνιίηεο φζν θαη ζηηο πφιεηο φπνπ δνχζαλ. Γηα πνιιά ρξφληα, απηφ ην ζχλεζεο θαηλφκελν, αλ θαη αξλεηηθφ, επηθξαηνχζε ζηα κνληέια αλάπηπμεο ησλ πφιεσλ κε απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία ησλ ιεγφκελσλ ηζηκεληνππφιεσλ φπνπ ην πξάζηλν ήηαλ απφ ειάρηζην έσο κεδακηλφ. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ζηνπο κηθξφηεξνπο νηθηζκνχο (ρσξηά, λεζησηηθέο πφιεηο, θηι) λαη κελ ηα ζηνηρεία απηά δφκεζεο ήηαλ ππαξθηά, εκθαλίδνληαλ φκσο ζε κηθξφηεξε θιίκαθα θαη ζε επηφηεξε κνξθή. Δθεί, ιφγσ ησλ ραιαξφηεξσλ ξπζκψλ δσήο, νη άλζξσπνη δελ απνμελψζεθαλ ηειείσο απφ ην πεξηβάιινλ, απφ ην νπνίν πξνέξρνληαλ άιισζηε, αιιά θξάηεζαλ κηα επαθή κε ηελ θχζε. Αλακθίβνια φκσο,ν θξπθφο ηνπο πφζνο ήηαλ ε φζν ην δπλαηφλ κεγαιχηεξε ζχγθιηζε κε ηα ηεθηελφκελα ησλ κεγαινππφιεσλ. Σα ηειεπηαία φκσο ρξφληα παξαηεξείηαη κηα κεηαζηξνθή ηνπ κνληέινπ δφκεζεο κηαο κεγαινχπνιεο. Οη άλζξσπνη άξρηζαλ λα ζπλεηδεηνπνηνχλ φηη νη παξελέξγεηεο ηεο ηζηκεληνπνίεζεο κηαο πφιεο θαη ε κεηαηξνπή ησλ ρσξηψλ θαη λεζηψλ ζε κεγαινππφιεηο, ηνπο επεξεάδνπλ ζε κεγάιν βαζκφ θαη πσο απφ έλα ζεκείν θαη κεηά, πην πνιχ ζπλέθεξε λα δεκηνπξγνχλ ρψξνπο πξαζίλνπ παξά λα αληηκεησπίδνπλ ηα πξνβιήκαηά 4

6 ηεο έιιεηςήο ηνπ. Σφζν νη άλζξσπνη ζηνλ πξνζσπηθφ ηνπο ρψξν (ζπίηηα) φζν θαη ζηνλ επξχ θνηλφ ρψξν (πιαηείεο, αιάλεο θηι) άξρηζαλ λα δεκηνπξγνχλ κε βάζε ηα ζηνηρεία ηεο θχζεο. Σν θαθφ φκσο είρε ήδε γίλεη. Οη ρψξνη πξαζίλνπ ήηαλ ιηγνζηνί θαη δηάζπαξηνη κέζα ζε κηα πφιε, ελψ νη ειεχζεξνη ρψξνη γηα ηε δεκηνπξγία λέσλ ρψξσλ πξαζίλνπ ήηαλ απηνί πνπ είηε δελ είραλ αμηνπνηεζεί είηε δελ είραλ πσιεζεί ιφγσ ησλ πςειψλ ηηκψλ ηεο αγνξάο. ηα ρσξηά θαη ζηηο λεζησηηθέο πεξηνρέο νη ειεχζεξνη απηνί ρψξνη ήηαλ είηε ζε θαηάζηαζε κε αμηνπνηήζηκε, είηε νη ηδηνθηήηεο δελ κπνξνχζαλ λα ζθεθηνχλ ηξφπνπο αμηνπνίεζεο, είηε πξννξίδνληαλ γηα άιιεο κνξθέο εθκεηάιεπζεο. Ζ εμεχξεζε ξεαιηζηηθψλ ιχζεσλ γηα ηε δεκηνπξγία ρψξσλ πξαζίλνπ άξρηζε λα απαζρνιεί ηνπο πνιίηεο. Μηα απ ηηο πξψηεο ιχζεηο πνπ βξέζεθαλ ήηαλ ε ρξεζηκνπνίεζε εγθαηαιεηκκέλσλ δνκψλ θαη θηηζκάησλ (εγθαηαιεηκκέλα ζηξαηφπεδα, ιηκάληα, αεξνδξφκηα, ζπίηηα, θηι.) φπνπ κέζα απφ ηελ αλαγέλλεζε ηνπ ηφπνπ πνπ ηα θηινμελνχζε κπνξνχζαλ λα δεκηνπξγεζνχλ λένη ρψξνη πξαζίλνπ. Απηφ θφζηηδε ιηγφηεξν απ φηη ε αγνξά ειεχζεξεο γεο αιιά θαη πάιη δελ ιπλφηαλ νξηζηηθά ην πξφβιεκα. Μηα άιιε ιχζε, ε νπνία επηθξαηεί ζηηο κέξεο καο, είλαη ε ελνπνίεζε ησλ δηάζπαξησλ ρψξσλ πξαζίλνπ ζε κηα πφιε κεηαηξέπνληαο δξφκνπο, ξέκαηα, δελδξνζηνηρείεο, ξπάθηα, πξνθπκαίεο θ.α. πνπ δηαπεξλνχλ ηνπο ρψξνπο απηνχο, ζε ζπλεθηηθφ ηζηφ ζπλελψλνληάο ηνπο ζε έλαλ εληαίν ρψξν πξαζίλνπ, αηζζεηά κεγαιχηεξν θαη δηαθιαδηδφκελν κέζα ζηελ πφιε αιιά εχθνια πξνζβάζηκν ζε πεξηζζφηεξεο γεηηνληέο θαη πνιίηεο. Ζ ηάζε απηή θαη ε απαξρή πινπνίεζεο απηήο ηεο ηδέαο έδσζε πάξα πνιχ ηθαλνπνηεηηθά απνηειέζκαηα, κε ειάρηζην θφζηνο, ηα νπνία επεξέαδαλ άκεζα ηε δσή πεξηζζφηεξσλ αλζξψπσλ, κεηψλνληαο παξάιιεια θαηά πνιχ ηηο επηπηψζεηο απφ ηελ ηζηκεληνπνίεζε θαη ηελ έιιεηςε ρψξσλ πξαζίλνπ. ηηο λεζησηηθέο πεξηνρέο, φια απηά βξήθαλ εθαξκνγή κε πνιχ πην ήπην ηξφπν.οη άλζξσπνη εθεί εθκεηαιεπφκελνη ηα πιενλεθηήκαηα θαη απνθεχγνληαο ηα κεηνλεθηήκαηα ηνπ εθάζηνηε λεζηνχ, δεκηνχξγεζαλ πξάζηλν κε βάζε ην θιίκα ηνπ λεζηνχ ηνπο (βξνρνπηψζεηο, ειηνθάλεηα, έληαζε θαη δηεχζπλζε αλέκσλ, ζεξκνθξαζίεο) κέζσ ηεο επρέξηαο πνπ ηνπο παξείρε ν ηξφπνο θαη ν ξπζκφο δσήο ησλ λεζηψλ, θαη κε βάζε ην έδαθφο ηνπ (γνληκφηεηα, ζεηζκηθφηεηα, χπαξμε αξραίσλ επξπκάησλ θηι). Βιέπνληαο ηα 5

7 πξνβιήκαηα ησλ κεγαινππφιεσλ θαη θνβνχκελνη ηηο επηπηψζεηο θαη ζηα λεζηά ηνπο, άξρηζαλ λα δεκηνπξγνχλ επηπιένλ ρψξνπο πξαζίλνπ κε βάζε ηηο επηζηεκνληθέο επηηαγέο πεξί ελνπνηήζεο ησλ ρψξσλ πξαζίλνπ ησλ λεζηψλ θαη ηεο αλάπιαζήο ηνπ. Κάζε λεζί απνηειεί μερσξηζηή νληφηεηα κε ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηα νπνία ηνπ πξνζδίδνπλ κηα κνλαδηθφηεηα. Λφγσ ηνπ πεξηκεηξηθνχ πεξηνξηζκνχ απφ ηε ζάιαζζα, βιέπνπκε κηα εμεηδίθεπζε θαη κηα απνκφλσζε πνιιψλ εηδψλ είηε ρισξίδαο είηε παλίδαο. Τπάξρνπλ είδε πνπ ζπλαληψληαη, φρη κφλν ζε ζπγθεθξηκέλεο λεζησηηθέο πεξηνρέο αιιά θαη ζε ζπγθεθξηκέλα κεκνλνκέλα λεζηά. Απηή ε κνλαδηθφηεηα ηνπ θάζε λεζηνχ ζε ζπλάξηεζε κε ηνπο εθάζηνηε εδαθνθιηκαηηθνχο παξάγνληεο θαζψο θαη νη πξννπηηθέο αλάπιαζεο ηνπ πξαζίλνπ κε δηάθνξνπο ηξφπνπο ζα καο απαζρνιήζνπλ ζηελ παξνχζα εξγαζία. Ζ ελνπνίεζε, ν ζρεδηαζκφο θαη ν εκπινπηηζκφο κε πξάζηλν δε βειηηψλεη κφλν ην κηθξνθιίκα αιιά δεκηνπξγεί θη έλα ηδηαίηεξν, βαζηζκέλν ζηελ κνλαδηθφηεηα ηνπ εθάζηνηε λεζηνχ, νηθνζχζηεκα ην νπνίν κπνξεί λα ελνπνηεζεί κε ην θπζηθφ νηθνζχζηεκα πνπ ππάξρεη ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ησλ πφιεσλ, ησλ ρσξηψλ θαη ησλ λεζηψλ. 6

8 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1ο ΤΦΙΣΑΜΔΝΗ ΚΑΣΑΣΑΗ ΚΑΛΛΩΠΙΣΙΚΟΤ ΠΡΑΙΝΟΤ ΣΑ ΝΗΙΑ 7

9 1.1) Γεληθά Ξεθηλψληαο ηελ παξνχζα εξγαζία, ζα αζρνιεζνχκε κε ην ηη ζπκβαίλεη απηή ηελ ζηηγκή, ζε ζρέζε κε ην θαιισπηζηηθφ πξάζηλν, ζε δηάθνξα λεζησηηθά ζπκπιέγκαηα αλα ηνλ θφζκν. Γηα λα είλαη φζν ην δπλαηφλ πην αληηπξνζσπεπηηθή ε εξγαζία ζα δνχκε πεξηιεπηηθά λεζησηηθά ζπκπιέγκαηα απφ φια ηα δπλαηά ζεκεία πάλσ ζηε γε φπσο ην λεζησηηθφ ζχκπιεγκα ηεο Υαβάε ζηνλ Βφξεην Δηξεληθφ Χθεαλφ, ηεο Νεαο Εειαλδίαο ζην Νφηην ΔΗξεληθφ, ηεο Καξαΐβηθήο ζηνλ Γπηηθφ Αηιαληηθφ Χθεαλφ, ησλ Καλαξίσλ Νήζσλ ζηνλ Αλαηνιηθφ Αηιαληηθφ θαη ησλ Βαιεαξίδσλ Νήζσλ ζηελ Γπηηθή Μεζφγεην, πξίλ αζρνιεζνχκε κε ηα λεζησηηθά ζπκπιέγκαηα ηεο ρψξαο καο ζηελ Αλαηνιηθή Μεζφγεην. Θα δνχκε πσο νη εδαθνθιηκαηηθνί παξάγνληεο θαη ν ζαιάζζηνο πεξηνξηζκφο επηδξνχλ ζηελ απνκφλσζε είηε ηεο ρισξίδαο είηε ηεο παλίδαο, ε νπνία δελ ζα καο απαζρνιήζεη ζηε παξνχζα εξγαζία, θαη ζηε δεκηνπξγία απηήο ηεο κνλαδηθφηεηαο ηνπ εθάζηνηε λεζησηηθνχ ζπκπιέγκαηνο. 1.2) Νεζηωηηθά σκπιέγκαηα αλά ηολ Κόζκο 1.2.1) Υαβάε Εικόνα 1. Χάρτθσ νθςιϊτικου ςυμπλζγματοσ Χαβάθ. Έλα λεζησηηθφ ζχκπιεγκα ην νπνίν βξίζθεηαη ζην βφξεην Δηξεληθφ είλαη απηφ ηεο Υαβάε. Σν λεζησηηθφ ζχκπιεγκα Υαβάε ή αιιηψο «Νεζηά Υαβάε» βξίζθνληαη ζην κέζνλ πεξίπνπ ηνπ Βφξεηνπ Δηξεληθνχ Χθεαλνχ, ζε απφζηαζε λαπηηθψλ κηιίσλ πεξίπνπ απφ ηελ Γπηηθή αθηή ησλ Ζλσκέλσλ Πνιηηεηψλ Ακεξηθήο. Γηνηθεηηθά αλήθνπλ ζηηο Ζ.Π.Α. θαζψο απνηεινχλ ηε 50ε πνιηηεία θαη απιψλνληαη ζε κηα απφζηαζε ρικ. απφ ην έλα άθξν εσο ην άιιν κε ζπλνιηθή έθηαζε ηεηξ. ρικ. Σν ζχκπιεγκα απνηειείηαη απφ πνιιά δηάζπαξηα λεζηά δηαθφξσλ κεγεζψλ αιιά κφλν ηα 4 κεγαιχηεξα είλαη ηα πην γλσζηά ζην επξχ θνηλφ, ηα Big Island (Hawaii), Maui, Oahu, Kauai. 8

10 Εικόνα 2. Νθςιά Χαβάθ. Γεκηνπξγήζεθαλ απφ ηηο πηέζεηο ησλ ηεθηνληθψλ πιαθψλ κε απνηέιεζκα λα μεπξνβάινπλ απ ηε ζάιαζζα σο εθαηζηηνγελή λεζηά. Σν έδαθφο ηνπο είλαη έλα κίγκα νξπθηψλ φπνπ απνηειείηε θπξίσο απφ βαζάιηε, ρνλδξφθνθθα ηζνδχλακά ηνπ (γθάκπξν θαη δηαβάζε), ιίγα ππξηγελή πεηξψκαηα (λεθειηλίηεο) θαη εθαηζηεηαθφ κάγκα, ζε δηάθνξεο αλαινγίεο. Σν θιίκα ηνπο είλαη ηξνπηθφ, αιιά ρσξίδεηαη ζε δπν θχξηεο θιηκαηηθέο δψλεο, ηε κηα ζηε βφξεηα θαη αλαηνιηθή πιεπξά ή πξνζήλεκε πιεπξά φπνπ πξνζθξνχνπλ νη πγξνί αιεγείο άλεκνη (ζην βφξεην εκηζθαίξην έρνπλ θαηεχζπλζε απφ βνξεηναλαηνιηθά πξνο λνηηνδπηηθά) κε απνηέιεζκα ηηο έληνλεο θαη ζπρλέο βξνρνπηψζεηο, θαη ηελ άιιε ζηε λφηηα θαη δπηηθή πιεπξά ησλ λεζηψλ ή ππήλεκε πιεπξά φπνπ ην θιίκα ηείλεη λα είλαη πην μεξφ. ε θάζε πεξίπησζε, ην λεζησηηθφ ζχκπιεγκα ιακβάλεη ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ βξνρνπηψζεψλ ηνπ ηε ρεηκεξηλή πεξίνδν (Οθηψβξηνο-Απξίιηνο). Αλάινγα κε ηελ πιεζπζκηαθή θαηάζηαζε ηνπ λεζηνχ, ηελ χπαξμε ή φρη ελεξγνχ εθαηζηείνπ, ηελ ηνπνζεζία ηνπ λεζηνχ θαη ηελ ζπρλφηεηα εκθάληζεο ηπθψλσλ, εμαξηάηαη θαη ε ρισξίδα ησλ λεζηψλ. ην Big Island γηα παξάδεηγκα έρνπκε πςειέο θνξπθέο κε ελεξγφ εθαίζηεην, ζην Maui έρνπκε έληνλε αλζξψπηλε παξνπζία, ζην Oahu έρνπκε αλαπηπγκέλεο ηνπξηζηηθέο ππνδνκέο, ζην Kauai φληαο ην πην παιηφ λεζί έρνπκε πνιχ απηνθπή βιάζηεζε. ε θάζε πεξίπησζε, πέξα απφ ηελ ηνπξηζηηθή εθκεηάιιεπζε, ε παξαγσγή αλαλά, θαξχδαο, δάραξεο, θαθέ, θαξπδίσλ, θξνχησλ θαη άιισλ πξντφλησλ, φπσο ην καξνχιη, ην ηδίληδεξ θαη θξεκκχδηα εμαθνινπζνχλ λα ζπκβάινπλ ζηελ νηθνλνκηθή ζηαζεξφηεηα ησλ λεζηψλ. ηε ρισξίδα ησλ λεζηψλ πεξηιακβάλνληαη πάλσ απφ 500 είδε θαιισπηζηηθψλ θπηψλ φπσο Philodendron, Monstera, Dieffenbachia, Aglaonema, Alocasia, Colocasia, Xanthosoma, Homalomena, Syngonium, Caladium, Spathiphyllum, Anthurium θαη Zantedeschia, θαζψο θαη θάπνηα ιηγφηεξν ρξεζηκνπνηνχκελα γέλε φπσο Typhonodorum, Schizocasia, Cryptocoryne, Orontium, Cyrtosperma, Amorphophallus, Hydrosme, Acoros, Lagenandra, Gonatopus, Arisaema, Arisarum θαη Pista. 9

11 Εικόνα 3. Ιδιωτικό πράςινο ςτο νθςί Οάχου Εικόνα 4. Περιαςτικοί χϊροι πραςίνου ςτο Οάχου Εικόνα 5. Άλςοσ ςτο νθςί Μάουϊ Εικόνα 6. Άλςοσ ςτο νθςί Οάχου 10

12 Εικόνα 7. Περιαςτικό πράςινο ςτο νθςί Καουάϊ Εικόνα 8. Περιαςτικό πράςινο ςτο νθςί Χαβάϊ ε γεληθέο γξακκέο, ηφζν ην αγξνηηθφ πξάζηλν φζν θαη ην δαζηθφ θαη θαιισπηζηηθφ πξάζηλν απνηειείηαη απφ θπηά κε απμεκέλεο απαηηήζεηο ζε λεξφ θαη κε αληνρή ζηνπο ηζρπξνχο αλέκνπο ηεο πεξηνρήο θαζψο βξίζθνληαη ζην κέζνλ ηνπ Δηξεληθνχ σθεαλνχ (είλαη γλσζηά άιισζηε ηα θχκαηα γηα ηνπο ζεξθεξο ζηε Υαβάε). 11

13 1.2.2) Νέα Εειαλδία Εικόνα 9. Νθςιά Νζασ Ηθλανδίασ Σν λεζησηηθφ ζχκπιεγκα ησλ λεζηψλ ηεο Νέαο Εειαλδίαο βξίζθεηαη ζην Νφηην εκηζθαίξην, απέλαληη απφ ηηο αλαηνιηθέο αθηέο ηεο Απζηξαιίαο ζε απφζηαζε ρικ πεξίπνπ. Γηνηθεηηθά είλαη απηφλνκν θξάηνο, αλ θαη σο βαζηιηά αλαγλσξίδνπλ ηελ βαζίιηζζα Διηζάβεη Β ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ. Έρνπλ ζπλνιηθή έθηαζε ρικ², (ιίγν κηθξφηεξε απφ απηήλ ηεο Ηαπσλίαο θαη ιίγν κεγαιχηεξε απφ ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ) θαη ζπλνιηθφ κήθνο πεξίπνπ ρικ. Απνηειείηαη απφ πνιιά δηάζπαξηα λεζηά κε ζεκαληηθφηεξα ην Βφξεην Νεζί (φπνπ βξίζθεηαη θαη ε πξσηεχνπζα, ην Οπέιηγθηνλ), ην Νφηην λεζί, ην λεζί ηηνχαξη/ραθηνχξα, ην λεζί Γνπατρέθε, ην λεζί Γθξέηη Μπάξξηεξ θαη ηα λεζηά Σζάηακ. Εικόνα 10. Χάρτθσ νθςιϊν Νζασ Ηθλανδίασ 12

14 Ζ Νέα Εειαλδία δεκηνπξγήζεθε εμ αηηίαο ηεο ζχγθξνπζεο δχν ηεθηνληθψλ πιαθψλ, ηεο Ηλδν-Απζηξαιηαλήο κε ηελ πιάθα ηνπ Δηξεληθνχ. Σν έδαθφο ηεο παξνπζηάδεη κεγάιε πνηθηινκνξθία, αλάινγα κε ην εθάζηνηε λεζί θαη ην γεσγξαθηθφ πιάηνο. ην Νφηην λεζί έρνπκε νξεηλφ θαη εκηγφληκν εδάθνο, ζην βφξεην λεζί πεδηλφ γφληκν θαη εθαηζηηνγελέο, αλάινγα πάληα κε ην εθάζηνηε γεσγξαθηθφ πιάηνο. Οη ηζρπξνί άλεκνη πνπ επηθξαηνχλ θαζφιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, επηξεάδνπλ ηε ρισξίδα ησλ λεζηψλ (αλεκφπιεθηα θαη ρακειά θπηά). Σν θιίκα είλαη ήπην θαη εχθξαην κε ζεξκνθξαζίεο πνπ θπκαίλνληαη κεηαμχ 0 C θαη 30 C πεξίπνπ αιιά κπνξεί λα ρσξηζηεί ζε 3 θιηκαηηθέο δψλεο, αλάινγα ην γεσγξαθηθφ χςνο ηεο θαζεκηάο. Μηα απφ ην λφηην άθξν έσο θαη φιε ηε δπηηθή αθηή ηνπ Νφηηνπ θαη Βφξεηνπ λεζηνχ πνπ είλαη εμαηξεηηθά πγξή, κηα άιιε ζην κέζνλ ηνπ Νφηηνπ λεζηνχ θαη πξνο ηα αλαηνιηθά πνπ είλαη πην μεξή θαη εκηάλπδξε, θαη κηα ηξίηε απφ ην κέζνλ πεξίπνπ ηνπ Βφξεηνπ λεζηνχ θαη πξνο ηα βφξεηα κε ππνηξνπηθφ θιίκα. ζνλ αθνξά ηε ρισξίδα ησλ λεζηψλ, ιφγσ ηεο γεσγξαθηθή ηνπο απνκφλσζεο, παξνπζηάδνπλ κηα κεγάιε γθάκα απηνθπψλ θπηψλ (πεξίπνπ ην 80% ηεο ρισξίδαο) φπνπ απαξηίδνληαη απφ θηέξεο (Pteridium esculentum) θαη δέληξα tutu (Coriaria arborea), πιαηχθπιια δάζε, θπξίσο ζην Νφηην λεζί, νμηέο (Nothofagus), θσλνθφξα, βξχα θαη ππαηηθά βξχα, αθαλζψδεο ζάκλνη, νξρηδέεο θαη άιια θαιισπηζηηθά ινπινχδηα. Τπάξρεη κηα κηθξή παξαγσγή ηξνπηθψλ θπηψλ (φρη ζε κεγάιε θιίκαθα) αιιά έρνπκε εθηεηακέλε παξαγσγή Φ.Μ.Κ. θαζψο ε θηελνηξνθία είλαη ν βαζηθφο θιάδνο ηεο γεσξγηθήο παξαγσγήο. Εικόνα 11 και 12. Άλςοσ με οξιζσ Nothofagus ςτο νότιο νθςί 13

15 1.2.3) Νεζηά Καραϊβηθής Εικόνα 13. Νθςιά Καραϊβικισ Έλα άιιν ζεκαληηθφ λεζησηηθφ ζχκπιεγκα βξίζθεηαη ζην δπηηθφ ηκήκα ηνπ βφξεηνπ αηιαληηθνχ θαη είλαη ηα Νεζηά ηεο Καξατβηθήο. Σα Νεζηά ηεο Καξατβηθήο ή αιιηψο Καξατβηθή είλαη έλα απφ ηα κεγαιχηεξα λεζησηηθά ζπκπιέγκαηα ηνπ θφζκνπ ην νπνίν βξίζθεηαη κεηαμχ βνξείνπ θαη λνηίνπ Ακεξηθήο ζε απφζηαζε 50 πεξίπνπ λαπηηθψλ απφ ηηο λφηηεο αθηέο ησλ Ζλσκέλσλ Πνιηηεηψλ Ακεξηθήο. Έρεη έθηαζε ηεηξ. Υικ. πεξίπνπ θαη απιψλεηαη ζε κηα απφζηαζε ρικ πεξίπνπ απφ ην έλα άθξν εσο ην άιιν. Ζ Καξατβηθή απνηειείηαη απφ 15 λεζησηηθά θξάηε θαη πεξηιακβάλνληαη ηα λεζηά Κνχβα, Ατηή, Σδακάηθα, Πνπέξην Ρίθν, Αληίιιεο, Αληίγθνπα, Μπαράκεο, Μπαξκπνχληα, Αξνχκπα, Μπαξκπάληνο, Παξζέλεο Νήζνη, Νεζηά Καυκάλ, Γνκηλίθα, Γξαλάδα, Γνπαδεινχπε, Μαξηηλίθα, Μνλζεξάη, Άγηνο Βαξζνινκαίνο, Νέβηο, Αγία Λνπθία, Άγηνο Βηθέληηνο, Σξηληληάλη, Σνκπάγθν, Κνπξαζάν. Εικόνα 14. Χάρτθσ νθςιϊν Καραϊβικισ 14

16 Ζ Καξατβηθή δεκηνπξγήζεθε αθελφο απφ ηα «ππνιείκκαηα» πνπ άθεζε ε απνκάθξπλζε ηεο Βφξεηαο κε ηε Νφηηα Ακεξηθή πξίλ απφ εθαηνκκχξηα ρξφληα θαη αθεηέξνπ εμαηηίαο ηεο πίεζεο απφ ηε ζχγθξνπζε ηεο πιάθαο ηεο Βνξείνπ Ακεξηθήο κε ηε πιάθα ηεο Καξατβηθήο απνηειψληαο αλαδχζεηο ππνζαιάζζησλ σθεάλησλ πθάισλ ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο. Σν έδαθφο ηεο πνηθίιεη αλάινγα ην λεζί, απφ άγνλν εθαηζηηνγελέο κέρξη εχθνξν ηξνπηθφ θαζψο ην ππφβαζξν απνηειείηαη απφ ζπκπαγή θνξάιιηα, ελψ παξάιιεια ππάξρνπλ θαη αζβεζηνιηζηθά πεηξψκαηα. Σν θιίκα ηεο Καξατβηθήο ραξαθηεξίδεηαη σο ηξνπηθφ κε ζηαζεξέο ζεξκνθξαζίεο ( C ην ρεηκψλα θαη C ην θαινθαίξη πεξίπνπ) θαη ζρεηηθά πςειά πνζνζηά βξνρήο [ (1277,62 mm/έηνο ) αλάινγα ηε ηνπνζεζία ηνπ εθάζηνηε λεζηνχ] κε ηε κνξθή ζχληνκσλ θαη έληνλσλ βξνρνπηψζεσλ, ζε ζπλδπαζκφ κε δπλαηέο ξηπέο αλέκνπ ελψ ηελ πεξίνδν Ηνπλίνπ- Ννεκβξίνπ έρνπκε ζπρλή εκθάληζε ηπθψλσλ. ηε Καξατβηθή έρνπκε αγξνηηθή παξαγσγή πνπ ζηεξίδεηαη ζηελ παξαγσγή θαθέ, θαθάν, κπαλάλαο, κάγθν, αλαλά, Rambutans, Star fruit, Pitaya, παπάγηαο, θξνχησλ ηνπ πάζνπο, θαξχδαο, αθηηληδίσλ θαη δαραξνθάιακνπ. ζνλ αθνξά ηε ρισξίδα ησλ λεζηψλ, έρνπκε ρηιηάδεο είδε κε πιαηχθπιια, θνηληθνεηδή, πεπθνεηδή (πνιιά απφ ηα νπνία είλαη απηνθπή) κε ζεκαληηθφηεξα ηα Arcoa gonavensis, Pedinopetalum domingense, Jaragua canelilla, Pimenta haitiensis, Tabebuia crispiflora, Pseudophoenix ekmanii, Pseudophoenix vinifera, Coccothrinax ekmanii, Coccothrinax scoparia, Pinus occidentalis, Juniperus gracilior, Dendrocereus undulosus, Pereskia aculeata, Prosopis juliflora, Acacia macracantha, Bursera simaruba, Pilosocereus polygonus, Ziziphus rignoni, Schefflera tremula, Podocarpus aristulatus, Brunellia comocladifolia, Conocarpus erectus, Typha domingensis, Sesuvium portulacastrum, Rhizophora mangle, Avicennia germinans, Laguncularia racemosa. Εικόνα 15, 16 και 17. Άλςθ ςτα νθςιά Μπαρμπάντοσ 15

17 Εικόνα 18, 19 και 20. Πάρκο ςτα νθςιά Μαρτινίκα και Γουαδελοφπθ Εικόνα 21. Διάφορα φοινικοειδι ςτθν Κοφβα Εικόνα 22. Περιαςτικό πράςινο ςτο Σομπάγκο 16

18 Εικόνα 23 και 24. Εκνικό πάρκο ςτθ Σηαμάικα Εικόνα 25. Περιαςτικό πράςινο ςτο Σομπάγκο Εικόνα 26. Περιαςτικό πράςινο ςτθν Αγία Λουκία Καηά γεληθή νκνινγία, ην πξάζηλν ζηελ Καξατβηθή ζηεξίδεηαη ζε θπηά κε απμεκέλεο απαηηήζεηο ζε λεξφ πνπ πνιιά απφ απηά ζπλαληψληαη κφλν ζην ζπγθεθξηκέλν κέξνο ηεο γήο. 17

19 1.2.4) Καλάρηα Νεζηά Εικόνα 27. Σα Κανάρια Νθςιά Σν λεζησηηθφ ζχκπιεγκα Καλάξηα Νεζηά ή αιιηψο «Καλάξηεο Νήζνη», βξίζθνληαη Βνξεηνδπηηθά ηεο Αθξηθήο ζηνλ Αηιαληηθφ Χθεαλφ 350 πεξίπνπ λαπηηθά κίιηα απέλαληη ησλ δπηηθψλ αθηψλ ηνπ Μαξφθνπ. Γηνηθεηηθά αλήθνπλ ζηελ Ηζπαλία θαη απνηεινχλ κηα απφ ηηο 17 εκηαπηφλνκεο επαξρίεο ηεο (φπσο π.ρ. ε Καηαισλία) κε έθηαζε km² θαη πιεζπζκφ θαηνίθνπο θαη απνηειείηαη απφ ηηο επαξρίεο Λαο Πάικαο θαη άληα Κξνπζ Νηη Σελεξίθε. Απνηειείηαη απφ πνιιά λεζηά αιιά ηα πην γλσζηά είλαη ηα επηά θχξηα λεζηά ε Μεγάιε Καλάξηα ή Γθξάλ Καλάξηα, ε Φνπεξηεβεληνχξα, ε Λαλζαξφηε, ε Σελεξίθε, ε Λα Πάικα, ε Γθνκέξα, θαη ην Δι Ηέξξν. Εικόνα 28. Χάρτθσ των Καναρίων Νιςων Οη Καλάξηεο λήζνη βξίζθνληαη βφξεηα ηνπ Σξνπηθνχ ηνπ Καξθίλνπ θαη έρνπλ ραξαθηεξηζηηθφ ππνηξνπηθφ μεξφ θιίκα. Δπηξεάδνληαη απφ ηνπο πγξνχο αιεγείο αλέκνπο 18

20 πνπ έρνπλ θαηεχζπλζε απφ Βνξεηναλαηνιηθά πξνο Ννηηνδπηηθά θαη απφ ην πγξφ ξεχκα ηνπ θφιπνπ φπνπ έρεη θαηεχζπλζε απφ ηηο αθηέο ηεο Φιψξηληα ησλ Ζ.Π.Α. πξνο ηνλ Αηιαληηθφ. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα ηα λεζηά Δι Ηέξξν, Λα Πάικα θαη Λα Γθνκέξα πνπ βξίζθνληαη ζην δπηηθφ ηκήκα ηνπ ζπκπιέγκαηνο λα επηξεάδνληαη πεξηζζφηεξν απφ ην πγξφ ξεχκα ηνπ θφιπνπ εμ αλαηνιάο έρνληαο ρακειή βιάζηεζε θαη εθηεηακέλεο εθηάζεηο ππνηξνπηθψλ πιαηχθπιισλ αεηζαιψλ δέλδξσλ. Σν πγξφ ξεχκα ηνπ θφιπνπ, θαζψο ηαμηδεχεη πξνο ηελ Αθξηθή, εμαζζελεί κε απνηέιεζκα ηα λεζηά Λαλδαξφηε θαη Φνπεξηεβεληνχξα λα είλαη πην άγνλα. Ζ Σελεξίθε, πνπ βξίζθεηαη ζρεδφλ ζην κέζνλ ηνπ ζπκπιέγκαηνο, παξνπζηάδεη δχν θιηκαηηθέο δψλεο, κηα ζην βφξεην ηκήκα φπνπ έρνπκε έληνλεο βξνρνπηψζεηο (νη πγξνί αιεγείο άλεκνη ελψλνληαη κε ην ξεχκα ηνπ θφιπνπ) θαη κηα ζην λφηην ηκήκα ηνπ λεζηνχ πνπ είλαη πην μεξφ. Οη ζεξκνθξαζίεο είλαη πςειέο, κε κηθξέο δηαθπκάλζεηο, ίδηεο πεξίπνπ κε ηεο Βνξείνπ Αθξηθήο. Σν έδαθφο ηνπο είλαη εθαηζηεηνγελέο θαη δεκηνπξγήζεθε εμαηηίαο ηεο ζχγθξνπζεο ηεο Αθξηθαληθήο κε ηελ Δπξσπα η θή ηεθηνληθή πιάθα έρνληαο ελεξγφ εθαίζηεην ζην λεζί Δι Ηέξξν. ζνλ αθνξά ηελ ρισξίδα ησλ λεζηψλ, φπνπ δελ έρνπκε έληνλε ηνπξηζηηθή δξαζηεξηφηεηα, θχνληαη θνίληθεο κφλν ηνπ είδνπο Phoenix canariensis, θαθηνεηδή, επθάιππηνη θαη πεχθα Pinus canariensis, Dracaena draco (πνπ είλαη ελδεκηθά) Καιιηεξγνχληαη επίζεο ζηα εχθνξα εδάθε ιαραληθά, κπαλάλεο, ιεκφληα, θξεκκχδηα, ληνκάηεο, παηάηεο, θνρελίιιε, δαραξνθάιακν, ζηαθχιηα, ακπέιηα, πνξηνθάιηα, ιεκφληα, ζχθα, ζηηάξη, θξηζάξη, θαιακπφθη, βεξίθνθα, ξνδάθηλα, ακχγδαια θαη θαπλά. Εικόνα 29 και 30. Εκτάςεισ με διάφορα πλατφφυλλα αεικαλι και πευκοειδι ςτο νθςί Λα Πάλμα 19

21 Εικόνα 31 και 32. Σο εκνικό πάρκο ςτθν Σενερίφθ Εικόνα 33. Φοίνικεσ (Phoenix canariensis) ςτθ Λανκαρότε Εικόνα 34. Καλλιεργιςιμεσ εκτάςεισ ςτθν. Σενερίφθ. Γεληθή εηθφλα είλαη πψο ζηα λεζηά έρνπκε πνηθίιε βιάζηεζε, αλάινγα κε ηηο επηθξαηνχζεο εδαθνθιηκαηηθέο ζπλζήθεο. 20

22 1.2.5) Βαιεαρίδες Νήζοη Εικόνα 35. Οι Βαλεαρίδεσ Νιςοι Έλα ζχκπιεγκα λεζηψλ ην νπνίν βξίζθεηαη ζηε δπηηθή Μεζφγεην είλαη νη Βαιεαξίδεο Νήζνη. Σν λεζησηηθφ απηφ ζχκπιεγκα βξίζθεηαη απέλαληη απφ ηηο λφηηεο αθηέο ηεο Ηζπαλίαο (60 λαπηηθά κίιηα πεξίπνπ απφ ηελ θνληηλφηεξε αθηή ή 110 λαπηηθά κίιηα πεξίπνπ λφηηα ηεο Βαξθειψλεο) θαη δηνηθεηηθά αλήθνπλ ζηελ Ηζπαλία απνηειψληαο κηα απφ ηηο εκηαπηφλνκεο επαξρίεο ηεο κε έθηαζε 290 ρικ. πεξίπνπ απ άθξε ζ άθξε. Οη Βαιεαξίδεο Νήζνη απνηεινχληαη απφ 5 λεζηά, ηε Μαγηφξθα, ηε Μηλφξθα, ηελ Ίκπηδα, ηε Φνξκεληέξα θαη ην εζληθφ πάξθν Cabrera. Εικόνα 36. Χάρτθσ των Βαλεαρίδων Νιςων 21

23 Οη Βαιεαξίδεο Νήζνη δεκηνπξγήζεθαλ θαηά ηελ απνθφιιεζε ηεο Δπξψπεο κε ηελ Αθξηθή πξηλ απφ εθαηνκκχξηα ρξφληα. Έρνπλ θιίκα Μεζνγεηαθφ κε ήπηνπο θαη ζπειιψδεηο ρεηκψλεο (14,3 C κέζε εηήζηα ρακειή ζεξκνθξαζία) θαη δεζηά, μεξά θαινθαίξηα (22 C κέζε εηήζηα πςειή ζεξκνθξαζία). Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ βξνρνπηψζεσλ (427 mm κέζε εηήζηα βξνρφπησζε) πέθηεη ηελ πεξίνδν Οθησβξίνπ- Φεβξνπαξίνπ κε ηνπο νξεηλνχο φγθνπο ησλ βνξεηνδπηηθψλ ηκεκάησλ ησλ λεζηψλ λα θαηέρνπλ ηε κεξίδα ηνπ ιένληνο θαζψο ηα πγξά θνξηηζκέλα βαξνκεηξηθά ρακειά απφ ην βφξεην Αηιαληηθφ έρνπλ θαηεχζπλζε απφ ηα βνξεηνδπηηθά πξνο ηα λνηηναλαηνιηθά. ην λεζησηηθφ ζχκπιεγκα έρνπκε ηδηαίηεξα αλεπηπγκέλε ηνπξηζηηθή βηνκεραλία κε απνηέιεζκα ηελ παξαγθψλεζε ηεο εληαηηθήο αγξνηηθήο παξαγσγήο. Παξφι απηά ηα λεζηά έρνπλ δεκηνπξγήζεη ηελ πξψηε online αγνξά γηα ηελ πξνψζεζε ησλ ηνπηθψλ ηνπο πξντφλησλ φπσο παηάηεο, καξνχιη, θξεκκχδηα, πξάζα, αγθηλάξεο, θαξφηα, ιάραλα, παληδάξηα, κπξφθνια, θνπλνππίδηα, θάβα, γιπθνπαηάηεο, πνξηνθάιηα, ειηέο, ιεκφληα, καληαξίληα, κήια, δακάζθελα, ακχγδαια, ξνδάθηλα, ζηαθχιηα, θπδψληα, κνχζκνπια θ.α. ζνλ αθνξά ηελ θαιισπηζηηθή ρισξίδα ησλ λεζηψλ, έρνπκε ην θνίληθα Phoenix canariensis, θαθηνεηδή, πεχθα ( Pinus halepensis ), ζακλψλεο ( Pistacia lentiscus ), ξείθη ( Erica multifora ), δεληξνιίβαλν ( Rosmarinus officinalis ), «rapa pudenta" ( Dracunculus muscivorus), Aglaonema, Alocasia, Acoros, Lagenandra, Gonatopus, Arisaema θαη πνιιά άιια είδε ζε μελνδνρεία θαη ηδησηηθνχο ρψξνπο. Ηδηαίηεξα ζην Δζληθφ πάξθν πνπ βξίζθεηαη ζην λεζί Cabrera ππάξρεη κεγάιε πνηθηιία απηνθπψλ θπηψλ θαη δψσλ. Εικόνα 37 και 38. Ιδιωτικοί χϊροι πραςίνου (κιποι) ςτθν Μαγιόρκα 22

24 Εικόνα 39 και 40. Αςτικοί κοινόχρθςτοι χϊροι πραςίνου ςτθν Ίμπιηα Εικόνα 41 και 42. Περιαςτικοί χϊροι πραςίνου ςτθν Μαγιόρκα Εικόνα 43. Ιδιωτικοί χϊροι πραςίνου ςτθ Μινόρκα 23

25 1.3) Διιεληθά Νεζηωηηθά σκπιέγκαηα 1.3.1) Ηόληα Νεζηά Εικόνα 44. Σα Ιόνια Νθςιά Σν λεζησηηθφ ζχκπιεγκα ησλ Ηνλίσλ Νήζσλ βξίζθεηαη ζην δπηηθφ ηκήκα ηεο Διιάδαο κε κήθνο 290 ρικ. πεξίπνπ απφ ην έλα άθξν σο ην άιιν θαη ζπλνιηθή έθηαζε η.ρκ. πεξίπνπ. Απνηειείηαη απφ ηα λεζηά Κέξθπξα, Κεθαινληά, Εάθπλζνο, Λεπθάδα, Ηζάθε, Παμνί, Κάιακνο, Μεγαλήζη, Οζσλνί, Καζηφο, Δξεηθνχζζα, Αληίπαμνη, Μαζξάθη, ηακθάλε ηξνθάδσλ, θαη θνξπηφο. Σα Ηφληα Νεζηά δεκηνπξγήζεθαλ είηε κε αλάδπζε απφ ηνλ βπζφ εμ αηηίαο ζεηζκψλ, είηε κε απνθνπή ηνπο απφ ηελ επεηξσηηθή ρψξα. Έρνπλ θιίκα ήπην κεζνγεηαθφ κε έληνλεο βξνρνπηψζεηο ην ρεηκψλα θαη ζρεηηθά ρακειέο ζεξκνθξαζίεο γηα λεζηά ελψ ην θαινθαίξη έρνπκε ιίγεο βξνρέο, κέηξηνπο αλέκνπο θαη πην 24

26 αλεθηέο ζεξκνθξαζίεο ζε ζρέζε κε άιια λεζησηηθά ζπκπιέγκαηα. Ζ νηθνλνκία ησλ λεζηψλ βαζίδεηαη θπξίσο ζηνλ ηνπξηζκφ θαη ηελ αγξνηηθή παξαγσγή ζηεξηγκέλε θπξίσο ζηελ θαιιηέξγεηα εζπεξηδνεηδψλ, ζηηεξψλ, ειηάο, ζηαθίδαο θαζψο θαη ησλ αλζνθνκηθψλ. Ζ ρισξίδα ησλ λεζηψλ, ιφγσ ησλ πνιιψλ βξνρνπηψζεσλ, μεθηλάεη απφ ηηο αθηνγξακκέο κε θπηά φπσο Arthocnemum glaucum, A. fruticosum, ην αιφθλεκν Halocnemum strobilaceum, Scoenchus nigricans, βνχξια Juncus subulatus, ηηο θνηλέο αξκπξήζξεο Salicornia europaea, αγξηνθαξδακνχδα Cakile maritima, αικπξίδη Salsola kali θ.ιπ. θαη ζπλερίδεη κέρξη ηηο βνπλνθνξπθέο κε θπηά φπσο καχξα έιαηα Abies Cefalonica, θνπκαξηά Arbutus sp., ξείθηα Erica sp., ζεξκνκεζνγεηαθνχο ζακλψλεο απφ πνπξλάξη Quercus coccifera, ζρίλν Pistacia lentiscus, θνηληθνεηδή Phoenix canariensis, θαθηνεηδή, ιεχθεο Populus tremula θαη Populus alba, πιάηαλνη Platanus orientalis, πεχθα Pinus halepensis θ.ιπ. Εικόνα 45, 46 και 47. Αςτικοί κοινόχρθςτοι χϊροι πραςίνου ςτθν Κζρκυρα Εικόνα 48. Αςτικοί κοινόχρθςτοι χϊροι πραςίνου (κεντρικι πλατεία) ςτθν Κζρκυρα. 25

27 Εικόνα 49. Περιαςτικοί χϊροι πραςίνου ςε παραλία ςτθ Ηάκυνκο Εικόνα 50 και 51. Περιαςτικοί χϊροι πραςίνου ςτθ Κεφαλονιά 26

28 Εικόνα 52 και 53. Περιαςτικό πράςινο ςτθ Κεφαλονιά Εικόνα 54 και 55. Εκτάςεισ με πεφκα (Pinus halepensis) και μαφρα ζλατα (Abies Cefalonica) ςτη Κζρκυρα 27

29 1.3.2) Νεζηά Βορείοσ Αηγαίοσ Εικόνα 56. Σα Νθςιά Βορείου Αιγαίου Έλα άιιν ειιεληθφ λεζησηηθφ ζχκπιεγκα είλαη απηφ ησλ Νεζηψλ Βνξείνπ Αηγαίνπ. Σα Νεζηά Βνξείνπ Αηγαίνπ είλαη έλα λεζησηηθφ ζχκπιεγκα πνπ βξίζθεηαη αλαηνιηθά ησλ Σνπξθηθψλ αθηψλ, λφηηα ηεο Θξάθεο θαη βφξεηα ησλ Γσδεθαλήζσλ. Έρνπλ έθηαζε η.ρικ. πεξίπνπ κε ηελ πιεηνςεθία ησλ νπνίσλ λα απαξηίδεη ηελ Πεξηθέξεηα Βνξείνπ Αηγαίνπ, κε εμαίξεζε ηελ ακνζξάθε πνπ αλήθεη δηνηθεηηθά ζηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο, θαη ηελ Ίκβξν θαη ηελ Σέλεδν πνπ αλήθνπλ ζηελ Σνπξθία. Σα λεζηά θαηά ζεηξά κεγέζνπο είλαη ε Μπηηιήλε, ε Υίνο, ε άκνο, ε Λήκλνο, ε Ίκβξνο, ε Ηθαξία, ε ακνζξάθε, ν Άγηνο Δπζηξάηηνο, ηα Φαξά, ε Σέλεδνο, νη Φνχξλνη, νη Οηλνχζεο, ε Θχκαηλα, ν Άγηνο Μελάο θαη ε ακηνπνχια. Σν έδαθφο ηνπο είλαη θαηά θχξην ιφγν νξεηλφ κε θάπνηεο πεδηλέο εθηάζεηο. Έρνπλ θιίκα εχθξαην κεζνγεηαθφ κε ήπηνπο θαη βξνρεξνχο ρεηκψλεο θαη κε ζπάληεο βξνρέο ην θαινθαίξη ελψ πιήηηνληαη ζπρλά απφ αλέκνπο, ζπλήζσο βφξεηνπο-βνξεηνδπηηθνχο. Ζ νηθνλνκία ησλ λεζηψλ, ελ αληηζέζε κε άιια ειιεληθά λεζησηηθά ζπκπιέγκαηα, βαζίδεηαη θπξίσο ζηελ αγξνηηθή παξαγσγή θαη δεπηεξεπφλησο ζηνλ ηνπξηζκφ κε ηελ θαιιηέξγεηα ιαδηνχ, καζηίραο, γιπθάληζνπ, ακπειηψλ, ζχθσλ, ζηηεξψλ, εζπεξηδνεηδψλ, θνπθηψλ, βειαληδηψλ. Σν πξάζηλν ησλ λεζηψλ ζπκπιεξψλνπλ δέληξα φπσο ιεχθεο Populus alba, P. Nigra, P. tremula, φζηξηεο Ostrya caprinifolia, ίηακνη Taxus baccata, πιάηαλνη Platanus orientalis, πεχθα Pinus halepensis, βειαλίδηα Quercus infectoria θαη Quercus aegilops, αξωθάξηεο, αξκπξίθηα, θνίληθεο θηι. 28

30 Εικόνα 57, 58 και 59. Περιαςτικοί χϊροι πραςίνου ςτθ Μυτιλινθ Εικόνα 60. Περιαςτικοί χϊροι πραςίνου ςτθ Λιμνο Εικόνα 61. Ιδιωτικοί χϊροι πραςίνου ςτθ Χίο 29

31 Εικόνα 62. Δθμόςιοι αςτικοί χϊροι πραςίνου ζξω από εκκλθςία ςτθ Χίο Εικόνα 63. Δθμόςιοι αςτικοί χϊροι πραςίνου ςτο κζντρο του χωριοφ ςτθ Λιμνο 30

32 1.3.3) Νεζηά Αλαηοιηθού Αηγαίοσ Εικόνα 64. Σα Νθςιά Ανατολικοφ Αιγαίου Έλα ηδηφξξπζκν ειιεληθφ λεζησηηθφ ζχκπιεγκα είλαη απηφ ησλ Νεζηψλ Αλαηνιηθνχ Αηγαίνπ. ην ζπγθεθξηκέλν λεζησηηθφ ζχκπιεγκα ζα κπνξνχζαλ θάιιηζηα λα ήηαλ ηα λεζηά άκνο θαη Ηθαξία αιιά ζε νξηζκέλα ζεκεία ηαηξηάδνπλ πεξηζζφηεξν ζ απηά ηνπ Βνξεηναλαηνιηθνχ Αηγαίνπ. ην ζπγθεθξηκέλν λεζησηηθφ ζχκπιεγκα αλήθνπλ ζρεδφλ φια ηα Γσδεθάλεζα εθηφο ηεο Καξπάζνπ, ηεο Κάζνπ θαη ηεο Αζηππάιαηαο θαζψο ηφζν ζηε κνξθνινγία ηνπ εδάθνπο φζν θαη ην θιίκα ηνπο,ηαηξηάδνπλ πεξηζζφηεξν ζηα Νεζηά ηνπ Κεληξηθνχ Αηγαίνπ (ή Κπθιαδνλήζηα δηνηθεηηθά). πγθεθξηκέλα, ζηα Νεζηά Αλαηνιηθνχ Αηγαίνπ αλήθνπλ ηα λεζηά Ρφδνο, Κψο, Κάιπκλνο, Σήινο, χκε, Λέξνο, Νίζπξνο, Πάηκνο, Υάιθε, Λεηςνί, Φέξηκνο, Αγαζνλήζη, Καζηειφξηδν, Αξθνί, Σέιεδνο, Φαξκαθνλήζη θαη βξίζθνληαη αλαηνιηθά ησλ Κπθιάδσλ θαη ηεο Κξήηεο θαη δπηηθά ησλ Σνπξθηθψλ αθηψλ. Σν έδαθφο ηνπο είλαη θαηά θχξην ιφγν νξεηλφ κε αξθεηέο πεδηλέο εθηάζεηο θαη ην θιίκα ηνπο εχθξαην κεζνγεηαθφ κε ήπηνπο θαη βξνρεξνχο ρεηκψλεο θαη κε ειάρηζηεο βξνρέο ην θαινθαίξη ελψ πιήηηνληαη ζπρλά απφ ηζρπξνχο αλέκνπο, ζπλήζσο βφξεηνπο-βνξεηνδπηηθνχο. πρλά θαηά ηε ρεηκεξηλή πεξίνδν πγξά θνξηηζκέλα λέθε κε θαηεχζπλζε απφ δπηηθά πξνο αλαηνιηθά πξνζθξνχνπλ ζηνπο νξεηλνχο φγθνπο ηεο Σνπξθίαο κε απνηέιεζκα λα λεζηά λα δέρνληαη πςειά πνζνζηά βξνρνπηψζεσλ. Ζ νηθνλνκία ησλ λεζηψλ βαζίδεηαη θαηά θχξην ιφγν ζηνλ ηνπξηζκφ (κε ηδηαίηεξα κεγάιεο μελνδνρεηαθέο κνλάδεο κε μερσξηζηνχο θήπνπο)θαη δεπηεξεπφλησο ζηελ αγξνηηθή παξαγσγή κε ηελ θαιιηέξγεηα ειηάο λα θαηέρεη ηελ κεξίδα ηνπ ιένληνο θαη λα αθνινπζνχλ ε θαιιηέξγεηα ακπειηψλ, εζπεξηδνεηδψλ, ηξνπηθψλ θαη ππνηξνπηθψλ θπηψλ, ιαραλνθνκηθψλ, αλζνθνκηθψλ, ξνδηψλ. Χο θαιισπηζηηθφ πξάζηλν, ζην ζπγθεθξηκέλν λεζησηηθφ ζχκπιεγκα ζα δνχκε δέληξα φπσο πεχθα Pinus halepensis, 31

33 ιεχθεο Populus alba, P. Nigra, P. tremula, θνίληθεο Phoenix canariensis, αξκπξίθηα, αξσθάξηεο, ιεχθεο, Φίθνπο Ρνδίηηθνπο (Ficus nitida), Μπνπθακβίιηεο (Bougainvillea spectabilis) θαη ιίγνπο πιάηαλνπο. Εικόνα 65, 66 και 67. Αςτικοί κοινόχρθςτοι χϊροι πραςίνου με διάφορα φοινικοειδι ςτθν τάφρο γφρο από τθν παλιά πόλθ τθσ Ρόδου Εικόνα 68 και 69. Αςτικοί κοινόχρθςτοι χϊροι πραςίνου (δενδροςτοιχίεσ ςτθν οδό φοινίκων) ςτθν Κϊ Εικόνα 70 και 71. Αςτικοί κοινόχρθςτοι χϊροι πραςίνου με Φίκουσ Ροδίτικουσ (Ficus nitida) γφρο από τθν παλιά πόλθ τθσ Ρόδου 32

34 Εικόνα 72 και 73. Αςτικοί κοινόχρθςτοι χϊροι πραςίνου με φοίνικεσ (Phoenix canariensis) γφρο από το κάςτρο τθσ Κϊ 33

35 1.3.4) Νεζηά Κεληρηθού Αηγαίοσ Εικόνα 74. Σα Νθςιά Κεντρικοφ Αιγαίαου Σα Νεζηά Κεληξηθνχ Αηγαίνπ είλαη ην δηαζεκφηεξν λεζησηηθφ ζχκπιεγκα ηεο ρψξαο καο. ην ζχκπιεγκα απηφ πεξηιακβάλνληαη, εθηφο απφ ηηο Κπθιάδεο, θαη ηα λεζηά Κάξπαζνο, Κάζνο θαη Αζηππάιαηα ιφγσ ηεο νκνηφηεηάο ηνπο ηφζν ζην θιίκα φζν θαη ζηε κνξθνινγία ηνπ εδάθνπο. πγθεθξηκέλα, ηα Νεζηά Κεληξηθνχ Αηγαίνπ απνηεινχληαη απφ ηα λεζηά Άλδξνο, Σήλνο, Μχθνλνο, Νάμνο, Πάξνο, χξνο, Ίνο, αληνξίλε, Ακνξγφο, Μήινο, Κέα, Κχζλνο, έξηθνο, ίθλνο, Κίκσινο, Φνιέγαλδξνο, ίθηλνο, Αλάθε, Αληίπαξνο, Γνλνχζα, Ζξαθιεηά, ρνηλνχζα, Θεξαζηά, Άλσ Κνπθνλήζη, Γήινο, Αζηππάιαηα, Κάξπαζνο, Κάζνο. Σα λεζηά απηά βξίζθνληαη κεηαμχ Αηηηθήο, Κξήηεο θαη Γσδεθαλήζνπ (νη Κάξπαζνο, Κάζνο, Αζηππάιαηα αλήθνπλ δηνηθεηηθά ζηα Γσδεθάλεζα). Σν έδαθνο ηνπο είλαη θαηά θχξην ιφγν νξεηλφ κε ειάρηζηεο πεδηλέο εθηάζεηο θαη ην θιίκα είλαη μεξφ-εχθξαην κεζνγεηαθφ κε ήπηνπο ρεηκψλεο θαη μεξά θαινθαίξηα. ηα νξεηλά ησλ λεζηψλ Άλδξνπ, Σήλνπ, Νάμνπ, Κέαο θαη Καξπάζνπ ηνλ ρεηκψλα έρνπκε ζπρλφηεξεο ρηνλνπηψζεηο θαη βξνρνπηψζεηο, ζε ζρέζε κε ηα ππφινηπα λεζηά, κε απνηέιεζκα ηα λεζηά απηά λα παξνπζηάδνπλ πινπζηφηεξε βιάζηεζε. Λφγσ ηεο μεξφηεηαο ηνπ θιίκαηνο ην πξάζηλν ησλ λεζηψλ εμαξηάηαη ηδηαίηεξα απφ ηελ ηνπξηζηηθή εθκεηάιιεπζε ηνπ εθάζηνηε λεζηνχ κε πην δηαδεδνκέλα δέλδξα ηα αξκπξίθηα (Tamarix smyrnensis, Tamarix parviflora ), ιεχθεο Populus alba, P. Nigra, P. tremula, πεχθα Pinus halepensis, δηάθνξα θνηληθνεηδή, πηθξνδάθλεο (Nerium oleander), ηηηέο (Salix alba) θαη ζπζηνηρίεο απφ κπνπθακβίιηεο (Bougainvillea spectabilis), θαθηνεηδή, ζηεθαλσηέο θαη γηαζεκί ( Jasminum fruticans). ην πξάζηλν ησλ λεζηψλ κπνξνχκε λα ζπγθαηαιέμνπκε ηελ αγξνηηθή παξαγσγή κε θπξηφηεξα ηελ θαιιηέξγεηα ειηάο, ακπειηνχ, εζπεξηδνεηδψλ, αγθηλάξαο, ιαραληθψλ, ζηηεξψλ, θαζηαληάο, θαξπδηάο. 34

36 Εικόνα 75 και 76. Ιδιωτικοί χϊροι πραςίνου με διάφορα φοινικοειδι ςε ξενοδοχεία ςτθν αντορίνθ Εικόνα 77 και 78. Περιαςτικοί χϊροι πραςίνου με αλμυρίκια (Tamarix smyrnensis, Tamarix parviflora ) ςε παραλίεσ ςτθ Σινο Εικόνα 79 και 80. Αςτικοί κοινόχρθςτοι χϊροι πραςίνου με μπουκαμβίλιεσ (Bougainvillea spectabilis) ςτη Νάξο 35

37 Εικόνα 81 και 82. Περιαςτικοί χϊροι πραςίνου ςτθν Άνδρο Εικόνα 83 και 84. Αςτικοί κοινόχρθςτοι χϊροι πραςίνου ςτθν Αςτυπάλαια Εικόνα 85 και 86. Ιδιωτικοί χϊροι πραςίνου ςε ξενοδοχεία ςτθν Πάρο 36

38 Εικόνα 87 και 88. Περιαςτικοί χϊροι πραςίνου με αρμυρίκια (Tamarix smyrnensis, Tamarix parviflora ) ςε παραλία τθσ Αμοργοφ Εικόνα 89 και 90. Δενδροςτοιχίεσ με πεφκα Pinus halepensis και καλλιεργοφμενεσ εκτάςεισ ςτην Τήνο Εικόνα 91 και 92. Αςτικοί κοινόχρθςτοι χϊροι πραςίνου ςτθ Μιλο 37

39 1.4) Γεληθά σκπεράζκαηα Καιιωπηζηηθού Πραζίλοσ ζηα Νεζηά Βιέπνληαο ινηπφλ ζπγθεθξηκέλα παξαδείγκαηα, παξαηεξνχκε νηη θάζε λεζησηηθφ ζχκπιεγκα (θαη πνιιέο θνξέο θάζε λεζί μερσξηζηά) απνηειεί κηα μερσξηζηή νληφηεηα θαη απνηειείηαη απφ κνλαδηθά είδε, φπσο ηα θπηά κε απμεκέλεο απαηηήζεηο ζε λεξφ θαη αληνρή ζηνπο αλέκνπο ζηε Υαβαε,ηα αλεκφπιεθηα θπηά ζηε Νέα Εειαλδία, ηα μεξνθπηηθά (ζρεδφλ) θπηά ζηα Νεζία Κεληξηθνχ Αηγαίνπ θαη πνιιά άιια. Έληνλε είλαη φκσο θαη ε παξνπζία θπηψλ πνπ πήξαλ ην φλνκά ηνπο επεηδή ζπλαληψληαη κφλν ζην ζπγθεθξηκέλν λεζί ή ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή φπσο ν θνίληθαο ησλ Καλαξίσλ, ν θίθνο ν ξνδίηηθνο θ.α. Απηά είλαη ραξαθηεξηζηηθά πνπ κφλν ζηα λεζηά κπνξνχκε λα ηα ζπλαληήζνπκε ιφγσ ηνπ έληνλνπ θιίκαηνο, ηεο πξνέιεπζεο ηνπ εδάθνπο θαη ηεο απνκφλσζεο εμαηηίαο ηεο ζάιιαζαο. Σέινο, βιέπνπκε πσο ε έληνλε αλζξψπηλε παξνπζία θαη ε νηθνδνκηθή δξαζηεξηφηεηα, θπξίσο ιφγν ηεο ηνπξηζηηθήο βηνκεραλίαο, ζπκπηέδεη ηελ παξνπζία ηνπ πξαζίλνπ ζηα λεζηά. 38

40 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2ο ΝΟΜΟΘΔΗΑ 39

41 Πξηλ ζπλερίζνπκε, θαιφ ζα ήηαλ λα θάλνπκε κηα αλαθνξά ζην ηη ελλννχκε φηαλ ιέκε πξάζηλν, ηφζν αζηηθφ φζν θαη πεξηαζηηθφ. ηελ Διιάδα ν δεκφζηνο ρψξνο πξαζίλνπ ζπλήζσο πξνθχπηεη ζπκπησκαηηθά, σο πεξίζζεπκα απφ ηελ αλνηθνδφκεζε, θη φρη σο απνηέιεζκα ζπγθεθξηκέλσλ πνιενδνκηθψλ πξσηνβνπιηψλ θαη θπθινθνξηαθψλ παξεκβάζεσλ. Ζ ηαπηφηεηά ηνπ ζπληίζεηαη απφ έλα κσζατθφ ρψξσλ, φπσο πιαηείεο, πεδφδξνκνη, θαζψο θαη ρψξνη παξακειεκέλνη θαη αλαμηνπνίεηνη, πνπ δελ ελδείθλπηαη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ σο ρψξνη αλήθνληεο ζην θνηλφ. Χο εθ ηνχηνπ, νη αλαθνξέο ηεο πνιενδνκηθήο λνκνζεζίαο ζηηο έλλνηεο «δεκφζηνο ρψξνο», «ειεχζεξνο ρψξνο», «θνηλφρξεζηνο ρψξνο», «θνηλφρξεζην πξάζηλν», «αζηηθφ πξάζηλν», «αζηηθφο ππαίζξηνο ρψξνο», ρσξίο ηδηαίηεξε έκθαζε ζηηο κεηαμχ ηνπο δηαθξίζεηο, αλαδεηθλχεη ηε λνεκαηηθή ηνπο ζπλάθεηα, πνπ ζπρλά νδεγεί ζηελ εζθαικέλε ηαχηηζή ηνπο ζηελ πξάμε. πσο πξνθχπηεη, νη έλλνηεο απηέο αληηκεησπίδνληαη ζπρλά σο ηαπηφζεκεο, πξνθεηκέλνπ λα ραξαθηεξίζνπλ θάζε αλνηθηφ δεκφζην ρψξν πξαζίλνπ, ζηνλ νπνίν νη πνιίηεο έρνπλ αθψιπηε πξφζβαζε ή θαη ελ γέλεη θάζε έθηαζε ρσξίο θηίζκα. Χζηφζν, νη ειεχζεξνη ρψξνη πξαζίλνπ ραξαθηεξίδνληαη απφ κεγάιε πνηθηιία: πεξηιακβάλνπλ ην αζηηθφ πάξθν, ην άιζνο, ηελ παηδηθή ραξά, ηελ πιαηεία, ην πεδνδξφκην, ην θνηλφρξεζην πιαθφζηξσην, ηνλ πνδειαηφδξνκν. ηελ επξχηεξε έλλνηα ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ πξαζίλνπ εκπίπηνπλ, αθφκε, ιφγσ ηνπ κεγέζνπο θαη ηεο ζεκαζίαο ηνπο γηα ηε βησζηκφηεηα ηεο πφιεο, θαη πεξηθξαγκέλεο ηδησηηθέο ή δεκφζηεο εθηάζεηο πξαζίλνπ, φπσο, γηα παξάδεηγκα, έλα κεγάιν παιαηφ θηήκα ζην εζσηεξηθφ κίαο πφιεο ή έλα εγθαηαιειεηκκέλν ζηξαηφπεδν. Ηδηαίηεξε ζεκαζηα έρνπλ, επίζεο, θαη επηθάλεηεο πξαζίλνπ πνπ ιεηηνπξγνχλ ζπκπιεξσκαηηθά/ζπλνδεπηηθά πξνο άιιεο ιεηηνπξγίεο, φπσο ην πξάζηλν κηαο αζιεηηθήο εγθαηάζηαζεο, κίαο παλεπηζηεκηνχπνιεο, ελφο ζρνιηθνχ ζπγθξνηήκαηνο, ελφο λνζνθνκείνπ, ελφο αξραηνινγηθνχ ρψξνπ, πνπ, κε ηνλ ζρεδηαζκφ ηνπο, εληζρχνπλ ηνπο ζπλνιηθνχο ειεχζεξνπο ρψξνπο πξαζίλνπ κηαο πφιεο. Ηδηαίηεξνο είλαη θαη ν ξφινο ησλ ηδησηηθψλ αθάιππησλ ρψξσλ ησλ νηθνπέδσλ, πνπ αθήλνληαη ππνρξεσηηθά γηα ηνλ αεξηζκφ θαη ηνλ θσηηζκφ ησλ θηηξίσλ θαη δελ είλαη πξνζβάζηκνη ζε φινπο. Καη νη ρψξνη απηνί έρνπλ ηδηαίηεξε ζεκαζία γηα ηε ιεηηνπξγηθή ζπγθξφηεζε ηνπ αζηηθνχ ρψξνπ θαη ζπκβάινπλ ζηε 40

42 δηακφξθσζε ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο, αιιά δελ κπνξνχλ, θαηά ηελ απζηεξφηεξε ζεψξεζε, λα πξνζκεηξεζνχλ ζηνπο ειεχζεξνπο ρψξνπο κίαο πφιεο, θαη δελ ζα καο απαζρνιήζνπλ ζην πιαίζην ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Πξνζπαζψληαο λα θαηαηάμνπκε ηνπο ειεχζεξνπο ρψξνπο ζε επηκέξνπο θαηεγνξίεο, αλαδείρζεθαλ απφ νξηζκέλνπο ζπγγξαθείο ηα αθφινπζα θξηηήξηα δηάθξηζεο κε ηηο αληίζηνηρεο νκαδνπνηήζεηο: α) Με βάζε ηε ζέζε ηνπο ζηελ πφιε θαη ζε ζρέζε κε απηήλ, νη ειεχζεξνη ρψξνη δηαθξίλνληαη ζε αζηηθνχο, φπσο κηα πιαηεία ζην θέληξν ηεο πφιεο, θαη πεξηαζηηθνχο, φπσο έλα πεξηαζηηθφ πάξθν ή πεξηαζηηθφ δάζνο, ζηα φξηα ηνπ πνιενδνκηθνχ ζπγθξνηήκαηνο. β) Με βάζε ηε ζεκαζία ηνπο γηα ηελ πφιε, δηαθξίλνληαη ζε ηνπηθνχο, φπσο έλα κηθξφ δεκνηηθφ πάξθν ή πιαηεία, ππεξηνπηθνχο, φπσο γηα παξάδεηγκα ε πιαηεία ηεο Ν. κχξλεο σο ηφπνο αλαςπρήο πνιιψλ δήκσλ ηεο Αλαηνιηθήο Αζήλαο, θαη κεηξνπνιηηηθνχο, φπσο ην πάξθν «Α. Σξίηζεο». γ) Με βάζε ην ηδηνθηεζηαθφ θαζεζηψο, ζε δεκφζηνπο, φπσο έλαο δξφκνο, θαη ηδησηηθνχο, φπσο ν αθάιππηνο ρψξνο κηαο πνιπθαηνηθίαο. δ) Με βάζε ηε ρξήζε ηνπο, ζε θνηλφρξεζηνπο θαη κε. ε) Με βάζε ηε ιεηηνπξγία ηνπο, ζε ρψξνπο πξαζίλνπ, ζπλάζξνηζεο, φπσο κηα πιαηεία, άζιεζεο, πεξηπάηνπ, θπθινθνξίαο, φπσο κία νδφο, πνιηηηζκνχ ή ζε ρψξνπο πνπ ζπλδπάδνπλ ηα πην πάλσ. Δπλφεην είλαη φηη ηα παξαπάλσ θξηηήξηα κπνξεί λα ζπλδπάδνληαη κεηαμχ ηνπο, δεκηνπξγψληαο επηκέξνπο θαηεγνξίεο ειεπζέξσλ ρψξσλ. Έηζη, γηα παξάδεηγκα, ε δηάθξηζε ελφο ρψξνπ, κε βάζε ηε ιεηηνπξγία ηνπ, ζε ρψξν πξαζίλνπ, θπθινθνξίαο ή ζπλάζξνηζεο, κπνξεί λα ηζρχεη ηφζν γηα έλαλ, κε βάζε ην ηδηνθηεζηαθφ θαζεζηψο θαη ηε ρξήζε ηνπ, δεκφζην θνηλφρξεζην φζν θαη γηα έλαλ ηδησηηθφ ρψξν. ηηο ελφηεηεο πνπ αθνινπζνχλ, γηα ηηο αλάγθεο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, ζα καο απαζρνιήζνπλ ηξείο βαζηθέο θαηεγνξίεο ειεχζεξσλ ρψξσλ πξαζίλνπ, δηαθξηηέο κεηαμχ ηνπο: α) νη αζηηθνί θνηλφρξεζηνη ρψξνη πξαζίλνπ β) νη ηδησηηθνί ειεχζεξνη ρψξνη 41

43 πξαζίλνπ θαη γ) πεξηαζηηθνί ρψξνη πξαζίλνπ. Κχξην ζπζηαηηθφ ζηνηρείν θαη ησλ ηξεηψλ θαηεγνξηψλ απνηειεί ην πξάζηλν, κε ηηο φπνηεο πνζνηηθέο θαη πνηνηηθέο δηαθνξνπνηήζεηο θαη δηαθξίζεηο ηνπ, κε βάζε ηε πξνέιεπζε (απηνθπέο αλζξσπνγελέο), ηνλ ραξαθηήξα (αζηηθφ, αγξνηηθφ θαη δαζηθφ), θαη ην χςνο ηνπ (ρακειφ πςειφ). 2.1) Αζηηθοί Κοηλότρεζηοη Υώροη Πραζίλοσ χκθσλα κε ηε πνιενδνκηθή λνκνζεζία, αζηηθνί θνηλφρξεζηνη ρψξνη πξαζίλνπ είλαη νη θάζε είδνπο δξφκνη, πιαηείεο, άιζε θαη γεληθά νη πξννξηδφκελνη γηα θνηλή ρξήζε ειεχζεξνη ρψξνη, πνπ θαζνξίδνληαη απφ ην εγθεθξηκέλν ξπκνηνκηθφ ζρέδην ηνπ νηθηζκνχ ή έρνπλ ηεζεί ζε θνηλή ρξήζε κε νπνηνδήπνηε άιιν λφκηκν ηξφπν. πγθεθξηκέλα, κε ην άξζξν 242 ΚΒΠΝ (κε ηελ νπνία θσδηθνπνηείηαη ην άξζξν 2 ηνπ λ. 1577/85, ΓΟΚ/1985), ζην πιαίζην εθαξκνγήο ησλ δηαηάμεσλ ηνπ ΓΟΚ, σο «θνηλφρξεζηνη ρψξνη» λννχληαη νη θάζε είδνπο δξφκνη, πιαηείεο, άιζε θαη γεληθά νη πξννξηδφκελνη γηα θνηλή ρξήζε ειεχζεξνη ρψξνη, πνπ θαζνξίδνληαη απφ ην εγθεθξηκέλν ξπκνηνκηθφ ζρέδην ηνπ νηθηζκνχ ή έρνπλ ηεζεί ζε θνηλή ρξήζε κε νπνηνδήπνηε άιιν λφκηκν ηξφπν (παξ. 2) ηνλ Αζηηθφ Κψδηθα ζηελ ΑΚ 967, νξίδεηαη φηη «Πξάγκαηα θνηλήο ρξήζεο είλαη ηδίωο ηα λεξά κε ειεύζεξε θαη αέλαε ξνή, νη δξόκνη, νη πιαηείεο, νη γηαινί, ηα ιηκάληα θαη νη όξκνη, νη όρζεο πιεύζηκωλ πνηακώλ, νη κεγάιεο ιίκλεο θαη νη όρζεο ηνπο», ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ΑΚ 968, πνπ νξίδεη φηη «Τα θνηλόρξεζηα πξάγκαηα, εθόζνλ δελ αλήθνπλ ζε δήκν ή θνηλόηεηα, ή ν λόκνο δελ νξίδεη δηαθνξεηηθά, αλήθνπλ ζην δεκόζην». Πεξαηηέξσ, θαηά ηελ ΑΚ 968, ε θπξηφηεηα ησλ πξαγκάησλ θνηλήο ρξήζεο αλήθεη ζην Γεκφζην, εθφζνλ δελ πξφθεηηαη γηα θνηλφρξεζηα πξάγκαηα ησλ δήκσλ θαη θνηλνηήησλ, ε δε λνκνινγία αλαγλσξίδεη ζηνπο δήκνπο θαη θνηλφηεηεο δηθαίσκα θπξηφηεηαο ζηα θνηλφρξεζηα πξάγκαηα πνπ βξίζθνληαη εληφο ησλ δηνηθεηηθψλ ηνπο νξίσλ. Ήδε απφ ηελ ζπλνπηηθή παξνπζίαζε ηνπ ηζρχνληνο λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ γηα ηνπο θνηλφρξεζηνπο ρψξνπο, πνπ πξνεγήζεθε, θαζίζηαηαη ζαθέο φηη, απφ ην ζχλνιν ησλ πξνζδηνξηδνκέλσλ απφ ην πνιενδνκηθφ ζρέδην (αζηηθψλ) θνηλνρξήζησλ ρψξσλ, δηαθξίλεηαη ε ππνθαηεγνξία ησλ (αζηηθψλ) θνηλφρξεζησλ ρψξσλ πξαζίλνπ. Κνηλφρξεζηνη ρψξνη πξαζίλνπ (αλαθέξνληαη ζηηο δηαηάμεηο ηνπ λ.δ. 17.7/ , ηνπ ΓΟΚ/1985 θαη ηνπ π.δ / ,) ζεσξνχληαη, νη θνηλφρξεζηνη θήπνη, ηα πάξθα θαη ηα άιζε. Δξκελεπηηθά, φκσο, κπνξνχκε λα πνχκε φηη θνηλφρξεζηνο ρψξνο πξαζίλνπ απνηειεί θάζε ειεχζεξνο ρψξνο ζηνλ νπνίν έρεη αλαπηπρζεί θπζηθή ή έρεη εγθαηαζηαζεί ηερλεηή βιάζηεζε (δελδξνθπηεκέλεο πιαηείεο, δηαρσξηζηηθέο λεζίδεο νδψλ κε 42

44 δελδξνζηνηρείεο, πεδνδξφκηα κε θπηεχζεηο, πξαζηέο θ.ιπ.), ζε αληηδηαζηνιή πξνο ηνπο ρψξνπο εθείλνπο, νη νπνίνη δελ έρνπλ σο ππνρξεσηηθφ ζπζηαηηθφ ηνπο ζηνηρείν ην πξάζηλν, θαζψο θαη εθείλνπο πνπ, εθ θχζεσο, δελ κπνξνχλ λα θπηεπζνχλ, ηνπιάρηζηνλ ζην κεγαιχηεξν ηκήκα ηνπο. Ο φξνο «αζηθφ πξάζηλν» έρεη επηθξαηήζεη λα ραξαθηεξίδεη θπξίσο εθείλνπο ηνπο ρψξνπο ηνπ πνιενδνκηθνχ ηζηνχ πνπ ζρεδηάζηεθαλ ή, θαηά ηελ δηαδηθαζία αλάπηπμεο ηεο πφιεο, εμειίρζεθαλ γηα λα παξακείλνπλ ρσξίο θηίζκαηα θαη λα θηινμελήζνπλ θάπνηαο κνξθήο βιάζηεζε, ζε αληηδηαζηνιή κε ην πεξηαζηηθφ πξάζηλν, πνπ αθνινπζεί ην θπζηθφ πξάζηλν ζε κεγαιχηεξεο επηθάλεηεο θαη άιιε αλαινγία κνξθήο ρξήζεο θαη ζχλζεζεο βιάζηεζεο. Σν αζηηθφ (θαη πεξηαζηηθφ) πξάζηλν απνηειεί δείθηε βησζηκφηεηαο ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ. Ηδηαίηεξα επεξγεηηθή είλαη ε ζπκβνιή ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ, θαη εηδηθφηεξα ηνπ αζηηθνχ πξαζίλνπ ζηελ βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο ησλ θαηνίθσλ, θπξίσο φηαλ πξφθεηηαη γηα ηδηαίηεξα ππθλνθαηνηθεκέλεο πφιεηο. i. Πάρθα Πάξθν είλαη ν αζηηθφο θνηλφρξεζηνο ρψξνο πξαζίλνπ εληφο νηθηζηηθήο πεξηνρήο ή ζρεδίνπ πφιεο, πνπ θαιχπηεηαη απφ θπζηθή ή ηερλεηή βιάζηεζε κε θεπνηερληθέο δηακνξθψζεηο (ζε αληίζεζε κε ηα ζπρλά ζπγρεφκελα άιζε πνπ είλαη νη θαζαξέο εθηάζεηο πξαζίλνπ εληφο ησλ πφιεσλ ή νηθηζηηθψλ πεξηνρψλ, ρσξίο θεπνηερληθέο δηακνξθψζεηο). απηήλ ηελ θαηεγνξία ππάξρνπλ πνιιψλ εηδψλ πάξθα φπσο : α) Μεηξνπνιηηηθά - Υπεξηνπηθά πάξθα Σα κεηξνπνιηηηθά πάξθα είλαη εθηάζεηο πνπ δηαηξέρνπλ παξαπάλσ απφ 2 δήκνπο θαη ήξζαλ ζην πξνζθχλην ηελ ηειεπηαία, θπξίσο, δεθαεηία ιφγσ ηεο ελαπνκείλνπζαο έθηαζεο ηνπ πξψελ Αεξνδξνκίνπ Διιεληθνχ. Οπζηαζηηθά, ν ζρεδηαζκφο ελφο κεηξνπνιηηηθνχ πάξθνπ θιίλεη πξνο ηελ επηινγή ελφο ζπζηήκαηνο κεηθηψλ ρξήζεσλ (πξαζίλνπ, νηθηζηηθήο αλάπηπμεο, ηνπξηζκνχ, επηρεηξήζεσλ θ.ιπ) θαη έρεη επηθξαηήζεη λα ζεσξείηαη επηηξεπηφ έλα επξχ θάζκα ήπησλ δξαζηεξηνηήησλ, ζπλαθψλ θαη ζπκβαηψλ κε ηε ιεηηνπξγία ηνπ πάξθνπ, εθφζνλ δελ αλαηξέπεηαη ε βαζηθή ιεηηνπξγία ηνπ πξαζίλνπ. β) Εζληθά πάξθα Σα εζληθά πάξθα, ζχκθσλα κε ηελ παξ. 3 ηνπ άξζξνπ 19 ραξαθηεξίδνληαη «...εθηεηακέλεο ρεξζαίεο, πδάηηλεο ή κηθηνχ ραξαθηήξα πεξηνρέο, νη νπνίεο παξακέλνπλ αλεπεξέαζηεο ή έρνπλ ειάρηζηα επεξεαζηεί απφ ηηο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο θαη ζηηο νπνίεο δηαηεξείηαη κεγάινο αξηζκφο θαη πνηθηιία αμηφινγσλ βηνινγηθψλ, νηθνινγηθψλ, γεσκνξθνινγηθψλ θαη αηζζεηηθψλ ζηνηρείσλ. ηαλ ην εζληθφ πάξθν ή κεγάιν ηκήκα ηνπ θαηαιακβάλεη 43

45 ζαιάζζηα πεξηνρή ή εθηάζεηο δαζηθνχ ραξαθηήξα, κπνξεί λα ραξαθηεξίδεηαη εηδηθφηεξα σο ζαιάζζην πάξθν ή εζληθφο δξπκφο, αληίζηνηρα. Ο ραξαθηεξηζκφο πεξηνρψλ σο εζληθψλ πάξθσλ απνζθνπεί ζηε δηαθχιαμε ηεο θπζηθήο θιεξνλνκηάο θαη ζηε δηαηήξεζε ηεο νηθνινγηθήο ηζνξξνπίαο επξχηεξσλ πεξηνρψλ ηεο ρψξαο κε παξάιιειε παξνρή ζην θνηλφ δπλαηνηήησλ πεξηβαιινληηθήο εθπαίδεπζεο θαη θπζηνιαηξηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Γηα ηελ εθπιήξσζε ησλ ζθνπψλ απηψλ ιακβάλνληαη ηα θαηάιιεια κέηξα, ψζηε νη πεξηνρέο απηέο λα πξνζηαηεχνληαη επαξθψο ηφζν απφ θπζηθέο αηηίεο ππνβάζκηζεο φζν θαη απφ αλζξψπηλεο ελέξγεηεο, επεκβάζεηο θαη δξαζηεξηφηεηεο. ηα εζληθά πάξθα επηηξέπεηαη λα εθηεινχληαη έξγα, λα γίλνληαη έξεπλεο θαη λα αζθνχληαη δξαζηεξηφηεηεο, θπξίσο παξαδνζηαθνχ ραξαθηήξα, κε ηνπο φξνπο θαη πεξηνξηζκνχο πνπ θαζνξίδνληαη εηδηθφηεξα απφ ηνλ νηθείν θαλνληζκφ ιεηηνπξγίαο θαη δηαρείξηζεο». γ) Πάξθα εηδηθνύ πξννξηζκνύ Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα «πάξθνπ εηδηθνχ πξννξηζκνχ» απνηεινχλ νη δσνινγηθνί θήπνη. Ζ ίδξπζε θαη ιεηηνπξγία ησλ δσνινγηθψλ θήπσλ ππάγεηαη ζε εηδηθφ αδεηνδνηηθφ θαζεζηψο, ζχκθσλα κε ην π.δ. 98/2004, πνπ ελζσκάησζε ζην εζσηεξηθφ καο δίθαην ηελ Οδεγία 1999/22/ΔΚ ηνπ πκβνπιίνπ, θαη απνβιέπεη ζηελ πξνζηαζία ηεο άγξηαο παλίδαο, ηεο βηνπνηθηιφηεηαο θαη ηεο θαιήο δηαηήξεζεο ησλ δψσλ. ii. Άιζε χκθσλα κε ηελ πξναλαθεξφκελε ππ αξ. πξση. νηθ /3814/ εξκελεπηηθή εγθχθιην ηνπ Τθππνπξγνχ Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Σξνθίκσλ, άιζνο είλαη ν θνηλφρξεζηνο αζηηθφο ρψξνο θαζαξνχ πξαζίλνπ, πιεζίνλ ή εληφο νηθηζηηθήο πεξηνρήο ή ζρεδίνπ πφιεο, πνπ θαιχπηεηαη απφ βιάζηεζε, απφ ηνλ νπνίν ιείπνπλ νη θεπνηερληθέο δηακνξθψζεηο θαη ππάξρεη ειεχζεξε δηάηαμε ηνπ πξαζίλνπ, ζηα πιαίζηα ηεο επηδησθφκελεο πξνζνκνίσζεο θπζηθψλ πεξηβαιιφλησλ εληφο ηεο αζηηθήο ή νηθηζηηθήο πεξηνρήο. Σα άιζε απνηεινχλ θαηά θαλφλα δεκηνπξγήκαηα παιαηφηεξσλ αλαδαζψζεσλ εθηάζεσλ ζηηο παξπθέο νηθηζκψλ, πνπ, κε ηελ νηθηζηηθή επέθηαζε, πεξηθπθιψζεθαλ απφ ηνλ νηθηζηηθφ ηζηφ, αξθεηά δε δηαηεξνχλ έσο ζήκεξα ην απζηεξφ θαζεζηψο ηεο αλαδαζσηέαο έθηαζεο. Βξίζθνληαη ζπλήζσο ζε αζηηθέο θαη πξναζηηαθέο πεξηνρέο. ηηο αζηηθέο πεξηνρέο θαηαιακβάλνπλ 44

46 ζπλήζσο επηθάλεηεο ιφθσλ θαη πεξηβάιινληαη απφ ππθλνδνκεκέλεο πεξηνρέο, ε βιάζηεζή ηνπο είλαη μεξνθπηηθή θαη επηθξαηνχλ πεχθα θαη δηάθνξνη ζάκλνη ηεο κεζνγεηαθήο ρισξίδαο, πνπ έρνπλ πξνέιζε απφ ηελ αλαδάζσζε. iii. Γελδροζηοητίες ηαλ αλαθεξφκαζηε ζε δελδξνζηνηρίεο, (ζχκθσλα θ κε ην άξζξν 1 1 ηνπ λ. 3208/2003) ελλννχκε ηηο εληφο ηωλ πόιεωλ θαη ηωλ νηθηζηηθώλ πεξηνρώλ εθηάζεηο, νη νπνίεο θαιύπηνληαη από δαζηθήο βιαζηήζεωο, θπζηθώο ή ηερληθώο δεκηνπξγoπκέλεο (πάξθα θαη άιζε), θαη νη νπνπδήπνηε δεκηνπξγνύκελεο δελδξνζηνηρίεο ή δαζηθέο θπηείεο ζε νπνηδήπνηε ζεκείν ζηνλ αζηηθό ηζηό. Σύκθωλα όκωο κε λεόηεξε δηάηαμε (, φπσο επηβεβαηψλεηαη ξεηψο θαη απφ ηελ ππ αξ. πξση. νηθ /3814/ εξκελεπηηθή εγθχθιην ηνπ Τθππνπξγνχ Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Σξνθίκσλ) νη δελδξνζηνηρίεο δελ ππάγνληαη πιένλ ζην πξνζηαηεπηηθφ θαζεζηψο ηεο δαζηθήο λνκνζεζίαο. iv. Κήποη Κήπνο απνηειεί κία δεκφζηα έθηαζε πξαζίλνπ θπηεκέλε κε κεγάιε πνηθηιία ππθλήο βιάζηεζεο. Γεληθά δηαθξίλνληαη γηα ηηο θεπνηερληθέο ηνπο δηακνξθψζεηο θαη ηελ ηζηνξηθή ηνπο αμία. ηηο επξσπατθέο πφιεηο απαληψληαη παιηνί θαη λένη βνηαληθνί θήπνη, θαζψο θαη παιαηνί αλαθηνξηθνί θήπνη πνπ ζήκεξα πιένλ είλαη αλνηρηνί ζην θνηλφ. ήκεξα φκσο, ν φξνο έρεη επηθξαηήζεη λα ραξαθηεξίδεη, ζηελ πνιενδνκηθή θαη ινηπή λνκνζεζία, πεξηζζφηεξν ηδησηηθνχο ρψξνπο πξαζίλνπ. 2.2) Ηδηωηηθοί Διεύζεροη Υώροη Πραζίλοσ ηνπο ηδησηηθνχο ειεχζεξνπο ρψξνπο πξαζίλνπ πεξηιακβάλνληαη κηθξέο ή κεγάιεο αδφκεηεο εθηάζεηο πξαζίλνπ, πνπ αλήθνπλ θαηά θπξηφηεηα ζηελ ηδησηηθή πξσηνβνπιία: απιέο, θήπνη, αθάιππηνη, πξαζηέο, ζηνέο, αθφκα θαη νιφθιεξα αδφκεηα νηθφπεδα, πνπ απνθηνχλ, ιφγσ ηεο ζέζεο, ηεο έθηαζεο θαη ηνπ ραξαθηήξα ηνπο, κεγάιε 45

47 ζεκαζία γηα ηελ δσή ησλ θαηνίθσλ, ηδηαίηεξα φηαλ πξφθεηηαη γηα ππθλνδνκεκέλα αζηηθά ζπγθξνηήκαηα. Ζ ζρέζε ησλ ηδησηηθψλ κε ηνπο δεκφζηνπο ειεχζεξνπο ρψξνπο είλαη πνιχπινθε θαη εμαξηψκελε απφ πνιενδνκηθνχο, ιεηηνπξγηθνχο, πεξηβαιινληηθνχο ζεζκηθνχο θαη πνιηηηζκηθνχο παξάγνληεο. ε θάζε πεξίπησζε, ε πξνζηαζία ηνπο παξνπζηάδεη νξηζκέλν βαζκφ δπζθνιίαο, ιφγσ ηεο ππνρξέσζεο ιήςεο ππφςηλ ησλ ηδησηηθψλ ζπκθεξφλησλ πνπ ζπλδένληαη κε ηελ εθκεηάιιεπζε ηεο ηδηνθηεζίαο. Έηζη, ε ζέζπηζε θαλφλσλ σο πξνο ηνπο ηδησηηθνχο ρψξνπο πξαζίλνπ απνξξέεη απφ ηελ αλάγθε πξνζηαζίαο πεξηβάιινληνο, αιιά ππφθεηηαη ζηνπο πεξηνξηζκνχο ηνπ ζπληαγκαηηθψο πξνζηαηεπφκελνπ δηθαηψκαηνο ηεο ηδηνθηεζίαο. Σνχην δελ ζεκαίλεη φηη ε Πνιηηεία εκπνδίδεηαη λα ιακβάλεη κέηξα γηα ηελ απηνχζηα ξχζκηζε ή ηελ ελίζρπζε ηεο ηδησηηθήο πξσηνβνπιίαο γηα ηελ δηαηήξεζε θαη ηελ πξνζηαζία ηέηνησλ ηδησηηθψλ ειεχζεξσλ ρψξσλ. i. Κήποη ηαλ ιέκε Κήπνη ζε Ηδησηηθνχο Υψξνπο Πξαζίλνπ ελλννχκε εθηάζεηο πνπ ζπλήζσο πεξηβάινπλ θάπνηα θηίζκαηα, νη νπνίεο θαηαιακβάλνληαη απφ βιάζηεζε θαη αλήθνπλ ζε ηδηψηε. Σν πνζνζηφ ηεο βιάζηεζεο εμαξηάηαη απφ ηνλ εθάζηνηε ζπληειεζηή δφκεζεο πνπ νξίδεη ε πνιενδνκία {άξζξν 23 ηνπ Κηηξηνδνκηθνχ Καλνληζκνχ (ΤΑ 3046/304/1989)} κε θπηεκέλε ηνπιάρηζηνλ ηα 2/3 ηεο ειεχζεξεο επηθάλεηαο θάζε νηθνπέδνπ θαη λα πεξηιακβάλνπλ δέληξα θαη θπηά ζε αλαινγία 1 ηνπιάρηζηνλ κεγάιν δέληξν γηα θάζε 200 η.κ. αθάιππηνπ ρψξνπ, ζηα δε πξνθήπηα, ζχκθσλα κε ην άξζξν 7 ηνπ ίδηνπ Καλνληζκνχ, 1 δέληξν ζε θάζε 25 η.κ. πξνθεπίνπ. ii. Πάρθα Σα Πάξθα ζε Ηδησηηθνχο Διεχζεξνπο Υψξνπο Πξαζίλνπ είλαη θαηά θχξην ιφγν ηα ζεκεξηλψο νλνκαδφκελα Κηήκαηα ηα νπνία, ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο, ιφγσ ηνπ κεγέζνπο ηνπο πθίζηαληαη ζε απηνχζηα λνκνζεηηθή ξχζκηζε. Δληφο ησλ θηεκάησλ, 46

48 ζπλήζσο ππάξρνπλ δηάθνξεο βνεζεηηθέο εγθαηαζηάζεηο, φπσο ήπηαο αλαςπρήο, αγξνηηθήο παξαγσγήο θ.α. 2.3) Περηαζηηθοί Υώροη Πραζίλοσ Οη Πεξηαζηηθνί ρψξνη πξαζίλνπ απνηεινχληαη απφ «φ,ηη πξάζηλν (ειεχζεξεο πξνζπέιαζεο) θαη ινηπνί ππαίζξηνη ρψξνη βξίζθνληαη πεξηκεηξηθά ηεο πφιεο θαη είλαη εχθνια πξνζπειάζηκνη (φρη κφλν κε ΗΥ αιιά θαη ΜΜΜ, πνδήιαην θαη πεδή), φπσο δάζε, βνπλά, ιηβάδηα, βξαρψδε ηνπία, αθηέο, αγξνηηθή γε (κνλνπάηηα) κε ειεχζεξεο δηαδξνκέο». Πεξηιακβάλεη φιεο εθείλεο ηηο ειεχζεξεο επηθάλεηεο, δαζηθέο, γεσξγηθέο ή ρέξζεο εθηάζεηο θαη θπξίσο νη νξεηλνί φγθνη πνπ πεξηβάινπλ ηελ πφιε. Ζ πξνζθνξά ηνπ ζηελ πφιε είλαη ζεκαληηθή, αθνχ ζπκβάιεη ζηε δηακφξθσζε ηνπ θιίκαηνο ηεο πφιεο, κε ηελ αλαλέσζε θαη ην θηιηξάξηζκα ηνπ αέξα, ελψ ιεηηνπξγεί θαη σο ρψξνο αλαςπρήο θαη πεξηπάηνπ γηα ηνπο αλζξψπνπο θαη σο θαηαθχγην ηεο άγξηαο δσήο. κσο, κηα πφιε ζηεξείηαη απφ ηελ επεξγεηηθή επίδξαζε ηνπ πεξηαζηηθνχ πξαζίλνπ φηαλ απηφ είλαη απνκνλσκέλν απφ ην αζηηθφ. Δπηβάιιεηαη ε ζπλχπαξμε ησλ δχν απηψλ κνξθψλ πξαζίλνπ, αζηηθνχ θαη πεξηαζηηθνχ, θαη ε δηαζθάιηζε νδψλ επηθνηλσλίαο θαη δηαζχλδεζή ηνπο. Σν πεξηαζηηθφ πξάζηλν απεηιείηαη ιφγσ ησλ νηθηζηηθψλ πηέζεσλ θαη ηεο απνςίισζεο, αθνχ ζηνπο ρψξνπο απηνχο έρεη κεηαθεξζεί ε πίεζε ησλ πφιεσλ γηα αζηηθφ πξάζηλν. πσο παξαηεξείηαη ζηε ζεσξία, γχξσ απφ ηηο κεγαινππφιεηο επηβάιιεηαη δηεζλψο ε δεκηνπξγία πξάζηλνπ δαθηπιίνπ («green belt»). κσο, ζηε ρψξα καο, πνπ ην πεξηαζηηθφ πξάζηλν δελ απνηειεί απηνηειή λνκηθή έλλνηα, δελ αλαγλσξίδεηαη, δειαδή, απφ ηε λνκνζεζία σο ηδηαίηεξε θαηεγνξία έθηαζεο ππαγφκελεο ζε ηδηαίηεξν θαζεζηψο, νχηε είλαη πάληνηε νξηνζεηεκέλν, ε πξνζηαζία ηνπ γίλεηαη κε ηα ζεζκηθά εξγαιεία πνπ παξέρεη ε ηζρχνπζα λνκνζεζία, είηε κε ηνλ θαζνξηζκφ πεξηνρψλ πξνζηαζίαο, θαηά ην λ. 1650/86, είηε κε θαζνηζκφ ΕΟΔ, είηε κε ad hoc ξπζκίζεηο. 47