Υπολογισμός της ολικής ροής ακτινοβολίας από μετρήσεις Φωτοσυνθετικά Ενεργού Ακτινοβολίας (PAR) σε 4 σταθμούς στην Ελλάδα

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Υπολογισμός της ολικής ροής ακτινοβολίας από μετρήσεις Φωτοσυνθετικά Ενεργού Ακτινοβολίας (PAR) σε 4 σταθμούς στην Ελλάδα"

Transcript

1 Μάρτιος 2015 Υπολογισμός της ολικής ροής ακτινοβολίας από μετρήσεις Φωτοσυνθετικά Ενεργού Ακτινοβολίας (PAR) σε 4 σταθμούς στην Ελλάδα Διπλωματική εργασία του Δημήτρη Καραγκιοζίδη Επιβλέπων καθηγητής: Αλκιβιάδης Μπάης Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Φυσικής

2 - 2 -

3 Ευχαριστίες Στο σημείο αυτό θα ήθελα να εκφράσω τις ειλικρινείς και θερμές ευχαριστίες μου σε όσους συνέβαλαν στη διεκπεραίωση αυτής της διπλωματικής εργασίας, η οποία εκπονήθηκε στον τομέα «Φυσική Ατμόσφαιρας και Περιβάλλοντος» της Σχολής Θετικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Πρώτα απ όλους, στον επιβλέποντα καθηγητή μου κ. Αλκιβιάδη Μπάη, για την άριστη συνεργασία, την εμπιστοσύνη που μου έδειξε, τις εποικοδομητικές παρατηρήσεις, τη συνεχή καθοδήγηση και την αμέριστη υποστήριξη που μου παρείχε σε όλο αυτό το διάστημα. Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά την ερευνήτρια του τομέα Ατμόσφαιρας, κα. Μελίνα Ζεμπιλά για την σημαντικότατη και ουσιαστική συνεισφορά της στην ολοκλήρωση αυτής της εργασίας με την αδιάκοπη ενθάρρυνση, τις χρήσιμες συμβουλές και τις πολύτιμες υποδείξεις της. Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους εκείνους που μου παρείχαν είτε άμεσα είτε έμμεσα τη συμπαράστασή τους σε όλη αυτήν την προσπάθεια. Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 2015 Δημήτρης Καραγκιοζίδης Τμήμα Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης - 3 -

4 Περίληψη Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας ήταν να προσδιοριστεί η συσχέτιση της ολικής ροής ακτινοβολίας και της φωτοσυνθετικά ενεργού ηλιακής ακτινοβολίας (PAR), λαμβάνοντας υπόψιν τους υδρατμούς της ατμόσφαιρας, τα αιωρούμενα σωματίδια και τη ζενίθια γωνία του ήλιου. Από μετρήσεις PAR εξάγαμε εμπειρικές σχέσεις υπολογισμού της ολικής ροής ακτινοβολίας όταν τα υπόλοιπα μεγέθη ήταν γνωστά. Για την επίτευξη του παραπάνω στόχου χρησιμοποιήσαμε τις μετρήσεις που πάρθηκαν από τα ακτινόμετρα NILU-UV και τα πυρανόμετρα CM-21 του οίκου Kipp & Zonen τα έτη 2012 και Τα όργανα αυτά είναι τοποθετημένα σε τέσσερις σταθμούς που βρίσκονται στη Φινοκαλιά, στα Ιωάννινα, στη Μυτιλήνη και στην Ξάνθη. Συγκεκριμένα, το πυρανόμετρο CM-21 είναι το όργανο μέτρησης της ολικής ηλιακής ακτινοβολίας που καλύπτει το φασματικό εύρος, ενώ το NILU-UV μετρά μόνο την PAR, δηλαδή περίπου. Στην συνέχεια μελετήθηκαν οι μετρήσεις και ενός τρίτου επίγειου οργάνου (φωτόμετρο CIMEL), το οποίο μετρά την ποσότητα των υδρατμών, καθώς και το οπτικό βάθος των αιωρούμενων σωματιδίων στα. Συνδιάζοντας αυτές τις μετρήσεις εξετάσαμε εάν τα παραπάνω μεγέθη συνεισφέρουν στον υπολογισμό της ολικής ροής ακτινοβολίας. Τέλος, επαναλάβαμε την ίδια διαδικασία για τον σταθμό στη Φινοκαλιά, αλλά, αντί για επίγεια δεδομένα υδρατμών και αιωρούμενων σωματιδίων, χρησιμοποιήσαμε δεδομένα από το όργανο MODIS στις δορυφορικές πλατφόρμες Terra και Aqua. Αφού έγινε μια κλιματολογική ανάλυση της περιοχής, εξετάσαμε σε ποιο βαθμό τα παραπάνω αποτελέσματα ανταποκρίνονται σε εκείνα των επίγειων μετρήσεων. Με αυτόν τον τρόπο καταφέραμε να εξάγουμε τις εμπειρικές σχέσεις που μας ενδιαφέρουν για τους υπόλοιπους τρεις σταθμούς, οι οποίοι είτε δεν διαθέτουν όργανο CIMEL είτε δεν έχουν διαθέσιμες μετρήσεις για τα έτη 2012 και Όλα τα παραπάνω δεδομένα επεξεργάστηκαν βάσει του ίδιου προγράμματος που γράφτηκε σε C# και τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η ολική ροή ακτινοβολίας εμφανίζει γραμμική σχέση με τη φωτοσυνθετικά ενεργό ακτινοβολία, λογαριθμική εξάρτηση από τους υδρατμούς, ενώ δεν παρουσιάζει ουσιαστική εξάρτηση από τα αιωρούμενα σωματίδια και τη ζενίθια γωνία του ήλιου

5 Abstract The purpose of this thesis was to determine the connection between the Global Horizontal Irradiance (GHI) and the Photosynthetically Active Radiation (PAR), accounting also for the water vapor of the atmosphere, the atmospheric aerosols and the solar zenith angle. From PAR measurements we calculated an empirical relationship for the estimation of GHI, when the rest of the parameters were known. To achieve the above purpose, we used the measurements that were conducted by the multi-filter radiometers NILU-UV and the Kipp & Zonen pyranometers CM-21 during the years 2012 and These instruments are located at four stations in Finokalia, Ioannina, Mitilini and Xanthi. Specifically, the pyranometer CM-21 is the instrument that measures the GHI and covers the spectral range, while the NILU-UV measures only the PAR, i.e.. Additionally, measurements of a third ground-based instrument (sunphotometer CIMEL) were taken into account. CIMEL estimates the water vapor quantity as well as the aerosol optical depths at. Combining those measurements, we examined if the above parameters contribute to the GHI calculation. Finally, we have repeated the same process at Finokalia station, but instead of ground-based data of water vapor and atmospheric aerosols, we used data from the instrument MODIS onboard the satellite platforms Terra and Aqua. After completing the climatological analysis in Finokalia, we analyzed to which degree the above results correspond to those of the ground-based measurements. In this way, we managed to calculate the empirical relationships that interest us for the remaining three stations, which do not have CIMEL instrument or do not have available measurements for the years 2012 and All the above data were processed by the same computer program that was written in C# and the results indicated that the GHI shows a linear dependence on the PAR, a logarithmic dependence on the water vapor but no substantial dependence on the atmospheric aerosols and the solar zenith angle

6 Περιεχόμενα 1. Η ηλιακή ακτινοβολία 1.1 Χαρακτηριστικά του ήλιου Το φάσμα της ηλιακής ακτινοβολίας Αλληλεπίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας με την ατμόσφαιρα α Απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας β Σκέδαση της ηλιακής ακτινοβολίας Το ποσό της ακτινοβολίας που φτάνει στη Γη Η ζενίθια γωνία του ήλιου Φωτοσυνθετικά ενεργός ακτινοβολία (PAR) Σημασία της ολικής ηλιακής ακτινοβολίας και της PAR Πειραματικές Διατάξεις 2.1 Ακτινόμετρο NILU-UV Πυρανόμετρο CM Το Δίκτυο AERONET και το φωτόμετρο CIMEL Πειραματική Επεξεργασία 3.1 Οι σταθμοί που θα μελετηθούν Ο σταθμός στη Φινοκαλιά Γήρανση των οργάνων Συσχέτιση της ολικής ροής με τη φωτοσυνθετικά ενεργό ηλιακή ακτινοβολία Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τη ζενίθια γωνία του ήλιου Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από υδρατμούς και αιωρούμενα σωματίδια Προσομοίωση με γραμμική παρεμβολή Χρήση δορυφορικών μετρήσεων

7 3.3 Ο σταθμός των Ιωαννίνων Γήρανση των οργάνων Συσχέτιση της ολικής ροής με τη φωτοσυνθετικά ενεργό ηλιακή ακτινοβολία Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τη ζενίθια γωνία του ήλιου Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από υδρατμούς και αιωρούμενα σωματίδια Προσομοίωση με γραμμική παρεμβολή Ο σταθμός στη Μυτιλήνη Γήρανση των οργάνων Συσχέτιση της ολικής ροής με τη φωτοσυνθετικά ενεργό ηλιακή ακτινοβολία Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τη ζενίθια γωνία του ήλιου Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από υδρατμούς και αιωρούμενα σωματίδια Προσομοίωση με γραμμική παρεμβολή Ο σταθμός στην Ξάνθη Γήρανση των οργάνων Συσχέτιση της ολικής ροής με τη φωτοσυνθετικά ενεργό ηλιακή ακτινοβολία Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τη ζενίθια γωνία του ήλιου Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από υδρατμούς και αιωρούμενα σωματίδια Προσομοίωση με γραμμική παρεμβολή Συμπεράσματα Βιβλιογραφία

8 Κεφάλαιο 1 Η ηλιακή ακτινοβολία 1.1 Χαρακτηριστικά του ήλιου Ο Ήλιος αποτελεί τη βασική πηγή της ζωής στον πλανήτη μας. Πρόκειται για ένα τυπικό αστέρι με μάζα περίπου, μέση ακτίνα, επιφανειακή θερμοκρασία περίπου και θερμοκρασία πυρήνα. Η εκπεμπόμενη από αυτόν ακτινοβολία απομακρύνεται ακτινικά μεταφέροντας μεγάλες ποσότητες ενέργειας προς όλες τις κατευθύνσεις, τμήμα των οποίων καταλήγει στο άνω όριο της γήινης ατμόσφαιρας. 1.2 Το φάσμα της ηλιακής ακτινοβολίας Το φάσμα της εξερχόμενης ακτινοβολίας από την ηλιακή επιφάνεια έχει μια αρκετά ομαλή κατανομή ως προς το μήκος κύματος. Η περισσότερη ενέργεια ακτινοβολίας μέλανος σώματος που εκπέμπει ο ήλιος περιέχεται μεταξύ και, δηλαδή καλύπτει ολόκληρο το ορατό τμήμα του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, καθώς και ένα μικρό κομμάτι του υπέρυθρου και του υπεριώδους. Ωστόσο, ο ήλιος εκπέμπει επίσης ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία στις περιοχές των ακτίνων X και των ραδιοκυμάτων. Οι ακτίνες Χ προέρχονται συνήθως από τις περιοχές των μεγάλων ηλιακών εκλάμψεων, ενώ η ακτινοβολία των ραδιοκυμάτων παράγεται από τις έντονες αλληλεπιδράσεις του ισχυρού μαγνητικού πεδίου του ήλιου με τα φορτισμένα σωματίδια (ιόντα και ελεύθερα ηλεκτρόνια) της ατμόσφαιράς του. Η ακτινοβολία στην ορατή περιοχή είναι αρκετά σταθερή από μέρα σε μέρα, σε αντίθεση με την εκπομπή των ακτίνων Χ και των ραδιοκυμάτων που παρουσιάζουν μεγάλες μεταβολές. 1.3 Αλληλεπίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας με την ατμόσφαιρα Σε κάθε τόπο της επιφάνειας της γης φτάνουν δύο συνιστώσες του ηλιακού φωτός: Η άμεση, που προέρχεται απευθείας από τον ήλιο και η διάχυτη, δηλαδή η ακτινοβολία, η οποία σκεδάζεται από τα συστατικά της ατμόσφαιρας

9 Εικόνα 1.3.1: Η πορεία της ηλιακής ακτινοβολίας μέσα στην ατμόσφαιρα (όπου Direct η άμεση, Diffuse η διάχυτη και Reflected η ανακλώμενη συνιστώσα) Η ολική ροή της ηλιακής ακτινοβολίας, δηλαδή το άθροισμα των δύο συνιστωσών, εξαρτάται, σε γενικές γραμμές, από τους εξής παράγοντες: Την υγρασία της ατμόσφαιρας (υδρατμοί σύννεφα) Την ποσότητα των αιωρούμενων σωματιδίων Τη γωνία πρόσπτωσης των ηλιακών ακτίνων στη συλλεκτική επιφάνεια (ζενίθια γωνία του ήλιου). Κατά την είσοδο της ακτινοβολίας του ηλίου στην ατμόσφαιρα συμβαίνουν δύο σημαντικά φαινόμενα, απορρόφηση και σκέδαση λόγω των σωματιδίων της ατμόσφαιρας. 1.3α Απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας Όταν η ακτινοβολία διέρχεται μέσα από ένα μέσο (στερεό, υγρό, ή αέριο) μέρος των φωτονίων μπορεί να απορροφηθεί από τα συστατικά του. Αυτό σημαίνει ότι η εξερχόμενη από το μέσο ακτινοβολία είναι ασθενέστερη. Η απορρόφηση γίνεται από το όζον ( ) στο φάσμα της υπεριώδους ακτινοβολίας και από τα μόρια του νερού στο φάσμα του υπερύθρου. Το όζον απορροφά ολοκληρωτικά την ακτινοβολία στα μικρά μήκη κύματος, μέχρι τα. Η απορρόφηση μειώνεται σταδιακά μέχρι τα και μηδενίζεται για μεγαλύτερα μήκη κύματος. Οι υδρατμοί απορροφούν την ακτινοβολία στην περιοχή του φάσματος γύρω από τα, και. Για μήκη κύματος μεγαλύτερα από η ακτινοβολία απορροφάται από τους υδρατμούς ( ) και από το διοξείδιο του άνθρακα ( ). Σημειωτέον - 9 -

10 ότι ποσοστό λιγότερο από 5% της ηλιακής ενέργειας εκπέμπεται σε αυτό το κομμάτι του φάσματος. Επομένως, η ακτινοβολία που φτάνει στη γη περιορίζεται στο φάσμα μεταξύ και. Εικόνα 1.3.2: Απορρόφηση ηλιακής ακτινοβολίας από τα συστατικά της ατμόσφαιρας 1.3β Σκέδαση της ηλιακής ακτινοβολίας Κατά την πορεία της προς το έδαφος, η ακτινοβολία σκεδάζεται από τα μόρια του αέρα, τους υδρατμούς και τη σκόνη της ατμόσφαιρας. H σκέδαση εξαρτάται από την ποσότητα του αέρα που πρέπει να διασχίσει η ακτινοβολία και το μέγεθος των μορίων της ατμόσφαιρας. Κατά τη διέλευση των ηλιακών ακτίνων, τα φωτόνια σκεδάζονται αφενός στα μόρια της ατμόσφαιρας και στα σωματίδια πολύ μικρής διαμέτρου, (, σκέδαση Rayleigh), αφετέρου στα μεγαλύτερης διαμέτρου αιωρήματα, δηλαδή, τους υδρατμούς, τη σκόνη και τον καπνό (σκέδαση Mie). Αν υπάρχουν αρκετά συστατικά στην ατμόσφαιρα, η σκέδαση Mie έχει σαν αποτέλεσμα η εξερχόμενη ακτινοβολία να έχει περίπου την ίδια ένταση, ανεξάρτητα από την γωνία παρατήρησης (π.χ. σύννεφα). Η σκέδαση Rayleigh, όμως, παρουσιάζει πολύ ισχυρή εξάρτηση από τη γωνία παρατήρησης και ο βαθμός αυτής της γωνιακής εξάρτησης εξαρτάται από το μήκος κύματος. Όσο μικρότερο είναι το μήκος κύματος (π.χ. όσο πιο μπλε είναι το φως στην ορατή περιοχή), τόσο ισχυρότερη είναι η σκέδαση

11 Εικόνα 1.3.3: Διάδοση ηλιακής ακτινοβολίας και φυσικές διεργασίες εξασθένησής της 1.4 Το ποσό της ακτινοβολίας που φτάνει στη Γη Κάθε τετραγωνικό μέτρο της επιφάνειας του ήλιου εκπέμπει ακτινοβόλο ισχύ περίπου (Μεγαβάτ), πράγμα που σημαίνει ότι από το της επιφάνειας του ηλίου εκπέμπεται τόσο ποσό ενέργειας όσο είναι το απαιτούμενο παγκόσμιο ποσοστό των ενεργειακών αναγκών της Γης. Όμως, το ποσό της ακτινοβολίας που φτάνει στην επιφάνεια της Γης είναι διαφορετικό από εκείνο που παράγεται στον ήλιο, γεγονός που οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στην ύπαρξη ατμόσφαιρας. Περίπου το 26% της ηλιακής ακτινοβολίας σκεδάζεται ή ανακλάται πίσω στο διάστημα από τα σύννεφα ή από σωματίδια της ατμόσφαιρας, ενώ το 18% απορροφάται στην ατμόσφαιρα. Όπως αναφέρθηκε στην παράγραφο 1.3α, το όζον απορροφά στην υπεριώδη περιοχή, ενώ το διοξείδιο του άνθρακα και το νερό απορροφούν στο υπέρυθρο. Έτσι, μόνο το 56% της αρχικής ηλιακής ακτινοβολίας μπορεί να φτάσει στην επιφάνεια της Γης. Ωστόσο, τα παραπάνω ποσοστά ποικίλουν ανάλογα με τη νεφοκάλυψη και τη ζενίθια γωνία του ήλιου. Όταν υπάρχει υψηλή νεφοκάλυψη, έως και το 70% της ηλιακής ακτινοβολίας μπορεί να απορροφηθεί ή να σκεδαστεί στην ατμόσφαιρα

12 Εικόνα 1.4.1: Το ποσοστό της ακτινοβολίας που φτάνει στην επιφάνεια της Γης Ένας δεύτερος παράγοντας που επηρεάζει το ποσοστό της ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στη Γη είναι η απόσταση Γης Ήλιου. Γενικά, η ηλιακή ακτινοβολία μειώνεται ανάλογα με το τετράγωνο της απόστασης από τον ήλιο. Επειδή η απόσταση της Γης από τον ήλιο μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια ενός χρόνου, η ηλιακή ακτινοβολία εκτός της γήινης ατμόσφαιρας επίσης μεταβάλλεται μεταξύ και. Η μέση ετήσια τιμή της ηλιακής ακτινοβολίας είναι γνωστή σαν «ηλιακή σταθερά» και είναι ίση με. 1.5 Η ζενίθια γωνία του ήλιου Επιπλέον, πολύ σημαντικό ρόλο στο ποσοστό της ακτινοβολίας που θα φτάσει στο έδαφος, έχει η γωνία με την όποια εισέρχεται στην ατμόσφαιρα. Όσο μεγαλύτερη είναι η γωνία, τόσο μεγαλύτερη διαδρομή θα χρειαστεί να διανύσει μέχρι να συναντήσει το έδαφος. Η γωνία αυτή ονομάζεται ζενίθια γωνία και ορίζεται ως η γωνία που σχηματίζεται μεταξύ των ακτίνων του ήλιου και της κατακόρυφης του τόπου στο σημείο πρόσπτωσης. Εικόνα 1.5.1: Απεικόνιση της ζενίθιας γωνίας του Ήλιου

13 Έστω ότι μια δέσμη ακτινοβολίας ισχύος προσπίπτει κάθετα σε μία επιφάνεια. Τότε η ισχύς κατανέμεται σε όλο το εμβαδόν της επιφάνειας που φωτίζεται και η πυκνότητα ροής (δηλαδή η ισχύς ανά μονάδα επιφάνειας) είναι. Όταν η ίδια δέσμη προσπίπτει στην επιφάνεια υπό κάποια γωνία, το φωτιζόμενο εμβαδόν είναι μεγαλύτερο, οπότε η ίδια ισχύς κατανέμεται τώρα σε μεγαλύτερο εμβαδόν, με αποτέλεσμα η πυκνότητα ροής της ακτινοβολίας να ελαττώνεται. Η ελάττωση αυτή είναι καθαρά θέμα γεωμετρίας και εκφράζεται από τη σχέση: Για να υπολογιστεί, λοιπόν, η ροή ακτινοβολίας που δέχεται ένας τόπος σε κάποια χρονική στιγμή, θα πρέπει να είναι γνωστή η ζενίθια γωνία θ του ήλιου τη χρονική αυτή στιγμή. 1.6 Φωτοσυνθετικά ενεργός ακτινοβολία (PAR) Η φωτοσυνθετικά ενεργός ηλιακή ακτινοβολία (Photosynthetically Active Radiation ή PAR) ορίζεται ως η ακτινοβολία που χρησιμοποιείται από τα φυτά για τη φωτοσύνθεση, μια διαδικασία εξέχουσας σημασίας, καθώς μέσω αυτής παράγεται το οξυγόνο, συστατικό απαραίτητο για τη διατήρηση της ζωής στον πλανήτη. Ο φασματικός ορισμός της PAR δεν είναι ακριβής επειδή διαφορετικά είδη φυτών ανταποκρίνονται σε διαφορετικά τμήματα του ηλιακού φάσματος. Θεωρείται, όμως, ότι περιλαμβάνει μόνο το ορατό μέρος του ηλιακού φάσματος, μεταξύ και. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε, ότι μόνο το συγκεκριμένο κομμάτι του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος μπορεί να αξιοποιηθεί από τα φυτά. Ακτινοβολία με μήκος κύματος μικρότερο από, όπως είναι η υπεριώδης, προκαλεί βλάβες στο DNA των φυτών και διαταράσσει τους δεσμούς των ατόμων, ενώ ακτινοβολία με μήκος κύματος μεγαλύτερο από, όπως η υπέρυθρη, δε διαθέτει την απαραίτητη ενέργεια, ώστε να διεγείρει τα ηλεκτρόνια που απαιτούνται για να ξεκινήσει η διαδικασία της φωτοσύνθεσης. Εικόνα 1.6.1: Η απορρόφηση της ακτινοβολίας από τα φυτά ανάλογα με το μήκος κύματος

14 Εικόνα 1.6.2: Το ποσοστό της φωτοσύνθεσης ανάλογα με το μήκος κύματος Το όργανο μέτρησης της PAR είναι παρόμοιο με ένα πυρανόμετρο, με τη διαφορά ότι η απόκρισή του είναι περιορισμένη μόνο στα οπτικά μήκη κύματος. Ένας ιδανικός ανιχνευτής PAR πρέπει να αποτελείται από φίλτρα που θα αποκόπτουν την ακτινοβολία με μήκος κύματος μικρότερο από ή μεγαλύτερο από. Η ηλιακή ακτινοβολία, όπως μετράται από τα τυπικά πυρανόμετρα, δίνεται σε μονάδες, δηλαδή σε μονάδες ροής ισχύος. Δεν συμβαίνει το ίδιο, όμως και με την PAR. Η PAR μετριέται ως προς τον αριθμό φωτονίων που έχουν μήκος κύματος από μέχρι. Αυτό συμβαίνει επειδή η φωτοσύνθεση είναι μία διαδικασία, κατά την οποία υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ μεμονωμένων φωτονίων και μορίων. Έτσι, η PAR αναφέρεται ως ο αριθμός φωτονίων ανά μονάδα επιφάνειας και ανά μονάδα χρόνου στη φασματική περιοχή από μέχρι. Η PAR μπορεί, επίσης, να εκφραστεί και σε. Εικόνα 1.6.3: Το ποσοστό της απορροφούμενης φωτοσυνθετικά ενεργού ακτινοβολίας από τα φυτά κατά τη διάρκεια ενός έτους

15 1.7 Σημασία της ολικής ηλιακής ακτινοβολίας και της PAR Η ηλιακή ακτινοβολία, όσο και αν μας φαίνεται κάτι απλό και δεδομένο, είναι η πηγή της ζωής στη Γη, καθώς προσφέρει φως, θερμότητα και ενέργεια για όλους τους ζωντανούς οργανισμούς. Χωρίς την ηλιακή ακτινοβολία, η θερμοκρασία της επιφάνειας του εδάφους θα ήταν περίπου χαμηλότερη. Ακόμη, μετρήσεις της PAR χρησιμοποιούνται στη γεωργία, στη δασοκομία και στην ωκεανογραφία. Μία από τις απαιτήσεις για να θεωρείται μία γεωργική έκταση παραγωγική είναι να δέχεται επαρκή ποσότητα φωτοσυνθετικά ενεργού ηλιακής ακτινοβολίας. Έτσι μετρήσεις της PAR χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση του κατά πόσο συμφέρει να επενδύσουμε σε μία γεωργική έκταση. Τέλος, πολλά μοντέλα οικοσυστήματος βασίζονται σε μετρήσεις της ποσότητας της PAR για τον υπολογισμό της συσσώρευσης της βιομάζας

16 Κεφάλαιο 2 Πειραματικές διατάξεις 2.1 Ακτινόμετρο NILU-UV Το ακτινόμετρο NILU-UV είναι το όργανο που χρησιμοποιήθηκε για τις μετρήσεις της φωτοσυνθετικά ενεργού ηλιακής ακτινοβολίας. Είναι αξιόπιστο και εφοδιασμένο με ισχυρά φίλτρα ούτως ώστε να μετρά την ακτινοβολία που ανήκει στην ορατή, στη UV-A και στη UV-B περιοχή του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. Έχει εξεταστεί πολλές φορές και έχει ελεγχθεί συγκρινόμενο με καλά βαθμονομημένα φασματοφωτόμετρα για μεγάλες χρονικές περιόδους και για ποικίλες συνθήκες νεφοκάλυψης. Η συλλεγόμενη ακτινοβολία (άμεση και διάχυτη) μετράται σε πέντε κανάλια με κεντρικά μήκη κύματος,,, και, όπου συναντάμε την μεγαλύτερη φασματική απόκριση για το κάθε κανάλι. Η πιθανότητα να περάσουν από την έξοδο γειτονικά μήκη κύματος ελαττώνεται, όσο απομακρυνόμαστε από το κεντρικό μήκος κύματος. Μέτρο αυτής της πιθανότητας είναι το εύρος της στο μισό της μέγιστης τιμής της FWHM (Full Width at Half Maximum). Κάθε κανάλι έχει εύρος περίπου. Επίσης, ένα έκτο κανάλι μετράει τη φωτοσυνθετικά ενεργό ηλιακή ακτινοβολία (PAR), δηλαδή. Τα όργανα αυτά είναι ικανά να διατηρήσουν την εσωτερική τους θερμοκρασία στους κατά τη διάρκεια ενός έτους στους σταθμούς που μας ενδιαφέρουν και έχει παρατηρηθεί ότι το κανάλι που μετρά την PAR δεν επηρεάζεται από μεταβολές στη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Στη διάταξη συμπεριλαμβάνεται σύστημα αποθήκευσης δεδομένων (data logger), καθώς και ένας ελεγκτής εσωτερικής θερμοκρασίας. Τα NILU-UV παρουσιάζουν τα εξής πλεονεκτήματα: Χρησιμοποιούν προηγμένη τεχνολογία για την μέτρηση της ηλιακής ακτινοβολίας. Παρέχουν την δυνατότητα υπολογισμού του φάσματος στο υπεριώδες από τις μετρήσεις σε συγκεκριμένα τμήματά του. Δίνουν τη δυνατότητα εκτίμησης των σημαντικότερων ατμοσφαιρικών παραμέτρων που επηρεάζουν την υπεριώδη ακτινοβολία, όπως τα νέφη, το ολικό όζον και το οπτικό βάθος των αιωρούμενων σωματιδίων. Έχουν χαμηλό κόστος σε σχέση με αυτό των φασματοφωτομέτρων

17 Καταγράφουν με μεγάλη ταχύτητα τις μετρήσεις. Το όργανο είναι σχεδιασμένο για να λειτουργήσει και υπό δυσχερείς συνθήκες. Εικόνα 2.1.1: Το ακτινόμετρο NILU-UV 2.2 Πυρανόμετρο CM-21 Το CM-21 είναι ένα πυρανόμετρο υψηλής ακρίβειας του οίκου Kipp & Zonen, το οποίο είναι σχεδιασμένο για τη μέτρηση της ηλιακής ακτινοβολίας που προσπίπτει σε μία επίπεδη επιφάνεια. Το CM-21 είναι το όργανο που χρησιμοποιήθηκε για τη μέτρηση της ολικής ροής της ηλιακής ακτινοβολίας (σε ), η οποία προέρχεται τόσο απευθείας από τον ήλιο όσο και από σκέδαση σε διάφορα συστατικά της ατμόσφαιρας και καλύπτει το εύρος. Στην παράγραφο 1.3α μελετήσαμε την απορρόφηση της ακτινοβολίας από τα συστατικά της ατμόσφαιρας και είδαμε ότι οι υδρατμοί απορροφούν στο υπέρυθρο κομμάτι του φάσματος, οπότε αναμένουμε ότι επηρεάζουν τις μετρήσεις του CM-21. Επίσης, λόγω των αυστηρά επιλεγμένων θόλων του οργάνου και της υψηλής οπτικής ποιότητάς τους, το άμεσο σφάλμα της μέτρησης είναι μικρότερο των. Η αρχή λειτουργίας του πυρανομέτρου βασίζεται στο θερμοηλεκτρικό φαινόμενο. Το όργανο αποτελείται από μια μαύρη επιφάνεια απορρόφησης της ακτινοβολίας, με αποτέλεσμα την αύξηση της θερμοκρασίας της και άλλης μίας που βρίσκεται στο εσωτερικό του οργάνου ώστε να παραμένει στη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Μεταξύ των δύο αυτών πλακών συνδέονται τα άκρα θερμοηλεκτρικών ζευγών που είναι συνδεδεμένα σε σειρά. Η διαφορά θερμοκρασίας οδηγεί σε εμφάνιση ηλεκτρικής τάσης, η οποία είναι ανάλογη της διαφοράς των θερμοκρασιών

18 Εικόνα 2.2.1: Το πυρανόμετρο CM-21 Η άνοδος της θερμοκρασίας επηρεάζεται πολύ εύκολα από τον άνεμο, τη βροχή και τις θερμικές απώλειες προς το περιβάλλον, γι αυτό και ο ανιχνευτής προστατεύεται με δύο γυάλινους θόλους. Αυτοί οι θόλοι επιτρέπουν ίση διαπερατότητα της άμεσης συνιστώσας της ηλιακής ακτινοβολίας, από όποια διεύθυνση της ουράνιας σφαίρας κι αν προέρχεται. Τα πυρανόμετρα τοποθετούνται πλήρως οριζοντιωμένα και σε θέση με όσο το δυνατόν λιγότερα εμπόδια έτσι ώστε να έχουν ελεύθερο ορίζοντα. Εικόνα 2.2.2: Τομή πυρανόμετρου CM-21 και κατασκευαστικές λεπτομέρειες

19 2.3 Το Δίκτυο AERONET και το φωτόμετρο CIMEL Το πρόγραμμα AERONET (AΕrosol RΟbotic NETwork) είναι ένας οργανισμός από επίγεια δίκτυα μέτρησης υδρατμών και αιωρούμενων σωματιδίων ο οποίος ιδρύθηκε από τη NASA και την LOA - PHOTONS (CNRS) και επεκτείνεται από τους συνεργάτες, από εθνικές αντιπροσωπείες, ινστιτούτα, πανεπιστήμια, ανεξάρτητους επιστήμονες και άλλους εταίρους. Το πρόγραμμα παρέχει μια μακροχρόνια, συνεχή και ευκόλως προσβάσιμη από το κοινό βάση δεδομένων με μετρήσεις υδρατμών και αιωρούμενων σωματιδίων, με σκοπό την έρευνα, τον χαρακτηρισμό, τον έλεγχο της εγκυρότητας των δορυφορικών αποστολών και το συνδυασμό με άλλες βάσεις δεδομένων. Το δίκτυο προβλέπει τυποποίηση των οργάνων, της βαθμονόμησης, της επεξεργασίας και της διανομής δεδομένων. Το παγκόσμιο δίκτυο του AERONET έχει υιοθετήσει σαν όργανο φασματικής μέτρησης της ηλιακής ακτινοβολίας το φωτόμετρο CIMEL. Όργανα αυτού του δικτύου υπάρχουν σε περισσότερες από 300 τοποθεσίες σε παγκόσμια κάλυψη, οι οποίες φαίνονται στην εικόνα Εικόνα Παγκόσμιος χάρτης των τοποθεσιών των οργάνων CIMEL του δικτύου AERONET Το CIMEL Electronique 318A είναι ένα φωτόμετρο που λειτουργεί με ηλιακή ενέργεια, ανθεκτικό στις καιρικές συνθήκες και στοχεύει ρομποτικά στον ήλιο και τον ουράνιο θόλο. Η διάταξη φαίνεται στη παρακάτω εικόνα

20 Εικόνα Διάταξη του CIMEL Electronique 318A Αποτελείται από έναν αισθητήρα, ο οποίος στρέφεται προς τον ήλιο σύμφωνα με μια προγραμματισμένη διαδρομή και ένα αδιάβροχο πλαστικό κουτί που περιέχει τον ρυθμιστή, τις μπαταρίες και τον εξοπλισμό μετάδοσης των δεδομένων. Το φωτόμετρο πραγματοποιεί δύο βασικές μετρήσεις: μετρά απευθείας την ακτινοβολία που προέρχεται από τον ήλιο ή τον ουράνιο θόλο. Οι μετρήσεις άμεσης ηλιακής ακτινοβολίας γίνονται σε οχτώ φασματικές ζώνες που απαιτούν περίπου δέκα δευτερόλεπτα. Οχτώ φίλτρα παρεμβολής στα μήκη κύματος των,,,,,, και τοποθετούνται σε έναν τροχό ο οποίος περιστρέφεται μηχανικά. Το κανάλι των των υδρατμών της ατμόσφαιρας. χρησιμοποιείται για τον καθορισμό της στήλης

21 Κεφάλαιο 3 Πειραματική Επεξεργασία 3.1 Οι σταθμοί που θα μελετηθούν Οι υπό μελέτη σταθμοί βρίσκονται στις παρακάτω γεωγραφικές συντεταγμένες: Σταθμός Γεωγραφικό Πλάτος ( ο ) Γεωγραφικό Μήκος ( ο ) Φινοκαλιά Ξάνθη Μυτιλήνη Ιωάννινα Πίνακας 3.1.1: Γεωγραφικές συντεταγμένες των σταθμών μελέτης Εικόνα 3.1.2: Οι τοποθεσίες των 4 υπό μελέτη σταθμών (επάνω αριστερά: Φινοκαλιά, επάνω δεξιά: Ξάνθη, κάτω αριστερά: Μυτιλήνη, κάτω δεξιά: Ιωάννινα)

22 Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθούμε στον συμβολισμό που θα χρησιμοποιήσουμε καθ όλη τη διάρκεια της εργασίας. Μέγεθος Συμβολισμός Μονάδες Μέτρησης Φωτοσυνθετικά ενεργός ηλιακή ακτινοβολία Ολική ροή ηλιακής ακτινοβολίας Υδρατμοί στην ατμόσφαιρα Αιωρούμενα σωματίδια Ζενίθια γωνία του ήλιου PAR TOT Water/Water Vapor AOD SZA Πίνακας 3.1.3: Συμβολισμός των μεγεθών Επίσης, τα δεδομένα και των τεσσάρων σταθμών επεξεργάστηκαν βάσει του ίδιου προγράμματος που γράφτηκε σε C# με τη βοήθεια της Microsoft Visual Studio. Η διαδικασία που θα ακολουθήσουμε θα περιγραφεί αναλυτικά μόνο για τον σταθμό της Φινοκαλιάς, ενώ για τους υπόλοιπους τρεις σταθμούς η περιγραφή θα είναι πιο περιληπτική. 3.2 Ο σταθμός στη Φινοκαλιά Ο πρώτος σταθμός που θα μελετηθεί βρίσκεται στη Φινοκαλιά της Κρήτης. Είναι ο μόνος από τους τέσσερις σταθμούς, ο οποίος διαθέτει επίγειο φωτόμετρο CIMEL για τη μέτρηση των υδρατμών και των αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα τα έτη 2012 και Ο σταθμός της Ξάνθης διαθέτει μεν και αυτός CIMEL, ωστόσο οι μετρήσεις του για το έτος 2013 είναι ελάχιστες και επομένως δεν μπορούν να αξιοποιηθούν. Αξίζει να σημειωθεί, ότι και στους τέσσερις, υπό μελέτη σταθμούς, οι τιμές της PAR είναι μεγαλύτερες από αυτές της TOT, γεγονός φαινομενικά παράδοξο. Ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε, από τα όργανα που μετρούν ηλιακή ακτινοβολία, μόνο το CM-21 είναι βαθμονομημένο, δηλαδή οι μετρήσεις του αναφέρονται σε ( ), ενώ οι τιμές του NILU-UV σε σήμα εισόδου (Counts). Έτσι, αναμένεται ο λόγος PAR/TOT να προκύπτει μεγαλύτερος της μονάδας

23 3.2.1 Γήρανση των οργάνων Καταρχάς, σκόπιμο είναι να εξεταστεί αν υπάρχει αισθητή γήρανση των δύο οργάνων. Λόγω της φθοράς των αισθητήρων (αλλά και των υπόλοιπων στοιχείων του οργάνου, όπως αλλαγές στην διαπερατότητα του πλακιδίου διάχυσης, των φίλτρων, των οπτικών μερών, κτλ), αναμένεται ότι με την πάροδο του χρόνου θα παρουσιάζεται μία μικρή διακύμανση στην ποσότητα της ακτινοβολίας που συλλέγεται. Βέβαια, για το χρονικό διάστημα που μας ενδιαφέρει ( ), η διακύμανση αυτή δεν περιμένουμε να είναι ικανή να επηρεάσει την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων μας. Τονίζεται, ότι έχουμε χωρίσει την κάθε ημέρα σε δεκάλεπτα χρονικά διαστήματα και για κάθε ένα από αυτά υπολογίσαμε τους μέσους όρους της PAR και της TOT, ώστε να αποφύγουμε τυχόν προβλήματα χρονισμού των δύο οργάνων. Διάγραμμα 3.2.1: Ο λόγος PAR/TOT με την πάροδο του χρόνου Από το διάγραμμα επιβεβαιώνουμε αυτό που ήδη περιμέναμε, δηλαδή ότι ο λόγος των δύο ποσοτήτων παραμένει σχετικά σταθερός με την πάροδο του χρόνου, άρα δεν βλέπουμε να υπάρχει αισθητή γήρανση των δύο οργάνων και επομένως δεν χρειάζεται να επιβάλουμε επιπλέον διόρθωση στις μετρήσεις μας

24 3.2.2 Συσχέτιση της ολικής ροής με τη φωτοσυνθετικά ενεργό ακτινοβολία Σκοπός είναι η εξαγωγή μιας εμπειρικής σχέσης που θα μας επιτρέπει τη μετατροπή της PAR σε TOT, δηλαδή αναζητούμε μια σχέση της μορφής. Κατασκευάζουμε, λοιπόν, ένα διάγραμμα διασποράς για τα έτη 2012 και 2013, όπου ο άξονας x απεικονίζει τις μετρήσεις του οργάνου NILU-UV (PAR), ενώ ο άξονας y τις μετρήσεις του οργάνου CM-21 (TOT). Οι μετρήσεις μας εξακολουθούν να είναι χωρισμένες σε δεκάλεπτα χρονικά διαστήματα. Διάγραμμα 3.2.2: Εξάρτηση της ολικής ροής ακτινοβολίας από τη φωτοσυνθετικά ενεργό ακτινοβολία Από το διάγραμμα γίνεται φανερή η ισχυρή γραμμική συσχέτιση των δύο μεγεθών (ολική και φωτοσυνθετικά ενεργός ακτινοβολία), τόσο για το σύνολο των μετρήσεων, όσο και μόνο για τις ανέφελες ημέρες. Η σχέση που συνδέει τα δύο μεγέθη είναι: η οποία προέκυψε από τις μετρήσεις των ανέφελων ημερών. Η ευθεία ελαχίστων τετραγώνων επιλέχτηκε να είναι της μορφής και όχι ώστε να διέρχεται από την αρχή των αξόνων καθώς δεν έχει νόημα, από φυσικής άποψης, για κάποια χρονική στιγμή μόνο το ένα από τα δύο όργανα να μετρά μηδενική ένταση ακτινοβολίας. Από το γεγονός ότι τα σημεία του παραπάνω διαγράμματος δεν βρίσκονται όλα πάνω στην ίδια ευθεία συμπεραίνουμε ότι υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την ακτινοβολία, τους οποίους θα εξετάσουμε στη συνέχεια

25 3.2.3 Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τη ζενίθια γωνία του ήλιου Ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν τις μετρήσεις ηλιακής ακτινοβολίας είναι η ηλιακή ζενίθια γωνία, δηλαδή η γωνία πρόσπτωσης των ηλιακών ακτίνων στη συλλεκτική επιφάνεια. Για κάθε μέτρηση ακτινοβολίας των οργάνων CM-21 και NILU-UV έχουμε τις αντίστοιχες μετρήσεις ζενίθιας γωνίας. Επομένως, μπορούμε εύκολα να δούμε πώς ο λόγος PAR/TOT εξαρτάται από αυτόν τον παράγοντα. Διάγραμμα 3.2.3: Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τη ζενίθια γωνία του ήλιου Από το παραπάνω σχήμα συμπεραίνουμε ότι για ζενίθιες γωνίες δεν έχουμε κάποια εξάρτηση των δύο μεγεθών, αφού ο λόγος PAR/TOT παραμένει σχετικά σταθερός, ενώ για και ειδικότερα για έχουμε προβλήματα στην κατανομή. Το γεγονός αυτό, βέβαια, είναι αναμενόμενο, αφού οι μεγάλες ζενίθιες γωνίες αναφέρονται σε πολύ πρωινές ή πολύ βραδινές ώρες, όπου η ακτινοβολία είναι ασθενής, με αποτέλεσμα τα όργανα να παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ τους, κυρίως λόγω τις γωνιακής τους απόκρισης. Επομένως, για το υπόλοιπο της διαδικασίας, θα αφαιρέσουμε από την αρχική βάση δεδομένων τις μετρήσεις που αναφέρονται σε ζενίθια γωνία καθώς αυτές μπορούν να επηρεάσουν την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων μας

26 3.2.4 Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από υδρατμούς και αιωρούμενα σωματίδια Θα εξετάσουμε την εξάρτηση των μετρήσεων PAR και TOT που πραγματοποιούν τα όργανα από τους υδρατμούς και τα αιωρούμενα σωματίδια της ατμόσφαιρας χρησιμοποιώντας δεδομένα από: i) Το φωτόμετρο CIMEL ii) Το όργανο MODIS στις δορυφορικές πλατφόρμες Terra και Aqua και στη συνέχεια θα τα συγκρίνουμε. Το NILU-UV και το CM-21 μετρούν ταυτόχρονα την ηλιακή ακτινοβολία ανά λεπτό, ανεξαρτήτως των συνθηκών, ενώ η ζενίθια γωνία υπολογίζεται με βάση την ώρα, την ημέρα και τον τόπο. Αντίθετα, το CIMEL παίρνει μετρήσεις ανά ημέρα και μόνο όταν οι συνθήκες το επιτρέπουν, δηλαδή μόνο κατά τις ανέφελες ημέρες. Έτσι έχουμε μετρήσεις ηλιακής ακτινοβολίας για τα έτη 2012 και 2013, ενώ μόνο 4689 μετρήσεις υδρατμών και αιωρούμενων σωματιδίων. Αντιστοιχίζουμε τις μετρήσεις του CIMEL με αυτές των οργάνων μέτρησης ηλιακής ακτινοβολίας και υπολογίζουμε τους μέσους όρους της PAR και της TOT σε χρονικό εύρος από τη στιγμή της μέτρησης για να αποφύγουμε τυχόν προβλήματα χρονισμού. Έτσι, μπορούμε πλέον να εξετάσουμε την εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τους υδρατμούς και τα αιωρούμενα σωματίδια της ατμόσφαιρας

27 Διάγραμμα 3.2.4: Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τους υδρατμούς της ατμόσφαιρας, όπως μετρήθηκαν από το φωτόμετρο CIMEL Διάγραμμα 3.2.5: Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τα αιωρούμενα σωματίδια της ατμόσφαιρας, όπως μετρήθηκαν από το φωτόμετρο CIMEL

28 Από το διάγραμμα βλέπουμε μια λογαριθμική εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τους υδρατμούς, ενώ από το διάγραμμα συμπεραίνουμε ότι τα αιωρούμενα σωματίδια δεν επηρεάζουν σημαντικά τα αποτελέσματα των μετρήσεων ηλιακής ακτινοβολίας. Από το συνδυασμό όλων των προηγούμενων διαγραμμάτων μπορούμε να πούμε ότι η ΤΟΤ εξαρτάται γραμμικά από την PAR, λογαριθμικά από τους υδρατμούς, ενώ δεν εμφανίζει σημαντική εξάρτηση από τα μεγέθη AOD και SZA. Επομένως, ψάχνουμε μια σχέση της μορφής: Χρησιμοποιώντας τη μέθοδο multilinear regression για τις ανέφελες μέρες (υπενθυμίζεται ότι το φωτόμετρο CIMEL λαμβάνει μετρήσεις μόνο κατά τις ανέφελες ημέρες) προκύπτει η σχέση: Στη συνέχεια θα πρέπει να εξετάσουμε το πώς η παραπάνω εμπειρική σχέση ανταποκρίνεται στα πραγματικά αποτελέσματα. Θα δημιουργήσουμε ένα γράφημα, όπου στον άξονα x θα απεικονίζονται οι πραγματικές τιμές της ΤΟΤ, ενώ στον y άξονα οι τιμές που προκύπτουν από το μοντέλο. Διάγραμμα 3.2.6: Προσομοίωση της σχέσης που προήλθε από μετρήσεις του CIMEL Από το διάγραμμα βλέπουμε ότι με εξαίρεση μερικά σημεία, τα οποία είτε προήλθαν από κάποιο σφάλμα στα όργανα, είτε ο αλγόριθμος διαχωρισμού των ανέφελων συνθηκών υπολόγισε μια στιγμή ως ανέφελη που στην πραγματικότητα δεν ήταν, οι υπόλοιπες τιμές της ΤΟΤ

29 προσεγγίζονται με αρκετά μεγάλη ακρίβεια από τη σχέση που βγάλαμε. Αξίζει να σημειωθεί ότι το μέσο σφάλμα και το μέσο bias υπολογίζονται από τις σχέσεις αντίστοιχα, όπου N το σύνολο των μετρήσεων Προσομοίωση με γραμμική παρεμβολή Το γράφημα αφορά τις 4689 μετρήσεις που προήλθαν από το φωτόμετρο CIMEL, ενώ για τις υπόλοιπες μετρήσεις των οργάνων CM-21 και NILU-UV δεν γνωρίζουμε αν η εμπειρική σχέση ανταποκρίνεται σωστά, καθώς δεν έχουμε καθόλου μετρήσεις υδρατμών. Το πρόβλημα αυτό μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε με μια μέθοδο που λέγεται Γραμμική Παρεμβολή (Linear Interpolation). Για κάθε μέρα τα έτη 2012 και 2013 υπάρχουν τρία πιθανά ενδεχόμενα: Να υπάρχουν τουλάχιστον δύο μετρήσεις Water Vapor Να υπάρχει μόνο μία μέτρηση Να μην υπάρχει καμία μέτρηση Για την πρώτη περίπτωση, έστω ότι η κατανομή της ηλιακής ακτινοβολίας κατά τη διάρκεια μας ημέρας είναι αυτή που φαίνεται στο διάγραμμα και έχουμε μετρήσεις υδρατμών τις χρονικές στιγμές, και που τέμνουν την καμπύλη στα σημεία Α, Β και Γ αντίστοιχα. Διάγραμμα 3.2.7: Η κατανομή της ηλιακής ακτινοβολίας κατά τη διάρκεια μιας ημέρας

30 Τότε, στις μετρήσεις ηλιακής ακτινοβολίας που πραγματοποιούνται για θα θεωρήσουμε σταθερή την τιμή των υδρατμών και ίση όσο τη στιγμή. Αντίστοιχα, για θεωρούμε σταθερές τις τιμές και ίσες όσο για. Για τις ενδιάμεσες τιμές ( ), υποθέτουμε ότι οι τιμές των Water Vapor αυξάνονται ή μειώνονται γραμμικά. Οπότε, βρίσκουμε την ευθεία που διέρχεται από δύο διαδοχικά σημεία και για κάθε μέτρηση ηλιακής ακτινοβολίας στο χρονικό αυτό εύρος αντιστοιχίζουμε τις τιμές που προκύπτουν από την εξίσωση της ευθείας. Στη δεύτερη περίπτωση, εφόσον έχουμε μόνο μια μέτρηση Water Vapor, θεωρούμε ότι αυτή δε μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια της ημέρας, οπότε όλες οι μετρήσεις ηλιακής ακτινοβολίας θα έχουν την ίδια τιμή υδρατμών. Για την τρίτη περίπτωση χρησιμοποιήσαμε τα δεδομένα της AERONET για Water Vapor από τα έτη και υπολογίσαμε τους μέσους όρους αυτών, ώστε να κατασκευάσουμε την κλιματολογία της Φινοκαλιάς. Θεωρούμε το χρονικό διάστημα των δέκα ετών ικανό να αποτελέσει κλιματολογία για μια περιοχή. Έτσι, όταν δεν έχουμε καθόλου μετρήσεις, χρησιμοποιούμε την αντίστοιχη τιμή που έχουμε από το κλιματολογικό αρχείο. Επομένως, υπάρχει πλέον μία μέτρηση υδρατμών, οπότε την θεωρούμε σταθερή βάσει τις 2 ης περίπτωσης. Εφαρμόζουμε, λοιπόν, την παραπάνω μέθοδο στο αρχικό μας αρχείο και έτσι δημιουργούμε μια νέα βάση δεδομένων, η οποία αποτελείται από μετρήσεις TOT, PAR και Water Vapor. Στο διάγραμμα που ακολουθεί, βλέπουμε πώς ανταποκρίνεται η σχέση, η οποία προέκυψε από τις μετρήσεις του CIMEL για τις ανέφελες ημέρες, στις μετρήσεις της ολικής ροής ακτινοβολίας του νέου μας αρχείου

31 Διάγραμμα 3.2.8: Προσομοίωση της εμπειρικής σχέσης, η οποία προήλθε από μετρήσεις του CIMEL που υπέστησαν γραμμική παρεμβολή Πρέπει να αναφερθεί ότι για κάποιες τιμές της TOT, το μοντέλο υπολογίζει ορισμένες αρνητικές τιμές ηλιακής ακτινοβολίας, οι οποίες εξαιρέθηκαν από το διάγραμμα, καθώς δεν έχουν φυσική σημασία. Από το διάγραμμα βλέπουμε ότι έχουμε μικρό μέσο σφάλμα, της τάξης του και όσον αφορά στο μέσο bias, το είναι πολύ μικρό σφάλμα στη συνολική ΤΟΤ ακόμη και για τις πολύ μικρές τιμές της. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι η εμπειρική σχέση προήλθε από λίγες μετρήσεις ( ), ενώ το σύνολο που προσπαθούμε να προσεγγίσουμε ξεπερνά τις. Μένει, λοιπόν, να εξετάσουμε τη σχέση μόνο για τις μη αρνητικές μετρήσεις, που βρίσκονται εντός των ορίων της multilinear, δηλαδή ανάμεσα σε μια ελάχιστη και μια μέγιστη τιμή για την PAR και τους υδρατμούς αντίστοιχα. Για την περίπτωση της Φινοκαλιάς τα όρια αυτά είναι: και

32 Διάγραμμα 3.2.9: Προσομοίωση της εμπειρικής σχέσης, η οποία προήλθε από μετρήσεις του CIMEL που υπέστησαν γραμμική παρεμβολή και βρίσκονται εντός των ορίων της multilinear Παρατηρούμε ότι η προσέγγιση συνεχίζει να είναι καλή, όπως και στην προηγούμενη περίπτωση, με αρκετά μικρά σφάλματα Χρήση δορυφορικών μετρήσεων Οι δορυφόροι Terra και Aqua περνούν κάθε μέρα πάνω από τον ελλαδικό χώρο στις και αντίστοιχα, παίρνοντας μία μέτρηση ο καθένας για τους υδρατμούς και για τα αιωρούμενα σωματίδια στην ατμόσφαιρα. Η ελάχιστη απόσταση για την οποία μπορέσαμε να κάνουμε λήψη των δεδομένων είναι, η οποία είναι σχετικά μεγάλη εδαφική έκταση και καλύπτει περιοχές εκτός του σταθμού που δεν μας ενδιαφέρουν. Επομένως, με τη χρήση των δορυφορικών δεδομένων αναμένουμε μεγαλύτερα σφάλματα στα αποτελέσματά μας σε σχέση με τα επίγεια δεδομένα του CIMEL. Αντιστοιχίζουμε τις μετρήσεις των δορυφόρων με αυτές των οργάνων μέτρησης ηλιακής ακτινοβολίας και υπολογίζουμε τους μέσους όρους της PAR και της TOT σε χρονικό εύρος από τη στιγμή της μέτρησης, καθώς οι δορυφόροι δεν περνούν κάθε μέρα πάνω από τη Φινοκαλιά ακριβώς την ίδια ώρα. Ακολουθούμε την ίδια διαδικασία, όπως στις μετρήσεις του φωτομέτρου CIMEL και προκύπτουν τα παρακάτω διαγράμματα του λόγου PAR/TOT συναρτήσει των υδρατμών και των αιωρούμενων σωματιδίων

33 Διάγραμμα : Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τους υδρατμούς της ατμόσφαιρας, όπως μετρήθηκαν από το όργανο MODIS στις δορυφορικές πλατφόρμες Terra και Aqua Διάγραμμα : Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τα αιωρούμενα σωματίδια, όπως μετρήθηκαν από το όργανο MODIS στις δορυφορικές πλατφόρμες Terra και Aqua

34 Από τα δύο παραπάνω διαγράμματα, βλέπουμε πάλι ότι ο λόγος PAR/TOT δεν εξαρτάται από τα αιωρούμενα σωματίδια, ενώ βλέπουμε μια λογαριθμική εξάρτηση από τους υδρατμούς. Χρησιμοποιούμε τη multilinear regression για τις ανέφελες ημέρες και βγάζουμε τη σχέση Διάγραμμα : Προσομοίωση της σχέσης που προήλθε από μετρήσεις των δορυφόρων Βέβαια, η παραπάνω σχέση, όπως και στην περίπτωση του CIMEL, δεν αφορά το σύνολο των μετρήσεων ηλιακής ακτινοβολίας, αλλά μόνο εκείνες στις οποίες έχουμε αντίστοιχη μέτρηση υδρατμών. Για να εξετάσουμε την ικανότητα της εξίσωσης να ανταποκρίνεται στο σύνολο των μετρήσεων, θα πρέπει να ξανακάνουμε γραμμική παρεμβολή. Για τον σκοπό αυτό, όπως και προηγουμένως, θα χρειαστεί να κατασκευάσουμε την κλιματολογία της Φινοκαλιάς από δορυφορικά δεδομένα, τα οποία μπορεί να παρθούν είτε: Μόνο από τον δορυφόρο Aqua (MYD) Μόνο από τον δορυφόρο Terra (MOD) Και από τους δύο δορυφόρους ταυτόχρονα Προκειμένου να διαπιστώσουμε ποια από τα παραπάνω δεδομένα θα χρησιμοποιήσουμε, θα κατασκευάσουμε τα διαγράμματα AOD Time (Day Of Year) και Water Time (Day Of Year). Όποιο από τα τρία προσεγγίσει καλύτερα την κλιματολογία που δημιουργήθηκε από τα δεδομένα του CIMEL, θα είναι και αυτό με το οποίο θα δουλέψουμε

35 Διάγραμμα : Αιωρούμενα σωματίδια συναρτήσει του χρόνου με δεδομένα από CIMEL και τον δορυφόρο Aqua Διάγραμμα : Αιωρούμενα σωματίδια συναρτήσει του χρόνου με δεδομένα από CIMEL και τον δορυφόρο Terra

36 Διάγραμμα : Αιωρούμενα σωματίδια συναρτήσει του χρόνου με δεδομένα από CIMEL και τους δορυφόρους Terra και Aqua Διάγραμμα : Υδρατμοί συναρτήσει του χρόνου με δεδομένα από CIMEL και τον δορυφόρο Aqua

37 Διάγραμμα : Υδρατμοί συναρτήσει του χρόνου με δεδομένα από CIMEL και τον δορυφόρο Terra Διάγραμμα : Υδρατμοί συναρτήσει του χρόνου με δεδομένα από CIMEL και τους δορυφόρους Terra και Aqua

38 Από τα παραπάνω διαγράμματα βλέπουμε ότι χρησιμοποιώντας δεδομένα και από τους δύο δορυφόρους μαζί, έχουμε καλύτερη προσέγγιση των αποτελεσμάτων που δίνουν τα δεδομένα του CIMEL. Έτσι, μπορούμε πλέον να κάνουμε γραμμική παρεμβολή και να εξετάσουμε το πώς η παραπάνω εμπειρική σχέση ανταποκρίνεται στα πραγματικά αποτελέσματα ολικής ροής ηλιακής ακτινοβολίας. Διάγραμμα : Προσομοίωση της εμπειρικής σχέσης, η οποία προήλθε από δορυφορικές μετρήσεις που υπέστησαν γραμμική παρεμβολή Τα όρια της multilinear για την Φινοκαλιά χρησιμοποιώντας δορυφορικά δεδομένα είναι: και Στο διάγραμμα που ακολουθεί βλέπουμε την προσομοίωση της σχέσης για τις μετρήσεις που βρίσκονται εντός των παραπάνω ορίων

39 Διάγραμμα : Προσομοίωση της εμπειρικής σχέσης, η οποία προήλθε από δορυφορικές μετρήσεις που υπέστησαν γραμμική παρεμβολή και βρίσκονται εντός των ορίων της multilinear Στον πίνακα που ακολουθεί βλέπουμε τα μέσα σφάλματα των μετρήσεων που προήλθαν από τους δορυφόρους (MODIS) και το επίγειο φωτόμετρο CIMEL. Όργανο Error (%) Error (%) (multilinear limits) Bias ( ) Bias ( ) (multilinear limits) CIMEL MODIS Πίνακας 3.2.1: Συγκεντρωτικός πίνακας με τα σφάλματα των CIMEL και MODIS Παρόλο που βλέπουμε κάποιες διαφορές ανάμεσα στα σφάλματα των δύο οργάνων, παρατηρούμε ότι με τα δορυφορικά δεδομένα μπορούμε να προσεγγίσουμε αρκετά καλά τις πραγματικές τιμές ηλιακής ακτινοβολίας. Επομένως, έχουμε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε τα δεδομένα για αιωρούμενα σωματίδια και υδρατμούς που προέρχονται από τους δορυφόρους, προκειμένου να εξάγουμε εμπειρικές σχέσεις για τους υπόλοιπους σταθμούς που δεν διαθέτουν φωτόμετρο CIMEL

40 3.3 Ο σταθμός των Ιωαννίνων Συνεχίζουμε, λοιπόν, με τους τον σταθμό που βρίσκεται στα Ιωάννινα, όπου τα αποτελέσματα θα παρουσιάζονται πιο περιληπτικά, εφόσον η βασική διαδικασία έχει γίνει για το σταθμό της Φινοκαλιάς Γήρανση Όπως και στην προηγούμενη περίπτωση θα πρέπει να εξεταστεί αν υπάρχει αισθητή γήρανση των δύο οργάνων. Διάγραμμα 3.3.1: Ο λόγος PAR/TOT με την πάροδο του χρόνου Από το διάγραμμα παρατηρούμε ότι, με εξαίρεση ορισμένα σημεία που πιθανόν προέρχονται από κάποιο σφάλμα στις μετρήσεις των δύο οργάνων, ο λόγος PAR/TOT δεν μεταβάλλεται με την πάροδο του χρόνου

41 3.3.2 Συσχέτιση της ολικής ροής με τη φωτοσυνθετικά ενεργό ακτινοβολία Διάγραμμα 3.3.2: Εξάρτηση της ολικής ροής ακτινοβολίας από τη φωτοσυνθετικά ενεργό ακτινοβολία Όπως και στην περίπτωση της Φινοκαλιάς, βλέπουμε την ισχυρή γραμμική εξάρτηση της PAR και της TOT, όπου η σχέση που συνδέει τα δύο μεγέθη είναι: Η παραπάνω σχέση προέκυψε από τις μετρήσεις μόνο των ανέφελων ημερών

42 3.3.3 Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τη ζενίθια γωνία του ήλιου Διάγραμμα 3.3.3: Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τη ζενίθια γωνία του ήλιου Από το διάγραμμα συμπεραίνουμε ότι για ζενίθιες γωνίες δεν έχουμε κάποια εξάρτηση των δύο μεγεθών, ενώ για έχουμε προβλήματα στην κατανομή. Επομένως, οι μετρήσεις με θα αφαιρεθούν από τα δεδομένα μας

43 3.3.4 Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από υδρατμούς και αιωρούμενα σωματίδια Διάγραμμα 3.3.4: Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τους υδρατμούς της ατμόσφαιρας, όπως μετρήθηκαν από το όργανο MODIS στις δορυφορικές πλατφόρμες Terra και Aqua Διάγραμμα 3.3.5: Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τα αιωρούμενα σωματίδια, στις μετρήθηκαν από το όργανο MODIS στις δορυφορικές πλατφόρμες Terra και Aqua

44 Από τα παραπάνω διαγράμματα συμπεραίνουμε ότι ο λόγος PAR/TOT δεν έχει εξάρτηση από τα αιωρούμενα σωματίδια, αλλά εμφανίζει λογαριθμική εξάρτηση από τους υδρατμούς της ατμόσφαιρας. Χρησιμοποιούμε τη multilinear regression για τις ανέφελες ημέρες και βγάζουμε τη σχέση Διάγραμμα 3.3.6: Προσομοίωση της σχέσης που προήλθε από μετρήσεις των δορυφόρων

45 3.3.5 Προσομοίωση με γραμμική παρεμβολή Διάγραμμα 3.3.7: Προσομοίωση της εμπειρικής σχέσης, η οποία προήλθε από δορυφορικές μετρήσεις που υπέστησαν γραμμική παρεμβολή Τα όρια της multilinear είναι: και Διάγραμμα 3.3.8: Προσομοίωση της εμπειρικής σχέσης, η οποία προήλθε από δορυφορικές μετρήσεις που υπέστησαν γραμμική παρεμβολή και βρίσκονται εντός των ορίων της multilinear

46 3.4 Ο σταθμός στη Μυτιλήνη Ακολουθεί ο σταθμός που βρίσκεται στη Μυτιλήνη Γήρανση Καταρχήν θα εξετάσουμε εάν υπάρχουν προβλήματα γήρανσης ανάμεσα στα δύο όργανα Διάγραμμα 3.4.1: Ο λόγος PAR/TOT με την πάροδο του χρόνου Βλέπουμε ότι δεν χρειάζεται να επιβάλουμε επιπλέον διόρθωση στις μετρήσεις μας, καθώς ο λόγος PAR/TOT παραμένει σταθερός με την πάροδο του χρόνου

47 3.4.2 Συσχέτιση της ολικής ροής με τη φωτοσυνθετικά ενεργό ακτινοβολία Διάγραμμα 3.4.2: Εξάρτηση της ολικής ροής ακτινοβολίας από τη φωτοσυνθετικά ενεργό ακτινοβολία Από το διάγραμμα φαίνεται καθαρά ότι η TOT εξαρτάται γραμμικά από την PAR σύμφωνα με τη σχέση: η οποία προέκυψε από τις μετρήσεις των ανέφελων ημερών

48 3.4.3 Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τη ζενίθια γωνία του ήλιου Διάγραμμα 3.4.3: Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τη ζενίθια γωνία του ήλιου Όπως και στις περιπτώσεις των δύο προηγούμενων πόλεων, έτσι και στον σταθμό της Μυτιλήνης, παρατηρούμε οι μετρήσεις ηλιακής ακτινοβολίας που αναφέρονται σε ζενίθια γωνία μεγαλύτερη από εμφανίζουν πρόβλημα στο διάγραμμα και για το λόγο αυτό θα αφαιρεθούν από το σύνολο των μετρήσεών μας

49 3.4.4 Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT υδρατμούς και αιωρούμενα σωματίδια Διάγραμμα 3.4.4: Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τους υδρατμούς της ατμόσφαιρας, όπως μετρήθηκαν από το όργανο MODIS στις δορυφορικές πλατφόρμες Terra και Aqua Διάγραμμα 3.4.5: Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τα αιωρούμενα σωματίδια, όπως μετρήθηκαν από το όργανο MODIS στις δορυφορικές πλατφόρμες Terra και Aqua

50 Από τα παραπάνω διαγράμματα συμπεραίνουμε ότι ο λόγος PAR/TOT δεν έχει εξάρτηση από τα αιωρούμενα σωματίδια, αλλά εμφανίζει λογαριθμική εξάρτηση από τους υδρατμούς της ατμόσφαιρας. Χρησιμοποιούμε τη multilinear regression για τις ανέφελες ημέρες και βγάζουμε τη σχέση Διάγραμμα 3.4.6: Προσομοίωση της σχέσης που προήλθε από μετρήσεις των δορυφόρων

51 3.4.5 Προσομοίωση με γραμμική παρεμβολή Διάγραμμα 3.4.7: Προσομοίωση της εμπειρικής σχέσης, η οποία προήλθε από δορυφορικές μετρήσεις που υπέστησαν γραμμική παρεμβολή Τα όρια της multilinear είναι: και Διάγραμμα 3.4.8: Προσομοίωση της εμπειρικής σχέσης, η οποία προήλθε από δορυφορικές μετρήσεις που υπέστησαν γραμμική παρεμβολή και βρίσκονται εντός των ορίων της multilinear

52 3.5 Ο σταθμός στην Ξάνθη Ολοκληρώνουμε την πειραματική διαδικασία με τον σταθμό που βρίσκεται στην Ξάνθη Γήρανση Διάγραμμα 3.5.1: Ο λόγος PAR/TOT με την πάροδο του χρόνου Βλέπουμε ότι και σε αυτόν τον σταθμό ο λόγος PAR/TOT παραμένει σταθερός όσο περνά ο χρόνος και επομένως συμπεραίνουμε ότι δεν έχουμε σημαντικά προβλήματα γήρανσης ανάμεσα στα δυο όργανα

53 3.5.2 Συσχέτιση της ολικής ροής με τη φωτοσυνθετικά ενεργό ακτινοβολία Διάγραμμα 3.5.2: Εξάρτηση της ολικής ροής ακτινοβολίας από τη φωτοσυνθετικά ενεργό ακτινοβολία Παρατηρούμε ότι, με εξαίρεση ορισμένες μετρήσεις που πιθανότατα οφείλονται σε κάποιο σφάλμα των δύο οργάνων, η TOT εμφανίζει γραμμική εξάρτηση από την PAR σύμφωνα με τη σχέση: η οποία προέκυψε από τις μετρήσεις των ανέφελων ημερών

54 3.5.3 Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τη ζενίθια γωνία του ήλιου Διάγραμμα 3.5.3: Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τη ζενίθια γωνία του ήλιου Βάσει του διαγράμματος συμπεραίνουμε, ότι πρέπει να αφαιρέσουμε τις μετρήσεις ηλιακής ακτινοβολίας με ζενίθια γωνία μεγαλύτερη από αξιοπιστία των αποτελεσμάτων μας. καθώς αυτές μπορούν να επηρεάσουν την

55 3.5.4 Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από υδρατμούς και αιωρούμενα σωματίδια Διάγραμμα 3.5.4: Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τους υδρατμούς της ατμόσφαιρας, όπως μετρήθηκαν από το όργανο MODIS στις δορυφορικές πλατφόρμες Terra και Aqua Διάγραμμα 3.5.5: Εξάρτηση του λόγου PAR/TOT από τα αιωρούμενα σωματίδια, όπως μετρήθηκαν από το όργανο MODIS στις δορυφορικές πλατφόρμες Terra και Aqua

56 Από τα παραπάνω διαγράμματα συμπεραίνουμε ότι ο λόγος PAR/TOT δεν έχει εξάρτηση από τα αιωρούμενα σωματίδια, αλλά εμφανίζει λογαριθμική εξάρτηση από τους υδρατμούς της ατμόσφαιρας. Χρησιμοποιούμε τη multilinear regression για τις ανέφελες ημέρες και βγάζουμε τη σχέση Διάγραμμα 3.5.6: Προσομοίωση της σχέσης που προήλθε από μετρήσεις των δορυφόρων

57 3.5.5 Προσομοίωση με γραμμική παρεμβολή Διάγραμμα 3.5.7: Προσομοίωση της εμπειρικής σχέσης, η οποία προήλθε από δορυφορικές μετρήσεις που υπέστησαν γραμμική παρεμβολή Τα όρια της multilinear είναι: και Διάγραμμα 3.5.8: Προσομοίωση της εμπειρικής σχέσης, η οποία προήλθε από δορυφορικές μετρήσεις που υπέστησαν γραμμική παρεμβολή και βρίσκονται εντός των ορίων της multilinear

58 Συμπεράσματα Η παρούσα εργασία εκπονήθηκε με σκοπό τον υπολογισμό της ολικής ροής ακτινοβολίας από μετρήσεις φωτοσυνθετικά ενεργού ηλιακής ακτινοβολίας και εξετάστηκε η εξάρτησή της από τους υδρατμούς της ατμόσφαιρας, τα αιωρούμενα σωματίδια και τη ζενίθια γωνία του ήλιου. Μελετώντας και επεξεργάζοντας τις μετρήσεις ακτινοβολίας που πάρθηκαν από τέσσερις σταθμούς στην Ελλάδα (Φινοκαλιά, Ιωάννινα, Μυτιλήνη και Ξάνθη) τα έτη 2012 και 2013, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι η ολική ροή εμφανίζει ισχυρή γραμμική σχέση με τη φωτοσυνθετικά ενεργό ηλιακή ακτινοβολία και λογαριθμική εξάρτηση από την ποσότητα των υδρατμών. Είδαμε, επίσης, ότι τα αιωρούμενα σωματίδια και η ζενίθια γωνία δεν κατέχουν σημαντικό ρόλο στον υπολογισμό της ολικής ροής και για το λόγο αυτό παραλήφθηκαν ως όροι στις εμπειρικές σχέσεις που μας ενδιαφέρουν. Ακόμη, καταφέραμε να δημιουργήσουμε βάσεις δεδομένων, που δεν υπήρχαν έως τώρα, με μετρήσεις υδρατμών και αιωρούμενων σωματιδίων για κάθε μονόλεπτη μέτρηση ηλιακής ακτινοβολίας για όλους τους σταθμούς που μελετήθηκαν τα έτη 2012 και Οι σχέσεις εξάρτησης της ολικής ροής ακτινοβολίας από τη φωτοσυνθετικά ενεργό ακτινοβολία, καθώς και οι εμπειρικές σχέσεις υπολογισμού της μπορούν να συνοψιστούν στους παρακάτω πίνακες: Σταθμός Σχέση εξάρτησης Φινοκαλιά Ιωάννινα Μυτιλήνη Ξάνθη Μέσος Όρος Πίνακας 1: Συγκεντρωτικός πίνακας εξάρτησης της ολικής ροής από τη φωτοσυνθετικά ενεργό ακτινοβολία

59 Σταθμός Εμπειρική σχέση Φινοκαλιά (CIMEL) Φινοκαλιά (Satellite) Ιωάννινα (Satellite) Μυτιλήνη (Satellite) Ξάνθη (Satellite) Πίνακας 2: Συγκεντρωτικός πίνακας εμπειρικών σχέσεων

60 Βιβλιογραφία Βιβλία [1] Α. Μπάη, Δ. Μελά, Δ. Μπαλή: Ατμοσφαιρική Τεχνολογία, Θεσσαλονίκη 2011 [2] Α. Μπάη, Δ. Μπαλή, Κ. Τουρπάλη: Φυσική της Ατμόσφαιρας, Θεσσαλονίκη 2011 [3] Κ. Ιακωβίδη: Εισαγωγή στη Φυσική Μετεωρολογία, Αθήνα 2009 [4] Διπλωματική εργασία της Σ. Πριόνα: Φωτοσυνθετικά Ενεργός Ηλιακή Ακτινοβολία και η σχέση της με την ολική ηλιακή ακτινοβολία, Θεσσαλονίκη 2012 Χρήσιμες διαδικτυακές πηγές

Η θερμική υπέρυθρη εκπομπή της Γης

Η θερμική υπέρυθρη εκπομπή της Γης Η θερμική υπέρυθρη εκπομπή της Γης Δορυφορικές μετρήσεις στο IR. Θεωρητική θεώρηση της τηλεπισκόπισης της εκπομπήςτηςγήινηςακτινοβολίαςαπό δορυφορικές πλατφόρμες. Μοντέλα διάδοσης της υπέρυθρης ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ 1. Εισαγωγή. Η ενέργεια, όπως είναι γνωστό από τη φυσική, διαδίδεται με τρεις τρόπους: Α) δι' αγωγής Β) δια μεταφοράς Γ) δι'ακτινοβολίας Ο τελευταίος τρόπος διάδοσης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΑΙΩΡΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΡΟΗ ΠΟΥ ΔΕΧΟΝΤΑΙ ΚΙΝΗΤΑ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΑΙΩΡΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΡΟΗ ΠΟΥ ΔΕΧΟΝΤΑΙ ΚΙΝΗΤΑ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΑΙΩΡΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΡΟΗ ΠΟΥ ΔΕΧΟΝΤΑΙ ΚΙΝΗΤΑ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου 2. ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ Με τον όρο ακτινοβολία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΕΣΠΑ ΔΡΑΣΗ «ΑΡΙΣΤΕΙΑ» ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ 3.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΕΣΠΑ ΔΡΑΣΗ «ΑΡΙΣΤΕΙΑ» ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ 3. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΕΣΠΑ 2007-2013 ΔΡΑΣΗ «ΑΡΙΣΤΕΙΑ» ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ 3.1 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Μεταφορά Ενέργειας με Ακτινοβολία

Μεταφορά Ενέργειας με Ακτινοβολία ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ - ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Εργαστηριακή Άσκηση: Μεταφορά Ενέργειας με Ακτινοβολία Σκοπός της Εργαστηριακής Άσκησης: Να προσδιοριστεί ο τρόπος με τον οποίο μεταλλικά κουτιά με επιφάνειες διαφορετικού

Διαβάστε περισσότερα

Τηλεπισκόπηση Περιβαλλοντικές Εφαρμογές. Αθανάσιος Α. Αργυρίου

Τηλεπισκόπηση Περιβαλλοντικές Εφαρμογές. Αθανάσιος Α. Αργυρίου Τηλεπισκόπηση Περιβαλλοντικές Εφαρμογές Αθανάσιος Α. Αργυρίου Ορισμοί Άμεση Μέτρηση Έμμεση Μέτρηση Τηλεπισκόπηση: 3. Οι μετρήσεις γίνονται από απόσταση (από 0 36 000 km) 4. Μετράται η Η/Μ ακτινοβολία Με

Διαβάστε περισσότερα

Υπεύθυνη για τη γενική κυκλοφορία της ατμόσφαιρας. Εξατμίζει μεγάλες μάζες νερού. Σχηματίζει και διαμορφώνει το κλίμα της γης.

Υπεύθυνη για τη γενική κυκλοφορία της ατμόσφαιρας. Εξατμίζει μεγάλες μάζες νερού. Σχηματίζει και διαμορφώνει το κλίμα της γης. 3 Ηλιακή και γήινη ακτινοβολία Εισαγωγή Η κύρια πηγή ενέργειας του πλανήτη μας. Δημιουργεί οπτικά φαινόμενα (γαλάζιο ουρανού, άλως κ.α) Υπεύθυνη για τη γενική κυκλοφορία της ατμόσφαιρας. Εξατμίζει μεγάλες

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ Μερικές συμπληρωματικές σημειώσεις στη ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ Ενεργειακό ισοζύγιο της Γης Εισερχόμενη και εξερχόμενη Ακτινοβολία Εισερχόμενη Ηλιακή Ακτινοβολία Εξερχόμενη Γήινη ακτινοβολία Ορατή ακτινοβολία

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΗ. Εισαγωγή στη Φυσική της Ατμόσφαιρας: Ασκήσεις Α. Μπάης

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΗ. Εισαγωγή στη Φυσική της Ατμόσφαιρας: Ασκήσεις Α. Μπάης ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΗ 1. Να υπολογιστούν η ειδική σταθερά R d για τον ξηρό αέρα και R v για τους υδρατμούς. 2. Να υπολογιστεί η μάζα του ξηρού αέρα που καταλαμβάνει ένα δωμάτιο διαστάσεων 3x5x4 m αν η πίεση

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου.

Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου. Ζαΐμης Γεώργιος Κλάδος της Υδρολογίας. Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου. Η απόκτηση βασικών γνώσεων της ατμόσφαιρας και των μετεωρολογικών παραμέτρων που διαμορφώνουν το

Διαβάστε περισσότερα

Ατμοσφαιρική Ρύπανση

Ατμοσφαιρική Ρύπανση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 7: Ισοζύγιο ενέργειας στο έδαφος Μουσιόπουλος Νικόλαος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΚΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩ ΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ (UV-Index)

ΕΙΚΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩ ΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ (UV-Index) ΕΙΚΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩ ΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ (UV-Index) Τι είναι η υπεριώδης (ultraviolet-uv) ηλιακή ακτινοβολία Η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία κατά τη διάδοσή της στη γήινη ατµόσφαιρα απορροφάται κυρίως από το στρατοσφαιρικό

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο ΑΠΕ I. Ενότητα 3: Ηλιακοί Συλλέκτες: Μέρος Α. Πολυζάκης Απόστολος / Καλογήρου Ιωάννης / Σουλιώτης Εμμανουήλ

Εργαστήριο ΑΠΕ I. Ενότητα 3: Ηλιακοί Συλλέκτες: Μέρος Α. Πολυζάκης Απόστολος / Καλογήρου Ιωάννης / Σουλιώτης Εμμανουήλ Εργαστήριο ΑΠΕ I Ενότητα 3: Ηλιακοί Συλλέκτες: Μέρος Α Πολυζάκης Απόστολος / Καλογήρου Ιωάννης / Σουλιώτης Εμμανουήλ Ηλιακή Ενέργεια ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Τ.Ε. 2 Αλληλεπίδραση

Διαβάστε περισσότερα

Φαινόμενο θερμοκηπίου

Φαινόμενο θερμοκηπίου Φαινόμενο θερμοκηπίου To Φαινόμενο του Θερμοκηπίου 99% της ηλιακής ακτινοβολίας .0 μm (μεγάλου μήκους κύματος ή θερμική) H 2 O, CO 2, CH, N 2

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: 1 η - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 14/09/2014 ΘΕΜΑ Α

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: 1 η - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 14/09/2014 ΘΕΜΑ Α ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: 1 η - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 14/09/2014 ΘΕΜΑ Α Α1. Κατά την ανάλυση λευκού φωτός από γυάλινο πρίσμα, η γωνία εκτροπής του κίτρινου χρώματος είναι:

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Πολυτεχνική Σχολή ΘΕΜΑΤΙΚΗ : ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Πολυτεχνική Σχολή ΘΕΜΑΤΙΚΗ : ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης ΘΕΜΑΤΙΚΗ : ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ιωάννης Φαρασλής Τηλ : 24210-74466, Πεδίον Άρεως, Βόλος http://www.prd.uth.gr/el/staff/i_faraslis

Διαβάστε περισσότερα

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ):

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ): Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ): Μιχάλης Βραχνάκης Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΓΗ ΚΑΙ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ 2.1 Γενικά 2.2 Γενικά χαρακτηριστικά του ήλιου

Διαβάστε περισσότερα

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ):

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ): Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ): Μιχάλης Βραχνάκης Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 4 ΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΓΗ ΚΑΙ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ 2.1 Γενικά 2.2

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Ραβάνης, Ειρήνη Γιαννοπούλου, Νεφέλη Μπούρου, Ελένη Στέφου CGS (Εκπαιδευτηρια Κωστεα-Γειτονα)

Κωνσταντίνος Ραβάνης, Ειρήνη Γιαννοπούλου, Νεφέλη Μπούρου, Ελένη Στέφου CGS (Εκπαιδευτηρια Κωστεα-Γειτονα) Κωνσταντίνος Ραβάνης, Ειρήνη Γιαννοπούλου, Νεφέλη Μπούρου, Ελένη Στέφου CGS (Εκπαιδευτηρια Κωστεα-Γειτονα) Θεωρητικό υπόβαθρο Η ηλιακή ακτινοβολία είναι η πηγή της ενέργειας για τις περισσότερες φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

sin 2 n = sin A 2 sin 2 2 n = sin A = sin = cos

sin 2 n = sin A 2 sin 2 2 n = sin A = sin = cos 1 Σκοπός Βαθμός 9.5. Ηθελε να γραψω καλύτερα το 9 ερωτημα. Σκοπός αυτής της εργαστηριακής άσκησης είναι η μελέτη της ανάκλασης, διάθλασης και πόλωσης του φωτός. Προσδιορίζουμε επίσης τον δείκτη διάθλασης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 30 ΜΑΪΟΥ 2014 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ:

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφορίες σχετικές με το μάθημα

Πληροφορίες σχετικές με το μάθημα Πληροφορίες σχετικές με το μάθημα Διδάσκοντες: Αλκιβιάδης Μπάης, Καθηγητής Δημήτρης Μπαλής, Επίκ. Καθηγητής Γραφείο: 2 ος όρ. ανατολική πτέρυγα Γραφείο: Δώμα ΣΘΕ. Είσοδος από τον 4 ο όροφο δυτική πτέρυγα

Διαβάστε περισσότερα

είναι τα μήκη κύματος του φωτός αυτού στα δύο υλικά αντίστοιχα, τότε: γ. 1 Β) Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.

είναι τα μήκη κύματος του φωτός αυτού στα δύο υλικά αντίστοιχα, τότε: γ. 1 Β) Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας. Β.1 Μονοχρωματικό φως, που διαδίδεται στον αέρα, εισέρχεται ταυτόχρονα σε δύο οπτικά υλικά του ίδιου πάχους d κάθετα στην επιφάνειά τους, όπως φαίνεται στο σχήμα. Οι χρόνοι διάδοσης του φωτός στα δύο υλικά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΦΥΣΙΚΗ Γ.Π. Γ Λυκείου / Το Φως 1. Η υπεριώδης ακτινοβολία : a) δεν προκαλεί αμαύρωση της φωτογραφικής πλάκας. b) είναι ορατή. c) χρησιμοποιείται για την αποστείρωση ιατρικών εργαλείων. d) έχει μήκος κύματος

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΑΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΑΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΑΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ Απεικόνιση ηλεκτρονίων ατόμων σιδήρου ως κύματα, διατεταγμένων κυκλικά σε χάλκινη επιφάνεια, με την τεχνική μικροσκοπικής σάρωσης σήραγγας. Δημήτρης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 0 ΜΑΪΟΥ 204 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ:

Διαβάστε περισσότερα

ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΗΛΙΑΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Μάθημα 2o Διδάσκων: Επ. Καθηγητής Ε. Αμανατίδης ΔΕΥΤΕΡΑ 6/3/2017 Τμήμα Χημικών Μηχανικών Πανεπιστήμιο Πατρών Περίληψη Ηλιακή

Διαβάστε περισσότερα

Δx

Δx Ποια είναι η ελάχιστη αβεβαιότητα της ταχύτητας ενός φορτηγού μάζας 2 τόνων που περιμένει σε ένα κόκκινο φανάρι (η η μέγιστη δυνατή ταχύτητά του) όταν η θέση του μετράται με αβεβαιότητα 1 x 10-10 m. Δx

Διαβάστε περισσότερα

ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΗΛΙΑΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΗΛΙΑΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2006 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1 ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΗΛΙΑΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ Γ. ΖΗΔΙΑΝΑΚΗΣ, Μ. ΛΑΤΟΣ, Ι. ΜΕΘΥΜΑΚΗ, Θ. ΤΣΟΥΤΣΟΣ Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πολυτεχνείο Κρήτης ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην εργασία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ «Β ΘΕΜΑΤΑ ΦΩΣ» ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Χ. Δ. ΦΑΝΙΔΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 04-05 ΠΟΡΕΙΑ ΑΚΤΙΝΑΣ. Β. Στο διπλανό

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρομαγνητισμός. Μαγνητικό πεδίο. Νίκος Ν. Αρπατζάνης

Ηλεκτρομαγνητισμός. Μαγνητικό πεδίο. Νίκος Ν. Αρπατζάνης Ηλεκτρομαγνητισμός Μαγνητικό πεδίο Νίκος Ν. Αρπατζάνης Μαγνητικοί πόλοι Κάθε μαγνήτης, ανεξάρτητα από το σχήμα του, έχει δύο πόλους. Τον βόρειο πόλο (Β) και τον νότιο πόλο (Ν). Μεταξύ των πόλων αναπτύσσονται

Διαβάστε περισσότερα

Α1. Πράσινο και κίτρινο φως προσπίπτουν ταυτόχρονα και µε την ίδια γωνία πρόσπτωσης σε γυάλινο πρίσµα. Ποιά από τις ακόλουθες προτάσεις είναι σωστή:

Α1. Πράσινο και κίτρινο φως προσπίπτουν ταυτόχρονα και µε την ίδια γωνία πρόσπτωσης σε γυάλινο πρίσµα. Ποιά από τις ακόλουθες προτάσεις είναι σωστή: 54 Χρόνια ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΑΒΒΑΪΔΗ-ΜΑΝΩΛΑΡΑΚΗ ΠΑΓΚΡΑΤΙ : Φιλολάου & Εκφαντίδου 26 : Τηλ.: 2107601470 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ : ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 2014 ΘΕΜΑ Α Α1. Πράσινο και κίτρινο φως

Διαβάστε περισσότερα

Χαράλαμπος Φείδας Αν. Καθηγητής. Τομέας Μετεωρολογίας & Κλιματολογίας, Τμήμα Γεωλογίας Α.Π.Θ.

Χαράλαμπος Φείδας Αν. Καθηγητής. Τομέας Μετεωρολογίας & Κλιματολογίας, Τμήμα Γεωλογίας Α.Π.Θ. Χαράλαμπος Φείδας Αν. Καθηγητής Τομέας Μετεωρολογίας & Κλιματολογίας, Τμήμα Γεωλογίας Α.Π.Θ. 1 η εικόνα της γης από δορυφόρο (Explorer 6) 14 Αυγούστου 1959 Νέφωση στην περιοχή του Ειρηνικού Ωκεανού 3.1

Διαβάστε περισσότερα

Φύλλο Εργασίας 1: Μετρήσεις μήκους Η μέση τιμή

Φύλλο Εργασίας 1: Μετρήσεις μήκους Η μέση τιμή Φύλλο Εργασίας 1: Μετρήσεις μήκους Η μέση τιμή Φυσικά μεγέθη: Ονομάζονται τα μετρήσιμα μεγέθη που χρησιμοποιούμε για την περιγραφή ενός φυσικού φαινομένου. Τέτοια μεγέθη είναι το μήκος, το εμβαδόν, ο όγκος,

Διαβάστε περισσότερα

Φύση του φωτός. Θεωρούμε ότι το φως έχει διττή φύση: διαταραχή που διαδίδεται στο χώρο. μήκος κύματος φωτός. συχνότητα φωτός

Φύση του φωτός. Θεωρούμε ότι το φως έχει διττή φύση: διαταραχή που διαδίδεται στο χώρο. μήκος κύματος φωτός. συχνότητα φωτός Γεωμετρική Οπτική Φύση του φωτός Θεωρούμε ότι το φως έχει διττή φύση: ΚΥΜΑΤΙΚΗ Βασική ιδέα Το φως είναι μια Η/Μ διαταραχή που διαδίδεται στο χώρο Βασική Εξίσωση Φαινόμενα που εξηγεί καλύτερα (κύμα) μήκος

Διαβάστε περισσότερα

Β. ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ

Β. ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ Α. Μια σύντοµη περιγραφή της εργασίας που εκπονήσατε στο πλαίσιο του µαθήµατος της Αστρονοµίας. Β. ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ Για να απαντήσεις στις ερωτήσεις που ακολουθούν αρκεί να επιλέξεις την ή τις σωστές

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Επιµέλεια: Οµάδα Φυσικών της Ώθησης

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Επιµέλεια: Οµάδα Φυσικών της Ώθησης ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 0 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Επιµέλεια: Οµάδα Φυσικών της Ώθησης ΘΕΜΑ A ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 0 Παρασκευή, 0 Μαΐου 0 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΦΥΣΙΚΗ Στις ερωτήσεις Α -Α να γράψετε στο τετράδιό σας τον

Διαβάστε περισσότερα

ΗλιακήΓεωµετρία. Γιάννης Κατσίγιαννης

ΗλιακήΓεωµετρία. Γιάννης Κατσίγιαννης ΗλιακήΓεωµετρία Γιάννης Κατσίγιαννης ΗηλιακήενέργειαστηΓη Φασµατικήκατανοµήτηςηλιακής ακτινοβολίας ΗκίνησητηςΓηςγύρωαπότονήλιο ΗκίνησητηςΓηςγύρωαπότονήλιοµπορεί να αναλυθεί σε δύο κύριες συνιστώσες: Περιφορά

Διαβάστε περισσότερα

Ραδιομετρία. Φωτομετρία

Ραδιομετρία. Φωτομετρία Ραδιομετρία Μελετά και μετρά την εκπομπή, τη μεταφορά και τα αποτελέσματα της πρόσπτωσης ΗΜ ακτινοβολίας σε διάφορα σώματα Φωτομετρία Μελετά και μετρά την εκπομπή, τη μεταφορά και τα αποτελέσματα της πρόσπτωσης

Διαβάστε περισσότερα

Υπηρεσίες γνώσης και πρόγνωσης δυναμικού ηλιακής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο

Υπηρεσίες γνώσης και πρόγνωσης δυναμικού ηλιακής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο Υπηρεσίες γνώσης και πρόγνωσης δυναμικού ηλιακής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο 1Παναγιώτης Κοσμόπουλος 1Michael Taylor 2Στέλιος Καζαντζής 1 Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών 2 World Radiation Centre, Switzerland

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις Α1 Α4 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις Α1 Α4 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/9/2013 ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις Α1 Α4 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη

Διαβάστε περισσότερα

Τηλεπισκόπηση - Φωτοερμηνεία

Τηλεπισκόπηση - Φωτοερμηνεία ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Τηλεπισκόπηση - Φωτοερμηνεία Ενότητα 6: Βασικές έννοιες Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης. Ηλεκτρομαγνητική Ακτινοβολία. Κωνσταντίνος Περάκης Ιωάννης Φαρασλής Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας,

Διαβάστε περισσότερα

Λιμνοποτάμιο Περιβάλλον & Οργανισμοί

Λιμνοποτάμιο Περιβάλλον & Οργανισμοί ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Λιμνοποτάμιο Περιβάλλον & Οργανισμοί Ενότητα 5: Συνθήκες φωτός στο νερό Καθηγήτρια Μουστάκα Μαρία Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΥ ΔΙΑΔΙΔΕΤΑΙ ΤΟ ΦΩΣ

ΠΟΥ ΔΙΑΔΙΔΕΤΑΙ ΤΟ ΦΩΣ 1 ΦΩΣ Στο μικρόκοσμο θεωρούμε ότι το φως έχει δυο μορφές. Άλλοτε το αντιμετωπίζουμε με τη μορφή σωματιδίων που ονομάζουμε φωτόνια. Τα φωτόνια δεν έχουν μάζα αλλά μόνον ενέργεια. Άλλοτε πάλι αντιμετωπίζουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ LASER ΤΜΗΜΑ ΟΠΤΙΚΗΣ & ΟΠΤΟΜΕΤΡΙΑΣ ΑΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ LASER ΤΜΗΜΑ ΟΠΤΙΚΗΣ & ΟΠΤΟΜΕΤΡΙΑΣ ΑΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ LASER ΤΜΗΜΑ ΟΠΤΙΚΗΣ & ΟΠΤΟΜΕΤΡΙΑΣ ΑΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ «Ίσως το φως θα ναι μια νέα τυραννία. Ποιος ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει.» Κ.Π.Καβάφης ΑΡΧΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ LASER Εισαγωγικές Έννοιες

Διαβάστε περισσότερα

The 38 th International Physics Olympiad Iran Theory Competition Sunday, 15 July 2007

The 38 th International Physics Olympiad Iran Theory Competition Sunday, 15 July 2007 The 38 th International Physics Olympiad Iran Theory Competition Sunday, 5 July 007 Παρακαλώ διαβάστε πρώτα τις πιο κάτω οδηγίες:. Η εξέταση διαρκεί 5 h (πέντε ώρες). Υπάρχουν τρεις ερωτήσεις και κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Το Φως της Αστροφυσικής Αν. καθηγητής Στράτος Θεοδοσίου Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών

Το Φως της Αστροφυσικής Αν. καθηγητής Στράτος Θεοδοσίου Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών Το Φως της Αστροφυσικής Αν. καθηγητής Στράτος Θεοδοσίου Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών Το φως που έρχεται από τα άστρα είναι σύνθετο και καλύπτει ολόκληρο το εύρος της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας.

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ

Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΑΣΚΗΣΗ 1 Άτομα αερίου υδρογόνου που βρίσκονται στη θεμελιώδη κατάσταση (n = 1), διεγείρονται με κρούση από δέσμη ηλεκτρονίων που έχουν επιταχυνθεί από διαφορά δυναμικού

Διαβάστε περισσότερα

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ΙΙ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ: ΗΛΙΑΚΟΙ ΘΕΡΜΙΚΟΙ ΣΥΛΛΕΚΤΕΣ (ΜΕΡΟΣ Α) Ώρες Διδασκαλίας: Τρίτη 9:00 12:00. Αίθουσα: Υδραυλική

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ΙΙ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ: ΗΛΙΑΚΟΙ ΘΕΡΜΙΚΟΙ ΣΥΛΛΕΚΤΕΣ (ΜΕΡΟΣ Α) Ώρες Διδασκαλίας: Τρίτη 9:00 12:00. Αίθουσα: Υδραυλική Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ΙΙ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ: ΗΛΙΑΚΟΙ ΘΕΡΜΙΚΟΙ ΣΥΛΛΕΚΤΕΣ (ΜΕΡΟΣ Α) Ώρες Διδασκαλίας: Τρίτη 9:00 12:00 Αίθουσα: Υδραυλική Διδάσκων: Δρ. Εμμανουήλ Σουλιώτης, Φυσικός Επικοινωνία: msouliot@hotmail.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β και Γ ΛΥΚΕΙΟΥ.

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β και Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β και Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ : ΤΟ ΦΩΣ,( ΚΕΦ. Γ ΛΥΚΕΙΟΥ και ΚΕΦ.3 Β ΛΥΚΕΙΟΥ) ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την σωστή πρόταση χωρίς να δικαιολογήσετε την απάντηση σας.. Οι Huygens

Διαβάστε περισσότερα

Περίθλαση και εικόνα περίθλασης

Περίθλαση και εικόνα περίθλασης Περίθλαση και εικόνα περίθλασης Η περίθλαση αναφέρεται στη γενική συμπεριφορά των κυμάτων, τα οποία διαδίδονται προς όλες τις κατευθύνσεις καθώς περνούν μέσα από μια σχισμή. Ο όρος εικόνα περίθλασης είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 5 ΧΡΟΝΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις Α-Α να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή φράση, η οποία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ. Εκπέμπεται από σώματα που έχουν θερμοκρασία Τ > 0 Κ. Χαρακτηρίζεται από το μήκος κύματος η τη συχνότητα

ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ. Εκπέμπεται από σώματα που έχουν θερμοκρασία Τ > 0 Κ. Χαρακτηρίζεται από το μήκος κύματος η τη συχνότητα ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ Μεταφορά ενέργειας (με φωτόνια ή ηλεκτρομαγνητικά κύματα) Εκπέμπεται από σώματα που έχουν θερμοκρασία Τ > 0 Κ Χαρακτηρίζεται από το μήκος κύματος η τη συχνότητα Φασματικές περιοχές στο σύστημα

Διαβάστε περισσότερα

H κατανομή του Planck για θερμοκρασία 6000Κ δίνεται στο Σχήμα 1:

H κατανομή του Planck για θερμοκρασία 6000Κ δίνεται στο Σχήμα 1: ΗΛΙΑΚΑ ΘΕΡΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Διδάσκων: Δ. Βαλουγεώργης, Εαρινό εξάμηνο 216-217 ΕΡΓΑΣΙΑ 2: Ηλιακή ακτινοβολία Ημερομηνία ανάρτησης (ιστοσελίδα μαθήματος): 2-4-217 Ημερομηνία παράδοσης: 26-4-217 Επιμέλεια λύσεων:

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΟΣΗΜΟ ΓΛΥΦΑΔΑΣ. 7.1 Τι είναι το ταλαντούμενο ηλεκτρικό δίπολο; Πως παράγεται ένα ηλεκτρομαγνητικό

ΟΡΟΣΗΜΟ ΓΛΥΦΑΔΑΣ. 7.1 Τι είναι το ταλαντούμενο ηλεκτρικό δίπολο; Πως παράγεται ένα ηλεκτρομαγνητικό ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ηλεκτρομαγνητικά κύματα. Ηλεκτρομαγνητικά κύματα 7. Τι είναι το ταλαντούμενο ηλεκτρικό δίπολο; Πως παράγεται ένα ηλεκτρομαγνητικό κύμα; 7.2 Ποιες εξισώσεις περιγράφουν την ένταση του ηλεκτρικού

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Β Β.1 Α) Μονάδες 4 Μονάδες 8 Β.2 Α) Μονάδες 4 Μονάδες 9

ΘΕΜΑ Β Β.1 Α) Μονάδες 4  Μονάδες 8 Β.2 Α) Μονάδες 4 Μονάδες 9 Β.1 O δείκτης διάθλασης διαφανούς υλικού αποκλείεται να έχει τιμή: α. 0,8 β. 1, γ. 1,4 Β. Το ηλεκτρόνιο στο άτομο του υδρογόνου, έχει κινητική ενέργεια Κ, ηλεκτρική δυναμική ενέργεια U και ολική ενέργεια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑΣ Γραφείο 211 Επίκουρος Καθηγητής: Δ. Τσιπλακίδης Τηλ.: 2310 997766 e mail: dtsiplak@chem.auth.gr url:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΦΥΣΗ ΦΩΤΟΣ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΦΥΣΗ ΦΩΤΟΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΦΥΣΗ ΦΩΤΟΣ 1.. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές (Σ) και ποιες λανθασμένες (Λ); α. Στη διάθλαση όταν το φως διέρχεται από ένα οπτικά πυκνότερο υλικό σε ένα οπτικά αραιότερο

Διαβάστε περισσότερα

Μέτρηση της Ηλιακής Ακτινοβολίας

Μέτρηση της Ηλιακής Ακτινοβολίας Μέτρηση της Ηλιακής Ακτινοβολίας Ο ήλιος θεωρείται ως ιδανικό µέλαν σώµα Με την παραδοχή αυτή υπολογίζεται η θερµοκρασία αυτού αν υπολογιστεί η ροή ακτινοβολίας έξω από την ατµόσφαιρα Με τον όρο ροή ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 1. Aνίχνευση ακτινοβολίας και η επίδραση των οργάνων παρατήρησης. Εισαγωγή

ΑΣΚΗΣΗ 1. Aνίχνευση ακτινοβολίας και η επίδραση των οργάνων παρατήρησης. Εισαγωγή ΑΣΚΗΣΗ 1 Aνίχνευση ακτινοβολίας και η επίδραση των οργάνων παρατήρησης Εισαγωγή Το βασικό εργαλείο που χρησιμοποιείται για τη μελέτη αστρονομικών αντικειμένων είναι η μέτρηση των χαρακτηριστικών της ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

β) Για ένα μέσο, όπου το Η/Μ κύμα έχει ταχύτητα υ

β) Για ένα μέσο, όπου το Η/Μ κύμα έχει ταχύτητα υ Ασκ. 5 (σελ 354) Το πλάτος του μαγνητικού πεδίου ενός ηλεκτρομαγνητικού κύματος ειναι 5.4 * 10 7 Τ. Υπολογίστε το πλάτος του ηλεκτρικού πεδίου, αν το κύμα διαδίδεται (a) στο κενό και (b) σε ένα μέσο στο

Διαβάστε περισσότερα

Ακτίνες επιτρεπόμενων τροχιών (2.6)

Ακτίνες επιτρεπόμενων τροχιών (2.6) Αντικαθιστώντας το r με r n, έχουμε: Ακτίνες επιτρεπόμενων τροχιών (2.6) Αντικαθιστώντας n=1, βρίσκουμε την τροχιά με τη μικρότερη ακτίνα n: Αντικαθιστώντας την τελευταία εξίσωση στη 2.6, παίρνουμε: Αν

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισµός της Ηλιοφάνειας. Εργαστήριο 6

Προσδιορισµός της Ηλιοφάνειας. Εργαστήριο 6 Προσδιορισµός της Ηλιοφάνειας Εργαστήριο 6 Ηλιοφάνεια Πραγµατική ηλιοφάνεια είναι το χρονικό διάστηµα στη διάρκεια της ηµέρας κατά το οποίο ο ήλιος δεν καλύπτεται από σύννεφα. Θεωρητική ηλιοφάνεια ο χρόνος

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση μετρήσεων εικονικού πειράματος. Τελική εργασία εργαστηρίου φυσικής ΙΙ. Μέτρηση κατανομής ηλεκτρικού πεδίου.

Ανάλυση μετρήσεων εικονικού πειράματος. Τελική εργασία εργαστηρίου φυσικής ΙΙ. Μέτρηση κατανομής ηλεκτρικού πεδίου. Ανάλυση μετρήσεων εικονικού πειράματος. Τελική εργασία εργαστηρίου φυσικής ΙΙ. Βασικά στοιχεία εργασίας. Ονοματεπώνυμο φοιτητή : Ευστάθιος Χατζηκυριακίδης. Αριθμός μητρώου : Ημερομηνία εκτέλεσης : 03/06/2008-07/06/2008.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 0 ΜΑΪΟΥ 0 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ

Διαβάστε περισσότερα

Μια εισαγωγή στις Ακτίνες Χ. Πηγές ακτίνων Χ Φάσματα ακτίνων Χ O νόμος του Moseley Εξασθένηση ακτινοβολίας ακτίνων Χ

Μια εισαγωγή στις Ακτίνες Χ. Πηγές ακτίνων Χ Φάσματα ακτίνων Χ O νόμος του Moseley Εξασθένηση ακτινοβολίας ακτίνων Χ Μια εισαγωγή στις Ακτίνες Χ Πηγές ακτίνων Χ Φάσματα ακτίνων Χ O νόμος του Moseley Εξασθένηση ακτινοβολίας ακτίνων Χ Πειράματα Φυσικής: Ακτινοβολία Ακτίνων Χ Πηγές Ακτίνων Χ Οι ακτίνες Χ ή ακτίνες Roetge,

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή ή Άσκηση η 3

Εργαστηριακή ή Άσκηση η 3 Μιχάλης Καλογεράκης 9 ο Εξάμηνο ΣΕΜΦΕ ΑΜ:09101187 Υπεύθυνος Άσκησης: Μ. Κόκκορης Συνεργάτης: Κώστας Καραϊσκος Ημερομηνία Διεξαγωγής: 9/11/005 Εργαστήριο Πυρηνικής Φυσικής και Στοιχειωδών ν Σωματιδίων Εργαστηριακή

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφορίες για τον Ήλιο:

Πληροφορίες για τον Ήλιο: Πληροφορίες για τον Ήλιο: 1) Ηλιακή σταθερά: F ʘ =1.37 kw m -2 =1.37 10 6 erg sec -1 cm -2 2) Απόσταση Γης Ήλιου: 1AU (~150 10 6 km) 3) L ʘ = 3.839 10 26 W = 3.839 10 33 erg sec -1 4) Διαστάσεις: Η διάμετρος

Διαβάστε περισσότερα

Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ)

Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ) 8 th Conference on Meteorology Climatology and Atmospheric Physics Athens, Greece, 24-25 May 2006 Εθνικό δίκτυο μετρήσεων της υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας: αποτελέσματα από τα τρία χρόνια λειτουργίας

Διαβάστε περισσότερα

Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 5

Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 5 2002 5. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη λέξη που συµπληρώνει σωστά καθεµία από τις παρακάτω προτάσεις. γ. Η αιτία δηµιουργίας του ηλεκτροµαγνητικού κύµατος είναι η... κίνηση ηλεκτρικών φορτίων. 1. Ακτίνα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 6 ο : Φύση και

Κεφάλαιο 6 ο : Φύση και Κεφάλαιο 6 ο : Φύση και Διάδοση του Φωτός Φυσική Γ Γυμνασίου Βασίλης Γαργανουράκης http://users.sch.gr/vgargan Η εξέλιξη ξ των αντιλήψεων για την όραση Ορισμένοι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι ερμήνευαν την

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΛΑ Β) ΔΕΥΤΕΡΑ 20 ΜΑΙΟΥ 2013 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΛΑ Β) ΔΕΥΤΕΡΑ 20 ΜΑΙΟΥ 2013 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΛΑ Β) ΔΕΥΤΕΡΑ 0 ΜΑΙΟΥ 013 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Θέμα Α Στις ερωτήσεις Α1-Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό

Διαβάστε περισσότερα

Επιδράσεις των νεφών και των ατμοσφαιρικών αιωρημάτων στην ηλιακή ενέργεια στη Θεσσαλονίκη

Επιδράσεις των νεφών και των ατμοσφαιρικών αιωρημάτων στην ηλιακή ενέργεια στη Θεσσαλονίκη ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Επιδράσεις των νεφών και των ατμοσφαιρικών αιωρημάτων στην ηλιακή ενέργεια στη Θεσσαλονίκη ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΝΤΗΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

10. Το ορατό φως έχει μήκη κύματος στο κενό που κυμαίνονται περίπου από: α nm β. 400nm - 600nm γ. 400nm - 700nm δ. 700nm nm.

10. Το ορατό φως έχει μήκη κύματος στο κενό που κυμαίνονται περίπου από: α nm β. 400nm - 600nm γ. 400nm - 700nm δ. 700nm nm. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΤΟ ΦΩΣ ΓΡΗΓΟΡΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΘΕΩΡΙΑ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Με τον όρο ότι το φως έχει διπλή φύση εννοούμε ότι: α. είναι εγκάρσιο κύμα. β. αποτελείται από μικρά σωματίδια. γ. συμπεριφέρεται σαν κύμα και σαν

Διαβάστε περισσότερα

Απορρόφηση του φωτός Προσδιορισμός του συντελεστή απορρόφησης διαφανών υλικών

Απορρόφηση του φωτός Προσδιορισμός του συντελεστή απορρόφησης διαφανών υλικών Ο11 Απορρόφηση του φωτός Προσδιορισμός του συντελεστή απορρόφησης διαφανών υλικών 1. Σκοπός Η εργαστηριακή αυτή άσκηση αποσκοπεί α) στην μελέτη του φαινομένου της εξασθένησης του φωτός καθώς αυτό διέρχεται

Διαβάστε περισσότερα

EΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ ΑΝΑΚΛΑΣΗ ΔΙΑΘΛΑΣΗ ΟΛΙΚΗ ΑΝΑΚΛΑΣΗ

EΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ ΑΝΑΚΛΑΣΗ ΔΙΑΘΛΑΣΗ ΟΛΙΚΗ ΑΝΑΚΛΑΣΗ ΤΟ ΥΛΙΚΟ ΕΧΕΙ ΑΝΤΛΗΘΕΙ ΑΠΟ ΤΑ ΨΗΦΙΑΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ http://wwwstudy4examsgr/ ΕΧΕΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΘΕΙ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑ ΤΥΠΟ ΓΙΑ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΑΣ ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΣΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

Επαναλήψεις στα GIS. Χωρικές Βάσεις Δεδομένων και Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήματα

Επαναλήψεις στα GIS. Χωρικές Βάσεις Δεδομένων και Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήματα Επαναλήψεις στα GIS Χωρικές Βάσεις Δεδομένων και Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήματα GIS GIS Αμερικής Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των GIS Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των GIS Αποτύπωση εκτάσεων μέσω

Διαβάστε περισσότερα

Μέτρηση Γωνίας Brewster Νόμοι του Fresnel

Μέτρηση Γωνίας Brewster Νόμοι του Fresnel Μέτρηση Γωνίας Bewse Νόμοι του Fesnel [] ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο πείραμα, δέσμη φωτός από διοδικό lase ανακλάται στην επίπεδη επιφάνεια ενός ακρυλικού ημι-κυκλικού φακού, πολώνεται γραμμικά και ανιχνεύεται από ένα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΦΑΣΜΑΤΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ (SPECTROMETRIC TECHNIQUES)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΦΑΣΜΑΤΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ (SPECTROMETRIC TECHNIQUES) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΦΑΣΜΑΤΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ (SPECTROMETRIC TECHNIQUES) ΑΘΗΝΑ, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2014 ΦΑΣΜΑΤΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ Στηρίζονται στις αλληλεπιδράσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας με την ύλη. Φασματομετρία=

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές έννοιες Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης. Ηλεκτρομαγνητική Ακτινοβολία

Βασικές έννοιες Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης. Ηλεκτρομαγνητική Ακτινοβολία Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης Βασικές έννοιες Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης Ηλεκτρομαγνητική Ακτινοβολία Ιωάννης Φαρασλής Τηλ

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Τηλεπισκόπηση. Κ. Ποϊραζίδης

Εισαγωγή στην Τηλεπισκόπηση. Κ. Ποϊραζίδης Κ. Ποϊραζίδης Η λέξη Τηλεπισκόπηση συντίθεται από το αρχαίο επίρρημα τηλε (από μακριά) και το ρήμα επισκοπώ (εξετάζω). Έτσι, τηλεπισκόπιση σημαίνει αντίληψη αντικειμένων ή φαινομένων από απόσταση. Ορίζεται

Διαβάστε περισσότερα

"Στην αρχή το φως και η πρώτη ώρα που τα χείλη ακόμα στον πηλό δοκιμάζουν τα πράγματα του κόσμου." (Οδυσσέας Ελύτης)

Στην αρχή το φως και η πρώτη ώρα που τα χείλη ακόμα στον πηλό δοκιμάζουν τα πράγματα του κόσμου. (Οδυσσέας Ελύτης) "Στην αρχή το φως και η πρώτη ώρα που τα χείλη ακόμα στον πηλό δοκιμάζουν τα πράγματα του κόσμου." (Οδυσσέας Ελύτης) Το σύμπαν δεν υπήρχε από πάντα. Γεννήθηκε κάποτε στο παρελθόν. Τη στιγμή της γέννησης

Διαβάστε περισσότερα

max 0 Eκφράστε την διαφορά των δύο θετικών λύσεων ώς πολλαπλάσιο του ω 0, B . Αναλύοντας το Β σε σειρά άπειρων όρων ώς προς γ/ω 0 ( σειρά

max 0 Eκφράστε την διαφορά των δύο θετικών λύσεων ώς πολλαπλάσιο του ω 0, B . Αναλύοντας το Β σε σειρά άπειρων όρων ώς προς γ/ω 0 ( σειρά . Να αποδείξετε ότι σε ένα ταλαντούμενο σύστημα ενός βαθμού ελευθερίας, μάζας και σταθεράς ελατηρίου s με πολύ ασθενή απόσβεση (γω, όπου γ r/, r η σταθερά αντίστασης και s/ ) το πλήρες εύρος στο μισό του

Διαβάστε περισσότερα

Οι δύο θεμελιώδεις παράμετροι προσδιορισμού της ταχύτητας του φωτός στο κενό: Διηλεκτρική σταθερά ε0 Μαγνητική διαπερατότητα μ0

Οι δύο θεμελιώδεις παράμετροι προσδιορισμού της ταχύτητας του φωτός στο κενό: Διηλεκτρική σταθερά ε0 Μαγνητική διαπερατότητα μ0 Οι δύο θεμελιώδεις παράμετροι προσδιορισμού της ταχύτητας του φωτός στο κενό: Διηλεκτρική σταθερά ε0 Μαγνητική διαπερατότητα μ0 1 c 0 0 Όταν το φως αλληλεπιδρά με την ύλη, το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο του

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΜΑΪΟΥ 2002 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΦΥΣΙΚΗ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΜΑΪΟΥ 2002 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΜΑΪΟΥ 2002 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΜΑ 1ο Στις προτάσεις 1.1-1.4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της αρχικής

Διαβάστε περισσότερα

Γκύζη 14-Αθήνα Τηλ :

Γκύζη 14-Αθήνα Τηλ : Γκύζη 14-Αθήνα Τηλ : 10.64.5.777 ΘΕΜΑ Α ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΡΙΤΗ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 014 ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΥΚΛΩΝ)

Διαβάστε περισσότερα

Γ ΚΥΚΛΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΤΙΚΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΩΝ Προτεινόμενα Θέματα Γ ΓΕΛ Φεβρουάριος Φυσική ΘΕΜΑ Α

Γ ΚΥΚΛΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΤΙΚΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΩΝ Προτεινόμενα Θέματα Γ ΓΕΛ Φεβρουάριος Φυσική ΘΕΜΑ Α Φυσική ΘΕΜΑ Α γενικής παιδείας Να γράψετε τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις Α-Α5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α. Σύμφωνα με το πρότυπο του Bohr για το άτομο του

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΙΡΑΜΑ 4: ΟΠΤΙΚΗ ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΑ AΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ

ΠΕΙΡΑΜΑ 4: ΟΠΤΙΚΗ ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΑ AΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ ΠΕΙΡΑΜΑ 4: ΟΠΤΙΚΗ ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΑ AΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ [1] ΘΕΩΡΙΑ Σύμφωνα με τη κβαντομηχανική, τα άτομα απορροφούν ηλεκτρομαγνητική ενέργεια με διακριτό τρόπο, με «κβάντο» ενέργειας την ενέργεια hv ενός φωτονίου,

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κοσμάς Γαζέας

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κοσμάς Γαζέας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Κοσμάς Γαζέας Το Ηλιακό Σύστημα Το Ηλιακό Σύστημα αποτελείται κυρίως από τον Ήλιο και τους πλανήτες που περιφέρονται γύρω από αυτόν. Πολλά και διάφορα ουράνια

Διαβάστε περισσότερα

1. Η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία

1. Η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία 1. Η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία 1.1 Γενικά Η ροή της ηλεκτρομαγνητικής ηλιακής ακτινοβολίας που φθάνει στο όριο της γήινης ατμόσφαιρας είναι περίπου 1368 Wm -2 και ονομάζεται ηλιακή σταθερά. Η τιμή αυτή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΡΙΤΗ 0 ΙΟΥΝΙΟΥ 04 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΥΚΛΩΝ)

Διαβάστε περισσότερα

ΌΡΑΣΗ. Εργασία Β Τετράμηνου Τεχνολογία Επικοινωνιών Μαρία Κόντη

ΌΡΑΣΗ. Εργασία Β Τετράμηνου Τεχνολογία Επικοινωνιών Μαρία Κόντη ΌΡΑΣΗ Εργασία Β Τετράμηνου Τεχνολογία Επικοινωνιών Μαρία Κόντη Τι ονομάζουμε όραση; Ονομάζεται μία από τις πέντε αισθήσεις Όργανο αντίληψης είναι τα μάτια Αντικείμενο αντίληψης είναι το φως Θεωρείται η

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο: ΜΗΧΑΝΙΚΑ- ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο: ΜΗΧΑΝΙΚΑ- ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ. ΤΟ ΥΛΙΚΟ ΕΧΕΙ ΑΝΤΛΗΘΕΙ ΑΠΟ ΤΑ ΨΗΦΙΑΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ http://www.study4exams.gr/ ΕΧΕΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΘΕΙ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑ ΤΥΠΟ ΓΙΑ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΑΣ ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΣΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΜΟΝΟ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 0 ΜΑΪΟΥ 016 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Θέμα

Διαβάστε περισσότερα

Όλα τα θέματα των εξετάσεων έως και το 2014 σε συμβολή, στάσιμα, ηλεκτρομαγνητικά κύματα, ανάκλαση - διάθλαση Η/Μ ΚΥΜΑΤΑ. Ερωτήσεις Πολλαπλής επιλογής

Όλα τα θέματα των εξετάσεων έως και το 2014 σε συμβολή, στάσιμα, ηλεκτρομαγνητικά κύματα, ανάκλαση - διάθλαση Η/Μ ΚΥΜΑΤΑ. Ερωτήσεις Πολλαπλής επιλογής Η/Μ ΚΥΜΑΤΑ 1. Τα ηλεκτροµαγνητικά κύµατα: Ερωτήσεις Πολλαπλής επιλογής α. είναι διαµήκη. β. υπακούουν στην αρχή της επαλληλίας. γ. διαδίδονται σε όλα τα µέσα µε την ίδια ταχύτητα. δ. Δημιουργούνται από

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 0 ΜΑΪΟΥ 013 - ΕΞΕΤΑΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΡΙΤΗ 0 ΙΟΥΝΙΟΥ 04 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ

Διαβάστε περισσότερα

Κυματική οπτική. Συμβολή Περίθλαση Πόλωση

Κυματική οπτική. Συμβολή Περίθλαση Πόλωση Κυματική οπτική Η κυματική οπτική ασχολείται με τη μελέτη φαινομένων τα οποία δεν μπορούμε να εξηγήσουμε επαρκώς με τις αρχές της γεωμετρικής οπτικής. Στα φαινόμενα αυτά περιλαμβάνονται τα εξής: Συμβολή

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικά κεφάλαια παραγωγής ενέργειας

Ειδικά κεφάλαια παραγωγής ενέργειας Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Ειδικά κεφάλαια παραγωγής ενέργειας Ενότητα 3 (β): Μη Συμβατικές Πηγές Ενέργειας Αν. Καθηγητής Γεώργιος Μαρνέλλος (Γραφείο 208) Τηλ.: 24610 56690,

Διαβάστε περισσότερα