ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Θέμα πτυχιακής εργασίας: ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΠΟΥ Υποβληθείσα στον Καθηγητή: Παρχαρίδη Βασίλειο από τον σπουδαστή: ΡΟΥΣΑΚΗ ΝΙΚΟΛΑΟ (Α.Μ. 8921) ΚΑΒΑΛΑ 2012

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ..1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ Ορισμός του φόρου Η έννοια της φορολογίας Ιστορική αναδρομή της φορολογίας Αντικείμενο του φόρου Υποκείμενο του φόρου Κύρια χαρακτηριστικά και λειτουργίες των φόρων Βασικές φορολογικές έννοιες Φορολογική βάση Φορολογούμενη μονάδα Φορολογικός συντελεστής Διάκριση φόρων Διοικητική διάκριση των φόρων Προσωπικοί και απρόσωποι φόροι..10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ελλάδος Βασικά δημοσιονομικά στοιχειά της Ελλάδας ( )..14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ... 15

3 3.1. Λανθασμένη φορολογική πολιτική Χαμηλή είσπραξη άμεσων φόρων Ο ρόλος του φορολογικού συστήματος και οι αντιδράσεις των φορολογούμενων...17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΤΩΝ ΦΟΡΟΛΟΥΜΕΝΩΝ Μείωση φοροαπαλλαγών και αφορολόγητου ορίου Αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης στο εισόδημα των φορολογούμενων με μείωση των ποσοστών στις δαπάνες Αύξηση των αντικειμενικών δαπανών για τα εισοδήματα του Ποιους αφορούν οι αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες διαβίωσης Ποιες είναι οι αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες διαβίωσης Αυξήσεις αντικειμενικών δαπανών και υπηρεσιών Παράδειγμα (οι επιπτώσεις σε ένα μέσο νοικοκυριό) 43 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Γενικά περί της φορολογικής πολίτικης των επιχειρήσεων Οι αλλαγές του φορολογικού συστήματος για τις εταιρείες..46

4 5.3. Τα αποτελέσματα από την βαριά φορολογία στις επιχειρήσεις Οι διαφορές του φορολογικού συστήματος της Ελλάδος με τις χώρες της ΕΕ.68 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΟΙ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΦΠΑ ΣΤΗΝ ΕΣΤΙΑΣΗ Αύξηση συντελεστή ΦΠΑ στα ειδή εστίασης και οι συνέπειες που δημιουργήθηκαν Σοβαρές επιδράσεις στην οικονομία της χώρας από την αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ και ΕΦΚΟΠ στα αλκοολούχα ποτά 76 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Η άποψη των ελλήνων πολιτών για το φορολογικό σύστημα Στοιχεία που δείχνουν την αδυναμία πληρωμής των φόρων..79 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΜΕ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.86 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ.87 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Σχεδιάγραμμα 1: Είσπραξη άμεσων φόρων...16 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1: Βασικά δημοσιονομικά στοιχειά της Ελλάδας ( )14 Πίνακας 2: Νέα κλίμακα φορολογίας εισοδήματος...21 Πίνακας 3: Αύξηση αντικειμενικών δαπανών 41 Πίνακας 4: Παράδειγμα δαπανών...44 Πίνακας 5: Κλίμακα φορολόγησης των αποζημιώσεων.58 Πίνακας 6: Βασικοί φορολογικοί συντελεστές στην ΕΕ...70 Πίνακας 7: Κλίμακα υψηλού φορολογικού συντελεστή στην ΕΕ..71 Πίνακας 8: Κλίμακα συντελεστών εστίασης στην ΕΕ 75 Πίνακας 9: Κλίμακα φορολόγησης των αποζημιώσεων.64

6 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ Φ.Π.Α. Ι.Κ.Α. Α.Ε.Π. ΕΕ Κ.Φ.Ε. Ο.Α.Ε.Ε. Ν.Π.Δ.Δ. Ν.Π.Ι.Δ. Α.Ε. Ε.Π.Ε. Ο.Ε. Ε.Ε. Δ.Σ. Ν.Σ.Κ. Χ.Α. Φόρος Προστιθέμενης Αξίας Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν Ευρωπαϊκή Ένωση Κλίμακα Φορολογίας Εισοδήματος Οργανισμός Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών Νομικό Πρόσωπο Δημόσιου Δικαίου Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου Ανώνυμη Εταιρία Εταιρία Περιορισμένης Ευθύνης Ομόρρυθμη Εταιρία Ετερόρρυθμη Εταιρία Διοικητικό Συμβούλιο Νομικό Συμβούλιο Κράτους Χρηματιστήριο Αθηνών Α.Ε.Π.Ε.Υ. Ανώνυμη Εταιρία Παροχής Επενδυτικών Υπηρεσιών

7 Φ.Ε.Κ. ΟΠΑΠ ΟΔΙΕ Φ.Α.Π. ΕΤΑΚ Ε.Τ.Α. ΕΦΚΟΠ ΔΕΗ ΟΑΕΔ Φύλλα Εφημερίδας της Κυβερνήσεως Οργανισμός Προγνωστικών Αγώνων Ποδοσφαίρου Οργανισμός Διεξαγωγής Ιπποδρομιών Ελλάδας Φόρος Ακίνητης Περιουσίας Ενιαίο Τέλος Ακίνητων Εταιρία Ακίνητων Δημοσίου Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης Οινοπνευματωδών Ποτών Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού Οργανισμός Απασχολήσεως Εργατικού Δυναμικού ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΝΟΜΩΝ Ν. 3525/2007 ΝΟΜΟΣ ΥΠ ΑΡΙΘΜΟ 3525 Πολιτιστικές χορηγίες Ν. 3986/2011 ΝΟΜΟΣ ΥΠ ΑΡΙΘΜΟ 3986 Επείγουσα Μετρά Εφαρμογής Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής Ν. 4024/2011 ΝΟΜΟΣ ΥΠ' ΑΡΙΘΜ Συνταξιοδοτικές Ρυθμίσεις, Ενιαίο Μισθολόγιο Βαθμολόγιο, Εργασιακή Εφεδρεία και άλλες Διατάξεις Εφαρμογής του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής

8 Ν. 2578/1998 ΝΟΜΟΣ ΥΠ ΑΡΙΘΜ.2578 Φορολογικό Καθεστώς Συγχωνεύσεων, Διασπάσεων, Εισφοράς Ενεργητικού και Ανταλλαγής. Τίτλων μεταξύ Εταιριών Διαφορετικών Κρατών-Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλες Διατάξεις. Ν. 2238/94 ΝΟΜΟΣ ΥΠ ΑΡΙΘΜΟ 2238 Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος Ν. 3775/2009 ΝΟΜΟΣ ΥΠ ΑΡΙΘΜΟ 3775 Κανόνες Τεκμηρίωσης Ενδοομιλικών Συναλλαγών, Κανόνες Υποκεφαλαιοδότησης Επιχειρήσεων, Διαδικασία Ταχείας Αδειοδότησης και άλλες διατάξεις. Ν. 2523/1997 ΝΟΜΟΣ ΥΠ ΑΡΙΘΜΟ 2523 Διοικητικές και ποινικές κυρώσεις στη φορολογική νομοθεσία και άλλες διατάξεις. Ν. 1146/1972 ΝΟΜΟΣ ΥΠ ΑΡΙΘΜΟ 1146 Περί τρόπου μεταβιβάσεως εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί αυτοκινήτων οχημάτων και μοτοσυκλετών

9

10

11 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η συγγραφή της συγκεκριμένης πτυχιακής εργασίας <<ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΠΟΥ >> έγινε με σκοπό να συνδυάσει σε βάθος πρακτικά και θεωρητικά θέματα απαραίτητα για αυτούς που επιθυμούν να κατανοήσουν τις μεγάλες αλλαγές στο φορολογικό σύστημα της Ελλάδος με αποτέλεσμα τις αρνητικές επιπτώσεις στο μεγαλύτερο ποσοστό του κοινωνικού συνόλου και γενικότερα στην οικονομία της χώρας. Τα θέματα που αναλύουμε στα κεφάλαια της εργασίας και δίνουμε έμφαση είναι τα εξής: Γενικά για την φορολογία Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ελλάδος Η φορολογική πολιτική που εφάρμοσε Οι επιπτώσεις στο εισόδημα των φορολογούμενων Η φορολογική επιβάρυνση των επιχειρήσεων και οι επιπτώσεις που ακλούθησαν για την οικονομία Οι αρνητικές συνέπειες από την αύξηση του Φ.Π.Α. Στοιχεία και απόψεις για το φορολογικό σύστημα της Ελλάδας Προτάσεις και λύσεις αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης Τέλος, το συμπέρασμα που δημιουργήθηκε από την εκπόνηση της εργασίας Ελπίζω, η εργασία αυτή να καλύψει κενά και αμφιβολίες γύρω από το θέμα με το οποίο πραγματεύεται καθώς και να διαφωτίσει τους μη 1

12 γνωρίζοντες περί των μεγάλων επιπτώσεων στην οικονομία από τις σαρωτικές αλλαγές στο φορολογικό σύστημα κατά τη διάρκεια της κρίσης. 2

13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ 1.1. Ορισμός του φόρου Ο φόρος είναι η αναγκαστική εισφορά οριστικού χαρακτήρα που καταβάλλεται από τους ιδιόκτητες, χωρίς ειδική αντιπαροχή, την οποία εισπράττει το κράτος προς αντιμετώπιση των δημόσιων αναγκών του. Είναι δηλαδή το ποσοστό το όποιο ιδιοποιείται το κράτος από την ιδιωτική περιουσία για να χρηματοδότηση τα παρεχόμενα δημόσια αγαθά και υπηρεσίες. 1.2.Η έννοια της φορολογίας Η φορολογία είναι η επιβολή υποχρεωτικών φόρων υπέρ του κράτους. Τα κρατικά έσοδα μέσω των υποχρεωτικών φόρων των φυσικών προσώπων και νομικών προσώπων αποτελούν στη σύγχρονη οικονομία την σημαντικότερη πηγή των δημόσιων εσόδων. Η φορολογία αποτελεί μια σημαντική δραστηριότητα των δημόσιων φορέων σε όλες τις χώρες του κόσμου και ιδιαίτερα στις περισσότερο ανεπτυγμένες, αφού εξασφαλίζει συνήθως περισσότερο από το 90% των εσόδων τους. Για το λόγο αυτό αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό αντικείμενο μελέτης, με το όποιο ασχολούνται τόσο η οικονομική, όσο και άλλες επιστήμες, όπως π.χ. η νομική επιστήμη, η πολιτική επιστήμη, η διοικητική επιστήμη. 3

14 Η εισοδηματική πολιτική στηρίζεται ακριβώς στους πόρους που αποκομίζει το κράτος με την φορολογική πολιτική που αποφασίζει να εφαρμόσει Ιστορική αναδρομή της φορολογίας Η φορολογία φαίνεται να ξεκίνησε από την αρχαιότητα ως υποχρέωση των ανθρώπων να καταβάλλουν αντικείμενα ή προϊόντα άξιας σε άρχοντες ή κράτη. Συνήθως σε κάθε περιοχή υπήρχε ένας άρχοντας με στρατιωτική, πολιτική εξουσία ή ήταν απλά ένας γαιοκτήμονας στον όποιο αποδίδονταν οι εισφορές και αυτός με την σειρά του τις έστελνε στην ανωτάτη κρατική αρχή. Άλλο αξιοσημείωτο φαινόμενο της αρχαιότητας και του μεσαίωνα είναι η παροχή υπηρεσιών από τους άρχοντες με αντάλλαγμα το δικαίωμα της είσπραξης των φόρων μιας επαρχίας για δικό τους όφελος. Στον ελλαδικό χώρο επί βυζαντίου παρατηρήθηκε το φαινόμενο οι εισφορές να καταβάλλονται στην κοινότητα αντί για κάποιο άρχοντα και αυτή με τη σειρά της να αποδίδεται στο κράτος Αντικείμενο του φόρου Επιβάλλεται φόρος στο συνολικό καθαρό εισόδημα που προκύπτει είτε στην ημεδαπή είτε στην αλλοδαπή και αποκτάται από κάθε φυσικό πρόσωπο για το οποίο συντρέχουν οι προϋποθέσεις των 1 & 2 της παρ.1,5. 4

15 1.5. Υποκείμενο του φόρου 1. Σε φόρο υπόκειται κάθε φυσικό πρόσωπο, το όποιο αποκτά εισόδημα που προκύπτει στην Ελλάδα ανεξάρτητα από την ιθαγένεια και τον τόπο κατοικίας ή διανομής του. Επίσης, ανεξάρτητα από την ιθαγένεια του, σε φόρο υπόκειται κάθε φυσικό πρόσωπο για τα εισοδήματα του που προκύπτουν στην αλλοδαπή, εφόσον έχει την κατοικία του στην Ελλάδα. 2. Οι έμμισθοι δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή θεωρείτε ότι κατοικούν στη Ελλάδα. 3. Σε φόρο υπόκειται και η σχολάζου κληρονομία. 4. Σε φόρο υπόκεινται επίσης, οι ετερόρρυθμες και οι ομόρρυθμες εταιρείες, οι κοινωνικές αστικού δικαίου, που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα, οι αστικές κερδοσκοπικές ή μη εταιρείες, οι συμμετοχικές ή αφανείς, καθώς και οι κοινοπραξίες της παραγράφου 2 του άρθρου 2 του κώδικα βιβλίων και στοιχείων (Π.Δ.186/1992,ΦΕΚ Α 84) Κύρια χαρακτηριστικά και λειτουργίες των φόρων Οι φόροι χωρίζονται σε δυο κύρια χαρακτηριστικά. 1. Είναι μονομερής από τον κάθε ιδιωτικό φορέα προς τους δημοσίους φορείς χωρίς αντίστοιχη και βέβαιη άμεση ή έμμεση αντιπαροχή. 2. Αποτελούν αναγκαστικό υποχρεωτικό μέσο μεταφοράς πόρων από τον ιδιωτικό στον δημόσιο τομέα με οριστικό τρόπο. 5

16 Οι διάφοροι φόροι που υπάρχουν οργανωμένοι και ισχύουν σε κάθε χώρα, μαζί με τους κανόνες που τους διέπουν αποτελούν το φορολογικό της σύστημα. Με τον όποιο τρόπο και εάν είναι οργανωμένοι οι φόροι στα φορολογικά συστήματα έχουν τις εξής λειτουργίες: 1. Ταμειακή λειτουργία. Η σπουδαιότερη όχι όμως η μοναδική λειτουργία. Η λειτουργία της χρηματοδότησης μέσα από την είσπραξη φόρων, των δαπανών των δημοσίων φορέων, για να παρέχουν τις υπηρεσίες τους στο κοινωνικό σύνολο. 2. Οικονομική λειτουργία. Η χρήση των φόρων ως μέσο άσκησης οικονομικής πολιτικής, όπως καταπολέμηση της ανεργίας, του πληθωρισμού και άλλων φαινομένων της οικονομίας. 3. Κοινωνική λειτουργία. Η χρήση και επίδραση των φόρων επί εισοδηματικών ανισοτήτων. Μέσα από την κοινωνική αυτή λειτουργία των φόρων μπορεί να γίνει πράξη ή δίκαιη διανομή του κοινωνικού πλούτου. Οι φόροι όμως δεν είναι απλά το μέσο χρηματοδοτήσεως του δημοσίου, αποτελούν τα ισχυρότερα μέσα άσκησης οικονομικής πολιτικής. 6

17 1.7. Βασικές φορολογικές έννοιες Φορολογική βάση Η φορολογική βάση Η φορολογική βάση είναι το μέγεθος, βάση του οποίου υπολογίζεται το ποσό του φόρου που πρέπει να καταβάλει ο κάθε φορολογούμενος. Τα τρία οικονομικά χαρακτηριστικά του φορολογούμενου που χρησιμοποιείται ως φορολογική βάση είναι το εισόδημα, περιουσία και η δαπάνη Φορολογούμενη μονάδα Η φορολογούμενη μονάδα Η φορολογούμενη μονάδα είναι το πρόσωπο του οποίου τα χαρακτηριστικά, χρησιμοποιούνται ως βάση υπολογισμού των φόρων. Τα πρόσωπα χωρίζονται σε φυσικά και νομικά Φορολογικός συντελεστής Ο φορολογικός συντελεστής, μέσος και οριακός φορολογικός συντελεστής. Ο φορολογικός συντελεστής είναι ο φόρος που αντιστοιχεί σε κάθε μια μονάδα φορολογικής βάσης. 7

18 Μέσος φορολογικός συντελεστής είναι ο λόγος του φόρου που καταβάλλεται συνολικά από μια φορολογούμενη μονάδα προς τη συνολική αξία της φορολογικής βάσης. Οριακός φορολογικός συντελεστής είναι ο πρόσθετος φόρος που πρέπει να καταβληθεί για κάθε μια νέα μονάδα αύξησης της φορολογικής βάσης. 1.8.Διάκριση των φόρων Ο κλασσικός τρόπος για να ομαδοποιήσουμε και να κατατάξουμε την φορολογική επιβάρυνση είναι. Άμεση φορολόγηση Έμμεση φορολόγηση Ασφαλιστικές εισφορές ΑΜΕΣΟΙ ΦΟΡΟΙ. Στον άμεσο φόρο αυτός που είναι υπόχρεος να τον πληρώσει, αυτός και τον καταβάλει πάνω στην φορολογική βάση που φανερώνει την φοροδοτική του ικανότητα, ενώ δεν υπάρχει η δυνατότητα να μετατεθεί. Τέτοιοι είναι ο φόρος εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, ο φόρος κληρονομιών, ο φόρος στην περιουσία. ΕΜΜΕΣΟΙ ΦΟΡΟΙ. Αυτός που είναι υπόχρεος να τον καταβάλει μετακυλύει την πληρωμή σε άλλον με τελευταίο τον τελικό καταναλωτή. Τέτοιοι είναι οι φόροι κατανάλωσης Φ.Π.Α., όπου υπόχρεος της καταβολής είναι ο έμπορος αλλά τον καταβάλει ο τελικός πελάτης. 8

19 Μια ακόμη διάφορα μεταξύ άμεσου και εμμέσου είναι ότι ο άμεσος για να εισπραχτεί απαιτείτε σύνταξη φορολογικής βεβαίωσης, ενώ ο έμμεσος εισπράττεται αμέσως. Επίσης στον άμεσο γενεσιουργό γεγονός είναι η περιοδικότητα και υπάρχει κανονικότητα ενώ στον έμμεσο φόρο δεν υπάρχει περιοδικότητα. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ. Είναι ο φόρος ο οποίος επιβάλλεται στην εργασία και περιλαμβάνει ένα ποσοστό από τον εργαζόμενο και ένα από τον εργοδότη. Βάση υπολογισμού αυτών των εισφορών είναι μεικτές αποδοχές του εργαζομένου ασφαλισμένου. 1.9.Διοικητική διάκριση των φόρων Με κριτήριο το είδος του δημόσιου φορέα-υπηρεσίας που είναι αρμόδιοι για την είσπραξη των φόρων, έχουμε φόρους της Κεντρικής διοίκησης, φόρους υπέρ των Οργανισμών τοπικής Αυτοδιοίκησης (δημοτική και κοινοτικοί φόροι ) και φόρους υπέρ των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (εισφορές κοινωνικής ασφάλισης π.χ. ΙΚΑ ). Μια τέτοια διάκριση παρουσιάζει ιδιαίτερα οικονομικό ενδιαφέρον σε χώρες που είναι οργανωμένες ομοσπονδιακά όπως για παράδειγμα είναι ο Καναδάς, γιατί η διάρθρωση και το μέγεθος της φορολογικής επιβάρυνσης σε κάθε μια πολιτεία ξεχωριστή του ομόσπονδου κράτους επηρεάζει την οικονομική συμπεριφορά των ιδιωτικών φορέων σε όλες τις άλλες Πολιτείες λογά της ανυπαρξίας τελωνειακών ή συναλλαγματικών φραγμών. 9

20 Σε Ελλαδικό επίπεδο μπορούν να αναδείξουν την ουσιαστική πολιτική περί «τοπικής αυτοδιοίκησης» που εφαρμόζει η κάθε Κυβέρνηση. Διότι η Πολιτεία, είτε επειδή «εμπιστεύεται», είτε επειδή επιθυμεί την ενίσχυση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δίνει ή μεταβιβάζει ή παραχωρεί, πόρους - φόρους από την «κεντρική διοίκηση» στον εκάστοτε «οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης» τόσο για την «είσπραξη» τους όσο και για την εκμετάλλευση των φόρων που θα συγκεντρώσει Προσωπικοί και απρόσωποι φόροι. Ένα άλλο κριτήριο ταξινομεί τους φόρους σε προσωπικούς κι απρόσωπους. Στους προσωπικούς φόρους, η φορολογούσα αρχή έρχεται σε άμεση επαφή με το φορολογούμενο, με την έννοια ότι λαμβάνονται υπόψη το μέγεθος του εισοδήματος ή της περιουσίας, οι προσωπικές συνθήκες, η οικογενειακή κατάσταση, ο τρόπος κτήσης του εισοδήματος του φορολογούμενου κ.ο.κ. Στην κατηγορία αυτή υπάγονται ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων, ο προσωπικός φόρος επί της δαπάνης, ο φόρος κληρονομιών κλπ. Αντίθετα, οι απρόσωποι φόροι επιβάλλονται όχι σε «πρόσωπο» αλλά στις συναλλαγές ή πράγματα βάση αντικειμενικών κριτηρίων, όπου είναι π.χ. το ύψος της δαπάνης που διενεργεί το νοικοκυριό για την αγορά ενός συγκεκριμένου αγαθού. 10

21 Συνεπώς, οι απρόσωποι φόροι, στους οποίους υπάγονται κατά κύριο λόγο οι φόροι κατανάλωσης, δεν λαμβάνουν υπόψη ούτε τις προσωπικές και λοιπές συνθήκες των φορολογούμενων, ούτε το ύψος του εισοδήματος ή τις περιουσίες του. 11

22 Κεφάλαιο 2. ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ελλάδας Η συνεχής αύξηση των δημοσίων δαπανών, σε συνδυασμό με την εκτεταμένη φοροδιαφυγή, προκάλεσε σημαντικά δημοσιονομικά ελλείμματα τα όποια οδήγησαν σε ταχυτάτη συσσώρευση δημοσίου χρέους. Τα αίτια που συνέβαλαν στην διαχρονικά ανοδική πορεία, των δημοσιονομικών ελλειμμάτων συνοψίζονται στα έξη. Η κυριότερη πτυχή του δημοσιονομικού μας προβλήματος, είναι ότι η διαχρονική άνοδος των κρατικών ελλειμμάτων δεν συνοδεύεται από διαρκώς αυξανόμενους ρυθμούς του ΑΕΠ, πραγματοποιείται δηλαδή σε συνθήκες στασιμοπληθωρισμού του οικονομικού μας συστήματος. Επιπλέων, η αύξηση των ανελαστικών δαπανών για μισθούς, συντάξεις κτλ., στο σύνολο των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αίτια της αδυναμίας της κυβέρνησης να ελέγξει τη συνεχή ανοδική τάση των ελλειμμάτων. Ένας άλλος παράγοντας που συνετέλεσε στη διόγκωση των κρατικών ελλειμμάτων είναι η 12

23 απόκλιση που παρατηρήθηκε μεταξύ των προσληφθέντων και πραγματοποιηθέντων φορολογικών εσόδων. Όλες οι κυβερνητικές προσπάθειες μετά το 1980 για την πάταξη της φοροδιαφυγής και την διεύρυνση της φορολογικής βάσης απέτυχαν παταγωδώς και τα εκάστου φορολογικά βάρη φέρονται συνήθως από τις οικονομικές τάξεις του πληθυσμού που προσφέρουν μισθωτή εργασία. Τέλος, το πρόβλημα της κοινωνικής ασφάλισης και συγκεκριμένα, η διεύρυνση των ελλειμμάτων των Οργανισμών Κοινωνικών Ασφάλισης και Πρόνοιας αποτελούν το αγκάθι της οικονομικής πολίτικης της κυβέρνησης για την μείωση των ελλειμμάτων. 2.2.Βασικά δημοσιονομικά στοιχεία της Ελλάδας ( ) Πίνακας 1: Βασικά Δημοσιονομικά Στοιχεία Ελλάδας ( ) : Βασικά Δημοσιονομικά Στοιχεία ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Βασικά Δημοσιονομικά Στοιχεία Ελλάδας ( ) Έσοδα Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 41, ,9 40, ,1 38,6 39, ,9 37,3 39,1 Δαπάνες Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 44,4 46,7 45,3 45,1 44,7 45, ,2 46,6 49,7 52,9 49,5 Δημοσιονομικό Έλλειμα ( ) : Δημοσιονομικό Έλλειμα (% ΑΕΠ) : -3,7-4,5-4,8-5,6-7,5-5,2-5,7-6,4-9,8-15,4-10,5 Δημόσιο Χρέος (εκατ. ) Δημόσιο Χρέος (% ΑΕΠ) ,4 103,7 101,7 97,4 98, ,1 105,4 110,7 127,1 142,8 13

24 Πίνακας 1:Βασικα δημοσιονομικά στοιχειά της Ελλάδας ( ) Πηγή : Τα βασικά δημοσιονομικά στοιχεία της Ελλάδας, εμφανίζονται στον Πίνακα1. Ο πίνακας αυτός, μας δείχνει ξεκάθαρα, τόσο το αίτιο, όσο και το αποτέλεσμα του ελληνικού δημοσιονομικού προβλήματος: Το Κράτος κάθε χρόνο ξοδεύει παραπάνω απ ότι εισπράττει. Το πρόβλημα δεν αντιμετωπίστηκε έγκαιρα, επεκτάθηκε, ξέφυγε από τον έλεγχο και σήμερα απειλεί ξεκάθαρα την υπόσταση της χώρας. 14

25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ 3.1.Λανθασμένη φορολογική πολιτική Η φορολογική πολιτική που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα κατά τις τελευταίες δεκαετίες, σε συνδυασμό με την τάση διεύρυνσης του δημόσιου τομέα, αποτελούν το κύριο αίτιο για τη διαρκή εμφάνιση ελλειμμάτων και τη συνεπακόλουθη σταδιακή διόγκωση του δημόσιου χρέους. Το μεγάλο λάθος στη φορολογική πολιτική είναι ότι έχει αποδυναμώσει σε μεγάλο βαθμό την ελληνική οικονομία και την έχει οδηγήσει στην ύφεση. Το 2008 το σύνολο των εσόδων που εισέπραξε το κράτος ήταν 51 δις ευρώ, ποσό που αντιστοιχούσε στο 21% του ΑΕΠ. Το 2012 που η ύφεση της ελληνικής οικονομίας θα συνεχίσει και το ΑΕΠ θα μειωθεί ακόμη περισσότερο, τα φορολογικά έσοδα προβλέπονται στον προϋπολογισμό να ανέρθουν στα 53 δις, ποσό που θα αντιστοιχεί στο 25% του ΑΕΠ. Το κράτος αντλούσε δηλαδή το 2008 από την οικονομία, με την μορφή φόρων, περίπου το 1/5 του επισήμως παραγόμενου προϊόντος ενώ το 2012, μετά από πέντε χρόνια, το κράτος σκοπεύει να αντλήσει από την οικονομία το 1/4 του συνολικά παραγόμενου προϊόντος. Η σημαντική αυτή μεταβολή, δεν οφείλεται στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής αλλά στην οριζόντια αύξηση της φορολογίας για αυτούς που δηλώνουν τα πραγματικά τους εισοδήματα. 15

26 3.2.Χαμηλή είσπραξη άμεσων φόρων. Σχεδιάγραμμα 1: Είσπραξη αμέσων φόρων Στο παραπάνω διάγραμμα αποτυπώνεται η εξέλιξη των άμεσων φόρων στην Ελλάδα και την ΕΕ-15 την περίοδο Διαπιστώνεται ότι στη χώρα μας οι άμεσοι φόροι ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι σχεδόν στο ήμισυ του μέσου όρου της ΕΕ-15. Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί η βελτίωση που καταγράφεται το διάστημα , η οποία οδηγεί στην αύξηση των συνολικών εσόδων, καταδεικνύοντας τη στενή σύνδεση ανάμεσα στους άμεσους φόρους και τα έσοδα του κράτους. Αυτή η σύνδεση αποκαλύπτεται και από το γεγονός ότι η ανυπαρξία περαιτέρω βελτίωσης στην είσπραξη άμεσων φόρων μετά το 2000 συνοδεύεται από μία παρόμοια τάση στα συνολικά έσοδα. Είναι σημαντικό επίσης να τονίσουμε ότι στην Ελλάδα καταγράφεται το 16

27 συγκεκριμένο διάστημα ένας πολύ χαμηλός λόγος των άμεσων προς τους έμμεσους φόρους σε σχέση με την ΕΕ-15. Αυτό αντανακλά τα δομικά προβλήματα που χαρακτηρίζουν τους φοροεισπρακτικούς μηχανισμούς και εν γένει τη δομή του φορολογικού συστήματος στη χώρα, το οποίο φαίνεται ιδιαίτερα αδύναμο στην πάταξη της φοροδιαφυγής. Επιπλέον, αν λάβουμε υπόψη ότι το χαμηλό μερίδιο των άμεσων φόρων στους συνολικούς φόρους αποτελεί ένδειξη ελλιπούς προοδευτικότητας του φορολογικού συστήματος, θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι η υπονόμευση της βιωσιμότητας του φορολογικού συστήματος στην Ελλάδα συνδέεται στενά και με την πολιτική επιλογή της ελλιπούς φορολόγησης των υψηλών εισοδημάτων Ο ρόλος του φορολογικού συστήματος και οι αντιδράσεις των φορολογούμενων. Η επιβολή των φόρων λόγω του μονομερούς, υποχρεωτικού και οριστικού χαρακτήρα δημιουργούν αντιδράσεις από την πλευρά των φορολογούμενων: φοροαποφυγή, φοροδιαφυγή, φοροκλοπή, μετακυλήσει των φόρων, μετανάστευση των κεφαλαίων. Οι κυριότερες συνέπειες των παραπάνω φαινομένων, ιδιαίτερα δε της φοροδιαφυγής η οποία έχει ξεκάθαρα παράνομο χαρακτήρα, είναι: Υπονομεύεται κάθε προσπάθειας δημοσιονομικής εξυγίανσης. 17

28 Υποδαυλίζεται η βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομιών. Δημιουργούνται συνθήκες μη υγιούς ανταγωνισμού στην οικονομία. Υποσκάπτετε ο ρόλος του κοινωνικού κράτους. Ροκανίζεται η κοινωνική συνοχή. Θίγονται ζητήματα ισονομίας και ισοπολιτείας. Η διόρθωση του φορολογικού συστήματος είναι το σύνολο των φόρων που ισχύουν σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή καθώς και των διατάξεων κανόνων του φορολογικού δικαίου. Η διόρθωση, η λειτουργιά καθώς και η εσωτερική συνοχή ενός φορολογικού συστήματος, είναι παράγοντες που προσδιορίζουν την έκταση των παραπάνω αντιδράσεων φαινομένων. Μέσω της δομής ενός φορολογικού συστήματος και του μίγματος της φορολογικής πολίτικης που ασκείτε, των φορολογικών μέτρων που λαμβάνονται, μπορεί η πολιτεία να περιορίσει τις παραπάνω ολέθριες συνέπειες του φαινόμενου αυτού. 18

29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΜΕΓΑΛΕΣ ΤΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΩΝ. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ 4.1. Μείωση φοροαπαλλαγών και αφορολόγητου ορίου. Η μείωση του αφορολόγητου και των φοροαπαλλαγών μειώνει σημαντικά το εισόδημα σε χιλιάδες φορολογούμενους. Και τούτο γιατί αφενός το αφορολόγητο όριο των ευρώ, για το 2011 μειώθηκε με το μεσοπρόθεσμο στα ευρώ, και τώρα στις ευρώ, αφετέρου όλες οι φοροαπαλλαγές θα εκπίπτουν πλέον μόνο από το φόρο και το ποσοστό από 20% γίνεται 10%. Έτσι καταργείται εντελώς το άρθρο 8 του Κ.Φ.Ε. που όριζε την έκπτωση δαπανών από το συνολικό εισόδημα του φορολογουμένου. Ειδικότερα, η δαπάνη χωρίς δικαιολογητικά που αφαιρούσαν οι ανάπηροι από το εισόδημα τους, καταργείται και αντί αυτής της απαλλαγής θα έχουν τώρα πρόσθετο αφορολόγητο ποσό ευρώ. Οι νέοι ηλικίας έως και 30 ετών, οι συνταξιούχοι άνω των 65 ετών, καθώς και τα άτομα με εδικές ανάγκες θα έχουν αφορολόγητο ποσό ευρώ. Σημειώνεται ότι το αφορολόγητο των ευρώ, σύμφωνα με την τροπολογία που κατετέθη κατά τη συζήτηση του πολυνομοσχεδίου, θα ισχύει εφόσον το εισόδημα είναι κάτω από ευρώ και με την επιφύλαξη ότι σε κάθε περίπτωση, το καθαρό ποσό δεν μπορεί μετά και τη φορολόγηση να είναι κατώτερο των ευρώ. 19

30 Για παράδειγμα: ένας συνταξιούχος με εισόδημα ευρώ χάνει το αφορολόγητο όριο των ο εν λόγω συνταξιούχος θα έχει αφορολόγητο ευρώ όπως και οι υπόλοιποι φορολογούμενοι και θα πληρώσει φόρο 450 ευρώ. Ένας άλλος συνταξιούχος με εισόδημα ύψους ευρώ θα συνεχίσει να έχει το αφορολόγητο όριο των ευρώ. Και αυτό διότι εάν φορολογηθεί με συντελεστή 10% για το τμήμα του εισοδήματος άνω των ευρώ (δηλαδή τα ευρώ με συντελεστή 10% οδηγούν σε φόρο 440ευρω) <<πέφτουν>> τα καθαρά του εισοδήματα κάτω από τα ευρώ. Καθιερώνεται νέα προοδευτική κλίμακα με δυο λιγότερα κλιμάκια και με ορισμό του αφορολόγητου ορίου τις ευρώ. Περαιτέρω, το αφορολόγητο αυτό ποσό του πρώτου κλιμάκιου αυξάνεται κατά ευρώ για κάθε παιδί από τα δυο πρώτα και κατά ευρώ για κάθε επόμενο. Συνεπώς σε σχέση με το 2010, μειώνεται δραστικά το προσθετό αφορολόγητο ποσό για τους φορολογουμένους που έχουν παιδιά. Συγκεκριμένα με τρία παιδιά και από ευρώ γίνεται ευρώ( ), που σημαίνει ότι για το εισόδημα αυτό ευρώ, ο τριταίος ενώ πέρυσι είχε μηδενικό φόρο, για το 2011 καλείτε να πληρώσει ευρώ. 20

31 Η νέα κλίμακα έχει ως εξής : Κλιμάκιο Φορολογικός Φόρος Σύνολο Σύνολο Εισοδήματος Συντελεστής Κλιμακίου Εισοδήματος Φόρου (ευρώ) % (ευρώ) (ευρώ) (ευρώ) Άνω των Πίνακας 2: Νέα κλίμακα φορολογίας εισοδήματος. Πηγή : 21

32 4.2. Αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης στο εισόδημα των φορολογούμενων με μείωση των ποσοστών στις δαπάνες. Ας δούμε ποιες δαπάνες και με ποια ποσοστά θα ισχύσουν αναδρομικά από : 1. Δαπάνη λόγω αναπηρίας κλπ χωρίς δικαιολογητικά: Πριν αφαιρείτο από το εισόδημα ποσό ευρώ για κάθε πρόσωπο που έχει αναπηρία. Τώρα αυτή η μείωση καταργείται και αντί αυτής της απαλλαγής θα έχουν πρόσθετο αφορολόγητο ποσό ευρώ. 2. Οι εισφορές στα ταμεία ασφάλισης (Ο.Α.Ε.Ε κλπ) Πριν ολόκληρο το ποσό εισφορών αφαιρείτο από το συνολικό εισόδημα για κάθε σύζυγο. Τώρα οι εισφορές θα μειώνουν το φόρο κατά 10%. Προσοχή: η διατύπωση στο αρχικό σχέδιο του πολυνομοσχεδίου, όριζε ανώτατο ποσό μείωσης φόρου τα ευρώ. Με την τροπολογία όμως που κατετέθη κατά τη συζήτηση στη βουλή, δεν μπαίνει πλαφόν μείωσης του φόρου. Θα είναι δηλαδή η μείωση στο φόρο όσο ποσό προκύπτει με υπολογισμό 10% στο σύνολο των ετήσιων εισφορών (πχ 22

33 εισφορές Χ10%= ευρώ. Αυτή θα είναι η μείωση του φόρου που προκύπτει στο φορολογητέο εισόδημα) Ωστόσο αν πέρυσι ο επαγγελματίας είχε ετήσιες εισφορές π.χ ευρώ, η ωφέλεια λόγω του ότι το ποσό μείωνε το φορολογητέο εισόδημα, ήταν ανάλογη με το συντελεστή που αντιστοιχούσε στο κλιμάκιο του φόρου, στην κορυφή του εισοδήματος. Για παράδειγμα στο εισόδημα των ευρώ, αφαιρώντας τις ευρώ είχε ωφέλεια σε φόρο ευρώ. Ενώ τώρα για το 2011 θα έχει μόνο 500 ευρώ (5.000Χ10%). 3. Τόκοι δανείων για αγορά πρώτης κατοικίας: 3α. Που συνάφθηκαν μέχρι Αφαιρείτο το 100% της δαπάνης των τόκων από το εισόδημα. 3β. Τόκοι δανείων που συνάφθηκαν από μέχρι Αφαιρείτο το 100% της δαπάνης για κατοικία μέχρι 120τ.μ. Για πάνω από 120τ.μ. η έκπτωση περιορίζεται στο ποσό των τόκων που αναλογεί στα 120τ.μ. 3γ. Οι τόκοι δανείων που συνάφθηκαν από

34 αφαιρείτο από το φόρο το 20% των τόκων μέχρι ποσού στεγαστικού δανείου ευρώ, με μέγιστο τα 120 τ.μ της κατοικίας. Τώρα για όλες τις παραπάνω κατηγορίες δανείων θα αφαιρείται από το φόρο το 10% των τόκων μέχρι ποσού στεγαστικού δανείου ευρώ, με μέγιστο τα 120 τ.μ της κατοικίας. Προσοχή: αν η σύζυγος έχει εισόδημα και την βαρύνουν προσωπικά τόκοι του δανείου η μείωση γίνεται στο δικό της φόρο. 4. Δαπάνη για αγορά μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων: Αφαιρείτο από το φορολογητέο εισόδημα μέχρι 20% της δαπάνης και μέχρι ευρώ συνολικά κατά φορολογούμενο (αγορά αξίας 15000x20%=3.000 ευρώ). Τώρα η έκπτωση αυτή καταργήθηκε εντελώς. 5. Ιατρικές αμοιβές, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό: Αφαιρείτο από το εισόδημα το συνολικό (100%) ποσό των εξόδων ιατρικής περίθαλψης του φορολογουμένου και των λοιπών προσώπων που τον βαρύνουν. 24

35 Τώρα θα αφαιρείται από το φόρο μόνο το 10% της δαπάνης και η μείωση του φόρου δεν μπορεί να υπερβεί τις ευρώ. 6. Έξοδα νοσοκομειακής περίθαλψης: αφαιρείτο από το φόρο το 20% της δαπάνης με ανώτερη μείωση φόρου ευρώ για κάθε σύζυγο. Τώρα θα αφαιρείται από το φόρο μόνο το 10% της δαπάνης και η μείωση του φόρου δεν μπορεί να υπερβεί τις ευρώ. Σε ποια ιατρικά έξοδα γίνεται η μείωση: - οι αμοιβές σε ιατρούς, όλων των ειδικοτήτων για ιατρικές επισκέψεις και εξετάσεις. - νοσήλια σε κρατικά και ιδιωτικά νοσηλευτήρια και κλινικές καθώς και νοσήλια στο εξωτερικό. - τις αμοιβές νοσοκόμου (αποκλειστική στο νοσοκομείο, κλινική ή στο σπίτι). - για γυαλιά οράσεως, φακούς επαφής, ακουστικά, και αγορά οργάνων του ανθρώπινου σώματος. - για ειδικές δαπάνες περίθαλψης ανάπηρων παιδιών σε σχολείο ή θεραπευτήριο. 25

36 - για περίθαλψη ηλικιωμένων με κινητικές αναπηρίες εκπίπτει το 50% της δαπάνης που καταβάλλεται σε επιχειρήσεις περίθαλψης, - για ιατρικές δαπάνες που αφορούν παιδιά διαζευγμένων γονέων, και αν ακόμα δεν συνοικούν μαζί τους. - δαπάνες για διαρκή ιατρική κάλυψη με συνδρομή. 7. Το αφορολόγητο ποσό για το «χτίσιμο» των αποδείξεων: Πέρυσι (για το 2010) ίσχυσε: Μέχρι ευρώ ετήσιο εισόδημα δεν χρειάσθηκαν αποδείξεις. Μέχρι ευρώ ήταν 10% και για πάνω από ευρώ 30%. Φέτος (για το 2011) θα ισχύσει: Το ποσό των αποδείξεων δαπανών, από το πρώτο ευρώ εισοδήματος ορίζεται σε 25% και για ποσό εισοδήματος μέχρι εξήντα χιλιάδες (60.000) ευρώ. Αν το ποσό υπολείπεται του πιο πάνω ποσού, τότε επί της διαφοράς επιβάλλεται φόρος 10%. 8. Τα ασφάλιστρα ζωής ατυχημάτων κλπ: Αφαιρείτο από το φόρο το 20% της δαπάνης δηλαδή ανώτατο ποσό φόρου 1.200Χ20%=240 ευρώ για τον άγαμο και 2.400Χ20%=480 ευρώ για την οικογένεια αντίστοιχα. 26

37 Τώρα θα αφαιρείται από το φόρο μόνο το 10% της δαπάνης δηλαδή ανώτατο ποσό φόρου 1200Χ10%=120 ευρώ για τον άγαμο και 2400Χ10%=240 ευρώ για την οικογένεια αντίστοιχα. 9.Δωρεές χορηγίες: 9α. Δωρεές χρηματικών ποσών στο Δημόσιο, Δήμους, ιερούς ναούς, Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, τα κρατικά νοσοκομεία κ.λ.π. 9β. Δωρεές ιατρικών μηχανημάτων, ασθενοφόρων κλπ σε νοσοκομεία. Αφαιρείτο από το φόρο το 20% της δαπάνης. 9γ. Δωρεές στα κοινωφελή ιδρύματα, στα σωματεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που παρέχουν υπηρεσίες εκπαίδευσης και χορηγούν υποτροφίες, στα Ν.Π.Δ.Δ, στα Ν.Π.Ι.Δ. τα οποία επιδιώκουν κοινωφελείς σκοπούς. Αφαιρείτο από το φόρο το 20% της δαπάνης 9δ. Δωρεές λόγω χορηγίας προς τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που επιδιώκουν σκοπούς πολιτιστικούς. Αφαιρείτο από το φόρο το 20% της δαπάνης Τώρα για όλες τις παραπάνω κατηγορίες θα αφαιρείται από το φόρο το 10% της αξίας της δωρεάς. 27

38 9ε. Πολιτιστικές χορηγίες του νόμου 3525/2007 σε πολιτιστικά Ν.Π.Ι.Δ. (μη κερδοσκοπικά): Ειδικά οι χορηγίες αυτές εξακολουθούν να εκπίπτουν εξ ολοκλήρου μέχρι 10% από το φορολογητέο εισόδημα του φορολογουμένου ή τα ακαθάριστα εισοδήματα της επιχείρησης που προσέφεραν τη χορηγία. 9στ. Δωρεές χρηματικών ποσών σε αθλητικά σωματεία: Καταργήθηκε από και δεν ισχύει η μείωση του φόρου λόγω δωρεών και χορηγιών σε αθλητικά σωματεία. 10.Το ενοίκιο για κύρια κατοικία καθώς και των παιδιών που σπουδάζουν. Αφαιρείτο από το φόρο το 20% του ενοικίου με περιορισμό του ενοικίου στα ευρώ. Δηλαδή φορο-ωφέλεια: x 20% = 240 ευρώ. Τώρα θα αφαιρείται από το φόρο μόνο το 10% της δαπάνης του ενοικίου, η οποία όμως δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό των ευρώ. δηλαδή ανώτατο ποσό φόρου 1.000Χ10%=100 ευρώ. Παράδειγμα: ενοίκιο οικογένειας ευρώ και παιδιού που σπουδάζει ευρώ. 28

39 Ο υπολογισμός της μείωσης γίνεται τώρα ως εξής: περιορισμός της δαπάνης ευρώ και ευρώ αντίστοιχα. Το ποσό (οροφή) είναι x 10% = 100 και x 10% =100 ευρώ. Δηλαδή σύνολο (τώρα ) 200 ευρώ, ενώ πριν ήταν 480 ευρώ. Προσοχή: Αν δεν γραφεί ο Α.Φ.Μ. του ιδιοκτήτη δεν θα αναγνωρισθεί η έκπτωση. 11. Τα φροντιστήρια μαθημάτων: Αφαιρείτο από το φόρο το 20% της δαπάνης για κάθε παιδί, που τον βαρύνει ή για τον κάθε σύζυγο, με περιορισμό της δαπάνης στα ευρώ. Δηλαδή φορο-ωφέλεια: x 20% = 240 ευρώ, για κάθε παιδί ή κάθε σύζυγο. Τώρα θα αφαιρείται από το φόρο μόνο το 10% της δαπάνης, η οποία όμως δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό των ευρώ. δηλαδή ανώτατο ποσό φόρου 1.000Χ10%=100 ευρώ. για κάθε παιδί ή κάθε σύζυγο. 12. Δαπάνη για φυσικό αέριο, ηλιακούς θερμοσίφωνες, κλιματισμό με ηλιακή ενέργεια, θερμομόνωση κλπ.: Αφαιρείτο από το φόρο το 10% της δαπάνης και μέχρι ποσό δαπάνης. Δηλαδή ανώτερο ποσό (οροφή) φορομείωσης, είναι 600 ευρώ (6.000Χ10%=600 ευρώ). 29

40 Τώρα θα αφαιρείται από το φόρο μόνο το 10% της δαπάνης, η οποία όμως δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό των ευρώ. δηλαδή ανώτατο ποσό φόρου 3.000Χ10%=300 ευρώ. Παράδειγμα: για δαπάνη π.χ ευρώ, έχουμε 5.000Χ10%=500, και επειδή είναι πάνω από τα 300 ευρώ, η έκπτωση θα περιορισθεί στα 300 ευρώ. 13. Αμοιβές δικηγόρων: Αφαιρείτο από το φόρο το 20% της δαπάνης και μέχρι ανώτατο ποσό αμοιβών το10% του εισοδήματος Τώρα η έκπτωση αυτή καταργήθηκε εντελώς. 14. Το ποσό της διατροφής που καταβάλλεται λόγω διαζυγίου: Αφαιρείτο από το φόρο το 20% του ποσού της διατροφής και η μείωση του φόρου δεν μπορούσε να υπερβεί τις ευρώ. Τώρα θα αφαιρείται από το φόρο μόνο το 10% της δαπάνης, και η μείωση του φόρου δεν θα μπορεί να υπερβεί τα ευρώ. Δηλαδή ανώτατο ποσό δαπάνης ευρώ (15.000Χ10%)=1.500 ευρώ. 30

41 15. Κάτοικος παραμεθορίων περιοχών που είναι μισθωτός ή συνταξιούχος (στην περίπτωση συζύγων αρκεί ο ένας να έχει αυτές τις προϋποθέσεις). Εξακολουθεί να ισχύει η διάταξη και να αφαιρείται δηλαδή 60 ευρώ για κάθε παιδί κατά την εκκαθάριση του φόρου από την μηχανογράφηση. 16. Δήλωση ηλεκτρονικά μέσω INTERNET. Πριν: ίσχυε μείωση 1,5% επί του συν. φόρου με ανώτερο ποσό 118. Τώρα: η μείωση αυτή καταργήθηκε. 17. Μείωση του οφειλόμενου φόρου όταν καταβάλλεται εφάπαξ. Εξακολουθεί να ισχύει η διάταξη και να αφαιρείται ως έκπτωση 1,5% στον οφειλόμενο φόρο όταν καταβάλλεται εφάπαξ. 4.3.Αύξηση των αντικειμενικών δαπανών για τα εισοδήματα του Με τις διατάξεις του Ν. 3986/2011 επήλθαν σημαντικές αλλαγές στο άρθρο 16 του Κ.Φ.Ε. με αποτέλεσμα την μεγάλη αύξηση στις αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες διαβίωσης. Αν λάβουμε υπόψη και τις αλλαγές στον τρόπο και το ύψος φορολογίας των εισοδημάτων 31

42 των φυσικών προσώπων με τον πρόσφατο Ν. 4024/2011 η επιβάρυνση των φορολογουμένων είναι δυσβάσταχτη. Στο παρόν άρθρο θα αναλύσουμε τις αλλαγές που προέκυψαν στις αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες διαβίωσης και οδήγησαν σε κατακόρυφη αύξησή τους Ποιους αφορούν οι αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες διαβίωσης. Οι αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες διαβίωσης αφορούν μόνο τα φυσικά πρόσωπα και όχι τις εταιρείες και τα λοιπά νομικά πρόσωπα. Τα φυσικά πρόσωπα εμπίπτουν στις διατάξεις της φορολογικής νομοθεσίας περί προσδιορισμού του εισοδήματος με βάση τις αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες ακόμη και αν δεν δηλώνουν φορολογητέο εισόδημα αλλά διατηρούν συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία ή αγοράζουν τέτοια. Επίσης, δεν εξετάζεται αν τα φυσικά πρόσωπα είναι ενήλικα ή ανήλικα, αλλοδαπά ή ημεδαπά, αρκεί όταν πρόκειται για αλλοδαπά φυσικά πρόσωπα, αυτά να έχουν την διαμονή ή την κατοικία τους στην Ελλάδα. Με τις αντικειμενικές δαπάνες, προσδιορίζεται η δαπάνη διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων του φορολογούμενου, της συζύγου και των προσώπων που (κατά την φορολογία εισοδήματος) συνοικούν μαζί τους και τους βαρύνουν, και συγκρίνεται με τα δηλωθέντα 32

43 εισοδήματα για τον προσδιορισμό της φορολογητέας βάσης και την επιβολή του φόρου Ποιες είναι οι αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες διαβίωσης. Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις του άρθρου 16, όπως τροποποιήθηκαν με το Ν. 3986/2011 και ισχύουν για εισοδήματα που αποκτήθηκαν και δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν από 1/1/2011 και μετά, για τον προσδιορισμό του αντικειμενικού εισοδήματος με βάση τη συνολική ετήσια δαπάνη του φορολογούμενου, της συζύγου του και των προσώπων που συνοικούν και τους βαρύνουν λαμβάνονται υπόψη οι εξής δαπάνες: α) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, με βάση τα τετραγωνικά μέτρα της ιδιοκατοικούμενης ή μισθωμένης ή της δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας, καθώς και των βοηθητικών χώρων αυτών. β) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, που εκτιμάται με βάση τα τετραγωνικά μέτρα μιας ή περισσοτέρων ιδιοκατοικούμενων ή μισθωμένων δευτερευουσών κατοικιών, καθώς και των βοηθητικών χώρων αυτών. γ) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης. δ) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη που καταβάλλεται για ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης. 33

44 ε) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη που καταβάλλεται για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό. στ) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη με βάση σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, κυριότητας ή κατοχής του φορολογουμένου, της συζύγου του ή των προσώπων που τους βαρύνουν. ζ) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη για αεροσκάφη, ελικόπτερα και ανεμόπτερα κυριότητας ή κατοχής του φορολογουμένου, της συζύγου του ή των προσώπων που συνοικούν μαζί τους και τους βαρύνουν. η) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, εξωτερικής δεξαμενής κολύμβησης που προκύπτει για τον κύριο ή κάτοχο αυτής. θ) Η ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη του φορολογουμένου ορίζεται σε τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ προκειμένου για τον άγαμο και σε πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση. Να επισημάνουμε ότι, οι ετήσιες αντικειμενικές δαπάνες που υπολογίζονται σύμφωνα με το άρθρο 16 προκειμένου για συνταξιούχους οι οποίοι έχουν υπερβεί το 65ο έτος της ηλικίας τους εφαρμόζονται μειωμένες κατά ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) των όσων προκύπτουν σύμφωνα με τις προηγούμενες διατάξεις. 34

45 Αυξήσεις αντικειμενικών δαπανών και υπηρεσιών. Με τις νέες διατάξεις επήλθαν σημαντικές μεταβολές στον τρόπο υπολογισμού των αντικειμενικών δαπανών και υπηρεσιών προκαλώντας μεγάλες αυξήσεις. Αναλυτικά οι αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες που αυξάνονται είναι οι εξής: Μεταβολές στη Φ.Ε. με τον Ν.3986/2011 Προηγούμενο καθεστώς α) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, με βάση τα τετραγωνικά μέτρα της ιδιοκατοικούμενης ή μισθωμένης ή της δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας ορίζεται κλιμακωτά, για τα ογδόντα (80) πρώτα τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων αυτής, με σαράντα (40) ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, μέχρι και 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 30 ευρώ ανά τ.μ. για τα επόμενα από ογδόντα ένα (81) μέχρι και εκατόν είκοσι (120) τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων αυτής, με εξήντα πέντε (65) ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 50 ευρώ ανά τ.μ. για τα επόμενα από εκατόν είκοσι ένα (121) μέχρι και 35

46 διακόσια (200) τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων αυτής, με εκατόν δέκα (110) ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 80 ευρώ ανά τ.μ. για τα διακόσια ένα (201) έως τριακόσια (300) τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων αυτής, με διακόσια (200) ευρώ το τετραγωνικό μέτρο και για τα πλέον των τριακοσίων (300) τετραγωνικών μέτρων κύριων χώρων αυτής, με τετρακόσια (400) ευρώ το τετραγωνικό μέτρο. από 201 τ.μ. μέχρι και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 150 ευρώ ανά τ.μ. Για τον υπολογισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης των βοηθητικών χώρων της κύριας κατοικίας ορίζεται ποσό σαράντα (40) ευρώ το τετραγωνικό μέτρο. από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, 300 ευρώ ανά τ.μ. Για τον υπολογισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης των βοηθητικών χώρων της κύριας κατοικίας ορίζεται ποσό τριάντα (30) ευρώ το τετραγωνικό μέτρο. β) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, που εκτιμάται με βάση τα τετραγωνικά μέτρα μιας ή β) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, που εκτιμάται με βάση τα τετραγωνικά μέτρα μιας ή 36

47 περισσοτέρων ιδιοκατοικούμενων ή μισθωμένων δευτερευουσών κατοικιών, καθώς και των βοηθητικών χώρων αυτών, ορίζεται στο ένα δεύτερο (1/2) της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης όπως αυτή ορίζεται στην περίπτωση α. Δηλαδή, μέχρι και 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 20 ευρώ ανά τ.μ. από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 32,5 ευρώ ανά τ.μ. από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 55 ευρώ ανά τ.μ. από 201 τ.μ. μέχρι και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 100 ευρώ ανά τ.μ. από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, 200ευρώ ανά τ.μ. περισσοτέρων ιδιοκατοικούμενων ή μισθωμένων δευτερευουσών κατοικιών, καθώς και των βοηθητικών χώρων αυτών, ορίζεται στο ένα δεύτερο (1/2) της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης όπως αυτή ορίζεται στην περίπτωση α. Δηλαδή, μέχρι και 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 15 ευρώ ανά τ.μ. από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 25 ευρώ ανά τ.μ. από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 40 ευρώ ανά τ.μ. από 201 τ.μ. μέχρι και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 75 ευρώ ανά τ.μ. από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, 150 ευρώ ανά τ.μ. γ) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη γ) Η ετήσια αντικειμενική 37

48 επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, ορίζεται ως εξής: Για τα αυτοκίνητα αα) μέχρι κ.ε. σε ευρώ ββ) από μέχρι προστίθενται600,00 ευρώ ανά 100 κ.ε. γγ) από μέχρι προστίθενται900,00 ευρώ ανά 100 κ.ε. δδ) από και άνω προστίθενται 1.200,00 ευρώ ανά 100 κ.ε. Ο υπολογισμός της μείωσης του ποσού αντικειμενικής δαπάνης από κάθε αυτοκίνητο ανάλογα με την παλαιότητά του εξακολουθεί να είναι ίδιος. δαπάνη επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, ορίζεται ως εξής: Για τα αυτοκίνητα αα) μέχρι σε 3.000,00 ευρώ ββ) από μέχρι προστίθενται300,00 ευρώ ανά 100 κ.ε. γγ) από μέχρι προστίθενται500,00 ευρώ ανά 100 κ.ε. δδ) από και άνω προστίθενται700,00 ευρώ ανά 100 κ.ε. δ) Σε ότι αφορά τα σκάφη αναψυχής, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσής τους, ορίζεται ως εξής: δ) Σε ότι αφορά τα σκάφη αναψυχής, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσής τους, ορίζεται ως εξής: αα) για μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου, ταχύπλοα και μη, ολικού μήκους μέχρι πέντε (5) μέτρα, στο ποσό των τεσσάρων χιλιάδων (4.000) ευρώ, αα) Προκειμένου για μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου (χωρίς χώρο ενδιαίτησης), ταχύπλοα και μη, ολικού μήκους μέχρι 5 μέτρα, στο ποσό 38

49 των τριών χιλιάδων ευρώ(3.000). ενώ για τα πάνω από πέντε (5) μέτρα το πόσο αυτό αυξάνεται κατά δύο χιλιάδες(2.000) ευρώ το μέτρο. ββ) για ιστιοφόρα ή μηχανοκίνητα ή μικτά σκάφη με χώρο ενδιαίτησης, ολικού μήκους μέχρι και επτά (7) μέτρα, δώδεκα χιλιάδες (12.000) ευρώ, ενώ για τα πάνω από 5 μέτρα ορίζεται στο ποσό των τεσσάρων χιλιάδων ευρώ(4.000). ββ) Προκειμένου για μηχανοκίνητα ή μικτά σκάφη με χώρους ενδιαίτησης, ολικού μήκους μέχρι και επτά (7) μέτρα, στο ποσό των οχτώ χιλιάδων ευρώ (8.000). πάνω από επτά (7) και μέχρι δέκα (10) μέτρα προστίθενται τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους, πάνω από δέκα (10) και μέχρι δώδεκα (12) μέτρα προστίθενται επτά χιλιάδες πεντακόσια (7.500) ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους, πάνω από επτά (7) και μέχρι δέκα (10) μέτρα προστίθενται δύο χιλιάδες ευρώ(2.000) για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. πάνω από δέκα (10) και μέχρι δώδεκα (12) μέτρα, προστίθενται πέντε χιλιάδες ευρώ (5.000) ανά επιπλέον μέτρο μήκους. πάνω από δώδεκα (12) και μέχρι δεκαπέντε (15) μέτρα δεκαπέντε χιλιάδες(15.000) ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους, πάνω από δεκαπέντε (15) και μέχρι δεκαοκτώ (18) μέτρα είκοσι δύο χιλιάδες πεντακόσια (22.500) πάνω από δώδεκα (12) μέτρων και μέχρι δεκαπέντε (15) μέτρα, προστίθενται δέκα χιλιάδες ευρώ (10.000) για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. πάνω από δεκαπέντε (15) μέτρων και μέχρι δεκαοκτώ 39

50 ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους, πάνω από δεκαοκτώ (18) και μέχρι είκοσι δύο (22) μέτρα τριάντα χιλιάδες(30.000) ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους και πάνω από είκοσι δύο (22) μέτρα προστίθενται πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους. Οι μειώσεις του ποσού αντικειμενικής δαπάνης λόγω παλαιότητας ή τύπου (ιστιοφόρα, πλοία αναψυχής που έχουν κατασκευασθεί ή κατασκευάζονται στην Ελλάδα εξ ολοκλήρου από ξύλο) κάθε σκάφους εξακολουθούν να είναι ίδιες. (18) μέτρα, προστίθενται δεκαπέντε χιλιάδες ευρώ (15.000) για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. πάνω από δεκαοκτώ (18) και μέχρι είκοσι δύο (22) μέτρα, προστίθενται είκοσι χιλιάδες ευρώ (20.000) για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. πάνω από είκοσι δύο (22) μέτρα, προστίθενται τριάντα πέντε χιλιάδες ευρώ (35.000) για κάθε επιπλέον μέτρο μήκους. ε) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, δεξαμενής κολύμβησης που προκύπτει για τον κύριο ή κάτοχο αυτής, ορίζεται, ανάλογα με την επιφάνειά της, ανά κλίμακα, ως ακολούθως: ε) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη δεξαμενής κολύμβησης που προκύπτει για τον κύριο ή κάτοχο αυτής, εκτιμάται με βάση το ύψος των ετήσιων εξόδων συντήρησης και χρήσης και ορίζεται ανάλογα με την επιφάνειά της, ανά κλίμακα, ως ακολούθως: 40

51 α) Για εξωτερική δεξαμενή κολύμβησης Μέχρι και 60 τ.μ. σε εκατόν εξήντα (160) ευρώ το τ.μ. Πάνω από 60 τ.μ. σε τριακόσια είκοσι (320) ευρώ το τ.μ. α) Για εξωτερική δεξαμενή κολύμβησης Μέχρι και 60 τ.μ. σε εκατό (100) ευρώ το τ.μ. Πάνω από 60 τ.μ. σε διακόσια (200)ευρώ το τ.μ. β) Για εσωτερική δεξαμενή κολύμβησης Προκειμένου για εσωτερική δεξαμενή κολύμβησης τα παραπάνω ποσά διπλασιάζονται, ήτοι: Μέχρι και 60 τ.μ. σε τριακόσια είκοσι(320) ευρώ το τ.μ. Πάνω από 60 τ.μ. σε εξακόσια (600)ευρώ το τ.μ. β) Για εσωτερική δεξαμενή κολύμβησης Προκειμένου για εσωτερική δεξαμενή κολύμβησης τα παραπάνω ποσά διπλασιάζονται, ήτοι: Μέχρι και 60 τ.μ. σε εκατό (200) ευρώ το τ.μ. Πάνω από 60 τ.μ. σε διακόσια (400)ευρώ το τ.μ. Πίνακας 3: Αύξηση αντικειμενικών δαπανών Πηγή: reviews.in.gr 41

52 Σημείωση: Οι παρακάτω αντικειμενικές δαπάνες δεν έχουν μεταβληθεί για τη φορολογία των εισοδημάτων του 2011 και ισχύουν ως είχαν. Αναλυτικότερα, οι περιπτώσεις αυτές είναι: - Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη που καταβάλλεται για ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης, με εξαίρεση τα εσπερινά γυμνάσια και λύκεια, καθώς και τα ειδικά σχολεία ατόμων με ειδικές ανάγκες, όπως προκύπτει από τις σχετικές αποδείξεις παροχής υπηρεσιών. - Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη που καταβάλλεται για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό, η οποία ορίζεται στο εκάστοτε κατώτατο όριο αμοιβών όπως αυτό προσδιορίζεται από τις ισχύουσες διατάξεις για την αντίστοιχη κατηγορία εργαζομένων. Η διάταξη αυτή δεν εφαρμόζεται όταν ο φορολογούμενος απασχολεί έναν μόνο οικιακό βοηθό ή όταν ο ίδιος ή πρόσωπο που συνοικεί με αυτόν και τον βαρύνει έχει αναπηρία εξήντα επτά τοις εκατό και πάνω (67%) από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία ή είναι ηλικίας άνω των εξήντα πέντε (65) ετών και απασχολεί ένα νοσοκόμο. - Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη για αεροσκάφη, ελικόπτερα και ανεμόπτερα κυριότητας ή κατοχής του φορολογουμένου, της συζύγου του ή των προσώπων που συνοικούν μαζί τους και τους βαρύνουν. - Η ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη του φορολογουμένου ορίζεται σε τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ προκειμένου για τον άγαμο και 42

53 σε πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση. 4.4.Παράδειγμα (οι επιπτώσεις σε ένα μέσο νοικοκυριό). Στο παράδειγμα που ακολουθεί μπορούμε να δούμε τις επιπτώσεις σε ένα μέσο νοικοκυριό με δύο παιδιά. Παράδειγμα: για Μισθωτό με δύο παιδιά και ετήσιο εισόδημα ευρώ. Έχει τις εξής δαπάνες: - ασφάλιστρα ζωής ευρώ - ιατρικά έξοδα ευρώ - φροντιστήρια παιδιού ευρώ - τόκοι δανείου α κατοικιας ευρώ - Αποδείξεις ευρώ Ας δούμε τις επιπτώσεις : 43

54 Φορολογική επιβάρυνση (2010) Φορολογική επιβάρυνση (2011) Εισόδημα Μείον ιατρικά έξοδα Φορολογείται για Αντίστοιχος φόρος Μείωση φόρου για ασφάλιστρα ζωής Μείωση φόρου για φροντιστήρια παιδιού Μείωση φόρου για τόκους ά κατοικίας Μείωση φόρου αποδείξεων Μείωση ιατρικών δαπανών Τελική επιβάρυνση φόρου Άρα μείωση εισοδήματος ευρώ Δηλαδή 250 ευρώ τον μήνα Πίνακας 4: Παράδειγμα δαπανών Πηγή : 44

55 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Γενικά περί της φορολογικής πολιτικής των επιχειρήσεων. Η φορολογική πολιτική αποτελεί πρωταρχικό παράγοντα για μία υγιή επιχειρηματικότητα, για ένα δίκαιο κοινωνικό κράτος, για μία ανταγωνιστική εθνική οικονομία. Από τη μία, συγκεντρώνει έσοδα που αξιοποιούνται στη συγκρότηση υποδομών, αλλά και σε κοινωνικές παροχές. Από την άλλη, αποτελεί ένα βασικό εργαλείο για την προσέλκυση επενδύσεων, για πιο ανταγωνιστικές υπηρεσίες και προϊόντα, για ισχυρή και βιώσιμη ανάπτυξη. Σήμερα η φορολογική πολιτική που ακολουθητέε διακρίνεται για το βαθύτατα αντιαναπτυξιακό της χαρακτήρα. Υπάρχει μια έντονη φορολογική επιδρομή κατά των επιχειρήσεων καθώς και καθυστερήσεις πληρωμών των οφειλών του Δημοσίου προς αυτές. Τα στοιχειά φορολόγησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων δείχνουν ότι αθροιστικά από άμεσους και έμμεσους τακτικούς ετήσιους φόρους αλλά και από αναδρομικές και έκτακτες εισφορές προκύπτει μια επιβάρυνση που κυμαίνεται από 48% έως 53%, ενώ στην ευρωπαϊκή ένωση η φορολογία δεν ξεπερνά το 33%. Αξίζει να επισημάνουμε ότι σε περίπτωση οφειλής του κράτους προς την επιχείρηση δεν υπάρχει δυνατότητα συμψηφισμού μεταξύ φορολογικών αξιώσεων του δημοσίου και των επιχειρήσεων για ποσά πάνω των

56 5.2. Οι αλλαγές του φορολογικού συστήματος για τις εταιρείες. 1. Άλλαξε ριζικά ο τρόπος φορολόγησης των μερισμάτων στις Α.Ε., Ε.Π.Ε., ΔΗΜΟΣΙΕΣ, ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ & ΚΟΙΝΟΤ. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ κ.λπ. (άρθρου του Κ.Φ.Ε.). Προβλέπονται σε βάρος του νομικού προσώπου για τα καθαρά του κέρδη δύο φόροι: α) Ένας φόρος που επιβάλλεται στα κέρδη που διανέμονται με συντελεστή 40% (αμοιβές και ποσοστά στα μέλη Δ.Σ., μερίσματα, προμερίσματα κ.λπ.) β) Ένας φόρος στα αδιανέμητα κέρδη: I. Με συντελεστή 24% για το II. Με συντελεστή 20% για το III. Με συντελεστή 22% για το IV. Με συντελεστή 21% για το V. Με συντελεστή 20% για το 2014 και μετά. Με την καταβολή του φόρου 40% στα διανεμόμενα (μερίσματα, προμερίσματα, αμοιβές και ποσοστά σε μέλη Δ.Σ. κ.λπ.), δεν εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση του δικαιούχου φυσικού προσώπου, αφού το ποσό αυτό φορολογείται στην κλίμακα με τις γενικές διατάξεις συμψηφιζομένου του φόρου 40% με βάση την πιστωτική βεβαίωση που λαμβάνει από την εταιρεία. Αντίθετα αν δικαιούχος είναι νομικό πρόσωπο, επέρχεται εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσής του. Στα διανεμόμενα μερίσματα, προμερίσματα, αμοιβές και ποσοστά μελών Δ.Σ. κ.λπ. των πιο πάνω 46

57 εταιρειών, ουδεμία παρακράτηση φόρου ενεργείται ως φορολογούμενα τα εισοδήματα αυτά στο όνομα του νομικού προσώπου. Ουσιαστικά ο φορολογικός συντελεστής για τα διανεμόμενα κέρδη αυξάνεται σε 40% από 31,60% που ήταν νομοθετημένος και ίσχυε μέχρι σήμερα (24% φόρος νομικού προσώπου και 10% παρακράτηση). Με την αύξηση αυτή του φορολογικού συντελεστή σε επίπεδο νομικού προσώπου δεν έχει εφαρμογή η διάταξη του άρθρου 11 του Ν. 2578/1998 και η Οδηγία 123/2003 της Ε.Ε. για τη φορολόγηση μητρικών - θυγατρικών (κατά την οποία οι ημεδαπές εταιρείες δεν προβαίνουν σε παρακράτηση φόρου επί των κερδών που διανέμουν προς εταιρείες άλλων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των οποίων είναι θυγατρικές με τις προϋποθέσεις που απαιτούσε το συγκεκριμένο άρθρο), αφού ουδεμία παρακράτηση πλέον ενεργείται στα μερίσματα, μετά την τροποποίηση του άρθρου 54 του Ν. 2238/94. Αν στα καθαρά κέρδη ημεδαπής ανώνυμης εταιρείας Α.Ε. ή Ε.Π.Ε. κ.λπ. περιλαμβάνονται και μερίσματα ή κέρδη από τη συμμετοχή της σε άλλη ημεδαπή Α.Ε. ή Ε.Π.Ε. για τα οποία έχει καταβληθεί φόρος στα διανεμόμενα κέρδη, σε περίπτωση διανομής κερδών από τον φόρο που υποχρεούται να καταβάλλει, αφαιρείται το μέρος του φόρου που έχει καταβληθεί και αναλογεί στα διανεμόμενα κέρδη τα οποία προέρχονται από τις πιο πάνω συμμετοχές. Τα παραπάνω έχουν εφαρμογή και για κέρδη παρελθουσών χρήσεων που διανέμονται ή κεφαλαιοποιούνται από 01/01/