Τόμος 1 - Τεύχος 10 ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ-ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ

Transcript

1 Τόμος 1 - Τεύχος Ιουνίου 2011 ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ-ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ Οικονομικό δελτίο Σημεία Ιδιαίτερου Ενδιαφέροντος Δηλώσεις Martin Kotthaus, εκπροσώπου του γερμανικού Υπουργείου Οικονομικών, στο BLOOMBERG ( ) Δηλώσεις Μαρία Φέκτερ υπουργού Οικονομικών της Αυστρίας, σε τηλ/μα του ΑΡΑ ( ) Δηλώσεις Othmar Κaras, επικεφαλής των ευρωβουλευτών του Λαϊκού Κόμματος (ÖVP), στην εβδομαδιαία οικονομική επιθεώρηση FORMAT ( ) Περιεχόμενα τεύχους: Τα Κύρια Θέματα της Ελληνικής Οικονομίας στα Διεθνή ΜΜΕ Επίδραση της Ελληνικής Οικονομικής Κρίσης στη Διαμόρφωση της «Ατζέντας» της Προεδρίας της ΕΕ από την Πολωνία Περί συμμετοχής ιδιωτών σε βοήθεια της Ελληνικής Οικονομίας Σχέδιο τύπου Brady - Πρωτοβουλία της Βιέννης Σχετικά με την εκταμίευση της πέμπτης δόσης Νέο Σχέδιο Βοήθειας προς την Ελλάδα Νέες υποβαθμίσεις της Ελληνικής Οικονομίας Σύντομες Ειδήσεις Οικονομικού Ενδιαφέροντος Πρωτοβουλίες Οικονομικής Διπλωματίας ΤΑ ΚΥΡΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΑ ΔΙΕΘΝΗ ΜΜΕ - Οι διαπραγματεύσεις για ένα νέο σχέδιο διάσωσης της Ελλάδας, το ποσό που θα αφορά, η ανάγκη συμμετοχής των ιδιωτών και τα επιπρόσθετα μέτρα λιτότητας που θα πρέπει να λάβει η Ελλάδα - Τα σενάρια περί μη καταβολής της πέμπτης δόσης από την πλευρά του ΔΝΤ, λόγω αδυναμίας εκπλήρωσης των ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ «ΑΤΖΕΝΤΑΣ» ΤΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΩΝΙΑ H εφημερίδα Dziennik Gazeta Prawna, με τίτλο «Οι Έλληνες θα γράψουν τις προτεραιότητες της Προεδρίας» ( ), δημοσιεύει άρθρο της Anna Gielewska για τις προτεραιότητες της πολωνικής Προεδρίας στην ΕΕ, όπως παρουσιάστηκαν από τον πολωνό Π/Θ, Donald Tusk. Σύμφωνα με τον πολωνό Π/Θ, η πολωνική Προεδρία μπορεί να επηρεαστεί κυρίως από την ελληνική κρίση και τη μεταναστευτική πολιτική. Οι προτεραιότητες της πολωνικής κυβέρνησης για την Προεδρία, όπως έχουν ανακοινωθεί, είναι οι εξής: 1. Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ως πηγή ανάπτυξης ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς (συμπεριλαμβανομένης και της ηλεκτρονικής αγοράς), βελτίωση της κατάστασης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, ολοκλήρωση των εργασιών για τη δημιουργία συστήματος ευρεσιτεχνίας συζήτηση για την κατάρτιση νέου μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης στον νέο πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ ανάπτυξη της πολιτικής συνοχής της ΕΕ 2. Ασφαλής Ευρώπη ασφάλεια στους τομείς των τροφίμων, της ενέργειας, της άμυνας θεμελίωση της εξωτερικής ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ συμφωνηθέντων στόχων από την ελληνική κυβέρνηση - Συνάντηση Ομπάμα - Μέρκελ στην Ουάσιγκτον και δηλώσεις στήριξης για την Ελλάδα - Η νέα υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από τους οίκους αξιολόγησης Moody s και Standard & Poor s, καθώς και από τον κινεζικό οίκο Dagong Global Credit Rating Co, παρά τις συζητήσεις που πραγματοποιούνται για περαιτέρω βοήθεια της Ελλάδας - Η επισήμανση της ανάγκης άμεσης υλοποίησης του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων, ύψους 50 δισ. ευρώ, που έχει εξαγγείλει η ελληνική κυβέρνηση και οι συζητήσεις για πώληση επιπρόσθετου ποσοστού 10% του ΟΤΕ στην Deutsche Telekom ενίσχυση της οικονομικής διαχείρισης εντός της ΕΕ, ενίσχυση των ενεργειών για τη βελτίωση των ρυθμίσεων και της εποπτείας επί των οικονομικών αγορών μεταρρύθμιση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής ολοκλήρωση των εργασιών για την αλλαγή του Κανονισμού που διέπει τη λειτουργία του Frontex ενίσχυση των στρατιωτικών και των πολιτικών δυνατοτήτων της ΕΕ 3. Ευρώπη που ευνοείται από την εξωστρέφεια οικοδόμηση ζωνών ελεύθερου εμπορίου με τα κράτη της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, πρόοδος στις διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία και τη Μολδαβία ενίσχυση της δημοκρατικών αλλαγών των χωρών της Νοτίου Γειτονίας υπογραφή ενταξιακής συνθήκης με την Κροατία συνέχιση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία και την Ισλανδία ενίσχυση των φιλοδοξιών των χωρών των δυτικών Βαλκανίων νέο πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ρωσίας, για την προώθηση της Εταιρικής Σχέσης για τον Εκσυγχρονισμό.

2 Οικονομικό δελτίο ΠΕΡΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΙΔΙΩΤΩΝ ΣΕ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Στο πλαίσιο των ευρύτερων συζητήσεων αναφορικά με τη μορφή που θα λάβει η νέα βοήθεια προς την Ελλάδα και στον απόηχο της νέας υποβάθμισης της ελληνικής οικονομίας από τους οίκους Moody s και Standard & Poor s, σημαντική μερίδα του Τύπου προβαίνει σε αναλύσεις για το τι θα σημαίνει η συμμετοχή των ιδιωτών στην προσπάθεια αντιμετώπισης της ελληνικής κρίσης. Με τον τίτλο «Ελλάδα: οι ιδιώτες πιστωτές καλούνται σε βοήθεια από την ΕΕ», ανταπόκριση της Claire Gallen στην ε/φ LE FIGARO ( ) σημειώνει ότι η Ελλάδα «ασφυκτιά» από ένα υπέρογκο χρέος στο 150% του ΑΕΠ και δεν θα μπορέσει να επανέλθει στις χρηματαγορές το Παρά τις αντιδράσεις που προκαλεί η ιδέα μίας επιμήκυνσης σε Γερμανία και Ολλανδία, οι Ευρωπαίοι γνωρίζουν καλά ότι δεν μπορούν να κάνουν διαφορετικά. Η μορφή που θα έχει αυτή η νέα βοήθεια αρχίζει να διαφαίνεται. Σύμφωνα με τον Lorenzo Bini Smaghi, μέλος του ΔΣ της ΕΚΤ, το ύψος της βοήθειας θα κυμαίνεται μεταξύ 60 και 70 δισ. και θα δοθεί με αντάλλαγμα νέες προσπάθειες από την ελληνική πλευρά, που αποτιμώνται σε 25 με 30 δισ.. Σε αυτή την προσπάθεια θα προστεθεί ένα νέο πακέτο βοήθειας ύψους 30 δισ. ευρώ από το ΔΝΤ (10 δισ.) και τους Ευρωπαίους (20 δισ.). Τρίτο μέρος του σχεδίου, το «πιο νεωτεριστικό» όπως σχολιάζεται, αποτελεί η εμπλοκή των τραπεζών που έχουν στην κατοχή τους ελληνικά ομόλογα. Το σκέλος αυτό αφορά στο αντάλλαγμα που έθεσε ως προϋπόθεση το Βερολίνο. «Είναι σημαντικό ο ιδιωτικός τομέας να αναλάβει τις ευθύνες του» δήλωσε εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, ενώ αντίστοιχα και ο Γάλλος πρόεδρος είχε ταχθεί υπέρ της ιδέας οι ιδιώτες πιστωτές να επωμιστούν ένα τμήμα του φορτίου. Το δημοσίευμα εξηγεί ότι η διαδικασία που θα ακολουθηθεί είναι εκείνη της «πρωτοβουλίας της Βιέννης» και παραθέτει σχετική δήλωση του Eπιτρόπου Rehn ότι η βασική ιδέα συνίσταται στο ότι οι τράπεζες θα διατηρήσουν την έκθεσή τους οικειοθελώς. Αντίστοιχα, στην ε/φ Le Quotidien ( ) δημοσιεύεται άρθρο με τίτλο «Οι ιδιώτες προς βοήθεια της Ελλάδας» και υπότιτλο «Οι ιδιώτες κάτοχοι ελληνικών τίτλων θα κληθούν να επαναγοράσουν νέα ελληνικά ομόλογα». Όπως αναφέρεται, μεταξύ άλλων, οι ιδιώτες πιστωτές της Ελλάδας θα μπορούσαν να κληθούν να συνεισφέρουν στο νέο σχέδιο διάσωσης της χώρας, επαναγοράζοντας ελληνικούς τίτλους, όταν λήξουν οι τίτλοι τους οποίους κατέχουν. Σύμφωνα με ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή, ο στόχος είναι να φτάσουμε μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής της 23ης και 24ης Ιουνίου σε συμφωνία διάσωσης της Ελλάδας, η οποία θα περιλαμβάνει «ένα νέο πρόγραμμα δανείων μακράς διάρκειας». Ως αντάλλαγμα, η Ελλάδα θα πρέπει να παρουσιάσει ένα ενισχυμένο σχέδιο εξυγίανσης των δημοσίων οικονομικών με έμφαση στην επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων και στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Παράλληλα γίνονται συζητήσεις για μια φόρμουλα κατά την οποία οι ιδιώτες πιστωτές θα διατηρήσουν την έκθεσή τους στο ελληνικό χρέος. Η λύση αυτή θα αφορά όσο το δυνατόν περισσότερους επενδυτές και όχι μόνο τις τράπεζες, ενώ θα έχει ως στόχο την αποφυγή της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, που σε τελική ανάλυση θα ήταν πολύ πιο δαπανηρή για τις τράπεζες. Στο ίδιο πλαίσιο, ο Richard Werly στην ε/φ Le Temps ( ) γράφει για τις συζητήσεις που διεξάγονται στην Ευρώπη για τη συμμετοχή ιδιωτών πιστωτών στο νέο πακέτο βοηθείας της ΕΕ προς την Ελλάδα. Το άρθρο ξεκινάει με το μήνυμα του πρώην πρόεδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζακ Ντελορ, στο πρόσφατο συνέδριο των ευρωπαϊκών συνδικάτων που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα την 20ή Μαΐου, σύμφωνα με το οποίο οι τράπεζες έκαναν υπερβολικές ενέργειες στην Ελλάδα και η ευθύνη τους δεν μπορεί να αγνοηθεί. Η εμπλοκή των τραπεζών θα συνίσταται στην ανταλλαγή παλαιών ομολόγων που λήγουν σύντομα με νέα μεγαλύτερης διάρκειας, τριών, πέντε και επτά ετών και συνολικής αξίας 30 δισ. ευρώ. Για ορισμένους, η επιλογή αυτή (που ονομάζεται reprofiling) συμφέρει τις τράπεζες περισσότερο από μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, ενώ θα μπορούν επίσης να εμπλακούν και στο πρόγραμμα μαζικών ιδιωτικοποιήσεων στην Ελλάδα, ύψους 50 δισ. ευρώ. Όσον αφορά στο σχέδιο νέου ελληνικού bailout με τη συμμετοχή ιδιωτών - επενδυτών, η WALL STREET JOURNAL ( ) αναφέρει ότι οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι φαίνεται ότι έχουν συμφωνήσει στη συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών στη νέα ελληνική διάσωση και προσθέτει ότι μία τέτοια απόφαση θα μπορούσε να προκαλέσει την πρώτη χρεοκοπία στην ευρωζώνη, αλλά και τη σφοδρή αντίδραση της ΕΚΤ - η οποία αναμένεται να διαδραματίσει ένα «ρόλο - κλειδί» στο πρόγραμμα - καθώς και πολλών ευρωπαίων πολιτικών, δεδομένου ότι το ενδεχόμενο νέας ελληνικής διάσωσης συναντά σφοδρές αντιδράσεις «Εάν ο δημόσιος τομέας, συμπεριλαμβανομένων και των φορολογούμενων, αποφασίσει να δώσει στην Ελλάδα περισσότερο χρόνο, τότε νομίζω ότι είναι προφανής και η συμμετοχή των ιδιωτών σε κάτι τέτοιο» Δηλώσεις Martin Kotthaus, εκπροσώπου του γερμανικού Υπουργείου Οικονομικών, στο BLOOMBERG ( ) «...η Ελλάδα προκαλεί ανησυχία σε κάθε τραπεζίτη και πολιτικό... η πίεση προς την Ελλάδα θα πρέπει να παραμείνει έντονη, ώστε να συνεχισθούν οι προσπάθειες για εξοικονόμηση χρημάτων... η χώρα δεν θα πρέπει να αφεθεί στο χάος... η ΕΕ θα πρέπει από την άλλη πλευρά να προωθήσει την ανάπτυξη στην Ελλάδα, γιατί μόνο έτσι το χρέος θα είναι βιώσιμο το κούρεμα του ελληνικού χρέους θα ήταν η τελευταία λύση, καθώς πριν από αυτό υπάρχουν τα δισεκατομμύρια που θα προκύψουν από τις ιδιωτικοποιήσεις» Συνέντευξη Theodor Weimer, επικεφαλής της Hypo-Vereinbank, στην ε/φ Handelsblatt ( ) «Με την πρωτοβουλία της Βιέννης, η Αυστρία έχει δείξει ποια μορφή μπορεί να πάρει η συμμετοχή των τραπεζών θα πρέπει να εξεταστεί πώς μπορεί νομικά να διαμορφωθεί η συμμετοχή τους στη βοήθεια για την Ελλάδα. Δεν μπορούμε να αφήσουμε στις τράπεζες το κέρδος και να επιβαρύνουμε τους φορολογουμένους με τις απώλειες μια οικειοθελής παράταση της αποπληρωμής των δανείων δεν θα πρέπει να αξιολογηθεί ως χρεοκοπία ή στάση πληρωμών. Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε δυσκολίες στην ΕΚΤ, καθώς μια τέτοια αξιολόγηση θα προκαλούσε άμεσα αναταραχή στις αγορές. Γι αυτό είναι απαραίτητος ένας προσεκτικός χειρισμός, ώστε οι χρηματαγορές να μπορούν να αντιληφθούν τις πολιτικές αποφάσεις. Αν η συμμετοχή των πιστωτών είναι οικειοθελής, θα είναι πολύ δύσκολο να αξιολογηθεί από τους διεθνείς οίκους ως χρεοκοπία. Η βοήθεια του ιδιωτικού τομέα θα αποφορτίσει τα άλλα κράτη, ενώ θα ωφελήσει την ανάπτυξη και τις προσπάθειες που καταβάλλει η Ελλάδα» Δηλώσεις Μαρία Φέκτερ Υπουργού Οικονομικών της Αυστρίας, σε τηλ/μα του ΑΡΑ ( ) Σελίδα 2

3 Τόμος 1 - Τεύχος 10 στη Γερμανία και τις άλλες εύρωστες οικονομικά χώρες. Η ΕΚΤ, που είναι ανεξάρτητη από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, θα είναι σίγουρα το «μεγάλο εμπόδιο», δεδομένου ότι αντιτίθεται σθεναρά σε οποιοδήποτε ενδεχόμενο ζημίας στις τράπεζες και στους άλλους πιστωτές, φοβούμενη ότι οι ζημίες στους κατόχους ελληνικού χρέους θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια τραπεζική κρίση, ενώ για να έχει αποτέλεσμα η ανταλλαγή του χρέους θα πρέπει οι ιδιώτες δανειστές να πειστούν να αποδεχτούν τους νέους όρους, αναφέρει ειδικότερα η WSJ. Σε σχόλιο στην ε/φ Hamburger Abendblatt, με τίτλο «Οι ιδιώτες πιστωτές πρέπει να βοηθήσουν» ( ), επισημαίνεται ότι είναι σαφές ότι, χωρίς την παραίτηση των ιδιωτών πιστωτών τουλάχιστον από μέρος των απαιτήσεών τους έναντι της Ελλάδας, η Ευρώπη δεν θα μπορέσει να θέσει υπό έλεγχο την ελληνική κρίση. Πολύ δύσκολα θα φέρουν το βάρος οι φορολογούμενοι. Καλό είναι ωστόσο, πολιτική και οικονομία να βρουν από κοινού μια διέξοδο από την κρίση. Μονομερείς ενέργειες απλώς θα ενέτειναν την κρίση στην ευρωζώνη. Στην ε/φ Financieele Dagblad δημοσίευμα με τίτλο «Ο De Jager βάζει το μαχαίρι στον λαιμό των επενδυτών σε ό,τι αφορά τη βοήθεια προς την Ελλάδα» ( ), αναφέρεται σε επιστολή που απέστηλε ο Ολλανδός Υπουργός Οικονομικών στη Βουλή, στην οποία τόνισε ότι, για να δοθεί νέα ολλανδική βοήθεια προς την Ελλάδα, η θυσία από την πλευρά των επενδυτών είναι αναπόφευκτη. Η πιθανότητα χορήγησης πρόσθετων δανείων θα είναι δυνατή, μόνο αν ο ιδιωτικός τομέας «συνδράμει σημαντικά» στη νέα βοήθεια, δεχόμενος να επιμηκύνει τον χρόνο αποπληρωμής του ελληνικού χρέους. Τέλος, σε σχετικό ρεπορτάζ της WALL STREET JOURNAL EUROPE με τίτλο «Moody s says Greek debt rollover would be a default» ( ) επισημαίνεται ότι βάσει εκτιμήσεων του οίκου αξιολόγησης Moody s είναι πιθανό να εκληφθεί ως χρεοκοπία η μετακύλιση του ελληνικού χρέους που προβάλλεται ως μια εναλλακτική για τη συμμετοχή των ιδιωτών σε νέα βοήθεια προς την Ελλάδα. Το ζήτημα έγκειται στο κατά πόσο στην πραγματικότητα εθελοντική θα είναι αυτή η μετακύλιση. Όπως δήλωσε ο Oosterveld, επικεφαλής του οίκου, «είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πως με τις υπάρχουσες συνθήκες γίνεται λόγος για εθελοντική μετακύλιση», υπογραμμίζοντας επίσης ότι πιθανό να αποτελούσε και «πιστωτικό γεγονός». Ο Oosterveld ξεκαθάρισε επίσης ότι οποιαδήποτε προσπάθεια πίεσης του ιδιωτικού τομέα προς τη συμμετοχή του σε μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους θα είχε μεγαλύτερες συνέπειες, υπονοώντας έναν ευρύτερο κίνδυνο χρεοκοπίας. ΣΧΕΔΙΟ ΤΥΠΟΥ «BRADY» «ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΒΙΕΝΝΗΣ» Αναφορές στα σενάρια περί ομολόγων τύπου «Brady» και στην «πρωτοβουλία της Βιέννης» γίνονται στα διεθνή ΜΜΕ. Σε ανάλυση για τις πιθανές λύσεις στην ελληνική κρίση χρέους, η ε/φ DIE ZEIT ( ) τοποθετεί τα δύο σενάρια, μεταξύ άλλων, στις προτεινόμενες λύσεις για να αποφευχθεί η χρεοκοπία και επεξηγεί τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της εκάστοτε επιλογής. Συγκεκριμένα, επισημαίνει τα εξής: Πιθανότητα 1 η : Νέα δάνεια. Υποστηρίζεται έντονα ως λύση από την ΕΚΤ, καθώς θεωρείται ότι η Ελλάδα, μέσω μεταρρυθμίσεων και ιδιωτικοποιήσεων, θα μπορεί να εξυπηρετεί τις υποχρεώσεις της. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με τη δυνατότητα της Ελλάδας να αποπληρώσει τα δάνεια που έχει λάβει. Η διαρκής ενίσχυσή της είναι σε πολιτικό επίπεδο ανέφικτη στη Γερμανία. Πιθανότητα 2 η : Ομόλογα τύπου Brady. Προκρίθηκε ως λύση τη δεκαετία του 1980 σε κράτη της Λατινικής Αμερικής και αφορά στην ανταλλαγή των ομολόγων με ομόλογα μικρότερης αξίας, για την είσπραξη όμως της οποίας θα υπάρξουν επαρκείς εγγυήσεις. Αυτή η λύση προκρίνεται κυρίως από το ΔΝΤ. Τα μειονεκτήματα είναι ποικίλα. Υποστηρίζεται ότι η ελληνική περίπτωση είναι τελείως διαφορετική, καθώς σημαντικό μέρος των ελληνικών ομολόγων βρίσκεται στα χέρια ελληνικών τραπεζών, με σαφείς κινδύνους για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Επιπλέον, η Ελλάδα στερείται της δυνατότητας υποτίμησης του νομίσματός της, στοιχείο που ήταν καθοριστικό για την επιτυχία των ομολόγων τύπου «Brady». Επιπλέον, υπάρχουν και αντιρρήσεις πολιτικού χαρακτήρα, καθώς η εισαγωγή ομολόγων τύπου «Brady» θα θεωρηθεί ως προάγγελος του ευρωομολόγου, για το οποίο εκφράζονται και στη Γερμανία εντονότατες αντιρρήσεις. Πιθανότητα 3 η : Η επονομαζόμενη «πρωτοβουλία της Βιέννης». Πρόκειται για λύση που εφαρμόστηκε το 2009 σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπου οι αλλοδαπές τράπεζες παρέμειναν και συνέχισαν τις δραστηριότητές τους παρά την όξυνση της οικονομικής κρίσης. Το μειονέκτημα της λύσης αυτής, η οποία προωθείται κυρίως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι ότι τα οικονομικά περιθώρια που μπορούν να κερδηθούν είναι πολύ περιορισμένα. Ο αρθρογράφος Schieritz εκτιμά ότι ο συμβιβασμός, θα περιλαμβάνει νέα οικονομική βοήθεια προς την Ελλάδα (που θα χρησιμοποιηθεί, μεταξύ άλλων, για την ενίσχυση του τραπεζικού συστήματος) με μεγαλύτερες εγγυήσεις από μέρους της για μεταρρυθμίσεις και ιδιωτικοποιήσεις. Επιπλέον, θα επιμηκυνθεί ο χρόνος αποπληρωμής των ελληνικών ομολόγων, ενώ η ΕΚΤ θα αναλάβει την υποχρέωση να εξακολουθεί να τα αποδέχεται ως εγγυήσεις. Δεν πρόκειται για ιδανική λύση, ωστόσο θα προσφέρει σε όλους τους εμπλεκόμενους το αίσθημα του νικητή, προϋπόθεση απαραίτητη ώστε να διασωθεί τελικά η ελληνική οικονομία. Σελίδα 3

4 Τόμος 1 - Τεύχος 10 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΤΑΜΙΕΥΣΗ ΤΗΣ ΠΕΜΠΤΗΣ ΔΟΣΗΣ Εκτενής ήταν η ενασχόληση με σενάρια περί μη εκταμίευσης, λόγω μη πλήρωσης των όρων, αλλά και ανησυχίες για εμπλοκή στην εκταμίευση της πέμπτης δόσης από την πλευρά του ΔΝΤ. Το Focus online ( ) σημειώνει σχετικά ότι ο έλεγχος αυτή τη φορά από την τρόικα δεν μοιάζει με τους προηγούμενους. Πρόκειται για 12 δισ. που πρέπει να μπουν στα ελληνικά ταμεία. Όμως, από ό,τι φαίνεται η χώρα δεν πληροί τους όρους που έχουν τεθεί για την καταβολή της δόσης. Τις φήμες που κυκλοφορούσαν τις περασμένες ημέρες ήρθε να τις επιβεβαιώσει ο γερμανός υπουργός Οικονομικών, Wolfgang Schäuble, και πριν από αυτόν οι Juncker και Rhen. Ειδικά στο θέμα των ιδιωτικοποιήσεων, η Ελλάδα δεν προχώρησε όσο αναμενόταν. Μη τήρηση συμφωνιών σημαίνει μη καταβολή πιστώσεων με συνέπεια τη χρεοκοπία, σενάριο που απεύχονται οι ευρωπαίοι ηγέτες από την αρχή της ελληνικής κρίσης. Αλλά και εδώ τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά, επειδή το ΔΝΤ ενδέχεται να αρνηθεί τη συνεισφορά του των 3,3 δισ. λόγω της πιθανής αδυναμίας της χώρας να αναχρηματοδοτήσει το χρέος της το 2012 από τις αγορές. Η αυστριακή ε/φ Der Standard ( ) δημοσιεύει στις ηλεκτρονικές της σελίδες αντίστοιχη πρακτορειακή είδηση με τίτλο «Το ΔΝΤ δεν θα συμμετάσχει στην επόμενη δόση για την Ελλάδα», η οποία αναφέρεται στα περί μη συμμετοχής του ΔΝΤ στην επόμενη δόση του δανείου προς την Ελλάδα, καθώς οι ελεγκτές της τρόικας διαπίστωσαν ότι η χώρα δεν είναι σε θέση να αναχρηματοδοτηθεί μέσα στους επόμενους 12 μήνες. Η ανακοίνωση της τρόικας στην οποία γίνεται λόγος για «σημαντική πρόοδο» από την ελληνική πλευρά και σημειώνεται ότι η ε- πόμενη δόση θα καταβληθεί «πιθανότατα στις αρχές Ιουλίου», αναπαράχθηκε και σχολιάστηκε ευρέως, με έμφαση στην εξασφάλιση της δόσης αλλά και στη διαφαινόμενη (και συναρτημένη) νέα βοήθεια. Η γερμανική ε/φ Passauer Neue Presse σε σχόλιο του Christoph Slangen ( ) σημειώνει χαρακτηριστικά ότι «οι Έλληνες μπορούν να αναπνεύσουν». Η επόμενη δόση των 12 δισ. θα εκταμιευθεί, προκειμένου να αποτραπεί η χρεοκοπία. Αυτό που συνάγεται είναι ότι η απόφαση της τρόικας να δώσει θετικό έλεγχο στην Ελλάδα για τις επιδόσεις της δεν ήταν εύκολη. Υπάρχουν πολλά που ακόμη δεν έχουν γίνει. Οι αναγκαίες ιδιωτικοποιήσεις δεν έχουν ξεκινήσει. Έτσι, η θετική ψήφος μπορεί να αιτιολογηθεί ότι δόθηκε, επειδή η τρόικα έκανε ότι δεν είδε. Διακοπή των δανείων και χρεοκοπία της χώρας δεν ωφελούν τους γερμανούς αποταμιευτές, τις γερμανικές τράπεζες, όπως επίσης τους ευρωπαίους εταίρους και την ΕΚΤ που κατέχει ελληνικά ομόλογα. Οι Financial Times, από την πλευρά τους, σε ρεπορτάζ με τίτλο «Greece expects to receive next bail-out tranch» ( ), ερμηνεύουν την απόφαση για εκταμίευση της πέμπτης δόσης του δανείου ως το πλέον ξεκάθαρο βήμα ότι οι δανειστές της Ελλάδας είναι κοντά στην επίτευξη συμφωνίας για τη χορήγηση και νέου δανείου προς την Ελλάδα. Η δέσμευσή τους πάντως για τη χορήγηση και των νέων κεφαλαίων δείχνει την απόφασή τους να προχωρήσουν με το νέο δάνειο, ύψους περίπου 60 δισ., υπογραμμίζει η βρετανική εφημερίδα και συμπληρώνει ότι η απόφαση αυτή απαλλάσσει την Αθήνα από την πίεση με την οποία έχει βρεθεί αντιμέτωπη τον τελευταίο καιρό και στρέφει εκ νέου την προσοχή στην ΕΚΤ και μια ομάδα χωρών δανειστών, υπό την καθοδήγηση της Γερμανίας, θα πρέπει πλέον να καταρτίσουν τις λεπτομέρειες ενός νέου προγράμματος διάσωσης. Σελίδα 4

5 Οικονομικό δελτίο Σελίδα 5 ΝΕΟ ΣΧΕΔΙΟ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Αρκετά δημοσιεύματα του διεθνούς τύπου αφιερώθηκαν στις διαπραγματεύσεις για ένα νέο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα, επικεντρώνοντας στα σημεία διαφωνιών (ιδίως μεταξύ Γερμανίας και ΕΚΤ) και στα πιθανά σενάρια επίλυσής τους. Σε εκτενές πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ με τίτλο «Europe wrestles with solutions for Greek debt crisis» στην ε/φ WALL STREET JOURNAL EUROPE ( ), οι Charles Forelle και David Enrich επισημαίνουν πως από τη μία πλευρά η Γερμανία, αλλά και άλλες ισχυρές οικονομίες της ευρωζώνης, επιθυμούν τη συμμετοχή των ιδιωτών σε νέο bailout για την Ελλάδα, ενώ η ΕΚΤ και με τη στήριξη της Γαλλίας δεν συναινεί σε κάτι που θα μπορούσε να καταλήξει σε ελληνική χρεοκοπία ή σε απώλειες για τις τράπεζες που είναι εκτεθειμένες στο ελληνικό χρέος. Το ρεπορτάζ επισημαίνει πως οτιδήποτε ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των Γερμανών πολύ πιθανό να εκληφθεί ως χρεοκοπία από τους οίκους αξιολόγησης και προφανώς θα έχει και κάποιες επιπτώσεις στις τράπεζες που έχουν στη διάθεσή τους ελληνικά ομόλογα. Ως προς αυτό και ο επικεφαλής της Fitch, David Riley, εκτιμά πως «είναι δύσκολο να προβλεφθούν οι προϋποθέσεις που μπορεί να ελαφρύνουν το ελληνικό χρέος - με συμμετοχή των ιδιωτών - χωρίς αυτό να θεωρηθεί ουσιαστικά χρεοκοπία». Αναλύοντας περαιτέρω τις δύο θέσεις, της Γερμανίας και της ΕΚΤ, η WSJ σημειώνει τα υπέρ και τα κατά από ενδεχόμενη εφαρμογή τους για το ελληνικό πρόβλημα. Οι Γερμανοί επιθυμούν την εθελοντική ανταλλαγή ελληνικών ομολόγων που σημαίνει ότι οι ομολογιούχοι, των οποίων οι τίτλοι λήγουν, θα α- νταλλάξουν τα ομόλογά τους με νέα, με ίδιους όρους και με λήξη μετά από μερικά χρόνια. Αυτή η επιλογή μειώνει την άμεση ανάγκη ενίσχυσης της ελληνικής οικονομίας με νέα κεφάλαια, όμως ενδέχεται να θεωρηθεί ως χρεοκοπία από τους οίκους αξιολόγησης. Η δεύτερη επιλογή, που υποστηρίζει η ΕΚΤ, κάνει λόγο για εθελοντική επαναγορά ελληνικών ομολόγων, των οποίων οι κάτοχοι εξαργυρώνουν μεν τα κεφάλαιά τους, αλλά συμφωνούν να δανείσουν ξανά στην Ελλάδα. Αναλυτές εκτιμούν ότι αυτή η εναλλακτική δεν ισοδυναμεί με χρεοκοπία και δεν πρόκειται να επιφέρει απώλειες για τις τράπεζες. Ωστόσο, δεν συμβάλει στη μείωση της οικονομικής βοήθειας από την ευρωζώνη προς την Ελλάδα και ενδέχεται πολύ λίγοι από τους ομολογιούχους να επενδύσουν ξανά σε ελληνικά ομόλογα. Σχετικές είναι και οι αναφορές στην επιστολή του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας, Wolgang Schauble, προς του υπουργούς οικονομικών της ευρωζώνης, με την οποία ζητά ως προϋπόθεση για την παροχή της γερμανικής στήριξης την ουσιώδη συμβολή από την πλευρά των κατόχων ελληνικών ομολόγων. Η ε/φ FINANCIAL TIMES σε πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ με τίτλο «Berlin seeks 7 year Greek debt extension» ( ) επισημαίνει ότι η γερμανική κυβέρνηση ζητά από την Ελλάδα να προσφέρει σε όλους τους κατόχους ελληνικών ομολόγων τη δυνατότητα επιμήκυνσης έως και 7 χρόνια, όρο που θέτει ως προϋπόθεση για την παροχή μεγαλύτερης οικονομικής βοήθειας από το Βερολίνο. Οι FT σχολιάζουν την επιστολή λέγοντας ότι στόχος της είναι να ασκήσει πίεση στην ΕΚΤ, η οποία ανθίσταται στο ενδεχόμενο επιμήκυνσης του χρόνου ωρίμανσης του ελληνικού χρέους, διότι ανησυχεί ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επιφέρει μια χρεοκοπία κατά τους οίκους διεθνούς αξιολόγησης ή ένα πιστωτικό γεγονός που θα προκαλούσε την ενεργοποίηση των ασφαλίστρων έναντι χρεοκοπίας (CDS). Το Βερολίνο συμπληρώνουν έχει επί μακρόν διατυπώσει επιφυλάξεις για τα επιχειρήματα της ΕΚΤ, υποστηρίζοντας ότι η ΕΚΤ (ο μεγαλύτερος κάτοχος ελληνικών ομολόγων) ανησυχεί περισσότερο για τον ισολογισμό και την εικόνα της, παρά για τους κινδύνους για το οικονομικό σύστημα, ενώ παράλληλα έχει εκφράσει την ανησυχία της ότι μια ελληνική χρεοκοπία (ή ένα πιστωτικό γεγονός) θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξάπλωση του φαινομένου (contagion). Εκτενείς είναι οι αναφορές και στη συνάντηση Παπανδρέου-Γιούνκερ και τη διαφαινόμενη συμφωνία. Στο πρωτοσέλιδο της LE FIGARO, με τίτλο «60 δισ. επιπλέον για να διασωθεί η Ελλάδα» (4.6.11), επισημαίνεται ότι οι Ευρωπαίοι συμφώνησαν επί ενός σχεδίου διάσωσης που θα δοθεί στην Ελλάδα «με αντάλλαγμα αυστηρούς όρους», όπως δήλωσε χθες ο επικεφαλής του eurogroup, Jean-Claude Juncker. Μεταξύ 60 και 65 δισ. ευρώ είναι το νέο σχέδιο βοήθειας, στο οποίο θα συμμετέχουν η ευρωζώνη, το ΔΝΤ και ο τραπεζικός τομέας, ο οποίος καλείται να επιμηκύνει τα δάνεια προς την Ελλάδα για να αποφευχθεί η χρεοκοπία ενός κράτους στους κόλπους της ευρωζώνης. Στις αυστηρές προϋποθέσεις για την παροχή νέας βοήθειας εστιάζει η ε/φ LE SOIR ( ) σε πρωτοσέλιδο άρθρο του Dominique Berns, με τίτλο «Βοήθεια και αυξημένη λιτότητα για την Ελλάδα» και υπότιτλο «η ΕΕ θα προσφέρει και δεύτερο σωσίβιο, ύψους 60 δισ. ευρώ, η Αθήνα θα μπει υπό επιτήρηση», αναφέρει ότι παρά τα 110 δισ. ευρώ που χορηγήθηκαν πριν από ένα χρόνο, η Ελλάδα δεν τα βγάζει πέρα. Το πρόγραμμα βοήθειας δεν εμπόδισε τη φυγή των επενδυτών και η Αθήνα δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τις προθεσμίες του χρέους της, που θα φτάσει το 157% του ΑΕΠ. Με τη νέα συμφωνία ανάμεσα στην ΕΕ, τις χώρες της ευρωζώνης και το ΔΝΤ, προκειμένου να χορηγηθεί στην Ελλάδα νέα βοήθεια ύψους 60 δισ. ευρώ, αναμένεται να καλυφθούν οι ανάγκες της χώρας έως το Ο Πρόεδρος του eurogroup, J.C. Junker, διευκρίνισε ότι αυτό το δεύτερο σχέδιο διάσωσης θα συνοδευτεί από «πολύ αυστηρές προϋποθέσεις». Η ελληνική κυβέρνηση έδειξε εξαρχής την καλή της θέληση, παρουσιάζοντας πρόγραμμα λιτότητας, ύψους 6,4 δισ. ευρώ για το 2011 και 22 δισ., έως το Οι ιδιωτικοποιήσεις θα επιταχυνθούν επίσης και θα περιλαμβάνουν σιδηροδρόμους, λιμάνια, αεροδρόμια, τράπεζες, ηλεκτρικό ρεύμα, αυτοκινητόδρομους, τηλεπικοινωνίες. Τριάντα περίπου επιχειρήσεις θα ιδιωτικοποιηθούν έως τα τέλη του Στόχος είναι να συγκεντρωθούν 50 δισ. ευρώ. Με το νέο αυτό «οξυγόνο», η Αθήνα αισθάνεται λίγο πιο άνετα, παίρνει μια ανάσα. Συνεχίζει όμως να αμφιβάλλει κανείς για το πόσο η ελληνική εξίσωση θα μπορέσει εύκολα να λυθεί.

6 Τόμος 1 - Τεύχος 10 ΝΕΕΣ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Αντιμέτωπη με δύο νέες υποβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης Moody s και Standard & Poor s, αντίστοιχα, βρέθηκε η ελληνική οικονομία το πρώτο 15νθήμερο του Ιουνίου. Συγκεκριμένα, σε ρεπορτάζ στην ιστοσελίδα του πρώτου δημόσιου τηλεοπτικού δικτύου ARD (tagesschau.de) ( ), με τίτλο «Ο οίκος αξιολόγησης Moody s υποβαθμίζει ξανά την Ελλάδα», επισημαίνεται ότι ο οίκος αξιολόγησης Moody s μείωσε τον βαθμό πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας κατά τρία επίπεδα από το «Β1» στο «Caa1». Αιτία είναι ο αυξανόμενος κίνδυνος να μην μπορέσει η Ελλάδα να θέσει υπό τον έλεγχό της το πρόβλημα του χρέους της χωρίς αναδιάρθρωση, όπως αναφέρεται. Ο οίκος αξιολόγησης αιτιολόγησε την υποβάθμιση και με τις υψηλής αβεβαιότητας προοπτικές ανάπτυξης και την αποτυχία των στόχων των δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων της χώρας. Με τον βαθμό «Caa1» η Ελλάδα αξιολογείται, τοποθετούμενη σε ένα εξαιρετικά κερδοσκοπικό επίπεδο - επτά επίπεδα κάτω στη βαθμίδα των «σκουπιδιών». Επιπλέον, η Moody s σημείωσε αρνητικές προοπτικές για την Ελλάδα, πράγμα που υπονοεί ενδεχόμενες υποβαθμίσεις στο εγγύς μέλλον. Η Ελλάδα, από την πλευρά της, ανακοίνωσε ότι η μείωση της πιστοληπτικής ικανότητας από τον οίκο αξιολόγησης δεν λαμβάνει υπόψη τις προσπάθειες της κυβέρνησης να εκπληρώσει τους στόχους που θέτει η ΕΕ και να επιταχύνει τις ιδιωτικοποιήσεις. Βασιζόμενος σε ανάλογο σκεπτικό, ο οίκος αξιολόγησης Standard &Poor s, όπως αναφέρει η εφημερίδα L ECHO ( ), μείωσε την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας, από «Β» σε «CCC». Η Standard & Poor s θεωρεί ότι ο κίνδυνος στάσης πληρωμών της Ελλάδας, κατά τους επόμενους δώδεκα μήνες, αυξήθηκε ακόμη περισσότερο. Γι αυτό, η συγκεκριμένη υποβάθμιση συνοδεύεται από αρνητική προοπτική. Η S&P υπογραμμίζει, παρά ταύτα, ότι θα μπορούσε να σταθεροποιήσει την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας στο «CCC», εάν η ευρωζώνη έβρισκε μια λύση που να μην αντιστοιχεί σε στάση πληρωμών, σύμφωνα με τα κριτήριά της, ακόμη και αν θα παρέμενε ο κίνδυνος αναδιάρθρωσης του χρέους έως το Στην S&P, το «CCC» αντιστοιχεί στη 18η πιο αρνητική αξιολόγηση, σε κλίμακα 22 βαθμίδων, καθώς 4 βαθμίδες πιο κάτω βρίσκεται το «D». Η βαθμίδα αυτή σημαίνει ότι ο οφειλέτης βρίσκεται σε κατάσταση στάσης πληρωμών. Αντίστοιχη είδηση καταγράφεται -ενδεικτικά- και στην ε/φ La Voix ( ), αλλά και στο κινεζικό πρακτορείο ειδήσεων Xinhua ( ). Σε πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ της ε/φ FINANCIAL TIMES ( ) υπογραμμίζεται ότι η Ελλάδα είναι πλέον η χώρα με τη χαμηλότερη αξιολόγηση στον κόσμο, πίσω από το Εκουαδόρ, την Τζαμάϊκα, το Πακιστάν και τη Γρενάδα. Η κίνηση αυτή από τον διεθνή οίκο αξιολόγησης S&P έρχεται την ώρα που προκύπτουν προβλήματα αναφορικά με το δεύτερο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας. Η συμφωνία, που αγγίζει τα 172 δισ. ευρώ, δεν προχωρά λόγω της διαφωνίας κυρίως ανάμεσα στη Γερμανία και την ΕΚΤ για το αν θα πρέπει να γίνει αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, ενδεχόμενο στο οποίο αντιτίθεται σφοδρά η ΕΚΤ. Σε υποβάθμιση, όμως, της ελληνικής οικονομίας προχώρησε και ο κινεζικός οίκος αξιολόγησης Dagong Global Credit Rating Co, από τη βαθμίδα ΒΒ στην βαθμίδα CCC, ως αποτέλεσμα της αδυναμίας της ελληνικής κυβέρνησης να αποπληρώσει τα χρέη της και εξαιτίας της αυξημένης πιθανότητας χρεοκοπίας. Όπως αναφέρει το σχετικό ρεπορτάζ της WALL STREET JOURNAL, με τίτλο «Chinese ratings agency cuts Greece sovereign credit rating» ( ), σε ανακοίνωσή του ο οίκος επεσήμανε ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν θα καταφέρει να αποπληρώσει ορισμένα από τα χρέη της που λήγουν στο μακροπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο διάστημα. Παρόλο που η ΕΕ και το ΔΝΤ ενδέχεται να συμφωνήσουν σε ένα νέο πρόγραμμα βοήθειας, η πιθανότητα της χρεοκοπίας δεν μπορεί να αποκλειστεί. Τέλος, το ρεπορτάζ αναφέρεται και στις δηλώσεις πρώην στελέχους της Τράπεζας της Κίνας, ο οποίος τόνισε ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί η αγορά ελληνικού χρέους από την Κίνα, καθώς κάτι τέτοιο αποτελεί στρατηγικό συμφέρον για τη χώρα. Σημαντική μερίδα του Τύπου αναφέρθηκε, επίσης, και στην υποβάθμιση της κυπριακής οικονομίας από τον οίκο Fitch Ratings, ως αποτέλεσμα της κατάστασης της ελληνικής οικονομίας. Χαρακτηριστικά, η δημοφιλής οικονομική ιστοσελίδα της νότιας Κίνας TENCENT ( finance.qq.com/) ( ) αναφέρεται στην απόφαση του οίκου αξιολόγησης να υποβαθμίσει κατά τρεις βαθμίδες την πιστοληπτική ικανότητα της Κύπρου, εξαιτίας της ευρείας κατοχής ελληνικών τίτλων από τις τράπεζες της χώρας και να μην αποκλείσει ταυτόχρονα το ενδεχόμενο περαιτέρω υποβάθμισης. Στo άρθρο παρατίθενται και δηλώσεις στελεχών της Fitch Ratings με τις ο- ποίες αιτιολογείται η απόφαση, καθώς η υποβάθμιση αντανακλά τη σοβαρότητα της κρίσης στη γειτονική Ελλάδα και τον κίνδυνο που αντιπροσωπεύει για το κυπριακό τραπεζικό σύστημα, το οποίο είναι δυσανάλογα μεγάλο (9πλάσιο) σε σχέση με το ΑΕΠ της χώρας. «Σε ευρωπαϊκό επίπεδο επικρατεί προβληματισμός ως προς τους οίκους αξιολόγησης και τους χειρισμούς τους εν μέσω της κρίσης χρέους προτείνω τη σύσταση ενός ιδιωτικού, ευρωπαϊκού οίκου αξιολόγησης, ως αντίβαρου στους τρεις μεγάλους διεθνείς οίκους» Δηλώσεις Othmar Κaras, επικεφαλής των ευρωβουλευτών του Λαϊκού Κόμματος (ÖVP), στην εβδομαδιαία οικονομική επιθεώρηση FORMAT ( ) «...οι οίκοι αξιολόγησης απλά λένε τα πράγματα με το όνομά τους... δεν ευθύνονται οι οίκοι για τις κακές ειδήσεις, αλλά οι ίδιες οι κυβερνήσεις» Δηλώσεις Torsten Hinrichs, επικεφαλής του οίκου Standard & Poor s στη Γερμανία, στην εβδομαδιαία οικονομική επιθεώρηση FORMAT ( ) Σελίδα 6

7 Οικονομικό δελτίο ΣΥΝΤΟΜΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ Σε ανάλυση της Astrid Schuch που δημοσιεύεται στη Wirtschaftsblatt,με τίτλο «Η Ιταλία δεν έχει πρόβλημα όσο η Ελλάδα αποφεύγει τη χρεοκοπία» ( ), επισημαίνεται ότι το οικονομικό μέλλον της Ιταλίας εξαρτάται και από τις εξελίξεις στην ελληνική οικονομία, καθώς, όπως εξηγεί στην ε/φ ο Ronald Plasser, στέλεχος της επενδυτικής εταιρείας Schelhammer & Schattera, θα πρέπει να καθυστερήσει όσο το δυνατόν περισσότερο μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, προκειμένου να αποφευχθεί το «ντόμινο» στις άλλες χώρες. Για την Ιταλία, αλλά και για την Ισπανία έχει σημασία να διατηρηθούν οι ευνοϊκοί όροι αναχρηματοδότησης του χρέους τους στις αγορές και το ΔΝΤ να προβεί σε χαλάρωση των όρων για την Ελλάδα, προκειμένου να είναι δυνατή η εκταμίευση της έκτης δόσης του δανείου. Η Deutsche Welle ( ) σε ραδιοφωνικό ρεπορτάζ του Κώστα Συμεωνίδη, με θέμα τους μεγάλους κερδισμένους της φετινής τουριστικής σεζόν, μετέδωσε ότι Ισπανία και Τουρκία φαίνεται να απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος όσων επρόκειτο να ταξιδέψουν προς τις χώρες της βόρειας Αφρικής, αλλά «θετικό» είναι το κλίμα και για την Ελλάδα. «Η Ελλάδα ανακάμπτει και φυσικά επωφελείται από την υψηλή καταναλωτική διάθεση και τη γενικότερα αυξημένη ζήτηση για πακέτα διακοπών την τρέχουσα χρονιά», δήλωσε στη Deutsche Welle η εκπρόσωπος του ομίλου, Ρ. Φετ. Η Ελλάδα επωφελείται και από τις εξελίξεις στις χώρες της βόρειας Αφρικής, ωστόσο η αύξηση που καταγράφεται στις κρατήσεις για ελληνικούς προορισμούς αποδίδεται περισσότερο σε άλλους παράγοντες, υποστηρίζει ο Ματίας Μπράντες, εκπρόσωπος της Thomas Cook, ο οποίος σημειώνει τα εξής: «Η Ελλάδα έχει φέτος καλές τιμές, ενώ από την άλλη είναι ούτως ή άλλως ένας από τους αγαπημένους προορισμούς των Γερμανών, παρότι δεν ανήκει στους πλέον φθηνούς προορισμούς, σε σύγκριση π.χ. με την Τουρκία. H Ελλάδα προσελκύει διαφορετικό κόσμο που είναι διατεθειμένος να ξοδέψει περισσότερα και ως εκ τούτου έχει και μεγαλύτερες απαιτήσεις. Γι αυτό, η Ελλάδα θα πρέπει να συγκρίνεται περισσότερο με την Ισπανία ή και τις Καναρίους Νήσους». Τέλος, αυξημένη ζήτηση στα αεροπορικά εισιτήρια για την Ελλάδα καταγράφει μέχρι στιγμής και η Germanwings. Δημοφιλέστεροι προορισμοί, σύμφωνα με την εκπρόσωπο της αεροπορικής εταιρίας Α. Σβαφ, είναι η Κρήτη, η Αθήνα και η Κέρκυρα. Με τίτλο «Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στην Ελλάδα» ( ), άρθρο της Άνα Βλάχοβιτς στην PRESS, επισημαίνει ότι η Ελλάδα και φέτος είναι κορυφαίος προορισμός των σέρβων τουριστών, επικαλούμενο στοιχεία δημοσκόπησης της Ένωσης Τουριστικών Πρακτορείων Σερβίας (YUTA), τα οποία δείχνουν ότι το 62% των ερωτηθέντων προτίθεται να παραθερίσει στην Ελλάδα, ενώ ακολουθούν η Ισπανία (14%), η Τουρκία (11%), η Αίγυπτος (4%), το Μαυροβούνιο και η Ιταλία (3%), η Βουλγαρία (2%) και η Κροατία (1%). Σύμφωνα με δηλώσεις εκπροσώπου του ταξιδιωτικού πρακτορείου Kontiki, η έμφαση δόθηκε φέτος στα θέρετρα της Κύπρου, ενώ ως πλεονεκτήματα της Ελλάδας θεωρούνται η μικρή απόσταση, η δυνατότητα απευθείας κράτησης, η νυχτερινή διασκέδαση, η πολιτιστική κληρονομιά και οι πανέμορφες παραλίες, ενώ ως μειονεκτήματα οι συχνές απεργιακές κινητοποιήσεις, οι ισχυροί άνεμοι και η κρύα θάλασσα σε ορισμένα νησιά, καθώς και η έλλειψη πολυτελών ξενοδοχείων. Τηλ/μα του dpa από το Βισμπάντεν, με τίτλο «Σημαντική συρρίκνωση των εμπορικών συναλλαγών με την Ελλάδα» ( ), αναφέρει ότι κατά το πρώτο τρίμηνο του 2011 οι γερμανικές εξαγωγές μειώθηκαν σε σύγκριση με το 2010 κατά 12,6% και ανήλθαν σε 1,3 δισ. ευρώ σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία. Ταυτόχρονα, οι Γερμανοί αγοράζουν λιγότερα προϊόντα από την Ελλάδα και οι εισαγωγές υποχώρησαν κατά 3,7%. Συνολικά, οι γερμανικές εξαγωγές σημείωσαν σημαντική αύξηση κατά το πρώτο τρίμηνο (18,8%), αγγίζοντας τα 260,8 δισ. ευρώ. Οι εμπορικές συναλλαγές της Γερμανίας με τις άλλες χώρες της ΕΕ αυξήθηκαν κατά 16,6% (157,7 δισ. ευρώ), ενώ οι εισαγωγές από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ αυξήθηκαν κατά 18,8% (124 δισ. ευρώ). Σε ρεπορτάζ της Marie de Vergès στην ε/φ LE MONDE ( ) με τίτλο «Όχι, οι Γερμανοί δεν εργάζονται περισσότερο από τους Έλληνες» παρουσιάζεται έρευνα του επικεφαλής οικονομικού αναλυτή της Natixis, Patrick Artus, με την οποία καταρρίπτεται ο ισχυρισμός ότι οι εργαζόμενοι στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου έχουν περισσότερες διακοπές και άρα εργάζονται λιγότερο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, ο μέσος όρος ωρών εργασίας ετησίως ήταν σαφώς χαμηλότερος στη Γερμανία (1.390 ώρες) απ ό,τι στην Ισπανία (1.654), στην Πορτογαλία (1.719 ώρες) και ιδίως στην Ελλάδα (2.119 ώρες). Επίσης, όπως τονίζεται στην έκθεση της Νatixis, αν και το νόμιμο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης στη Γερμανία αναμένεται να ανέβει και άλλο (από τα 65 στα 67 έτη), εν τούτοις, η πραγματική ηλικία συνταξοδιότησης είναι ίδια για τους Γερμανούς 62,2 έτη), τους Ισπανούς (62,3), τους Πορτογάλους (62,6) και τους Έλληνες (61,5), ενώ ακολουθούν η Γαλλία και η Ιταλία (60 και 60,1 αντίστοιχα). Όσο για την ωριαία παραγωγικότητα, οι επιδόσεις της Γερμανίας βρίσκονται μεν πάνω από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, αλλά δεν είναι ιδιαίτερα καλύτερες σε σύγκριση με εκείνες της Ελλάδας. Με βάση αυτά τα δεδομένα, ο κ. Artus θεωρεί ότι η δυναμικότητα της γερμανικής οικονομίας οφείλεται κατά κύριο λόγο στις δυνατότητες καινοτομίας -η Γερμανία παρουσιάζει 77 φορές περισσότερες ευρεσιτεχνίες σε σύγκριση με την Ελλάδα- στο υψηλότερο ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών, αλλά και στην ποιότητα του εργατικού δυναμικού στις επιχειρήσεις. Στην ιστοσελίδα του CNN, με τίτλο «Greeks pour cash into London real estate» ( ), δημοσιεύεται το ρεπορτάζ της Nina dos Santos που μεταδόθηκε από τον τηλεοπτικό σταθμό για την μαζική έξοδο ιδιωτικών κεφαλαίων από την Ελλάδα, που επενδύονται σε μεγάλο βαθμό στην οικιστική αγορά του Λονδίνου. Ελληνοαυστραλός μεσίτης του Λονδίνου επιβεβαιώνει το μεγάλο ενδιαφέρον αγοράς ακινήτων από Έλληνες, οι οποίοι πληρώνουν τοις μετρητοίς και σε πολλές περιπτώσεις δεν ενδιαφέρονται καν να δουν το πανάκριβο διαμέρισμα που αγοράζουν, καταβάλλοντας από 1,2 έως 2,4 εκατομμύρια δολάρια. Σελίδα 7

8 ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ-ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ Το «Οικονομικό Δελτίο» συντάσσεται σε 15νθήμερη βάση από το Τμήμα Επιθεώρησης της Δ/νσης Υπηρεσιών Εξωτερικού των ΓΓΕ-ΓΓΕ. Καταγράφονται οι πρόσφατες εξελίξεις στα οικονομικά θέματα, μέσα από τις οποίες αναδεικνύεται η εικόνα της ελληνικής οικονομίας στο εξωτερικό. Πηγές: πρακτορειακά δημοσιεύματα, άρθρα εφημερίδων, τηλεγραφήματα Γραφείων Τύπου και Επικοινωνίας Εξωτερικού, αναλύσεις. Επιμέλεια: Μαρία Βαξεβανίδου Σύνταξη: Ειρήνη Αναστοπούλου Κατερίνα Μίχα Λένα Σούλιου Tηλ.: ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑΣ Περισσότερες από 60 κινεζικές και 187 ελληνικές επιχειρήσεις συμμετείχαν στο Ελληνοκινεζικό Επιχειρηματικό Συνέδριο, το οποίο πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα στις 6 Ιουνίου 2011 και το οποίο είχε ως σκοπό να εξερευνήσει νέες προοπτικές στην επιχειρηματική συνεργασία των δύο χωρών, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του κινεζικού ειδησεογραφικού πρακτορείου Xinhua ( ). Ειδικότερα, το «Hellenic Chinese Business Forum 2011» διοργανώθηκε από κοινού από το Ελληνοκινεζικό Επιμελητήριο (HCC) και το China Chamber of Commerce for Import and Export of Machinery & Electronics Products (CCCME), με την υποστήριξη του Γραφείου του Ε- μπορικού και Οικονομικού Συμβούλου της Πρεσβείας της Λ.Δ. της Κίνας, κ. Sun Liwei. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, εκπρόσωποι μεγάλων κινεζικών ομίλων και επιχειρήσεων διερεύνησαν τη δυνατότητα συνεργασίας με εκπροσώπους ελληνικών επιχειρήσεων, σε τομείς ενδιαφέροντος όπως η ενέργεια, η υψηλή τεχνολογία, η εμπορία (εισαγωγή - εξαγωγή) ηλεκτρολογικών προϊόντων και εξοπλισμών, ο τουρισμός και οι επικοινωνίες. Μιλώντας κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, ο Υπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, εξέφρασε την πεποίθησή του ότι η Ελλάδα θα ξεπεράσει την οικονομική κρίση με ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο, βιώσιμες επενδύσεις, εξαγωγές και τη στήριξη φίλων, όπως η Κίνα. Παράλληλα, υπογράμμισε ότι οι ελληνικές εξαγωγές στην Κίνα αυξήθηκαν κατά 55,9% το 2010 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, ενώ προσκάλεσε τους Κινέζους επιχειρηματίες να αξιοποιήσουν το βελτιωμένο επενδυτικό περιβάλλον στην Ελλάδα. Από την πλευρά του, ο Υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού, Παύλος Γερουλάνος, αναφέρθηκε στις προοπτικές ενίσχυσης των συνεργιών στον τομέα των πολιτιστικών ανταλλαγών και του τουρισμού. Ο αριθμός των Κινέζων επισκεπτών στην Ελλάδα ξεπέρασε το 2010 τους , σημειώνοντας αύξηση κατά 75% σε σύγκριση με το 2009, ενώ για φέτος προβλέπεται να συνεχιστεί η ίδια τάση, ανέφερε ο κ. Γερουλάνος, απευθύνοντας πρόσκληση σε Κινέζους επιχειρηματίες να εξερευνήσουν τις προοπτικές τουριστικής αξιοποίησης ελληνικών ακινήτων. Η Ελλάδα, ως πύλη προς τα Βαλκάνια και την Ευρώπη, μπορεί να μετατραπεί σε σημαντικό σταυροδρόμι, σε έναν νέο «δρόμο του μεταξιού», που θα συνδέει την Κίνα με τη Δύση, τόνισαν Έλληνες αξιωματούχοι στο 1ο Ελληνοκινεζικό Συνέδριο Επιχειρηματικότητας (Hellenic - Chinese Business Partnering Conference), το οποίο διοργάνωσαν από κοινού το ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και το Ινστιτούτο Κομφούκιος Αθηνών (Business Confucius Institute - BCI), στην Αθήνα στις Ιουνίου 2011, επισημαίνεται σε ανταπόκριση του κινεζικού πρακτορείου ειδήσεων Xinhua ( ). Στο δημοσίευμα υπογραμμίζεται ότι στο Forum, που οργανώθηκε με στόχο την ενίσχυση της κατανόησης, την ανταλλαγή εμπειρίας και την οικοδόμηση γέφυρας επικοινωνίας μεταξύ των επιχειρηματιών των δύο χωρών, ο Υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, τόνισε ότι «είμαστε στο πλάι των επιχειρηματιών, προωθούμε ένα εθνικό σχέδιο δράσης, όμοιο με εκείνο της Ισπανίας πριν από δύο χρόνια, προκειμένου να άρουμε περισσότερα από 70 γραφειοκρατικά εμπόδια και να διευκολύνουμε τις επενδύσεις». Παράλληλα, σημειώνεται ότι ο κ. Χρυσοχοΐδης εξέφρασε την πεποίθηση ότι η Ελλάδα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την κρίση χρέους, να τακτοποιήσει την οικονομία της, να επιστρέψει σε τροχιά ανάπτυξης από το 2014 και να μην εξαρτάται πλέον από τον εξωτερικό δανεισμό, ενώ αναφέρθηκε και στις ιδιωτικοποιήσεις, τις εξαγωγές και τις ξένες επενδύσεις ως κομβικούς τομείς, που θα ενισχύσουν την ανάπτυξη. Επιπλέον, ο Πρέσβης της Λ.Δ της Κίνας στην Ελλάδα, Luo Linquan, αναφερόμενος στην ανάπτυξη της διμερούς επιχειρηματικής συνεργασίας κατά την τελευταία διετία, με χαρακτηριστικό παράδειγμα καλής συνεργασίας την επένδυση της COSCO στο λιμάνι του Πειραιά, τόνισε ότι υπάρχουν μεγάλα περιθώρια περαιτέρω συνεργασίας, και πρόσθεσε ότι, κατά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού της Λ.Δ της Κίνας, Wen Jiabao, στην Ελλάδα, τον περασμένο Οκτώβριο, συμφωνήθηκε η αύξηση του όγκου του διμερούς εμπορίου μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια. Η ανταπόκριση ολοκληρώνεται με την παρατήρηση ότι ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΙΟΒΕ, Μιχαήλ Κορτέσης, κατά την ομιλία του στο Forum, τόνισε ότι η Ελλάδα και η Κίνα έχουν συμπληρωματικούς ρόλους στην οικονομική κρίση, που πλήττει την Ελλάδα, και πρόσθεσε ότι αν η κρίση αντιμετωπισθεί ως ευκαιρία, η Ελλάδα έχει να προσφέρει πολλά σε έναν ισχυρό στρατηγικό εταίρο. Σελίδα 8