Είδη Κόστους. Εναλλακτικό κόστος ή κόστος ευκαιρίας Μέσο σταθμικό κόστος Απολογιστικό ή πραγματικό κόστος Προϋπολογιστικό Κόστος Κανονικό Κόστος

Transcript

1 Είδη Κόστους Εναλλακτικό κόστος ή κόστος ευκαιρίας Μέσο σταθμικό κόστος Απολογιστικό ή πραγματικό κόστος Προϋπολογιστικό Κόστος Κανονικό Κόστος

2 Μέθοδοι κατανομής κοινών ή έμμεσων δαπανών κατά τον υπολογισμό του κόστους παραγωγής 1. Με βάση το ποσοστό του καταλαμβανομένου χώρου κατά προϊόν (αποθήκες και γενικότερα κτίσματα) 2. Με βάση το ποσοστό του χρόνου της ετήσιας απασχόλησής του συντελεστή παραγωγής κατά προϊόν (μηχανήματα) 3. Με βάση την συμμετοχή της αξίας του κάθε προϊόντος στην συνολική Ακαθάριστη Πρόσοδο της γεωργικής επιχείρησης

3 ΚΛΑΔΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΕ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ (joint products) Είναι κλάδοι παραγωγής, οι οποίοι κατά την ίδια παραγωγική διαδικασία, με την χρήση κοινών συντελεστών παραγωγής, παράγουν περισσότερα το ενός προϊόντα (π.χ. κλάδος αγελάδες γαλακτοπαραγωγής με προϊόντα το γάλα, το κρέας και την κοπριά ή κλάδος ελαιοπαραγωγής με προϊόντα επιτραπέζιες ελιές και λάδι) Τα συνδεδεμένα προϊόντα διακρίνονται σε: Κύρια προϊόντα, δηλαδή το κάθε ένα από αυτά αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό ποσοστό της συνολικής αξίας παραγωγής του κλάδου (πάνω από 10%) Δευτερεύοντα προϊόντα (ή υποπροϊόντα), όπου το κάθε ένα από αυτά αντιπροσωπεύει μικρό μέρος της αξίας της συνολικής παραγωγής του κλάδου ( μικρότερο του 10%)

4 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΟΙΝΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΕ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Εάν τα παραγόμενα προϊόντα του κλάδου είναι όλα κύρια προϊόντα, τότε η κατανομή των συνολικών παραγωγικών δαπανών του κλάδου γίνεται με βάση το ποσοστό με το οποίο συμμετέχει κάθε προϊόν στη συνολική αξία παραγωγής του κλάδου. Όμως, εάν το ένα από τα συνδεδεμένα προϊόντα είναι δευτερεύον προϊόν (ή υποπροϊόν), τότε για να εκτιμήσουμε το κόστος του κυρίου προϊόντος (ή των κυρίων προϊόντων), αφαιρούμε από το σύνολο των παραγωγικών δαπανών του κλάδου την αξία του δευτερεύοντος ή των δευτερευόντων προϊόντων. Δηλαδή τα δευτερεύοντα προϊόντα, ως υποπροϊόντα των κυρίων προϊόντων είναι στοιχειώδους οικονομικής σημασίας και γι αυτό θεωρείται ότι οι δαπάνες παραγωγής εξισώνονται με την αξία τους. Το υπόλοιπο των παραγωγικών δαπανών χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του κόστους παραγωγής του κυρίου προϊόντος, διαιρούμενο με το ύψος της παραγωγής του. Εφόσον υπάρχουν περισσότερα του ενός κύρια προϊόντα, τότε η κατανομή του υπολοίπου γίνεται σ αυτά αναλογικά, με βάση το ποσοστό που αντιπροσωπεύει η αξία του καθενός στην συνολική αξία των κυρίων προϊόντων του κλάδου.

5 Όταν υπάρχει ένα μόνο κύριο προϊόν στον κλάδο: Παραγωγικές Δαπάνες Κύριου Προϊόντος = Σύνολο Παραγωγικών Δαπανών του Κλάδου Αξία Δευτερεύοντος Προϊόντος Κόστος Κύριου Προϊόντος = = Σύνολο Δαπανών Κλάδου Αξία Υποπροϊόντος Συνολική Παραγωγή Κύριου Προϊόντος

6 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

7 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Είναι τα αποτελέσματα που προκύπτουν από την παραγωγική λειτουργία των γεωργικών επιχειρήσεων (παραγωγή - διάθεση προϊόντων) σε ορισμένη χρονική περίοδο και τα οποία εκφράζονται κατά κανόνα σε χρήμα. Ο όρος πρόσοδος χρησιμοποιείται όταν γίνεται απρόσωπη αναφορά στις γεωργικές επιχειρήσεις, θεωρούμενες ως οικονομικές μονάδες, καθώς επίσης και στους χρησιμοποιούμενους κλάδους παραγωγής ή παραγωγικές δραστηριότητες των εκμεταλλεύσεων (σιτοκαλλιέργεια, αγελαδοτροφία κλπ). Με την έννοια της προσόδου, ως αμοιβή συντελεστών παραγωγής, συνδέεται η έννοια του κέρδους ή του επιχειρηματικού κέρδους σε μία επιχείρηση. Ο όρος εισόδημα χρησιμοποιείται όταν γίνεται αναφορά στον άνθρωπο παραγωγό, δηλαδή το φυσικό πρόσωπο, τον αρχηγό και κάτοχο συνήθως του συνόλου ή μέρους των συντελεστών παραγωγής της επιχείρησης (ή γεωργικής εκμετάλλευσης). Ο όρος έσοδα χρησιμοποιείται κατά κανόνα, όταν γίνεται αναφορά σε εισπράξεις από πωλήσεις προϊόντων της γεωργικής επιχείρησης.

8 ΠΡΟΣΟΔΟΣ Ο όρος πρόσοδος αφορά την αξία, εκφραζόμενη σε χρήμα, ενός ή και όλων των παραγόμενων προϊόντων από μία γεωργική επιχείρηση σε μία συγκεκριμένη παραγωγική περίοδο. Συνήθως σε ένα ημερολογιακό έτος ή σε ένα γεωργικό έτος (Σεπτέμβριος Αύγουστος) Ακαθάριστη πρόσοδος προϊόντος ονομάζεται η αξία ολόκληρου του προϊόντος που έχει παραχθεί από τη γεωργική εκμετάλλευση σε μία συγκεκριμένη παραγωγική περίοδο (ημερολογιακό ή γεωργικό έτος), συμπεριλαμβανομένων και των πιθανών επιδοτήσεων και αποζημιώσεων των προϊόντων Εάν η συνολική ποσότητα του προϊόντος διατίθεται στην αγορά, τότε η ακαθάριστη πρόσοδος συμπίπτει πλήρως με τα έσοδα της γεωργικής εκμετάλλευσης από το προϊόν

9 Η Ακαθάριστη Πρόσοδος ενός προϊόντος, περιλαμβάνει: Ακαθάρ ιστη Αξία Παραγ ωγής Επιδοτή σεις + Αποζημι ώσεις Τις συνολικές εισπράξεις από τη πώληση του προϊόντος στην αγορά Την αξία των προϊόντων σε τιμές της αγοράς, που καταναλώθηκαν από τον παραγωγό και την οικογένειά του (αυτοκατανάλωση) Την αξία των προϊόντων σε τιμές της αγοράς, που χρησιμοποιήθηκαν ως συντελεστές παραγωγής σε άλλους κλάδους, ή παραγωγικές δραστηριότητες της ίδιας της γεωργικής επιχείρησης π.χ. ιδιοπαραγόμενες ζωοτροφές, σπόροι (ιδιοκατανάλωση) Την αγοραία αξία των προϊόντων που δόθηκαν αντί χρημάτων για αμοιβές τρίτων Την αξία των αποθεμάτων σε τιμές της αγοράς, δηλαδή των απούλητων προϊόντων που παραμένουν στις αποθήκες της γεωργικής επιχείρησης Την ενδεχόμενη αύξηση των κεφαλαίων της γεωργικής επιχείρησης (όπως είναι τα παχυνόμενα ζώα, τα αναπτυσσόμενα δενδρύλλια), που είναι αποκλειστικό αποτέλεσμα της παραγωγικής δραστηριότητας της εκμετάλλευσης και όχι λόγω αγορών Τις αποζημιώσεις των ασφαλιστικών οργανισμών για τυχόν μείωση της παραγωγής από θεομηνία που συνέβη (π.χ. χαλάζι, παγετός), καθώς και τις τυχόν επιδοτήσεις που αφορούν άμεσα το προϊόν ή το κλάδο παραγωγής, ενώ εξαιρούνται οι επιδοτήσεις που αφορούν τους χρησιμοποιούμενους συντελεστές παραγωγής, όπως οι επιδοτήσεις των σχεδίων βελτίωσης γεωργικών εκμεταλλεύσεων

10 Δηλαδή: Ακαθάριστη Πρόσοδος = Ακαθάριστη Αξία Παραγωγής + Επιδοτήσεις + Αποζημιώσεις

11 ΤΟ ΚΕΡΔΟΣ Κέρδος = Ακαθάριστη Πρόσοδος Παραγωγικές Δαπάνες Σε περίπτωση που η διαφορά της ακαθάριστης προσόδου από τις συνολικές παραγωγικές δαπάνες του προϊόντος είναι αρνητικός αριθμός (Ακ.Πρ.<ΠΔ) χαρακτηρίζεται ως ζημία προϊόντος Το κέρδος, δηλαδή, είναι η αμοιβή του ιδιοκτήτη της επιχείρησης για τις επιτυχείς αποφάσεις που λαμβάνει, όσον αφορά την οργάνωση και διαχείριση της επιχείρησης, για την παραγωγή του συγκεκριμένου προϊόντος, σε συνθήκες αβεβαιότητας, καθώς και για τον κίνδυνο, που αναλαμβάνει, να χάσει μέρος του κεφαλαίου του, λόγω της επιχειρηματικής δραστηριοποίησής του.

12 ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΚΕΡΔΟΣ Το ακαθάριστο κέρδος προϊόντος ή πρόσοδος προϊόντος πάνω από τις μεταβλητές δαπάνες ή μικτό κέρδος προϊόντος, υπολογίζεται αφαιρώντας τις μεταβλητές μόνο δαπάνες του προϊόντος από την ακαθάριστη πρόσοδο προϊόντος Ακαθάριστο Κέρδος = Ακαθάριστη Πρόσοδος Μεταβλητές Δαπάνες ή Ακαθάριστο Κέρδος = Κέρδος + Σταθερές Δαπάνες

13 Ακαθάριστη πρόσοδος επιχείρησης ονομάζεται η συνολική αξία όλων των τελικών προϊόντων που παράγονται σε μία γεωργική εκμετάλλευση στη διάρκεια ορισμένης χρονικής περιόδου (ημερολογιακό ή γεωργικό έτος), συμπεριλαμβανόμενων και οποιωνδήποτε αποζημιώσεων και επιδοτήσεων της παραγωγής Τελικά προϊόντα ονομάζονται τα γεωργικά προϊόντα που διατίθενται εκτός των κλάδων της γεωργικής εκμετάλλευσης και παράγονται από τους λεγόμενους «τελικούς ή κύριους» κλάδους παραγωγής Ενδιάμεσα προϊόντα ονομάζονται τα προϊόντα που παράγονται από τους «ενδιάμεσους ή βοηθητικούς» κλάδους παραγωγής και χρησιμοποιούνται από τους τελικούς κλάδους ως συντελεστές παραγωγής (π.χ. παραγωγή ζωοτροφών που παράγονται από τους ενδιάμεσους κλάδους παραγωγής και οι οποίες καταναλώνονται από τα πρόβατα της επιχείρησης (τελικός κλάδος παραγωγής) Από την ακαθάριστη πρόσοδο της επιχείρησης αποκλείεται η αξία των ενδιάμεσων προϊόντων (για αποφυγή διπλού υπολογισμού)

14 Σε περίπτωση λεπτομερούς λογιστικής παρακολούθησης της γεωργικής επιχείρησης, η ακαθάριστη πρόσοδος αυτής σε μία λογιστική περίοδο, είναι αναλυτικά το άθροισμα: α) Των εισπράξεων από την διάθεση των προϊόντων της (πάσης φύσεως) σε τρίτους, από επιδοτήσεις και αποζημιώσεις. β) Της αξίας των καταναλωθέντων προϊόντων από τον παραγωγό και την οικογένειά του. γ) Της αξίας των προϊόντων που χορηγήθηκαν έναντι αμοιβής, λόγω χρησιμοποίησης συντελεστών παραγωγής ιδιοκτησίας τρίτων. δ) Της αύξησης, λόγω παραγωγικής δραστηριότητας, της αξίας των προϊόντων που παραμένουν στις αποθήκες της γεωργικής επιχείρησης (αποθέματα) και της αξίας των παχυνόμενων ζώων και των αναπτυσσόμενων δενδρυλλίων. Η αύξηση αυτή υπολογίζεται με την σύγκριση της αξίας των κατά τις απογραφές έναρξης, (Αε) και λήξης (Αλ) της λογιστικής περιόδου. Το Κέρδος επιχείρησης ή το επιχειρηματικό κέρδος επιχείρησης υπολογίζεται με την αφαίρεση του συνόλου των παραγωγικών δαπανών της γεωργικής επιχείρησης από την ακαθάριστη πρόσοδο της επιχείρησης. Στο σύνολο των παραγωγικών δαπανών δεν περιλαμβάνεται όπως και στην περίπτωση της ακαθάριστης προσόδου της εκμετάλλευσης, η αξία των ενδιάμεσων προϊόντων της εκμετάλλευσης (προς αποφυγή διπλού υπολογισμού δαπανών)

15 Το ακαθάριστο κέρδος επιχείρησης ή η πρόσοδος επιχείρησης πάνω από τις μεταβλητές δαπάνες ή το μικτό κέρδος επιχείρησης, προσδιορίζεται αφαιρώντας από την ακαθάριστη πρόσοδο επιχείρησης το σύνολο των μεταβλητών δαπανών της γεωργικής επιχείρησης. Η μεγιστοποίηση του ακαθαρίστου κέρδους, μέσω της αναδιάρθρωσης των κλάδων παραγωγής της επιχείρησης (δηλαδή λόγω μεταβολής του είδους και του μεγέθους των χρησιμοποιούμενων κλάδων παραγωγής), συνεπάγεται και μεγιστοποίηση του επιχειρηματικού κέρδους της επιχείρησης. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι οι σταθερές δαπάνες δεν μεταβάλλονται στη διάρκεια μιας παραγωγικής περιόδου

16 Οι αμοιβές των παραγωγικών συντελεστών Οι αμοιβές των παραγωγικών συντελεστών για τη συμμετοχή τους στην παραγωγική διαδικασία είναι ένα μέρος των παραγωγικών δαπανών (ΠΔ): ΓΗ: το ενοίκιο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: οι τόκοι μονίμων, ημιμονίμων και κυκλοφοριακών κεφαλαίων ΕΡΓΑΣΙΑ: η αμοιβή της εργασίας Οι αμοιβές αυτές αφορούν τόσο τους ιδιόκτητους παρ. συντελ. (π.χ. τεκμαρτό ενοίκιο ιδιόκτητης γης), όσο και τους ξένους παρ. συντελ. (π.χ. καταβαλλόμενο ενοίκιο για την ενοικιαζόμενη γη της εκμετάλλευσης) Επομένως: Παραγωγικές Δαπάνες (ΠΔ) = Αμοιβές των παραγωγικών συντελεστών + Λοιπές ΠΔ (αποσβέσεις, αναλώσιμα, κ.λπ.)

17 Επομένως: 1 Ακαθάριστη Πρόσοδος Παραγωγικές Δαπάνες Κέρδος 2 3 Ακαθάριστη Πρόσοδος Ακαθάριστη Πρόσοδος Σταθερές Δαπάνες Μεταβλητές Δαπάνες Κέρδος Εμφανείς Δαπάνες Τεκμαρτές Δαπάνες Κέρδος

18 Συνέχεια 4 Ακαθάριστη Πρόσοδος Αμοιβές Παραγωγικών Συντελεστών Λοιπές Παραγωγικές Δαπάνες Κέρδος 5 Ακαθάριστη Πρόσοδος Ενοίκιο Γης Τόκοι Κεφαλαίων Αμοιβή Εργασίας Λοιπές Παραγωγικές Δαπάνες Κέρδος