ΣΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΘΔΜΑ:

Transcript

1 ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΕ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΘΔΜΑ: ΣΟ ΜΔΣΑΝΑΣΔΤΣΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΔΝΟ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΙ Η ΑΝΣΙΜΔΣΩΠΙΗ ΣΟΤ ΜΔΩ ΣΗ ΚΟΙΝΟΣΙΚΗ ΠΡΩΣΟΒΟΤΛΙΑ EQUAL Δπηβιέπσλ: Κσλζηαληίλνο Σζόληνο πνπδάζηξηα Δπαγγειία Εέξβα 1

2 Πεξηερφκελα ΠΔΡΗΛΖΦΖ..3 ΛΔΞΔΗ ΚΛΔΗΓΗΑ...4 ΔΗΑΓΧΓΖ...8 ΠΡΟΓΗΟΡΗΣΗΚΟΗ ΟΡΟΗ..10 Ζ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΣΖ ΔΛΛΑΓΑ...12 ΔΠΗΠΣΧΔΗ ΣΖ ΜΔΣΑΝΑΣΔΤΖ.. 15 ΣΑΣΗΣΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ Ζ ΔΛΛΑΓΑ Χ ΥΧΡΑ ΠΡΟΟΡΗΜΟΤ ΛΟΓΟΗ ΠΑΡΑΜΟΝΖ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΠΛΖΝ ΣΖ ΔΡΓΑΗΑ Ζ ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΣΧΝ ΜΔΣΑΝΑΣΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ..20 i) ΤΠΖΚΟΟΣΖΣΔ.21 ii) iii) iv) ΖΛΗΚΗΑΚΖ ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΑΝΑ ΔΘΝΗΚΟΣΖΣΑ...21 ΠΔΡΗΟΥΔ ΤΓΚΔΝΣΡΧΖ ΜΔΣΑΝΑΣΧΝ.22 ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΓΗΑΡΘΡΧΖ ΣΖ ΜΔΣΑΝΑΣΔΤΖ ΗΣΟΡΗΚΖ ΔΞΔΛΗΞΖ & ΘΔΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ..23 ΝΟΜΟ 3386/ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ.31 Ζ ΚΟΗΝΟΣΗΚΖ ΠΡΧΣΟΒΟΤΛΗΑ EQUAL...33 ΑΡΥΔ ΤΛΟΠΟΗΖΖ ΣΖ EQUAL 35 ΓΟΜΖ ΣΖ ΚΠ EQUAL...37 ΔΡΓΑ Α ΚΤΚΛΟΤ EQUAL.41 i) FORUM ΓΗΑ ΣΖΝ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΤΝΟΥΖ...42 ii) iii) iv) DREAM...50 ΚΔ.Μ.ΜΔ.ΠΑ.Π ΖΦΑΗΣΟ...58 E-QUALITY 69 v) IDEA 71 vi) vii) ΓΤΝΑΗΚΔ, ΑΠΑΥΟΛΖΖ ΚΑΗ ΣΟΠΗΚΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΟ ΑΗΓΑΗΟ...72 ΑΝΑΓΡΑΖ ΗΣΟ.73 ΤΝΟΦΖ.75 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ.78 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 84 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ..94 2

3 3

4 ΠΔΡΗΛΖΦΖ Ζ παξνχζα κειέηε επηρεηξεί θαη αξράο, λα παξνπζηάζεη ηελ πνξεία ηνπ κεηαλαζηεπηηθνχ θαηλνκέλνπ ζηελ Διιάδα, θαζψο θαη ηηο αηηίεο πνπ νδήγεζαλ ζηε δηακφξθσζε θαη θαζηέξσζε ηεο πνξείαο απηήο. ε δεχηεξν επίπεδν γίλεηαη κία πξνζπάζεηα αλαθνξάο ζηα κέηξα πνπ ιακβάλνληαη ζηε ρψξα, κέζσ ηεο Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο EQUAL πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί ν ζηφρνο ηεο νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο έληαμεο θαη ελζσκάησζεο ησλ κεηαλαζηψλ ζηελ Διιάδα. ην πξψην κέξνο, ινηπφλ, κεηά απφ κία ζχληνκε θαη γεληθή αλαθνξά ζην κεηαλαζηεπηηθφ θαηλφκελν, πξνζδηνξίδνληαη νη βαζηθνί φξνη πνπ απνηεινχλ θαη ην θχξην θνκκάηη ηεο εξγαζίαο. Δλ ζπλερεία γίλεηαη αλαθνξά ζηελ πεξίπησζε ηεο Διιάδαο θαη ζην πψο εμειίρζεθε απφ ρψξα απνζηνιήο κεηαλαζηψλ ζε ρψξα ππνδνρήο. Καηφπηλ απηνχ, πεξηγξάθνληαη νη βαζηθέο επηπηψζεηο ηεο κεηαλάζηεπζεο θαη θπξίσο, ηεο παξάλνκεο κεηαλάζηεπζεο, νη νπνίεο απνηεινχλ θαη πξσηαξρηθφ ιφγν γηα ηελ πξνζπάζεηα ελζσκάησζεο ησλ κεηαλαζηψλ ζηηο θνηλσλίεο ησλ ρσξψλ ππνδνρήο. Αθνινπζνχλ θάπνηα βαζηθά ζηαηηζηηθά ζηνηρεία, ηα νπνία παξνπζηάδνπλ ηελ παξνχζα θαηάζηαζε ζηελ Διιάδα, φζνλ αθνξά ζηνπο κεηαλάζηεο πνπ δνπλ θαη εξγάδνληαη ζηε ρψξα. θνπφο είλαη λα δεηρζεί ε παξνπζία ζεκαληηθνχ κεηαλαζηεπηηθνχ πιεζπζκνχ ζηελ Διιάδα, ε νπνία επηβάιιεη ηε ιήςε θαη εθαξκνγή κέηξσλ γηα ηελ θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή έληαμή ηνπο ζηελ ειιεληθή θνηλσλία. Σεο πεξηγξαθήο ησλ έξγσλ ηεο EQUAL πξνεγείηαη κία αλαθνξά ζην ζεζκηθφ πιαίζην πνπ αθνξά ζηνπο κεηαλάζηεο θαη ζηε ζεκαζία πνπ δίλεηαη πιένλ, ζε επξσπατθφ επίπεδν ζηελ αλάγθε ελζσκάησζεο ησλ κεηαλαζηψλ ζηηο θνηλσλίεο ησλ ρσξψλ ππνδνρήο. Απνηέιεζκα ηεο ζηξνθήο απηήο ηεο επξσπατθήο κεηαλαζηεπηηθήο πνιηηηθήο είλαη ν λένο λφκνο 3386/2005, ν νπνίνο έξρεηαη λα θαιχςεη ηα πξνεγνχκελα λνκνζεηηθά θελά, λα εληάμεη ζηελ ειιεληθή κεηαλαζηεπηηθή πνιηηηθή θαη λα πινπνηήζεη κε απνηειεζκαηηθά έξγα ηελ έλλνηα ηεο ελζσκάησζεο. ην δεχηεξν κέξνο ηεο εξγαζίαο γίλεηαη κία γεληθή, αιιά νπζηαζηηθή εηζαγσγή ζηελ έλλνηα θαη ην ξφιν ηεο Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο EQUAL. Αλαθέξνληαη πεξηιεπηηθά, νη ζηφρνη ηεο, νη ζεκειηψδεηο αξρέο ηεο θαη ζπλνςίδνληαη νη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο, πάλσ ζηηο νπνίεο βαζίδεηαη ε EQUAL πξνθεηκέλνπ λα επηηχρεη ην ζηφρν ηεο θαηαπνιέκεζεο ησλ δηαθξίζεσλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Σέινο, 4

5 βάζεη ησλ Αμφλσλ πάλσ ζηνπο νπνίνπο είλαη δνκεκέλε ε EQUAL, πεξηγξάθνληαη ηα Μέηξα ηα νπνία ζπκβάιινπλ ζηελ έληαμε ησλ κεηαλαζηψλ ζηελ ειιεληθή αγνξά εξγαζίαο. Γίλεηαη πεξηζζφηεξε βαξχηεηα ζηα κέηξα πνπ αθνξνχλ ζηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ ξαηζηζκνχ θαη ηεο μελνθνβίαο, θαζψο απηά έρνπλ σο βαζηθή νκάδα ζηφρν ηνπο κεηαλάζηεο. Αλαιπηηθά, πιένλ, πεξηγξάθνληαη νη δξάζεηο ησλ Αλαπηπμηαθψλ πκπξάμεσλ θαη ηα κέηξα πνπ ιακβάλνληαη γηα ηελ επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε θαη κειινληηθή απνθαηάζηαζε ησλ κεηαλαζηψλ. Σειηθφο ζηφρνο είλαη ε πιήξεο έληαμε ησλ αηφκσλ απηψλ ζηελ ειιεληθή θνηλσλία θαη ε εμάιεηςε θάζε είδνπο ξαηζηζκνχ απέλαληί ηνπο. ΛΔΞΔΗ ΚΛΔΗΓΗΑ Μεηανάζηεςζη Μεηανάζηερ Μεηαναζηεςηική Πολιηική ηπαηηγική ηηρ Λιζζαβόναρ Υώπα Αποζηολήρ Υώπα Τποδοσήρ Κοινωνικόρ Αποκλειζμόρ Απαζσόληζη Αγοπά Δπγαζίαρ Κοινωνική Οικονομική Ένηαξη Δνζωμάηωζη Κοινωνική ςνοσή Ραηζιζμόρ Ξενοθοβία Δπαγγελμαηική Αποκαηάζηαζη Κοινοηική Ππωηοβοςλία EQUAL Γπάζειρ Αναπηςξιακέρ ςμππάξειρ Καινοηομία Δςπύηεπη Δθαπμογή Γιακπαηικόηηηα Δνεπγόρ ςμμεηοσή Ιζόηηηα Δςκαιπιών Μέηπα Δςαιζθηηοποίηζη Ωθελούμενοι Γιαπολιηιζμικοί Μεζολαβηηέρ Γομέρ Ανηιπαηζιζηικήρ Παπέμβαζηρ 5

6 SUMMARY The present report makes an attempt first of all, to present the course of the emigrating phenomenon in Greece, as well as the causes which led to the formation and institution of this course. On a second level an effort is made to refer to the measures which are taken in the country, through the European Initiative EQUAL so as for the goal of the economic and social integration and incorporation of the emigrants in Greece to be achieved. Thus, in the first part, after a brief and general reference in the emigrating phenomenon, the basic terms are determined which also constitute the basic part of the essay. Then reference is made in the case of Greece and to how it was developed from a country of forwarding to a country of reception. After that, the basic consequences of emigration are described and mainly, of illegal emigration, which constitute the primary reason for the attempt of incorporation of the emigrants in the societies of the countries of reception. Some basic statistical details follow which present the present situation in Greece, as far as the emigrants who live and work in country is concerned. The purpose is to show the presence of important emigrating population in Greece, which imposes the taking and application of measures for their social and economic integration in the Greek society. A reference in the institutional framework, which concerns the emigrants and the importance which is now given on a European level to the need of incorporation of the emigrants in the societies of the countries of reception, precedes the description of the works of EQUAL. The result of the turn of this European emigrating policy is the new law 3386/2005, which comes to cover the previous legislative gaps, to integrate the Greek emigrating policy and to materialize with effective projects the meaning of incorporation. In the second part of the essay a general, but essential introduction is made to the meaning and the role of the European Initiative EQUAL. Its goals and its fundamental principles are mentioned in a summary and the directional lines are summarized, on which EQUAL is based so as to achieve the goal of fighting discriminations in the job market. Finally, based on the Drifts on which EQUAL is based, the Measures which contribute in the integration of the emigrants in the Greek job market are described. More importance is given in the measures which concern 6

7 the fighting of racism and xenophobia, as these have the emigrants as basic group target. Analytically, now, the actions of the Developmental Associations are described and the measures which are taken for the professional skill and future rehabilitation of the emigrants. Final target is the full integration of these persons in the Greek society and the extinction of every kind of racism towards them. 7

8 Μέρος Πρώτο Το Μεταναστευτικό Φαινόμενο Στην Ελλάδα 8

9 Διζαγυγικά Ζ κεηαλάζηεπζε ζεσξείηαη σο κία απφ ηηο κεγαιχηεξεο πξνθιήζεηο ηεο ζχγρξνλεο επνρήο θαη απνηειεί θαηλφκελν ην νπνίν απαζρνιεί πνιιέο ρψξεο ηνπ δπηηθνχ, θαη φρη κφλν θφζκνπ. Απηφ είλαη ινγηθφ, εάλ ζθεθηεί θαλείο φηη πξφθεηηαη γηα έλα γεγνλφο, ην νπνίν πξνζθέξεη πνιιέο θαη ζεκαληηθέο επθαηξίεο ζηηο ρψξεο ππνδνρήο, ελψ ηαπηφρξνλα κπνξεί λα απνηειέζεη πεγή πνιιψλ θαη πνηθίισλ πξνβιεκάησλ (φπσο γηα παξάδεηγκα ηελ ππνθαηάζηαζε ηεο εγρψξηαο απαζρφιεζεο θαη αχμεζε ηεο αλεξγίαο, ηε δπζθνιία ζπκβίσζεο ιφγσ δηαθνξεηηθήο θνπιηνχξαο, ηελ αλαδηάξζξσζε ηνπ θνηλσληθνχ θαη νηθνλνκηθνχ ηζηνχ ηεο ρψξαο ππνδνρήο θ.ι.π.). Ζ πξφθιεζε ζπλίζηαηαη ζην ζρεδηαζκφ θαη ζηελ εθαξκνγή πνιηηηθψλ, νη νπνίεο ζα ζπκβάιινπλ απφ ηε κία ζηελ αμηνπνίεζε ηνπ κεηαλαζηεπηηθνχ πιεζπζκνχ θαη απφ ηελ άιιε, ζηε κείσζε ησλ πξνβιεκάησλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε ζπλερή θαη κεγάιε ξνή κεηαλαζηψλ πξνο κία ρψξα 1. Αλ θαη πξφθεηηαη γηα θαηλφκελν δηαρξνληθφ, ε κεηαλάζηεπζε απέθηεζε ζηνλ 20 ν αηψλα ηδηαίηεξε ζεκαζία, θαζψο δηαηάξαμε παγησκέλεο ηζνξξνπίεο, ζηηο νπνίεο ζηεξηδφηαλ ην πξφηππν ηνπ, ιίγν σο πνιχ, νκνηνγελνχο εζληθνχ θξάηνπο. Οη αλεπηπγκέλεο ρψξεο ηεο δπηηθήο Δπξψπεο ζηελ αξρή ηνπ 20 νπ αηψλα δηαθξίλνληαλ απφ ζρεηηθή νκνηνγέλεηα, ε νπνία αληηκεησπηδφηαλ θαη σο κέζν γηα ηελ εμππεξέηεζε ηνπ νηθνλνκηθνχ θαη δεκνθξαηηθνχ εθζπγρξνληζκνχ ζην θιεηζηφ πιαίζην ελφο εζληθνχ θξάηνπο. Πιελ, φκσο, ε ζπλερήο δηεζλνπνίεζε ησλ δηαθξαηηθψλ ζρέζεσλ θαη ε παγθνζκηνπνίεζε έζεζαλ ζε ακθηβνιία απηέο ηηο αληηιήςεηο θαη έδσζαλ ην έλαπζκα γηα ράξαμε λέσλ, θαηάιιεισλ πνιηηηθψλ, θαζψο ηα κεηαλαζηεπηηθά ξεχκαηα δηαδέρνληαλ ην έλα ην άιιν γηα πνηθίινπο ιφγνπο. ε γεληθέο γξακκέο, ηα αίηηα πνπ σζνχλ ηνπο πιεζπζκνχο ζε κεηαθίλεζε είλαη θαηαξρήλ νηθνλνκηθά, αιιά θαη ηζηνξηθά, πνιηηηθά, θνηλσληθά θαη πνιηηηζηηθά. Ζ βαζηθφηεξε αηηία ηεο κεηαλάζηεπζεο πξέπεη λα αλαδεηεζεί ζηε δηαθνξά νηθνλνκηθήο, πνιηηηθήο θαη πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο αλάκεζα ζε επεκεξνχζεο θαη δεκνθξαηηθέο ρψξεο ηνπ θφζκνπ θαη ζηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο, ζ έλα δηεζλέο πεξηβάιινλ πνπ επλνεί ηελ πιεξνθφξεζε, ηε κεηαθίλεζε θαη ηνλ ηερλνινγηθφ εθζπγρξνληζκφ 2. 1 Καβνπλίδε Σδέλε, Σν Πξφβιεκα ηεο Παξάλνκεο Μεηαλάζηεπζεο, ηα Θεηηθά θαη Αξλεηηθά ηεο Πνιηηηθήο Ννκηκνπνίεζεο, ΠΑΔΠ, 2004, ζει.3 2 Ννκηθέο, Θεζκηθέο θαη Γηνηθεηηθέο Γηαζηάζεηο ηνπ Καζεζηψηνο Δηζφδνπ θαη Παξακνλήο Μεηαλαζηψλ ζηελ Διιάδα. Πξνθιήζεηο θαη Πξννπηηθέο Βειηίσζεο, Μειέηε πκβαηφηεηαο ηνπ Διιεληθνχ θαη Δπξσπατθνχ Θεζκηθνχ Πιαηζίνπ, ΚΔΓ,

10 ζνλ αθνξά ζηηο ρψξεο απνζηνιήο κεηαλαζηψλ, ε απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ησλ κεηαλαζηεπηηθψλ ξνψλ απνηειεί κέγηζηε πξφθιεζε γηα ηελ αλάπηπμή ηνπο, αλ ιάβεη θαλείο ππφςε φηη νη πξνεξρφκελνη απφ απηέο κεηαλάζηεο είλαη πνιιέο θνξέο ππήθννη κε πςειή θαηάξηηζε θαη φηη, αλαπφηξεπηα, νη ζπγθεθξηκέλεο ρψξεο απνζηνιήο απνζηεξνχληαη απφ θαηαξηηζκέλν θαη εμεηδηθεπκέλν εξγαηηθφ δπλακηθφ (θαηλφκελν ηνπ brain drain). πγθεθξηκέλα, νη κεηαλάζηεο πξνηθηζκέλνη κε λέα πξνζφληα, δεμηνηερλίεο θαη εξγαηηθφηεηα, δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα ζηελ εζληθή νηθνλνκία ηεο ρψξαο ζηελ νπνία εγθαζίζηαληαη, λα απνθηήζεη λέα ψζεζε. πλήζσο, θαηαιακβάλνπλ ζέζεηο ζηηο νπνίεο αξλνχληαη λα εξγαζηνχλ νη γεγελείο θαη παξάιιεια, κε ην θζελφ εξγαηηθφ ηνπο θφζηνο θαζηζηνχλ ηα πξντφληα ηεο ρψξαο φπνπ εξγάδνληαη, πνιχ πην αληαγσληζηηθά ζηηο δηεζλείο αγνξέο. Ζ ρξεζηκφηεηα ηεο κεηαλάζηεπζεο δηαπηζηψλεηαη θαη κειεηψληαο πξφζθαηα ζηνηρεία ηεο Eurostat, βάζεη ησλ νπνίσλ ζα απμεζεί ην πνζνζηφ ησλ αηφκσλ άλσ ησλ 65 εηψλ ζην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ, απφ 15,4% ζηελ ΔΔ ην 1995 ζε 22% ην 2025, ζηηο ΖΠΑ απφ 12,5% ζε 18,8% θαη ζηελ Ηαπσλία απφ 14,6% ζε 26,7% 3. Δμάιινπ, φπσο δείρλνπλ ηα ζρεηηθά ζηνηρεία, ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ε δηεζλήο κεηαλάζηεπζε ιακβάλεη φιν θαη κεγαιχηεξεο δηαζηάζεηο,. χκθσλα κε εθηηκήζεηο επηζηεκφλσλ θαη εξεπλεηψλ, απφ ην 1975 θαη έπεηηα έρεη δηπιαζηαζηεί ν αξηζκφο ησλ αηφκσλ πνπ δνπλ ζε άιιε ρψξα απφ απηή πνπ γελλήζεθαλ 4 θαη κάιηζηα, ε αχμεζε ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ ησλ κεηαλαζηψλ ζπλερίδεηαη κε εμαηξεηηθά επηηαρπλφκελνπο ξπζκνχο, κε ηνλ πιεζπζκφ ηνπο λα αλέξρεηαη απφ 79 εθαηνκκχξηα ην 1960 ζε 175 εθαηνκκχξηα ην Οη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο κεηαλάζηεο δνπλ ζηελ Δπξψπε (56 εθαη.), ηελ Αζία (50 εθαη.) θαη ηε Βφξεηα Ακεξηθή (41 εθαη.). Δλ φςεη ηεο ξαγδαίαο απηήο αχμεζεο, ε νπνία επηβιήζεθε απφ ηηο δηεζλείο εμειίμεηο, νη ρψξεο ππνδνρήο αλαγθάδνληαη λα αλαπηχζζνπλ κεραληζκνχο πξνζαξκνγήο, αιιά θαη αληηκεηψπηζεο παξάπιεπξσλ ζπλεπεηψλ, φπσο είλαη ε δηαθίλεζε πξνζψπσλ, ε αχμεζε ηεο παξαβαηηθφηεηαο, νη θνηλσληθέο πηέζεηο, θαζψο θαη μελνθνβηθέο θαη ξαηζηζηηθέο αληηδξάζεηο. 3 Υ. Ναμάθεο, Μ.Υιέηζνο, Μεηαλάζηεο θαη Μεηαλάζηεπζε, Οηθνλνκηθέο, Πνιηηηθέο θαη Κνηλσληθέο Πηπρέο, ζει.37, Παηάθεο, Καβνπλίδε Σδέλε, Έξεπλα γηα ηελ Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Έληαμε ησλ Μεηαλαζηψλ, Π.Α.Δ.Π., 2003, ζει.11 10

11 Πποζδιοπιζηικοί Όποι Πξνηνχ πεξάζνπκε ζην θχξην κέξνο ηεο κειέηεο, ζα ήηαλ ρξήζηκν λα πξνεγεζνχλ θάπνηνη φξνη, νη νπνίνη ρξήδνπλ πεξαηηέξσ απνζαθήληζεο, θαζψο αθνξνχλ ζην αληηθείκελν ηεο εξγαζίαο θαη απνηεινχλ θνκβηθήο ζεκαζίαο φξνπο γηα ηελ αλάπηπμε απηήο. Χο κεηαλάζηεπζε νξίδεηαη ε κφληκε ή πξνζσξηλή κεηαβνιή ηνπ ηφπνπ εγθαηάζηαζεο ελφο αηφκνπ, κηαο νκάδαο ή ελφο θνηλσληθνχ ζπλφινπ. Χο ζπλερήο ξνή πξνζψπσλ απφ θαη πξνο κία πεξηνρή, ε κεηαλάζηεπζε είλαη κία απφ ηηο βαζηθέο δεκνγξαθηθέο δηαδηθαζίεο. Δίλαη ε δηαδηθαζία εθείλε πνπ ζπλεπάγεηαη ηε κεραληθή ή ηερληθή αλαλέσζε θαη θζνξά ελφο πιεζπζκνχ. Δηδηθφηεξα, κε ηνλ φξν «ζχγρξνλε κεηαλάζηεπζε» αλαθεξφκαζηε ζε εθείλε ηε κεηαβνιή ηνπ ηφπνπ εγθαηάζηαζεο ελφο αηφκνπ ή ελφο θνηλσληθνχ ζπλφινπ πνπ παξαηεξείηαη ζηα πιαίζηα ηεο ζχγρξνλεο βηνκεραληθήο επνρήο 5. Απφ ηνπο δχν απηνχο νξηζκνχο ζα πξέπεη λα παξακείλνπκε ζε θάπνηα βαζηθά ζηνηρεία: θαηαξράο, ε ζχγρξνλε κεηαλάζηεπζε δηαθξίλεηαη απφ ηελ παξαδνζηαθή επεηδή εληνπίδεηαη κε ην ηέινο ηνπ Β Παγθνζκίνπ πνιέκνπ θαη ηελ αλάπηπμε ηεο βηνκεραληθήο πεξηφδνπ. Αλαθέξεηαη θαηά θχξην ιφγν ζηε κεηαθίλεζε πιεζπζκψλ κε θχξην ηφπν πξννξηζκνχ ηελ Δπξψπε, ελψ ε παξαδνζηαθή κεηαλάζηεπζε αλαθέξεηαη θπξίσο, ζηελ ππεξπφληηα κεηαλάζηεπζε ηνπ ηέινπο ηνπ 19 νπ θαη ηεο αξρήο ηνπ 20 νπ αηψλα. ηνπο παξαπάλσ νξηζκνχο ζα πξέπεη λα πξνζηεζεί ν βαζηθφο ζηφρνο απηήο ηεο κεηαβνιήο ή κεηαθίλεζεο πνπ είλαη θπξίσο, νηθνλνκηθφο. Νεσηεξηθή κεηαλάζηεπζε είλαη, ινηπφλ, ε ζχγρξνλε κεηαλάζηεπζε πνπ δε γίλεηαη γηα πνιηηηθνχο ιφγνπο (φπσο γηα παξάδεηγκα νη αληαιιαγέο πιεζπζκψλ θαη ηα πξνζθπγηθά ξεχκαηα), αιιά γηα θαζαξά νηθνλνκηθνχο ιφγνπο. Με ηελ πξνζζήθε απηή πξνρσξνχκε απηφκαηα ζηε δηάθξηζε κεηαμχ νηθνλνκηθνχ κεηαλάζηε θαη (πνιηηηθνχ) πξφζθπγα. Με άιια ιφγηα, φηαλ αλαθεξφκαζηε ζηνλ φξν «κεηαλάζηεο» ελλννχκε εθείλν ην κέινο κηαο θνηλσλίαο, ην νπνίν εθνχζηα εγθαηαιείπεη ηε ρψξα ηνπ γηα λα εγθαηαζηαζεί πξνζσξηλά ή κφληκα ζε κία άιιε ρψξα, ζπλήζσο πεξηζζφηεξν αλεπηπγκέλε νηθνλνκηθά, κε ζηφρν ηελ αλαδήηεζε εξγαζίαο. Αληίζεηα, φηαλ αλαθεξφκαζηε ζηνλ φξν «πξφζθπγαο», ελλννχκε εθείλν ην κέινο ηεο θνηλσλίαο πνπ ιφγν δηαθνξεηηθψλ πνιηηηθψλ πεπνηζήζεσλ, δηψμεσλ θαη ζνβαξψλ θαηαζηξαηεγήζεσλ ησλ αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ, εγθαηαιείπεη αθνχζηα ηε ρψξα ηνπ γηα λα αλαδεηήζεη άζπιν ζηνπο θφιπνπο κηαο άιιεο θνηλσλίαο πνπ δελ 5 Μπάγθαβνο Υ., Παπαδνπνχινπ Γ., Μεηαλαζηεπηηθέο Σάζεηο θαη Δπξσπατθή Μεηαλαζηεπηηθή Πνιηηηθή, Η.Ν.Δ., 2003, ζει.12 11

12 αληηκεησπίδεη θαηά θαλφλα απηά ηα πξνβιήκαηα. Ο «πνιηηηθφο πξφζθπγαο» ραξαθηεξίδεηαη απφ εηδηθφ θαζεζηψο πνπ θαζνξίδεηαη απφ ηελ Όπαηε Αξκνζηεία ηνπ ΟΖΔ θαη ν ραξαθηεξηζκφο ελφο αηφκνπ σο «πξφζθπγα» επηζείεη κηα ζεηξά απφ ζπγθεθξηκέλα δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο. Χζηφζν, ζηελ πξάμε ε δηάθξηζε απηή δελ είλαη πάληα επδηάθξηηε. Γηα παξάδεηγκα, έλαο νηθνλνκηθφο κεηαλάζηεο ζα κπνξνχζε λα ζεσξεζεί πξφζθπγαο εάλ ε νηθνλνκηθή ηνπ δπζπξαγία πξνεξρφηαλ απφ πνιηηηθέο, θπιεηηθέο ή ζξεζθεπηηθέο δηαθξίζεηο εηο βάξνο ηεο θνηλσληθήο νκάδαο ζηελ νπνία αλήθεη ή εάλ ε νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηεο ρψξαο πξνέιεπζήο ηνπ δελ θαζηζηνχζε δπλαηή ηελ επηβίσζε ηνπ νηθνλνκηθνχ κεηαλάζηε, ζε ζεκείν ηέηνην ψζηε ε εγθαηάιεηςε λα απνθηνχζε αλαγθαζηηθφ ραξαθηήξα. Αληηζηξφθσο, σο νηθνλνκηθνί πξφζθπγεο ζα κπνξνχζαλ λα ζεσξεζνχλ θαη φζνη επηθαινχληαη «πνιηηηθνχο ιφγνπο» πξνθεηκέλνπ λα παξαθάκςνπλ ηα εκπφδηα εηζφδνπ ηνπο ζηηο επηζπκεηέο αγνξέο εξγαζίαο. Δπίζεο, άηνκα πνπ νη ίδηεο νη ρψξεο ππνδνρήο ηα παξνπζηάδνπλ σο πνιηηηθνχο πξφζθπγεο γηα ιφγνπο ζθνπηκφηεηαο, ελψ ζηελ νπζία πξφθεηηαη γηα θαζαξά νηθνλνκηθνχο κεηαλάζηεο. Δίλαη, πάλησο, γεγνλφο φηη παξά ηνπο δηαθνξεηηθνχο νξηζκνχο πνπ απνδίδνληαη ζηνπο πξφζθπγεο θαη ζηνπο κεηαλάζηεο, νη δχν θαηεγνξίεο αληηκεησπίδνπλ θνηλά πξνβιήκαηα σο πξνο ηελ εγθαηάζηαζή ηνπο ζηε ρψξα ππνδνρήο θαη ζπλεπψο, σο πξνο ηηο δηαδηθαζίεο έληαμεο θαη ελζσκάησζήο ηνπο ζηελ θνηλσλία ηεο ρψξαο ππνδνρήο. Απφ ηελ άιιε, νη κεηαλαζηεχζεηο δηαθξίλνληαη ζε θαηεγνξίεο κεηαλάζηεπζεο αλάινγα κε ην θξηηήξην ηεο δηάθξηζήο ηνπο. χκθσλα κε ην ζεκαληηθφηεξν ίζσο θξηηήξην, ε κεηαλάζηεπζε δηαθξίλεηαη αλάινγα κε ην εάλ πξαγκαηνπνηείηαη ζηα γεσγξαθηθά φξηα ηεο εζληθήο επηθξάηεηαο, νπφηε έρνπκε ηε ιεγφκελε «εζσηεξηθή κεηαλάζηεπζε» θαη κε ην εάλ πξαγκαηνπνηείηαη ζην δηεζλή ρψξν νπφηε έρνπκε ηελ «εμσηεξηθή κεηαλάζηεπζε 6». Δπίζεο, ζχκθσλα κε ηνλ ηφπν πξννξηζκνχ δηαθξίλνπκε ηε κεηαλάζηεπζε ζε επξσπατθή ή ελδνεπξσπατθή θαη ζε ππεξπφληηα ή δηεπεηξσηηθή. χκθσλα κε ηε ρξνληθή πεξίνδν πξαγκαηνπνίεζεο ηεο κεηαλάζηεπζεο πξηλ ή κεηά ην Β Παγθφζκην πφιεκν, νη κεηαλαζηεχζεηο δηαθξίλνληαη ζε πξνπνιεκηθέο θαη κεηαπνιεκηθέο. Σέινο, βάζεη ηνπ εάλ ε κεηαλάζηεπζε είλαη θαηαγεγξακκέλε απφ ηηο επίζεκεο αξρέο ή φρη, δηαθξίλεηαη ζε λφκηκε θαη παξάλνκε ή ιαζξνκεηαλάζηεπζε. 6 Μπάγθαβνο Υ., Παπαδνπνχινπ Γ., Μεηαλαζηεπηηθέο Σάζεηο θαη Δπξσπατθή Μεηαλαζηεπηηθή Πνιηηηθή, Η.Ν.Δ., 2003 ζει.13 12

13 Χο ρψξεο απνζηνιήο ζεσξνχληαη απηέο πνπ εμάγνπλ εξγαηηθφ δπλακηθφ θαη απνζηέιινπλ κεηαλάζηεο ζε άιιεο ρψξεο. Αληίζεηα, σο ρψξεο ππνδνρήο ζεσξνχληαη φζεο ρψξεο δέρνληαη ην αληίζηνηρν εξγαηηθφ δπλακηθφ. Σέινο, ελζσκάησζε ζεσξείηαη ε ελζάξξπλζε ηεο πνιηηηζηηθήο δηαθνξεηηθφηεηαο. Απηφ ζεκαίλεη φηη αλαγλσξίδεηαη απφ ηε ρψξα ππνδνρήο ε πνιηηηζηηθή ηζνηηκία ησλ κεηαλαζηψλ, εθηφο θαη αλ ππάξρνπλ πεξηπηψζεηο φπνπ νη ζξεζθεπηηθέο ή πνιηηηζηηθέο πξαθηηθέο ηνπο είλαη αληίζεηεο πξνο ην λνκηθφ πιαίζην ηεο ρψξαο ππνδνρήο 7, Η Πεπίπηυζη ηηρ Δλλάδαρ Ζ πεξίπησζε ηεο Διιάδαο παξνπζηάδεη ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ, θαζψο απφ ρψξα απνζηνιήο κεηαλαζηψλ, πνπ ήηαλ θαηά ην παξειζφλ θαη κάιηζηα γηα πνιιέο δεθαεηίεο, έρεη πιένλ κεηαηξαπεί ζε ρψξα ππνδνρήο. Ζ εκπεηξία ηεο κεηαλάζηεπζεο δελ απνηειεί θαηλνχξγην θαηλφκελν γηα ηε ρψξα, αθνχ εδψ θαη έλαλ αηψλα έρεη ζεκαδέςεη έληνλα ηελ πνξεία ηεο. Χο πξνο απηφ, ε ειιεληθή εκπεηξία είλαη παξφκνηα κε ησλ άιισλ ρσξψλ ηεο Ννηίνπ Δπξψπεο (Ηηαιία, Ηζπαλία θαη Πνξηνγαιία), νη νπνίεο κεηαηξάπεθαλ απφ ρψξεο απνζηνιήο, ζε ρψξεο ππνδνρήο κεηαλαζηψλ. Ζ αιιαγή απηή έιαβε ρψξα μαθληθά θαη θάλεθε λα αηθληδηάδεη θπβεξλήζεηο θαη ηνπηθνχο θνξείο, γεγνλφο πνπ θάλεθε απφ ηελ αδπλακία- ηνπιάρηζηνλ ζε αξρηθφ ζηάδην- αληηκεηψπηζεο ηνπ θαηλνκέλνπ. Κχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο Διιάδαο είλαη φηη, ελψ σο ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980 ζπγθαηαιεγφηαλ ζηηο παξαδνζηαθέο ρψξεο απνζηνιήο κεηαλαζηψλ ή ιεηηνπξγνχζε απιψο σο θξάηνο δηεπθφιπλζεο κεηεγθαηάζηαζεο κεηαλαζηψλ θαη πξνζθχγσλ ζε άιιεο επξσπατθέο ρψξεο ππνδνρήο, κεηαβιήζεθε ζε κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα ζε ρψξα ππνδνρήο. Έηζη, θιήζεθε λα δηαρεηξηζηεί θνηλσληθά, νηθνλνκηθά θαη πνιηηηθά ην δήηεκα ηεο εηζξνήο ελφο καδηθνχ κεηαλαζηεπηηθνχ ξεχκαηνο θαη λα πξνζδηνξίζεη παξάιιεια ηηο αξρέο, ηνπο άμνλεο θαη ηνπο κεραληζκνχο κηαο νξγαλσκέλεο κεηαλαζηεπηηθήο πνιηηηθήο. Ζ γεσγξαθηθή ηεο ζέζε, ην γεγνλφο φηη απνηειεί θξάηνο-κέινο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, θαζψο θαη νη αιιαγέο πνπ αθνινχζεζαλ ηελ πηψζε ηνπ ηείρνπο ηνπ Βεξνιίλνπ, είραλ σο απνηέιεζκα ηελ αλαηξνπή βαζηά ξηδσκέλσλ αληηιήςεσλ θαη ηε δηακφξθσζε ελφο λένπ πιαηζίνπ γηα 7 Υ. Ναμάθεο, Μ.Υιέηζνο, Μεηαλάζηεο θαη Μεηαλάζηεπζε, Οηθνλνκηθέο, Πνιηηηθέο θαη Κνηλσληθέο Πηπρέο, Παηάθεο, 2001, ζει.88 13

14 ηελ άζθεζε ηεο κεηαλαζηεπηηθήο πνιηηηθήο. Έλα άιιν ζηνηρείν πνπ ζπκπιεξψλεη ηελ εηθφλα ηεο κεηαλάζηεπζεο ζηελ Διιάδα, είλαη φηη ε πιεηνλφηεηα ησλ κεηαλαζηψλ εθθξάδεη θαζεκεξηλά θαη κε ζηαζεξφηεηα ηελ επηζπκία λα παξακείλεη γηα αφξηζην ρξνληθφ δηάζηεκα ζηε ρψξα θαη λα εληαρζεί ζηνλ θνηλσληθφ ηεο ηζηφ, θινλίδνληαο έηζη ην κέρξη πξφζθαηα ηζρχνλ πξφηππν ηνπ εξγάηε αξζεληθνχ γέλνπο, ν νπνίνο απιψο θηινμελείηαη πξνζσξηλά ζηε ρψξα κε ζθνπφ ηε ζπγθέληξσζε ζπγθεθξηκέλνπ θεθαιαίνπ θαη απψηεξν ζηφρν ηελ επηζηξνθή ζηε ρψξα πξνέιεπζήο ηνπ. Ζ κεηαηξνπή απφ παξαδνζηαθή ρψξα απνζηνιήο ζε ρψξα ππνδνρήο κεηαλαζηψλ έγηλε ζε δχν θάζεηο. Αξρηθά θαηά ηε δεθαεηία ηνπ 1970, φηαλ άξρηζε ε παιηλλφζηεζε Διιήλσλ κεηαλαζηψλ απφ ηε Γεξκαλία θαη άιιεο ρψξεο- θπξίσο, ηηο Φηιηππίλεο, ην Παθηζηάλ θαη ηελ Αίγππην- ζηηο νπνίεο είραλ κεηαλαζηεχζεη Έιιελεο πνιίηεο θαηά ην παξειζφλ, ζε αλαδήηεζε θαιχηεξεο δσήο 8. Παξφια απηά ην πνζνζηφ εηζξνήο ησλ παιηλλνζηνχλησλ δε δεκηνχξγεζε ηδηαίηεξα πξνβιήκαηα ζηε ρψξα, θπξίσο ιφγν ηνπ ρακεινχ αξηζκνχ αηφκσλ πνπ επέζηξεςαλ ζηελ παηξίδα. Σν πξφβιεκα έγηλε εληνλφηεξν θαηά ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980, φηαλ κε ηελ θαηάξξεπζε ησλ πξψελ ζνζηαιηζηηθψλ θαζεζηψησλ μεθίλεζε πξνο ηελ Διιάδα ην κεγάιν θχκα κεηαλάζηεπζεο. Γη απηφ εμάιινπ, ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ αιινδαπψλ πνπ δνπλ θαη εξγάδνληαη ζηε ρψξα πξνέξρνληαη απφ ρψξεο ηεο Κεληξηθήο θαη Αλαηνιηθήο Δπξψπεο. Οη πξψηεο αμηφινγεο εηζξνέο απφ ηελ πεξηνρή ζεκεηψζεθαλ απφ ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980 κε ηελ εκθάληζε πνιηηηθψλ θηιειεπζεξνπνίεζεο, φηαλ θαηέθζαζαλ ζηελ Διιάδα κεηαλάζηεο απφ ηελ Πνισλία θαη αξγφηεξα ηε Βνπιγαξία θαη ηε Ρνπκαλία. Σν θαηλφκελν ηεο εηζξνήο κεηαλαζηψλ γλψξηζε ηδηαίηεξε έμαξζε κε ηελ θαηάξξεπζε ηνπ θαζεζηψηνο ηεο πξψελ νβηεηηθήο Έλσζεο θαη θπξίσο, κε ηελ θαηάξξεπζε ηεο Αιβαλίαο ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ Απφ ηε νβηεηηθή Έλσζε θαη ηελ Αιβαλία πνιινί απφ ηνπο κεηαλάζηεο ήηαλ νκνγελείο θαη ππήξμαλ εηδηθέο δηαηάμεηο, πνπ ξχζκηδαλ ην θαζεζηψο δηακνλήο θαη εξγαζίαο ηνπο. Οη πεξηζζφηεξνη, φκσο, κεηαλάζηεο εηζήιζαλ ζηε ρψξα παξάλνκα θαη θαηέιαβαλ ζέζεηο εξγαζίαο ρακειήο εηδίθεπζεο θαη ακνηβήο. Ζ κεηαλάζηεπζε πξνο ηηο ρψξεο ηεο Ννηίνπ Δπξψπεο θαηά ηε δεθαεηία ηνπ 1970, αληαπνθξίλεηαη ζε δήηεζε γηα εξγαζία ρακειήο εηδίθεπζεο είηε ζηε «δεπηεξεχνπζα» αγνξά εξγαζίαο ή ζηνλ άηππν ή «καχξν» ηνκέα ηεο νηθνλνκίαο. Αληηζέησο, ε δήηεζε εξγαζίαο πνπ 8 Καβνπλίδε Σδέλε, Σν Πξφβιεκα ηεο Παξάλνκεο Μεηαλάζηεπζεο, ηα Θεηηθά θαη Αξλεηηθά ηεο Πνιηηηθήο Ννκηκνπνίεζεο, ΠΑΔΠ, 2004, ζει.4 14

15 θαζνδεγνχζε ηηο κεηαλαζηεπηηθέο ξνέο απφ ηηο ρψξεο απηέο πξνο ηηο ρψξεο ηεο Βφξεηαο Δπξψπεο θαηά ηηο δεθαεηίεο ηνπ , ήηαλ θπξίσο, γηα απαζρφιεζε ζηε βηνκεραλία. Ζ δηαθνξνπνίεζε απηή νθείιεηαη θαηά θχξην ιφγν ζηε δηαθνξεηηθή πνξεία αλάπηπμεο πνπ γλψξηζαλ νη ρψξεο ηεο Νφηηαο Δπξψπεο ζε ζρέζε κε ηηο ππφινηπεο επξσπατθέο ρψξεο. πγθεθξηκέλα, ε βηνκεραληθή αλάπηπμε θαζπζηέξεζε αξθεηά, ελψ αλαπηχρζεθαλ ηδηαίηεξα ε γεσξγία θαη ν ηνπξηζκφο. Δμάιινπ, θπξηάξρεζαλ νη επνρηαθέο δξαζηεξηφηεηεο, φπσο είλαη ε γεσξγία, ν ηνπξηζκφο, ε αιηεία θαη ε νηθνδνκή. Άιιν ραξαθηεξηζηηθφ ζηνηρείν ησλ ρσξψλ απηψλ, είλαη ε ζπλχπαξμε άθξσο δηαθνξεηηθψλ επηρεηξήζεσλ, δειαδή δηρνηφκεζε θαηά ηελ νπνία κεξηθέο κεγάιεο, ηερλνινγηθά πξνεγκέλεο κνλάδεο ζπλππάξρνπλ κε κία πιεζψξα κηθξψλ, νηθνγελεηαθψλ επηρεηξήζεσλ, φπνπ ε απφθξπςε απαζρφιεζεο θαη νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ είλαη ζπλεζηζκέλε πξαθηηθή. ια απηά ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ νηθνλνκηψλ ησλ ρσξψλ ηεο λφηηαο Δπξψπεο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ νινέλα θαη κεγαιχηεξε απξνζπκία ησλ ληφπησλ θαη θπξίσο, ησλ λέσλ λα αλαιάβνπλ ρεηξσλαθηηθέο εξγαζίεο ρσξίο ηδηαίηεξν θνηλσληθφ θχξνο, δεκηνπξγνχλ πνιιέο επθαηξίεο απαζρφιεζεο γηα ηνπο κεηαλάζηεο. Έηζη ινηπφλ, νη ρψξεο ηεο λφηηαο Δπξψπεο γλψξηζαλ λέεο κεηαλαζηεπηηθέο εηζξνέο θαη ηελ παξάιιειε δηφγθσζε ελφο παξάλνκνπ πιεζπζκνχ κεηαλαζηψλ πνπ θαηέιαβαλ ζέζεηο εξγαζίαο ζηνλ άηππν ηνκέα ηεο νηθνλνκίαο, φπνπ ε απαζρφιεζε δε δηέπεηαη απφ ζεζκηθέο ξπζκίζεηο ηνπ θξάηνπο 9. ην πιαίζην απηψλ ησλ εμειίμεσλ ε Διιάδα ρψξα πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ εμαηξεηηθά πςειή εζλνινγηθή, ζξεζθεπηηθή θαη γισζζνινγηθή νκνηνγέλεηα θιήζεθε λα ελζσκαηψζεη ζηνλ θνηλσληθφ ηεο ηζηφ δηαθνξεηηθά πνιηηηζκηθά ζηνηρεία θαη κάιηζηα ζε πνιχ κηθξφηεξν ρξνληθφ δηάζηεκα ζε ζρέζε κε άιιεο ρψξεο ηεο δπηηθήο Δπξψπεο, ζηηο νπνίεο ε κεηάβαζε έγηλε ζηαδηαθά, κέζα ζε πεξηζζφηεξεο δεθαεηίεο. Ζ κεηάβαζε ζηε δεδνκέλε ρξνληθή ζπγθπξία δελ κπνξνχζε παξά λα ζπζρεηηζηεί κε ηα πξνβιήκαηα ηεο δηνγθνχκελεο αλεξγίαο, ηηο δηαξζξσηηθέο αιιαγέο ζηελ νηθνλνκία, ην θχκα ησλ παιηλλνζηνχλησλ νκνγελψλ θαη ηε γεληθφηεξε ζπγθπξία εθζπγρξνληζκνχ ηεο ειιεληθήο θνηλσλίαο θαη απνβνιήο θάπνησλ παξαδνζηαθψλ ζηνηρείσλ πνπ ηελ ραξαθηήξηδαλ. 9 Καβνπλίδε Σδέλε, Έξεπλα γηα ηελ Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Έληαμε ησλ Μεηαλαζηψλ, Π.Α.Δ.Π., 2003, ζει.20 15

16 ζνλ αθνξά ζην θξίζηκν δήηεκα ηεο απαζρφιεζεο, ην πνζνζηφ αιινδαπψλ πνπ εληάρζεθε ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαηά ηα ηειεπηαία ρξφληα ήηαλ, φρη απιψο ππνινγίζηκν, αιιά θαη ηέηνηνπ κεγέζνπο, ψζηε λα δηακνξθψζεη λέεο ηζνξξνπίεο, επεξεάδνληαο άιινηε αληαγσληζηηθά θαη άιινηε ζπκπιεξσκαηηθά ηηο εξγαζηαθέο θαη θαη επέθηαζε ηηο νηθνλνκηθέο πνιηηηθέο ηεο ρψξαο. Δπιπηώζειρ ηηρ Μεηανάζηεςζηρ πσο έρεη ήδε ηνληζηεί, νη κεηαλάζηεο πνπ εηζέξρνληαη ζηελ Διιάδα είλαη θπξίσο, λεαξήο ειηθίαο θαη κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ ελεξγφ εξγαηηθφ δπλακηθφ. Δμάιινπ, πνιινί απφ απηνχο είλαη πςεινχ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ θαη ηδηαίηεξα θαηαξηηζκέλνη πάλσ ζην αληηθείκελν ηεο εξγαζίαο ηνπο. Χο εθ ηνχηνπ κπνξνχλ λα ζπκβάινπλ ζηε βειηίσζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο θαη ηελ αλάπηπμε ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο. Άιισζηε, ιφγσ ηεο ππνγελλεηηθφηεηαο ε Διιάδα ζα αληηκεησπίζεη ζην κέιινλ ζνβαξά πξνβιήκαηα θάιπςεο ησλ πξνζθεξφκελσλ ζέζεσλ εξγαζίαο, αθνχ δε ζα ππάξρεη επαξθέο εξγαηηθφ δπλακηθφ. ρεηηθφ κε ην παξαπάλσ, είλαη θαη ε πιεζπζκηαθή ελίζρπζε πνπ πξνζθέξνπλ ηα κεηαλαζηεπηηθά ξεχκαηα, ηε ζηηγκή πνπ ν πιεζπζκφο ηεο ρψξαο, φρη κφλν δελ απμάλεηαη επαξθψο, αιιά θαη θζίλεη ζηαδηαθά. Οη κεηαλάζηεο πνπ έξρνληαη ζηελ Διιάδα απνθαζίδνπλ λα δεκηνπξγήζνπλ νηθνγέλεηα εδψ θαη κάιηζηα ιφγσ ζξεζθεπηηθήο ή πνιηηηζηηθήο παξάδνζεο θάλνπλ θαη πνιιά παηδηά. Μπνξνχλ έηζη, λα ζπκβάινπλ ζηελ αχμεζε ηνπ ειιεληθνχ πιεζπζκνχ. Βεβαίσο, απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα λα γίλεη απηφ, είλαη λα ελζσκαησζνχλ πιήξσο ζηελ ειιεληθή θνηλσλία θαη λα απνηειέζνπλ αλαπφζπαζην κέξνο ηεο. Δμάιινπ, νη κεηαλάζηεο κεηαθέξνπλ λέεο ηδέεο θαη κπνξνχλ κε ηα πνιηηηζηηθά ζηνηρεία ηεο ρψξαο πξνέιεπζήο ηνπο, λα αλαλεψζνπλ θαη λα δψζνπλ λέα πλνή ζηνλ ειιεληθφ πνιηηηζκφ, ν νπνίνο ζα εκπινπηηζηεί πιένλ κε ζηνηρεία απφ άιιεο θνπιηνχξεο. ηα, πιαίζηα άιισζηε ηεο παγθνζκηνπνίεζεο, ε δεκηνπξγία πνιππνιηηηζκηθψλ θνηλσληψλ είλαη κία πξαγκαηηθφηεηα αδηακθηζβήηεηε θαη κπνξεί λα θέξεη ιανχο θαη πνιηηηζκνχο πην θνληά, θαηαξγψληαο ηα φξηα πνπ ζέηνπλ ηέηνηνπ είδνπο δηαθνξέο. Αιιά, ε κεηαλάζηεπζε εηδηθά εάλ γίλεηαη αλεμέιεγθηα κπνξεί λα επηθέξεη θαη αξλεηηθέο ζπλέπεηεο. Σν βαζηθφηεξν απφ ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη παξάλνκνη κεηαλάζηεο ζηελ αγνξά εξγαζίαο ηεο ρψξαο ππνδνρήο, είλαη φηη πξνζιακβάλνληαη ζε ζέζεηο εξγαζίαο, νη νπνίεο δε δηέπνληαη απφ ηηο ξπζκίζεηο ηεο 16

17 εξγαηηθήο λνκνζεζίαο 10. Απηφ ζεκαίλεη φηη πιεξψλνληαη ιηγφηεξν απφ ηνπο γεγελείο εξγαδνκέλνπο θαη κάιηζηα, ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο ρσξίο αζθαιηζηηθή θάιπςε. Απνηέιεζκα απηνχ είλαη νη εξγνδφηεο θαη νη επηρεηξήζεηο πνπ απαζρνινχλ παξάλνκα αιινδαπνχο εξγαδνκέλνπο λα απνιακβάλνπλ πεξηζζφηεξα πιενλεθηήκαηα ζε ζρέζε κε απηνχο πνπ λνκίκσο απαζρνινχλ εξγαηηθφ δπλακηθφ ζηηο επηρεηξήζεηο ηνπο. Ζ δηαθνξέο απνηππψλνληαη θπξίσο, ζην κηζζνινγηθφ θαη κε κηζζνινγηθφ θφζηνο ηεο εξγαζίαο, ην νπνίν είλαη ζαθψο πην απμεκέλν ζε πεξηπηψζεηο θαηαβνιήο εξγνδνηηθψλ θαη αζθαιηζηηθψλ εηζθνξψλ. Δμάιινπ, νη εξγνδφηεο πνπ απαζρνινχλ παξάλνκα εξγαηηθφ δπλακηθφ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα κεγαιχηεξεο επειημίαο, θαζψο δε δεζκεχνληαη απφ θαλφλεο θαη ξπζκίζεηο πξνζηαζίαο ηνπ πξνζσπηθνχ ζε πεξίπησζε απνιχζεσλ. Δπηπιένλ, σο αξλεηηθή επίπησζε ησλ παξάλνκσλ κεηαλαζηψλ ζηελ νηθνλνκία κίαο ρψξαο, ζεσξείηαη ε αδπλακία αλάπηπμεο ηεο εζληθήο νηθνλνκίαο, γηαηί νη εξγνδφηεο έρνπλ πξφζβαζε ζε θζελφ εξγαηηθφ δπλακηθφ. Απηφ κπνξεί λα θαζπζηεξήζεη ηηο επελδχζεηο ζε λέεο ηερλνινγίεο, νη νπνίεο ζα πξνσζήζνπλ ηελ παξαγσγηθφηεηα, ηελ αληαγσληζηηθφηεηα θαη ηελ νηθνλνκηθή επξσζηία ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ζα επηηξέςνπλ ηελ επηβίσζε επηρεηξήζεσλ πνπ δελ έρνπλ πξννπηηθέο ζηελ αγνξά παξά κφλν εάλ ιεηηνπξγνχλ κε ρακεινχο κηζζνχο θαη ππνβαζκηζκέλεο ζπλζήθεο εξγαζίαο 11. Έλαο άιινο ζεκαληηθφο παξάγνληαο πνπ αμίδεη λα αλαθεξζεί ζε πεξηπηψζεηο παξάλνκεο κεηαλάζηεπζεο, είλαη ε θαηαπάηεζε ησλ αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ. Απφ ηε ζηηγκή πνπ νη κεηαλάζηεο δελ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα θαηαθχγνπλ ζηε δηθαηνζχλε θαη λα δηεθδηθήζνπλ ηα δηθαηψκαηά ηνπο, είλαη ινγηθφ θαη γίλνληαη ζπρλά ζχκαηα εθκεηάιιεπζεο απφ ηνπο εξγνδφηεο ηνπο, αιιά θαη απφ άιια άηνκα κε ηα νπνία έξρνληαη ζε επαθή, φπσο γηα παξάδεηγκα νη ελνηθηαζηέο ζηέγεο. Δθηφο απηνχ, εθφζνλ δε δηαζέηνπλ ηα απαξαίηεηα λνκηκνπνηεηηθά έγγξαθα, είλαη αδχλαην λα έρνπλ πξφζβαζε ζε δεκφζηεο ππεξεζίεο θαη ππεξεζίεο πγείαο, ζε πεξίπησζε αζζελείαο ή αηπρήκαηνο. Απνηέιεζκα ηεο έιιεηςεο πξφζβαζεο ζε αγαζά, ππεξεζίεο θαη δηθαηψκαηα ηεο ρψξαο ππνδνρήο, είλαη νη παξάλνκνη κεηαλάζηεο λα απνθιείνληαη θνηλσληθά θαη λα πεξηζσξηνπνηνχληαη. Κνηλψο, νη κεηαλάζηεο αλήθνπλ ζε κία εππαζή πιεζπζκηαθή 10 Καβνπλίδε Σδέλε, Σν Πξφβιεκα ηεο Παξάλνκεο Μεηαλάζηεπζεο, ηα Θεηηθά θαη Αξλεηηθά ηεο Πνιηηηθήο Ννκηκνπνίεζεο, ΠΑΔΠ, 2004, ζει.6 11 Καβνπλίδε Σδέλε, Σν Πξφβιεκα ηεο Παξάλνκεο Μεηαλάζηεπζεο, ηα Θεηηθά θαη Αξλεηηθά ηεο Πνιηηηθήο Ννκηκνπνίεζεο, ΠΑΔΠ, 2004, ζει.7 17

18 νκάδα, ε νπνία ραξαθηεξίδεηαη απφ πνιιαπιή ζηέξεζε αλαθνξηθά κε ηηο δηαζηάζεηο πνπ ζεσξνχληαη θξίζηκεο γηα ηε ζπκκεηνρή ζε έλα ζπγθεθξηκέλν ηξφπν δσήο πνπ ραξαθηεξίδεη ηε ρψξα ππνδνρήο 12. Οη δηαζηάζεηο πνπ εληνπίδνληαη ζπλήζσο σο ηδηαίηεξα ζεκαληηθέο, σο πξνο ηε δεκηνπξγία ή απνηξνπή θαηλνκέλσλ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ, είλαη εθείλεο ηεο αγνξάο εξγαζίαο, ηεο εθπαίδεπζεο, ηεο πγείαο θαη ηεο ζηέγεο. Ζ πξφζβαζε, δειαδή, ζηνπο παξαπάλσ ηνκείο, ζηα ζπλαθή κε απηνχο αγαζά, πφξνπο θαη ππεξεζίεο, επηηξέπεη ηε ζπκκεηνρή ζηνλ ηξφπν δσήο πνπ απνιακβάλνπλ ηα πεξηζζφηεξα κέιε ηεο θνηλσλίαο. Σν γεγνλφο ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ επηθέξεη πνιιέο θαη πνηθίιεο δπζκελείο ζπλέπεηεο ζηελ επεκεξία κίαο ρψξαο. Απφ ηηο πιένλ ζεκαληηθέο είλαη νη ζπρλέο θαη έληνλεο θνηλσληθέο ζπγθξνχζεηο πνπ δεκηνπξγνχληαη κεηαμχ ησλ λνκίκσο θαη ησλ παξάλνκα δηακελφλησλ ζε κία ρψξα, γεγνλφο πνπ κπνξεί λα νδεγήζεη ζηε δηάξξεμε ηνπ θνηλσληθνχ ηζηνχ. Παξνπζηάδνληαη θαηά ζπλέπεηα θαηλφκελα μελνθνβίαο θαη ξαηζηζκνχ, αθξαίεο πνιηηηθέο αληηδξάζεηο θαη έληνλεο αληηπαξαζέζεηο πνπ έρνπλ ζαλ ζηφρν φρη κφλν ηνπο παξάλνκνπο κεηαλάζηεο, αιιά θαη απηνχο πνπ δνπλ θαη εξγάδνληαη λφκηκα. Γηα ην ιφγν απηφ, θεληξηθφ δεηνχκελν γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο πξφθιεζεο πνπ ζέηεη ε κεηαλάζηεπζε ζηε ρψξα ππνδνρήο, είλαη ν ζρεδηαζκφο θαη ε εθαξκνγή πνιηηηθψλ πνπ ζα κπνξέζνπλ, απφ ηε κία λα κεγηζηνπνηήζνπλ ηα νθέιε ηεο κεηαλάζηεπζεο γηα ηε ρψξα, θαη απφ ηελ άιιε ζα ειαρηζηνπνηήζνπλ ηα ζρεηηθά πξνβιήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ ζηελ θνηλσληθή ζπλνρή. Απφ ηελ άιιε, κία αθφκε αξλεηηθή πηπρή ηεο αλεμέιεγθηεο, θπξίσο, κεηαλάζηεπζεο είλαη ε δπζκελήο εηθφλα ηεο ρψξαο ππνδνρήο ζην εμσηεξηθφ. Κη απηφ δηφηη δεκηνπξγείηαη ε εληχπσζε ηεο αδπλακίαο ή θαη απξνζπκίαο ησλ αξρψλ θαη ηνπ θξάηνπο λα θαηαζηείινπλ ην θαηλφκελν ηεο παξάλνκεο κεηαλάζηεπζεο, εθαξκφδνληαο ηνπο λφκνπο θαη ηηκσξψληαο ηνπο παξαβάηεο, είηε πξφθεηηαη γηα παξάλνκνπο κεηαλάζηεο, είηε πξφθεηηαη γηα γεγελείο πνπ απαζρνινχλ παξάλνκα εξγαηηθφ δπλακηθφ. Πξνθεηκέλνπ, ινηπφλ, λα απνθχγνπλ ηηο αλεπηζχκεηεο ζπλέπεηεο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ παξάλνκε δηακνλή θαη εξγαζία ησλ κεηαλαζηψλ, νη ρψξεο ππνδνρήο αλαδεηνχλ δηαξθψο πνιηηηθέο θαη κέζα έηζη ψζηε λα αληηκεησπίζνπλ επηηπρψο ηελ πξφθιεζε απφ ηελ εηζξνή κεηαλαζηψλ. Απφ ηηο πιένλ δηαδεδνκέλεο πνιηηηθέο, είλαη απηή ηεο θνηλσληθήο έληαμεο θαη ελζσκάησζεο ησλ κεηαλαζηψλ ζηε 12 Καβνπλίδε Σδέλε, Έξεπλα γηα ηελ Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Έληαμε ησλ Μεηαλαζηψλ, Π.Α.Δ.Π, 2003, ζει.12 18

19 ρψξα ππνδνρήο, ε νπνία έρεη σο αδηακθηζβήηεην πιενλέθηεκα ηελ απνθαηάζηαζε ησλ αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ ησλ κεηαλαζηψλ, αθνχ πιένλ αληηκεησπίδνληαη σο πνιίηεο ηζφηηκνη κε ηνπο εκεδαπνχο θαη ραίξνπλ ησλ ίδησλ δηθαησκάησλ κε απηνχο. Δπηπιένλ, νη κεηαλάζηεο, σο ηζφηηκα κέιε κίαο θνηλσλίαο, απμάλνπλ ηε δηαπξαγκαηεπηηθή ηνπο ηζρχ θαη κπνξνχλ λα δηεθδηθνχλ κηζζνχο θαη ζπλζήθεο εξγαζίαο φκνηεο κε ησλ γεγελψλ. Σν γεγνλφο ηεο ηζφηηκεο αληηκεηψπηζεο αιινδαπψλ θαη εκεδαπψλ, επηθέξεη ζεηηθά απνηειέζκαηα θαη ζηελ θνηλσληθή ζπλνρή ηεο ρψξαο ππνδνρήο, θαζψο ν κεηαλάζηεο είλαη πιένλ ιηγφηεξν επάισηνο φζνλ αθνξά ζηε ζπκκεηνρή ζε παξάλνκεο δξαζηεξηφηεηεο θαη εγθιεκαηηθνχο θχθινπο. Δπνκέλσο, ε θνηλσληθή έληαμε θαη ελζσκάησζε ησλ κεηαλαζηψλ ζπκβάιιεη ζηε δεκφζηα αζθάιεηα ηεο ρψξαο 13. Απφ ηελ άιιε κεξηά, ράξε ζηελ έληαμε ησλ κεηαλαζηψλ κεηψλνληαη ηα θαηλφκελα ηεο παξάλνκεο εξγαζίαο θαη ζπλεπψο, απμάλνληαη ηα έζνδα γηα ην θξάηνο. Δάλ νη κεηαλάζηεο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα εξγαζηνχλ λφκηκα, θαηαβάιινπλ θαλνληθά ηηο εηζθνξέο ζηα αζθαιηζηηθά ηακεία, εμαζθαιίδνληαο κία ζεκαληηθή πεγή εζφδσλ γηα απηά. Πξνθεηκέλνπ ηα πξνγξάκκαηα θαη νη πνιηηηθέο πνπ αθνξνχλ ζηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή έληαμε ησλ κεηαλαζηψλ λα είλαη επηηπρή θαη απνηειεζκαηηθά, είλαη απαξαίηεηε ε χπαξμε εηδηθψλ γλψζεσλ, ζρεηηθψλ κε ηνλ αληίζηνηρν πιεζπζκφ. Δηδηθφηεξα ζηελ Διιάδα, ηέηνηα ζηνηρεία ήηαλ ηδηαίηεξα πεξηνξηζκέλα θαη ε άληιεζε πιεξνθνξηψλ γηα ηνπο κεηαλάζηεο πνπ δνπλ θαη εξγάδνληαη ζηε ρψξα ήηαλ αξθεηά δχζθνιε. ηαηιζηικά ζηοισεία Σα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ζρεηηθά κε ην θαζεζηψο εξγαζίαο ησλ αιινδαπψλ, ηφζν ζε επίπεδν ΔΔ φζν θαη ζε εζληθφ, είλαη ζρεδφλ αλχπαξθηα θαη επηζθαιή. Πνιιψ δε κάιινλ, πνπ ε επίζεκε κέηξεζε ηεο πξαγκαηηθήο απαζρφιεζεο ζηελ Διιάδα εκθαλίδεηαη νχησο ή άιισο αξθεηά πξνβιεκαηηθή, ιφγσ ηφζν ηεο παξανηθνλνκίαο φζν θαη ηεο απφηνκεο έληαμεο κεγάινπ αξηζκνχ κεηαλαζηψλ ζηελ ακεηβφκελε εξγαζία, ρσξίο σζηφζν λα έρνπλ αθφκε σξηκάζεη νη ζεζκνί ππνδνρήο, θαηαγξαθήο θαη λνκηκνπνίεζεο. Έηζη, έρεη δεκηνπξγεζεί κία εηθφλα δπαδηθφηεηαο ηεο αγνξάο 13 Καβνπλίδε Σδέλε, Σν Πξφβιεκα ηεο Παξάλνκεο Μεηαλάζηεπζεο, ηα Θεηηθά θαη Αξλεηηθά ηεο Πνιηηηθήο Ννκηκνπνίεζεο, ζει.10 19

20 εξγαζίαο, φπνπ αλ θαη απμάλεηαη βξαρπρξφληα ε επειημία, εληνχηνηο παξνπζηάδνληαη θελά ζηελ πξνζηαζία φζσλ βξίζθνληαη εθηφο ηνπ πεδίνπ ηεο ξπζκηδφκελεο απαζρφιεζεο (πεξίζαιςε, ζπληαμηνδφηεζε θάιπςε θαη ινηπέο φςεηο ηεο εξγαηηθήο λνκνζεζίαο). Ζ έσο ηψξα αδπλακία πνζνηηθνχ πξνζδηνξηζκνχ ησλ κεηαλαζηεπηηθψλ ηάζεσλ ζηελ Διιάδα νθείιεηαη ζε ηξεηο ζεκαληηθνχο παξάγνληεο: ζηε κεγάιε έθηαζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο παξάλνκεο (θαη γηα ην ιφγν απηφ κε ππνινγίζηκεο) κεηαλάζηεπζεο, ζην ρανηηθφ ραξαθηήξα ησλ πξνγξακκάησλ λνκηκνπνίεζεο θαη ζηελ έιιεηςε ζηνηρείσλ γηα απηά, θαζψο θαη ζηελ χπαξμε αζχλδεησλ ζηνηρείσλ απφ δηαθνξεηηθά ππνπξγεία πνπ δελ είραλ επαθέο κεηαμχ ηνπο. Γεληθά πάλησο, κέρξη ην 2004 ν αιινδαπφο πιεζπζκφο ( κε ζπληεξεηηθνχο ππνινγηζκνχο ησλ παξάλνκσλ κεηαλαζηψλ ) αλεξρφηαλ ζηηο άηνκα πνπ δελ αλήθνπλ ζε ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ή έρνπλ ηελ ηδηφηεηα ηνπ νκνγελνχο. Αλ ζπκπεξηιάβνπκε ηνπο πνιίηεο ηεο ΔΔ ν ζπλνιηθφο αξηζκφο ησλ αιινδαπψλ αλέξρεηαη ζηηο Απηφο ν αξηζκφο μεπεξλά θαηά ησλ αξηζκφ ησλ αιινδαπψλ πνπ έρνπλ εγγξαθεί ζηελ απνγξαθή ηνπ 2001 θαη αλεβάδεη ην πνζνζηφ ησλ αιινδαπψλ επί ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ηεο ρψξαο ζην 8,5%. Δάλ, φκσο, πξνζζέζνπκε θαη ηνλ αξηζκφ ησλ κεηαλαζηψλ πνπ έρνπλ θάξηα νκνγελνχο, ηφηε ν αξηζκφο αλέξρεηαη ζε 1,15 εθαηνκκχξην αλζξψπνπο, δειαδή πεξίπνπ ζην 10,3% ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ. Χζηφζν, ρσξίο αμηνπνηήζηκα ζηνηρεία γηα φινπο ηνπο λφκηκνπο κεηαλάζηεο ζηελ Διιάδα θαη ρσξίο αμηφπηζηα ζηνηρεία γηα ηηο παξνρέο ππεθνφηεηαο, ηα λνχκεξα απηά είλαη αλαμηφπηζηα. 1) Η Δλλάδα υρ Υώπα Πποοπιζμού ε έξεπλα πνπ έρεη δηεμαρζεί απφ ην ΔΚΚΔ 14 ηέζεθαλ ζηνπο κεηαλάζηεο θάπνηεο εξσηήζεηο πνπ αθνξνχζαλ ζηελ επηινγή ηεο Διιάδαο σο ρψξαο πξννξηζκνχ. πγθεθξηκέλα, εξσηήζεθαλ ην ιφγν γηα ηνλ νπνίν επέιεμαλ ηελ Διιάδα, εάλ είλαη ν ηειηθφο πξννξηζκφο ηνπο θαη εάλ φρη, ζε πνηα ρψξα ζθνπεχνπλ λα κεηαλαζηεχζνπλ. Ο θπξηφηεξνο ιφγνο πνπ αλαθέξζεθε ζηηο απαληήζεηο ησλ κεηαλαζηψλ ήηαλ ε χπαξμε θνηλσληθψλ δηθηχσλ, αθνχ ην 43% απάληεζε φηη επέιεμε ηελ Διιάδα γηαηί ππήξραλ ήδε ζπγγελείο, θίινη ή γλσζηνί πνπ είραλ κεηαλαζηεχζεη ζε απηή. Ο δεχηεξνο ιφγνο ήηαλ ε εγγχηεηα ηεο Διιάδαο θαη ε επθνιία πξφζβαζεο, ηα νπνία 14 Καβνπλίδε Σ., Έξεπλα γηα ηελ Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Έληαμε ησλ Μεηαλαζηψλ, ΠΑΔΠ,

21 κεηψλνπλ ην θφζηνο, ην ρξφλν θαη ηε δπζθνιία ηεο κεηάβαζεο. Έλαο επηπιένλ ιφγνο ηνλ νπνίν αλέθεξαλ πνιινί απφ ηνπο κεηαλάζηεο, ήηαλ ε επθνιία ηεο λφκηκεο, αιιά θαη παξάλνκεο πξφζβαζεο, ζηε ρψξα. ε κηθξφηεξε ζπρλφηεηα, αλαθέξζεθαλ νηθνλνκηθνί θαη πνιηηηζκηθνί ιφγνη. Γεληθά, δηαπηζηψζεθε φηη ε Διιάδα κπνξεί λα κελ απνηειεί ηδηαίηεξα επηζπκεηή επηινγή, είλαη φκσο κηα εθηθηή επηινγή πηζαλψο ιφγσ ησλ παξαπάλσ παξαγφλησλ. Δμάιινπ, απνηειεί ζπρλφ ελδηάκεζν ζηαζκφ, θαζψο ην 19% ησλ εξσηεζέλησλ δήισζε φηη ζθνπεχεη λα πάεη αιινχ, ελψ ην 12% φηη δε γλσξίδεη αθφκε. ρεηηθά επηζπκεηή ή φρη σο ρψξα πξννξηζκνχ ε Διιάδα, θαίλεηαη πσο ιφγσ ηεο γεσγξαθηθήο ηεο ζέζεο ζα ζπλερίζεη λα πξνζειθχεη κεηαλάζηεο εθφζνλ ππάξρεη δήηεζε γηα εξγαζία θαη εθφζνλ νη βαζηθέο ρψξεο πξνέιεπζεο ησλ κεηαλαζηψλ πξνο απηή δε ζεκεηψζνπλ ζεκαληηθή βειηίσζε ζηα νηθνλνκηθά ηνπο δεδνκέλα ζην άκεζν κέιινλ. 2) Λόγοι Παπαμονήρ ζηην Δλλάδα πλην ηηρ Δπγαζίαρ Βάζεη ηεο έξεπλαο πνπ δηεμήρζε απφ ην Ηλζηηηνχην Μεηαλαζηεπηηθήο Πνιηηηθήο 15, ε επξεία πιεηνλφηεηα ησλ αδεηψλ παξακνλήο (80%) απνλέκνληαη γηα ιφγνπο εξγαζίαο. εκαληηθνί, φκσο, είλαη θαη άιινη ιφγνη, νη νπνίνη αθνξνχλ ζηελ νηθνγελεηαθή ζπλέλσζε, ζηελ παξακνλή γηα ιφγνπο ζπνπδψλ, θαζψο θαη ζηελ παξνπζία ζηειερψλ επηρεηξήζεσλ. Δπίζεο, αξθεηά πςειφ πνζνζηφ ζπδχγσλ πνιηηψλ ηεο ΔΔ, έξρνληαη ζηελ Διιάδα, γεγνλφο πνπ ππνδειψλεη έλα βαζκφ αθνκνίσζεο ησλ δηαθφξσλ εζληθψλ νκάδσλ ζηελ ειιεληθή θνηλσλία. 3) Η Καηανομή ηυν Μεηαναζηών ζηην Δλλάδα: Πληποθοπίερ από ηην Απογπαθή ηος 2001 Ζ Απνγξαθή θαηέγξαςε άηνκα πνπ θαηνηθνχλ ζηε ρψξα ρσξίο ειιεληθή ππεθνφηεηα 16 θαη απνηεινχλ ην 7% ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ηεο ρψξαο 17. Απφ ηνλ αξηζκφ απηφ, νη αιινδαπνί είλαη πνιίηεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, ελψ ππάξρνπλ αθφκε Κχπξηνη πνπ απνιακβάλνπλ θάπνηα πξνλφκηα ιφγσ ηεο ππεθνφηεηάο ηνπο. Οη ππφινηπνη είλαη ππήθννη ηξίησλ ρσξψλ (φρη φκσο 15 ηαηηζηηθά Γεδνκέλα γηα ηνπο Μεηαλάζηεο ζηελ Διιάδα: Αλαιπηηθή κειέηε γηα ηα δηαζέζηκα ζηνηρεία θαη πξνηάζεηο γηα ηε ζπκκφξθσζε κε ηα standards ηεο ΔΔ, ΗΜΔΠΟ, εκεηψλεηαη φηη απφ πνιινχο εθηηκάηαη φηη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα νη κεηαλάζηεο απνηεινχλ ην 10% ηνπ πιεζπζκνχ ηεο ρψξαο θαη ην 9,5% ησλ απαζρνινπκέλσλ 21

22 νκνγελείο) θαη γηα φζνπο απφ απηνχο είλαη ελήιηθεο απαηηείηαη απφ ην λφκν λα έρνπλ θαλνληθή άδεηα παξακνλήο ζηε ρψξα. Ι. Τπηκοόηηηερ 18 Σα ζηνηρεία ηεο απνγξαθήο γηα ηνπο αιινδαπνχο, επηβεβαηψλνπλ φηη ε θπξίαξρε ππεθνφηεηα είλαη ε Αιβαληθή. Πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο κηζνχο αιινδαπνχο πνπ βξίζθνληαη ζηελ Διιάδα είλαη Αιβαλνί (βι. Πξη, Πίλαθα 1 θαη ράξηε ΔΔ). Μάιηζηα, είλαη αμηνζεκείσην πσο ε δεχηεξε ζε πιεζπζκφ ππεθνφηεηα ε Βνπιγαξηθή ζπγθεληξψλεη 4,6% ζε ζρέζε κε ην 57,5% ηεο Αιβαληθήο. Ο Πίλαθαο 1 δείρλεη φηη πνιινί απφ ηνπο αιινδαπνχο πνπ βξίζθνληαη ζηε ρψξα πξνέξρνληαη απφ αλεπηπγκέλεο ρψξεο (Κχπξν, Ζλσκέλν Βαζίιεην, Γεξκαλία, ΖΠΑ). Ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη ε εμέηαζε ηεο θαηά θχιν ζχλζεζεο ησλ αιινδαπψλ. Δλψ νη άληξεο απνηεινχλ ην 54,5% φισλ ησλ αιινδαπψλ, ην πνζνζηφ ηνπο πνηθίιεη αλάινγα κε ηελ ππεθνφηεηα. Αλάκεζα ζηνπο Ηλδνχο ππεθφνπο, νη άληξεο θηάλνπλ ην 93% ηνπ ζπλφινπ, ελψ ζηηο ππεθνφηεηεο ηεο Αηγχπηνπ θαη ηεο πξίαο ππεξβαίλνπλ ην 75%. Απφ ηελ άιιε, ππεθνφηεηεο νη νπνίεο θπξηαξρνχληαη απφ γπλαίθεο είλαη νη Φηιηππίλεο θαη ε Οπθξαλία, κε πνζνζηά πνπ μεπεξλνχλ ην 75%. ΙΙ. Ηλικιακή Καηανομή ανά Δθνικόηηηα Σα ζηνηρεία ηεο απνγξαθήο γηα ηελ ειηθία θαλεξψλνπλ ηελ ηδηαίηεξα λεαληθή ειηθηαθή δνκή ηνπ πιεζπζκνχ ησλ αιινδαπψλ. ηελ ειηθηαθή νκάδα απφ 65 εηψλ θαη άλσ, αλήθεη κφλν ην 3,5% ησλ αιινδαπψλ, ζε ζρέζε κε ην 18,1% ησλ Διιήλσλ, ελψ ζηηο ειηθίεο εηψλ αλήθεη ην 14,2% ησλ αιινδαπψλ ζε ζχγθξηζε κε ην 24,2% ησλ Διιήλσλ (βι. Πξη, Πίλαθα 2). Γχξσ ζην 80% ησλ κεηαλαζηψλ βξίζθνληαη ζε εξγάζηκε ειηθία (15-64), πνζνζηφ πνπ έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ην 68% ηνπ ειιεληθνχ πιεζπζκνχ. Δπηπιένλ, ν αιινδαπφο πιεζπζκφο παξνπζηάδεη κεγαιχηεξν πνζνζηφ παηδηψλ ζε ζρέζε κε ηνλ ειιεληθφ (17% γηα ηνπο αιινδαπνχο θαη 15% γηα ηνπο Έιιελεο). Σα ζηνηρεία απηά, ηνλίδνπλ ηε ζεκαζία ησλ κεηαλαζηψλ γηα ηελ πνξεία ηεο νηθνλνκίαο ζηελ Διιάδα, αθνχ πξνζθέξνπλ ελεξγφ εξγαηηθφ δπλακηθφ ζε κηα ρψξα πνπ θζίλεη πιεζπζκηαθά εμαηηίαο ηεο ππνγελλεηηθφηεηαο. 18 Καβνπλίδε Σ., Οη Μεηαλάζηεο ζηελ Διιάδα θαη ηα ηνηρεία ηεο Απνγξαθήο Πιεζπζκνχ ηνπ 2001, ΠΑΔΠ,

23 III. Πεπιοσέρ ςγκένηπυζηρ Μεηαναζηών Γηα πξψηε θνξά ιεπηνκέξεηεο ζρεηηθά κε ηηο πεξηνρέο ζπγθέληξσζεο αιινδαπψλ ζηελ Διιάδα, δηαηέζεθαλ απφ ηελ Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία 19. Δμεηάδνληαο ηελ παξνπζία αιινδαπψλ απφ ρψξεο εθηφο ηεο ΔΔ, δηαπηζηψζεθε φηη ηα κεγαιχηεξα πνζνζηά (13-25%) επί ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ εκθαλίδνληαη ζηα λεζηά (Μχθνλνο, Κέα, θηάζνο, Εάθπλζνο), ζηελ Αηηηθή θνληά ζηελ Αζήλα θαη ζηα βνξεηνδπηηθά ζχλνξα ηεο ρψξαο. Σα ρακειφηεξα πνζνζηά (0-1,7%) βξίζθνληαη ζηα βνξεηναλαηνιηθά δηακεξίζκαηα ηεο ρψξαο, γχξσ απφ ηελ Αιεμαλδξνχπνιε θαη ζε κεξηθέο νηθνλνκηθά ππαλάπηπθηεο πεξηνρέο. Ζ κεγαιχηεξε ζπγθέληξσζε αιινδαπψλ ηξίησλ ρσξψλ παξαηεξείηαη ζην Γήκν Αζελαίσλ, κε κεηαλάζηεο πνπ απνηεινχλ ην 17% ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ. Ζ Θεζζαινλίθε αθνινπζεί κε αιινδαπνχο πνπ απνηεινχλ φκσο, κφλν ην 7% ηνπ πιεζπζκνχ. Αθνινπζνχλ πξνάζηηα ηεο Αζήλαο, ελψ θαη άιια λεζηά δείρλνπλ κεγάια πνζνζηά ζπγθέληξσζεο κεηαλαζηψλ (Κξήηε, Ρφδνο, Κέξθπξα, Εάθπλζνο). IV. Πεπιθεπειακή Γιάπθπυζη ηηρ Απαζσόληζηρ ην ζχλνιν ηεο ρψξαο νη αιινδαπνί απνηεινχλ ην 9,5 φισλ ησλ απαζρνινπκέλσλ. Ζ αλαινγία ηνπο, φκσο, δηαθπκαίλεηαη αξθεηά απφ πεξηθέξεηα ζε πεξηθέξεηα. πσο θαίλεηαη ζηνλ Πίλαθα 3 ηνπ Παξαξηήκαηνο, ην πςειφηεξν πνζνζηφ ησλ αιινδαπψλ εληνπίδεηαη ζηελ πεξηθέξεηα Πεινπνλλήζνπ, φπνπ απνηεινχλ ην 12,3% ηνπ ζπλφινπ ησλ απαζρνινπκέλσλ. Άιιεο πεξηθέξεηεο πνπ εκθαλίδνπλ πςειά πνζνζηά, είλαη απηέο ηνπ Ννηίνπ Αηγαίνπ, ηεο Αηηηθήο, ηεο ηεξεάο Διιάδαο, ησλ Ηνλίσλ Νήζσλ θαη ηεο Κξήηεο. Σα παξαπάλσ ζηνηρεία θαζηζηνχλ ζαθέο φηη πφινη έιμεο ησλ κεηαλαζηψλ δελ είλαη κφλν ηα κεγάια αζηηθά θέληξα, αιιά θαη πεξηνρέο ηεο πεξηθέξεηαο. Αληίζεηα, ην ρακειφηεξν πνζνζηφ αιινδαπψλ επί ηνπ ζπλφινπ ησλ απαζρνινπκέλσλ παξαηεξείηαη ζηελ πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο, φπνπ απνηεινχλ κφιηο ην 3,1% ηνπ ζπλφινπ. Απφ ηε ζχληνκε παξάζεζε ησλ παξαπάλσ ζηνηρείσλ, πξνθχπηεη φηη νη αιινδαπνί πνπ βξίζθνληαη ζήκεξα ζηελ Διιάδα, απνηεινχλ ην αμηφινγν πνζνζηφ ηνπ 10% ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ, πξνέξρνληαη απφ πιεζψξα ρσξψλ, αιιά ε ζπληξηπηηθή πιεηνλφηεηα (πεξηζζφηεξνη απφ 75%) θαηάγεηαη απφ πξψελ

24 ζνζηαιηζηηθέο ρψξεο ηεο Κεληξηθήο θαη Αλαηνιηθήο Δπξψπεο. Ζ αχμεζε απηή ηνπ κεηαλαζηεπηηθνχ πιεζπζκνχ ζηε ρψξα, εγείξεη εξσηήκαηα ζρεηηθά κε ηνλ ηξφπν αληηκεηψπηζήο ηνπο απφ ηηο ειιεληθέο αξρέο θαη ηελ θνηλσλία γεληθφηεξα. Έρεη ήδε αλαθεξζεί φηη ε Διιάδα κέρξη πξφζθαηα ήηαλ ρψξα νκνηνγελήο σο πξνο ηνλ πιεζπζκφ, ηα πνιηηηζηηθά ζηνηρεία, ηε ζξεζθεία. Ζ έληνλε παξνπζία θαη δξαζηεξηνπνίεζε ησλ κεηαλαζηψλ, επηβάιιεη ηελ εθαξκνγή πνιηηηθψλ θαη ηε ιήςε κέηξσλ γηα ηελ αμηνπνίεζε ησλ επθαηξηψλ πνπ πξνζθέξεη ε κεηαλάζηεπζε, γηα ηελ απνθπγή ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ θαη θαηλνκέλσλ, φπσο ν ξαηζηζκφο θαη ε μελνθνβία, θαζψο θαη ηελ πξφιεςε ζπλαθφινπζσλ θνηλσληθψλ εληάζεσλ, πνπ κπνξεί λα απεηιήζνπλ ηελ θνηλσληθή ζπλνρή. Γηα ην ιφγν απηφ, ρξεηάδνληαη πνιηηηθέο γηα ηελ ελζσκάησζε ησλ κεηαλαζηψλ, νη νπνίεο λα εμππεξεηνχλ ηνπο ζηφρνπο πξνο ηηο παξαπάλσ θαηεπζχλζεηο. Ιζηοπική Δξέλιξη και Θεζμικό Πλαίζιο πσο έρεη ήδε αλαθεξζεί, θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ πεξαζκέλνπ αηψλα ιίγεο ρψξεο ζηνλ θφζκν κνηξάδνληαλ ηνλ ηίηιν ηεο ρψξαο ππνδνρήο κεηαλαζηψλ. Ζ αλαηνιή ηνπ 21 νπ αηψλα βξήθε ζην πεδίν ηεο γεσγξαθηθήο θηλεηηθφηεηαο θαη ηνπ ζπζρεηηζκνχ πιεζπζκηαθψλ κεηαθηλήζεσλ κία ζεηξά απφ λέεο ρψξεο, πξψελ ρψξεο απνζηνιήο, λα εηζέξρνληαη ζηε δηαδηθαζία εθζπγρξνληζκνχ θαη λα ζπκκεηέρνπλ ζηελ αλάπηπμε ηεο κεηαβηνκεραληθήο πεξηφδνπ. Δίλαη θαηά θαλφλα φιεο νη ρψξεο ηνπ επξσπατθνχ λφηνπ πνπ απφ ηε δεθαεηία ηνπ 1980, κε πξψηε ηελ Ηηαιία, άξρηζαλ λα εηζέξρνληαη ζηε θάζε ηεο νηθνλνκηθήο κεηαθαπηηαιηζηηθήο αλάπηπμεο θαη δεκηνχξγεζαλ ηηο ζπλζήθεο εθείλεο πνπ ηνπο επέηξεςαλ φρη κφλν λα δηεθδηθήζνπλ πίζσ ηνπο πιεζπζκνχο πνπ είραλ απνζηείιεη ζε νιφθιεξν ηνλ θφζκν επί δχν αηψλεο (ΖΠΑ, Καλαδάο, Γαιιία, Γεξκαλία θαη Βέιγην), αιιά θαη λα κεηαηξαπνχλ ζε θέληξα ππνδνρήο κεηαλαζηψλ, απφ ηελ Αθξηθή, ηε Μέζε θαη Άπσ Αλαηνιή, ηελ θεληξηθή θαη αλαηνιηθή Δπξψπε. Σν παξάδεηγκα ηεο Ηηαιίαο αθνινχζεζαλ ε Ηζπαλία θαη ιίγν αξγφηεξα ε Διιάδα κε ηα απνηειέζκαηα πνπ γλσξίδνπκε πιένλ ζήκεξα. ρεηηθά κε ην ζεζκηθφ πιαίζην πνπ αθνξά ζηε κεηαλάζηεπζε ζε επξσπατθφ επίπεδν, κέρξη ζηηγκήο θάζε ρψξα δηαρεηξίδεηαη ην θαηλφκελν κε ην δηθφ ηεο ηξφπν θη απηφ δηφηη θάζε ρψξα έρεη ηε δηθή ηεο παξάδνζε ζηηο πιεζπζκηαθέο κεηαθηλήζεηο. Πάλησο, ηδηαίηεξα ηα ηειεπηαία ρξφληα έρεη επηθξαηήζεη ε άπνςε φηη ε ελζσκάησζε ησλ κεηαλαζηψλ θαη ε έληαμή ηνπο ζηελ θνηλσλία ησλ ρσξψλ ππνδνρήο, είλαη κνλφδξνκνο γηα ηα ζχγρξνλα επξσπατθά θξάηε. Γηαθέξνπλ κφλν ηα κέζα θαη νη 24

25 κεραληζκνί, θαζψο θαη ν βαζκφο σξηκφηεηαο αληηκεηψπηζεο ηνπ θαηλνκέλνπ. Δμάιινπ, ε επξσπατθή λνκνζεζία θάλεη ζνβαξέο πξνζπάζεηεο ξχζκηζεο θαη δηαρείξηζεο ησλ κεηαλαζηεπηηθψλ εηζξνψλ, θαηεπζχλνληαο, πιαηζηψλνληαο θαη ειέγρνληαο σο έλα βαζκφ ηηο επηκέξνπο εζληθέο πνιηηηθέο. Οη δχν βαζηθέο αξρέο πνπ θαίλνληαη λα δηαγξάθνληαη σο απφιπηε πξνηεξαηφηεηα είλαη ε θαηαπνιέκεζε ηεο παξάλνκεο κεηαλάζηεπζεο κε παξάιιειε απζηεξή αζηπλφκεπζε ησλ εμσηεξηθψλ ζπλφξσλ ηεο Έλσζεο θαη ε ελζσκάησζε ησλ ήδε εγθαηεζηεκέλσλ κεηαλαζηψλ ζηηο επξσπατθέο θνηλσλίεο. Δλδεηθηηθφ ηεο παξαπάλσ ηάζεο είλαη ην γεγνλφο φηη νη πξφζθαηεο πνιηηηθέο ηεο ΔΔ ζηξέθνληαη πιένλ πξνο ηελ έληαμε πνιηηηθψλ ελζσκάησζεο ησλ κεηαλαζηψλ γηα ηελ θάζε εζληθή θνηλσλία ζηα πιαίζηα ηεο Δπξσπατθήο ηξαηεγηθήο γηα ηελ Απαζρφιεζε 20, θαζψο επίζεο ζηελ αλάγθε ελζσκάησζεο ησλ κεηαλαζηψλ ζηηο ρψξεο ππνδνρήο κε ζηφρν ηελ θαηάξγεζε ησλ δηαθξίζεσλ. ζνλ αθνξά ζηελ Διιάδα, φπσο θαη νη ππφινηπεο ρψξεο ηεο Ννηίνπ Δπξψπεο, βξέζεθε απξνεηνίκαζηε κπξνζηά ζηε καδηθή εηζξνή κεηαλαζηψλ. Χο πξψελ ρψξα απνζηνιήο δελ είρε ην θαηάιιειν ζεζκηθφ πιαίζην πξνθεηκέλνπ λα ξπζκίζεη ηα κεηαλαζηεπηηθά ξεχκαηα θαη έλα απφ ηα ζπνπδαηφηεξα πξνβιήκαηα πνπ δεκηνπξγήζεθαλ ήηαλ φηη πνιινί απφ ηνπο κεηαλάζηεο δηέκελαλ ζηε ρψξα παξάλνκα, είηε δηφηη παξάλνκα είραλ εηζέιζεη, είηε δηφηη είρε ιήμεη ε άδεηα παξακνλήο ή ε βίδα ηνπο. Απφ πιεπξάο ζεζκηθνχ πιαηζίνπ, νη πνιηηηθέο παιηλλφζηεζεο απνηέιεζαλ ην πξνπχξγην θαη ηελ πξνπαξαζθεπή ησλ κεηαλαζηεπηηθψλ πνιηηηθψλ σο ρψξα ππνδνρήο. Υσξίο λα δηαζέηεη εκπεηξία ζηελ ππνδνρή κεηαλαζηψλ, ε ρψξα θιήζεθε μαθληθά κέζα ζε κία κφλν δεθαεηία, λα αληηκεησπίζεη έλα πξσηφγλσξν γη απηήλ θαη νχησο ή άιισο δχζθνιν θαηλφκελν. Οχηε ε θνηλσλία, αιιά νχηε θαη ε πνιηηεία ήηαλ πξνεηνηκαζκέλεο λα αληηκεησπίζνπλ έλα ηφζν πνιχπινθν, εθηεηακέλν θαη έληνλν θαηλφκελν. Καη φπσο γίλεηαη ζπλήζσο ζηηο ζηηγκέο δνθηκαζίαο, κε ην θαηλφκελν ηεο κεηαλάζηεπζεο ππνβάιιεηαη ζε αθηηλνγξαθία ην βαζχηεξν ζχζηεκα αμηψλ θαη λνεκάησλ ηεο θνηλσλίαο καο θαη έηζη αλαδεηθλχνληαη δηάθνξεο «αζέαηεο» κέρξη πξφζθαηα πιεπξέο ηεο ηαπηφηεηάο καο COM (2001) 387, Γηα κηα ΑΜ γηα ηελ Κνηλνηηθή Πνιηηηθή Μεηαλάζηεπζεο, 11/07/ Μπάγθαβνο Υ., Παπαδνπνχινπ Γ., Μεηαλαζηεπηηθέο Σάζεηο θαη Δπξσπατθή Μεηαλαζηεπηηθή Πνιηηηθή, Η.Ν.Δ., 2003, ζει.30 25

26 Ο πξψηνο λφκνο πνπ θαζφξηδε ηελ πνιηηηθή ζρεηηθά κε ηε κεηαλαζηεπηηθή εηζξνή ζηελ Διιάδα, ήηαλ ν λ.4310/1929, ν νπνίνο αξρηθά εηζήρζε πξνθεηκέλνπ λα ξπζκίζεη ηνλ εξρνκφ ησλ πξνζθχγσλ απφ ηε Μηθξά Αζία. ηε δεθαεηία ηνπ 1980 έγηλε θαλεξφ φηη ν λφκνο απηφο αδπλαηνχζε λα ξπζκίζεη ην θαηλφκελν ηεο κεηαλάζηεπζεο θαη εηδηθφηεξα ηεο εηζξνήο αιινδαπψλ ζηε ρψξα. Ζ αδπλακία απηή ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο λέεο ππνρξεψζεηο πνπ δεκηνπξγνχληαλ απφ ηελ εθαξκνγή δηεζλψλ ζπκβάζεσλ πνπ είραλ επηθπξσζεί απφ ηελ ειιεληθή πνιηηεία θαη σο έλα βαζκφ αθνξνχζαλ ζηνπο κεηαλάζηεο, νδήγεζαλ ζηελ πηνζέηεζε ελφο λένπ λνκηθνχ πιαηζίνπ ην νπνίν ηππνπνηήζεθε ζην λ.1975/1991. ην λέν απηφ λφκν ππήξρε δηπιή επηδίσμε: α) ε αληηκεηψπηζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο παξάλνκεο κεηαλάζηεπζεο θαη β) ε πξνζαξκνγή ησλ εζληθψλ πνιηηηθψλ ζηε κεηαλαζηεπηηθή πνιηηηθή ησλ ρσξψλ ηεο δπηηθήο Δπξψπεο. ηηο αδπλακίεο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ λφκνπ ζπκπεξηιακβάλεηαη ε πεξηνξηζηηθή ρξήζε ηνπ δηθαηψκαηνο άζθεζεο πξνζθπγήο θαη ε απνπζία κέηξσλ γηα ηελ έληαμε ησλ κεηαλαζηψλ, γεγνλφο πνπ ελίζρπε ηε δπλαηφηεηα εμάξηεζεο θαη εθκεηάιιεπζεο ησλ παξάλνκσλ κεηαλαζηψλ απφ ηνπο εξγνδφηεο ηνπο 22. Δπηπιένλ, αζθήζεθαλ θξηηηθέο ζρεηηθά κε ηα κεγάια πεξηζψξηα δηαθξηηηθήο επρέξεηαο πνπ δίλνληαλ ζηηο αζηπλνκηθέο αξρέο, αιιά θαη κε ηε ζέζπηζε ησλ ππνρξεψζεσλ θαηαγγειίαο ησλ παξάλνκσλ κεηαλαζηψλ απφ ηνπο πνιίηεο. ην πξψην κηζφ ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1990 παξαηεξήζεθε έληαζε ησλ κεηαλαζηεπηηθψλ ξεπκάησλ πξνο ηελ Διιάδα. Ζ εμέιημε απηή νδήγεζε ζηελ πηνζέηεζε ηνπ πξψηνπ πξνγξάκκαηνο λνκηκνπνίεζεο ησλ παξάλνκσλ κεηαλαζηψλ, απφ ην νπνίν πξνέθπςε ε άδεηα πξνζσξηλήο παξακνλήο ή ε ιεγφκελε «ιεπθή θάξηα». Βαζηθή πξνυπφζεζε ζπκκεηνρήο ήηαλ φηη ν κεηαλάζηεο βξηζθφηαλ παξάλνκα ζην ειιεληθφ έδαθνο ζηηο 27 Ννεκβξίνπ 1997, ηελ πξνεγνπκέλε δειαδή ηεο δεκνζίεπζεο ησλ ζρεηηθψλ Πξνεδξηθψλ Γηαηαγκάησλ 358 θαη Γεδνκέλνπ φηη ε εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο μεθίλεζε ηελ , είλαη ζαθέο φηη ήηαλ κηθξφ ην ρξνληθφ δηάζηεκα θαηά ην νπνίν ήηαλ ππνρξεσκέλνο λα βξίζθεηαη θαλείο ζηελ Διιάδα. θνπφο ηεο ζπγθεθξηκέλεο πξνυπφζεζεο ήηαλ λα ζπκπεξηιεθζνχλ φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξνη παξάλνκνη κεηαλάζηεο. 22 Μπάγθαβνο Υ., Παπαδνπνχινπ Γ., Μεηαλαζηεπηηθέο Σάζεηο θαη Δπξσπατθή Μεηαλαζηεπηηθή Πνιηηηθή, Η.Ν.Δ., 2003, ζει Καβνπλίδε Σδέλε, Σν Πξφβιεκα ηεο Παξάλνκεο Μεηαλάζηεπζεο, ηα Θεηηθά θαη Αξλεηηθά ηεο Πνιηηηθήο Ννκηκνπνίεζεο, ΠΑΔΠ, 2004, ζει.18 26

27 ην δεχηεξν, φκσο, ζηάδην ηνπ πξψηνπ πξνγξάκκαηνο, ε επηηπρήο νινθιήξσζε ηνπ νπνίνπ νδήγεζε ζηελ άδεηα παξακνλήο πεξηνξηζκέλεο δηάξθεηαο ή ηε ιεγφκελε «πξάζηλε θάξηα», κεηξηάζηεθε ην εχξνο ηνπ πξνγξάκκαηνο κε ηελ εηζαγσγή πξφζζεηεο πξνυπφζεζεο ζπκκεηνρήο, ε νπνία ήηαλ ε πξνζθφκηζε απνδείμεσλ λφκηκεο απαζρφιεζεο θαη πην ζπγθεθξηκέλα, φηη ν κεηαλάζηεο είρε απνθηήζεη έλα νξηζκέλν εξγαζηαθφ εηζφδεκα κεηά ηελ θαη πξηλ ηελ ππνβνιή ηεο αίηεζεο. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη απφ ηνπο πνπ ππέβαιαλ αίηεζε γηα Λεπθή Κάξηα κφλν νη (πνζνζηφ 61%) θαηέζεζαλ αίηεζε ρνξήγεζεο ηεο Πξάζηλεο Κάξηαο 24. χκθσλα κε ηα δηαηάγκαηα πνπ ξχζκηζαλ ην πξψην ειιεληθφ πξφγξακκα λνκηκνπνίεζεο, ζηνλ ηνκέα ησλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ νη λνκηκνπνηεκέλνη πιένλ κεηαλάζηεο, ζα είραλ ηα ίδηα δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο κε ηνπο Έιιελεο εξγαδνκέλνπο, φζνλ αθνξά ζηηο ακνηβέο θαη ηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο 25. Ζ θξηηηθή πνπ αζθήζεθε ζηα ΠΓ 358/97 θαη 359/97 εζηηαδφηαλ ζηελ έιιεηςε θηλήηξσλ θαη ζηελ ειιηπή ελεκέξσζε γηα ηε λνκηκνπνίεζε ησλ παξάλνκσλ κεηαλαζηψλ. Παξάιιεια, ε κε πιήξεο ζπκκεηνρή ησλ παξάλνκσλ κεηαλαζηψλ ζηε δηαδηθαζία λνκηκνπνίεζεο κπνξεί λα απνδνζεί είηε ζηελ άγλνηα είηε ζην θφβν φηη ζα παγηδεχνληαλ ζε κηα λφκηκε δηαδηθαζία πνπ ζα κπνξνχζε λα ζέζεη ηνπο κεηαλάζηεο ππφ ηνλ πιήξε έιεγρν ησλ αξρψλ, νδεγψληαο ίζσο θαη ζηελ απέιαζή ηνπο. Με ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ έγηλε θαλεξή ε αλάγθε γηα κηα λέα κεηαλαζηεπηηθή πνιηηηθή ε νπνία, μεθεχγνληαο απφ κία «ινγηθή αζηπλφκεπζεο», ζα αληηκεηψπηδε ην θαηλφκελν ηεο κεηαλάζηεπζεο κε κηα πην ζθαηξηθή θαη ζχγρξνλε αληίιεςε γηα ην ξφιν ησλ κεηαλαζηψλ ζηελ ειιεληθή θνηλσλία θαη νηθνλνκία. Ζ αληίιεςε απηή απνηππψλεηαη ζηηο ξπζκίζεηο πνπ ηππνπνηήζεθαλ κε ηνλ πξνεγνχκελν λφκν 2910/2001, κε ηνλ νπνίν ε ειιεληθή πνιηηεία γηα πξψηε θνξά επερείξεζε κηα ζπζηεκαηηθή παξέκβαζε ζηνλ ηνκέα ηεο κεηαλαζηεπηηθήο πνιηηηθήο, πάληνηε ζην πιαίζην ησλ πεξηνξηζηηθψλ πνιηηηθψλ πνπ αζθνχληαη απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε. Δμάιινπ, ζηνλ ελ ιφγσ λφκν πξνβιέθζεθε ην δεχηεξν ειιεληθφ πξφγξακκα λνκηκνπνίεζεο. Ο λ.2910/2001, βάζεη ηνπ νπνίνπ νξγαλψζεθε ε κεηαθνξά δηάθνξσλ αξκνδηνηήησλ γηα ηε κεηαλάζηεπζε ζην ΤΠΔΓΓΑ θαη ζηηο πεξηθεξεηαθέο θαη λνκαξρηαθέο αξρέο, επεδίσμε λα πξνσζήζεη ηα ζεκειηψδε αλζξψπηλα δηθαηψκαηα θαη ηηο ζχγρξνλεο αληηιήςεηο πνπ δηέπνπλ έλα δεκνθξαηηθφ θξάηνο δηθαίνπ. Χζηφζν, δελ 24 Μπάγθαβνο Υ., Παπαδνπνχινπ Γ., Μεηαλαζηεπηηθέο Σάζεηο θαη Δπξσπατθή Μεηαλαζηεπηηθή Πνιηηηθή, Η.Ν.Δ., 2003, ζει Καβνπλίδε Σδέλε, Σν Πξφβιεκα ηεο Παξάλνκεο Μεηαλάζηεπζεο, ηα Θεηηθά θαη Αξλεηηθά ηεο Πνιηηηθήο Ννκηκνπνίεζεο, ΠΑΔΠ, 2004, ζει.32 27

28 έθαλε πνιιά φζνλ αθνξά ζηελ ηζφηηκε έληαμε ησλ κεηαλαζηψλ ζηελ ειιεληθή θνηλσλία θαη ζηελ παξάιιειε εγγχεζε γηα ηελ πξνζηαζία ησλ δηθαησκάησλ ηνπο. Καη απηφ γηαηί, αλ θαη εγθαηαιείπεηαη ε ινγηθή ηεο αζηπλφκεπζεο ηνπ πξνεγνχκελνπ λφκνπ, νη ζηφρνη ηεο ειεγρφκελεο κεηαλάζηεπζεο θαη ηεο ξχζκηζεο ηεο αγνξάο εξγαζίαο κέζσ ηεο θαηαπνιέκεζεο ηεο παξάλνκεο κεηαλάζηεπζεο, παξέκεηλαλ ζε κηα ινγηθή αληηκεηψπηζεο ησλ κεηαλαζηψλ σο «επηζθεπηψλ εξγαηψλ» 26. Νόμορ 3386/2005 Απφ ηε κέρξη ηψξα εθαξκνγή ηνπ λ.2910/2001 θαη ηελ απνθηεζείζα εκπεηξία ζε ζέκαηα εηζφδνπ θαη δηακνλήο ησλ ππεθφσλ ηξίησλ ρσξψλ ζηελ Διιάδα, δηαπηζηψζεθε ε αλάγθε γηα ηελ αλαζεψξεζε ηνπ ηζρχνληνο λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ, κε βαζηθνχο άμνλεο ηελ απινχζηεπζε ησλ δηαδηθαζηψλ θαη ηελ ηαρχξπζκε έθδνζε αδεηψλ δηακνλήο, ηελ νξζνινγηθή νξγάλσζε θαη δηαζχλδεζε ησλ εκπιεθνκέλσλ ππεξεζηψλ θαη ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηεο λνκνζεζίαο ζχκθσλα κε ηηο επηηαγέο ηνπ πξφζθαηνπ θνηλνηηθνχ θεθηεκέλνπ. Ο λένο λφκνο 3386/2005 γηα ηελ «Δίζνδν, δηακνλή θαη θνηλσληθή έληαμε ππεθφσλ ηξίησλ ρσξψλ ζηελ Διιεληθή Δπηθξάηεηα», έρεη σο ζηφρν ην ζρεδηαζκφ θαη ηελ πινπνίεζε κηαο πνιηηηθήο γηα ηελ εηζδνρή θαη ηελ έληαμε ζηελ ειιεληθή θνηλσλία ησλ νηθνλνκηθψλ κεηαλαζηψλ, ε νπνία λα εμππεξεηεί εμίζνπ ηα εζληθά ζπκθέξνληα, αιιά θαη ηα ζπκθέξνληα ησλ ίδησλ ησλ κεηαλαζηψλ 27. Βαζηθέο επηδηψμεηο ηνπ λνκνζέηε είλαη αθελφο, ε δεκηνπξγία δηαδηθαζηψλ εηζδνρήο ηθαλέο λα αληαπνθξίλνληαη άκεζα ζηηο κεηαβαιιφκελεο αλάγθεο ηφζν ηνπ εζληθνχ φζν θαη ηνπ κεηαλαζηεπηηθνχ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, επέιηθηεο γηα ηελ πξνζέιθπζε ππεθφσλ ηξίησλ ρσξψλ, νη νπνίνη πξνηίζεληαη λα επελδχζνπλ ζηελ Διιάδα θαη ηέινο, απινπζηεπκέλεο ζε ζρέζε κε ηελ θηλεηηθφηεηα εηδηθψλ θαηεγνξηψλ εξγαδνκέλσλ ππεθφσλ ηξίησλ ρσξψλ. Αθεηέξνπ, απνζθνπεί ζηελ εγθαζίδξπζε δηαδηθαζηψλ δηεπθφιπλζεο ηεο νκαιήο έληαμεο ησλ νηθνλνκηθψλ κεηαλαζηψλ ζηελ ειιεληθή θνηλσλία. Απηφο αθξηβψο ν ζηφρνο απνηειεί ζεκαληηθή θαηλνηνκία ηνπ λένπ λφκνπ, θαζψο γηα πξψηε θνξά εηζάγνληαη ζηελ ειιεληθή λνκνζεζία δηαηάμεηο γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε θαη ελζσκάησζε ησλ κεηαλαζηψλ ζηελ Διιάδα. Ζ αιιαγή απηή, ζε ζπλδπαζκφ κε κία ζεηξά απφ αιιαγέο ζε ζρέζε κε 26 Μπάγθαβνο Υ., Παπαδνπνχινπ Γ., Μεηαλαζηεπηηθέο Σάζεηο θαη Δπξσπατθή Μεηαλαζηεπηηθή Πνιηηηθή, Η.Ν.Δ., 2003, ζει Ζ Δηζεγεηηθή Έθζεζε ηνπ λ.3386/2005 βξίζθεηαη ζηε δηάζεζε θάζε ελδηαθεξφκελνπ ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε ηνπ ΤΠΔΓΓΑ 28

29 ην πξνεγνχκελν ζεζκηθφ πιαίζην, επηρεηξεί λα δεκηνπξγήζεη έλα ζχζηεκα δηαρείξηζεο, ιηγφηεξν γξαθεηνθξαηηθφ, ιεηηνπξγηθφ, επσθειέο γηα ηελ εζληθή νηθνλνκία θαη αζθαιέο γηα ηα δηθαηψκαηα ησλ νηθνλνκηθψλ κεηαλαζηψλ. πγθεθξηκέλα, ζην θεθάιαην ΗΑ ην πιαίζην ησλ βαζηθψλ πνιηηηθψλ επηινγψλ γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε γίλεηαη λφκνο ηνπ θξάηνπο πνπ απνζθνπεί ζηε δηαθχιαμε ησλ δηθαησκάησλ ησλ κε Δπξσπαίσλ πνιηηψλ, ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο θνηλσληθήο, νηθνλνκηθήο θαη πνιηηηζηηθήο δσήο ηεο ρψξαο, επί ηε βάζε ηεο γεληθήο αξρήο ελφο θξάηνπο δηθαίνπ γηα ηελ απξφζθνπηε άζθεζε ησλ ζεκειησδψλ ηνπο ειεπζεξηψλ, ρσξίο δηαθξίζεηο ζε βάξνο ηνπο. Δμάιινπ, αλαδεηθλχεηαη θαη ε ππνρξέσζε ησλ ίδησλ ησλ κεηαλαζηψλ γηα ζεβαζκφ ησλ ζεκειησδψλ θαλφλσλ, ησλ αμηψλ θαη ησλ ζεζκψλ ηεο ειιεληθήο θνηλσλίαο, πξνάγνληαο παξάιιεια θαη πξνσζψληαο πεξαηηέξσ ηελ νηθνλνκία θαη ηελ θνηλσληθή ζπλνρή. ην άξζξν 65 ε θνηλσληθή έληαμε νξίδεηαη σο «ε πνιπδηάζηαηε εθείλε δηαδηθαζία, ε νπνία απφ ηε κία επηηξέπεη ζηνπο λφκηκα δηακέλνληεο ζηελ Διιάδα ππεθφνπο ηξίησλ ρσξψλ, ηελ αλαινγηθψο ηζφηηκε ζπκκεηνρή ηνπο ζηελ νηθνλνκηθή, θνηλσληθή θαη πνιηηηζηηθή δσή ηεο ρψξαο θαη απφ ηελ άιιε, ηνπο ππνρξεψλεη αθελφο λα ζέβνληαη ηνπο ζεκειηψδεηο θαλφλεο θαη ηηο αμίεο ηεο ειιεληθήο θνηλσλίαο, αθεηέξνπ λα πξνζαξκφδνληαη ζηνπο ζηφρνπο ηνπ Οινθιεξσκέλνπ Πξνγξάκκαηνο Γξάζεο πνπ εγγπάηαη ηελ επηηπρή έληαμή ηνπο, ρσξίο λα απαηηεί απφ απηνχο λα εγθαηαιείςνπλ ηελ ηαπηφηεηά ηνπο». Σν εχξνο ησλ δξάζεσλ θνηλσληθήο έληαμεο θαιχπηεη α) ηνπο ππεθφνπο ηξίησλ ρσξψλ κε ηελ είζνδφ ηνπο ζηελ Διιάδα θαη νπσζδήπνηε ακέζσο κφιηο ε δηακνλή ηνπο θαηαζηεί ζε θάπνην βαζκφ κφληκε ή ζηαζεξή β) ηνπο ππεθφνπο ηξίησλ ρσξψλ δεχηεξεο θαη ηξίηεο γεληάο γ) ηνπο πξφζθπγεο θαη ηα άηνκα πνπ ηεινχλ ππφ θαζεζηψο δηεζλνχο πξνζηαζίαο, εθφζνλ απηφ ην θαζεζηψο έρεη ξπζκηζηεί νξηζηηθά δ) εθηείλεηαη δε, ζε εθείλνπο πνπ ζθέπηνληαη λα κελ εγθαηαιείςνπλ ηελ Διιάδα θαη ζηα κέιε ησλ νηθνγελεηψλ ηνπο πνπ εηζέξρνληαη ζην πιαίζην ησλ ξπζκίζεσλ ηεο νηθνγελεηαθήο ζπλέλσζεο. ην άξζξν 66 αλαθέξεηαη φηη ην ΤΠΔΓΓΑ, σο ν θαηεμνρήλ αξκφδηνο θνξέαο γηα ηελ θαηάξηηζε πξνγξακκάησλ έληαμεο γηα επαίζζεηεο θνηλσληθέο νκάδεο, γηα ηελ παξαθνινχζεζε ηεο πνξείαο εθαξκνγήο ηνπο θαη ησλ αλαγθψλ ρξεκαηνδφηεζήο ηνπο, γηα ηελ ππνβνήζεζε ησλ ππεξεζηψλ ζε πεξηθεξεηαθφ θαη 29

30 ηνπηθφ επίπεδν ζρεηηθά κε ηελ πξνψζεζε αλάινγσλ πξσηνβνπιηψλ ηνπο, θαζψο θαη γηα ηελ αλάιεςε πξσηνβνπιηψλ θαη κέηξσλ γηα ηελ επαηζζεηνπνίεζε ηεο θνηλήο γλψκεο θαη ησλ δηάθνξσλ θνξέσλ ζε δεηήκαηα θνηλσληθήο έληαμεο αιινδαπψλ, θάλεη πξάμε ηε βνχιεζε γηα νκαιή πξνζαξκνγή θαη έληαμε ησλ ππεθφσλ ηξίησλ ρσξψλ ζηελ ειιεληθή θνηλσλία κέζα απφ έλα Οινθιεξσκέλν Πξφγξακκα Γξάζεο, ζε ζπλεξγαζία κε φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο. Οη βαζηθέο αξρέο πνπ δηαηξέρνπλ ην Οινθιεξσκέλν Πξφγξακκα Γξάζεο είλαη: ε απνθπγή νπνηαζδήπνηε κνξθήο δηαθξίζεσλ, ε εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο πξσηίζησο ζηελ απαζρφιεζε, κε ζηφρν ηελ ελίζρπζε ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο, αιιά θαη ζην επξχηεξν δπλαηφ θάζκα ηεο θνηλσληθήο θαη πνιηηηζηηθήο καο δσήο, γηα ηελ πεξαηηέξσ πξνψζεζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο. ε πξνψζεζε ηνπ ζεβαζκνχ ησλ ζεκειησδψλ αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ, φπσο απηά δηαζθαιίδνληαη απφ ηελ εζσηεξηθή έλλνκε ηάμε γηα φινπο ηνπο Έιιελεο πνιίηεο. ε αλάδεημε θαη πξνβνιή ηεο πξνζσπηθήο ζπκβνιήο ησλ ππεθφσλ ηξίησλ ρσξψλ ζην επξχηεξν θνηλσληθφ γίγλεζζαη, πάληα κε ζεβαζκφ ζηελ πξνζηαζία ηεο πνιηηηζκηθήο θαη ζξεζθεπηηθήο ηνπο ηδηαηηεξφηεηαο. Δμάιινπ, ζην λφκν αλαθέξεηαη φηη ην Οινθιεξσκέλν Πξφγξακκα Γξάζεο ζα εθπνλείηαη θαη ζα πινπνηείηαη ζε ζπλεξγαζία κε φια ηα ζπλαξκφδηα Τπνπξγεία θαη θνξείο ζε φια ηα επίπεδα δηαθπβέξλεζεο. Δπηπιένλ, ζα δηαξζξψλεηαη ζε ππνπξνγξάκκαηα αλά ηνκέα έληαμεο ζηελ ειιεληθή θνηλσλία θαη ζα πεξηιακβάλεη ζπγθεθξηκέλεο δξάζεηο θαη κέηξα πνιηηηθήο, ηα νπνία ζα αθνξνχλ ηφζν ζε ζεζκηθέο παξεκβάζεηο φζν θαη ζε ππνδνκέο, αιιά θαη ππεξεζίεο γηα ηελ παξνρή ζηνπο ππεθφνπο ηξίησλ ρσξψλ, πιεξνθνξηψλ θαη δηεπθνιχλζεσλ, ηελ πξνψζεζή ηνπο ζηελ απαζρφιεζε, ηελ εθκάζεζε ηεο ειιεληθήο γιψζζαο, ηελ πνιηηηζηηθή θαη πνιηηηζκηθή ηνπο ζηήξημε, ηελ παξνρή θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ, ηελ επαηζζεηνπνίεζε ηεο θνηλήο γλψκεο γηα ηελ απνθπγή, αιιά θαη ηελ απαινηθή θαηλνκέλσλ μελνθνβίαο, ξαηζηζκνχ, πεξηζσξηνπνίεζεο θαη δηαθξίζεσλ ζε βάξνο ηνπο. Σειηθά, ζην πιαίζην ησλ δηαθφξσλ ππνπξνγξακκάησλ, νη δξάζεηο θαη ηα κέηξα πνιηηηθήο ηνπ Οινθιεξσκέλνπ Πξνγξάκκαηνο έρνπλ σο ζθνπφ λα ζηεθζεί κε επηηπρία ε πξνζπάζεηα ηνπ θξάηνπο θαη ησλ ππεθφσλ ηξίησλ ρσξψλ γηα έληαμε ησλ ηειεπηαίσλ ζηελ ειιεληθή θνηλσλία. Γηα ην ιφγν απηφ θαιχπηνληαη πξσηίζησο νη 30

31 ηνκείο ηεο πηζηνπνίεζεο ηεο γλψζεο ηεο ειιεληθήο γιψζζαο, ηεο επηηπρνχο παξαθνινχζεζεο απφ κέξνπο ηνπο καζεκάησλ ζρεηηθά κε ηελ ηζηνξία, ηνλ πνιηηηζκφ θαη ηνλ ηξφπν δσήο ηεο ειιεληθήο θνηλσλίαο, ηεο απαζρφιεζεο θαη ηέινο ηεο ελεξγνχ θνηλσληθήο ηνπο ζπκκεηνρήο. 31

32 ςμπεπαζμαηικά Δάλ ζέιακε ζπλνπηηθά λα απνηππψζνπκε ηα φζα πξνεγήζεθαλ ζρεηηθά κε ην κεηαλαζηεπηηθφ θαηλφκελν ζηελ Διιάδα, ζα θαηαιήγακε ζηα εμήο: Από Υώξα Απνζηνιήο ζε Υώξα Τπνδνρήο 1. Παιηλλφζηεζε 2. Οκνγελείο 3. Καηάξξεπζε ζνζηαιηζηηθψλ θαζεζηψησλ Λόγνη Μεηαλάζηεπζεο ζηελ Διιάδα 1. Κνηλσληθά Γίθηπα 2. Δπθνιία Πξφζβαζεο 3. Οηθνλνκηθνί Λφγνη 4. Δλδηάκεζνο ηαζκφο Ηζηνξηθή Δμέιημε Πιεζπζκνί 28 Ν.4310/ Αιβαλνί Ν.1975/ Βνχιγαξνη Λεπθή Κάξηα (1997) 3. Γεσξγηαλνί Πξάζηλε 4. Ρνπκάλνη Κάξηα(1997) 5. Ρψζνη Ν.2910/ Οπθξαλνί Ν.3386/2005 Παξαηεξνχκε, ινηπφλ, ηνπο ιφγνπο πνπ νδήγεζαλ ζηε κεηαηξνπή ηεο έσο ηφηε νκνηνγελνχο Διιάδαο απφ ρψξα απνζηνιήο ζε ρψξα ππνδνρήο κεηαλαζηψλ, θαζψο θαη γηαηί νξηζκέλνη πιεζπζκνί ηελ επέιεμαλ σο ρψξα πξννξηζκνχ. Δίλαη αμηνζεκείσην φηη ε βαζηθφηεξε αηηία απηήο ηεο επηινγήο, είλαη νη θνηλσληθνί δεζκνί πνπ έρνπλ αλαπηπρζεί θαη φρη ε εγγχηεηα ή ε επθνιία πξφζβαζεο. Απξνεηνίκαζηε αξρηθά, ε πνιηηεία πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπίζεη ηα ξεχκαηα απηά, έιαβε θαηά θαηξνχο δηάθνξα κέηξα θαη ζέζπηζε λφκνπο, νη νπνίνη φκσο δε ζπκπεξηιάκβαλαλ δηαηάμεηο γηα ηελ θνηλσληθή ελζσκάησζε ησλ κεηαλαζηψλ. Μεηά απφ ηηο παξεκβάζεηο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, ε Διιάδα αλαζεψξεζε ην λφκν 2910/2001 κε ην λέν λφκν 3386/2005, ν νπνίνο πιένλ πξνβιέπεη κέηξα γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε ησλ κεηαλαζηψλ ζηελ ειιεληθή θνηλσλία. Ζ πξφζθαηε εθαξκνγή ηνπ λφκνπ δε καο επηηξέπεη ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ αλαθνξηθά κε ηελ επηηπρία ηνπ ή κε. ίγνπξα, φκσο, πξφθεηηαη γηα ηελ αξηηφηεξε σο ηψξα πξνζπάζεηα αληηκεηψπηζεο ηνπ κεηαλαζηεπηηθνχ θαηλνκέλνπ. ηελ θαηεχζπλζε απηή, εθαξκφδεηαη θαη ε Κνηλνηηθή Πξσηνβνπιία EQUAL, ε νπνία ζπκβάιιεη ηα κέγηζηα πξνο ην ζθνπφ ηεο ελζσκάησζεο κέζσ δξάζεσλ πνπ απαηηνχλ ηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή ησλ ίδησλ ησλ κεηαλαζηψλ. 28 Πξβι. Υάξηε ΔΔ ζην Παξάξηεκα 32

33 Μέρος Δεύτερο Η Κοινοτική Πρωτοβουλία EQUAL 33

34 Η Κοινοηική Ππυηοβοςλία EQUAL Ζ Κ.Π.EQUAL εληάζζεηαη ζηε ζηξαηεγηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ ιφγσ θχινπ, θπιεηηθήο ή εζλνηηθήο θαηαγσγήο, ζξεζθείαο ή πεπνηζήζεσλ, αλαπεξίαο, ειηθίαο ή γελεηήζηνπ πξνζαλαηνιηζκνχ. Με επίθεληξν ηελ αγνξά εξγαζίαο, ε EQUAL ζηεξίδεη ηηο πξνζπάζεηεο γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ γηα φινπο ηνπο παξαπάλσ ιφγνπο, ηε δεκηνπξγία πεξηζζφηεξσλ θαη θαιχηεξσλ ζέζεσλ απαζρφιεζεο θαη ηελ εμαζθάιηζε ηεο δπλαηφηεηαο φισλ λα έρνπλ πξφζβαζε ζηηο ζέζεηο εξγαζίαο. Χο Κνηλνηηθή Πξσηνβνπιία ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλσληθνχ Σακείνπ, ε EQUAL απνηειεί ηε βάζε αλαδήηεζεο λέσλ ηξφπσλ επίηεπμεο ησλ πνιηηηθψλ ζηφρσλ ηεο επξσπατθήο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ απαζρφιεζε θαη ηε δηαδηθαζία θνηλσληθήο ελζσκάησζεο. Γηαθέξεη απφ ηα ζπλήζε πξνγξάκκαηα ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλσληθνχ Σακείνπ, επεηδή ζπληζηά έλα εξγαζηήξη αλάπηπμεο λέσλ ηξφπσλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ δηαθξίζεσλ θαη ησλ αληζνηήησλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Παξνπζηάδεη παξαδείγκαηα θαιψλ πξαθηηθψλ γηα ηηο θαηλνηνκηθέο απηέο πξνζεγγίζεηο κε έκθαζε ζηελ ελεξγφ ζπλεξγαζία κεηαμχ θξαηψλ κειψλ, εμαζθαιίδνληαο έηζη φηη ηα ζεηηθφηεξα απνηειέζκαηα πηνζεηνχληαη θαη ρξεζηκνπνηνχληαη ζε φιε ηελ Δπξψπε 29. Οη ηξεηο λένη ζηφρνη πνπ ζέηεη ε Δπξσπατθή Έλσζε γηα ην κέιινλ είλαη: α) ε πιήξεο απαζρφιεζε κε βάζε ηνπο ζηφρνπο ηεο Ληζζαβφλαο θαη ηεο ηνθρφικεο, β) ε πξνψζεζε ηεο πνηφηεηαο ηεο εξγαζίαο θαη γ) ε βειηίσζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο πνπ απαηηεί ηεο ελδπλάκσζε ηεο θνηλσλίαο ηεο γλψζεο θαη ε ελδπλάκσζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο θαη ηεο αλνηθηήο ζε φινπο αγνξάο εξγαζίαο. Οη λέεο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο πνπ έρνπλ σο βαζηθφ πιένλ ζηφρν ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ θαη ηελ ελδπλάκσζε ηεο πνηφηεηαο ηεο εξγαζίαο, ζπλνςίδνληαη σο εμήο: Δλεξγεηηθά κέηξα πνιηηηθήο γηα ηελ θαηαπνιέκεζε θαη πξφιεςε ηεο αλεξγίαο θαη ηεο αεξγίαο 29 Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ζην πκβνχιην, ζην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ζηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή θαη ζηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηψλ «ρεηηθά κε ηε ζέζπηζε θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ γηα ην δεχηεξν γχξν ηεο ΚΠ EQUAL πνπ αθνξά ζηε δηαθξαηηθή ζπλεξγαζία γηα ηελ πξναγσγή λέσλ κεζφδσλ θαηαπνιέκεζεο ησλ δηαθξίζεσλ θαη αληζνηήησλ πάζεο θχζεσο ζε ζρέζε κε ηελ αγνξά εξγαζίαο», COM(2003) 840 ΣΔΛΗΚΟ,

35 Δλέξγεηεο γηα λα θαηαζηεί ε εξγαζία πεξηζζφηεξν ειθπζηηθή Πξνψζεζε ηεο δεκηνπξγίαο ζέζεσλ εξγαζίαο θαη επηρεηξεκαηηθφηεηαο Καηαπνιέκεζε ηεο αδήισηεο εξγαζίαο Αχμεζε πξνζθνξάο εξγαζίαο θαη πξνψζεζε ηεο ελεξγνχ γήξαλζεο Πξνψζεζε ηεο πξνζαξκνζηηθφηεηαο θαη ηεο θηλεηηθφηεηαο ζηελ αγνξά εξγαζίαο Αχμεζε ηεο επέλδπζεο ζηνλ αλζξψπηλν παξάγνληα θαη ηεο δηα βίνπ κάζεζεο Πξνψζεζε ηεο ηζφηεηαο ησλ δχν θχισλ Τπνζηήξημε ηεο θνηλσληθήο ελζσκάησζεο ησλ θνηλσληθά επάισησλ νκάδσλ θαη θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ Καηαπνιέκεζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ αληζνηήησλ Οη κεηαλάζηεο απνηεινχλ κία απφ ηηο βαζηθφηεξεο νκάδεο- ζηφρνπο ηεο Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο, θαζψο ε γηα αξθεηά ρξφληα παξακνλή κεξηθψλ εμ απηψλ ζηελ Διιάδα, ππνδειψλεη ηελ πξφζεζή ηνπο γηα νξηζηηθή παξακνλή ηνπο ζηε ρψξα θαη ελζσκάησζή ηνπο ζηελ ειιεληθή θνηλσλία. Ζ πξνζδνθία ηνπο γηα ελζσκάησζε κπνξεί λα αθπξψλεηαη απφ ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ είηε ζηελ εξγαζία, είηε ζηε δηαβίσζή ηνπο γεληθφηεξα. Σα πξνβιήκαηά ηνπο ζηελ εξγαζία εληνπίδνληαη ζηελ εηεξναπαζρφιεζε, ζηηο ρακειέο ακνηβέο εηδηθφηεξα ζηελ εξγαζία ησλ λέσλ κεηαλαζηψλ θαζψο θαη ζηελ αλαζθάιηζηε εξγαζία, γεγνλφο πνπ ηνπο δεκηνπξγεί πξνβιήκαηα ζηελ εμαζθάιηζε ησλ απαξαίηεησλ ελζήκσλ γηα ηελ αλαλέσζε ηεο άδεηαο παξακνλήο ηνπο. εκαληηθφ πξφβιεκα πνπ αλαθπθιψλεη φια ηα παξαπάλσ θαη πξνθαιεί αθφκε πεξηζζφηεξα, είλαη ε άγλνηα ηεο ειιεληθήο γιψζζαο, θαζψο θαη ε άγλνηα ησλ ζεζκνζεηεκέλσλ δηθαησκάησλ ηνπο. Χο ζεκαληηθφηαην πξφβιεκα αλαδεηθλχεηαη ε μελνθνβηθή ζηάζε θαη αληηκεηψπηζε ησλ κεηαλαζηψλ απφ ην γεγελή πιεζπζκφ, ηεο νπνίαο θαζεκεξηλή εθδήισζε κπνξεί λα είλαη ε δπζπηζηία ζηηο θαζεκεξηλέο ζπλαιιαγέο, ε ελνηθίαζε ζπηηηνχ, ε πξφζιεςε γηα εξγαζία, νη ιεθηηθέο (θαη φρη κφλν επηζέζεηο), θαζψο θαη ε αληηκεηψπηζε ησλ κεηαλαζηψλ σο δεχηεξεο θαηεγνξίαο πνιίηεο απφ ηε δεκφζηα δηνίθεζε. Ζ έιιεηςε κεηαθξαζηψλ ζηηο ζρεηηθέο κε απηνχο ππεξεζίεο, ε αληηκεηψπηζε απφ ηνπο δηνηθεηηθνχο ππαιιήινπο θαη νη δαηδαιψδεηο δηαδηθαζίεο έρνπλ νηθνλνκηθφ θαη ςπρνινγηθφ θφζηνο γηα ηνπο κεηαλάζηεο θαη παξάιιεια εληζρχνπλ ηε δξάζε παξάλνκσλ θπθισκάησλ. Σα πξνβιήκαηα απηά έρνπλ επίδξαζε 35

36 θαη ζηα παηδηά ησλ κεηαλαζηψλ, ησλ νπνίσλ ε ζρνιηθή θαη γεληθφηεξε εμέιημε παξεκπνδίδεηαη. Απσέρ Τλοποίηζηρ ηηρ EQUAL Μεγάινο αξηζκφο ησλ κέηξσλ πνπ ιακβάλνληαη ζηα πιαίζηα ηεο Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο EQUAL ζηνρεχνπλ ζηελ αληηκεηψπηζε θαη ηελ θαηαπνιέκεζε θαηλνκέλσλ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ. Γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζθνπνχ απηνχ, ζρεδηάδνληαη ζηνρεπκέλεο παξεκβάζεηο ζε επάισηεο πιεζπζκηαθέο νκάδεο, νη νπνίεο εάλ δε βνεζεζνχλ κε εηζνδεκαηηθά θαη άιια θξηηήξηα, ζα παξακέλνπλ ζην πεξηζψξην ηεο θνηλσληθήο δσήο. Απφ ηηο πην βαζηθέο νκάδεο είλαη νη κεηαλάζηεο, νη νπνίνη πξνθεηκέλνπ λα εληαρζνχλ ζηελ θνηλσληθή δσή ηεο Διιάδαο, ρξεηάδνληαη ηε ζπλδξνκή ηεο πνιηηείαο θαη φισλ ησλ εκπιεθνκέλσλ θνξέσλ ψζηε λα ηχρνπλ επξχηεξεο απνδνρήο κέζσ κηαο νινθιεξσκέλεο θαη ζπλερνχο ελζάξξπλζεο θαη ζηήξημεο. Απφ επηρεηξεζηαθήο άπνςεο, θάζε θχθινο εθαξκνγήο πεξηιακβάλεη ηελ πινπνίεζε κηαο αιιεινπρίαο ηξηψλ θάζεησλ ελεξγεηψλ ζηηο νπνίεο εληάζζνληαη φια ηα έξγα πνπ έρνπλ εγθξηζεί: Δλέξγεηα Η: χζηαζε Αλαπηπμηαθψλ πκπξάμεσλ θαη Γηαθξαηηθήο πλεξγαζίαο Δλέξγεηα ΗΗ: Τινπνίεζε ησλ ζρεδίσλ ησλ Αλαπηπμηαθψλ πκπξάμεσλ Δλέξγεηα ΗΗΗ: Θεκαηηθή Γηθηχσζε, δηάδνζε ησλ θαιψλ πξαθηηθψλ θαη επίηεπμε αληίθηππνπ ζηηο εζληθέο πνιηηηθέο 30. Ζ θαηλνηνκία απνηειεί ζεκειηψδε έλλνηα ηεο EQUAL, θαζψο νη ελέξγεηεο πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη ραξαθηεξίδνληαη απφ ηελ θαηλνηνκηθή ηνπο δηάζηαζε, ε νπνία απνηειεί βαζηθή παξάκεηξν θαηά ηε θάζε ηεο αμηνιφγεζεο θαη επηινγήο ησλ ηειηθψλ ζρεδίσλ. Ζ δεηνχκελε απφ ηα ζρέδηα θαηλνηνκία αλαθέξεηαη ζηηο πξνηεηλφκελεο δηαδηθαζίεο θαη κεζφδνπο, ζηνπο εηδηθνχο ζηφρνπο ησλ ελεξγεηψλ θαη ζην πεξηερφκελφ ηνπο. Απφ ηελ άιιε, ε ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ απνηειεί ζεκειηψδεο ζηνηρείν ηεο πξσηνβνπιίαο θαη ε απνθηεζείζα εκπεηξία απφ ηνλ πξψην θχθιν ηεο EQUAL έρεη δείμεη φηη κε ηε δηαθξαηηθή ζπλεξγαζία κπνξεί λα επηηεπρζεί 30 Βι. ζρεη. Πξφγξακκα Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο γηα ηελ Καηαπνιέκεζε ησλ Γηαθξίζεσλ θαη Αληζνηήησλ ζε ρέζε κε ηελ Αγνξά Δξγαζίαο (EQUAL) ζηελ Διιάδα, 2004, ζει.42 36

37 ζεκαληηθή αλαλέσζε πνιηηηθψλ. Ζ δηαθξαηηθφηεηα ζπκβάιιεη ζηε βαζχηεξε αληίιεςε ηεο θχζεο θαη ησλ κνξθψλ ησλ δηαθξίζεσλ, ησλ αληζνηήησλ θαη ηνπ απνθιεηζκνχ. Δμάιινπ, δίλεη ηε δπλαηφηεηα βειηίσζεο ησλ ζηξαηεγηθψλ θαη ησλ δξάζεσλ ππφ ην πξίζκα ηεο εκπεηξίαο άιισλ θξαηψλ κειψλ. Σξίηε ζεκειηψδεο αξρή ηεο EQUAL είλαη ε ελεξγόο ζπκκεηνρή. θνπφο ηεο είλαη ε ελίζρπζε ηεο απηνπεπνίζεζεο, ησλ ηθαλνηήησλ θαη δεμηνηήησλ ησλ νκάδσλ ζηφρνπ, ψζηε λα έρνπλ απμεκέλα θίλεηξα θαη επθαηξίεο γηα νινθιεξσκέλε θνηλσληθή έληαμε. ε επίπεδν ζρεδηαζκνχ ε ελδπλάκσζε κεηαθξάδεηαη σο ζπκκεηνρή ησλ νκάδσλ ζηφρνπ ζηελ επηινγή θαη πινπνίεζε ησλ πξνηεηλφκελσλ παξεκβάζεσλ, πξνθεηκέλνπ νη επσθεινχκελνη λα έξζνπλ ζε ακεζφηεξε επαθή κε ηηο δηαδηθαζίεο πινπνίεζεο θαη λα απνθηήζνπλ έηζη κεγαιχηεξν ελδηαθέξνλ γηα ην πξφγξακκα ζην νπνίν ζπκκεηέρνπλ. Οη Αλαπηπμηαθέο πκπξάμεηο είλαη ην θχξην εξγαιείν γηα ηελ πξνψζεζε ζπλζεηηθψλ θαη νινθιεξσκέλσλ πξνζεγγίζεσλ ζηα δεηήκαηα πνπ ηίζεληαη απφ ηα επηκέξνπο ζεκαηηθά πεδία. Οη Αλαπηπμηαθέο πκπξάμεηο απνηεινχλ ηνπο κνλαδηθνχο δηθαηνχρνπο ρξεκαηνδφηεζεο απφ ηελ EQUAL θαη ζε απηέο κπνξνχλ λα ζπκκεηέρνπλ δεκφζηνη θνξείο, νξγαληζκνί ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, επηρεηξήζεηο θαη θπξίσο, κηθξνκεζαίεο, επαγγεικαηηθέο ελψζεηο, θνηλσληθνί εηαίξνη θαη κε θπβεξλεηηθνί νξγαληζκνί. Σειηθφο ζηφρνο ηεο EQUAL είλαη ε επίηεπμε επξύηεξεο εθαξκνγήο. Απηφ πξνυπνζέηεη φηη νη θαηλνηφκεο πξνζεγγίζεηο πνπ ζα αλαπηπρζνχλ απφ ηα ρξεκαηνδνηνχκελα ζρέδηα ζα επεξεάζνπλ θαη ζα απνηειέζνπλ αληηθείκελν ησλ εζληθψλ θαη επξσπατθψλ πνιηηηθψλ γηα ηελ απαζρφιεζε, ηελ επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε θαη ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ. Δπηδηψθεηαη επίζεο, νη θαιέο πξαθηηθέο πνπ ζα πξνθχςνπλ, αθφκε θαη εάλ δε κεηνπζησζνχλ ζε πνιηηηθέο επξχηεξεο εθαξκνγήο, λα πηνζεηεζνχλ απφ έλα κεγαιχηεξν θχθιν θνξέσλ, νη νπνίνη αλ θαη δε ζα έρνπλ ζπκκεηάζρεη ζηελ EQUAL ζα κπνξνχλ λα επσθειεζνχλ απφ ηα αμηφινγα απνηειέζκαηά ηεο. 37

38 Γομή ηηρ Κοινοηικήρ Ππυηοβοςλίαρ EQUAL Οη έμη Άμνλεο Πξνηεξαηφηεηαο 31 θαη ηα επηκέξνπο ζεκαηηθά πεδία κέηξα πνπ απνηεινχλ θαη βαζηθνχο ζηφρνπο ηνπ Πξνγξάκκαηνο είλαη: Η. Βειηίσζε ηεο Απαζρνιεζηκόηεηαο 1. Γηεπθφιπλζε ηεο πξφζβαζεο θαη ηεο επηζηξνθήο ζηελ αγνξά εξγαζίαο πγθεθξηκέλα ην Μέηξν 1.1 ζηνρεχεη ζηελ θαιχηεξε ιεηηνπξγία ησλ ππνζηεξηθηηθψλ ππεξεζηψλ απαζρφιεζεο θαη ζηελ ηαρχηεξε πηνζέηεζε λέσλ πξνζεγγίζεσλ ππνζηήξημεο ηεο επαγγεικαηηθήο έληαμεο αλέξγσλ θαη επάισησλ θνηλσληθά νκάδσλ, φπσο είλαη νη άλεξγνη λενεηζεξρφκελνη ζηελ αγνξά εξγαζίαο, νη καθξνρξφληα άλεξγνη, ηα άηνκα κε αλαπεξία θαη αζθαιψο, νη κεηαλάζηεο. Γηα ην ζθνπφ απηφ αθνινπζνχληαη ηξεηο άμνλεο παξεκβάζεσλ: Αλαβάζκηζε ησλ κεραληζκψλ πνπ είλαη επηθνξηηζκέλνη κε ηελ επαγγεικαηηθή έληαμε ησλ ιηγφηεξν αληαγσληζηηθψλ νκάδσλ πιεζπζκνχ Δλίζρπζε ησλ πξνζφλησλ ησλ εππαζψλ θνηλσληθψλ νκάδσλ Βειηίσζε ηεο δήηεζεο εξγαζίαο κέζσ εηδηθψλ πξνγξακκάησλ ηνπνζέηεζεο ζε απαζρφιεζε, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πξνζπάζεηα γηα αλαβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο ησλ πξνζθεξνκέλσλ ζέζεσλ εξγαζίαο. Μεηαμχ άιισλ, πξνζδνθάηαη ε αλαβάζκηζε ηνπ ζηειερηαθνχ δπλακηθνχ ησλ θνξέσλ πνπ αζρνινχληαη κε ηε ζπκβνπιεπηηθή θαη ηελ πξνψζεζε ηεο απαζρφιεζεο θαζψο, θαη ε δεκηνπξγία βηψζηκσλ ζρεκάησλ ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ νξγαληζκψλ απηψλ θαη ησλ εκπιεθνκέλσλ κε ηελ απαζρφιεζε θνξέσλ ζε θάζε επίπεδν. Δπίζεο, αλακέλεηαη λα απμεζεί ε επαηζζεηνπνίεζε επηρεηξήζεσλ θαη εξγνδνηψλ φζνλ αθνξά ζην ξφιν ηνπο ζηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ απνθιεηζκνχ απφ ηελ αγνξά εξγαζίαο θαη λα αμηνπνηεζνχλ απφ πιεπξάο ηνπο ζε κεγαιχηεξν βαζκφ ηα θίλεηξα θαη νη πξνζθεξφκελεο ππεξεζίεο γηα εμεχξεζε θαη απνηειεζκαηηθή ελζσκάησζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. ε φ,ηη αθνξά ζηηο νκάδεο ζηφρνπ πξνζδνθάηαη φηη ζε έλα ηθαλφ αξηζκφ αηφκσλ ζα πξνζθεξζεί εμεηδηθεπκέλε θαηάξηηζε, πξνζαλαηνιηζκφο θαη εξγαζηαθή εκπεηξία ζε ηνκείο ππεξεζηψλ πνπ αλακέλεηαη λα παξνπζηάζνπλ κεγάιε αλάπηπμε ηα πξνζερή ρξφληα. 31 Βι. ζρεη. Πξφγξακκα Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο γηα ηελ Καηαπνιέκεζε ησλ Γηαθξίζεσλ θαη Αληζνηήησλ ζε ρέζε κε ηελ Αγνξά Δξγαζίαο (EQUAL) ζηελ Διιάδα, 2004, ζει.85 38

39 Σα παξαπάλσ ζα γίλνπλ κέζσ κηαο ζεηξάο ελεξγεηψλ, φπσο ε εμαηνκηθεπκέλε ππνζηήξημε ησλ αλέξγσλ, νη εηδηθέο ππεξεζίεο πξνο ηνπο εξγνδφηεο (ζπκβνπιεπηηθή, πιεξνθφξεζε, επαηζζεηνπνίεζε, αλίρλεπζε απαζρφιεζεο), πξνψζεζε ηεο ζπλεξγαζίαο θαη ηεο δηθηχσζεο δνκψλ θαη θνξέσλ ζηήξημεο ηεο απαζρφιεζεο, βειηίσζε ησλ θνηλσληθψλ δεμηνηήησλ θαη ησλ επαγγεικαηηθψλ πξνζφλησλ ησλ επάισησλ θαηεγνξηψλ ηνπ πιεζπζκνχ, βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηεο απαζρφιεζεο θαη ελίζρπζε ησλ ηνπνζεηήζεσλ. 2. Καηαπνιέκεζε ηνπ ξαηζηζκνχ θαη ηεο μελνθνβίαο ζε ζρέζε κε ηελ αγνξά εξγαζίαο Απφ ηελ άιιε, ην Μέηξν 1.2 απνζθνπεί ζηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ ξαηζηζκνχ θαη ηεο μελνθνβίαο κέζσ επηιεθηηθψλ παξεκβάζεσλ πνπ ζα θαιιηεξγνχλ ηελ απνδνρή ηεο δηαθνξεηηθφηεηαο θαη ζα πξνσζνχλ ην πξφηππν κηαο πνιχ-πνιηηηζκηθήο θνηλσλίαο, γηα ηελ νπνία ε ζπλχπαξμε δηαθνξεηηθψλ εζληθψλ, γισζζηθψλ θαη ζξεζθεπηηθψλ παξαδφζεσλ απνηειεί ζηνηρείν εκπινπηηζκνχ ηεο. Σν κέηξν αλακέλεηαη λα σθειήζεη άκεζα θαη έκκεζα, κεηαλάζηεο, παιηλλνζηνχληεο, αηηνχληεο άζπιν, πξφζθπγεο θαη γεληθά φζνπο ππφθεηληαη ζε δηαθξίζεηο ζηνπο ρψξνπο δνπιεηάο, αιιά θαη επξχηεξα ζηελ θνηλσλία, ιφγσ ηεο εζληθήο ή θπιεηηθήο ηνπο ηαπηφηεηαο. Δλδεηθηηθέο ελέξγεηεο πνπ ζα ζπκβάιινπλ ζηνπο αλσηέξσ ζηφρνπο είλαη: ε ππνζηήξημε ησλ πιεηηνκέλσλ απφ δηαθξίζεηο ιφγσ ξαηζηζκνχ ζηελ αλαβάζκηζε ησλ δεμηνηήησλ ηνπο θαη ηελ θνηλσληθή ηνπο ελζσκάησζε ε δηεχξπλζε, πξνβνιή θαη ελίζρπζε ηνπ ξφινπ θαη ησλ δηθαησκάησλ ησλ αιινδαπψλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο ε επαηζζεηνπνίεζε ηεο θνηλήο γλψκεο θαη ησλ δηακνξθσηψλ ηεο, θαζψο θαη ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ θαη θνξέσλ ζην δήηεκα ηεο θαηαπνιέκεζεο ηνπ ξαηζηζκνχ θαη ηεο μελνθνβίαο. Δμάιινπ, ην Μέηξν απνζθνπεί ζηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ ξαηζηζκνχ θαη ηεο μελνθνβίαο κέζσ επηιεθηηθψλ παξεκβάζεσλ. ηα πιαίζηα απηά: γίλεηαη ρξήζε ησλ ΜΜΔ πξνθεηκέλνπ λα βειηησζεί ε εηθφλα ησλ νκάδσλ πνπ πθίζηαληαη δηαθξίζεηο ζην γεληθφ θνηλφ αμηνπνηνχληαη κέιε ησλ νκάδσλ γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ πνιηηηζκηθνχ δηαρσξηζκνχ ζε ηνπηθφ επίπεδν 39

40 επαηζζεηνπνηνχληαη νη θνηλσληθνί εηαίξνη ζηε κείσζε ηνπ επαγγεικαηηθνχ δηαρσξηζκνχ, θαζψο θαη εθπαηδεπηηθνί, καζεηέο θαη γνλείο ζηηο αξρέο ηεο πνιππνιηηηζκηθήο θνηλσλίαο ππνζηεξίδνληαη νη πθηζηάκελνη δηαθξίζεηο ψζηε λα δηεθδηθήζνπλ κε απνηειεζκαηηθφ ηξφπν ηα δηθαηψκαηά ηνπο θαη λα πξνζηαηεπζνχλ απφ απζαίξεηεο ελέξγεηεο θαη πξαθηηθέο ξαηζηζηηθήο αληίιεςεο. Δθηηκάηαη φηη ε πινπνίεζε ηνπ Μέηξνπ 1.2 επηθέξεη κηα νπζηαζηηθή επηηάρπλζε ηεο κεηαβνιήο ησλ ππαξρνπζψλ ζηάζεσλ θαη ζπκπεξηθνξψλ, νη νπνίεο ζε ηειεπηαία αλάιπζε είλαη ππεχζπλεο γηα ην αξλεηηθφ θαηλφκελν ηεο μελνθνβίαο θαη ηνπ ξαηζηζκνχ. ΗΗ. Αλάπηπμε ηνπ Δπηρεηξεκαηηθνύ Πλεύκαηνο 1. Πξφζβαζε γηα φινπο ζηε δηαδηθαζία δεκηνπξγίαο κηαο επηρείξεζεο 2. Δλίζρπζε ηεο θνηλσληθήο νηθνλνκίαο Οη ζηφρνη ηνπ Άμνλα Πξνηεξαηφηεηαο 2 είλαη: ε πξφζβαζε ζε φινπο ζηε δηαδηθαζία δεκηνπξγίαο κηαο επηρείξεζεο, κέζα απφ ηελ παξνρή ησλ αλαγθαίσλ κέζσλ γηα ηε ζχζηαζε εηαηξείαο, ηελ αλαγλψξηζε θαη ηελ εθκεηάιιεπζε λέσλ δπλαηνηήησλ θαη ηε δεκηνπξγία ζέζεσλ εξγαζίαο ζηηο αζηηθέο θαη αγξνηηθέο πεξηθέξεηεο ε ελίζρπζε ηεο θνηλσληθήο νηθνλνκίαο θαη εηδηθφηεξα ησλ ππεξεζηψλ πνπ εκθαλίδνπλ ελδηαθέξνλ γηα ηελ θνηλφηεηα, κε επίθεληξν ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο. Σα παξαπάλσ ζα επηηεπρζνχλ κέζσ κηαο ζεηξάο ελεξγεηψλ πνπ αθνξνχλ ζηε δηθηχσζε θαη ηε ζπλεξγαζία ζε ηνπηθφ θαη θεληξηθφ επίπεδν κεηαμχ ππεξεζηψλ θαη δνκψλ ζηήξημεο επάισησλ θνηλσληθψλ νκάδσλ θαη δνκψλ ζηήξημεο ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο. Δπηπιένλ, επηρεηξείηαη ε ελίζρπζε θαη ε αλάπηπμε ησλ ππεξεζηψλ θαη ζπζηεκάησλ πιεξνθφξεζεο, ζηήξημεο, ζπκβνπιεπηηθήο θαη παξαθνινχζεζεο ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο εηδηθψλ θνηλσληθψλ νκάδσλ, θαζψο θαη ε παξνρή νινθιεξσκέλεο ππνζηήξημεο γηα ηε δεκηνπξγία λέσλ επηρεηξήζεσλ. 40

41 ΗΗΗ. Δλζάξξπλζε ηεο Πξνζαξκνζηηθόηεηαο ησλ Δπηρεηξήζεσλ θαη ησλ Απαζρνινπκέλσλ 1. Πξνψζεζε ηεο δηα βίνπ κάζεζεο θαη ησλ εξγαζηαθψλ πξαθηηθψλ ελζσκάησζεο, νη νπνίεο ελζαξξχλνπλ ηελ πξφζιεςε θαη ηε δηαηήξεζε απηψλ πνπ πιήηηνληαη απφ δηαθξίζεηο θαη αληζφηεηα ζηελ αγνξά εξγαζίαο 2. Τπνζηήξημε ηεο πξνζαξκνζηηθφηεηαο ησλ εηαηξεηψλ θαη ησλ εξγαδνκέλσλ ζηηο δηαξζξσηηθέο νηθνλνκηθέο αιιαγέο θαη ζηε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο ηεο πιεξνθνξίαο θαη άιισλ λέσλ ηερλνινγηψλ Οη ελδεηθηηθέο ελέξγεηεο γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ζην Άμνλα Πξνηεξαηφηεηαο 3 αθνξνχλ ζηελ ελίζρπζε πξνγξακκάησλ ελαιιαγήο θαηάξηηζεο θαη απαζρφιεζεο γηα εξγαδνκέλνπο θαη αλέξγνπο, ζηελ ελίζρπζε επηρεηξήζεσλ γηα ηελ πηνζέηεζε κεραληζκψλ θαη πξνγξακκάησλ δηα βίνπ εθπαίδεπζεο, ζηελ ππνζηήξημε γηα ηελ πξνζαξκνγή ησλ ζπζηεκάησλ θαηάξηηζεο θαη ησλ ρψξσλ εξγαζίαο ζηηο λέεο ηερλνινγίεο θαη ζηηο αλάγθεο ησλ θνηλσληθά επάισησλ νκάδσλ, ζηελ ελίζρπζε γηα ηεο εθαξκνγή ησλ λέσλ κνξθψλ νξγάλσζεο θαη επέιηθησλ ζρεκάησλ εξγαζίαο θαη ηέινο, ζηελ ππνζηήξημε ησλ επηρεηξήζεσλ γηα ηελ πξνψζεζε ζπλεξγαζηψλ θαη ηελ πηνζέηεζε επέιηθησλ ζπζηεκάησλ παξαγσγήο. ΗV. Δλίζρπζε ησλ πνιηηηθώλ ίζσλ επθαηξηώλ γηα γπλαίθεο θαη άλδξεο 1. πλδπαζκφο νηθνγελεηαθήο θαη επαγγεικαηηθήο δσήο 2. Δλζάξξπλζε ηεο θαηάξγεζεο ηνπ επαγγεικαηηθνχ δηαρσξηζκνχ Ο Άμνλαο Πξνηεξαηφηεηαο 4 έρεη σο ζηφρν ηε ζπκθηιίσζε ηεο νηθνγελεηαθήο κε ηελ επαγγεικαηηθή δσή, κέζα απφ ηελ πηνζέηεζε πην επέιηθησλ κνξθψλ νξγάλσζεο ηεο εξγαζίαο θαη κέζα απφ ελέξγεηεο ζηήξημεο ησλ εξγαδνκέλσλ κε νηθνγελεηαθέο ππνρξεψζεηο, θαζψο θαη κε ηελ αλακφξθσζε ησλ παξαδνζηαθψλ πξνηχπσλ ζρεηηθά κε ηνπο ξφινπο ησλ δχν θχισλ. Γηα ηελ επίηεπμε ησλ αλσηέξσ ζηφρσλ, νη Αλαπηπμηαθέο πκπξάμεηο αλαιακβάλνπλ ηελ πξνψζεζε λέσλ πξνηχπσλ νξγάλσζεο ηεο εξγαζίαο, ελέξγεηεο γηα ηελ εμάιεηςε ζηεξεφηππσλ γηα ην ξφιν ησλ δχν θχισλ ζηελ νηθνγέλεηα θαζψο θαη γηα ηε ζηήξημε εξγαδνκέλσλ κε νηθνγελεηαθέο θξνληίδεο. Δπηπιένλ, εληζρχνληαη νη κεραληζκνί ελζσκάησζεο ηεο αξρήο ηεο ηζφηεηαο ζην ρψξν εξγαζίαο θαη ελζαξξχλεηαη ε γπλαηθεία απαζρφιεζε ζε λένπο ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο. 41

42 V. Αηηνύληεο Άζπιν Σέινο, ν Άμνλαο Πξνηεξαηφηεηαο 5 ζηνρεχεη ζηελ ππνζηήξημε ηεο θνηλσληθήο θαη επαγγεικαηηθήο έληαμεο ησλ αηηνχλησλ άζπιν, κέζσ ηεο βειηίσζεο ησλ θέληξσλ ππνδνρήο θαη ηεο ππνζηήξημεο ηεο θνηλσληθήο ηνπο έληαμεο. Γηα ην ζθνπφ απηφ γίλνληαη πξνζπάζεηεο: βειηίσζεο ησλ θέληξσλ ππνδνρήο ππνζηήξημεο ηεο θνηλσληθήο έληαμεο ησλ αηηνχλησλ άζπιν παξεκβάζεσλ κε ςπρνινγηθή-ζπκβνπιεπηηθή ππνζηήξημε θαη θαηάξηηζε πξνψζεζεο κέηξσλ πνπ δηεπθνιχλνπλ ηελ πξφζβαζε ησλ αηφκσλ απηψλ ζηελ εζεινληηθή εξγαζία. Έπγα Α κύκλος Κ.Π. EQUAL ηα πιαίζηα ηνπ πξψηνπ θχθινπ ηεο Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο, ε Δηδηθή Τπεξεζία δέρηεθε ζπλνιηθά 271 εκπξφζεζκεο πξνηάζεηο. ζνλ αθνξά ζηα κέηξα πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή έληαμε ησλ κεηαλαζηψλ, ε θαηαλνκή ησλ πξνηάζεσλ είρε σο εμήο: Τπνπξφγξακκα 1: Απαζρνιεζηκφηεηα Μέηξν 1.1: Γηεπθφιπλζε ηεο πξφζβαζεο θαη ηεο επηζηξνθήο ζηελ αγνξά εξγαζίαο χλνιν πξνηάζεσλ: 65 Μέηξν 1.2: Καηαπνιέκεζε ηνπ ξαηζηζκνχ θαη ηεο μελνθνβίαο ζε ζρέζε κε ηελ αγνξά εξγαζίαο χλνιν πξνηάζεσλ: 23 Σειηθά εγθξίζεθαλ 40 πξνηάζεηο, απφ ηηο νπνίεο νη 11 αθνξνχλ ζην Μέηξν 1.1 θαη νη 3 ζην κέηξν 1.2. ε θάπνηεο απφ ηηο ππφινηπεο εγθξηζείζεο πξνηάζεηο, νη κεηαλάζηεο απνηεινχλ κία κφλν κεξίδα ησλ επσθεινχκελσλ αηφκσλ. Τπνπξόγξακκα Απαζρνιεζηκόηεηα Σα βαζηθφηεξα έξγα πνπ αθνξνχλ ζηελ θνηλσληθή ελζσκάησζε ησλ κεηαλαζηψλ είλαη απηά πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην Μέηξν 1.2 θαη γηα ην ιφγν ζα απνηειέζνπλ θαη ηηο κειέηεο πεξηπηψζεσλ πνπ ζα αλαιπζνχλ δηεμνδηθφηεξα. 42

43 Μέηξν 1.2: Καηαπνιέκεζε ηνπ Ραηζηζκνύ θαη ηεο Ξελνθνβίαο ζηελ Αγνξά Δξγαζίαο 1. Αλαπηπμηαθή ύκπξαμε: Γηα ηελ Ηζόηεηα θαη ηελ Κνηλσληθή πλνρή Σίηινο Έξγνπ: «Forum γηα ηελ Κνηλσληθή πλνρή» Δίδνο Α. ΟΜΑΓΑ ΣΟΥΟ ΠΔΡΗΟΥΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΥΡΟΝΗΚΖ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΥΔΓΗΟΤ: ΤΝΟΛΗΚΟ ΑΗΣΟΤΜΔΝΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΗΜΟ: ΤΝΣΟΝΗΣΖ: Σνκεαθή Μεηαλάζηεο, Πξφζθπγεο Ζ Α.. επηθεληξψλεη ηηο δξάζεηο ηεο ζηελ πεξηθέξεηα Αηηηθήο κε ην αηηηνινγηθφ ηεο πςειήο ζπγθέληξσζεο πιεζπζκνχ κεηαλαζηψλ θαη πξνζθχγσλ 15/11/2001 έσο 15/11/ ΑΘΖΝΑΨΚΟ ΠΡΑΚΣΟΡΔΗΟ ΔΗΓΖΔΧΝ Α.Δ. α) Γνκή Α. Αζελατθφ Πξαθηνξείν Δηδήζεσλ ΚΔΚ Άθκσλ Έξγνλ ΚΔΚ Κέληξν Δπαγγεικαηηθήο Καηάξηηζεο Αζηηθή Με Κεξδνζθνπηθή Δηαηξεία Δζληθφ Ίδξπκα Νεφηεηαο Γηαηξνί Υσξίο χλνξα Διιάδαο Αλαπηπμηαθή Δηαηξεία Γήκνπ Αζελαίσλ ΑΔ Κέληξν Απαζρφιεζεο θαη Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γήκνπ Αζελαίσλ Ίδξπκα Κνηλσληθήο Δξγαζίαο Ίδξπκα Μειεηψλ Λακπξάθε Διιεληθφ Γίθηπν γηα ηελ Δηαηξεία Κνηλσληθή Δπζχλε ΣΔΚΜΧΡ Α.Δ Κέληξν Τπνζηήξημεο Πιεξνθφξεζεο Δππαζψλ Κνηλσληθψλ Οκάδσλ Γήκνπ Αραξλψλ Παλεπηζηήκην Αζελψλ Σκήκα ΜΜΔ Παηδηθά Υσξηά SOS Οκνζπνλδία Δξγαηνυπαιιήισλ Κισζηνυθαληνπξγίαο Ηκαηηζκνχ Γέξκαηνο Κέληξν Μειεηψλ θαη Σεθκεξίσζεο ΟΛΜΔ ELYROS Α.Δ. σκαηείν Αιβαλψλ Μεηαλαζηψλ Διιεληθή Δπηηξνπή πλεξγαζίαο κε ηε UNICEF 43

44 Δξγαηνυπαιιειηθφ Κέληξν Αζήλαο Έλσζε Δξγαδνκέλσλ Μεηαλαζηψλ Μπαγθιαληέο Διιάδαο Αηζηνπηθή Κνηλφηεηα Διιάδνο Κέληξν Αγσληζηηθήο θαη Πνιηηηζηηθήο Αιιειεγγχεο Αιβαληθή Κνηλφηεηα Αζήλαο β) Πεξηγξαθή θαη Βαζηθνί ηόρνη 32 : θνπφο ηνπ έξγνπ είλαη ε νινθιεξσκέλε θαη πνιπεπίπεδε παξέκβαζε γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηνπ ξαηζηζκνχ θαη ηεο μελνθνβίαο θαη ε δεκηνπξγία πξνυπνζέζεσλ γηα ηελ αλάπηπμε ηεο πνιππνιηηηζκηθήο θνηλσλίαο. Δπηρεηξείηαη λα αληηκεησπηζζεί ν ξαηζηζκφο ζην ζρνιείν, ζηελ εξγαζία, ζηα Μέζα Μαδηθήο Δπηθνηλσλίαο, επξχηεξα ζηελ ειιεληθή θνηλσλία θαη λα πξνβιεζνχλ θαιέο πξαθηηθέο. Δπίζεο, επηρεηξείηαη λα βνεζεζνχλ νη κεηαλάζηεο θαη νη πξφζθπγεο πξνθεηκέλνπ λα ελζσκαησζνχλ ζηελ ειιεληθή θνηλσλία. Οη πξνηεηλφκελεο παξεκβάζεηο ζρεδηάζηεθαλ ψζηε λα θηλεζνχλ ζηνπο άμνλεο: Γεκηνπξγία θαη ιεηηνπξγία δνκψλ ππνδνρήο θαη ππνζηήξημεο κεηαλαζηψλ θαη πξνζθχγσλ Γεκηνπξγία θαη εθαξκνγή εξγαιείσλ θαη κνληέισλ παξέκβαζεο Παξεκβάζεηο ζηελ αγνξά εξγαζίαο γηα ηελ ελζσκάησζε κεηαλαζηψλ θαη πξνζθχγσλ Δπαηζζεηνπνίεζε γεληθνχ πιεζπζκνχ θαη εηδηθψλ νκάδσλ Ζ ελεξγφο ζπκκεηνρή ησλ νκάδσλ ζηφρνπ ζηε δηακφξθσζε θαη εμέιημε ηνπ Έξγνπ δηαζθαιίδεηαη θπξίσο κέζα απφ ηελ νπζηαζηηθή δξαζηεξηνπνίεζή ηνπο ζε δπν επίπεδα δξάζεσλ: α) Με ηηο δξάζεηο πνπ πξνβιέπεηαη λα πινπνηήζνπλ κέζσ ησλ ζσκαηείσλ πνπ έρνπλ εμνπζηνδνηήζεη θαη ζπκκεηέρνπλ ζηελ Αλαπηπμηαθή χκπξαμε. εκεηψλεηαη φηη ζηελ Αλαπηπμηαθή χκπξαμε εθπξνζσπνχληαη ελλέα κεηαλαζηεπηηθέο θνηλφηεηεο ζηελ Διιάδα κέζσ ηεο Αηζηνπηθήο, ηεο Αιβαληθήο θαη ηεο θνηλφηεηαο ηνπ Μπαγθιαληέο, θαζψο θαη ν ζχιινγνο «Κέληξν Αγσληζηηθήο θαη Πνιηηηζηηθήο αιιειεγγχε» κε ζεκαληηθή δξαζηεξηνπνίεζε ζηελ ππνζηήξημε ησλ πξνζθχγσλ πνπ δνπλ ζηελ ρψξα καο. Σέινο ην ζσκαηείν Αιβαλψλ κεηαλαζηψλ ην νπνίν ελνπνηήζεθε κε ην ζσκαηείν Βνξεηνεπεηξσηηθήο Αιιειεγγχεο. β) Μέζσ ησλ αθνινχζσλ δξάζεσλ: 32 Πξβι. Πξηκ. ει.86 44

45 ζην ζρεδηαζκφ ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ εηδηθψλ γξαθείσλ θαη ησλ πνιππνιηηηζκηθψλ θέληξσλ ζηε ζπκκεηνρή ηνπο ζηελ αλαδήηεζε θαη αμηνιφγεζε αηφκσλ απφ ηηο νκάδεο γηα ηελ ζηειέρσζε ησλ δνκψλ πνπ ζα δεκηνπξγεζνχλ ζηε ζπκκεηνρή ηνπο ζηελ αλαδήηεζε θαη επηινγή αηφκσλ απφ ηηο κεηαλαζηεπηηθέο θνηλφηεηεο πνπ ζα εθπαηδεπηνχλ σο δηαπνιηηηζκηθνί κεζνιαβεηέο κε ηελ εθπαίδεπζή ηνπο ζηε δεκηνπξγία εληχπνπ θαη ηελ αλάιεςε απφ κέξνπο ηνπο ηεο επζχλεο ηεο έθδνζεο ηνπ πνιχγισζζνπ πεξηνδηθνχ κε ηελ εθπαίδεπζε ηνπο ζε επαγγέικαηα ηνπ δεκνζηνγξαθηθνχ θιάδνπ κέζσ ππνηξνθηψλ πνπ ζα δνζνχλ ζε λένπο απφ ηηο θνηλφηεηεο γηα λα ζπνπδάζνπλ ζε δεκνζηνγξαθηθέο ζρνιέο κε ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζην ζρεδηαζκφ θαη πξαγκαηνπνίεζε εθδειψζεσλ επαηζζεηνπνίεζεο θαη πνιηηηζηηθνχ ραξαθηήξα πξνο ην γεληθφ πιεζπζκφ κε ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζηηο εθδειψζεηο πνπ ζα πξαγκαηνπνηνχληαη ζηηο ζρνιηθέο κνλάδεο κε ηελ παξέκβαζε ηνπο ζηελ επαηζζεηνπνίεζε ζε εξγαζηαθνχο θαη θνηλσληθνχο ρψξνπο κέζσ ησλ δηαπνιηηηζκηθψλ κεζνιαβεηψλ. γ) Πεξηγξαθή θαη Βαζηθνί ηόρνη ηνπ Γηαθξαηηθνύ Έξγνπ: Οη θνηλνί ζηφρνη ησλ ηξηψλ ζπκκεηερφλησλ Α. ηεο EQUAL πνπ αθνξνχλ ζηνπο κεηαλάζηεο είλαη: 1) Ζ ελζσκάησζε ησλ κεηαλαζηψλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο 2) Ζ δεκηνπξγία ησλ πξνηχπσλ γηα ηελ αλαγλψξηζε ησλ πξνζφλησλ θαη ηνπ επηπέδνπ εθπαίδεπζεο ησλ κεηαλαζηψλ. 3) Ζ δηεπθφιπλζε ηεο πξφζβαζεο ζηελ απαζρφιεζε γηα ηνπο κεηαλάζηεο. 4) Ζ ππνβνήζεζε ησλ κεηαλαζηψλ λα βξνπλ εξγαζία αλάινγε ησλ πξνζφλησλ ηνπο. 5) Ζ αχμεζε ηεο επαηζζεηνπνίεζεο ζηνπο εξγνδφηεο, ηα ζσκαηεία θαη ηνλ απιφ πνιίηε. 6) Ο θαζνξηζκφο ησλ αλαγθψλ γηα γισζζηθή θαη επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε. 7) Ζ πξνψζεζε ηεο θαζνδήγεζεο (παξνρή ζπκβνπιεπηηθψλ ππεξεζηψλ ιακβάλνληαο ππφςε ηελ ελζσκάησζε / επαλείζνδν ζηελ αγνξά εξγαζίαο) 8) Ζ ελίζρπζε ησλ νξγαλψζεσλ ησλ κεηαλαζηψλ γηα ηε ζχζηαζε ησλ δηθψλ ηνπο ζσκαηείσλ. 45

46 9) Ζ αλάπηπμε δπλαηνηήησλ γηα πςειά εθπαηδεπκέλνπο επαγγεικαηίεο γηα πξνψζεζε ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Σν Γηαθξαηηθφ Γίθηπν ζηνρεχεη ζηελ πξνψζεζε, ζηελ έληαμε ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ζηε κειινληηθή επαγγεικαηηθή αλέιημε ησλ κεηαλαζηψλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Σαπηφρξνλα, ζηφρνο ηνπ είλαη ε άξζε ησλ εκπνδίσλ πνπ νηθνδνκήζεθαλ πάλσ ζε εζληθέο θαη θπιεηηθέο δηαθξίζεηο. Καηά ηελ επηδίσμε ηνπ ζηφρνπ απηνχ, νη Α.. πνπ απαξηίδνπλ ην Γηαθξαηηθφ Γίθηπν ζα εξεπλήζνπλ θαη αμηνινγήζνπλ ηηο δηάθνξεο πνιηηηθέο, έηζη ψζηε λα θαζνξίζνπλ ηνπο πην απνηειεζκαηηθνχο ηξφπνπο επίηεπμεο ησλ ζηφρσλ απηψλ. Σα θνηλά ζεκαηηθά πεδία πνπ ζα αλαπηπρζνχλ είλαη: Καζνδήγεζε/ ζπκβνπιεπηηθή/ ζηήξημε Αλαγλψξηζε Πξνζφλησλ θαη δεμηνηήησλ κεηαλαζηψλ πζηήκαηα Καηάξηηζεο Δπαηζζεηνπνίεζε Κνηλνχ/ Δηδηθψλ νκάδσλ/ Δξγνδνηψλ/ Δξγαδνκέλσλ θιπ Αλακελόκελα Παξαδνηέα Ζ ζχκπξαμε «Δλζσκάησζε πξνζθχγσλ θαη κεηαλαζηψλ ζηελ επξσπατθή αγνξά εξγαζίαο» ζηνρεχεη ζηελ αλάπηπμε ζπκπιεξσκαηηθήο πξνζέγγηζεο ζηελ έξεπλα θαη ζηελ αλάπηπμε θνηλψλ εξγαιείσλ θαη κεζφδσλ ζηε ζηήξημε ησλ κεηαλαζηψλ θαη πξνζθχγσλ, ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ εκπνδίσλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ζηελ αλέιημε ζηελ θαξηέξα ηνπο. Ζ πςεινχ επηπέδνπ ζπλεξγαζία φισλ ησλ κειψλ ηεο δηαθξαηηθφηεηαο, ε αληαιιαγή έκπεηξσλ εξγαδνκέλσλ ζε δηάθνξνπο ηνκείο, ε πξαγκαηνπνίεζε ζεκηλαξίσλ θαη ε θνηλή αμηνιφγεζε ησλ πξνγξακκαηηζκέλσλ ελεξγεηψλ θαη ησλ πξνζδνθψκελσλ απνηειεζκάησλ ηνπο είλαη κεξηθνί απφ ηνπο ηξφπνπο επίηεπμεο ησλ παξαπάλσ ζηφρσλ. Οη εθζέζεηο ησλ απνηειεζκάησλ ησλ εξεπλψλ (εζληθψλ θαη θνηλψλ) ζα είλαη δηαζέζηκα ζην Γηαδίθηπν ζε φιεο ηηο γιψζζεο ηεο ζχκπξαμεο. πγθεθξηκέλα, ηα παξαδνηέα ζα είλαη: Αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ θαη εκπεηξηψλ Έξεπλα Δθζέζεηο / Γεκνζηεχζεηο Δθπαηδεπηηθά ζεκηλάξηα 46

47 Γχν πλέδξηα πνπ ζα ιάβνπλ ρψξα ζηε Γεξκαλία θαη ηελ Διιάδα Κνηλά εξγαιεία Αληαιιαγή πξνζσπηθνχ θαη εηδηθψλ Γηθηχσζε ζε Δπξσπατθφ επίπεδν δ) Πξνηεηλόκελεο Γξάζεηο ην πιαίζην ηεο Δλέξγεηαο ΗΗ, ζα πινπνηεζνχλ νη εμήο δξάζεηο: 1) Γεκηνπξγία θαη ιεηηνπξγία δνκψλ ελεκέξσζεο θαη ππνζηήξημεο πνπ ζα πεξηιακβάλεη: Γεκηνπξγία θαη ιεηηνπξγία γξαθείσλ ελεκέξσζεο θαη ππνδνρήο Καηάξηηζε ζηειερψλ ησλ θνξέσλ ζηήξημεο Ννκηθή ζηήξημε κεηαλαζηψλ Φπρνθνηλσληθή ζηήξημε Γεκηνπξγία θαη ιεηηνπξγία θέληξνπ ζπγθέληξσζεο θαη πνιππνιπηηζκηθήο δξαζηεξηφηεηαο 2) Γεκηνπξγία θαη εθαξκνγή εξγαιείσλ θαη κνληέισλ παξέκβαζεο: Αλάπηπμε κνληέινπ νιηζηηθήο παξέκβαζεο Γεκηνπξγία θαη ιεηηνπξγία ειεθηξνληθνχ παξαηεξεηεξίνπ θαη ζχλδεζε κε ηηο δνκέο Αληηξαηζηζηηθά παθέηα γηα ηηο βαζκίδεο εθπαίδεπζεο Γεκηνπξγία ππνζηεξηθηηθνχ πιηθνχ Γίθηπν αλάδνρσλ εζεινληψλ 3) Παξεκβάζεηο ζηελ αγνξά εξγαζίαο: Γηεμαγσγή έξεπλαο ζε εξγνδφηεο Γηεξεχλεζε, θαηαγξαθή θαη επεμεξγαζία πξνθίι, πξνβιεκάησλ θαη αλαγθψλ ησλ εξγαδνκέλσλ Βειηίσζε ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο, επηκειεηεία, θάιπςε δήηεζεο Monitoring (θαιέο πξαθηηθέο εξγαζηαθήο ελζσκάησζεο, θψδηθαο δενληνινγίαο, επαηζζεηνπνίεζε εξγνδνηψλ) πλδηθαιηζηηθή παξέκβαζε ζηνπο ρψξνπο εξγαζίαο 4) Δπαηζζεηνπνίεζε: Παξνρή ππνηξνθηψλ γηα ζρνιέο δεκνζηνγξαθίαο 47

48 Έθδνζε πεξηνδηθνχ Καηάξηηζε πνιηηηζκηθψλ δηακεζνιαβεηψλ Δπαηζζεηνπνίεζε γεληθνχ πιεζπζκνχ Δπαηζζεηνπνίεζε δεκνζηνγξάθσλ θαη ΜΜΔ Γεκηνπξγία δηθηχσλ ζρνιείσλ γηα ηελ εθαξκνγή πηινηηθνχ αληηξαηζηζηηθνχ πξνγξάκκαηνο Παξέκβαζε επαηζζεηνπνίεζεο ζε ζηειέρε θνηλσληθψλ θνξέσλ 4) Αμηνιφγεζε 5) Γηαρείξηζε έξγνπ ε) Καηλνηνκία: ην πιαίζην κηαο νιηζηηθήο αληηκεηψπηζεο ηεο ελζσκάησζεο κεηαλαζηψλ θαη κε ηελ άκεζε ζπκκεηνρή ησλ θνξέσλ ηνπο, νξγαλψλνληαη θαη δηθηπψλνληαη δνκέο θαη εθαξκφδνληαη θαηλνηφκα κνληέια παξέκβαζεο. Μηα βαζηθή πιεπξά ηνπ έξγνπ, πνπ ζα πινπνηεζεί ζην πιαίζην ηεο δηαθξαηηθήο ζπλεξγαζίαο, είλαη ε επηκειεηεία γηα ηελ απαζρφιεζε. Χο κέζν πξνψζεζεο αηφκσλ ηεο νκάδαο ζηφρνπ ζην δεκνζηνγξαθηθφ επάγγεικα, πξνβιέπεηαη ε θαηάξηηζε ζηελ ειεθηξνληθή ζειηδνπνίεζε θαη ε παξνρή ππνηξνθηψλ γηα ζρνιέο δεκνζηνγξαθίαο ζε ηειεηφθνηηνπο ηεο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ηεο νκάδαο ζηφρνπ. Οη ππνηξνθίεο ζα ζπλερηζηνχλ θαη κεηά ην πέξαο ηνπ πξνγξάκκαηνο. ην πιαίζην ηνπ εζεινληηζκνχ, πξνβιέπεηαη ε αλάπηπμε δηθηχνπ αλαδφρσλ εζεινληψλ πνπ αθνξά ηφζν επαγγεικαηίεο φζν θαη πνιίηεο. Δπίζεο πξνβιέπεηαη ε δεκηνπξγία πνιηηηζκηθψλ δηακεζνιαβεηψλ απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο κεηαλάζηεο. ζη) Ηζόηεηα Δπθαηξηώλ: Σν πξνηεηλφκελν έξγν έρεη ελζσκαηψζεη ηε δηάζηαζε ηνπ mainstreaming ζην ηνκέα ησλ ίζσλ επθαηξηψλ γηα άλδξεο θαη γπλαίθεο κέζα απφ ηελ ζχλζεζε ηεο ίδηαο ηεο Α. Φνξείο φπσο ηα Κέληξα Δπαγγεικαηηθήο Καηάξηηζεο, νη Γηαηξνί ρσξίο χλνξα, ηα ρσξηά SOS, ε UNICEF, απνηεινχλ θνξείο πνπ πξνσζνχλ απφ ηε θχζε ηνπο ηηο ίζεο επθαηξίεο γηα άλδξεο θαη γπλαίθεο. Ζ ελεξγφο ζπκκεηνρή ηεο νκάδαο ε νπνία δηαπεξλά φιεο ηηο δξάζεηο ηνπ πξνγξάκκαηνο απηνδχλακα ζπάεη ην πιέγκα φισλ εθείλσλ ησλ ηδηαηηεξνηήησλ πνπ ζπληζηνχλ έλα πξφηππν γηα ηε ζέζε ηεο 48

49 γπλαίθαο ζηελ νηθνγέλεηα, πνπ πιεζηάδεη ην κνληέιν ηεο παηξηαξρηθήο νηθνγέλεηαο θαη θαζηζηά δχζθνιε ηε πξνζπάζεηα ηνπ ζηφρνπ ίζσλ επθαηξηψλ γηα άλδξεο θαη γπλαίθεο. Δηδηθφηεξα, κέζα απφ ηηο δξάζεηο ηνπ πξνγξάκκαηνο έρεη πξνβιεθζεί ε ζπκκεηνρή ησλ γπλαηθψλ ζηε δεκηνπξγία νκάδαο πνιηηηζκηθψλ κεζνιαβεηψλ, ε απαζρφιεζή ηεο ζηελ έθδνζε ηνπ πεξηνδηθνχ, ε θνηλσληθή ππνζηήξημε κέζα απφ ηε γξακκή ππνζηήξημεο γπλαηθψλ, βησκαηηθψλ νκάδσλ θαη εμαηνκηθεπκέλεο ππνζηήξημεο, ε απαζρφιεζή ηνπο ζηα εηδηθά γξαθεία, ε ζπκκεηνρή ηνπο ζηηο παξεκβάζεηο ζηνπο εξγαζηαθνχο ρψξνπο, ε ελεξγνπνίεζε ηνπο κέζα απφ δξαζηεξηφηεηεο ζηα ζρνιεία, θαη ζηα πνιππνιηηηζκηθά θέληξα. δ) Δπξύηεξε Δθαξκνγή: Οη πεξηζζφηεξεο δξάζεηο δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα δηάρπζεο θαη ελζσκαηψλνπλ ηελ νκάδα ζηφρν ζηελ πινπνίεζε ηνπο. Δλδεηθηηθά αλαθέξεηαη: Ζ έθδνζε πνιχγισζζνπ πεξηνδηθνχ θαη ε ελίζρπζε ησλ νκάδσλ ζηφρνπ γηα ηελ εκπινθή ηνπο κε ηε δεκνζηνγξαθία θαη ηα κέζα καδηθήο επηθνηλσλίαο. Ζ παξαγσγή πιηθνχ θαη δνκψλ πνπ εληζρχνπλ θαη ελεκεξψλνπλ ηνπο κεηαλάζηεο γηα ηελ ειιεληθή θνηλσλία θαη ηα δηθαηψκαηα ηνπο αιιά θαη παξεκβαίλνπλ πνιιαπιαζηαζηηθά ζηελ ειιεληθή θνηλσλία εθεί πνπ θαηά ηεθκήξην ειινρεχνπλ νη θίλδπλνη ξαηζηζκνχ, φπσο είλαη ε δεκνζηνγξαθία, ην εξγαζηαθφ πεξηβάιινλ, ε εθπαίδεπζε ζε φιεο ηηο βαζκίδεο ηεο, Ζ δεκηνπξγία ελφο ειεθηξνληθνχ παξαηεξεηεξίνπ πνπ κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη σο ζεκείν πιεξνθφξεζεο αλαθνξάο φισλ ησλ ζρεηηθψλ θνξέσλ θαη ησλ ίδησλ ησλ κεηαλαζηψλ Πνηθίιεο βησκαηηθέο πνιηηηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ κπνξνχλ λα γίλνπλ εθαιηήξηα ζπλείδεζεο γηα κηα ζχγρξνλε, πνιππνιηηηζκηθή θνηλσλία. Ζ αλάδεημε, ελίζρπζε θαη πξνβνιή θαιψλ πξαθηηθψλ εξγαζηαθήο ελζσκάησζεο θαη ζπλδηθαιηζηηθήο νξγάλσζεο ηεο νκάδαο ζηφρνπ. Ζ νινθιεξσκέλε δηακφξθσζε θαη εθαξκνγή κνληέισλ ελίζρπζεο ηεο απαζρφιεζεο ησλ κεηαλαζηψλ θαη πξνζθχγσλ πνπ κπνξνχλ επξχηεξα λα εθαξκνζηνχλ ζηελ Δπξψπε θαη εηδηθφηεξα ζηελ Διιάδα. 49

50 ε) πκπεξάζκαηα Απφ ηελ πεξηγξαθή ηνπ έξγνπ πξνθχπηεη φηη ζηα πιαίζηα ηεο Δλέξγεηαο I, δίλεηαη ηδηαίηεξε έκθαζε ζηελ ςπρνθνηλσληθή ζηήξημε ησλ κεηαλαζηψλ, κέζα απφ ηε δεκηνπξγία δνκψλ ππνζηήξημεο θαη ππνδνρήο. Πξνβιέπεηαη λα ιεηηνπξγήζνπλ εηδηθά γξαθεία ελεκέξσζεο, κε πιήξσο θαηαξηηζκέλν πξνζσπηθφ, ελψ ζεκαληηθή ζα είλαη θαη ε ζπκβνιή εζεινληψλ, νη νπνίνη ζα δξνπλ θαηά ησλ θαηλνκέλσλ ξαηζηζκνχ θαη μελνθνβίαο, ελεκεξψλνληαο εξγνδφηεο θαη πνιίηεο. ηε θάζε απηή ηδηαίηεξε έκθαζε δίλεηαη ζηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή ηεο νκάδαο ζηφρνπ θαη ηελ νπζηαζηηθή δξαζηεξηνπνίεζή ηεο. Οη θνηλφηεηεο ησλ κεηαλαζηψλ πνπ δξνπλ ζηελ Διιάδα, ζα έρνπλ ελεξγφ ξφιν ζηηο δξάζεηο πνπ ζα πινπνηήζεη ε Αλαπηπμηαθή χκπξαμε θαη αθνξνχλ ζηελ ππνζηήξημε ησλ κεηαλαζηψλ. Δμάιινπ, ζα απνηεινχλ κέξνο ηνπ ζρεδηαζκνχ θαη ιεηηνπξγίαο πνιππνιηηηζκηθψλ θέληξσλ θαη εθδειψζεσλ γηα ηελ επαηζζεηνπνίεζε ηεο θνηλήο γλψκεο. Απφ πιεπξάο δηαθξαηηθνχ ζρεδηαζκνχ, πξσηαξρηθφο ζηφρνο είλαη ε ελζσκάησζε ηεο νκάδαο ζηφρνπ ζηελ αγνξά εξγαζίαο κέζσ ηεο αλαγλψξηζεο ησλ πξνζφλησλ ηνπο. Γηα ην ιφγν απηφ ιακβάλνληαη κέηξα γηα ηελ θαηάξηηζε θαη ηελ ελίζρπζε ησλ δεμηνηήησλ ησλ κεηαλαζηψλ, θαζψο θαη γηα ηελ θαζνδήγεζή ηνπο ζε δηάθνξα επαγγέικαηα αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηεο ειιεληθήο αγνξάο εξγαζίαο. Δπίζεο, ζα ζπζηαζνχλ ζσκαηεία ησλ κεηαλαζηψλ, ηα νπνία ζα ζπκβάινπλ ζηελ ππνζηήξημε ησλ δηθαησκάησλ ηνπο θαη ζα εμαζθαιίζνπλ ίζεο επθαηξίεο επαγγεικαηηθήο αλέιημεο γηα ηνπο κεηαλάζηεο. ηα πιαίζηα ησλ Δλεξγεηψλ II θαη III, νη δξάζεηο πνπ ζα πινπνηεζνχλ έρνπλ σο βαζηθφ ζηφρν ηε ιεηηνπξγία δνκψλ ελεκέξσζεο θαη ππνζηήξημεο. Θα γίλνπλ πξνζπάζεηεο επαηζζεηνπνίεζεο ηνπ θνηλνχ θαη ησλ εξγνδνηψλ, κέζσ ηεο έθδνζεο πεξηνδηθνχ απφ ηα ζσκαηεία ησλ κεηαλαζηψλ, ηεο αμηνπνίεζεο ηεο δχλακεο ησλ ΜΜΔ, ηεο ιεηηνπξγίαο ειεθηξνληθνχ παξαηεξεηεξίνπ θαη ηεο παξαγσγήο ελεκεξσηηθνχ πιηθνχ. Δπίζεο, ζα ιεηηνπξγήζνπλ θέληξα γηα ηελ ςπρνθνηλσληθή, θαη λνκηθή ππνζηήξημε ησλ κεηαλαζηψλ θαη ζα γίλνπλ έξεπλεο ζρεηηθά κε ηηο αλάγθεο ζηελ αγνξά εξγαζίαο, πξνθεηκέλνπ λα δηεπθνιπλζεί ε επαγγεικαηηθή ηνπο έληαμε. ε φιεο ηηο θάζεηο ηνπ έξγνπ, ζα γίλνληαη δξάζεηο αληηξαηζηζηηθήο παξέκβαζεο ψζηε λα δεκηνπξγεζνχλ νη θαηάιιειεο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ αλάπηπμε κίαο πνιππνιηηηζκηθήο θνηλσλίαο θαη ηελ αληηκεηψπηζε εκπνδίσλ ζηελ είζνδν ησλ κεηαλαζηψλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Παξάιιεια, πνιχ ζεκαληηθή ζα είλαη θαη ε ζέζε ησλ γπλαηθψλ, νη νπνίεο ζα ζπκκεηέρνπλ ελεξγά ζηηο δξάζεηο ηνπ έξγνπ. 50

51 2) Αλαπηπμηαθή χκπξαμε «DREAM- Γίθηπν γηα ηελ Καηαπνιέκεζε ηνπ Ραηζηζκνχ θαη ηεο Ξελνθνβίαο ζηα ΜΜΔ» Σίηινο Έξγνπ: «DREAM- Καηαπνιέκεζε ηνπ Ραηζηζκνχ θαη ηεο Ξελνθνβίαο ζηα ΜΜΔ» ΔΗΓΟ Α. : ΠΔΡΗΟΥΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ: ΟΜΑΓΑ ΣΟΥΟ ΔΛΛΖΝΗΚΖ Α.: ΥΩΡΔ ΓΗΑΚΡΑΣΗΚΩΝ ΔΣΑΗΡΩΝ: Σνκεαθή Αζήλα, Θεζζαινλίθε θαη επηιεγκέλεο πεξηνρέο ηεο Διιεληθήο Πεξηθέξεηαο πνπ παξνπζηάδνπλ πςειή ζπγθέληξσζε ησλ νκάδσλ ζηφρνπ Μεηαλάζηεο, Παιηλλνζηνχληεο, Πξφζθπγεο, Ρνκά, δηαθνξεηηθέο θπιεηηθέο νκάδεο Οιιαλδία, Μ. Βξεηαλία, Ηηαιία ΥΡΟΝΗΚΖ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΥΔΓΗΟΤ: 14/02/2002 έσο 09/2004 ΤΝΟΛΗΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΗΜΟ: ΤΝΣΟΝΗΣΖ ΔΣΑΗΡΟ: "ΓΖΜΖΣΡΑ" Κέληξν Δλεκέξσζεο θαη Δπηκφξθσζεο Α.Δ α) Γνκή Α. «ΓΖΜΖΣΡΑ» Κέληξν Δλεκέξσζεο θαη Δπηκφξθσζεο ΑΔ ΑΓΗΟ χιινγνο Οηθηζηψλ Οηθηζκνχ Αγίαο νθίαο Γήκνπ Δρεδψξνπ Αξηζηνηέιεην Παλεπηζηήκην Θεζζαινλίθεο Δπηηξνπή Δξεπλψλ Γεληθή Γξακκαηεία Απφδεκνπ Διιεληζκνχ Γεκνηηθφο Οξγαληζκφο Κνηλσληθήο Παξέκβαζεο θαη Τγείαο Ν. Ησλίαο Βφινπ Διιεληθφ Παξαηεξεηήξην ησλ πκθσληψλ ηνπ Διζίλθη Δηαηξεία Δπηθνηλσληαθήο θαη Πνιηηηθήο Έξεπλαο ΔΡΣ 3 Δηαηξεία Κνηλσληθήο θαη Πνιηηηζηηθήο ηήξημεο Παιηλλνζηνχλησλ Οκνγελψλ «Νφζηνο» ΚΔΓΚΔ Έλσζε Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ Διιάδνο ΚΔΚ CONSUL ΚΔΚ ΔΓΗΠ Δηαηξεία Γηνίθεζεο θαη Πιεξνθφξεζεο Πιεξνθνξηθή Νέσλ Μαθεδνληθφ Πξαθηνξείν Δηδήζεσλ ΑΔ Οκνζπνλδία σκαηείσλ Διιήλσλ Βνξεηνεπεηξσηψλ «Ο Άγηνο Κνζκάο» Παλειιήληα Οκνζπνλδία Πνληηαθψλ σκαηείσλ χλδεζκνο Ζκεξήζησλ Πεξηθεξεηαθψλ Δθεκεξίδσλ Σειεφξαζε Διιεληθήο Πεξηθέξεηαο Τπνπξγείν Σχπνπ θαη ΜΜΔ 51

52 β) Πεξηγξαθή θαη Βαζηθνί ηόρνη Λακβάλνληαο ππφςε ηε δχλακε ησλ ΜΜΔ ζηε δηακφξθσζε ηεο θνηλήο γλψκεο θαη ηελ αλάγθε βειηίσζεο ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο ησλ θνηλσληθψλ νκάδσλ πνπ πθίζηαληαη ξαηζηζκφ, ην πξνηεηλφκελν πξφγξακκα έρεη θχξην ζηφρν ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ κέζσ ηεο ελεξγνχ ζπκκεηνρήο φισλ ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ : Α. ζηα ΜΜΔ σο εξγαζηαθφ ρψξν, δεκηνπξγψληαο ηηο πξνυπνζέζεηο εθείλεο πνπ ζα επηηξέςνπλ ηε δεκνθξαηηθή εθπξνζψπεζε ζηελ απαζρφιεζε ησλ αηφκσλ ησλ ζπγθεθξηκέλσλ νκάδσλ Β. ζηα ΜΜΔ σο θνξείο δηακφξθσζεο θαη επεξεαζκνχ ηεο θνηλήο γλψκεο, γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ ζηεξενηχπσλ θαη ησλ πξνθαηαιήςεσλ πνπ δπζθνιεχνπλ ηελ πξφζβαζε απηψλ ησλ νκάδσλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Ζ ελεξγφο ζπκκεηνρή ησλ νκάδσλ ζηφρνπ ζηε δηακφξθσζε θαη εμέιημε ηνπ Έξγνπ εληνπίδεηαη: ζηε ζχλζεζε ηεο Α. κε ζπκκεηνρή αληηπξνζσπεπηηθψλ Με θπβεξλεηηθψλ νξγαλψζεσλ ησλ νκάδσλ ζηφρνπ ζηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή ησλ νξγαλψζεσλ ζην ζρεδηαζκφ δξάζεσλ, πνπ είλαη πξνζαξκνζκέλεο ζηα εηδηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ θνηλσληθψλ νκάδσλ πνπ εθπξνζσπνχλ ζηε ζπκκεηνρή αηφκσλ δηαθνξεηηθψλ πνιηηηζκηθψλ νκάδσλ ζην πξνζσπηθφ ησλ εηαίξσλ ζηελ πξφηαζε πξφζιεςεο ζηειερψλ απφ ηηο νκάδεο ζηφρνπ ζηηο ΓΑΠ θαη ηηο επηρεηξήζεηο ΜΜΔ ζηελ παξαγσγή ηειενπηηθψλ θαη ξαδηνθσληθψλ εθπνκπψλ θαη ζπνη, πνπ ζα κεηαδίδνληαη απφ ηελ ΔΡΣ3 θαη ηνπο ηειενπηηθνχο ζηαζκνχο κε ηε δπλακηθή ζπκκεηνρή αηφκσλ απφ ηηο νκάδεο ζηφρνπ. ηηο εθπνκπέο ζα ζπκκεηέρνπλ άηνκα ησλ νκάδσλ ζηφρνπ θαη ζα έρνπλ ηελ επθαηξία λα παξνπζηάζνπλ ηα δεηήκαηα πνπ ηνπο αθνξνχλ, γλσζηνπνηψληαο ηα ζε φιε ηελ ειιεληθή θνηλσλία. ζηελ πινπνίεζε ηνπ δηαθξαηηθνχ ζρεδίνπ, φπνπ ζα δνζεί ε δπλαηφηεηα ζε εθπξνζψπνπο ησλ νκάδσλ ζηφρνπ λα έιζνπλ ζε επαθή κε αληίζηνηρνπο εθπξνζψπνπο ησλ δηαθξαηηθψλ θνξέσλ, έηζη ψζηε λα απμεζεί ε νπζηαζηηθή 52

53 ελεξγνπνίεζή ηνπο θαη σο πξνο ηνλ ηνκέα ησλ θνηλσληθψλ δηεθδηθήζεσλ, αιιά θαη σο πξνο ηνλ ηνκέα ηεο απαζρνιεζηκφηεηάο ηνπο γ) Πεξηγξαθή θαη Γηαθξαηηθόηεηα ηνπ Πξνηεηλόκελνπ Έξγνπ: Ζ δηαθξαηηθφηεηα ηνπ ζρεδίνπ παξνπζηάδεηαη αλαιπηηθά ζηε δηαθξαηηθή ζπκθσλία πνπ έρεη ζπλαθζεί κεηαμχ ηνπ ζρεδίνπ Equal Dream θαη ηεζζάξσλ άιισλ επξσπατθψλ ζρεδίσλ. Σα ζρέδηα απηά είλαη: Οιιαλδία Multiple Choice Ηηαιία Etnequal Social Communication Ηηαιία Immagine dell immigrato in Italia tra Media, societa civile e mondo del lavoro Μεγάιε Βξεηαλία Voices without Frontiers/ community media DP Σν δηαθξαηηθφ ρέδην Γξάζεο έρεη ηνλ ηίηιν EQUAMEDIA, θαη νη ελέξγεηεο πνπ πεξηιακβάλεη είλαη: 1. Γηαθξαηηθόο πληνληζκόο Πεξηιακβάλεη ηε δηαθξαηηθή δηνίθεζε, ηνλ έιεγρν θαη ηελ επνπηεία ηεο δηαθξαηηθήο ζπλεξγαζίαο, ηε κεηαθνξά ηερλνγλσζίαο θαη δηαηήξεζεο help desk, ηελ νξγάλσζε ηεο αιιεινγξαθίαο θαη εζσηεξηθήο επηθνηλσλίαο, ηελ δηαηήξεζε web site θαη ηελ νξγάλσζε δηαθξαηηθψλ ζπλαληήζεσλ. 2. Γξάζεηο θαη Πνιηηηθέο πξνάζπηζεο ησλ δηθαησκάησλ ησλ Δηδηθώλ Κνηλσληθώλ Οκάδσλ ζηα ΜΜΔ Οη δξάζεηο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηελ θαηεγνξία απηή είλαη: Α. Ζ δεκηνπξγία ελφο BLUEPRINT, ελφο νινθιεξσκέλνπ νδεγνχ γηα ηελ πξνάζπηζε θαη ηελ δηαηήξεζε ησλ δηθαησκάησλ ησλ Δηδηθψλ Κνηλσληθψλ Οκάδσλ ζηα ΜΜΔ Β. Ζ αλάπηπμε θαη εθαξκνγή ηνπ EQUALITY AUDIT, ελφο νδεγνχ ν νπνίνο ζα πεξηιακβάλεη ηξφπνπο θαη θαλφλεο ζσζηήο θαη δίθαηεο εθπξνζψπεζεο φισλ ησλ θνηλσληθψλ νκάδσλ ζηα ΜΜΔ. Γ. Ζ νξγάλσζε ελφο Δπξσπατθνχ πλεδξίνπ γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ ξαηζηζκνχ θαη ηεο μελνθνβίαο ζηα ΜΜΔ. 53

54 3. Γηαθξαηηθή Δθπαίδεπζε Ζ δξάζε απηή πεξηιακβάλεη ηε ζπκκεηνρή ζε δηαθξαηηθά εξγαζηήξηα εθπαίδεπζεο ζε ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζηελ αληηκεηψπηζε θαηλνκέλσλ ξαηζηζκνχ ζηα ΜΜΔ, αιιά θαη θαηάξηηζε ζε επαγγέικαηα πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηα ΜΜΔ. Δπίζεο, ελέρεη δαπάλεο πνπ αθνξνχλ ζηελ πξνζαξκνγή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ ζηελ ειιεληθή γιψζζα. 4. Αλάπηπμε θαη ιεηηνπξγία ελόο Multimedia Network Πξφθεηηαη γηα έλα δηθηπαθφ ηφπν, ν νπνίνο ζα ιεηηνπξγεί ζαλ έλα on line αξρείν θνηλνηηθψλ Μέζσλ Μαδηθήο Δλεκέξσζεο (ξαδηνθψλσλ θαη ηειενξάζεσλ), αιιά θαη σο Intranet γηα ηελ επηθνηλσλία ησλ ζπλεξγαδφκελσλ Α. 5. Κακπάληεο Δπαηζζεηνπνίεζεο πκκεηνρή ζε Κακπάληεο Δπαηζζεηνπνίεζεο ελάληηα ζην ξαηζηζκφ, νη νπνίεο ζα ζπλδένληαη κε ζπγθεθξηκέλεο εκεξνκελίεο, φπσο είλαη ε Παγθφζκηα Ζκέξα Πξνζθχγσλ (20 Ηνπλίνπ) θαη ε Παγθφζκηα Ζκέξα θαηά ηνπ Ραηζηζκνχ (21 Μαξηίνπ). 6. Έξεπλα ζε θνηλνηηθά Media Centres Ζ δξάζε απηή πεξηιακβάλεη ζπλεξγαζία, αληαιιαγέο θαη έξεπλα ζε επξσπατθά θέληξα πνπ αζρνινχληαη κε ηα θνηλνηηθά Μέζα Μαδηθήο Δλεκέξσζεο. 7. Γηκεξείο ή ηξηκεξείο δηαθξαηηθέο ελέξγεηεο Γηαθξαηηθή Δθπαίδεπζε θαη αληαιιαγή πκβνχισλ θαη εθπαηδεπηψλ. δ) Πξνηεηλόκελεο Γξάζεηο ΔΝΔΡΓΔΗΑ ΗΗ Τπνζηήξημε ησλ πιεηηνκέλσλ από δηαθξίζεηο ιόγσ ξαηζηζκνύ, ζηελ αλαβάζκηζε ησλ δεμηνηήησλ ηνπο θαη ηελ θνηλσληθή ηνπο ελζσκάησζε 1. Λεηηνπξγία Γνκψλ Αληηξαηζηζηηθήο Παξέκβαζεο θαη Γεκηνπξγία Πξφηππνπ Μνληέινπ Οξγάλσζεο θαη Λεηηνπξγίαο απηψλ, κε ηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή ησλ θνξέσλ εθπξνζψπσλ ησλ νκάδσλ-ζηφρνπ 2. Αλνηθηή γξακκή επηθνηλσλίαο ηειεπιεξνθφξεζεο ηειεζπκβνπιεπηηθήο, κε ζηφρν ηελ ελεκέξσζε, ζηήξημε θαη ζπκβνπιεπηηθή ησλ αηφκσλ απφ ηηο νκάδεο - ζηφρνπ 3. Γηαθξαηηθή εθπαίδεπζε ζπκβνχισλ ζην Equality audit 4. Πξνγξάκκαηα θαηάξηηζεο ζε επαγγέικαηα ΜΜΔ 54

55 5. Δλδπλάκσζε ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο κέζα απφ πξφζιεςε αηφκσλ απφ ηηο νκάδεο ζηφρνπ 6. Γηθηχσζε Intranet, δεκηνπξγία δπλακηθνχ ειεθηξνληθνχ δηθηχνπ Γηεξεύλεζε, πξνβνιή θαη ελίζρπζε ηνπ ξόινπ θαη ησλ δηθαησκάησλ ησλ μέλσλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο 1. πιινγή, αμηνιφγεζε θαη πξνζαξκνγή πιηθνχ ζρεηηθά κε ηηο δηαθξίζεηο ζηα ΜΜΔ 2. Μειέηε ζην ρψξν ησλ εξγαδνκέλσλ ζηα ΜΜΔ γηα ηνλ ηξφπν πνπ αληηκεησπίδνπλ, θαη πξνβάιινπλ, ηηο «εππαζείο» θνηλσληθέο νκάδεο 3. Αλάπηπμε ηνπ Equality Audit in the Media θαη χληαμε Οδεγνχ Δθαξκνγήο Πνιηηηθψλ ελάληηα ζηηο δηαθξίζεηο ζηα ΜΜΔ 4. Πηινηηθή εθαξκνγή ηνπ equality audit θαη ηνπ νδεγνχ ζηα ΜΜΔ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζην ζρέδην Δπαηζζεηνπνίεζε ηεο θνηλήο γλώκεο θαη ησλ δηακνξθσηώλ ηεο, θαζώο θαη θνηλσληθώλ εηαίξσλ θαη θνξέσλ ζην δήηεκα ηεο θαηαπνιέκεζεο ηνπ ξαηζηζκνύ θαη ηεο μελνθνβίαο 1. Γεκηνπξγία θαη εθαξκνγή επηκνξθσηηθνχ πιηθνχ γηα εξγαδφκελνπο ζηα ΜΜΔ 2. εκηλάξηα γηα ηελ επηκφξθσζε ησλ εξγαδνκέλσλ ζηα ΜΜΔ, κε ζηφρν ηελ επαηζζεηνπνίεζή ηνπο ζηνλ αγψλα θαηά ησλ δηαθξίζεσλ 3. Παξαγσγή θαη πξνβνιή ηειενπηηθψλ θαη ξαδηνθσληθψλ εθπνκπψλ 4. Δλέξγεηεο επαηζζεηνπνίεζεο ζε καζεηέο, γνλείο θαη εθπαηδεπηηθνχο κε ζθνπφ ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ θαη ηελ πξνψζεζε ηεο δηαθνξεηηθφηεηαο 5. Οξγάλσζε θεζηηβάι ηειεηαηληψλ θαη ζελαξίνπ ΔΝΔΡΓΔΗΑ ΗΗΗ 1. Θεζκνζέηεζε βξαβείνπ εθπνκπψλ θαη δεκνζηνγξάθσλ 2. Οξγάλσζε Παλειιήληαο Δθδήισζεο Πξνβνιήο θαη Πξνψζεζεο ησλ απνηειεζκάησλ ηνπ ζρεδίνπ Dream 3. Δθδφζεηο, δεκνζηεχζεηο θαη δηαλνκή εληχπσλ θαζψο επίζεο παξαγσγή θαη πξνβνιή ξαδηνθσληθψλ θαη ηειενπηηθψλ ζπνη 4. Αλάπηπμε ηζηνρψξνπ (web site) ηνπ πξνγξάκκαηνο κε ζθνπφ ηελ πξνβνιή ηνπ ζε ειεθηξνληθφ πεξηβάιινλ 5. Δλέξγεηεο δεκνζηφηεηαο ζε Δπξσπατθφ επίπεδν 55

56 ε) Καηλνηνκία Γεκηνπξγία Δπηηξνπήο Γνκψλ Αληηξαηζηζηηθήο Παξέκβαζεο γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ ξαηζηζκνχ θαη ζχλδεζε ησλ Γνκψλ κε ειιεληθνχο θαη δηεζλείο θνξείο (ΜΚΟ, γξαθεία ηνπ πνιίηε ησλ Γήκσλ, πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε θ.α.) Δθαξκνγή ηνπ Πξφηππνπ Μνληέινπ Λεηηνπξγίαο ησλ ΓΑΠ θαη θαζνξηζκφο δεηθηψλ αμηνιφγεζεο ησλ ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξνπλ. Με ηνλ ηξφπν απηφ εμαζθαιίδεηαη ε πνηνηηθφηεξε θαη απνηειεζκαηηθφηεξε ιεηηνπξγία ησλ δνκψλ. Αλάπηπμε θαη εθαξκνγή ηνπ Equality Audit in the Media θαη ηνπ Κψδηθα Δθαξκνγήο Πνιηηηθψλ ελάληηα ζηηο Γηαθξίζεηο ζηα ΜΜΔ Πηζηνπνίεζε Γηαθξαηηθήο Δθπαίδεπζεο πκβνχισλ ζην Equality Audit in the media Γεκηνπξγία αλνηρηήο γξακκήο ηειε-πιεξνθφξεζεο θαη ηειε-ζπκβνπιεπηηθήο γηα ηηο νκάδεο ζηφρνπ Παξαγσγή θαη πξνβνιή ξαδηνηειενπηηθψλ εθπνκπψλ θαη εληχπσλ, πνπ ζα ιεηηνπξγήζνπλ σο πηιφηνη ζηελ θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ θαη ζα πξνσζνχλ ην ζεβαζκφ ζηε δηαθνξεηηθφηεηα Γηνξγάλσζε θεζηηβάι ηειεηαηληψλ γηα ηελ πξνψζεζε ηνπ θαιιηηερληθνχ έξγνπ ησλ νκάδσλ ζηφρνπ Θεζκνζέηεζε βξαβείνπ εθπνκπψλ θαη δεκνζηνγξάθσλ πνπ πξνσζνχλ ηελ ηζφηεηα θαη ηε δηαθνξεηηθφηεηα δ) Ηζόηεηα Δπθαηξηώλ: Ζ πξνψζεζε ησλ ίζσλ επθαηξηψλ ζε γπλαίθεο άλδξεο αθνξά ζε φια ηα ζηάδηα ηνπ ρεδίνπ Dream, απφ ηε ζχλζεζε ηεο Α., ην ζρεδηαζκφ θαη έλαξμε πινπνίεζεο ηνπ ρεδίνπ, σο ηελ θαηαγξαθή θαη ηελ ηειηθή αμηνιφγεζή ηνπ. Οη εηαίξνη ηεο Α ζηνρεχνπλ, κέζα απφ ην ζχλνιν ησλ δξάζεσλ ηνπ ζρεδίνπ, ζηε δηακφξθσζε ησλ ζπλζεθψλ εθείλσλ πνπ ζα επηηχρνπλ : 1. ηελ ηζφηεηα ζηελ πξφζβαζε, εθπξνζψπεζε θαη ζπκκεηνρή αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηα φξγαλα θαη ηηο δηαδηθαζίεο ζπληνληζκνχ, παξαθνινχζεζεο, ειέγρνπ θαη αμηνιφγεζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο 2. ηελ ηζφηεηα ζηελ πξφζβαζε ζηελ ελεκέξσζε, ηε ζπκβνπιεπηηθή, ηελ αληηκεηψπηζε θαη ηελ θαηάξηηζε ησλ αηφκσλ ησλ νκάδσλ ζηφρνπ θαη, 56

57 3. ίζεο επθαηξίεο ζηνλ επαγγεικαηηθφ ηνκέα γηα άλδξεο θαη γπλαίθεο, φζνλ αθνξά ζηελ ακνηβή ηεο εξγαζίαο, ηηο ίζεο επθαηξίεο απαζρφιεζεο θαη ηε ζπκκεηνρή ζηα θέληξα ιήςεο απνθάζεσλ. ε) Δπξύηεξε Δθαξκνγή Λεηηνπξγία Γνκψλ Αληηξαηζηζηηθήο Παξέκβαζεο Γεκηνπξγία αλνηρηήο γξακκήο ηειε-πιεξνθφξεζεο θαη ηειε-ζπκβνπιεπηηθήο γηα ηηο νκάδεο ζηφρνπο Αλάπηπμε θαη δηάδνζε ηνπ Equality Audit in the Media Γηα ηε δηάδνζε θαη επξχηεξε εθαξκνγή ησλ παξαγφκελσλ πξντφλησλ ηνπ ζρεδίνπ ζεκαληηθφ ξφιν κπνξνχλ λα δηαδξακαηίζνπλ νη εηαίξνη: Τπνπξγείν Σχπνπ & ΜΜΔ, ΔΡΣ3, ΣΔΠ, ΖΠΔ, ΓΓΑΔ θαη ΚΔΓΚΔ. ζ) πκπεξάζκαηα 33 Σν Έξγν DREAM εθαξκφζηεθε ζε πεξηνρέο φπνπ παξαηεξείηαη πςειή ζπγθέληξσζε κεηαλαζηεπηηθνχ πιεζπζκνχ θαη είρε σο βαζηθφ ζηφρν ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο, δηακνξθψλνληαο ηελ θνηλή γλψκε κέζσ ηεο δχλακεο ησλ ΜΜΔ. πγθεθξηκέλα, ζηα πιαίζηα ηεο Δλέξγεηαο Η νξγαλψζεθαλ δξάζεηο, πνπ ζπκπεξηιάκβαλαλ ηε δεκηνπξγία Γνκψλ Αληηξαηζηζηηθήο Παξέκβαζεο κε ηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή θνξέσλ απφ ηελ νκάδα ζηφρν. Δμάιινπ, έκθαζε δφζεθε ζην ζρεδηαζκφ ηνπ δηαθξαηηθνχ έξγνπ, ην νπνίν πεξηιακβάλεη δξάζεηο ππνζηήξημεο θαη εθπαίδεπζεο ησλ κεηαλαζηψλ, θαζψο θαη θακπάληεο επαηζζεηνπνίεζεο θαη ζηηο ηέζζεξηο ρψξεο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζην πξφγξακκα. Ζ Δλέξγεηα ΗΗ έρεη σο βαζηθφ ζηφρν ηελ αλαβάζκηζε ησλ δεμηνηήησλ ησλ κεηαλαζηψλ, κέζσ εηδηθψλ πξνγξακκάησλ θαηάξηηζεο. ηε θάζε απηή, πξσηεχνπζαο ζεκαζίαο είλαη ε ρξήζε ησλ ΜΜΔ, πξνθεηκέλνπ λα επαηζζεηνπνηεζεί ε θνηλή γλψκε, αιιά θαη λα απνθαηαζηαζνχλ επαγγεικαηηθά νη κεηαλάζηεο. Γίλνληαη ζεκηλάξηα θαηάξηηζήο ηνπο πάλσ ζην αληηθείκελν ησλ ΜΜΔ, ελψ παξάιιεια δηεμάγνληαη έξεπλεο γηα ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη εξγαδφκελνη πνπ αλήθνπλ ζηελ νκάδα ζηφρν. Πνιιέο δξάζεηο νξγαλψζεθαλ ζηα πιαίζηα ηεο Δλέξγεηαο ΗΗΗ, φπνπ έγηλαλ ελέξγεηεο δεκνζηφηεηαο ζε επξσπατθφ επίπεδν, κε ηε ρξήζε έληππνπ πιηθνχ θαη ηελ 33 Πξβι. Πξηκ. ει.88 57

58 αλάπηπμε ηζηνζειίδαο γηα ηελ πξνβνιή ηνπ πξνγξάκκαηνο ζην επξχ θνηλφ. Δμάιινπ, ε ιεηηνπξγία Γνκψλ Αληηξαηζηζηηθήο Παξέκβαζεο έρεη σο ζηφρν ηελ πιεξνθφξεζε θαη παξνρή ζπκβνπιεπηηθήο ππνζηήξημεο ζηελ νκάδα ζηφρν. Μεηά ην ηέινο ηνπ πξνγξάκκαηνο DREAM, ηα απνηειέζκαηα έδεημαλ φηη επσθειήζεθαλ ζπλνιηθά 723 κεηαλάζηεο, εθ ησλ νπνίσλ νη 215 είλαη γπλαίθεο θαη 508 άλδξεο. ζνλ αθνξά ζηελ ειηθηαθή θαηαλνκή επσθειήζεθαλ 91 άηνκα θάησ ησλ 25 εηψλ (29 γπλαίθεο θαη 62 άλδξεο), ελψ κεγαιχηεξν πνζνζηφ θάιπςαλ νη ειηθίεο κεηαμχ 25-50: 149 γπλαίθεο θαη 384 άλδξεο. Σέινο, επσθειήζεθαλ 37 γπλαίθεο θαη 62 άλδξεο κεηαλάζηεο ειηθίαο άλσ ησλ 50 εηψλ. Ζιηθηαθή Καηαλνκή Γπλαίθεο Άλδξεο ύλνιν < > πλνιηθά Σέινο, φζνλ αθνξά ζηελ απνξξφθεζε ησλ θνλδπιίσλ, απφ ηα ηνπ αξρηθνχ πξνυπνινγηζκνχ, απνξξνθήζεθαλ ηα ,40, πνζφ πνπ αληηζηνηρεί ζην 94,37% ηνπ ζπλνιηθνχ πξνυπνινγηζκνχ. Σν έξγν ηεο Αλαπηπμηαθήο χκπξαμεο Dream αλαγλσξίζηεθε σο θαιή πξαθηηθή, θπξίσο ιφγσ ηεο νξζήο θαη θαηλνηφκνπ ιεηηνπξγίαο ησλ Γνκψλ Αληηξαηζηζηηθήο Παξέκβαζεο, ε νπνία είρε σο ζηφρν ηε ζηήξημε ησλ αηφκσλ πνπ πθίζηαληαη ξαηζηζηηθή ζπκπεξηθνξά ζην εξγαζηαθφ θαη θνηλσληθφ πεξηβάιινλ. Δμάιινπ, νη ΓΑΠ ζηνρεχνπλ ζηελ επαηζζεηνπνίεζε ηεο θνηλήο γλψκεο θαη ησλ Μέζσλ Μαδηθήο Δλεκέξσζεο, πξνθεηκέλνπ λα ππάξμεη νκαιή θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή έληαμε ησλ κεηαλαζηψλ ζην πεξηβάιινλ φπνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη. Έλα επηπιένλ βαζηθφ θαηλνηφκν ζηνηρείν ησλ ΓΑΠ ήηαλ φηη ζηεξίρζεθαλ ζε έλα κνληέιν ιεηηνπξγίαο, πνπ εθπνλήζεθε ζηα πιαίζηα ηνπ έξγνπ, θαζψο θαη ζηε ζχλδεζε ησλ Γνκψλ κε δηάθνξνπο ειιεληθνχο θαη δηεζλείο θνξείο, φπσο ην πλήγνξν ηνπ Πνιίηε, ηα παξαηεξεηήξηα ξαηζηζκνχ θαη μελνθνβίαο, ελψζεηο θαη ζπιιφγνπο θαη αζθαιψο Μέζα Δλεκέξσζεο. 58

59 3) Αλαπηπμηαθή χκπξαμε: «Κέληξν Μεηαπιεξνθφξεζεο γηα Μεηαλάζηεο, Παιηλλνζηνχληεο, Πξφζθπγεο- Ήθαηζηνο ( ΚΔ.Μ.ΜΔ.ΠΑ.Π- ΖΦΑΗΣΟ)» Σίηινο Έξγνπ: «Κέληξν Μεηαπιεξνθφξεζεο θαη Αλάδεημεο Σερληθψλ Γεμηνηήησλ γηα Μεηαλάζηεο, Παιηλλνζηνχληεο, Πξφζθπγεο» ΔΗΓΟ Α. : Σνκεαθή ΠΔΡΗΟΥΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ: Ν. Αηηηθήο, Ννκφο Ξάλζεο θαη άιιεο πεξηθέξεηεο ηεο Διιάδαο 34 ΟΜΑΓΑ ΣΟΥΟ Μεηαλάζηεο, παιηλλνζηνχληεο θαη πξφζθπγεο ΔΛΛΖΝΗΚΖ Α.: ΥΩΡΔ ΓΗΑΚΡΑΣΗΚΩΝ Πνξηνγαιία, Ηηαιία ΔΣΑΗΡΩΝ: ΥΡΟΝΗΚΖ ΓΗΑΡΚΔΗΑ έσο (+6 κήλεο γηα ηελ Δλέξγεηα ΗΗΗ) ΥΔΓΗΟΤ: ΤΝΟΛΗΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΗΜΟ: ΤΝΣΟΝΗΣΖ ΔΣΑΗΡΟ: ΓΗΔΘΝΖ ΟΡΓΑΝΗΜΟ ΜΔΣΑΝΑΣΔΤΔΧ (ΓΟΜ) - Απνζηνιή Διιάδνο α) Γνκή Α. Γηεζλήο Οξγαληζκφο Μεηαλαζηεχζεσο Απνζηνιή Διιάδνο European Profiles Γεληθή Γξακκαηεία Απφδεκνπ Διιεληζκνχ Διιεληθφο Δξπζξφο ηαπξφο Δπξσπατθή Πξννπηηθή Κέληξν πκπαξάζηαζεο Παιηλλνζηνχλησλ Δχμεηλε Πφιε ΟΑΔΓ Δηαηξεία Κνηλσληθήο θαη Πνιηηηζηηθήο ηήξημεο Παιηλλνζηνχλησλ Οκνγελψλ «Νφζηνο» Οκνζπνλδία Πνληηαθψλ σκαηείσλ Νφηηαο Διιάδαο Παλειιήληα Έλσζε ησλ ελ Διιάδη Αζζπξίσλ Έλσζε πάξηεο Μ. Αζίαο NETNEWS Πήγαζνο Δθδνηηθή θαη Δθηππσηηθή Ησάλλεο Βέιιεο Plenary Group 01 Πιεξνθνξηθή - Δθπαηδεπηηθή ΚΔΚ Integration ΚΔΚ Θξαθηθή Πξφνδνο ΟΔΔΚ 59

60 Γεκνηηθή Δπηρείξεζε Αλάπηπμεο Γήκνπ Αηγάιεσ Αλαπηπμηαθή Ξάλζεο ΓΔΠΔΑΝΗ Ηλζηηηνχην Αζηηθνχ Πεξηβάιινληνο θαη Αλζξψπηλνπ Γπλακηθνχ (ΗΑΠΑΓ) ΣΔΗ Πεηξαηά Πιεξνθνξηθή ΑΔ Δκπνξηθφ θαη Βηνκεραληθφ Δπηκειεηήξην Ξάλζεο β) Πεξηγξαθή θαη Βαζηθνί ηόρνη Ζ θαηαπνιέκεζε ηνπ ξαηζηζκνχ θαη ηεο μελνθνβίαο ζε ζρέζε κε ηελ αγνξά εξγαζίαο Ζ θαηά ην δπλαηφλ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ηεο νκάδαο ζηφρνπ, αλαθνξηθά κε ηελ νκαιή έληαμε ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ηελ θνηλσλία Ζ αλαβάζκηζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ ησλ θνξέσλ πνπ έξρνληαη ζε επαθή θαη παξέρνπλ ζηήξημε ζηελ νκάδα ζηφρν Ζ αλάδεημε, αληηζηνίρεζε, πηζηνπνίεζε θαη αλαβάζκηζε ησλ ηερληθψλ επαγγεικαηηθψλ δεμηνηήησλ ηεο νκάδαο ζηφρνπ, έηζη ψζηε λα εληαρζνχλ ζηελ ειιεληθή αγνξά εξγαζίαο αμηνπνηψληαο κε ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν ηα πξνζφληα ηνπο. Ζ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ηεο νκάδαο ζηφρνπ θαη ε αλαβάζκηζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ πξνο απηνχο ζα επηηεπρζεί ζε επίπεδν δνκψλ (Κέληξν Μεηαπιεξνθφξεζεο, ζπλδεδεκέλνη θνξείο / ρξήζηεο, δνκέο ζηήξημεο ζε Ν. Ησλία θαη Ξάλζε) θαη ζε επίπεδν ηδενινγίαο θαη λννηξνπίαο (αληηξαηζηζηηθή θακπάληα) πνπ έρεη ζρέζε κε νιφθιεξν ηνλ πιεζπζκφ. Δπίζεο, αλαθνξηθά κε ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ απαζρφιεζεο κέζσ ηεο πηζηνπνίεζεο ησλ δεμηνηήησλ, ζα αλαπηπρζεί θαη ζα πινπνηεζεί κία κεζνδνινγία αμηνιφγεζεο, αληηζηνίρεζεο, αλαβάζκηζεο θαη πηζηνπνίεζεο ησλ επαγγεικαηηθψλ ηνπο δεμηνηήησλ ζηα ηερληθά επαγγέικαηα, φπνπ ν ΟΔΔΚ ζα θαηέρεη ηνλ θεληξηθφ ξφιν. γ) Πεξηγξαθή θαη Βαζηθνί ηόρνη ηνπ Γηαθξαηηθνύ Έξγνπ Ζ Γηαθξαηηθή ζπλεξγαζία αλακέλεηαη λα ζπιιέμεη θαη λα αμηνπνηήζεη ζηνηρεία πνιηηηθψλ γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ ζε άιιεο ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, κε απψηεξν ζηφρν ηελ θνηλή δξαζηεξηνπνίεζε γηα ηελ πξνψζεζε ησλ θαιψλ πξαθηηθψλ αληηκεηψπηζεο ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο μελνθνβίαο θαη ηνπ ξαηζηζκνχ ζρεηηθά κε ηελ αγνξά εξγαζίαο. Ζ ελεκέξσζε ησλ επξχηεξσλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ θαη ησλ θξαηηθψλ θνξέσλ ζρεηηθά κε ηνπο απνηειεζκαηηθνχο ηξφπνπο παξέκβαζεο ζηελ θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ απηψλ ζα ζηεξηρζεί ζηελ εκπεηξία θαη ηελ ηερλνγλσζία πεπεηξακέλσλ ζε 60

61 παξφκνηα δεηήκαηα δηαθξαηηθψλ εηαίξσλ. Ζ δηαθξαηηθή ζπλεξγαζία ζα επηηξέςεη ηελ ιεηηνπξγία ελφο δηθηχνπ δηαξθνχο αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε Α.. «ΚΔ.Μ.ΜΔ.ΠΑ.Π-ΖΦΑΗΣΟ» πξνζέγγηζε ηνπο εμήο δηαθξαηηθνχο εηαίξνπο: Α) Ηηαιία: «Immagine dell Immigrato in Italia tra Media, Societa Civile e Mondo del Lavoro» Β) Πνξηνγαιία: «Sunrise Integracao de Imigrantes de Leste no Sector do Calcado» Οη δηαθξαηηθνί απηνί εηαίξνη πξνέξρνληαη απφ ηνλ ρψξν ηεο Νφηηαο Δπξψπεο θαη πην ζπγθεθξηκέλα απφ ρψξεο νη νπνίεο κεηεηξάπεζαλ ζε ρψξεο ππνδνρήο κεηαλαζηψλ απφ ρψξεο απνζηνιήο. Γηα ην ιφγν απηφ ε δηακφξθσζε ηνπ πεξηβάιινληνο ζηελ αγνξά εξγαζίαο ηεο πεξηνρήο απηήο ζην ζχλνιφ ηεο αλαθνξηθά κε ηελ έληαμε ησλ κεηαλαζηψλ θαη ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πξνβιεκάησλ ηεο μελνθνβίαο θαη ηνπ ξαηζηζκνχ απνηειεί θεληξηθφ ζηφρν ηεο ζπλεξγαζίαο απηήο. Ζ Γηαθξαηηθή Αλαπηπμηαθή χκπξαμε πνπ δεκηνπξγήζεθε νλνκάζηεθε «Intergration of the Migrants into the Labor Market and Civil Society of South Europe». Οη αλακελφκελεο σθέιεηεο απφ ηε δηαθξαηηθή ζπλεξγαζία θαη ε πξνζηηζέκελε αμία αθνξνχλ: ηελ εηζαγσγή θαηά ηελ αμηνπνίεζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο κειέηεο επηπιένλ δεδνκέλσλ πνπ αθνξνχλ ζηηο αλάγθεο ηεο αγνξάο εξγαζίαο κηαο ρψξαο ηνπ Δπξσπατθνχ Νφηνπ κε αληίζηνηρν κε ην ειιεληθφ επίπεδν αλάπηπμεο. ηελ εηζαγσγή ζηε κειέηε επηπιένλ ζηνηρείσλ ζρεηηθψλ κε ηηο ηερληθέο εηδηθφηεηεο πνπ έρεη αλάγθε ε αγνξά εξγαζίαο ζε αλαπηπζζφκελνπο βηνκεραληθνχο θιάδνπο, φπσο είλαη ε βηνκεραλία ππνδεκαηνπνηίαο θαη δέξκαηνο ηεο Πνξηνγαιίαο, ηα νπνία κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ άκεζα θαηά ηελ επεμεξγαζία ησλ απνηειεζκάησλ θαη λα νδεγήζνπλ ζε νινθιεξσκέλα ζπκπεξάζκαηα. ηελ εηζαγσγή επηπιένλ ζηνηρείσλ ζρεηηθψλ κε ηηο ηερληθέο δεμηφηεηεο αηφκσλ ηεο νκάδαο ζηφρνπ πνπ πξνέξρνληαη απφ ρψξεο ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο, ηα νπνία κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ άκεζα θαηά ηελ επεμεξγαζία ησλ απνηειεζκάησλ θαη λα νδεγήζνπλ ζε νινθιεξσκέλα ζπκπεξάζκαηα. ηελ νινθιεξσκέλε αμηνιφγεζε ησλ ζηνηρείσλ απηψλ γηα ηνλ εληνπηζκφ ηεο ζεκαηνινγίαο εχζηνρσλ πξνγξακκάησλ επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο αηφκσλ ηεο νκάδαο ζηφρνπ. ηελ πηνζέηεζε νινθιεξσκέλσλ πξαθηηθψλ πξνζέγγηζεο θαη άξζεο ηεο θαρππνςίαο εθ κέξνπο ησλ κειψλ ηεο νκάδαο ζηφρνπ. 61

62 ηελ πιεξνθφξεζε ζρεηηθά κε ηηο κεζφδνπο πηζηνπνίεζεο ηερληθψλ δεμηνηήησλ πνπ εθαξκφδνληαη ζε άιια θξάηε κέιε θαη ηελ πηζαλή πηνζέηεζε απφ κέξνπο ηνπο. ηελ ελίζρπζε ηεο δεκηνπξγίαο ζηαζεξψλ δηαχισλ επηθνηλσλίαο κε ηηο ρψξεο ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο ρψξεο πξνέιεπζεο ηεο πιεηνςεθίαο ησλ κειψλ ηεο νκάδαο ζηφρνπ. ηελ κεηαθνξά εκπεηξίαο πάλσ ζηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία δνκψλ ζηήξημεο ηεο νκάδαο ζηφρνπ θαη ηδηαίηεξα ηελ επεμεξγαζία θαη πηζαλή πηνζέηεζε ηεο ηηαιηθήο εκπεηξίαο πνπ είλαη ηδηαίηεξα πινχζηα. ηελ αλίρλεπζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ δηαπνιηηηζκηθψλ εθδειψζεσλ ζε ζρέζε κε ηελ επαηζζεηνπνίεζε ηνπ γεληθνχ πιεζπζκνχ θαη ηελ αμηνπνίεζε ηεο εκπεηξίαο ησλ δηαθξαηηθψλ εηαίξσλ γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε δηνξζσηηθψλ ελεξγεηψλ ζηηο δηαπνιηηηζκηθέο εθδειψζεηο πνπ ζα πξαγκαηνπνηεζνχλ ζηελ Διιάδα. ηελ νινθιεξσκέλε εθπαίδεπζε ησλ αηφκσλ πνπ ζα ζηειερψζνπλ ηηο δνκέο ζηήξημεο, πάλσ ζηα πξνβιήκαηα πνπ ελδέρεηαη λα αληηκεησπίζνπλ θαηά ηελ επαθή ηνπο κε ηελ νκάδα ζηφρν, κε απνηέιεζκα ηελ επηηπρή ιεηηνπξγία ησλ δνκψλ. ηελ δηεμαγσγή νινθιεξσκέλεο έξεπλαο ζρεηηθά κε ηα πξνβιήκαηα ηνπ ζηειερηαθνχ δπλακηθνχ ησλ δνκψλ ζηήξημεο θαη ηελ θαιχηεξε αμηνπνίεζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο. ηελ εθαξκνγή έγθπξεο θαη απνηειεζκαηηθήο κεζνδνινγίαο δεκηνπξγίαο θαη πινπνίεζεο πξνγξακκάησλ επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο πνπ απεπζχλνληαη ζηελ νκάδα ζηφρν θαη έρνπλ πεξηερφκελν ηηο λέεο ηερλνινγίεο. ηελ θαιχηεξε πξνεηνηκαζία θαη εθηέιεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπο απφ ηα ζηειέρε ησλ δνκψλ ζηήξημεο ηεο νκάδαο ζηφρνπ κε ηελ αμηνπνίεζε ηνπ νδεγνχ θαιψλ πξαθηηθψλ. ηελ νινθιεξσκέλε εθζηξαηεία ελεκέξσζεο θαη επαηζζεηνπνίεζεο κε ην ζρεδηαζκφ θαη ηελ πηνζέηεζε θνηλψλ πξαθηηθψλ απφ ηξεηο ρψξεο νη νπνίεο απφ ρψξεο απνζηνιήο κεηαλαζηψλ κεηαηξάπεθαλ ζε ρψξεο ππνδνρήο κεηαλαζηψλ κε πιεηνςεθνχληεο ηνπο πξνεξρφκελνπο απφ ρψξεο ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο. ηε δεκηνπξγία νινθιεξσκέλνπ θαη απνηειεζκαηηθνχ αληηξαηζηζηηθνχ παθέηνπ κε ηελ αμηνπνίεζε ηεο ηηαιηθήο εκπεηξίαο ζηελ αλάπηπμε ησλ κεζνδνινγηψλ θαη ησλ εθαξκνγψλ ηνπ. δ) Πξνηεηλόκελεο Γξάζεηο 1. Μειέηε αλαγθώλ ηεο ειιεληθήο αγνξάο εξγαζίαο γηα λέεο εηδηθόηεηεο ζηα ηερληθά επαγγέικαηα. ηφρνο ηεο δξάζεο είλαη ε δηεξεχλεζε θαη απνηχπσζε ησλ αλαγθψλ ηεο ειιεληθήο αγνξάο εξγαζίαο γηα ηερληθά επαγγέικαηα θαη ν εληνπηζκφο ελδερφκελσλ αλαγθψλ γηα λέεο πην εμεηδηθεπκέλεο εηδηθφηεηεο. Σα ζηνηρεία πνπ ζα πξνθχςνπλ ζα απνηειέζνπλ ηε βάζε πάλσ ζηελ νπνία ζα ζηεξηρζεί ε κεηέπεηηα αμηνιφγεζε, αληηζηνίρεζε, αλαβάζκηζε θαη 62

63 πηζηνπνίεζε ησλ ηερληθψλ δεμηνηήησλ ησλ επσθεινχκελσλ, ψζηε ηα άηνκα απηά λα θαηεπζπλζνχλ ζηηο εηδηθφηεηεο πνπ παξνπζηάδνπλ ηε κεγαιχηεξε δήηεζε ζηελ Διιάδα. Πξνβιέπεηαη αληαιιαγή ησλ απνηειεζκάησλ ησλ ειιεληθψλ θαη ησλ αληίζηνηρσλ πνξηνγαιηθψλ κειεηψλ ηεο Α SUNRISE φζνλ αθνξά ζηα ζηνηρεία ηα ζρεηηθά κε ηηο αλάγθεο ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζηα ηερληθά επαγγέικαηα. Δπίζεο, πξνβιέπεηαη αληαιιαγή ζηνηρείσλ ζρεηηθψλ κε ηηο ηερληθέο εηδηθφηεηεο ηεο αγνξάο εξγαζίαο ηηο νπνίεο κπνξνχλ λα θαιχςνπλ κε επηηπρία άηνκα ηεο νκάδαο-ζηφρνπ. 2. Καηαγξαθή θαη αμηνιόγεζε ησλ ηερληθώλ επαγγεικαηηθώλ δεμηνηήησλ ησλ παιηλλνζηνύλησλ, κεηαλαζηώλ, πξνζθύγσλ θνπφο είλαη λα βνεζεζνχλ νη κεηαλάζηεο πξνο άκεζε αμηνπνίεζε ησλ αξρηθψλ επαγγεικαηηθψλ ηνπο πξνζφλησλ πνπ ζα ηνπο νδεγήζεη ηειηθά ζηελ άξζε ηεο πεξηζσξηνπνίεζεο, ζηελ επαγγεικαηηθή, θνηλσληθή θαη ςπρνινγηθή ηνπο απνθαηάζηαζε πξνο φθεινο θαη ησλ ίδησλ αιιά θαη ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο γεληθφηεξα. 3. Πηζηνπνίεζε επαγγεικαηηθώλ πξνζόλησλ θαη δεμηνηήησλ Ζ πηζηνπνίεζε απφ ηνλ ΟΔΔΚ ησλ ηερληθψλ επαγγεικαηηθψλ πξνζφλησλ θαη δεμηνηήησλ ησλ επσθεινχκελσλ πνπ πξνβιέπεηαη ζην Έξγν, έρεη σο ζηφρν ηελ αλάδεημε ησλ επαγγεικαηηθψλ ηνπο πξνζφλησλ, ε νπνία κε ηε ζεηξά ηεο ζα ζπκβάιιεη ζηελ αχμεζε ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο ηνπο. Ο ΟΔΔΚ γηα πξψηε θνξά ζα πηζηνπνηήζεη ηερληθέο δεμηφηεηεο θαη δηπιψκαηα ηεο ζπγθεθξηκέλεο νκάδαο ησλ παιηλλνζηνχλησλ, κεηαλαζηψλ θαη πξνζθχγσλ, δίλνληάο ηνπο έηζη γηα πξψηε θνξά ηε δπλαηφηεηα λα αμηνπνηήζνπλ ηηο γλψζεηο ηνπο. Ζ δηαθξαηηθή ζπλεξγαζία πξνβιέπεη ηελ αληαιιαγή εκπεηξηψλ πάλσ ζηηο κεζνδνινγίεο αλάδεημεο θαη πηζηνπνίεζεο ησλ ηερληθψλ δεμηνηήησλ ηεο νκάδαο-ζηφρνπ. Ζ ειιεληθή Α ζα πξνζθέξεη ηε κεζνδνινγία πηζηνπνίεζεο, ε πνξηνγαιηθή ζα ηελ πξνζαξκφζεη ζε ηνπηθφ επίπεδν θαη ζα ηελ εθαξκφζεη πηινηηθά, θαηαζέηνληαο ζηε ζπλέρεηα ηηο παξαηεξήζεηο ηεο πάλσ ζηελ ειιεληθή πξνζέγγηζε. 4. Γεκηνπξγία θαη Λεηηνπξγία Κέληξνπ Μεηαπιεξνθόξεζεο Σν Κέληξν απηφ ζα ζηεγάδεηαη ζην Γήκν Αηγάιεσ θαη ζα δηθηπσζεί ειεθηξνληθά κέζα απφ ηε ιεηηνπξγία ελφο εζσηεξηθνχ δηθηχνπ intranet κε άιιεο 24 δνκέο πνπ παξέρνπλ ππεξεζίεο ζηελ νκάδα-ζηφρν. θνπφο ηνπ Κέληξνπ είλαη ε παξνρή κε εληαίν θαη ζπζηεκαηηθφ ηξφπν έγθπξεο, επεμεξγαζκέλεο, εμεηδηθεπκέλεο θαη επίθαηξεο πιεξνθφξεζεο ζε θνξείο πνπ εμππεξεηνχλ κεηαλάζηεο, παιηλλνζηνχληεο θαη πξφζθπγεο θαη ζην ζπληνληζκφ ηεο κεηαμχ ηνπο ζπλεξγαζίαο ψζηε κέζα απφ κία δηαδηθαζία αληαιιαγήο θαη αιιεινζπκπιήξσζεο ησλ ππεξεζηψλ ηνπο, λα κπνξνχλ λα ιεηηνπξγνχλ σο «εληαία ζεκεία επαθήο» (one-stop shops), εμππεξεηψληαο κε απνηειεζκαηηθφηεξν θαη πην νινθιεξσκέλν ηξφπν ηηο νκάδεο-ζηφρνπο. 63

64 5. Γεκηνπξγία θαη ιεηηνπξγία εμεηδηθεπκέλσλ Γνκώλ παξνρήο ππεξεζηώλ πξνζαλαηνιηζκνύ, πιεξνθόξεζεο θαη ςπρνινγηθήο ζηήξημεο. Κχξηνο ζηφρνο ησλ δχν εμεηδηθεπκέλσλ Γνκψλ πνπ ζα δεκηνπξγεζνχλ ζηε Γεκνηηθή Δπηρείξεζε ηεο Ν. Ησλίαο θαη ζηελ Ξάλζε ζα είλαη ε παξνρή ζηνπο επσθεινχκελνπο εμαηνκηθεπκέλσλ ππεξεζηψλ πξνζαλαηνιηζκνχ, πιεξνθφξεζεο θαη ςπρνινγηθήο ζηήξημεο. Δπίζεο, ζα παξέρνληαη ζηελ νκάδα ζηφρν πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε δεηήκαηα απαζρφιεζεο, λνκηθέο ζπκβνπιέο αλαθνξηθά κε ηα εξγαζηαθά ηνπο δηθαηψκαηα, πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηηο δπλαηφηεηεο θαη ηηο δηαδηθαζίεο αλαγλψξηζεο θαη πηζηνπνίεζεο ησλ επαγγεικαηηθψλ δεμηνηήησλ πνπ παξέρεη ην πξφγξακκα, πιεξνθνξίεο γηα φια ηα ππάξρνληα πξνγξάκκαηα επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο θαη εθκάζεζεο ηεο ειιεληθήο γιψζζαο, ππεξεζίεο εμαηνκηθεπκέλεο ςπρνινγηθήο ζηήξημεο ζε παιηλλνζηνχληεο θαη κεηαλάζηεο πνπ έπεζαλ ζχκαηα ξαηζηζηηθψλ εθδειψζεσλ θιπ. Οη Γνκέο ζα δηθηπσζνχλ κε ην Κέληξν κεηαπιεξνθφξεζεο θαη ζα δηαζέηνπλ ζηελ νκάδα ζηφρν ρψξνπο γηα ηε δηνξγάλσζε δηαθφξσλ πνιηηηζκηθψλ θαη θνηλσληθψλ εθδειψζεσλ. Ζ δηαθξαηηθή ζπλεξγαζία πξνβιέπεη ηελ αληαιιαγή εκπεηξηψλ πάλσ ζηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ δνκψλ ζηήξημεο ηεο νκάδαο ζηφρνπ. 6. Δπηρεηξεζηαθή Γξάζε Αλίρλεπζεο θαη Αλάιπζεο ησλ πξνβιεκάησλ πνπ αληηκεησπίδεη ην ζηειερηαθό δπλακηθό ησλ δνκώλ θαη θνξέσλ ππνζηήξημεο ηεο νκάδαοζηόρνπ Ζ δξάζε απηή απνζθνπεί ζηελ αλίρλεπζε θαη αλάιπζε ησλ πξνβιεκάησλ πνπ αληηκεησπίδεη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ησλ δηαθφξσλ θνξέσλ θαη δνκψλ ππνζηήξημεο ηεο νκάδαο-ζηφρνπ θαηά ηελ εθηέιεζε ηνπ έξγνπ ηνπ. Ο εληνπηζκφο ησλ πην δπζιεηηνπξγηθψλ ηνκέσλ εμππεξέηεζεο ηεο νκάδαο-ζηφρνπ θαη ε αλάιπζε ησλ αηηηψλ χπαξμήο ηνπο ζα επηηξέςνπλ ζε έλα επφκελν ζηάδην ηε βειηηζηνπνίεζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ. Οη δηαθξαηηθέο δξάζεηο πξνβιέπνπλ ηελ αληαιιαγή ηεο κεζνδνινγίαο θαη ησλ απνηειεζκάησλ ησλ εξεπλψλ πνπ ζα πξαγκαηνπνηεζνχλ ηφζν απφ ηελ ειιεληθή φζν θαη απφ ηελ ηηαιηθή Α. 7. Δθπαίδεπζε γηα αλαβάζκηζε ησλ επαγγεικαηηθώλ δεμηνηήησλ ησλ παιηλλνζηνύλησλ, κεηαλαζηώλ, πξνζθύγσλ. ηφρνο ηεο δξάζεο είλαη ε αλαβάζκηζε ησλ ηερληθψλ δεμηνηήησλ γηα φζνπο επσθεινχκελνπο θξηζεί ζθφπηκν θαη εθηθηφ, ζχκθσλα κε ηελ αμηνιφγεζε θαη αληηζηνίρεζε πνπ ζα έρεη πξαγκαηνπνηεζεί ζηα πιαίζηα ηεο Γξάζεο 2. Ζ εθπαίδεπζε ησλ επσθεινχκελσλ πξνβιέπεηαη, αλάινγα κε ηελ πεξίπησζε, λα πξαγκαηνπνηεζεί εθηφο απφ ηα ζπκκεηέρνληα ζηελ Αλαπηπμηαθή χκπξαμε ΚΔΚ φηαλ απηνί δηαζέηνπλ ην απαηηνχκελν πξφγξακκα, θαη ζηηο ππφινηπεο ππάξρνπζεο δνκέο επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηελ Διιάδα (ΚΔΚ, ΗΔΚ, ζρνιέο καζεηείαο ηνπ ΟΑΔΓ) ζηα πιαίζηα ησλ ζρεηηθψλ ηνπο πξνγξακκάησλ. Παξάιιεια ζα πξαγκαηνπνηεζεί πηινηηθή εθπαίδεπζε 60 αηφκσλ απφ ηελ νκάδα-ζηφρν πνπ 64

65 παξνπζηάδεη σο θπξηφηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηε γισζζηθή αλεπάξθεηα θαη ην ρακειφ βαζκφ θνηλσληθήο πξνζαξκνγήο, ψζηε λα απνθηήζεη θαη λα αλαβαζκίζεη δεμηφηεηεο θιεηδηά γηα ηελ θνηλσληθή θαη εξγαζηαθή έληαμή ηνπο. Δπηπιένλ, ζα εθπαηδεπηνχλ 8 επηιεγκέλα άηνκα ζε επαγγέικαηα ηνπ θιάδνπ ησλ ΜΜΔ (ξαδηφθσλν, ηειεφξαζε, πεξηνδηθά, εθεκεξίδεο, εθδφζεηο θιπ) ψζηε λα εληζρπζεί ε παξνπζία κειψλ ηεο νκάδαο ζηφρνπ ζηα κέζα δηακφξθσζεο ηεο θνηλήο γλψκεο. Οη δηαθξαηηθέο δξάζεηο πξνβιέπνπλ ηελ εθπαίδεπζε ειιήλσλ εθπαηδεπηψλ απφ ην πνξηνγαιηθφ CTC, πάλσ ζηε κεζνδνινγία ηεο δεκηνπξγίαο πξνγξακκάησλ θαηάξηηζεο ζηηο λέεο ηερλνινγίεο γηα ήδε εηδηθεπκέλνπο θαηαξηηδφκελνπο. Δπίζεο, ηελ επεμεξγαζία κηαο θνηλήο κεζνδνινγίαο κεηαμχ ηεο ειιεληθήο θαη ηεο πνξηνγαιηθήο Α πάλσ ζηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν κπνξνχλ λα εκπιαθνχλ φινη νη ζρεηηθνί θνξείο (εξγνδνηηθέο νξγαλψζεηο, επαγγεικαηηθέο ελψζεηο, θνξείο επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο θιπ) ζηελ ελζσκάησζε ησλ κειψλ ηεο νκάδαο ζηφρνπ πνπ δηαζέηνπλ ηερληθέο δεμηφηεηεο θαη πξνζφληα κέζνπ θαη αλψηεξνπ επηπέδνπ. 8. Καηάξηηζε πνιηηηζκηθώλ δηακεζνιαβεηώλ ηφρνο είλαη ε θαηάξηηζε επηιεγκέλσλ αηφκσλ, νη νπνίνη ζα απνηειέζνπλ πνιηηηζκηθνχο δηακεζνιαβεηέο. Σα άηνκα πνπ ζα επηιεγνχλ ζα είλαη απμεκέλσλ επηθνηλσληαθψλ ηθαλνηήησλ. Κχξηεο αξκνδηφηεηέο ηνπο ζα είλαη ε δηνξγάλσζε ηαθηηθψλ ζπλαληήζεσλ ησλ επσθεινχκελσλ ζηηο εγθαηαζηάζεηο ησλ δνκψλ, ε επαηζζεηνπνίεζε ησλ ηνπηθψλ θνηλσληψλ πξνο απνθπγή εληάζεσλ, ε παξνρή ζηήξημεο θαη ελζάξξπλζεο ζηελ νκάδα ζηφρν, ε βειηίσζε ησλ ζρέζεσλ ηεο νκάδαο ζηφρνπ κε ηνπο εξγνδφηεο, ηηο αξρέο, θιπ. 9. Δθζηξαηεία ελεκέξσζεο θαη επαηζζεηνπνίεζεο ηφρνο ηεο εθζηξαηείαο ελεκέξσζεο θαη επαηζζεηνπνίεζεο είλαη ε θαηαπνιέκεζε ηεο μελνθνβίαο θαη ηνπ ξαηζηζκνχ ηεο ειιεληθήο θνηλσλίαο κέζα απφ ηελ πξνβνιή ηεο ζεηηθήο ζπκβνιήο ηεο νκάδαο ζηφρνπ ζηελ ειιεληθή αγνξά εξγαζίαο. Θα πξνβιεζνχλ επίζεο, νη ηερληθέο δεμηφηεηεο θαη ηα επαγγεικαηηθά πξνζφληα ησλ επσθεινχκελσλ θαη ε δπλαηφηεηα αμηνπνίεζεο ηνπο ζηελ ειιεληθή αγνξά εξγαζίαο. Οη δηαθξαηηθέο δξάζεηο πξνβιέπνπλ ηελ αληαιιαγή εκπεηξηψλ πάλσ ζηα απνηειέζκαηα ηεο δηνξγάλσζεο δηαπνιηηηζκηθψλ εθδειψζεσλ ζηηο δνκέο ζηήξημεο ηεο νκάδαο ζηφρνπ ζε ζρέζε κε ηελ επίδξαζή ηνπο ζηελ επαηζζεηνπνίεζε ηνπ γεληθνχ πιεζπζκνχ θαη θνηλή εθζηξαηεία ελεκέξσζεο θαη επαηζζεηνπνίεζεο ηνπ γεληθφηεξνπ πιεζπζκνχ ζε Διιάδα, Ηηαιία θαη Πνξηνγαιία. 10. Γεκηνπξγία Αληηξαηζηζηηθνύ παθέηνπ ηφρνο ηεο ζπγθεθξηκέλεο δξάζεο είλαη ε αιιαγή ζηάζεσλ θαη λννηξνπηψλ ηεο επξχηεξεο θνηλήο γλψκεο, ησλ δηακνξθσηψλ ηεο, ησλ εξγνδνηψλ θιπ, έλαληη ηεο παξνπζίαο ηεο νκάδαο ζηφρνπ ζηελ ειιεληθή θνηλσλία, ε αλάδεημε ηνπ ηξφπνπ πνπ βηψλεηαη σο ηψξα ε παξνπζία απηή θαη ε πξνζπάζεηα αληηζηξνθήο ηνπ κε ηελ γλσζηνπνίεζε θαη πξνβνιή ησλ πνιηηηζκηθψλ θαη άιισλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο νκάδαο ζηφρνπ, ζηε βάζε ηεο αξρήο ηνπ ζεβαζκνχ ηνπ δηαθνξεηηθνχ πνιηηηζκηθνχ θεθαιαίνπ θαη ηεο αξκνληθήο ζπλχπαξμεο κε ηνλ 65

66 «άιινλ» θαη κε ζηφρν ηελ άξζε ξαηζηζηηθψλ ζηεξενηχπσλ θαη μελνθνβηθψλ ζπλαηζζεκάησλ. ια απηά ζα πινπνηεζνχλ κε ηελ αμηνπνίεζε ησλ εξγαιείσλ πνπ ζα πεξηιακβάλεη ην αληηξαηζηζηηθφ παθέην, φπσο: Ηζηνζειίδα, Βάζε Γεδνκέλσλ φπνπ ζπγθεληξψλνληαη φια ηα ζηνηρεία ησλ ελδηαθεξνκέλσλ θαη ζηελ νπνία έρνπλ πξφζβαζε θνξείο θαη επηρεηξήζεηο πνπ ελδηαθέξνληαη λα εληάμνπλ ζην ζηειερηαθφ ηνπο δπλακηθφ αληίζηνηρσλ δεμηνηήησλ άηνκα, δεκηνπξγία web-based Intranet κέζσ ηνπ νπνίνπ ζα κπνξνχλ νη εκπιεθφκελνη ζην έξγν θνξείο λα επηθνηλσλνχλ άκεζα θαη απνηειεζκαηηθά εμαζθαιίδνληαο έηζη ηελ νκαιή δηεμαγσγή ηνπ έξγνπ παξέρνληαο κφλν ζηα κέιε ηνπο φιε ηελ απαξαίηεηε πιεξνθνξία, έξεπλα, ζπιινγή θαη επεμεξγαζία πιηθνχ ζρεηηθνχ κε ηελ νκάδα ζηφρν, ζέζπηζε ελφο ειεθηξνληθνχ forum αληαιιαγήο απφςεσλ, ίδξπζε κηαο ιίζηαο απνδεθηψλ πνπ ζα ζηνρεχεη ζηελ ελεκέξσζε θαη επαηζζεηνπνίεζε ζπγθεθξηκέλσλ αλζξψπσλ. Ζ δηαθξαηηθή ζπλεξγαζία κεηαμχ ηεο ειιεληθήο θαη ηεο ηηαιηθήο Α πξνβιέπεη ηελ αληαιιαγή κεζνδνινγηψλ θαη απνηειεζκάησλ ησλ εξεπλψλ ζρεηηθά κε ηελ εηθφλα ησλ κεηαλαζηψλ ζηα ΜΜΔ θάζε εκπιεθφκελεο ρψξαο. Δηδηθφηεξα ζα δνζεί έκθαζε ζηελ πξνβαιιφκελε εηθφλα ησλ Αιβαλψλ κεηαλαζηψλ απφ ηα ΜΜΔ Διιάδαο θαη Ηηαιίαο, θαζψο πξφθεηηαη γηα ηε κεγαιχηεξε κεηαλαζηεπηηθή θνηλφηεηα θαη ζηηο δχν ρψξεο. Ζ ελεξγόο ζπκκεηνρή ησλ νκάδσλ ζηφρνπ δηαζθαιίδεηαη θπξίσο κέζσ ηεο εηαηξηθήο ζρέζεο ησλ ζπιιφγσλ πνπ ηνπο εθπξνζσπνχλ φπσο π.ρ. ηελ ΟΠΝΔ, ηελ Έλσζε Πνληηαθψλ πιιφγσλ ΝΟΣΟ, ηελ Παλειιήληα Έλσζε ησλ Δλ Διιάδη Αζζπξίσλ θαη ηεο εκπινθήο ηνπο ζε φιεο ζρεδφλ ηηο θάζεηο ηνπ πξνγξάκκαηνο. Με ηνλ ηξφπν απηφ ην πξνηεηλφκελν έξγν έρεη ηελ ζπλαίλεζε ησλ ελδηαθεξνκέλσλ νκάδσλ ζηφρνπ, αθνχ έρνπλ ζπκβάιιεη, κέζσ ησλ ζπιιφγσλ ηνπο ζην ζρεδηαζκφ θαη ζα ζπκβάιινπλ άκεζα κε ηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή ηνπο ζε φιεο ηηο θάζεηο πινπνίεζεο, αμηνιφγεζεο θαη δεκνζηφηεηαο ηνπ έξγνπ. ε) Καηλνηνκία: Ζ θαηλνηνκηθή δηάζηαζε ηνπ Έξγνπ αθνξά ζηνλ ηξφπν πξνζέγγηζεο ησλ πξνβιεκάησλ θαη αληζνηήησλ πνπ αληηκεησπίδνπλ νη κεηαλάζηεο παιηλλνζηνχληεο πξφζθπγεο αλαθνξηθά κε ηελ θνηλσληθή θαη εξγαζηαθή ηνπο έληαμε. Ζ πξνζέγγηζε απηή πξνβιέπεη, αθελφο, ηε δεκηνπξγία νκνγελνπνηεκέλεο έγθαηξεο θαη επίθαηξεο ελεκέξσζεο/ πιεξνθφξεζεο, ζε παλειιαδηθφ επίπεδν, κέζα απφ ηε δηθηχσζε ησλ δνκψλ ηχπνπ intranet, πνπ ζα παξέρεη ην πξνηεηλφκελν Κέληξν, ψζηε νη δνκέο απηέο λα ιεηηνπξγνχλ ζαλ κνλάδεο εμεηδηθεπκέλσλ one-stop shops, ηελ αλαβάζκηζε δνκψλ θαη ζπζηεκάησλ πιεξνθφξεζεο, εθπαίδεπζεο θαη επαηζζεηνπνίεζεο πνπ πξνζαξκφδνπλ ηα πξνζφληα θαη ηηο δεμηφηεηεο ησλ αηφκσλ ηεο νκάδαο ζηφρνπ, ψζηε ε ηθαλφηεηα ηνπο γηα απαζρφιεζε λα θαηαζηεί ηζνδχλακε κε εθείλε ησλ αληίζηνηρσλ θαηεγνξηψλ ηνπ εγρσξίνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ πξνσζψληαο έηζη ηελ ηζφηεηα ησλ επθαηξηψλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Αθεηέξνπ, πξνβιέπεη ηελ εθαξκνγή 66

67 επξχηαηεο θακπάληαο ελεκέξσζεο ηεο θνηλήο γλψκεο θαη βειηίσζεο ηεο εηθφλαο ησλ μέλσλ κέζα απφ ηα Μέζα Μαδηθήο Δλεκέξσζεο. δ) Ηζόηεηα Δπθαηξηώλ: ιεο νη δξάζεηο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζα δηέπνληαη απφ ηε βαζηθή αξρή ηνπ mainstreaming γηα φια ηα άηνκα ηεο νκάδαο ζηφρνπ. Ζ αξρή ηνπ mainstreaming αθνξά ηφζν ζηηο δξάζεηο εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο, φζν θαη απηέο ηεο έληαμεο ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Ζ ελζσκάησζε ηεο δηάζηαζεο ηνπ mainstreaming θαη ηεο αξρήο ησλ ίζσλ επθαηξηψλ γηα άλδξεο θαη γπλαίθεο, επηηπγράλεηαη κε ηελ ειεχζεξε πξφζβαζε φισλ ησλ αηφκσλ ζηηο δηάθνξεο δξάζεηο ηνπ πξνγξάκκαηνο, ηελ έκθαζε πνπ δίλεηαη γηα ηελ ππνζηήξημε θαη ελζάξξπλζε φισλ ησλ αηφκσλ ησλ νκάδσλ ζηφρνπ γηα ηε ζπκκεηνρή ζηηο δξάζεηο θαη ηελ εθαξκνγή κέηξσλ ίζσλ επθαηξηψλ. Οη παξερφκελεο ππεξεζίεο είλαη θαηάιιεια ζρεδηαζκέλεο ψζηε λα βνεζήζνπλ ηηο γπλαίθεο λα γλσξίζνπλ ηνλ εαπηφ ηνπο θαη λα ηνλ εθηηκήζνπλ ζσζηά, λα αλαπηχμνπλ θνηλσληθέο δεμηφηεηεο, λα βειηηψζνπλ ηα πξνζφληα ηνπο θαη λα παξαθηλεζνχλ λα δηεθδηθήζνπλ ην επάγγεικα ηεο επηινγήο ηνπο. ε) Δπξύηεξε Δθαξκνγή: Ζ δπλαηφηεηα επξχηεξεο εθαξκνγήο, εληνπίδεηαη: ζηε ζχλδεζε ηνπ ΟΑΔΓ θαη κέζσ απηνχ ησλ Κέληξσλ πξνψζεζεο ηεο Απαζρφιεζεο (ΚΠΑ) κε ην Κέληξν Μεηαπιεξνθφξεζεο, ψζηε λα ππάξρεη ακθίδξνκε αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ, θπξίσο φζνλ αθνξά ζηε δήηεζε ζηελ αγνξά εξγαζίαο ζηε ζχλδεζε ηνπ Κέληξνπ Μεηαπιεξνθφξεζεο θαη κε άιινπο θνξείο πνπ έρνπλ θέληξα πιεξνθφξεζεο ζην πιαίζην ηεο Α. θαη άιιεο ππεξεζίεο παξνρήο ππεξεζηψλ ζε κέιε ηεο νκάδαο ζηφρνπ ζηελ επξχηεξε αμηνπνίεζε ησλ απνηειεζκάησλ ησλ κειεηψλ θαη παξεκβάζεσλ πνπ αθνξνχλ ζηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ ηα ζηειέρε ησλ θνξέσλ πνπ έξρνληαη ζε επαθή κε ηελ νκάδα ζηφρν ζηε ρξεζηκνπνίεζε ησλ κνληέισλ επαηζζεηνπνίεζεο πνπ ζα απεπζχλνληαη ζε ζηειέρε δνκψλ θαη ππεξεζηψλ ζε παξφκνηεο πεξηπηψζεηο (δηαπνιηηηζκηθή θαη αληηξαηζηζηηθή επηκφξθσζε εξγαδνκέλσλ ηνπ ηδησηηθνχ θαη δεκφζηνπ ηνκέα κε παιηλλνζηνχληεο πξφζθπγεο, κεηαλάζηεο) ζηελ νινθιεξσκέλε παξέκβαζε ηνπ ΟΔΔΚ πνπ ζα πεξηιακβάλεη ηελ αλίρλεπζε, αμηνιφγεζε θαη αληηζηνίρεζε ησλ επαγγεικαηηθψλ δεμηνηήησλ ησλ νκάδσλ ζηφρνπ ζηα ηερληθά επαγγέικαηα θαη ηε κεηέπεηηα πξνψζεζε ηνπο ζηελ αγνξά εξγαζίαο κε ηε ζσζηή αμηνπνίεζε ησλ πξνζφλησλ ηνπο. 67

68 ζηελ θηλεηνπνίεζε ησλ ηερληθψλ επαγγεικαηηθψλ ζρνιψλ ησλ ρσξψλ πξνέιεπζεο ηεο νκάδαο ζηφρνπ, ε νπνία ζα πξαγκαηνπνηεζεί θαηά ηελ πινπνίεζε ησλ δηαθξαηηθψλ δξάζεσλ θαη ζηα πιαίζηα ηεο Δλέξγεηαο ΗΗΗ ζε ζπλεξγαζία κε αλάινγνπο αληηπξνζσπεπηηθνχο θνξείο άιισλ ρσξψλ, κε ζθνπφ ηνλ εθζπγρξνληζκφ θαη ηελ ελαξκφληζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ηνπο πξνγξακκάησλ κε ηα αληίζηνηρα πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ ηεο Διιάδαο θαη ησλ ππνινίπσλ ρσξψλ-κειψλ ηεο ΔΔ Απνηέιεζκα απηήο ηεο παξέκβαζεο, ζα είλαη ε απινχζηεπζε ησλ δηαδηθαζηψλ αληηζηνίρεζεο θαη αλαγλψξηζεο ησλ δεμηνηήησλ θαη ηππηθψλ πξνζφλησλ ησλ απνθνίησλ ησλ ζρνιψλ απηψλ ζηελ πεξίπησζε πνπ βξεζνχλ ζηελ Διιάδα ή ζε νπνηαδήπνηε ρψξα-κέινο θαη ζειήζνπλ λα εξγαζηνχλ αμηνπνηψληαο ηα πξνζφληα ηνπο. ζηελ αμηνπνίεζε ησλ λέσλ κεζνδνινγηψλ θαη εθπαηδεπηηθψλ πξνζεγγίζεσλ γηα άηνκα απνθιεηζκέλα απφ ηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ησλ δηδαθηηθψλ εξγαιείσλ απφ ηνπο εζληθνχο θνξείο επαγγεικαηηθήο εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο ζηελ επξχηεξε αμηνπνίεζε ηνπ νινθιεξσκέλνπ αληηξαηζηζηηθνχ παθέηνπ απφ φπνηνλ θνξέα ην θξίλεη ρξήζηκν ζηηο δπλαηφηεηεο ηεο Δπηηξνπήο Γηάρπζεο θαη Πξνψζεζεο ησλ απνηειεζκάησλ ηνπ πξνγξάκκαηνο, ζηα πιαίζηα ηεο Δλέξγεηαο ΗΗΗ. ζ) πκπεξάζκαηα 35 Ο θεληξηθφο ζηφρνο ηνπ έξγνπ είλαη ε δηεπθφιπλζε ηεο έληαμεο ηεο νκάδαο-ζηφρνπ ζηελ αγνξά εξγαζίαο, αθελφο κέζσ ηεο δεκηνπξγίαο ζπλζεθψλ νινθιεξσκέλεο θαη ζπληνληζκέλεο πιεξνθφξεζεο, ζπκβνπιεπηηθήο θαη ππνζηήξημεο, θαζψο θαη αλαβάζκηζεο θαη πηζηνπνίεζεο ησλ επαγγεικαηηθψλ δεμηνηήησλ ηνπο θαη αθεηέξνπ κέζσ ηεο ελεκέξσζεο θαη επαηζζεηνπνίεζεο εηδηθψλ νκάδσλ, αιιά θαη ηνπ επξχηεξνπ θνηλσληθνχ πεξίγπξνπ γηα ηε δεκηνπξγία ελφο επλντθφηεξνπ θιίκαηνο απνδνρήο. Καη ζηηο ηξεηο Δλέξγεηεο θνηλή δξάζε απνηειεί ε θαηάξηηζε θαη επηκφξθσζε ησλ κεηαλαζηψλ, πξνθεηκέλνπ λα θαιχςνπλ ηηο αλάγθεο απαζρφιεζεο. Δμάιινπ, αλαβαζκίδεηαη ην επίπεδν ηνπ πξνζσπηθνχ πνπ έξρεηαη ζε επαθή κε ηνπο κεηαλάζηεο, ψζηε λα ηνπο παξέρεη ηελ απαξαίηεηε ππνζηήξημε θαη βνήζεηα. πγθεθξηκέλα, ε Δλέξγεηα Η ζηνρεχεη ζηελ αμηνπνίεζε ησλ δεμηνηήησλ ησλ κεηαλαζηψλ θαη ζηε δεκηνπξγία πξνγξακκάησλ θαηάξηηζεο ζε επξσπατθφ επίπεδν. θνπφο είλαη ε εμνηθείσζε ησλ κεηαλαζηψλ κε ηηο λέεο ηερλνινγίεο θαη ε αλαβάζκηζε ησλ επαγγεικαηηθψλ πξνζφλησλ ηνπο. Έκθαζε δίλεηαη ζηελ επίζεκε αλαγλψξηζε ησλ πξνζφλησλ κέζσ πηζηνπνηεηηθψλ αλαγλψξηζεο ησλ δεμηνηήησλ ηνπο. 35 Πξβι. Πξηκ. ει.90 68

69 Απφ ηελ άιιε κεξηά, ε Δλέξγεηα ΗΗ, ζηνρεχεη ζηε κειέηε ησλ αλαγθψλ ηεο ειιεληθήο αγνξάο εξγαζίαο πξνθεηκέλνπ ην εξγαηηθφ δπλακηθφ πνπ ζα πξνθχςεη απφ ηα πξνγξάκκαηα επηκφξθσζεο λα απνξξνθεζεί πιήξσο. Δμάιινπ, γηα ηελ θαιχηεξε ελεκέξσζε ησλ κεηαλαζηψλ ιεηηνπξγεί θέληξν κεηαπιεξνθφξεζεο θαη δνκέο παξνρήο πιεξνθνξηψλ θαη ςπρνινγηθήο ππνζηήξημεο. Μεγάιν κέξνο ηεο θάζεο απηήο απνηειεί ε θαηάξηηζε ησλ κεηαλαζηψλ θαη ε αλαγλψξηζε ησλ πξνζφλησλ ηνπο κε επίζεκα πηζηνπνηεηηθά, πνπ ζα ρξεζηκεχζνπλ ζηελ επαγγεικαηηθή ηνπο απνθαηάζηαζε. Σέινο, ζεκαληηθή είλαη ε πξνζπάζεηα επαηζζεηνπνίεζεο, κέζσ εμεηδηθεπκέλσλ one-stop shops θαη δξαζηεξηνπνίεζεο θαηαξηηζκέλσλ δηαπνιηηηζκηθψλ κεζνιαβεηψλ. Σέινο, γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο Δλέξγεηαο ΗΗΗ ζα ιεηηνπξγήζνπλ θέληξα κεηαπιεξνθφξεζεο, ηα νπνία ζα ελεκεξψλνπλ ηνπο ελδηαθεξφκελνπο γηα ηηο δξάζεηο ηνπ Έξγνπ, ελψ ηα εζληθά ΜΜΔ ζα θξνληίζνπλ γηα ηε δηάδνζε ησλ απνηειεζκάησλ. Μεηά ηελ νινθιήξσζε ηνπ έξγνπ, ηα απνηειέζκαηα έδεημαλ φηη απφ ην ζπλνιηθφ πξνυπνινγηζκφ ηνπ Έξγνπ πνπ ήηαλ , απνξξνθήζεθαλ ηα ,24. Γηα απνθπγή ηπρφλ ζπγρχζεσλ, επηζεκαίλεηαη φηη ην πξναλαθεξφκελν πνζφ αθνξά ζην ζχλνιν ηνπ Έξγνπ (Δλέξγεηεο Η, ΗΗ θαη ΗΗΗ) θαη ζην ζχλνιν ησλ Γξάζεσλ, θάπνηεο απφ ηηο νπνίεο αθνξνχζαλ άκεζα ζε κεηαλάζηεο (π.ρ. ελέξγεηεο θαηάξηηζεο) θαη άιιεο έκκεζα (π.ρ. εθζηξαηεία ελεκέξσζεο επαηζζεηνπνίεζεο). ε φ,ηη αθνξά ζηνλ ζπλνιηθφ αξηζκφ άκεζα επσθεινχκελσλ, κε βάζε ηα ζηνηρεία πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηα απνινγηζηηθά Γειηία Παξαθνινχζεζεο, απηφο θαηαλέκεηαη σο εμήο: 448 άηνκα σθειήζεθαλ απφ ππεξεζίεο πιεξνθφξεζεο, ζπκβνπιεπηηθήο θαη ζηήξημεο θαη 86 άηνκα σθειήζεθαλ απφ ελέξγεηεο θαηάξηηζεο. πλνιηθά απφ ην πξφγξακκα επσθειήζεθαλ 534 κεηαλάζηεο. 69

70 Σα έξγα πνπ ζα αλαθεξζνχλ ζηε ζπλέρεηα ηεο εξγαζίαο, ζπκπεξηιακβάλνληαη ζηα ππφινηπα Μέηξα ηεο EQUAL θαη νη κεηαλάζηεο απνηεινχλ έλα κφλν κέξνο απφ ηελ νκάδα ζηφρν ζηελ νπνία απεπζχλνληαη. Μέηξν 1.1: Γηεπθόιπλζε ηεο Πξόζβαζεο θαη ηεο Δπηζηξνθήο ζηελ Αγνξά Δξγαζίαο 1. Αλαπηπμηαθή χκπξαμε «E- QUALITY» Σίηινο Έξγνπ: Αλάπηπμε πζηήκαηνο Πνηφηεηαο ησλ Τπεξεζηψλ πκβνπιεπηηθήο ηήξημεο θαη Απαζρφιεζεο ΔΗΓΟ Α. : ΠΔΡΗΟΥΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ: ΟΜΑΓΑ ΣΟΥΟ ΔΛΛΖΝΗΚΖ Α.: ΥΩΡΔ ΓΗΑΚΡΑΣΗΚΩΝ ΔΣΑΗΡΩΝ: Γεσγξαθηθή (Γηαπεξηθεξεηαθή) Αηηηθή, Βφινο, Πάηξα, πθεέο Θεζζαινλίθεο ιεο νη θνηλσληθέο νκάδεο πνπ ππφθεηληαη ζε δηαθξίζεηο θαη αληηκεησπίδνπλ απμεκέλα εκπφδηα πξφζβαζεο ζηελ αγνξά εξγαζίαο Απζηξία, Γεξκαλία ΥΡΟΝΗΚΖ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΥΔΓΗΟΤ: 24 κήλεο ΤΝΟΛΗΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΗΜΟ: ΤΝΣΟΝΗΣΖ ΔΣΑΗΡΟ: ΚΔΚ ΗΝΔ/ ΓΔΔ Πεξηγξαθή θαη Βαζηθνί ηόρνη: θνπφο ηνπ έξγνπ είλαη ε δηακφξθσζε πιαηζίνπ πνηνηηθψλ πξνδηαγξαθψλ, θαζψο θαη ε αλάπηπμε πζηήκαηνο Πνηφηεηαο κε βαζηθά πεδία εθαξκνγήο ηηο δνκέο, ηηο ππεξεζίεο θαη ην ζηειερηαθφ δπλακηθφ ησλ ππεξεζηψλ ζπκβνπιεπηηθήο ζηήξημεο θαη απαζρφιεζεο. Δηδηθφηεξα, επηδηψθεηαη: Α) Ζ δηακφξθσζε κηαο εληαίαο βάζεο πνηνηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ, ζρεηηθά κε ηε ιεηηνπξγία θαη ηηο αξρέο δηθηχσζεο δνκψλ θαη ππεξεζηψλ απαζρφιεζεο θαη παξνρήο ζπκβνπιεπηηθψλ ππνζηεξηθηηθψλ ππεξεζηψλ. Β) Ζ αλάδεημε ηνπ θαηάιιεινπ θαη ιεηηνπξγηθνχ πιαηζίνπ, βάζεη ηνπ νπνίνπ νη ζρέζεηο κεηαμχ ησλ θνξέσλ, ησλ δνκψλ απαζρφιεζεο, παξνρήο ζπκβνπιεπηηθψλ ππνζηεξηθηηθψλ ππεξεζηψλ, θαηάξηηζεο, ησλ ζπιινγηθψλ νξγαλψζεσλ ησλ εππαζψλ θνηλσληθά νκάδσλ θ.ά. ζα αλαπηχζζνληαη έηζη ψζηε λα: δηεπθνιχλεηαη ε θαηαλφεζε ηνπ ηδηαίηεξνπ ξφινπ ησλ δνκψλ πνπ παξέρνπλ ππνζηεξηθηηθέο ππεξεζίεο ζηνπο κεηαλάζηεο, ζην πιαίζην ελφο επέιηθηνπ θαη αλζξσπνθεληξηθνχ δηθηχνπ 70

71 κεγηζηνπνηείηαη ε πξνζπειαζηκφηεηα ησλ δνκψλ θαη ησλ ππεξεζηψλ απαζρφιεζεο γηα ηνπο κεηαλάζηεο δηεπθνιχλεηαη ε έληαμε θαη ε επαλέληαμή ηνπο ζηελ αγνξά εξγαζίαο, κέζα απφ κνξθέο θαη ζρέδηα δξάζεο πνπ πξνυπνζέηνπλ ηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή θαη εθπξνζψπεζή ηνπο Γ) Ζ βειηίσζε θαη δηεχξπλζε ησλ ππεξεζηψλ πνπ παξέρνπλ νη δνκέο απαζρφιεζεο, νη νπνίεο ζα εμεηδηθεχνληαη ζε ζπλάξηεζε κε ηηο δηαθνξνπνηεκέλεο αλάγθεο θαη ηηο δπλαηφηεηεο ησλ επσθεινχκελσλ, κε έκθαζε ζηνλ πξνζαλαηνιηζκφ ηνπο γηα ηελ θάιπςε λέσλ αλαγθψλ θαη δπλαηνηήησλ πνπ πξνθχπηνπλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Γ) Ζ ηζρπξνπνίεζε ηνπ δηθηχνπ θνξέσλ/ δνκψλ, ψζηε λα είλαη ζε ζέζε κε ηε δπλακηθή ηνπ λα: α) επεξεάδεη ζεηηθά ηνπο φξνπο ππνδνρήο θαη έληαμεο ησλ κεηαλαζηψλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο, β) επεξεάδεη ηηο πνιηηηθέο ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ, ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο θαη άιισλ θνξέσλ πνπ κπνξνχλ λα ζπκβάιινπλ ζηελ άκβιπλζε ησλ δηαθξίζεσλ πνπ αθνξνχλ ζηνπο φξνπο έληαμεο ζηελ αγνξά εξγαζίαο ηεο νκάδαο ζηφρνπ, γ) ζπκβάιιεη ζηε δηαδηθαζία ζρεδηαζκνχ ησλ πνιηηηθψλ απαζρφιεζεο θαη θνηλσληθήο έληαμεο. Χο βαζηθφ πξντφλ θαη αλακελφκελν απνηέιεζκα ηνπ έξγνπ είλαη ε δηακφξθσζε αξρψλ, πξνηχπσλ θαη δηαδηθαζηψλ πνηφηεηαο, κε ζπγθεθξηκέλεο πξνδηαγξαθέο γηα δνκέο, ππεξεζίεο θαη ην ζηειερηαθφ δπλακηθφ ησλ δνκψλ ζπκβνπιεπηηθήο ζηήξημεο θαη πξνψζεζεο ηεο απαζρφιεζεο. Σν χζηεκα Πνηφηεηαο πξφθεηηαη λα αλαπηπρζεί ζηα φξηα ελφο ζπλεθηηθνχ θαη επέιηθηνπ δηθηχνπ δνκψλ απαζρφιεζεο θαη παξνρήο ζπκβνπιεπηηθψλ ππνζηεξηθηηθψλ ππεξεζηψλ, απνηεινχκελν απφ ηνπο θνξείο ηεο Αλαπηπμηαθήο χκπξαμεο, κε ηάζεηο δηεχξπλζεο κεηά ηελ πιήξε εθαξκνγή ηνπ. Δπηπξφζζεηα, ζα αλαπηπρζνχλ κεζνδνινγηθά εξγαιεία ζπλνδεπηηθά ηνπ Π., πξφηαζε γηα ηελ ηππνπνίεζε ηνπ πξνθίι ηνπ ζπκβνχινπ απαζρφιεζεο θαη ηελ αλαγλψξηζε ηεο εηδηθφηεηάο ηνπ, ινγηζκηθφ γηα ηελ παξαθνινχζεζε θαη αμηνιφγεζε ηνπ Π., νπηηθναθνπζηηθά πιηθά, πιηθά αμηνιφγεζεο, ζεκεηψκαηα εξγαζίαο απφ αλαιχζεηο πξαγκαηηθψλ πεξηπηψζεσλ. Πηινηηθά ζα αλαπηπρζνχλ νη βαζηθνί ζηφρνη ηνπ έξγνπ ζε Κέληξα Πξνψζεζεο ζηελ Απαζρφιεζε (ΚΠΑ) ηνπ ΟΔΑΓ θαη ζε δνκέο εηαίξσλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ Αλαπηπμηαθή χκπξαμε. 71

72 2. Αλαπηπμηαθή χκπξαμε «IDEA» Σίηινο Έξγνπ: «Βειηίσζε θαη Αλάπηπμε ηεο πλείδεζεο γηα ηελ Απαζρφιεζε ζηελ Πεινπφλλεζν» ΔΗΓΟ Α. : ΠΔΡΗΟΥΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ: ΟΜΑΓΑ ΣΟΥΟ ΔΛΛΖΝΗΚΖ Α.: ΥΩΡΔ ΓΗΑΚΡΑΣΗΚΩΝ ΔΣΑΗΡΩΝ: ΥΡΟΝΗΚΖ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΥΔΓΗΟΤ: ΤΝΟΛΗΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΗΜΟ: ΤΝΣΟΝΗΣΖ ΔΣΑΗΡΟ: Γεσγξαθηθή Πεξηθέξεηα Πεινπνλλήζνπ ΑΝΔΡΓΟΗ, ΝΔΟΗ ΑΝΔΡΓΟΗ, ΑΝΔΡΓΔ ΓΤΝΑΗΚΔ ΑΠΑΥΟΛΟΤΜΔΝΟΗ ΜΔ ΔΛΛΗΠΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ, ΑΣΟΜΑ ΜΔ ΔΗΓΗΚΔ ΑΝΑΓΚΔ, ΣΗΓΓΑΝΟΗ, ΜΔΣΑΝΑΣΔ Γεξκαλία, Ηζπαλία, Ηξιαλδία απφ έσο Πεξηθέξεηα Πεινπνλλήζνπ Πεξηγξαθή θαη Βαζηθνί ηόρνη: Ο θεληξηθφο ζηφρνο ηνπ έξγνπ είλαη ν ζπληνληζκφο ησλ δξάζεσλ γηα ηε ζηήξημε θαη ηε δηεχξπλζε ηεο Απαζρφιεζεο ζηελ πεξηθέξεηα ηεο Πεινπνλλήζνπ, κέζσ ηεο δηθηχσζεο ησλ ζεκαληηθφηεξσλ θνξέσλ πνπ εκπιέθνληαη κε ην δήηεκα απηφ ζε πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν. Ζ απνηειεζκαηηθή δηθηχσζε ησλ θνξέσλ αλακέλεηαη φηη ζα εληζρχζεη ηνπο κεηαμχ ηνπο δεζκνχο ζπλεξγαζίαο πξνθεηκέλνπ: Να αλαπηπρζνχλ κεραληζκνί θαη εξγαιεία αλαδηαλνκήο ηεο πιεξνθνξίαο γηα ζέκαηα απαζρφιεζεο ζηελ Πεινπφλλεζν, ε έιιεηςε ησλ νπνίσλ δηεπθνιχλεη ηε δεκηνπξγία ζηεγαλψλ πνπ δπζρεξαίλνπλ ηε δηάρπζε ρξήζηκεο πιεξνθνξίαο πξνο ηνπο παξαγσγηθνχο θνξείο θαη δεκηνπξγνχλ δεπηεξνγελή πξνβιήκαηα ζηελ ηνπηθή αγνξά εξγαζίαο Να εμαιεηθζνχλ ζηαδηαθά ηα θαηλφκελα απνζπαζκαηηθήο αληηκεηψπηζεο ησλ ππαξθηψλ θαη επεηγφλησλ πξνβιεκάησλ αλεξγίαο αιιά θαη κεησκέλεο πξνζβαζηκφηεηαο ζηελ αγνξά εξγαζίαο επάισησλ, ηδίσο, νκάδσλ ηνπ ελεξγνχ πιεζπζκνχ (ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ κεηαλαζηψλ). Σα θαηλφκελα απηά νθείινληαη ζε ζεκαληηθφ βαζκφ ζηελ έιιεηςε ζπληνληζκνχ ησλ δξάζεσλ, ελεξγεηψλ, πξσηνβνπιηψλ θαη παξεκβάζεσλ ησλ επηκέξνπο θνξέσλ ζρεδηαζκνχ θαη άζθεζεο ζρεηηθήο πνιηηηθήο. 72

73 Να ππάξμνπλ, ηέινο, νη αλαγθαίεο πξνυπνζέζεηο κειέηεο, ζρεδηαζκνχ θαη πινπνίεζεο νινθιεξσκέλσλ πνιηηηθψλ γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο Απαζρφιεζεο ζηελ Πεινπφλλεζν. Τπνπξόγξακκα 4: Ίζεο Δπθαηξίεο γηα Άληξεο θαη Γπλαίθεο Μέηξν 4.2: Δλζάξξπλζε ηεο Καηάξγεζεο ηνπ Δπαγγεικαηηθνχ Γηαρσξηζκνχ 1. Αλαπηπμηαθή χκπξαμε γηα Ίζεο Δπθαηξίεο Απαζρφιεζεο ησλ Γπλαηθψλ ζην Αηγαίν Σίηινο Έξγνπ: Γπλαίθεο, απαζρφιεζε θαη ηνπηθή νηθνλνκία ζην Αηγαίν ΔΗΓΟ Α.: Γεσγξαθηθή ΠΔΡΗΟΥΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ: Οη Πεξηθέξεηεο Βνξείνπ θαη Ννηίνπ Αηγαίνπ ΟΜΑΓΑ ΣΟΥΟ ΔΛΛΖΝΗΚΖ Α: Γπλαίθεο: Αθαλψο Δξγαδφκελεο, Άλεξγεο, Δξγαδφκελεο ζηνλ Ηδησηηθφ θαη Γεκφζην Σνκέα, Δπηρεηξεκαηίεο, Μεηαλάζηξηεο ΥΩΡΔ ΓΗΑΚΡΑΣΗΚΩΝ ΔΣΑΗΡΩΝ: Ηζπαλία, Γαιιία ΥΡΟΝΗΚΖ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΥΔΓΗΟΤ: 15/11/2001 έσο 30/11/2004 ΤΝΟΛΗΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΗΜΟ: Euro ΤΝΣΟΝΗΣΖ ΔΣΑΗΡΟ: ΚΔΚ ΣΔΥΝΗΚΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΠΔ Σν πξνηεηλφκελν έξγν, ελ ζπληνκία, ζηνρεχεη ζηελ πξνψζεζε ηεο ελζσκάησζεο ηεο αξρήο ηεο ηζφηεηαο ζηνλ εξγαζηαθφ ρψξν θαη ζηελ ελζάξξπλζε ηεο γπλαηθείαο απαζρφιεζεο ζε ηνκείο ηεο λέαο νηθνλνκίαο, φπσο νη λέεο κνξθέο ηνπξηζκνχ θαη ε λέα ηερλνινγία, θαζψο επίζεο θαη ζηελ αλάδεημε δηεξεχλεζε ηνπ δεηήκαηνο ηεο αθαλνχο εξγαζίαο ησλ γπλαηθψλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ κεηαλαζηξηψλ. 73

74 Τπνπξόγξακκα Αηηνύληεο Άζπιν Μέηξν 5.1: Τπνζηήξημε ηεο θνηλσληθήο θαη επαγγεικαηηθήο έληαμεο ησλ αηηνύλησλ άζπιν 1. Αλαπηπμηαθή χκπξαμε ΑΝΑΓΡΑΖ-ΗΣΟ Σίηινο Έξγνπ: ΑΝΑΓΡΑΖ-ΗΣΟ ΔΗΓΟ Α. Γεσγξαθηθή Σνκεαθή ΠΔΡΗΟΥΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ: ΑΝΑΓΡΑΖ : Πξνβιέπεηαη βειηίσζε ησλ πθηζηάκελσλ δνκψλ Αζπξφππξγνπ Αηηηθήο Νέαο Μάθξεο θαη Αζήλαο Ζ Α επηθεληξψλεηαη ζε γεσγξαθηθά απνκαθξπζκέλεο πεξηνρέο, πχιεο εηζφδνπ (Κσο, Μπηηιήλε, Υίνο, Ρφδνο, χξνο, άκνο, Κξήηε, Αιεμαλδξνχπνιε), θαζψο θαη ζε πεξηνρέο πνπ εκθαλίδνπλ πςειή ζπγθέληξσζε ηεο Ο ΗΣΟ : Οη δξάζεηο ηνπ Έξγνπ ζα πινπνηεζνχλ ζηελ Αηηηθή- Θεζ/θε- Κξήηε, ζε 4 Πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο (Μαθεδνλία- Ν. Αηγαίν- η. Διιάδαο θαη Πεινπφλλεζν) ΟΜΑΓΑ ΣΟΥΟ ΔΛΛΖΝΗΚΖ Α.: Αηηνχληεο άζπιν ΥΩΡΔ ΓΗΑΚΡΑΣΗΚΩΝ ΔΣΑΗΡΩΝ: Γεξκαλία νπεδία Γαιιία Διιάδα Βέιγην Ηηαιία Λνπμεκβνχξγν Οιιαλδία ΥΡΟΝΗΚΖ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΥΔΓΗΟΤ: 24 κήλεο ΤΝΟΛΗΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΗΜΟ: ΤΝΣΟΝΗΣΖ ΔΣΑΗΡΟ: Διιεληθφο Δξπζξφο ηαπξφο Ζ Α. ζηνρεχεη ζηελ παξνρή νκνγελνπνηεκέλνπ κνληέινπ εμεηδηθεπκέλσλ παξεκβάζεσλ γηα ηελ παξνρή δηεπθνιχλζεσλ ζηνπο αηηνχληεο άζπιν είηε δηακέλνπλ εληφο ησλ Κέληξσλ Τπνδνρήο είηε βξίζθνληαη εθηφο απηψλ γηα: ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο ηνπο ηε ζπζηεκαηνπνίεζε θαη αλαβάζκηζε ππεξεζηψλ αλζξσπηζηηθήο αξσγήο (ςπρνθνηλσληθήο ζηήξημεο, λνκηθήο ζπλδξνκήο, ζπκβνπιεπηηθήο θαη πιεξνθφξεζεο, εθκάζεζεο γιψζζαο, θα) 74

75 ηε δηεπθφιπλζε ηεο πξφζβαζήο ηνπο ζηελ αγνξά εξγαζίαο κε ηελ αλάπηπμε δξάζεσλ επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο, επαγγεικαηηθνχ πξνζαλαηνιηζκνχ θαη ελίζρπζεο ησλ δεμηνηήησλ ηνπο γηα ηελ ελδπλάκσζε ηνπο ηφζν θαηά ην δηάζηεκα παξακνλήο ηνπο ζηελ Διιάδα φζν θαη ζε πεξηπηψζεηο εζεινχζηνπ επαλαπαηξηζκνχ φηαλ νη ζπλζήθεο ην επηηξέςνπλ. Μέζσ ησλ δξάζεσλ πνπ ζα πινπνηεζνχλ θαη θπξίσο κέζσ ηεο απαζρφιεζεο ζα αληηκεησπηζζεί ν θνηλσληθφο απνθιεηζκφο θαη ηα ςπρνινγηθά παξάγσγα ηεο αδξαλνπνίεζεο θαη παζεηηθφηεηαο θαη ζα δηακνξθσζνχλ ζπλζήθεο απηνζπληήξεζεο κε αμηνπξέπεηα. Δπεηδή ν απνθιεηζκφο δελ απνηειεί πξνζσπηθή επζχλε ησλ απνθιεηζκέλσλ αηφκσλ αιιά έρεη επξχηεξα θνηλσληθά αίηηα, νη παξεκβάζεηο δελ αθνξνχλ κφλν ζηνπο αηηνχληεο άζπιν, αιιά έρνπλ ζαλ απνδέθηεο θαη εκπιέθνπλ ηνλ θνηλσληθφ, νηθνλνκηθφ, πνιηηηζκηθφ πεξίγπξν κε ηδηαίηεξα απμεκέλν ηνλ ξφιν ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, θνηλσληθψλ εηαίξσλ θαη ΜΚΟ ψζηε λα ιεηηνπξγνχλ σο «αλνηθηά ζπζηήκαηα» απέλαληη ζηελ νκάδα ζηφρν. Απφ ηελ άιιε, θεληξηθφο ζηφρνο ηνπ έξγνπ Ηζηφο είλαη ε αλάπηπμε δξάζεσλ θαη ε επξχηεξε εθαξκνγή θαιψλ πξαθηηθψλ θαη επηηπρεκέλσλ ζπζηεκάησλ, κέζσ ησλ νπνίσλ ζα δνζεί ε δπλαηφηεηα ζηνπο θνξείο λα ελψζνπλ ηηο δπλάκεηο, ηελ ηερλνγλσζία θαη εκπεηξία ηνπο, ψζηε λα ππάξμεη κηα νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε θαη λα αληηκεησπηζηνχλ, κε κεγαιχηεξε επειημία θαη απνηειεζκαηηθφηεηα, ηα πξνβιήκαηα ησλ αηηνχλησλ άζπιν ζηελ Διιάδα. 75

76 ύνοτη πλνπηηθά, ηα Έξγα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζηνλ Α θχθιν ηεο EQUAL θαη αθνξνχλ ζηελ θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή έληαμε ησλ κεηαλαζηψλ ζηελ Διιάδα είλαη: Α Θέκα Οκάδα-ηόρνο Πεξηνρέο Δθαξκνγήο Γηαθξαηηθνί Δηαίξνη Μεηαλάζηεο Γηα ηελ Ηζφηεηα 1.Αλάπηπμε Μεηαλάζηεο, Πεξηθέξεηα Γεξκαλία 1.Δλεξγφο & ηελ Πνιππνιηηηζκηθήο Πξφζθπγεο Αηηηθήο πκκεηνρή Κνηλσληθή Κνηλσλίαο σκαηείσλ πλνρή 2.Γνκέο Τπνδνρήο & 2.Αλαγλψξηζε Τπνζηήξημεο Πξνζφλησλ 3.Καηάξηηζε DREAM Καηαπνιέκεζε Μεηαλάζηεο, Αζήλα, Οιιαλδία, ΓΑΠ Ραηζηζκνχ κέζσ ΜΜΔ Παιηλλνζηνχληεο, Θεζζαινλίθε & Ηηαιία, Πξφζθπγεο, Ρνκά άιιεο πεξηνρέο Μ.Βξεηαλία πεξηθέξεηαο ΚΔ.Μ.ΜΔ.ΠΑ.Π 1.Καηάξηηζε Μεηαλάζηεο, Ν. Αηηηθήο, Πνξηνγαιία, 1.Πηζηνπνίεζε - Ήθαηζηνο 2.Δπαγγεικαηηθή Παιηλλνζηνχληεο, Ξάλζε Ηηαιία 2.Αλάδεημε Έληαμε Πξφζθπγεο Γεμηνηήησλ 3.Γνκέο ηήξημεο E - QUALITY 1.Αλάπηπμε Δππαζείο Αηηηθή, Βφινο, Απζηξία, 1.Γνκέο πζηήκαηνο Πνηφηεηαο Κνηλσληθέο Πάηξα, πθεέο Γεξκαλία Απαζρφιεζεο 2.ηήξημε Οκάδεο 2.Γίθηπα Απαζρφιεζεο Μεηαλαζηψλ IDEA 1.ηήξημε Άλεξγνη, ΑκεΑ, Πεξηθέξεηα Γεξκαλία, Πξφζβαζε ζηελ Απαζρφιεζεο Ρνκά, Μεηαλάζηεο Πεινπνλλήζνπ Ηζπαλία, ΑΔ 2.Γηθηχσζε Φνξέσλ Ηξιαλδία Ίζεο Δπθαηξίεο Δλζσκάησζε ηεο Γπλαίθεο Πεξηθέξεηεο Ηζπαλία, Αλάδεημε αθαλνχο Απαζρφιεζεο Αξρήο Ηζφηεηαο ζηελ Βνξείνπ θαη Γαιιία εξγαζίαο Γπλαηθψλ ζην Αγνξά Δξγαζίαο Ννηίνπ Αηγαίνπ Αηγαίν Αλάδξαζε - 1.ηήξημε θαη Αξσγή Αηηνχληεο Άζπιν Αηηηθή, Γεξκαλία, 1.Δπαγγεικαηηθή Ηζηφο 2.Βειηίσζε Πνηφηεηαο Θεζ/λίθε, νπεδία, Απνθαηάζηαζε Εσήο Κξήηε, Γαιιία, 2.Καηάξηηζε Μαθεδνλία, Βέιγην, Ν.Αηγαίν, Ηηαιία, η.διιάδα, Λνπμεκβνχξγν, Πεινπφλλεζν Οιιαλδία 76

77 Αλαθεθαιαηψλνληαο, κπνξνχκε λα πνχκε φηη θαηά ηνλ Α θχθιν ηεο EQUAL, ηα βαζηθά αλακελφκελα παξαδνηέα ήηαλ ε δηακφξθσζε αξρψλ θαη πξνηχπσλ πνπ ζα ζπληειέζνπλ ζηε δεκηνπξγία δνκψλ ζηήξημεο θαη θαηάξηηζεο γηα ηνπο κεηαλάζηεο. θνπφο είλαη ε βειηίσζε ησλ ππαξρφλησλ ππνζηεξηθηηθψλ δνκψλ θαη ε δεκηνπξγία λέσλ, πνπ ζα ζηειερσζνχλ κε έκπεηξν θαη θαιά θαηαξηηζκέλν πξνζσπηθφ, ηθαλφ λα πξνζαλαηνιίζεη θάζε κέινο ηεο νκάδαο ζηφρνπ ζην επάγγεικα πνπ αληαπνθξίλεηαη ζηηο δεμηφηεηεο θαη ηα πξνζφληα ηνπ, θαη επηπιένλ αλήθεη ζε θιάδνπο πνπ γλσξίδνπλ ήδε ή ζα γλσξίζνπλ ζην κέιινλ, κεγάιε εμέιημε. Με απηφλ ηνλ ηξφπν, νη κεηαλάζηεο δε ζα δηνρεηεχνληαη ζε θνξεζκέλνπο επαγγεικαηηθνχο θιάδνπο, φπνπ ζα αληηκεησπίζνπλ ην θφβν ηεο αλεξγίαο. Δμάιινπ, βαζηθφο ζηφρνο είλαη ε δεκηνπξγία Οινθιεξσκέλσλ Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ, πξνθεηκέλνπ λα δηεπθνιπλζεί ε επηθνηλσλία θαη ε ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ δηαθξαηηθψλ εηαίξσλ, ησλ δηαθφξσλ δηθηχσλ θαη εκπιεθνκέλσλ θνξέσλ θαη λα κεγηζηνπνηεζνχλ ηα απνηειέζκαηα. Δπηπιένλ, αλακέλεηαη λα αλαπηπρζνχλ κεραληζκνί θαη εξγαιεία δηάρπζεο ηεο πιεξνθνξίαο, ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ε επξχηεξε εθαξκνγή ησλ πξνγξακκάησλ πνπ ιακβάλνπλ ρψξα εληφο ηεο EQUAL. Γηα ην ζθνπφ απηφ είλαη ρξήζηκε ε αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ θαη εκπεηξηψλ κέζσ ηεο δηάδνζεο θαιψλ πξαθηηθψλ, αιιά θαη ε δεκηνπξγία ηζηνρψξσλ γηα ηελ πξνβνιή ησλ έξγσλ ζε ειεθηξνληθφ πεξηβάιινλ. Απαξαίηεηεο είλαη, επίζεο, έξεπλεο θαη εθζέζεηο πνπ ζα αλαιχνπλ ηα παξαδνηέα θάζε έξγνπ θαη ζα αμηνινγνχλ πνηα ζπκβάιινπλ απνηειεζκαηηθφηεξα ζηελ άξζε ησλ εκπνδίσλ πνπ αληηκεησπίδνπλ νη κεηαλάζηεο ζηελ πξνζπάζεηά ηνπο λα εληαρζνχλ ζηελ ειιεληθή αγνξά εξγαζίαο. Απφ ηελ άιιε, νη Γνκέο Αληηξαηζηζηηθήο Παξέκβαζεο, ζα βνεζήζνπλ ζηελ ςπρνινγηθή ζηήξημε ησλ κεηαλαζηψλ θαη ζηελ επαηζζεηνπνίεζε ηεο θνηλήο γλψκεο θαη ησλ εκπιεθνκέλσλ θνξέσλ. Παξφκνην ξφιν ζα δηαδξακαηίζνπλ θαη νη δηαπνιηηηζκηθνί κεζνιαβεηέο, νη νπνίνη ζα εκςπρψλνπλ, ζα ζπκβνπιεχνπλ θαη ζα ζηεξίδνπλ ηνπο κεηαλάζηεο ζηελ αλαδήηεζε επαγγεικαηηθήο απνθαηάζηαζεο. Σέινο, κεηαμχ ησλ παξαδνηέσλ ζπκπεξηιακβάλεηαη θαη ε πξνψζεζε ησλ κεηαλαζηψλ ζε Κέληξα Πξνψζεζεο ηεο Απαζρφιεζεο ηνπ ΟΑΔΓ, ψζηε λα δηεπθνιπλζεί ε έληαμή ηνπο ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Σα πξναλαθεξζέληα παξαδνηέα κπνξνχλ λα ιεηηνπξγήζνπλ σο πηινηηθά πξνγξάκκαηα ζην πιαίζην ηεο EQUAL θαη θαηφπηλ λα αμηνινγεζνχλ βάζεη 77

78 κεηξήζηκσλ θαη πνζνηηθνπνηεκέλσλ ζηνηρείσλ. Αθνχ κεηξεζνχλ θαη αμηνινγεζνχλ ηα απνηειέζκαηα θάζε δξάζεο, κπνξνχλ πιένλ λα εθαξκνζηνχλ επξχηεξα ππφ ηελ αηγίδα απηή ηε θνξά ηεο πνιηηείαο θαη λα απνηειέζνπλ επίζεκεο πνιηηηθέο ηνπ θξάηνπο γηα ηελ έληαμε θαη θνηλσληθή ελζσκάησζε ησλ κεηαλαζηψλ ζηελ Διιάδα. 78

79 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ θνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο ήηαλ αθ ελφο, ε πεξηγξαθή ησλ βαζηθψλ πηπρψλ ηνπ κεηαλαζηεπηηθνχ θαηλνκέλνπ ζηελ Διιάδα θαηά ηελ ηειεπηαία δεθαεηία θαη ε ζπζρέηηζή ηνπ κε ην επξχηεξν πιαίζην ησλ ηειεπηαίσλ δηεζλψλ κεηαλαζηεπηηθψλ ξεπκάησλ θαη ησλ παγθφζκησλ νηθνλνκηθψλ εμειίμεσλ. Αθ έηεξνπ, ζθνπφο ήηαλ λα επηζεκαλζεί ε ζεκαζία πνπ δίλεηαη πιένλ ζε επξσπατθφ επίπεδν, ζηεο πνιηηηθέο γηα ηελ θνηλσληθή ελζσκάησζε έηζη ψζηε λα επηηεπρζεί πςεινχ επηπέδνπ θνηλσληθή ζπλνρή θαη θνηλσληθή πξνζηαζία θαη παξάιιεια, λα εληζρπζεί ε ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ θαξηψλ κειψλ πάλσ ζε ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζηελ θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ θαη ηνπ απνθιεηζκνχ απφ ηελ αγνξά εξγαζίαο. Σφζν ε λέα παγθφζκηα νηθνλνκηθή ζπγθπξία, ε νπνία πξνέθπςε απφ ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1970, κε θχξηα ραξαθηεξηζηηθά ηελ εξγαζηαθή αλαδηάξζξσζε, ηε δηφγθσζε ηνπ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ θαη ην κεηαζρεκαηηζκφ ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο, φζν θαη ηα λέα κεηαλαζηεπηηθά ξεχκαηα ζπληζηνχλ ην εξκελεπηηθφ πιαίζην γηα ηε κεηαλάζηεπζε ζηελ Διιάδα, πνπ απνηειεί παξάδεηγκα ηνπ λένπ κεηαλαζηεπηηθνχ κνληέινπ ζηηο ρψξεο ηεο Νφηηαο Δπξψπεο, Καηά ηε δεθαεηία ηνπ 1990 αλαθαίλνληαη λέα κεηαλαζηεπηηθά ξεχκαηα ζην ρψξν ηεο Δπξψπεο θαη θπξίσο, ζηηο ρψξεο ηεο Νφηηαο Δπξψπεο, πνπ παξνπζηάδνπλ θάπνηα θνηλά ραξαθηεξηζηηθά, ηα νπνία επηηξέπνπλ λα κηιάκε γηα ηελ χπαξμε κνληέινπ πνπ δηαθνξνπνηείηαη απφ ην πξνεγνχκελν κνληέιν κεηαλάζηεπζεο ησλ Βνξεηνδπηηθψλ Δπξσπατθψλ ρσξψλ θαηά ηηο πξνεγνχκελεο δεθαεηίεο. ε απηή ηελ πεξίπησζε ε κεηαλάζηεπζε ππήξμε νξγαλσκέλε θαη ειεγρφκελε απφ ηηο ρψξεο ππνδνρήο ησλ κεηαλαζηψλ κε ηελ ππνγξαθή δηκεξψλ ζπκθσληψλ κε ηηο ρψξεο απνζηνιήο, κε ζθνπφ ηε ζηξαηνιφγεζε εξγαηηθνχ δπλακηθνχ. Ζ δηακνλή ησλ κεηαλαζηψλ ήηαλ πξνζσξηλή, ελψ νη παξνρέο θαη ηα δηθαηψκαηά ηνπο ήηαλ πξνθαζνξηζκέλα θαη αζθαιψο πεξηνξηζκέλα απφ ηηο ζπκθσλίεο. Οη κεηαλάζηεο απνηέιεζαλ ην εξγαηηθφ δπλακηθφ θπξίσο, γηα ηηο κεγάιεο βηνκεραλίεο, θαιχπηνληαο ηηο αλάγθεο ησλ επξσπατθψλ ρσξψλ γηα θζελά εξγαηηά ρέξηα. Σν λέν κεηαλαζηεπηηθφ κνληέιν ησλ Νφηην-επξσπατθψλ ρσξψλ ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1990 παξνπζηάδεηαη αξθεηά δηαθνξνπνηεκέλν θαη δηακνξθψλεηαη κέζα ζε έλα λέν νηθνλνκηθφ πιαίζην θαη ζε έλα λέν πιαίζην κεηαλάζηεπζεο. Οη ρψξεο απηέο απφ παξαδνζηαθέο ρψξεο απνζηνιήο, κεηαηξάπεθαλ αηθληδηαζηηθά ζε ρψξεο ππνδνρήο κεηαλαζηψλ θαη ζε κεγάιν βαζκφ ήηαλ απξνεηνίκαζηεο σο πξνο ην ζρεδηαζκφ θαη 79

80 ηελ νξγάλσζε κεηαλαζηεπηηθψλ πνιηηηθψλ. Ζ κεηαλάζηεπζε έγηλε αλεμέιεγθηε, νη κεηαλάζηεο εηζέξρνληαλ απξφζθιεηνη, αλεπίζεκνη θαη γη απηφ ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο δηαβηνχζαλ ζε θαζεζηψο παξαλνκίαο. Ζ θχξηα απαζρφιεζή ηνπο ήηαλ ζε ππεξεζίεο θαη άηππεο δξαζηεξηφηεηεο, δειαδή ε άηππε νηθνλνκία θαη νη επέιηθηεο κνξθέο εξγαζίαο. Ζ κεηαλάζηεπζε ζηελ Διιάδα, αλακθίβνια, παξνπζίαζε θάπνηα εμέιημε ζε ζρέζε κε ηα πξψηα ρξφληα ηεο καδηθήο εηζξνήο κεηαλαζηψλ. Καηά ηα πξψηα ρξφληα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1990, ε κεηαλάζηεπζε ραξαθηεξηδφηαλ απφ ηε καδηθή θαη παξάλνκε είζνδν κεηαλαζηψλ θαη ηελ απνπζία νπνηαζδήπνηε ξχζκηζεο ηνπ θξάηνπο. ην δηάζηεκα απηφ, έθηαζαλ ζηε ρψξα λεαξνί θπξίσο, κεηαλάζηεο ρσξίο ηηο νηθνγέλεηέο ηνπο, κε πξνζσξηλή πξννπηηθή εγθαηάζηαζεο θαη ζηελ πιεηνλφηεηά ηνπο, αλεπίζεκνη, ρσξίο άδεηα παξακνλήο θαη εξγαζίαο. Τπήξμαλ ζχκαηα εθκεηάιιεπζεο ησλ Διιήλσλ εξγνδνηψλ, αθνχ εξγάδνληαλ άηππα, ρσξίο θξαηηθή κέξηκλα. Μηα δεθαεηία κεηά, ε κεηαλάζηεπζε έρεη απνθηήζεη ραξαθηήξα κεγαιχηεξεο κνληκφηεηαο, έρνπλ αλαπηπρζεί δίθηπα κεηαλαζηψλ, ηα νπνία πξνζθέξνπλ ζπκπαξάζηαζε θαη βνήζεηα ζηνπο λενεηζεξρφκελνπο κεηαλάζηεο, ελψ παξάιιεια απμάλνληαη νη νηθνγελεηαθέο ζπλελψζεηο. Απηή ε κεηαβνιή θαη ηα λέα ραξαθηεξηζηηθά ηεο κεηαλάζηεπζεο νθείινληαη ζε κεγάιν βαζκφ ζην λέν ζεζκηθφ πιαίζην, θαζψο κε ην λέν λφκν 3386/2005, δίλεηαη ε δπλαηφηεηα λνκηκνπνίεζεο θαη απφθηεζεο δηθαησκάησλ θαη παξνρψλ, ελψ ηδηαίηεξε βαξχηεηα δίλεηαη ζηελ θνηλσληθή ελζσκάησζε ησλ κεηαλαζηψλ. Ζ εμέιημε ηνπ κεηαλαζηεπηηθνχ θαηλνκέλνπ αληαλαθιάηαη θαη ζηε κεηαβνιή ηεο ζέζεο ησλ κεηαλαζηψλ ζηελ ειιεληθή θνηλσλία. Σα πξψηα ρξφληα άθημήο ηνπο ζηε ρψξα, νη κεηαλάζηεο βίσλαλ έληνλα ην θαηλφκελν ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ, ην νπνίν ηνπο ζηεξνχζε ην δηθαίσκα νπνησλδήπνηε δηεθδηθήζεσλ θαη ηνπο άθελε κεηέσξνπο ζηελ εθκεηάιιεπζε. Ο απνθιεηζκφο επεθηεηλφηαλ ζε φιεο ηηο πηπρέο ηεο θνηλσληθήο δσήο θαη είρε σο ζπλέπεηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ κεηαλαζηψλ κέζα απφ ηα ζηνηρεία ηεο αξλεηηθφηεηαο θαη ηεο θνηλσληθήο απνπζίαο. ε έλα ηέηνην πεξηβάιινλ θνηλσληθήο απνμέλσζεο, ν κεηαλάζηεο δελ ήηαλ θνξέαο βαζηθψλ αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ θαη βξηζθφηαλ ππνρείξην ζηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ εξγνδφηε. Ζ κεηάβαζε ζε πην κφληκεο κνξθέο κεηαλάζηεπζεο, φπσο ε νηθνγελεηαθή ζπλέλσζε, ε αλάπηπμε δηθηχσλ κεηαλάζηεπζεο θαη ε ζηαζεξφηεηα ζηελ απαζρφιεζε θαη ηηο δηαδηθαζίεο λνκηκνπνίεζεο, κεηέβαιε θαη ηε ζέζε ησλ κεηαλαζηψλ. Πιένλ, 80

81 απηφ πνπ ραξαθηεξίδεη ηνπο κεηαλάζηεο δελ είλαη ν θνηλσληθφο απνθιεηζκφο, αιιά ε πξνζπάζεηα θνηλσληθήο ελζσκάησζεο θαη έληαμεο ζηνπο θφιπνπο ηεο ειιεληθήο θνηλσλίαο. Οη ηθαλνπνηεηηθέο ζπλζήθεο ζηέγαζεο, ε δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζε ππεξεζίεο θαη παξνρέο, ε πξφζβαζε ησλ παηδηψλ ζηα ειιεληθά ζρνιεία, απνηεινχλ ζηνηρεία ηεο θνηλσληθήο ελζσκάησζεο ησλ κεηαλαζηψλ. Πξνθεηκέλνπ, φκσο, νη κεηαλάζηεο λα εληαρζνχλ πιήξσο ζηελ ειιεληθή θνηλσλία θαη λα απνθηήζνπλ δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο φκνηα κε ηνπ εκεδαπνχ πιεζπζκνχ, πξέπεη λα γίλνπλ κεγαιχηεξα βήκαηα ηα νπνία ζα αθνξνχλ θπξίσο, ζηελ επαγγεικαηηθή θαη νηθνλνκηθή αλέιημε ησλ κεηαλαζηψλ. Πξνο ην ζθνπφ ζπληειεί κε θάζε κέζν ε πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, ε νπνία ζην πιαίζην ηεο Δπξσπατθήο ηξαηεγηθήο γηα ηελ Απαζρφιεζε ζηνρεχεη ζηε δεκηνπξγία επλντθψλ πξνυπνζέζεσλ γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ δπζκελψλ ζπλζεθψλ θαη ηνπ απνθιεηζκνχ απφ ηελ αγνξά εξγαζίαο. Ο ξφινο ηεο Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο EQUAL ζην ζεκείν απηφ είλαη θαίξηνο, θαζψο ζπλίζηαηαη ζηελ εθαξκνγή κέηξσλ πνπ επηρεηξνχλ λα πεξηνξίζνπλ ηηο δηαθξίζεηο θαη λα δηαζθαιίζνπλ ηελ ηζφηηκε πξφζβαζε ησλ πνιηηψλ ζε αγαζά, ππεξεζίεο θαη θπξίσο, ζηελ απαζρφιεζε. Παξάιιεια, επηδηψθεη ηελ θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή ελζσκάησζε θαη ηελ εξγαζηαθή έληαμε εππαζψλ θνηλσληθψλ νκάδσλ, αληηκεησπίδνληαο ηελ απνζπαζκαηηθφηεηα θαη ηελ έιιεηςε ζπληνληζκνχ ησλ εθαξκνδφκελσλ πνιηηηθψλ. Απφ ηηο πιένλ βαζηθέο νκάδεο ζηφρνπο, ηηο νπνίεο επηζπκεί λα βνεζήζεη ε EQUAL ζηελ πξνζπάζεηα έληαμήο ηνπο, είλαη νη κεηαλάζηεο. Αμίδεη λα δηεπθξηληζηεί φηη ν θνηλσληθφο απνθιεηζκφο πνπ βηψλνπλ νη κεηαλάζηεο δελ αθνξά κφλν ζηελ αλεπάξθεηα εηζνδήκαηνο, ηελ έιιεηςε εξγαζίαο, ηε ζηέγαζε, ηελ εθπαίδεπζε, ηελ πγεία. πλδέεηαη κε ηελ έιιεηςε ζεκειησδψλ αηνκηθψλ θαη θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ, ηελ έιιεηςε ζπκκεηνρήο ζηελ παξαγσγή θαη ηελ απφιαπζε θνηλσληθψλ θαη δεκφζησλ αγαζψλ, ηελ έιιεηςε ζπκκεηνρήο ζηα θνηλά θαη ζηελ άζθεζε εμνπζίαο. Γηα ηνπο ιφγνπο απηνχο, θξίλεηαη απαξαίηεηε ε απνηειεζκαηηθή παξέκβαζε ζε έλα θνηλσληθά θαη εξγαζηαθά δνκεκέλν πεξηβάιινλ, κέζα ζην νπνίν ζα εληαρζνχλ νη κεηαλάζηεο. Ο Α θχθινο ηεο EQUAL ζηφρεπε ζην λα βνεζήζεη ηνπο κεηαλάζηεο λα εληαρζνχλ ζε ελεξγεηηθέο πνιηηηθέο απαζρφιεζεο (πξνθαηάξηηζε, θαηάξηηζε, απφθηεζε εξγαζηαθήο εκπεηξίαο) κε απψηεξν ζηφρν ηελ θάιπςε λέσλ ζέζεσλ εξγαζίαο ή ηε δεκηνπξγία επηρεηξήζεσλ σο λένη ειεχζεξνη επαγγεικαηίεο. Πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή ελήξγεζαλ νη Αλαπηπμηαθέο πκπξάμεηο ησλ ηξηψλ ππφ κειέηε πεξηπηψζεσλ. πγθεθξηκέλα, θαη κε ηα ηξία έξγα έγηλε ζεκαληηθή πξνζπάζεηα 81

82 επηκφξθσζεο θαη θαηάξηηζεο ησλ κεηαλαζηψλ. Γεκηνπξγήζεθαλ Κέληξα Δπηκφξθσζεο ζηα νπνία νη κεηαλάζηεο είραλ ηε δπλαηφηεηα λα γλσξίζνπλ ηελ ειιεληθή γιψζζα θαη λα εμνηθεησζνχλ κε ηνλ ειιεληθφ πνιηηηζκφ γεληθφηεξα. Δμάιινπ, ζηα πιαίζηα ηεο επηκφξθσζεο νη κεηαλάζηεο πξνζαλαηνιίζηεθαλ ζηελ ειιεληθή αγνξά εξγαζίαο θαη ζηξάθεθαλ πξνο επαγγέικαηα πνπ ρξεηάδνληαη εξγαηηθφ δπλακηθφ. εκαληηθή ήηαλ θαη ε πξνζπάζεηα αλαγλψξηζεο ησλ δεμηνηήησλ ησλ κεηαλαζηψλ θαη πηζηνπνίεζεο ησλ πξνζφλησλ ηνπο, έηζη ψζηε ε θαηάξηηζή ηνπο λα έρεη αληίθξηζκα ζηελ ειιεληθή αγνξά εξγαζίαο. Δπηπιένλ, νη Α έδσζαλ ηδηαίηεξε βαξχηεηα ζηελ ςπρνινγηθή ελίζρπζε θαη ελζάξξπλζε ησλ κεηαλαζηψλ. Δίλαη γεγνλφο φηη νη άλζξσπνη απηνί αληηκεησπίδνπλ πνιιέο δπζθνιίεο, φληαο καθξηά απφ ηελ παηξίδα ηνπο θαη ζπρλά θαη απφ ηελ νηθνγέλεηά ηνπο. Άιισζηε, πνιιέο θνξέο πεξηζσξηνπνηνχληαη θαη βηψλνπλ έληνλα θαηλφκελα θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ. Μέζα ζε απηφ ην θιίκα είλαη ππνρξεσκέλνη λα ζπλερίζνπλ λα δνπλ, λα βξνπλ εξγαζία θαη λα εληαρζνχλ ζε κία μέλε θνηλσλία. Ρφινο ηεο EQUAL είλαη λα κπνξέζεη λα βνεζήζεη ςπρνινγηθά ηα άηνκα απηά, λα ηα ζηεξίμεη θαη λα ηα ελζαξξχλεη πξνθεηκέλνπ λα αληεπεμέιζνπλ ζηηο δπζθνιίεο ηεο κεηαλάζηεπζεο. Γηα ην ζθνπφ απηφ έρνπλ νξηζηεί απφ ηηο Αλαπηπμηαθέο πκπξάμεηο δηαπνιηηηζκηθνί κεζνιαβεηέο, νη νπνίνη έρνπλ σο ζηφρν λα ζηεξίμνπλ ηνπο κεηαλάζηεο ζηελ πξνζπάζεηά ηνπο γηα θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή έληαμε. Παξάιιεια, ζα ζπκβάινπλ ζηελ ελεκέξσζε ηεο θνηλήο γλψκεο θαη ζηελ επαηζζεηνπνίεζε ησλ πνιηηψλ απέλαληη ζηνπο κεηαλάζηεο. Θα ιεηηνπξγνχλ σο γέθπξα επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ κεηαλαζηψλ θαη ησλ εξγνδνηψλ, ψζηε λα εμαζθαιίζνπλ ηελ επαγγεικαηηθή απνθαηάζηαζε ησλ πξψησλ. Κνηλφ ζηνηρείν ησλ ηξηψλ έξγσλ είλαη θαη ε έκθαζε ζηε ιεηηνπξγία Γνκψλ Αληηξαηζηζηηθήο Παξέκβαζεο. Δθφζνλ πξσηαξρηθφο ηνπο ζηφρνο είλαη ε εμάιεηςε θαηλνκέλσλ ξαηζηζκνχ θαη μελνθνβίαο απφ ηελ αγνξά εξγαζίαο, είλαη ζεκαληηθή ε ιεηηνπξγία ησλ δνκψλ απηψλ πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπηζηνχλ ηέηνηνπ είδνπο θαηλφκελα ζηα Μέζα Μαδηθήο Δπηθνηλσλίαο, ζηνπο εξγαζηαθνχο ρψξνπο θαη ζε θάζε θνηλσληθή δξαζηεξηφηεηα. ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνπλ ζπγθαηαιέγνληαη κέηξα ππνζηήξημεο ησλ σθεινπκέλσλ, ππεξεζίεο δεκνζηφηεηαο θαη επαηζζεηνπνίεζεο ηνπ θνηλνχ, εμεηδηθεπκέλνο επαγγεικαηηθφο πξνζαλαηνιηζκφο, θηλεηνπνίεζε ησλ θνηλσληθψλ θνξέσλ, αθφκε θαη επίιπζε λνκηθψλ πξνβιεκάησλ πνπ ζπλδένληαη κε ηε κεηαλάζηεπζε θαη ηελ έληαμε ζηελ ειιεληθή θνηλσλία. 82

83 ζνλ αθνξά ζηηο πεξηνρέο εθαξκνγήο ησλ πξνγξακκάησλ, θαηά βάζε έρνπλ επηιεγεί πεξηνρέο φπνπ παξαηεξείηαη πςειή ζπγθέληξσζε κεηαλαζηεπηηθνχ πιεζπζκνχ. Αζθαιψο, ε πεξηθέξεηα Αηηηθήο θαηαιακβάλεη θπξίαξρε ζέζε, θαζψο κεγάιν πνζνζηφ κεηαλαζηψλ είλαη ζπγθεληξσκέλν ζηελ πεξηνρή ιφγσ ηεο επθνιίαο ζηελ εμεχξεζε εξγαζίαο. Έρνπλ, επίζεο, επηιεγεί νη πεξηνρέο ηεο Θεζζαινλίθεο θαη ηεο Ξάλζεο, φπνπ θαη εθεί ιφγσ εγγχηεηαο ησλ πεξηνρψλ απηψλ κε ηα ζχλνξα, παξαηεξνχληαη πςειά πνζνζηά κεηαλαζηψλ. Αλαθεθαιαηψλνληαο, ζα ιέγακε φηη πξσηαξρηθφο ζηφρνο ησλ ππφ εμέηαζε έξγσλ είλαη ε επαγγεικαηηθή απνθαηάζηαζε ησλ κεηαλαζηψλ θαη ε κέζσ απηήο θνηλσληθή ηνπο έληαμε. Γηα ην ιφγν απηφ δίλεηαη ηδηαίηεξε βαξχηεηα ζηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ ξαηζηζκνχ θαη ηεο μελνθνβίαο ζην ρψξν εξγαζίαο, κέζσ ηεο πξνζπάζεηαο ελεκέξσζεο θα επαηζζεηνπνίεζεο ησλ εξγνδνηψλ, αιιά θαη ηεο θνηλήο γλψκεο γεληθφηεξα. Ζ κεηαλάζηεπζε, άιισζηε, φπσο θαη ε παγθνζκηνπνηεκέλε θνηλσλία, είλαη πιένλ πξαγκαηηθφηεηα. Οη πιήξσο νκνηνγελείο θνηλσλίεο ηνπ παξειζφληνο ζηγά-ζηγά παχνπλ λα πθίζηαληαη. Ζ γήξαλζε, εμάιινπ, ηνπ πιεζπζκνχ θαζηζηά αλαγθαία ηελ παξνπζία κεηαλαζηψλ ζηηο ζχγρξνλεο δπηηθέο θνηλσλίεο. Αιιά θαη ν ζεβαζκφο ησλ ζεκειησδψλ αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ, φπσο θαη ε πίζηε ζηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο, επηβάιινπλ λα θξνληίζεη θάζε θνηλσλία λα ππνδερζεί ηνπο κεηαλάζηεο θαη λα ηνπο εληάμεη πιήξσο ζηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ηεο δσή. ηξαηεγηθφο ζηφρνο ηεο EQUAL είλαη λα ιεηηνπξγήζεη σο δνθηκαζηηθφ έδαθνο γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηε δηάδνζε λέσλ ηξφπσλ γηα ηελ εθαξκνγή πηινηηθψλ πνιηηηθψλ ζηνλ ηνκέα ηεο απαζρφιεζεο, πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπηζζεί θάζε κνξθήο δηαθξίζεσλ θαη αληζνηήησλ πνπ βηψλνπλ νη κεηαλάζηεο, νη νπνίνη επηδεηνχλ πξφζβαζε ζηελ αγνξά εξγαζίαο ή βξίζθνληαη ήδε ζε απηή. Ο πξνζαλαηνιηζκφο ηεο Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο EQUAL λα ζηεξίμεη κηα νξηδφληηα πξνζέγγηζε ζηηο πνιηηηθέο θαη ηηο ππεξεζίεο, πξνο ηηο νπνίεο ζα έρνπλ πξφζβαζε νη κεηαλάζηεο, απνηειεί κηα εμέιημε πνπ ζα δψζεη ηε δπλαηφηεηα δηεξεχλεζεο λέσλ κεζφδσλ θαη ελεξγεηψλ γηα ηελ άξζε ησλ εκπνδίσλ πξφζβαζεο ζηελ απαζρφιεζε θαη θαιχηεξεο πξνζέγγηζεο ησλ αηφκσλ απηψλ, πνπ δηαξθψο απεηινχληαη απφ δηαθξίζεηο θαη αληζφηεηεο ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Δμ νξηζκνχ, ε EQUAL δελ αλακέλεηαη λα νδεγήζεη ζε επξείαο θιίκαθαο εθαξκνγέο, παξέρεη φκσο ηε δπλαηφηεηα ελφο πεδίνπ δνθηκήο λέσλ πνιηηηθψλ θαη σο εθ ηνχηνπ αλακέλεηαη λα πξνζθέξεη θαζαξή πξνζηηζέκελε αμία ζηα κειινληηθά ζρέδηα θαη παξεκβάζεηο. ηε ζπλέρεηα, ε πνιηηεία πξέπεη λα 83

84 εθκεηαιιεπηεί ηα απνηειέζκαηα απφ ηηο δξάζεηο ηε EQUAL θαη λα ζεζπίζεη πνιηηηθέο ελζσκάησζεο ησλ κεηαλαζηψλ. ηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί ζπλνςίδνληαη ηα βαζηθά ζεκεία ηεο παξνχζαο κειέηεο. Πξνβιήκαηα πκβνιή EQUAL Πνιηηηθέο Λύζεηο Μεηαλάζηεπζεο Πξννπηηθέο 1. Παξανηθνλνκία Ννκηκνπνίεζε 1.Καηάξηηζε Οη πηινηηθέο ΠΓ 358 & 2.Πηζηνπνίεζε εθαξκνγέο ζηα 359/ Δπαγγεικαηηθή πιαίζηα ηεο έληαμε EQUAL, 2. Γπζθήκηζε Υψξαο Καιχηεξε Τπνδνρήο Αζηπλφκεπζε Ν.2910/ Κνηλσληθφο Κνηλσληθή Απνθιεηζκφο Δλζσκάησζε 4.Κνηλσληθέο Δληάζεηο Ν.3386/ Καηαπάηεζε Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ Δθαξκνγή Πηινηηθψλ Πξνγξακκάησλ ηήξημεο Δλζσκάησζεο 1. ΓΑΠ 2.Δλεξγφο κπνξνχλ λα & απνηειέζνπλ επίζεκεο πνιηηηθέο ηνπ θξάηνπο κε ζθνπφ ηε δεκηνπξγία κίαο πκκεηνρή Ο πνιππνιηηηζκηθήο 3.Δπαηζζεηνπνίεζε θνηλσλίαο 84

85 Παράρτημα 85

86 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Α) Υώξεο Πξνέιεπζεο Μεηαλαζηεπηηθνύ Πιεζπζκνύ 86