Με χαρά παρευρίσκομαι σήμερα στη σημαντική εκδήλωση του Ευρωβουλευτή και φίλου, κ. Μανώλη Αγγελάκα, και τον ευχαριστώ θερμά για την πρόσκληση.

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Με χαρά παρευρίσκομαι σήμερα στη σημαντική εκδήλωση του Ευρωβουλευτή και φίλου, κ. Μανώλη Αγγελάκα, και τον ευχαριστώ θερμά για την πρόσκληση."

Χλόη Ζάχος
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΣΧΕ ΙΟ Ομιλίας του Γενικού Γραμματέα Επενδύσεων και Ανάπτυξης, κ. Σπύρου Ευσταθόπουλου, στην ημερίδα «Καινοτομία, Έρευνα και Ανάπτυξη στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Περιφερειακής Πολιτικής» με θέμα «Περιφερειακή Πολιτική στην Έρευνα και την Καινοτομία: Κατανομή δαπανών ή διάχυση αποτελεσμάτων;» Ζάππειο, 26 Φεβρουαρίου 2009 Κυρία Επίτροπε, Κύριε Υπουργέ, Κύριοι Βουλευτές και Κύριοι Ευρωβουλευτές, Κοινοβουλίου, Κύριοι Συνάδελφοι, Κύριοι Πρόεδροι, Κυρίες και Κύριοι, Με χαρά παρευρίσκομαι σήμερα στη σημαντική εκδήλωση του Ευρωβουλευτή και φίλου, κ. Μανώλη Αγγελάκα, και τον ευχαριστώ θερμά για την πρόσκληση. Αποτελεί, άλλωστε, μία από τις πρώτες εκδηλώσεις του «Ευρωπαϊκού Έτους για την Καινοτομία και τη ημιουργικότητα» που είναι το Η καινοτομία και η έρευνα είναι θέματα πολυδιάστατα, ανεξάντλητα, πάντα επίκαιρα και, όπως διαπιστώνουμε και σήμερα, προκαλούν ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις και ανταλλαγή απόψεων. Πόσο μάλλον, όταν συνδέονται με την ανάπτυξη -και δη την ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη- που έχει αναχθεί σε κρίσιμο στοίχημα για τη σύγχρονη κοινωνία στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη, φυσικά, Ευρωπαϊκή Ένωση. εν είναι τυχαίο ότι οι έννοιες αυτές βρίσκονται στο επίκεντρο της Στρατηγικής της Λισσαβώνας κι αποτελούν πρωταρχικό και απολύτως συγκεκριμένο στόχο για όλες τις χώρες μέλη. Στη χώρα μας, συνηθίζουμε να συνδέουμε την αποτελεσματικότητα των προσπαθειών μας για καινοτομία και έρευνα με το ύψος των χρηματοοικονομικών πόρων που διαθέτουμε γι αυτές. 1

2 Συνηθίζουμε επίσης να συνδέουμε την άσκηση περιφερειακής πολιτικής με την αναλογική κατανομή των διαθέσιμων αυτών χρηματοοικονομικών πόρων. Γενικότερα, συνηθίζουμε να εστιάζουμε στο ποσοτικό στοιχείο αν όχι να το κοιτάμε αποκλειστικά. εν είναι παράλογο. Ίσα ίσα, η ποσοτικοποίηση βοηθά πάρα πολύ στην ευθεία σύνδεση στόχων και αποτελεσμάτων, στην αντικειμενική θεώρηση των πραγμάτων και στη δημιουργία κοινής βάσης αξιολόγησης για όλους. Στην αρχή τουλάχιστον κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο, αποτελεί νομίζω και την ενδεδειγμένη επιλογή. Όταν ξεκινάει κανείς, πρέπει να δώσει -θεωρητικά- σε όλους τις ίδιες ευκαιρίες, τα ίδια μέσα για να επιτύχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τους ίδιους και για το σύνολο. Κι αυτή είναι η έννοια της αναλογικής κατανομής πόρων. Αυτή είναι η έννοια των ποσοτικών στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της διάκρισης μεταξύ μεταβατικών και μη μεταβατικών Περιφερειών στήριξης. Στην πορεία όμως, η πρακτική αυτή γίνεται ολοένα και λιγότερο αποτελεσματική. Θα επικαλεστώ σ αυτό το σημείο -χαριτολογώντας- την ευτυχή συγκυρία που με φέρνει τα πέντε τελευταία χρόνια να υπηρετώ αποκλειστικά την ανάπτυξη: από το Υπουργείο Ανάπτυξης, στο Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης και τώρα στη Γενική Γραμματεία Επενδύσεων και Ανάπτυξης. Σε όλο αυτό το διάστημα έχω δώσει πολύ μεγάλη προσοχή στους αριθμούς, τους έχω επικαλεστεί, τους έχω χρησιμοποιήσει ως οδηγό. Ωστόσο, καταλήγω σιγά σιγά στο συμπέρασμα, που έθεσε με εξαιρετικό τρόπο ο Αϊνστάιν, «εν μετράνε όλα όσα μπορούν να μετρηθούν και δεν μπορούν να μετρηθούν όλα όσα μετράνε». Με βάση αυτό, επιτρέψτε μου να επαναπροσδιορίσω τον προβληματισμό γύρω από τη σχέση έρευνας/καινοτομίας και ισόρροπης περιφερειακής ανάπτυξης. Η περιφερειακή σύγκλιση και ανάπτυξη θα προέλθει από την ανάληψη ερευνητικής δράσης σε κάθε γεωγραφική περιοχή ή από τη διάχυση των αποτελεσμάτων της έρευνας ανεξάρτητα από το πού γίνεται- σε κάθε περιοχή; Θα προσεγγίσω το θέμα επιστημονικά και τεχνοκρατικά. Τα θεωρητικά και εμπειρικά στοιχεία στο χώρο της οικονομικής επιστήμης, όπως για παράδειγμα, η καμπύλη μάθησης και στο χώρο της διοίκησης η κατά Taylor εξειδίκευση της εργασίας, συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι δεν είναι αποτελεσματικό να κάνουμε όλοι τα πάντα από λίγο. Καθένας από μας, είτε άτομο, είτε επιχείρηση, είτε γεωγραφική περιοχή, έχουμε συγκεκριμένες δεξιότητες, γνώσεις και πόρους που ενδείκνυνται για 2

3 συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Με άλλα λόγια, σε ορισμένα πράγματα είμαστε πιο αποτελεσματικοί από ό,τι σε κάποια άλλα. Το ίδιο ισχύει για την έρευνα και την καινοτομία. εν θέλω να επεκταθώ, αλλά η σύγχρονη βιβλιογραφία βρίθει από έρευνες που προσπαθούν να εντοπίσουν τα χαρακτηριστικά των καινοτομικών οργανισμών. Όλοι πάντως δέχονται ότι η καινοτομία δεν είναι τυχαία και δεν μπορεί να ευδοκιμήσει κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Επομένως, η μεγαλύτερη πρόκληση που έχουμε αυτή τη στιγμή είναι να εντοπίσουμε ποιος είναι ο καταλληλότερος για κάθε περίπτωση και με ποιο τρόπο μπορεί να συμβάλει σε κάθε στόχο. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η ορθή στόχευση σε τομεακό και περιφερειακό επίπεδο. Θα αναφέρω ένα παράδειγμα που θεωρώ ιδιαίτερα διαφωτιστικό: Ο στόχος της Ελλάδας για Έρευνα και Τεχνολογία, όπως αναφέρεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων για τη Στρατηγική της Λισσαβώνας, είναι 1,5% του ΑΕΠ. Σύμφωνα με το νέο Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων θα τον επιτύχουμε το 2015, ενώ η αρχική πρόβλεψη ανέφερε το Η στείρα και γρήγορη θεώρηση των αριθμών τι λέει; Ότι η πολιτεία δεν επενδύει αρκετά στο συγκεκριμένο τομέα. Η πραγματικότητα, όμως, είναι πως η συμμετοχή του δημόσιου τομέα είναι σημαντικότατη και πάντως πολύ υψηλότερη από εκείνη του ιδιωτικού. Στο Γ ΚΠΣ η δημόσια δαπάνη για έρευνα και καινοτομία έφτασε τα 550 εκ. ευρώ. 400 εκ. απ το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα- Επιχειρηματικότητα, 150 απ την Κοινωνία της Πληροφορίας και τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα. Για την επόμενη Προγραμματική Περίοδο προβλέπονται τριπλάσια σχεδόν κονδύλια, δηλαδή μεταξύ 1,3-1,4 δισ. ευρώ. 732 εκ απ το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα 400 εκ απ το Υπουργείο Παιδείας (ΠΕΝΕ, κτλ) εκ απ τα προγράμματα του Υπ. Απασχόλησης, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ψηφιακή Σύγκλιση 3

4 και τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα. Αν το κράτος επενδύει στην έρευνα, γιατί δεν φτάνουμε το στόχο μας; Γιατί υστερούμε πάρα πολύ στον ιδιωτικό τομέα. Και δεν αποδίδω ευθύνες στις ελληνικές επιχειρήσεις. Απλώς, η διάρθρωση της ελληνικής οικονομίας, που στηρίζεται σε μικρές επιχειρήσεις, δεν επιτρέπει την «πολυτέλεια» της έρευνας. Όσο για τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα, αυτά εξακολουθούν να είναι αποκλειστικά κρατικά. Τουλάχιστον εκείνα που πραγματικά έχουν ερευνητική δραστηριότητα. Θυμίζω πως η παρούσα Κυβέρνηση ίδρυσε πέντε ερευνητικά κέντρα στις Περιφέρειες Πελοποννήσου, Ηπείρου, Θεσσαλίας, Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης και υτικής Μακεδονίας και χρηματοδότησε πέντε Πόλους Καινοτομίας στις Περιφέρειες Πελοποννήσου, Κεντρικής Μακεδονίας, υτικής Μακεδονίας, υτικής Ελλάδας και Κρήτης. Στην εποχή της οικονομίας της γνώσης, η περιφερειακή ανάπτυξη χρειάζεται υποστήριξη από φορείς γνώσης. Εξάλλου, η καινοτομία δεν μπορεί να ανθίσει εκεί που δεν υπάρχουν εστίες γνώσης, οι οποίες θα τη μεταφέρουν, θα την απορροφήσουν και θα την εφαρμόσουν στην Περιφέρεια. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει αυτό πως χρειάζεται να υπάρχει ένα ερευνητικό κέντρο ή ένας πόλος καινοτομίας σε κάθε πόλη, σε κάθε χωριό της Ελλάδας. Το μόνο που θα καταφέρνουμε ακολουθώντας αυτό το σκεπτικό είναι να κατακερματίζουμε τους διαθέσιμους πόρους και να διασπούμε τις δυνάμεις μας. Επομένως, τι λείπει; Οι μηχανισμοί μετακύλισης των αποτελεσμάτων της έρευνας στην Περιφέρεια και στην Αγορά. Η ανάπτυξη και διάθεση προϊόντων σήμερα είναι πιο πολύπλοκη υπόθεση από ό,τι στο παρελθόν λόγω της μεγάλης διαφοροποίησης που απαιτεί η τοποθέτησή τους στην αγορά και το ανάλογο μείγμα μάρκετινγκ (συσκευασία, προβολή, δίκτυο διανομής, κτλ). εν πρέπει να ξεχνάμε ότι η καινοτομία δεν εξαντλείται στην παραγωγή ή στην τεχνολογία αλλά αφορά την τυποποίηση στην οποία υστερούμε σημαντικά-, την οργάνωση των διαδικασιών και οποιαδήποτε πτυχή της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Αυτό σημαίνει πως το εύρος των ερευνητικών ενδιαφερόντων και προσπαθειών γίνεται συνεχώς μεγαλύτερο και πιο διαφοροποιημένο. 4

5 Χρειάζεται, επίσης, σύνδεση της έρευνας με την Αγορά και τις Επιχειρήσεις. Η έρευνα και η καινοτομία δεν είναι αυτοσκοπός. Κάποιοι ακαδημαϊκοί θεωρούν πως η δημοσίευση των ερευνητικών τους αποτελεσμάτων σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά είναι τελικός στόχος και μένουν σ αυτή χωρίς να εξετάζουν τη δυνατότητα εφαρμογής τους στην πράξη. Αντιλαμβάνομαι πως υπάρχει ένα θεωρητικό και ιστορικό, ίσως, ενδιαφέρον αλλά επιτρέψτε μου τη δεδομένη στιγμή να το χαρακτηρίσω «πολυτέλεια» καθώς δεν έχει προστιθέμενη αξία για το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Επομένως, το να κάνουμε έρευνα για την έρευνα ή να καινοτομούμε για να καινοτομήσουμε δεν αποτελεί προτεραιότητα για την Ελλάδα αυτή τη στιγμή. Προτεραιότητα είναι ο προσανατολισμός της έρευνας και στις ανάγκες της αγοράς. Προτεραιότητα είναι η διάχυση της καινοτομίας από τα ερευνητικά κέντρα στα προϊόντα και τις υπηρεσίες κάθε περιοχής. Να στηρίζουμε δράσεις υποστήριξης των Περιφερειών εκείνων που δεν έχουν τα χαρακτηριστικά ή τις δυνατότητες για την ανάπτυξη έρευνας και τεχνολογίας προκειμένου να μπορέσουν να είναι δέκτες της διάχυσης των προϊόντων καινοτομίας και τεχνολογίας. Κυρίες και Κύριοι, Σε καμία περίπτωση δεν υπονοώ ότι θα πρέπει οι ενισχύσεις του ημοσίου να δοθούν για όφελος των μεγάλων επιχειρήσεων μόνον ή συγκεκριμένων περιοχών μόνον. Εκείνο που λέω είναι ότι πρέπει να αρχίσει να μας ενδιαφέρει κυρίως πώς θα ωφεληθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι από τα αποτελέσματα της έρευνας ή της καινοτομίας και όχι ποιος θα κάνει την έρευνα ή θα ανακαλύψει την καινοτομία. Ή τουλάχιστον, αν δεν μπορούμε να αλλάξουμε απότομα την κυρίαρχη προσέγγιση, να αρχίσουμε να ενδιαφερόμαστε όχι μόνον για την παραγωγή της έρευνας και της καινοτομίας αλλά και για τη διάχυση των αποτελεσμάτων τους. Είναι λανθασμένη, ή τουλάχιστον εξαιρετικά περιορισμένη, η άποψη ότι από τις επιχορηγήσεις της Πολιτείας ή από την ιδιωτική πρωτοβουλία ωφελείται μόνον αυτός που κάνει και την παραγωγή. Γι αυτά, όμως, τα οποία φαντάζουν ή είναι τόσο απλά, χρειαζόμαστε δραστική διαφοροποίηση στη φιλοσοφία που συνδέει την έρευνα και την καινοτομία με την περιφερειακή ανάπτυξη. Αυτή είναι η πρόκληση. εν θέλω να πω περισσότερα. Ο προβληματισμός μου είναι νομίζω σαφής. Ελπίζω να είναι και εξίσου γόνιμος. Τις απαντήσεις θα τις δώσουμε όλοι μαζί. Σας ευχαριστώ 5

Σχετικά έγγραφα

η ενημέρωση για τις δράσεις που τυχόν υιοθετήθηκαν μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτές.

η ενημέρωση για τις δράσεις που τυχόν υιοθετήθηκαν μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτές. Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω στην έδρα της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Σας ευχαριστώ θερμά για τη συμμετοχή σας, η οποία πιστεύω ότι είναι ένα ακόμη βήμα στην προσπάθεια που κάνουμε όλοι, για την ανάδειξη