ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2014) 619 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ σχετικά με την εφαρμογή κατά το έτος 2013 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 για την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής EL EL

2 Η παρούσα έκθεση συντάσσεται σύμφωνα με το άρθρο 17 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 για την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής 1, αφορά το έτος και βασίζεται σε στατιστικά στοιχεία τα οποία συνοψίζονται στο παράρτημα. Οι στατιστικές αυτές απεικονίζουν τον αριθμό των αιτήσεων και όχι τον αριθμό των εγγράφων που ζητήθηκαν. Στην πράξη, οι αιτήσεις είναι δυνατό να αφορούν ένα μεμονωμένο έγγραφο ή πλήρεις φακέλους σχετικούς με μια συγκεκριμένη διαδικασία οι οποίοι περιέχουν χιλιάδες έγγραφα. Οι αιτήσεις για πρόσβαση σε έγγραφα τα οποία ήταν ήδη προσβάσιμα στο κοινό κατά τον χρόνο υποβολής του αιτήματος δεν συμπεριλαμβάνονται. Στο 84% των υποθέσεων, τα αιτηθέντα έγγραφα δημοσιοποιήθηκαν στο αρχικό στάδιο. Κατά το επιβεβαιωτικό στάδιο, χορηγήθηκε πλήρης ή μερική πρόσβαση στο 42% των υποθέσεων. 1. Μητρώα και δικτυακοί τόποι στο διαδίκτυο 1.1. Το 2013, προστέθηκαν νέα έγγραφα στο μητρώο εγγράφων της Επιτροπής (βλ. παράρτημα Πίνακα 1) Το 2013, το δημόσιο μητρώο της Επιτροπής κάλυπτε τα ακόλουθα έγγραφα: σειρές COM, SEC, C, JOIN, SWD, OJ και PV. Το 2013, η Επιτροπή δεν συνέταξε ούτε παρέλαβε κανένα ευαίσθητο έγγραφο το οποίο να εμπίπτει σε μία από τις προαναφερθείσες κατηγορίες εγγράφων Ο κατωτέρω πίνακας εμφανίζει τις στατιστικές για το 2013 σχετικά με την επισκεψιμότητα του δικτυακού τόπου «Πρόσβαση στα έγγραφα», που βρίσκεται στον εξυπηρετητή EUROPA 3. Μοναδικοί επισκέπτες Επισκέψεις Αριθμός σελίδων Σύνολο Μηνιαίος μέσος όρος Συνεργασία με τα λοιπά θεσμικά όργανα που υπόκεινται στον κανονισμό Τα τρία θεσμικά όργανα (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Συμβούλιο και Επιτροπή) πραγματοποίησαν τακτικές συνεδριάσεις σε διοικητικό επίπεδο με σκοπό την ανταλλαγή εμπειριών, την ανάπτυξη βέλτιστων πρακτικών και τη διασφάλιση της συνεπούς εφαρμογής του κανονισμού. 3. Ανάλυση των αιτήσεων πρόσβασης ΕΕ L 145 της , σ. 43. Τα στατιστικά στοιχεία που παρουσιάζονται στην έκθεση αυτή βασίζονται σε στοιχεία που κωδικοποιήθηκαν στην εφαρμογή GESTDEM στις 17 Ιουνίου

3 3.1. Το 2013, η ροή των αιτήσεων πρόσβασης κατά το αρχικό στάδιο αυξήθηκε αριθμητικά (6 525 αιτήσεις το 2013 σε σύγκριση με αιτήσεις το 2012). Ο αριθμός των απαντήσεων βάσει του κανονισμού 1049/2001 ανήλθε σε το 2013 σε σύγκριση με το Σε ό,τι αφορά το επιβεβαιωτικό στάδιο, ο αριθμός των αιτήσεων που παραλήφθηκαν αυξήθηκε ελαφρώς κατά 3% (236 νέες επιβεβαιωτικές αιτήσεις το 2013 έναντι 229 το 2012). Το 2013 περατώθηκαν 252 υποθέσεις έναντι 202 το Πρόκειται για σημαντική αύξηση της τάξης του 25%. (Βλέπε παράρτημα Πίνακα 5) Το 2013, όπως και το 2012, η Γενική Γραμματεία και η Γενική Διεύθυνση Υγείας και Καταναλωτών έλαβαν τον μεγαλύτερο αριθμό αρχικών αιτήσεων (13,9% 4 και 8,3% του συνόλου αντίστοιχα), ενώ ακολούθησαν η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού με 5,2% των αρχικών αιτήσεων και η Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος με 5,1%. Οι αιτήσεις για έγγραφα που προέρχονται από τη Γενική Διεύθυνση Φορολογίας και Τελωνειακής Ένωσης (η οποία κατείχε την πρώτη θέση το 2011) αυξήθηκαν, ενώ οι αιτήσεις για έγγραφα που προέρχονται από τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού μειώθηκαν Η πανεπιστημιακή κοινότητα αποδείχθηκε και πάλι η πλέον δραστήρια κατηγορία αιτούντων με ποσοστό 22,1% των αρχικών αιτήσεων (έναντι 22,7% το 2012). Ακολούθησαν η κοινωνία των πολιτών (ομάδες συμφερόντων, ΜΚΟ) με 16,6% (σε σύγκριση με 10,3% το 2012) και τα δικηγορικά γραφεία με 14,5% (σε σύγκριση με 13,6% το 2012) του συνολικού αριθμού των αιτήσεων. Για το 25,3% των αιτήσεων, το κοινωνικοεπαγγελματικό προφίλ των αιτούντων παραμένει απροσδιόριστο. Πρόκειται για μείωση σε σύγκριση με το 33,8% του (Βλέπε παράρτημα Πίνακα 8) Η γεωγραφική κατανομή των αρχικών αιτήσεων παρουσιάζει επίσης ομοιότητες με τα προηγούμενα έτη. Το μεγαλύτερο μερίδιο των αιτήσεων προήλθε από το Βέλγιο (24,2%). Εκτός από το Βέλγιο και τη Γερμανία (13%) κανένα από τα κράτη μέλη δεν υπερέβη το 10% των αιτήσεων. Οι δύο αυτές χώρες ακολουθούνται από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ιταλία. (Βλέπε παράρτημα Πίνακα 9). 4. Εφαρμογή εξαιρέσεων στο δικαίωμα πρόσβασης 4.1. Το 2013, η αναλογία των αιτήσεων που απορρίφθηκαν εξολοκλήρου στο αρχικό στάδιο μειώθηκε σε σύγκριση με εκείνη του προηγούμενου έτους (14,5% το 2013 έναντι 17% το 2012). Πλήρης δημοσιοποίηση παραχωρήθηκε στο 73,5% των υποθέσεων (έναντι 74,5% το 2012), ενώ το ποσοστό των εγγράφων στα οποία παραχωρήθηκε μερική πρόσβαση 4 Τα ποσοστά στο περιγραφικό μέρος της έκθεσης στρογγυλεύονται προς το πλησιέστερο δεκαδικό ψηφίο. 3

4 αυξήθηκε σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη και έφθασε στο 10,7% (έναντι 8,6% το 2012). (Βλέπε παράρτημα Πίνακα 3) Ο αριθμός των υποθέσεων στις οποίες, μετά την υποβολή επιβεβαιωτικής αίτησης, η Επιτροπή ανέτρεψε τη θέση που είχαν λάβει οι υπηρεσίες της, προβαίνοντας σε πλήρη δημοσιοποίηση εγγράφων στα οποία η πρόσβαση είχε προηγουμένως απορριφθεί, αυξήθηκε ελαφρά (20,1% έναντι 18,8% το 2012). Επιπλέον, υπήρξαν ελαφρώς λιγότερες υποθέσεις στις οποίες επιβεβαιώθηκε πλήρως προηγούμενη απόρριψη και περισσότερες υποθέσεις στις οποίες παραχωρήθηκε μεγαλύτερη πρόσβαση έπειτα από επιβεβαιωτική αίτηση. (Βλέπε παράρτημα Πίνακα 6) Η συχνότητα με την οποία προβλήθηκε η προστασία της διαδικασίας λήψης αποφάσεων της Επιτροπής (άρθρο 4 παράγραφος 3) ως λόγος απόρριψης κατά το αρχικό στάδιο, σε σχέση με όλες τις προβαλλόμενες εξαιρέσεις, αυξήθηκε ελαφρώς σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος (27,1% έναντι 25,2% το 2012). Αποτέλεσε τη συχνότερα προβαλλόμενη εξαίρεση, ακολουθούμενη από την εξαίρεση που αποβλέπει στην προστασία του σκοπού επιθεώρησης, έρευνας και οικονομικού ελέγχου (τρίτη περίπτωση του άρθρου 4 παράγραφος 2), η οποία αντιπροσωπεύει το 23,6% των προβαλλόμενων εξαιρέσεων (έναντι 25,3% το 2012). (Βλέπε παράρτημα Πίνακα 4) Το ποσοστό των αποφάσεων που επικαλέστηκαν την προστασία των εμπορικών συμφερόντων παρέμεινε σχετικά σταθερό (16,2% έναντι 16,9% το 2012). Από την άλλη πλευρά, αυξήθηκε η συχνότητα χρήσης της εξαίρεσης που βασίζεται στην προστασία των διεθνών σχέσεων (6,2% έναντι 3,6% το 2012). (Βλέπε παράρτημα Πίνακα 4) Ο λόγος που προβάλλεται με τη μεγαλύτερη συχνότητα για την επιβεβαίωση της άρνησης πρόσβασης ήταν, όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, η προστασία του σκοπού της έρευνας (τρίτη περίπτωση του άρθρου 4 παράγραφος 2), (36,9% σε σύγκριση με 45,1% το 2012). (Βλέπε παράρτημα Πίνακα 7). Το ποσοστό των αποφάσεων που προέβαλαν την προστασία της διαδικασίας λήψης αποφάσεων της Επιτροπής ως εξαίρεση ήταν 16,1% (αυξήθηκε σε σύγκριση με το 2012). Σημειώθηκε αύξηση της συχνότητας των αποφάσεων που επικαλέστηκαν την εν εξελίξει διαδικασία λήψης αποφάσεων (10,6% έναντι 6,5% το 2012). Από την άλλη πλευρά, σημειώθηκε μείωση όσον αφορά απόψεις για εσωτερική χρήση, όταν η απόφαση έχει ήδη ληφθεί (5,6% σε σύγκριση με 9,2% το 2012). Επισημαίνεται σημαντική αύξηση όσον αφορά το ποσοστό των αποφάσεων που επικαλέστηκαν την προστασία της ιδιωτικής ζωής και της ακεραιότητας του ατόμου (16,2% έναντι 10,5% το 2012). Η επίκληση της προστασίας εμπορικών συμφερόντων παρουσιάζει ελαφρώς μεγαλύτερη συχνότητα από το προηγούμενο έτος (12% σε 4

5 σύγκριση με 11,8% το 2012). Όσον αφορά την εξαίρεση που βασίζεται στην προστασία των δικαστικών διαδικασιών και της παροχής νομικών συμβουλών, σημειώθηκε μείωση από 7,9% το 2012 σε 6,9% το Καταγγελία στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή 5.1. Το 2013 ο Διαμεσολαβητής περάτωσε τις ακόλουθες 15 καταγγελίες κατά της διεκπεραίωσης από την Επιτροπή αιτημάτων για πρόσβαση σε έγγραφα: 5 6 υποθέσεις περατώθηκαν με επικριτικό και/ή άλλο σχόλιο: 2335/2008/(VIK)CK 2781/2008/(TS)FOR 1817/2010/(DK)RA 277/2012/RA 1111/2012/AN 1108/2012/RT 9 υποθέσεις περατώθηκαν χωρίς να δοθεί συνέχεια: 1947/2010/PB 2207/2010/PB 422/2011/AN 772/2012/(KM)PMC 1454/2012/ANA 1598/2012/(KM)PMC 1750/2012/(GG)BEH 375/2013/ANA 1242/2013/RA 5.2. Κατά τη διάρκεια του έτους, ο Διαμεσολαβητής άνοιξε 22 νέες έρευνες στις οποίες η πρόσβαση σε έγγραφα ήταν είτε το βασικό είτε δευτερεύον αντικείμενο της καταγγελίας. 6. Δικαστικός έλεγχος 6.1. Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, το 2013 εκδόθηκε σημαντικός όγκος νέας νομολογίας Το Δικαστήριο εξέδωσε μία σημαντική απόφαση επί της σχετικής αίτησης αναίρεσης στις συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-514/11 P - LPN και Φινλανδία κατά Επιτροπής και C-605/11 P - Φινλανδία κατά Επιτροπής. Η εν λόγω απόφαση αφορά την περιβαλλοντική πολιτική Το Δικαστήριο εξέδωσε μία διάταξη με την οποία απέρριψε την αίτηση αναίρεσης της Επιτροπής κατά της διάταξης του Προέδρου του Γενικού Δικαστηρίου, η οποία απαγορεύει στην Επιτροπή να δημοσιεύσει πληρέστερο, μη εμπιστευτικό κείμενο της απόφασης της Επιτροπής C (2008) 5 Για λεπτομέρειες σχετικά με κάθε υπόθεση, ανατρέξτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση 5

6 6815 τελικό, της 12ης Νοεμβρίου 2008, σχετικά με διαδικασία δυνάμει του άρθρου 81 [ΕΚ] και του άρθρου 53 της συμφωνίας ΕΟΧ (υπόθεση COMP/ Υαλοπίνακες αυτοκινήτου) Σε ό,τι αφορά το Γενικό Δικαστήριο, αυτό εξέδωσε 7 αποφάσεις σχετικά με το δικαίωμα πρόσβασης σε έγγραφα: T-392/07, Strack κατά Επιτροπής, απόφαση της T-301/10, Sophie In 't Veld v Commission, απόφαση της T-93/11, Stichting Corporate Europe Observatory κατά Επιτροπής, απόφαση της T-111/11, ClientEarth κατά Επιτροπής, απόφαση της T-380/08, Κάτω Χώρες κατά Επιτροπής, απόφαση της T-545/11, Stichting Greenpeace Nederland και PAN Europe κατά Επιτροπής, απόφαση της T-561/12, Beninca κατά Επιτροπής, απόφαση της Το Δικαστήριο διέταξε να διαγραφεί μία υπόθεση από το μητρώο μετά από παραίτηση του προσφεύγοντος: T-498/12, Κοινοπραξία Τουριστική Λουτρακίου κατά Επιτροπής 6.6. Στις ακόλουθες δύο υποθέσεις, το Δικαστήριο αποφάσισε ότι δεν υπήρχε λόγος να αποφανθεί επί της προσφυγής: T-403/05 RENV, My Travel κατά Επιτροπής T-56/13, ClientEarth και Stichting BirdLife Europe κατά Επιτροπής 6.7. Ασκήθηκαν 10 νέες προσφυγές ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου κατά αποφάσεων της Επιτροπής δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001. T-3/13, Ronja κατά Επιτροπής T-56/13, ClientEarth και Stichting BirdLife Europe κατά Επιτροπής T-214/13, Typke κατά Επιτροπής T-419/13, Unión de Almacenistas de Hierros de España κατά Επιτροπής T-456/13, Sea Handling κατά Επιτροπής T-520/13, Philip Morris Benelux κατά Επιτροπής T-538/13, Verein Natura Havel και Vierhaus κατά Επιτροπής 6

7 T-623/13, Unión de Almacenistas de Hierros de España κατά Επιτροπής T-643/13, Rogesa κατά Επιτροπής T-677/13, Axa Versicherung κατά Επιτροπής 6.8. Επίσης, ασκήθηκαν πέντε νέες αιτήσεις αναίρεσης ενώπιον του Δικαστηρίου κατά διατάξεων/αποφάσεων του Γενικού Δικαστηρίου. C-127/13 P, Strack κατά Επιτροπής C-399/13 P, Stichting Corporate Europe Observatory κατά Επιτροπής C-612/13 P, ClientEarth κατά Επιτροπής C-615/13 P, ClientEarth και PAN Europe κατά EFSA (η Επιτροπή παρεμβαίνει υπέρ της EFSA) C-673/13 P, Επιτροπή κατά Stichting Greenpeace Nederland και PAN Europe 7. Συμπεράσματα Ο αριθμός των αρχικών αιτήσεων πρόσβασης σε έγγραφα έχει αυξηθεί από 991 το 2002 σε το Η Επιτροπή εξακολουθεί να είναι σαφώς το θεσμικό όργανο που διεκπεραιώνει τον μεγαλύτερο αριθμό τόσο αρχικών όσο και επιβεβαιωτικών αιτήσεων σύμφωνα με τον κανονισμό 1049/ Η Επιτροπή διεκπεραιώνει περίπου τον διπλάσιο αριθμό αιτήσεων σε σύγκριση με τον αριθμό των αιτήσεων που διεκπεραιώνουν συνολικά το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο αριθμός των επιβεβαιωτικών αιτήσεων συνέχισε να αυξάνεται για πέμπτο συνεχές έτος, καθώς οι πολίτες κάνουν μεγαλύτερη χρήση του νόμιμου δικαιώματος άσκησης προσφυγής κατά της αρχικής απόφασης της Επιτροπής. Από τον σημαντικό αριθμό των αιτήσεων πρόσβασης και το υψηλό ποσοστό δημοσιοποίησης εγγράφων προκύπτει ότι το δικαίωμα πρόσβασης σε έγγραφα αποτελεί σημαντικό εργαλείο στο πλαίσιο της συνολικής προσπάθειας της Επιτροπής για την προώθηση της διαφάνειας. Η προσπάθεια αυτή περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την πρόσφατη αναθεώρηση του μητρώου διαφάνειας και την ενίσχυση των κατευθυντήριων γραμμών της Επιτροπής για τη διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη. 6 - Συμβούλιο: αρχικές αιτήσεις 2013: επιβεβαιωτικές αιτήσεις 2013: 25 - Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: αιτηθέντα έγγραφα 2013: 610 επιβεβαιωτικές αιτήσεις 2013: 1. 7

8 Προκειμένου να διασφαλίζεται εγκαίρως η διαφάνεια με αποδοτικό ως προς τους πόρους τρόπο, το δικαίωμα πρόσβασης σε έγγραφα εξακολουθεί να συμπληρώνεται από εκτεταμένη δημοσιοποίηση πληροφοριών και εγγράφων σχετικά με τις νομοθετικές και μη νομοθετικές δραστηριότητες της Επιτροπής. 8