Απαντήσεις στις συνηθισμένες Ερωτήσεις των Νεοδιαγνωσθέντων (ΣΚΠ) - Ο Δρόμος για την Θεραπ Τετάρτη, 07 Ιούλιος :45

Transcript

1 Από: Περιοδικό "Επικοινωνούμε" Διαλεύκανση των συνηθέστερων αποριών Τι είναι ΣΚΠ; Είναι μία αυτοάνοση νόσος που επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα δηλαδή τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Τις νευρικές ίνες (νευράξονες) του κεντρικού συστήματος περιβάλλει μία ουσία, η μυελίνη, που επιτρέπει την διέλευση των ηλεκτρικών ερεθισμάτων ανάμεσα στα νεύρα. Στη ΣΚΠ σε πολλαπλά σημεία του κεντρικού νευρικού συστήματος προκαλείται στην αρχή φθορά της μυελίνης και στη συνέχεια δημιουργούνται πλάκες (ουλές), και γι' αυτό στη πάθηση αυτή έχει δοθεί η ονομασία Σκλήρυνση «κατά πλάκας» ή «Πολλαπλή» σκλήρυνση. Υπάρχει πιθανότητα καταστροφής του ίδιου του νευράξονα από τα αρχικά στάδια της νόσου. Η μυελίνη όχι μόνο προστατεύει τους νευράξονες αλλά τους επιτρέπει να «κάνουν και τη δουλειά τους». Όταν λοιπόν η μυελίνη και οι νευράξονες επηρεαστούν, ή και καταστραφούν, εμποδίζεται η ικανότητα αγωγής ερεθισμάτων στους νευρώνες, το σύστημα επικοινωνίας των κυττάρων του εγκεφάλου δυσλειτουργεί και αυτό είναι που προκαλεί τα διάφορα συμπτώματα της ΣΚΠ. Η ΣΚΠ δεν είναι μεταδοτική νόσος, δεν είναι κληρονομική πάθηση, ούτε ψυχική διαταραχή. Τι προκαλεί τη ΣΚΠ; Ενώ δεν ξέρουμε ακόμη τι ακριβώς προκαλεί τη ΣΚΠ, εντούτοις οι ερευνητές συμφωνούν ότι η βλάβη στη μυελίνη προέρχεται από μία ανώμαλη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Φυσιολογικά, το ανοσοποιητικό σύστημα προστατεύει τον οργανισμό από εξωτερικούς επιδρομείς όπως είναι οι ιοί και τα βακτηρίδια. Στις αυτοάνοσες ασθένειες ο οργανισμός επιτίθεται στον εαυτό του. Η ΣΚΠ θεωρείται αυτοάνοσο νόσημα στο οποίο η επίθεση γίνεται στη μυελίνη. Οι ερευνητές δεν ξέρουν ακόμη 1 / 10

2 τι είναι αυτό που προκαλεί την απορρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι περισσότεροι συμφωνούν ότι είναι μια πολυπαραγοντική νόσος. Ποια είναι τα συμπτώματα; Τα συμπτώματα εξαρτώνται από το ποιο μέρος του κεντρικού νευρικού συστήματος έχει πληγεί. Τα συμπτώματα διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο αλλά και στον ίδιο άνθρωπο σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν σε ένταση, από πολύ ελαφριά έως και πολύ βαριά. Μπορεί να φύγουν από μόνα τους, ή με τη βοήθεια φαρμάκων, ή άλλων θεραπευτικών παρεμβάσεων. Ο ΑμΣΚΠ θα βιώσει διαφορετικά συμπτώματα, αλλά όχι όλα. Στα συμπτώματα συμπεριλαμβάνονται: αδυναμία, μούδιασμα, κακός συντονισμός, κόπωση, αστάθεια, διαταραχές της όρασης, τρέμουλο, σπαστικότητα, διαταραχές από την ούρηση ή την αφόδευση, σεξουαλικές δυσλειτουργίες, ευαισθησία στη ζέστη, προβλήματα μνήμης. Να θυμάστε ότι οι ΑμΣΚΠ παρουσιάζουν σε διαφορετική ένταση ή συχνότητα αυτά τα προβλήματα. Πως γίνεται η διάγνωση; Η διάγνωση της ΣΚΠ δεν είναι δυνατόν να γίνει από μία και μόνη εξέταση. Πολλές παθήσεις μοιάζουν με την ΣΚΠ και για το λόγο αυτό πρέπει να ελεγχθούν και να αποκλεισθούν μετά από ένα εκτεταμένο παρακλινικό έλεγχο που προβλέπεται. Για την ΣΚΠ ειδικότερα χρειάζεται να γίνουν επί πλέον και συγκεκριμένες εξετάσεις. Σε αυτές περιλαμβάνονται: - Ιατρικό ιστορικό κατά το οποίο ο γιατρός θα προσπαθήσει να ανιχνεύει εάν υπήρχαν παλαιότερα συμπτώματα που δεν είχαν αποδοθεί στη ΣΚΠ. - Εξονυχιστική νευρολογική εξέταση, - Μαγνητική τομογραφία, μία εξέταση που δίνει λεπτομερέστατες εικόνες του εγκέφαλου. - Εξέταση προκλητών δυναμικών που καταμετρούν την αντίδραση του κεντρικού νευρικού συστήματος σε ειδικές διεγέρσεις του οπτικού νεύρου. - Οσφυνωτιαία παρακέντηση που εξετάζει τη σύσταση του υγρού που περιβάλλει το νωτιαίο μυελό και τον εγκέφαλο, δηλαδή δείχνει αν υπάρχουν κάποια ειδικά αντισώματα στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό. 2 / 10

3 Είναι σωστό να πάρει κανείς μια δεύτερη ιατρική γνώμη για να γίνει επιβεβαίωση της διάγνωσης; Αν έχετε πάει μόνο σε ένα γιατρό, είναι ασφαλώς λογικό να πάρετε μία δεύτερη γνώμη. Ο πρώτος γιατρός δεν θα πρέπει να αισθανθεί προσβεβλημένος αν εσείς θελήσετε να διασταυρώσετε τη διάγνωσή του. Μπορείτε να απευθυνθείτε στον Σύλλογο Ατόμων με ΣΚΠ για κάποιον ειδικό που να βρίσκεται στην περιοχή σας ή στον οικογενειακό σας γιατρό. Τι θα συμβεί μετά με τη ΣΚΠ; Κανένας δεν ξέρει και δεν μπορεί να σας πει. Οι λέξεις που θα ακούσετε συχνότερα είναι «απρόβλεπτη» και «ποικιλόμορφη». Αυτή η αβεβαιότητα είναι μέρος της ζωής με ΣΚΠ. Μερικοί άνθρωποι περνάνε μια περίοδο ώσεων, όπου επανέρχονται παλαιά συμπτώματα ή εμφανίζονται καινούργια. Οι ώσεις ακολουθούνται από περιόδους ύφεσης όπου ο ΑμΣΚΠ επανέρχεται στην προηγουμένη φυσική κατάσταση ή μπορεί να μείνει κάποιο μικρό υπόλειμμα. Αυτή η μορφή της νόσου ονομάζεται υποτροπιάζουσα. Μερικοί ΑμΣΚΠ παρουσιάζουν ελάχιστες ώσεις, ή καθόλου, αλλά αντ' αυτών παρουσιάζεται διαρκής, αργή εξέλιξη κάποιων συμπτωμάτων που δεν υποχωρούν με την πάροδο του χρόνου. Αυτή η μορφή ονομάζεται πρωτοπαθώς προϊούσα. Η υποτροπιάζουσα μορφή μετά από χρόνια μπορεί να εξελιχθεί σε μια μορφή που ονομάζεται δευτεροπαθώς προϊούσα κατά την οποία δεν υπάρχουν πλέον ώσεις αλλά μόνο μια σταδιακή επιβάρυνση. Η ΣΚΠ μπορεί να παραμείνει σε ένα σταθερό επίπεδο οποτεδήποτε, ανεξάρτητα από το ποια μορφή έχει. Ο νευρολόγος σας, αν έχει εμπειρία με τη νόσο, ίσως μπορέσει να σας δώσει περισσότερες πληροφορίες για τη δική σας κατάσταση. Είναι κληρονομική νόσος; Η ΣΚΠ δεν είναι κληρονομική αν και οι μελέτες δείχνουν μια οικογενειακή προδιάθεση. Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά, ή άλλοι στενοί συγγενείς, μπορεί να εμφανίσουν τη νόσο. Πάντως το 80% των ΑμΣΚΠ δεν έχουν κάποιο συγγενή με ΣΚΠ. 3 / 10

4 Ποιος εμφανίζει τη νόσο; Οι γυναίκες εμφανίζουν τη νόσο σε ποσοστό 2:1 σε σύγκριση με τους άνδρες. Στην Ελλάδα δεν έχουν γίνει σχετικές έρευνες για τον αριθμό των ατόμων που νοσούν, αλλά υπολογίζεται στους Στην παγκόσμια κατάταξη η εμφάνιση της νόσου είναι υψηλότερη ποσοστιαία όσο απομακρυνόμαστε από τον Ισημερινό. Υπάρχουν θεραπευτικές αγωγές για τη ΣΚΠ; Υπάρχουν πολλές θεραπείες για τη ΣΚΠ. Αυτές χωρίζονται σε δύο γενικές ομάδες. Η πρώτη ομάδα αντιμετωπίζει την ίδια τη ΣΚΠ με φάρμακα που ελέγχουν την εξέλιξη της νόσου. Η δεύτερη ομάδα αντιμετωπίζει τα διαφορετικά συμπτώματα με φάρμακα και τεχνικές. Η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων είναι βασικός παράγοντας για μια καλή ζωή με τη ΣΚΠ. Επειδή οι θεραπευτικές αγωγές για τη ΣΚΠ εξελίσσονται ταχύτατα, καλό είναι να επικοινωνείτε με το γιατρό σας για να ενημερώνεστε πάνω στις τελευταίες εξελίξεις. Ποιες θεραπευτικές αγωγές αντιμετωπίζουν τη νόσο; Τα κορτικοειδή χορηγούνται για την αντιμετώπιση των υποτροπών (ώσεων) κυρίως σε ενδοφλέβια μορφή (solumedrol). Φάρμακα που έχουν εγκριθεί για τον έλεγχο της εξέλιξης της νόσου: - Ιντερφερόνη Β, Avonex για την υποτροπιάζουσα μορφή, Betaferon και Rebif για την υποτροπιάζουσα και την δευτεροπαθώς προϊούσα μορφή της νόσου, - Το Copaxone (σύμπλεγμα αμινοξέων), για την υποτροπιάζουσα μορφή. - Το Tysabri (μονοκλονικό αντίσωμα), σε ασθενείς με σοβαρή ταχέως εξελισσόμενη μορφή στους οποίους οι θεραπείες που δοκιμάστηκαν δεν είχαν αποτέλεσμα ή προκάλεσαν σοβαρές παρενέργειες. - To Novatrone (Μιτοξανδρόνη) είναι ένα ανοσοκατασταλτικό φάρμακο για τη θεραπευτική αντιμετώπιση βαρύτερων περιστατικών ΣΚΠ όπως μιας ταχύτατα εξελισσόμενης μορφής της νόσου. Το φάρμακο αυτό μπορεί πιθανώς να οδηγήσει στην εμφάνιση καρδιακών παρενεργειών και γι' αυτό η χορήγησή του πρέπει να γίνεται σε νοσοκομειακό περιβάλλον και σε περιορισμένη δόση στη διάρκεια της ζωής ενός ΑμΣΚΠ. 4 / 10

5 - Για κάποιες χρόνιες ή σοβαρές μορφές έχουν δοκιμαστεί και άλλα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα όπως η αζαθιοπρίνη, το cellcept, η κυκλοφωσφαμίδη. Κανένα από τα παραπάνω φάρμακα δεν θεραπεύει οριστικά τη νόσο αλλά μειώνουν τη συχνότητα και τη βαρύτητα των ώσεων και έτσι καθυστερούν την εγκατάσταση μόνιμης αναπηρίας. Ακόμη μειώνουν την εμφάνιση πλακών στον εγκέφαλο, όπως παρατηρείται από τις μαγνητικές τομογραφίες. Ποιες θεραπευτικές αγωγές ελαφρύνουν τα συμπτώματα; Υπάρχουν εξειδικευμένες θεραπευτικές αγωγές για τα άλλα συμπτώματα όπως τη σπαστικότητα, την κόπωση, τα προβλήματα του ουροποιητικού, τις σεξουαλικές δυσλειτουργίες. Επαναλαμβάνουμε ότι η αναφορά μας στα διαφορετικά συμπτώματα γίνεται για λόγους ενημέρωσης και δεν πρέπει να φοβίζουν. Τι μπορεί να προσφέρει η αποκατάσταση; Η αποκατάσταση προσφέρει καλή φυσική κατάσταση, ανεξαρτησία, λειτουργικότητα και γνωσιακή λειτουργία. Δεν μπορεί να αλλάξει την πορεία της νόσου. Στην αποκατάσταση συμπεριλαμβάνεται: - Φυσικοθεραπεία για ενδυνάμωση, ή μυϊκό συντονισμό και ισορροπία. - Εργοθεραπεία για ανεξάρτητη διαβίωση. - Λογοθεραπεί.α για όσους έχουν προβλήματα άρθρωσης και κατάποσης. - Γνωσιακή αποκατάσταση για τη βελτίωση της μνήμης, συγκέντρωσης και συλλογιστικής. 5 / 10

6 Η άσκηση βοηθάει; Ναι. Η άσκηση από μόνη της δεν αλλάζει την πορεία της νόσου, όμως ενισχύει τη γενική υγεία και μπορεί να εμποδίσει την εμφάνιση άλλων επιπλοκών που προέρχονται από την αδράνεια. Η άσκηση βοηθάει στην ρύθμιση της όρεξης, των κενώσεων και της λειτουργίας της κύστης και γι αυτό συμβάλλει στην ευεξία. Βοηθάει δηλαδή τόσο τον ψυχολογικό όσο και το σωματικό παράγοντα. Επιδιώξτε δραστηριότητες που θα σας κρατήσουν δραστήριους και συζητήστε με τους ειδικούς τρόπους να αντικαταστήσετε αυτά που ίσως χάνετε. Τι χρειάζεται να πω στους εργοδότες μου; Είναι στο χέρι σας να πείτε ή όχι στους εργοδότες σας και στους συναδέλφους σας ότι έχετε ΣΚΠ. Νομικά, δεν έχετε καμία τέτοια υποχρέωση. Να έχετε υπόψη σας ότι δεν είναι σωστό να πάρετε βεβιασμένες αποφάσεις για την επαγγελματική σας ζωή κατά τη διάρκεια μίας ώσεως, ακόμη και αν η απόφαση αυτή αποδειχτεί σωστή αργότερα. Δώστε στον εαυτό σας χρόνο να ξεπεράσει την παρούσα φάση. Μετά ενημερωθείτε σφαιρικά έτσι ώστε να γνωρίζεται καλά τί επιλογές έχετε. Μόνο τότε ν' αποφασίσετε τι θα κάνετε. Η ΣΚΠ διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, είναι λένε σαν το δαχτυλικό αποτύπωμα, και έτσι διαφέρει και η επίδραση της στον εργασιακό χώρο. Αν έχετε προσφορά για μια δουλειά που απαιτείται ιατρική αξιολόγηση καλό είναι να είστε ειλικρινείς όσον αφορά τα συμπτώματα σας. Ακόμη αν χρειαστεί να γίνουν αναπροσαρμογές στον εργασιακό σας χώρο, ή χρειαστεί να έχετε ευέλικτο ωράριο και πάλι θα πρέπει να μιλήσετε με τον εργοδότη σας, αντί να αντιδράσετε βιαστικά και μετά να το μετανιώσετε. Επηρεάζει η ΣΚΠ τη σεξουαλική ζωή; Οτιδήποτε σχετίζεται με τη ΣΚΠ από τα συμπτώματα μέχρι τις ψυχολογικές επιδράσεις μπορεί να επηρεάσει τη σεξουαλική έκφραση. Αυτό δεν σημαίνει ότι σεξουαλικά προβλήματα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με επιτυχία. Οι ΑμΣΚΠ μπορούν και έχουν καλή σεξουαλική ζωή. Σκεφτείτε τις παρακάτω υποδείξεις που αφορούν τον ψυχολογικό παράγοντα: 6 / 10

7 - Μοίρασμα συναισθημάτων με ειλικρίνεια. - Ευελιξία στη σεξουαλική έκφραση. - Βοήθεια από ψυχοθεραπευτή. Για προβλήματα φυσιολογίας πρέπει να συμβουλευτείτε ειδικό σεξολόγο. Είναι συχνή η κατάθλιψη στη ΣΚΠ; Είναι κοινό και αναμενόμενο να φοβηθεί κάποιος, να χάσει τον έλεγχο και να πενθεί όταν γίνει η διάγνωση, ή όταν τα συμπτώματα χειροτερεύσουν. Πέρα από αυτό, οι μισοί ΑμΣΚΠ θα βιώσουν κάποια στιγμή αυτό που οι γιατροί αποκαλούν «κλινική» κατάθλιψη. Η κατάθλιψη μπορεί να είναι άμεσο αποτέλεσμα των πλακών στον εγκέφαλο, ή παρενέργεια των φαρμάκων. Όποια κι αν είναι η αιτία εμφάνισης της, η κατάθλιψη αντιμετωπίζεται με επιτυχία με φαρμακευτική αγωγή και ψυχολογική υποστήριξη. Αν κάποιος αισθανθεί απελπισία, λύπη ή δεν βρίσκει καμία χαρά στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής και τα συναισθήματα αυτά κρατάνε μερικές εβδομάδες, αυτό ίσως είναι ένδειξη μελαγχολίας. Στα συμπτώματα περιλαμβάνονται η απώλεια ύπνου, η απώλεια βάρους, το αίσθημα ανικανότητας και απαξίας, ενοχές, δυσκολία συγκέντρωσης, βίαιες συμπεριφορές και σκέψεις αυτοκτονίας. Αν βιώνετε τέτοιες καταστάσεις θα πρέπει να επισκεφτείτε έναν ειδικό για να σας βοηθήσει. Να θυμάστε ότι το να ζητήσετε βοή- θεια είναι ένδειξη δύναμης και δέσμευσης με τη ζωή και όχι αδυναμία. Η οικογενειακή συμβουλευτική βοηθάει; Η ΣΚΠ επηρεάζει όλα τα μέλη μίας οικογένειας. Μπορεί να αλλάξει την οικογενειακή ρουτίνα, την επαγγελματική, τις συνήθειες. Η ψυχολογική βοήθεια συμβάλλει στην γρηγορότερη αναπροσαρμογή των μελών στην καινούργια κατάσταση. Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να μιλήσει κανείς στα παιδιά; Τα παιδιά, ακόμη και τα μικρότερα, αμέσως καταλαβαίνουν ότι κάτι συμβαίνει. Έχουν ανάγκη από μια ξεκάθαρη και ανάλογη με την ηλικία τους εξήγηση. Η συζήτηση είναι αυτό 7 / 10

8 που κάνει καλό στα παιδιά και όχι η απόκρυψη και η υπερπροστασία. Ξέρουμε ότι τα παιδιά έχουν την ικανότητα να αντιμετωπίσουν ακόμη και οδυνηρές καταστάσεις πολύ καλύτερα από ότι πιστεύουν οι γονείς τους. Είναι αναγκαίο να πάρουν τη διαβεβαίωση ότι ο γονιός τους δεν θα πεθάνει από τη ΣΚΠ και ότι θα είναι το ίδιο ασφαλή στο οικογενειακό περιβάλλον ανεξάρτητα από την εμφάνιση της νόσου. Το στρες επιδεινώνει τη νόσο; Δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι το στρες έχει σχέση με την εμφάνιση ή την χειροτέρευση της νόσου. Το στρες όμως κάνει τους ανθρώπους να μην αισθάνονται καλά. Και μόνο το γεγονός της ύπαρξης μίας ανίατης ασθένειας προκαλεί στρες από μόνο του. Οι παρακάτω εισηγήσεις βοηθούν στην αντιμετώπιση του: - Διατηρήστε τις δραστηριότητές σας. - Διαμορφώστε το χώρο σας σωστότερα για διαφύλαξη της ενέργειάς σας. - Απλουστεύστε τις προτεραιότητές σας. - Μάθετε ασκήσεις χαλάρωσης και αυτοσυγκέντρωσης. - Αφήστε χρόνο για διασκέδαση και δραστηριότητες. - Διατηρήστε το χιούμορ σας. - Βάλτε ρεαλιστικούς στόχους και ρεαλιστικές προσωπικές επιδόσεις. - Μάθετε να δεχόσαστε ότι δεν μπορεί να αλλάξει. Το ποτό και το κάπνισμα επηρεάζουν τη ΣΚΠ; Οι τελευταίες μελέτες δείχνουν ότι οι καπνιστές με ΣΚΠ είναι πιο ευάλωτοι από τους μη καπνιστές. Το κάπνισμα έτσι κι αλλιώς βλάπτει την υγεία γενικά και έτσι επιβαρύνει περισσότερο μία νόσο. Επί πλέον υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα φωτιάς και καψίματος από κάπνισμα όταν δεν υπάρχει συντονισμός κινήσεων. Με ποιο τρόπο η ζέστη επηρεάζει τη ΣΚΠ; Η ζέστη δεν προκαλεί μόνιμη βλάβη. Πολλοί άνθρωποι με ΣΚΠ αισθάνονται ότι τα συμπτώματά τους χειροτερεύουν με τη ζέστη, την υγρασία, ένα καυτό μπάνιο ή τον 8 / 10

9 πυρετό. Τότε τα κρύα αναψυκτικά, ένα χλιαρό μπάνιο και οι παγοκύστες βοηθάνε στη μείωση των συμπτωμάτων. Ένα κλιματιστικό είναι απαραίτητο για την αντιμέτωπη της ζέστης του καλοκαιριού και το ίδιο ισχύει και για το αυτοκίνητο. Τι γίνεται με τα εμβόλια γρίπης; Θα πρέπει να συζητήσετε το θέμα με το γιατρό σας. Γενικά το εμβόλιο της γρίπης θεωρείται ασφαλές για τους ΑμΣΚΠ ακόμη και αυτούς που παίρνουν θεραπευτική αγωγή για τη νόσο. Οι εναλλακτικές θεραπείες βοηθάνε; Αν και οι εναλλακτικές θεραπείες δεν έχει αποδειχτεί ότι είναι αποτελεσματικές, πολλοί ΑμΣΚΠ υποστηρίζουν ότι βοηθιούνται και ότι αισθάνονται καλύτερα. Πριν όμως αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποια θεραπεία, θα πρέπει να εξετάσετε το ρίσκο που παίρ- νετε, τις ευεργετικές δυνατότητες και το κόστος. Οι εναλλακτικοί θεραπευτές δεν είναι γιατροί και γι' αυτό δεν μπορούν να κάνουν καμιά διάγνωση. Είναι επομένως επιτακτική ανάγκη να συζητάτε την εμφάνιση συμπτωμάτων με το νευρολόγο σας και να τον ενημερώσετε αν αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποια εναλλακτική θεραπεία. Εν κατακλείδι τι; Η ΣΚΠ είναι η φυσιολογική σας κατάσταση τώρα. Είστε ο ίδιος άνθρωπος με περισσότερα πράγματα για διεκπεραίωση τώρα. Σας δίνουμε μερικές συμβουλές για να ζήσετε καλύτερα: - Φροντίστε τον εαυτό σας. Αναλάβετέ τον υπεύθυνα. Να τρώτε καλά, να ασκείστε και να ξεκουράζεστε. Μάθετε να αφουγκράζεστε τι σας λέει το σώμα σας και οργανισμός σας. - Πάρτε στα χέρια σας την καλή ψυχική σας διάθεση. Βρείτε ανθρώπους με τους οποίους μπορείτε να μιλήσετε και να μοιραστείτε τα συναισθήματά σας και που θα σας στηρίζουν. 9 / 10

10 - Δημιουργείστε μια σχέση συνεργασίας με το γιατρό σας και τους άλλους επαγγελματίες της υγείας. - Εξετάστε τις προτεραιότητες σας. Προσπαθήστε να κατανοήσετε τη ΣΚΠ μέσα από τη δική σας εικόνα του κόσμου, τις αξίες σας και τις πεποιθήσεις σας. - Εξετάστε τα οικονομικά σας πλάνα, τις ασφαλιστικές σας καλύψεις, τις στεγαστικές σας ανάγκες και άλλα πρακτικά θέματα λόγω της ανασφάλειας για το μέλλον. Δημιουργείστε μία ομάδα συνεργατών που θα μπορούν να σας βοηθήσουν με τέτοιους μακροχρόνιους σχεδιασμούς. Επικοινωνήστε με τον Σύλλογο Ατόμων με ΣΚΠ* για ενημέρωση και στήριξη! Περιοδικό "Επικοινωνούμε", τεύχος 7 * ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΚΑΤΑ ΠΛΑΚΑΣ Θ.Χ.Π.Α. Λεωφ. Βουλιαγμένης (πρώην Αμερικανική Βάση Ελληνικού) ΕΛΛΗΝΙΚΟ Τηλ. & Fax: Τηλ.: , samskp@otenet.gr Joomla SEO powered by JoomSEF 10 / 10