ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ. Θέμα πτυχιακής εργασίας:

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ. Θέμα πτυχιακής εργασίας:"

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Θέμα πτυχιακής εργασίας: ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗΣ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΠΟΥ ΔΙΑΚΑΤΕΧΕΙ ΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ Επιβλέπων καθηγητής: ΠΑΡΧΑΡΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Φοιτητής: ΕΚΙΖΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Έναρξη: Παράδοση: Καβάλα 2012

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η οικονομική κρίση είναι μία χρονική περίοδος κατά την οποία η αγορά υφίστανται μία έντονη χρηματοοικονομική διατάραξη και καθοδική κίνηση λόγω της αναποτελεσματικότητας των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων να διοχετεύουν κεφάλαια με αποδοτικό τρόπο στις επενδυτικές ευκαιρίες. Οι επιπτώσεις της στο Παγκόσμιο Οικονομικό Σύστημα και στην Ελληνική Οικονομία ποικίλουν και έχουν μεγάλο αντίκτυπο στη κοινωνία. Το φαινόμενο της φοροδιαφυγής είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που μαστίζουν την οικονομία μας η οποία πληγώνεται αδιάκοπα από αυτή δημιουργώντας τεράστια προβλήματα στη χώρα μας. Ο λόγος της ραγδαίας εξάπλωσης της είναι το γεγονός της έλλειψης αποτελεσματικών νομοθετικών πλαισίων για την καταπολέμηση της καθώς και οι πολλοί και διαφορετικοί τρόποι που υπάρχουν για να μπορεί κάποιος να φοροδιαφύγει. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μια συνοπτική αναφορά στη οικονομική κρίση στα αίτια της καθώς και τις επιπτώσεις που έχει στο Παγκόσμιο οικονομικό σύστημα και στην Ελληνική οικονομία. Όλα αυτά διαμορφώνουν παράλληλα και τη κοινωνική συνοχή. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύουμε την έννοια και τις ρίζες της φοροδιαφυγής, τις μεθόδους και τους τρόπους ανάπτυξης της και τον αντίκτυπο της στην οικονομία. Καταγράφουμε τους λόγους της μεγάλης επέκτασης της και τις συνέπειες που προκαλεί η συνεχής και ασταμάτητη πορεία της. Επίσης θα επεκταθούμε στους διάφορους μεθόδους και στους συνηθέστερους τρόπους με τους οποίους διενεργείτε η φοροδιαφυγή. Στο τρίτο κεφάλαιο εξηγούμε τους παράγοντες και τις επιδράσεις της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα, προβάλλουμε το τεράστιο μέγεθος της και το συγκρίνουμε σε σχέση με άλλες χώρες. Καταγράφουμε ακόμα με νούμερα και στατιστικά στοιχεία την διαμόρφωση της φοροδιαφυγής τα τελευταία χρόνια και τις προσπάθειες από τη πλευρά της εφορίας και του Υπουργείου Οικονομικών για την άμεση καταπολέμηση της. Επίσης θα αναφερθούμε για τις επιδράσεις της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα και θα επισημάνουμε τι συμβαίνει στην περίπτωση της. Στο τέλος μέσα από εκτενή έρευνα μιλάμε για τις δράσεις για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής μέχρι σήμερα. Αναδεικνύουμε οργανωτικές και λειτουργικές μεταρρυθμίσεις για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και βλέπουμε τα αποτελέσματα από τους ελέγχους του ΣΔΟΕ και τι μέτρα υπάρχουν σύμφωνα με τις εγκυκλίους του Υπουργείου Οικονομικών μέχρι το Σελίδα 1 από 79

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ : ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Τι είναι Οικονομική Κρίση Χαρακτηριστικά της κρίσης Αίτια Η τεράστια χρήση της τιτλοποίησης στεγαστικών δανείων ( securitization ) Η πτώση της αξίας των κατοικιών από το σπάσιμο της φούσκας των ακινήτων Η υπερβολική χρήση δανειακών κεφαλαίων από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις ( Leverage ) Πλημμελής διαβάθμιση πιστοληπτικού κινδύνου ( Bond Ratings ) Η πλημμελής διαβάθμιση των προϊόντων (Ομόλογα, Σύνθετα χρηματοοικονομικά προϊόντα κλπ) ως προς τους επενδυτικούς κινδύνους, αλλά και των ιδίων των χρηματοοικονομικών εταιρειών (Επενδυτικές Τράπεζες, Εμπορικές Τράπεζες, Αμοιβαία Κεφάλαια, Επενδυτικές Εταιρείες) από τις αρμόδιές διεθνείς εταιρείες αξιολόγησης επενδυτικών κινδύνων Οι τεράστιες αμοιβές των στελεχών του Χρηματοοικονομικού τομέα (Τράπεζες, Ασφαλιστικές Εταιρείες, Επενδυτικές Εταιρείες κλπ), με τη μορφή Bonus H έλλειψη αυστηρού νομοθετικού πλαισίου, σχετικά με τον έλεγχο ολόκληρου του Παγκόσμιου Χρηματοοικονομικού Τομέα, και η υιοθέτηση αντίθετα των πλέον χαλαρών μορφών ελέγχου στη διακίνηση των κεφαλαίων Επιπτώσεις Γενικές επιπτώσεις στο Παγκόσμιο Οικονομικό Σύστημα Επιπτώσεις στην Ελληνική Οικονομία ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗ Η έννοια της φοροδιαφυγής Ιστορική αναφορά για τη φοροδιαφυγή Διάφοροι μέθοδοι και τρόποι φοροδιαφυγής Παράγοντες φοροδιαφυγής Συνέπειες της φοροδιαφυγής Η ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ Παράγοντες φοροδιαφυγής στην Ελλάδα Οι επιδράσεις της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα Το μέγεθος της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα Η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα με νούμερα Ζει και βασιλεύει η φοροδιαφυγή Σελίδα 2 από 79

4 3.6. Έκθεση ΟΟΣΑ : Βασιλεύει η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα Εκτιμήσεις της ομάδας δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Οι εφορίες παίζουν ακόμη Φοροδιαφυγή σε επιλεγμένες χώρες τις Ε.Ε Το πρόβλημα στην Ελλάδα σε σύγκριση με άλλες χώρες Έλεγχοι για φοροδιαφυγή το Έρευνα για τη φοροδιαφυγή στην Ελλάδα ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗΣ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ Αλλαγές στη νομοθεσία Οργανωτικές και Λειτουργικές Μεταρρυθμίσεις Στοχευμένες Επιχειρησιακές Δράσεις Η συμβολή της Γ.Γ.Π.Σ. στην αποκαλυψη φοροδιαφυγής Έλεγχοι ΣΔΟΕ Προγραμματισμός Δράσεων Μελέτη ισχύουσας φορολογικής πολιτικής Κατάργηση του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων και του Κώδικα Ποινών Κωδικοποίηση και απλούστευση της φορολογικής νομοθεσίας Ληξιπρόθεσμες οφειλές Βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δράσεων της ΥΠ.Ο.Α.Δ.Η.Ε Οργανωτικές και Λειτουργικές Μεταρρυθμίσεις Μεταρρυθμίσεις στην οργανωτική δομή Μεταρρυθμίσεις σε Συστήματα και Λειτουργίες Αντιμετώπιση της διαφθοράς Δράσεις γενικής διεύθυνσης φορολογικών ελέγχων Νέα προσέγγιση και εργαλεία στους ελέγχους Μορφές και Πεδία Ελέγχου Αναλυτικός Πίνακας Επιχειρησιακών Δράσεων Συμπεράσματα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Σελίδα 3 από 79

5 ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα Εικόνα Εικόνα Εικόνα Εικόνα Εικόνα Εικόνα Εικόνα Εικόνα Εικόνα Εικόνα Εικόνα Εικόνα ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Σελίδα 4 από 79

6 Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Πίνακας Σελίδα 5 από 79

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ : ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ 1.1 Τι είναι οικονομική κρίση Η Χρηματοοικονομική Κρίση ορίζεται ως μία χρονική περίοδος κατά την οποία η αγορά υφίσταται μία έντονη καθοδική κίνηση του υποκείμενου παράγοντα (underlying factor) η οποία γίνεται πλήρως αντιληπτή στην αγορά (Sharpe, 1963). Σύμφωνα με τον Mishkin (1992) η χρηματοοικονομική κρίση είναι μία διατάραξη των χρηματοοικονομικών αγορών, η οποία προκαλεί επιδείνωση των προβλημάτων της αντίστροφης επιλογής και του ηθικού κινδύνου, με αποτέλεσμα την ανικανότητα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων να διοχετεύουν κεφάλαια με αποτελεσματικό τρόπο στις περισσότερο αποδοτικές επενδυτικές ευκαιρίες. Η διατάραξη αυτήν εμφανίζεται αρχικώς σε μια χώρα στις περισσότερες των περιπτώσεων και στη συνέχεια διαχέεται στο εξωτερικό. Σύμφωνα με τον Summers (2000), η μετάδοση της κρίσης από χώρα σε χώρα μπορεί να πραγματοποιηθεί με επτά διαφορετικούς μηχανισμούς: 1 1. Η επέλευση κοινών αρνητικών παραγόντων σε δύο ή περισσότερες χώρες, όπως είναι η κρίση στην αγορά των μετοχών σε δύο ή περισσότερες χώρες. 2. Οι εμπορικοί δεσμοί μεταξύ δύο χωρών επιτρέπουν τη μεταφορά των αρνητικών μεταβολών σε τιμές και εισοδήματα μεταξύ τους. 3. Ο υψηλός ανταγωνισμός μεταξύ των χωρών, ο οποίος μπορεί να οδηγήσει σε έντονες συναλλαγματικές υποτιμήσεις των νομισμάτων. 4. Οι χρηματοοικονομικοί δεσμοί μεταξύ δύο ή περισσοτέρων χωρών μπορούν να οδηγήσουν σε υψηλές συσχετίσεις μεταξύ αγορών περιουσιακών στοιχείων. Επομένως, όταν μία χώρα επενδύει ή δανείζει κάποια άλλη χώρα και υπάρξουν αρνητικά νέα για μία από τις δύο με αποτέλεσμα να επέλθει κρίση σε αυτήν, τότε συμπαρασύρεται και η άλλη χώρα. 5. Η μείωση της ρευστότητας στην αγορά μίας χώρας μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των θέσεων των επιχειρήσεων αυτής της χώρας στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται και η ρευστότητα στις άλλες χώρες. 6. Ο πανικός που επικρατεί στους επενδυτές σε περιόδους απότομης και βίαιης πτώσης των τιμών των περιουσιακών στοιχείων. 7. Η κρίση σε μία χώρα επηρεάζει τις προσδοκίες των επενδυτών για τυχούσες κοινές αναπτυξιακές υποδομές μεταξύ των δύο χωρών. Με τη λειτουργία αυτών των μηχανισμών, μία αναστάτωση στο σημείο ισορροπίας μίας χώρας μπορεί να μεταφερθεί στο εξωτερικό. Αναλόγως με τη γεωγραφική έκταση των χωρών που επηρεάζονται από την πρωταρχική αιτία η χρηματοοικονομική κρίση μπορεί να γίνει ακόμη και διεθνής, όπως έγινε στην προκειμένη περίπτωση. 1.2 Χαρακτηριστικά της κρίσης Η σημερινή κρίση ξεκίνησε από την ταυτόχρονη συνύπαρξη των ακόλουθων τριών παραγόντων: 2 1. Η φούσκα στις τιμές των ακινήτων σε πολλές περιοχές των ΗΠΑ, η οποία διευκόλυνε την υπέρ-κατανάλωση (μέσω δανεισμού βασισμένου στην υπεραξία των ακινήτων, το αποκαλούμενο mortgage equity withdrawal), με αποτέλεσμα την υπέρ-θέρμανση της οικονομίας και την αύξηση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, όπως πολλές φορές συμβαίνει σε παρόμοιες κρίσεις. Στη χρονική περίοδο , οι τιμές των 1 Χρ.Διακόπουλος Ομ.Καθηγητής Οικονομικού Παν.Αθηνών ( Περιοδικό «Ακτίνες» αρ.702) 2 Βας. Αγγελόπουλος «Η Διεθνής Οικονομική Κρίση και η Ελλάδα» Εκδόσεις economia, 2009 σελ Σελίδα 6 από 79

8 κατοικιών αυξήθηκαν πάνω από 100%, αλλά έκτοτε έχουν σταθεροποιηθεί και από το 2007 μειωθεί κατά περίπου 13%, ενώ η πτώση συνεχίζεται. 2 Η ραγδαία εξάπλωση στεγαστικών δανείων υψηλού κινδύνου (subprime), από 9% των συνολικών στεγαστικών το 2003 σε 24% το 2007, δηλαδή μια αχαλίνωτη πιστωτική επέκταση σε κατηγορίες νοικοκυριών που υπό κανονικές συνθήκες δεν θα έπρεπε να έχουν δανειοδοτηθεί. Κύριες αιτίες ανόδου των subprime είναι: Η άνοδος των επιτοκίων το διάστημα 5/2004 6/2006, όταν το επιτόκιο παρέμβασης της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed Funds Rate) αναρριχήθηκε από το πολύ χαμηλό ύψος του 1,00% στο 5,25%, με αποτέλεσμα τα νοικοκυριά που είχαν δανειστεί με κυμαινόμενο επιτόκιο να αντιμετωπίζουν όλο και μεγαλύτερες μηνιαίες δόσεις και πολλά από αυτά να μην μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Δεύτερη αιτία υπήρξε η πίεση του ανταγωνισμού, που ώθησε τις τράπεζες να χορηγούν δάνεια σε νοικοκυριά με γνωστό προβληματικό παρελθόν στην αποπληρωμή, έχοντας ως ασφαλιστική δικλείδα τη μελλοντική ανατίμηση της κατοικίας. Οι τράπεζες αυτές αναλάμβαναν το χρέος με την αρχική τράπεζα, παρέχοντας έτσι δάνεια υψηλού κινδύνου και στηρίζοντας τα νοικοκυριά με χαμηλά ή και μηδενικά επιτόκια για ένα μικρό αρχικό χρονικό διάστημα. Τρίτη αιτία ήταν η δυνατότητα μεταφοράς του υψηλού πιστωτικού κινδύνου εκτός ισολογισμού σε τρίτους επενδυτές, μέσω τιτλοποιήσεων, γεγονός που έκανε τις τράπεζες αδίστακτες στη χορήγηση δανείων υψηλού πιστωτικού κινδύνου. Οι τράπεζες παρείχαν δάνεια με μόνη εγγύηση την αναμενόμενη αύξηση στην τιμή της κατοικίας, ενώ διευκόλυναν τα νοικοκυριά με ελκυστικά χαμηλά επιτόκια στα πρώτα χρόνια, τα οποία όμως θα αναπροσαρμόζονταν στη συνέχεια. Πολλές φορές οι τράπεζες αναλάμβαναν να πληρώσουν το δάνειο του νοικοκυριού από άλλη τράπεζα, επειδή το νοικοκυριό είχε πρόβλημα αποπληρωμής! Και είχε πρόβλημα αποπληρωμής, καθώς με την άνοδο των επιτοκίων της περιόδου 5/2004-6/2006, οι μηνιαίες δόσεις αυξάνονταν. Η έντονη αναζήτηση νέων πελατών από τις τράπεζες φαίνεται και από το γεγονός ότι τα περιθώρια επιτοκίων για τα μη φερέγγυα νοικοκυριά διαρκώς μειώνονταν. 3 Η μεταφορά του ρίσκου από τους ισολογισμούς των τραπεζών στο κοινό και τους επενδυτές μέσω τιτλοποιήσεων, πολλοί από τους οποίους αγνοούσαν το ύψος του κινδύνου και υπήρξαν επιρρεπείς στις τότε υψηλές αποδόσεις. Η μεταφορά αυτή του ρίσκου επέτρεπε στις τράπεζες να δανείζουν άφοβα σε μη φερέγγυους δανειολήπτες και στη συνέχεια να αποκτούν ρευστότητα για επιπλέον δανειοδοτήσεις, χωρίς να χρειάζεται να βρουν νέους καταθέτες. Οι τιτλοποιήσεις έγιναν μηχανές παραγωγής χρήματος! Μάλιστα, όλο και μεγαλύτερα ποσοστά των στεγαστικών δανείων άρχισαν να διεκπεραιώνονται μέσω τιτλοποιήσεων από μη παραδοσιακούς οργανισμούς, οι οποίοι δεν είχαν την εγγύηση του αμερικανικού δημοσίου (30% το 2002, 54% το 2006). Οι τιτλοποιήσεις έδωσαν τη δυνατότητα στις τράπεζες να ξεφορτώνονται το ρίσκο και να αποκτούν ρευστότητα για νέα δάνεια. Οι τράπεζες παίζουν πλέον απλό διαμεσολαβητικό ρόλο στα στεγαστικά δάνεια, ενώ με τις τιτλοποιήσεις προάγουν αυτόνομα την πιστωτική επέκταση και αυξάνουν την ποσότητα χρήματος στην οικονομία. Οι τιτλοποιήσεις παράγουν οικονομική αξία, αφού προσφέρουν το ύψος εκείνο του ρίσκου που ο κάθε επενδυτής επιθυμεί να απορροφήσει. Οι τιτλοποιήσεις δεν είναι κάτι νέο στην αμερικανική αγορά, έχουν ξεκινήσει από το 1939 στις ΗΠΑ στην προσπάθεια της αμερικανικής κυβέρνησης να πριμοδοτήσει την ιδιοκατοίκηση διευκολύνοντας τη χρηματοδότηση των στεγαστικών δανείων. Η κρίση επεκτάθηκε επειδή: 3 1. Τα σύνθετα αυτά ομόλογα ήταν διασκορπισμένα σε όλο το χρηματοοικονομικό σύστημα, στα hedge funds, στις ασφαλιστικές εταιρείες, στις επενδυτικές τράπεζες εντός και εκτός των ΗΠΑ. Μάλιστα φαίνεται ότι οι φορείς αυτοί διακρατούσαν και το τμήμα του τίτλου με το μεγαλύτερο ρίσκο, το αποκαλούμενο equity portion, προφανώς για να απολαμβάνουν τις υψηλότερες αποδόσεις. 2. Τα σύνθετα ή δομημένα ομόλογα ήταν τόσο πολύπλοκα ώστε στην περίπτωση χρεοκοπίας κανείς δεν γνώριζε με σαφήνεια την ακριβή κατανομή των απωλειών. 3 Ινστιτούτο Εργασίας ΟΤΟΕ, Ιωαν. Ευσταθόπουλος «Οι επιπτώσεις της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή» 2009, σελ Σελίδα 7 από 79

9 Κατά συνέπεια υπήρχε δισταγμός στο δανεισμό αντισυμβαλλομένων τραπεζών, ιδιαίτερα για μακρά χρονικά διαστήματα, επειδή υπήρχε έλλειμμα πληροφορίας για την έκθεσή του στα ομόλογα αυτά. Η ρευστότητα στη διατραπεζική αγορά πέραν της ημέρας περιορίστηκε και σχεδόν μηδενίστηκε. Η έλλειψη ρευστότητας οδήγησε τις κεντρικές τράπεζες σε παρεμβάσεις παροχής ρευστότητας. 3. Οι τίτλοι αυτοί χρησιμοποιούνταν και ως ενέχυρο για περαιτέρω δανεισμό. Όταν η αξία του ενέχυρου μειώνεται, ο δανειζόμενος καλείται να αναπληρώσει την απώλεια (margin call) με την καταβολή μετρητών. Εμφανίστηκε έντονη η ανάγκη μετρητών, ιδιαίτερα επειδή οι παραπάνω χρηματοοικονομικοί ενδιάμεσοι είχαν υψηλούς συντελεστές μόχλευσης. Η έλλειψη μετρητού οδηγεί στην αναγκαστική πώληση των θέσεων των επενδυτών, γεγονός που πιέζει τις τιμές προς τα κάτω. Ορισμένοι οργανισμοί εμφάνισαν και θέματα όχι απλώς ρευστότητας, αλλά και φερεγγυότητας, π.χ. Bear-Stearns. 4. Στη συνέχεια, οι αξιολογικοί οίκοι αισθάνθηκαν την πίεση για την αστοχία τους στις προηγούμενες αξιολογήσεις, και έγιναν ελαφρώς αυστηρότεροι, υποβαθμίζοντας ορισμένα προϊόντα και επιτείνοντας την πτώση των τιμών. 5. Τα διεθνή λογιστικά πρότυπα επιβάλλουν στις τράπεζες την αποτίμηση του ισολογισμού τους με τιμές αγοράς, γεγονός που επιδεινώνει την εικόνα τους προς τους επενδυτές και οδηγεί σε περαιτέρω πωλήσεις των μετοχών τους. Έτσι, ένα χρόνο μετά τα πρώτα κρούσματα πτωχεύσεων στα στεγαστικά δάνεια υψηλού κινδύνου και την άνοδο του κόστους ασφάλισής τους, η διεθνής χρηματοοικονομική κρίση συνεχίζεται, παρά τις πολλαπλές παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών με παροχή ρευστότητας και άλλες διευκολύνσεις δανεισμού. Η κρίση ήδη έχει μέχρι σήμερα οδηγήσει σε απομειώσεις των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζικών ιδρυμάτων ύψους $175 δις, ενώ αν η αγορά κατοικία στις ΗΠΑ σταθεροποιηθεί, υπολογίζονται επιπλέον απομειώσεις της τάξης των $ 225 δις στη διάρκεια του Οι τιμές, όμως, των κατοικιών στις ΗΠΑ, που έχουν ήδη πέσει περίπου 13%, αναμένεται να συνεχίσουν την καθοδική πορεία τους, πιθανόν διπλασιάζοντας τη μέχρι σήμερα πτώση, γεγονός που θα επιδεινώσει ακόμα περισσότερο το ύψος των απομειώσεων και την κρίση. Αναγκαστικά στη διάρκεια του 2008, οι τράπεζες θα προβούν σε αυξήσεις κεφαλαίου, καθώς και σε μείωση του ενεργητικού τους της τάξης του ενός και πλέον τρισεκατομμυρίου δολαρίων μόνον στις ΗΠΑ, μια πράξη στην οποία οι κεντρικές τράπεζες αδυνατούν να βοηθήσουν, αφού η παροχή φτηνής ρευστότητας βοηθά στην αύξηση, όχι τη μείωση του ενεργητικού των εμπορικών τραπεζών. Οι επενδυτές από την άλλη πλευρά έγιναν πιο συντηρητικοί στις αποτιμήσεις τους, απαιτώντας υψηλότερα ασφάλιστρα κινδύνου. Το ίδιο συντηρητικοί για να επιβιώσουν έγιναν και οι αξιολογικοί οίκοι και οι εποπτικές αρχές. Συνεπώς, η ευφορία της τελευταίας εβδομάδας του Μαρτίου στα διεθνή χρηματιστήρια είναι εύκολα αναστρέψιμη. Η κρίση δεν περιορίσθηκε μόνο στις ΗΠΑ. Δεν μπορούσε άλλωστε να περιοριστεί εκεί μια που η πορεία της οικονομίας των ΗΠΑ έχει μέχρι τώρα καθοριστική επίδραση στην παγκόσμια οικονομία. Πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες είχαν συμμετάσχει στη χρηματοδότηση των επισφαλών δανείων στην αγορά κατοικίας των ΗΠΑ για να εκμεταλλευτούν τις υψηλές αποδόσεις, όπως και είχαν αγοράσει μετοχές και ομόλογα των επενδυτικών τραπεζών που πτώχευσαν ή κινδυνεύουν να πτωχεύσουν. Η κατάρρευση της αγοράς στις ΗΠΑ οδήγησε σε απώλειες πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ στην Ευρώπη. Το μέγεθος των απωλειών δεν είναι γνωστό, διότι οι τράπεζες βαθμιαία μόνο ανακοινώνουν το ύψος των κεφαλαίων, που έχασαν. Αλλά σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες - ακόμη και στη θεωρούμενη ως πιο ασφαλή από οικονομικές αναταραχές Ελβετία- χρειάστηκε κρατική παρέμβαση για να αποφευχθεί η πτώχευση τραπεζών και να μη χάσουν οι καταθέτες τα χρήματά τους. Ορισμένες από τις εμπλεκόμενες τράπεζες αναγκάστηκαν για να χρηματοδοτήσουν τις αναγκαίες αυξήσεις κεφαλαίων, που θα τις βοηθούσαν να ξεπεράσουν τις δυσκολίες τους, να δεχτούν ως μετόχους επενδυτικούς οργανισμούς από την Ασία και τις αραβικές χώρες. Η κρίση συνέχισε να παίρνει εκρηκτικές διαστάσεις. Από τις πτωχεύσεις τραπεζών περάσαμε στον κίνδυνο πτώχευσης χωρών. Πρώτο θύμα η Ισλανδία. Πιο πρόσφατο η Ουγγαρία. Και οι δύο ζήτησαν τη βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Ωστόσο, η οικονομία της ΕΕ δεν μπορεί να διαφύγει αλώβητη. Η ανάπτυξη των επενδύσεων εξασθενίζει Σελίδα 8 από 79

10 λόγω της αποκλιμάκωσης της υπερτιμημένης αγοράς ακινήτων και της κυκλικής επιβράδυνσης. Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης προβλέπεται επίσης να κινηθεί με βραδύτερους ρυθμούς καθώς η αύξηση της απασχόλησης και των μισθών επιβραδύνεται και η εμπιστοσύνη των νοικοκυριών μειώνεται σταθερά. Τους τελευταίους μήνες οι ηγέτες σε παγκόσμιο επίπεδο συνειδητοποίησαν ότι χρειάζεται ένα διεθνές σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης. Τον Οκτώβριο, εγκρίνεται το σχέδιο διάσωσης του αμερικανικού χρηματοπιστωτικού κλάδου 700 δισ. δολαρίων. Επίσης, πραγματοποιούνται συμβούλια κορυφής και συναντήσεις στην ΕΕ για την αντιμετώπιση της κρίσης Αίτια Η τεράστια χρήση της τιτλοποίησης στεγαστικών δανείων ( securitization) Με τη μείωση των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ, στη Μεγάλη Βρετανία και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σημειώθηκε μια τεράστια αύξηση στις χορηγήσεις στεγαστικών δανείων ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (με χρηματοδότηση μέχρι και του 120% της αξίας των ακινήτων αλλά και δανεισμό πολιτών που δεν διέθεταν τα οικονομικά στοιχεία για να δανειοδοτηθούν). Οι πάντες πίστευαν ότι η οικοδομική δραστηριότητα θα επεκτείνονταν συνεχώς και η αύξηση της κατανάλωσης θα ήταν το πρωταρχικό στοιχείο ανόδου της Οικονομίας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής.Οι σκέψεις αυτές διατυπώνονταν από τα πλέον έγκυρα στελέχη, όπως τον Πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Federal Reserve) Άλαν Κρίσμαν. Η Federal Reserve είναι η ανεξάρτητη αρχή του κράτους (δεν ελέγχεται από τον Πρόεδρο και το Κογκρέσο) και είναι υπεύθυνη για τον έλεγχο ολοκλήρου του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Έτσι οι εμπορικές Τράπεζες χορήγησαν αρχικά στεγαστικά δάνεια σε μεγάλο αριθμό πελατών, βοηθούμενες από τα χαμηλά επιτόκια και την τεράστια επέκταση της οικοδομικής δραστηριότητας σε αναλογία συνήθως, Ιδίων Κεφαλαίων Τράπεζας προς Υποχρεώσεις Δανειοληπτών 1/9 (σύμφωνα με την αναλογία εποπτικών κεφαλαίων που καθόριζε η Κεντρική Τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής). Οι Εμπορικές Τράπεζες στην προσπάθειά τους να αυξήσουν τα κεφάλαια τους με είσοδο μετρητών στο ενεργητικό του Ισολογισμού τους «πακετάρουν» διάφορα στεγαστικά δάνεια και εκδίδουν εταιρικά ομόλογα (Mortgage Backed Securities MBS).Η τιτλοποίηση δανείων έλαβε κυρίως τεράστιες διαστάσεις, διότι τα στελέχη των τραπεζών προκειμένου να εμφανίσουν βραχυπρόθεσμα κέρδη και να εισπράξουν τεράστια χρηματικά ποσά με τη μορφή (Bonus) χρησιμοποιούσαν αυτά τα εργαλεία. Τα εταιρικά ομόλογα (ΜΒS) πωλούνταν από τις Επενδυτικές Τράπεζες (Lehman Brothers) σε : α. Αμοιβαία Κεφάλαια. β. Συνταξιοδοτικά Ταμεία (κρατικά, ημικρατικά,εταιρικά). γ. Ασφαλιστικές εταιρείες. δ. Επενδυτικές Τράπεζες. ε. Εμπορικές Τράπεζες. στ. Hedge Funds To Mέγεθος των ΜBS που εκδόθηκαν το 2007 στις ΗΠΑ ήταν 7,3 τρις δολάρια. Οι θεσμικοί επενδυτές προκειμένου να εξασφαλισθούν για τα ομόλογα που κατείχαν στα περιουσιακά τους στοιχεία αγόραζαν Συμβόλαια Προστασίας Έναντι Κινδύνων Χρεοκοπίας Ομολόγων (Credit Default Swaps).Τα περισσότερα από αυτά εξέδιδε ο ασφαλιστικός Σελίδα 9 από 79

11 κολοσσός American International Group (AIG). Μετά τη χρεοκοπία όμως της Lehman Brothers, αλλά και την αδυναμία των επενδυτικών τραπεζών να επιστρέψουν κεφάλαια στους επενδυτές ομολόγων υποχρεώθηκε σε αποζημιώσεις τεραστίων χρηματικών ποσών έναντι των συμβολαίων CDS. Επίσης κινδύνεψε με χρεοκοπία με αποτέλεσμα η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής να σπεύσει σε κρατική βοήθεια δια της ομοσπονδιακής τράπεζας (Fed) παρέχοντας 85 δις. Δολάρια και να λάβει τον έλεγχο του 80% του μετοχικού κεφαλαίου του ασφαλιστικού κολοσσού. Παράλληλα η Αμερικανική κυβέρνηση διαμέσου της Fed παρείχε ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα ύψους 50 δις δολάρια. Η 4η επενδυτική τράπεζα των ΗΠΑ (Lehman Brothers) κηρύχθηκε σε πτώχευση, ενώ τμήματα και περιουσιακά της στοιχεία πουλήθηκαν στην αγγλική τράπεζα Barclays Η πτώση της αξίας των κατοικιών από το σπάσιμο της φούσκας των ακινήτων Η τεράστια προσφορά ακινήτων στις ΗΠΑ, λόγω των χαμηλών στεγαστικών επιτοκίων και της μεγάλης ρευστότητας που προσέφεραν οι Τράπεζες, είχε σαν αποτέλεσμα την πτώση της αξίας των κατοικιών. Η πτώση αυτή λόγω υπερπροσφοράς δεν ήταν σε ορισμένους κατόχους ακινήτων της τάξεως του 10% ή 30%, αλλά υπήρχε και μηδενική ή αρνητική καθαρή θέση. Το Μάρτιο του 2008 το 11% των κατόχων στεγαστικών δανείων ή αλλιώς ιδιοκτήτες είχαν μηδενική ή αρνητική καθαρή θέση ακινήτου και έτσι μην έχοντας κανένα κίνητρο για την αποπληρωμή του δανείου, τη σταματούσαν. Οι κάτοχοι των τιτλοποιημένων δανείων λόγω αυτής της κατάστασης δεν εισέπρατταν τόκους και κεφάλαιο, με αποτέλεσμα τα εταιρικά ομόλογα να υποστούν σημαντική μείωση της βαθμολογίας τους Η υπερβολική χρήση δανειακών κεφαλαίων από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις ( Leverage ) Tα χαμηλά επιτόκια και η υπερβάλλουσα ρευστότητα, λόγω της πολιτικής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, αύξησε υπερβολικά τον δανεισμό των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων και μείωσε υπερβολικά την αποταμίευση. Έτσι όταν ξέσπασε η κρίση, ο υπερβολικός δανεισμός καθιστούσε απαγορευτική την περαιτέρω χρηματοδότηση με αποτέλεσμα πολλές επιχειρήσεις, ακόμη και κολοσσοί, να οδηγηθούν σε χρεοκοπία όπως και πάρα πολλά νοικοκυριά. Η αναλογία Υποχρεώσεων προς Ίδια κεφάλαια από 9 προς 1 στις εμπορικές τράπεζες μετατράπηκε σε 20 προς 1 στις επενδυτικές τράπεζες που υπήρξαν ανάδοχοι των εταιρικών ομολόγων (MBS) Πλημμελής διαβάθμιση πιστοληπτικού κινδύνου ( Bond Ratings ) Οι επενδυτικές τράπεζες που εξέδωσαν τα εταιρικά ομόλογα κατόρθωσαν να πείσουν τις εταιρείες Διαβάθμισης (Bond Rating agencies) να βαθμολογήσουν πολύ υψηλά (ΑΑΑ, ΑΑ, κλπ) τα ομόλογα που είχαν ως αντίκρισμα τα τιτλοποιημένα δάνεια μειωμένης εξασφάλισης. MORAL HAZARD: Οι εταιρείες διαβάθμισης πληρώνονται από τις επενδυτικές τράπεζες που είναι ανάδοχοι των ομολόγων Η πλημμελής διαβάθμιση των προϊόντων (Ομόλογα, Σύνθετα χρηματοοικονομικά προϊόντα κλπ) ως προς τους επενδυτικούς κινδύνους, αλλά και των ιδίων των χρηματοοικονομικών εταιρειών (Επενδυτικές Τράπεζες, Εμπορικές Τράπεζες, Αμοιβαία Κεφάλαια, Επενδυτικές Εταιρείες) από τις αρμόδιές διεθνείς εταιρείες αξιολόγησης επενδυτικών κινδύνων. 4 Στεφανί Δαρμπάση, Οικονομική Συντάκτης Οικονομικών «Αίτια της οικονομικής κρίσης» Σελίδα 10 από 79

12 Στη διεθνή οικονομική σκηνή υπάρχουν διεθνείς οίκοι αξιολόγησης όπως: Standard & Poor s Rating Service, Fitch, Moody s οι οποίοι αξιολογούν την πιστοληπτική ικανότητα εταιρειών (Τραπεζών, Ασφαλιστικών Εταιρειών, Αμοιβαίων Κεφαλαίων, Επενδυτικών Τραπεζών), τα χρηματοοικονομικά προϊόντα, αλλά και την πιστοληπτική ικανότητα των κρατών. Το τοπίο μέσα στο οποίο κινούνται οι διεθνείς αυτοί οίκοι είναι τόσο «θολό», ώστε να ενεργούν ανάλογα με τα συμφέροντα τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι, ότι στις 16 Σεπτεμβρίου 2008 που η 4η επενδυτική τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (Lehman Brothers) κατέθεσε αίτηση για υπαγωγή στο άρθρο 11 του αμερικανικού πτωχευτικού κώδικα, αξιολογούνταν θετικά από τους διεθνείς οίκους. Μάλιστα πριν λίγες εβδομάδες είχε αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας ΑΑΑ. Οι οίκοι αυτοί αξιολογούσαν τα ομόλογα των επενδυτικών οίκων και είχαν κάθε συμφέρον να δίδουν αναληθείς αξιολογήσεις για τα προϊόντα και τις εταιρείες. Με τέτοια αναξιοπιστία, πως οι οίκοι αυτοί θα αξιολογούν τον κίνδυνο των χρηματοοικονομικών προϊόντων, των εταιρειών και κρατών όταν κατέστησαν ανίκανοι να αξιολογήσουν και να διαγνώσουν έγκαιρα τον κίνδυνο χρεοκοπίας τραπεζών και διαφόρων εταιρειών Οι τεράστιες αμοιβές των στελεχών του Χρηματοοικονομικού τομέα (Τράπεζες, Ασφαλιστικές Εταιρείες, Επενδυτικές Εταιρείες κλπ), με τη μορφή Bonus Τα στελέχη των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών του χρηματοοικονομικού τομέα (Τράπεζες, Ασφαλιστικές Εταιρείες, Αμοιβαία Κεφάλαια κλπ), λάμβαναν τεράστιες αμοιβές με την μορφή πρόσθετων παροχών (Bonus) για τα οικονομικά αποτελέσματα που επετύγχαναν στις εταιρείες τους. Επειδή όμως, τα στελέχη είχαν κίνητρο άμεσου πλουτισμού δεν ενδιαφέρονταν για τα μακροπρόθεσμα οικονομικά αποτελέσματα αλλά μόνο για τα βραχυπρόθεσμα. Η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ, στην προσπάθεια της για εξάλειψη αυτού του φαινομένου έθεσε όρια στις αμοιβές των στελεχών των εταιρειών που έλαβαν κρατικές ενισχύσεις H έλλειψη αυστηρού νομοθετικού πλαισίου, σχετικά με τον έλεγχο ολόκληρου του Παγκόσμιου Χρηματοοικονομικού Τομέα, και η υιοθέτηση αντίθετα των πλέον χαλαρών μορφών ελέγχου στη διακίνηση των κεφαλαίων. Μια από τις αιτίες της χρηματοοικονομικής κρίσης, που οδήγησε σε κρίση της πραγματικής οικονομίας, είναι και ο παντελής έλεγχος του χρηματοοικονομικού τομέα εξ αιτίας των νομοθετικών ρυθμίσεων που θεσμοθετήθηκαν στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Ένας βασικός κανόνας που ίσχυε στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, ήταν ο κανόνας του Glass Steagall Act που θεσμοθετήθηκε το 1933 (μετά το «κραχ» του 1929) και καταργήθηκε το Νοέμβριο του 1999, υπό την προεδρία του Κλίντον και του πρόεδρου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας Alan Greenspan. Ο κανόνας αυτός απαγόρευε τη συνεργασία εμπορικών και επενδυτικών τραπεζών προκειμένου να προστατεύονται οι επενδυτές. Από τον νόμο αυτό το μόνο που παρέμεινε μέχρι σήμερα είναι η κρατική εταιρεία FDIC (Federal Deposit Insurance Corporate) στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, που εγγυάται τις καταθέσεις αποταμιευτών στις εμπορικές τράπεζες (μέχρι δολάρια ανά τράπεζα). Το ταμείο αυτό προστατεύει τους αποταμιευτές από χρεοκοπίες Εμπορικών Τραπεζών, δεν αφορά όμως προϊόντα Επενδυτικών Τραπεζών, όπως την προστασία των επενδυτών της επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers. H παγκοσμιοποίηση της οικονομίας σε συνδυασμό με άλλους κανόνες απελευθέρωσης της αγοράς επηρέασε αρνητικά την παγκόσμια οικονομία. Μερικοί από τους κανόνες απελευθέρωσης είναι: α. η ελεύθερη διακίνηση των κεφαλαίων ανά την υφήλιο. Σελίδα 11 από 79

13 β. η πώληση χρηματοοικονομικών προϊόντων των εταιρειών όχι μόνο από τις χώρες του ΟΑΣΣΑ, αλλά από περιοχές φορολογικών παραδείσων χωρίς κανένα έλεγχο από τις αρμόδιες κρατικές αρχές. γ. η πώληση σύνθετων χρηματοοικονομικών προϊόντων, που η γνώση τους ήταν δύσκολη, μέσα από ασφαλιστικές εταιρείες και από τους πλέον ικανούς οικονομολόγους. δ. η πώληση από τις εμπορικές τράπεζες προϊόντων Επενδυτικών Τραπεζών που σε πολλές περιπτώσεις αναφέρονταν σαν προϊόντα εγγυημένου κεφαλαίου (τα ομόλογα εγγυημένου κεφαλαίου της Lehman Brothers που πουλήθηκαν στην Ελλάδα από την τράπεζα Citibank σε επιφανείς πελάτες της (private banking), xωρίς να ελεγχθεί το προϊόν από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς του Ηνωμένου Βασιλείου). ε. η δυνατότητα των ασφαλιστικών ταμείων της κοινωνικής ασφάλισης να επενδύουν σε μετοχές, χωρίς την επιστημονική ανάλυση από επενδυτικές επιτροπές, αλλά και σύνθετα προϊόντα παραγώγων (ομόλογα που αγόρασαν ομαδικά στην Ελλάδα τα ασφαλιστικά ταμεία το 2007). στ. Οι επενδύσεις σε κάθε είδους οικοδομική δραστηριότητα από funds που δεν δίδουν στοιχεία των οικονομικών καταστάσεων τους. Γενικά η πλήρης απελευθέρωση του νομοθετικού πλαισίου του χρηματοοικονομικού τομέα είχε σαν αποτέλεσμα να υπάρχουν φαινόμενα χρεοκοπίας Τραπεζικών ιδρυμάτων με τεράστιες συνέπειες για την παγκόσμια και Ελληνική Οικονομία. Σήμερα μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση που ταλανίζει τον πλανήτη, οι ηγέτες της Ευρώπης αλλά και της παγκόσμιας κοινότητας, δεν φαίνονται διατεθειμένοι να θέσουν αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο στον χρηματοοικονομικό τομέα, αλλά επιτρέπουν στις τράπεζες να μην συμμορφώνονται με τελεσίδικες αποφάσεις της δικαιοσύνης Επιπτώσεις Γενικές επιπτώσεις στο Παγκόσμιο Οικονομικό Σύστημα Έλλειψη εμπιστοσύνης ανάμεσα σε ενδιαφερόμενα μέρη στο χρηματοπιστωτικό σύστημα (-) Διακοπή των διατραπεζικών δανείων (-) Κρίση ρευστότητας (κλίνουν οι κρουνοί χρηματοδότησης) (-) Δυσκολία παροχής δανείων (-) Αύξηση επιτοκίων, βραχυπρόθεσμα (-) Μείωση επενδυτικής δραστηριότητας και περιορισμός καταναλωτικής πίστης (-) Μείωση παραγωγής / μείωση κατανάλωσης / μείωση εθνικού εισοδήματος (-) Αύξηση ανεργίας (-) Μείωση των χρηματιστηριακών δεικτών (-) Αυξημένη αποστροφή κινδύνου (High Risk Aversion): Οι επενδυτές απομακρύνονται παροδικά από το Χρηματιστήριο και από εταιρικά ομόλογα. Τα Hedge Funds απομακρύνονται από περιφερειακές αγορές (-) Αυξάνει το SPREAD δανεισμού περιφερειακών χωρών κάνοντας τον δανεισμό πολύ επαχθή σε περιφερειακές χώρες, π.χ. Ελλάδα. Αρνητικές επιπτώσεις σε κρατικούς προϋπολογισμούς περιφερειακών χωρών (-) Περιορισμός Εξαγωγών, Μείωση Τουριστικού Συναλλάγματος, Μείωση Ναυτιλιακών Ναύλων (-) Περιορισμός Τιτλοποίησης (+) 5 των Αλέξανδρου Κεντικελένη, Μαρίνα Καρανικολού, Ειρήνη Παπανικόλα, Sanjay Basu,Martin McKee, David Stuckler «Οι επιπτώσεις της Οικονομικής κρίσης» Σελίδα 12 από 79

14 Βελτίωση Διαφάνειας (+) Αυστηρότερο Κανονιστικό Πλαίσιο (+/-) Βελτίωση Υποδειγμάτων Αξιολόγησης Κινδύνων (Ιδιαίτερα Πιστωτικού) (+) Αναδιάρθρωση Κεφαλαιακής Σύνθεσης εταιρειών (+) Συγχωνεύσεις και Εξαγορές (M&A) στον ορίζοντα (+) Επιπτώσεις στην Ελληνική Οικονομία 6 Σε διεθνή σύγκριση, ο χρηματοοικονομικός κίνδυνος για την Ελλάδα είναι μικρότερος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι μικρός. 1. Ο κυριότερος κίνδυνος προέρχεται από την αύξηση των επιτοκίων, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι στη χώρα μας, το 80% περίπου των παλαιών στεγαστικών δανείων είχαν συναφθεί με κυμαινόμενο επιτόκιο. Η αναπόφευκτη αύξηση των μηνιαίων δόσεων, αφενός μειώνει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και αυξάνει τον αριθμό αυτών που καθυστερούν τις δόσεις αποπληρωμής και αφετέρου μειώνει την ζήτηση στην αγορά κατοικιών. 2. Άλλος κίνδυνος προέρχεται από το γεγονός ότι πολλές ξένες τράπεζες έχουν σημαντικές θέσεις στο μετοχικό κεφάλαιο των ελληνικών τραπεζών με ότι αυτό συνεπάγεται για το μέλλον της ελληνικής χρηματαγοράς. 3. Εμφάνιση διαδικασιών κρίσης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα στην Ελλάδα, θα βρει την πραγματική οικονομία σε αρκετά δύσκολη θέση, ιδιαίτερα εξαιτίας των επιπτώσεων της ακρίβειας. 4. Η έλλειψη ρευστότητας οδηγεί σε άνοδο των επιτοκίων δανεισμού των τραπεζών οι οποίες μετακυλύουν το κόστος στους δανειολήπτες (1 δισ. ευρώ είναι η επιβάρυνση σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζικών παραγόντων). 5. Το επιπλέον κόστος δανεισμού για το Δημόσιο ανέρχεται σε τουλάχιστον 500 εκ. ευρώ, ενώ στο β τρίμηνο του έτους ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ ήταν 3,5% έναντι 4% το ίδιο διάστημα πέρυσι. 6. Οι εξαγωγές παρουσιάζουν αισθητά σημάδια κάμψης. Προοιωνίζεται διόγκωση του ελλείμματος στο εξωτερικό ισοζύγιο που, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, θα διαμορφωθεί φέτος στο 15,3% του ΑΕΠ από 14,1% το Η επιβράδυνση της κατανάλωσης μειώνει τα φορολογικά έσοδα σε μία περίοδο όπου η υστέρησή τους έναντι του κυβερνητικού στόχου αγγίζει τα 800 εκ. ευρώ. Εντείνονται οι πιέσεις για νέες περικοπές σε κοινωνικές δαπάνες. 8. Δημοσιονομικά θα υπάρξει πίεση στα έσοδα ως αποτέλεσμα της αρνητικής πίεσης στα εισοδήματα και τους ρυθμούς ανάπτυξης. 9. Αρνητική επίδραση στο χρηματιστήριο. 10. Βραδύτερους ρυθμούς στις επενδύσεις και στις επενδυτικές ροές. 11. Αρνητική επίδραση στη ρευστότητα των τραπεζών και στον τραπεζικό δανεισμό. Δηλαδή, πολύ μεγαλύτερη δυσκολία και κόστος δανεισμού από τις τράπεζες. 12. Αρνητική επίδραση στον τουρισμό- εφόσον τα εισοδήματα των επισκεπτών μας συμπιέζονται. 13. Αρνητική επίδραση στις εξαγωγές λόγω της πίεσης στα εισοδήματα διεθνώς Η διεθνής οικονομική κρίση ανέδειξε σε όλο το βάθος τα χρόνια προβλήματα της ελληνικής οικονομίας και του μοντέλου ανάπτυξής της. Επέφερε τεράστιες επιπτώσεις στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας : α. Η Ελλάδα παρά τη συνέχιση των επιδοτήσεων από την ΕΕ θα παρουσιάσει μείωση του ΑΕΠ. β. Η χαμηλή ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας θα επιδεινωθεί περαιτέρω. γ. Το επιχειρηματικό περιβάλλον θα επιδεινωθεί περαιτέρω. 6 Καθηγητής Νικ. Τραυλός, Πρύτανης ALBA Graduate Business Scholl «Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση : Αίτια και Επιπτώσεις στην Ελλάδα» 2008 Σελίδα 13 από 79

15 δ. Το κοινωνικό ασφαλιστικό σύστημα αδυνατεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις προς τους ασφαλισμένους και στο μέλλον θα ληφθούν αποφάσεις που θα είναι δυσμενείς για αυτούς (μη κάλυψη όλων των ιατρικών εξετάσεων, ορισμός συγκεκριμένου αριθμού εξετάσεων κατ έτος, αδυναμία είσπραξης εφάπαξ, αύξηση ασφαλιστικών εισφορών, κατάργηση διατάξεων που οδηγούν σε πρόωρη συνταξιοδότηση, αλλαγή του τρόπου προσδιορισμού της σύνταξης, μείωση των επικουρικών συντάξεων, περαιτέρω συνενώσεις ασφαλιστικών ταμείων και κλάδων υγείας). ε. Υψηλότερο δημόσιο χρέος λόγω ανικανότητας του κράτους να μειώσει τις σπατάλες, αλλά και λόγω της αύξησης του κόστους χρηματοδότησης του χρέους από τις τιμές των μακροπροθέσμων κρατικών ομολόγων (το πρόβλημα εμφανίσθηκε δριμύτερο τον Μάρτιο και Απρίλιο του 2009, όταν η χώρα προκειμένου να χρηματοδοτήσει το χρέος προσέφυγε στις διεθνείς χρηματαγορές και τα ομόλογα της παρουσίασαν τεράστια διαφορά σε σχέση με το αντίστοιχο γερμανικό ομόλογο). στ. Περιορισμός της δυνατότητας δανεισμού του ελληνικού δημοσίου, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσεως ή αυξημένων αναγκών του κράτους. ζ. Πιθανή αναβολή των εξαγγελθεισών μειώσεων, στους συντελεστές φορολογίας εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων (μέχρι σήμερα ισχύει ότι θα μειωθούν από το 2010 μέχρι το 2015). η. Αδυναμία χρηματοδότησης πολλών επιχειρήσεων από το τραπεζικό σύστημα λόγω μείωσης των πιστώσεων, αλλά και λόγω της μεγαλύτερης αυστηρότητας στην αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας των επιχειρήσεων (αυτό οδηγεί στο κλείσιμο πολλών επιχειρήσεων ή την εκρηκτική εξάπλωση του μεγέθους των ακάλυπτων επιταγών). θ. Την μείωση των εισροών από την ναυτιλία και τουρισμό λόγω των επιπτώσεων από την διεθνή κρίση (πολλοί εργαζόμενοι των τουριστικών επιχειρήσεων θα μείνουν άνεργοι). ι. Εκρηκτική αύξηση της ανεργίας κυρίως στις ηλικίες άνω των 50 ετών και τους νέους (το πρόβλημα αυτό θα έχει τεράστιες διαστάσεις στην ελληνική κοινωνία, λόγω της αδυναμίας του κράτους να αυξήσει την απασχόληση). Σελίδα 14 από 79

16 2.1 Η έννοια της φοροδιαφυγής ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗ Φοροδιαφυγή αποκαλείται η καθ' οποιονδήποτε τρόπο παράνομη απόκρυψη φορολογητέας ύλης ενός φυσικού ή νομικού προσώπου. Θεωρείται παράνομη και έντονα αντικοινωνική συμπεριφορά και συνιστά το αδίκημα της μη καταβολής του οφειλόμενου φόρου με την παραβίαση ή καταστρατήγηση του νόμου. Μπορεί να εμφανιστεί με δύο τρόπους: 7 1) αποκρύπτοντας εισοδήματα από διάφορες πηγές με σκοπό την πληρωμή χαμηλότερου φόρου. 2) εμφανίζοντας υπερβολικές ή πλαστές δαπάνες ώστε να επωφεληθεί από εκπτώσεις φόρου. Η φοροδιαφυγή εντοπίζεται εύκολα σε εισοδήματα που προέρχονται από μισθωτές υπηρεσίες ή εκμετάλλευση ακινήτων, λόγω της ευκολίας διασταύρωσης στοιχείων (δηλαδή σύγκριση εσόδου από τον ένα συμβαλλόμενο και δαπάνης από το άλλο), ενώ είναι δύσκολο να εντοπισθούν σε πηγές όπως από ελευθέρια επαγγέλματα. Στις εμπορικές επιχειρήσεις συνήθως η φοροδιαφυγή αντιμετωπίζεται με επιτόπου ελέγχους, αλλά και διασταυρώσεις. Στις περιπτώσεις που είναι δύσκολη η διασταύρωση, υπολογίζεται ένα τεκμαρτό εισόδημα, ενώ κατά καιρούς αναπροσαρμόζονται τα τεκμήρια διαβίωσης. Επίσης, όταν λέμε φοροδιαφυγή, εννοούμε το σύνολο των παρανομών ενεργειών των ιδιωτικών φορέων (επιχειρήσεων), με τις οποίες αποβλέπουν στη μείωση ή εξάλειψη της φορολογικής τους υποχρέωσης (δηλαδή την πληρωμή φόρων). Τέτοιες παράνομες ενέργειες είναι π.χ. η δήλωση στη φορολογούσα Αρχή (εφορία) μικρότερου εισοδήματος από το πραγματοποιηθέν κατά τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος, η εμφάνιση από τις επιχειρήσεις ακαθάριστων εσόδων (τζίρος) μικρότερων από τα πραγματοποιηθέντα κατά τον υπολογισμό του φόρου κατανάλωσης, η λαθραία εισαγωγή ειδών από το εξωτερικό για να μη πληρωθούν δασμοί κλπ. Επιπρόσθετα, ένας ορισμός ο οποίος θεωρείται ότι καλύπτει αρκετά την έννοια της φοροδιαφυγής είναι αυτός του Department of the Treasury του σύμφωνα με τον ορισμό αυτό φοροδιαφυγή αποτελεί: Το τμήμα εκείνο του φόρου εισοδήματος, το οποίο αντιστοιχεί σε εισόδημα που θα έπρεπε με βάση την ισχύουσα νομοθεσία να δηλώνεται οικειοθελώς από τους φορολογούμενους στις αρμόδιες φορολογικές αρχές, αλλά για οποιαδήποτε λόγο δεν δηλώνεται. Το τμήμα εκείνο των έμμεσων φόρων και λοιπόν άμεσων φόρων, το οποίο με βάση την ισχύουσα φορολογική νομοθεσία θα πρέπει να εισπράττεται και να αποδίδεται εθελοντικά στο κράτος αλλά για οποιοδήποτε λόγο αυτό δεν φθάνει ποτέ στο δημόσιο ταμείο. (Κανελλόπουλος Κ.Α,1995). Οι φόροι οι οποίοι δεν καταβλήθηκαν στον κράτος λόγω παροχής φορολογικών απαλλαγών και κινήτρων, χωρίς να επιτευχθεί το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα (Παυλόπουλος, 1987). Οι τόκοι που αντιστοιχούν στο τμήμα εκείνο τω φόρων που καταβάλλονται με καθυστέρηση και μετά τη λήξη του οικείου δημοσιονομικού έτους. (Μανεσιώτης, 1991). Η μη είσπραξη των οφειλόμενων φόρων μετά την βεβαίωσή τους. Ωστόσο, άλλοι συγγραφείς περιλαμβάνουν στην έννοια της φοροδιαφυγής τις φορολογικές απαλλαγές οι οποίες δόθηκαν σε φορολογούμενους χωρίς να επιτευχθούν οι σκοποί για τους οποίους χορηγήθηκαν ακόμα και τους τόκους των φόρων οι οποίοι καταβλήθηκαν καθυστερημένα. Από τις ανωτέρω επισημάνσεις, προκύπτει ότι, για να μην υπάρχει φοροδιαφυγή οι φορολογούμενοι θα πρέπει να δηλώνουν την φορολογητέα ύλη ολόκληρη, εθελοντικά αλλά και εμπρόθεσμα. 7 Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Καταπολέμησης της Φοροδιαφυγής Σελ Σελίδα 15 από 79

17 2.2 Ιστορική αναφορά για τη Φοροδιαφυγή Η διαφθορά -έννοια στενά συνδεδεμένη με την παραοικονομία και τη φοροδιαφυγήαπασχολεί τους αρχαίους Έλληνες περισσότερο από χρόνια, χωρίς, ωστόσο να καταφέρουν να την πατάξουν. Ίσως, διότι χρησιμοποιούν τα ίδια «όπλα». Για παράδειγμα, ο Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης που θεσμοθέτησε η παρούσα κυβέρνηση, είχε απασχολήσει τον Αριστοτέλη. Παρ' όλα αυτά, η παραοικονομία στην Ελλάδα υπολογίζεται σήμερα στα 55 δισ. ευρώ, καθώς αντιστοιχεί σχεδόν στο 29% του ΑΕΠ. Ο τζίρος της ετήσιας μίζας ανέρχεται σε 400 εκατ. ευρώ, ενώ ο κύκλος εργασιών που δεν δηλώνεται από τις επιχειρήσεις σε περίπου 15 δισ. ευρώ το χρόνο. Αυτό τουλάχιστον εκτιμούν διεθνείς οργανισμοί, όπως είναι η Παγκόσμια Τράπεζα. ( του Στεργίου Λ., 2007) Πίνακας 1. Καθαρά κέρδη επιτηδευματιών και εισόδημα από μισθούς και συντάξεις ( Εισοδήματα του 2004 που δηλώθηκαν το 2005) Πηγή : Καθημερινή Πίνακας 2. Σχέση εισοδήματος επιτηδευματιών προς το εισόδημα των μισθωτών ( Εισοδήματα του 2004 που δηλώθηκαν το 2005) Πηγή : Καθημερινή Σελίδα 16 από 79

18 2.3 Διάφοροι μέθοδοι και τρόποι φοροδιαφυγής Το μέγεθος της φοροδιαφυγής διαφέρει από χώρα σε χώρα και η έκτασή της εξαρτάται από την δομή της κάθε χώρας, το μέγεθος των επιχειρήσεων, την λογιστική τους οργάνωση, στην διάρθρωση και λειτουργία του φορολογικού συστήματος και στην δομή των φοροτεχνικών υπηρεσιών. Ο φοροδιαφυγή εκδηλώνεται με μέσα και πρακτικές που διακρίνονται για την ευρηματικότητα και συνθετότητά τους αλλά και με απλές μεθόδους. Το μέγεθος της φοροδιαφυγής στη χώρα μας σε σχέση με άλλες χώρες είναι ιδιαίτερα υψηλό. Η φοροδιαφυγή εντοπίζεται: α)στα φυσικά πρόσωπα και συγκεκριμένα στους μισθούς και τις συντάξεις, στο εισόδημα σε είδος, στα εισοδήματα από ενοίκια, στα εισοδήματα από κινητές αξίες, στο εισόδημα από γεωργικές επιχειρήσεις, στο εισόδημα από άσκηση ελεύθερου επαγγέλματος και στο εισόδημα από εμπορικές, βιοτεχνικές και βιομηχανικές επιχειρήσεις, β) στα νομικά πρόσωπα, γ)στον κατασκευαστικό τομέα, δ) στο ΦΠΑ, ε) στον φόρο μεταβίβασης ακινήτων, στ) στις κληρονομίες, δωρεές και γονικές παροχές, ζ) στους δασμούς και τα τέλη εισαγομένων, η) στον ΕΦΚ, η) τα κέντρα διασκέδασης και καταστήματα ψυχαγωγίας, θ) στις τουριστικές επιχειρήσεις, ι) στα σωματεία, κ) στον κλάδο της υγείας (Τάτσος Ν., 1987). Το φαινόμενο της φοροδιαφυγής παρατηρείται σε όλους τους φόρους, ακόμα και σε αυτούς στους οποίους σύμφωνα με την θεωρία δεν θα έπρεπε. Στην Ελλάδα οι μέθοδοι φοροδιαφυγής είναι απλοί, αν και τελευταία αρχίζει η φοροδιαφυγή να αποκτά πιο περίπλοκες μορφές. Παρακάτω εξετάζονται οι διάφορες μορφές φοροδιαφυγής ανά κατηγορία εισοδήματος. 8 Φοροδιαφυγή στη φορολογία εισοδήματος. Ο φόρος εισοδήματος είναι ο φόρος στον οποίο παρατηρούνται τα περισσότερα φαινόμενα φοροδιαφυγής. Ο βασικότερος λόγος για αυτό είναι το γεγονός ότι ο φόρος εισοδήματος, λόγω της φύσης του ως άμεσος φόρος, γίνεται ιδιαίτερα αντιληπτός από τους φορολογούμενους και επομένως προκαλεί την αντίδραση τους. Ένας άλλος βασικός λόγος είναι το ειδικό φορολογικό καθεστώς που διέπει διάφορες επαγγελματικές ομάδες με αποτέλεσμα όχι μόνο στην πολυπλοκότητα του φορολογικού συστήματος αλλά και στην δημιουργία αισθήματος αδικίας στους υπόλοιπους. Τέλος η μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας σε συνδυασμό με τα μεγάλα ποσοστά πληθωρισμού ώθησε τους φορολογούμενους να βρουν άλλους τρόπους μείωσης των φορολογικών βαρών. Ο φόρος εισοδήματος χωρίζεται σε φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, όπως έχει ήδη επισημανθεί. Εξαιτίας των ιδιαιτεροτήτων της κάθε κατηγορίας είναι διαφορετικοί και οι τρόποι φοροδιαφυγής. Ειδικότερα η φοροδιαφυγή στη φορολογία εισοδήματος εστιάζεται : Μισθωτές υπηρεσίες. Στις περιπτώσεις αδήλωτης κύριας εργασίας με τη μορφή πρόσθετης αμοιβής (π.χ. bonus, αμοιβή σε είδος), στη δεύτερη παράλληλη αδήλωτη δραστηριότητα (π.χ. ιδιαίτερα μαθήματα κατ οίκον από διορισμένους εκπαιδευτικούς). Ελεύθεροι επαγγελματίες. Στις περιπτώσεις μη έκδοσης δελτίου παροχής υπηρεσιών, ή έκδοσης με αναγραφόμενο μικρότερο ποσό αμοιβής από το πραγματικό, ή έκδοσης από τρίτα πρόσωπα (αφανείς συνεργάτες, άσκηση ελεύθερου επαγγέλματος υπό τη μορφή μονοπρόσωπης ΕΠΕ κ.α.). Γεωργικές επιχειρήσεις. Στις περιπτώσεις πώλησης αγροτικών προϊόντων χωρίς έκδοση φορολογικού παραστατικού (με υποχρέωση από το ΚΒΣ έκδοσης), ή στη διόγκωση δαπανών με λήψη εικονικών τιμολογίων προκειμένου να τύχουν επιστροφής ΦΠΑ. Εισόδημα από ενοίκια. Στις περιπτώσεις μη κατάθεσης μισθωτηρίου συμβολαίου για απόκρυψη εισοδήματος ενοικίασης ακινήτου, ή δήλωσης ενοικίου μικρότερου από το πραγματικά εισπραττόμενο, ή μη δήλωσης δευτερευουσών κατοικιών ή λοιπών ιδιοχρησιμοποιούμενων ακινήτων (δηλώνονται ως κενές) ώστε να αποφεύγεται η τεκμαρτή τους φορολόγηση. 8 Καθηγητής Γ. Αγαπητό πρώην Υπουργό Οικονομικών «Η παραοικονομία είναι παιδί της φοροδιαφυγής» σελ.2-4 Σελίδα 17 από 79

19 Εισόδημα από εμπορικές επιχειρήσεις : Στις περιπτώσεις μη έκδοσης-ανακριβούς έκδοσης φορολογικών στοιχείων, ή λήψης ανακριβών φορολογικών στοιχείων αγορών, δαπανών και υπηρεσιών, ή έκδοσης-λήψης πλαστών και εικονικών φορολογικών στοιχείων, με συνέπεια την αποφυγή καταβολής άμεσων φόρων (λόγω μη εμφάνισης ή μείωσης ακαθαρίστων εσόδων ή λόγω αύξησης του κόστους πωληθέντων-παραχθέντων που έχουν σαν αποτέλεσμα τη μείωση των κερδών ή και την εμφάνιση ζημιών) και την αποφυγή καταβολής ή του συμψηφισμού των έμμεσων φόρων, κυρίως στο Φ.Π.Α. Επίσης στις περιπτώσεις υποτίμησης της αξίας των απογραφέντων ειδών ως και εμφάνισης αυξημένων ή πλαστών δαπανών με σκοπό τη μείωση των φορολογητέων κερδών. Στις περιπτώσεις άσκησης παραεμπορίου. Εκδηλώνεται με τη διάθεση παράνομων ειδών τα οποία προέρχονται από τρίτες χώρες (Κίνα, Ταϊλάνδη, Ταϊβάν, Κορέα κ.λπ.) και εισάγονται ή διακινούνται εντός των κρατών- μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε προέρχονται από επιχειρήσεις που δεν έχουν εκδώσει τα προβλεπόμενα νόμιμα παραστατικά. Το παραεμπόριο ασκείται κυρίως σε μη στεγασμένους χώρους όπως σε λαϊκές αγορές, σε παζάρια, σε εμπορικούς δρόμους ή κοντά σε σταθμούς λεωφορείων, τρένων, Μετρό, σε πεζόδρομους κ.λπ. Σε διάφορους τομείς εμπορικής δραστηριότητας, όπως κατασκευών, τουρισμού και ψυχαγωγίας και σε πολυεθνικές και εξωχώριες επιχειρήσεις, ενδεικτικές περιπτώσεις φοροδιαφυγής εντοπίζονται : 9 Στον κατασκευαστικό τομέα. Επιχειρήσεις ανέγερσης και πώλησης διαμερισμάτων δεν εμφανίζουν την πραγματική αξία των ακινήτων αλλά την αντικειμενική, με συνέπεια οι οικοδομικές επιχειρήσεις να φορολογούνται με χαμηλότερα κέρδη, ενώ οι αγοραστές να αποδίδουν αντίστοιχα μικρότερο τεκμήριο αγοράς και φόρο μεταβίβασης ακινήτου (ΦΜΑ). Απασχολούμενοι μηχανικοί στην οικοδομή δηλώνουν αμοιβές μικρότερες (ελάχιστο κόστος οικοδομής) από τις πραγματικά εισπραττόμενες. Τέλος τα φυσικά πρόσωπα που ανεγείρουν οικοδομή δηλώνουν ως δαπάνη ανέγερσης «το ελάχιστο κόστος οικοδομής», με αποτέλεσμα να φορολογούνται για μικρότερο ποσό ανέγερσης, οι δε απασχολούμενοι στην οικοδομή να δηλώνουν ως εισόδημα ή τα ελάχιστα καταβαλλόμενα ημερομίσθια ή να εκδίδουν απόδειξη παροχής υπηρεσιών για ποσό ίσο με το προβλεπόμενο στο «ελάχιστο κόστος οικοδομής». Στις τουριστικές επιχειρήσεις όπου παρατηρείται μέθοδος διπλών συμβολαίων με συμβόλαια μεταξύ των ξενοδοχειακών και τουριστικών επιχειρήσεων, εξωτερικού και εσωτερικού, προκειμένου να εμφανίσουν μικρότερα έσοδα από τις παρεχόμενες υπηρεσίες, και μέρος των αποκρυβέντων εσόδων να παραμένει σε λογαριασμούς στο εξωτερικό. Επίσης μη έκδοση ή ανακριβής έκδοση φορολογικών στοιχείων από την παροχή υπηρεσιών και τις παρεπόμενες ξενοδοχειακές υπηρεσίες (χρήση θαλάσσιων μέσων ψυχαγωγίας, ομπρελών, γηπέδων αθλοπαιδιών κ.λπ., τηλεφωνικών, υπηρεσίες καθαριστηρίων, σάουνας, κομμωτηρίων κ.λπ.) Πολλές από τις παραπάνω υπηρεσίες, επισήμως εμφανίζονται ως υπηρεσίες «πακέτου», ενώ στην πραγματικότητα εισπράττεται ιδιαίτερο τίμημα το οποίο και δεν εμφανίζεται. Στις πολυεθνικές επιχειρήσεις παρατηρείται φοροδιαφυγή μέσω της πρακτικής των υπερτιμολογήσεων-υποτιμολογήσεων. Ειδικότερα το transfer pricing αποσκοπεί στη συρρίκνωση της φορολογικής επιβάρυνσης ενός πολυεθνικού ομίλου μέσω του καθορισμού μη πραγματικών τιμών των μεταξύ τους συναλλαγών. Επίσης φοροδιαφυγή εντοπίζεται μέσω των διογκούμενων δαπανών (management fees) και των αυξημένων ποσοστών δικαιωμάτων (royalties), που τιμολογούνται μεταξύ των εταιρειών του ομίλου. Στις εξωχώριες εταιρείες (offshore) οι οποίες ιδρύονται με απώτερο σκοπό την απόκρυψη εσόδων και κερδών από παράνομες δραστηριότητες (π.χ. ξέπλυμα μαύρου χρήματος, λαθρεμπόριο όπλων, ναρκωτικών κλπ.) και τη μικρότερη δυνατή φορολογική επιβάρυνση και κατ επέκταση την απαλλαγή φορολογίας από τη χώρα της μόνιμης διαμονής τους. Φοροδιαφυγή στην φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων. 1. Εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες. Μία μέθοδος φοροδιαφυγής σε αυτό τον τύπο εισοδημάτων είναι η λήψη αμοιβής σε είδος η οποία δεν δηλώνεται πουθενά και για αυτό το 9 Διδακτορική Διατριβή Δημ. Μελάς «Η τοποθέτηση Ελληνικών κεφαλαίων σε υπεράκτιες δραστηριότητες» σελ Σελίδα 18 από 79

20 λόγο είναι δύσκολος ο εντοπισμός της. Επίσης μια ιδιαίτερα διαδεδομένη μορφή φοροδιαφυγής είναι η δεύτερη ή παράλληλη εργασία η οποία δεν δηλώνεται. Τέλος είναι η απόκρυψη της εργασίας ώστε να μην χαθεί το επίδομα ανεργίας. 2. Εισόδημα από ενοίκια. Η φοροδιαφυγή στον τομέα αυτό πραγματοποιείται με την απόκρυψη της ενοικίασης κάποιου ακινήτου ή δήλωση μικρότερου ποσού ενοικίου από το πραγματικό. Επίσης δευτερεύουσες εξοχικές κατοικίες ή και επαγγελματικοί χώροι δηλώνονται ως κενά ώστε να μην υποστούν την φορολόγηση του τεκμαρτού εισοδήματος από ιδιόχρηση ή ιδιοκατοίκηση. 3. Εισόδημα από γεωργικές επιχειρήσεις. Η φοροδιαφυγή στον τομέα αυτό γίνεται με την πώληση αγροτικών προϊόντων χωρίς παραστατικά, διακίνηση με παραστατικά τα οποία αναγράφουν ποσότητες μικρότερες από τις πραγματικές, διακίνηση προϊόντων ως δήθεν κοινοτικά χωρίς καθόλου παραστατικά. Τέλος με την λήψη εικονικών τιμολογίων δαπανών ζητούν αυξημένη επιστροφή ΦΠΑ. 4. Εισόδημα από την άσκηση ελευθέριου επαγγέλματος. Η συχνότερη μέθοδος φοροδιαφυγής της περίπτωσης αυτής είναι η μη έκδοση δελτίου παροχής υπηρεσιών ή η έκδοση με ποσό υποπολλαπλάσιο του πραγματικού. 5. Εισόδημα από ΟΕ, ΕΕ και μικρές επιχειρήσεις. Η περίπτωση αυτή μοιάζει στην μεθοδολογία με τις ΑΕ και για το λόγο αυτό θα αναλυθεί σε αυτό το τμήμα. Φοροδιαφυγή στην φορολογία εισοδήματος νομικών προσώπων. Οι συνηθισμένες μέθοδοι φοροδιαφυγής στην κατηγορία αυτή είναι: η υπερτιμολόγηση των εισαγωγών και υποτιμολόγηση των εξαγωγών, η υποτίμηση της αξίας των απογραφέντων αγαθών της εταιρείας, η παραγωγή με τη μέθοδο του φασόν στον οποίο είναι δύσκολο να εντοπιστεί ο όγκος της παραγωγής και το ύψος των πωλήσεων, η διόγκωση διαφημιστικών ή άλλων δαπανών. Μία μεγάλη κατηγορία είναι η φοροδιαφυγή μέσω των αναπτυξιακών νόμων κατά την οποία τα ποσά που λαμβάνονται χρησιμοποιούνται είτε για άλλους λόγους είτε χρησιμοποιούνται τα κίνητρα των αναπτυξιακών για μείωση του φορολογητέου εισοδήματος χωρίς να γίνεται καμία επένδυση. Φοροδιαφυγή στον τομέα του αυτοκινήτου. Η κυριότερη μορφή φοροδιαφυγής της περίπτωσης αυτής εστιάζεται στον τομέα επισκευών και συντηρήσεων των αυτοκινήτων με την μη έκδοση παραστατικών στοιχείων. Ένας νέος τρόπος φοροδιαφυγής στον τομέα αυτό είναι η εισαγωγή μεταχειρισμένων αυτοκινήτων από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μέσω εικονικών πωλήσεων με ενδοκοινοτική παράδοση σε άλλες χώρες και τελικά τιμολόγηση με τον νόμο για το περιθώριο κέρδους αποφεύγοντας την καταβολή φόρων και τελών. Φοροδιαφυγή στον φόρο προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.). 10 Ο ΦΠΑ θεωρείται από την φύση του ως ένας φόρος ο οποίος περιορίζει την φοροδιαφυγή διότι με στην σταδιακή χρεοπίστωση του στα διάφορα συναλλακτικά στάδια δημιουργεί, κατά μία έννοια, αντίθετα συμφέροντα μεταξύ των αγοραστών και πωλητών και επομένως η φοροδιαφυγή μειώνεται. Την θεώρηση αυτή δεν την ασπάζονται όλοι οι ερευνητές τονίζοντας ότι αυτός ο φόρος αφήνει μεγάλα περιθώρια συνεννόησης μεταξύ των επιτηδευματιών και επομένως δεν μειώνει την φοροδιαφυγή, η διεθνής πρακτική εξάλλου επιβεβαιώνει ότι στις χώρες όπου έχει εφαρμοστεί δεν οδήγησε σε μείωση της φοροδιαφυγής. Οι συνηθέστερες μέθοδοι φοροδιαφυγής στον ΦΠΑ αναφέρονται παρακάτω: Δημιουργία ομάδας επιχειρήσεων που δρουν ως ομάδα ανταλλάσσοντας μεταξύ τους φορολογικά στοιχεία που αφορούν εικονικές ως προς το περιεχόμενο συναλλαγές. Διακίνηση εμπορευμάτων από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε) με πλαστά παραστατικά ή εμφάνιση των συναλλαγών από τρίτες χώρες ως ενδοκοινοτικές. Μετά την ελεύθερη από διατυπώσεις μετακίνηση των πολιτών της Ε.Ε. πολλά αγαθά μικρού όγκου και μεγάλης αξίας μεταφέρονται μέσα σε προσωπικές αποσκευές και με αυτό τον τρόπο διατίθενται στην αγορά χωρίς καμία επιβάρυνση. 10 Κατσέλη Λ,Μαγουλά Χ., (2005), «Μακροοικονομική ανάλυση και Ελληνική Οικονομία» σελ Σελίδα 19 από 79

21 Εμφάνιση παραστατικών που έχουν εκδοθεί από ανύπαρκτες εταιρείες χωρών μελών της Ε.Ε. με σκοπό να καλυφθεί φοροδιαφυγή στην εσωτερική αγορά. Σε περίπτωση όπου οι πελάτες των επιχειρήσεων έχουν καταστήματα σε νησιά όπου ισχύει μειωμένος συντελεστής εμφανίζονται ότι οι πωλήσεις έχουν γίνει προς τα νησιά ενώ στην πραγματικότητα έχουν πραγματοποιηθεί αλλού. Καταχώριση στα βιβλία των επιχειρήσεων πλαστών ή εικονικών τιμολογίων προμηθευτών. Εγγραφές στα βιβλία των επιχειρήσεων εγγραφών χωρίς την ύπαρξη παραστατικών. Εμφάνιση παραστατικών με εκδότες άτομα τα οποία έχουν αποβιώσει ή από επιχειρήσεις που έχουν τεθεί σε αδράνεια ή έχουν προβεί σε παύση του επιτηδεύματος τους. Ηθελημένη λανθασμένη καταχώρηση στα λογιστικά βιβλία των επιχειρήσεων. Αναγραφή ΦΠΑ σε τιμολόγια αγοράς αγαθών τα οποία απαλλάσσονται του ΦΠΑ. Έκπτωση του ΦΠΑ δαπανών που δεν αναγνωρίζονται προς έκπτωση. Συμψηφισμός του ΦΠΑ πράξεων που δεν υπόκεινται σε συμψηφισμό. Συμψηφισμός ΦΠΑ για τον οποίο έχει ζητηθεί η επιστροφή του. Πραγματοποίηση αγορών και πωλήσεων χωρίς την έκδοση παραστατικών. Αλλοίωση των αριθμητικών δεδομένων των δελτίων αποστολής. Έκδοση παραστατικών με χαμηλότερο ποσό από το εισπραττόμενο. Φοροδιαφυγή στον φόρο μεταβίβασης ακινήτων. Μετά την εισαγωγή του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων έχει μειωθεί η δυνατότητα φοροδιαφυγής. Ωστόσο σε κάποιες περιοχές οι οποίες δεν έχουν ενταχθεί στο ανωτέρω σύστημα, και η εκτίμηση γίνεται βάσει συγκριτικών στοιχείων υπάρχουν μεγάλα περιθώρια φοροδιαφυγής λόγω προσδιορισμού χαμηλής αξίας. Φοροδιαφυγή στην φορολογία κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών. Στον φόρο αυτό όταν κληρονομούνται ακίνητα ισχύουν τα ίδια με την μεταβίβαση ακινήτων όταν όμως πρόκειται για κινητά περιουσιακά στοιχεία ή χρήματα η φοροδιαφυγή παραμένει σε υψηλά επίπεδα γιατί τα περιουσιακά αυτά στοιχεία μεταβιβάζονται εύκολα χωρίς να απαιτείται πάντοτε η τήρηση κάποιων νομικών ή άλλων διαδικασιών. Φοροδιαφυγή στον φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Η φοροδιαφυγή στον τομέα αυτό είναι ίσως από τις πιο απλές και εκδηλώνεται με την μη υποβολή δήλωση ή δήλωσης με μειωμένη την αξία των ακινήτων. Φοροδιαφυγή στους ειδικούς φόρους κατανάλωσης υγρών καυσίμων, οινοπνεύματος, καπνοβιομηχανικών προϊόντων. Λόγω του μεγέθους της φορολογικής βάσης αλλά και των υψηλών φορολογικών συντελεστών η φοροδιαφυγή στον τομέα αυτό είναι εκτεταμένη. Οι κυριότερες μέθοδοι φοροδιαφυγής είναι η νόθευση και η λαθρεμπορία. Στα καύσιμα η φοροδιαφυγή εντοπίζεται κυρίως στο πετρέλαιο. Εδώ έχουμε χρησιμοποίηση πετρελαίου θέρμανσης για κίνηση, πετρέλαιο που προορίζεται για καράβια να διατίθεται στην αγορά. Στο αλκοόλ η φοροδιαφυγή συντελείται με την παράνομη εισαγωγή και διάθεση αλκοολούχων ποτών όπου εκτός από τον ειδικό φόρο δεν καταβάλλεται και ο φόρος πολυτελείας. Επίσης πολλές μικρές ποτοποιίες διακινούν τα προϊόντα τους χωρίς τα νόμιμα παραστατικά, τέλος υπάρχουν πολλές παράνομες ποτοποιίες οι οποίες λειτουργούν χωρίς καμία άδεια και διαθέτουν παράνομα τα προϊόντα τους στην αγορά. Στα καπνικά προϊόντα η φοροδιαφυγή συντελείται μέσω της λαθραίας εισαγωγής και διάθεσης προϊόντων καπνού. Οι συνηθέστεροι τρόποι με τους οποίους διενεργείται είναι: 11 Με την πραγματοποίηση αγορών και πωλήσεων χωρίς επίσημα φορολογικά στοιχεία. Την πώληση δύο ίδιων ποσοτήτων ενός αγαθού και την καταχώρηση στα βιβλία της μίας. 11 Παλυβός Θ., (2006), «Πολιτικές απασχόλησης και ανεργία», Εκδόσεις Παρατηρητήριο Απασχόλησης Ερευνητική Πληροφορική Α.Ε. Σελίδα 20 από 79

22 Την έκδοση φορολογικών στοιχείων μεταφοράς κατά τα όποια το στέλεχος διαφέρει από το πρωτότυπο για λόγους που εξυπηρετούν είτε τον εκδότη είτε τον λήπτη. Με την υπερτιμολόγηση των εισαγωγών και την υποτιμολόγηση των εξαγωγών, ιδίως μεταξύ συγγενών επιχειρήσεων. Με την διόγκωση του κόστους παραγωγής με την καταχώρηση ανύπαρκτων εξόδων, λήψη εικονικών Φ/Σ. Πολλοί λαμβάνουν τιμολόγια από του προμηθευτές τους χωρίς να τα καταχωρούν στα βιβλία τους και έτσι δικαιολογούν και τις μειωμένες πωλήσεις τους. Πραγματοποιώντας ηθελημένα λάθη στα βιβλία του για να αλλοιώσουν τα τελικά αποτελέσματα και τους αποδιδόμενου έμμεσους και άμεσους φόρους στο δημόσιο. Δεν εκδίδονται είτε εκδίδονται αθεώρητες αποδείξεις σε πελάτες στα κέντρα διασκέδασης ή κρατιέται ένας λογαριασμός και χρησιμοποιείται και σε επόμενο πελάτη. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες (γιατροί, δικηγόροι, τεχνίτες κλπ) δεν εκδίδουν καθόλου αποδείξεις παροχής υπηρεσίας ή εκδίδουν με πολύ μικρότερο ποσό και δεν παραδίδουν στον πελάτη το αντίτυπο. Σε άλλες περιπτώσεις εκδίδουν την απόδειξη χωρίς να αναγράφεται το ονοματεπώνυμο του πελάτη και στην περίπτωση που ο πελάτης δεν την ζητήσει την παραδίδουν στον επόμενου που θα την ζητήσει. Τέλος σε πολλές περιπτώσεις ζητούν από τους πελάτες τους να δηλώσουν ψευδώς στον φορολογικό έλεγχο ότι δεν πλήρωσαν. Στα εισοδήματα την Α πηγής από εκμισθούμενες και ιδιοκατοικούμενες οικοδομές, όταν δεν δηλώνονται καθόλου οι οικοδομές καθώς και όταν στα μισθωτήρια συμβόλαια αναγράφεται πολύ μικρότερη αξία από την πραγματική και παρατηρείται μεγάλος αριθμός συμβολαίων να μην κατατίθεται στις Δ.Ο.Υ. (ΑΣΟΕ, 1984). 2.4 Παράγοντες φοροδιαφυγής 12 Τόσο το μέγεθος της φοροδιαφυγής όσο και η έκταση της διαφέρει από χώρα σε χώρα, από κλάδο σε κλάδο, οι κυριότεροι παράγοντες φοροδιαφυγής όμως είναι οι παρακάτω: 1. Το μορφωτικό και πολιτιστικό επίπεδο του πληθυσμού. Έχει διαπιστωθεί ότι όσο χαμηλότερο είναι το μορφωτικό και πολιτιστικό επίπεδο του πληθυσμού τόσο μεγαλύτερη είναι η τάση για φοροδιαφυγή. Αυτό συμβαίνει διότι οι φορολογούμενοι δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν ότι οι φόροι χρησιμοποιούντα για την παραγωγή των αγαθών και υπηρεσιών οι οποίες καλύπτουν συλλογικές ανάγκες. 2. Ο τρόπος κατανομής του φορολογικού βάρους. Τα επίπεδα φοροδιαφυγής μεγαλώνουν όταν η κατανομή των φορολογικών βαρών δεν συνάδει με το κοινό αίσθημα για φορολογική δικαιοσύνη. 3. Το επίπεδο φορολογικής επιβάρυνσης. Όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο της φορολογικής επιβάρυνσης τόσο μεγαλύτερη είναι η τάση για φοροδιαφυγή. Αυτό συμβαίνει διότι με μεγάλες φορολογικές επιβαρύνσεις μειώνεται πολύ το διαθέσιμο εισόδημα των φορολογουμένων. Επίσης όσο πιο μεγάλη είναι η φορολογική επιβάρυνση τόσο μεγαλύτερο είναι το κίνητρο για φοροδιαφυγή. 4. Ο τρόπος δαπάνης των εσόδων. Όσο περισσότερο συνετή, ορθολογική, χρηστή και διάφανη είναι η διαχείριση του δημοσίου χρήματος τόσο μικρότερη είναι η τάση των φορολογουμένων για φοροδιαφυγή. 5. Η διάρθρωση του φορολογικού συστήματος. Όλοι οι φόροι δεν παρουσιάζουν τις ίδιες δυνατότητες για φοροδιαφυγή άρα η διάρθρωση του φορολογικού συστήματος είναι σημαντική όπως επίσης σημαντική είναι η συνοχή του συστήματος και ο τρόπος με τον οποίο επιβάλλονται οι φόροι. 6. Η οργάνωση και το επίπεδο των φοροτεχνικών υπηρεσιών. Η σωστή οργάνωση των φοροτεχνικών υπηρεσιών, η χρήση σύγχρονων ηλεκτρονικών εργαλείων περιορίζουν τις δυνατότητες φοροδιαφυγής και διευκολύνουν τον εντοπισμό των φοροφυγάδων. Το υψηλό επίπεδο εξειδίκευσης και ηθικής των ελεγκτικών μηχανισμών συμβάλλει αποφασιστικά επίσης στον περιορισμό της φοροδιαφυγής. 12 Dell'Anno, R., Gόmez- Antonio, and G., Alañon- Pardo, A. (2007). The shadow economy in three Mediterranean countries: France, Spain and Greece. A MIMIC approach. Erratum to: Empirical Economics. Σελίδα 21 από 79

23 7. Ο βαθμός οργάνωσης της αγοράς. Αν η αγορά αποτελείται από πολλές και μικρές σε μέγεθος επιχειρήσεις είναι μεγαλύτερος ο κίνδυνος φοροδιαφυγής. Αντίθετα οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν ένα σύστημα καταγραφής των πράξεων τους πράγμα που διευκολύνει τον έλεγχο. 8. Ο βαθμός ανάπτυξης της οικονομίας. Σε καλά οργανωμένες οικονομίες οι συναλλαγές μεταξύ των φορολογούμενων καταγράφονται εύκολα και αξιόπιστα με αποτέλεσμα την διευκόλυνση του ελεγκτικού έργου. 9. Η διάρθρωση του Εθνικού εισοδήματος της χώρας. Αυτό ισχύει κυρίως για το φόρο εισοδήματος διότι υπάρχον φόροι όπου η φοροδιαφυγή είναι δύσκολη ενώ σε άλλες περιπτώσεις η παρεμπόδιση της είναι δύσκολη. 10. Το επίπεδο προσωπικής ηθικής και η πιθανότητα εντοπισμού από τις φορολογικές αρχές. 11. Η καλή γνώση του φορολογικού συστήματος. 2.5 Συνέπειες της φοροδιαφυγής 13 Η φοροδιαφυγή έχει πολλές δυσμενείς συνέπειες οι κυριότερες από τις οποίες είναι: 1. Προκαλεί ανισοκατανομή των φορολογικών βαρών γιατί δεν είναι διατεθειμένοι όλοι οι φορολογούμενοι να παραβούν τον νόμο και δεν έχουν όλοι οι φορολογούμενοι τις ίδιες δυνατότητες και ευκαιρίες να προβούν σε φοροδιαφυγή. Επομένως άτομα με την ίδια φοροδοτική ικανότητα έχουν διαφορετική φορολογική επιβάρυνση. 2. Μέσω της φοροδιαφυγής μειώνονται τα φορολογικά έσοδα του κράτους με αποτέλεσμα να έχει περιορισμένες δυνατότητες χρηματοδότησης των δαπανών του. Η πρακτική αυτή οδηγεί τον προϋπολογισμό του κράτους σε χρόνιο έλλειμμα, αύξηση του δημόσιου δανεισμού και αποσταθεροποίηση του Εθνικού εισοδήματος. 3. Μειώνει την αποτελεσματικότητα των φορολογικών μέτρων για την επίτευξη των στόχων της οικονομικής πολιτικής. 4. Διαταράσσει τους όρους ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων. Διότι οι εταιρείες που φοροδιαφεύγουν έχουν μικρότερο κόστος και επομένως βρίσκονται σε πλεονεκτικότερη θέση έναντι εκείνων που δεν φοροδιαφεύγουν. 5. Η φοροδιαφυγή είναι ευκολότερη στους άμεσους φόρους (π.χ. μη δήλωση φορολογητέου εισοδήματος) το κράτος δίνει μεγαλύτερη έμφαση στους έμμεσους φόρους. Η πρακτική αυτή έχει σαν αποτέλεσμα την επιβάρυνση των μεσαίων και χαμηλών εισοδημάτων. 6. Επηρεάζεται η φορολογική συνείδηση των φορολογουμένων που είναι συνεπείς με τις υποχρεώσεις τους, με αποτέλεσμα την διεύρυνση του φαινόμενου της φοροδιαφυγής. Εκτός όμως από τις δυσμενείς επιπτώσεις της φοροδιαφυγής υπάρχουν συγγραφείς οι οποίοι υποστηρίζουν ότι η φοροδιαφυγή έχει και ορισμένες θετικές επιπτώσεις στην οικονομία των χωρών, για παράδειγμα υποστηρίζεται ότι η φοροδιαφυγή αυξάνει την δυνατότητα αποταμίευσης των ατόμων και των επιχειρήσεων με συνέπεια την επιτάχυνση της οικονομικής αναπτύξεως, επίσης η φοροδιαφυγή αποτρέπει την υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση. Πιο ακραίες απόψεις υποστηρίζουν ότι η φοροδιαφυγή έχει θετική επίδραση ακόμα και στον κρατικό προϋπολογισμό. 13 Katsios, S. (2006). The Shadow Economy and Corruption In Greece. South-Eastern Europe Journal of Economics 1, Σελίδα 22 από 79

24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Η ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ 3.1 Παράγοντες φοροδιαφυγής στην Ελλάδα 14 i. Το μορφωτικό επίπεδο του πληθυσμού. Όσο υψηλότερο είναι το μορφωτικό επίπεδο του πληθυσμού, τόσο υψηλότερο είναι και το επίπεδο της φορολογικής του συνείδησης και τόσο μικρότερη η τάση για φοροδιαφυγή. Αντίθετα, όταν το μορφωτικό επίπεδο του πληθυσμού είναι χαμηλό, οι φορολογούμενοι δεν έχουν συνείδηση του γεγονότος ότι τα έσοδα από τους φόρους διατίθενται για τη χρηματοδότηση του κόστους παραγωγής των δημόσιων αγαθών (παιδεία, υγεία, ασφάλεια κλπ), τα οποία ικανοποιούν συλλογικές ανάγκες. ii. Το επίπεδο της φορολογικής επιβάρυνσης του ατόμου σε σχέση με το εισόδημα του. Όσο μεγαλύτερο είναι το ύψος της επιβάρυνσης από ένα φόρο, τόσο μεγαλύτερο είναι το όφελος ενός φορολογούμενου από τη φοροδιαφυγή. Όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο της μέσης φορολογικής επιβάρυνσης του φορολογούμενου, τόσο μεγαλύτερη είναι η τάση του για φοροδιαφυγή, γιατί ο περιορισμός της ικανοποίησης των ατομικών του αναγκών (διατροφή ένδυση διασκέδαση κλπ) είναι περισσότερο αισθητός και το όφελος από το ποσό του φόρου, που ενδέχεται να εξοικονομήσει, αντισταθμίζει τον κίνδυνο που συνεπάγεται η τυχόν αποκάλυψη της φοροδιαφυγής. iii. Ο τρόπος κατανομής των φορολογικών βαρών. Όσο περισσότερο η κατανομή των φορολογικών βαρών ανταποκρίνεται στην κρατούσα αντίληψη περί κοινωνικής δικαιοσύνης, τόσο μικρότερη είναι η τάση για φοροδιαφυγή και αντίστροφα. Πράγματι, όταν παραβιάζεται η αρχή της δίκαιης κατανομής των φορολογικών βαρών, με τη χορήγηση αδικαιολόγητων φορολογικών απαλλαγών και εξαιρέσεων σε ορισμένες κατηγορίες ιδιωτικών φορέων, τότε: - καλλιεργείται το αίσθημα της αδικίας μεταξύ των φορολογούμενων και ενισχύεται η επιθυμία τους να εξομοιωθούν φορολογικά και με οποιοδήποτε τρόπο με τους απαλλασσόμενους από το φόρο, - αυξάνει το επίπεδο της συνολικής φορολογικής επιβάρυνσης των φορολογούμενων, εφόσον, με δεδομένα τα φορολογικά έσοδα, τα ποσά που θα κατέβαλαν όσοι απαλλάσσονται από τη φορολογία θα πρέπει να καταβληθούν από τους υπόλοιπους ιδιωτικούς φορείς, και - δημιουργούνται άνισοι όροι ανταγωνισμού μεταξύ ευνοουμένων και μη επιχειρήσεων, εφόσον οι φόροι γενικά επηρεάζουν τα σχέδια παραγωγής και επενδύσεων όλων των ιδιωτικών παραγωγικών μονάδων. iv. Η διάρθρωση του φορολογικού συστήματος. Το είδος και η ταμιευτική σπουδαιότητα των φόρων, που απαρτίζουν το φορολογικό σύστημα μιας χώρας, προσδιορίζουν επίσης την έκταση της φοροδιαφυγής. Έτσι, αν το φορολογικό σύστημα κυριαρχείται από άμεσους φόρους (πχ φόρος εισοδήματος), τότε η τάση για φοροδιαφυγή είναι μεγαλύτερη, γιατί οι ιδιωτικοί φορείς έχουν περισσότερες ευκαιρίες για να αποκρύψουν τη φορολογητέα ύλη: τα μεν νοικοκυριά (ελεύθεροι επαγγελματίες κλπ.) δηλώνοντας εισόδημα μικρότερο από το πραγματοποιηθέν, οι δε επιχειρήσεις μεταφέροντας ένα μέρος από τα κέρδη τους σε λογαριασμούς αποσβέσεων, εξόδων παραστάσεως, έρευνας κ.ο.κ. Αντίθετα, αν το φορολογικό σύστημα κυριαρχείται από έμμεσους φόρους, η τάση για φοροδιαφυγή είναι μικρότερη, διότι ο έλεγχος των φορολογικών οργάνων είναι αποτελεσματικότερος, οι φορολογούμενες μονάδες είναι λιγότερες (μόνο οι ιδιωτικές επιχειρήσεις) και επιπλέον, είναι υποχρεωμένες να τηρούν λογιστικά βιβλία, από τα οποία προκύπτει η φορολογητέα ύλη (π.χ. ΦΠΑ). Στην Ελλάδα βέβαια δεν ισχύει ο παραπάνω κανόνας διότι ενώ οι έμμεσοι φόροι είναι πιο σημαντικοί από τους άμεσους,η φοροδιαφυγή κινείται σε πολύ υψηλά επίπεδα λόγω του πολύ κακού και αποτελεσματικού φορολογικού μας συστήματος και των διαφθαρμένων οργάνων του ελεγκτικού μηχανισμού. 14 Hellenic Ministry of Finance, (2010, November). The Economic Adjustment Program for Greece, Report Submitted in accordance with Council Decision 2010/320/EU. (Found at Σελίδα 23 από 79

25 v. Ο τρόπος διαχείρισης του δημόσιου χρήματος. Όσο συνετότερη είναι η διαχείριση των φορολογικών εσόδων από το κράτος, τόσο ασθενέστερη είναι η τάση των φορολογούμενων για φοροδιαφυγή, γιατί τόσο μεγαλύτερη είναι η εμπιστοσύνη των ιδιωτικών φορέων στη θέληση και την ικανότητα του κράτους να ικανοποιεί συλλογικές ανάγκες. Αντίθετα, η σπατάλη του δημόσιου χρήματος διαβρώνει τη φορολογική συνείδηση των ιδιωτικών φορέων, δεδομένου ότι η σωστή φορολογική τους συμπεριφορά δεν εκτιμάται από το κράτος. vi. Ο βαθμός οργάνωσης της αγοράς και των επιχειρήσεων. Όταν η οικονομία είναι οργανωμένη κατά τέτοιο τρόπο, ώστε ένα σημαντικό μέρος των συναλλαγών να γίνεται σε είδος (π.χ. βάφει κάποιος το σπίτι του γείτονα και με τη σειρά του ο γείτονας του διορθώνει προβλήματα αποχέτευσης που τυχόν να υπάρχουν), η δυνατότητα φοροδιαφυγής είναι μεγαλύτερη από ότι σε μία οικονομία όπου όλες οι συναλλαγές γίνονται με χρήματα. Επίσης, όταν έχουμε πολλές μικρές επιχειρήσεις, που κυρίως δεν είναι οργανωμένες λογιστικά όσο μία μεγάλη επιχείρηση, τότε η τάση για φοροδιαφυγή είναι μεγαλύτερη. Και αυτή είναι ακριβώς η χαρτογράφηση της ελληνικής αγοράς. vii. Το ύψος των ποινών που επιβάλλονται. Όσο λιγότερες είναι οι ποινές που επιβάλλονται, τόσο μεγαλύτερη είναι η τάση για φοροδιαφυγή και αντίστροφα. viii. Η ικανότητα της φορολογούσας αρχής. Σημαντικό ρόλο παίζουν ο βαθμός οργάνωσης των φοροτεχνικών υπηρεσιών, η ποιότητα των φοροτεχνικών οργάνων, το σύστημα που χρησιμοποιείται για τη βεβαίωση και είσπραξη των φόρων, η λογιστική οργάνωση των υπηρεσιών. Όταν τα στελέχη των φοροτεχνικών υπηρεσιών (εφορία, ΣΔΟΕ κλπ) είναι μορφωμένα και ικανά, μπορούν να διαμορφώσουν ένα φορολογικό σύστημα που να περιορίζει τον κίνδυνο φοροδιαφυγής, και να οργανώσουν ορθολογικά τις υπηρεσίες αυτές, χρησιμοποιώντας τον κατάλληλο μηχανολογικό εξοπλισμό και ειδικευμένο προσωπικό. 3.2 Οι επιδράσεις της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα Παραβιάζεται η βασική αρχή της δίκαιης κατανομής των φορολογικών βαρών. 2. Η ύπαρξη μεγάλης φοροδιαφυγής δεν επιτρέπει την είσπραξη αρκετών εσόδων για την ικανοποιητική και εύρρυθμη λειτουργία του δημοσίου τομέα. 3. Δημιουργούνται σοβαρές κοινωνικές αδικίες και η χώρα οδηγείται σε αναδιανομή του εισοδήματος, το οποίο μεταβαίνει από τους ηθικούς φορολογούμενους στους φοροδιαφυγόντες πολίτες. Και ακριβώς επειδή οι φοροδιαφεύγοντες ανήκουν κυρίως στις ανώτερες οικονομικές τάξεις, η αναδιανομή αυτή του εισοδήματος δεν είναι επιθυμητή από την κοινωνία, καθώς οξύνονται ακόμα περισσότερο οι διαφορές του πλούτου. 4. Οι φορείς άσκησης δημοσιονομικής πολιτικής αδυνατούν να χρησιμοποιήσουν το φορολογικό σύστημα αποτελεσματικά για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, γιατί εξασθενίζει η αποτελεσματικότητα των νόμιμων απαλλαγών που χορηγούνται ως κίνητρα για την προώθηση αυτού του στόχου. 5. Το κράτος ενδέχεται να αντιμετωπίσει ταμειακές δυσχέρειες. Όπως συμβαίνει στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια και αυτό έχει οδηγήσει σε αύξηση των φόρων, σε κρατικό δανεισμό ή/και σε μείωση των κρατικών δαπανών (μικρότερες αυξήσεις σε μισθούς, μείωση δαπανών για παιδεία κλπ). Το τελευταίο είναι πολύ σημαντικό, καθώς μια μείωση των επενδύσεων στην 6. Παιδεία, έχει σοβαρές συνέπειες στην ανάπτυξη της Ελλάδας, αφού δε θα υπάρχουν αξιόλογοι επιστήμονες να κάνουν έρευνες επί κοινωνικών και οικονομικών θεμάτων και να προτείνουν επικοδομητικές λύσεις, όχι μόνο βραχυπρόθεσμα για την έξοδο της Ελλάδας από τη φάση της ύφεσης, αλλά και μέσα από μια πιο μακροπρόθεσμη προοπτική, για την πορεία και ανάπτυξη της Ελλάδας ως χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΟΣΑ. 15 Ziomas, D. B. (2010). Greece: In-work poverty and labour market segmentation. Institute of Social Policy-National Centre for Social Research - EKKE Σελίδα 24 από 79

26 3.3 Το μέγεθος της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα Το μέγεθος της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι πλησιάζει τα 30 δισ. ευρώ τον χρόνο, ποσό που υπερβαίνει το έλλειμμα του προϋπολογισμού το 2010 της γενικής κυβέρνησης, με βάση τις μελέτες οργανισμών όπως ο ΟΟΣΑ, το ΔΝΤ, η Τράπεζα της Ελλάδας, το ΚΕΠΕ, το ΙΟΒΕ κ.λπ. Μελέτη της Ε.Ε. δείχνει ότι την περίοδο το ελληνικό δημόσιο δεν εισέπραξε το 30% του ποσού ΦΠΑ που έπρεπε να εισέλθει στο ταμείο του, ενώ μόνον για το 2006 η φοροδιαφυγή από τον ΦΠΑ εκτιμήθηκε σε 6,5 δισ. ευρώ (Hellenic Ministry of Finance Report 2010, Οικονομικό Δελτίο 2011). Επίσης, περίπου 35 δισ. ευρώ καταλογισθέντα ποσά φόρων, τελών και λοιπών δημόσιων εσόδων παρέμειναν ανείσπρακτα στις εφορίες, σύμφωνα με έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για το 2007 (Ελεγκτικό Συνέδριο, 2010). Το ανώτατο δικαστήριο ανέφερε ότι πάνω από το 1/3 των ποσών που βεβαιώθηκαν στις εφορίες, δεν κατέστη δυνατό να εισπραχθεί, το οποίο σημαίνει ότι για το φαινόμενο αυτό ευθύνεται ο φοροελεγκτικός και φοροεισπρακτικός μηχανισμός. Σύμφωνα με την έκθεση, τα βεβαιωθέντα έσοδα του Δημοσίου τα οποία παρέμειναν ανείσπρακτα έφθασαν τα 31,41 δισ. ευρώ στα τέλη του έτους 2007, ενώ άλλα 3,52 δισ. ευρώ που οφείλονταν στο Δημόσιο διαγράφηκαν οριστικά λόγω παρέλευσης του χρονικού ορίου της παραγραφής του δικαιώματος του κράτους να τα διεκδικήσει και να τα εισπράξει. Την ίδια ώρα, η προσφυγή στη Δικαιοσύνη αποτελεί για πολλούς ένα από τα βασικά μέσα για να προσβάλουν ή να καθυστερήσουν την πληρωμή χρηματικών προστίμων και να αποφύγουν μέχρι νεοτέρας τις κυρώσεις για μη εκπλήρωση των φορολογικών τους υποχρεώσεων. Όλα αυτά φαίνεται πως σιγά σιγά αρχίζουν να αλλάζουν με τις νέες ρυθμίσεις και τους κανονισμούς που θέτει η ελληνική κυβέρνηση, ως προϋποθέσεις που έχουν τεθεί στα μνημόνια για τη μείωση του ελλείματος. Η σύλληψη της φοροδιαφυγής κατά 20 δισ. ευρώ θα μπορούσε, όπως έχει υποστηρίξει ο ΣΕΒ, είτε να μειώσει του φόρους που καταβάλλουν όλοι οι φορολογούμενοι περίπου κατά 30%, είτε να εξαλείψει το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας, είτε να επιτρέψει έναν συνδυασμό και των δύο. Παρ όλα αυτά, συχνά το υφιστάμενο νομοθετικό καθεστώς με διάφορες «θολές», αλλά και διασταλτικές διατάξεις και ρυθμίσεις, επιτρέπει στους επιτήδειους να διαφύγουν της Εφορίας και των λοιπών δημόσιων αρχών. Υπάρχει ελπίδα με τις νέες αλλαγές όλα αυτά να αντιμετωπιστούν και να συμβάλουν στην ανάπτυξη της οικονομίας και όχι μόνο της χώρας. Για παράδειγμα, υπάρχουν διαφόρων ειδών εξαιρέσεις από το πόθεν έσχες, όπως η αγορά μετοχών, ομολόγων, η σύσταση εταιρειών και άλλες. Επίσης, υπάρχει πιθανότητα κάποιος με «μαύρο χρήμα» να συστήσει εταιρεία ή να αγοράσει μετοχές και να μην αποκαλυφθεί αυτό ποτέ ή να μη δεχθεί τις απαραίτητες κυρώσεις και στο βαθμό που θα έπρεπε. Επιπρόσθετα, πολλοί είναι οι Έλληνες πολίτες που μέχρι τώρα απέκρυπταν εισοδήματα, αγόραζαν περιουσιακά στοιχεία ή ίδρυαν εταιρείες στο όνομα του/της συζύγου ή συγγενικού προσώπου και με αυτό τον τρόπο διασφάλιζαν τη «φορολογική τους ηρεμία». Εν συνεχεία, φορολογούμενοι με βεβαιωμένα χρέη στο Δημόσιο δεν πληρώνουν βασιζόμενοι στην αδιαφορία και την αποσάθρωση του μηχανισμού ή σε ευνοϊκές ρυθμίσεις για την εξόφληση των οφειλών με διαγραφές προστίμων και προσαυξήσεων που τα τελευταία χρόνια έχουν πολλαπλασιασθεί. Άλλωστε, με τον περιορισμό των περιπτώσεων για την υποχρεωτική χρήση φορολογικής ενημερότητας στις συναλλαγές και να έχει καποιος ληξιπρόθεσμα χρέη στο Δημόσιο, δεν αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα στη διεκπεραίωση των υποθέσεων. Κι αυτό γιατί δεν απαιτείται φορολογική ενημερότητα για την αγορά ακινήτου, αυτοκίνητου, σκάφους αναψυχής, ελικόπτερου, για τη λήψη δανείου, την έκδοση οικοδομικής άδειας, και τη συμμετοχή ως μέλος σε κοινοπραξία ή ως εταίρος σε Ο.Ε., Ε.Ε. και ΕΠΕ ( Ακόμα και για βαριά αδικήματα φοροδιαφυγής, όπως η έκδοση πλαστών και εικονικών τιμολογίων, είναι ελάχιστες οι πιθανότητες να εντοπισθεί το γεγονός ή ακόμα και να εντοπισθεί, με το χρηματισμό μειώνονται τα πρόστιμα και μετριάζονται ή και εξαφανίζονται οι φορολογικές παρανομίες και για αυτό το λόγο, πολλές φορές προκύπτουν γρήγορες τροπολογίες στη Βουλή που επιτρέπουν να διαιωνίζεται αυτή η κατάσταση. Έτσι, έχει γίνει κοινή πεποίθηση η ατιμωρησία και η συγκάλυψη με την ανοχή ή τη συνδρομή και της πολιτικής εξουσίας. Δυστυχώς, πολλές είναι οι περιπτώσεις φοροδιαφυγής, οι οποίες συμβαίνουν λόγω του διάτρητου νομοθετικού πλαισίου, της διαφθοράς και της έλλειψης ισχυρής πολιτικής βούλησης. Συνεπώς, ο πιο σημαντικός παράγοντας της φοροδιαφυγής είναι η οικονομική επιβάρυνση που προέρχεται από τους υψηλούς φόρους και ιστορικά, αυτή η μεταβλητή εξασκούσε πάντα Σελίδα 25 από 79

27 άμεση επίδραση στη «μαύρη» οικονομία (Dell'Anno, Gόmez- Antonio & Alañon- Pardo, 2007). Πιο αναλυτικά, σχεδόν σε όλες τις υπάρχουσες έρευνες, η αύξηση στους φόρους και το ποσό συνεισφοράς για κοινωνική ασφάλιση είναι από τις κύριες αιτίες της παραοικονομίας. Όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά μεταξύ του συνολικού κόστους εργασίας στην επίσημη οικονομία και των εσόδων μετά-φόρου από την εργασία, τόσο μεγαλύτερο γίνεται το κίνητρο να αποφευχθεί αυτή η διαφορά και κατ επέκταση να αυξηθεί η συμμετοχή στην παραοικονομία (Katsios, 2006). Ειδικά, σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης όπως είναι αυτή που διανύει η Ελλάδα τώρα, οι προσπάθειες για συγκομιδή εσόδων ειδικά μέσω αύξησης των φόρων ωθεί ακόμα περισσότερο τους πολίτες στην παράλληλη οικονομία. Αυτό έχει επιβεβαιωθεί και σε άλλες χώρες, όπως στον Καναδά, όπου μετά την εισαγωγή του φόρου σε αγαθά και υπηρεσίες (Goods & Services Tax- GST) το 1991, εν μέσω κρίσης, τα άτομα που υπέφεραν από την κρίση στράφηκαν στην παραοικονομία, με αποτέλεσμα να σημειωθεί μείωση στα έσοδα από φόρους (Spiro, 1993 as cited in Schneider, 2002). Επιπλέον, σε μια πρόσφατη έρευνα όπου μελετήθηκε η παραοικονομία σε τρεις μεσογειακές χώρες, Γαλλία- Ισπανία- Ελλάδα (Dell'Anno, Gόmez- Antonio & Alañon- Pardo, 2007), έγινε ανάλυση του αιτίου- παράγοντα «φορολογικής επιβάρυνσης» σε τρια επμέρους στοιχεία, δηλαδή άμεσοι φόροι- έμμεσοι φόροι και κοινωνικές εισφορές. Βρέθηκε, λοιπόν, ότι τη μεγαλύτερη επίδραση στην παραοικονομία για τη Γαλλία την έχουν οι άμεσοι φόροι, ενώ για την Ελλάδα και την Ισπανία την έχουν οι κοινωνικές ασφαλιστικές εισφορές. Αυτό εξηγείται στην έρευνα από το γεγονός ότι το φορολογικό σύστημα στην Ελλάδα είναι πολύ διαφορετικό από εκείνο των άλλων δυο χωρών και πιο συγκεκριμένα, οι έμμεσοι φόροι είναι πιο σημαντικοί από τους άμεσους και για αυτό το λόγο και η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα είναι πιο εύκολη, αφού οι έμμεσοι φόροι είναι λιγότερο ορατοί από ότι οι άμεσοι φόροι ή οι ασφαλιστικές εισφορές. Επιπροσθέτως, ο Cebula, 1997, στη μελέτη περίπτωσης των ΗΠΑ βρήκε ότι αν αυξηθεί ο οριακός φορολογικός συντελεστής του προσωπικού φορολογικού εισοδήματος κατά μια ποσοστιαία μονάδα, τότε η παράλληλη οικονομία θα αυξηθεί κατά 1,4 ποσοστιαίες μονάδες. ενώ, οι Johnson, Kaufman, Zoido-Lobaton, 1998b, συμπεραίνουν ότι δεν είναι οι υψηλοί φόροι αυτοί καθεαυτοί που αυξάνουν το μέγεθος της παραοικονομίας, αλλά η αναποτελεσματική και μεροληπτική εφαρμογή του φορολογικού συστήματος (Schneider, 2002). Αυτό ακριβώς συμβαίνει στην Ελλάδα, κάτι που επιβεβαιώνεται και από τον Katsio (2006), όπου υπογραμμίζει ότι η Ελλάδα είναι το παράδειγμα της χώρας με μέτριους θεσμικούς φορολογικούς συντελεστές, αλλά με ένα διεφθαρμένο σύστημα φορολογικής διοίκησης. Από όλα τα παραπάνω, μπορεί κανείς να συμπεράνει ότι το φορολογικό σύστημα στην Ελλάδα είναι τόσο αναποτελεσματικό που αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες της ελληνικής παραοικονομίας, καθώς οι πολίτες προσπαθούν να αποφύγουν τη γραφειοκρατία και τους φόρους, είτε του εισοδήματός τους,είτε των κοινωνικών ασφαλίσεων και τη διαφθορά, με αποτέλεσμα να οδηγούνται στη φοροδιαφυγή και κατ επέκταση στην παράλληλη οικονομία. 3.4 Η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα με νούμερα ΑΕΠ 240 δις Μισθωτοί Ελεύθεροι Επαγγελματίες Εργατικό Δυναμικό Άνεργοι Εισόδημα μισθωτών/συνταξιούχων 73,92 δις Εισόδημα λοιπών φορολογούμενων 19,77 δις Εισόδημα νομικών προσώπων 19,4 δις Συντάξεις 21,73 δις Έσοδα ,26 δις Πρωτογενείς δαπάνες ,1 δις Πίνακας 3. Πηγή : Στατιστικό δελτίο ΓΓΠΣ 2008 / Προϋπολογισμός 2010 Σελίδα 26 από 79

28 Θα κάνουμε ανάλυση βασιζόμενοι σε βασικούς κανόνες. Θεωρώντας ότι το ΑΕΠ περιλαμβάνει και την έμμεση φορολογία, ουσιαστικά ισοδυναμεί με το εθνικό εισόδημα των φυσικών και νομικών προσώπων. Οι συντάξεις και επιδόματα ανεργίας δε λαμβάνονται υπόψη καθώς προκύπτουν μέσω των εισφορών/γενικής φορολογίας χωρίς αντίκρισμα σε παραγωγή. Με βάση τα φορολογικά στοιχεία, τα νομικά πρόσωπα έχουν (μετά την αφαίρεση των συντάξεων) περίπου 20% συμμετοχή στο φορολογητέο εισόδημα, ενώ τα φυσικά πρόσωπα 80%. Οι κρατήσεις (πριν προκύψει το φορολογητέο εισόδημα περιλαμβάνουν τα εξής): ΦΠΑ στα έσοδα των εταιριών και ΕΕ (19%) Ασφαλιστικές εισφορές στους μισθωτούς (40%) και τους ΕΕ (σταθερό ποσό, περίπου 10-15% του εισοδήματος τους). Έμμεσους φόρους στα έσοδα εταιριών και ορισμέων ΕΕ (ας θεωρήσουμε ότι είναι επιπλέον 10%). Έτσι λοιπόν οι μισθωτοί έχουν επιβάρυνση 40% στο εισόδημα τους, οι ΕΕ περίπου το ίδιο και οι εταιρίες 30%. Λαμβάνοντας τη διαφορα στην επιβάρυνση υπόψη οι εταιρίες θα πρέπει να έχουν συμμετοχή 30% στο ΑΕΠ και τα φυσικά πρόσωπα 70%. Εταιρίες 240 * 30% = 72 δις. Έμμεση φορολογία (30%): 21,6 δις Φορολογητέα κέρδη: 50 δις Φόρος στα κέρδη (25%): 12,5 δις Σύνολο: 34,1 δις Φυσικά πρόσωπα Με βάση τα φορολογικά στοιχεία οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι είναι εκατομμύρια. Θεωρούμε ότι έχουν τουλάχιστον το ίδιο εισόδημα, διαφορετικά οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα εργαζόταν ώς μισθωτοί σε εταιρίες παροχής υπηρεσιών. Επίσης, το συνολικό ενεργό εργατικό δυναμικό (αφαιρώντας τους άνεργους) είναι 4,5 εκ. Το υπολοιπόμενο μισό εκατομμύριο προφανώς δεν υποβάλει δήλωση φόρου εισοδήματος καθώς έχει εισόδημα μικρότερο του αφορολόγητου. Ας θεωρήσουμε λοιπόν ότι οι εργαζόμενοι αυτοί έχουν μέσο εισόδημα , δηλαδή 5 δις. 240 * 70% = 168 δις 5 δις, περίπου 160 δις Μισθωτοί: 80 δις Εισφορές (40%): 32 δις Φορολογητέο εισόδημα: 48 δις Μέσο εισόδημα: Φόρος με βάση την κλίμακα: 3.000, σύνολο: 6 δις Ελεύθεροι επαγγελματίες: 80 δις Σελίδα 27 από 79

29 Εισφορές (15%): 12 δις Έμμεσοι φόροι (ΦΠΑ κτλ 25%): 20 δις Φορολογητέο εισόδημα: 48 δις Μέσο εισόδημα: Φόρος με βάση την κλίμακα: 3225 μ, σύνολο: 6,5 δις Στοιχεία Υπ. Οικονομικών Υπολογισμοί με βάση ΑΕΠ Εισόδημα νομικών προσώπων 19,4 δις 50 δις Εισόδημα ΕΕ 19,8 δις 48 δις Εισόδημα μισθωτών 52,2 δις 48 δις Εισφορές 44 δις Σύνολο εσόδων 49,3 δις (20,5% του ΑΕΠ) 66,6δις (27,8% του ΑΕΠ) Πίνακας 4. Πηγή : Στατιστικό δελτίο ΓΓΠΣ 2008 / Προϋπολογισμός 2010 Όπως βλέπουμε το εισόδημα των μισθωτών που υπολογίζουμε είναι μικρότερο απο τα στοιχεία του Υπ. ΟΙΚ, κάτι που είναι θετικό για την μετριοπάθεια των υπολογισμών. Χωρίς λοιπόν να λάβουμε καθόλου υπόψη μας φορολογία επί των συντάξεων προκύπτουν 17 δις περισσότερα έσοδα για τον προϋπολογισμό. Ακόμα και αν οι (χοντροκομμένοι) υπολογισμοί έχουν λάθος 20% τα έσοδα παραμένουν στα επίπεδα των 53,3 δις, όσα είναι τα προϋπολογιζόμενα έσοδα του Παράλληλα, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι εμφάνιση φοροδιαφυγής έχει ώς συνέπεια αντίστοιχη αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών με συνέπεια την μείωση της απαιτούμενης συμμετοχής του κράτους μέσω επιχορήγησης των ασφαλιστικών ταμείων και επομένως μείωση του ελλείμματος. Συμπεράσματα: Είτε ο υπολογισμός του ΑΕΠ είναι υπερβολικός, είτε υπάρχει γενικευμένη φοροδιαφυγή σε όσους έχουν τη δυνατότητα απόκρυψης εισοδημάτων/κερδών με ύψος περίπου 60 δις (20-25% του ΑΕΠ). Η εμφάνιση της θα είχε ώς συνέπεια την δραστική μείωση του ελλείμματος του δημοσίου με αποτέλεσμα τη δυνατότητα μείωσης της συνολικής φορολογικής επιβάρυνσης στην οικονομία και ορθολογικοποίησης των άμεσων και έμμεσων φόρων και των συντελεστών τους. Η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα είναι πολύ διαδεδομένο φαινόμενο. Σύμφωνα με έρευνες, η φοροδιαφυγή πλησιάζει τα 30 δισ. ευρώ τον χρόνο, ποσό που υπερβαίνει το έλλειμμα του προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνησης με βάση τις μελέτες οργανισμών όπως ο ΟΟΣΑ, το ΔΝΤ, η Τράπεζα της Ελλάδας, το ΚΕΠΕ, το ΙΟΒΕ,ΣΕΒ. Σελίδα 28 από 79

30 Πίνακας 5. : Στατιστικό δελτίο φορολογικών δεδομένων οικονομικού έτους 2007 Πηγή : Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Φυσικά και νομικά πρόσωπα. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες στη χώρα μας εμφανίζονται να δηλώνουν μόλις το 4% του εισοδήματος φυσικών προσώπων, ενώ οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι το 74%! Το 99,5% των επιχειρήσεων που παρακολουθεί η εφορία, ποσοστό που αντιστοιχεί σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες απασχολούν ως 5 άτομα, πληρώνουν κατά μέσον όρο ετησίως φόρο ευρώ, όσο δηλαδή ένας μισθωτός υπάλληλος φορολογητέων αποδοχών ευρώ μηνιαίως. Οι μεγαλύτερες ελληνικές επιχειρήσεις μέσης απασχόλησης 350 ατόμων πληρώνουν το 72,2% του συνολικού φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων, καταβάλλοντας η κάθε μία μέσο ετήσιο φόρο εισοδήματος 2,2 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΓΓΠΣ η μεγάλη πλειοψηφία των αυτοαπασχολουμένων και των αγροτών δηλώνει εισόδημα στο όριο των ευρώ. Από τα στοιχεία της γενικής γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων προκύπτει ακόμα όσον αφορά τις επιχειρήσεις ότι γύρω στις εταιρείες, με μέση απασχόληση 5 άτομα, καλύπτουν το υπόλοιπο 28% των εσόδων από τη φορολογία εισοδήματος νομικών προσώπων. Ο φόρος και των δύο κατηγοριών, εκφραζόμενος ως ποσοστό επί των κερδών είναι περίπου ο ίδιος, 27% για τις μεγάλες επιχειρήσεις και 25% για τις , οι οποίες σε απόλυτους αριθμούς καταβάλουν η κάθε μία κατά μέσον όρο 2,2 εκατ. ευρώ και ευρώ αντίστοιχα, ετησίως. Οικογένειες. Από τα στοιχεία για τη φορολογία των φυσικών προσώπων προκύπτει ότι το 54,4% των ελληνικών οικογενειών δηλώνουν εισοδήματα κάτω από το ατομικό αφορολόγητο όριο των ετησίως και έτσι δεν πληρώνουν καθόλου φόρο εισοδήματος. Ο μέσος όρος εισοδημάτων της κατηγορίας αυτής δεν ξεπερνά τα ευρώ ετησίως, δηλαδή εμφανίζουν μέσο εισόδημα 500 ευρώ τον μήνα. Το 33% των νοικοκυριών δηλώνει ετήσιο εισόδημα από ως ευρώ. Ο μέσος όρος εισοδημάτων της κατηγορίας αυτής είναι ευρώ ετησίως, δηλαδή μέσο μηνιαίο εισόδημα μικρότερο των ευρώ, στο οποίο αντιστοιχεί μέσος φόρος ευρώ τον χρόνο. Το 90% των δηλώσεων των φυσικών προσώπων είναι κάτω των ευρώ ετησίως, έχει μέσο συντελεστή 4% και πληρώνει το 25% του συνολικού φόρου των φυσικών προσώπων. Το 75% του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων καταβάλλεται από το 10% των φορολογουμένων. Μόνον το 2% των οικογενειών δηλώνει ετήσια εισοδήματα άνω των ευρώ. Αυτές καταβάλλουν το 34% του συνολικού φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων. Σελίδα 29 από 79

31 Τρία εκατομμύρια δεν καταβάλλουν κανένα φόρο. Σε σύνολο 5,5 εκατ. δηλώσεων τα 3 εκατομμύρια δεν καταβάλλουν κανένα φόρο. Πρόκειται για τα εισοδήματα που δηλώνονται ως κατώτερα των ευρώ. Τα 1,8 εκατ. δηλώσεων αφορούν εισοδήματα από ως ευρώ. Καταβάλλουν το 25% των συνολικών εσόδων από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων. Από την επεξεργασία των στοιχείων της γενικής γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων προκύπτει ακόμα ότι, το 87,5% των φυσικών προσώπων/νοικοκυριών καλύπτει το 25,5% των συνολικών εσόδων από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων και καταβάλλει ως φόρο το 4% του εισοδήματός του. Οι οικογένειες που δηλώνουν εισόδημα από ως ευρώ, καλύπτουν το 41% του συνολικού φόρου. Κάθε νοικοκυριό της κατηγορίας αυτής καταβάλει το 14,5% του εισοδήματός του ως μέσο ετήσιο φόρο. Τέλος οικογένειες που δηλώνουν εισόδημα πάνω από ευρώ αποτελούν το 2% του συνόλου και καλύπτουν το 34% του συνόλου του φορολογικού εσόδου από εισόδημα φυσικών προσώπων. Καταβάλλουν το 27% του εισοδήματός τους σε φόρο. («Στα 30 δισ. ευρώ η φοροδιαφυγή. Τι φόρους πληρώνουν πολίτες και επιχειρήσεις». Ανακτήθηκε : 6 Δεκεμβρίου 2010, από Ζει και βασιλεύει η φοροδιαφυγή Κάθε χρόνο και μεγαλύτερο φορολογικό βάρος σε μισθωτούς και συνταξιούχους. Τα παράδοξα των στατιστικών στοιχείων για το οικονομικού έτους Του κόσμου τα παράδοξα συναντά κανείς ανατρέχοντας στα στατιστικά στοιχεία που αφορούν τις φορολογικές δηλώσεις του οικονομικού έτους 2010 (εισοδήματα 2009). Τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών καταγράφουν ουσιαστικά το μέγεθος της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα, η οποία αυξήθηκε αντί να μειωθεί, ρίχνοντας το βάρος στους συνεπείς φορολογούμενους που βλέπουν το εξής "μαγικό": η φορολογική τους επιβάρυνση να διογκώνεται, και τα έσοδα να μειώνονται. Μπορεί λοιπόν σχεδόν 4 στους 10 φορολογούμενους δήλωσαν ετήσια εισοδήματα κάτω από το νέο αφορολόγητο όριο των ευρώ και 7 στους 10 να δήλωσαν εισοδήματα κάτω των ευρώ, αλλά πάνω από τους μισούς διαθέτουν Ι.Χ., τέσσερις στους 10 διαμένουν σε ιδιόκτητη κατοικία, ενώ πάνω από ένας στους δέκα διαθέτει εισοδήματα από ενοίκια ή εξοχικό. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, επί συνόλου φορολογούμενων μόλις δήλωσαν ότι έχουν πολυτελή σκάφη άνω των 10 μέτρων ενώ οι φορολούμενοι που δήλωσαν την πισίνα τους ανέρχονται σε Αεροσκάφη ή ελικόπτερα δήλωσαν ότι έχουν στην κατοχή τους 128 φορολογούμενοι. Εισοδήματα από μισθωτές υπηρεσίες δήλωσαν φορολογούμενοι (υπόχρεοι και σύζυγοι), ενώ οι συνταξιούχοι ανέρχονται σε και αποτελούν πλέον το 36% των φορολογούμενων ενώ συμμετείχαν στα φορολογικά βάρη το 2009 με ποσοστό 55,54% έναντι 52,59% το 2008 και 47,94% το Συνολικά 7 στα 10 άτομα που υπέβαλλαν φορολογική δήλωση είναι μισθωτοί και συνταξιούχοι. Αξίζει να σημειωθεί ότι επτά στους 10 ελεύθερους επαγγελματίες δήλωσαν το 2010 στην εφορία εισόδημα χαμηλότερο από το αφορολόγητο όριο των ευρώ. Πρόκειται για φορολογούμενους με εισοδήματα από ελεύθερα επαγγέλματα που ήταν αφορολόγητοι σε σύνολο ελευθέρων επαγγελματιών που υπέβαλαν δήλωση στην εφορία το ίδιο έτος. Την ίδια στιγμή, μόνο 443 ελεύθεροι επαγγελματίες δήλωσαν εισόδημα πάνω από ευρώ και μόνο 6 ελεύθεροι επαγγελματίες πάνω από ευρώ. Πιο αναλυτικά, από τις φορολογικές δηλώσεις του οικονομικού έτους 2010 προκύπτουν τα εξής στοιχεία: φορολογούμενοι (υπόχρεοι και σύζυγοι) δήλωσαν ότι απέκτησαν εισοδήματα από μισθωτές υπηρεσίες είναι συνταξιούχοι από τους οποίους οι είναι χαμηλοσυνταξιούχοι και εισπράττουν το ΕΚΑΣ άτομα απέκτησαν εισοδήματα από ατομική επιχείρηση φορολογούμενοι δήλωσαν εισοδήματα από ελεύθερο επάγγελμα. Σελίδα 30 από 79

32 Περίπου 2,9 εκατ. φορολογούμενοι κατοικούν ή μισθώνουν πρώτη κατοικία. Οι από αυτούς διαθέτουν κατοικία που η επιφάνειά της υπερβαίνει τα 200 τ.μ. Επίσης, δηλώνουν ιδιοκτήτες εξοχικής κατοικίας από τους οποίους οι διαθέτουν εξοχικό επιφάνειας άνω των 150 τ.μ. Ακόμη φορολογούμενοι εκτός από την πρώτη κατοικία τους δηλώνουν ότι έχουν δευτερεύουσα κατοικία που δεν είναι εξοχική. Ενοίκιο κύριας κατοικίας καταβάλλουν άτομα. Ακόμη φορολογούμενοι πληρώνουν ενοίκιο για τα παιδιά τους που σπουδάζουν σε άλλη πόλη. Οι φορολογούμενοι που πληρώνουν δόσεις για στεγαστικό δάνειο πρώτης κατοικίας ανέρχονται σε ,ενώ περισσότεροι από τους μισούς εμφανίζονται να έχουν αποκτήσει πρώτη κατοικία μετά την 1η Ιανουαρίου Το 2009 απέκτησαν ακίνητα φορολογούμενοι. Στους ανέρχονται οι φορολογούμενοι που πληρώνουν δόσεις για καταναλωτικά δάνεια και για αγορές με κάρτες μη καταναλωτικών αγαθών (π.χ., αγορά αυτοκινήτων, οικιακές συσκευές κτλ.) κατά μέσο όρο ευρώ τον χρόνο. Σε ανέρχονται οι φορολογούμενοι (υπόχρεοι και σύζυγοι) που εισπράττουν ενοίκια από την εκμίσθωση κατοικιών. Αλλοι εκμισθώνουν γραφεία και καταστήματα. Αποδείξεις από εστιατόρια, κομμωτήρια, γυμναστήρια, ταβέρνες κλπ. εμφάνισαν νοικοκυριά. Έξοδα ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης δήλωσαν φορολογούμενοι. Ασφάλιστρα ζωής, προσωπικών ατυχημάτων, ασθενείας κτλ. πληρώνουν άτομα. Επίσης φορολογούμενοι κατέβαλλαν δίδακτρα σε φροντιστήρια για τα παιδιά τους. Καινούριο αυτοκίνητο ή μηχανή αγόρασαν το φορολογούμενοι. 3.6 Έκθεση ΟΟΣΑ : Βασιλεύει η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα Πλήρη επιβεβαίωση της αναποτελεσματικότητας των μέτρων πάταξης φοροδιαφυγής που έχει λάβει η κυβέρνηση, αλλά και γενικότερα της φορολογικής που ακολουθείται στην χώρα μας, αποτελεί η δημοσιοποίηση στοιχείων από μέρους του Αυστριακού ακαδημαϊκού κ. Φρ. Σνάϊντερ συμβούλου του Δ.Ν.Τ. της Παγκόσμιας Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με τα οποία η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στην παραοικονομία στη ζώνη του ΟΟΣΑ με ποσοστό 29,9% ως ποσοστό του ΑΕΠ. Με απλά λόγια δηλαδή, στην Ελλάδα το μαύρο αφορολόγητο χρήμα που κυκλοφόρησε το 2010 έτος σκληρής λιτότητας και ύφεσης ξεπέρασε τα 69 δις ευρώ. Ποσό που αν είχε διακινηθεί νόμιμα, θα έλυνε χωρίς Μνημόνια και στερήσεις το οικονομικό πρόβλημα της χώρα μας. Ο Αυστριακός καθηγητής, καταδεικνύει ως την βασική αιτία της διόγκωσης της φοροδιαφυγής στην χώρα μας την λανθασμένη φορολογική πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης, επισημαίνοντας ότι όσο αυξάνονται οι φόροι τόσο θα αυξάνεται και η φοροδιαφυγή και η παραοικονομία, καθώς έχει εξαντληθεί η φοροδοτική ικανότητα των Ελλήνων. Υπενθυμίζεται ότι το 2008 ο ΣΕΒ δημοσίευσε μελέτη σύμφωνα με την οποία η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα ανέρχεται σε 30 δις ευρώ ετησίως και η μείωση της κατά 20 δις ευρώ θα μπορούσε να μειώσει τους φόρους που καταβάλλουν όλοι οι φορολογούμενοι κατά ποσοστό 30%. Σελίδα 31 από 79

33 Κατά συνέπεια η εξάλειψη της φοροδιαφυγής των 69 δις ευρώ σήμερα, θα μπορούσε να δώσει άμεση και ουσιαστική λύση στο πρόβλημα χρέους της χώρας μας, χωρίς καμιά επίπτωση στην αναπτυξιακή διαδικασία της χώρας, αλλά και στο βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων πολιτών. Δυστυχώς, όμως, στο σύνολο τους οι επιλογές της κυβέρνησης, κινήθηκαν ακριβώς προς την αντίθετη κατεύθυνση,, δηλαδή της αύξησης των φόρων, της περικοπής του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, της επιβολής έκτακτων εισφορών, που οδήγησαν την οικονομία σε βαθιά ύφεση. 3.7 Εκτιμήσεις της ομάδας δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα ανέρχεται στα 60 δισ. Ευρώ. Τις τεράστιες προκλήσεις σε όλους τους τομείς της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, οι οποίες θα πρέπει να αντιμετωπιστούν στο δύσκολο περιβάλλον της κρίσης και της ύφεσης, επεσήμανε από τις Βρυξέλλες ο επικεφαλής της Ομάδας Δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Χορστ Ράιχενμπαχ, παρουσιάζοντας την πρώτη τριμηνιαία έκθεσή του για την Ελλάδα. Τόνισε ότι η Ελλάδα καταγράφει απώλειες 60 δισ. ευρώ από τη φοροδιαφυγή, σημειώνοντας ότι μπορούν άμεσα να εισπραχθούν φόροι 8 δισ. ευρώ για τη μείωση του ελλείμματος και υποσχέθηκε βοήθεια από την ΕΕ και το ΔΝΤ για την επίτευξη του στόχου. Στη συνέντευξη Τύπου έγινε γνωστό ότι η Κομισιόν θα βοηθήσει την Ελλάδα για την ανταλλαγή στοιχείων φορολογουμένων με την Ελβετία. Αναφέρθηκε επίσης ότι η Κομισιόν ρίχνει τον πήχη του στόχου των αποκρατικοποιήσεων για το 2011 στα 1,3 δισ. ευρώ, από 5 δισ. ευρώ που ήταν αρχικά. Τρεις,,Προκλήσεις Συγκεκριμένα, η έκθεση τονίζει ότι η Ομάδα Δράσης μπορεί να βοηθήσει τις ελληνικές αρχές να ανταποκριθούν σε τρεις πιεστικές προκλήσεις: Η πρώτη αφορά τη στήριξη της ανάπτυξης, της απασχόλησης και του ανταγωνισμού. Η έκθεση αναφέρει ότι θα πρέπει να αξιοποιηθούν οι οικονομικές δυνατότητες των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ, προκειμένου να στηριχτεί η ζήτηση και η απασχόληση. Συγκεκριμένα, σημειώνει ότι στην Ελλάδα γίνονται εντατικές προσπάθειες για την επίσπευση 100 έργων, συνολικού ύψους περίπου 9 δις. ευρώ, που αφορούν την πολιτική της συνοχής, με το μέγιστο δυνατό αντίκτυπο στην ανάπτυξη, την απασχόληση και την ανταγωνιστικότητα. Επιπλέον, η έκθεση σημειώνει ότι καταβάλλονται προσπάθειες από την Ελλάδα, προκειμένου να υπερκεραστεί το αδιέξοδο σχετικά με 5 έργα εκμετάλλευσης αυτοκινητοδρόμων και με τη διαχείριση αποβλήτων και να στηριχτούν οι επενδύσεις στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (πρόγραμμα "Helios"). Η δεύτερη πρόκληση, σύμφωνα με την Ομάδα Δράσης, αφορά την ανάπτυξη μέσω της μεταρρύθμισης της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Η έκθεση τονίζει ότι η Ομάδα Δράσης θα συνδράμει στην εκ βάθρων μεταρρύθμιση της διακυβέρνησης και των δομών της δημόσιας διοίκησης. Επισημαίνει, επίσης, ότι οι ελληνικές αρχές χρειάζονται βοήθεια στους τομείς της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, τις ηλεκτρονικές προμήθειες και το σύστημα σχεδιασμού επιχειρηματικών πόρων, προκειμένου να καταπολεμηθεί η απάτη. Επιπλέον, επισημαίνονται οι καθυστερήσεις και η ανεπάρκεια του δικαστικού συστήματος, οι οποίες λειτουργούν ως τροχοπέδη σε πολλές εμπορικές συναλλαγές και διοικητικές διαδικασίες. Υπολογίζεται ότι βρίσκονται σε εκκρεμότητα περίπου φορολογικές υποθέσεις που αντιστοιχούν σε περίπου 30 δις. ευρώ οφειλόμενων φόρων. Πολλές από αυτές τις φορολογικές υποθέσεις εκκρεμούν για πάνω από δέκα χρόνια στα δικαστήρια, σημείωσε ο Χ. Ράιχενμπαχ. Επισημαίνονται, επίσης, οι "υπερβολικά περίπλοκες διαδικασίες για τις δημόσιες προμήθειες". Σε ό,τι αφορά τη δημόσια υγεία, η έκθεση τονίζει ότι οι ελληνικές αρχές θα χρειαστούν τεχνική βοήθεια προκειμένου να υλοποιήσουν μεταρρυθμίσεις που αποσκοπούν στον περιορισμό των δαπανών για την υγεία, διατηρώντας ταυτόχρονα τη γενική πρόσβαση σε αυτήν και Σελίδα 32 από 79

34 ενισχύοντας την ποιότητα της περίθαλψης. Η τρίτη πρόκληση, σύμφωνα με την έκθεση, αφορά τη δημοσιονομική σταθεροποίηση. Η έκθεση επισημαίνει ότι η Ομάδα Δράσης συμβάλλει στη χρηματοδότηση και την υλοποίηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων στον τομέα της φορολογικής διοίκησης και της διαχείρισης της δημόσιας οικονομίας. 3.8 Οι εφορίες παίζουν ακόμη Οργιάζει στη χώρα μας η φοροδιαφυγή, ενώ κάθε χρόνο χάνουμε έσοδα 13 δις ευρώ. Στην τσέπη του εφοριακού το 40% φόρου και προστίμων, ενώ μόνο τα 20 από τα 100 ευρώ πάνε στο κράτος. Λαδώματα και αλισβερίσι στον κρατικό μηχανισμό. Σε σημαντικές αποκαλύψεις για τη χρόνια παθογένεια του κρατικού μηχανισμού προχώρησε ο πρώην γενικός γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων Διομήδης Σπινέλλης, στο πλαίσιο εκδήλωσης του ΕΛΙΑΜΕΠ το απόγευμα της Τρίτης. Στην ημερίδα με τίτλο ημερίδα "Φοροδιαφυγή και κοινωνική δικαιοσύνη" που διοργάνωσαν το ΕΛΙΑΜΕΠ, το ΙΟΒΕ, η Kantor και η Κίνηση Πολιτών, σημειώθηκε για ακόμα μία φορά το όργιο φοροδιαφυγής που επικρατεί στη χώρα μας και η σημαντική απώλεια εσόδων 13 δισ. ευρώ. Το ποσοστό δεν είναι τόσο αστείο, καθώς αγγίζει το 5% - 6% επί του ΑΕΠ, κατατάσσοντας την Ελλάδα στη θέση του πρωταθλητή ανάμεσα στις χώρες - μέλη του ΟΟΣΑ. Την ίδια στιγμή, παρά τη χαώδη ελληνική πραγματικότητα, η παραοικονομία φτάνει στο 25-28% του ΑΕΠ ή τα δισ. ευρώ. Ο πρώην γενικός γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων του υπ. Οικονομικών, Διομήδης Σπινέλληςμ μίλησε για τη διαφθορά στον φοροεισπρακτικό μηχανισμό και τον κανόνα του ( ή 40% - 40% - 20% ) που, όπως είπε, αποτελεί κοινό μυστικό στο χώρο. Το 40% αφορά την «έκπτωση» επί του προστίμου που κάνει στον φορολογούμενο ο ελεγκτής, το άλλο 40% είναι το ποσό που «τσεπώνει» ο ελεγκτής και μόνο το 20% είναι το τελικό έσοδο που καταλήγει στα κρατικά ταμεία. «Μαύρο» ένα στα τέσσερα ελληνικά ευρώ Όλα τα παραπάνω εξηγούν γιατί η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στην «γκρίζα» οικονομία και στη φοροδιαφυγή ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ. Η «γκρίζα» οικονομία στην Ελλάδα ανέρχεται σε 25% - 28% του ΑΕΠ, έναντι 22% - 26% της δεύτερης Ιταλίας, 15% - 17% της Γερμανίας και 7% - 8% των ΗΠΑ. Σαν αποτέλεσμα η αναλογούσα φοροδιαφυγή ανέρχεται στο 5% - 6% του ΑΕΠ και ισοδυναμεί με 13 δις ευρώ. Έχει ενδιαφέρον δε ότι σύμφωνα με μελέτη που παρουσίασε ο Μάνος Ματσαγγάνης, επίκουρος καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, το αποκρυπτόμενο εισόδημα ως ποσοστό επί του πραγματικού είναι κατά μέσον όρο 10% αλλά φτάνει 15% για το ένα δέκατο του πλουσιότερου τμήματος του πληθυσμού, και το 24% για το ένα εκατοστό των πιο πλούσιων φορολογουμένων. Σελίδα 33 από 79

35 3.9 Φοροδιαφυγή σε επιλεγμένες χώρες τις Ε.Ε. - : Δεν υπάρχουν στοιχεία + : Φοροδιαφυγή ++ : Φοροδιαφυγή σε ένταση Πίνακας 6. Φοροδιαφυγή σε 10 χώρες της Ε.Ε. Πηγή : Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών Στο φαινόμενο της φοροδιαφυγής συμμετέχουν σχεδόν όλοι οι κλάδοι της παραγωγικής δομής μιας οικονομίας. Στην Ελλάδα όλοι οι κλάδοι φοροδιαφεύγουν ή ακόμα βρίσκονται σε κατάσταση φοροδιαφυγής σε ένταση Το πρόβλημα στην Ελλάδα σε σύγκριση με άλλες χώρες 16 Στην Ελλάδα το πρόβλημα της μη καταβολής φόρων έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις και στις τρεις μορφές που συναντάται στην παγκόσμια οικονομία, τη φοροδιαφυγή, τη φοροαποφυγή και την παραοικονομία. Σύμφωνα με Έρευνα του Ο.Ε.Ε. και του Τμήματος Στατιστικής του Οικ. Παν. Αθηνών του 2010 με θέμα «Μέτρηση της Φορολογικής Συνείδησης» διαπιστώθηκε ότι: 4 8 στους 10 ερωτηθέντες εκτιμούν ότι οι φορολογούμενοι που φοροδιαφεύγουν το πραγματοποιούν επειδή «υπάρχει μικρή πιθανότητα εντοπισμού τους» από τις φοροελεγκτικές αρχές που είναι αρμόδιες για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. 5 1 στους 5 είναι διατεθειμένος να πάρει το ρίσκο της απόκρυψης των εισοδημάτων του, έστω και αν γνωρίζει ότι είναι πολύ πιθανό να εντοπισθεί από τις φορολογικές αρχές 6 Σχεδόν 1 στους 2 των ερωτηθέντων πιστεύει ότι «αν θελήσει να αποκρύψει τα 7 εισοδήματά του από την εφορία, μπορεί να το πραγματοποιήσει». 8 1 στους 10 παραδέχεται ότι έχει επιχειρήσει να εξαπατήσει την εφορία αναφορικά με τα πραγματικά του εισοδήματα 9 8 στους 10 θεωρούν ότι είναι ηθική τους υποχρέωση να δηλώνουν τα πραγματικά τους εισοδήματα 10 1 στους 2 πολίτες θεωρούν ότι σε ένα διεφθαρμένο κράτος η φοροδιαφυγή αποτελεί μια λογική αντίδραση. Συμπερασματικά προκύπτει ότι η αδυναμία σύλληψης των φοροφυγάδων και η έκταση της διαφθοράς αποτελούν κρίσιμους παράγοντες για τον καθορισμό της φορολογικής συμπεριφοράς των πολιτών. Για τη χώρα μας οι εργασίες μέτρησης της φοροδιαφυγής, 16 Lyssiotou, P., Pashardes, P., and Stengos, T. (2001). Estimates of the Black Economy based on Consumer Demand Approaches. Σελίδα 34 από 79

36 καθώς και των αιτίων που την προκαλούν, είναι είτε αποσπασματικές, είτε υιοθετούν αμφίβολης καταλληλότητας για την ελληνική περίπτωση μεθοδολογίες και το όλο θέμα παραμένει εν πολλοίς αδιερεύνητο. Το μέγεθος της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα έχει καταγραφεί από διάφορους διεθνείς οργανισμούς (Πλαίσιο 1). Η συνοπτική αναφορά στο πρόβλημα της φοροαποφυγής, φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας στην Ελλάδα δείχνει ξεκάθαρα ότι η φορολογική διοίκηση αδυνατούσε στοιχειωδώς να εισπράξει τους φόρους. Ένας φορολογικός ελεγκτικός μηχανισμός εξαρτώμενος από έναν απαρχαιωμένο Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων και προσηλωμένος σε ένα αυστηρό σύστημα επιβολής προστίμων με πολύ χαμηλή εισπραξιμότητα, ο οποίος αντικειμενικά δεν μπορούσε να επιτελέσει το έργο του ενώ ταυτόχρονα το πλαίσιο αυτό ήταν η γενεσιουργός αιτία της διαφθοράς και της αδιαφάνειας. Πίνακας 7. Πλαίσιο 1 Πηγή : Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής Σελίδα 35 από 79

37 Το σύστημα ουσιαστικά του ελέγχου βασιζόταν στον κατ εκτίμηση υπολογισμό των «λογιστικών διαφορών» με την απειλή της απόρριψης των βιβλίων και τον εξωλογιστικό προσδιορισμό. Το αποτέλεσμα στην πράξη ήταν ένα πλήρες «θέατρο του παραλόγου» αφού οι επιχειρήσεις δεν έκαναν τις νόμιμες και επιβεβλημένες φορολογικές αναμορφώσεις προκειμένου να τις αφήσουν σαν «δήθεν» ανακάλυψη για τον έλεγχο. Ιδιαίτερα προβληματική εμφανίζεται επίσης η εξέλιξη των φορολογικών υποθέσεων στα δικαστήρια. Πολύ μεγάλες καθυστερήσεις (που συχνά ξεπερνούν την 5ετία), συχνές αναστολές καταβολής των προβλεπόμενων προκαταβολών και απορριπτικές για το δημόσιο αποφάσεις που στηρίζονται σε τυπικές ατέλειες διοικητικών πράξεων είναι αιτίες που ακυρώνουν την είσπραξη βεβαιωμένων φόρων και δημιουργούν κίνητρα για φοροδιαφυγή εφόσον στη χαμηλή πιθανότητα αποκάλυψης της φοροδιαφυγής προστίθεται η χαμηλή πιθανότητα έγκαιρης και αποτελεσματικής τιμωρίας. Όλα αυτά οδηγούν στην κατάσταση την οποία βρίσκεται σήμερα από άποψη φορολογικών εσόδων το Ελληνικό Δημόσιο Έλεγχοι για φοροδιαφυγή το 2008 Πίνακας 8. Έλεγχοι έτους 2008 στα φορολογικά αντικείμενα Πηγή : ΥΠΕΕ Το 2008 εντοπίστηκαν περιπτώσεις χρήσεις πλαστών και εικονικών τιμολογίων συνολικής αξίας ευρώ. Σελίδα 36 από 79

38 Πίνακας 9. Έλεγχοι στις περιφέρειες της Ελλάδας Πηγή : ΥΠΕΕ 3.12 Έρευνα για τη φοροδιαφυγή στην Ελλάδα Το Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας σε συνεργασία με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Στατιστικής τον Ιούνιο του 2011 έχει κάνει έρευνα για τη φοροδιαφυγή με ονομασία «Μελέτη της συμπεριφοράς και των χαρακτηριστικών του φορολογούμενου», μερικά στατιστικά από την έρευνα είναι παρακάτω : Ερώτηση 1 η «Αν μου δινόταν η ευκαιρία να αποκρύψω μέρος των εισοδημάτων μου, θα το έκανα.» Εικόνα 1. Βαθμός Συμφωνίας με την πρόταση Πηγή : Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας ( 2011) Σελίδα 37 από 79

39 Ερώτηση 2 η «Στο παρελθόν, όταν μου δινόταν η ευκαιρία να αποκρύψω μέρος των εισοδημάτων μου, το έκανα.» Εικόνα 2. Βαθμός Συμφωνίας με την πρόταση Πηγή : Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας ( 2011) Ερώτηση 3 η «Γενικά μου αρέσει η ιδέα της απόκρυψης εισοδημάτων από την εφορία» Εικόνα 3. Βαθμός Συμφωνίας με την πρόταση Πηγή : Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας ( 2011) Ερώτηση 4 η «Γενικά μου αρέσει η ιδέα της απόκρυψης εισοδημάτων από την εφορία.» Εικόνα 4. Βαθμός Συμφωνίας με την πρόταση Πηγή : Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας ( 2011) Σελίδα 38 από 79

40 Ερώτηση 5 η «Στην περίπτωση που θα προσπαθήσω να αποκρύψω μέρος των εισοδημάτων μου, πιστεύω ότι είμαι πλήρως ενήμερος για τα θετικά και τα αρνητικά του εγχειρήματος αυτού.» Εικόνα 5. Βαθμός Συμφωνίας με την πρόταση Πηγή : Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας ( 2011) Ερώτηση 5 η «Άμα θέλω να αποκρύψω τα εισοδήματά μου από την Εφορία μπορώ να το πραγματοποιήσω.» Εικόνα 6. Βαθμός Συμφωνίας με την πρόταση Πηγή : Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας ( 2011) Ανάλυση ανά επίπεδο εκπαίδευσης στην ίδια ερώτηση Εικόνα 7. Βαθμός Συμφωνίας με την πρόταση Πηγή : Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας ( 2011) Σελίδα 39 από 79

41 Ερώτηση 6 η «Θα είμαι ευχαριστημένος να πάρω το ρίσκο να εξαπατήσω την Εφορία σχετικά με το ύψος των εισοδημάτων μου, προσπαθώντας να πληρώνω λιγότερους φόρους, ακόμη και αν υπάρχει ο κίνδυνος να με ελέγξει η Εφορία και να πληρώσω πρόστιμο.» Εικόνα 8. Βαθμός Συμφωνίας με την πρόταση Πηγή : Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας ( 2011) Ερώτηση 7 η «Επειδή υπάρχει μικρή πιθανότητα να εντοπιστούν αυτοί που αποκρύπτουν τα εισοδήματά τους, οι περισσότεροι φοροδιαφεύγουν.» Εικόνα 9. Βαθμός Συμφωνίας με την πρόταση Πηγή : Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας ( 2011) Ερώτηση 8 η «Σε ένα κράτος που παρουσιάζει μεγάλο βαθμό διαφθοράς ίσως είναι καλύτερα να φοροδιαφεύγει κάποιος.» Εικόνα 10. Βαθμός Συμφωνίας με την πρόταση Πηγή : Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας ( 2011) Σελίδα 40 από 79

42 Ερώτηση 9 η «Πιστεύω ότι η φοροδιαφυγή είναι ηθική πράξη, όταν το μεγαλύτερο μέρος των φόρων που εισπράττει η Πολιτεία, το σπαταλά άσκοπα.» Εικόνα 11. Βαθμός Συμφωνίας με την πρόταση Πηγή : Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας ( 2011) Ερώτηση 10 η «Η έλλειψη διαφάνειας στη διαχείριση του δημοσίου χρήματος και οι οικονομικές πράξεις που συνδέονται με κακοδιαχείρισή του, όπως είναι η υπόθεση Siemens, του Βατοπεδίου, του Χρηματιστηρίου και των αποθεμάτων των ασφαλιστικών ταμείων, σας επηρεάζουν κάπως όταν αποφασίζετε να συντάξετε τη φορολογική σας δήλωση;» Εικόνα 12. Βαθμός Συμφωνίας με την πρόταση Πηγή : Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας ( 2011) Ερώτηση 11 η «Πιστεύετε ότι η Κυβέρνηση αντιμετωπίζει πιο ευνοϊκά έναν προνομιούχο ή πλούσιο που φοροδιαφεύγει σε σύγκριση με έναν φτωχό ή μικρομεσαίο;» Εικόνα 13. Βαθμός Συμφωνίας με την πρόταση Πηγή : Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας ( 2011) Σελίδα 41 από 79

43 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗΣ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ 4.1 Αλλαγές στη Νομοθεσία Ο Ν.3842/2010 τον περασμένο Απρίλιο αποτέλεσε θεμελιώδη αλλαγή στο ισχύον φορολογικό σύστημα. Με τη συμπλήρωσή του με τους Νόμους 3845/2010, 3888/2010 και 3900/2010 δημιουργήθηκε ένα νέο πλαίσιο φορολογικής πολιτικής που σε μεγάλο βαθμό καλύπτει τις ανάγκες σε νομοθετικό επίπεδο. Υπάρχει όμως ακόμα σημαντικό περιθώριο απλούστευσης του συστήματος και δεν έχει ολοκληρωθεί η έκδοση όλων των κανονιστικών πράξεων για την πλήρη εφαρμογή των νέων διατάξεων Άρση αδικιών και αδικαιολόγητων εξαιρέσεων Ειδικότερα στο πεδίο της άρσης αδικιών, αδικαιολόγητων εξαιρέσεων και ευκαιριών φοροαποφυγής, φαινόμενα που εμποδίζουν τη βελτίωση της φορολογικής συνείδησης και την οικειοθελή συμμόρφωση, το νέο νομοθετικό πλαίσιο εισάγει μεταξύ άλλων: Την εισαγωγή προοδευτικής φορολογικής κλίμακας χωρίς διακρίσεις ως προς την πηγή προέλευσης των εισοδημάτων, κοινή για μισθωτούς, συνταξιούχους και ελεύθερους επαγγελματίες με περισσότερα κλιμάκια για την δικαιότερη κατανομή του φορολογικού βάρους. Με την νέα κλίμακα υπάρχει μετατόπιση του φορολογικού βάρους από τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα στα υψηλά. Συγκεκριμένα υπάρχει φοροελάφρυνση σε εισοδήματα μέχρι (άρθρο 1 ν.3842/2010). Την ισότιμη μεταχείριση φορολογούμενων με την κατάργηση απαλλαγών, εξαιρέσεων και του ειδικού τρόπου φορολόγησης μιας σειράς εισοδημάτων όπως των βουλευτών, των δικαστών, των εφοριακών, των αιρετών οργάνων της τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι περιπτώσεις αυτές εντάσσονται στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος. (άρθρο 5 ν. 3842/2010). Την εισαγωγή κινήτρων για την συλλογή αποδείξεων καθώς μέρος του αφορολόγητου ορίου εξασφαλίζεται με την συλλογή αποδείξεων από την αγορά αγαθών και υπηρεσιών ενώ παρέχεται επιπλέον έκπτωση για την προσκόμιση αποδείξεων πέραν του απαιτούμενου ορίου. (άρθρο 1 ν. 3842/2010). Τη φορολόγηση των παροχών σε είδος προς τα εταιρικά στελέχη, όπως το κόστος κυκλοφορίας, συντήρησης, μισθώματα κ.λπ. πολυτελών αυτοκινήτων. Οι παροχές αποτελούν εισόδημα του χρήστη από μισθωτές υπηρεσίες. (άρθρο 8 ν.3842/2010). Την εισαγωγή του λογιστικού προσδιορισμού βάσει βιβλίων εσόδων εξόδων και αποδείξεων πώλησης ή παροχής υπηρεσιών για όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες. Κατάργηση κάθε ειδικού τρόπου φορολόγησης συγκεκριμένων επαγγελμάτων όπως ταξί, ΦΔΧ, νοικιαζόμενων δωματίων, μηχανικών, αρχιτεκτόνων, περιπτέρων, λιανοπωλητών, πρακτορείων ΠΡΟΠΟ κ.λπ. (άρθρο 6 ν.3842/2010). Την επέκταση του ΦΠΑ σε όλες τις δραστηριότητες εκτός από αυτές που προβλέπεται εξαίρεση από την Οδηγία της ΕΕ για τον ΦΠΑ. (άρθρο 62 ν.3842/2010). Την αντικατάσταση του ενιαίου συντελεστή φόρου από προοδευτικό φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας με συντελεστή 0,1% μέχρι 1%.Το αφορολόγητο όριο ορίζεται σε ατομικό επίπεδο στις (άρθρο 36 ν.3842/2010). Την αύξηση του συντελεστή φόρου για την ακίνητη περιουσία offshore εταιρειών από 3% σε 15% (άρθρο 57 ν.3842). Την επαναφορά του φόρου κληρονομιάς, έτσι ώστε να μην απαλλάσσονται του φόρου κληρονόμοι μεγάλης ακίνητης περιουσίας (ν.3815/2010). Την κατάργηση απαλλαγών από το φόρο εισοδήματος όλων των νομικών προσώπων κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα εκτός αυτών που προβλέπονται από αναπτυξιακούς νόμους για την πραγματοποίηση επενδύσεων ή από διμερείς συμφωνίες για την αποφυγή διπλής φορολογίας κ.λπ. Τη φορολόγηση εκκλησιαστικής περιουσίας (0,3%) και φορολόγηση του εισοδήματος από εκμίσθωση οικοδομών και γαιών που αποκτούν οι ιεροί ναοί, μονές, μητροπόλεις, νομικά πρόσωπα που επιδιώκουν κοινωφελείς σκοπούς και κοινωφελή ιδρύματα με συντελεστή 20% (άρθρο 12 ν. 3842/2010). Την κατάργηση της απαλλαγής από τον φόρο μεταβίβασης πρώτης κατοικίας μέχρι 200 τ.μ., ανεξαρτήτως αξίας και θέσπιση απαλλαγής στη βάση αντικειμενικής αξίας μέχρι για Σελίδα 42 από 79

44 τον άγαμο, για τον έγγαμο. Πάνω από την αξία αυτή εφαρμόζεται προοδευτική φορολογική κλίμακα (άρθρο 29 ν. 3842/2010). Τη θέσπιση κριτηρίων αυτοελέγχου με καθορισμό αυστηρότερων δεικτών, όρων και κριτηρίων υπαγωγής (άρθρο 79 ν. 3842) Βελτίωση των ελεγκτικών δυνατοτήτων Στο πεδίο της βελτίωσης των ελεγκτικών δυνατοτήτων και γενικότερα της σύλληψης της διαφεύγουσας φορολογητέας ύλης με το νέο νομοθετικό πλαίσιο προβλέπεται: Η εισαγωγή νέου συστήματος έμμεσου προσδιορισμού του φορολογητέου εισοδήματος με βάση υπηρεσίες και περιουσιακά στοιχεία που έχει στην κυριότητά του ο φορολογούμενος, όπως κατοικίες, αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, πισίνες, δαπάνες σε οικιακούς βοηθούς κ.λπ. (άρθρο 3 ν.3842/2010). Ο έλεγχος και φορολόγηση των συναλλαγών με εξωχώριες εταιρείες. Μη αναγνώριση των δαπανών από συναλλαγές που διεξάγονται μέσω offshore από και προς χώρες που δεν έχουν υπογράψει ΣΑΔΦ. Οι δαπάνες αυτές δεν αναγνωρίζονται ακόμη κι αν διενεργούνται μέσω αντιπροσώπου ή υπεργολάβου με έδρα σε κράτος με προνομιακό φορολογικό καθεστώς (άρθρο 11 ν.3842/2010). Η καθιέρωση επαγγελματικών λογαριασμών για την διεξαγωγή συναλλαγών μεταξύ επιτηδευματιών αξίας άνω των Οι κινήσεις των επαγγελματικών λογαριασμών διαβιβάζονται σε ηλεκτρονική βάση δεδομένων της Γ.Γ.Π.Σ. χωρίς να ισχύει ως προς τούτο το τραπεζικό απόρρητο (άρθρο 20 ν.3842/2010). Η πρόβλεψη για ηλεκτρονική τιμολόγηση και αυτοματοποιημένη διαβίβαση φορολογικών στοιχείων στη ΓΓΠΣ (άρθρο 20 ν. 3842/2010). Η επέκταση της χρήσης των ταμειακών μηχανών σε επιτηδευματίες που έως τώρα εξαιρούνταν από αυτή την υποχρέωση (άρθρο 19 ν. 3842/2010). Η ηλεκτρονική διασύνδεση του Υπουργείου Οικονομικών με όλα τα Υπουργεία και λοιπούς φορείς για υποβολή στοιχείων φορολογικού ενδιαφέροντος και ενίσχυση των δυνατοτήτων διασταυρώσεων (άρθρο 17 ν. 3842/2010). Η καθιέρωση εξόφλησης φορολογικών στοιχείων αξίας άνω των που εκδίδονται για πώληση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών σε ιδιώτες μέσω τράπεζας με χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες ή μέσω τραπεζικού λογαριασμού και με επιταγές. Δεν επιτρέπεται εξόφληση των στοιχείων αυτών με μετρητά (άρθρο 20 ν.3842/2010). Η εισαγωγή φορολογικού πιστοποιητικού από ορκωτούς ελεγκτές και για μικρότερες επιχειρήσεις από λογιστές φοροτεχνικούς. Προβλέπεται παράλληλα η πιστοποίηση λογιστών φοροτεχνικών. Ο λογιστής φοροτεχνικός υποχρεούται στην απόκτηση πιστοποιητικού από το Ο.Ε.Ε. (άρθρο 17 ν. 3842/2010). Η κατάρτιση περιουσιολογίου για όλα τα φυσικά πρόσωπα κατόχων ΑΦΜ. Το περιουσιολόγιο θα αποτελέσει τη βάση για την διεξαγωγή διασταυρώσεων προς επαλήθευση των εισοδημάτων που δηλώνονται από τους φορολογούμενους (άρθρο 83 ν.3842/2010). Η παροχή κινήτρων για την αποκάλυψη παραβατικής συμπεριφοράς σε φορολογικές και τελωνειακές υποθέσεις. Προβλέπεται αμοιβή σε όσους βοηθούν στην αποκάλυψη διεφθαρμένων δημοσίων λειτουργών (άρθρο 77 ν.3842/2010). Η επανασύσταση του ΣΔΟΕ και η ενδυνάμωση της επιχειρησιακής του ικανότητας. Ειδικότερα συστήνεται Τμήμα ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων που προέρχονται από εγκληματικές δραστηριότητες (άρθρο 88 ν.3842/2010). Η καθιέρωση στοχευμένων ελέγχων με βάση τις αρχές ανάλυσης κινδύνου που βασίζεται σε ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως την νομική μορφή, την κατηγορία των τηρουμένων βιβλίων και στοιχείων, τον κλάδο ή τομέα δραστηριότητας, την ύπαρξη παραβάσεων κ.λπ., σε οικονομικά δεδομένα όπως τα ακαθάριστα έσοδα, δαπάνες, καθαρά κέρδη ή ζημιές, συντελεστές μεικτού και καθαρού κέρδους, σε χωροταξικά και χρονικά δεδομένα όπως τόπος παραγωγής κ.λπ. (άρθρο 80 ν.3842/2010). Η ενίσχυση του ελέγχου των πρακτικών δανειοδότησης μεταξύ μητρικών και θυγατρικών εταιρειών και άλλων πρακτικών υποκεφαλαιοδότησης (thin capitalization) (άρθρο 11 ν. 3842/2010). Η ενίσχυση και συμπλήρωση των διατάξεων περί ελέγχου πρακτικών πώλησης με υποτιμολόγηση (transfer pricing) με στόχο την απόκρυψη φορολογητέας ύλης (άρθρο 11, ν. 38/42). Σελίδα 43 από 79

45 Όπως είναι γνωστό, ένα ποσοστό του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) αποτελεί βασικό πόρο εσόδων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επομένως, η ορθή και ασφαλής καταγραφή των ποσών των συναλλαγών με βάση τα οποία γίνεται ο υπολογισμός του ΦΠΑ (αλλά και ο υπολογισμός του φόρου εισοδήματος), αποτελεί θέμα μείζονος εθνικής σημασίας. Ιδιαίτερη βαρύτητα αποδίδεται στις λιανικές πωλήσεις, στις συναλλαγές των οποίων γίνεται χρήση ταμειακών μηχανών και συστημάτων. Στη χώρα μας είναι θεσμοθετημένη η υποχρεωτική έκδοση αποδείξεων λιανικής πώλησης ή παροχής υπηρεσιών μέσω φορολογικών ταμειακών μηχανών, με ορισμένες εξαιρέσεις. Έτσι, λειτουργούν περίπου φορολογικές ταμειακές μηχανές, για την καταγραφή των συναλλαγών στις λιανικές πωλήσεις. Επιπλέον λειτουργούν περίπου μηχανισμοί σήμανσης παραστατικών. Η εγκατεστημένη βάση ανανεώνεται σε ρυθμό έως κάθε χρόνο. Οι τεχνικές προδιαγραφές των φορολογικών ταμειακών μηχανισμών έχουν θεσπιστεί πριν από περισσότερα από 5 χρόνια. Είναι προφανές ότι η εξέλιξη της τεχνολογίας αποτελεί από μόνη της ένα ισχυρό κίνητρο για την επικαιροποίηση των τεχνικών προδιαγραφών. Οι νέες προδιαγραφές θα λαμβάνουν υπ όψη όλες τις τεχνολογικές εξελίξεις που έχουν πραγματοποιηθεί το διάστημα που έχει περάσει, και αντίστοιχα θα βασίζονται πιθανά σε νέες τεχνολογικές επιλογές. Για παράδειγμα, στους μηχανισμούς έκδοσης αποδείξεων («ταμειακές μηχανές») προγραμματίζεται αλλαγή του τύπου της ενσωματωμένης ψηφιακής μνήμης και υιοθέτηση ηλεκτρονικού ημερολογίου, σε αντικατάσταση του δεύτερου χάρτινου ρολού. Ένα άλλο σημείο βελτίωσης των προδιαγραφών θα αφορά στον εκσυγχρονισμό του υλικού (hardware) ώστε να μπορεί να πραγματοποιείται με ευκολότερο και συντομότερο τρόπο επιτόπιος φορολογικός έλεγχος. Τέλος, ένα σημαντικό σημείο βελτίωσης της λειτουργικότητας των ηλεκτρονικών φορολογικών μηχανισμών είναι η ενσωμάτωση δυνατότητας απευθείας υποβολής των φορολογικών στοιχείων στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων. Οι τεχνικές προδιαγραφές των μηχανισμών δεν θα προσδιορίζουν ένα συγκεκριμένο τρόπο υλοποίησης της επικοινωνίας με τις κεντρικές υποδομές. Θα προσδιορίζονται μόνο ο τρόπος κωδικοποίησης των δεδομένων και όλοι οι διαθέσιμοι τρόποι υποδοχής των στοιχείων. Ήδη έχει δημιουργηθεί σχετική επιτροπή με συμμετοχή φορέων της αγοράς η οποία θα καταλήξει σε προδιαγραφές ώστε το νέο σύστημα να μπει σε εφαρμογή το Μια τέτοια προσέγγιση θα διευκολύνει το φορολογικό έλεγχο στην κεντρική αξιοποίηση των δεδομένων των συναλλαγών, όπως είναι η διενέργεια ηλεκτρονικών διασταυρώσεων για την υποβοήθηση των φορολογικών ελέγχων, και ο καλύτερος προγραμματισμός οικονομικών μεγεθών και παραμέτρων. Εκτός από τις τεχνικές προδιαγραφές, προγραμματίζεται και μια γενικότερη επικαιροποίηση του πλαισίου χρήσης των φορολογικών μηχανισμών. Για παράδειγμα, σχεδιάζεται η δημιουργία ενός ενοποιημένου ηλεκτρονικού μητρώου των μηχανισμών που βρίσκονται σε λειτουργία (ενώ σήμερα οι ταμειακές μηχανές είναι δηλωμένες χειρόγραφα στις κατά τόπους ΔΟΥ). Παράλληλα, αντίστοιχες ενέργειες θα πραγματοποιηθούν για το συναφές μητρώο των εξουσιοδοτημένων τεχνικών φορολογικών μηχανισμών Επιβολή ποινών και αναγκαστικής είσπραξης των οφειλομένων φόρων Στο πεδίο της επιβολής ποινών στους παραβάτες και της αναγκαστικής είσπραξης των οφειλομένων φόρων το νέο νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει: Τη συντόμευση των διαδικασιών καταβολής προστίμων στις περιπτώσεις φοροδιαφυγής. Προβλέπεται η δυνατότητα επιβολής άμεσα καταβλητέου προστίμου, η αναστολή λειτουργίας επαγγελματικών εγκαταστάσεων επιτηδευματιών, απώλεια αφορολόγητου ορίου της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος για επιτηδευματίες (άρθρο 75 ν.3842/2010). Ότι ορίζεται ως ποινικό αδίκημα που οδηγεί σε ποινή φυλάκισης η μη έκδοση φορολογικών στοιχείων και η απόκρυψη συναλλαγών (άρθρο 16, ν. 3888/2010). Την υιοθέτηση δραστικών μεθόδων συλλογής ανείσπρακτων οφειλών, όπως κατάσχεση περιουσιών για όσους έχουν δυνατότητα αποπληρωμής (άρθρο 66 ν. 3842/2010). Την εφαρμογή αναγκαστικών μέτρων για την είσπραξη δημοσίων εσόδων με τη δυνατότητα κατάσχεσης εις χείρας τρίτων όσον αφορά τραπεζικούς λογαριασμούς (άρθρο 15 ν.3888/2010). Ότι η προσωρινή διαταγή που χορηγείται από τον δικαστή στις φορολογικές δίκες περιορίζεται σε ισχύ σε 30 ημέρες. Η απόφαση επί αιτήσεως αναστολής περιορίζεται επίσης στις 30 ημέρες. Την οριοθέτηση του βάρους απόδειξης και της εξουσίας του δικαστηρίου όταν δικάζει αναστολή με αντικείμενο φορολογική υπόθεση. Παύει έτσι η γενική και αόριστη αναστολή Σελίδα 44 από 79

46 εκτέλεσης ολόκληρης της πράξης της φορολογικής αρχής με την οποία αδρανοποιούνται οι εισπρακτικοί μηχανισμοί (άρθρο 34, ν. 3900/2010). Το περιορισμό των βαθμών εκδίκασης φορολογικών υποθέσεων. Διαφορές έως ευρώ θα δικάζονται από το Τριμελές Διοικητικό Πρωτοδικείο και θα επιτρέπεται μόνο αναίρεση. Από ευρώ και άνω θα δικάζονται σε πρώτο και τελευταίο βαθμό από το Διοικητικό Εφετείο και θα επιτρέπεται μόνο αναίρεση. Με τις ρυθμίσεις αυτές θα συντμηθεί ο χρόνος εκκρεμοδικίας κατά τα 2/3 του (άρθρο 13, ν. 3900/2010). Ότι δεν μπορεί να γίνεται δικαστική ακύρωση των πράξεων των φορολογικών αρχών για τυπικές πλημμέλειες. Στις περιπτώσεις αυτές θα εξετάζεται αν υπήρξε βλάβη του φορολογούμενου από την παράλειψη. Αν όχι το δικαστήριο θα προχωράει στην επί της ουσίας εκδίκαση της υπόθεσης (άρθρο 20, ν. 3900/2010). Δημιουργία εξειδικευμένων τμημάτων για φορολογικές υποθέσεις στα διοικητικά δικαστήρια. Στα τέλη Μαρτίου 2011 ψηφίστηκε ένας νέος, μείζονος σημασίας φορολογικός νόμος (ν. 3949/2011), ο οποίος περιλαμβάνει κρίσιμες διατάξεις για την αποτελεσματικότερη δίωξη των φοροφυγάδων, την αναδιοργάνωση των ελεγκτικών και εισπρακτικών υπηρεσιών και διατάξεις για την καλύτερη λειτουργία του φορολογικού συστήματος. Ειδικότερα, όσον αφορά στη δίωξη της φοροδιαφυγής ο νόμος προβλέπει αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο προκειμένου τα ποινικά αδικήματα της φοροδιαφυγής να τιμωρούνται άμεσα και αποτελεσματικά, έτσι ώστε να επιτευχθεί μεγαλύτερη φορολογική συμμόρφωση. Συγκεκριμένα: Θεσπίζονται ως διαρκή και επομένως, ως συνεχή αυτόφωρα, τα αδικήματα: της μη καταβολής βεβαιωμένων και ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο, με χρόνο τέλεσης του αδικήματος το χρονικό διάστημα από την παρέλευση των τεσσάρων μηνών μέχρι τη συμπλήρωση χρόνου αντίστοιχου με το 1/3 της κατά περίπτωση προβλεπόμενης προθεσμίας παραγραφής. Η πράξη στην περίπτωση αυτή μπορεί να κριθεί ατιμώρητη, εάν το ποσό που οφείλεται στο Δημόσιο εξοφληθεί μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης σε οποιονδήποτε βαθμό, της φοροδιαφυγής με την παράλειψη υποβολής ή την υποβολή ανακριβούς δήλωσης στη φορολογία εισοδήματος και της φοροδιαφυγής για μη απόδοση ή ανακριβή απόδοση Φ.Π.Α και λοιπών παρακρατούμενων φόρων, τελών ή εισφορών, με χρόνο τέλεσης αυτών το χρονικό διάστημα από την ημέρα κατά την οποία για πρώτη φορά όφειλε να ενεργήσει ο υπαίτιος μέχρι τη συμπλήρωση χρόνου αντίστοιχου με το 1/3 της κατά περίπτωση προβλεπόμενης προθεσμίας παραγραφής. Αυξάνονται οι πλημμεληματικές ποινές της μη καταβολής βεβαιωμένων και ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο. Αυξάνονται οι κακουργηματικές ποινές που σχετίζονται με φοροδιαφυγή (πλην των ληξιπροθέσμων) από κάθειρξη μέχρι δέκα ετών, σε κάθειρξη μέχρι είκοσι έτη. Η ποινική δίωξη δεν αρχίζει για καμία από τις περιπτώσεις των αδικημάτων αυτών, αν αυτός κατά του οποίου πρόκειται να ασκηθεί η ποινική δίωξη έχει βέβαιη και εκκαθαρισμένη απαίτηση, κατά του Δημοσίου, ποσού ίσου ή μεγαλύτερου από αυτό για το οποίο διώκεται. Στα πλημμελήματα της φοροδιαφυγής, προβλέπεται, ότι δεν χωράει μετατροπή ή αναστολή εκτέλεσης της ποινής σε περίπτωση δεύτερης και κάθε περαιτέρω υποτροπής στα πλημμελήματα αυτά. Η μετατροπή της ποινής, στην περίπτωση αυτή, προβλέπεται να γίνεται με ελάχιστο ποσό ανά ημέρα εξαγοράς τα 20 ευρώ, αντί των 3 ευρώ που ισχύει σήμερα, ανώτατο δε ποσό εξαγοράς ορίζονται τα 100 ευρώ. Προβλέπεται το αδίκημα της παθητικής δωροδοκίας του άρθρου 235 Π.Κ., ως κακούργημα, εάν η αξία των ωφελημάτων για τον υπάλληλο υπερβαίνει το ποσό των ευρώ, ανεξαρτήτως δε ποσού προκειμένου για υπαλλήλους του Υπουργείου Οικονομικών, των οποίων μπορεί να διατάσσεται προσωρινή κράτηση για την οποία αρκεί και η αιτιολογημένη κρίση ότι εάν αφεθούν ελεύθεροι, όπως προκύπτει από τα συγκεκριμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πράξης, είναι πολύ πιθανό να διαπράξουν και άλλα αδικήματα. Θεσπίζεται ο θεσμός του Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος, ο οποίος είναι ανώτερος εισαγγελικός λειτουργός και έχει αρμοδιότητα σε ολόκληρη τη χώρα να διενεργεί προανακριτικές πράξεις, καθώς και να εποπτεύει να συντονίζει και να καθοδηγεί τη διενέργεια Σελίδα 45 από 79

47 ανακριτικών πράξεων από τους γενικούς ή ειδικούς ανακριτικούς υπαλλήλους (υπαλλήλους ΣΔΟΕ, Εφοριών, Τελωνείων). Συντονίζει και κατευθύνει τα στάδια της προδικασίας από όλες τις συναρμόδιες διωκτικές αρχές, έτσι ώστε οι φάκελοι της δικογραφίας που παραλαμβάνουν οι «Οικονομικοί Εισαγγελείς» των κατά τόπους Εισαγγελιών να είναι πλήρεις. Επίσης θεσπίζεται αύξηση του ποσοστού προβεβαίωσης από 25% στο 50%. Όταν δεν επιτευχθεί διοικητική επίλυση της διαφοράς και ασκείται προσφυγή στα δικαστήρια για φορολογικές διαφορές αυξάνεται το ποσοστό προβεβαίωσης από 25% στο 50% του αμφισβητούμενου κύριου φόρου, πρόσθετου φόρου και λοιπών συμβεβαιουμένων με αυτόν φόρων και τελών. Επανακαθορίζεται η έννοια της φορολογικής κατοικίας ακολουθώντας διεθνείς κανόνες, ώστε να μη προσφέρονται ευκαιρίες φοροαποφυγής σε φορολογούμενος που στην πραγματικότητα διαμένουν στην Ελλάδα. 4.2 Οργανωτικές και Λειτουργικές Μεταρρυθμίσεις Παράλληλα με τις οργανωτικές βελτιώσεις που περιλαμβάνονται στο προαναφερόμενο νέο νομοθετικό πλαίσιο, μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία ήταν η έναρξη ενός μεσοπρόθεσμου προγράμματος παροχής τεχνικής βοήθειας από το ΔΝΤ για την αναμόρφωση της λειτουργίας και οργάνωσης των φορολογικών αρχών. Σημαντικές ήταν επίσης οι πρωτοβουλίες για την επιτάχυνση της εφαρμογής και την επέκταση των πληροφοριακών συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών. τευθυντήριας Επιτροπής. Ο ορίζοντας λειτουργίας της έκτακτης δομής είναι 18 μήνες με σκοπό στη συνέχεια τη διαμόρφωση μόνιμων ικανοτήτων και δομών στη φορολογική διοίκηση για την αντιμετώπιση και διαχείριση των πιο πάνω τομέων. Αναδιοργάνωση ΣΔΟΕ: α) Σύσταση Τμήματος ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων και κεφαλαίων που προέρχονται από εγκληματικές δραστηριότητες β) Αναδιοργάνωση και επέκταση αρμοδιοτήτων των επιχειρησιακών διευθύνσεων ειδικών υποθέσεων Αθηνών και Θεσσαλονίκης Μεταρρυθμίσεις σε Συστήματα και Λειτουργίες Διεξήχθη αναγνωριστική μελέτη για τις λειτουργικές αδυναμίες των ΔΟΥ και την επιλογή τομέων προτεραιότητας για άμεσες επεμβάσεις. Ως αποτέλεσμα της μελέτης ενεργοποιήθηκε η τακτική συνάντηση της πολιτικής ηγεσίας με τους προϊσταμένους των 30 μεγαλύτερων ΔΟΥ και η παρακολούθηση της στοχοθέτησής τους. Τέθηκε σε πιλοτική εφαρμογή το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα των Ελεγκτικών Υπηρεσιών ΕLENXIS και επεκτείνεται η εκπαίδευση των χρηστών. Με αυτό το πληροφοριακό σύστημα υποστηρίζεται η αντικειμενική, αυτοματοποιημένη και αξιόπιστη ανάλυση κινδύνου φοροδιαφυγής, η στοχευμένη επιλογή υποθέσεων προς έλεγχο σε κεντρικό επίπεδο και παρέχεται πλήρης μηχανογραφική υποστήριξη όλων των ελεγκτικών διαδικασιών. Μέχρι την πλήρη ανάπτυξη του ΕLENXIS προωθείται η προτεραιοποίηση των ελέγχων με τη διεξαγωγή ηλεκτρονικών διασταυρώσεων, τις Μεταρρυθμίσεις στην οργανωτική δομή Συγκροτήθηκε έκτακτη διοικητική δομή αποτελούμενη από Κατευθυντήρια Επιτροπή ως διευθυντικό όργανο και έξι ομάδες έργου. Στην Κατευθυντήρια Επιτροπή συμμετέχουν οι συναρμόδιοι Γενικοί / Ειδικοί Γραμματείς και Γενικοί Διευθυντές. Οι ομάδες έργου στελεχώθηκαν με ανοιχτή διαδικασία επιλογής στελεχών της φορολογικής διοίκησης και ενεργοποιούνται στους εξής τομείς: o Εφαρμογή Φορολογικής Μεταρρύθμισης o Είσπραξη ληξιπρόθεσμων φορολογικών οφειλών o Φορολογική συμμόρφωση των μεγάλων επιχειρήσεων (1000 μεγαλύτερες επιχειρήσεις) o Έλεγχος φορολογούμενων που διαθέτουν μεγάλη περιουσία o Έγκαιρη υποβολή δηλώσεων και απόδοση παρακρατούμενων φόρων o Οριζόντια υποστήριξη των ομάδων έργου και υποστήριξη της Κα Σελίδα 46 από 79

48 οποίες παραγγέλλει ειδική ομάδα διασταυρώσεων που συγκαλείται τακτικά στη ΓΓΠΣ. Οι διασταυρώσεις βασίζονται σε περιουσιακά στοιχεία, τον τομέα δραστηριοποίησης και άλλα χαρακτηριστικά της οικονομικής συμπεριφοράς των φορολογούμενων. Έγινε επαναπροσανατολισμός των ελεγκτών των ΔΟΥ προς προσωρινούς ελέγχους που έχουν πιο άμεσο αποτέλεσμα στη βεβαίωση και συλλογή εσόδων από τον ΦΠΑ. Για τη δράση αυτή τέθηκαν συγκεκριμένοι στόχοι ανά ΔΟΥ και ονομαστικοί έλεγχοι ανά ελεγκτή. Η δράση υποστηρίζεται και παρακολουθείται μηχανογραφικά από τη ΓΓΠΣ. Κάθε ομάδα έργου της προαναφερόμενης έκτακτης δομής συνέταξε και εφαρμόζει αναλυτικό επιχειρησιακό σχέδιο, με συγκεκριμένους στόχους και χρονοδιάγραμμα που έχει εγκριθεί και καθοδηγείται από την Κατευθυντήρια Επιτροπή. Ανακλήθηκε μεγάλος αριθμός αποσπασμένων υπαλλήλων του Υπουργείου Οικονομικών, ώστε να ενισχυθεί το στελεχιακό δυναμικό των ΔΟΥ και της κεντρικής υπηρεσίας. 4.3 Στοχευμένες Επιχειρησιακές Δράσεις 17 Με δεδομένους τους λειτουργικούς και οργανωτικούς περιορισμούς που εξακολουθούσαν να ισχύουν κατά το παρελθόν δωδεκάμηνο, το Υπουργείο Οικονομικών προέκρινε δράσεις που αφορούν χώρους ιδιαίτερα προκλητικής φοροδιαφυγής, εντός των οποίων επέλεξε την στόχευση σε συγκεκριμένες, και σχετικά ολιγάριθμες ομάδες φορολογούμενων, με σκοπό όχι τόσο τις θεαματικές εισπράξεις, αλλά τον παραδειγματισμό, την αλλαγή κλίματος και νοοτροπίας και την ώθηση προς ένα υψηλότερο επίπεδο οικειοθελούς συμμόρφωσης. Γι αυτό δόθηκε έμφαση και στην ευρύτερη δυνατή δημοσιοποίηση αυτών των δράσεων. Η στόχευση αυτή από τον Σεπτέμβριο 2010 γίνεται στη Γ.Γ.Π.Σ. από την επιτροπή διασταυρώσεων στην οποία συμμετέχουν ανώτερα στελέχη του Υπουργείου Οικονομικών και της Γ.Γ.Π.Σ. με στόχο τον καθορισμό κριτηρίων επιλογής υποθέσεων. Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, γίνεται στοχευμένη προσπάθεια επιλογής υποθέσεων μη φορολογικής συμμόρφωσης (μη υποβολής δηλώσεων) και υποθέσεων με χαμηλό δείκτη φορολογικής συμμόρφωσης και συνεπώς υψηλού κινδύνου για φοροδιαφυγή. Ενδεικτικά αναφέρονται χαρακτηριστικά παραδείγματα για τα οποία έγινε στοχευμένη επιλογή για να ελεγχθούν από τις Δ.Ο.Υ. μέσα από την αυτοματοποιημένη διαδικασία και εγκατάλειψη της παλαιάς αδιαφανούς διαδικασίας της επιλογής από τον Προϊστάμενο της ελεγκτικής μονάδας, υποθέσεων για έλεγχο κατά το δοκούν: Ιατροί με δηλώσεις χαμηλού φορολογητέου εισοδήματος που στεγάζονται σε επαγγελματικές εγκαταστάσεις υψηλής αξίας. Αποκάλυψη αποκρυπτόμενης επιχειρηματικής αμοιβής βάσει δηλώσεων φόρου εισοδήματος Έλεγχος επιχειρήσεων με σημαντικές διαφορές οικονομικών στοιχείων μεταξύ 2008 και Εντοπισμός ιδιοκτητών οχημάτων που δεν κατέβαλαν τέλη κυκλοφορίας το 2008 ή/και Έλεγχοι επιτηδευματιών που είναι κάτοχοι περιουσιακών στοιχείων μεγάλης αξίας (αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού, κατοικίες με πισίνες κ.α.) Αποκάλυψη ενεργών υπόχρεων ΦΠΑ που παρέλειψαν να υποβάλλουν περιοδικές ή εκκαθαριστικές δηλώσεις Αναγκαστική είσπραξη οφειλών Έγιναν μέσα από τη δράση της 2ης Ομάδας για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής στοχευμένες επιλογές περιπτώσεων με στόχο την αύξηση των εισπράξεων των οφειλών. Οι περιπτώσεις αυτές ενδεικτικά αναφέρονται: Είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών από ιδιοκτήτες πρακτορείων ΟΠΑΠ. Είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών από ιδιοκτήτες ακίνητης περιουσίας στη Μύκονο και Σαντορίνη. Είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών από προμηθευτές νοσοκομείων του ΕΣΥ. Είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών από ιδιοκτήτες μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών από τραγουδιστές / ηθοποιούς. Είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών από διακινητές πετρελαίου θέρμανσης. Είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών από κληρονόμους μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών από συμβολαιογράφους. Είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών από εργολάβους του ΟΣΚ. 17 Έκθεση Υπουργείου Οικονομικών Σεπτέμβριος 2011 Σελίδα 47 από 79

49 Είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών από προμηθευτές μεγάλων επιχειρήσεων. Είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών από φαρμακοποιούς. Η αποτύπωση των αποτελεσμάτων και η απόδειξη της σημαντικής δουλειάς που γίνεται στον τομέα των εισπράξεων αποτυπώνεται στον πιο κάτω πίνακα: Πίνακας 10. Σχέδια Δράσης Ληξιπρόθεσμες Οφειλές Πηγή : Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής Προσωρινοί έλεγχοι ΦΠΑ Δόθηκαν οδηγίες για τον επαναπροσανατολισμό των ελεγκτικών κλιμακίων των ΔΟΥ και των ΠΕΚ προκειμένου να πυκνώσουν οι προσωρινοί έλεγχοι ΦΠΑ. Τέθηκαν συγκεκριμένοι ποσοτικοί στόχοι ελέγχων ανά ημέρα, εβδομάδα και μήνα και δημιουργήθηκε ειδική εφαρμογή της ΓΓΠΣ για την παρακολούθηση του εγχειρήματος. Για πρώτη φορά η παρακολούθηση των αποτελεσμάτων μπορεί να γίνει σε καθημερινή βάση από την Γενική Διεύθυνση Φορολογικών Ελέγχων αφού υπάρχει η on line σύνδεση της Γ.Γ.Π.Σ. και της Διεύθυνσης Ελέγχων. Η απόδοση των οικονομικών μονάδων παρακολουθείται και αξιολογείται κεντρικά σε καθημερινή βάση. Πίνακας 11. Αποδόσεις Ελεγκτών 17/09/2010 έως 29/04/2011 Σελίδα 48 από 79

50 Πηγή : Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής Η συμβολή της Γ.Γ.Π.Σ. στην αποκάλυψη φοροδιαφυγής Νέα συστήματα και εφαρμογές Η σημαντικότερη πρόοδος της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων, ως προς τα πληροφοριακά της συστήματα, είναι η έναρξη της παραγωγικής λειτουργία του Νέου TAXISnet και του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών ELENXIS. Με το νέο TAXISnet αναβαθμίζονται σημαντικά οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών, ενώ υλοποιούνται και πολλές νέες.βασικές καινοτομίες του νέου περιβάλλοντος που θα είναι διαθέσιμες με την ολοκλήρωση της μετάβασης είναι οι ακόλουθες: Ενιαίο περιβάλλον σύνδεσης χρηστών και λειτουργίας των εφαρμογών. Πλέον με τη σύνδεση ο χρήστης έχει στη διάθεσή του όλες τις εφαρμογές που έχει δικαίωμα να χρησιμοποιήσει. Περιβάλλον εξουσιοδότησης λογιστών για διεκπεραίωση υποθέσεων. Νέες δυνατότητες υποβολής δηλώσεων. Υποστήριξη υποβολής εκπρόθεσμων και τροποποιητικών δηλώσεων για την πλειοψηφία των δηλώσεων. Εξατομικευμένο φορολογικό ημερολόγιο. Ηλεκτρονικές πληρωμές. Πρόσβαση του χρήστη σε φορολογικά στοιχεία και δηλώσεις που τηρούνται για αυτόν. Το νέο TAXISnet ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2010 με την ανανεωμένη υπηρεσία ηλεκτρονικής υποβολής περιοδικών δηλώσεων ΦΠΑ. Στη συνέχεια ενεργοποιήθηκε η υπηρεσία ηλεκτρονικής υποβολής αρχικών εμπρόθεσμων και αρχικών εκπρόθεσμων Δηλώσεων Απόδοσης Φόρου Μισθωτών Υπηρεσιών (16/2/2011) και η υπηρεσία ηλεκτρονικής υποβολής Εκκαθαριστικών Δηλώσεων ΦΠΑ Οικονομικού Έτους Μέσα στον Απρίλιο ενεργοποιήθηκαν οι υπηρεσίες ηλεκτρονικής υποβολής: Δηλώσεων Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων (1/4/2011). Δηλώσεων Εισοδήματος Νομικών Προσώπων Φ01012 (4/42011). Οριστικών Δηλώσεων Φόρου Μισθωτών Υπηρεσιών Ε7 (14/4/2011). Δηλώσεων Εισοδήματος Νομικών Προσώπων Ε5 (18/4/2011). Μέσα στο επόμενο δίμηνο θα ενεργοποιηθούν οι υπηρεσίες ηλεκτρονικής υποβολής: Δηλώσεων Εισοδήματος Νομικών Προσώπων (Φ01010, Φ01011, Φ01013, Φ01014). Δηλώσεων Στοιχείων Ακινήτων (Ε9). Καταστάσεων Φορολογικής Αναμόρφωσης, Αυτοκινήτων Εταιρείας, Κινητής Τηλεφωνίας και Αποδοθέντων και Οφειλομένων Φόρων Εισοδήματος και Εμμέσων Φόρων. Προσωρινής Δήλωσης Παρακρατούμενων Φόρων πλην Μισθωτών Υπηρεσιών. Στο δεύτερο εξάμηνο του 2011 θα ακολουθήσουν και άλλες ηλεκτρονικές υπηρεσίες, όπως: Η υποβολή Οριστικών Δηλώσεων Παρακρατούμενων Φόρων Εμπόρων και Ελευθέρων Επαγγελματιών. Η υποβολή Συγκεντρωτικών Καταστάσεων Τιμολογίων Πελατών/Προμηθευτών και Πιστωτικών Υπολοίπων. Πληθώρα άλλων εξειδικευμένων και προσωποποιημένων υπηρεσιών προς τους χρήστες του TAXISnet. Η ΓΓΠΣ έχει θέσει από 14/1/2011 σε πιλοτική παραγωγική λειτουργία το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Ελεγκτικών Υπηρεσιών ELENXIS. Το συγκεκριμένο έργο αφορά την ανάπτυξη συστήματος για τις Φορολογικές και Τελωνειακές Ελεγκτικές Υπηρεσίες, την Υπηρεσία Ειδικών Ελέγχων και την Οικονομική Επιθεώρηση με το οποίο θα υποστηρίζεται ο πλήρης κύκλος των ελεγκτικών διαδικασιών δηλαδή η στόχευση, η διενέργεια και η διαχείριση των ελέγχων. Το έργο, πέρα από την πιλοτική του λειτουργία, εξυπηρετεί ήδη και τις ομάδες Σελίδα 49 από 79

51 αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής. Στο πλαίσιο της πιλοτικής λειτουργίας παρέχεται πλήρης υποστήριξη του ΣΔΟΕ στην Αττική και στη Δ. Μακεδονία. Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι εξ' ορισμού τα πληροφοριακά συστήματα αναπτύσσονται διαρκώς, δεν είναι ποτέ "πλήρως λειτουργικά", λόγω της ρευστότητας του περιβάλλοντος και την διαρκή ύπαρξη πρόσθετων απαιτήσεων Δράσεις κατά της φοροδιαφυγής 18 Για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, η ΓΓΠΣ δραστηριοποιείται σε μια πληθώρα δράσεων: Στην εξαγωγή καταστάσεων προς έλεγχο και διασταυρώσεις. Η ΓΓΠΣ υποστηρίζει το ελεγκτικό έργο των υπηρεσιών του υπουργείου εξάγοντας πλήθος καταστάσεων προς έλεγχο βάσει κριτηρίων, καθώς και διασταυρώσεων. Οι σημαντικότερες σχετικές δράσεις του τελευταίου έτους είναι: Καταστάσεις μη υποβολής περιοδικής δήλωσης ΦΠΑ για τα έτη 2010 και Διάφορες διασταυρώσεις οφειλετών με Περιουσιολόγιο. Αποστολές σχετικών ατομικών προσκλήσεων. Επιχειρήσεις με σημαντικές διαφορές οικονομικών στοιχείων μεταξύ χρήσεων 2008 και Διασταύρωση Οριστικών Δηλώσεων Φόρου Μισθωτών Υπηρεσιών (έντυπο Ε7) και του Β' αντιτύπου των Βεβαιώσεων Αποδοχών για Υπηρεσίες Δημοσίου, με εισοδήματα από μισθωτές υπηρεσίες και συντάξεις Οικονομικών ετών Διασταυρωτικοί έλεγχοι των δηλωθέντων παραδόσεων από Ελληνικές επιχειρήσεις, προς αντίστοιχες του εξωτερικού. Διάφορες καταστάσεις με στοιχεία μητρώου και δηλώσεων συγκεκριμένων κατηγοριών επιτηδευματιών και περιοχών για ΣΔΟΕ. Διασταύρωση Επιχειρηματικής Αμοιβής ετών 2008 και Εντοπισμός μη πληρωμής τελών κυκλοφορίας ετών 2008 και Πλήθος άλλων διασταυρώσεων, ελέγχων και καταστάσεων που ζητούνται από τις φορολογικές και ελεγκτικές υπηρεσίες του Υπουργείου Για το επόμενο χρονικό διάστημα σχεδιάζονται επιπλέον διασταυρώσεις, όπως: Διασταύρωση επιχειρήσεων που περαίωσαν και δεν έχουν υποβάλει ΦΠΑ για οποιαδήποτε περαιωθείσα περίοδο. Διασταύρωση μη υποβολής ΦΠΑ ή/και Εισοδήματος με Δηλώσεις ΚΒΣ. Διασταύρωση επιχειρήσεων που περαίωσαν και δεν έχουν υποβάλει ΦΠΑ για οποιαδήποτε περαιωθείσα περίοδο. Καταστάσεις επιτηδευματιών που δεν αποδέχτηκαν την περαίωση βάσει διαφόρων κριτηρίων. Διασταύρωση στοιχείων διπλοτύπων απόδοσης ΦΜΥ που δηλώνονται στο Ε7 με το σύστημα εσόδων. Εντοπισμός Φυσικών προσώπων με σημαντική ακίνητη περιουσία, που δηλώνονται ότι εισπράττουν ενοίκια, αλλά δεν τα δηλώνουν ή δηλώνουν λιγότερα. Υλοποίηση βάσης δεδομένων ελεγκτικής αρμοδιότητας επιχειρήσεων. Εντοπισμός μη πληρωμής τελών κυκλοφορίας για το Αξιοποίηση δεδομένων του ΟΟΣΑ για εισοδήματα ελλήνων στο εξωτερικό. Επικαιροποίηση της διασταύρωσης όσων δεν έχουν υποβάλλει δήλωση Φ.Ε. οικ. έτους 2009 και τους δηλώνουν άλλοι ως εκμισθωτές. Εκτέλεση και για το Καταστάσεις επιχειρήσεων με επιστροφές ΦΠΑ ή που έχουν υποβάλει αίτημα, λόγω ενδοκοινοτικών παραδόσεων 2009 και Διαδικασία αξιολόγησης ορθής χρήσης του κωδικού ανάλωσης κεφαλαίου παλαιοτέρων ετών στις ηλεκτρονικές δηλώσεις εισοδήματος. Διασταύρωση στοιχείων εισαγωγών (τελωνεία) και ενδοκοινοτικών αποκτήσεων (VIES) για περιπτώσεις ασυμφωνιών. Απαιτείται συνεργασία των αρμοδίων διευθύνσεων για να προσδιοριστεί ο μηχανισμός. 18 Εθνικό Επιχειρησιακό πρόγραμμα καταπολέμησης της φοροδιαφυγής , Σελίδα 50 από 79

52 Στην υποστήριξη με δεδομένα και εφαρμογές των ομάδων αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής που έχει δημιουργήσει το Υπουργείο. Στην πραγματοποίηση τακτικών συνεδριάσεων της επιτελικής ομάδας ηλεκτρονικών διασταυρώσεων για το σχεδιασμό τους και την παρακολούθηση των αποτελεσμάτων. Στην αποστολή ηλεκτρονικών ή έγγραφων ειδοποιήσεων για επερχόμενες φορολογικές υποχρεώσεις ή υποχρεώσεις που δεν υλοποιήθηκαν. Στην αποστολή προσωποποιημένης αναφοράς στους προϊστάμενους των ΔΟΥ για τα αποτελέσματα της ημέρας. Θα ενεργοποιηθεί εντός της εβδομάδας. Στη δημιουργία σχέσεων διαλειτουργικότητας με ποικίλους φορείς για τη συλλογή δεδομένων οικονομικού ενδιαφέροντος (τράπεζες, ταμεία ασφάλισης, δικηγορικοί σύλλογοι, ΤΕΕ κ.α.). Στη δημιουργία και αξιοποίηση συστήματος καταγραφής και παρακολούθησης των αποτελεσμάτων των διασταυρώσεων, μέσω της οποίας είναι εφικτό ανά πάσα στιγμή να γνωρίζει το Υπουργείο την πρόοδο της αξιοποίησης των αποτελεσμάτων των διασταυρώσεων. Τα μέχρι στιγμής στοιχεία για τις διασταυρώσεις που παρακολουθούνται από το σύστημα εμφανίζονται στον Πίνακα 13 που ακολουθεί. Πίνακας 12. Στοιχεία από διασταυρώσεις Πηγή : Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής Σελίδα 51 από 79

53 Άλλες δράσεις της ΓΓΠΣ κατά της φοροδιαφυγής Καταγραφή Στοιχείων Αποδείξεων Από το 2010 καθιερώθηκε η υποχρεωτική συλλογή αποδείξεων λιανικής και παροχής υπηρεσιών για την εξασφάλιση του αφορολόγητου ορίου κατά την εκκαθάριση της δήλωσης εισοδήματος φυσικών προσώπων. Για τη διευκόλυνση των πολιτών προωθείται η υιοθέτηση της κάρτας αποδείξεων. Η κάρτα αποδείξεων αποτελεί ένα εναλλακτικό μέσο συλλογής στοιχείων αποδείξεων που έχουν εκδοθεί για έναν πολίτη. Στόχος είναι η κεντρική καταγραφή των βασικών στοιχείων μιας απόδειξης (ΑΦΜ επιχείρησης, ημερομηνία και ποσό) σε μια προσωπική μερίδα αποδείξεων πολίτη, έτσι ώστε ο πολίτης να απαλλαγεί σε σημαντικό βαθμό από τη φροντίδα καταχώρησης και διατήρησης των αποδείξεων αυτών. Η βασική λειτουργικότητα της καταγραφής των αποδείξεων θα βασίζεται στην εκμετάλλευση των υποδομών των τραπεζών για την εξυπηρέτηση των συναλλαγών με χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες, δηλαδή τα Point Of Sales (POS) τερματικά τα οποία είναι εγκατεστημένα στις επιχειρήσεις λιανικής ή υπηρεσιών και στις αντίστοιχες υποδομές (που διαθέτουν οι τράπεζες) για τη συλλογή των συναλλαγών αυτών. Το έργο είναι σε εξέλιξη και μετά την ολοκλήρωση των νομοθετικών και κανονιστικών πράξεων και την ενεργοποίηση του τραπεζικού συστήματος, έχει μπει στη φάση της υλοποίησης. Ενδεικτικά παρακάτω παρουσιάζεται η εμπρόσθια όψη της κάρτας. Διαδραστικές υπηρεσίες προς τους πολίτες Η ΓΓΠΣ προχωράει στην επέκταση των υπηρεσιών που προσφέρει στους πολίτες με την υλοποίηση ενός οργανωμένου κέντρου εξυπηρέτησης κλήσεων και την υποστήριξη πρόσθετων καναλιών εξυπηρέτησης για βελτίωση της εθελοντικής συμμόρφωσης και την παρακολούθηση ληξιπροθέσμων οφειλών. Πόθεν Έσχες Με το έργο του πόθεν έσχες, θα είναι εφικτός ο στοχευμένος λογιστικός έλεγχος μεταξύ εισοδήματος και περιουσίας των υπόχρεων. 4.5 Έλεγχοι ΣΔΟΕ Το Σ.Δ.Ο.Ε. συμβάλλοντας στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και του λαθρεμπορίου και γενικότερα του οικονομικού εγκλήματος, κατά το έτος 2010 διενήργησε τους κάτωθι ελέγχους με τα εξής κατά περίπτωση αποτελέσματα: ΠΡΟΣΩΡΙΝΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΦΠΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΠΑΡΑΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ ΦΟΡΩΝ Βάσει στοιχείων της Γ.Γ.Π.Σ. ελέγχθηκαν επιχειρήσεις που δεν έχουν υποβάλει δηλώσεις ΦΠΑ και λοιπών παρακρατούμενων φόρων καθώς και επιχειρήσεις που έτυχαν επιστροφής ΦΠΑ λόγω ενδοκοινοτικών παραδόσεων προκειμένου να διακριβωθεί η τυχόν εικονικότητα αυτών. Η πάταξη της φοροδιαφυγής σε βάρος του Φ.Π.Α αποτελεί μείζονος σημασίας διακύβευμα για την Ε.Ε. και για τους εθνικούς προϋπολογισμούς. Για τα κράτη μέλη το κόστος της απάτης του τύπου αυτού ανέρχεται κάθε χρόνο σε δισεκατομμύρια ευρώ. Τις περισσότερες φορές παίρνει κυκλική μορφή, ήτοι τη μορφή των λεγομένων «carrousels» Σελίδα 52 από 79

54 Φ.Π.Α. τα οποία πλήττουν τις διασυνοριακές συναλλαγές. Το αποτέλεσμα των ελέγχων αυτών σε σύγκριση με το 2009 έχει ως ακολούθως: Πίνακας 13. Στοιχεία Πηγή : Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ (ΙΑΤΡΟΙ, ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ, ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΟΙ, ΛΟΓΙΣΤΕΣ, ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ, ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ, ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΕΣ, ΜΑΝΑΤΖΕΡΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ) Διενεργήθηκαν έλεγχοι σε συγκεκριμένες ομάδες ελεύθερων επαγγελματιών προκειμένου να διακριβωθεί κατά χρήση εάν έχουν φορολογηθεί τα πραγματικά εισοδήματά τους. Αντικείμενο των ελέγχων απετέλεσαν και επαγγελματίες που είχαν υποπέσει κατά το παρελθόν σε παραβάσεις του Κ.Β.Σ., καθώς και δικηγόροι που δεν είχαν υποβάλει γραμμάτια προείσπραξης αμοιβής για τη συζήτηση ποινικών ή αστικών υποθέσεων. Στις περιπτώσεις αυτές ελέγχθηκε η κίνηση των τραπεζικών λογαριασμών τους σε σχέση με τα δηλωθέντα εισοδήματα. Kατά το έτος 2010 ζητήθηκαν στοιχεία της κίνησης των τραπεζικών λογαριασμών ελεύθερων επαγγελματιών με πανελλαδική διασπορά ως ακολούθως: Πίνακας 14. Στοιχεία 2010 Πηγή : Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής Βάσει των συγκεντρωθέντων στοιχείων ως παραδείγματα παρατίθενται οι ακόλουθες περιπτώσεις (για τις οποίες έχουν ασκηθεί διώξεις): Δικηγόρος, για τα οικονομικά έτη 2006, 2007, 2008, 2009 και 2010 έχει δηλώσει ποσό ευρώ ως προερχόμενο από ελευθέριο επάγγελμα και ενοίκια. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα οι καταθέσεις σε τραπεζικούς λογαριασμούς του ανέρχονται σε ποσό ευρώ. Οδοντίατρος κατά τις χρήσεις 2007, 2008 και 2009 έχει δηλώσει συνολικό καθαρό εισόδημα ποσό ευρώ. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα στους τραπεζικούς λογαριασμούς του έχουν διενεργηθεί καταθέσεις συνολικού ποσού ευρώ. Ψυχίατρος κατά τις χρήσεις 2007, 2008 και 2009 έχει δηλώσει συνολικό καθαρό εισόδημα ποσό ευρώ. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα στους τραπεζικούς λογαριασμούς του έχουν διενεργηθεί καταθέσεις συνολικού ποσού ευρώ. Γυναικολόγος κατά τις χρήσεις 2007, 2008 και 2009 έχει δηλώσει συνολικό καθαρό εισόδημα ποσό ευρώ. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα στους τραπεζικούς λογαριασμούς του έχουν διενεργηθεί καταθέσεις συνολικού ποσού ευρώ. Καρδιοχειρουργός κατά τις χρήσεις 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 και 2009 έχει δηλώσει συνολικό καθαρό εισόδημα ποσό ευρώ. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα στους τραπεζικούς λογαριασμούς του έχουν διενεργηθεί καταθέσεις συνολικού ποσού ευρώ. Οδοντίατρος κατά τις χρήσεις 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 και 2009 έχει δηλώσει συνολικό καθαρό εισόδημα ποσό ευρώ. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα στους τραπεζικούς λογαριασμούς του έχουν διενεργηθεί καταθέσεις συνολικού ποσού ευρώ. Σελίδα 53 από 79

55 Οδοντίατρος κατά τις χρήσεις 2007, 2008 και 2009 απέφυγε να εκδώσει 139 Αποδείξεις Παροχής Υπηρεσιών συνολικής αξίας ευρώ, στερώντας το Δημόσιο από το φόρο που αναλογεί στο συγκεκριμένο ποσό. Ιατρός του Ε.Σ.Υ. στην περιοχή Λάρισας κατά τις χρήσεις 2000 έως 2010 είχε σε τραπεζικό λογαριασμό καταθέσεις συνολικού ποσού ευρώ. Δύο πανεπιστημιακοί ιατροί Δημόσιου Νοσοκομείου κατά τις χρήσεις 2007, 2008 και 2010 είχαν σε τραπεζικούς λογαριασμούς καταθέσεις συνολικού ποσού ευρώ και ευρώ αντίστοιχα. Το αποτέλεσμα των ελέγχων που διενήργησε η Περιφερειακή Διεύθυνση Αττικής σε ιατρούς κατά το έτος 2010 συγκρινόμενο με το αντίστοιχο του έτους 2009 έχει ως ακολούθως: Πίνακας 15. Στοιχεία Πηγή : Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΩΝ Έχουν ελεγχθεί επιχειρήσεις που προμηθεύουν Δημόσια Νοσοκομεία με ιατρικό υλικό, προκειμένου να διακριβωθεί τυχόν υπερτιμολόγηση, καθώς και συμβάσεις προμηθειών εξοπλιστικών προγραμμάτων. Από τους συγκεκριμένους ελέγχους διαπιστώθηκαν τα εξής: Υπερτιμολόγηση μέσω τριγωνικής συναλλαγής ιατρικών προϊόντων (βηματοδοτών) που πωλούνται από συγκεκριμένη εταιρεία σε Δημόσια Νοσοκομεία. Σε βάρος των υπευθύνων έχει επιβληθεί πρόστιμο ποσού ευρώ. Έκδοση πλαστών παραπεμπτικών από υπευθύνους διαγνωστικών κέντρων για δήθεν εξετάσεις ασθενών ασφαλισμένων Δημοσίου, οι οποίες ουδέποτε πραγματοποιήθηκαν και εν συνεχεία είσπραξη της αξίας αυτών βάσει εικονικών Αποδείξεων Παροχής Υπηρεσιών και Τιμολογίων, που έχουν εκδοθεί επ ονόματι συνεργαζόμενων με το διαγνωστικό κέντρο ιατρών και έχουν προσκομισθεί στον Οργανισμό Περίθαλψης Ασθενών Δημοσίου (Ο.Π.Α.Δ.). Σε βάρος των υπευθύνων έχουν επιβληθεί πρόστιμα συνολικού ποσού ευρώ. Έκδοση και αποδοχή εικονικών φορολογικών στοιχείων από εταιρείες εμπορίας ιατρικού υλικού προκειμένου να δικαιολογηθούν τα χρηματικά ποσά που ελάμβαναν ιατροί, κυρίως ορθοπεδικοί, για την προώθηση συγκεκριμένων προϊόντων των εταιρειών αυτών. Σε βάρος των εκπροσώπων των εταιρειών έχουν επιβληθεί πρόστιμα συνολικού ποσού ευρώ, ενώ από τον έλεγχο της κίνησης των τραπεζικών λογαριασμών έντεκα ορθοπεδικών ιατρών διαπιστώθηκαν αποκλίσεις από τα δηλωθέντα για να φορολογηθούν εισοδήματά τους, συνολικού ποσού ευρώ. Μη τήρηση της Σύμβασης Κατασκευής, Βελτίωσης και Επισκευής Υποβρυχίων από Ελληνικά Ναυπηγεία ως προς τον όρο των αντισταθμιστικών ωφελημάτων. Σε βάρος των υπευθύνων έχουν επιβληθεί πρόστιμα ποσού ευρώ. Υποβολή στοιχείων προκαταρκτικής εξετάσεως ενώπιον του Εισαγγελέως προς ποινική αξιολόγηση. Η προκαταρκτική εξέταση αφορούσε σε διενέργεια ανακριτικών προς διακρίβωση τέλεσης αδικημάτων απιστίας κατά του Δημοσίου, παθητικής δωροδοκίας και νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα κατά τις προμήθειες υποβρυχίων εκτιμώμενου ύψους ευρώ. ΕΣΤΙΑΣΗ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ Έχουν ελεγχθεί εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο εστίασης και ψυχαγωγίας προκειμένου να διακριβωθεί η εφαρμογή των διατάξεων του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων και κυρίως η έκδοση των προβλεπομένων φορολογικών στοιχείων. Τα αποτελέσματα των ελέγχων έχουν ως ακολούθως: Σελίδα 54 από 79

56 Πίνακας 16. Στοιχεία Πηγή : Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής Από τις εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 16 παρ. 6 του Ν. 3888/2010, σύμφωνα με τις οποίες στις περιπτώσεις που ο έλεγχος ενεργείται κατόπιν Ειδικής Εντολής Ελέγχου του Ειδικού Γραμματέα του Σ.Δ.Ο.Ε. και διαπιστωθεί ότι δεν έχουν εκδοθεί φορολογικά στοιχεία πλέον των δέκα ή - ανεξαρτήτως πλήθους - αξίας άνω των 500 ευρώ, αναστέλλεται η λειτουργία της επαγγελματικής εγκατάστασης για 48 ώρες. Τα αποτελέσματα των ελέγχων έχουν ως ακολούθως: Πίνακας 17. Στοιχεία Πηγή : Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής Ειδικά για την Περιφερειακή Διεύθυνση Αττικής τα αποτελέσματα των ελέγχων του έτους 2010 συγκρινόμενα με τα αντίστοιχα του έτους 2009 έχουν ως ακολούθως: Πίνακας 18. Στοιχεία Πηγή : Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής ΕΙΔΙΚΟΣ ΦΟΡΟΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ (ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ, ΚΑΠΝΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ, ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ) ΤΕΛΟΣ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ Έχουν ελεγχθεί πρατήρια υγρών καυσίμων και εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών. Ειδικότερα ελέγχθηκαν οι διακινηθείσες ποσότητες υγρών καυσίμων με τη μέθοδο κλειστής αποθήκης, προκειμένου να διακριβωθεί τυχόν τέλεση αδικημάτων λαθρεμπορίας ή φοροδιαφυγής. Παράλληλα ελέγχθηκε και η ποιότητα του προς εμπορία υγρού καυσίμου δια χημικής αναλύσεως αντιπροσωπευτικού δείγματος. Σε όσες περιπτώσεις διαπιστώθηκε ότι το σύνολο των πωλήσεων ξεπερνούσε το σύνολο των αγορών ή ότι απαγορευόταν η διάθεση στην κατανάλωση του ελεγχόμενου καυσίμου, καθόσον επρόκειτο περί αγνώστου προϊόντος, μη κανονικού ή νοθευμένου, εφαρμόσθηκαν οι διατάξεις του Ν. 2960/01 περί λαθρεμπορίας, ήτοι κατάσχεση της παράνομης ποσότητας υγρού καυσίμου, ανακοίνωση της αξιόποινης πράξης της λαθρεμπορίας ενώπιον του εισαγγελέως και επιβολή σε βάρος των υπευθύνων πολλαπλού τέλους από το τριπλάσιο έως το πενταπλάσιο των δασμών κλπ φόρων που αναλογούν στην κατασχεθείσα ποσότητα υγρού καυσίμου. Ελέγχθηκαν οι μεταφερόμενες με βυτιοφόρα οχήματα ποσότητες υγρών καυσίμων, προκειμένου να διακριβωθεί βάσει εγγράφων στοιχείων, η νόμιμη προέλευση, κατοχή και κυρίως η προηγούμενη καταβολή των δασμών και φόρων που αναλογούσαν στις μεταφερόμενες ποσότητες υγρών καυσίμων. Επίσης ενεργήθηκαν έλεγχοι σε φορτηγά οχήματα προκειμένου να διακριβωθεί το είδος των υγρών καυσίμων που χρησιμοποιούνταν για την κίνηση αυτών, κατόπιν χημικής αναλύσεως δειγμάτων, που ελήφθησαν από τη δεξαμενή (ρεζερβουάρ) υγρών καυσίμων του οχήματος. Έχουν ελεγχθεί εταιρείες εμπορίας οινοπνευματωδών ποτών και εμφιαλωτές οινοπνεύματος. Εντοπίσθηκαν σε εμπορευματοκιβώτια και αποθηκευτικούς χώρους μεγάλες ποσότητες καπνικών προϊόντων Σελίδα 55 από 79

57 για τις οποίες δεν είχαν καταβληθεί οι αναλογούσες επιβαρύνσεις. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση εντοπισμού παράνομου εργοστασίου παραγωγής τσιγάρων. Ελέγχθηκαν οι συνθήκες εισαγωγής στη χώρα αυτοκινήτων που κυκλοφορούν με ξένες πινακίδες κυκλοφορίας και συνεπώς ατελώνιστων, προκειμένου να διακριβωθεί εάν συντρέχει περίπτωση τέλεσης εκ μέρους των κατόχων αυτών απλής τελωνειακής παράβασης ή λαθρεμπορίας. Εντοπίσθηκαν πρόσωπα που εμπορεύονταν διάφορα προϊόντα τρίτων χωρών, που εισήχθησαν στην Ελλάδα χωρίς την άδεια της αρμόδιας Τελωνειακής Αρχής και την προηγούμενη καταβολή των δασμών κλπ φόρων. Τα αποτελέσματα των ελέγχων έχουν ως ακολούθως: Πίνακας 19. Στοιχεία 01/01/ /12/2010 Πηγή : Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής ΠΛΟΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΠΛΟΙΑ ΑΝΑΨΥΧΗΣ Έχουν δεσμευθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του Τελωνειακού Κώδικα 555 πλοία τα περισσότερα επαγγελματικά, που ανήκουν σε εταιρείες ή σε Ναυτιλιακές Εταιρείες Πλοίων Αναψυχής, προκειμένου να διακριβωθεί εάν χρησιμοποιούνται πραγματικά ως επαγγελματικά, ώστε σε αντίθετη περίπτωση να εφαρμοσθούν οι διατάξεις περί λαθρεμπορίας, καθόσον κατά την εισαγωγή και διαδικασία τελωνισμού των συγκεκριμένων πλοίων εφόσον επιδειχθούν έγγραφα στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι προορίζονται για επαγγελματική χρήση, δεν καταβάλλονται στην αρμόδια τελωνειακή αρχή ο αναλογών Φ.Π.Α κλπ δικαιώματα. Τα υπόλοιπα είναι ιδιωτικά πλοία μικτά επαγγελματικά και αναψυχής με ελληνική ή ξένη σημαία, ιδιωτικά πλοία με ξένη σημαία ιδιοκτησίας off shore εταιρίας και ιδιωτικά πλοία με ελληνική σημαία, τα οποία ελέγχονται προκειμένου να διακριβωθεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς και εάν εμφανίζονται στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος. Πολλοί εκ των ιδιοκτητών επαγγελματικών πλοίων έσπευσαν να τα αποχαρακτηρίσουν καταβάλλοντας τις προβλεπόμενες επιβαρύνσεις, χωρίς βέβαια η ενέργεια αυτή να αποκλείει περαιτέρω έρευνα προς διακρίβωση τέλεσης του αδικήματος της λαθρεμπορίας. Τα δεσμευθέντα κατά υπηρεσία πλοία έχουν ως ακολούθως: Πίνακας 20. Δεσμεύσεις Πηγή : Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής Σελίδα 56 από 79

58 ΠΑΡΑΠΟΙΗΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Εντοπίσθηκαν αποθήκες που περιείχαν ιδιαίτερα μεγάλες ποσότητες εμπορευμάτων που συνιστούν παράνομη απομίμηση προϊόντων τα οποία κυκλοφορούν νόμιμα στην αγορά. Τα ως άνω εμπορεύματα έχουν κατασχεθεί και οι κάτοχοι αυτών συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν ενώπιον του εισαγγελέα με την αυτόφωρη διαδικασία. Τα αποτελέσματα των ελέγχων έχουν ως ακολούθως: Πίνακας 21. Παραποιημένα Προϊόντα 01/01/ /12/2010 Πηγή : Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ Σε καθημερινή βάση διενεργήθηκαν έλεγχοι των πάσης φύσεως εμπορικών συναλλαγών, προκειμένου να διαπιστωθεί η εφαρμογή του φορολογικού νόμου. Διενεργήθηκαν έλεγχοι σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις που επιλέχθηκαν ως εξής: Βάσει των ακαθάριστων εσόδων. Βάσει του Μικτού Κέρδους. Βάσει των δηλωθέντων καθαρών κερδών ή ζημιών. Βάσει του μη δικαιολογημένου πιστωτικού υπολοίπου Φ.Π.Α. Βάσει του υψηλού ποσού δαπανών. Βάσει των πληροφοριών που τις φέρουν εκδότες ή αποδέκτες πλαστών ή εικονικών, με την έννοια του άρθρου 19 του Ν. 2523/97, φορολογικών στοιχείων. Διενεργήθηκαν έλεγχοι στους φερόμενους ως εκδότες και ως λήπτες φορολογικών στοιχείων, που είχαν κατασχεθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 36 παρ. 3 του Π.Δ. 186/92 (Κ.Β.Σ.), προκειμένου να διακριβωθεί, πέραν της γνησιότητάς τους, εάν αφορούσαν σε πραγματικές ή μη συναλλαγές. Ελέγχθηκαν τα Βιβλία και Στοιχεία Κ.Β.Σ. επιχειρήσεων προκειμένου να διακριβωθεί εάν έχουν εκδοθεί και εάν έχουν καταχωρηθεί αντίστοιχα τα νόμιμα παραστατικά τα οποία αφορούν σε συναλλαγές που προέκυψαν από εγγραφές σε ανεπίσημα βιβλία, που είχαν κατασχεθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 36 παρ. 3 του Π.Δ. 186/92 (Κ.Β.Σ.) Ενεργήθηκαν έλεγχοι διακίνησης στους σταθμούς διοδίων και στις εισόδους και εξόδους της πόλεως, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν τα διάφορα εμπορεύματα διακινούνταν βάσει νομίμων εγγράφων στοιχείων. Έλεγχοι στα πλαίσια διενέργειας προκαταρκτικής εξετάσεως σε εκτέλεση εισαγγελικών παραγγελιών, προς διακρίβωση τέλεσης αξιόποινων πράξεων και δη φοροδιαφυγής. ΑΚΙΝΗΤΑ Έχουν ελεγχθεί ακίνητα που ανήκουν σε offshore εταιρείες προκειμένου να διακριβωθεί η καταβολή του προβλεπόμενου φόρου. Εντοπίσθηκαν Κυπριακές εταιρείες που έχουν στην κυριότητά τους ακίνητα χωρίς να έχει αποδοθεί στο δημόσιο ο προβλεπόμενος φόρος. Έχουν επιβληθεί πρόστιμα συνολικού ποσού ευρώ. Επίσης ελέγχθηκαν τα συμβόλαια αγοραπωλησίας ακινήτων μεγάλης αξίας. Από τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν διαπιστώθηκε μεγάλης έκτασης φοροδιαφυγή που συνίσταται στη μη δήλωση του πραγματικού τιμήματος. Ήδη δεσμεύτηκε η κίνηση των τραπεζικών λογαριασμών του αγοραστή και απαγορεύτηκε η χορήγηση αποδεικτικού φορολογικής ενημερότητας, ώστε να αποφευχθεί η μεταβίβαση των ακινήτων σε τρίτο. Σελίδα 57 από 79

59 ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΚΟΛΥΜΒΗΣΗΣ Εντοπίσθηκαν δεξαμενές κολύμβησης (πισίνες) των οποίων οι ιδιοκτήτες απέφυγαν να τις αναφέρουν στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος. Ενημερώθηκαν οι προϊστάμενοι των αρμοδίων Δ.Ο.Υ. ώστε να προβούν σε νέα εκκαθάριση των εισοδημάτων προκειμένου να καταβληθεί ο αναλογών φόρος με τις προσαυξήσεις. Επίσης, από την Π.Δ. Αττικής διενεργήθηκαν έλεγχοι σε επιχειρήσεις που κατασκευάζουν δεξαμενές κολύμβησης και βάσει των στοιχείων που συλλέχθηκαν εντοπίσθηκαν κάτοχοι δεξαμενών κολύμβησης. Διενεργείται έλεγχος προκειμένου να εντοπισθούν οι μη δηλωθείσες σε συνεργασία με τις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. και την υπηρεσία του Κτηματολογίου. ΠΛΑΣΤΑ - ΕΙΚΟΝΙΚΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Εντοπίσθηκε πλήθος επιχειρήσεων που είτε εξέδωσαν είτε απεδέχθησαν πλαστά εικονικά φορολογικά στοιχεία με αποτέλεσμα τη μείωση της προς φορολόγηση ύλης και την μη απόδοση στο Δημόσιο του Φ.Π.Α. Το αποτέλεσμα των ελέγχων αυτών συγκρινόμενο με το αντίστοιχο του έτους 2009 έχει ως ακολούθως: Πίνακας 22. Πλαστά Εικονικά Φορολογικά στοιχεία Πηγή : Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σε εκτέλεση εισαγγελικών παραγγελιών διενεργήθηκαν προκαταρκτικές εξετάσεις προς διακρίβωση τέλεσης αδικημάτων του ποινικού κώδικα αλλά και φοροδιαφυγής. Ειδικότερα, κατά το έτος 2010 στο Σ.Δ.Ο.Ε. ανετέθη η διενέργεια 559 προκαταρκτικών εξετάσεων και ολοκληρώθηκαν 322. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΣΟΔΩΝ ΑΠΟ ΕΓKΛΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΔΗΛΩΣΕΩΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Διενεργήθηκαν έλεγχοι βάσει των εμπιστευτικής φύσεως πληροφοριών που διαβιβάσθηκαν κατ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 40 του Ν. 3691/08 από την ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΣΟΔΩΝ ΑΠΟ ΕΓKΛΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, προκειμένου να διακριβωθεί εάν υποκρύπτεται νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα (φοροδιαφυγή) δια χρησιμοποιήσεως του χρηματοπιστωτικού τομέα ή διακίνηση μέσω αυτού εσόδων που προέρχονται από τέλεση αδικήματος φοροδιαφυγής. Σημειώνεται ότι με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 77 του Ν. 3842/2010 τροποποιήθηκε το άρθρο 3 του Ν. 3691/2008 και προστέθηκε νέα περίπτωση με την οποία ορίζονται πλέον ρητά ως βασικά αδικήματα της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και τα αδικήματα της φοροδιαφυγής που προβλέπονται από τα άρθρα 17 (παράλειψη υποβολής ή υποβολή ανακριβούς δήλωσης στη φορολογία εισοδήματος), 18 (μη απόδοση ή ανακριβή απόδοση Φ.Π.Α. και παρακρατούμενων φόρων, τελών ή εισφορών) και 19 (έκδοση ή αποδοχή πλαστών, νοθευμένων ή εικονικών φορολογικών στοιχείων) του Ν. 2523/97. Σελίδα 58 από 79

60 ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Διενεργήθηκαν έρευνες προς αποκάλυψη περιπτώσεων παράνομης διακίνησης απαγορευμένων ή υπό ειδικό καθεστώς ειδών και ουσιών, με αποτέλεσμα να κατασχεθούν γραμμάρια ναρκωτικών ουσιών και 12 χάπια LSD. Επίσης έχουν κατασχεθεί ως προϊόντα παράνομης δραστηριότητας ευρώ, μετοχές αξίας ευρώ και πέντε ακίνητα. ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΕΣ ΠΟΛΙΤΩΝ Διενεργήθηκαν έλεγχοι κατόπιν καταγγελιών πολιτών που υπεβλήθησαν είτε εγγράφως είτε μέσω του τετραψήφιου αριθμού τηλεφώνου Το πλήθος των καταγγελιών αποδεικνύει την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στην προσπάθεια αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής. Ειδικότερα κατά το έτος 2010 υπεβλήθησαν καταγγελίες και ήδη ενεργήθηκαν έλεγχοι προς διακρίβωση της βασιμότητας των καταγγελλομένων σε περιπτώσεις. Συγκεντρωτικά τα αποτελέσματα των ως άνω ελέγχων συγκρινόμενα με τα αντίστοιχα του έτους 2009, το εκτιμώμενο κατά περίπτωση ύψος προστίμου, το πλήθος των πραγματοποιηθέντων ελέγχων, των παραβατών, των διαπιστωθεισών παραβάσεων και των Εκθέσεων Ελέγχων που απεστάλησαν στις Δ.Ο.Υ και Τελωνεία προκειμένου να επιληφθούν για το διοικητικό κολασμό των ως άνω παραβάσεων έχουν ως ακολούθως: Πίνακας 23. Συγκριτικά οικονομικά στοιχεία και έλεγχοι Πηγή : Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής Σελίδα 59 από 79

61 4.6 Προγραμματισμός Δράσεων O σχεδιασμός για την επόμενη τριετία βασίζεται στο νομοθετικό έργο και την οργανωτική προετοιμασία που έχει προηγηθεί και αναλυτικά περιγράφηκε. Οι κεντρικοί πυλώνες επί των οποίων στηρίζεται το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα είναι: Αποτελεσματικότεροι έλεγχοι με ουσιαστικό εισπρακτικό αποτέλεσμα: αναδιοργάνωση της Γενικής Διεύθυνσης Ελέγχων, των ΔΟΥ, νέο επίλεκτο σώμα ελεγκτών, καλύτερη στόχευση, χρήση διασταυρώσεων που αξιοποιούν νέες βάσεις δεδομένων της ΓΓΠΣ και άλλων φορέων, ειδικές ομάδες έργου για πάταξη της φοροδιαφυγής φυσικών προσώπων και μεγάλων φορολογούμενων και νέα συστήματα εξατομικευμένης παρακολούθησης του ελεγκτικού έργου. Παράλληλα βελτιώνεται η οργάνωση και τεχνολογική υποδομή των τελωνειακών υπηρεσιών για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου. Αποτελεσματικότερη είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών: μεταρρύθμιση και επιτάχυνση των δικονομικών διαδικασιών μέσω των οποίων προέκυπτε καθυστέρηση ή και αποφυγή πληρωμής οφειλομένων, καλύτερη στόχευση δράσεων αναγκαστικής είσπραξης, ευρεία εφαρμογή καινοτόμων μορφών αναγκαστικής είσπραξης (π.χ. κατάσχεση εις χείρας τρίτων, κατάσχεση οφειλών προς προμηθευτές του δημοσίου κα) που ήδη εφαρμόζονται πιλοτικά, αναδιοργάνωση των υπηρεσιών δικαστικού και δημιουργία κεντρικής μονάδας για την αναγκαστική είσπραξη από μεγάλους οφειλέτες, δίωξη των μεγάλων οφειλετών με ποινές στερητικές της ελευθερίας. Φορολόγηση αποκρυπτόμενων εισοδημάτων βάσει τεκμηρίων: υπολογισμός του εισοδήματος με βάση τεκμήρια δαπανών διαβίωσης, διασταύρωση των εισοδημάτων με ακίνητη περιουσία που στηρίζεται στο νέο περιουσιολόγιο, νέες δυνατότητες πρόσβασης σε τραπεζικούς λογαριασμούς υπόπτων για φοροδιαφυγή εντός και εκτός Ελλάδας, νέα Ανεξάρτητη Αρχή ελέγχου του πόθεν έσχες. Παραδειγματική τιμωρία των μεγάλων φοροφυγάδων: άμεση ενεργοποίηση των διατάξεων για αυστηρότερες ποινές και κυρίως για τη λειτουργία οικονομικού εισαγγελέα, χρήση της διαδικασίας του αυτόφωρου κατά την αποκάλυψη σημαντικών φορολογικών παραβάσεων, διακοπή λειτουργίας επιχειρήσεων και επιτηδευματιών που φοροδιαφεύγουν, παύση εφαρμογής χαριστικών ρυθμίσεων που επιβραβεύουν τη φορολογική ασυνέπεια, την άμεση δίωξη των επίορκων κρατικών λειτουργών που συγκαλύπτουν πράξεις φοροδιαφυγής. Ενισχυμένη οικειοθελής φορολογική συμμόρφωση: η άρση του αισθήματος ατιμωρησίας και κατοχύρωση της εικόνας μιας αποτελεσματικής, δίκαιης και ηθικά ακέραιης φορολογικής αρχής συντείνει στην αυξημένη φορολογική συμμόρφωση. Επιπλέον αυτών στοχεύουμε στη μείωση του διοικητικού κόστους της συμμόρφωσης μέσω απλούστερων και αυτοματοποιημένων διαδικασιών, όπως η κατάργηση του ΚΒΣ και η ηλεκτρονική διεκπεραίωση όλων των συναλλαγών με τις φορολογικές υπηρεσίες, τα φορολογικά πιστοποιητικά λογιστών και ορκωτών ελεγκτών, τις επικοινωνιακές εκστρατείες για την ευαισθητοποίηση των πολιτών και ειδικά των νέων, την έγκυρη παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών εκ μέρους των φορολογικών αρχών Μελέτη ισχύουσας φορολογικής πολιτικής Την περίοδο Μαΐου-Ιουνίου 2011 θα γίνει μια εμπεριστατωμένη μελέτη ορισμένων πτυχών της ισχύουσας φορολογικής πολιτικής, προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα για την αποτελεσματικότητά της. Οι πτυχές αυτές θα αφορούν κυρίως τη φορολογία νομικών προσώπων, τη φορολογία της περιουσίας και τα καθεστώτα των παρεχόμενων φοροαπαλλαγών, παρεκκλίσεων και άλλων μορφών φορολογικών κινήτρων ή εκπτώσεων. Με βάσει τα συμπεράσματα της μελέτης κατά την περίοδο Ιουνίου Σεπτεμβρίου 2011 θα συνταχθεί σχέδιο νόμου που θα επιφέρει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις Κατάργηση του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων και του Κώδικα Ποινών Όπως ήδη έχει εξαγγελθεί κατά την περίοδο Απριλίου Σεπτεμβρίου ειδική ομάδα εργασίας, με τη συμμετοχή και εκπροσώπων των παραγωγικών τάξεων, έχει αναλάβει την μελέτη και αξιολόγηση των διατάξεων του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων και θα προτείνει την 19 Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής , Σελίδα 60 από 79

62 κατάργηση των μη αναγκαίων διατάξεων και την ένταξη των απαραίτητων διατάξεων στη φορολογία εισοδήματος ή σε άλλο νόμο, όπως ρητά προβλέπεται στο Ν. 3888/10, στα πλαίσια των ισχυουσών ρυθμίσεων και σε άλλα νομοθετήματα των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι νέες διατάξεις θα ενταχθούν σε νομοσχέδιο που θα κατατεθεί στη Βουλή εντός του Επίσης, θα επιδιωχθεί εκλογίκευση των ακραίων περιπτώσεων επιβολής προστίμων, αλλά και η κατάργηση προστίμων για εντελώς τυπικούς λόγους με σκοπό την εμπέδωση κλίματος εμπιστοσύνης στους φορολογουμένους στις σχέσεις τους με τις φορολογικές αρχές. Θα επιδιωχθεί ο περιορισμός του ύψους του προστίμου που επιβάλλεται στη μη έκδοση ή ανακριβή έκδοση στοιχείων (ισόποσο της αξίας της συναλλαγής), ή σε έκδοση πλαστών ή εικονικών φορολογικών στοιχείων και σε λήψη εικονικών (διπλάσιο της αξίας της συναλλαγής), προκειμένου να καθίσταται εφικτός άμεσα ο διοικητικός συμβιβασμός και η οριστική βεβαίωσή τους και να μη διαιωνίζονται οι σχετικές φορολογικές υποθέσεις και να μην βεβαιώνονται ποσά εξ ορισμού ανεπιδέκτου είσπραξης Κωδικοποίηση και απλούστευση της φορολογικής νομοθεσίας Κατά το χρονικό διάστημα θα γίνει επεξεργασία κωδικοποίησης και απλούστευσης της φορολογικής νομοθεσίας με προτεραιότητα στις διατάξεις φορολογίας νομικών προσώπων και κεφαλαίου. Οι κωδικοποιημένες φορολογικές διατάξεις θα κατατεθούν ως νομοσχέδιο στα τέλη του Ληξιπρόθεσμες οφειλές Στα θέματα είσπραξης Δημοσίων Εσόδων έχουν γίνει βελτιωτικές κινήσεις για την διευκόλυνση της είσπραξης των οφειλομένων χρεών και συγκεκριμένα οι κυριότερες νομοθετικές μεταβολές είναι οι ακόλουθες: Θεσμοθέτηση της δυνατότητας χορήγησης διοικητικής αναστολής πληρωμής άπαξ, μέρους ή του συνόλου ληξιπρόθεσμης οφειλής υπό προϋποθέσεις. Θέσπιση διατάξεων σύμφωνα με τις οποίες: α) αναστολές καταβολής χρεών προς το Δημόσιο, αναστολές λήψης αναγκαστικών μέτρων και διευκολύνσεις τμηματικής καταβολής δεν απαλλάσσουν τα χρέη από τις προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής, β) εφαρμογή των διατάξεων για συμψηφισμό αμοιβαίων απαιτήσεων σε όλες τις περιπτώσεις που τα βεβαιωμένα χρέη τελούν σε αναστολή. Θέσπιση δυνατότητας τήρησης ειδικής διαδικασίας για τις κατασχέσεις απαιτήσεων στα χέρια Πιστωτικών Ιδρυμάτων. Ρύθμιση κατώτερου ορίου της τιμής πρώτης προσφοράς ακινήτων που εκπλειστηριάζονται από το Δημόσιο και ειδικότερα για τα ακίνητα που βρίσκονται σε περιοχή όπου ισχύει το σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού των ακινήτων, η τιμή πρώτης προσφοράς δεν μπορεί να υπολείπεται της αντικειμενικής αξίας κατά το χρόνο επιβολής της κατάσχεσης, όσο και κατά το χρόνο έκδοσης του προγράμματος πλειστηριασμού. Θέσπιση υποχρέωσης έκδοσης προγράμματος πλειστηριασμού από τις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος και ειδικότερα μετά την παρέλευση τουλάχιστον σαράντα ημερών και το αργότερο σε τέσσερις μήνες από την κατάσχεση, εκδίδει πρόγραμμα πλειστηριασμού και ορίζει ημερομηνία πλειστηριασμού το αργότερο σε πέντε μήνες από την ημερομηνία έκδοσης του προγράμματος. Διάκριση ληξιπροθέσμων χρεών σε εισπράξιμα και ανεπίδεκτα είσπραξης, χωρίς διαγραφή χρεών, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 10 του Ν. 3943/2011 για να μπορεί να γίνεται προγραμματισμός επί των οφειλόμενων χρεών προς το Δημόσιο. Στο ανωτέρω πλαίσιο βελτίωσης της εισπραξιμότητας των Δημοσίων Εσόδων εντάσσονται οι κατωτέρω σχεδιαζόμενες δράσεις: Εξαίρεση φορολογικών απαλλαγών και ελαφρύνσεων (πχ εκπτώσεις φόρου στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος, δικαίωμα απαλλαγής α κατοικίας στις μεταβιβάσεις κ.λπ.) φορολογούμενων με ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο (Παράδειγμα Πορτογαλίας) Προσθήκη διάταξης στον ΚΕΔΕ, ώστε ο πλειστηριασμός κινητών ή ακινήτων να μπορεί να διεξάγεται και ηλεκτρονικά για ευρύτερη συμμετοχή στην πλειοδοσία. Σελίδα 61 από 79

63 Θέσπιση υποχρέωσης έγκαιρης κοινοποίησης στο Δημόσιο των αιτήσεων για κήρυξη πτώχευσης, των αιτήσεων για δικαστική υπαγωγή οφειλετών, λόγω οικονομικής αδυναμίας στην (προληπτική της πτώχευσης) διαδικασία συνδιαλλαγής (άρθρα 99 επ. ν. 3588/2007), καθώς και των δικαστικών αποφάσεων περί ανοίγματος διαδικασίας συνδιαλλαγής, ώστε να εξασφαλίζεται ικανό χρονικό διάστημα για τη λήψη των κατάλληλων μέτρων από τις Δ.Ο.Υ. (π.χ. διενέργεια φορολογικών ελέγχων και βεβαιώσεων, όταν υπάρχουν ανέλεγκτες χρήσεις, λήψη μέτρων διοικητικής εκτέλεσης, εγγραφή υποθηκών σε περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη) Τροποποίηση διατάξεων σχετικά με την προσωπική και αλληλέγγυα ευθύνη των διοικούντων συνεταιρισμούς, δεδομένου ότι συνήθως η διοίκηση αυτών ασκείται από πρόσωπα που δεν κατονομάζονται στο καταστατικό ως διευθυντές, διαχειριστές ή διευθύνοντες σύμβουλοι, κατά τις διακρίσεις του άρθρου 115 παρ. 1 ν. 2238/1994 (Κ.Φ.Ε.), Θέσπιση βραχείας προθεσμίας εντός της οποίας οι Τράπεζες που έχουν χορηγήσει δάνεια με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου (ΚΑΧΚΕΕΔ), των οποίων τις δόσεις καθυστερεί ο οφειλέτης, οφείλουν να αποστέλλουν το χρέος προς βεβαίωση στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., ώστε αφενός να μην επιβαρύνεται το Δημόσιο με επιπλέον τόκους, αφετέρου να προλαμβάνεται η υπαγωγή της επιχείρησης του οφειλέτη σε πτώχευση ή εκκαθάριση, φαινόμενο που συχνά παρατηρείται στην πράξη Έκδοση εγκυκλίων και Α.Υ.Ο. κατ εξουσιοδότηση άρθρων του ν. 3943/2011 σχετικά με θέματα είσπραξης δημοσίων εσόδων. Αντιμετώπιση του φαινομένου των δολίων πτωχεύσεων μέσω αναμόρφωσης των σχετικών διατάξεων του Πτωχευτικού Κώδικα και του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, ώστε να απαιτούνται περισσότερα αποδεικτικά μέσα πέραν των προβλεπόμενων σήμερα μαρτυρικών καταθέσεων Βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δράσεων της ΥΠ.Ο.Α.Δ.Η.Ε. Απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα των δράσεων καταπολέμησης της φοροδιαφυγής αποτελεί η άνευ νομικών διαδικασιών πρόσβαση της Υπηρεσίας Οικονομικής Αστυνομίας και Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος σε φορολογικά και άλλα απόρρητα δεδομένα και για το σκοπό αυτό προτείνεται: α) Η θεσμοθέτηση νομοθετικής διάταξης (ψήφιση νόμου), με την οποία θα παρέχεται η δυνατότητα πρόσβασης της Υπηρεσίας σε πληροφορίες και στοιχεία που είναι χρήσιμα για την άσκηση του έργου της, μη υποκείμενα στους περιορισμούς της νομοθεσίας περί φορολογικού απορρήτου. β) Η διεύρυνση των αδικημάτων του Ν. 2225/1994 για τα οποία επιτρέπεται η άρση του απορρήτου των επικοινωνιών, με αδικήματα που η δίωξη τους έχει ανατεθεί στην Υπηρεσία και ιδιαίτερα για τα αδικήματα που τελούνται μέσω του διαδικτύου. Ειδικότερα στις περιπτώσεις που διαπιστώνεται ότι χρήστες δράστες διαπράττουν μέσω διαδικτύου αδικήματα φορολογικού ενδιαφέροντος, τα ηλεκτρονικά ίχνη καθώς και τα στοιχεία ταυτότητας καλύπτονται από τις διατάξεις του νόμου περί απόρρητου των επικοινωνιών, καθιστώντας έτσι την περαιτέρω διερεύνηση ανέφικτη. Προτείνεται λοιπόν η τροποποίηση του Νόμου 2225/94 μέσω του οποίου προβλέπονται οι περιπτώσεις στις οποίες αίρεται το απόρρητο, με παράγραφο που θα ορίζει ρητά ότι σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής θα αίρεται αυτό, τηρουμένων των δικονομικών διαδικασιών που προβλέπονται για την άρση του απορρήτου. Επίσης, διαπιστώνεται ότι τα χρηματικά ποσά που διακινούνται από τη διενέργεια τυχερών παιγνίων μέσω Διαδικτύου στη Χώρα μας ανέρχονται σε τεράστια ποσά, σύμφωνα με έρευνες εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην αλλοδαπή, τα οποία δεν φορολογούνται και κατατίθενται σε εταιρείες της αλλοδαπής μέσω ελληνικών τραπεζών. Ο μόνος τρόπος για να ελεγχθεί το παραπάνω ποσό και το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων να παραμείνουν στη Χώρα μας είναι η νομοθετική ρύθμιση για διακοπή δραστηριότητας των εταιρειών που μέσω διαδικτύου δραστηριοποιούνται στη χώρα μας στις υπηρεσίες διαδικτυακού στοιχήματος. Ο τρόπος που προτείνεται και ο οποίος εφαρμόζεται στην αλλοδαπή είναι η νομοθετική πρόβλεψη για τη διακοπή της IP διεύθυνσης και του domain name της εκάστοτε εταιρείας με ειδικό λογισμικό, το οποίο αποκλείει στο διαδίκτυο της Χώρας μας όλα τα ίχνη που έχουν να κάνουν με παράνομο διαδικτυακό στοίχημα και online καζίνο. Καθοριστικό εξυγιαντικό ρόλο αναμένεται επίσης να έχει η ρύθμιση του νομικού καθεστώτος διεξαγωγής τυχερών παιγνίων με το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών, με το Σελίδα 62 από 79

64 οποίο προβλέπεται μεταξύ άλλων η ενεργοποίηση Εθνικής Επιτροπής Εποπτείας Παιγνίων και αυστηροί κανόνες δημοσίου ελέγχου αυτής της δραστηριότητας. 4.7 Οραγνωτικές και Λειτουργικές Μεταρρυθμίσεις Το 2011 θα είναι έτος ριζικών τομών στην οργάνωση και διοίκηση των φορολογικών υπηρεσιών. Ο περιορισμός του κατακερματισμού των ΔΟΥ, ο εφοδιασμός της Γενικής Διεύθυνσης Ελέγχων με επιτελικού χαρακτήρα επιχειρησιακές αρμοδιότητες, η γενικευμένη εφαρμογή των στοχευμένων ελέγχων βάσει σχεδίου και ανάλυσης κινδύνου και η ουσιαστική βελτίωση της διοικητικής ικανότητας είσπραξης βεβαιωμένων φόρων αποτελούν κεντρικές προτεραιότητες Μεταρρυθμίσεις στην οργανωτική δομή 20 Ανασυγκροτείται σε πανελλαδική βάση το δίκτυο των ΔΟΥ. Διατηρείται μια μόνο Δ.Ο.Υ. στη πρωτεύουσα κάθε νομού και οι υπόλοιπες αντικαθίστανται με Γραφεία Εξυπηρέτησης Πολιτών στο πλαίσιο των ΚΕΠ. Ειδική μέριμνα λαμβάνεται για τους νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης και για το νησιωτικό χώρο. Το προσωπικό μετακινείται προς τις διατηρούμενες Δ.Ο.Υ. εξασφαλίζοντας επάρκεια στελέχωσης και αυξημένη αποτελεσματικότητα. Για την αναδιοργάνωση αυτή, διευρύνεται η δυνατότητα των πολιτών να διεκπεραιώνουν φορολογικές υποθέσεις εκτός ΔΟΥ. Ανασυγκροτείται η Γενική Διεύθυνση Ελέγχων με την σύσταση νέων Διευθύνσεων που αφορούν στον επιχειρησιακό σχεδιασμό, την ελεγκτική μεθοδολογία, την οργάνωση και διεξαγωγή ειδικών ελέγχων κ.α. Συστήνεται νέο Σώμα Ελεγκτών Βεβαίωσης και Αναγκαστικής Είσπραξης Εσόδων. Το σύνολο των ελεγκτικών και εισπρακτικών ενεργειών ασκείται από το νέο αυτό σώμα, το οποίο συγκροτείται από στελέχη με ειδικές διαδικασίες επιλογής, αξιολογείται τακτικά βάσει συμβολαίων αποδοτικότητας και υπάγεται σε ειδικό πειθαρχικό έλεγχο. Αλλαγή της οργανωτικής δομής της Τελωνειακής Υπηρεσίας o Μειώσεις και συγχωνεύσεις τμημάτων σε επίπεδο υπηρεσιακής μονάδας o Καταργήσεις και συγχωνεύσεις υπηρεσιακών μονάδων Οι ανωτέρω δράσεις στοχεύουν: στη μείωση του λειτουργικού κόστους, στη δημιουργία νέων ευέλικτων μονάδων, στην εξοικονόμηση ανθρώπινων πόρων και δραστηριοποίησή τους στον τομέα των ελέγχων, ενίσχυση δικαστικών τμημάτων των τελωνειακών αρχών για την αποτελεσματικότερη και ταχύτερη διαχείριση των τελωνειακών παραβάσεων και είσπραξη των οφειλόμενων ποσών, αναβάθμιση και επαρκή στελέχωση των τμημάτων «εκ των υστέρων ελέγχων» των τελωνειακών μονάδων. Συστήνεται «Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων» στο Υπουργείο Οικονομικών. Αποστολή της είναι η συλλογή, επεξεργασία, αξιολόγηση και αξιοποίηση πληροφοριών και στοιχείων, που αφορούν στην εμπλοκή υπαλλήλων του Υπουργείου Οικονομικών και των εποπτευόμενων από αυτό Νομικών Προσώπων, στη διαφθορά, διαπλοκή και άλλα σοβαρά πειθαρχικά αδικήματα και εγκλήματα, καθώς και την εξιχνίαση και δίωξη αυτών, σε συνεργασία με τον Γενικό Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος. Συγκροτείται Γενική Διεύθυνση Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων με επιμέρους τομείς την πολιτική εισπράξεων, το συντονισμό των διαδικασιών αναγκαστικής είσπραξης, την παρακολούθηση ειδικών κατηγοριών οφειλετών καθώς και ειδικών νομικών διαδικασιών και βοηθημάτων και τη χάραξη πολιτικής φορολογικής συμμόρφωσης. 20 Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής , Σελίδα 63 από 79

65 Καταργούνται τα τμήματα Δικαστικού από τις ΔΟΥ και αντικαθίστανται με περιορισμένο αριθμό Περιφερειακών Διευθύνσεων Δικαστικού που συντονίζονται από την ανωτέρω Γ.Δ. Ιδρύεται ειδικό Σώμα Φορολογικών Διαιτητών (Σ.Φ.Δ.) ως ανεξάρτητη αρχή με έδρα την Αθήνα. Έργο του Σ.Φ.Δ. είναι η διαιτητική επίλυση των φορολογικών διαφορών, εφόσον το αντικείμενό τους υπερβαίνει το ποσό των εκατό πενήντα χιλιάδων ( ) ευρώ. Φορολογικοί Διαιτητές διορίζονται πρόσωπα εγνωσμένου κύρους και επαγγελματικής επάρκειας. Συνιστάται ειδικό Τμήμα στη Διεύθυνση Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων για την ενίσχυση της ανταλλαγής πληροφοριών και της αμοιβαίας διοικητικής συνδρομής με τρίτες χώρες στο τομέα της άμεσης φορολογίας. Συστήνεται ειδική υπηρεσία σε επίπεδο Διεύθυνσης για τον έλεγχο, τη φορολογική συμμόρφωση και γενικότερα τις σχέσεις με τη φορολογική αρχή των μεγάλων ελληνικών επιχειρήσεων (οι 1000 μεγαλύτερες) Μεταρρυθμίσεις σε Συστήματα και Λειτουργίες Καταρτίζεται 5-ετές Στρατηγικό Πλαίσιο για τη φορολογική πολιτική και διοίκηση όπου διατυπώνεται η αποστολή, οι στόχοι και τα μέσα των φορολογικών αρχών καθώς και του θεσμικού πλαισίου εντός του οποίου αυτές ενεργούν. Ένας βασικός στόχος του στρατηγικού πλαισίου για την φορολογική διοίκηση είναι η πάταξη της γενικευμένης φοροδιαφυγής για να βελτιωθεί η είσπραξη εσόδων και να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη της κοινωνίας στη φορολογική διοίκηση. Στο πλαίσιο αυτό υπάρχουν συγκεκριμένες επιδιώξεις και δράσεις προκειμένου να υλοποιηθεί ο βασικός στόχος του στρατηγικού σχεδίου. Το τριετές εθνικό επιχειρησιακό πρόγραμμα αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής εντάσσεται στον στόχο του στρατηγικού πλαισίου για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και στις δράσεις που πρέπει να αναληφθούν για τον σκοπό αυτό. Περιλαμβάνει σχέδια δράσεων, προτάσεις θεσμικών αλλαγών και μέτρα συντονισμού των αρμοδίων αρχών. Το Πρόγραμμα εγκρίνεται από διυπουργική επιτροπή και η υλοποίησή του παρακολουθείται από εκτελεστική διυπουργική επιτροπή σε επίπεδο αρμόδιων Γενικών Γραμματέων υπό την προεδρία του Υπ. Οικονομικών. Εφαρμόζεται σύστημα Δεικτών Μέτρησης Επιδόσεων των 30 μεγαλύτερων ΔΟΥ βάσει του οποίου αξιολογείται το έργο και η συμμόρφωση των επικεφαλής των ΔΟΥ σε σχέση με τους τιθέμενους στόχους. Πραγματοποιείται ανάλυση διαδικασιών και μεθόδων λειτουργίας των ΔΟΥ που φθάνει ως την περιγραφή των καθηκόντων κάθε οργανικής θέσης. Καταρτίζεται σχέδιο δράσης για την εσωτερική αναδιοργάνωση των ΔΟΥ με ιδιαίτερη έμφαση στην παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών και την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών. Εισάγεται ο «έλεγχος από το γραφείο». Οι φορολογούμενοι μπορεί να υπαχθούν σε προσωρινό ή τακτικό έλεγχο από το γραφείο της ελεγκτικής υπηρεσίας για συγκεκριμένα φορολογικά αντικείμενα. Η διαδικασία αξιοποιεί υφιστάμενα στοιχεία στην υπηρεσία. Υλοποιείται η καθολική λειτουργία του Elenxis και των υποσυστημάτων του. Οι τυχαίοι έλεγχοι επιχειρήσεων και επιτηδευματιών αντικαθίστανται με κεντρικά καθοδηγούμενους στοχευμένους ελέγχους που βασίζονται σε ανάλυση κινδύνου που διεξάγεται μέσω αυτού του ελεγκτικού πληροφοριακού συστήματος. Αντικαθίσταται το ισχύον σύστημα υπολογισμού αντικειμενικών αξιών ακινήτων από νέο σύστημα που προσεγγίζει ορθότερα τις πραγματικές εμπορικές αξίες και επιτρέπει την τακτική αναπροσαρμογή τους ανάλογα με τις μεταβολές στις συνθήκες τις αγοράς. Εισάγεται νέα διαδικασία για την κατηγοριοποίηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών σε εισπράξιμες και μη, ώστε οι ενέργειες των φορολογικών αρχών να προσανατολίζονται στις περιπτώσεις με πραγματικό εισπρακτικό ενδιαφέρον αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα Σελίδα 64 από 79

66 τους. Ομοίως εκκαθαρίζεται το μητρώο των κατόχων ΑΦΜ που είναι υπόχρεοι ΦΠΑ από τους ανενεργούς κωδικούς. Εφαρμόζεται η νομοθετική ρύθμιση που επιτρέπει τη δημοσιοποίηση ονομάτων όσων εμφανίζουν υψηλές ληξιπρόθεσμες οφειλές (3 μήνες από την ψήφιση της διάταξης). Καταρτίζεται μεσοπρόθεσμη επικοινωνιακή καμπάνια κατά της φοροδιαφυγής με στόχο να αποκαταστήσει τη φορολογική συνείδηση και να αναδείξει τις επιτυχίες στο μέτωπο της φοροδιαφυγής. Εισάγεται η κάρτα αποδείξεων κατά τρόπο ανώνυμο και προαιρετικό για τον φορολογούμενο. Η κάρτα επιτρέπει την ηλεκτρονική καταγραφή των αποδείξεων δαπανών και την άμεση μετάδοσή τους προς επεξεργασία στη ΓΓΠΣ. Τίθεται σε λειτουργία το νέο TAXISNET που προσφέρει αυξημένες δυνατότητες ηλεκτρονικής συναλλαγής με τους φορολογούμενους. Τίθεται σε λειτουργία το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα των Τελωνειακών Υπηρεσιών (ICIS), το οποίο εξασφαλίζει αυξημένα επίπεδα δικτύωσης τόσο εντός Ελλάδας όσο και με τις τελωνειακές υπηρεσιών άλλων χωρών. Εισαγωγή στα τελωνεία νέου συστήματος ψηφιακής κωδικοποίησης για την ιχνηλασία και τον εντοπισμό λαθραίων προϊόντων καπνού και αλκοόλ, σε αντικατάσταση των ενσήμων ταινιών φορολογίας, με στόχο την αντιμετώπιση των περιπτώσεων λαθρεμπορίας, και την αύξηση των κρατικών εσόδων. Ενίσχυση των μέσων δίωξης των τελωνείων με: προμήθεια έξι (6) σταθερών συστημάτων ανίχνευσης με ακτίνες - Χ για έλεγχο αποσκευών και δεμάτων, προμήθεια δύο (2) αυτοκινούμενων συστημάτων ανίχνευσης με ακτίνες Χ για τον εντοπισμό της παράνομης διακίνησης κυρίως καπνικών προϊόντων, που μεταφέρονται με φορτηγά και εμπορευματοκιβώτια, δύο (2) αυτοκινούμενα συστήματα ανίχνευσης ραδιενέργειας (δωρεάν παραχώρηση από το Υπουργείο Ενέργειας των Η.Π.Α.) σταθερό εξοπλισμό ανίχνευσης ραδιενεργών υλικών και εγκατάσταση στο Ε Τελωνείο Πειραιά (δωρεάν παραχώρηση από το Υπ. Ενέργειας των Η.Π.Α) προμήθεια ηλεκτρονικών συστημάτων αυτόματης καταγραφής οχημάτων και τοποθέτησή τους σε συνοριακά τελωνεία. Η καταχώρηση των δεδομένων θα πραγματοποιείται σε τοπική και κεντρική βάση, με δυνατότητα διασύνδεσης με άλλα πληροφοριακά συστήματα προμήθεια σκύλων ανιχνευτών σύσταση στο Σ.Δ.Ο.Ε. μονάδας πλωτών μέσων στα πλαίσια καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης καυσίμων Αντιμετώπιση της διαφθοράς Η αντιμετώπιση της διαφθοράς στον φοροεισπρακτικό μηχανισμό αποτελεί προτεραιότητα. Το Υπουργείο Οικονομικών θα αντιμετωπίσει με ιδιαίτερη αυστηρότητα τις περιπτώσεις κρουσμάτων διαφθοράς που θα παρουσιαστούν και θα τις οδηγήσει άμεσα στη δικαιοσύνη. Οι διώξεις των υπαλλήλων για την τριετία 2009 έως σήμερα αποτυπώνονται στον πιο κάτω πίνακα : Πίνακας 24. Πειθαρχικές Ποινές Σελίδα 65 από 79

67 Πηγή : Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής Σε αυτή την κατεύθυνση για την περίοδο του επιχειρησιακού σχεδίου και με βάση τις πρόσφατες νομοθετικές αλλαγές προγραμματίζονται: Σύσταση «Υπηρεσίας Εσωτερικών Υποθέσεων» Συστήνεται στο Υπουργείο Οικονομικών «Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων» με αποστολή τη συλλογή, επεξεργασία, αξιολόγηση και αξιοποίηση πληροφοριών και στοιχείων που αφορούν στην εμπλοκή υπαλλήλων του Υπουργείου Οικονομικών και των εποπτευόμενων από αυτό Νομικών Προσώπων, στη διαφθορά, διαπλοκή και άλλα σοβαρά πειθαρχικά αδικήματα και εγκλήματα, καθώς και την εξιχνίαση και δίωξη αυτών, σε συνεργασία με τον Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος. Παθητική δωροδοκία Θεσπίζεται ως κακούργημα το αδίκημα της παθητικής δωροδοκίας υπαλλήλου του άρθρου 235 Π.Κ. εφόσον η αξία των ωφελημάτων για τον υπάλληλο υπερβαίνει το ποσό των ευρώ, ανεξαρτήτως δε ποσού προκειμένου για υπαλλήλους του Υπουργείου Οικονομικών. Διαχειριστικοί έλεγχοι Διαχειριστικοί κυλιόμενοι έλεγχοι σε όλες τις Δ.Ο.Υ από μικτά συνεργεία ώστε να ελεγχθούν εκτεταμένα και αιφνιδιαστικά όλες οι Δ.Ο.Υ τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο εκτός από τους συνήθεις που γίνονται από τον εποπτεύοντα επιθεωρητή. 4.8 Δράσεις γενικής διεύθυνσης φορολογικών ελέγχων Νέα προσέγγιση και εργαλεία στους ελέγχους Η Γενική Διεύθυνση Φορολογικών Ελέγχων, οι ελεγκτικές υπηρεσίες και οι ελεγκτές με βάση το παρόν επιχειρησιακό πλάνο επικεντρώνουν την προσοχή τους σε συγκεκριμένους άξονες - δράσεις κατά της φοροδιαφυγής, όπως αυτές καθορίζονται από το νέο νομοθετικό πλαίσιο, την νέα οργανωτική δομή και τις σύγχρονες δυνατότητες που προσφέρει η πληροφορική για νέες ελεγκτικές τεχνικές. Στο πλαίσιο αυτό η χρήση των προγραμμάτων λογιστικής αποτέλεσε το πρώτο βήμα στην τυποποίηση των δεδομένων και την παρουσίαση τους υπό την μορφή φορολογικών αναφορών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η επιλογή των λογαριασμών που παρακολουθούν το Φ.Π.Α. και η αυτοματοποιημένη μεταφορά σε δηλώσεις έτοιμες για φορολογική χρήση. Το βασικό στοιχείο σε τέτοιες αυτοματοποιημένες προσεγγίσεις, είναι ο τρόπος ελέγχου της ορθότητας των δεδομένων και των δηλώσεων. Ο ελεγκτικός μηχανισμός μέσα από την εμπειρία του σε φορολογικούς ελέγχους είναι σε θέση να ορίσει πολλές δικλίδες ώστε να ελέγχει την αξιοπιστία των οικονομικών καταστάσεων και το κύρος των βιβλίων. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο βασικά τρόπους από πλευράς ηλεκτρονικής βοήθειας. Ο πρώτος αφορά την υποστήριξη του ελεγκτικού μηχανισμού με προγράμματα που διαβάζουν ημερολογιακές εγγραφές (ηλεκτρονικός έλεγχος) και ο δεύτερος με τον έλεγχο της επάρκειας και της εγκυρότητας τους μέσα από μια σύγχρονη τυποποίηση, συμβατή με τα ΔΛΠ, που χρησιμοποιεί αρχεία XML. Η τάση που επικρατεί στην Ευρώπη είναι η ηλεκτρονική αποθήκευση των δεδομένων και η διενέργεια ελέγχων με αυτόματες διαδικασίες απευθείας από το πληροφοριακό σύστημα της εταιρίας. Η περιορισμένη εμπλοκή του ανθρώπινου παράγοντα έχει προφανή οφέλη στο κόστος, την ταχύτητα και την αξιοπιστία ενός ελέγχου τόσο για την φορολογική αρχή όσο και την ελεγχόμενη επιχείρηση. Το διεθνές περιβάλλον δημιουργεί νέες ανάγκες. Με δεδομένο το συνεχώς μεταβαλλόμενο φορολογικό περιβάλλον, τη διαρκής ανάπτυξη των ηλεκτρονικών συναλλαγών και των απομακρυσμένων πωλήσεων προϊόντων και υπηρεσιών, η ελεγκτική διαδικασία αλλάζει και οι μηχανισμοί εξελίσσονται διαρκώς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα σε 21 Οικονομικά Χρονικά (2011, Ιούλιος). Έρευνα για τη Φοροδιαφυγή- Μελέτη της συμπεριφοράς και των χαρακτηριστικών του φορολογούμενου. Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος. Σελίδα 66 από 79

68 μια τέτοια θεώρηση, είναι ότι ο έλεγχος του Log File μιας επιχείρησης, που ασχολείται με το ηλεκτρονικό εμπόριο, είναι βασικής σημασίας παρά τις μέχρι τώρα κλασσικές διασταυρώσεις. Για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες το Υπουργείο Οικονομικών, στα πλαίσια του ELENXIS έχει προμηθευτεί το σύγχρονο ελεγκτικό πρόγραμμα SESAM που πληροί τα δεδομένα που αναφέραμε προηγούμενα. Οι δράσεις άξονες σύμφωνα τα παραπάνω επικεντρώνονται στην: Αφομοίωση των επιχειρησιακών δράσεων από τις 5 ομάδες για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής από το ελεγκτικό δυναμικό του Υπουργείου Οικονομικών. Στην αύξηση της παραγωγικότητας του ελεγκτικού δυναμικού με την καθιέρωση του ελέγχου από το γραφείο σαν ελεγκτική πρακτική. Στην καταπολέμηση μιας από τις πιο δύσκολες μορφές φοροδιαφυγής που είναι η αναγραφή μέρους της τιμής στις αποδείξεις με χρησιμοποίηση αντικειμενικών μεθόδων προσδιορισμού του ΦΠΑ που ο νέος νόμος δίνει την δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν. Οι τεχνικές θα είναι από αυτές που χρησιμοποιούνται από τις φορολογικές διοικήσεις άλλων κρατών θα παρακολουθούνται και θα εποπτεύονται σε κεντρικό επίπεδο για να μην υπάρξει η δυνατότητα οποιασδήποτε παρενέργειας. Δίνουν την δυνατότητα υπολογισμού με ακρίβεια των εκροών του ΦΠΑ και αποτελούν το απόλυτο φάρμακο στην πιο ύπουλη μορφή απόκρυψης ΦΠΑ. Στην αύξηση του βαθμού εθελοντικής συμμόρφωσης για τους φορολογούμενους που δεν υποβάλλουν δηλώσεις ή υποβάλλουν ανακριβείς μέσω συγχρόνων μεθόδων με την συνδρομή της 5ης ομάδας για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της ΓΓΠΣ. Η διαδικασία για την εθελοντική συμμόρφωση ξεκινά από τον εντοπισμό, την κλήση για έλεγχο και καταλήγει πάντα σε προσδιορισμό φόρου με νέες τεχνικές ελέγχου. Στην αύξηση της διαφάνειας του ελέγχου αφού για κάθε διασταύρωση που βγαίνει για έλεγχο στις Δ.Ο.Υ από την Γ.Γ.Π.Σ. μετά από απόφαση της επιτροπής διασταυρώσεων, δείγμα περιπτώσεων θα ελέγχεται από συνεργεία που θα συγκροτούνται με απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικών Ελέγχων, ώστε να αξιολογούνται οι διαφοροποιήσεις από τους ελέγχους των ελεγκτικών μονάδων. Όλες οι ακραίες περιπτώσεις θα οδηγούνται αυτόματα για επανέλεγχο. Στον έλεγχο των μεγάλων επιχειρήσεων η διαφάνεια θα ενισχυθεί αφού προγραμματίζεται για φέτος συμμετοχή στους ποιοτικούς ελέγχους που πραγματοποιεί η ΕΛΤΕ και ελεγκτές του Υπ. Οικονομικών. Η συμμετοχή θα εστιασθεί αν οι προβλέψεις των μεγάλων επιχειρήσεων που αναγράφονται στους ισολογισμούς για φορολογικές υποχρεώσεις έχουν καταλογισθεί και αποδοθεί στο Ελληνικό Δημόσιο από τους ελέγχους των Φορολογικών ελεγκτών. Οι περιπτώσεις αυτές των ελεγμένων χρήσεων, όπως και εκείνες των ανέλεγκτων χρήσεων ο έλεγχος θα γίνει από το γραφείο με την εξέταση του φακέλου τεκμηρίωσης του ορκωτού ελεγκτή. Στην έναρξη κατά το 2011 των πρώτων ηλεκτρονικών ελέγχων με βάση το SESAM κυρίως για τις μεγάλες επιχειρήσεις που έχουν προκύψει μετά από στόχευση της 3ης ομάδας για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής που ασχολείται με τον έλεγχο των μεγαλυτέρων επιχειρήσεων Μορφές και Πεδία Ελέγχου Πολλαπλασιάζονται οι προληπτικοί έλεγχοι για την έκδοση φορολογικών στοιχείων και την συγκέντρωση στατιστικών στοιχείων για την επιχειρηματική δραστηριότητα των επιχειρήσεων ώστε να γίνει εφικτός και αποτελεσματικός ο έμμεσος τρόπος υπολογισμού των φορολογικών υποχρεώσεων και ειδικότερα του ΦΠΑ που καθιερώθηκε με τον ν.3943/2001. Έλεγχοι από το γραφείο Βελτίωση της αποτελεσματικότητας του συστήματος ελέγχων με την καθιέρωση του ελέγχου από το γραφείο της ελεγκτικής υπηρεσίας για ένα ή για όλα τα φορολογικά αντικείμενα, ο οποίος διενεργείται χωρίς τη μετάβαση των ελεγκτών στην επαγγελματική εγκατάσταση της Σελίδα 67 από 79

69 ελεγχόμενης επιχείρησης, εκτός εάν αυτό κρίνεται απαραίτητο, με στόχο την μεγιστοποίηση του οφέλους από το είδος του ελέγχου αυτού. Ο έλεγχος αυτός διενεργείται με βάση τα στοιχεία του φακέλου, τα δελτία πληροφοριών, τις εκθέσεις ελέγχου του Σ.Δ.Ο.Ε. και άλλων υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών, τα βιβλία και στοιχεία που θα κληθεί να προσκομίσει ο ελεγχόμενος, τα στοιχεία και τις πληροφορίες των προσώπων που ορίζονται στο άρθρο 17 του ν.3842/2010 και όσα προκύπτουν από τη μηχανογραφική επεξεργασία δεδομένων της Γ.Γ.Π.Σ.. Η καθιέρωση του ελέγχου από το γραφείο θα οδηγήσει στον πολλαπλασιασμό των προσωρινών ελέγχων και η επιλογή των επιχειρήσεων θα γίνεται από τις στοχεύσεις της επιτροπής διασταυρώσεων. Στοχευμένοι εναλλασσόμενοι έλεγχοι Παρακολούθηση στοχευμένου εναλλασσόμενου δείγματος επιχειρήσεων σχετικά με την απόδοση των φορολογικών υποχρεώσεων τους στο δημόσιο. Η διαδικασία αυτή θα είναι υποχρεωτική και παράλληλη με τα λοιπά ελεγκτικά τους καθήκοντα και φυσικά θα γίνεται με την χρήση των δυνατοτήτων που δίνει η Γ.Γ.Π.Σ. Ειδικά ελεγκτικά συνεργεία Συγκρότηση ειδικών ελεγκτικών συνεργείων, με στόχο να ελέγχουν υποθέσεις φορολογουμένων αυξημένου κινδύνου. Ήδη έχουν συγκροτηθεί συνεργεία για τον έλεγχο φορολογούμενων που δεν δήλωναν σαν δραστηριότητα τις αγοροπωλησίες ακινήτων και προέκυψαν από την δράση της 4ης ομάδας για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Συνοπτικός έλεγχος Συγκρότηση ελεγκτέου δείγματος επιχειρήσεων και επιτηδευματιών που δεν συμμετείχαν στις διατάξεις της περαίωσης βάση των στοχεύσεων της επιτροπής διασταυρώσεων της Γ.Γ.Π.Σ με διαδικασίες συνοπτικού ελέγχου. Έλεγχος φορέων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα Αύξηση ελέγχων σε φορείς που δηλώνουν μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα δραστηριότητες, καθώς και σε πρόσωπα και υπηρεσίες του στενού και ευρύτερου δημοσίου τομέα, με στόχο την απόδοση των φορολογικών τους υποχρεώσεων και την διαπίστωση της εκπλήρωσης των τρεχουσών φορολογικών υποχρεώσεων. Ποιοτικοί Έλεγχοι Συμμετοχή ελεγκτών του Υπουργείου Οικονομικών στους ποιοτικούς ελέγχους που θα γίνουν από την ΕΛΤΕ το 2011 για την διαπίστωση αν οι προβλέψεις για φορολογικές υποχρεώσεις του ισολογισμού των επιχειρήσεων που αναφέρονται και στην ετήσια έκθεση έχουν αποδοθεί Σελίδα 68 από 79

70 από τις επιχειρήσεις. Ο έλεγχος θα πραγματοποιηθεί σε δείγμα από τις εισηγμένες στο χρηματιστήριο και από τις λοιπές εκατό μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Ειδικοί Έλεγχοι Έλεγχος ή επανέλεγχος οποιασδήποτε φορολογικής υπόθεσης με υπαλλήλους της αρμόδιας ελεγκτικής υπηρεσίας ή με άλλους υπαλλήλους των ελεγκτικών υπηρεσιών. Στο εν λόγω πλαίσιο θα αξιοποιηθούν ομάδες ελεγκτών, ώστε να διενεργηθούν προσωρινοί έλεγχοι και έλεγχοι που απαιτούν ιδιαίτερη τεχνογνωσία, όπως επιχειρήσεις e-commerce, διαφημιστικές, τεχνικές, ξενοδοχειακές, κ.λπ. Σημαντικό θα είναι το όφελος αξιοποίησης των πορισμάτων των ελέγχων για εξαγωγή συμπερασμάτων, όπως και η αξιοποίηση της μεθοδολογίας του «τυχαίου δείγματος» ή «πρωτοποριακών ελέγχων». Οι στοχεύσεις των πιο πάνω επιχειρήσεων θα γίνουν από την επιτροπή διασταυρώσεων στην ΓΓΠΣ. Έλεγχοι για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος Προγραμματισμός διενέργειας ελέγχων, ανά κατηγορία υπόχρεων προσώπων, από τις Δ.Ο.Υ. και τα ελεγκτικά κέντρα για θέματα ορθής εφαρμογής και τήρησης των μέτρων δέουσας επιμέλειας και λοιπών υποχρεώσεων που προκύπτουν από τον ν.3691/2008, παράλληλα με τους φορολογικούς ελέγχους. Έλεγχοι ΦΜΑΠ από Δ.Ο.Υ. Έλεγχος φυσικών προσώπων, οι οποίοι αν και υπόχρεοι δεν υπέβαλαν δήλωση ΦΜΑΠ το έτος 2007 από τον εντοπισμό που έγινε από την 4η ομάδα για την καταπολέμηση της φορoδιαφυγής. Το ελεγκτέο δείγμα αφορά περιπτώσεις. Το ποσοστό του ελέγχου προσδιορίζεται χαμηλά γιατί ακολουθείται η διαδικασία της εθελοντικής συμμόρφωσης, η οποία δείχνει υψηλό βαθμό ανταπόκρισης. Έλεγχοι ΦΜΑΠ από ειδικά συνεργεία Έλεγχος από ειδικό συνεργείο του ΦΜΑΠ 100 φυσικών προσώπων μετά από ανάλυση κινδύνου, οι οποίοι αν και υπόχρεοι δεν υπέβαλλαν δηλώσεις μετά από τον εντοπισμό που έγινε από την 4η ομάδα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Ηλεκτρονικοί Έλεγχοι (e-audit) Έλεγχος των μεγάλων επιχειρήσεων με βάση το ελεγκτικό πρόγραμμα SESAM (e-audit) σταδιακά από το Έλεγχοι φορολογουμένων υψηλού κινδύνου Από την δράση της 4ης ομάδας εντοπίστηκαν 150 περιπτώσεις φορολογουμένων υψηλού κίνδυνου με μεγάλα περιουσιακά στοιχεία. Οι περιπτώσεις αυτές και όσες άλλες προκύψουν Σελίδα 69 από 79

71 θα ελεγχθούν από το Σ.Δ.Ο.Ε, το οποίο έχει και ανακριτικά καθήκοντα. Για τις περιπτώσεις αυτές αναμένεται να ασκηθούν ποινικές διώξεις, οι οποίες θα είναι μειούμενες κατά χρόνο λόγω της προσδοκώμενης υψηλής εθελοντικής συμμόρφωσης. Έλεγχοι μεταφοράς κεφαλαίων εξωτερικού Αξιοποίηση των διασταυρώσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη στην ΓΓΠΣ από στοιχεία τραπεζών του εξωτερικού για την απόδοση των τόκων και την έρευνα για την άμεση φορολόγηση τους με τους έμμεσους τρόπους που δίνουν οι νομοθετικές αλλαγές. Στατιστικός υπολογισμός Χρήση αυτοματοποιημένης διαδικασίας υπολογισμού του ΦΠΑ για τους φορολογούμενους που δεν υποβάλλουν δηλώσεις ΦΠΑ με Στατιστικό Υπολογισμό του φόρου, σύμφωνα με τυποποιημένη ελεγκτική διαδικασία. Η διαδικασία ξεκινά με την αποστολή ηλεκτρονικών μηνυμάτων σε φορολογούμενους που δεν υπέβαλαν δηλώσεις Φ.Π.Α και καταλήγει στον στατιστικό υπολογισμό σε αυτούς που δεν συμμορφώθηκαν με την λήψη των ηλεκτρονικών μηνυμάτων. Για τον έλεγχο με τη διαδικασία του στατιστικού υπολογισμού θα συγκροτηθεί και ειδικό συνεργείο για 100 περιπτώσεις των οποίων την παρακολούθηση και συλλογή στατιστικών στοιχείων θα αναλάβει η 5η Ομάδα για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Έμμεσος προσδιορισμός φορολογικών υποχρεώσεων Εφαρμογή τεχνικών έμμεσου προσδιορισμού των υποχρεώσεων με βάση τη μέθοδο ανάλυση ρευστότητας (source and application of funds method), τραπεζικών καταθέσεων και δαπανών σε μετρητά, (Bank deposits and cash expenditure method), καθαρής θέσης (Net worth method), κοστολόγησης (Unit and volume method) και προσδιορισμού εισοδήματος βάσει αναλογιών (mark-up method). Η σχετική μελέτη έχει γίνει από την πρώτη ομάδα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Προγραμματίζεται η σταδιακή έκδοση των υπουργικών αποφάσεων για την εφαρμογή τους με προγραμματιζόμενη πρώτη έκδοση της απόφασης που θα ορίζει την εφαρμογή της μεθόδου για τον προσδιορισμό του εισοδήματος βάσει αναλογιών (mark-up method). Αύξηση της παραγωγικότητας των ελέγχων Αύξηση της παραγωγικότητας των ελέγχων- διασταυρώσεων για τις ελεγκτέες επιχειρήσεις που εμφανίζουν χαμηλό δείκτη φορολογικής συμμόρφωσης, όπως προκύπτουν από τις διασταυρώσεις της ΓΓΠΣ. Σελίδα 70 από 79

72 4.9 ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ Σελίδα 71 από 79

73 Σελίδα 72 από 79

74 Σελίδα 73 από 79

75 Σελίδα 74 από 79

76 Σελίδα 75 από 79

Τα αίτια της πρόσφατης παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης

Τα αίτια της πρόσφατης παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης Τα αίτια της πρόσφατης παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης Χρήστος Καμπόλης Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών & Χρηματοοικονομικής, ALBA Graduate Business School, και Επιστημονικός Συνεργάτης, International

Διαβάστε περισσότερα

Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση: Αίτια και Επιπτώσεις

Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση: Αίτια και Επιπτώσεις Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση: Αίτια και Επιπτώσεις Καθηγητής Νικόλαος Γ. Τραυλός Κάτοχος της Επώνυμης Ακαδημαϊκής Έδρας στη Χρηματοοικονομική «Καίτη Κυριακοπούλου» Πρύτανης, ALBA Graduate Business

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Εκπαίδευσης και Εφαρμογών Λογιστικής. Εισαγωγή στην Χρηματοοικονομική Ανάλυση

Εργαστήριο Εκπαίδευσης και Εφαρμογών Λογιστικής. Εισαγωγή στην Χρηματοοικονομική Ανάλυση Εργαστήριο Εκπαίδευσης και Εφαρμογών Λογιστικής Εισαγωγή στην Χρηματοοικονομική Ανάλυση 1 Χρηματοοικονομική ανάλυση Χρηματοοικονομική Ανάλυση είναι η ανάλυση που σκοπός της είναι: ο προσδιορισμός των δυνατών

Διαβάστε περισσότερα

Credit Risk Διάλεξη 5

Credit Risk Διάλεξη 5 Πανεπιστήμιο Πειραιώς ΠΜΣ στην «Αναλογιστική Επιστήμη και Διοικητική Κινδύνου» Credit Risk Διάλεξη 5 Μια αναφορά στα τιτλοποιημένα αξιόγραφα Μιχάλης Ανθρωπέλος anthropel@unipi.gr http://web.xrh.unipi.gr/faculty/anthropelos

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική Οικονομία Ι: Μακροθεωρία και Πολιτική Νίκος Κουτσιαράς. Κυριάκος Φιλίνης

Πολιτική Οικονομία Ι: Μακροθεωρία και Πολιτική Νίκος Κουτσιαράς. Κυριάκος Φιλίνης Πολιτική Οικονομία Ι: Μακροθεωρία και Πολιτική Νίκος Κουτσιαράς Κυριάκος Φιλίνης Οργανισμοί που δέχονται καταθέσεις Εμπορικές τράπεζες ΣυνεταιριστικέςτράπεζεςΣ έ ά ζ Πιστωτικές ενώσεις Οργανισμοί αποταμιεύσεων

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2010

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2010 Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2010 Βελτίωση δεικτών ρευστότητας και κεφαλαιακής επάρκειας του Ομίλου παρά τη δυσμενή συγκυρία Καθαρά κέρδη 105εκ. 1 το εννεάμηνο του 2010, μειωμένα κατά 62% έναντι της αντίστοιχης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ. Φορολογική Πολιτική και Οικονομική Ανάπτυξη

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ. Φορολογική Πολιτική και Οικονομική Ανάπτυξη ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Φορολογική Πολιτική και Οικονομική Ανάπτυξη Στόχος μαθήματος Κατανόηση των τρόπων με τους οποίους η φορολογική πολιτική μπορεί να επηρεάσει την ευημερία μιας κοινωνίας

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2009

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2009 Αποτελέσματα Εννεαμήνου Καθαρά κέρδη 111εκ. το Γ τρίμηνο, αυξημένα κατά 26,6% έναντι του Β τριμήνου Αύξηση προ προβλέψεων κερδών στο τρίμηνο κατά 6,4% σε 414εκ., ιστορικά τα υψηλότερα σε τριμηνιαία βάση

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΡΗΜΑΤΟΠIΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠTΙΚΕΣ ΤΟΥ REAL ESTATE. του ΙΩΑΝΝΗ Α. ΜΟΥΡΜΟΥΡΑ Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Προέδρου ΣΟΕ

Η ΧΡΗΜΑΤΟΠIΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠTΙΚΕΣ ΤΟΥ REAL ESTATE. του ΙΩΑΝΝΗ Α. ΜΟΥΡΜΟΥΡΑ Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Προέδρου ΣΟΕ Η ΧΡΗΜΑΤΟΠIΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠTΙΚΕΣ ΤΟΥ REAL ESTATE του ΙΩΑΝΝΗ Α. ΜΟΥΡΜΟΥΡΑ Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Προέδρου ΣΟΕ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Έχουν ήδη περάσει δύο χρόνια από την έναρξη της παγκόσμιας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΣΕ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ

ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΣΕ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΣΕ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ Σύντομη Περιγραφή της μελέτης περίπτωσης / Εκπαιδευτικοί στόχοι Η συγκεκριμένη μελέτη επιχειρεί μία εστιασμένη προσέγγιση στον

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

ΤΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΤΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ Oι συναλλαγές μιας χώρας με τον υπόλοιπο κόσμο, συμπεριλαμβανομένων τόσο των εμπορικών όσο και των χρηματοοικονομικών ροών, καταγράφονται στο ισοζύγιο διεθνών πληρωμών. Oι συναλλαγές

Διαβάστε περισσότερα

Αποταμίευση, Επένδυση και το Χρηματοπιστωτικό σύστημα

Αποταμίευση, Επένδυση και το Χρηματοπιστωτικό σύστημα Αποταμίευση, Επένδυση και το Χρηματοπιστωτικό σύστημα Κεφάλαιο 25 Εισαγωγή στην Μακροοικονομική Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Το χρηματοπιστωτικό σύστημα Το χρηματοπιστωτικό

Διαβάστε περισσότερα

Asset & Wealth Management Α.Ε.Π.Ε.Υ.

Asset & Wealth Management Α.Ε.Π.Ε.Υ. Asset & Wealth Management Α.Ε.Π.Ε.Υ. Πληροφορίες εποπτικής φύσεως σχετικά με την κεφαλαιακή επάρκεια της NEW MELLON ASSET AND WEALTH MANAGEMENT Α.Ε.Π.Ε.Υ., τους κινδύνους που αναλαμβάνει καθώς και τη διαχείρισή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 8 η Μελετη «Εξελιξεις και Τασεις της Αγορας»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 8 η Μελετη «Εξελιξεις και Τασεις της Αγορας» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 8 η Μελετη «Εξελιξεις και Τασεις της Αγορας» Το βασικό συμπέρασμα: Η επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων μετά την ανακήρυξη του δημοψηφίσματος στο τέλος του Ιουνίου διέκοψε την ασθενική

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΣΤ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ (TEL)

ΤΕΣΤ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ (TEL) ΤΕΣΤ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ (TEL) 1. Κατά τους οικονομολόγους ποιο από τα παρακάτω είναι ένας παραγωγικός συντελεστής; I. Μια κοινή μετοχή μιας εταιρείας υπολογιστών. II. Ένα εταιρικό ομόλογο μιας πετρελαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά Χαρακτηριστικά

Βασικά Χαρακτηριστικά Βασικά Χαρακτηριστικά Η οικονομία της Κύπρου μπορεί να χαρακτηριστεί, γενικά, ως μικρή, ανοικτή και δυναμική, με τις υπηρεσίες να αποτελούν την κινητήριο δύναμή της. Με την προσχώρηση της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή

Διαβάστε περισσότερα

Εάν το ποσοστό υποχρεωτικών καταθέσεων είναι 25% και υπάρξει μια αρχική κατάθεση όψεως 2.000 σε μια εμπορική Τράπεζα, τότε η μέγιστη ρευστότητα που μπορεί να δημιουργηθεί από αυτή την κατάθεση είναι: Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Ι. Δάνεια ή πιστωτικά όρια προς 1. Το τελευταίο τρίμηνο, ποιες μεταβολές σημειώθηκαν όσον αφορά τα κριτήρια της τράπεζάς σας για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών

Διαβάστε περισσότερα

Όμιλος ATEbank - Αποτελέσματα Έτους 2009

Όμιλος ATEbank - Αποτελέσματα Έτους 2009 1 Όμιλος ATEbank - Αποτελέσματα Έτους 2009 23 Μαρτίου 2010 ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ Η ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΚΑΙ Η ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Σημαντική ενίσχυση των προβλέψεων κατά 825,3εκ. (2008 204,2εκ.)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ)

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Απρίλιος 218 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Κατά το πρώτο τρίμηνο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΙΑΜΕΣΕΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΡΙΜΗΝΟ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΣΤΙΣ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2006

ΕΝΔΙΑΜΕΣΕΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΡΙΜΗΝΟ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΣΤΙΣ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2006 ΕΝΔΙΑΜΕΣΕΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΡΙΜΗΝΟ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΣΤΙΣ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2006 Βάσει των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης Οι Ενδιάμεσες Συνοπτικές Οικονομικές Καταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΙΑΜΕΣΕΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΡΙΜΗΝΟ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΣΤΙΣ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2006

ΕΝΔΙΑΜΕΣΕΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΡΙΜΗΝΟ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΣΤΙΣ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2006 ΕΝΔΙΑΜΕΣΕΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΡΙΜΗΝΟ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΣΤΙΣ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2006 Βάσει των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης Οι Ενδιάμεσες Συνοπτικές Ενοποιημένες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Σταθεροποιητική πολιτική Πολιτική για τη σταθεροποίηση του προϊόντος

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνής Οικονομική. Paul Krugman Maurice Obsfeld

Διεθνής Οικονομική. Paul Krugman Maurice Obsfeld Paul Krugman Maurice Obsfeld Διεθνής Οικονομική Κεφάλαιο 21 Η Διεθνής Αγορά Κεφαλαίου και τα κέρδη από το Εμπόριο Διεθνής Τραπεζική Λειτουργία και Διεθνής Κεφαλαιαγορά Φιλίππου Ευαγγελία Α.Μ. 1207 Μ069

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ 6.9.2014 L 267/9 ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΑ ΓΡΑΜΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ της 3ης Ιουνίου 2014 που τροποποιεί την κατευθυντήρια γραμμή ΕΚΤ/2013/23 σχετικά με τη στατιστική δημοσίων

Διαβάστε περισσότερα

Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές). 1 β Πρωτογενείς αγορές είναι οι αγορές στις οποίες:

Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές). 1 β Πρωτογενείς αγορές είναι οι αγορές στις οποίες: Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές). 1 β Πρωτογενείς αγορές είναι οι αγορές στις οποίες: α Πραγματοποιούνται ειδικού τύπου συναλλαγές. β Γίνεται η έκδοση των

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα B Τριμήνου 2009

Αποτελέσματα B Τριμήνου 2009 Αποτελέσματα B Τριμήνου 2009 Αύξηση καθαρών κερδών σε 88εκ., 9% υψηλότερα σε σχέση με το Α τρίμηνο Διπλασιασμός οργανικών κερδών σε 61εκ. το Β τρίμηνο, από 33εκ. το Α τρίμηνο Αύξηση χορηγήσεων Ομίλου προς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Ιανουάριος 2018

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Ιανουάριος 2018 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Ιανουάριος 18 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Κατά το τέταρτο τρίμηνο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 1ΟΥ ΤΡΙΜΗΝΟΥ 2011 ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΕΣΟΔΩΝ ΜΕΙΩΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 1ΟΥ ΤΡΙΜΗΝΟΥ 2011 ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΕΣΟΔΩΝ ΜΕΙΩΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 1ΟΥ ΤΡΙΜΗΝΟΥ 2011 ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΕΣΟΔΩΝ ΜΕΙΩΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Αθήνα - 27 Μαΐου 2011 Δηλώσεις Διοίκησης «Η πρόσφατη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ενίσχυσε τον ισολογισμό και βελτίωσε τους δείκτες

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5. Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία

Κεφάλαιο 5. Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία Κεφάλαιο 5 Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία Περίγραμμα κεφαλαίου Ισοζύγιο Πληρωμών Ισορροπία της αγοράς αγαθών σε μια ανοικτή οικονομία Αποταμίευση και επένδυση σε μια μικρή ανοικτή οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. ΑΘΗΝΑ 25 ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 «Ο

ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. ΑΘΗΝΑ 25 ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 «Ο ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. ΑΘΗΝΑ 25 ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 «Ο ρόλος του χρηματοπιστωτικού συστήματος για την έξοδο από την κρίση και η συμβολή του για μακροχρόνια οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη»

Διαβάστε περισσότερα

Γλωσσάριο χρηματοπιστωτικών όρων

Γλωσσάριο χρηματοπιστωτικών όρων Γλωσσάριο χρηματοπιστωτικών όρων Η οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε το 2008 με την κατάρρευση της Lehman Brothers πυροδότησε τη μεγαλύτερη ύφεση που έχει γνωρίσει μεταπολεμικά η παγκόσμια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Ιανουάριος 2019

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Ιανουάριος 2019 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Ιανουάριος 19 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Κατά το τέταρτο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΝΕΟΥ Κ.Φ.Ε ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ ΜΑΤΘΑΙΟΣ ΧΑΠΙ ΗΣ

ΔΟΜΗ ΝΕΟΥ Κ.Φ.Ε ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ ΜΑΤΘΑΙΟΣ ΧΑΠΙ ΗΣ ΔΟΜΗ ΝΕΟΥ Κ.Φ.Ε ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ 1 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ ΔΟΜΗ ΝΕΟΥ Κ.Φ.Ε ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές). 1 β Πρωτογενείς αγορές είναι οι αγορές στις οποίες:

Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές). 1 β Πρωτογενείς αγορές είναι οι αγορές στις οποίες: Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές). 1 β Πρωτογενείς αγορές είναι οι αγορές στις οποίες: α Πραγματοποιούνται ειδικού τύπου συναλλαγές. β Γίνεται η έκδοση των

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Οκτώβριος 2018

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Οκτώβριος 2018 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Οκτώβριος 18 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 καθαρή ζήτηση δανείων αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω για

Διαβάστε περισσότερα

Οι ελληνικές τράπεζες δεν κινδυνεύουν από την κρίση

Οι ελληνικές τράπεζες δεν κινδυνεύουν από την κρίση Οι ελληνικές τράπεζες δεν κινδυνεύουν από την κρίση Η φερεγγυότητα των ελληνικών τραπεζών δεν κινδυνεύει απ' αυτή την κρίση, διότι δεν υπάρχουν οι δίαυλοι για τη μετάδοση στην Ελλάδα των προβλημάτων που

Διαβάστε περισσότερα

για περισσότερες πληροφορίες καλέστε στο

για περισσότερες πληροφορίες καλέστε στο Το παρόν έγγραφο παρέχει βασικές πληροφορίες σχετικά με το επενδυτικό προϊόν. Δεν είναι υλικό εμπορικής προώθησης. Οι πληροφορίες απαιτούνται βάσει του νόμου για να σας βοηθήσουν να κατανοήσετε τη φύση,

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2008

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2008 Αθήνα, 30 Οκτωβρίου Αποτελέσματα Εννεαμήνου Αύξηση Καθαρών Κερδών Ομίλου κατά 4,6% σε 647εκ., παρά τις αντίξοες συνθήκες στο παγκόσμιο τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα Ενίσχυση Οργανικών Κερδών κατά

Διαβάστε περισσότερα

EPSILON EUROPE PLC. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Έτος που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2017

EPSILON EUROPE PLC. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Έτος που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2017 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Έτος που έληξε στις ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕΛΙΔΑ Ενοποιημένη κατάσταση αποτελεσμάτων και λοιπών συνολικών εσόδων 1 Ενοποιημένη κατάσταση χρηματοοικονομικής θέσης 2

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ)

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Ιούλιος 18 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Κατά το δεύτερο τρίμηνο

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Α Τριμήνου 2009

Αποτελέσματα Α Τριμήνου 2009 Αποτελέσματα Α Τριμήνου 2009 Καθαρά κέρδη 81εκ. έναντι 5εκ. το προηγούμενο τρίμηνο Αύξηση χορηγήσεων κατά 12% και καταθέσεων κατά 17% σε ετήσια βάση Βελτίωση δείκτη χορηγήσεων προς καταθέσεις στο 114%

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 1

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 1 Οκτώβριος 2010 1. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 1 Η ελληνική οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις τις τελευταίες δεκαετίες. Κύρια χαρακτηριστικά της κρίσης

Διαβάστε περισσότερα

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΤΟΚΩΝ, ΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΚΕΡΔΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΝΟΜΟΙ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΤΟΚΩΝ, ΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΚΕΡΔΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΝΟΜΟΙ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΤΟΚΩΝ, ΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΚΕΡΔΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΝΟΜΟΙ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Ο Νόμος Φορολογίας Εισοδήματος (Τροποποίηση) του 2005 Ο Νόμος Ειδικής Εισφοράς για την Άμυνα (Τροποποίηση) του 2004 Ο

Διαβάστε περισσότερα

Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές).

Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές). Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές). 1. Πρωτογενείς αγορές είναι οι αγορές στις οποίες: 1) Πραγματοποιούνται ειδικού τύπου συναλλαγές. 2) Γίνεται η έκδοση των

Διαβάστε περισσότερα

Επιστρέφει στην ανάπτυξη το 2015 η κυπριακή οικονομία

Επιστρέφει στην ανάπτυξη το 2015 η κυπριακή οικονομία Δελτίο Τύπου Λευκωσία, 19 Ιουνίου 2015 Επιστρέφει στην ανάπτυξη το 2015 η κυπριακή οικονομία Αύξηση του ΑΕΠ με ρυθμό 0.3% το 2015 προβλέπεται από την τριμηνιαία έκθεση της ΕΥ Eurozone Forecast Δεδομένων

Διαβάστε περισσότερα

Τεκμήρια - φωτιά από την 1 Ιανουαρίου 2014

Τεκμήρια - φωτιά από την 1 Ιανουαρίου 2014 Τεκμήρια - φωτιά από την 1 Ιανουαρίου 2014 "Τροχοπέδη" στις επενδύσεις κεφαλαίων για αγορά ακίνητων, ανέγερση οικοδομών, αγορά επιχειρήσεων, μετοχών, μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων, για σύσταση επιχειρήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Α Τριμήνου 2008

Αποτελέσματα Α Τριμήνου 2008 Αθήνα, 6 Μαΐου 2008 Αποτελέσματα Α Τριμήνου 2008 Αύξηση Καθαρών Κερδών Ομίλου κατά 5,7% σε 215εκ. Ενίσχυση Οργανικών προ φόρων Κερδών κατά 24,2% σε 234εκ. Πενταπλασιασμός Κερδών από τη «Νέα Ευρώπη» σε

Διαβάστε περισσότερα

Φορολογικές δηλώσεις 2017: Το έντυπο Ε1! 12 αλλαγές,

Φορολογικές δηλώσεις 2017: Το έντυπο Ε1! 12 αλλαγές, Φορολογικές δηλώσεις 2017: Το έντυπο Ε1! 12 αλλαγές, 10 SOS 5 Μάρτιος, 2017 Δώδεκα αλλαγές και νέους κωδικούς- έκπληξη που αφορούν τις απαλλαγές, τις εκπτώσεις, τα τεκμήρια διαβίωσης και το πόθεν έσχες,

Διαβάστε περισσότερα

I. ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ Α. ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ. 1. Ορισμοί Σελ Υποκείμενο του φόρου Σελ.

I. ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ Α. ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ. 1. Ορισμοί Σελ Υποκείμενο του φόρου Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ Σελ. VII I. ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ Α. ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ 1. Ορισμοί Σελ. 1 2. Υποκείμενο του φόρου Σελ. 4 3. Φορολογική κατοικία Σελ. 4 4. Μεταφορά φορολογικής

Διαβάστε περισσότερα

Αποταμιεύσεις και Επενδύσεις

Αποταμιεύσεις και Επενδύσεις Αποταμιεύσεις και Επενδύσεις Είτε αποταμιεύουν τα νοικοκυριά είτε όχι, δεν πρόκειται να επενδύσει κανένας στην Ελλάδα όσο η ζήτηση είναι χαμηλή γεγονός που σημαίνει ότι, η ελληνική τραγωδία θα συνεχίζεται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Απρίλιος 2019

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Απρίλιος 2019 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Απρίλιος 19 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Κατά το πρώτο τρίμηνο

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Έτους 2009

Αποτελέσματα Έτους 2009 Αποτελέσματα Έτους 2009 Καθαρά κέρδη Ομίλου 362εκ. 1 το 2009 (-45% έναντι του 2008) Κέρδη Δ τριμήνου 82εκ. ή 25εκ. μετά την έκτακτη φορολογική εισφορά των 57εκ. Σταθερά κέρδη προ προβλέψεων 1,6δισ. Μείωση

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου. στην εκδήλωση του Economia Business Tank. και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών. με θέμα :

Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου. στην εκδήλωση του Economia Business Tank. και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών. με θέμα : Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου στην εκδήλωση του Economia Business Tank και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών με θέμα : «Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση και η Ελλάδα» Αμφιθέατρο Μεγάρου Καρατζά, Αιόλου 82-84

Διαβάστε περισσότερα

Ο Μ Ι Λ Ο Σ A T E b a n k - ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2009

Ο Μ Ι Λ Ο Σ A T E b a n k - ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2009 26Αυγούστου 2009 Ο Μ Ι Λ Ο Σ A T E b a n k - ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2009 Καθαρά κέρδη Ομίλου: 71,3εκ. (+1,8%), Τράπεζα: 84,7 (+56,9%) Διατήρηση υψηλών ρυθμών αύξησης χορηγήσεων (22,9% έναντι 7,6% της

Διαβάστε περισσότερα

Με ποιες δαπάνες γλιτώνουν φόρο οι ελεύθεροι επαγγελματίες Αναλυτικός οδηγός

Με ποιες δαπάνες γλιτώνουν φόρο οι ελεύθεροι επαγγελματίες Αναλυτικός οδηγός Περισσότερους φόρους θα κληθούν να πληρώσουν το 2014 οι... ΕΙΔΗΣΕΙΣ Η ECON ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ Σας ενημερώνει και σας υπενθυμίζει Η ΓΝΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΗ Με ποιες δαπάνες γλιτώνουν φόρο οι ελεύθεροι επαγγελματίες

Διαβάστε περισσότερα

: ΠΤΩΣΗ ΟΙΚΟ ΟΜΙΚΗΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

: ΠΤΩΣΗ ΟΙΚΟ ΟΜΙΚΗΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ 2009-2011: ΠΤΩΣΗ ΟΙΚΟ ΟΜΙΚΗΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Σύνοψη και συµπέρασµα Αντώνης Τορτοπίδης, οικονοµολόγος 1 Η σηµερινή ύφεση της οικοδοµικής δραστηριότητας είναι πιθανό να ακολουθήσει ανάλογη πορεία

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγικές και διαδικασίες για τη διαχείριση κινδύνων.

Στρατηγικές και διαδικασίες για τη διαχείριση κινδύνων. Πληροφορίες εποπτικής φύσεως σχετικά με την κεφαλαιακή επάρκεια του Ομίλου της Εταιρίας THETIS CAPITAL Α.Ε.Π.Ε.Υ., τους κινδύνους που αναλαμβάνει καθώς και τη διαχείρισή τους, δημοσιοποιούμενες σε εφαρμογή

Διαβάστε περισσότερα

Α) ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

Α) ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ Μελέτη του ΔΝΤ για 17 χώρες του ΟΑΣΑ επισημαίνει ότι για κάθε ποσοστιαία μονάδα αύξησης του πρωτογενούς πλεονάσματος, το ΑΕΠ μειώνεται κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα 23 Φεβρουαρίου 1998

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα 23 Φεβρουαρίου 1998 -- 223 -- * ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ * Νο. 21 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα 23 Φεβρουαρίου 1998 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Αρ. πρωτ.: 1025535/374/Α0012 ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛ.: 1060 Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 15. Οι δηµόσιες δαπάνες και ηχρηµατοδότησή τους

Κεφάλαιο 15. Οι δηµόσιες δαπάνες και ηχρηµατοδότησή τους Κεφάλαιο 15 Οι δηµόσιες δαπάνες και ηχρηµατοδότησή τους Ο κρατικός προϋπολογισµός: εδοµένα και αριθµοί Συνολικές δηµόσιες δαπάνες: τρειςκατηγορίεςδηµοσίων δαπανών ηµόσιες δαπάνες (G) Μεταβιβαστικές πληρωµές

Διαβάστε περισσότερα

2009-2011: ΠΤΩΣΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ - ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ

2009-2011: ΠΤΩΣΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ - ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ 2009-2011: ΠΤΩΣΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ - ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ Σύνοψη και συμπέρασμα Αντώνης Τορτοπίδης, οικονομολόγος 1 Φεβρουάριος 2009 Η σημερινή ύφεση της οικοδομικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Οκτώβριος 2015

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Οκτώβριος 2015 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Οκτώβριος 215 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Τα κριτήρια χορήγησης

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Χωρίζεται σε δύο μεγάλες περιοχές: -ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ -ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Η συμπεριφορά της οικονομικής μονάδας (καταναλωτής, νοικοκυριό, επιχείρηση, αγορά). Εξετάζει θέματα

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Έτους 2012

Αποτελέσματα Έτους 2012 Αποτελέσματα Έτους Αύξηση καταθέσεων κατά 2,7δισ. το Β εξάμηνο του και μείωση εξάρτησης από το Ευρωσύστημα κατά 13δισ. τους τελευταίους 8 μήνες. Το σύνολο καταθέσεων εξωτερικού υπερέβη το σύνολο των δανείων.

Διαβάστε περισσότερα

Χρηματοοικονομικά Παράγωγα και Χρηματιστήριο

Χρηματοοικονομικά Παράγωγα και Χρηματιστήριο Χρηματοοικονομικά Παράγωγα και Χρηματιστήριο Ενότητα 10: Μηχανισμοί και διαδικασία Τιτλοποίησης Κυριαζόπουλος Γεώργιος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Οι συνηθέστεροι τρόποι διάπραξης φοροδιαφυγής από τα φυσικά πρόσωπα και ο εντοπισμός τους Περιουσιολόγιο και έμμεσες τεχνικές ελέγχου

Οι συνηθέστεροι τρόποι διάπραξης φοροδιαφυγής από τα φυσικά πρόσωπα και ο εντοπισμός τους Περιουσιολόγιο και έμμεσες τεχνικές ελέγχου ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΜΙΧΕΛΙΝΑΚΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΛΟΓΙΣΤΗΣ - ΦΟΡΟΤΕΧΝΙΚΟΣ Οι συνηθέστεροι τρόποι διάπραξης φοροδιαφυγής από τα φυσικά πρόσωπα και ο εντοπισμός τους Περιουσιολόγιο και έμμεσες τεχνικές ελέγχου

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Chapter 4: Financial Markets. 1 of 32

ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Chapter 4: Financial Markets. 1 of 32 ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Copyright 2009 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Macroeconomics, 5/e Olivier Blanchard 1 of 32 4-1 Η Ζήτηση Χρήματος Το χρήμα, το οποίο μπορείτε να χρησιμοποιείτε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΙΣΟΔΥΝΑΜΙΑΣ ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ

ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΙΣΟΔΥΝΑΜΙΑΣ ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ Αποδοχές-Σύνταξη ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΙΣΟΔΥΝΑΜΙΑΣ ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ Παρούσα Αξία Εισφορών = Παρούσα Αξία Παροχών Εργασιακός βίος / Καταβολή Εισφορών Σύνταξη Συνταξιοδότηση ΕΤΗ 3 Αποδοχές-Σύνταξη

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες

Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες Μυρτώ - Σμαρώ Γιαλαμά Α.Μ.: 1207 Μ 075 Διεθνής Πολιτική Οικονομία Μάθημα: Γεωπολιτική των Κεφαλαιαγορών Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες 1. Τι είναι η παγκόσμια αγορά συναλλάγματος;

Διαβάστε περισσότερα

Οι κυριότερες αλλαγές φέτος...7 Αλλαγές για επιχειρήσεις...7 Αλλαγές για µισθωτούς...8 Αλλαγές για αγρότες...9 Αλλαγές για ακίνητα...

Οι κυριότερες αλλαγές φέτος...7 Αλλαγές για επιχειρήσεις...7 Αλλαγές για µισθωτούς...8 Αλλαγές για αγρότες...9 Αλλαγές για ακίνητα... Οι κυριότερες αλλαγές φέτος...7 Αλλαγές για επιχειρήσεις...7 Αλλαγές για µισθωτούς...8 Αλλαγές για αγρότες...9 Αλλαγές για ακίνητα...9 Αφιέρωµα: Κάτοικοι εξωτερικού...10 Η δήλωση των συζύγων...12 Τι αλλάζει...14

Διαβάστε περισσότερα

Ο όρος «Χρηματοδότηση» περιλαμβάνει δύο οικονομικές δραστηριότητες.

Ο όρος «Χρηματοδότηση» περιλαμβάνει δύο οικονομικές δραστηριότητες. Κεφάλαιο 3ο Χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων 3.1. Η φύση και ο ρόλος της χρηματοδότησης 3.1.1 Γενικά Ο όρος «Χρηματοδότηση» περιλαμβάνει δύο οικονομικές δραστηριότητες. Η 1 η έχει ως στόχο την απόκτηση

Διαβάστε περισσότερα

Ι. Οικονομικές εξελίξεις στην Βουλγαρία (Ιανουάριος Σεπτέμβριος 2010)

Ι. Οικονομικές εξελίξεις στην Βουλγαρία (Ιανουάριος Σεπτέμβριος 2010) Ι. Οικονομικές εξελίξεις στην Βουλγαρία (Ιανουάριος Σεπτέμβριος 2010) Η αύξηση κατά 0,7% του ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης, κατά το τρίτο τρίμηνο του 2010 σε σχέση με το προηγούμενο, είχε σαν αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

Τεράστια η αύξηση της φορολογίας στους ελεύθερους επαγγελματίες

Τεράστια η αύξηση της φορολογίας στους ελεύθερους επαγγελματίες Τεράστια η αύξηση της φορολογίας στους ελεύθερους επαγγελματίες Αυξημένος φόρος έως και κατά 163,9%, για το ίδιο εισόδημα! Η Ελλάδα είναι από τις λίγες χώρες στην Ευρώπη όπου, ο φόρος που πληρώνουν οι

Διαβάστε περισσότερα

Το όφελος του διεθνούς εμπορίου η πιο αποτελεσματική απασχόληση των παραγωγικών δυνάμεων του κόσμου.

Το όφελος του διεθνούς εμπορίου η πιο αποτελεσματική απασχόληση των παραγωγικών δυνάμεων του κόσμου. ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Το όφελος του διεθνούς εμπορίου η πιο αποτελεσματική απασχόληση των

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 4.11.2009 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Η ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Από την επεξεργασία στοιχείων για το 2007 της Γενικής Γραµµατείας Πληροφοριακών Συστηµάτων για τα φορολογικά δεδοµένα, προκύπτουν τα εξής συµπεράσµατα:

Διαβάστε περισσότερα

ontax.gr Accounting - Taxation - Consulting

ontax.gr Accounting - Taxation - Consulting Ο ιστότοπος www.ontax.gr είναι ιδιοκτησία της εταιρίας «ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΑΞΙΑ», που δραστηριοποιείται στην ποιοτική παροχή λογιστικών, φορολογικών, χρηματοοικονομικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών. Οι υπηρεσίες

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΠΙΔΟΣΗΣ 1 ου 3ΜΗΝΟΥ Αποτελέσματα

ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΠΙΔΟΣΗΣ 1 ου 3ΜΗΝΟΥ Αποτελέσματα Έμφαση στην Ποιότητα Ενεργητικού και Ιδίων Κεφαλαίων Ποιότητα ενεργητικού, επάρκεια κεφαλαίων, υψηλή ρευστότητα, σημαντική συγκράτηση δαπανών ήταν οι προτεραιότητές μας για το α τρίμηνο 2009, με σκοπό

Διαβάστε περισσότερα

Φορολογικό Δίκαιο. Φόρος εισοδήματος. Θ. Φορτσάκης Α. Τσουρουφλής Κ. Πέρρου Π. Πανταζόπουλος. ΠΜΣ Δημοσίου Δικαίου

Φορολογικό Δίκαιο. Φόρος εισοδήματος. Θ. Φορτσάκης Α. Τσουρουφλής Κ. Πέρρου Π. Πανταζόπουλος. ΠΜΣ Δημοσίου Δικαίου Φορολογικό Δίκαιο Φόρος εισοδήματος Θ. Φορτσάκης Α. Τσουρουφλής Κ. Πέρρου Π. Πανταζόπουλος ΠΜΣ Δημοσίου Δικαίου 3/12/2014 Φόρος εισοδήματος Φόρος εισοδήματος Φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων Φόρος εισοδήματος

Διαβάστε περισσότερα

Εφιάλτης τα χρέη! Δ. Γκουντόπουλος: Αυξάνονται ραγδαία οι ακάλυπτες επιταγές Φ. Σαχινίδης: Θα πληγούν μικρομεσαίοι αλλά και τράπεζες

Εφιάλτης τα χρέη! Δ. Γκουντόπουλος: Αυξάνονται ραγδαία οι ακάλυπτες επιταγές Φ. Σαχινίδης: Θα πληγούν μικρομεσαίοι αλλά και τράπεζες ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ 3 ΜΗΝΕΣ ΤΟΥ 2009 - ΚΑΙ- ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Εφιάλτης τα χρέη! Δ. Γκουντόπουλος: Αυξάνονται ραγδαία οι ακάλυπτες επιταγές Φ. Σαχινίδης: Θα πληγούν μικρομεσαίοι αλλά και τράπεζες

Διαβάστε περισσότερα

Στόχοι και Επενδυτική Πολιτική. Προφίλ Κινδύνου και Απόδοσης

Στόχοι και Επενδυτική Πολιτική. Προφίλ Κινδύνου και Απόδοσης ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ Το παρόν έγγραφο σας παρέχει βασικές πληροφορίες για τους επενδυτές σχετικά με αυτό το αμοιβαίο κεφάλαιο. Δεν αποτελεί διαφημιστικό υλικό. Οι πληροφορίες απαιτούνται

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση Επενδυτικών Σχεδίων

Αξιολόγηση Επενδυτικών Σχεδίων Αξιολόγηση Επενδυτικών Σχεδίων Ενότητα 2: Πίνακας Ταμειακών Ροών Δ. Δαμίγος Μ. Μενεγάκη Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ Ο.Κ.Ε

ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ Ο.Κ.Ε ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ Ο.Κ.Ε. ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΕ ΘΕΜΑ «Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΩΣ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Χρηματοοικονομικοί Κίνδυνοι Εισαγωγικά Στοιχεία των Παραγώγων. Χρηματοοικονομικών Προϊόντων Χρήση και Σημασία των Παραγώγων...

Χρηματοοικονομικοί Κίνδυνοι Εισαγωγικά Στοιχεία των Παραγώγων. Χρηματοοικονομικών Προϊόντων Χρήση και Σημασία των Παραγώγων... Πρόλογος Γ Έκδοσης... 19 κεφάλαιο 1 ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ 1.1 Εξελίξεις στο Χρηματοπιστωτικό Χώρο και Χρηματοοικονομικοί Κίνδυνοι... 27 1.2 Εισαγωγικά Στοιχεία των Παραγώγων Χρηματοοικονομικών

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικά Στοιχεία Α Τριμήνου 2017

Οικονομικά Στοιχεία Α Τριμήνου 2017 Οικονομικά Στοιχεία Α Τριμήνου 2017 Καθαρά Κέρδη 37εκ. το Α τρίμηνο 2017, εκ των οποίων 29εκ. από τις διεθνείς δραστηριότητες Οργανικά κέρδη προ προβλέψεων αυξημένα κατά 9,6% σε ετήσια βάση Νέα μη εξυπηρετούμενα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Οκτώβριος 2017

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Οκτώβριος 2017 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Οκτώβριος 17 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Κατά το τρίτο τρίμηνο του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 2015

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 2015 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 215 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Τα κριτήρια χορήγησης δανείων

Διαβάστε περισσότερα

Επενδύσεις & Διαχείριση Χαρτοφυλακίων Ακινήτων:

Επενδύσεις & Διαχείριση Χαρτοφυλακίων Ακινήτων: 6 ο Συνταξιοδοτικό Φόρουμ Πέμπτη, 19 Νοεμβρίου 2015 Επενδύσεις & Διαχείριση Χαρτοφυλακίων Ακινήτων: Τα οφέλη των έμμεσων επενδυτικών οχημάτων όπως REITs/ AIFs για τα Ταμεία Προνοίας Δρ. Γεώργιος Μούντης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ ΝΕΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ Ι. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ. Ι. ΠΟΛ. 1054/10.5.2010 Ερμηνευτική ορισμένων διατάξεων του Ν.3842/23.4.

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ ΝΕΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ Ι. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ. Ι. ΠΟΛ. 1054/10.5.2010 Ερμηνευτική ορισμένων διατάξεων του Ν.3842/23.4. ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ ΝΕΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ Ι. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ Ι. ΠΟΛ. 1054/10.5.2010 Ερμηνευτική ορισμένων διατάξεων του Ν.3842/23.4.2010 Κεφάλαιο 8 Πως φορολογούνται οι εταιρείες (ΟΕ, ΕΕ, κ.λπ) - Ο

Διαβάστε περισσότερα

Ισορροπία στον Εξωτερικό Τομέα της Οικονομίας

Ισορροπία στον Εξωτερικό Τομέα της Οικονομίας Ισορροπία στον Εξωτερικό Τομέα της Οικονομίας Περιεχόμενα Κεφαλαίου Η έννοια του Ισοζυγίου Πληρωμών Τα επιμέρους ισοζύγια του Ισοζυγίου Πληρωμών Η διαχείριση του ελλείμματος στο Ισοζύγιο Πληρωμών Η «Ολλανδική

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές Χρηματοοικονομικές έννοιες

Βασικές Χρηματοοικονομικές έννοιες Βασικές Χρηματοοικονομικές έννοιες 1 Περιεχόμενα Χρηματοπιστωτικό σύστημα Αγορές Χρήματος Χρηματοοικονομική Διοίκηση Μακροπρόθεσμο χρέος 2 Το χρηματοπιστωτικό σύστημα Οι μονάδες οι οποίες έχουν τρέχουσες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΕΝΔΙΑΜΕΣΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΝΝΕΑΜΗΝΟ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ THN. 30 Σεπτεμβρίου 2006

ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΕΝΔΙΑΜΕΣΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΝΝΕΑΜΗΝΟ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ THN. 30 Σεπτεμβρίου 2006 ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΕΝΔΙΑΜΕΣΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΝΝΕΑΜΗΝΟ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ THN 30 Σεπτεμβρίου 2006 Γενική Τράπεζα της Ελλάδος Μεσογείων 109 111 Αθήνα 115 26 AMAE 6073/06/B/86/12 www.geniki.gr Τηλ: +30 210

Διαβάστε περισσότερα

Ελεγμένα Οικονομικά Αποτελέσματα έτους 2015 της Alpha Bank Cyprus Ltd [ ]

Ελεγμένα Οικονομικά Αποτελέσματα έτους 2015 της Alpha Bank Cyprus Ltd [ ] Ελεγμένα Οικονομικά Αποτελέσματα έτους 2015 της Alpha Bank Cyprus Ltd [26.4.2016] Κύριες εξελίξεις - Ισχυρή Κεφαλαιακή Θέση με δείκτη κεφαλαίων Κοινών Μετοχών Κατηγορίας Ι (CET Ι) 17,5% την 31.12.2015

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΙΚΡΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΒΙΟΤΕΧΝΩΝ ΕΜΠΟΡΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ Αριστοτέλους 46, 104 33 Αθήνα, Τηλ. 210 8846852, Fax. 210 8846853 www.imegsevee.gr, info@imegsevee.gr ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 2017

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 2017 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 217 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Σύνοψη αποτελεσμάτων Κριτήρια

Διαβάστε περισσότερα

Έμμεση Φορολογία. Mέρος του Συνοπτικού Οδηγού Φορολογίας 2017

Έμμεση Φορολογία. Mέρος του Συνοπτικού Οδηγού Φορολογίας 2017 Έμμεση Φορολογία Mέρος του Συνοπτικού Οδηγού Φορολογίας 2017 KPMG - ΟΔΗΓΟΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ 2017 ΕΜΜΕΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ 22 Έμμεση φορολογία 03 Έμμεση φορολογία 3.1 Φόρος Προστιθέμενης Αξίας Τι είναι ο Φόρος Προστιθέμενης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» Εισαγωγή: Η 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» εκπονήθηκε από το Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων τον Ιούλιο

Διαβάστε περισσότερα

Leasing (Χρηματοδοτική μίσθωση)

Leasing (Χρηματοδοτική μίσθωση) Leasing (Χρηματοδοτική μίσθωση) Στο άρθρο αυτό, θα προσπαθήσουμε με απλά λόγια να παρουσιάσουμε αυτόν τον τρόπο χρηματοδότησης, θέτοντας και απαντώντας τα πιο συνήθη ερωτήματα, ώστε να τον κάνουμε φιλικότερο

Διαβάστε περισσότερα

Κέρδη μετά τη φορολογία 116 εκατ. Ετήσια αύξηση 9% Υψηλή απόδοση ιδίων κεφαλαίων 23,2% Μείωση δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων σε 3,6%

Κέρδη μετά τη φορολογία 116 εκατ. Ετήσια αύξηση 9% Υψηλή απόδοση ιδίων κεφαλαίων 23,2% Μείωση δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων σε 3,6% Ανακοίνωση Οικονομικά Αποτελέσματα Συγκροτήματος για το Τρίμηνο που έληξε στις 31 Μαρτίου Κέρδη μετά τη φορολογία 116 εκατ. Ετήσια αύξηση 9% Υψηλή απόδοση ιδίων κεφαλαίων 23,2% Μείωση δείκτη μη εξυπηρετούμενων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΕΕΑΠ: ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ - ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΑΣ Ξ. Δ. Αυλωνίτης Αντιπρόεδρος.

ΑΕΕΑΠ: ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ - ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΑΣ Ξ. Δ. Αυλωνίτης Αντιπρόεδρος. ΑΕΕΑΠ: ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ - ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΑΣ Ξ. Δ. Αυλωνίτης Αντιπρόεδρος Οκτώβριος 2013 Τί είναι η ΑΕΕΑΠ; Εταιρία ειδικού σκοπού Επενδύει τα κεφάλαιά της αποκλειστικά

Διαβάστε περισσότερα