Η ΕΛΛΑ Α ΚΑΙ Η ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΒΑΙΜΑΡΗΣ. ικαιολογηµένοι και αδικαιολόγητοι συνειρµοί γύρω από την ελληνική κρίση και την ηµοκρατία της Βαιµάρης

Transcript

1 Η ΕΛΛΑ Α ΚΑΙ Η ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΒΑΙΜΑΡΗΣ. ικαιολογηµένοι και αδικαιολόγητοι συνειρµοί γύρω από την ελληνική κρίση και την ηµοκρατία της Βαιµάρης Μια επιλογή επίκαιρων κειµένων για τα 24 Γράµµατα Γκέοργκ Γκροτς: «Οι πυλώνες της κοινωνίας», 1926 Επιµέλεια : Μαυροζαχαράκης Μανόλης Κοινωνιολόγος - Πολιτικός Επιστήµονας

2 Μάνος Χατζιδάκις: Ο νεοναζισµός δεν είναι οι άλλοι 11:05, 08Μάιος 2012 Ο νεοναζισµός, ο φασισµός, ο ρατσισµός και κάθε αντικοινωνικό και αντιανθρώπινο φαινόµενο συµπεριφοράς δεν προέρχεται από ιδεολογία, δεν περιέχει ιδεολογία, δεν συνθέτει ιδεολογία. Είναι η µεγεθυµένη έκφραση-εκδήλωση του κτήνους που περιέχουµε µέσα µας χωρίς εµπόδιο στην ανάπτυξή του, όταν κοινωνικές ή πολιτικές συγκυρίες συντελούν, βοηθούν, ενυσχύουν τη βάρβαρη και αντιανθρώπινη παρουσία του. Η µόνη αντιβίωση για την καταπολέµηση του κτήνους που περιέχουµε είναι η Παιδεία. Η αληθινή παιδεία και όχι η ανεύθυνη εκπαίδευση και η πληροφορία χωρίς κρίση και χωρίς ανήσυχη αµφισβητούµενη συµπερασµατολογία. Αυτή η παιδεία που δεν εφησυχάζει ούτε δηµιουργεί αυταρέσκεια στον σπουδάζοντα, αλλά πολλαπλασιάζει τα ερωτήµατα και την ανασφάλεια. Όµως µια τέτοια παιδεία δεν ευνοείται από τις πολιτικές παρατάξεις και από όλες τις κυβερνήσεις, διότι κατασκευάζει ελεύθερους και ανυπότακτους πολίτες µη χρήσιµους για το ευτελές παιχνίδι των κοµµάτων και της πολιτικής. Κι αποτελεί πολιτική «παράδοση» η πεποίθηση πως τα κτήνη, µε κατάλληλη τακτική και αντιµετώπιση, καθοδηγούνται, τιθασεύονται. Ενώ τα πουλιά Για τα πουλιά, µόνον οι δολοφόνοι, οι άθλιοι κυνηγοί αρµόζουν, µε τις «ευγενικές παντός έθνους παραδόσεις». Κι είναι φορές που το κτήνος πολλαπλασιαζόµενο κάτω από συγκυρίες και µε τη µορφή «λαϊκών αιτηµάτων και διεκδικήσεων» σχηµατίζει φαινόµενα λοιµώδους νόσου που προσβάλλει µεγάλες ανθρώπινες µάζες και επιβάλλει θανατηφόρες επιδηµίες. Πρόσφατη περίπτωση ο Β Παγκόσµιος Πόλεµος. Μόνο που ο πόλεµος αυτός µας δηµιούργησε για ένα διάστηµα µιαν αρκετά µεγάλη πλάνη, µιαν ψευδαίσθηση. Πιστέψαµε όλοι µας πως σ αυτό τον πόλεµο η ηµοκρατία πολέµησε το φασισµό και τον νίκησε. Σκεφθείτε: η «ηµοκρατία», εµείς µε τον Μεταξά κυβερνήτη και σύµµαχο τον Στάλιν, πολεµήσαµε το ναζισµό, σαν ιδεολογία άσχετη από µας τους ίδιους. Και τον νικήσαµε. Τι ουτοπία και τι θράσος. Αγνοώντας πως απαλλασσόµενοι από την ευθύνη του κτηνώδους µέρους του εαυτού µας και τοποθετώντας το σε µια άλλη εθνότητα

3 υποταγµένη ολοκληρωτικά σ αυτό, δεν νικούσαµε κανένα φασισµό αλλά απλώς µιαν άλλη εθνότητα επικίνδυνη που επιθυµούσε να µας υποτάξει. Ένας πόλεµος σαν τόσους άλλους από επικίνδυνους ανόητους σε άλλους ανόητους, περιστασιακά ακίνδυνους.και φυσικά όλα τα περί «Ελευθερίας», «ηµοκρατίας», και «λίκνων πνευµατικών και µη», για τις απαίδευτες στήλες των εφηµερίδων και τους αφελείς αναγνώστες. Ποτέ δεν θα νικήσει η Ελευθερία, αφού τη στηρίζουν και τη µεταφέρουν άνθρωποι, που εννοούν να µεταβιβάζουν τις δικές τους ευθύνες στους άλλους. (Κάτισαντηνηθικήτωνγερόντωνχριστιανών.Τοκαλόκαιτοκακόέξωαπόµας.ΣτονΧριστό και τον διάβολο. Κι ένας Θεός που συγχωρεί τις αδυναµίες µας εφόσον κι όταν τον θυµηθούµε µες στην ανευθυνότητα του βίου µας. Επιδιώκοντας πάντα να εξασφαλίσουµε τη µετά θάνατον εξακολουθητική παρουσία µας. Αδυνατώντας να συλλάβουµε την έννοια της απουσίας µας. Το ότι µπορεί να υπάρχει ο κόσµος δίχως εµάς και δίχως τον Καντιώτη τον Φλωρίνης). εν θέλω να επεκταθώ. Φοβάµαι πως δεν έχω τα εφόδια για µια θεωρητική ανάπτυξη, ούτε την κατάλληλη γλώσσα για τις απαιτήσεις του όλου θέµατος. Όµως το θέµα µε καίει. Και πριν πολλά χρόνια επιχείρησα να το αποσαφηνίσω µέσα µου. Σήµερα ξέρω πως διέβλεπα µε την ευαισθησία µου τις εξελίξεις και την επανεµφάνιση του τέρατος. Και δεν εννοούσα να συνηθίσω την ολοένα αυξανόµενη παρουσία του. Πάντα εννοώ να τροµάζω. Ο νεοναζισµός δεν είναι οι άλλοι.οι µισητοί δολοφόνοι, που βρίσκουν όµως κατανόηση από τις διωκτικές αρχές λόγω µιας περίεργης αλλά όχι και ανεξήγητης συγγενικής οµοιότητος. Που τους έχουν συνηθίσει οι αρχές και οι κυβερνήσεις σαν µια πολιτική προέκτασή τους ή σαν µια επιτρεπτή αντίθεση, δίχως ιδιαίτερη σηµασία που να προκαλεί ανησυχία. (Τελευταία διάβασα πως στην Πάτρα, απέναντι στο αστυνοµικό τµήµα άνοιξε τα γραφεία του ένα νεοναζιστικό κόµµα. Καµιά ανησυχία ούτε για τους φασίστες, ούτε για τους αστυνοµικούς. Ούτε φυσικά για τους περιοίκους). Ο εθνικισµός είναι κι αυτός νεοναζισµός. Τα κουρεµένα κεφάλια των στρατιωτών, έστω και παρά τη θέλησή τους, ευνοούν την έξοδο της σκέψης και της κρίσης, ώστε να υποτάσσονται και να γίνονται κατάλληλοι για την αποδοχή διαταγών και κατευθύνσεων προς κάποιο θάνατο. ικόν τους ή των άλλων. Η εµπειρία µου διδάσκει πως η αληθινή σκέψη, ο προβληµατισµός οφείλει κάπου να σταµατά. εν συµφέρει. Γι αυτό και σταµατώ. Ο ερασιτεχνισµός µου στην επικέντρωση κι ανάπτυξη του θέµατος κινδυνεύει να γίνει ευάλωτος από τους εχθρούς. Όµως οφείλω να διακηρύξω το πάθος µου για µια πραγµατική κι απρόσκοπτη ανθρώπινη ελευθερία. Ο φασισµός στις µέρες µας φανερώνεται µε δυο µορφές. Ή προκλητικός, µε το πρόσχηµα αντιδράσεως σε πολιτικά ή κοινωνικά γεγονότα που δεν ευνοούν την περίπτωσή τους ή παθητικός µες στον οποίο κυριαρχεί ο φόβος για ό,τι συµβαίνει γύρω µας. Ανοχή και παθητικότητα λοιπόν. Κι έτσι εδραιώνεται η πρόκληση. Με την ανοχή των πολλών. Προτιµότερο αργός και σιωπηλός θάνατος από την αντίδραση του ζωντανού και ευαίσθητου οργανισµού που περιέχουµε. Το φάντασµα του κτήνους παρουσιάζεται ιδιαιτέρως έντονα στους νέους. Εκεί επιδρά και το marketing. Η επιρροή από τα Μ.Μ.Ε. ενός τρόπου ζωής που ευνοεί το εµπόριο. Κι όπως η εµπορία ναρκωτικών ευνοεί τη διάδοσή τους στους νέους, έτσι και η µουσική, οι ιδέες, ο χορός και όσα σχετίζονται µε τον τρόπο ζωής τους έχουν δηµιουργήσει βιοµηχανία και τεράστια κι αφάνταστα οικονοµικά ενδιαφέρονται. Και µη βρίσκοντας αντίσταση από µια στέρεη παιδεία όλα αυτά δηµιουργούν ένα κατάλληλο έδαφος για να ανθίσει ο εγωκεντρισµός η εγωπάθεια, η κενότητα και φυσικά κάθε κτηνώδες ένστιχτο στο εσωτερικό τους.προσέξτε το χορό τους µε τις οµοιόµορφες στρατιωτικές κινήσεις, µακρά από κάθε διάθεση επαφής και επικοινωνίας. Το τραγούδι τους µε τις συνθηµατικές επαναλαµβανόµενες λέξεις, η απουσία του βιβλίου και της σκέψης από τη συµπεριφορά τους και ο στόχος για µια άνετη σταδιοδροµία κέρδους και εύκολης επιτυχίας. Βιώνουµεµέραµετηµέραπερισσότεροτοτµήµατουεαυτούµας πουήφοβάταιήδεν σκέφτεται, επιδιώκοντας όσο γίνεται περισσότερα οφέλη. Ώσπου να βρεθεί ο κατάλληλος «αρχηγός» που θα ηγηθεί αυτό το κατάπτυστο περιεχόµενό µας. Και τότε θα ναι αργά για ν αντιδράσουµε. Ο νεοναζισµός είµαστε εσείς κι εµείς όπως στη γνωστή παράσταση του Πιραντέλο. Είµαστε εσείς, εµείς και τα παιδιά µας. εχόµαστε να µαστε απάνθρωποι µπρος στους φορείς του AIDS, από άγνοια αλλά και τόσο «ανθρώπινοι» και συγκαταβατικοί µπροστά στα ανθρωποειδή ερπετά του φασισµού, πάλι από άγνοια, αλλά κι από φόβο κι από συνήθεια.

4 Και το Κακό ελλοχεύει χωρίς προφύλαξη, χωρίς ντροπή.ο νεοναζισµός δεν είναι θεωρία, σκέψη και αναρχία. Είναι µια παράσταση. Εσείς κι εµείς. Και πρωταγωνιστεί ο Θάνατος. (*Κείµενο του συνθέτη Μάνου Χατζιδάκι για το νεοναζισµό και τον εθνικισµό που έγραψε τον Φεβρουάριο του 1993, λίγους µήνες πριν τον θάνατό του, το οποίο είχε δηµοσιευτεί στο πρόγραµµα αντιναζιστικής συναυλίας που είχε δώσει η Ορχήστρα των Χρωµάτων µε έργα Βάιλ, Λίστ και Μπάρτον. Το ίδιο κείµενο παράλληλα είχε δηµοσιευτεί και στην εφηµερίδα Ελευθεροτυπία)

5 Ποια ήταν η περίφηµη ηµοκρατία της Βαιµάρης; 08/06/2012 CNA NEWS Το τελευταίο διάστηµα ακούµε διαρκώς ότι η κατάσταση που βιώνουµε σήµερα στην Ελλάδα παραπαίµπει στη περίφηµη ηµοκρατία της Βαιµάρης. Τι συνέβη στη Γερµανία σ εκείνη την χρονική περίοδο, αµέσως µετά τον Α Παγκόσµιο Πόλεµο. Η λήξη του Α Παγκοσµίου Πολέµου βρίσκει την Αυτοκρατορική Γερµανία µε το µέρος των ηττηµένων. Τη θέση της µοναρχίας παίρνει το ηµοκρατικό πολίτευµα. Την πορεία αυτού, από τη γέννησή έως την πτώση του, περιγράφει ο Γερµανός Πανεπιστηµιακός

6 Χάινριχ Βίνκλελ στο βιβλίο του µε τίτλο Η ηµοκρατία της Βαϊµάρης-Η ανάπηρη ηµοκρατία που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις. Το πολίτευµα αυτό προκύπτει ως αποτέλεσµα των σοσιαλδηµοκρατών, των κεντρώων και των φιλελεύθερων, αναφέρει ο συγγραφέας. Στη συνέχεια όµως δέχεται επίθεση από ακραίες δυνάµεις των ναζιστών, των εθνικιστών αλλά και των κοµµουνιστών. Παράλληλα αναλαµβάνει να διαχειριστεί την οικονοµική κρίση που έχει ξεσπάσει στη Γερµανία, η οποία τελεί υπό ένα καθεστώς ταπεινωτικού ελέγχου από τους νικητές του Α Παγκοσµίου Πολέµου. Η Γερµανία, σε αυτή την χρονική περίοδο, µετρά απώλειες εκατοµµυρίων ανθρώπων. Το γεγονός αυτό οφείλεται στα νέα µέσα που χρησιµοποιήθηκαν κατά τον Α Παγκόσµιο (φλογοβόλα,δηλητηριώδηαέρια,τορπίλεςαπόυποβρύχια,βοµβαρδιστικάαεροπλάνα). Ακολουθεί η υπογραφή της ανακωχής του πολέµου µε τη Γερµανία να πορεύεται σε ένα νέο ιστορικό µονοπάτι. Στα ανατολικά της χώρας, στη γραφική πόλη της Βαϊµάρης ο λαός συνέρχεται σε εθνοσυνέλευση προκειµένου να δηµιουργήσει ένα νέο Σύνταγµα. Ασυγκράτητοι οι εξεγερµένοι πολίτες και στρατιώτες εκφράζουν έντονα τον ενθουσιασµό τους. Στο συνέδριο συµµετέχουν εργατικά και στρατιωτικά συµβούλια. Απαιτούν την άµεση κοινωνικοποίηση όλων των κλάδων της βιοµηχανίας, την ανάληψη της διοίκησης του στρατού από το κεντρικό σοβιέτ, την εκλογή των ανωτέρων από τους στρατιώτες, την αποστρατεία µονίµων στρατιωτικών, τη συγκρότηση πολιτοφυλακής. Επιπλέον αποφασίζουν να καταργήσουν όλους του διακριτούς βαθµούς. Η πράξη αυτή έχει συµβολικό χαρακτήρα κατά του µιλιταρισµού. Ταυτόχρονα «σβήνει» την αντίληψη περί «τυφλής υπακοής». Βασιζόµενες στις διατάξεις του νέου Συντάγµατος οι µετριοπαθείς δυνάµεις της εποχής (σοσιαλδηµοκράτες, κεντρώοι και φιλελεύθεροι) επιχειρούν να αποδυναµώσουν το αυταρχικό κράτος. Η καθιέρωση του εκλεγµένου από το λαό Προέδρου λειτουργεί ως αντίπαλο δέος απέναντι στο Ράιχστανγκ. Με αυτό τον τρόπο αποτρέπεται ο κίνδυνος ενός κοινοβουλευτικού απολυταρχισµού. Κατοχυρώνεται το δικαίωµα στη γενική εκπαίδευση, το δικαίωµα του συνεταιρίζεσθαι, όχι όµως το δικαίωµα της απεργίας. «Το Σύνταγµα χάρισε στους Γερµανούς περισσότερη πολιτική ελευθερία, αλλά, σε περίπτωσηπουοικαιροίάλλαζανπροςτοχειρότερο,δενθαήτανσεθέσηνατουςτη διασφαλίσει», σηµειώνει ο συγγραφέας του βιβλίου. Οι άνθρωποι που αναλαµβάνουν να αποτυπώσουν το νέο Σύνταγµα δεν συµπεριλαµβάνουν σε αυτό διατάξεις φραγµούς στην κατάλυσή του, υπό το φόβο ότι αυτές ισοδυναµούν µε επιστροφή στο προηγούµενο αυταρχικό καθεστώς. Στις σελίδες που ακολουθούν από εδώ και πέρα, ο Βίνκελ αφηγείται πώς ο Αδόλφος Χίτλερ µε επίµονη προπαγάνδα, τρόµο, µύθο, βία και αίµα, καταφέρνει να κερδίσει τόσο τη µεσαία όσο και τη µεγαλοαστική τάξη.

7 Η σηµαία της αποδέσµευσης από τη συµφωνία των Βερσαλλιών, η οποία προβλέπει εδαφικές παραχωρήσεις στη Γαλλία, στο Βέλγιο και στην Πολωνία, διοίκηση εδαφών από τους νικητές, αποστρατικοποίηση περιοχών, κατάργηση της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας, µείωση των επαγγελµατιών στρατιωτών, απαγόρευση οπλικών συστηµάτων, είναι σηκωµένη ψηλά. Ο Χάινριχ Βίνκελ συµπεραίνει ότι η ταπείνωση ενός έθνους έδωσε τότε φτερά στους εθνικοσοσιαλιστές. Αναφορικά µε την ευγένεια της δηµοκρατίας προειδοποιεί ότι δεν πρέπειναφθάνεισετέτοιοσηµείοπουνααφήνειανοιχτήτηνπόρταστουςίδιουςτους δολοφόνους της. ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ Είναι απόγευµα της 9ης Νοεµβρίου Στο Ράιχσταγκ του Βερολίνου συνεδριάζειη ηγεσία των σοσιαλδηµακρατών, του µεγαλύτερου τότε κόµµατος της Γερµανίας υπό τον Φρίντριχ Εµπερτ (σαγµατοποιό) και τον Φίλιπ Σάιντεµαν. Είναι βέβαιο πως δεν ξέρουν τι να κάνουν. Η Γερµανία βγήκε ηττηµένη από τον Α Παγκόσµιο Πόλεµο, ο πρίγκιπας Μαξ της Βάδης, καγκελάριος, έχει παραιτηθεί, ο Κάιζερ έχει εκθρονιστεί και η χώρα κινδυνεύει να βυθιστεί στο χάος. Λίγατετράγωναπαρακάτω,κοντάστην Unter den Linden,οιΣπαρτακιστές, µε επικεφαλής τη Ρόζα Λούξενµπουργκ και τον Καρλ Λίµπκνεχτ, ετοιµάζονται να κηρύξουν τη γερµανική σοβιετική δηµοκρατία. Ξαφνικά ο Σάιντεµαν συλλαµβάνει την «ιδέα»: χωρίς να συµβουλευτεί κανέναν πηγαίνει σε ένα παράθυρο, το οποίο βλέπει στην Koenigsplatz και από εκεί, µπροστά στους χιλιάδες συγκεντρωµένους στην πλατεία, ανακηρύσσει την ίδρυση της ηµοκρατίας που γνωρίζουµε µε την ονοµασία ηµοκρατία της Βαϊµάρης, αφού στο θέατρο της Βαϊµάρης στις 31 Ιουλίου της επόµενης χρονιάς ψηφίστηκε µε µεγάλη πλειοψηφία από την εθνοσυνέλευση το σύνταγµά της. Αν λοιπόν η δηµοκρατία αυτή ανακηρύχθηκε «κατά σύµπτωση», όπως γράφει ο ΓουίλιαµΣίρερστοκλασικόπλέονέργοτουΗάνοδοςκαιηπτώσητουΓ Ράιχ,ήταν επόµενο να περάσει από µεγάλες περιπέτειες. Να είναι δηλαδή «ανάπηρη», όπως τη χαρακτηρίζει ο γνωστός ιστορικός Χάινριχ Α. Βίνκλερ στο magnum opus του Der lange Weg nach Westen (Ο µακρύς δρόµος προς τη ύση). Από αυτό το δίτοµο έργο του Βίνκλερ, το οποίο αποτελείται από σελίδες, έχουµε τώρα στα ελληνικά το έβδοµο (και σηµαντικότερο για εµάς) κεφάλαιό του σε αυτόνοµο βιβλίο. Παρουσιάζει την πλήρη εικόνα µιας εποχής που ξεκινά µε τη λήξη του Α Παγκοσµίου Πολέµου και καταλήγει στην άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία. Επιπλέον, µας προσφέρει τη δυνατότητα να δούµε τις ανησυχητικές οµοιότητες εκείνης τηςεποχής µεταόσασυµβαίνουνσήµερατόσοστηδική µαςχώραόσοκαιστην Ευρώπη συνολικά, µε µια αφήγηση «νηφάλια» µεν, όπως γράφει ο εκδότης στο οπισθόφυλλο, αλλά και ελκυστική ταυτοχρόνως. Οχι τόσο για να διαπιστώσουµε το αυτονόητο, ότι δηλαδή συχνά οι χειρότερες στιγµές µιας εποχής επαναλαµβάνονται στην επόµενη, αλλά για να συµπεράνουµε ότι ελάχιστοι, ως φαίνεται, σε περιόδους έντασης και µικροπολιτικών εκτιµήσεων έχουν τη δύναµη ή την ευφυΐα να µην επαναλάβουν τα σφάλµατα του παρελθόντος.

8 Η εµπειρία της Βαϊµάρης στοίχειωσε τον νου των ηγετών της µεταπολεµικής Γερµανίας, δηµιουργώντας ένα είδος πολιτικού συνδρόµου σε αντιστάθµισµα του αισθήµατος ενοχής για τις ευθύνες του Β Παγκοσµίου Πολέµου. Τα όσα συµβαίνουν τον τελευταίο καιρό στην ευρωπαϊκή σκηνή µάς κάνουν να υποπτευόµαστε ότι από το σύνδροµο αυτό δεν φαίνεται να έχει απαλλαγεί εντελώς ούτε η σηµερινή πολιτική ηγεσία της χώρας. Με τη διαφορά ότι «ανάπηρες» µοιάζουν πλέον οι υπόλοιπες δηµοκρατίες της Ευρώπης. Γι αυτόκαιτοβιβλίοτουβίνκλεραξίζειναδιαβαστείόχι µόνοναπότον µέσοαναγνώστη, αλλά και από τη δική µας, περί άλλα τυρβάζουσα, πολιτική ηγεσία. Η ηµοκρατία της Βαϊµάρης αναδύθηκε µέσα από τις στάχτες ενός µεγάλου πολέµου και διήρκησε δεκαπέντε χρόνια, ως το 1933 που καταλύθηκε µε την ανάδειξη του Χίτλερ σε καγκελάριο. Είχε να αντιµετωπίσει τις αντιφάσεις µιας χώρας που περνούσε από τη µοναρχία στη δηµοκρατία απροετοίµαστη, ηττηµένη και διηρηµένη. Οι δύο αρχηγοί του στρατού, ο Χίντεµπουργκ και ο Λούντεντορφ, έριξαν στην πλάτη των σοσιαλδηµοκρατών την ευθύνη για την υπογραφή της ταπεινωτικής για τη Γερµανία Συνθήκης των Βερσαλλιών, και κατά συνέπεια έστω και µεταφορικά την ευθύνη για την ήττα, «παραχωρώντας» τους µια εξουσία που τους ήταν εξαιρετικά δύσκολο να ασκήσουν. Αυτόηχώραθατοπλήρωνεσεπολλαεπίπεδασταχρόνιατηςειρήνηςπουακολούθησαν: µε την έκρηξη του πληθωρσµού το 1922, που τα επόµενα δύο χρόνια είχε γίνει ανεξέλεγκτος, την κατάληψη από τη Γαλλία της περιοχής του Ρουρ το 1923, την εµφάνιση αποσχιστικών τάσεων στη Βαυαρία και την ανοιχτή σύγκρουση µε το ισχυρότατο κοµµουνιστικό κόµµα. Το µείγµα παρέµενε εκρηκτικό για χρόνια, µε τις κυβερνήσεις να διαδέχονται η µία την άλλη, ως το 1929 που η Γερµανία σαρώθηκε από το οικονοµικό κραχ. Τη χρονιά εκείνη οι άνεργοι έφθασαν τα και τρία χρόνια αργότερα ο αριθµός τους είχε υπερδιπλασιαστεί. Τα στοιχεία αυτά ίσως αρκούν για να καταλάβει κανείς πώς το εθνικοσιαλιστικό κόµµα, από το 2,6% που είχε λάβει στις βουλευτικές εκλογές της 20ής Μαΐου 1928, έγινε πρώτο κόµµα τρία χρόνια αργότερα, στις 5 Μαρτίου, λαµβάνοντας το 43,9% των ψήφων. Από εκεί και πέρα τα πράγµατα ακολούθησαν τη µοιραία πορεία τους, όχι µόνο για τη Γερµανία, αλλά για ολόκληρο τον κόσµο. Εκτωνυστέρωνσυµπεραίνεικανείςπωςείναιεντυπωσιακόκαι µόνοτοότιαυτήη «ανάπηρη» δηµοκρατία κατάφερε να επιβιώσει επί δεκαπέντε χρόνια αντιµετωπίζοντας τους εθνικοσοσιαλιστές, τους συντηρητικούς εθνικιστές, τους κοµµουνιστές και τις απανωτές επεµβάσεις των νικητών του πολέµου. Και µάλιστα, παρά τις τόσες κρίσεις, οι τέχνες και ο πολιτισµός να γνωρίσουν στη χώρα του Γκαίτε πρωτοφανή άνθηση.

9 Σύντοµη ιστορική αναδροµή στη Βαϊµάρη: Η πολιτική του ηµή τρη Λένη Ο 20ος αιών ας ξεκίν ησε µε ένα σαδισ τικό σφαγ είο σε κλίµα κα που ο κόσµος δεν είχε ξαναδεί: τον µεγάλο (ιµπεριαλιστικό) πόλεµο. Μια ολόκληρη γενιά Ευρωπαίων στάλθηκε από τις ηγεσίες των κρατών της ιµπεριαλιστικής αλυσίδας στη λάσπη των χαρακωµάτων για να βρει έναν οδυνηρό, ακίνητο και µάταιο θάνατο, φυσικό ή πνευµατικό. Η ιµπεριαλιστική αλυσίδα δεν άντεξε τον παραλογισµό έσπασε µε την Οκτωβριανή επανάσταση. Το 1918, παρά την αποχώρηση της νεοσύστατης Σοβιετικής ηµοκρατίας από τον πόλεµο, γεγονός που έλυνε τα χέρια των Γερµανών στρατηγών στο ανατολικό µέτωπο, η κατάσταση στο εσωτερικό της Γερµανικής Αυτοκρατορίας ήταν κι αυτή κοντά στο να µπορεί να χαρακτηριστεί επαναστατική. ΜπορείοΚάιζερναεγκατέλειψετονθρόνοτουτονΝοέµβριοτου '18,αλλάησχεδόν επαναστατική κατάσταση ποτέ δεν έγινε κοινωνική επανάσταση (όπως ήλπιζε ο Λένιν). Το πτώµα της Λούξεµπουργκ (που στο κάτω κάτω διαφώνησε µε την κήρυξη της επανάστασης από τον Λίµπκνεχτ) στο κανάλι Landwehr του Βερολίνου τον Γενάρη του '19 ήταν κατά κάποιο τρόπο ο τελευταίος όψιµος θρίαµβος της δυναστείας των Χοεντσόλερν και ο πρώτος πρώιµος θρίαµβος των ναζί. Γιατί µπορεί η δυναστεία να µην κυβερνούσε πλέον και οι ναζί να µην είχαν ακόµα συγκροτηθεί σε κόµµα, αλλά τα Freikorps, τα δολοφονικά αποσπάσµατα αποστρατευµένων στρατιωτών, συνήθως µοναρχικών απόψεων, που κατέστειλαν κτηνωδώς τις εξεγέρσεις υπό την επίβλεψη του περιβόητου Noske [1], αργότερα αποτέλεσαν τον πυρήνα των SA. Το καλοκαίρι του 1918, λίγο πριν το τέλος του πολέµου, βρήκε τη Γερµανική Αυτοκρατορία, µια οπισθοδροµική πολιτικά αλλά ταυτόχρονα και την πιο προχωρηµένη

10 τεχνικά και οικονοµικά ιµπεριαλιστική δύναµη, σε βαθιά κρίση. Από τη µια µεριά, η εξάντληση όλων των πόρων, τεχνικών και ανθρώπινων, σήµαινε ότι η Γερµανία έπρεπε να συνθηκολογήσει. Από την άλλη, ευρύτατα λαϊκά εργατικά στρώµατα, τόσο στο µέτωπο και στο ναυτικό όσο και στα εργοστάσια, περίµεναν είτε τη ριζική ανατροπή της κατάστασης και βελτίωση της ζωής τους είτε (τα πιο συνειδητοποιηµένα τµήµατα) την επέκταση της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Γερµανία. Οι µέρες πριν και µετά την επίση µη λήξη του πολέ µου ήταν µέρες τροµε ρής συµπύκνωσης του ιστορικού χρόνου. Η επανάσταση κηρύχτηκε στον στόλο, στο Βερολίνο και σε άλλες πόλεις από την αριστερή αντιπολίτευση των σοσιαλδηµοκρατών, χωρίς όµως να έχουν ακόµα σωρευτεί οι αντικειµενικές και υποκειµενικές συνθήκες. Η πλειοψηφία των ρεφορµιστών σοσιαλδηµοκρατών προσπάθησε µε νύχια και µε δόντια να περιορίσει τις συνέπειες της επανάστασης, µετατρέποντας την αυτοκρατορία σε µια προοδευτική αστική δηµοκρατία. Το σχέδιό τους πέτυχε, αλλά µε µεγάλο και µακροπρόθεσµο κόστος. Ταυτόχρονα, ο στρατός, το σηµαντικότερο προπύργιο εξουσίας της παλιάς αντιδραστικής φεουδαρχικής τάξης των αριστοκρατών γιούνκερ, στρατηγικός σύµµαχος του κεφαλαίου, προσπάθησε να αποσείσει από πάνω του τις ευθύνες για την ταπεινωτική ήττα, κατασκευάζοντας τον µύθο της «πισώπλατης µαχαιριάς», ένα επιχείρηµα, δηλαδή, που έλεγε ότι η Γερµανία δεν έχασε λόγω στρατιωτικής ήττας (εξάλλου ποτέ δεν πάτησαν το πόδι τους εχθρικά στρατεύµατα σε αυτοκρατορικό έδαφος), αλλά λόγω της προδοσίας στο εσωτερικό της Αυτοκρατορίας από τους «εβραιοµπολσεβίκους», ένα επιχείρηµα που αντιστρέφει την ροή της αιτιότητας: ήταν µάλλον η ήττα στο µέτωπο (ως αποτέλεσµα της βαθιάς αποτυχίας της αυτοκρατορικής στρατηγικής σε όλους τους τοµείς) που έφερε την εξέγερση και όχι το αντίθετο. Η ήττα έφερε τη Συνθήκη των Βερσαλλιών το 1919 (που την υπέγραψε και την χρεώθηκε η νέα σοσιαλδηµοκρατική κυβέρνηση και όχι οι πραγµατικοί υπεύθυνοι της ήττας [2]), µια πραγµατικά ληστρική συµφωνία µε επαχθέστατους και εκδικητικούς όρους για τις κατώτερες γερµανικές τάξεις, που επιπλέον, λόγω των βαρύτατων εδαφικών παραχωρήσεων που προέβλεπε, εκλήφθηκε από ευρύτατα στρώµατα και ως

11 εθνική προδοσία. Μεταξύ άλλων, η Γερµανία έπρεπε να πληρώνει σε χρυσό ένα τεράστιο ετήσιο ποσό ως «πολεµικές αποζηµιώσεις», ποσό που ουσιαστικά θα έπεφτε στις πλάτες των λαϊκών τάξεων. Επίσης, η Γερµανία, αφού αναγνώριζε επισήµως την ευθύνη της για την έναρξη του πολέµου, έπρεπε ουσιαστικά να αφοπλιστεί και ο µικρός στρατός που θα είχε δικαίωµα να διατηρεί θα έπρεπε να είναι επαγγελµατικός. Θα έπρεπε να παραδώσει ευρύτατες περιοχές στα ανατολικά στην Πολωνία. Σε ορισµένες άλλες περιοχές θα γινόταν δηµοψήφισµα αυτοδιάθεσης, ενώ άλλες έµειναν υπό συµµαχική στρατιωτική κατοχή. Τέλος, θα έπρεπε επισήµως να αναγνωρίσει την ενοχή της και να παραδώσει τους εγκληµατίες πολέµου (τον Κάιζερ και τους στρατηγούς), µια ακόµα σπίθα συσπείρωσης της εθνικιστικής εξιάς (και όχι µόνο). Είναι ενδιαφέρον, πάντως, ότι στην πραγµατικότητα η Συνθήκη των Βερσαλλιών θα µπορούσε να είναι πολύ χειρότερη: η συνθηκολόγηση που είχε επιβάλλει ο τότε νικητής Κάιζερ στη Ρωσία, ένα χρόνο πριν, είχεπολύπιοβαρείςόρουςγιατονχαµένο. Η χώρα βρίσκεται σε συνθήκες λυσσώδους ταξικής πάλης: αλλεπάλληλες κοµµουνιστικές εξεγέρσεις καταστέλλονται αιµατηρά από τον στρατό ή τα Freikorps. Απεργίες σαρώνουν τη χώρα, συχνά πολιτικές (µε αιτήµατα λ.χ. την εθνικοποίηση των ορυχείων και των παραγωγικών µέσων). Το δεξιό πραξικόπηµα του Kapp µε τη βοήθεια των πιο λούµπεν από τα Freikorps, τρέπει την κυβέρνηση σε φυγή από την πρωτεύουσα, ύστερααπόάρνησητουστρατούνα «στρέψειταόπλατουσεγερµανούς» -οιχιλιάδες απεργοί εργάτες που είχαν ήδη δει τα όπλα αυτά να εκπυρσοκροτούν επάνω τους φαίνεται θα λογίζονταν ως εβραιοµπολσεβίκοι [3]. Το πραξικόπηµα το καταστέλλει τελικά η γενική απεργία που προκηρύσσεται αµέσως και νεκρώνει την χώρα, µε αποτέλεσµα ο Kapp να διαφύγει στο εξωτερικό. Όµως, η διαδικασία σηµαδεύεται από τη µακροπρόθεσµη νίκη των αντιδραστικών: αµνηστία, προαγωγή του αρχηγού του στρατού, καµιά εκκαθάριση. Το βιοµηχανικό κεφάλαιο την ίδια εποχή βρίσκεται σε φάση εξαγωγικής ανάπτυξης. Η εργατική τάξη βλέπει τη διαπραγµατευτική της ισχύ να αυξάνεται, λόγω µηδενικής ανεργίας, γεγονός που το δείχνουν τόσο η σταδιακή άνοδος του ΚΚΓ όσο και οι επιτυχίες που κατέγραφαν οι διεκδικητικές απεργίες, όπως επίσης και η επιτυχία της γενικής απεργίας κατά του πραξικοπήµατος Kapp. Το Σύνταγµα της Βαϊµάρης, προϊόν συµβιβασµού σοσιαλδηµοκρατών, Κέντρου και φιλελευθέρων, είναι εντούτοις το πιο δηµοκρατικό σύνταγµα της Ευρώπης, µε βαθύτατες, όµως, αντιφάσεις. Η δηµοκρατία βασιζόταν σε απλή αναλογική από τη µία, που βραχυκυκλωνόταν, όµως, από τις έκτακτες εξουσίες του προέδρου και τη λειψή εθνική ολοκλήρωση, µε το ιδιότυπο βάρος της Πρωσίας και των δικών της, µοναρχικής καταγωγής, θεσµών στο σύνολο της χώρας. Η εργατική νοµοθεσία ήταν πραγµατικά πρωτοποριακή. Ο νόµος για το οκτάωρο, η κοινωνική ασφάλιση και τα επιδόµατα ανεργίας από τη µία, ο νόµος για τη συµµετοχή των εργαζοµένων στη διοίκηση των επιχειρήσεων από την άλλη (νόµος που δικαίως απορρίφθηκε από την αριστερή πτέρυγα, απαιτώντας πολύ ριζικότερα µέτρα), είναι η βάση για το βιοµηχανικό θαύµα της Γερµανίας τόσο προπολεµικά όσο και µεταπολεµικά και βρήκε µιµητές σε όλες τις ευρωπαϊκές σοσιαλδηµοκρατίες. Η κοινωνική ασφάλιση, πάλι στα χέρια της «ικανότατης» πρωσικής γραφειοκρατίας, στάθηκε ένα εκπληκτικό εργαλείο πειθάρχησης και καταστολής της εργατικής τάξης (π.χ. ποιος δικαιούται και ποιος όχι επιδόµατα;). Επίσης, υπάρχει µια µοναδική άνθηση των επιστηµών και των τεχνών.

12 Η σταδιακή οικονοµική άνοδος και η αποτυχία της εξέγερσης το '19 δεν ήταν αρκετές για να καταστείλουν την επιθετική κίνηση των µαζών. Το 1921 εργατικές µάζες διεκδίκησαν την εξουσία, αν και µε πραξικοπηµατικού τύπου, από πάνω, ενέργειες εκ µέρους του Κ.Κ., στις ταραχές της Θουριγγίας. Η πολιτική ισχύς του προλεταριάτου αρχίζειναφθίνει:το ΚΚΓχάνειταµισάτουµέλη.Τοεκκρεµέςτηςιστορίαςέχει ήδη αρχίσει να ταλαντώνεται προς την άλλη πλευρά. Το 1923 πέφτει η γραµµή για τις εργατικές κυβερνήσεις (συνεργασία Κ.Κ. και SPD). H γραµµή, όµως, εξειδικεύεται ως µια από τα πάνω συνεργασία, αδιαφορώντας για το κίνηµα. Το κόµµα αρχίζει να αποσυνδέεται από το κίνηµα µε οικτρά αποτελέσµατα: εµφανίζεται για παράδειγµα µια τάση για «σοσιαλσωβινισµό», δηλαδή εκµετάλλευση των αυθόρµητων εθνικιστικών ιδεολογηµάτων που προκλήθηκαν από τη ληστρική συνθήκη των Βερσαλιών, ως απάντηση στην άνοδο των ακροδεξιών κοµµάτων. Η εισβολή των Γάλλων στη Ρουρ αυξάνει την αναταραχή. Αν, όµως, η επανάσταση ήταν µια µεγάλη, κεφαλαιώδης µάχη που χάθηκε το '19, ο πόλεµος χάθηκε το '23. Τότε ήταν η τελευταία χρονιά που η εργατική τάξη διεκδίκησε την εξουσία, όταν ξέσπασε η τρίτη µεγάλη εργατική εξέγερση στο Αµβούργο. Η εξέγερση ήταν στην πραγµατικότητα µια απόπειρα πραξικοπηµατικού χαρακτήρα, µε µια από τα πάνω συνωµοτική προετοιµασία. Η επιχείρηση αυτή απέδειξε την ανεπάρκειά της, όταν η εξέγερση και γενική απεργία καταστέλλεται αιµατηρά για µια ακόµα φορά. Ακολούθησε, φυσικά, απαγόρευση του Κ.Κ. και κατάσταση πολιορκίας, που αίρεται το 1924.Αυτή,λοιπόν,ήτανηκρίσιµηκαµπήγιατηνήττατηςεργασίας,αφούσεόλητην υπόλοιπη περίοδο, µέχρι το τέλος, ποτέ ξανά δεν τέθηκε το θέµα της εξουσίας. Το Κ.Κ., βέβαια, αργότερα σκλήρυνε τον λόγο του και ανέβασε πάλι τα εκλογικά ποσοστά του. Ήταν, όµως, πλέον πολύ αργά και οι κατακτήσεις του κινήµατος, µετά το '23 άρχισαν µία µία να παίρνονται πίσω. Το 1927, µόλις τέσσερα χρόνια µετά αλλά πολύ πριν την κρίση, το οκτάωρο είχε πρακτικά αντικατασταθεί από 12ωρο, το µεγάλο κεφάλαιο απαιτούσε (και οι δεξιές κυβερνήσεις τού έδιναν) ιδιωτικοποιήσεις, τα λοκάουτ γενικεύτηκαν, οι απεργίες είχαν, πλέον, µόνο µισθολογικά αιτήµατα. Παράλληλα, η αίσθηση της κοινωνικής διάλυσης επιτείνεται και η κοινωνική απελπισία δεν βρίσκει υποστήριξη από ταξικά προσανατολισµένη πολιτική. Η εµπέδωση της ιδεολογικής ήττας του κινήµατος έκανε, πλέον, τη µορφή κράτους της Βαϊµάρης εµπόδιο για τον ιµπεριαλισµό: καµιά κυβέρνηση εκλεγµένη από απλή αναλογική δεν µπορούσε να περάσει τα µέτρα που απαιτούσε το µεγάλο κεφάλαιο, το κίνηµα είχε αρκετές δυνάµεις ακόµα. Ούτε, όµως, µπορούσε να επιβάλλει στο µεγάλο κεφάλαιο φιλολαϊκά µέτρα, το κίνηµα δεν ήταν αρκετά δυνατό. Το έκτακτο κράτος θα γινόταν µια αναγκαιότητα: ο φασισµός θα την κάλυπτε. Καιόχιχωρίςλόγο:παράτονηρωισµότου,ταλάθηκαιοιαριστερισµοίτουκινήµατος ήταν µέχρι και καταστροφικά. Η βραχύβια και σχεδόν οπερετική «σοβιετική εργατική δηµοκρατία της Βαυαρίας» τον Απρίλιο του 1919 είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγµα. Μια «σοβιετική εργατική δηµοκρατία» σε µια αγροτική και βαθιά καθολική περιοχή, δηµοκρατία κηρυγµένη από διανοούµενους της Αριστεράς, δασκάλους και εµιγκρέδες και σχεδόν χωρίς καθόλου εργάτες. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο υπουργός Εξωτερικών της κατάργησε δια νόµου το χρήµα, τηλεγραφώντας την απόφασή του στον Λένιν. Όταν ο τελευταίος απαντά, ρωτώντας αν τα «σοβιέτ» έχουν ασφαλίσει τις

13 τράπεζες και αν έχουν κρατήσει οµήρους από την αστική τάξη, ο υπουργός απαντά ότι αυτό είναι αδύνατο, αφού η προηγούµενη κυβέρνηση έφυγε, παίρνοντας µαζί της µάλιστακαιτο κλειδί της τουαλέτας. ενείναι να απορεί κανείςπου λίγο αργότεραη σοβιετική δηµοκρατία συντρίφτηκε τόσο ριζικά, µε τέτοιο µίσος από τα Freikorps, που η Βαυαρία όχι µόνο δεν είδε ποτέ ξανά αριστερές πολιτικές, όχι µόνο έγινε η γενέτειρα των ναζί, το κόµµα των οποίων ιδρύθηκε λίγους µήνες µετά στο Μόναχο, αλλά ακόµα και σήµερα είναι η πιο ριζικά συντηρητική από όλες τις οµόσπονδες γερµανικές δηµοκρατίες. Το γενικό πολιτικό αποτέλεσµα φαίνεται από µια λεπτοµέρεια. Μέχρι το '21, η ως τότε «επανάσταση» (γιατί έτσι αναφέρονταν σε αυτή και οι δεξιοί και οι αριστεροί) έγινε «λεγόµενη επανάσταση» [4]. Οι λόγοι πίσω από την αλλαγή ορολογίας ήταν προφανώς διαφορετικοί για σοσιαλδηµοκράτες και µοναρχικούς το πολιτικό αποτέλεσµα που υποκρύπτει όµως, η ιδεολογική ήττα της αριστεράς, ήταν καταστροφικό. Και τα λάθη συνεχίστηκαν και στην αμέσως επόμενη περίοδο. Το κίνημα απέτυχε όχι μόνο στον στόχο της επανάστασης, αλλά και στους εφικτούς πολιτικούς στόχους που τέθηκαν (ή θα έπρεπε να τεθούν). Προς το τέλος της περιόδου είχαμε το παράδοξο ότι ενώ η εκλογική επιρροή του ΚΚΓ μεγάλωνε (όχι, βέβαια, τόσο γρήγορα όσο των ναζί) με τη συσπείρωση των εργατών σε συνδικάτα (και του Κ.Κ. και του SPD) να παραμένει υψηλή, το κίνημα να μην ακολουθεί το κόμμα. Ο αγώνας είχε χάσει τα πολιτικά του χαρακτηριστικά, μένοντας στις (οξύτατες βέβαια) οικονομικές διεκδικήσεις. Ταυτόχρονα, το Κ.Κ. σταδιακά μετατρεπόταν σε κόμμα ανέργων, χωρίς πραγματική παρέμβαση στους εργασιακούς χώρους και η πολιτική του άρχισε να μετατρέπεται σε πολιτική καμπάνια με υπερεπαναστατικό λόγο, αλλά μηδαμινές πραγματικές πολιτικές επιτυχίες. Η πρόταση που έγινε για αντιφασιστικό μέτωπο το '33 μένει στα χαρτιά. Μεταξύ '29 και '32 το Κ.Κ. ρίχνει 6 φορές το σύνθημα της γενικής απεργίας, αντιμετωπίζοντας, όμως, γενική αδιαφορία και απαξίωση. Παρά την εκλογική του άνοδο, ο αριθμός μελών μειωνόταν σταθερά. Η ιδεολογική κρίση του (που δεν είχε γίνει αντιληπτή ως τέτοια, το αντίθετο!), σε συνδυασμό με την κρίση της αστικής ιδεολογίας, επέτρεψε τη σταδιακή διείσδυση μικροαστικών, «υπερπεπαναστατικών» ιδεολογημάτων στην εργατική τάξη. Η προσχώρηση πολλών αναρχοσυνδικαλιστικών και «αυθορμητιστικών» συλλογικοτήτων κυρίως στους φασίστες, αλλά και στους ναζί, όπου αποτέλεσαν την αριστερή πτέρυγα (και που σφάχτηκαν το '34), είναι μόνο ένα δείγμα αυτής της μικροαστικής ιδεολογικής ηγεμονίας. Τέτοιες «υπεραριστερές» φασιστικές οργανώσεις εξακολουθούν να υπάρχουν και στην Ευρώπη και εδώ σήμερα και, ενδεχομένως, οι μειοψηφικές οργανώσεις του είδους να παίξουν και αυτές τον ρόλο τους ως το «συνεπές» αντισυστημικό τμήμα του ενδεχόμενου φασιστικού κινήματος στο μέλλον. ΑλλάηκυριότερηανεπάρκειατουΚ.Κ.στονδρόµογιατονναζισµόήτανηγραµµήτου σοσιαλφασισµού, της προτεραιότητας της πάλης µε τη σοσιαλδηµοκρατία, γραµµή που συνοψίζεται ως «µετά την πτώση της σοσιαλδηµοκρατίας, θα µείνουν µόνο οι φασίστες

14 κι εµείς άρα, µόνον εµείς». Η γραµµή αυτή ήταν καταστροφική, δεδοµένου ότι το Κ.Κ. δεν αδιαφόρησε µόνο για από τα πάνω συνεργασίες µε το SPD, αλλά κυρίως για τις εργατικές µάζες που ήταν παγιδευµένες σε αυτό, θεωρώντας τες οριστικά χαµένες και εποµένως αδιαφορώντας για την πολιτική και συνδικαλιστική δράση του µεγαλύτερου µέρους της εργατικής τάξης. Φαίνεται ότι η ηγεσία πίστευε ότι τα µέλη του κόµµατος φυτρώνουν στα δέντρα. Και όχι µόνο αυτό: διακηρύσσοντας την επικείµενη δικτατορία του προλεταριάτου, αδιαφόρησε για γραµµή µαζών, αφού η επανάσταση όπου να 'ναι θα ερχόταν από µόνη της, λόγω της επικείµενης κρίσης. Η έλλειψη πολιτικών συµµαχιών µε τα πληττόµενα µικροαστικά στρώµατα (την κινηµατική βάση του φασισµού) στοίχισε πολύ. Και επιπλέον, το κόµµα αδιαφόρησε παγερά και για την κατάσταση της αγροτιάς, που το «εκδικήθηκε», αποτελώντας τη µεγάλη εκλογική δεξαµενή του Χίτλερ. Οι µε σοσιαλδηµοκρατική ηγεµονία κυβερνήσεις της πρώτης περιόδου της δηµοκρατίας βρίσκονταν διαρκώς µεταξύ σφύρας και άκµονος, συντετριµµένες διαρκώς από τις αντιφάσεις τους. Το SPD (η σοσιαλδηµοκρατία) ήταν το µεγαλύτερο κόµµα της εργατικής τάξης, µε µαρξιστική αναφορά και µε βάση οργανωµένη στο συνδικαλιστικό κίνηµα, ενίοτε ιδιαίτερα µαχητική, µε την ειδική λειτουργία του συµβιβασµού των αστικών συµφερόντων µε τα εργατικά. Η λειτουργία αυτή δεν επιτυγχάνεται εργαλειακά (η σοσιαλδηµοκρατία ως ένα εργαλείο στα χέρια της αστικής τάξης που κάνει ό,τι συµφέρει την τελευταία), γιατί έτσι κινδυνεύει να αυτοακυρωθεί (όπως συµβαίνει τελευταία µε τις ευρωπαϊκές σοσιαλδηµοκρατίες), χάνοντας την υποστήριξη της εργατικής της βάσης. Η λειτουργία της, εποµένως, βασιζόταν σε µια σειρά από πραγµατικούς, αν και ακροβατικούς, συµβιβασµούς. Από τη µια υπερασπιζόταν τη συνταγµατική τάξη και την αστική δηµοκρατία (που εν πολλοίς ήταν δικό της έργο, πληρωµένο, µάλιστα, µε το αίµα κοµµουνιστών), µια δηµοκρατία που σχεδόν κανένας άλλος δεν θα υπερασπιζόταν, αλλά από την άλλη µεριά την κρίσιµη στιγµή δεν είχε τρόπονακαταφύγειστηνεργατικήτάξηκαιτοκίνηµα,τουοποίουήτανδιαρκώςσεόλη αυτήν την περίοδο ο κυριότερος πολιτικός εκπρόσωπος, λόγω του προφανούς κινδύνου ανατροπής της αστικής δηµοκρατίας προς όφελος του σοσιαλισµού, ενδεχόµενου που οι σοσιαλδηµοκράτες ηγέτες φοβόντουσαν διαρκώς. Επιπλέον, σε αυτούς έπεφτε ο κλήρος να σεβαστούν τις «διεθνείς υποχρεώσεις» της Γερµανίας από τη µία, αλλά από την άλλη δεν µπορούσαν βέβαια να ρίξουν τα βάρη για τη συµφωνία των Βερσαλλιών στην πολύ ωφεληµένη από την συγκυρία της ήττας αστική τάξη και τη φεουδαρχική της σύµµαχο. Τέλος, η ισχυρή εργατική τους υποστήριξη είχε να κάνει µε τη σύνδεσή τους µε πολιτικές που ευνόησαν την ανάπτυξη µερικών από τα πιο δυναµικά τµήµατα του εξαγωγικού βιοµηχανικού κεφαλαίου (στο οποίο «ανήκε» και το αντίστοιχο προλεταριάτο): σε όλη την περίοδο της Βαϊµάρης, ακόµα και όταν η οµοσπονδιακή κυβέρνηση δεν περιελάµβανε σοσιαλδηµοκράτες, η Πρωσία, η πιο βιοµηχανική οµόσπονδη δηµοκρατία µε το «κόκκινο Βερολίνο» και το βιοµηχανικό Ρουρ, έµεινε σταθερά σοσιαλδηµοκρατική, µέχριέξιµήνεςαπότοτέλος. Η αφασία της σοσιαλδηµοκρατίας απέναντι στην άνοδο του φασισµού και οι σοβαρότατες ευθύνες της (αφού εξακολουθούσε να είναι η µαζικότερη εργατικής βάσης πολιτική οργάνωση) απορρέουν από τη διαρκή συµπόρευσή της µε το µεσαίο κεφάλαιο, τηστιγµήπουτοµεγάλοκεφάλαιοδεντηνήθελεπλέον,ούτεαυτήνούτεκανενόςείδους συνεργασία µε την εργασία. Το µεγάλο κεφάλαιο ουδέποτε έγινε σοσιαλδηµοκρατικό, γεγονός που εξηγεί και την αµοιβαία αλληλοαποκλειόµενη κοινωνική λειτουργία φασισµού και σοσιαλδηµοκρατίας. εν είναι τυχαίο ότι ο Κάουτσκι, ηγετικό στέλεχος

15 όλη αυτή την περίοδο της αριστερής πτέρυγας του SPD, είχε προτείνει τη συµµαχία προλεταριάτου και βιοµηχανικού κεφαλαίου (ειδικότερα του µεσαίου κεφαλαίου) ενάντια στο µεγάλο χρηµατιστικό κεφάλαιο. Η θέση αυτή του Κάουτσκι στην πραγµατικότητα διαµόρφωσε σε βάθος χρόνου τις σοσιαλδηµοκρατικές-κεϊνσιανές πολιτικές του 20ού αιώνα. Ακόµα και σήµερα, οι θέσεις που ακούγονται συχνά περί «καπιταλισµού καζίνο», σύµφωνα µε τις οποίες η κρίση οφείλεται στο «κακό» τραπεζικό κεφάλαιο που µε τα τεράστια χρέη του «πνίγει» το βιοµηχανικό, «παραγωγικό» κεφάλαιο, έλκουν την µακρινή τους καταγωγή από τη σοσιαλδηµοκρατία της Βαϊµάρης. ιχασµένη και αντιφατική, η σοσιαλδηµοκρατία δεν έκανε ούτε καν αυτά που θα µπορούσε να είχε κάνει για την αντιµετώπιση του φαινοµένου. Ακολούθησε µια διαρκή πολιτική κατευνασµού (Tolerierungspolitik), χωρίς ποτέ να θίξει τους κρατικούς µηχανισµούς, ακόµα και όταν αυτοί πυροβολούσαν τις απεργίες. εν αποφάσιζε διαδηλώσεις για να µην προκαλέσει. εν χρησιµοποίησε ποτέ τη λαϊκή πολιτοφυλακή που είχε συγκροτήσει. εν συναίνεσε στην καθυστερηµένη πρόταση (1933!) για συγκρότηση αντιφασιστικού µετώπου (αν και οµολογουµένως θα ήταν δύσκολο να το κάνει µε αυτούς που την αποκαλούσαν σοσιαλφασιστική). Και στο τέλος, ψήφισε για πρόεδρο τον αντιδραστικό Χίντεµπουργκ για να µην γίνει πρόεδρος ο Χίτλερ και, σεβόµενη τους θεσµούς, δεν αντέδρασε ποτέ στα αλλεπάλληλα «θεσµικά» πραξικοπηµατα που έγιναν µε τη συναίνεση του ψηφισµένου προέδρου. Οι ευθύνες της είναι σαφώς µεγαλύτερες από τις ευθύνες του Κ.Κ. Η περίοδος της Βαϊµάρης χαρακτηρίζεται εποµένως από διαρκή ασταθή ισορροπία στο πολιτικό επίπεδο. Οι ανταγωνισµοί µεταξύ των αστικών κοµµάτων έφτασαν σε ένα πολύ οξύ επίπεδο, ενίοτε στα όρια του καταστροφικού. Προς το τέλος της περιόδου είναι πλέον σαφής η κρίση ηγεµονίας του άρχοντος συγκροτήµατος, του ταξικού συνασπισµού που κυβερνούσε: οι εσωτερικές αντιφάσεις µεταξύ των µερίδων της αστικής τάξης εκδηλώνονταν µε την κρίση εκπροσώπησης. Η κατάσταση επέτρεψε τη δηµιουργία και επέκταση ηµιαυτόνοµων δικτύων και οµάδων πίεσης που διάβρωσαν τη λειτουργία του κράτους και τον ρόλο των κοµµάτων σε αυτό: οι παραστρατιωτικές οµάδες που φτιάχτηκαν για την άµεση καταπολέµηση της επανάστασης είχαν αποκτήσει µια σχεδόν ανεξάρτητη δυναµική στην άσκηση της εξουσίας, ειδικά στις πόλεις (γειτονιά, συνοικία). Μερικές από αυτές (όχι τα ναζιστικά παραστρατιωτικά) ήταν στην πραγµατικότητα ιδιωτικοί στρατοί συγκεκριµένων µονοπωλίων, µε άµεση οικονοµική υπαγωγή σε αυτά και µηχανισµός άσκησης πολιτικής από αυτά. Επίσης, υπήρξε µια ισχυρή αύξηση του ρόλου του ίδιου του κρατικού µηχανισµού που, τρόπον τινά, σταµάτησε να υπακούει στην κυβέρνηση ή υπάκουε µόνο εν µέρει, µεταφέροντας απευθείας την εξουσία στον κρατικό µηχανισµό. Παρατηρήθηκε, δηλαδή, µια ιδιότυπη κατάσταση σχεδόν «δυαδικής» ή παράλληλης εξουσίας. Ένα τελευταίο σηµείο για τις πολιτικές διεργασίες της δηµοκρατίας είναι το ζήτηµα του κρατικού µηχανισµού. Οι δηµοκρατικές κυβερνήσεις, µπλεγµένες µε τις αντιφάσεις τους, ουδέποτε κατάφεραν να επιβάλλουν τις απαραίτητες, από τη σκοπιά των εργατικών συµφερόντων, µεταρρυθµίσεις στον «αποτελεσµατικό» (όπως ήταν η κοινή πεποίθηση των αρχουσών τάξεων) στρατιωτικοποιηµένο και ακραία αυταρχικό κρατικό µηχανισµό. Η αριστερή πτέρυγα, αναµένοντας τον µαρασµό του µετά την επανάσταση, ουδέποτε πίεσε για δηµοκρατικού τύπου αλλαγές που θα βοηθούσαν τον αγώνα της. Η κρατική ιεραρχία, που στα ανώτερα κλιµάκια ήταν επανδρωµένη από γιούνκερ φεουδάρχες, ειδικά στον στρατό και τη δικαιοσύνη, ποτέ δεν ξέχασε την ταξική της θέση.

16 Σαµποτάρισε συστηµατικά τις όποιες µεταρρυθµιστικές αλλαγές, εκτέλεσε όσους κατηγορήθηκαν ως κοµµουνιστές που συµµετείχαν σε εξεγέρσεις και απελευθέρωσε όσους σκότωναν κοµµουνιστές (ενίοτε, µάλιστα, επιτρέποντάς τους να µετατρέψουν τη δίκη τους σε βήµα προπαγάνδας, όπως στον ίδιο τον Χίτλερ). Το αντιδραστικό κράτος δέχτηκε µια χαρά τη συµπόρευση µε τα Freikorps και έγινε η βάση για τη σύµπηξη συµµαχιών µε τους ναζί. Η σκληρά ιεραρχική και αντιδηµοκρατική του δοµή δέχτηκε µε φυσικό τρόπο τη µετάβαση στο ιεραρχικό µοντέλο της Fuhrerprizip, του φυτέµατος δηλαδή στην κορυφή ενός ναζιστή γκαουλάϊτερ που αποφάσιζε για τα πάντα και έλεγχε τα πάντα. Τέλος, χρησιµοποιήθηκε συστηµατικά ως µηχανισµός καταστολής της εργατικής τάξης, διανέµοντας κατά το δοκούν και εκβιαστικά τα επιδόµατα ανεργίας και διάφορα άλλα κοινωνικά επιδόµατα, τα οποία είχαν πρωτοποριακά θεσπίσει οι σοσιαλδηµοκράτες. [1] Σοσιαλδηµοκράτης υπουργός της πρώτης µεταπολεµικής δηµοκρατικής κυβέρνησης. Η άθλια, προδοτική, κατασταλτική πολιτική της σοσιαλδηµοκρατίας, την περίοδο εγκαθίδρυσης της ηµοκρατίας της Βαϊµάρης, αναµφίβολα συντέλεσε τα µέγιστα στην ανοιχτή εχθρότητα των κοµµουνιστών απέναντί τους όλη την περίοδο της δηµοκρατίας. Εντούτοις δεν ήταν αυτή η αιτία της γραµµής του σοσιαλφασισµού. [2] Είναι χαρακτηριστικό εδώ ότι στην κρίσιµη ψηφοφορία στο Ράιχσταγκ, η πλάστιγγα έγειρε υπέρ της υπερψήφισης της ταπεινωτικής συνθήκης ύστερα από τη γνωµοδότηση του αρχηγού του Επιτελείου Στρατού, ενός αντιδραστικού ευγενούς, από αυτούς που έβαλαν την Αυτοκρατορία στον πόλεµο, ο οποίος επιχειρηµατολόγησε ότι σε περίπτωση µη υπογραφής η Γερµανία δεν θα µπορούσε να αµυνθεί αν οι σύµµαχοι εισέβαλαν. Αυτός εισηγήθηκε, οι σοσιαλδηµοκράτες το «έχαψαν», η κυβέρνηση το χρεώθηκε. Είναι, επίσης, ενδεικτικό της στάσης της σοσιαλδηµοκρατίας, ότι ενώ είχε πλέον στα χέρια της µέσω του «αποστάτη» (όπως τον αποκάλεσε ο Λένιν) Κάουτσκι τα πλήρη αρχεία του γερµανικού και του αυστρουγγρικού Υπουργείου Εξωτερικών που έδειχναν καθαρά τις ευθύνες των δύο τυχοδιωκτικών αυτοκρατορικών καθεστώτων για την έναρξη του πολέµου, δεν τόλµησε να τα δηµοσιοποιήσει και να καταγγείλει έτσι τις αντιδραστικές άρχουσες τάξεις, αλλά τα κράτησε µυστικά, προστατεύοντάς τες. Η δικαιολογία ήταν ότι αν τα δηµοσιοποιούσαν, οι σύµµαχοι θα έβαζαν ακόµα βαρύτερους όρους στη συνθήκη. Ο έτερος ρεφορµιστής (που επίσης συγκέντρωσε τα πυρά του Λένιν), ο Μπέρνσταιν, υπέρµαχος αυτός της δηµοσιοποίησης των ντοκουµέντων, κατηγορήθηκε για σύµµαχος των ξένων ιµπεριαλιστών. Στη εξιά, εκτός από τον µύθο του πισώπλατου µαχαιρώµατος, είχε έτσι προσφερθεί στο πιάτο και ο µύθος της «αθωότητας», ότι δηλαδή η αντιδραστική αυτοκρατορική Γερµανία δεν είχε ευθύνες για το ξέσπασµα του πολέµου. Η σοσιαλδηµοκρατία είχε για µια φορά ακόµα συµπιεστεί µεταξύ δύο εχθρών προσπαθώντας να ισορροπήσει ανάµεσά τους... [3] Τον Μάρτιο του '19, ο Νόσκε είχε εκδώσει µια διαταγή που έλεγε: «οποιοσδήποτε φέρει όπλο και το στρέφει κατά των ενόπλων δυνάµεων θα πυροβολείται επί τόπου». Μόνο στις ταραχές του Μαρτίου του '19 και µόνο στο Βερολίνο, υπήρξαν τουλάχιστον 1.000νεκροίδιαδηλωτές. [4] Το ότι µια τέτοια µετατόπιση υποκρύπτει κάτι σηµαντικό, µπορεί να φωτιστεί από αντίστοιχα δικά µας παραδείγµατα. Η εξιά σταµάτησε να αποκαλεί την χούντα «επανάσταση». Η Ν έχει υιοθετήσει την ορολογία «λαθροµετανάστες» της Χ.Α.

17 ΕΛΛΑ Α Η Ελλάδα ξυπνά µνήµες ηµοκρατίας της Βαϊµάρης Γιατί οι αναλυτές και οι πολιτικοί που ασχολούνται µε την ελληνική κρίση ανατρέχουν στο πιο δραµατικό κεφάλαιο της ιστορίας της Γερµανίας κατά τον Μεσοπόλεµο; Βερολίνο ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΠΑΣ ΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ:Σάββατο 02Ιουνίου 2012 Οσο κορυφώνεται η ελληνική κρίση τόσο πιο συχνοί είναι οι παραλληλισµοί της σηµερινής Ελλάδας µε το τέλος της ηµοκρατίας τηςβαϊµάρης.στο δραµατικό αυτό κεφάλαιο της ιστορίας της Γερµανίας τον Μεσοπόλεµο ανατρέχουν αναλυτές και πολιτικοί είτε είναι υπέρ είτε είναι κατά της συνταγής που ακολουθείται σήµερα για την αντιµετώπιση της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη. Κυρίως όµως οι αντίπαλοι των Μνηµονίων παραπέµπουν στην άτεγκτη πολιτική περικοπών και αποπληθωρισµού που ακολούθησε ο καγκελάριος Χάινριχ Μπρίνινγκ µετά το κραχ του Η πολιτική κατάληξη ήταν η πλήρης κατάρρευση της δηµοκρατίας και η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία το Αλλά η αλληλουχία οικονοµικών δεδοµένων και πολιτικών εξελίξεων δεν είναι τόσο µονοσήµαντη όσο φαίνεται µε την πρώτη µατιά. Στην ανάλυση της περιόδου της Βαϊµάρης γίνεται συνήθως µία παρεξήγηση αιτίου και αποτελέσµατος, έγραφε προ καιρού ο επιφυλλιδογράφος Γκούσταφ Ζάιµπτ στην κεντροαριστερή εφηµερίδα «Ζιντόιτσε Τσάιτουνγκ». Ο Χίτλερ ανήλθε στην εξουσία το 1933, αλλά χωρίς τον υπερπληθωρισµό του 1923 δεν θα υπήρχε τελικά ο αποπληθωρισµός στη διάσταση πουπήρετο ΑΚΡΑΙΕΣ ΥΝΑΜΕΙΣ. Oι εικόνες που φτάνουν από την Αθήνα ξυπνούν στους συµβούλους της Kαγκελαρίου Μέρκελ µνήµες της ηµοκρατίας της Βαϊµάρης, έγραψε το «Σπίγκελ» στο τεύχος - αφιέρωµά του για την Ελλάδα µε τίτλο «Αντίο Ακρόπολη» (20/ ). «O,τι ήταν για τους Γερµανούς η "ντροπή" της Συνθήκης των Βερσαλλιών φαίνεται να είναι για τους Eλληνες οι εντολές λιτότητας που έρχονται από τις Βρυξέλλες. Και όπως έγινε τη δεκαετία του 1920 στη Γερµανία, έτσι τώρα και στην Ελλάδα εκείνοι που ενισχύονται είναι οι ακραίες δυνάµεις στο δεξιό και το αριστερό φάσµα. Το πολιτικό σύστηµα της χώρας καταρρέει. Ορισµένοι µάλιστα φοβούνται ότι στο τέλος η όξυνση της κατάστασης θα µπορούσε να καταλήξει σε στρατιωτικό πραξικόπηµα».

18 Ο υπερπληθωρισµός του Mεσοπολέµου παραµένει το µεγάλο τραύµα στο συλλογικό υποσυνείδητο και των σηµερινών Γερµανών. Eτσι ερµηνεύεται η αλλεργική αντίδραση της Γερµανίας σε κάθε σκέψη να χρησιµοποιηθεί το εργαλείο του ελεγχόµενου πληθωρισµού για την αντιµετώπιση της κρίσης χρέους. Ακόµα και οικονοµολόγοι όπως ο Πέτερ Μπόφινγκερ, ο οποίος ασκεί δριµεία κριτική στη συνταγή των Mνηµονίων στην ευρωζώνη και δεν χάνει ευκαιρία να επιτίθεται στην πολιτική της Καγκελαρίου Μέρκελ, χαρακτηρίζει τον ελεγχόµενο πληθωρισµό «γλυκό δηλητήριο». Ο ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ. Τι είχε συµβεί τότε; Ο πληθωρισµός είχε αρχίσει να καλπάζει ήδη από το 1914 όταν η Γερµανία χρηµατοδοτούσε τον πόλεµο µε οµόλογα υπολογίζοντας ότι µια νίκη θα µετακύλιε το κόστος στους ηττηµένους. Με την ήττα όµως αυτό ήταν ανέφικτο και η κεντρική τράπεζα Ράιχσµπανκ τύπωνε χρήµα χωρίς κανένα αντίκρισµα σε χρυσό. «Οι πατριώτες Γερµανοί που είχαν αγοράσει τα οµόλογα του πολέµου έχασαν σχεδόν όλα τα λεφτά τους», λέει ο Ζάιµπτ. Οι ιδιώτες κάτοχοι ελληνικών οµολόγων έπαθαν σήµερα το ίδιο. Με υπέρµετρες µισθολογικές αυξήσεις στα πρώτα τρία χρόνια της ηµοκρατίας της Βαϊµάρης προκειµένου να αποτραπούν κοινωνικές εντάσεις τροφοδοτήθηκε αρχικά µια έκρηξη των εξαγωγών και της εσωτερικής κατανάλωσης. Σε αντίθεση µε τη Γαλλία, τη Βρετανία και τις ΗΠΑ, το Γερµανικό Ράιχ δεν πέρασε καµία οικονοµική κρίση εκείνη την περίοδο. Ο πληθωρισµός όµως ξέφυγε από κάθε έλεγχο εξαιτίας των πολεµικών επανορθώσεων, ένα πρόβληµα που είχε αφήσει άλυτο η Συνθήκη των Βερσαλλιών το Ετσι ο κόσµος έφτασε να χρειάζεται για τις πιο απλές ανάγκες του σάκους µε λεφτά. Τον Σεπτέµβριο του 1923 το κόστος ζωής για ένα άτοµο υπολογίζονταν στο αστρονοµικό ποσό των 15 δισεκατοµµυρίων µάρκων. ΟΙ ΕΠΑΝΟΡΘΩΣΕΙΣ. Τόσο ο υπερπληθωρισµός όσο και ο αποπληθωρισµός δεν ήταν προϊόντα οικονοµικών επιλογών αλλά ριζοσπαστικά µέτρα πολιτικής προκειµένου να απαλλαγεί η Γερµανία από τα χρέη και το βάρος των πολεµικών επανορθώσεων. Με παράπλευρη συνέπεια την εµφάνιση του Χίτλερ. Το δίδαγµα από την άποψη αυτή είναι ότι δεν πρέπει κανείς να υπερβάλει µε τη λιτότητα χωρίς να συνυπολογίζει τις πολιτικές συνέπειες. «Η Γερµανία στο τέλος απαλλάχτηκε και από τις πολεµικές επανορθώσεις αλλά και από τη δηµοκρατία», σηµειώνει ο Ζάιµπτ. Η σκληρή πολιτική αποπληθωρισµού και λιτότητας του Μπρίνινγκ επιβλήθηκε και εν µέρει αιτιολογήθηκε µε την υποχρέωση που επέβαλαν τελικά οι νικητές του Α' Παγκοσµίου Πολέµου στη Γερµανία στο τέλος της ηµοκρατίας της Βαϊµάρης να καλύπτονται µε χρυσό όλες οι δηµοσιονοµικές πράξεις του Γερµανικού Ράιχ. Η Γερµανία δεν είχε πλέον εθνική κυριαρχία στην άσκηση νοµισµατικής πολιτικής. Αυτό παραπέµπει στις σηµερινές συνθήκες όπου η Ελλάδα δεν έχει δικό της εθνικό νόµισµα και είναι προσδεδεµένη στο ευρώ. ΑΝΙΣΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ. Το µείγµα γίνεται εκρηκτικό όταν αθροίζονται η εθνική προσβολή, η λαϊκή οργή και η αντίσταση στις έξωθεν επιταγές. «εν πρέπει να υποβαθµίζει κανείς τη δύναµη αποδόµησης µιας κοινωνίας η οποία συλλογικά δηλώνει: δεν πάει άλλο», παρατηρεί ο Ζάιµπτ. Η φράση αυτή «δεν πάει άλλο» ακούγεται και σήµερα στην Ελλάδα, στην Ιταλία, στην Ισπανία. Αποτυπώνει τη στάση του κόσµου στα σηµερινά προγράµµατα λιτότητας που επιβάλλονται από την τρόικα στις υπερχρεωµένες χώρες της

19 Μεσογείου. Τα πράγµατα γίνονται ακόµα χειρότερα όταν συµπληρώνεται και ο παράγοντας της κοινωνικής αδικίας. Τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ιταλία είναι διάχυτη η αίσθηση της άνισης κατανοµής των βαρών. «Και στις δύο χώρες δεν κατέστη δυνατό µέχρι σήµερα να επιβαρυνθούν τα µεγάλα εισοδήµατα για τη χρηµατοδότηση της κρίσης. Και στο ζήτηµα αυτό υπάρχει παραλληλισµός µε τη ηµοκρατία της Βαϊµάρης. Ο τότε καγκελάριος Μπρίνινγκ, για να διατηρήσει την εύνοια του προέδρου Χίντεµπουργκ που δεν τα πήγαινε καλά µε τον βιοµηχανικό κόσµο, τροφοδοτούσε τα αγροτικά στρώµατα της Ανατολικής Σιλεσίας µε εξωφρενικές επιδοτήσεις την ώρα που εργάτες και κρατικοί υπάλληλοι εξαθλιώνονταν», καταλήγει ο επιφυλλιδογράφος.

20 H Ελλάδα πριν και µετά τις εκλογές: Μια επονείδιστη εικόνα ηµοκρατίας Γράφει ο Μαυροζαχαράκης Μανόλης Η ελληνική κρίση διαθέτει αναµφίβολα ποικίλα συµπτώµατα ενός σύγχρονου δράµατος, δηµιουργώντας ένα εύλογο και καθόλου περιττό εκνευρισµό στούς παίκτες που εκφράζουν το ευρωπαϊκό οικοδόµηµα Επί τρία συναπτά έτη η χώρα µας εµφανίζεται ως ασταθής κρίκος µιας θεσµικής αλυσίδαςπουούτωςηάλλωςδενφηµίζεταιγιατηνσυνοχήτης. Ειδικά υπό τις παρούσες συνθήκες που συνυφαίνονται µε την εν δυνάµει ισχυρή πιθανότητα µιας µελλοντικής κυβερνητικής ανόδου µιας κατά την ευρωπαϊκή πρόσληψη µη προβλέψιµης αριστεράς, η χώρα µας στιγµατίζεται από ορισµένους ως παίκτης µε αυξηµένες δυνατότητες αρνησηκυρίας (Veto Player), υπό την έννοια µιας πιθανότητας εκβιασµού εξελίξεων ασύµβατων µε τις επιθυµίες και τα συµφέροντα των κυρίαρχων του παιχνιδιού και για άλλους (κυρίως συντηρητικούς) ως κράτος πειρατής το οποίο δεν ενδιαφέρεται για την αρχή της αξιοπιστίας και συνέχειας άρα αγνοεί τους κανόνες του παιχνιδιού, ακυρώνει συµβάσεις προσβάλει εταίρους και συµµάχους. Η Ελλάδα εξωτερικεύει πάντως την εικόνα µιας µόνιµης κρίσης. Μιας κρίσης που κοινωνικοπολιτικά αποκορυφώθηκε στην κρίσιµη µάζα των αγανακτισµένων πολιτών οι οποίοι µε δυναµικές κινητοποιήσεις στις πλατείες αποτέλεσαν πηγή τροφοδοσίας µιας δυναµικής αµφισβήτησης, που εκφράζεται πλέον πολιτικά µέσα από τα ριζοσπαστικά άκρα και κυρίως µέσα από µια εκλογική στροφή της ελληνικής κοινωνίας προς µια άγνωστη για τα ευρωπαϊκά δεδοµένα αριστερά αµφισβήτηση. Εντούτοις τα πράγµατα είναι πολύ πιο απλά. Οι Έλληνες δεν θέλουν άλλο την λιτότητα και το υπάρχον πακέτο δηµοσιονοµικής προσαρµογής. Αυτό είναι βέβαιο. Τι διάβασαν λοιπόν και τι άκουσαν οι Ευρωπαίοι πολίτες γύρω από τις µοιραίες ελληνικέςεκλογές ;

21 Άκουσαν και διάβασαν τα πάντα. Αυτό όµως που µόνο περιθωριακά προβλήθηκε είναι ότι οι Έλληνες πραγµατικά δεν αντέχουν άλλο την µέγγενη της λιτότητας διότι ενδεχοµένως έχουν καταλάβει κάτι πολύ σηµαντικό που δεν θέλουν να αναγνωρίσουν οι θιασώτες του νεοφιλελευθερισµού. Η λιτότητα σε συνδυασµό µε την παράλληλη έλλειψη δυνατότητας νοµισµατικής υποβάθµισης ως µείγµα πολιτικής δεν µπορεί να προσφέρει οικονοµική ανάκαµψη, δεδοµένου ότι δεν συνοδεύεται µε ισχυρά προγράµµατα οικονοµικής ανάπτυξης και µε την ενίσχυση του κράτους πρόνοιας. εδοµένης της εντεινόµενης ανέχειας, της αύξουσας ανεργίας και της δραµατικής κοινωνικής ανοµίας µε αποκορύφωµα την έξαρση των αυτοκτονιών και την αυθαίρετη αντιµεταναστευτική βία της Χρυσής Αυγής, είναι προφανές ότι σε µακροπρόθεσµη βάση, τίθεται σε κίνδυνο ακόµα και η υπόσταση της ηµοκρατίας. Εξ ου σε πολλές περιπτώσεις η ελληνική εµπειρία παραλληλίζεται µε την την περίοδο έναρξης της ηµοκρατίας της Βαϊµάρης. Οι Γερµανοί έχουν βγάλει από την κατάρρευση της ηµοκρατίας το 1933, όλα τα πιθανά συµπεράσµατα. Ένα συµπέρασµα όµως δεν το έβγαλαν ποτέ. Μία κυρίαρχη αλλά εντελώς υποτιµηµένη αιτία της γερµανικής καταστροφής του 1933 ήταν η µοιραία γερµανική επιµονή στον κανόνα του χρυσού. Η στενή σύνδεση του γερµανικού νοµίσµατος ( Ραϊχσµαρκ) στην αξία του χρυσού εµπόδισε τις κεντρικές τράπεζες να απαντήσουν µε µια ευέλικτη νοµισµατική πολιτική στο χρηµατιστηριακό κραχ του Αυτό που ξεκίνησε στις Ηνωµένες Πολιτείες εξαπλώθηκε σε µια παγκόσµια οικονοµική ύφεση, η οποία λόγω απουσίας ευέλικτων επιλογών αντίδρασης µονιµοποιήθηκε στο οιονεί παγκόσµιο οικονοµικό σύστηµα της εποχής. Εκείνοιπουπιστεύουνότιηελληνικήκρίσηδενέχειτίποτανακάνειµεταπαραπάνω σφάλλουν. Παρά τις ποικίλες παγκόσµιες οικονοµικές κρίσεις, η αρχή της σταθερής ισοτιµίας του νοµίσµατος στην ουσία δεν άλλαξε. Το Bretton Woods, που επέτρεπε τις διακυµάνσεις των συναλλαγµατικών ισοτιµιών στο πλαίσιο µιας οικονοµικής πολιτικής τάξης πραγµάτων, αντικαταστάθηκε µεν από ένα ελεύθερο εµπορικό σύστηµα, συναλλαγµατικών ισοτιµιών αλλά τα διάφορα ενιαία

22 νοµίσµατα παρέµειναν, πάντοτε προσδεδεµένα είτε σε άλλο αποθεµατικό νόµισµα (ευρώ, δολάρια ή γιεν) ή στην τιµή του χρυσού. Η Ελλάδα βρίσκεται σήµερα σε µια ανάλογη στενωπό όπως η Γερµανία κατά τη διάρκεια της περιόδου της Βαϊµάρης. ΤοευρώεπιδράπάνωστηνοικονοµίατηςχώραςόπωςοχρυσόςστηνΓερµανίατης δεκαετίας του τριάντα, εµποδίζοντας την υποτίµηση του νοµίσµατός για να ανακτηθεί ένα µέρος ανταγωνιστικότητας. Αντίθετα τα µέτρα λιτότητας όπως τότε, έτσι και τώρα, οδηγούν σε µια ακατάσχετη οικονοµική ύφεση, διότι η εγχώρια ζήτηση καταρρέει µέσα από την φτωχοποίηση µιας µεγάλης µερίδας του πληθυσµού. Εντούτοις, πιο εντυπωσιακοί πάνω απ όλα, είναι οι πολιτικοί παραλληλισµοί µεταξύ Ελλάδας και Βαϊµάρης. Τα αστικά πολιτικά κόµµατα εξουσίας στην Ελλάδα δεν διαθέτουν πλέον µια σταθερή πλειοψηφίαστηβουλή παράτογεγονόςότιτοπρώτοκόµµαέλαβεκαιπάλιωςδώρο του εκλογικού νόµου για την προσοµοίωση σταθερών συνθηκών πλειοψηφίας. Τώρα κάθονται µια αρµάδα νεοναζί και ακροδεξιοί στο Κοινοβούλιο και οι σφαλιάρες έχουν αρχίσει να πέφτουν ανοικτά και προσφέρονται µάλιστα ως ακρόαµα τηλεθέασης, το οποίο εν µέσω προεκλογικής περιόδου γίνεται αντικείµενο πολιτικής λαθροχειρίας, ενώ το ερώτηµα της συνταγµατικής συµβατότητας του νεοναζισµού τίθεται µόνο δευτερευόντως. Μια επονείδηστη εικόνα ηµοκρατίας. Οι επαναληπτικές εκλογές στην Ελλάδα στον εσωτερικό πολιτικό λόγο συζητήθηκαν λίγο πολύ ως ένα αυτονόητο γεγονός το οποίο απορρέει από την συνταγµατική προβλεψιµότητα. Για τους νεοσυντηρητικούς στην Ευρώπη ωστόσο και ειδικότερα για τους Γερµανούς οι ελληνικές επαναληπτικές εκλογές επενδύθηκαν µε πιο µοιραία σηµασία από ότι η κοµψή εναλλαγή στην εξουσία που συνέβη πρόσφατα στο Παρίσι. ΑυτόσυνέβηδιότιοιεκλογέςστηνΕλλάδακατέδειξανµετονπιοεµφανήτρόποότιη πολιτική διαχείρισης της κρίσης που ασκεί η Άνγκελα Μέρκελ µε τους Ευρωπαίους σύµµαχους της (Merkozy) έχει αποτύχει αφού προσκρούει σε αδήριτες πολιτικές πραγµατικότητες που προσβάλλουν τα θεµέλια της ηµοκρατίας και όχι µόνο στην Ελλάδα.. Μπορούµε λοιπόν να συγκρατήσουµε ως ενδιάµεσο συνοπτικό συµπέρασµα ότι µε µια

23 υπερβολική, και σε κάθε περίπτωση κοινωνικά άδικη, λιτότητα σε συνδυασµό µε την παράλληλη πρόσδεση σε σταθερές συναλλαγµατικές ισοτιµίες, όχι µόνο δεν εξαλείφεται η κρίση, αλλά η εγχαράσσεται µόνιµα στα θεµέλια του συστήµατος. Σε όλα αυτά προστίθεται η παντελής έλλειψη προοπτικής, η στασιµότητα κάθε ελπίδας που οδηγεί στην απόγνωση και στη φυγή χιλιάδων πολύ καλά καταρτισµένων νέων στο εξωτερικό. Η φαινοµενολογία της κρίσης ανέδειξε τα παραπάνω πτυχές όξυνσης του κοινωνικού ζητήµατος µαζί µε την αδυναµία του πολιτικού φάσµατος να τις αντιµετωπίσει. Η αδυναµία αυτή καταλαµβάνει τον χώρο των αστικών κοµµάτων εξουσίας τα οποία τώρα συρρικνώνονται υπό το βάρος των κυβερνητικών αδυναµιών που επέδειξαν επί 40 συναπτά έτη. Απότηνκριτικήωστόσοδενεξαιρείταιούτεηαριστεράηοποίαπρινδειταποσοστάτης να εκτοξεύονται στον ορίζοντα αρκέστηκε στον ανέξοδο πολιτικό λόγο και στην απλή καταδίκη του καπιταλισµού, έχοντας στερήσει τον δηµόσιο πολιτικό διάλογο από την ζύµωση µιας θετικής, συγκροτηµένης και ρεαλιστικής αριστερής πρότασης εξουσίας η οποία θα έθετε ενδεχοµένως νωρίτερα τον σπόρο για µια άλλη πολιτική. Είναι ενδεικτικό ότι µόλις δύο βδοµάδες πριν τις εκλογές τα κόµµατα της αριστεράς έθεσαν στον δηµόσιο διάλογο κάποια προγράµµατα και προτάσεις, βάσιµων και µη. Εν µέσω θυµού και οργής, εν µέσω βίας και τροµοκρατίας, εν µέσω απόγνωσης και απελπισίας, δεν µπορούσαν όµως να να συζητηθούν οργανωµένα αυτά τα προγράµµατα και οι προτάσεις Επίσης προέκυψαν πάρα πολύ αργά οι απαιτούµενες διαφοροποιήσεις εντός του αντιµνηµονιακού µετώπου. Ηµήπωςφαντάζεταικανείςότιότιηεπέλασητηςακροδεξιάςδενπροήλθεαπότηνκοινή µήτρα της πλατείας στην οποία όπως θα έλεγε ο Σαββόπουλος συνωστίζονταν ο Λένιν µε τον Χίτλερ αγκαλιά, έως ότου λίγο καιρό αργότερα όταν ήχησαν οι σφαλιάρες καταλάβαµε όλοι ότι τελικά κάτι τραγικό εξελίσσεται στην χώρα µας. ΣτοσηµείοαυτόµεγάληευθύνηπέφτεικαιστοΠΑΣΟΚτοοποίοαντίναεισέλθεισε έναν γόνιµο και παραγωγικό διάλογο µε την αριστερά και αντί να αντλήσει τα απαιτούµενα συµπεράσµατα από τις πλατείες περιχαρακώθηκε σε µια περίεργη φιλοσοφία της ευθύνης του µνηµονίου λες και αυτό δεν αποτελούσε αποκύηµα του ανθρώπινου νου και ως εκ τούτου προϊόν σε κάθε περίπτωση διορθώσιµο, επαναδιαπραγµατεύσιµο, προσωρινό.

24 Το ΠΑΣΟΚ περικλείστηκε σε ένα κατηγορητήριο κατά του κρατισµού και του συντεχνιασµού, φαινόµενα που εν µέρει το ίδιο εξέθρεψε υπό το φιλάρεσκο βλέµµα και της αριστεράς η οποία ελάχιστα επιχειρήµατα αντέταξε κατά του φαινοµένου την εποχή που αυτό αποσάθρωνε την ελληνική κοινωνία ανενόχλητα.. εν µπορούν τώρα κάποια ανώτερα στελέχη του ΠΑΣΟΚ να κατηγορούν και να εξοργίζονται τάχα αφελώς µε ένα φαινόµενο που µετακόµισε προς τη αριστερά. Ένα φαινόµενο πάνω στο οποίο στηρίχτηκε το ΠΑΣΟΚ για να κρατηθεί σταθερά στην εξουσία τόσα χρόνια. Τώρα βεβαίως ο λογαριασµός ήρθε και είναι πικρός. ενείναιόµωςτοτέλος. Η ψήφο που επενδύθηκε στο ΠΑΣΟΚ, πρέπει να ερµηνευτεί ως ένας εφοδιασµός για να περάσει µια µακρά και βασανιστική διαδροµή µέσα από µια ιδεολογική, πολιτική και κοινωνική καθαρτήρια διαδροµή έως ότου ξαναβρεί ένα µονοπάτι αυθεντικής επανασύνδεσης µε τον λαό. Εάν το βρει. Κατάτηνδιαδροµήαυτήδενπρέπειναµείνειτίποτασαθρόστηνθέσητου. Η θα αναγεννηθεί το κίνηµα της αλλαγής σε µια σύγχρονη ευρωπαϊκή σοσιαλδηµοκρατική πρόταση µε παρακαταθήκη τον ήλιο και προοπτική το κόκκινο τριαντάφυλλο, η οποία θα προτάξει το όραµα µιας ανθρωποκεντρικής Ευρώπης και µίας παγκόσµιας Ελλάδας ενάντια στον επαρχιωτισµό, τον βλαχοεθνοκεντρισµό και τον σοσιαλοαποµωνοτισµό ή θα µαραζώσει ολοκληρωτικά και θα αποτελέσει µνηµείο της πολιτικής ιστορίας που θα αφηγούνται οι παππούδες στα εγγόνια τους κρύους µήνες του χειµώνα. Από την άλλη πλευρά όµως είναι σαφές ότι δεν πρέπει να επικρατήσουν οι τελεολογικές και µηδενιστικές φωνές που ζητάνε το τέλος, λες και εκµηδενίζεται έτσι απλά µια ιστορία 50ετών. Τιπρέπειόµωςναγίνειάµεσαστηνχώραµας; ΕνπροκειµένωηέξοδοαπότοευρώφυσικάδενσυνιστάλύσηούτεγιατηνΕλλάδα, ούτε για την Ευρώπη, αφού επιφέρει αναµφισβήτητα µια απρόβλεπτη κοινωνικοοικονοµική καταστροφή. Το παιχνίδι µε την δραχµή πρέπει να σταµατήσει άµεσα ειδικότερα για τις δυνάµεις της αριστεράς που θέλουν να συνδέονται µε την ιδέα του διαφωτισµού η οποία είναι βαθύτατα ευρωπαϊκή.

25 Τι αποµένει λοιπόν να προταχθεί ως µεγάλο ελληνικό εγχείρηµα ; Ένα γενναίο πρόγραµµα ανοικοδόµησης υπό την αιγίδα του κράτους και των ευρωπαϊκών θεσµών το οποίο όµως δεν θα εστιάσει µόνο στην πλευρά της ζήτησης µε την έννοια της ενίσχυσης της αγοραστικής δύναµης. Το µοντέλο αυτό αποτυγχάνει στην Ελλάδα καταλήγοντας σε µια µορφή σαθρής κατανάλωσης χωρίς πάτο. Αυτό που χρειάζεται η Ελλάδα είναι ένα πρόγραµµα ανασυγκρότησης παραγωγικών δοµών. Το πρόγραµµα αυτό ωστόσο δεν πρέπει να εστιάσει µόνο στους παραδοσιακούς τοµείς ( οικοδοµή, τουρισµός, ναυτιλία) αλλά να επικεντρωθεί σε στρατηγικά επεκτατικούς τοµείς όπως η καινοτόµα βιοτεχνία, µεταποίηση και βιοµηχανία, η νανοτεχνολογία, η οικολογική βιοµηχανία, η µκροτεχνολογία, η ενέργεια ως στρατηγικό σύνολο ελληνικής ευρωστίας, η ποιοτική διατροφή ως διεθνές κενό αγοράς µε τεράστιες δυνατότητες και µε ένταση εργασίας και η κοινωνική οικονοµία ως οικονοµικό υποσύνολο αναπαραγωγής της κοινωνικής συνοχής. Ακούγεται συχνά από τους εκπροσώπους µικρών χωρών όπως η Σουηδία ή η Φινλανδία ότι έλυσαν τα προβλήµατά τους µέσα από σιδηρά προγράµµατα λιτότητας. Αυτό πράγµατι είναι αλήθεια, αλλά αυτό έγινε κάτω από τελείως διαφορετικές συνθήκες. Οι δύο παραπάνω χώρες είχαν την καλή τύχη να περάσουν τις οικονοµικές κρίσεις τους στις αρχές της προηγούµενης δεκαετίας του 90 σε µια εποχή δηλαδή που ο κόσµος ήταν σταθερός γύρω τους. Η Σουηδία και η Φινλανδία υποτίµησαν τότε ραγδαία τα νοµίσµατά τους και έτσι δόθηκε µια τεράστια δυναµική στη βιοµηχανική ανάπτυξη. ιότι τα εξαγώγιµα εµπορεύµατα τους έγιναν φθηνότερα και συνεπώς συνάντησαν µεγαλύτερη παγκόσµια ζήτηση. Αυτό όµως είναι αδύνατον να γίνει σε ένα σύστηµα σταθερών συναλλαγµατικών ισοτιµιών. Γιαυτό η τρόικα στην Ελλάδα πήγε στην εσωτερική υποτίµηση κυρίως µέσα από την οριζόντια µείωση µισθών, συντάξεων, επιδοµάτων και υπηρεσιών. Η προσαρµογή αυτή πού συνήθως συνοδεύεται από την παράλληλη πτώση των τιµών -κάτι που στην Ελλάδα έγινε αντίστροφα µε την αύξηση τιµών- ως εγχείρηµα σε µια ελεύθερη οικονοµία της αγοράς ούτως ή άλλως είναι περιορισµένης αποτελεσµατικότητας αφού δηµιουργεί µεγάλες κοινωνικές ανατροπές.

26 Αυτές οι στρεβλώσεις µε τη σειρά τους επιδεινώνουν ραγδαία την οικονοµική δυνατότητα απόδοσης (µετανάστευση ανθρώπινου κεφαλαίου, απογοήτευση, πολιτική αστάθεια, κοινωνική ανοµία ) και ως εκ τούτου τις πιθανότητες της διαχείρισης κρίσεων. Λόγω αύξουσας αδυναµίας της εσωτερικής αγοράς που τροφοδοτείται από την απώλεια της αγοραστικής δύναµης του πληθυσµού, οικονοµική ανάπτυξη δεν µπορεί να δηµιουργηθεί. Κάτω από αυτές τις συνθήκες ορισµένοι ανεγκέφαλοι προτείνουν µια οικονοµική, αναπτυξιακή δικτατορία ως κοινωνικά αποδεκτή λύση. Η ελληνική καταστροφή µπορεί φυσικά να λάβει πολλές µορφές. ΛογικάηέξοδοαπότοευρώήτηνΕυρωπαϊκήΈνωσηστηνπραγµατικότηταδεν αποτελούν την χειρότερη εκδοχή ενός σεναρίου καταστροφής. Η χειρότερη περίπτωση θα ήταν µια επιστροφή σε µια δικτατορία. Η πιθανότητα αυτού του σεναρίου φαίνεται απόµακρη, αυξάνει ωστόσο µε το βαθµό της πολιτικής αστάθειας. Ήδη σήµερα φαίνεται ότι οι πολιτικές λιτότητας της Μέρκελ στους δρόµους της Αθήνας µπορούν να επιβληθούν στην καλύτερη περίπτωση, µόνο µε την νωπή βία. Αν και αυτή η διάγνωση διαχέεται όλο και περισσότερο σε µέσα µαζικής ενηµέρωσης η δηµόσια ευαισθητοποίηση για ένα τέτοιο ενδεχόµενο δεν φαίνεται να είναι σηµαντική. Ίσως επιδρά παραλυτικά ο φόβος της κοινωνικής αναταραχής ή ακόµα και της ανατροπής, και αναπότρεπτα ο συνακόλουθος κίνδυνος απώλειας της ιδιοκτησίας για πολλούς πλούσιους. Ίσως, όµως, διαβλέπουν οι υπερασπιστές του τρέχοντος οικονοµικού συστήµατος την δυνατότητα µιας θεµελιώδους διαρθρωτικής αλλαγής στο ίδιο το σύστηµα.ο υπουργός Οικονοµικών των ΗΠΑ Άντριου Μέλον, κατά την περίοδο της Μεγάλης Ύφεσης ήθελε να καταργήσει θέσεις εργασίας, να καταστρέψει αποθέµατα προµηθειών, να ρευστοποιήσει την θέση των αγροτών, να ξεπουλήσει ακίνητα, να ξεπλύνει δηλαδή τις φθορές του συστήµατος. Αυτή η λογική θεωρήθηκε ως το µεγαλύτερο λάθος στην ιστορία της οικονοµίας. Στη Γερµανία, ωστόσο οι σύγχρονες εκδοχές αυτής της αντίληψης εξακολουθούν να είναι κοινωνικά αποδεκτές. Όποιος δεν είναι πρόθυµος να συµµετάσχει στην οικονοµική λογική των

27 νεοσυντηρητικών τίθεται υπό αυστηρό έλεγχο. Μετά την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία µπαίνουν οσονούπω στον γύψο και ηισπανίακαιηκύπροκαιέρχεταιπροφανώςησειράτηςιταλίας. Με την πεποίθηση ότι στο πολιτικό φάσµα θα επικρατήσει η ελπίδα της ανθρώπινης λογικής, αντί της νεοφιλελεύθερης λογικής της αγοράς, το αποτέλεσµα των εκλογών του Ιουνίου µπορεί να αποτελέσει το έναυσµα για ένα ευρύτερο µέτωπο κοινωνικής και δηµοκρατικής αναγέννησης αυτού του τόπου µέσα από ευρύτερες πολιτικές συναινέσεις που θα ξεπερνούν επιτέλους το ψεύτικο δίληµµα µνηµόνιο- αντιµνηµόνιο. Σίγουρα στο εγχείρηµα αυτό σηµασία δεν έχει ούτε η πρωτιά ούτε η πολιτική ηγεµονία αλλά η ποιοτική πίστη των πολιτών σε ένα αταλάντευτο ευρωπαϊκό και δηµοκρατικό µέλλον αυτής της χώρας.

28 GUARDIAN: Η ηµοκρατία της Βαϊµάρης στην Ελλάδα :26:34 Με µελανά χρώµατα το δηµοσίευµα της Guardian περιγράφει την κατάσταση στην Ελλάδα, µε τον κόσµο να συρρέει στα συσσίτια, ''αναρχικούς και φασίστες να τσακώνονται για τον έλεγχο στους δρόµους'', τους µετανάστες να φοβούνται να κυκλοφορήσουν στο δρόµο το βράδυ, τους ''υποστηρικτές του Χίτλερ να κάνουν παρέλαση''... ''Είναι σαν τη ηµοκρατία της Βαϊµάρης'', γράφει η εφηµερίδα αναφερόµενη στην περίοδο στη Γερµανία ''Με την πρώτη µατιά'', συνεχίζει το άρθρο, ''η Ελλάδα φαίνεται να είναι όπως κάθε ανεπτυγµένο κράτος. Οι άνθρωποι κάθονται στα καφέ και τα µαγαζιά δουλεύουν. Είναι δύσκολο να εντοπίσει κανείς ότι η τοπική οικονοµία έχει συρρικνωθεί κατά 20% τα τελευταία τρία χρόνια και όλο και κατρακυλά'' '' ε χρειάζεται κανείς να ξέρει ότι η ανεργία κυµαίνεται πάνω από το 20%, ενώγιατουςνέουςτοποσοστόφτάνειτο 50%,ταταξίείναιάδειακαιταµαγαζιάχωρίς πελάτες. Η Ελλάδα καταρρέει, άνθρωποι ψάχνουν στα σκουπίδια για φαγητό και τα παιδιά στο σχολείο λιποθυµούν, ενόσω οι αναρχικοί και οι φασίστες παλεύουν για το ποιος θα έχει τον έλεγχο στους δρόµους''. Στο εκτενές δηµοσίευµα της βρετανικής εφηµερίδας ο καθηγητής Γ. Βαρουφάκης αναφέρει ακόµη ότι οι υπεύθυνοι του σχεδίου λιτότητας ''θα περάσουν ως οι ηλίθιοι στην ιστορία της οικονοµίας''. mediagate.gr

29 µέχρι τώρα. ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΗΣ ΒΑΪΜΑΡΗΣ - Tου ηµήτρη ΚωνσταντακόπουλουΟ θάνατος του 50χρονου διαδηλωτή ήρθε να υπενθυµίσει τη σοβαρότητα της «καθεστωτικής», «συστηµικής»κρίσηςτης χώρας.παράξενοδεν είναι που συνέβη, αλλά το ότι είχαµε µόνο αυτόν Η κατακόρυφη αύξηση της οργής διευρυνόµενης µερίδας της κοινωνίας πλησιάζει στο «σηµείο βρασµού», εξαιτίας των καταστρεπτικών συνεπειών της οικονοµικής πολιτικής για όλα σχεδόν τα κοινωνικά στρώµατα. εν χρειάζεται κανείς σήµερα οικονοµικές στατιστικές ή πολλά λόγια για να καταλάβει τι γίνεται. Αρκεί να κυττάξει τους ηλικιωµένους που ψάχνουν σκυµµένοι στα βουνά των σκουπιδιών. Ιδιαίτερα εκρηκτική είναι η προσθήκη, στην ανέχεια και τον φόβο, της αίσθησης βαθιάς αδικίας και µαταιότητας της ασκούµενης πολιτικής, ή εκτιµήσεων για «προδοσία» της χώρας, που συνέχουν διευρυνόµενα τµήµατα των κατώτερων και µεσαίων τάξεων. Αν υπήρχε αξιόπιστη ηγεσία µε πειστικές προγραµµατικές ιδέες, θα είχε γίνει ήδη επανάσταση στην Ελλάδα! Τσολάκογλου, Γουδί και ΜΑΤ Αυτά δεν έχουν εµφανισθεί, η εναλλακτική παραµένει ασαφής, η πλειοψηφία των ΜΜΕ είτε «αµβλύνει» τη δυσαρέσκεια, είτε «παρεκτρέπει» το δηµόσιο διάλογο σε ασήµαντα «ψευδογεγονότα», όπως η «επιστολή των τριών», έτσι δεν έχει ξεσπάσει ακόµα συγκεντρωµένα και πολιτικά η κοινωνική οργή. Εκδηλώθηκε όµως ήδη µε τις αποδοκιµασίες των πολιτικών όταν εµφανίζονται, φαινόµενο που έχει να παρουσιαστεί στην Ελλάδα από την αποστασία του Εκδηλώνεται επίσης µε τις όλο και συχνότερη χρήση, δεξιά και αριστερά, όρων όπως «Τσολάκογλου» ή «Γουδί». Οδήγησε στις τεράστιες διαδηλώσεις της Τετάρτης, πρωτοφανείς µετά το Εκδηλώνεται µε τις εκτεταµένες καταλήψεις κρατικών κτιρίων και απεργίες, που συνιστούν «εξέγερση χαµηλής έντασης», παραλύοντας κρίσιµο τµήµα της κρατικής λειτουργίας. Η αποδοκιµασία είναι τόσο βαθιά και έντονη που καθιστά αδύνατη την άσκηση εξουσίας χωρίς πρόκληση επεισοδίων στο Σύνταγµα. Αν δεν γίνονταν επεισόδια, προσφέροντας το πρόσχηµα γενικευµένης ρίψης ασφυξιογόνων αερίων αιωρούµενων επί ηµέρες (πιθανότατα οδήγησαν στον προχθεσινό θάνατο), οι πολίτες θα είχαν προ πολλού καταλάβει και παραµείνει στο κέντρο της Αθήνας, καθιστώντας πρακτικά αδύνατη την άσκηση κυβερνητικής εξουσίας. Από βοηθητικός µηχανισµός επιβολής της τάξης, τα

30 ΜΑΤ µετεβλήθησαν σε πυλώνα της εξουσίας εξίσου σηµαντικό µε τη «δεδηλωµένη»! Το φάντασµα της Βαϊµάρης «Οι οικονοµικές προϋποθέσεις της κοινοβουλευτικής δηµοκρατίας έχουν καταστραφεί», λέει ένας από τους ελάχιστους εναποµείναντες σκεπτόµενους 'Ελληνες πολιτικούς, «βετεράνος» της συντηρητικής παράταξης. Τις προάλλες, µιλώντας σε έναν Γερµανό που παίζει σηµαντικό ρόλο στην αντιµετώπιση του «ελληνικού», επεχείρησα να τον «σοκάρω» παραλληλίζοντας την Ελλάδα µε τη Βαϊµάρη. Με σόκαρε όµως αυτός απαντώντας απαθώς: «εν έχετε δίκηο. Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι χειρότερη από τη Βαϊµάρη. Η οικονοµία σας βυθίζεται πιο γρήγορα από τη γερµανική το ». ενείναιοµόνοςπουτοπιστεύει.ο«πατέρας»τουευρώζακντελόρδήλωσεότιτο «φάρµακο» που χορηγείται στην Ελλάδα είναι δηλητήριο. Ο εκδότης της σηµαντικότερηςευρωπαϊκήςοικονοµικήςεφηµερίδας, Handelsblatt,συνέκρινε,µιλώντας στον «Κ.τ.Ε.», την ασκούµενη πολιτική µε το σχέδιο Μοργκεντάου, που εφήρµοσαν οι ΗΠΑ στη Γερµανία µετά το 1945, για να καταστρέψουν τη βιοµηχανία και τεχνολογία της, πριν το αλλάξουν µε το Μάρσαλ. Τέσσερις από τους πέντε «σοφούς» της γερµανικής κυβέρνησης για την οικονοµία υποστήριξαν δηµοσίως ότι το πρόγραµµα «δεν βγαίνει». Παγκοσµίως, η ελληνική κυβέρνηση είναι περίπου µόνη της να υποστηρίζει ότι «σώζει»τηχώρα. Φυσικά, και ευτυχώς, δεν υπάρχει Χίτλερ έτοιµος. Ούτε συγκρούονται στους δρόµους ένοπλες οµάδες ακροαριστερών/ακροδεξιών. Αυτό συµβαίνει γιατί ο ανθρώπινος εγκέφαλος ακολουθεί, δεν προηγείται της αντικειµενικής πραγµατικότητας. Ζούµε ακόµα σε προ κρίσης διανοητικό/συναισθηµατικό χρόνο. Για να µη γίνει όµως η Ελλάδα, εκτός άλλων, και «πειραµατόζωο» διεθνών δυνάµεων που θάθελαν να δοκιµάσουν σε µια ευρωπαϊκή χώρα αυταρχικές µεθόδους συνοδείας ενός προγράµµατος πρωτοφανούς µαζικής φτωχοποίησης, χρειάζεται τιτάνια προσπάθεια της άρχουσας ελίτ να παράγει πρόγραµµα σωτηρίας της χώρας ή, αν δεν είναι δυνατό, η εµφάνιση νέας ηγεσίας/ιδεών από τα σπλάχνα της κοινωνίας, τις δυνάµεις που αντιτίθενται στο Μνηµόνιο και τα παράγωγά του και κινητοποιούνται εναντίον αυτής της πολιτικής. υστυχώς, προς το παρόν, η µεν πολιτική και ευρύτερη άρχουσα «ελίτ» βρίσκεται σε κατάσταση άρνησης ή απροθυµίας-αδυναµίας να παράγει λύση, οι δε «αντιµνηµονιακοί» χαρακτηρίζονται από εντεινόµενες εσωτερικές αντιθέσεις. Οι αποσυνθετικές δυνάµεις κυριαρχούν στη χώρα, ο χρόνος που αποµένει δεν είναι ούτε ουδέτερος, ούτε πολύς. Τυχοδιώκτες, Ρόντος και Ισραήλ Πανικόβλητες από τo φόβο δικής τους χρεωκοπίας, οµάδες στο εσωτερικό του πολιτικού προσωπικού τείνουν ευήκοο ους σε επικίνδυνα σενάρια «νικηφόρων εξωτερικών περιπετειών» µε τη συνδροµή του Ισραήλ στη Μεσόγειο, που "φαντασιώνονται" ίσως ότι θα µπορούσαν, έτσι, να αποκαταστήσουν το κύρος τους στο εσωτερικό. Η επανεµφάνιση του Ρόντου, ανθρώπου που συνδέθηκε µε την ανατροπή του Μιλόσεβιτς στη Γιουγκοσλαβία και τον πόλεµο στην Γεωργία, υπό τη µη διαψευσθείσα ιδιότητα «συµβούλου του Πρωθυπουργού», προκάλεσε συναγερµό σε ορισµένες πρεσβείες.

31 Ελπίζει κανείς ότι έχει αποµείνει κάποιο ίχνος κοινότατης λογικής και ελάχιστου πατριωτισµού στους "αρµόδιους"; Λύσεις πάντα υπάρχουν και στις δυσκολότερες καταστάσεις για έθνη αποφασισµένα να επιβιώσουν, έστω και µε µεγάλο κόστος. Η Ελλάδα διαθέτει σηµαντικότατα οικονοµικά και γεωπολιτικά χαρτιά. Χρειάζεται όµως τεράστια εθνική υπέρβαση και µεγάλο θάρρος για να βρεθούν και να αρχίσουν να εφαρµόζονται οι λύσεις. 'Αρνηση Εχω ένα φίλο πολύ κοντά στα κέντρα της εξουσίας, που απέφευγα να του τηλεφωνήσω για µήνες, να µη κακοκαρδιστούµε άσκοπα. Πριν µερικές µέρες που επικοινωνήσαµε, άκουσα έναν έξαλλο άνθρωπο, αγνακτισµένο µε όλα και όλους. Απέφευγα να του πω ολοκληρωµένα τη γνώµη µου, όταν ξαφνικά µε ανάγκασε εκείνος, ρωτώντας µε ευθέως: «Πρέπει ο Παπανδρέου να κάνει εκλογές;» Αφού µε ρωτούσε, αναγκάστηκα να του πω µια γνώµη, όσο πιο ήπια µπορούσα, τόσο ταραγµένος που ήταν: «Αµφιβάλλω ότι οι εκλογές θα λύσουν το πρόβληµα, αµφιβάλλω για όλες τις πολιτικές δυνάµεις. Αλλά δεν µπορεί να κυβερνηθεί µια χώρα µε 90% του κόσµου απέναντι». Προσπάθησε να µου πει ότι δεν είναι έτσι, ότι άλλη κατάσταση είναι εκτός Αθηνών κλπ. Κατεπλάγην από το σοκ που προκάλεσα λέγοντας κάτι τόσο απλό και αυτονόητο. Το 1974, µετά από µια πολιτική κυριαρχία που διήρκεσε ουσιαστικά σαράντα χρόνια, η παράταξη της «εθνικόφρονος δεξιάς» γνώρισε, µε την κυπριακή τραγωδία, µια ιστορική ήττα από την οποία δεν επέπρωτο να συνέλθει, έστω κι αν χρειάστηκαν ακόµα επτά χρόνια για να έρθει το ΠΑΣΟΚ. Απαντώντας στο κενό εξουσίας και κατεύθυνσης, η Ελλάδα της µεταπολίτευσης παρήγαγε το ΠΑΣΟΚ ως εσωτερικό εργαλείο µεταρρύθµισης και κοινωνικής «αναδιανοµής», την ευρωπαϊκή ένταξη ως διεθνή στρατηγική. 'Οπως η εξιά εν µέσω των καπνιζόντων κυπριακών ερειπίων, έτσι και το ΠΑΣΟΚ πεθαίνει σήµερα εν µέσω των ερειπίων του ελληνικού κοινωνικού ιστού και του υποτυπώδους κράτους πρόνοιας που απέκτησε η χώρα στον 20ό αιώνα, ενώ κλονίζεται η ευρωπαϊκή ένταξη. Πολλοί καρκινοπαθείς δεν ρωτάνε τον γιατρό γιατί ξέρουν την απάντηση. Πολλοί πολιτικοί, από αυτούς που κυβέρνησαν τρεις δεκαετίες, δεν θέλουν να πιστέψουν ότι ήρθε το τέλος τους, ότι αναίρεσαν οι ίδιοι τους βαθύτερους λόγους ύπαρξης της παράταξής τους. Παράγουν άρθρα, ζητάνε πρωτοβουλίες, θέλουν «κυβερνήσεις σωτηρίας» χωρίς µέθοδο σωτηρίας, επιχειρούν να ξαναστήσουν µια άσχετη δικοµµατική αντιπαράθεση, αναζητούν αφορµές να διαπληκτιστούν στο κοινοβούλιο, για να αποφύγουν την «ταµπακέρα». Εντείνουν την κρίση στη χώρα και επιτείνουνέτσιτησύγχυσησεένανλαόπουπενθείτηχώρατου,τρέµειαπότηναγωνία του, εκρήγνυται από την οργή του. Το ΚΚΕ ξαναδιαγράφει τον 'Αρη Βελουχιώτη! Τροµοκρατηµένος ο Περισσός τόσο από την πιθανότητα εξέγερσης, όσο και από την πιθανότητα να στραφεί ο ελληνικός λαός στα αριστερά, πήρε σειρά µέτρων. Τάχθηκε

32 υπέρ της εξόδου από την ΕΕ, που δεν είναι δηµοφιλής θέση και αποτρέπει κάθε συνεργασία της αριστεράς. Αψηφώντας τη γελοιότητα, ξαναδιέγραψε τον 'Αρη Βελουχιώτη, αναγνωρίζοντας όµως ότι είχε δίκηο για τη Βάρκιζα! Προειδοποίησε έτσι τα µέλη του να υπακούουν τυφλά, ακόµα κι αν το Κόµµα τραβάει ολόισια σε καταστροφή. Τρίτον, αποφάσισε να αποδώσει στον εαυτό του καθήκοντα προστασίας της τάξης, δεχόµενο εύσηµα του Πρωθυπουργού. Αν η παρουσία κουκουλοφόρων στην Αθήνα δηµιουργεί σύγχυση, η απουσία τους στην επαρχία αποσαφηνίζει τα πράγµατα. Στα Γιάννενα, το ΠΑΜΕ κατέλαβε την κεντρική πλατεία, απαγορεύοντας στην τριπλάσια διαδήλωση των συνδικάτων και των υπολοίπων να πάνε. Το αποτέλεσµα ήταν, αντί οι διαδηλωτές ενωµένοι να διαµαρτύρονται κατά της κυβέρνησης, να συγκρούονται µεταξύ τους.

33 ΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Hµεροµηνία δηµοσίευσης: ΚΑΘΜΕΡΙΝΗ Η ηµοκρατία της Βαϊµάρης και τα Μνηµόνια...ΖΕΖΑ ΖΗΚΟΥ Η γνωστή τραγική κατάληξη της ηµοκρατίας της Βαϊµάρης, την οποία οι δυνάµεις της Αντάντ µετά το 1918 επέβαλαν (µαζί µε τους ταπεινωτικούς όρους των συνθηκών των Βερσαλλιών) στην ηττηµένη Γερµανία, δίδαξε στην ανθρωπότητα πολλά πράγµατα. Κυρίως, όµως, δίδαξε ότι η κοινωνία βιώνει την έξωθεν επιβολή όρων ως ταπείνωση και ότι η κοινωνική δυσφορία µπορεί να οδηγήσει σε τραγωδία, όταν στην ταπείνωση προστίθεται και αναποτελεσµατικότητα, που οδηγεί σε εξαθλίωση (π.χ. από τη ηµοκρατία της Βαϊµάρης στο οικονοµικό κραχ του 1929). Με το ιστορικό αυτό δίδαγµα, εποµένως, άνετα µπορεί κανείς να κατανοήσει τη σηµασία της οικονοµικής τραγωδίας που επέφεραν στην πατρίδα µας τα Μνηµόνια. Σε συνδυασµό µε τη βαθιά ύφεση και ανεργία -την οποία ασφαλώς διευρύνει και επιτείνει- καθώς και την τιµωρητική διάθεση διαφόρων ανιστόρητων τεχνοκρατών ή πολιτικών παραγόντων εµπλεκοµένων στην εφαρµογή του, ευεξήγητα βιώνεται ως τερατούργηµα από την ελληνική κοινωνία. Βεβαίως, ο αστικός (µου) πολιτισµός επιβάλλει να αποδεχθώ την τήρηση των δεσµεύσεων και την εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων. Πράγµατι, το περίφηµο ρωµαϊκό «οι συµβάσεις είναι τηρητέες» ή «pacta sunt servanda», από το οποίο άντλησαν ο αστικός πολιτισµός και η αστική ηθική, δεν είναι µόνο ένας ηθικός κανόνας. Θεµελιώνοντας το αξιόπιστο των συναλλαγών και των πιστωτικών δραστηριοτήτων, δηµιουργεί δανειοληπτική ικανότητα και γίνεται η βάση της ανάπτυξης. Αλλά τα Μνηµόνια στερούνται στοιχείων του αστικού πολιτισµού καθώς έχουν καταστρέψει τις σχέσεις της κοινωνίας µας µε τον πυρήνα του αστικού πολιτισµού, την αξιοπιστία. Οµως, οι Γερµανοί µπορούν να σταθούν µια στιγµή και να σκεφτούν τη δική τους ιστορία. Μετά τον Β Παγκόσµιο Πόλεµο, οι Σύµµαχοι θυµήθηκαν τις καταστροφικές συνέπειες των γερµανικών αποζηµιώσεων µετά τον Α Παγκόσµιο Πόλεµο. Ολόκληρο το δηµόσιο χρέος των ναζί, που αντιστοιχούσε σε πάνω από το 600% του γερµανικού ΑΕΠ, παραγράφηκε. Το προϋπάρχον απλήρωτο χρέος από την περίοδο της Βαϊµάρης περιορίστηκε σε ένα κλάσµα του αρχικού ποσού. Οι διεκδικήσεις παλαιών χρεών διαχωρίστηκαν αυστηρά από τα ταµεία για τη γερµανική ανοικοδόµηση. Η Γερµανική Οµοσπονδιακή ηµοκρατία αποπλήρωσε τελικά το τελευταίο µέρος τους µόλις το Η Γερµανία ασφαλώς ζούσε πολύ πάνω από τις δυνατότητές της τη ναζιστική περίοδο, ενώ λεηλάτησε και την υπόλοιπη Ευρώπη. Οµως, οι Αµερικανοί όχι µόνο συµφώνησαν να παραγράψουν παλαιά χρέη, αλλά έδωσαν στους Γερµανούς εκατοµµύρια δολάρια µε το σχέδιο Μάρσαλ. Η ίδια η Γερµανική Οµοσπονδιακή ηµοκρατία µετά το 1989 δεν καταδίκασε την πρώην Ανατολική Γερµανία σε λιτότητα για να διορθώσει τη σαθρή κοµµουνιστική οικονοµία της. Αντιθέτως, ο καγκελάριος Χέλµουτ Κολ επέτρεψε στους Ανατολικογερµανούς να ανταλλάξουν τα σχεδόν άνευ αξίας ανατολικογερµανικά µάρκα µε γερµανικά στην πληθωριστική ισοτιµία 1 προς 1 και στη συνέχεια διέθεσε το ισόποσο άνω του ενός τρισεκατοµµυρίου ευρώ για την ανόρθωση της ανατολικής οικονοµίας. Αν οι Σύµµαχοι

34 και αργότερα η κυβέρνηση της ίδιας της Γερµανίας είχαν εφαρµόσει αυτό που κηρύσσουν τώρα οι Γερµανοί, η Γερµανία θα ήταν σήµερα πολύ φτωχότερη. Η Γερµανία κερδίζει λίγα και η Ευρώπη πρόκειται να χάσει πολλά καταδικάζοντας εµάς τους Ελληνες στη φτώχεια ως τιµωρία για το αµαρτωλό παρελθόν µας. Η φράου Μέρκελ οφείλει, λοιπόν, να µιµηθεί το πνεύµα του µακροοικονοµικού ελέους των Συµµάχων µετά το 1945 και τη δυτικογερµανική γενναιοδωρία προς τους Ανατολικογερµανούς εξαδέλφους τους µετά το ΗΕλλάδαδενείναιηττηµένησεκάποιοπόλεµο.Αλλάηµετατροπήτηςχώραςµαςσε άτυπο προτεκτοράτο έχει γελοιοποιήσει κάθε ιδέα θεσµικής ισοτιµίας στην Ευρωζώνη. Η ταπείνωση... είναι η πιο υποτιµηµένη δύναµη στην πολιτική. Οι άνθρωποι θα αφοµοιώσουν τις δυσκολίες, την πείνα και τον πόνο. Οµως, τα πιο ανθρώπινα αισθήµατα της αναζήτησης αξιοπρέπειας και δικαιοσύνης δεν απορρέουν από συγκεκριµένες ιδεολογίες... Τέλος, αξίζει να επισηµανθεί πως η Γερµανία δεν φοβάται ότι θα ζητήσουµε πραγµατικά Επανορθώσεις.Επειδή,εµείςπειθήνιαδεντοκάνουµε...Εχειάδικο,λοιπόν,η προπαγάνδα της Γερµανίας, από την εποχή του Φαλµεράιερ, να µας παρουσιάζει σαν «εµποράκους Λεβαντίνους» που κάνουν «ντόρο» για να πάρουν δήθεν «κάτι»; Σήµερα, και στο αµέσως προσεχές µέλλον, η µνήµη της γερµανικής συµπεριφοράς και ευθύνης στον Β Παγκόσµιο Πόλεµο αναµοχλεύεται στο µυαλό κάθε νοήµονος ανθρώπου (άρα και του δικαστή) εξαιτίας της σύγχρονης µορφής ηγεµονίας που ασκεί η Γερµανία στην Ευρώπη. Το ιεθνές ικαστήριο, µε την καταδικαστική για την Ιταλία πρόσφατη απόφασή του, µάλλον όχι εσκεµµένα φαίνεται ν ανοίγει τον δρόµο για συνέχιση των δικαστικών ενεργειών των θυµάτων στις συγκεκριµένες υποθέσεις (αιχµαλωσία Ιταλών πολιτών, σφαγή στο ίστοµο).

35 Ο Μιχαλολιάκος και η ηµοκρατία της Βαϊµάρης 12/06/2012 by Λευτέρης Κ. Η Γερµανία της δεκαετίας του 1920 (που έµεινε στην ιστορία ως ηµοκρατία της Βαϊµάρης) ήταν µια παρηκµασµένη χώρα. Απαξιωµένη διεθνώς, χρεοκοπηµένη και υπό οικονοµική επιστασία, καθώς ήταν η µεγάλη ηττηµένη του Α Παγκοσµίου Πολέµου. Εσωτερικά µε εξαθλιωµένους πολίτες, καλπάζοντα πληθωρισµό και τεράστια προβλήµατα. Κυρίως, µε ένα ασταθές πολιτικό σύστηµα, ανίκανο να δώσει λύσεις στα κοινωνικά προβλήµατα που την µάστιζαν. εν ήταν δύσκολο για ένα νέο πολιτικό φορέα, το εθνικοσοσιαλιστικό ναζιστικό κόµµα, να επενδύσει πολιτικά πάνω σε αυτή την καταστροφή, να στραφεί λαϊκίστικα όχι κατά των συγκεκριµένων πολιτικών που οδήγησαν τη Γερµανία στο αδιέξοδο αλλά γενικά κατά της πολιτικής και των πολιτικών κατόρθωσε µέσα σε µόλις δύο εκλογικές αναµετρήσεις να αναρριχηθεί από τα ασήµαντα ποσοστά όλης της δεκαετίας του 20 σε πλειοψηφικό ρεύµα. Με το που κατέλαβε την εξουσία, κατάργησε τις εκλογές, απέδωσε τα δεινά της Γερµανίας στον εβραϊκό πληθυσµό εξαπολύοντας πογκρόµ εναντίον του και ποδηγέτησε τον απελπισµένο γερµανικό λαό. Η πρόσκαιρη ευηµερία και κοινωνική αλληλεγγύη ακολουθήθηκε από αιµατοκύλισµα και καταστροφή για την Ευρώπη ολόκληρη αλλά και για το γερµανικό λαό, του οποίου µια ολόκληρη γενιά ξεκληρίστηκε και τα δεινά που τον βρήκαν ήταν πολύ χειρότερα από αυτά της ηµοκρατίας της Βαϊµάρης. Η Ελλάδα της δεκαετίας του 2010 είναι µια παρηκµασµένη χώρα. Απαξιωµένη διεθνώς, χρεοκοπηµένη (όχι µόνο οικονοµικά) και υπό οικονοµική επιστασία, καθώς ανέδειξε και