ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ"

Transcript

1 Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ: Η εργασία υποβάλλεται για τη µερική κάλυψη των απαιτήσεων µε στόχο την απόκτηση του µεταπτυχιακού διπλώµατος στην ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ από ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2008

2 Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΙΣΤΟΧΩΡΩΝ

3 ΗΛΩΣΗ Η εργασία αυτή είναι πρωτότυπη και εκπονήθηκε αποκλειστικά και µόνο για την απόκτηση του µεταπτυχιακού τίτλου στην Οικονοµική & Επιχειρησιακή Στρατηγική του Τµήµατος Οικονοµικής Επιστήµης του Πανεπιστηµίου Πειραιώς, κατά το Ακαδηµαϊκό Έτος ΜΠΣ «Οικονοµική & Επιχειρησιακή Στρατηγική» ii

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στόχος της εργασίας είναι το να δούµε την παρουσία που έχουν οι φαρµακευτικές εταιρείες της χώρας µας στο ιαδίκτυο. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, αρχικά, είδαµε το πως δοµείται ο κλάδος του φαρµάκου στη χώρα µας, καθώς επίσης και το ποια είναι η χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών και συγκεκριµένα του ιαδικτύου από τις φαρµακευτικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Στη συνέχεια, από το ιαδίκτυο βρέθηκαν εκείνες οι εταιρείες που έχουν µια ενεργή και προσβάσιµη ιστοσελίδα. Από την αξιολόγηση των ιστοσελίδων αυτών µε βάση έναν αριθµό κατηγοριών αξιολόγησης που είχε οριστεί έγινε η κατάταξη των φαρµακευτικών εταιρειών, µε βάση τη βαθµολογία που συγκέντρωσαν στο σύνολο τους και τις αξιολογήσαµε ανά κατηγορία αξιολόγησης. Από τα αποτελέσµατα της έρευνας είδαµε ότι οι φαρµακευτικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα έχουν µια σχετικά µικρή παρουσία στο ιαδίκτυο. Συγκεκριµένα, από τις 112 φαρµακευτικές εταιρείες µόνο οι 60 έχουν αναπτύξει δική τους ιστοσελίδα. Από τις εταιρείες αυτές οι πολυεθνικές και οι πραγµατικά µεγάλες φαρµακευτικές εταιρείες παρουσιάζουν µια πολύ καλύτερη εικόνα στο ιαδίκτυο σε σχέση µε τις µικρότερες εταιρείες χωρίς αυτό να σηµαίνει ότι κάνουν και πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρει το ιαδίκτυο. Επίσης, στο σύνολο τους οι φαρµακευτικές εταιρείες, εµφανίζουν µέσω των ιστοσελίδων τους κυρίως γενικές πληροφορίες για την ταυτότητά τους και ελάχιστα δίνουν περαιτέρω πληροφόρηση χωρίς καµία να καλύπτει πλήρως τις ανάγκες του κοινού. Αυτό δικαιολογείται από το γεγονός ότι, οι φαρµακευτικές εταιρείες της χώρας µας, µην έχοντας κάνει πλήρη αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, δεν έχουν τη δυνατότητα να υποστηρίξουν έναν µεγάλο όγκο πληροφοριών µέσω της ιστοσελίδων τους. Φαίνεται, λοιπόν, iii

5 ότι ο κλάδος του φαρµάκου της χώρας µας πρέπει να κάνει αρκετά βήµατα ακόµη για να αποκτήσει την ανθρωποκεντρική προσέγγιση που έχει αρχίσει να αναπτύσσεται στον κλάδο του φαρµάκου παγκόσµια. iv

6 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Στο σηµείο αυτό, αισθάνοµαι την ανάγκη να εκφράσω τις ευχαριστίες µου στα πρόσωπα που χωρίς τη συµβολή τους δεν θα ήταν δυνατή η εκπόνηση της παρούσας εργασίας. Ευχαριστώ, λοιπόν, θερµά τον υπεύθυνο καθηγητή µου, κ. Βοζίκη Αθανάσιο, για την άρτια συνεργασία µας και την πολύτιµη καθοδήγησή του σε κάθε βήµα της έρευνας. Επίσης, ευχαριστώ την οικογένειά µου και τους φίλους µου για την κατανόηση και τη στήριξη που µου έδειξαν καθ όλη τη διάρκεια εκπόνησης της εργασίας. v

7 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕΛ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 ΜΕΡΟΣ Ι: Η ΑΓΟΡΑ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α...4 Κεφάλαιο 1: Η Ζήτηση του Φαρµάκου στην Ελλάδα απάνη Υγείας και Φαρµάκου απάνες Υγείας Ασφαλιστικών Ταµείων.. 8 Κεφάλαιο 2: Η Προσφορά στον Κλάδο του Φαρµάκου στην Ελλάδα Η Αλυσίδα ιανοµής και ιακίνησης του Φαρµάκου Πωλήσεις Παραγωγή Επιχειρηµατικές Προσδοκίες είκτης Τιµών Υγείας και Φαρµάκων οµή Τιµής Φαρµάκου Κεφάλαιο 3: Το Εξωτερικό Εµπόριο του Φαρµακευτικού Κλάδου..18 Κεφάλαιο 4: Χρηµατοοικονοµική Ανάλυση Εισαγωγή Εξέλιξη Αριθµοδεικτών Αριθµοδείκτες Αποδοτικότητας Αριθµοδείκτες Ρευστότητας..25 vi

8 4.2.3 Αριθµοδείκτες ραστηριότητας Αριθµοδείκτες ιάρθρωσης Κεφαλαίων Πηγές και Χρήσεις Νέων Κεφαλαίων...29 Κεφάλαιο 5: Ανταγωνισµός Εισαγωγή Βαθµός Συγκέντρωσης Αγοράς...35 ΜΕΡΟΣ ΙΙ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ & ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΣΤΟΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟ ΚΛΑ Ο Κεφάλαιο 6: Εισαγωγή.. 37 Κεφάλαιο 7: Κριτήρια Ποιότητας Ιστοτόπων Εισαγωγή Κριτήρια Παρουσίασης του Ιστοτόπου Εµβέλεια του Ιστοτόπου Κυριότητα του Ιστοτόπου Κριτήρια Περιεχοµένου Πληρότητα Ακρίβεια / Αντικειµενικότητα / Εγκυρότητα Χρησιµότητα Κατανοησιµότητα Λογική Οργάνωση του Περιεχοµένου Κυριότητα Περιεχοµένου Επικαιρότητα vii

9 7.3.8 Μοναδικότητα Κριτήρια Πολιτικής Πολιτική σε Νοµικά Ζητήµατα Πολιτική Συντήρησης ιατήρησης Πολιτική ιαφήµισης Κριτήρια Σχεδιασµού και Ευχρηστίας Προσβασιµότητα Πλοηγησιµότητα Ποιότητα Συνδέσµων Αισθητική Παρουσίαση Κριτήρια Αλληλεπίδρασης ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ & ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΙΣΤΟΧΩΡΩΝ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Κεφάλαιο 8: Αντικείµενο και Σκοπός της Έρευνας Κεφάλαιο 9: Τρόπος ιεξαγωγής της Έρευνας. 85 Κεφάλαιο 10: Βαθµολογία και Κατάταξη του Συνόλου των Φαρµακευτικών Επιχειρήσεων.88 Κεφάλαιο 11: Παρουσίαση Αποτελεσµάτων ανά Κριτήριο Αξιολόγησης Κεφάλαιο 12: Παρουσίαση Αποτελεσµάτων ανά Φαρµακευτική Εταιρεία.119 ΜΕΡΟΣ IV: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ..123 Κεφάλαιο 13: Παρουσίαση Αποτελεσµάτων ανά Φαρµακευτική Εταιρεία.123 viii

10 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: Χρηµατοοικονοµική Ανάλυση.xv ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ: Πίνακας Σύνοψης Κριτηρίων Ποιότητας..xvii ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ: Πίνακας Φαρµακευτικών Εταιρειών και Στοιχεία των Ιστοσελίδων τους..xxii ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙV: Αρχικές Ιστοσελίδες των Φαρµακευτικών Εταιρειών µε την Υψηλότερη Βαθµολογία...xxiv ix

11 ΛΙΣΤΑ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ Σελ. Γράφηµα (1.1): Κατανοµή Φαρµακευτικής απάνης ανά Ασφαλιστικό Φορέα Αρµοδιότητας Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας.9 Γράφηµα (2.1): Πωλήσεις Φαρµάκων σε Αξία και Μερίδια Πωλήσεων προς Νοσοκοµεία και Φαρµακαποθήκες/ Φαρµακεία...13 Γράφηµα (2.2): Παραγωγή Φαρµάκου στην Ελλάδα Γράφηµα (2.3): είκτης Επιχειρηµατικών Προσδοκιών Γράφηµα (2.4): είκτης Τιµών Υγείας, Φαρµάκων και Γ ΤΚ.16 Γράφηµα (2.5): οµή Τιµής Φαρµάκου Γράφηµα (3.1): Εξέλιξη Εµπορικού Ισοζυγίου. 19 Γράφηµα (3.2): ιαχρονική Εξέλιξη του είκτη Balassa για ΕΕ Γράφηµα (4.1): Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων και Ενεργητικού...24 Γράφηµα (5.1): Κατάταξη Φαρµακευτικών Επιχειρήσεων, µε Βάση τον Κύκλο Εργασιών.. 33 Γράφηµα (5.2): Κατάταξη Φαρµακευτικών Επιχειρήσεων, µε Βάση τα Καθαρά Κέρδη.34 Γράφηµα (5.3): Γράφηµα Ανισοκατανοµής Κύκλου Εργασιών στις Φαρµακευτικές Επιχειρήσεις Γράφηµα (5.4): Βαθµός Συγκέντρωσης Αγοράς Γράφηµα (5.5): Βαθµός Συγκέντρωσης Αγοράς Γράφηµα (11.1): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: x

12 ήλωση Σκοπού Στόχου Γράφηµα (11.2): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Γενικές Πληροφορίες Ιστορικό.. 92 Γράφηµα (11.3): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: οµή Εταιρείας Οµίλου. 93 Γράφηµα (11.4): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: E mail..94 Γράφηµα (11.5): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Στοιχεία ιεύθυνσης και Επικοινωνίας Πρόσβαση Γράφηµα (11.6): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κατάλογος Φαρµάκων 96 Γράφηµα (11.7): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κατάλογος Συµπληρωµατικών Προϊόντων 97 Γράφηµα (11.8): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Περιεχόµενο κάθε Συσκευασίας Γράφηµα (11.9): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: οσολογία Φαρµάκων 99 Γράφηµα (11.10): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Προσφερόµενες Υπηρεσίες..100 Γράφηµα (11.11): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Γενικές Πληροφορίες για Παθήσεις. 101 Γράφηµα (11.12): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κοινωνική Ευθύνη 102 Γράφηµα (11.13): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Επαγγελµατική Σταδιοδροµία..103 Γράφηµα (11.14): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: xi

13 Οικονοµικά Στοιχεία 104 Γράφηµα (11.15): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Χρησιµότητα Ιστοσελίδας Γράφηµα (11.16): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κατανοησιµότητα των Κειµένων.106 Γράφηµα (11.17): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Οργάνωση Ιστοσελίδας Γράφηµα (11.18): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Ηµεροµηνία Ανανέωσης περιεχοµένου Γράφηµα (11.19): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Σαφής ιάκριση ιαφήµισης Πληροφοριακού Υλικού Γράφηµα (11.20): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Επιλογή Ξένης Γλώσσας Γράφηµα (11.21): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Χρόνος Απόκρισης του Ιστοτόπου Γράφηµα (11.22): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Ορατότητα σελίδας χωρίς να απαιτείται κύλιση Γράφηµα (11.23): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Ύπαρξη Ανενεργών Συνδέσµων Σελίδων Υπό Κατασκευή Γράφηµα (11.24): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Συνδέσεις µε βάσεις δεδοµένων Γράφηµα (11.25): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Αναζήτηση xii

14 Γράφηµα (11.26): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Βαθµός ευχρηστίας του ιστοτόπου Γράφηµα (11.27): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Παράπονα Ερωτήσεις Γράφηµα (12.1): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κατηγορίες φαρµάκων Γράφηµα (12.2): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: οσολογία Φαρµάκων Γράφηµα (12.3): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Γενικές Πληροφορίες για Παθήσεις Γράφηµα (12.4): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Οργάνωση Ιστοσελίδας xiii

15 ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚΩΝ Σελ. Πίνακας (1.1): Στοιχεία Φαρµακευτικής Αγοράς πριν την Αναθεώρηση..5 Πίνακας (1.2): Στοιχεία Φαρµακευτικής Αγοράς µετά την Αναθεώρηση. 5 Πίνακας (1.3): Στοιχεία Φαρµακευτικής Αγοράς από τον Εθνικό Οργανισµό Φαρµάκων.6 Πίνακας (1.4): Στοιχεία ΕΟΠ και Εθνικών Λογαριασµών Πίνακας (1.5): Στοιχεία απάνης Υγείας πριν την αναθεώρηση Πίνακας (1.6): Στοιχεία απάνης Υγείας µετά την αναθεώρηση..8 Πίνακας (1.7): απάνες Ασφαλιστικών Ταµείων για Υγεία, Φάρµακα και Νοσοκοµειακή Περίθαλψη.. 9 Πίνακας (2.1): Πωλήσεις Φαρµάκων σε Αξία Πίνακας (3.1): Εξέλιξη των Βασικών Μεγεθών Εξωτερικού Εµπορίου σε Αξία Πίνακας (4.1): Συνολικά Χρηµατοοικονοµικά Στοιχεία είγµατος Φαρµακευτικών Επιχειρήσεων Πίνακας (4.2): Αριθµοδείκτες Αποδοτικότητας...25 Πίνακας (4.3): Αριθµοδείκτες Ρευστότητας Πίνακας (4.4): Αριθµοδείκτες ραστηριότητας Πίνακας (4.5): Αριθµοδείκτες ιάρθρωσης Κεφαλαίων Πίνακας (4.6): Πηγές και Χρήσεις Νέων Κεφαλαίων.. 30 xiv

16 Πίνακας (5.1): Κατάταξη Φαρµακευτικών Εταιρειών βάσει του Κύκλου Εργασιών...31 Πίνακας (5.2): Μερίδια Αγοράς 15 Πρώτων Εταιρειών σε Πωλήσεις στα Φάρµακα Μερίδια Εταιρειών Πίνακας (5.3): Μερίδια Αγοράς 15 Πρώτων Εταιρειών σε Πωλήσεις στα Φάρµακα Μερίδια Εµπορικών Σηµάτων Πίνακας (9.1): Κατηγορίες αξιολόγησης Κλίµακα Περιεχόµενο Πίνακας (10.1): Βαθµολογία και κατάταξη του συνόλου των φαρµακευτικών επιχειρήσεων.. 88 Πίνακας (11.1): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: ήλωση Σκοπού Στόχου Πίνακας (11.2): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Γενικές Πληροφορίες Ιστορικό..91 Πίνακας (11.3): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: οµή Εταιρείας Οµίλου..92 Πίνακας (11.4): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: E mail...93 Πίνακας (11.5): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Στοιχεία ιεύθυνσης και Επικοινωνίας Πρόσβαση Πίνακας (11.6): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κατάλογος Φαρµάκων Πίνακας (11.7): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κατάλογος Συµπληρωµατικών Προϊόντων...96 Πίνακας (11.8): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Περιεχόµενο κάθε συσκευασίας...97 xv

17 Πίνακας (11.9): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: οσολογία φαρµάκων.. 98 Πίνακας (11.10): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Προσφερόµενες Υπηρεσίες...99 Πίνακας (11.11): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Γενικές Πληροφορίες για Παθήσεις.100 Πίνακας (11.12): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κοινωνική Ευθύνη Πίνακας (11.13): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Επαγγελµατική Σταδιοδροµία Πίνακας (11.14): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Οικονοµικά Στοιχεία 103 Πίνακας (11.15): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Χρησιµότητα της ιστοσελίδας Πίνακας (11.16): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κατανοησιµότητα των Κειµένων.105 Πίνακας (11.17): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Οργάνωση Ιστοσελίδας 106 Πίνακας (11.18): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Ηµεροµηνία Ανανέωσης περιεχοµένου Πίνακας (11.19): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Σαφής ιάκριση ιαφήµισης Πληροφοριακού Υλικού Πίνακας (11.20): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Επιλογή Ξένης γλώσσας..109 Πίνακας (11.21): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Χρόνος Απόκρισης του Ιστοτόπου Πίνακας (11.22): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Ορατότητα σελίδας χωρίς να απαιτείται κύλιση..111 xvi

18 Πίνακας (11.23): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Ύπαρξη Ανενεργών Συνδέσµων Σελίδων Υπό Κατασκευή. 112 Πίνακας (11.24): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Συνδέσεις µε βάσεις δεδοµένων. 113 Πίνακας (11.25): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Αναζήτηση..114 Πίνακας (11.26): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Βαθµός ευχρηστίας του ιστοτόπου.115 Πίνακας (11.27): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Παράπονα Ερωτήσεις Πίνακας (12.1): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κατάλογος Φαρµάκων..119 Πίνακας (12.2): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: οσολογία φαρµάκων Πίνακας (12.3): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Γενικές Πληροφορίες για Παθήσεις 120 Πίνακας (12.4): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Οργάνωση Ιστοσελίδας xvii

19 ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ Α..: Αγορανοµική ιάταξη Α.Ε.: Ανώνυµη Εταιρεία Α.Ε.Π.: Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν Γ..Τ.Κ.: Γενικός είκτης Τιµών Καταναλωτή Ε&Α: Έρευνα και Ανάπτυξη ΕΒΕ: Ετήσιες Βιοµηχανικές Έρευνες ΕΕ-15: Ευρωπαϊκή Ένωση των 15 χωρών - µελών ΕΟΠ: Έρευνες Οικογενειακών Προϋπολογισµών ΕΟΦ: Εθνικός Οργανισµός Φαρµάκων ΕΣΥΕ.: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδας ΙΚΑ ΕΤΑΜ: Ίδρυµα Κοινωνικών Ασφαλίσεων Ενιαίο Ταµείο Ασφάλισης Μισθωτών ΙΟΒΕ: Ίδρυµα Οικονοµικών και Βιοµηχανικών Ερευνών ΙΦΕΤ: Ινστιτούτο Φαρµακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας ΜΕΡΜ: Μέσος Ετήσιος Ρυθµός Μεταβολής ΟΓΑ: Οργανισµός Γεωργικών Ασφαλίσεων Ο.Ε.: Οµόρρυθµη Εταιρεία ΣΦΕΕ: Σύνδεσµος Φαρµακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας Φ.Π.Α.: Φόρος Προστιθέµενης Αξίας FAQ: Frequently Asked Questions - Συχνά Απαντούµενες Ερωτήσεις IPR: Intellectual Property Rights - Προστασία Πνευµατικών ικαιωµάτων ISO: Intenational Standard Organization - ιεθνής Οργανισµός Προτυποποίησης SSL: Secure Socket Layer - Τυποποιηµένη Κρυπτογράφηση URL: Uniform Resource Locator - Ηλεκτρονική διεύθυνση xviii

20 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η αναγκαιότητα χρήσης του Internet στις µέρες µας είναι προφανής ακόµα και για ανθρώπους που δεν έχουν άµεση ή έµµεση σχέση µε το αντικείµενο των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών. Ο πλούτος της παρεχόµενης πληροφορίας, η αµεσότητα ενηµέρωσης οι προσφερόµενες υπηρεσίες και τα εργαλεία που συγκροτούν την έννοια που αποκαλούµε συνολικά διαδίκτυο, προκαλεί δέος. Πολλοί µάλιστα µιλούν για "τεχνολογικό αποκλεισµό" σε περίπτωση που κάποιος δεν προσπαθήσει να προσαρµοστεί και να ενσωµατώσει τη νέα αυτή πραγµατικότητα στο τρόπο ζωής και εργασίας του. Προφανώς λοιπόν το έργο που έχει να επιτελέσει η επιστήµη της Ευχρηστίας Λογισµικού σε αυτό τον τοµέα είναι σηµαντικό και θα πρέπει να γίνει κατανοητή από όλους µια πιο ανθρωποκεντρική θεώρηση της διαδικασίας σχεδιασµού και ανάπτυξης λογισµικού για το διαδίκτυο. Το Internet έχει αρχίσει να ενηλικιώνεται και πλέον πρέπει να βελτιωθεί µε τέτοιο τρόπο ώστε να προάγει µια ευρύτερη αντίληψη της χρήσης του υπολογιστή µε κέντρο τον άνθρωπο και µέσο τον υπολογιστή που έχει σαν πάγιο στόχο να εξυπηρετήσει αρτιότερα, ταχύτερα, πιο ευχάριστα και πιο πλήρως τις ανάγκες του. Σ αυτό το κλίµα που επικρατεί στη σηµερινή εποχή προσπαθούν να προσαρµοστούν όλες οι εταιρείες µεγάλες και µικρές αν θέλουν να αναπτυχθούν αλλά και να επιβιώσουν. Έτσι λοιπόν το ιαδίκτυο έχει αλλάξει κατά πολύ τα τελευταία χρόνια και το τοπίο στον κλάδο του φαρµάκου παγκόσµια. Όλο και περισσότερες φαρµακευτικές εταιρείες κάνουν χρήση των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι νέες αυτές τεχνολογίες και έχουν µια παρουσία στο ιαδίκτυο µε σκοπό την πληροφόρηση του κοινού. Σκοπός της εκπόνησης της παρούσας εργασίας ήταν να δούµε κατά πόσο οι φαρµακευτικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη χώρας µας έχουν αξιοποιήσει τις 1

21 δυνατότητες που προσφέρουν οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών στον τοµέα του φαρµάκου και συγκεκριµένα ποια είναι η εικόνα των φαρµακευτικών εταιρειών στο ιαδίκτυο. Έτσι, λοιπόν, στην πρώτη ενότητα της εργασίας γίνεται µια σύντοµη ανάλυση του κλάδου του φαρµάκου στη χώρα µας και συγκεκριµένα παρουσιάζονται η ζήτηση, η προσφορά και το εξωτερικό εµπόριο του φαρµακευτικού κλάδου. Επίσης, παρουσιάζεται µια σύντοµη χρηµατοοικονοµική ανάλυση του φαρµακευτικού κλάδου καθώς και ανάλυση του ανταγωνισµού που υπάρχει σε αυτόν.. Στη δεύτερη ενότητα αναλύονται οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών γενικά, καθώς επίσης και τα κριτήρια ποιότητας για τη δηµιουργία µιας επιτυχηµένης ιστοσελίδας. Κάνουµε µια αρκετά αναλυτική παρουσίαση των κριτηρίων παρουσίασης, περιεχοµένου, πολιτικής, σχεδιασµού και ευχρηστίας που µε την τήρησή τους µπορούµε να δηµιουργήσουµε µια ιστοσελίδα που να επιτυγχάνει όλους τους στόχους της. Στην τρίτη ενότητα αναφέρονται ο σκοπός και το αντικείµενο της έρευνας καθώς επίσης και τα αποτελέσµατά της. Συγκεκριµένα, βλέπουµε την κατάταξη των ιστοσελίδων των φαρµακευτικών εταιρειών που αξιολογήθηκαν στο σύνολό τους ανά κατηγορία αξιολόγησης. Στην τέταρτη και τελευταία ενότητα της παρούσας εργασίας αναφέρονται τα συµπεράσµατα που προέκυψαν από την παραπάνω έρευνα. Συγκεκριµένα, από την υπόψη έρευνα, είδαµε ότι οι εταιρείες του φαρµακευτικού κλάδου της χώρας µας έχουν υιοθετήσει σε πολύ µικρό βαθµό την ανθρωποκεντρική προσέγγιση που αναπτύσσεται στον τοµέα του φαρµάκου, περιορίζοντας τη χρήση του ιαδικτύου. Από το σύνολο των φαρµακευτικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στη χώρα µας µόνο το 53.6% εµφανίζει δική του ιστοσελίδα, ενώ οι περισσότερες φαρµακευτικές παρέχουν συνήθως, 2

22 µέσω του ιαδικτύου, µόνο γενικές πληροφορίες που έχουν σχέση µε την ταυτότητά τους και ελάχιστα είναι εκείνες που επιδιώκουν µια περαιτέρω πληροφόρηση του κοινού γύρω από θέµατα χρήσης του φαρµάκου. Παρόλα αυτά, οι ιστοσελίδες των πολυεθνικών και των µεγάλων Ελληνικών φαρµακευτικών παρουσιάζουν µια εικόνα κάπως καλύτερη από αυτή των ιστοσελίδων των µικρότερων φαρµακευτικών. Θα πρέπει λοιπόν, τόσο η πολιτεία όσο και οι ίδιες οι φαρµακευτικές εταιρείες να εντείνουν τις προσπάθειες τους έτσι ώστε να επιτύχουν µια πλήρη χρήση των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες, γεγονός που θα βοηθήσει στην καλύτερη πληροφόρηση των χρηστών καθώς και στην περαιτέρω ανάπτυξή τους. 3

23 ΜΕΡΟΣ Ι Η ΑΓΟΡΑ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Η ΖΗΤΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 1.1 απάνη Υγείας και Φαρµάκου Η Αναθεώρηση των Στοιχείων της απάνης Υγείας & Φαρµάκου από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδας Στο πλαίσιο αναθεώρησης του συστήµατος Εθνικών Λογαριασµών από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδας (ΕΣΥΕ, Σεπτέµβριος 2006), η οποία οδήγησε σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 25,7%, προέκυψαν σηµαντικές αυξήσεις στα µεγέθη της φαρµακευτικής αγοράς, οι οποίες µεταβάλλουν πλήρως την εικόνα του κλάδου. Στους Πίνακες 1.1 και 1.2 παρουσιάζονται τα στοιχεία φαρµακευτικής δαπάνης πριν και µετά την αναθεώρηση αντίστοιχα, για τα έτη (η αναθεώρηση έχει πραγµατοποιηθεί αναδροµικά µόνο µέχρι το έτος 2000, γεγονός το οποίο δηµιουργεί ένα break στη σειρά των στατιστικών δεδοµένων και καθιστά τα νέα στοιχεία µη συγκρίσιµα µε τα στοιχεία πριν το 2000). 4

24 Πίνακας 1.1 Στοιχεία Φαρµακευτικής Αγοράς πριν την αναθεώρηση απάνη σε εκατ., υπολογισµένη σε Λιανικές Τιµές (τιµές καταναλωτή) (τελευταίο έτος διαθέσιµων στοιχείων 2004) Πίνακας 1.2 Στοιχεία Φαρµακευτικής Αγοράς µετά την αναθεώρηση απάνη σε εκατ., υπολογισµένη σε Λιανικές Τιµές (τιµές καταναλωτή) (τελευταίο έτος διαθέσιµων στοιχείων 2005) Από τη συγκριτική ανάλυση των δύο παραπάνω Πινάκων, προκύπτει ότι: Η αναθεώρηση των στοιχείων της φαρµακευτικής αγοράς οδήγησε σε αύξηση της συνολικής φαρµακευτικής δαπάνης κατά 58% (µέσος όρος για τα έτη ), σε σχέση µε τα στοιχεία που ίσχυαν πριν την αναθεώρηση. Η σύνθεση της φαρµακευτικής δαπάνης µεταβλήθηκε πλήρως: ενώ πριν την αναθεώρηση η δηµόσια φαρµακευτική δαπάνη αποτελούσε το 78% της συνολικής 5

25 και η ιδιωτική το 22%, µετά την αναθεώρηση, τα αντίστοιχα ποσοστά διαµορφώνονται στο 52,5% και 47,5%. Η φαρµακευτική δαπάνη αυξήθηκε τόσο ως µερίδιο της απάνης Υγείας (21,6% έναντι 17,8% που ίσχυε πριν την αναθεώρηση), όσο και ως ποσοστό επί του ΑΕΠ (2,2% έναντι 1,7%) Η µελέτη των νέων στοιχείων οδηγεί στη διατύπωση των εξής παρατηρήσεων: Καταρχάς, τα στοιχεία δαπάνης ξεπερνούν τα κατεξοχήν στοιχεία προσφοράς του φαρµακευτικού κλάδου, τα οποία προέρχονται από τον Εθνικό Οργανισµό Φαρµάκων (Πίνακας 1.3). Ο ΕΟΦ καταγράφει σε µηνιαία βάση τις πωλήσεις των φαρµακευτικών επιχειρήσεων προς τα νοσοκοµεία και τις φαρµακαποθήκες/ φαρµακεία. Εποµένως, τα στοιχεία ζήτησης δεν θα έπρεπε να υπερβαίνουν τα στοιχεία πωλήσεων προς τις φαρµακαποθήκες/ φαρµακεία του ΕΟΦ, πολλώ δε µάλλον που τα τελευταία περιλαµβάνουν και τις παράλληλες εξαγωγές, οι οποίες δεν συνιστούν εγχώρια κατανάλωση και εποµένως δεν περιλαµβάνονται στη φαρµακευτική δαπάνη. Πίνακας 1.3 Στοιχεία Φαρµακευτικής Αγοράς από τον Εθνικό Οργανισµό Φαρµάκων εύτερο σηµείο, στο οποίο πρέπει να σταθούµε, είναι ότι η αύξηση της φαρµακευτικής δαπάνης στα αναθεωρηµένα στοιχεία προήλθε εξολοκλήρου από την αύξηση της ιδιωτικής φαρµακευτικής δαπάνης, τα στοιχεία της οποίας υπερ- 6

26 τριπλασιάστηκαν σε σχέση µε εκείνα που ίσχυαν πριν την αναθεώρηση. Εντούτοις, η πρόσφατη Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισµών ( ) δεν παρουσιάζει κάποια αντίστοιχη τάση (Πίνακας 1.4). Πίνακας 1.4 Στοιχεία ΕΟΠ και Εθνικών Λογαριασµών Παρόµοια εικόνα παρουσιάζουν και τα αναθεωρηµένα στοιχεία για το σύνολο των δαπανών υγείας (Πίνακες 1.5 και 1.6). Η αύξηση που επήλθε σε αυτά δεν ήταν, µεν, τόσο µεγάλη όσο στην περίπτωση των φαρµάκων (κινήθηκε στα επίπεδα της αύξησης του ΑΕΠ), εντούτοις προήλθε και αυτή σχεδόν εξολοκλήρου από αύξηση της ιδιωτικής δαπάνης υγείας. Συγκεκριµένα, µε τα νέα στοιχεία των Εθνικών Λογαριασµών, η ιδιωτική δαπάνη ανέρχεται στο 55% του συνόλου των δαπανών υγείας (µέσος όρος ). Πίνακας 1.5 Στοιχεία απάνης Υγείας πριν την αναθεώρηση απάνη σε εκατ., υπολογισµένη σε Λιανικές Τιµές (τιµές καταναλωτή) (τελευταίο έτος διαθέσιµων στοιχείων

27 Πίνακας 1.6 Στοιχεία απάνης Υγείας µετά την αναθεώρηση απάνη σε εκατ., υπολογισµένη σε Λιανικές Τιµές (τιµές καταναλωτή) (τελευταίο έτος διαθέσιµων στοιχείων 2005) 1.2 απάνες Υγείας Ασφαλιστικών Ταµείων Τα έξοδα των ασφαλιστικών ταµείων συνίστανται στις παροχές συντάξεων, πρόνοιας και ασθένειας, τις δαπάνες διοίκησης και περιουσιακών στοιχείων και τις λοιπές δαπάνες. Οι παροχές ασθένειας κατηγοριοποιούνται σε παροχές ασθένειας σε είδος και σε χρήµα, ενώ στην πρώτη κατηγορία περιλαµβάνονται η ιατρική, φαρµακευτική, νοσοκοµειακή, οδοντιατρική και πρόσθετη περίθαλψη και οι λοιπές παροχές. Το µεγαλύτερο ποσοστό των εξόδων των Ταµείων αποτελούν οι συντάξεις των ασφαλισµένων (66% για το 2005), ενώ ακολουθούν οι δαπάνες υγείας οι οποίες αποτελούν το 22,4% (Πίνακας 1.7). Το 69% της δαπάνης υγείας των ασφαλιστικών ταµείων αποτελείται από δαπάνη για φάρµακα (38,3%) και δαπάνη για νοσοκοµειακή περίθαλψη (30,8%). Εντούτοις, το ποσοστό της νοσοκοµειακής δαπάνης εµφανίζεται ιδιαίτερα χαµηλό, καθώς δεν έχουν συνυπολογιστεί στα έξοδα των Ταµείων τα χρέη τους προς τα νοσοκοµεία, τα οποία καλύπτονται συνήθως από τον κρατικό προϋπολογισµό και εποµένως δεν εµφανίζονται ως δαπάνη των ταµείων. Τέλος, ως ποσοστό του συνόλου των δαπανών των Ταµείων, η φαρµακευτική δαπάνη αποτελεί το 9%. 8

28 Πίνακας 1.7 απάνες Ασφαλιστικών Ταµείων για Υγεία, Φάρµακα και Νοσοκοµειακή Περίθαλψη Το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ως ο µεγαλύτερος ασφαλιστικός Οργανισµός της χώρας (µε 5,4 εκατ. δικαιούχους περίθαλψης) καταλαµβάνει το µεγαλύτερο µερίδιο των φαρµακευτικών δαπανών (55,7%) (Γράφηµα 1.1). Ακολουθεί ο ΟΓΑ, µε µερίδιο επί των φαρµακευτικών δαπανών 31% και το ΤΕΒΕ µε 6,3%. Γράφηµα 1.1 Κατανοµή Φαρµακευτικής απάνης ανά Ασφαλιστικό Φορέα Αρµοδιότητας Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας,

29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΚΛΑ Ο ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 2.1 Η αλυσίδα ιανοµής και ιακίνησης του Φαρµάκου Η προσφορά φαρµακευτικών προϊόντων στην Ελλάδα προσδιορίζεται από τις φαρµακευτικές επιχειρήσεις του κλάδου (παραγωγικές και εµπορικές) και την αλυσίδα αποθήκευσης, διανοµής -διακίνησης και διάθεσης του φαρµάκου στο κοινό. Πιο αναλυτικά, τα φάρµακα µε εξαίρεση εκείνα που διατίθενται µέσω νοσοκοµείων, στη διακίνηση των οποίων δεν παρεµβάλλονται οι χονδρέµποροι- ακολουθούν την εξής πορεία: φαρµακευτική επιχείρηση φαρµακαποθήκη φαρµακείο ενώ ταυτόχρονα επιτρέπεται η απευθείας πώληση από τις εταιρείες προς τα φαρµακεία. Στις ελάχιστες περιπτώσεις που σε µια περιοχή δεν υπάρχει φαρµακείο σε απόσταση 10 χλµ. (ή ακόµα και αν η απόσταση είναι µικρότερη αλλά το φαρµακείο δεν είναι εύκολα προσβάσιµο- π.χ. δεν υπάρχουν συγκοινωνιακά µέσα), προβλέπεται η δυνατότητα χορήγησης φαρµάκων από τους ιατρούς. Επίσης, στις περιπτώσεις ασθενών µε κινητικά προβλήµατα, προβλέπεται η απευθείας παράδοση φαρµάκων από τη φαρµακευτική επιχείρηση στον ασθενή, κατόπιν έγκρισης από το Ασφαλιστικό Ταµείο. Το ρόλο των χονδρεµπόρων στον κλάδο του φαρµάκου διαδραµατίζουν οι ιδιωτικές φαρµακαποθήκες και οι συνεταιρισµοί φαρµακοποιών. Το 2005, ο αριθµός των φαρµακαποθηκών έφτασε τις 112 (στοιχεία του Πανελλήνιου Συλλόγου Φαρµακαποθηκαρίων), ενώ το µερίδιο αγοράς τους διαµορφώθηκε στο 55% επί του χονδρεµπορίου. Το υπόλοιπο 45% της αγοράς καλύπτεται από τους Συνεταιρισµούς Φαρµακοποιών, οι οποίοι σύµφωνα µε στοιχεία της Οµοσπονδίας Συνεταιρισµών 10

30 Φαρµακοποιών Ελλάδας ανέρχονται σε 27. Τέλος, ο αριθµός των φαρµακείων, σύµφωνα µε στοιχεία του Πανελληνίου Φαρµακευτικού Συλλόγου ανήλθε το 2005 στα Χαρακτηριστικό των τελευταίων ετών αποτελεί η αυξανόµενη τάση µετατροπής της νοµικής µορφής των ιδιωτικών φαρµακαποθηκών, από Οµόρρυθµες Εταιρείες (ΟΕ) σε Ανώνυµες Εταιρείες (ΑΕ), κυρίως ως αποτέλεσµα εξαγοράς των µικρότερων από τις µεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου. Επιπρόσθετα, αξιοσηµείωτη είναι η ανάπτυξη που εµφανίζει ο κλάδος του χονδρεµπορίου στη φαρµακευτική αγορά τα τελευταία χρόνια, αφενός µε τη δηµιουργία θυγατρικών επιχειρήσεων, οι οποίες παρέχουν συµβουλευτικές υπηρεσίες προς τους φαρµακοποιούς, και αφετέρου µε την εµφάνιση του φαινόµενου του «προ-χονδρεµπορίου» (pre-wholesaling). Το τελευταίο δηµιουργήθηκε κυρίως από την ανάγκη πολλών φαρµακευτικών επιχειρήσεων, οι οποίες παύουν να έχουν παραγωγική δραστηριότητα σε τοπικό επίπεδο, να αναθέσουν τη διάθεση και διανοµή των προϊόντων τους σε ειδικευµένες επιχειρήσεις. Οι «προ-χονδρέµποροι» διαθέτουν άδεια αποθήκευσης και διακίνησης των φαρµακευτικών προϊόντων, καθώς επίσης και τη δυνατότητα διεκπεραίωσης των παραγγελιών σε όλη την αλυσίδα διακίνησης των φαρµάκων. Σηµείο κλειδί στη διαφοροποίηση µεταξύ προ-χονδρεµπόρων και παραδοσιακών χονδρεµπόρων είναι ότι, στην πρώτη περίπτωση, οι παραγωγοί διατηρούν την κυριότητα των αγαθών στη διαδικασία διανοµής του φαρµάκου. Σηµαντικό ρόλο, τέλος, στη διακίνηση των φαρµάκων στην αγορά έχει διαδραµατίσει η υιοθέτηση του γραµµωτού κώδικα (barcode) τον οποίο φέρουν υποχρεωτικά όλα τα φαρµακευτικά προϊόντα επάνω στην ταινία γνησιότητας του ΕΟΦ από τον Ιανουάριο του Ο γραµµωτός κώδικας έχει την κωδικοποίηση ΕΑΝ 13. Το Φεβρουάριο του 2006, άλλαξε η διάσταση στην ταινία γνησιότητας, όπου πλέον 11

31 καταχωρούνται δύο γραµµωτοί κώδικες, ένας για το προϊόν και ένας για το σειριακό αριθµό που χορηγεί ο ΕΟΦ. 2.2 Πωλήσεις Από την πλευρά της προσφοράς, ο ρυθµός αύξησης των πωλήσεων φαρµακευτικών προϊόντων έχει υποδιπλασιαστεί µέσα σε διάστηµα πέντε ετών, καθώς από 22% το 2001 µειώθηκε σε 10,2% το Το τελευταίο έτος, οι συνολικές πωλήσεις ανήλθαν στα 3,8 δισ. (ex-factory τιµές, Πίνακας 2.1), από τις οποίες τα 2/3 περίπου αποτελούν πωλήσεις προς τις φαρµακαποθήκες και τα φαρµακεία (και εποµένως περιλαµβάνουν τις παράλληλες εξαγωγές), ενώ το υπόλοιπο 1/3 διοχετεύεται στα νοσοκοµεία (Γράφηµα 2.1). Πίνακας

32 Γράφηµα 2.1 Οι πωλήσεις φαρµάκων το 2005, σύµφωνα µε στοιχεία του Συνδέσµου Φαρµακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ), αφορούσαν κατά 89% σε πρωτότυπα και κατά 11% σε αντίγραφα, ενώ η πρώτη σε πωλήσεις θεραπευτική κατηγορία ήταν τα φάρµακα για τις καρδιαγγειακές παθήσεις (24% επί του συνόλου των πωλήσεων). Ακολούθησαν τα φάρµακα για το Κεντρικό Νευρικό Σύστηµα (15,7%) και για την Πεπτική Οδό και το Μεταβολισµό (13%). 2.3 Παραγωγή Η παραγωγή φαρµάκου το 2005 ανήλθε στα 525 εκατ.(γράφηµα 2.2), αυξηµένη σε σχέση µε το 2004 κατά 2% περίπου. Ο Μέσος Ετήσιος Ρυθµός Μεταβολής (ΜΕΡΜ) την περίοδο ανέρχεται στο 9,3%. Επίσης, η Ακαθάριστη Αξία Παραγωγής του 13

33 κλάδου, σύµφωνα µε τα τελευταία διαθέσιµα στοιχεία των Ετήσιων Βιοµηχανικών Ερευνών της ΕΣΥΕ, ανήλθε το 2003 στα 617,7 εκατ., αποτελώντας το 28,3% της χηµικής βιοµηχανίας και το 2,1% του συνόλου της µεταποίησης. Οι επενδύσεις της φαρµακοβιοµηχανίας, από την άλλη πλευρά, συνέβαλαν κατά 43,4% στο σύνολο των επενδύσεων της χηµικής βιοµηχανίας και κατά 3,4% στις επενδύσεις της µεταποίησης. Γράφηµα 2.2 Ο αριθµός των καταστηµάτων της φαρµακοβιοµηχανίας έχει µειωθεί από 69 το 2000 σε 62 το 2003, ενώ ο αριθµός των απασχολουµένων έχει µειωθεί κατά την ίδια περίοδο µόνο κατά 1,9%. Το 2003, εργαζόµενοι απασχολήθηκαν στην παραγωγή φαρµακευτικών προϊόντων, αποτελώντας το 1/3 των εργαζοµένων στη χηµική βιοµηχανία. Σύµφωνα µε τις Έρευνες Οικονοµικής Συγκυρίας του ΙΟΒΕ, το ποσοστό χρησιµοποίησης εργοστασιακού δυναµικού στη φαρµακευτική βιοµηχανία κινείται, το 14

34 2005, σε επίπεδα χαµηλότερα του 80%, για να ανακάµψει πάλι τους πρώτους µήνες του 2006, ξεπερνώντας το 85%. 2.4 Επιχειρηµατικές Προσδοκίες Με βάση τις προσδοκίες των επιχειρηµατιών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του φαρµάκου, η φαρµακοβιοµηχανία παρουσιάζει θετική εικόνα. Ο είκτης Επιχειρηµατικών Προσδοκιών στη Φαρµακοβιοµηχανία εµφανίζει ανοδική τάση διαχρονικά, παρουσιάζοντας έντονες διακυµάνσεις γύρω από τη µέση τιµή. Κινείται, δε, σε επίπεδα υψηλότερα του αντίστοιχου δείκτη για το σύνολο της Βιοµηχανίας. Το Σεπτέµβριο του 2006 αγγίζει την υψηλότερη τιµή του (151) από το Μάρτιο του 2001 (172) 1. Γράφηµα Τα στοιχεία του είκτη Επιχειρηµατικών Προσδοκιών πρέπει να ερµηνεύονται µε προσοχή, καθώς προέρχονται από µηνιαία, δειγµατοληπτική έρευνα, και εποµένως οι απαντήσεις ενδέχεται να διαφοροποιούνται ανάλογα µε τις επιχειρήσεις που απαντούν κάθε µήνα. 15

35 2.5 είκτης Τιµών Υγείας και Φαρµάκων Ο είκτης Τιµών Φαρµάκων παρουσιάζει χαµηλότερη µεταβολή σε σχέση τόσο µε το είκτη Τιµών Υγείας όσο και µε το Γενικό είκτη Τιµών Καταναλωτή (Γράφηµα 2.4). Συγκεκριµένα, ο πληθωρισµός φαρµάκου ανήλθε το 2005 στο 0,7%, ενώ ο είκτης Τιµών Υγείας και ο είκτης Τιµών Καταναλωτή αυξήθηκαν κατά 4% και 3,5%, αντίστοιχα. Γράφηµα οµή Τιµής Φαρµάκου Η δοµή της τιµής του φαρµάκου έχει ως εξής: από τη Λιανική Τιµή (η οποία είναι η τιµή πώλησης προς τον τελικό ασθενή-καταναλωτή), το 62,7% αποτελεί το µερίδιο της φαρµακευτικής επιχείρησης, το 5,3% το µερίδιο του χονδρεµπόρου (φαρµακαποθήκη ή συνεταιρισµός φαρµακοποιών), ενώ το 23,8% και 8,3% αποτελούν τα µερίδια των φαρµακοποιών και του κράτους (µέσω ΦΠΑ), αντίστοιχα (Γράφηµα 2.5). 16

36 Γράφηµα

37 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΚΛΑ ΟΥ Ως προς τα στοιχεία εξωτερικού εµπορίου του φαρµακευτικού κλάδου, σύµφωνα µε τη Eurostat 2, το 2005, οι συνολικές ροές εµπορίου της Ελλάδας ξεπέρασαν τα 3,6 δισ., παρουσιάζοντας µέση ετήσια αύξηση 21,3% για τα έτη (Πίνακας 3.1). Οι εισαγωγές φαρµάκων το 2005 ανήλθαν στα 2,7 δισ. παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση µε το 2004 κατά 21,3%. Οι εξαγωγές φαρµακευτικών προϊόντων, από την άλλη πλευρά, παρουσίασαν αύξηση 36% σε σχέση µε το 2004, προσεγγίζοντας το 1 δισ. Η εικόνα του εµπορικού ισοζυγίου της χώρας για τον κλάδο του φαρµάκου χειροτερεύει, καθώς είναι αρνητικό σε όλη την υπό εξέταση περίοδο και βαίνει αυξανόµενο (από 1,4 δισ. το 2003 σε 1,8 δισ. το 2005, Γράφηµα 3.1). Πίνακας Η EUROSTAT προσφέρει µια περιεκτική σειρά τυπωµένων και ηλεκτρονικών δηµοσιεύσεων καθώς και βάσεων δεδοµένων που καλύπτουν λεπτοµερώς όλους τους τοµείς των ευρωπαϊκών στατιστικών. 18

38 Γράφηµα 3.1 Από το σύνολο του εξωτερικού εµπορίου της Ελλάδας στο χώρο του φαρµάκου, το µεγαλύτερο ποσοστό (άνω του 80%) διενεργείται µε τις χώρες της ΕΕ -15. Ιδιαίτερα, δε, η Γερµανία καταλαµβάνει την πρώτη θέση, µε το µεγαλύτερο µερίδιο τόσο επί των εισαγωγών όσο και επί των εξαγωγών για το Για το σύνολο της ΕΕ-15, το εµπορικό ισοζύγιο των φαρµάκων είναι θετικό, καθώς οι εξαγωγές της είναι υπερδιπλάσιες των εισαγωγών ( 61,7 δισ. έναντι 30 δισ. αντίστοιχα). Η υπεροχή των εξαγωγών φαρµάκων της Ευρώπης σε τρίτες χώρες αντανακλάται και στο είκτη Balassa 3, ο οποίος είναι θετικός σε όλη την υπό εξέταση περίοδο, παρουσιάζοντας µικρές διακυµάνσεις µεταξύ 0,32 και 0,35. 3 Ο είκτης Balassa αντανακλά τη σχετική βαρύτητα του εµπορικού ισοζυγίου (ελλειµµατικού ή πλεονασµατικού) στο σύνολο των εµπορικών ροών 19

39 Γράφηµα

40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 4.1 Εισαγωγή Για την παρουσίαση της χρηµατοοικονοµικής εικόνας των φαρµακευτικών επιχειρήσεων του κλάδου, επιλέχθηκε δείγµα 112 εταιρειών, οι οποίες εκπροσωπούν τη φαρµακευτική αγορά σε ποσοστό µεγαλύτερο του 90% (σε όρους πωλήσεων φαρµακευτικών προϊόντων). Οι εταιρείες του δείγµατος παρουσιάζονται στο Παράρτηµα Ι. Το 2005, ο Κύκλος Εργασιών του δείγµατος ανήλθε στα 4,7 δισ., αυξηµένος σε σχέση µε το 2004 κατά 15,8% (Πίνακας 4.1). Την πρώτη και δεύτερη θέση, µε βάση τον κύκλο εργασιών, διατηρούν οι εταιρείες PFIZER και BOEHRINGER INGELHEIM (έναντι των PFIZER και GLAXOSMITHKLINE για το 2004), ενώ τις επόµενες τρεις θέσεις κατέχουν οι εταιρείες GLAXOSMITHKLINE, NOVARTIS και VIANEX. Το Κόστος Πωληθέντων ανήλθε στα 3,2 δις., αυξηµένο σε σχέση µε το 2004 κατά 17,3%. Τα Ίδια Κεφάλαια ανήλθαν στα 950 εκατ. έναντι 867 εκατ. Το 2004, σηµειώνοντας αύξηση κατά 9,5%. Οι πέντε πρώτες εταιρείες µε τα υψηλότερα Ίδια Κεφάλαια είναι οι: GLAXOSMITHKLINE, PFIZER, ABBOTT, ROCHE και DEMO. Το Σύνολο Ενεργητικού των εταιρειών του δείγµατος µειώθηκε από 3,6 δις. Το 2004, σε 3,4 δις. Το 2005, παρουσιάζοντας µείωση κατά 7,8%. Οι επιχειρήσεις µε το υψηλότερο Σύνολο Ενεργητικού είναι οι PFIZER, GLAXOSMITHKLINE, ROCHE, VIANEX και ABBOTT. Τα Πάγια του συνόλου των επιχειρήσεων, διαµορφώθηκαν στα 826 εκατ., σηµειώνοντας αύξηση της τάξης του 6,8% σε σχέση µε το Την πρώτη θέση σε σχέση µε το ύψος των Παγίων διατηρεί η εταιρεία FAMAR (έναντι της εταιρείας 21

41 ΓΕΡΟΛΥΜΑΤΟΣ για το 2004) µε ποσοστό 9,5% επί του συνόλου και ακολουθούν οι εταιρείες ABBOTT, DEMO, VIANEX, και ROCHE. Επίσης, οι Βραχυπρόθεσµες Υποχρεώσεις περιορίσθηκαν το 2005 στα 2,2 δις. Έναντι 2,5 δις. Το 2004 (µείωση 13%), ενώ οι Μέσο-Μακροπρόθεσµες Υποχρεώσεις, µειώθηκαν στα 234 εκατ. Εµφανίζοντας αρνητική µεταβολή κατά 15,3% σε σχέση µε το Τέλος, το 2005 τα Μικτά Κέρδη του συνόλου των επιχειρήσεων ήταν 1,5 δις. Έναντι 1,3 δις. Το 2004 και τα Καθαρά Κέρδη ανήλθαν στα 344 εκατ., παρουσιάζοντας µεταβολή 9% σε σχέση µε το Πίνακας

42 4.2 Εξέλιξη Αριθµοδεικτών 4 Στη συνέχεια, παρουσιάζονται οι τέσσερις βασικές κατηγορίες αριθµοδεικτών (αποδοτικότητας, ρευστότητας, δραστηριότητας και διάρθρωσης κεφαλαίων), όπως προκύπτουν από τα στοιχεία των ισολογισµών και των καταστάσεων αποτελεσµάτων χρήσεων των επιχειρήσεων Αριθµοδείκτες Αποδοτικότητας 5 Το 2005, ο είκτης Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων για το σύνολο των επιχειρήσεων, διαµορφώθηκε στο 36,2%, ελαφρώς µειωµένος σε σχέση µε το 2004 (36,4%). Τον υψηλότερο δείκτη το 2005 παρουσιάζουν οι εταιρείες: BRISTOL MYERS SQUIBB, VIANEX, SERVIER και PHARMASERVE LILLY. Ο δείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού διαµορφώθηκε το 2005 στο 10,2% από 8,6% το Oι εταιρείες, VIANEX, BRISTOL MYERS SQUIBB, GENESIS, SANOFI-SYNTHELABO και ASTRA ZENECA, παρουσιάζουν τις υψηλότερες αποδόσεις για το έτος Στο Γράφηµα 4.1, απεικονίζεται η εξέλιξη του είκτη Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων και Ενεργητικού, για όλη την εξεταζόµενη περίοδο. 4 Η ανάλυση των αριθµοδεικτών αναφέρεται στις 30 µεγαλύτερες βάσει Κύκλου Εργασιών του έτους 2005 επιχειρήσεις 5 Με το είκτη αυτό προσδιορίζεται η αποδοτικότητα µιας επιχείρησης, δηλαδή η ικανότητά της να επιτυγχάνει ικανοποιητικά κέρδη ώστε οι επενδυτές και οι µέτοχοι να τοποθετούν τα κεφάλαιά τους σ αυτή. 23

43 Γράφηµα 4.1 Το Μικτό Περιθώριο Κέρδους 6 για τις φαρµακευτικές επιχειρήσεις το 2005 διαµορφώθηκε στο 31,9%, έναντι 32,8% το Οι εταιρείες µε τον υψηλότερο δείκτη είναι οι ΓΕΡΟΛΥΜΑΤΟΣ, BRISTOL MYERS SQUIBB, GENESIS, SANOFI- SYNTHELABO, και SERVIER. Το Καθαρό Περιθώριο Κέρδους περιορίσθηκε στο 7,3% από 7,7% το 2004, ενώ οι εταιρείες BRISTOL MYERS SQUIBB, GENESIS, VIANEX, SANOFI-SYNTHELABO και CANA, παρουσίασαν τα υψηλότερα ποσοστά Καθαρού Περιθωρίου Κέρδους το Ο αριθµοδείκτης µικτού περιθωρίου ή µικτού κέρδους βρίσκεται αν διαιρέσουµε τα µικτά κέρδη της χρήσης µε τις καθαρές πωλήσεις αυτής και δείχνει το µικτό κέρδος που επιτυγχάνει µια επιχείρηση από την πώληση προϊόντων αξίας 100 δραχµών. 24

44 Πίνακας Αριθµοδείκτες Ρευστότητας Η έννοια της «ρευστότητας», αναφέρεται στην ικανότητα της επιχείρησης να ανταποκριθεί στις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις της, να αποπληρώσει τους τόκους, τα µερίσµατα και τους φόρους και να ανταποκριθεί σε οποιαδήποτε νέα ευκαιρία παρουσιαστεί ή όποιο απρόβλεπτο έξοδο προκύψει. Οι τρεις βασικοί είκτες Ρευστότητας είναι η Συνήθης (ή Γενική), η Άµεση (ή Ειδική) και η Ταµειακή Ρευστότητα. Η συνήθης ρευστότητα ορίζεται ως ο λόγος του Κυκλοφορούντος Ενεργητικού (Αποθέµατα + Απαιτήσεις + Ταµείο) προς τις Βραχυπρόθεσµες Υποχρεώσεις. Ο δείκτης αυτός, παρέχει µια εικόνα για την ασφάλεια που απολαµβάνουν οι βραχυχρόνιοι πιστωτές της επιχείρησης. Ο είκτης Άµεσης Ρευστότητας υπολογίζεται από το άθροισµα των Απαιτήσεων και του Ταµείου προς τις Βραχυπρόθεσµες Υποχρεώσεις, ενώ η Ταµειακή ρευστότητα υποδεικνύει το ποσοστό των υποχρεώσεων που µπορούν άµεσα να καλυφθούν από τα διαθέσιµα κεφάλαια του Ταµείου. Από τον ορισµό των δεικτών, είναι προφανές ότι η συνήθης ρευστότητα λαµβάνει πάντα τη µεγαλύτερη τιµή, ακολουθεί η άµεση ρευστότητα και τελευταία ακολουθεί η ταµειακή. 25

45 Πίνακας 4.3 Το 2005 η Συνήθης Ρευστότητα για τις φαρµακευτικές επιχειρήσεις διαµορφώθηκε στο 1,35 από 1,29 το Οι εταιρείες µε είκτη Γενικής Ρευστότητας µεγαλύτερο του 2,5 ήταν οι BAXTER, GALENICΑ, WYETH, GLAXOSMITHKLINE και ABBOTT. Η Άµεση Ρευστότητα το 2005 ήταν 0,97 για το σύνολο των επιχειρήσεων, µε τις εταιρείες BAXTER, WYETH και ABBOTT, να εµφανίζουν τους υψηλότερους δείκτες. Ο είκτης της Ταµειακής Ρευστότητας, από την άλλη πλευρά, διαµορφώθηκε στο 0,10, αυξηµένος κατά 100% σε σχέση µε το Όλες οι επιχειρήσεις του δείγµατος εµφανίζουν ταµειακή ρευστότητα µικρότερη του 0,5, δύνανται, δηλαδή, να καλυφθούν έναντι των υποχρεώσεών τους κατ ανώτατο κατά 50% σε µια άµεση ανάγκη για εκταµίευση. Οι εταιρείες µε τον υψηλότερο δείκτη είναι η BRISTOL MYERS SQUIBB, SANOFI-SYNTHELABO και η GALENICA Αριθµοδείκτες ραστηριότητας Συνυφασµένοι µε το βαθµό ρευστότητας µιας επιχείρησης είναι οι αριθµοδείκτες δραστηριότητας οι οποίοι συµπληρώνουν τους αριθµοδείκτες γενικής και ειδικής ρευστότητας. Ως εκ τούτου, για να είναι όσο το δυνατόν πληρέστερες οι πληροφορίες που µας δίνουν οι αριθµοδείκτες ρευστότητας υπολογίζουµε και τους αριθµοδείκτες 26

46 δραστηριότητας που σχετίζονται µε την είσπραξη των απαιτήσεων, την πληρωµή υποχρεώσεων και την ταχύτητα κυκλοφορίας αποθεµάτων. Η Μέση ιάρκεια Παραµονής Αποθεµάτων ανήλθε το 2005 στις 94,45 ηµέρες (98,28 ηµέρες το 2004) (Πίνακας 4.4). Την υψηλότερη ταχύτητα ανανέωσης των αποθεµάτων (δηλαδή το χαµηλότερο δείκτη) εµφάνισαν οι εταιρείες GENESIS, BAXTER, SERONO και ASTRA ZENECA. Ο δείκτης «Μέση ιάρκεια Παραµονής Απαιτήσεων» ανέρχεται στις 146,56 ηµέρες, υψηλότερος από τον προηγούµενο δείκτη κατά 55% και µειωµένος σε σχέση µε το 2004 κατά 65,48 ηµέρες (212,04 ηµέρες για το 2004). Η υψηλή τιµή του δείκτη, ενδεχοµένως οφείλεται στην καθυστέρηση αποπληρωµής των οφειλών των νοσοκοµείων για προµήθεια φαρµάκων. Οι εταιρείες µε το χαµηλότερο δείκτη είναι οι: ASTRA ZENECA, SERVIER και BOEHRINGER INGELHEIM. Πίνακας 4.4 Η Μέση ιάρκεια Παραµονής Υποχρεώσεων για το σύνολο των επιχειρήσεων, µειώθηκε το 2005 σε 247,05 ηµέρες, από 333,17 ηµέρες το Οι εταιρείες που παρουσιάζουν τις χαµηλότερες τιµές του δείκτη είναι οι WYETH, GALENICA και ASTRA ZENECA, µε λιγότερες από 120 ηµέρες. 27

47 Οι δύο τελευταίοι αριθµοδείκτες δραστηριότητας, αφορούν στην ταχύτητα κυκλοφορίας του Ενεργητικού και των Ιδίων Κεφαλαίων (Κύκλος εργασιών προς Σύνολο Ενεργητικού και προς Ίδια Κεφάλαια, αντίστοιχα). Για το σύνολο των φαρµακευτικών επιχειρήσεων, προκύπτει ότι το 2005 τόσο η Ταχύτητα Κυκλοφορίας Ενεργητικού όσο και η Ταχύτητα Κυκλοφορίας Ιδίων Κεφαλαίων αυξήθηκαν κατά 25,9% και 5,7% σε σχέση µε το 2004, φτάνοντας στο 1,41 και 4,98 αντίστοιχα Αριθµοδείκτες ιάρθρωσης Κεφαλαίων Ο είκτης Παγιοποίησης Ενεργητικού, που εκφράζει τη σχέση των παγίων στοιχείων ως προς το σύνολο του ενεργητικού, διαµορφώθηκε το 2005 στο 12,52, από 11,52 για το 2004 (Πίνακας 4.5). Τις υψηλότερες τιµές του δείκτη, παρουσιάζουν οι εταιρείες FAMAR, GALENICA, ΓΕΡΟΛΥΜΑΤΟΣ και DEMO. Η ανειακή Επιβάρυνση (Σύνολο Υποχρεώσεων/ Ίδια Κεφάλαια) των φαρµακευτικών επιχειρήσεων το 2005, διαµορφώθηκε σε χαµηλότερα επίπεδα σε σχέση µε το 2004 (2,54 έναντι 3,21) και παρουσίασε µείωση κατά 20,9%. Οι εταιρείες µε τον υψηλότερο δείκτη (οι βρισκόµενες στη δυσµενέστερη θέση) ήταν οι SCHERING ΕΛΛΑΣ, ΛΕΟ, SERVIER και SERONO κατά σειρά. Την µικρότερη τιµή (0,73) έλαβε η εταιρεία GLAXOSMITHKLINE. Παράλληλα, ο είκτης ανειακής Πίεσης (Σύνολο Υποχρεώσεων/ Σύνολο Ενεργητικού) για το σύνολο των εταιρειών, µεταβλήθηκε ελαφρά σε σχέση µε το 2004 (0,72 έναντι 0,76), σηµειώνοντας µείωση κατά 5,3%. 28

48 Πίνακας 4.5 Τα αποθέµατα των φαρµακευτικών επιχειρήσεων, κάλυψαν το 2005 το 28% του κυκλοφορούντος ενεργητικού τους, έναντι 23% για το έτος 2004, σηµειώνοντας µεταβολή κατά 21,7%. Τέλος, οι εταιρείες µε τις µεγαλύτερες τιµές του δείκτη κάλυψης παγίων, είναι οι WYETH, GLAXOSMITHKLINE, GENESIS, PFIZER και SCHERING- PLOUGH Πηγές & Χρήσεις Νέων Κεφαλαίων Στον Πίνακα 4.6 παρουσιάζονται οι Πηγές και οι Χρήσεις των νέων κεφαλαίων για το σύνολο του δείγµατος των επιχειρήσεων του κλάδου, καθώς και η ποσοστιαία συµµετοχή κάθε µεγέθους για τα εξεταζόµενα έτη. Η εισροή νέων κεφαλαίων το 2005 προσέγγισε τα 608,5 εκατ., εκ των οποίων το 13,6% προήλθε από τα νέα Ίδια Κεφάλαια, το 8,5% από τις πραγµατοποιθείσες αποσβέσεις χρήσης, ενώ το µεγαλύτερο ποσοστό (77,9%) προήλθε από τη µείωση των απαιτήσεων. Κύρια αιτία για την εικόνα αυτή αποτελεί, προφανώς, η ρύθµιση των χρεών των νοσοκοµείων, η οποία έλαβε χώρα το 2004, και η αποπληρωµή µέρους αυτών µέσα στο Εποµένως, οι φαρµακευτικές επιχειρήσεις δε χρειάστηκε να προβούν σε δανεισµό προκειµένου να χρηµατοδοτήσουν τις δραστηριότητές τους. Συγκεκριµένα, το 2005 ο Νέος Καθαρός ανεισµός ήταν µηδενικός, σε αντίθεση µε τα προηγούµενα έτη, 29

49 κατά τα οποία αποτελούσε την κύρια πηγή χρηµατοδότησης (77% και 69,3% για τα έτη 2004 και 2003, αντίστοιχα). Τα νέα κεφάλαια που εισέρρευσαν στις επιχειρήσεις το 2005 χρηµατοδότησαν κατά 8,6% τις πάγιες επενδύσεις και κατά 60,5% την µείωση του συνολικού δανεισµού. Το υπόλοιπο 30,9% επενδύθηκε σε αύξηση του Κυκλοφορούντος Ενεργητικού και ιδιαίτερα στην αύξηση των Αποθεµάτων (15,5%) και των ιαθεσίµων (15,4%). Πίνακας

50 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ 5.1 Εισαγωγή Η κατάταξη των 25 πρώτων εταιρειών του κλάδου µε βάση τον κύκλο εργασιών του 2005 παρουσιάζεται στον Πίνακα 5.1. Η εταιρεία PFIZER κατέλαβε την πρώτη θέση µε 400,1 εκατ. Τα κέρδη της εταιρείας διαµορφώθηκαν στα 39,2 εκατ. Από 58,5 εκατ. Το Στη δεύτερη θέση, από την όγδοη στην οποία βρίσκονταν το 2004, βρίσκεται η εταιρεία BOEHRINGER INGELHEIM µε συνολικές πωλήσεις 329,5 εκατ. Και κέρδη 7,9 εκατ. Ακολουθεί η εταιρεία GLAXOSMITHKLINE µε κύκλο εργασιών 267,7 εκατ. Και κέρδη 31,1 εκατ., καθώς και οι εταιρείες NOVARTIS, VIANEX και ROCHE στις τρεις επόµενες θέσεις. Πίνακας 5.1 Κατάταξη φαρµακευτικών εταιρειών βάσει του Κύκλου Εργασιών, 2005 (χιλ. ) Εταιρεία Κύκλος Εργασιών Μερίδια 1 PFIZER ,5% 2 BOEHRINGER INGELHEIM ,0% 3 GSK ,7% 4 NOVARTIS ,4% 5 VIANEX ,3% 6 ROCHE ,8% 7 JANSSEN - CILAG ,4% 8 ASTRA ZENECA ,3% 9 SANOFI-SYNTHELABO ,6% 10 AVENTIS ,2% 11 BAYER ,1% 12 PHARMASERVE LILLY ,1% 13 ABBOTT ,8% 14 GENESIS ,8% 15 BRISTOL MYERS SQUIBB ,6% 16 WYETH ,1% 17 ΓΕΡΟΛΥΜΑΤΟΣ ,1% 18 SCHERING-PLOUGH ,0% 19 ELPEN ,6% 20 DEMO ,5% 21 FAMAR ,4% 22 ΙΦΕΤ ,0% 23 CANA ,9% 24 BAXTER ,9% 25 SERVIER ,8% Πηγή:ΙΟΒΕ- Επεξεργασία Οικονοµικών Στοιχείων Επιχειρήσεων 31

51 Τα στοιχεία του Πίνακα 5.1 αφορούν στο σύνολο των πωλήσεων των φαρµακευτικών εταιρειών (δηλαδή φαρµάκων και λοιπών φαρµακευτικών προϊόντων ή ιατροτεχνολογικού εξοπλισµού), ενώ περιλαµβάνουν τις πωλήσεις τόσο προς τα νοσοκοµεία όσο και προς τις φαρµακαποθήκες και τα φαρµακεία. Αντίθετα, οι Πίνακες 5.2 & 5.3 παρουσιάζουν τα µερίδια των 15 πρώτων εταιρειών και εµπορικών σηµάτων, µόνο ως προς τις πωλήσεις φαρµάκων µέσω φαρµακείων. Πρώτη τόσο σε όρους εταιρειών όσο και σε όρους εµπορικών σηµάτων κατατάσσεται η εταιρεία PFIZER (µερίδιο αγοράς και στις δύο περιπτώσεις 9,9%). Ακολουθεί η εταιρεία SANOFI-AVENTIS, η οποία έχει µερίδιο αγοράς σε επίπεδο σηµάτων 8,8%. Συνολικά, οι 15 πρώτες εταιρείες αποτελούν το 71% της αγοράς (έναντι 71,8% το 2004), ενώ οι 15 πρώτοι παρασκευαστές κατέχουν το 67,4% της αγοράς σε επίπεδο εµπορικών σηµάτων (έναντι 69,6% το 2004). Πίνακες 5.2 &

52 Στα Γραφήµατα 5.1 και 5.2, απεικονίζεται η κατάταξη των 20 πρώτων εταιρειών του δείγµατος βάσει Πωλήσεων και Καθαρών Κερδών για τα έτη 2004 και Γράφηµα

53 Γράφηµα 5.2 Στη συνέχεια παρουσιάζεται το διάγραµµα ανισοκατανοµής των εταιρειών του δείγµατος (Γράφηµα 5.3), το οποίο εκφράζει τη σχέση µεταξύ ποσοστού εταιρειών και ποσοστού κύκλου εργασιών για το έτος Για παράδειγµα, το 9,5% των µεγαλύτερων βάσει κύκλου εργασιών- εταιρειών του δείγµατος πραγµατοποιεί το 52% των πωλήσεων του δείγµατος. Επιπλέον, παρατηρείται ότι το 95,1% του συνολικού κύκλου εργασιών προέρχεται από το 52,4% των εταιρειών, ενώ το 47,6% των µικρότερων εταιρειών πραγµατοποίησε µόνο το 4,9% του συνολικού κύκλου εργασιών. 34

54 Γράφηµα Βαθµός συγκέντρωσης αγοράς Στην παραπάνω κατάταξη βασίζεται η κατασκευή του είκτη Βαθµού Συγκέντρωσης της αγοράς (CR4), ο οποίος λαµβάνει υπόψη του τις τέσσερις εταιρείες µε το µεγαλύτερο κύκλο εργασιών. Οι εταιρείες αυτές για το 2005 είναι οι PFIZER, BOEHRINGER INGELHEIM, GLAXOSMITHKLINE και NOVARTIS. Οι τέσσερις αυτές εταιρείες καταλαµβάνουν από κοινού το 26,6% του συνολικού κύκλου εργασιών των φαρµακευτικών επιχειρήσεων, έναντι 26,9% που καταλάµβαναν οι αντίστοιχες τέσσερις πρώτες εταιρείες το 2004 (Γραφήµατα 5.4 και 5.5). Αξιοσηµείωτο είναι το γεγονός ότι η εταιρεία BOEHRINGER INGELHEIM εισήλθε το 2005 στην πρώτη τετράδα των επιχειρήσεων, καταλαµβάνοντας τη 2η θέση και αποκλείοντας την εταιρεία VIANEX, που βρισκόταν στην τέταρτη θέση το 2004 και το

55 Γραφήµατα 5.4 και

56 ΜΕΡΟΣ ΙΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ & ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΣΤΟΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟ ΚΛΑ Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ταχύτητα µε την οποία έχει αναπτυχθεί η τεχνολογία την τελευταία δεκαετία είναι κατά γενική οµολογία «εξαιρετική». Σήµερα το ιαδίκτυο γίνεται ευρέως αποδεκτό ως άριστη πηγή εύρεσης πληροφορίας. Σε καθηµερινή βάση, εκατοµµύρια ανθρώπων χρησιµοποιούν το ιαδίκτυο για επικοινωνία, για πρόσβαση σε πληροφορία διαφόρων θεµατικών περιοχών, στην έρευνα και στην εκπαίδευση. Σχεδόν κάθε οργανισµός επιθυµεί την παρουσία του στον Ιστό, προκειµένου να προωθήσει τον εαυτό του και να διανείµει το περιεχόµενο και τις δραστηριότητές του µέσω του ιαδικτύου. υστυχώς όµως, δεν υπάρχουν περιορισµοί στη διάθεση της πληροφορίας µέσω του ιαδικτύου, µε αποτέλεσµα ένας µεγάλος αριθµός Ιστοτόπων να µην έχει ακόµη την απαιτούµενη υψηλή ποιότητα. Παρόλο που σήµερα, υπάρχει µια πληθώρα βιβλίων και δηµοσιευµένου υλικού που αφορούν σε πληροφορίες για το τι πρέπει να ακολουθείται και τι πρέπει να αποφεύγεται κατά το σχεδιασµό, την ανάπτυξη ή τη συντήρηση ενός Ιστοτόπου, η πλειονότητα αυτών αφορούν στην τυπογραφία στον Ιστό 7. Είναι αποδεδειγµένο ότι η πληροφορία αυτή είναι εξαιρετικά εκπαιδευτική και χρήσιµη, εντούτοις δεν είναι ικανοποιητική. Έτσι προκειµένου να βελτιωθεί η ποιότητα ενός Ιστοτόπου απαιτείται µια πιο ολοκληρωµένη αντιµετώπιση του ζητήµατος. 7 Lynch P. and Horton S. Web Style Guide, Yale University,

57 Μια κρίσιµη απόφαση είναι ποιες αρχές πρέπει να εφαρµοστούν κατά την ανάπτυξη ενός Ιστοτόπου. Η απόφαση αυτή ουσιαστικά συνίσταται α) στην ανίχνευση των λαθών ενός Ιστοτόπου, β) στην διάγνωση και στον προσδιορισµό των αιτιών τους, γ) στην απόδοση προτεραιότητας σε αυτές ανάλογα µε τη σηµαντικότητά τους, δ) στον καθορισµό του τρόπου διόρθωσης αυτών και ε) στην εκτίµηση του κόστους αυτών των αλλαγών. Προκειµένου ωστόσο να εντοπιστούν τα λάθη και να διορθωθούν, απαραίτητη προϋπόθεση καθίσταται η κατανόηση και η ανάλυση της έννοιας της ποιότητας ενός Ιστοτόπου. Γενικά, η ποιότητα είναι µια ευρεία και γενική έννοια και η ποιότητα ενός Ιστοτόπου είναι εντελώς υποκειµενική. Πρόκειται για µια ιδιότητα που είναι δύσκολο να καθοριστεί, αν και ο καθένας την αντιλαµβάνεται όταν εκλείπει. Στην πραγµατικότητα, για έναν Ιστότοπο µπορούν να υπάρξουν πολλές όψεις της ποιότητάς του 8, όσες ακριβώς είναι και οι χρήσεις του. Σύµφωνα µε το ISO , η ποιότητα ενός προϊόντος λογισµικού ορίζεται ως: «το σύνολο των γνωρισµάτων και των χαρακτηριστικών ενός προϊόντος λογισµικού που αφορούν στη δυνατότητά του να ικανοποιήσει δηλωµένες ή υπονοούµενες ανάγκες». Η ποιότητα, λοιπόν, ορίζεται ως µια σύνθετη ιδιότητα που περιλαµβάνει ένα σύνολο αλληλοεξαρτώµενων παραγόντων. 8 Brajnik, G. "Quality Models based on Automatic Webtesting", presented at CHI2002 workshop - Automatically evaluating usability of Web Sites, Minneapolis (MN), April ( Brajnik G. "Towards valid quality models for websites", in Proc. Human Factors and the Web, 7th Conference, Madison, WI, June ( 9 ISO 9126 : Software Quality Product Evaluation: Quality Characteristics and Guidelines for their use 38

58 Καταρχήν, η ποιότητα ενός Ιστοτόπου εξαρτάται από παράγοντες που σχετίζονται µε τους στόχους του, όπως: η ποιότητα παρουσίασης και η αίσθηση που προκαλεί ο Ιστoτόπος στο χρήστη η πληρότητα του περιεχοµένου και των λειτουργιών του Ιστοτόπου η πλοηγησιµότητα του Ιστοτόπου Επίσης, η ποιότητα ενός Ιστοτόπου εξαρτάται από παράγοντες σχετικούς µε την απόδοσή του. Αυτοί οι παράγοντες περιλαµβάνουν: το χρόνο απόκρισης του Ιστοτόπου τη ρυθµαπόδοση στην εκτέλεση των διαφόρων διεργασιών του Ιστοτόπου την αξιοπιστία του Ιστοτόπου την ευρωστία του Ιστοτόπου Τέλος, η ποιότητα ενός Ιστοτόπου εξαρτάται από παράγοντες σχετικούς µε τη διαδικασία ανάπτυξής του. Αυτοί περιλαµβάνουν: την πολυπλοκότητα του κώδικα του Ιστοτόπου την αναγνωσιµότητα του κώδικα του Ιστοτόπου την ευελιξία του κώδικα του Ιστοτόπου τη µεταφερσιµότητα του Ιστοτόπου σε άλλα περιβάλλοντα τη σύνδεση των σελίδων του Ιστοτόπου Γίνεται εποµένως αντιληπτό ότι η ποιότητα ενός Ιστοτόπου καθορίζεται από διαδικασίες που αφορούν στην ανάλυση, το σχεδιασµό, την υλοποίηση και τη συντήρηση του Ιστοτόπου και η διασφάλισή της εµπλέκει ποικίλα πρόσωπα, πόρους, µεθόδους και εργαλεία. Όταν αυτές οι διαδικασίες δεν βασίζονται σε καλά ορισµένα πλαίσια εργασίας, είναι πιθανό ότι δεν θα είναι ούτε αποτελεσµατικές ούτε αποδοτικές, οδηγώντας σε 39

59 προϊόντα χαµηλής ποιότητας. Απαιτείται εποµένως µια ολοκληρωµένη αντιµετώπιση του ζητήµατος της ποιότητας, η οποία καθιστά αναγκαία την ύπαρξη ενός µοντέλου ποιότητας. Η ανάγκη για µια ολοκληρωµένη αντιµετώπιση του ζητήµατος της ποιότητας των Ιστοτόπων αναδείχθηκε έντονα και στα πλαίσια συντονισµένων Ευρωπαϊκών προσπαθειών στο χώρο της Ψηφιοποίησης. Οι προσπάθειες αυτές ξεκινούν από το µεγάλο ενδιαφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη βελτιστοποίηση της αξίας του ευρωπαϊκού πολιτιστικού περιεχοµένου και την ανάπτυξη και προώθηση αρχών και καλών πρακτικών (Αρχές του Lund). 40

60 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΙΣΤΟΤΟΠΩΝ 7.1 Εισαγωγή Τα κριτήρια ποιότητας στοχεύουν στην ανάλυση της ευρείας και µερικώς υποκειµενικής έννοιας της ποιότητας σε ένα σύνολο περισσότερο αντικειµενικών και µετρήσιµων χαρακτηριστικών. Η προσέγγιση που συνήθως ακολουθείται είναι η ανάλυση της ποιότητας σε δύο διακριτά τµήµατα: Στην ποιότητα από τη σκοπιά του τελικού χρήστη (επισκέπτη) και στην ποιότητα της αρχιτεκτονικής του Ιστοτόπου. Η ανάλυση της ποιότητας από τη σκοπιά του τελικού χρήστη αφορά στα χαρακτηριστικά της ποιότητας που γίνονται άµεσα αντιληπτά από το χρήστη: π.χ. περιεχόµενο που παρέχεται από τον Ιστoτόπο, ο τρόπος οργάνωσης αυτού, η λειτουργικότητα που παρέχεται 10, (πλοήγηση, αναζήτηση κ.λ.π.). Η ποιότητα της αρχιτεκτονικής του Ιστοτόπου αφορά στα χαρακτηριστικά της ποιότητας που βρίσκονται «πίσω από την επιφάνεια». Αναλύει την ποιότητα του εσωτερικού προϊόντος που άπτεται τεχνικών θεµάτων και ζητηµάτων υλοποίησης, όπως η ποιότητα του λογισµικού, των προτύπων ψηφιοποίησης, των µεταδεδοµένων κ.λ.π. Αυτές οι δύο διαστάσεις της ποιότητας είναι συµπληρωµατικές και µερικώς αλληλοσυνδεόµενες, καθώς η κακή ποιότητα υλοποίησης επιδρά στην ποιότητα χρήσης και ταυτόχρονα µια υψηλής ποιότητας υλοποίηση µπορεί να γίνει µη αποδοτική για το χρήστη, αν το περιεχόµενο ή η λειτουργικότητα της διεπαφής είναι κακή. 10 Evaluating Research Resources - Five Evaluation Criteria ( Evaluating Web Sites: Criteria and Tools ( Evaluation Criteria ( 41

61 Τα κριτήρια ποιότητας, που αποτελούν αντικείµενο του παρόντος κεφαλαίου, έχουν διπλό στόχο. Από τη µια πλευρά αναπαριστούν τις µετρικές ποιότητας για την αξιολόγηση των Ιστοτόπων. Από την άλλη, κατευθύνουν και υποστηρίζουν τη διαδικασία σχεδιασµού και ανάπτυξης ενός δικτυακού τόπου. Η ποιοτική σηµατοδότηση του περιεχοµένου δεν αποσκοπεί εποµένως στη ρύθµιση του περιεχοµένου στο ιαδίκτυο, αλλά στην παροχή ενός πλαισίου που περιγράφει την ποιότητα ως προς τα υποκείµενα τεχνολογικά χαρακτηριστικά που παρέχονται από διαφορετικούς δικτυακούς τόπους και ως προς την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται στους χρήστες. Με τον τρόπο προωθούν τη σιγουριά και την εµπιστοσύνη του χρήστη και τον βοηθούν στην αναζήτηση περιεχοµένου υψηλής ποιότητας. Προκειµένου να αναλυθεί η ποιότητα σε ένα αριθµό µετρήσιµων και αντικειµενικών παραγόντων για δια-δικτυακές εφαρµογές, αρχικά πρέπει να οριστεί ένας χώρος ποιότητας (quality space). Η ιδέα είναι ότι κάθε δια-δικτυακή εφαρµογή (Ιστoτόπος) µπορεί να αναλυθεί από την άποψη της σκοπιµότητας ύπαρξής της, του περιεχοµένου της, του τρόπου σχεδιασµού της, της πολιτικής που ακολουθείται σε διάφορα ζητήµατα και των αλληλεπιδραστικών χαρακτηριστικών της. Έτσι καθίσταται δυνατός ο ορισµός µετρικών ποιότητας για κάθε σκοπιά ή διάσταση. Αξίζει να σηµειωθεί ότι η παραπάνω διάσπαση της ποιότητας µπορεί να εφαρµοστεί σε κάθε δια-δικτυακή εφαρµογή και σε κάθε γνωστικό πεδίο, από το ηλεκτρονικό εµπόριο µέχρι την εκπαίδευση και την πολιτιστική κληρονοµιά. Οι ιδιαιτερότητες των πολιτιστικών Ιστοτόπων, διαφαίνονται όταν εκλεπτυνθεί η ανάλυση µε σκοπό τον προσδιορισµό περισσότερο µετρήσιµων παραγόντων ποιότητας. Σε ένα πιο λεπτοµερές επίπεδο διαβαθµισιµότητας, παρατηρείται ότι για κάθε διάσταση ανάλυσης υπάρχουν χαρακτηριστικά τα οποία είναι πλήρως ανεξάρτητα από τη γνωστική περιοχή 42

62 της εφαρµογής, αλλά και χαρακτηριστικά ειδικά για το πεδίο των πολιτιστικών εφαρµογών. Η διαφοροποίηση των κριτηρίων ποιότητας ανάλογα µε τη γνωστική περιοχή ενός Ιστοτόπου αφορά κυρίως στα κριτήρια περιεχοµένου. Στην ενότητα αυτή γίνεται η παρουσίαση και ανάλυση των κριτηρίων ποιότητας. 7.2 Κριτήρια Παρουσίασης του Ιστοτόπου Τα κριτήρια παρουσίασης ενός Ιστοτόπου αφορούν στην παροχή πληροφοριών σχετικά µε την εµβέλεια του Ιστοτόπου (σκοπός και θεµατολογία) και τον προσδιορισµό της αρχής που έχει την κυριότητα του δικτυακού τόπου Εµβέλεια του Ιστοτόπου Είναι γνωστό, ότι κάθε Ιστoτόπος έχει ή θα έπρεπε να έχει ένα λόγο για να βρίσκεται στο ιαδίκτυο. Η εµβέλεια ενός Ιστοτόπου αναφέρεται στην περιγραφή του περιεχοµένου, του σκοπού και του προσδοκώµενου κοινού του. Είναι πολύ σηµαντικό για έναν Ιστoτόπο να κάνει ορατή και εµφανή την εµβέλειά του στους χρήστες, καθώς η πληροφορία αυτή συνεισφέρει στην απόκτηση εµπιστοσύνης και στη διαµόρφωση «σωστής εικόνας» για τον Ιστoτόπο από µέρους των χρηστών του. Πιο συγκεκριµένα, Ο Ιστoτόπος πρέπει να παρέχει πληροφορία που να δηλώνει το σκοπό της εν λόγω εφαρµογής, τους κύριους στόχους της και τους κύριους στόχους των χρηστών στους οποίους απευθύνεται. Ο σκοπός του Ιστοτόπου πρέπει να είναι ξεκάθαρος και οι πληροφορίες που παρέχει, πρέπει να αντανακλούν τους επιδιωκόµενους στόχους του, είτε είναι εκπαιδευτικοί, είτε εµπορικοί, ή ψυχαγωγικοί κ.λ.π. 43

63 Ο Ιστoτόπος πρέπει να δηλώνει τη γνωστική περιοχή στην οποία αναφέρεται, να παρουσιάζει τη θεµατολογία του και να προσδιορίζει τους τύπους των πηγών του περιεχοµένου του (τόσο για τα δεδοµένα όσο και για τις υπηρεσίες που υποστηρίζει). Πιο συγκεκριµένα, Ο Ιστoτόπος πρέπει να δηλώνει σαφώς τη θεµατική περιοχή (π.χ. Ιστορία, Πολιτισµός, Οικονοµία) ή το υπο-πεδίο της θεµατικής περιοχής του περιεχοµένου του (π.χ. Βιβλιοθήκη, Αρχείο, Μουσείο κ.λ.π.). Επίσης, ο Ιστoτόπος πρέπει να παρουσιάζει ρητώς τις διαθέσιµες υπηρεσίες προστιθέµενης αξίας που περιλαµβάνει. Οι υπηρεσίες προστιθέµενης αξίας µπορεί να περιλαµβάνουν ηλεκτρονικά καταστήµατα (shop on-line), on-line πώληση εισιτηρίων, ηλεκτρονικά συστήµατα πώλησης ψηφιακών φωτογραφιών, αναµνηστικά, βιβλία, CD- ROMs και άλλα σχετικά προϊόντα. Μια άλλη σηµαντική θεώρηση για ένα δικτυακό τόπο είναι να προσδιορίζει το κοινό στο οποίο απευθύνεται. Μερικοί Ιστoτόποι απευθύνονται σε ακαδηµαϊκούς ή σε ερευνητές ενώ κάποιοι άλλοι απευθύνονται σε γενικότερο κοινό. Εποµένως, ένας Ιστoτόπος πρέπει να καθορίζει το κοινό του (σπουδαστές, εργαζόµενοι, ερευνητές, ιστορικοί, επιχειρηµατίες) και να παρουσιάζει την αναµενόµενη ωφέλεια για κάθε κατηγορία των χρηστών του Κυριότητα του Ιστοτόπου Η κυριότητα ενός Ιστοτόπου αφορά σε περιγραφικές πληροφορίες σχετικά µε τον «ιδιοκτήτη» και τον κύριο υπεύθυνο του Ιστοτόπου. Επίσης αφορά στην απαρίθµηση και παρουσίαση άλλων οργανισµών ή µεµονωµένων προσώπων που χρηµατοδοτούν ή 44

64 εµπλέκονται µε κάποιους τρόπους στην διαδικασία κατασκευής του Ιστοτόπου. Αυτές οι πληροφορίες συνίσταται να υποδεικνύονται στην αρχική σελίδα του Ιστοτόπου ή σε µια ενδιάµεση, µέσω µιας σύνδεσης από την αρχική σελίδα. Συγκεκριµένα, Ο Ιστoτόπος πρέπει να παρέχει πληροφορία σχετικά µε την οντότητα που είναι ο «ιδιοκτήτης» της εν λόγω εφαρµογής (π.χ. πληροφορίες σχετικά µε τη δοµή, την ιστορία και την οργάνωσή του, τις πρωτοβουλίες του, τη νοµική και θεσµική πολιτική που ακολουθεί). Οι πληροφορίες αυτές συµβάλλουν στη δηµιουργία ενός κλίµατος εµπιστοσύνης προς τον οργανισµό που έχει την κυριότητα του Ιστοτόπου και υποστηρίζουν τη δηµιουργία µιας σωστής εικόνας για τον οργανισµό καθαυτό. Επίσης, ο Ιστoτόπος πρέπει να παρέχει πληροφορία σχετικά µε το ποιος είναι υπεύθυνος για κάθε πτυχή του Ιστοτόπου. Συγκεκριµένα ποιος έχει την ευθύνη για την ολότητα των εκδοτικών πτυχών και σε ποιον πρέπει να απευθύνεται κάποιος για περισσότερες πληροφορίες, παράπονα, τεχνική υποστήριξη και γενικά βοήθεια. Οι πληροφορίες αυτές αφορούν στο πλήρες όνοµα, την επαγγελµατική ή οργανική θέση, τις διευθύνσεις των υπευθύνων κ.λ.π. Πρόσθετα, ο Ιστoτόπος πρέπει να παρέχει πληροφορίες για τους φορείς χρηµατοδότησης και αναδοχής του, καθώς επίσης για µεµονωµένα άτοµα, οµάδες ή οργανισµούς που βοήθησαν στην διαδικασία δηµιουργίας του. Πρέπει να προσδιορίζει ρητώς όλες τις οντότητες που συµβάλλουν στην υποστήριξή του, περιλαµβανοµένων εµπορικών και µη οργανισµών που συνέβαλλαν στη χρηµατοδότησή του και παρέχουν υπηρεσίες ή προσφέρουν περιεχόµενο. Τέλος, το URL του δικτυακού τόπου θα πρέπει να είναι απλό και ξεκάθαρο, έτσι ώστε να βοηθά το χρήστη στην αποµνηµόνευσή του. Μερικές φορές το τι είναι η διεύθυνση του 45

65 Ιστοτόπου µπορεί να αποτελέσει ένδειξη της φύσης του Ιστοτόπου. Οι δικτυακοί τόποι εµπορικών επιχειρήσεων συνήθως περιλαµβάνουν.com, οι Ιστoτόποι των οµοσπονδιακών κυβερνήσεων καταλήγουν σε.gov, οι K-12 σχολικοί δικτυακοί τόποι συχνά περιλαµβάνουν k12 στην διεύθυνσή τους, και οι Ιστoτόποι των κολεγίων και των πανεπιστηµίων συχνά καταλήγουν σε.edu. Οι Ιστoτόποι µη κερδοσκοπικών οργανισµών συχνά περιλαµβάνουν.org. Ένας Ιστoτόπος µε µια περισπωµένη (~) στην διεύθυνση συχνά αποτελεί ένδειξη ότι η συγκεκριµένη σελίδα δηµιουργήθηκε ή διατηρείται από ιδιώτη, παρά αποτελεί αναπαράσταση ενός οργανισµού, µιας επιχείρησης ή ενός σχολείου. 7.3 Κριτήρια περιεχοµένου Τα κριτήρια περιεχοµένου αφορούν στην ποιότητα της πληροφορίας που διατίθεται στους χρήστες µέσω της δια-δικτυακής εφαρµογής και αποσκοπούν στη µέτρηση παραγόντων όπως η αξιοπιστία, η εγκυρότητα, η χρησιµότητα και το βάθος του περιεχοµένου. Η ποιότητα του περιεχοµένου µπορεί να αναλυθεί σε δύο διακριτά τµήµατα: Στην ποιότητα της πληροφορίας καθαυτής, που µεταδίδεται στο χρήστη και αφορά στον προσδιορισµό και την δικαιοδοσία των πηγών της πληροφορίας, στην καταλληλότητα και την εγκυρότητα / ακρίβεια / αντικειµενικότητα των παρουσιαζόµενων πληροφοριών, την χρονική εγκυρότητα του περιεχοµένου, τη µοναδικότητά του και την αξιοπιστία των παρόχων περιεχοµένου. 46

66 Στη λογική οργάνωση της παρεχόµενης πληροφορίας, που αφορά στο πώς είναι δοµηµένες, τµηµατοποιηµένες και οργανωµένες οι πληροφορίες και ποιες είναι οι µεταξύ τους σηµασιολογικές σχέσεις Πληρότητα Η αξία ενός Ιστοτόπου συνήθως καθορίζεται από τα θέµατα που παρουσιάζει και το βάθος στο οποίο αυτά διερευνώνται. Η θεµατολογία / πληρότητα είναι στενά συνδεόµενη µε τους στόχους και το προφίλ του χρήστη και αφορά στην ποσότητα της κατάλληλης πληροφορίας στον Ιστoτόπο και πότε αυτή ικανοποιεί τις ανάγκες του χρήστη. Αναφέρεται στο βάθος και το εύρος της παρεχόµενης πληροφορίας. Ωστόσο, είναι επιθυµητό να υπάρχει µια ισορροπία στην ποσότητας της διαθέσιµης πληροφορίας, διαφορετικά ο σκοπός του Ιστοτόπου δεν θα είναι ξεκάθαρος και προφανής, ενώ θα είναι δύσκολο για τους χρήστες να βρουν και να κατανοήσουν τα θέµατα που τους ενδιαφέρουν. Εποµένως, Ο Ιστoτόπος θα πρέπει να καλύπτει όλες τις σχετικές πτυχές ενός θέµατος και να οδηγεί στο κατάλληλο επίπεδο λεπτοµερειών για το συγκεκριµένο θέµα και πεδίο. Ωστόσο η καταλληλότητα του βάθους της παρεχόµενης πληροφορίας σε ένα συγκεκριµένο θέµα είναι άµεσα συνδεδεµένη µε τις ανάγκες του χρήστη. Για παράδειγµα, ένας απλός χρήστης απαιτεί πολύ λιγότερη πληροφορία από ένα χρήστη που είναι ειδικός σε ένα συγκεκριµένο θέµα. Επίσης, ο Ιστoτόπος δεν πρέπει να παραλείπει κρίσιµες πληροφορίες (που απαιτούνται από όλους τους πιθανούς χρήστες) και οι πηγές πληροφορίας πρέπει να ολοκληρώνουν και να ικανοποιούν τους προκαθορισµένους σκοπούς. Η ποσότητα των διαθέσιµων πόρων 47

67 ωστόσο πρέπει να είναι κατάλληλη και εναρµονισµένη µε τις ανάγκες των συγκεκριµένων χρηστών. Τέλος ο Ιστoτόπος θα πρέπει να περιλαµβάνει συνδέσµους ή παραποµπές σε άλλες πηγές για περισσότερες λεπτοµέρειες, αν αυτό θεωρηθεί απαραίτητο. Καθώς το περιεχόµενο είναι το πιο σηµαντικό κοµµάτι ενός Ιστοτόπου, είναι πολύ ουσιώδες για ένα δικτυακό τόπο να περιέχει κυρίως πληροφορία παρά πληροφορίες επικοινωνίας ή λίστες από συνδέσµους Ακρίβεια / Αντικειµενικότητα / Εγκυρότητα Η ακρίβεια και η αντικειµενικότητα του περιεχοµένου σχετίζονται µε την ύπαρξη προκαταλήψεων ή λαθών σε οποιοδήποτε επίπεδο, συντακτικό-σηµασιολογικό και γραµµατικό. Το περιεχόµενο των κειµένων πρέπει να είναι σωστό από άποψη γραµµατικής, ορθογραφίας και σύνταξης. Όλοι οι τύποι του περιεχοµένου πρέπει να αποφεύγουν τις ασυµφωνίες και τις επαναλήψεις. Οι προκαταλήψεις, όπως προφανώς παραπλανητικές ή υβριστικές δηλώσεις, µη τεκµηριωµένες απόψεις, µονόπλευρα επιχειρήµατα για αµφιλεγόµενα ζητήµατα πρέπει να απουσιάζουν από το περιεχόµενο ενός Ιστοτόπου. Η εγκυρότητα του περιεχοµένου αφορά στον προσδιορισµό των µεθόδων που χρησιµοποιούνται για την απόκτηση των πληροφοριών, στον καθορισµό του κατά πόσο οι πηγές πληροφόρησης αποτελούν πρωταρχικές ή δευτερεύουσες πληροφορίες, στην λεπτοµερή εξέταση των εγγράφων και στην εξακρίβωση της ορθότητας και τεκµηρίωση των ισχυρισµών των παρόχων περιεχοµένου. Τα παραπάνω στοιχεία πιστοποιούν την 48

68 παρεχόµενη πληροφορία και καλλιεργούν αίσθηµα εµπιστοσύνης των χρηστών προς τον Ιστoτόπο. Η ακρίβεια / αντικειµενικότητα / εγκυρότητα διασφαλίζονται ως ακολούθως: Ο Ιστoτόπος πρέπει να πληροφορεί το χρήστη για το αν η πληροφορία που παρουσιάζεται είναι πραγµατική, είναι πρωταρχική ή δευτερεύουσα ή είναι προϊόν διαφήµισης. Επιπρόσθετα, ο Ιστοτόπος πρέπει να ορίζει σαφώς τις προσωπικές απόψεις (αν υπάρχουν) του συγγραφέα και να τις διαχωρίζει από την πραγµατική πληροφορία. Ο Ιστοτόπος πρέπει να παρουσιάζει τις πηγές πληροφορίας που χρησιµοποιεί. Ο προσδιορισµός των πηγών (π.χ. µε την έννοια ενηµερωµένων αναφορών και βιβλιογραφίας) πιστοποιεί την ακρίβεια και την εγκυρότητα της παρουσιαζόµενης πληροφορίας. Ο Ιστοτόπος πρέπει να επαληθεύει την εγκυρότητα των παραπάνω αναφορών. Η εγκυρότητα των αναφορών έχει να κάνει µε τη διασύνδεση µεταξύ διαφορετικών εγγράφων. Αν ένα έγγραφο του τρέχοντος Ιστοτόπου διασυνδέεται µε ένα έγγραφο ενός άλλου Ιστοτόπου, τότε ο δεύτερος Ιστoτόπος θα πρέπει επίσης να έχει παρόµοιο και έγκυρο περιεχόµενο. Επίσης, ο Ιστoτόπος πρέπει να καθορίζει αν η παρουσιαζόµενη πληροφορία ανήκει στη γνωστική περιοχή του συγγραφέα (δηλαδή κατά πόσο ο συγγραφέας είναι έµπειρος ή ειδικός πάνω στο συγκεκριµένο θέµα). Μια µέθοδος προσδιορισµού αποτελεί η συµπερίληψη σηµειώσεων προηγούµενων εκδόσεων και δηµοσιεύσεων του συγγραφέα. Επιπλέον ο Ιστoτόπος πρέπει να υποστηρίζει την ποικιλοµορφία και να είναι αντιπροσωπευτικός πολλών οµάδων. Η ποικιλοµορφία ωστόσο είναι συνάρτηση του 49

69 είδους του Ιστοτόπου. Για παράδειγµα, αν ο Ιστoτόπος επικεντρώνεται σε ένα συγκεκριµένο θέµα (π.χ. ο δικτυακός τόπος για την επιστροφή των µαρµάρων του Παρθενώνα), τότε η ποικιλοµορφία δεν είναι σηµαντική. Τέλος, ο Ιστoτόπος δεν πρέπει να έχει περισσότερα από ένα διαφηµιστικά banner ανά σελίδα. Η διαφήµιση, αν υπάρχει, δεν πρέπει να καλύπτει το περιεχόµενο του Ιστοτόπου, ώστε να µην αποσπά την προσοχή του χρήστη από τη χρήσιµη πληροφορία Χρησιµότητα Η έννοια της χρησιµότητας του περιεχόµενου που παρέχεται από έναν Ιστoτόπο είναι στενά συνδεόµενη µε τους στόχους και το προφίλ των χρηστών του. Η χρησιµότητα του περιεχοµένου καθορίζει το βαθµό ικανοποίησης των χρηστών αναφορικά µε το είδος και το βάθος του παρεχόµενου υλικού και εξετάζει τη δυνατότητα απόκτησης γνώσεων από τη χρήση του Ιστοτόπου. Ο Ιστoτόπος πρέπει να παρέχει χρήσιµο και ενδιαφέρον περιεχόµενο στους χρήστες του. Ωστόσο η χρησιµότητα του περιεχοµένου εξαρτάται άµεσα από το προφίλ των προοριζόµενων χρηστών του και µεταφράζεται στην ικανοποίηση των αναγκών των χρηστών και στην παροχή δυνατότητας για απόκτηση νέων γνώσεων από τον Ιστoτόπο. Επιπλέον, η χρησιµότητα συνδέεται άµεσα µε την ύπαρξη λόγων για την εκ νέου επίσκεψη του Ιστοτόπου από τους χρήστες. Στους λόγους αυτούς συµπεριλαµβάνονται οι βιβλιογραφικές αναφορές, η αναζήτηση νέου περιεχοµένου και οι ενηµερωµένες πληροφορίες (νέα). 50

70 7.3.4 Κατανοησιµότητα Η πληροφορία πρέπει να είναι σαφής και εύκολα κατανοήσιµη. Το κριτήριο της κατανοησιµότητας εποµένως αφορά στην πολυπλοκότητα της γλώσσα των κειµένων και σχετίζεται άµεσα µε τις παραµέτρους προφίλ και αναγκών του χρήστη. Η πολυπλοκότητα της γλώσσας πρέπει να είναι αντίστοιχη της παιδείας, της εµπειρίας και των ενδιαφερόντων των προοριζόµενων χρηστών. Σύµφωνα µε το Nielsen, η αρχή «Μιλήστε τη γλώσσα των χρηστών» αποτελεί έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της ευχρηστίας. Πιο συγκεκριµένα, Τα έγγραφα του Ιστοτόπου πρέπει να είναι ξεκάθαρα και απλά, ώστε να µπορούν να γίνουν εύκολα κατανοητά. Η χρήση ξεκάθαρης και απλής γλώσσας διευκολύνει ιδιαίτερα τους χρήστες, των οποίων η µητρική γλώσσα διαφέρει από τη γλώσσα των κειµένων του Ιστοτόπου, συµπεριλαµβάνοντας και ανθρώπους που επικοινωνούν κυρίως στη συνθηµατική γλώσσα. Επίσης, τα κείµενα που παρουσιάζονται στον Ιστoτόπο πρέπει να είναι περιεκτικά. Μακροχρόνιες µελέτες έχουν δείξει ότι η ανάγνωση σε ένα υπολογιστή είναι πιο κουραστική και αργή από ότι στο χαρτί. Εποµένως τα κείµενα δεν πρέπει να είναι µεγάλα και περιττά, αλλά να µεταβιβάζουν το βασικό µήνυµα χρησιµοποιώντας το ελάχιστο ποσό λέξεων. Το περιεχόµενο πρέπει να εξετάζεται λεπτοµερώς ως προς τη γραµµατική, την ορθογραφία και τη σύνταξη. Τα έγγραφα του Ιστοτόπου πρέπει να χαρακτηρίζονται από σωστή στίξη, απουσία λαθών, απουσία ασυνταξιών, απουσία τυπογραφικών λαθών και απουσία επαναλήψεων όσον αφορά στο κυρίως περιεχόµενο. 51

71 7.3.5 Λογική Οργάνωση του περιεχοµένου Το κριτήριο αυτό αφορά στην ποιότητα της λογικής οργάνωσης και δόµησης του περιεχοµένου. Το περιεχόµενο που διατίθεται στον Ιστό πρέπει να είναι σωστά οργανωµένο και οι σηµασιολογικές σχέσεις πρέπει να είναι προφανείς. Πιο συγκεκριµένα, Το περιεχόµενο ενός Ιστοτόπου πρέπει να οµαδοποιείται σύµφωνα µε διάφορα κριτήρια (π.χ., θέµα, χρόνος, συντάκτης, κ.λ.π.). Οι πληροφορίες πρέπει να τακτοποιούνται λογικά και µε συνέπεια, αλλά η καταλληλότητα του τρόπου οργάνωσης εξαρτάται άµεσα από τα χαρακτηριστικά του οργανισµού που παρέχει το περιεχόµενο και το επίπεδο γνώσης, το εννοιολογικό µοντέλο και τους στόχους των τελικών χρηστών.ειδικότερα, Ο Ιστoτόπος πρέπει να οργανώνει τη διαθέσιµη πληροφορία σε θεµατικές ενότητες. Ο σχεδιαστής του Ιστοτόπου πρέπει να δίνει οπτική έµφαση στο πιο χρήσιµο περιεχόµενο και να κάνει χρήση περιλήψεων, επικεφαλίδων κ.λ.π. Οι επικεφαλίδες πρέπει να είναι σαφείς και περιγραφικές. Επίσης πρέπει να παρέχονται λέξεις-κλειδιά που να δείχνουν στο περιεχόµενο της πληροφορίας. Τέλος, ο Ιστoτόπος πρέπει να παρέχει πληροφορίες προσανατολισµού προκειµένου να βοηθήσει τους χρήστες στην κατανόηση πολυσύνθετων σελίδων. Οι οµάδες πληροφορίας του Ιστοτόπου πρέπει να οργανώνονται ιεραρχικά, οδηγώντας σε µια δοµή επιπεδοποίησης, όπου το πραγµατικό περιεχόµενο είναι στο κατώτερο σηµείο. Τα επίπεδα εµφώλευσης πρέπει να είναι διαισθητικά, λογικά, συνεπή και εύκολα κατανοητά και να αντανακλούν τις ανάγκες και τους στόχους των χρηστών. Οι δοµές 52

72 εµφώλευσης πρέπει να είναι αποδοτικές, που σηµαίνει ότι ο προσδιορισµός των αναγκαίων πληροφοριών µέσα στην ιεραρχική δοµή πρέπει να εκτελείται επιτυχώς και γρήγορα. Για παράδειγµα, τα θέµατα άµεσου ενδιαφέροντος για το χρήστη πρέπει να παρουσιάζονται στα ανώτερα επίπεδα της δοµής επιπεδοποίησης και θα πρέπει να είναι πιο γρήγορα προσβάσιµα απ ότι οι λιγότερο σχετικές πληροφορίες. Επίσης, τα µεγάλα τµήµατα πληροφορίας πρέπει να τµηµατοποιούνται σε ένα σύνολο µεµονωµένων σελίδων. Ωστόσο κάθε σελίδα πρέπει να είναι αυτάρκης, δηλαδή, πρέπει να καλύπτει ένα συγκεκριµένο θέµα ή µια πτυχή χωρίς την ανάγκη να προσεγγιστεί µιαδιαφορετική σελίδα για να γίνει αντιληπτό το κυρίως µήνυµά της. Όταν σε µια ενιαία σελίδα αποθηκεύεται πολύπλοκο περιεχόµενο, συνίσταται η χρήση τιτλοποίησης και σύντοµων εισαγωγικών κειµένων που µπορεί να βοηθήσουν το χρήστη στον άµεσο εντοπισµό των βασικών πληροφοριών της σελίδας. Αντιθέτως, οι πολύπλοκες σχέσεις µεταξύ των τµηµάτων µιας σελίδας µπορεί να δυσκολέψουν τους χρήστες µε νοητικές και οπτικές δυσκολίες. Επιπλέον τα κριτήρια οµαδοποίησης και οι σηµασιολογικές σχέσεις µεταξύ των στοιχείων µιας οµάδας πρέπει να είναι εµφανή στους τελικούς χρήστες. Ο Ιστoτόπος πρέπει να παρέχει µια σύντοµη περιγραφή της κάθε οµάδας (χρησιµοποιώντας µια σύνοψη, ένα σχόλιο, µια περίληψη, κ.λ.π.), του τρόπου οργάνωσης του περιεχοµένου, του κύριου περιεχοµένου που παρέχεται στο χρήστη, των γλωσσών στις οποίες είναι διαθέσιµες οι πληροφορίες και άλλα παρόµοια θέµατα. Συγκεκριµένα, Ο Ιστoτόπος πρέπει να περιέχει πίνακες περιεχοµένων, πίνακες δεικτών και χάρτες Ιστοτόπων. Τα στοιχεία αυτά είναι χρήσιµα για την παροχή µιας σφαιρικής άποψης σχετικά µε την οργάνωση του Ιστοτόπου. 53

73 Επίσης, ο Ιστoτόπος πρέπει να κάνει χρήση οπτικών ενδείξεων, όπως χρήση διαφορετικών φόντων στις σελίδες για τη διάκριση µεταξύ διαφορετικών τύπων περιεχοµένου ή χρήση ετικετών που να δείχνουν σε ποια οµάδα ανήκει το συγκεκριµένο αντικείµενο περιεχοµένου. Τέλος, ο Ιστoτόπος θα πρέπει να χρησιµοποιεί κατάλληλους περιγραφείς (κειµένου ή οπτικούς) που να προσδιορίζουν τα αντικείµενα της εκάστοτε οµάδας. Έτσι ο χρήστης θα µπορεί να διακρίνει τα δεδοµένα µιας οµάδας Κυριότητα περιεχοµένου Το κριτήριο αυτό αναφέρεται στον πάροχο και τον υπεύθυνο σύνταξης του περιεχοµένου. Η πληροφορία αυτή καθίσταται εξαιρετικά κρίσιµη για την αξιολόγηση της ποιότητας των πληροφοριών που διακινούνται µέσω του ιαδικτύου. Συγκεκριµένα, Ο Ιστoτόπος πρέπει να παρέχει πληροφορίες για τον συντάκτη του περιεχοµένου του. Οι πληροφορίες αυτές αφορούν στο ονοµατεπώνυµο του συντάκτη, την ηλεκτρονική του διεύθυνση, το τηλέφωνό του και γενικότερα στοιχεία επικοινωνίας. Επίσης, περιλαµβάνει πληροφορίες σχετικά µε τον τίτλο του συγγραφέα και τον οργανισµό στον οποίο ανήκει, πλήρες βιογραφικό σηµείωµα του, το επαγγελµατικό του υπόβαθρο κ.λ.π. Επίσης, ο Ιστoτόπος πρέπει να πληροφορεί τους χρήστες του για τον υπεύθυνο των εκδοτικών ζητηµάτων. Αυτό σηµαίνει ότι ο Ιστoτόπος πρέπει να παρουσιάζει σαφώς την εκδοτική επιτροπή, αν υπάρχει, και να αναφέρει τα µέλη από τα οποία αυτή απαρτίζεται. 54

74 7.3.7 Επικαιρότητα Το κριτήριο της επικαιρότητας σχετίζεται µε τη χρονική εµβέλεια στην οποία το περιεχόµενο του Ιστοτόπου θεωρείται έγκυρο. Για παράδειγµα, ένας Ιστoτόπος που δεν έχει ενηµερωθεί για τουλάχιστον ένα χρόνο ή περιέχει πολλά «dead links» θεωρείται ότι δεν ικανοποιεί το κριτήριο της επικαιρότητας. Είναι προφανές, ότι η επίκαιρη πληροφόρηση έχει πολύ µεγαλύτερη σηµασία από την πεπαλαιωµένη. Ωστόσο, η ιδέα της επικαιρότητας του περιεχοµένου είναι πολυπλοκότερη. Η επίκαιρη πληροφορία δεν είναι απαραίτητα «νέα» - µερικές φορές αρκετά παλιά πληροφορία εξακολουθεί να είναι έγκυρη και αξιόπιστη. Εποµένως, Ο Ιστoτόπος πρέπει να παρουσιάζει τα πιο τρέχοντα διαθέσιµα δεδοµένα και η επικαιρότητα της πληροφορίας πρέπει να είναι κατάλληλη για το συγκεκριµένο θέµα ή πεδίο που πραγµατεύεται ο Ιστoτόπος. Επίσης, ο Ιστoτόπος πρέπει να αποφεύγει την παρουσίαση απαρχαιωµένων πληροφοριών. Το υλικό που περιλαµβάνεται σε κάθε ενηµέρωση του Ιστοτόπου πρέπει να είναι πρόσφατο. Οι σύνδεσµοι του Ιστοτόπου που δείχνουν σε πληροφοριακό υλικό πρέπει να είναι ενήµεροι, δηλαδή να µην οδηγούν σε άδειες ή υπο-κατασκευή σελίδες ή σε µη διαθέσιµους δικτυακούς τόπους. Τέλος, οι ιδιότητες που δηλώνουν επικαιρότητα πρέπει να είναι εµφανείς στους χρήστες. Αυτό σηµαίνει ότι ο Ιστoτόπος πρέπει να δηλώνει ξεκάθαρα τη χρονική εµβέλεια του περιεχοµένου του στους χρήστες. 55

75 7.3.8 Μοναδικότητα Είναι επιθυµητό, η πληροφορία που παρουσιάζεται σε ένα Ιστoτόπο να είναι µοναδική. Η παροχή µοναδικού, γνήσιου και ξεχωριστού περιεχοµένου σε µια συγκεκριµένη γνωστική περιοχή αποτελεί αδιαµφισβήτητα πηγή προσέλκυσης της προσοχής και του ενδιαφέροντος του χρήστη. Ωστόσο, η έννοια της µοναδικότητας είναι «δίκοπη». Από τη µια επιζητείται το περιεχόµενο των Ιστοτόπων να είναι µοναδικό και από την άλλη αναζητούνται κοινώς αποδεκτές πληροφορίες. Εποµένως η αξιολόγηση της µοναδικότητας του περιεχοµένου ενός Ιστοτόπου µπορεί να αναλυθεί στα παρακάτω: Στο κατά πόσο το περιεχόµενο του Ιστοτόπου αποτελεί πρωτογενές υλικό και δεν υπάρχει κοινή πληροφορία σε άλλους τύπους αρχείων. Στο κατά πόσο το περιεχόµενο του Ιστοτόπου είναι µοναδικό στο σύνολο της πληροφορίας που διακινείται στον Ιστό. 56

76 7.4 Κριτήρια πολιτικής Η κατηγορία αυτή καλύπτει κριτήρια που ασχολούνται µε την πολιτική που ακολουθεί ο Ιστoτόπος σε τρεις θεµατικές περιοχές: Πολιτική του Ιστοτόπου σε νοµικά ζητήµατα (όπως copyright, προσωπική δεδοµένα) Πολιτική του Ιστοτόπου όσον αφορά τη βιωσιµότητα και τη διατήρηση του (όπως ηµεροµηνία ενηµέρωσης, συχνότητα ενηµέρωσης) Πολιτική του Ιστοτόπου όσον αφορά τη διαφήµιση Πολιτική σε νοµικά ζητήµατα Η πολιτική του Ιστοτόπου σε νοµικά ζητήµατα αφορά στην προστασία των πνευµατικών δικαιωµάτων και την ιδιωτικότητα των προσωπικών δεδοµένων του χρήστη. Συγκεκριµένα, Ο Ιστoτόπος πρέπει να λαµβάνει υπόψη τους διεθνείς νόµους για την προστασία των πνευµατικών δικαιωµάτων. Καθώς, σε καθηµερινή βάση, ένα τεράστιο ποσό πληροφοριακού υλικού διανέµεται µέσω του ιαδικτύου και τα ψηφιακά δίκτυα κρατούν αντίγραφα των εγγράφων προκειµένου να βελτιώσουν την απόδοση, οι ιδιοκτήτες του ψηφιακού υλικού πρέπει να προστατεύσουν τα ψηφιοποιηµένα αγαθά τους. Για το λόγο αυτό, έχουν αναπτυχθεί διάφορες µέθοδοι που µπορούν να κωδικοποιήσουν τις ψηφιακές πληροφορίες µε ιδιότητες που δεν διαχωρίζονται από το αρχείο της πληροφορίας. Αυτός ο τοµέας της τεχνολογίας καλείται «στεγανογραφία» ή «ψηφιακό υδατόσηµο». Ένα ψηφιακό υδατόσηµο µπορεί να βοηθήσει τον ιδιοκτήτη των δικαιωµάτων να ανιχνεύσει το αντίγραφο και τη διανοµή της ψηφιακής εργασίας. Μια άλλη τεχνική είναι η γλώσσα 57

77 διαχείρισης των δικαιωµάτων. Μια γλώσσα διαχείρισης δικαιωµάτων εκφράζει, µε µορφή αναγνώσιµη από τη µηχανή, τα δικαιώµατα των ιδιοκτητών, των διανοµέων και των χρηστών επιτρέποντας στον υπολογιστή να κρίνει εάν οι ενέργειες είναι αποδεκτές. Ο Ιστoτόπος πρέπει να περιλαµβάνει όλες τις πληροφορίες σχετικά µε τη στρατηγική και την τεχνολογία IPR που υιοθετεί προκειµένου να προστατεύσει τις πηγές περιεχοµένου που διατίθενται από την εφαρµογή. Επίσης ο Ιστoτόπος πρέπει να σέβεται και να προστατεύει την ιδιωτικότητα των προσωπικών δεδοµένων του χρήστη. Η καλούµενη «Κοινωνίας της Πληροφορίας» έχει αυξήσει τον αριθµό των διακρατικών ροών προσωπικών δεδοµένων µεταξύ των Κρατών Μελών και της EΕ. Προκειµένου να εξαλειφθούν τα πιθανά εµπόδια σε αυτή τη ροή πληροφοριών και να διασφαλιστεί ένα υψηλό επίπεδο προστασίας αυτών, απαιτείται η συµµόρφωση στη νοµοθεσία περί προστασίας των προσωπικών δεδοµένων. Η προστασία των δεδοµένων του χρήστη µπορεί να ολοκληρωθεί, χρησιµοποιώντας την τυποποιηµένη κρυπτογράφηση SSL. Η κρυπτογράφηση αρχείων απλά µετατρέπει ένα αρχείο από ένα διαχειρίσιµο τύπο αποθήκευσης αρχείου (π.χ., ένα έγγραφο του word ή ένα αρχείο εικόνας που µπορεί να ανοιχθεί ή να διαβαστεί µε κατάλληλο λογισµικό) σε ένα κωδικοποιηµένο τύπο αρχείου. Οι τεχνικές κρυπτογράφησης χρησιµοποιούν «κλειδιά» για να ελέγξουν την πρόσβαση στα δεδοµένα που έχουν κρυπτογραφηθεί. Εποµένως ένας Ιστoτόπος που υποστηρίζει υπηρεσίες, που απαιτούν χρήση των προσωπικών δεδοµένων του χρήστη, πρέπει να κάνει χρήση της κρυπτογράφησης SSL. Επίσης πρέπει να γνωστοποιεί στους χρήστες του τις µεθόδους που χρησιµοποιεί για την ασφάλεια και την προστασία της ιδιωτικότητας των προσωπικών τους δεδοµένων. 58

78 7.4.2 Πολιτική συντήρησης διατήρησης Οι Ιστoτόποι πρέπει να συντηρούνται προκειµένου να παρέχουν επίκαιρες πληροφορίες, λειτουργικούς συνδέσµους και κυρίως, να προσφέρουν λόγους επιστροφής των επισκεπτών τους. Η πολιτική διατήρησης του Ιστοτόπου πρέπει να γνωστοποιείται στο χρήστη και συνίσταται στα εξής: Ο Ιστoτόπος πρέπει να διατηρεί τις πληροφορίες του µε περιοδικές ενηµερώσεις και διορθώσεις. Η ενηµέρωση του Ιστοτόπου είναι συνάρτηση της φύσης των περιεχοµένων του. Για Ιστοτόπους που ενηµερώνονται συχνά, συνίσταται να υπάρχει µια δήλωση σχετικά µε τη συχνότητα των ενηµερώσεων. Επίσης, ο Ιστoτόπος πρέπει να παρέχει στο χρήστη την ηµεροµηνία δηµοσίευσης ή την ηµεροµηνία τελευταίας αναθεώρησης του. Η ηµεροµηνία τελευταίας αναθεώρησης συνίσταται να αναγράφεται σε όλες τις σελίδες του Ιστοτόπου και συγκεκριµένα στο υποσέλιδο που τιτλοφορείται συνήθως ως ηµεροµηνία τελευταίας ενηµέρωσης. Επίσης ο Ιστoτόπος πρέπει να παρέχει πληροφορία για τη διάρκεια του, όπως για πόσο χρόνο θα βρίσκεται on-line ο Ιστoτόπος, αν υπάρχει διαθέσιµο ένα αρχείο των παλιών σελίδων αυτού κ.λ.π Πολιτική διαφήµισης Ο Ιστoτόπος πρέπει να παρουσιάζει στους χρήστες µια σύντοµη περιγραφή της πολιτικής διαφήµισης που υιοθετεί. Συγκεκριµένα, Η διαφήµιση, αν υπάρχει, δεν πρέπει να καλύπτει το περιεχόµενο του Ιστοτόπου. 59

79 Επίσης, αν η διαφήµιση είναι πηγή χρηµατοδότησης, τότε αυτό πρέπει να δηλώνεται ρητά. Γενικά, η διαφήµιση και οποιοδήποτε άλλο υλικό προώθησης πρέπει να παρουσιάζεται στο χρήστη µε τρόπο που να διευκολύνει τη διαφοροποίηση µεταξύ αυτής και του πρωτότυπου υλικού. 7.5 Κριτήρια σχεδιασµού και ευχρηστίας Τα κριτήρια σχεδιασµού αφορούν στην ποιότητα οργάνωσης των εικόνων, του κειµένου και των συνδέσµων του Ιστοτόπου. Σκοπός τους είναι η βελτίωση στην παροχή της πληροφορίας και η αποδοτικότητα πλοήγησης στον Ιστoτόπο. Τα κριτήρια ευχρηστίας εξετάζουν σε παράγοντες που συνεισφέρουν στην ευκολία χρήσης και την αποτελεσµατικότητα του Ιστοτόπου. Αφορούν στον τρόπο δόµησης του Ιστοτόπου και στη συµβατότητα / συµµόρφωση αυτού µε αποδεκτά πρότυπα σχεδιαστικών οδηγιών. Τέσσερα κριτήρια είναι πιθανό να χρησιµοποιηθούν για την αξιολόγηση του σχεδιασµού και της ευχρηστίας των δικτυακών τόπων: η προσβασιµότητα, η πλοηγησιµότητα, η ποιότητα των συνδέσµων και η αισθητική παρουσίαση Προσβασιµότητα Η δύναµη του Ιστού έγκειται στην παγκοσµιοποίησή του. Η πρόσβαση από τον καθένα, ανεξαρτήτου των φυσικών ικανοτήτων τους, αποτελεί πολύ σηµαντική πτυχή της ποιότητας ενός Ιστοτόπου. Είναι γενικά αναγνωρίσιµο ότι η προσβασιµότητα ακόµη και από άτοµα µε ειδικές ανάγκες γίνεται ολοένα και περισσότερο σηµαντικό ζήτηµα ποιότητας, ειδικά για δια-δικτυακές πολιτιστικές εφαρµογές. 60

80 Το κριτήριο της προσβασιµότητας µετρά το βαθµό στον οποίο ο Ιστoτόπος προσπελαύνεται από το κοινό στο οποίο απευθύνεται και εξετάζει ζητήµατα όπως η ευκολία σύνδεσης και «καταφόρτωσης». Μερικοί χρήστες συνδέονται στο ιαδίκτυο χρησιµοποιώντας υπολογιστικό εξοπλισµό τελευταίας τεχνολογίας και γρήγορες ταχύτητες σύνδεσης. Ωστόσο η πλειονότητα των χρηστών χρησιµοποιεί παλιότερα υπολογιστικά συστήµατα και πολύ αργότερες ταχύτητες σύνδεσης. Εποµένως το κριτήριο της προσβασιµότητας εξετάζει τις απαιτήσεις σε λογισµικό και υλικό και σε εύρος ιαδικτύου για την αποδοτική πρόσβαση στο ιαδίκτυο. Επιπλέον εξετάζει τη δυνατότητα πρόσβασης στον Ιστoτόπο των ατόµων µε ειδικές ανάγκες. Το κριτήριο της προσβασιµότητας 11, µπορεί να ικανοποιηθεί µε τους ακόλουθους τρόπους: Η πρόσβαση στην πληροφορία του Ιστοτόπου πρέπει να είναι εύκολη. Ο Ιστoτόπος πρέπει να παρέχει πληροφόρηση σχετικά µε τις τεχνικές πτυχές του, οι οποίες βελτιώνουν τη λειτουργικότητα της εφαρµογής. Σε αυτές περιλαµβάνονται πληροφορίες για την απαιτούµενη ελάχιστη ανάλυση, τις απαιτήσεις βέλτιστης ανάλυσης, τις πλατφόρµες και τους φυλλοµετρητές που επιτρέπουν βέλτιστη παρακολούθηση, τα απαιτούµενα πακέτα λογισµικού (plug-ins) κ.λ.π. εδοµένου ότι η πλειονότητα των χρηστών συνδέεται στο ιαδίκτυο χρησιµοποιώντας παλιότερα υπολογιστικά συστήµατα, ο Ιστoτόπος πρέπει να είναι προσπελάσιµος από τους παλαιότερης τεχνολογίας διαθέσιµους φυλλοµετρητές (π.χ. Netscape 3.0). Επίσης, ο Ιστoτόπος πρέπει να είναι προσπελάσιµος χρησιµοποιώντας τυποποιηµένες διαµορφώσεις και µια ποικιλία φυλλοµετρητών, µε τρόπο όσο το δυνατό πιο διαφανές στο 11 Unified Web Site Accessibility Guidelines ( Usability.gov ( 61

81 χρήστη. Αυτό σηµαίνει ότι ο Ιστoτόπος πρέπει να παράγεται σε διάφορες εκδόσεις προκειµένου να υποστηρίξει πολλές µορφές φυλλοµετρητών (VRML, Netscape 3.0, Gopher, LYNX κ.λ.π.). Επιπλέον, πρέπει να χρησιµοποιεί τυποποιηµένη HTML και να αποφεύγει τη χρήση ιδιόκτητων επεκτάσεων της, οι οποίες δεν είναι αναγνωρίσιµες από κάποιες εκδόσεις φυλλοµετρητών. Πρόσθετα, ο Ιστoτόπος πρέπει να χρησιµοποιεί τις τεχνολογίες αιχµής (Java, ΑctiveX, advanced coding, XML, CSS) µε όσο το δυνατό πιο αποδοτικό τρόπο. Γενικά οι τεχνολογίες αιχµής πρέπει να χρησιµοποιούνται µε µέτρο, δεδοµένου ότι η πλειονότητα των χρηστών χρησιµοποιεί παλιά υπολογιστικά συστήµατα και παλιότερες τεχνολογίες φυλλοµετρητών. Η χρήση τους ενδείκνυται κυρίως για εφαρµογές που δεν µπορούν να υλοποιηθούν διαφορετικά. Για παράδειγµα, τα εικονικά µουσεία µπορεί να παρέχουν εκπαιδευτικά προγράµµατα και παιχνίδια. Εποµένως, πρέπει να περιλαµβάνουν: Χρήση της τεχνολογίας flash / shockwave και απλές φόρµες ανατροφοδότησης µε τις οποίες οι χρήστες θα αλληλεπιδράσουν µε το σύστηµα. Υπηρεσίες εκπαίδευσης των νέων και των παιδιών µέσω προγραµµάτων επισκέψεων στο µουσείο και ειδικές εικονικές περιηγήσεις, που αφορούν συγκεκριµένες χρονικές περιόδους, πολιτισµούς και αντικείµενα. Επιπλέον, η ευρεία πρόσβαση στο ιαδίκτυο απαιτεί τη διάθεση της πληροφορίας που παρουσιάζουν οι Ιστoτόποι σε πολλές γλώσσες. Τουλάχιστον οι κρίσιµες πληροφορίες πρέπει να δίνονται σε περισσότερες από µία γλώσσες, ώστε να προσεγγίζουν και να απευθύνονται σε όσο το δυνατό µεγαλύτερο κοινό. Είναι προφανές ότι η πολυγλωσσία έχει θεµελιώδη σηµασία4 για την επιτυχία και τη δηµοτικότητα του Ιστοτόπου. Ειδικότερα για τους Ιστοτόπους πολιτιστικού περιεχοµένου, η πολυγλωσσία επιτρέπει τη λεπτοµερή 62

82 εξέταση και χρήση του Ιστοτόπου από άτοµα διαφόρων εθνικοτήτων, προωθεί την πολιτιστική κληρονοµιά κάθε χώρας έξω από τα σύνορά της και σέβεται και προωθεί τις Ευρωπαϊκές στρατηγικές της Κοινωνίας της Πληροφορίας. Σηµαντική απαίτηση προσβασιµότητας στον Ιστό αποτελεί επίσης η χρήση του Ιστοτόπου από άτοµα µε ειδικές ανάγκες. Συγκεκριµένα, Ο Ιστoτόπος πρέπει να επιτρέπει τη χρήση από άτοµα µε εξασθενηµένη ακοή και όραση. Αυτό µπορεί να επιτευχθεί µε την παροχή ισοδύναµων εναλλακτικών λύσεων στο οπτικο-ακουστικό περιεχόµενο 12. Συνιστάται η παροχή ενός ισοδύναµου κειµένου για κάθε µη στοιχείο κειµένου (non-text) (π.χ., µέσω του «alt» ή «longdesc») που περιλαµβάνει εικόνες, γραφικές αναπαραστάσεις κειµένου, χάρτες των Ιστοτόπων, animations, εικόνες που χρησιµοποιούνται ως κουκίδες λιστών, πλήκτρα διαστήµατος, γραφικά κουµπιά, ήχοι (που παίζονται µε ή χωρίς την αλληλεπίδραση των χρηστών), αυτόνοµα ακουστικά αρχεία (stand-alone), ακουστικές διαδροµές βίντεο και βίντεο. Ωστόσο, το περιεχόµενο του κειµένου θα πρέπει να εκτελεί ουσιαστικά την ίδια λειτουργία ή σκοπό µε το οπτικοακουστικό περιεχόµενο, όταν παρουσιάζεται στο χρήστη. Επίσης, ο σχεδιασµός του Ιστοτόπου πρέπει να είναι ανεξάρτητος της συσκευής. Οι Ιστoτόποι πρέπει να κάνουν χρήση γνωρισµάτων που να επιτρέπουν την ενεργοποίηση των στοιχείων τους διαµέσω ποικίλων µονάδων εισόδου. Η ανεξαρτήτου συσκευής πρόσβαση σηµαίνει ότι ο χρήστης µπορεί να αλληλεπιδράσει µε τον Ιστoτόπο µε οποιαδήποτε προτιµώµενη συσκευή εισόδου (ή εξόδου), π.χ. ποντίκι, πληκτρολόγιο, φωνή, head wand, ή άλλη. Αν, για 12 Use of ALT texts in IMGs ( 63

83 παράδειγµα, µια φόρµα ελέγχου µπορεί να ενεργοποιηθεί µόνο µε ένα ποντίκι ή µια άλλη συσκευή κατάδειξης, τότε ένας χρήστης µε πρόβληµα όρασης ή που κάνει χρήση µιας συσκευής εισόδου φωνής ή πληκτρολογίου αποκλείεται από τη χρήση της φόρµας. Σηµαντικό στοιχείο για την προσβασιµότητα ενός Ιστοτόπου αποτελεί η απόδοσή του, που σηµαίνει ότι οι Ιστoτόποι πρέπει να αποκρίνονται σε εύλογο χρονικό διάστηµα. Μελέτες ευχρηστίας έχουν δείξει ότι ο βέλτιστος χρόνος απόκρισης του Ιστοτόπου κυµαίνεται µεταξύ ενός και δέκα δευτερολέπτων. Ωστόσο αυτοί οι χρονικοί περιορισµοί εξαρτώνται άµεσα από τη φύση του Ιστοτόπου. Στην περίπτωση ενός Ιστοτόπου που παρέχει κυρίως πληροφοριακό περιεχόµενο, οι χρονικοί αυτοί περιορισµοί πρέπει να ακολουθούνται αυστηρά. Αντίθετα, στην περίπτωση ενός πολιτιστικού Ιστοτόπου που διανέµει πλούσιο πολυµεσικό περιεχόµενο, τρισδιάστατες αναπαραστάσεις και κυριαρχείται από εικόνες και γραφικά, οι χρήστες µπορεί να επιδείξουν µεγαλύτερη ανοχή όσον αφορά στο χρόνο απόκρισης του Ιστοτόπου. Συγκεκριµένα, για να ικανοποιηθούν οι χρονικοί περιορισµοί στην απόκριση ενός Ιστοτόπου, πρέπει να συµβαίνουν τα ακόλουθα: Οι µεταβατικές σελίδες πρέπει να φορτώνονται γρήγορα. Οι αργές σελίδες πρέπει να φορτώνονται βαθµιαία. Σε µια πολυµεσική σελίδα που αποτελείται από εικόνες και κείµενο, το κείµενο πρέπει να φορτώνεται πριν από τις εικόνες, ώστε ο χρήστης να µπορεί να ξεκινήσει την ανάγνωση του περιεχοµένου κειµένου και να λάβει αποφάσεις µετακίνησης σε άλλους Ιστοτόπους ή σελίδες, χωρίς να περιµένει την καταβίβαση όλων των κειµένων. Αυτό επιτυγχάνεται µε την παροχή των διαστάσεων µιας εικόνας στην HTML. Όταν δίνονται οι πληροφορίες αυτές (height και width) και είναι αναγνωρίσιµες 64

84 από το φυλλοµετρητή, τότε ο φυλλοµετρητής φορτώνει πρώτα το κείµενο, αφήνοντας κενές περιοχές για τις εικόνες, βάση των διαστάσεων και κατόπιν αρχίζει την καταβίβαση των εικόνων. Στο διάστηµα αυτό, ο χρήστης µπορεί να ενηµερωθεί για τα περιεχόµενα της εν λόγω σελίδας και να προχωρήσει σε µια επόµενη, χωρίς να περιµένει για την φόρτωση όλων των εικόνων. Επίσης, ο Ιστoτόπος πρέπει να ενηµερώνει το χρήστη για το µέγεθος ενός αρχείου και τις χρονικές καθυστερήσεις που εισάγει η καταβίβασή του, στην περίπτωση που αυτό είναι µεγάλο. Η δυνατότητα στο χρήστη να λάβει κάποιο άµεσο µήνυµα αποδοχής της επιλογής του µε ταυτόχρονη αναγγελία ότι το αποτέλεσµα της ενέργειάς του ετοιµάζεται, είναι πολύ σηµαντική. Ένα µήνυµα στην οθόνη, τύπου «Παρακαλώ περιµένετε, το αρχείο κατεβαίνει», προσφέρει επαρκή πληροφόρηση και καθησυχάζει το χρήστη ότι όλα πάνε καλά. Επιπλέον, ο Ιστoτόπος πρέπει να παρέχει τη δυνατότητα ακύρωσης µιας καταβίβασης ενός αρχείου, όταν αυτό είναι επιθυµητό. Στην περίπτωση Ιστοτόπων που περιέχουν γραφικά, αυτά πρέπει να σχεδιάζονται µε τρόπο που να επιταχύνει τη φόρτωσή τους εκµεταλλευόµενοι τα πλεονεκτήµατα των ανοικτών προτύπων για γραφικά στον Ιστό (jpeg, gif ). Τέλος, σε περίπτωση που αλλάξει η ηλεκτρονική διεύθυνση (URL) του Ιστοτόπου, τότε ο Ιστoτόπος πρέπει να ανακατευθύνει το χρήστη στη νέα διεύθυνση. 65

85 7.5.2 Πλοηγησιµότητα Η πλοήγηση είναι συνήθως ο κύριος µηχανισµός µέσω του οποίου οι χρήστες επιτυγχάνουν πρόσβαση στο περιεχόµενο ενός Ιστοτόπου και αφορά στο πόσο γρήγορα γίνεται η εξερεύνηση του περιεχοµένου. Η ευκολία πλοήγησης είναι ένας κρίσιµος παράγοντας για την ποιότητα της ολότητας του Ιστοτόπου και απευθύνεται σε ένα αριθµό πτυχών που καλύπτονται από διάφορα κριτήρια. Συγκεκριµένα, Ο Ιστoτόπος πρέπει να παρέχει διάφορους µηχανισµούς που να διευκολύνουν την πλοήγηση των χρηστών. Οι µηχανισµοί πλοήγησης πρέπει να είναι σαφείς και συνεπείς και περιλαµβάνουν πληροφορίες προσανατολισµού, µπάρες πλοήγησης, χάρτες Ιστοτόπων κ.λ.π. Ένας µηχανισµός πλοήγησης αυξάνει την πιθανότητα ότι ο χρήστης θα βρει την πληροφορία που αναζητεί. Παραδείγµατα µηχανισµών πλοήγησης αποτελούν: Ο χάρτης Ιστοτόπου, που παρέχει µια καθολική άποψη της οργάνωσης του Ιστοτόπου. Η µπάρα πλοήγησης, που είναι µια συλλογή συνδέσµων στα πιο σηµαντικά τµήµατα του Ιστoτόπου. Ο πίνακας περιεχοµένων, που γενικά απαριθµεί (και παρέχει συνδέσµους) στα σηµαντικότερα τµήµατα ενός εγγράφου. Επιπλέον οι µηχανισµοί πλοήγησης που παρέχονται από τον Ιστoτόπο πρέπει να είναι άµεσα ορατοί στο χρήστη. Εποµένως, Οι βασικοί σύνδεσµοι του Ιστοτόπου (ή οι σελίδες πλοήγησης) πρέπει να είναι ορατοί στην οθόνη του υπολογιστή χωρίς να απαιτείται κύλιση. 66

86 Τα αντικείµενα πλοήγησης πρέπει να βρίσκονται σε ένα σταθερό µέρος ξεχωριστά από το καθαρό περιεχόµενο. Επίσης, ο Ιστoτόπος πρέπει να είναι φιλικός προς το χρήστη, δηλαδή να χαρακτηρίζεται από σαφήνεια και απλότητα. Αυτό σηµαίνει ότι η εύρεση και η χρήση της πληροφορίας του Ιστοτόπου πρέπει να είναι εύκολη. Συγκεκριµένα, Η ανάκτηση χρήσιµης πληροφορίας δεν πρέπει να απαιτεί περισσότερα από τρία 'κλικ' (τρεις συνδέσµους) από το χρήστη. Οι σύνδεσµοι πρέπει να οδηγούν το χρήστη στην κατάλληλη σελίδα του Ιστοτόπου που περιέχει το αντίστοιχο περιεχόµενο και όχι στην κεντρική σελίδα του. Η αρχική σελίδα του Ιστοτόπου πρέπει να είναι διαθέσιµη από κάθε άλλη εσωτερική σελίδα του. Οι σελίδες, που απαιτούν κύλιση, πρέπει να περιέχουν ένα σύνδεσµο Επιστροφή στην κορυφή. Οι εικόνες πρέπει να υποστηρίζουν την ευκολία πλοήγησης και εποµένως τα αρχεία γραφικών συνιστάται να περιέχουν µια ένδειξη mouse over του περιεχοµένου τους. Αυτό επιτυγχάνεται µε χρήση της εντολής «alt» στην HTML. Τέλος, ο Ιστoτόπος πρέπει να παρέχει ένα σύστηµα «Βοήθειας» για αυτούς που την απαιτούν. Η παροχή βοήθειας στο χρήστη αποτελεί σηµαντικό στοιχείο και µπορεί να είναι: On-line βοήθεια, µε τη µορφή και τη λειτουργικότητα που παρέχεται από όλα τα σύγχρονα πακέτα λογισµικού. Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να 67

87 ανατρέξει σε συνοπτικές οδηγίες χρήσης των παρεχόµενων λειτουργιών και υπηρεσιών του Ιστοτόπου, σε αναζήτηση, εύρεση και επεξήγηση όρων. Άµεση βοήθεια, µε τη µορφή των βοηθών (assistants). Ο χρήστης µπορεί να ζητήσει και να πάρει βασικές πληροφορίες σχετικά µε τις δυνατότητες που παρέχει ο Ιστoτόπος και τις πρώτες ενέργειες που θα πρέπει να κάνει. Έµµεση βοήθεια, µέσω σωστά και επεξηγηµατικά διατυπωµένων µηνυµάτων λαθών. Επίσης οι µηχανισµοί πλοήγησης πρέπει να είναι αξιόπιστοι. Η αξιοπιστία αφορά στα εξής: Οι Ιστoτόποι πρέπει να παρέχουν στους χρήστες τη δυνατότητα επιστροφής σε ένα προηγούµενο Ιστoτόπο ή σελίδα. Όποτε ο χρήστης φθάνει σε ένα συγκεκριµένο σηµείο του Ιστοτόπου, θα πρέπει να είναι εύκολη η πρόσβαση του στα προηγουµένως επισκεπτόµενα σηµεία καθώς επίσης η συνέχιση της πλοήγησης. Η διαδικασία αυτή πρέπει να γίνεται χρησιµοποιώντας το κουµπί οπισθοδρόµησης του φυλλοµετρητή, χωρίς να απαιτείται η ανίχνευση όλων των προηγούµενων σελίδων που διαπέρασε. Ειδικότερα, στις οργανωµένες περιηγήσεις πρέπει να είναι σαφές τι συµβαίνει στο τέλος της περιήγησης και πώς µπορεί ο χρήστης να επιστρέψει στην αφετηρία. Οι Ιστoτόποι δεν πρέπει να κατευθύνουν το χρήστη σε ένα Ιστoτόπο ή Ιστοσελίδα που δεν σκόπευε να επισκεφτεί. Οι Ιστoτόποι δεν πρέπει να «προσεγγίζουν» άλλους Ιστoτόπους χωρίς άδεια. 68

88 Επιπλέον ο Ιστoτόπος πρέπει να παρέχει πληροφόρηση στο χρήστη σχετικά µε την τρέχουσα θέση του στον Ιστoτόπο. Η απαίτηση αυτή µειώνει τον κίνδυνο να χαθεί ο χρήστης στον κυβερνοχώρο, που αποτελεί χαρακτηριστικό σύνδροµο των υπερκειµένων. Οι χρήστες πρέπει να γνωρίζουν πάντα την πραγµατική κατάσταση της πλοήγησής τους και να είναι σε θέση να αντιληφθούν την τρέχουσα θέση τους µέσα στον Ιστoτόπο που εξερευνούν. Για αυτόν το λόγο, πολλά υπερµέσα χρησιµοποιούν ενεργούς χάρτες και Γραφήµατα επισκόπησης, µε ενδείξεις της τρέχουσας θέσης του χρήστη (και των προηγούµενων βηµάτων). Μια άλλη τεχνική είναι η παροχή οπτικών ενδείξεων, όπως διαφορετικά φόντα κόµβων σε µια σελίδα που κάνουν διάκριση µεταξύ διαφορετικών τύπων περιεχοµένου ή ετικέτες κειµένου που υποδεικνύουν την οµάδα στη οποία εντάσσεται το τρέχον αντικείµενο περιεχοµένου. Εξίσου σηµαντική είναι η απαίτηση για την απόδοση των ενεργειών ελέγχου στο χρήστη. Το κριτήριο αυτό αφορά στην αλληλεπίδραση του χρήστη µε το πολυµεσικό στοιχείο και στη δυνατότητα τροποποίησης της δυναµικής κατάστασης αυτού. Συγκεκριµένα, Ο Ιστoτόπος πρέπει να παρέχει στο χρήστη τη δυνατότητα ελέγχου της κατάστασης ή της συµπεριφοράς των αντικειµένων µέσων, όπως εικόνες (µεγέθυνση - σµίκρυνση), βίντεο ή ήχο (εκτέλεση, ακύρωση εκτέλεσης, παύση κ.λ.π.). Ο βαθµός ελέγχου των µέσων πρέπει να είναι κατάλληλος ως προς τις πραγµατικές ανάγκες των χρηστών, που βασίζονται στην εµπειρία του χρήστη µε τα ψηφιακά πολυµέσα και στους στόχους του από τη χρήση του συστήµατος. Οι εντολές που σχεδιάζονται για το χειρισµό της κατάστασης των πολυµεσικών δεδοµένων από το χρήστη εξαρτώνται άµεσα από τη φύση του αντικειµένου 69

89 µέσου και από τις φυσικές του ιδιότητες όπως, η ανάλυση, το µέγεθος και η διάρκεια. Για παράδειγµα, µια εικόνα µπορεί να µεγεθυνθεί ή να σµικρυνθεί, αλλά οι ίδιες εντολές δεν έχουν κανένα νόηµα για τον ήχο. Επιπλέον, οι εντολές ελέγχου όπως «έναρξη», «παύση», «ακύρωση», «επανεκκίνηση», «προς τα εµπρός», «προς τα πίσω» για αρχεία βίντεο ή ήχου δεν έχουν νόηµα, αν η διάρκεια τους είναι σύντοµη. Τέλος, οποτεδήποτε προσφέρονται ενέργειες ελέγχου µέσων στο χρήστη, αυτές πρέπει να είναι εµφανείς, ενώ η σηµασιολογία και τα αποτελέσµατά τους πρέπει να είναι σαφώς καθορισµένα. Επίσης, ο Ιστoτόπος πρέπει να παρέχει µια ενσωµατωµένη λειτουργία αναζήτησης. Οι µηχανισµοί αναζήτησης αποτελούν επιθυµητό συστατικό των περισσοτέρων Ιστοτόπων, καθώς συµπληρώνουν την πλοηγησιµότητα και επιτρέπουν στο χρήστη να προσδιορίσει ορισµένα χαρακτηριστικά της πληροφορίας που αναζητεί και να ανακτήσει µια λίστα σελίδων που ταιριάζουν σε αυτά τα χαρακτηριστικά. Τα χαρακτηριστικά γνωρίσµατα που επιδρούν άµεσα στην ποιότητα και στην ευκολία χρήσης της αναζήτησης είναι τα ακόλουθα: Ο Ιστoτόπος πρέπει να παρουσιάζει µε σαφήνεια την εµβέλεια και τη λειτουργία της µηχανής αναζήτησης το εύρος κάλυψης και τον τρόπο λειτουργίας της - στο χρήστη. Συγκεκριµένα, πρέπει να είναι σαφές στους χρήστες ποια χαρακτηριστικά µπορούν να προσδιορίσουν για τα αντικείµενα που αναζητούν και πώς αυτά µπορούν να οριστούν. Η µηχανή αναζήτησης πρέπει να επιτρέπει την αναζήτηση συγκεκριµένου περιεχοµένου µέσω λέξεων-κλειδιών ή συµβολοσειρών αναζήτησης ενώ πρέπει 70

90 να ανακτά µόνο σχετικό υλικό. Επίσης ο Ιστoτόπος πρέπει να υποστηρίζει διαφορετικούς τύπους αναζήτησης, ανάλογα µε τα διαφορετικά επίπεδα ικανοτήτων και προτιµήσεων των χρηστών του. Επιπλέον, ο Ιστoτόπος πρέπει να καθιστά σαφές και κατανοητό στους χρήστες σχετικά µε το ποια αντικείµενα έχουν ανακτηθεί. Η σαφήνεια και κατανοησιµότητα των αποτελεσµάτων της αναζήτησης σχετίζεται άµεσα µε την παροχή περιγραφών στις διευθύνσεις των σελίδων αποτελεσµάτων που προσδιορίζουν τη σηµασιολογία τους. Τέλος, η πλοήγηση στο σύνολο των ανακτηµένων αντικειµένων πρέπει να είναι εύκολη. Οι περισσότεροι µηχανισµοί αναζήτησης υποστηρίζουν πλοήγηση µόνο «προς τα εµπρός». Αυτό σηµαίνει ότι η πρόσβαση στα ανακτηµένα αποτελέσµατα µπορεί να επιτευχθεί µόνο από τη λίστα των αποτελεσµάτων αναζήτησης. Σε ορισµένες περιπτώσεις, δεν υπάρχει άµεσος σύνδεσµος προς τη λίστα των ανακτηµένων αντικειµένων, πέρα από την επιλογή «οπισθοδρόµηση back» του φυλλοµετρητή. Εποµένως, η λειτουργία αναζήτησης πρέπει να υποστηρίζει τη δυνατότητα επιστροφής στα αποτελέσµατα της αναζήτησης οποιαδήποτε στιγµή, και επίσης πρέπει να παρέχει τη δυνατότητα άµεσης πλοήγησης στα ανακτηµένα αντικείµενα, και προς τα εµπρός και προς τα πίσω. 71

91 7.5.3 Ποιότητα Συνδέσµων Ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των υπερκειµένων στο ιαδίκτυο είναι η δυνατότητα σύνδεσης ενός εγγράφου µε άλλο σχετικό υλικό ή πόρους. Είναι εποµένως εξαιρετικά σηµαντικό, η ποιότητα των συνδέσµων να αξιολογηθεί ξεχωριστά από τα υπόλοιπα οργανωτικά χαρακτηριστικά. Η ποιότητα των συνδέσεων εξετάζει τη χρησιµότητα και την κατανοησιµότητα των συνδέσµων σε ένα Ιστoτόπο και αναλύεται στα παρακάτω χαρακτηριστικά: Οι σύνδεσµοι ενός Ιστοτόπου πρέπει να είναι σαφώς ορατοί και κατανοήσιµοι στην κοινότητα των χρηστών του. Η απαίτηση αυτή αφορά στη σηµασιολογία και τη δυνατότητα εύκολης αναγνώρισης των συνδέσµων. Η σηµασιολογία των συνδέσµων πρέπει να είναι σαφής και ξεκάθαρη στο χρήστη, δηλαδή ο χρήστης πρέπει να µπορεί να αντιληφθεί άµεσα τη σχέση που αντιπροσωπεύεται από το σύνδεσµο και τον προορισµό του, πριν τον ακολουθήσει. Προς την ικανοποίηση του στόχου αυτού, συνιστάται η χρήση εκφραστικών ετικετών και περιγραφών συνδέσµων. Οι ετικέτες των συνδέσµων πρέπει να είναι λακωνικές και µεστές και να διευκολύνουν την κατανόηση από τον απλό χρήστη. Επίσης, πρέπει να αποφεύγεται η χρήση ετικετών όπως «προηγούµενη», «επόµενη» και «περισσότερα». Επιπλέον οι σύνδεσµοι ενός Ιστοτόπου πρέπει να πληροφορούν το χρήστη για τον τύπο του αρχείου στον οποίο οδηγούν (βίντεο, κείµενο, ήχος). 72

92 Στην περίπτωση συνδέσµων που οδηγούν το χρήστη σε εξωτερικούς Ιστοτόπους, συνιστάται η χρήση σηµασιολογικών ετικετών ή σχολίων, πέρα από την ηλεκτρονική διεύθυνσή τους, που να ενηµερώνουν το χρήστη για την εν λόγω µεταφορά. Όσον αφορά στην ορατότητα των συνδέσµων, συνιστάται η χρήση συνεπών (consistent) και συµβατών χρωµάτων για τους συνδέσµους. Συγκεκριµένα, προτείνεται η χρήση του χρώµατος µπλε για τους συνδέσµους που δεν έχει επισκεφτεί ακόµη ο χρήστης, η χρήση του κόκκινου χρώµατος για τους ενεργούς συνδέσµους και η χρήση του µωβ για συνδέσµους που έχει ήδη επισκεφτεί ο χρήστης. Επίσης οι σύνδεσµοι του Ιστοτόπου πρέπει να είναι αξιόπιστοι και χρήσιµοι. Η αξιοπιστία και χρησιµότητα των συνδέσµων αναλύεται στα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Οι σύνδεσµοι που παρέχονται από ένα Ιστoτόπο πρέπει να οδηγούν µόνο σε σχετικό υλικό. Από ένα συγκεκριµένο σηµείο, οι χρήστες πρέπει γρήγορα να εντοπίζουν και να προσπελαύνουν δεδοµένα που χρειάζονται για την εργασία τους, χωρίς να πλοηγούνται µέσω άσχετου υλικού. Εναλλακτικά, θα πρέπει να µπορούν γρήγορα να ανακαλύψουν ότι τα αντικείµενα που αναζητούν δεν ανήκουν στην εν λόγω εφαρµογή. Επίσης οι σύνδεσµοι ενός Ιστοτόπου πρέπει να βοηθούν το χρήστη στη διερεύνηση της συγκεκριµένης γνωστικής περιοχής. Αυτό σηµαίνει ότι ο Ιστoτόπος πρέπει να περιέχει συνδέσµους σε γλωσσάρια, ορισµούς, ευρετήρια και δικτυακούς τόπους που συνεισφέρουν στην απόκτηση νέας γνώσης ή στον εµπλουτισµό της γνώσης στη συγκεκριµένη θεµατική περιοχή. 73

93 Τέλος, ο Ιστoτόπος πρέπει να αποφεύγει τη χρήση ανενεργών συνδέσµων ή συνδέσµων που οδηγούν σε µη υπάρχουσες σελίδες ή σε σελίδες «υπό κατασκευή». Αυτή η κακή συµπεριφορά, αν υπάρχει, πρέπει να είναι εµφανής στο χρήστη πριν την ενεργοποίηση του συνδέσµου ώστε να αποφευχθεί το φόρτωµα µιας άχρηστης ή κενής σελίδας ή µιας σελίδας που περιέχει απλά µηνύµατα λάθους Αισθητική παρουσίαση Ένας Ιστoτόπος που παρουσιάζει πληροφορίες σε ποικίλους τύπους αρχείων καθιστά αναγκαία µια αξιολόγηση της ποιότητας που υπερβαίνει τα όρια του παρεχόµενου περιεχοµένου. Ο όρος «αισθητική παρουσίαση» αναφέρεται στο σύνολο των συστατικών της διεπαφής του Ιστοτόπου που επιτρέπει την αµφίδροµη επικοινωνία µεταξύ του Ιστοτόπου και του χρήστη. Η σηµαντικότητα της αξιολόγησης της ποιότητας των αισθητικών πτυχών έγκειται στο γεγονός ότι η παρουσία µιας µη καλής διεπαφής χρήστη πιθανώς θα εµποδίσει το χρήστη στην απόκτηση του πλήρους περιεχοµένου του Ιστοτόπου. Η τρέχουσα κατάσταση στο σχεδιασµό των αισθητικών πτυχών µιας διεπαφής παρέχει ένα τεράστιο αριθµό από κριτήρια, όπως πόσο «διασκεδαστικός» και πόσο «ελκυστικός» είναι ο Ιστοτόπος για το χρήστη. Συγκεκριµένα, Ο Ιστoτόπος πρέπει να διακρίνεται για την κοµψότητα και την συνέπεια της διεπαφής χρήστη. Η απαίτηση αυτή αναλύεται στα ακόλουθα: Η διάκριση των διαφορετικών τµηµάτων ή των διαφορετικών ρόλων µιας σελίδας πρέπει να είναι εύκολη και εµφανής για το χρήστη. Η διαφοροποίηση 74

94 µεταξύ στοιχείων σε ένα Ιστoτόπο µπορεί να επιτευχθεί µε διάφορες οπτικές ενδείξεις: σχήµα, χρώµα, µέγεθος ή θέση. Καθώς τα αντικείµενα που µοιράζονται κοινά οπτικά χαρακτηριστικά θεωρούνται ότι ανήκουν στην ίδια οµάδα, η οπτική οµοιότητα θα πρέπει να εφαρµόζεται σε στοιχεία που έχουν κοινή σηµασιολογία. Τα στοιχεία που έχουν κοινή σηµασιολογία θα πρέπει να ακολουθούν τις ίδιες συµβάσεις και κανόνες κατά µήκος διαφορετικών σελίδων π.χ., ίδια οργάνωση χώρου, παρόµοια θέση, παρόµοιο φόντο, παρόµοιες τυπογραφικές ιδιότητες, κ.λ.π. Οι χρήστες δεν πρέπει να αναρωτιούνται κατά πόσο διαφορετικές λέξεις, καταστάσεις, ή ενέργειες σηµαίνουν το ίδιο πράγµα. Όποτε οι χρήστες βλέπουν ένα σύνδεσµο, αναµένουν ότι θα εµφανίζεται πάντα στο ίδιο σηµείο και θα έχει την ίδια λειτουργία. Εποµένως, η διατήρηση της συνέπειας επιτρέπει την ανάπτυξη ενός συνόλου δεξιοτήτων και επιταχύνει την εκπλήρωση των στόχων από µέρους των χρηστών. Όλα τα γραφικά του Ιστοτόπου πρέπει να χαρακτηρίζονται από υψηλή ποιότητα και σωστή χρήση. Η ποιότητα των γραφικών µεταφράζεται στα ακόλουθα: Οι εικόνες του Ιστοτόπου πρέπει να εµφανίζονται σε καλή ανάλυση. Τα απλά pixels των εικόνων δεν πρέπει να είναι ορατά στο χρήστη. Σε αντίθεση περίπτωση συνιστάται η αλλαγή µεγέθους των εικόνων. Οι πολύχρωµες εικόνες πρέπει να έχουν ένα διακριτικό πλαίσιο, διαφανές ή στο ίδιο χρώµα µε το φόντο. 75

95 Οι φτωχές διακοσµητικές εικόνες ή οι εικόνες που χρησιµοποιούνται σπάνια και δεν προσθέτουν στο περιεχόµενο, πρέπει να αποφεύγονται. Κάθε πρόσθετο στοιχείο σε ένα Ιστoτόπο ανταγωνίζεται τα σχετικά και χρήσιµα δεδοµένα, µε αποτέλεσµα να µειώνει τη διαφάνειά τους. Το µέγεθος των γραφικών δεν πρέπει να οδηγεί σε «βαριές» Ιστοσελίδες. Προς την ικανοποίηση του στόχου αυτού, συνιστάται η χρήση τεχνολογιών συµπίεσης. ιαφορετικοί τύποι αρχείων γραφικών χρησιµοποιούν διαφορετικά σχήµατα συµπίεσης. Οι δύο κοινώς χρησιµοποιούµενοι τύποι για τα γραφικά που παρουσιάζονται στον Ιστό είναι GIF και JPEG. Από το 1995, είναι διαθέσιµο και ένα τρίτο σχήµα, το PNG, αλλά χρησιµοποιείται ελάχιστα λόγω της φτωχής υποστήριξης του από τους φυλλοµετρητές. Οι Ιστoτόποι πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση των εικόνων ως φόντο, καθώς αυτό δυσχεραίνει την αναγνωσιµότητα των κειµένων από τους χρήστες. Ο Ιστoτόπος πρέπει να χρησιµοποιεί καλή ισορροπία χρωµάτων στο κείµενο, στους συνδέσµους, στο φόντο, στις εικόνες και σε άλλα συστατικά. Η σωστή χρήση χρώµατος µπορεί να αποδειχθεί ένας αποτελεσµατικός µηχανισµός για την επικοινωνία, την προσοχή και τον καθορισµό των σηµείων που θέλει να αναδείξει µια εφαρµογή. Η χρήση του χρώµατος πρέπει να γίνεται µε προσοχή και µε βάση την κοινή ανθρώπινη αίσθηση αντίληψης των διαφορών µεταξύ των χρωµάτων, των πληροφοριών που υποσυνείδητα λαµβάνονται από αυτά και των βασικών αρχών που ορίζει η ψυχολογία χρωµάτων. Το χρώµα γενικά ελκύει τους χρήστες, αλλά η λανθασµένη χρήση του µπορεί να προκαλέσει αρνητικά αποτελέσµατα. Συγκεκριµένα, 76

96 Ο Ιστoτόπος πρέπει να χρησιµοποιεί περιορισµένο αριθµό χρωµάτων ανά σελίδα. Ένας κανόνας που µπορεί να εφαρµοστεί είναι η χρήση µέχρι τεσσάρων χρωµάτων για παρουσίαση κειµένου και µέχρι επτά για παρουσίαση που περιλαµβάνει γραφικά. Ο «Κανόνας των τεσσάρων» αποτελεί σηµαντική απαίτηση, διότι κάθε παραβίασή του σε µια Ιστοσελίδα έχει ως αποτέλεσµα την απόσπαση της προσοχής του χρήστη ενώ παράλληλα δυσχεραίνει την ανάγνωση του συγκεκριµένου κειµένου. Στον ορισµό των χρωµάτων για το κείµενο του σώµατος µιας Ιστοσελίδας πρέπει να λαµβάνονται υπόψη και οι σύνδεσµοι (ενεργοί, αυτούς που έχουµε επισκεφτεί, αυτούς που δεν έχουµε επισκεφτεί ακόµη) καθώς ο καθένας έχει τη δική του προκαθορισµένη (ή ορισµένη) τιµή χρώµατος. Η ισορροπία των χρωµάτων πρέπει να είναι σε αρµονία µε τον κοινό σχεδιασµό που ακολουθείται σε όλες τις σελίδες του Ιστοτόπου. Αυτό σηµαίνει ότι σχετικές σελίδες του Ιστοτόπου πρέπει να έχουν κοινό σχεδιασµό. Επίσης παρόµοια χρώµατα πρέπει να χρησιµοποιούνται για την οµαδοποίηση συσχετιζόµενων αντικειµένων. Επίσης, πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην κωδικοποίηση του χρώµατος και να τηρούνται οι γενικά αποδεκτές χρωµατικές κωδικοποιήσεις. Η σωστή κωδικοποίηση χρώµατος βοηθά στη γρήγορη αναγνώριση κάποιων διεργασιών που επιτελούνται. Για παράδειγµα, το κόκκινο χρώµα σηµαίνει απαγόρευση ή παύση. Αν ωστόσο χρησιµοποιηθεί για τον τονισµό ενός µηνύµατος, το πιθανότερο αποτέλεσµα είναι να δηµιουργηθεί σύγχυση στο χρήστη. 77

97 Πρόσθετα πρέπει να υπάρχει σταθερότητα στην κωδικοποίηση των χρωµάτων. Για παράδειγµα, αν ένα µήνυµα προειδοποίησης εµφανίζεται µε κίτρινο χρώµα σε κάποιο σηµείο της εφαρµογής, τότε θα πρέπει να εµφανίζονται µε ίδιο χρώµα όλα τα µηνύµατα παρόµοιου τύπου που πιθανόν υπάρχουν στην εφαρµογή. Το χρώµα του φόντου πρέπει να επιτρέπει σαφή απεικόνιση και καλή ανάγνωση του περιεχοµένου των κειµένων και εικόνων. Αυτό µπορεί να επιτευχθεί µε την παροχή επαρκούς αντίθεσης µεταξύ των χρωµάτων του φόντου και των κειµένων. Όταν τα χρώµατα του φόντου και των κειµένων είναι πολύ κοντά στην ίδια χροιά, προφανώς παρέχουν µη επαρκή αντίθεση, ιδίως όταν παρατηρούνται από µια µονόχρωµη οθόνη ή από ανθρώπους µε δαλτονισµό / αχρωµατοψία. Επίσης ο Ιστoτόπος πρέπει να αποφεύγει τη χρήση συνδυασµών χρωµάτων, όπως κόκκινο-πράσινο, µπλε-βιολετί, µπλε-κόκκινο, καθώς οδηγούν σε ένα ανησυχητικά «ταλαντευόµενο» αποτέλεσµα. Επιπλέον, ο Ιστoτόπος δεν πρέπει να στηρίζεται στο χρώµα για τη µετάδοση του περιεχοµένου του. Αυτό σηµαίνει ότι το κείµενο και τα γραφικά πρέπει να είναι κατανοήσιµα από τους χρήστες, ακόµη και όταν διαβάζονται χωρίς χρώµα. Η απαίτηση αυτή είναι εξαιρετικά σηµαντική, στην περίπτωση χρηστών που δεν µπορούν να διαφοροποιήσουν µεταξύ συγκεκριµένων χρωµάτων ή χρησιµοποιούν συσκευές χωρίς χρώµα και οπτικές ενδείξεις. Τέλος, η επιλογή των χρωµάτων πρέπει να συσχετίζεται άµεσα µε το ακροατήριο στο οποίο απευθύνεται ο Ιστoτόπος. Η απαίτηση αυτή είναι πολύ σηµαντική, καθώς έρευνες αναδεικνύουν ότι οι χρωµατικές προτιµήσεις των χρηστών διαφέρουν µε βάση την ηλικία, την εκπαίδευση κ.λ.π. Για παράδειγµα, σε 78

98 πρόσφατη έρευνα το δηµοφιλές χρώµα των παιδιών αναδείχθηκε το κίτρινο, ενώ το αντίστοιχο των εφήβων ήταν το µπλε. Ο Ιστoτόπος πρέπει να µεριµνά για την ποιότητα της τυπογραφίας του περιεχοµένου του. Η τυπογραφική ποιότητα των κειµένων που παρουσιάζονται σε ένα Ιστoτόπο εξασφαλίζεται µε τις παρακάτω µεθόδους: Οι Ιστoτόποι πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση κεφαλαίας γραφής στη διαµόρφωση των παραγράφων και στην απόδοση ιδιαίτερης έµφασης. Αντί αυτού, συνιστάται η αρµονική χρήση κεφαλαίας και πεζής γραφής. Όταν χρειάζεται περισσότερη έµφαση, συνίσταται η εφαρµογή άλλων τεχνικών όπως µεγαλύτερο µέγεθος γραµµατοσειράς. Επίσης, οι Ιστoτόποι πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση των πλάγιων χαρακτήρων και της υπογράµµισης. Οι πλάγιοι χαρακτήρες αποδίδονται κακώς στις οθόνες λόγω των καµπύλων τµηµάτων τους. Επιπλέον, η έντονη γραφή πρέπει να χρησιµοποιείται για να προσδώσει έµφαση µόνο σε µικρά τµήµατα πληροφορίας. Πρόσθετα, οι Ιστoτόποι πρέπει να κάνουν χρήση ευανάγνωστων γραµµατοσειρών. Γενικά υπάρχουν δύο κατηγορίες γραµµατοσειρών, οι γραµµατοσειρές µε πατούρα (serif) και οι γραµµατοσειρές χωρίς πατούρα (sansserif). Οι πατούρες καθιστούν ευανάγνωστο το τυπωµένο κείµενο, αλλά δεν απεικονίζονται καλά στην οθόνη των υπολογιστών. Αντίθετα οι γραµµατοσειρές sans-serif χρησιµοποιούνται ευρέως για κείµενα στην οθόνη, µεταξύ των οποίων οι πιο κοινές είναι η Verdana και η Arial. Επιπλέον διαφορετικά υπολογιστικά 79

99 συστήµατα µπορεί να υποστηρίζουν διαφορετικούς τύπους γραµµατοσειρών. Για παράδειγµα, οι προσωπικοί υπολογιστές υποστηρίζουν ως προεπιλεγµένη γραµµατοσειρά την Arial, ενώ οι υπολογιστές Macintosh την Helvetica. Εποµένως, συνιστάται η χρήση sans-serif γραµµατοσειρών που είναι διαθέσιµες στην πλειονότητα των υπολογιστικών συστηµάτων. Επίσης οι Ιστoτόποι πρέπει να χρησιµοποιούν κατάλληλα µεγέθη γραµµατοσειρών, προκειµένου να βελτιωθεί η αναγνωσιµότητα των κειµένων. Για να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή απόδοση ανάγνωσης, είναι απαραίτητη η υιοθέτηση µιας γραµµατοσειρά 10 points τουλάχιστον. Μελέτες χρόνων έδειξαν ότι γραµµατοσειρές µεγέθους µικρότερου από 10 points εκµαιεύουν αργή απόδοση από τους χρήστες. Για χρήστες ηλικίας άνω των 60, συνιστάται η χρήση µεγέθους γραµµατοσειράς 12 ή 14 points. Τέλος, οι Ιστoτόποι πρέπει να χρησιµοποιούν το πολύ τρεις τύπους γραµµατοσειράς ανά σελίδα, µε την προϋπόθεση βέβαια ότι οι γραµµατοσειρές είναι ευανάγνωστες και αλληλοσυµπληρωµατικές. Ο «Κανόνας των τριών» στη χρήση των γραµµατοσειρών αποτελεί βασική απαίτηση, διότι η χρήση περισσοτέρων από τρεις µειώνει την αναγνωσιµότητα και την ελκυστικότητα του Ιστοτόπου. Το πολυµεσικό περιεχόµενο (ήχος, βίντεο, animation) που παρέχεται από τον Ιστoτόπο πρέπει να είναι σαφές και κατάλληλο στην κοινότητα των χρηστών του. Συγκεκριµένα: Ο Ιστoτόπος συνιστάται να χρησιµοποιεί ήχο για να προσφέρει περιγραφή ή βοήθεια, την αίσθηση ενός χώρου ή την έκταση ενός συναισθήµατος και γενικά να προσθέτει σε ευχαρίστηση. Εντούτοις η εµπειρία του χρήστη πρέπει να είναι 80

100 ίδια µε ή χωρίς τη χρήση του ήχου. Στην περίπτωση που ο ήχος προσφέρει ουσιαστική πληροφορία, συνίσταται η χρήση προειδοποίησης, ώστε ο χρήστης να τον χρησιµοποιήσει. Η χρήση του βίντεο σε ένα Ιστoτόπο συνιστάται, προκειµένου να δείξει αντικείµενα που το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η κίνηση και τρισδιάστατα γραφικά. Επίσης, ο Ιστοτόπος συνίσταται να χρησιµοποιεί animation για να προσελκύσει το ενδιαφέρον του χρήστη σε µια συγκεκριµένη θεµατική περιοχή και να εκφράσει οπτικές αλλαγές που γίνονται στο χρόνο. Εντούτοις πρέπει να αποφεύγεται η καταχραστική χρήση των animation καθότι οδηγούν σε µεγαλύτερους χρόνους απόκρισης των σελίδων. Επιπλέον τα animation που είναι συνεχώς σε κίνηση αποσπούν την προσοχή του χρήστη από τη χρήσιµη πληροφορία, ενώ το κινούµενο κείµενο είναι σαφώς πιο δυσανάγνωστο από το στατικό. Στην περίπτωση που ο Ιστoτόπος κάνει χρήση των παραπάνω µέσων, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην ύπαρξη οπτικο-ακουστικού συγχρονισµού. Επίσης ο Ιστoτόπος δεν πρέπει να παρέχει ταυτόχρονα πολλαπλά ανταγωνιστικά ερεθίσµατα (ήχος, βίντεο). Τέλος, σε επαναλαµβανόµενες επισκέψεις δεν πρέπει να επαναλαµβάνονται τα ίδια animations, ήχοι που κουράζουν το χρήστη και αποσπούν το ενδιαφέρον του. Τέλος, ένα βασικό στοιχείο που πρέπει να συνεκτιµάται κατά τον οπτικό σχεδιασµό και την αξιολόγηση των Ιστοτόπων είναι η σχεδίαση των µηνυµάτων λάθους. Τα µηνύµατα λάθους πρέπει να είναι όσο το δυνατό πιο κατατοπιστικά για να µπορούν να προσφέρουν 81

101 ουσιαστική βοήθεια στους αρχάριους χρήστες. Όταν τα µηνύµατα δεν είναι κατατοπιστικά, οι χρήστες µπερδεύονται περισσότερο, αγχώνονται και εγκαταλείπουν κάθε προσπάθεια χρήσης της εφαρµογής. Η µορφή και το περιεχόµενο των µηνυµάτων λάθους επηρεάζουν την απόδοση του χρήστη και λειτουργούν σαν κίνητρο για τη συνέχιση της προσπάθειας παρά το γεγονός ότι έχει γίνει λάθος. Συγκεκριµένα, Τα µηνύµατα λάθους πρέπει να είναι εξειδικευµένα. Τα γενικά µηνύµατα δεν προσφέρουν ουσιαστική αρωγή στο χρήστη και δεν τον βοηθούν στην κατανόηση του είδους του λάθους που έκανε. Για παράδειγµα, το µήνυµα «Άνοιγµα λάθους αρχείου» δεν προσφέρει κάποια ουσιαστική και χρήσιµη πληροφορία. Αντίθετα το µήνυµα «Μόνο αρχεία εικόνας µπορείς να ανοίξεις» παρέχει στο χρήστη πιο κατάλληλη και εποικοδοµητική πληροφορία. Επίσης τα µηνύµατα λάθους πρέπει να καθοδηγούν το χρήστη. Αυτό σηµαίνει ότι, εκτός από το να ενηµερώνουν το χρήστη για το λάθος, θα πρέπει να του δίνουν και κάποιες οδηγίες σχετικά µε τον τρόπο διόρθωσης αυτών. Τέλος, τα µηνύµατα λάθους πρέπει να έχουν θετικό τόνο. Τα µηνύµατα λάθους πρέπει να ορίζουν τι πρέπει να γίνει και όχι να επικρίνουν και να αµφισβητούν το χρήστη. Όροι, όπως «Κακός χειρισµός» και «Άστοχη χρήση» πρέπει να αποφεύγονται. 7.6 Κριτήρια αλληλεπίδρασης Τα κριτήρια της κατηγορίας αυτής εξετάζουν το βαθµό στον οποίο ο Ιστoτόπος επιτρέπει την αλληλεπίδραση του χρήστη. Τα διαλογικά χαρακτηριστικά γνωρίσµατα είναι βασικό συστατικό των Ιστοτόπων, προσθέτουν «ζωντάνια», καθιστούν περισσότερο ενδιαφέρον και χρήσιµο τον Ιστoτόπο στην κοινότητα των προοριζόµενων χρηστών του 82

102 και αποτελούν ένα σηµαντικό λόγο επιστροφής των χρηστών. Στα στοιχεία αλληλεπίδρασης ενός Ιστοτόπου περιλαµβάνονται: Καταρχήν, ο Ιστoτόπος συνιστάται να παρέχει µηχανισµούς ανατροφοδότησης στους χρήστες, ώστε να τους δίνει τη δυνατότητα να κάνουν σχολιασµούς, διορθώσεις, κριτικές και να υποβάλλουν ερωτήµατα. Επίσης, ο Ιστoτόπος θα πρέπει να υποστηρίζει ελεύθερα βήµατα επικοινωνίας (communication forums). Έτσι, η επικοινωνία και η ανταλλαγή απόψεων και πληροφοριών µεταξύ των κατόχων του Ιστοτόπου και των χρηστών του ή των χρηστών µεταξύ τους γίνεται γρηγορότερη και ευκολότερη. Επιπλέον είναι σηµαντικό ο Ιστoτόπος να παρέχει Συχνά Απαντούµενες Ερωτήσεις (FAQ) στους χρήστες. Τα FAQ επιτυχανύνουν την αναζήτηση συγκεκριµένων θεµάτων από µέρους των χρηστών και προσδίδουν αξιοπιστία. Εξίσου επιθυµητή είναι η παροχή δωµατίων συζήτησης (chat rooms) που επιτρέπουν την άµεση επικοινωνία των χρηστών του Ιστοτόπου. Σηµαντικό στοιχείο για την αλληλεπίδραση του Ιστοτόπου αποτελεί η δηµιουργία κοινοτήτων χρηστών, οι λίστες ηλεκτρονικού ταχυδροµείου και η αποστολή newsletters και newsgroups. Επίσης, ο Ιστoτόπος πρέπει να παρέχει δυνατότητες εναλλακτικής παρουσίασης του περιεχοµένου. Η εναλλακτική παρουσίαση αφορά στη δυνατότητα προσαρµογής της µορφής του Ιστοτόπου ανάλογα µε την ηλικία των επισκεπτών (ενήλικες, παιδιά), το µορφωτικό τους επίπεδο (ανώτερη κατώτερη εκπαίδευση, εξειδίκευση σε συγκεκριµένα θέµατα) και την εξοικείωση τους µε τον Ιστό (αρχάριοι ή όχι). 83

103 Τέλος, σηµαντικό κοµµάτι της αλληλεπίδρασης ενός Ιστοτόπου αποτελεί η παροχή υπηρεσιών προστιθέµενης αξίας. Στις υπηρεσίες αυτές περιλαµβάνονται. ιεξαγωγή ασφαλών ηλεκτρονικών αγορών. Παροχή επιµορφωτικών προγραµµάτων. Παροχή τεστ αυτοαξιολόγησης στη γνωστική περιοχή του Ιστοτόπου. Εκπαίδευση και κατάρτιση χρηστών σχετικά µε τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που προσφέρει ο εν λόγω Ιστoτόπος. Με βάση τα κριτήρια ποιότητας των ιστοσελίδων που παραθέσαµε στο µέρος αυτό της εργασίας θα προχωρήσουµε στην ανάλυση των ιστοσελίδων των φαρµακευτικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. 84

104 ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ & ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΙΣΤΟΧΩΡΩΝ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΈΡΕΥΝΑΣ Αντικείµενο της έρευνας είναι η αξιολόγηση και συγκριτική ανάλυση των ιστοχώρων των Ελληνικών φαρµακευτικών εταιρειών µε σκοπό να εξάγουµε συµπεράσµατα σχετικά µε το πώς οι Ελληνικές φαρµακευτικές εταιρείες κάνουν χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας και συγκεκριµένα ποια είναι η παρουσία τους στο ιαδίκτυο. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: ΤΡΟΠΟΣ ΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΈΡΕΥΝΑΣ Σήµερα στη χώρα µας δραστηριοποιούνται 112 φαρµακευτικές επιχειρήσεις, όµως σύµφωνα µε το Σύνδεσµο Φαρµακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) οι 64 από αυτές καλύπτουν το σύνολο των φαρµακευτικών προϊόντων έρευνας και το 90% της Ελληνικής φαρµακευτικής αγοράς. υστυχώς µόνο 60 αυτές εταιρείες εµφανίζονται να έχουν παρουσία στο ιαδίκτυο µέσω κάποιας ενεργής και προσβάσιµης ιστοσελίδας (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ). Μέσα σε διάστηµα ενός µήνα, έγινε επίσκεψη στις ιστοσελίδες των φαρµακευτικών επιχειρήσεων και αξιολόγησή τους µε βάση τα κριτήρια αξιολόγησης που αναφέρονται αναλυτικά στον παρακάτω Πίνακα. Από την αξιολόγηση των ιστοσελίδων προκύπτουν τα αποτελέσµατα που αναλύονται στις επόµενες παραγράφους. 85

105 Πίνακας (9.1): Κατηγορίες αξιολόγησης Κλίµακα Περιεχόµενο α/α Κατηγορίες Αξιολόγησης Κλίµακα Περιγραφή Περιεχοµένου Μέγιστη Βαθµολογία Παρουσίαση 1 ήλωση Σκοπού Στόχου (Κλίµακα 0-1) Καµία πληροφορία = 0, οποιαδήποτε πληροφορία = Γενικές Πληροφορίες - Ιστορικό (Κλίµακα 0-1) Καµία πληροφορία = 0, οποιαδήποτε πληροφορία = οµή Εταιρείας Οµίλου (Κλίµακα 0-1) Καµία πληροφορία = 0, οποιαδήποτε πληροφορία = E mail (Κλίµακα 0-1) Καµία πληροφορία = 0, οποιαδήποτε πληροφορία = Στοιχεία ιεύθυνσης και Επικοινωνίας Πρόσβαση (Κλίµακα 0-3) Ταχυδροµική διεύθυνση & τηλέφωνο, Χάρτες περιοχής, γενική περιγραφή τοποθεσίας Περιεχόµενο 6 Κατάλογος Φαρµάκων (Κλίµακα 0-1) Καµία λίστα = 0, οποιαδήποτε λίστα = 1, πληροφορίες για τα φάρµακα συνταγογραφούµενα κ µη 1 7 Κατάλογος Συµπληρωµατικών Καµία λίστα = 0, οποιαδήποτε λίστα = 1, πληροφορίες για (Κλίµακα 0-1) Προϊόντων συµπληρωµατικά προϊόντα 1 8 Περιεχόµενο κάθε συσκευασίας (Κλίµακα 0-1) Καµία πληροφορία = 0, οποιαδήποτε πληροφορία = 1, αριθµός δισκίων 1 9 οσολογία φαρµάκων (Κλίµακα 0-3) Πληροφορίες για τη δοσολογία των φαρµάκων 3 10 Προσφερόµενες Υπηρεσίες (Κλίµακα 0-3) Πληροφορίες για τις θεραπευτικές ενότητες µε τις οποίες καταπιάνονται Γενικές Πληροφορίες για Παθήσεις (Κλίµακα 0-3) Πληροφορίες για τον ορισµό, τους τρόπους αντιµετώπισης, τα συµπτώµατα Κοινωνική Ευθύνη (Κλίµακα 0-1) Καµία πληροφορία = 0, οποιαδήποτε πληροφορία = 1, εφαρµογή προγραµµάτων κοινωνικής προσφοράς 1 13 Επαγγελµατική Σταδιοδροµία (Κλίµακα 0-3) Πληροφορίες για το εργασιακό περιβάλλον, προφίλ θέσεων, διαδικασία επιλογής, φόρµα συµπλήρωσης 3 βιογραφικού σηµειώµατος ή αποστολής του. 14 Οικονοµικά Στοιχεία (Κλίµακα 0-2) Πληροφορίες για τα οικονοµικά στοιχεία της επιχείρησης ( µετοχή, οικονοµικά αποτελέσµατα, ισολογισµός ) Καµία πληροφορία = 0, βασικές πληροφορίες = 1, πλήρης 2 ανάλυση = 2 15 Χρησιµότητα της ιστοσελίδας (Κλίµακα 0-3) Ικανοποίηση των αναγκών του χρήστη, απόκτηση νέων γνώσεων Κατανοησιµότητα των Κειµένων (Κλίµακα 0-3) Πολυπλοκότητα της γλώσσας, κείµενα χωρίς περιττολογίες Οργάνωση Ιστοσελίδας (Κλίµακα 0-3) Θεµατικές ενότητες, Χρήση επικεφαλίδων, ύπαρξη πινάκων περιεχοµένου 3 18 Ηµεροµηνία Ανανέωσης περιεχοµένου (Κλίµακα 0-1) Καµία ηµεροµηνία ανανέωσης = 0, οποιαδήποτε ηµεροµηνία ανανέωσης = 1 1 Πολιτική Σαφής ιάκριση ιαφήµισης 19 Πληροφοριακού Υλικού (Κλίµακα 0-2) Καµία διάκριση = 0, µέτρια = 1, σαφής = 2 2 Σχεδιασµός & Ευχρηστία 20 Επιλογή Ξένης γλώσσας (Κλίµακα 0-1) Καµία ξενόγλωσση έκδοση = 0, οποιαδήποτε ξενόγλωσση έκδοση = Χρόνος Απόκρισης του Ιστοτόπου (Κλίµακα 0-3) Ταχύτητα πρόσβασης στην ιστοσελίδα 3 Ορατότητα σελίδας χωρίς να απαιτείται 22 κύλιση (Κλίµακα 0-1) Απαιτείται κύλιση = 0, δεν απαιτείται = 1 1 Ύπαρξη Ανενεργών Συνδέσµων 23 Σελίδων Υπό Κατασκευή (Κλίµακα 0-1) Υπάρχουν = 0, δεν υπάρχουν = Συνδέσεις µε βάσεις δεδοµένων (Κλίµακα 0-3) Για παράδειγµα: Οποιαδήποτε άρθρο που αφορά την εταιρεία Αναζήτηση (Κλίµακα 0-1) Καµία επιλογή αναζήτησης = 0, οποιαδήποτε επιλογή αναζήτησης =

106 26 Βαθµός ευχρηστίας του ιστοτόπου (Κλίµακα 0-3) Πόσο εύκολο είναι για τον απλό επισκέπτη να περιηγηθεί στην ιστοσελίδα; 3 Αλληλεπίδραση 27 Παράπονα Ερωτήσεις (Κλίµακα 0-1) Καµία πληροφορία = 0, οποιαδήποτε πληροφορία = 1 1 ΣΥΝΟΛΟ 51 87

107 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Στον παρακάτω Πίνακα εµφανίζεται το σύνολο των φαρµακευτικών επιχειρήσεων που αξιολογήθηκαν, η συνολική βαθµολογία του καθενός καθώς και ο µέσος όρος αυτής, η κατάταξη της κάθε εταιρείας µε βάση τη συνολική βαθµολογία της καθώς και ο βαθµός ετοιµότητας επίτευξης στόχου, δηλαδή η βαθµολογία που συγκέντρωσε η κάθε φαρµακευτική εταιρεία ως ποσοστό της µέγιστης συνολικής βαθµολογίας που θα µπορούσε να συγκεντρώσει και ο µέσος όρος του βαθµού αυτού. Αναφέρεται ότι η µέγιστη δυνατή βαθµολογία που θα µπορούσε να συγκεντρώσει µια ιστοσελίδα φαρµακευτικής επιχείρησης µε βάση την κλίµακα των κατηγοριών αξιολόγησης είναι 51. Πίνακας (10.1): Βαθµολογία και κατάταξη του συνόλου των φαρµακευτικών εταιρειών α/α ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΣΥΝΟΛΑ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΒΑΘΜΟΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ ΣΤΟΧΟΥ ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΕΚΑΤΟ % 1 AstraZeneca S.A Genzyme Hellas EΠΕ Abbott Laboratories Hellas S.A Janssen-Cilag Pharmaceutical S.A.C.I Roche (Hellas) S.A Octapharma Hellas SA Lundbeck Hellas S.A Lavipharm S.A Alcon Laboratories Hellas S.A Pfizer Hellas S.A Alapis Pharma ABEE Bayer Hellas A.G Merck E.P.E Ferring Ελλάς S.A Bristol Myers Squibb A.E Serono Hellas S.A. An Affiliate Of Merk Serono Pharmaserve Lilly S.A.C.I Gilead Sciences Hellas M.EPΕ Faran S.A

108 20 Wyeth Hellas S.A Schering Plough S.A Menarini Hellas S.A Baxter Hellas Ltd Novartis Hellas S.A I.T.F. Hellas S.A Genesis Pharma S.A Astellas Pharmaceuticals S.A Organon Hellas S.A Novo Nordisk Hellas Ltd GlaxoSmithKline S.A GE Healthcare S.A Galderma Hellas S.A CSL Behring Hellas Μ.ΕPΕ Servier Hellas Ltd Omega Pharma Hellas S.A Leo Pharmaceutical Products Hellas Ltd UCB Α.Ε PNG Gerolymatos S.A Pharmanel Pharmaceuticals S.A Sambrook Pharmaceutical S.A Nycomed Hellas S.A Chiesi Hellas S.A Solvay Pharma LTD Pierre Fabre S.A Boehringer Ingelheim Ellas S.A Allertec Hellas Α.Ε Arriani Pharmaceuticals S.A Sanofi Aventis A.E.B.E Pharmex S.A Minerva Pharmaceutical S.A Vioser S.A Galenica S.A Fresenius Kabi Hellas S.A Famar ABE Elpen Pharmaceutical Co.Inc Adelco S.A Help S.A Lapapharm Inc Cana S.A Vian S.A

109 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΑΝΑ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Στον πίνακα κριτηρίων υπάρχουν 27 κριτήρια αξιολόγησης µε ίδια βαρύτητα στην αξιολόγηση των ιστοτόπων και µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην ανάλυσή τους. Στην συνέχεια παρατίθενται για ανάλυση µε την ίδια σειρά που υπάρχουν και στην σελίδα του ερωτηµατολογίου. 1. ήλωση Σκοπού Στόχου Στο πρώτο αυτό ερώτηµα, έχει βαθµολογηθεί το κατά πόσο υπάρχει κάποια αναφορά, ανάµεσα στα περιεχόµενα του εκάστοτε ιστοτόπου, σχετική µε τον σκοπό και τους στόχους της επιχείρησης. Όπως φαίνεται από τον παρακάτω πίνακα η συντριπτική πλειοψηφία των ιστοτόπων έχει αντίστοιχες αναφορές, αναγνωρίζοντας ότι µια επιτυχηµένη επιχειρηµατική πορεία βασίζεται σε συγκεκριµένους στόχους. Πίνακας (11.1): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: ήλωση Σκοπού Στόχου Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

110 Γράφηµα (11.1): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: ήλωση Σκοπού Στόχου 10% 90% 2. Γενικές Πληροφορίες Ιστορικό Τα ακόλουθα στοιχεία, όπως και το γράφηµα, δείχνουν ένα αρκετά µεγάλο δείγµα του πληθυσµού που αναλύθηκε, να έχει αναφορές σχετικά µε πληροφορίες για την παρούσα κατάσταση της επιχείρησης, όπως και ιστορικά στοιχεία. Είναι µια πρακτική που συνηθίζεται σε ιστοτόπους εταιρειών, µε σκοπό να δοθεί κύρος και αξιοπιστία στο προφίλ της εταιρείας. Πίνακας (11.2): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Γενικές Πληροφορίες Ιστορικό Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

111 Γράφηµα (11.2): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Γενικές Πληροφορίες Ιστορικό 23,33% 76,67% 3. οµή Εταιρείας Οµίλου Η συχνότητα στην παρουσία στοιχείων αναφορικά µε τη δοµή της εταιρείας, είναι σχεδόν στο ποσοστό του 50%, και αντανακλά το ποσοστό των εταιρειών εκείνων που έχουν ή ενδιαφέρονται για επενδύσεις και χρηµατιστηριακή δραστηριότητα (τα αποτελέσµατα αυτά θα αναλυθούν και στη συνέχεια µε τα αποτελέσµατα του ερωτήµατος 14). Πίνακας (11.3): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: οµή Εταιρείας Οµίλου Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

112 Γράφηµα (11.3): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: οµή Εταιρείας Οµίλου 46,67% 53,33% 4. E mail Η παροχή ηλεκτρονικής διεύθυνσης επικοινωνίας, ( ) αποτελεί σχεδόν µονόδροµο, για µια επιχείρηση που διαθέτει ιστότοπο, αφού είναι το πιο άµεσο µέσο επικοινωνίας για κάποιον που µόλις επισκέφθηκε τον ιστότοπο της εταιρείας. Αναµενόνα λοιπόν είναι τα στοιχεία που θέλουν την πλειοψηφία (85%) των εταιρειών να διαθέτει στοιχεία στον ιστότοπό της. Πίνακας (11.4): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: E mail Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

113 Γράφηµα (11.4): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: E mail 15% 85% 5. Στοιχεία ιεύθυνσης και Επικοινωνίας Πρόσβαση Τα ακόλουθα στατιστικά στοιχεία µπορούν µε λεπτοµέρεια να αποδείξουν ότι όλες σχεδόν οι εταιρείες του κλάδου διαθέτουν στοιχεία επικοινωνίας (διευθύνσεις, τηλέφωνα κτλ.) µέσω του ιστοτόπου τους. Οι περισσότερες (56.67%) σε ικανοποιητικό βαθµό, και σε ίδιο ποσοστό (20%) συναντόνται οι εταιρείες εκείνες που διαθέτουν ελλιπή στοιχεία επικοινωνίας, αλλά και τον αντίποδα µε εταιρείες που διαθέτουν πλέον του δέοντος πλήρη στοιχεία επικοινωνίας. Πίνακας (11.5): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Στοιχεία ιεύθυνσης και Επικοινωνίας Πρόσβαση Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

114 Γράφηµα (11.5): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Στοιχεία ιεύθυνσης και Επικοινωνίας Πρόσβαση 3 20% 2 56,67% Βαθµολογία 1 20% 0 3,33% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Ποσοστό 6. Κατάλογος Φαρµάκων Ο ακόλουθος δείκτης, αφορά την ύπαρξη ή µη, καταλόγου φαρµάκων στον ιστότοπο κάθε εταιρείας. Όπως φαίνεται από τα στοιχεία οι περισσότερες των εταιρειών έχουν κατάλογο των φαρµάκων τους, διαθέσιµο µέσω διαδικτύου, αφού ο παράγοντας που πρέπει να διαφηµιστεί είναι αυτό καθαυτό το φάρµακο. Πίνακας (11.6): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κατάλογος Φαρµάκων Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

115 Γράφηµα (11.6): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κατάλογος Φαρµάκων 18,33% 81,67% 7. Κατάλογος Συµπληρωµατικών Προϊόντων Στην ίδια φιλοσοφία µε το προηγούµενο ερώτηµα έχουν κινηθεί οι εταιρείες και όσον αφορά τα συµπληρωµατικά προϊόντα. Η διαφορά που παρατηρείται στα ποσοστά οφείλεται κυρίως στην µη ύπαρξη τέτοιων προϊόντων από ένα ποσοστό των εταιρειών που εξετάστηκαν, και όχι στην µη δηµοσιοποίηση τέτοιων στοιχείων. Πίνακας (11.7): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κατάλογος Συµπληρωµατικών Προϊόντων Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

116 Γράφηµα (11.7): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κατάλογος Συµπληρωµατικών Προϊόντων 41,67% 58,33% 8. Περιεχόµενο κάθε συσκευασίας Τα ποσοστά σε αυτό το ερώτηµα της έρευνας βρίσκονται ισοσκελισµένα σε ποσοστό 50%. εν συµβαίνει λόγω κάποιας ιδιαίτερης πολιτικής των εταιρειών, αλλά λόγω του ότι σε σχέση µε τα προηγούµενα ερωτήµατα ανήκει σε µια σφαίρα εξειδίκευσης µε αποτέλεσµα πολλές εταιρείες να µην βρίσκουν αναγκαία µια τέτοια αναφορά ανάµεσα στις σελίδες του ιστοτόπου τους. Πίνακας (11.8): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Περιεχόµενο κάθε συσκευασίας Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

117 Γράφηµα (11.8): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Περιεχόµενο κάθε συσκευασίας 50% 50% 9. οσολογία φαρµάκων Σε συνέχεια των προηγουµένων όσο πιο εξειδικευµένα γίνονται τα ερωτήµατα, τόσο µικρότερη είναι η κάλυψη που µπορούν να διαθέσουν οι επιχειρήσεις µέσω των ιστοσελίδων τους. Έτσι για το ερώτηµα αυτό µπορεί κανείς να δει ότι το µεγαλύτερο µέρος του πληθυσµού που µελετήθηκε, έχει µηδενική ή ελλιπή αναφορά στοιχείων σχετικά µε τη δοσολογία των φαρµάκων που παρασκευάζει. Πίνακας (11.9): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: οσολογία φαρµάκων Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

118 Γράφηµα (11.9): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: οσολογία φαρµάκων 80% 70% 60% 50% Ποσοστό 40% 75% 30% 20% 10% 0% 16,67% 3,33% 5% Βαθµολογία 10. Προσφερόµενες Υπηρεσίες Τα αποτελέσµατα εδώ ακολουθούν µια κατανοµή µικρών αποκλίσεων κάτι που δείχνει ότι οι αναφορές για τις προσφερόµενες υπηρεσίες υπάρχουν σε µεγάλη συχνότητα στους ιστοτόπους που εξετάστηκαν, αλλά παρόλα αυτά, συνήθως εξυπηρετούν άλλους σκοπούς και δεν αναφέρονται για πληροφοριακούς λόγους, αλλά υποστηρικτικά µε άλλες χρήσιµες πληροφορίες που διατίθενται. Πίνακας (11.10): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Προσφερόµενες Υπηρεσίες Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

119 Γράφηµα (11.10): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Προσφερόµενες Υπηρεσίες 18,33% 20,00% 33,33% 28,33% 11. Γενικές Πληροφορίες για Παθήσεις Η κατανοµή των αποτελεσµάτων σε αυτό το ερώτηµα, έχει µια τάση µεγάλης διασποράς προς τα ακρότατα. Κάτι τέτοιο θα φαινόταν ίσως καλύτερα σε µια βάση βαθµολόγησης 10 µονάδων. Αυτή η κατανοµή οφείλεται στο γεγονός ότι οι πληροφορίες αυτές υπάρχουν χωρίς σύνδεση µε άλλα δεδοµένα του ιστοτόπου, οπότε τείνουν να υπάρχουν σε πολύ υψηλό επίπεδο, ή καθόλου, αντίστοιχα µε την επιλογή της εταιρείας. Πίνακας (11.11): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Γενικές Πληροφορίες για Παθήσεις Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

120 Γράφηµα (11.11): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Γενικές Πληροφορίες για Παθήσεις 50% 50,00% 45% 40% 35% 30% Βαθµολογία 25% 23,33% 20% 15% 13,33% 13,33% 10% 5% 0% Ποσοστό 12. Κοινωνική Ευθύνη Με τα δεδοµένα να δίνουν µια µικρή διαφορά, στους ιστοτόπους εκείνους που έχουν σχετικές αναφορές για την κοινωνική ευθύνη, και λαµβάνοντας επίσης υπόψην ότι είναι µια προϋπόθεση για τις εταιρείες εκείνες που είναι εισηγµένες στο χρηµατοστήριο οι αναφορές αυτές, γίνεται εύκολα κατανοητή η ύπαρξη άλλα όχι σε µεγάλη πλειοψηφία των στοιχείων κοινωνικής ευθύνης. Πίνακας (11.12): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κοινωνική Ευθύνη Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

121 Γράφηµα (11.12): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κοινωνική Ευθύνη 40% 60% 13. Επαγγελµατική Σταδιοδροµία Τα στατιστικά στοιχεία, δείχνουν ότι η πλειοψηφία των ιστοτόπων έχει σχετικά µε το ανθρώπινο δυναµικό, και την επαγγελµατική σταδιοδροµία στοιχεία, αλλά µε ένα πολύ µικρό ποσοστό να δίνει µεγάλη έµφαση σε αυτόν τον τοµέα, παρέχοντας ιδιαίτερα στοιχεία όπως ηλεκτρονικές φόρµες υποβολής βιογραφικού σηµειώµατος. Πίνακας (11.13): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Επαγγελµατική Σταδιοδροµία Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

122 Γράφηµα (11.13): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Επαγγελµατική Σταδιοδροµία 13,33% 23,33% 43,33% 20,00% 14. Οικονοµικά Στοιχεία Το µεγαλύτερο µέρος του δείγµατος δεν έχει αναφορές για οικονοµικά στοιχεία στον ιστότοτοπό του, αλλά στον αντίποδα από τους υπόλοιπους ιστοτόπους που διαθέτουν οικονοµικά στοιχεία, υπάρχει µια πολύ µεγάλη ανταπόκριση µε αρκετά στοιχεία, και λεπτοµερείς περιγραφές που µπορούν να κατατοπίσουν τον καθένα. Πίνακας (11.14): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Οικονοµικά Στοιχεία Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας: 0.70 Γράφηµα (11.14): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Οικονοµικά Στοιχεία 103

123 60% 60% 50% 40% 30% Ποσοστό 30% 20% 10% 10% 0% Βαθµολογία 15. Χρησιµότητα της ιστοσελίδας Η χρησιµότητα της κάθε ιστοσελίδας έρχεται συµπληρωµατικά µε τα προηγούµενα ερωτήµατα. Καθαυτήν την έννοια λοιπόν όσο περισσότερα από τα παραπάνω κριτήρια συγκέντρωσε ένας ιστότοπος τόσο µεγαλύτερη και η χρησιµότητα του για τον αναγνώστη. Τα στοιχεία βέβαια δείχνουν ότι η πληρότητα των στοιχείων αυτών απαντάται σε µικρό δείγµα των εταιρειών, ενώ οι περισσότερες από τις εταιρείες του δείγµατος κινούνται ανάµεσα σε απλά ικανοποιητικά ή και ελλιπή στοιχεία. Πίνακας (11.15): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Χρησιµότητα της ιστοσελίδας Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας: 1.52 Γράφηµα (11.15): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Χρησιµότητα της ιστοσελίδας 104

124 3 11,67% 2 35% Βαθµολογία 1 46,67% 0 6,67% 0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00% 45,00% 50,00% Ποσοστό 16. Κατανοησιµότητα των Κειµένων Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι ιστότοποι που εξετάστηκαν ήταν κατασκευασµένοι µε µεγάλη προσοχή και ακρίβεια. Έτσι στις περισσότερες περιπτώσεις τα κείµενα είναι αρκετά κατανοητά, µε ακρίβεια και στοχευµένα στην παροχή πληροφοριών και όχι αχρείαστων στοιχείων. Πίνακας (11.16): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κατανοησιµότητα των Κειµένων Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας: 2.00 Γράφηµα (11.16): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κατανοησιµότητα των Κειµένων 105

125 33,33% 5,00% 23,33% 38,33% 17. Οργάνωση Ιστοσελίδας Σε θέµατα οργάνωσης οι ιστοσελίδες που εξετάστηκαν αποδείχθηκαν αρκετά έως πολύ οργανωµένες. Τα µειονεκτήµατα που αντιµετώπισαν οι ιστοσελίδες εκείνες που δεν ανταποκρίθηκαν στα κριτήρια αυτού του ερωτήµατος, έγκεινται κυρίως στον µη αποτελεσµατικό διαχωρισµό των πληροφοριών. Πίνακας (11.17): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Οργάνωση Ιστοσελίδας Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

126 Γράφηµα (11.17): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Οργάνωση Ιστοσελίδας 40,00% 38,33% 35,00% 30,00% 28,33% 25,00% 25% Ποσοστό 20,00% 15,00% 10,00% 8,33% 5,00% 0,00% Βαθµολογία 18. Ηµεροµηνία Ανανέωσης περιεχοµένου Οι αναφορές για την ακριβή ηµεροµηνία ανανέωσης του υλικού του ιστοτόπου, και της ενηµέρωσης αυτού, απαντώνται σε πολύ λίγους ιστοτόπους του δείγµατος. Αυτό προφανώς οφείλεται στο γεγονός ότι οι εξελίξεις στον τοµέα των φαρµάκων δεν έχουν άµεση σχέση µε την άµεση δηµοσίευση, αλλά µε την εγκυρότητα και την αποτελεσµατικότητα πρωτίστως. Πίνακας (11.18): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Ηµεροµηνία Ανανέωσης περιεχοµένου Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

127 Γράφηµα (11.18): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Ηµεροµηνία Ανανέωσης περιεχοµένου 13,33% 86,67% 19. Σαφής ιάκριση ιαφήµισης Πληροφοριακού Υλικού εδοµένου του ότι οι ιστότοποι που µελετήθηκαν είναι κατασκευασµένοι για το ευρύ κοινό, µπορεί κανείς να πει ότι δεν µπορεί να υπάρξει σαφής διαχωρισµός µεταξύ πληροφορίας και διαφήµισης. Παρόλα αυτά πολλές από τις ιστοσελίδες παρέχοντας ειδική πρόσβαση σε κάποια θέµατα, µόνο για επιστήµονες του χώρου, µπορούν σε έναν ικανοποιητικό βαθµό να αποτρέψουν την σύγχυση της πληροφορίας µε την διαφήµιση. Πίνακας (11.19): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Σαφής ιάκριση ιαφήµισης Πληροφοριακού Υλικού Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

128 Γράφηµα (11.19): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Σαφής ιάκριση ιαφήµισης Πληροφοριακού Υλικού 2 33,33% Βαθµολογία 1 31,67% 0 35% 30% 31% 31% 32% 32% 33% 33% 34% 34% 35% 35% Ποσοστό 20. Επιλογή Ξένης γλώσσας Η διάθεση περισσοτέρων της µιας γλώσσας σε έναν ιστότοπο όπως φαίνεται από τα στοιχεία παρακάτω υποστηρίζεται από το µισό σχεδόν πληθυσµό που εξετάστηκε. Αυτό εκτός από την αγορά που στοχεύει η κάθε µια εταιρεία, οφείλεται επίσης στο ότι πολλές εταιρείες έχουν ήδη επιλέξει σαν γλώσσα του ιστοτόπου τους τα αγγλικά έτσι που να µην χρειάζονται για πρακτικούς λόγους άλλη γλώσσα διαθέσιµη στον ιστότοπο. Πίνακας (11.20): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Επιλογή Ξένης γλώσσας Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

129 Γράφηµα (11.20): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Επιλογή Ξένης γλώσσας 46,67% 53,33% 21. Χρόνος Απόκρισης του Ιστοτόπου Ο χρόνος απόκρισης δεδοµένου του ότι ο κάθε υπολογιστής µπορεί να έχει άλλες δυνατότητες και ταχύτητες πρόσβασης στο διαδίκτυο, έχει υπολογιστεί µε βάση το µέγεθος του ιστοτόπου, της πληροφορίας δηλαδή που χρειάζεται να «κατέβει» στον υπολογιστή µας ώστε να απεικονιστεί η ιστοσελίδα. Τα αποτελέσµατα δείχνουν ότι οι περισσότεροι ιστότοποι είναι βασισµένοι στο ότι οι χρήστες διαθέτουν µεγάλη ταχύτητα πρόσβασης και είναι συνήθως αργοί και φορτωµένοι µε περιττό υλικό. Πίνακας (11.21): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Χρόνος Απόκρισης του Ιστοτόπου Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

130 Γράφηµα (11.21): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Χρόνος Απόκρισης του Ιστοτόπου 26,67% 13,33% 25,00% 35,00% 22. Ορατότητα σελίδας χωρίς να απαιτείται κύλιση Για να µην αποκτήσει υποκειµενικό χαρακτήρα η µελέτη αυτή, η σύγκριση έγινε µε το κατά πόσο οι ιστότοποι το δείγµατος µπορούν να πλησιάσουν σε επίπεδο ανάλυσης απεικόνισης τα 800 x 600 pixels. Την απεικόνιση δηλαδή εκείνη που θα µπορούσε να παρουσιάσει τα δεδοµένα σε οποιονδήποτε υπολογιστή ανεξαρτήτως ηλικίας, µεγέθους οθόνης κτλ. Πίνακας (11.22): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Ορατότητα σελίδας χωρίς να απαιτείται κύλιση Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

131 Γράφηµα (11.22): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Ορατότητα σελίδας χωρίς να απαιτείται κύλιση 40% 60% 23. Ύπαρξη Ανενεργών Συνδέσµων Σελίδων Υπό Κατασκευή Οι ανενεργοί σύνδεσµοι είναι κάτι πολύ συχνό στους ιστοτόπους, αλλά όχι και σε αυτούς των φαρµακευτικών εταιρειών, που προφανώς αναγνωρίζοντας την σηµασία της πληροφορίας που διακινούν, έχουν υψηλά επίπεδα απαιτήσεων από τους διαχειριστές των ιστοτόπων τους και δεν αφήνουν κάποιο κενό να δηµιουργήσει προβλήµατα στην εργασία που επιτελούν. Πίνακας (11.23): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Ύπαρξη Ανενεργών Συνδέσµων Σελίδων Υπό Κατασκευή Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

132 Γράφηµα (11.23): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Ύπαρξη Ανενεργών Συνδέσµων Σελίδων Υπό Κατασκευή 10% 90% 24. Συνδέσεις µε βάσεις δεδοµένων Οι συνδέσεις αυτές κειµένονται σε αρκετά χαµηλά επίπεδα, και απαντώνται συνήθως σε µεγάλες πολυεθνικές που µπορούν να έχουν ολόκληρες ιστοσελίδες και βάσεις δεδοµένων για κάθε ένα φαρµακευτικό παρασκεύασµα που διαθέτουν. Αλλά σε γενικές γραµµές οι σύνδεσµοι που απαντώνται είναι πεπερασµένοι και πολλές φορές κοινοί ανάµεσα στους ιστοτόπους. Πίνακας (11.24): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Συνδέσεις µε βάσεις δεδοµένων Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

133 Γράφηµα (11.24): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Συνδέσεις µε βάσεις δεδοµένων 13,33% 30,00% 25,00% 31,67% 25. Αναζήτηση Ένα ποσοστό της τάξεως του 75 % είναι ικανό να δείξει ότι η πλειοψηφία των εταιρειών διαθέτουν επιλογή πλοήγησης µέσω αναζήτησης στον ιστότοπό τους. Αναφορικά, το υπόλοιπο 25% αποτελεί το σύνολο εκείνων των εταιρειών που διαθέτουν πολύ απλές ιστοσελίδες µε ελλιπή στοιχεία, κάτι που κάνει την επιλογή αναζήτησης από περριτή έως άσκοπη. Πίνακας (11.25): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Αναζήτηση Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

134 Γράφηµα (11.25): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Αναζήτηση 25% 75% 26. Βαθµός ευχρηστίας του ιστοτόπου Το κατά πόσο ένας χρήστης που δεν είναι εξειδικευµένος να χειρίζεται και να αναζητά δεδοµένα σε ιστοτόπους εταιρειών, θα µπορέσει να βρεί τις πληροφορίες που τον ενδιαφέρουν σε αυτούς τους ιστοτόπους που εξετάστηκαν, σκιαγραφείται από το ακόλουθο γράφηµα που δείχνει το 76,66 τοις εκατό των ιστοτόπων να είναι από αρκετά έως πολύ εύχρηστοι και φιλικοί προς τον χρήστη ιστότοποι. Πίνακας (11.26): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Βαθµός ευχρηστίας του ιστοτόπου Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα % % % % Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

135 Γράφηµα (11.26): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Βαθµός ευχρηστίας του ιστοτόπου 3 28,33% 2 48,33% Βαθµολογία 1 20,00% 0 3,33% 0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00% 45,00% 50,00% Ποσοστό 27. Παράπονα Ερωτήσεις Λόγω του γεγονότος ότι οι ιστοσελίδες αυτές είναι στοχευµένες στην παροχή πληροφοριών και όχι στην αµφίδροµη επικοινωνία των χρηστών µε την εταιρεία, παρατηρείται έλλειψη αυτού του στοιχείου, έλλειψη που δεν επηρεάζει όµως σε µεγάλο βαθµό αφού όπως αναλύθηκε στα αποτελέσµατα του ερωτήµατος 5 τα στοιχεία επικοινωνίας είναι σχεδόν πάντα διαθέσιµα. Πίνακας (11.27): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Παράπονα Ερωτήσεις Βαθµολογία Συχνότητα Σχετική Συχνότητα Μέσος Όρος Βαθµολογίας:

136 Γράφηµα (11.27): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Παράπονα Ερωτήσεις 11,67% 88,33% Θα ήταν σκόπιµο τελειώνοντας την ανάλυση των αποτελεσµάτων αυτών να αναφερθούν και κάποιοι χρήσιµοι συσχετισµοί που µπορούν να βοηθήσουν στην εξαγωγή συµπερασµάτων πέραν των ορίων που θέτει η µελέτη των παραπάνω συντελεστών ανά ερώτηµα. Έτσι αρχικά θα ήταν σωστό να µελετηθούν τα αποτελέσµατα των ερωτηµάτων 6 έως 11 συγκριτικά µεταξύ τους, και µε το πλήθος των εταιρειών που τα πληρούν όλα ή σχεδόν όλα. Μέσα από αυτήν την διαδικασία, φαίνεται ότι τα κριτήρια αυτά πληρούν οι πολυεθνικές και οι πραγµατικά µεγάλες φαρµακευτικές εταιρείες ανά τον κόσµο. Οι εταιρείες µε φάρµακα που έχουν µεγάλη κυκλοφορία κτλ. Αυτό συµβαίνει πρώτον λόγω των εξόδων και της εργασίας που απαιτείται για να επιτευχθεί η κατασκευή ιστοτόπου µε τέτοια στοιχεία. Επίσης συµβαίνει λόγω του αυξανόµενου ενδιαφέροντος για πληροφόρηση σε φαρµακευτικά προϊόντα ευρείας κυκλοφορίας. Επίσης, συγκρίνοντας τα δεδοµένα µπορεί κανείς να δει ότι ανάµεσα στα πεδία 3 και 14, τα δεδοµένα έχουν άµεση συσχέτιση µε όσες εταιρείες έχουν δηµοσιοποιηµένα οικονοµικά στοιχεία, να διαθέτουν και ανάλυση της οργανωτικής δοµής τους. Ο 117

137 ισχυρότερος παράγοντας που επιβάλει αυτήν την αναγκαία συνύπαρξη, είναι ότι οι εισηγµένες στο χρηµατιστήριο εταιρείες υποχρεώνονται στην δηµοσιοποίηση αυτών των στοιχείων, µε αποτέλεσµα η σωστή διαχείριση της πληροφορίας αυτής, να είναι εκτός από υποχρέωση τους, και παράγοντας που µπορεί να τους αποφέρει κέρδη και αύξηση της ζήτησης της µετοχής τους, άρα και της τιµής της, µέσω της διαφήµισης των αποτελεσµάτων και των οικονοµικών τους στοιχείων. Επίσης τα αποτελέσµατα στα πεδία 21-26, αναφέρονται σε τεχνικά κυρίως θέµατα µε αναµενόµενο αποτέλεσµα οι µεγάλες εταιρείες µε εξειδικευµένο προσωπικό για την διαχείριση της ιστοσελίδας τους να έχουν καταφέρει µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα άρα και βαθµολογία στους τοµείς αυτούς του ερωτηµατολογίου. Είναι λοιπόν ένα σύνολο παραγόντων που ο συνδυασµός τους µπορεί να οδηγήσει σε µια επιτυχηµένη δοµή και ένα ενδιαφέρον περιεχόµενο στις ιστοσελίδες των φαρµακευτικών εταιρειών. Παρόλα αυτά όµως είναι σαφές ότι οι µεγαλύτερες εταιρείες του χώρου, είναι και αυτές µε τα καλύτερα αποτελέσµατα όσον αφορά το παραπάνω ερωτηµατολόγιο. Και η σχέση αυτή είναι αµφίδροµη, έχουν περιεκτικούς και προσεγµένους ιστοτόπους επειδή είναι µεγάλες εταιρείες, αλλά θα µείνουν µεγάλες εταιρείες και θα αυξήσουν την αποτελεσµατικότητά τους όταν εκτός από την φαρµακευτική τους δραστηριότητα, είναι ανταγωνιστικές και σε όλους τους τοµείς συµπεριλαµβανοµένου του διαδικτύου. 118

138 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΑΝΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Στο κεφάλαιο αυτό θα παρουσιάσουµε τα αποτελέσµατα των 15 πρώτων, σε συνολική βαθµολογία, φαρµακευτικών εταιρειών για τις τέσσερις πιο σηµαντικές κατηγορίες αξιολόγησης. Οι κατηγορίες που θεωρούµε ότι αποτελούν βασικά κριτήρια για την επίτευξη του στόχου των ιστοσελίδων φαρµακευτικών εταιρειών είναι οι εξής: Κατάλογος φαρµάκων, οσολογία φαρµάκων, Γενικές πληροφορίες για παθήσεις και Οργάνωση ιστοσελίδας. Από την ανάλυση αυτή θα δούµε κατά πόσο οι πρώτες σε βαθµολογία στην συνολοκή κατάταξη φαρµακευτικές παρέχουν τις απαραίτητες πληροφορίες στον χρήστη ή ανεβαίνουν στην κατάταξη από τις λιγότερο σηµαντικές. Πίνακες (12.1) & (12.2): Αποτελέσµατα κατηγοριών αξιολόγησης: Κατάλογος Φαρµάκων & οσολογία Φαρµάκων Κατάλογος Φαρµάκων οσολογία φαρµάκων Janssen-Cilag Pharmaceutical S.A.C.I. 1 Janssen-Cilag Pharmaceutical S.A.C.I. 3 Servier Hellas Ltd 1 Servier Hellas Ltd 3 Octapharma Hellas SA 1 Octapharma Hellas SA 1 Pfizer Hellas S.A. 1 Pfizer Hellas S.A. 1 Genzyme Hellas EΠΕ 1 Genzyme Hellas EΠΕ 1 Abbott Laboratories Hellas S.A. 1 Abbott Laboratories Hellas S.A. 0 AstraZeneca S.A. 1 Alapis Pharma ABEE 0 Lavipharm S.A. 1 Alcon Laboratories Hellas S.A. 0 Lundbeck Hellas S.A. 1 AstraZeneca S.A. 0 Alcon Laboratories Hellas S.A. 1 Bayer Hellas A.G. 0 Roche (Hellas) S.A. 1 Lavipharm S.A. 0 Merck E.P.E. 1 Lundbeck Hellas S.A. 0 Ferring Ελλάς S.A. 1 Roche (Hellas) S.A. 0 Alapis Pharma ABEE 0 Merck E.P.E. 0 Bayer Hellas A.G. 0 Ferring Ελλάς S.A. 0 Bristol Myers Squibb A.E. 0 Bristol Myers Squibb A.E

139 Πίνακες (12.3) & (12.4): Αποτελέσµατα κατηγοριών αξιολόγησης: Γενικές πληροφορίες για παθήσεις & Οργάνωση ιστοσελίδας Γενικές Πληροφορίες για Παθήσεις Οργάνωση Ιστοσελίδας Janssen-Cilag Pharmaceutical S.A.C.I. 3 Abbott Laboratories Hellas S.A. 3 Servier Hellas Ltd 3 Alapis Pharma ABEE 3 Abbott Laboratories Hellas S.A. 3 Alcon Laboratories Hellas S.A. 3 Bristol Myers Squibb A.E. 3 AstraZeneca S.A. 3 Ferring Ελλάς S.A. 3 Merck E.P.E. 3 AstraZeneca S.A. 3 Genzyme Hellas EΠΕ 3 Lundbeck Hellas S.A. 3 Bayer Hellas A.G. 3 Octapharma Hellas SA 2 Bristol Myers Squibb A.E. 3 Alcon Laboratories Hellas S.A. 2 Octapharma Hellas SA 2 Genzyme Hellas EΠΕ 2 Pfizer Hellas S.A. 2 Roche (Hellas) S.A. 2 Lundbeck Hellas S.A. 2 Pfizer Hellas S.A. 1 Roche (Hellas) S.A. 2 Merck E.P.E. 0 Ferring Ελλάς S.A. 2 Alapis Pharma ABEE 0 Lavipharm S.A. 2 Bayer Hellas A.G. 0 Janssen-Cilag Pharmaceutical S.A.C.I. 1 Lavipharm S.A. 0 Servier Hellas Ltd 1 Γράφηµα (12.1): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Κατάλογος φαρµάκων 8% 0% 8% 7% 7% 8% 7% 8% 7% 8% 8% 8% 8% 8% Janssen-Cilag Pharmaceutical S.A.C.I. Octapharma Hellas SA Abbott Laboratories Hellas S.A. Alcon Laboratories Hellas S.A. AstraZeneca S.A. Genzyme Hellas EΠΕ Lavipharm S.A. Lundbeck Hellas S.A. Pfizer Hellas S.A. Roche (Hellas) S.A. Merck E.P.E. Ferring Ελλάς S.A. Alapis Pharma ABEE Bayer Hellas A.G. Bristol Myers Squibb A.E. Servier Hellas Ltd 120

140 Γράφηµα (12.2): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: οσολογία φαρµάκων ,5 2 Βαθµολογία 1, , Roche (Hellas) S.A. Janssen-Cilag Pharmaceutical S.A.C.I Octapharma Hellas SA. Pfizer Hellas S.A Genzyme Hellas EΠΕ.Abbott Laboratories Hellas S.A Alapis Pharma ABEE. Alcon Laboratories Hellas S.A. AstraZeneca S.A. Bayer Hellas A.G. Lavipharm S.A. Lundbeck Hellas S.A Φαρµακευτικές Εταιρείες. Merck E.P.E.Ferring Ελλάς S.A.Bristol Myers Squibb A.E Servier Hellas Ltd Γράφηµα (12.3): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Γενικές πληροφορίες για παθήσεις 7% 3%0% 10% 9% 10% 7% 7% 7% 10% 10% 10% 10% Janssen-Cilag Pharmaceutical S.A.C.I. Abbott Laboratories Hellas S.A. Bristol Myers Squibb A.E. Ferring Ελλάς S.A. AstraZeneca S.A. Lundbeck Hellas S.A. Octapharma Hellas SA Alcon Laboratories Hellas S.A. Genzyme Hellas EΠΕ Roche (Hellas) S.A. Pfizer Hellas S.A. Merck E.P.E. Alapis Pharma ABEE Bayer Hellas A.G. Lavipharm S.A. Servier Hellas Ltd 121

141 Γράφηµα (12.4): Αποτελέσµατα κατηγορίας αξιολόγησης: Οργάνωση ιστοσελίδας 3 2,5 2 Βαθµολογία 1,5 1 0,5 0 Alcon Laboratories Hellas S.A. Abbott Laboratories Hellas S.A. Alapis Pharma ABEE AstraZeneca S.A. Merck E.P.E. Genzyme Hellas EΠΕ Bayer Hellas A.G. Bristol Myers Squibb A.E. Octapharma Hellas SA Pfizer Hellas S.A. Lundbeck Hellas S.A. Roche (Hellas) S.A. Ferring Ελλάς S.A. Lavipharm S.A. Janssen-Cilag Pharmaceutical S.A.C.I. Servier Hellas Ltd Φαρµακευτικές Εταιρείες Από τους παραπάνω πίνακες και γραφήµατα παρατηρούµε ότι οι φαρµακευτικές εταιρείες που είναι πρώτες στη συνολική κατάταξη δεν είναι πρώτες στην κατάταξη των πιο σηµαντικών κατηγοριών. Αναλυτικότερα η εταιρεία Janssen-Cilag Pharmaceutical S.A.C.I. που στη συνολική κατάταξη είχε την 3 η θέση στις κατηγορίες που θεωρήσαµε βασικές, αθροιστικά κατέχει την 1η. Επίσης, παρατηρούµε ότι το 2 ο µεγαλύτερο άθροισµα των κατηγοριών αυτών έχει µια εταιρεία που στη συνολική κατάξη ήταν στη 13 η, η Servier Hellas Ltd. Συµπεραίνουµε λοιπόν ότι ακόµα και οι µεγάλες και πολυεθνικές φαρµακευτικές εταιρείες που φαινοµενικά έχουν τις πιο άρτιες ιστοσελίδες, έχουν αρκετές ελλείψεις και χρειάζονται αρκετά ακόµα ώστε να πετύχουν τη δηµιουργία καλύτερων και αποτελεσµατικότερων ιστοσελίδων και κυρίως ιστοσελίδων εύχρηστων και επαρκών για την πληροφόρηση του χρήστη. 122

142 ΜΕΡΟΣ ΙV ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η ανάπτυξη των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στη σηµερινή εποχή δηµιουργεί την επιτακτική ανάγκη στις εταιρείες µικρές και µεγάλες να δραστηριοποιηθούν στο ιαδίκτυο. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας περιλαµβάνει ένα ανθρωποκεντρικό σύστηµα παροχής υπηρεσιών, µε επίκεντρο τον πολίτη. Έτσι λοιπόν, όλο και περισσότερες εταιρείες και στον κλάδο του φαρµάκου ακολούθησαν την ανάπτυξη αυτή επιδιώκοντας τη δηµιουργία µεγαλύτερης αξίας για τον πελάτη. Οι φαρµακευτικές εταιρείες αντιµετωπίζουν σήµερα αυξανόµενη ζήτηση και δραστηριοποιούνται σε µια πολλά υποσχόµενη αγορά που χαρακτηρίζεται από σηµαντικό µέγεθος και ακόµη µικρή κινητικότητα καταναλωτών µεταξύ ανταγωνιστικών επιχειρήσεων. Οι προοπτικές λοιπόν του κλάδου του φαρµάκου φαίνεται να είναι µεγάλες µακροχρόνια λόγω της αυξανόµενης ζήτησης για υπηρεσίες µέσω του ιαδικτύου και της ύπαρξης ανάγκης εκσυγχρονισµού της παγκόσµιας αγοράς φαρµάκου καθώς οι δυνατότητες της τεχνολογίας επιτρέπουν σηµαντικές βελτιώσεις στη λειτουργία της. Από την έρευνα σχετικά µε την παρουσία των ελληνικών φαρµακευτικών εταιρειών στο διαδίκτυο προέκυψε ότι από το σύνολο των 112 φαρµακευτικών που υπάρχουν στη χώρα µας οι 60 εµφανίζονται να έχουν παρουσία στο διαδίκτυο µέσω κάποιας ενεργής και προσβάσιµης ιστοσελίδας (ποσοστό 53,6%). 123

143 Στην κατάταξη, λοιπόν, του συνόλου των φαρµακευτικών εταιρειών προέκυψε ότι πρώτο στη βαθµολογία είναι η φαρµακευτική AstraZeneca S.A. µε ποσοστό επίτευξης στόχου 84,31%. Ενώ δεύτερες στην κατάταξη έρχονται οι εταιρείες Genzyme Hellas EΠΕ και Abbott Laboratories Hellas S.A. µε ποσοστό 80,39%. Παρατηρούµε ότι οι φαρµακευτικές εταιρείες µε το µεγαλύτερο ποσοστό επίτευξης στόχου είναι µεγάλες και πολυεθνικές εταιρείες. Εταιρείες, δηλαδη, µε φάρµακα που έχουν µεγάλη κυκλοφορία. Αυτό συµβαίνει πρώτον λόγω των εξόδων και της εργασίας που απαιτείται για να επιτευχθεί η κατασκευή ιστοτόπου µε τέτοια στοιχεία. Επίσης συµβαίνει λόγω του αυξανόµενου ενδιαφέροντος για πληροφόρηση σε φαρµακευτικά προϊόντα ευρείας κυκλοφορίας. Από την ανάλυση των στοιχείων που έγινε µε βάση την κάθε µια κατηγορία αξιολόγησης χωριστά, προκύπτει ότι το σύνολο των φαρµακευτικών εταιρειών εµφανίζει µια ικανοποιητική εικόνα όσον αφορά στην παροχή γενικών πληροφοριών. Είδαµε ότι ένα µεγάλο ποσοστό των φαρµακευτικών παρέχει µέσω του διαδικτύου γενικές πληροφορίες (ιστορικό, στόχος, σκοπός), στοιχεία διεύθυνσης και επικοινωνίας (σχεδόν όλες αξιολογηθείσες φαρµακευτικές εταιρείες παρείχαν τη δυνατότητα online επικοινωνίας), κατάλογο των φαρµακων καθώς και των συµπληρωµατικών αγαθών που παράγει κάθε εταιρεία. Παράλληλα, η εικόνα των ιστοσελίδων των φαρµακευτικών εταιρειών της χώρας µας είναι µέτρια όσον αφορά σε στοιχεία σχετικά µε το περιεχόµενο κάθε συσκευασίας, προσφερόµενων υπηρεσιών, επιλογής ξένης γλώσσας καθώς και οργάνωσης της ιστοσελίδας. Τέλος, παρά την παροχή των παραπάνω πληροφοριών σε ένα µικρότερο ή µεγαλύτερο βαθµό, η εικόνα των ιστοσελίδων των φαρµακευτικών εταιρειών δεν είναι 124

144 καλή όσον αφορά στην παροχή πληροφοριών που αφορούν στη δοσολογία των φαρµάκων, την αναφορά πληροφοριών για τις παθήσεις που αντιµετωπίζονται µε τα φάρµακα που παράγονται από την κάθε εταιρεία καθώς και την ύπαρξη κάποιου link όπου θα µπορούν οι χρήστες να κάνουν ερωτήσεις. Είναι φανερό, λοιπόν, από όλα τα παραπάνω ότι οι φαρµακευτικές εταιρείες της χώρας µας δεν παρέχουν πολλές πληροφορίες που θεωρούνται απαραίτητες για τον χρήστη- πελάτη. Κάτι τέτοιο δείχνει ότι έχουν υιοθετήσει σε πολύ µικρό βαθµό την ανθρωποκεντρική φιλοσοφία µέσω της οποίας επιβάλλεται η δηµιουργία της µεγαλύτερης δυνατής αξίας για τον πελάτη-χρήστη µέσα από την καλύτερη δυνατή εξυπηρέτηση και πληροφόρησή του. 125

145 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ελληνική 1. Γκλαβά Μαρία (Απόδοση): e-πιχειρειν Το Όπλο της Σύγχρονης Επιχείρησης, Β. Γκιούρδας Εκδοτική 2. ηµητριάδης Σ., Μπαλτάς Γ. (2005): Ηλεκτρονικό Εµπόριο και Μάρκετινγκ, Rosili 3. ΙΟΒΕ, (2007): Η Αγορά Φαρµάκου στην Ελλάδα, ΙΟΒΕ 4. ΙΟΒΕ, (2005): Εξέλιξη των απανών Υγείας και Φαρµάκων στην Ελλάδα και τις χώρες της Ε.Ε 5. Καλογέρου Βικτωρία, (2007): Επικοινωνιακή Αξιολόγηση Ιστοχώρων, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών 6. Καραγιωργούδη Σοφία, (2004): Συστήµατα Αξιολόγησης Ποιότητας Ιστοτόπων, Πανεπιστήµιο Πατρών 7. Κουσουλάκου Χαρά, (2006): Η Αγορά Φαρµάκου στην Ελλάδα (ΙΟΒΕ) 8. Μανουσοπούλου Ιφιγένεια (2003): Οικονοµική Αξιολόγηση Φαρµακευτικών Προϊόντων, Εθνική Σχολή ηµόσιας ιοίκησης 9. Παπαδάκης Μιχάλης (2006). Εφαρµογές Πληροφορικής στις Υπηρεσίες. Στο: Πολιτική και Οικονοµία της Υγείας, Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση 10. Σύρρος Γιάννης (2005). Υλοποίηση Έργων Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών στην Υγεία: Παράγοντες Επιτυχίας, Αθήνα: ΣΕΠΕ. Ξένη 1. Ashurst Morris Crisp, Executive Perspective S.A.: Impact of Electronic Commerce on the European Pharmaceutical Sector, Efpia 2. Chaffey Dave: E-Business and E-Commerce Management, Prentice Hall (Second Edition) 3. Dr. Ravi Kalakota, Robinson Marcia: e-business, Roadmap for Success, Foreword by Don Tapscott 4. Horngren C., Sundem G., Elliot J., Philbrick D.: Introduction to Financial Accounting, Pearson Education International (Ninth Edition) xii

146 5. Mastering: e-commerce Development: Business to Consumer, Microsoft 6. Rajput Wasim E.: E-Commerce, Systems, Architecture and Applications 7. ΣΦΕΕ (2003): The Pharmaceutical Market in Greece: Facts and Figures 8. Turban E., King D., Lee J.K., Viehland D.: Electronic Commerce: A Managerial Perspective 2006, 4/E, Prentice Hall Ηλεκτρονική xiii

147 xiv

148 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ είγµα Φαρµακευτικών Επιχειρήσεων xv

149 5 Πρώτες Επιχειρήσεις ανά Οικονοµικό Στοιχείο, Πρώτες Επιχειρήσεις ανά Αριθµοδείκτη, 2005 xvi

150 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ: ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΟΨΗΣ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ xvii

151 xviii

152 xix

153 xx

154 xxi

155 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ: ΠΙΝΑΚΑΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ & ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙ ΩΝ ΤΟΥΣ α/α ΕΠΩΝΥΜΙΑ web-site 1 Abbott Laboratories Hellas S.A. 2 Adelco S.A. info@adelco.gr 3 Alapis Pharma ABEE t.chavela@alapis.eu Konstantinos.Ladikos@Alco Alcon Laboratories Hellas S.A. 4 nlabs.com 5 Allertec Hellas Α.Ε. info@allertec.gr 6 Alvia S.A. - info@alvia.net 7 Arriani Pharmaceuticals S.A. arriani@arriani.gr 8 Astellas Pharmaceuticals S.A azgrcontactus@astrazeneca. AstraZeneca S.A. 9 gr 10 Baxter Hellas Ltd 11 Bayer Hellas A.G. margarita.alexandropoulou. ma@bayer-ag.de 12 Boehringer Ingelheim Ellas S.A Bristol Myers Squibb A.E Cana S.A. info@cana.gr 15 Chiesi Hellas S.A. eleni.chrysoulis@cslbehring. CSL Behring Hellas Μ.ΕPΕ com 17 Elpen Pharmaceutical Co.Inc Famar ABE info@famar.gr 19 Faran S.A. faran@faran.gr stavros.papaevangelou@ferr Ferring Ελλάς S.A ing.com 21 Fresenius Kabi Hellas S.A. kostis.daikos@galderma.co Galderma Hellas S.A m 23 Galenica S.A. galenica@otenet.gr 24 GE Healthcare S.A Genesis Pharma S.A. info@genesispharma.gr 26 Genzyme Hellas EΠΕ 27 Gilead Sciences Hellas M.EPΕ GlaxoSmithKline S.A Help S.A. helpathv@otenet.gr 30 I.T.F. Hellas S.A. info@italfarmaco.gr Janssen-Cilag Pharmaceutical 31 S.A.C.I. fsakella@jacgr.jnj.com Lapapharm Inc. 32 /9572/page2.html lapa@otenet.gr 33 Lavipharm S.A. comm@lavipharm.gr 34 Leo Pharmaceutical Products Hellas Ltd 35 Lundbeck Hellas S.A. yp@lundbeck.com 36 Menarini Hellas S.A. xxii

156 37 Merck E.P.E. Minerva Pharmaceutical S.A gr 39 Neofaran S.A Niadas V. & Sons S.A Novartis Hellas S.A Novo Nordisk Hellas Ltd thim@novo.dk 43 Nycomed Hellas S.A. info@nycomed.gr octapharma.hellas@octaphar Octapharma Hellas SA 44 ma.gr 45 Omega Pharma Hellas S.A. contact@omega-pharma.gr 46 Organon Hellas S.A. hellas@organon.gr 47 Pfizer Hellas S.A Pharma Fabre S.A Pharmanel Pharmaceuticals S.A. info@pharmanel.gr 50 Pharmaserve Lilly S.A.C.I. filiotis_denis@lilly.com 51 Pharmex S.A Pierre Fabre S.A. pierre-fabre@ath.forthnet.gr 53 PNG Gerolymatos S.A info@gerolymatos.gr 54 Roche (Hellas) S.A. costas.dortas@roche.com 55 Sambrook Pharmaceutical S.A sambrook@sambrook.gr info.greece@sanofiaventis.com Sanofi Aventis A.E.B.E Schering Plough S.A Serono Hellas S.A. An Affiliate Of Merk Serono 59 Servier Hellas Ltd netgrs@hol.gr 60 Solvay Pharma LTD lina.stamoulaki@solvay.com 61 UCB Α.Ε Vian S.A Vioser S.A. nkoufopoulos@bioser.gr 64 Wyeth Hellas S.A. xxiii

157 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙV: ΑΡΧΙΚΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙ ΕΣ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ AstraZeneca S.A. xxiv

158 Genzyme Hellas EΠΕ xxv

159 Abbott Laboratories Hellas S.A. xxvi

Η Αγορά Φαρµάκου στην Ελλάδα

Η Αγορά Φαρµάκου στην Ελλάδα Ι ΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τσάµη Καρατάση 11 Αθήνα 117 42, Τηλ. 210-9211200-10 Fax 210-9233977 11 Tsami Karatasi Str.-Athens 117 42, Tel. +30-210-9211200-10

Διαβάστε περισσότερα

Η Αγορά Φαρµάκου στην Ελλάδα. Ετήσια Έκθεση Παρατηρητήριο Οικονοµικών της Υγείας

Η Αγορά Φαρµάκου στην Ελλάδα. Ετήσια Έκθεση Παρατηρητήριο Οικονοµικών της Υγείας Ι ΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τσάµη Καρατάση 11 Αθήνα 117 42, Τηλ. 210-9211200-10 Fax 210-9233977 11 Tsami Karatasi Str.-Athens 117 42, Tel. +30-210-9211200-10

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΚΛΑ ΟΥ

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΚΛΑ ΟΥ Αθήνα, 22/07/2008 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΚΛΑ ΟΥ Τις τελευταίες ηµέρες δηµοσιεύονται µελέτες που αναλύουν τα χρηµατοοικονοµικά στοιχεία του φαρµακευτικού κλάδου. Ο ΣΦΕΕ σε συνεργασία

Διαβάστε περισσότερα

Κυρίες και Κύριοι Μέτοχοι,

Κυρίες και Κύριοι Μέτοχοι, ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΕΩΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΤΑΚΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΕΠΙ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΆΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχεία Φαρμακευτικής Δαπάνης

Στοιχεία Φαρμακευτικής Δαπάνης Στοιχεία Φαρμακευτικής Δαπάνης Δαπάνη για την Υγεία 1 - (εκατ. ) 2000 2001 * 2002 * 2003 * 2004 * 2005 * 2006* Δαπάνη Υγείας 10.589 12.256 12.996 14.626 15.294 17.803 19.508 Δαπάνη υγείας ως % του ΑΕΠ

Διαβάστε περισσότερα

2. Εξέλιξη των εργασιών της Εταιρίας

2. Εξέλιξη των εργασιών της Εταιρίας ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΕΩΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΤΑΚΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΕΠΙ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 218 Χορηγός: 18 Απριλίου 218 1 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε µήνα από το 1981 Έρευνες Οικονοµικής

Διαβάστε περισσότερα

2.6.2.iii. Κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία - κεφάλαιο κίνησης Σελ. 124

2.6.2.iii. Κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία - κεφάλαιο κίνησης Σελ. 124 Πρόλογος Σελ. VII Προλογικό σημείωμα Σελ. XI ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο σκοπός και το πλαίσιο της σύνταξης των οικονομικών καταστάσεων 1.1 Γενικά Σελ. 1 1.2 Η δομή και η λειτουργία Σελ. 5 1.3 Το πλαίσιο σύνταξης Σελ.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 218 Χορηγός: 18 Ιανουαρίου 219 2 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ-ΟΛΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ (ΕΜΠΣ.ΔΕ-ΟΠ / MBA-TQM) ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Χρηματοοικονομική ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΠΑΝΗ ( ΗΜΟΣΙΑ)

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΠΑΝΗ ( ΗΜΟΣΙΑ) ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΠΑΝΗ ( ΗΜΟΣΙΑ) Τον τελευταίο καιρό παρατηρείται µία σύγχυση ανάµεσα στην «φαρµακευτική δαπάνη» και τις «συνολικές φαρµακευτικές πωλήσεις». ηλαδή, «βαφτίζεται»

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 17 Χορηγός: 22 Ιανουαρίου 18 1 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2004

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2004 Αθήνα, 5 Αυγούστου, 2004 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2004 υναµική αύξηση χορηγήσεων κατά 25% 1 είκτης Κόστους / Εσόδων στο 49% Αύξηση Καθαρών Κερδών κατά 54% σε 179 εκ. Το Α Εξάµηνο του 2004 η

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικό Παράρτημα Χρηματοοικονομικοί δείκτες: Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα

Ειδικό Παράρτημα Χρηματοοικονομικοί δείκτες: Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα Α Ειδικό Παράρτημα Χρηματοοικονομικοί δείκτες: Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα 2016 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Α. Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα 238 Στο παράρτημα αυτό παρουσιάζεται ξεχωριστά για κάθε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 218 Χορηγός: 8 Νοεμβρίου 218 2 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικό Παράρτημα Α. Χρηματοοικονομικοί δείκτες: Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα

Ειδικό Παράρτημα Α. Χρηματοοικονομικοί δείκτες: Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα Ειδικό Παράρτημα Α Χρηματοοικονομικοί δείκτες: Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα Α. Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα 214 Στο παράρτημα αυτό παρουσιάζεται ξεχωριστά για κάθε κλάδο και τομέα του εμπορίου η πορεία

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικό Παράρτημα Α. Χρηματοοικονομικοί δείκτες: Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα

Ειδικό Παράρτημα Α. Χρηματοοικονομικοί δείκτες: Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα Ειδικό Παράρτημα Α Χρηματοοικονομικοί δείκτες: Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα 2013 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Α. Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα Στο παράρτημα αυτό παρουσιάζεται ξεχωριστά για κάθε κλάδο

Διαβάστε περισσότερα

FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH. 11 Tsami Karatasi Str.-Athens 117 42, Tel. +30-210-9211200-10 Fax +30-210- 9233977

FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH. 11 Tsami Karatasi Str.-Athens 117 42, Tel. +30-210-9211200-10 Fax +30-210- 9233977 Ι ΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τσάµη Καρατάση 11 Αθήνα 117 42, Τηλ. 210-9211200-10 Fax 210-9233977 11 Tsami Karatasi Str.-Athens 117 42, Tel. +30-210-9211200-10

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» Εισαγωγή: Η 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» εκπονήθηκε από το Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων τον Ιούλιο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 218 Χορηγός: 14 Δεκεμβρίου 218 2 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2019 Χορηγός: 16 Μαΐου 2019 2 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

Όμιλος ATEbank - Αποτελέσματα Έτους 2009

Όμιλος ATEbank - Αποτελέσματα Έτους 2009 1 Όμιλος ATEbank - Αποτελέσματα Έτους 2009 23 Μαρτίου 2010 ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ Η ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΚΑΙ Η ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Σημαντική ενίσχυση των προβλέψεων κατά 825,3εκ. (2008 204,2εκ.)

Διαβάστε περισσότερα

Πραγματοποιείται με την κατάταξη των στοιχείων κατά κατηγορίες για μια σειρά ετών. Η σύγκριση των στοιχείων με παρελθόντα στοιχεία αυξάνει την

Πραγματοποιείται με την κατάταξη των στοιχείων κατά κατηγορίες για μια σειρά ετών. Η σύγκριση των στοιχείων με παρελθόντα στοιχεία αυξάνει την Πραγματοποιείται με την κατάταξη των στοιχείων κατά κατηγορίες για μια σειρά ετών. Η σύγκριση των στοιχείων με παρελθόντα στοιχεία αυξάνει την χρησιμότητα και εμφανίζει την φύση και τις τάσεις των τρεχουσών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2018 Χορηγός: 8 Φεβρουαρίου 2018 1 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικό Παράρτημα. Α Χρηματοοικονομικοί δείκτες: Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα

Ειδικό Παράρτημα. Α Χρηματοοικονομικοί δείκτες: Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα Ειδικό Παράρτημα Α Χρηματοοικονομικοί δείκτες: Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα 2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Α. Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα 278 Στο παράρτημα αυτό παρουσιάζεται ξεχωριστά για κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσµατα 3 ου Τριµήνου 2013 Οµίλου Γενικής Τράπεζας

Αποτελέσµατα 3 ου Τριµήνου 2013 Οµίλου Γενικής Τράπεζας Αποτελέσµατα 3 ου Τριµήνου 2013 Οµίλου Γενικής Τράπεζας Σηµαντική Βελτίωση του Λειτουργικού Αποτελέσµατος ιατήρηση Ισχυρών Χρηµατοοικονοµικών εικτών Σηµαντική περαιτέρω βελτίωση του λειτουργικού αποτελέσµατος

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΙΟΥΛΙΟΣ 219 Χορηγός: 27 Αυγούστου 219 2 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ A ΤΡΙΜΗΝΟΥ 2005

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ A ΤΡΙΜΗΝΟΥ 2005 Αθήνα, 19 Μαΐου 2005 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ A ΤΡΙΜΗΝΟΥ 2005 Με βάση τα ιεθνή Πρότυπα Χρηµατοοικονοµικής Πληροφόρησης (.Π.Χ.Π) Καθαρά κέρδη 108,5εκ. (+35,2%) Συνολικά Έσοδα 428εκ. (+24,5%) Αύξηση

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή: www.hellastat.eu. Διατηρούνται οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης εσόδων και κερδών. Αυξάνονται τα χρέη και οι ανάγκες χρηματοδότησης.

Εισαγωγή: www.hellastat.eu. Διατηρούνται οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης εσόδων και κερδών. Αυξάνονται τα χρέη και οι ανάγκες χρηματοδότησης. Ετήσια επισκόπηση & προοπτικές που απορρέουν από συνεντεύξεις με αρμόδια στελέχη του κλάδου Σύγκριση και μεταβολές στην συμπεριφορά επιχειρήσεων & κλάδου στην συναλλακτική τούς συμπεριφορά (ημέρες πληρωμής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Τίτλος Μαθήματος ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΕ ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Δρ. ΑΘΙΑΝΟΣ Καθηγητής ΣΕΡΡΕΣ, ΙΟΥΝΙΟΣ 205 Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 218 Χορηγός: 1 Ιουλίου 218 2 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Αποτελέσματα Γ Τριμήνου / Εννεαμήνου 2016

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Αποτελέσματα Γ Τριμήνου / Εννεαμήνου 2016 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 10 Νοεμβρίου 2016 Αποτελέσματα Γ Τριμήνου / Εννεαμήνου 2016 Θετικά αποτελέσματα λόγω αύξησης παραγωγής και εξαγωγών, παρά τη σημαντική υποχώρηση των διεθνών περιθωρίων διύλισης Οι ισχυρές

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΜΑΙΟΣ 219 Χορηγός: 12 Ιουνίου 219 2 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2018 Χορηγός: 8 Οκτωβρίου 2018 2 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΕΩΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΜΠΟΡΙΑ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΤΡΟΦΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ>>

ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΕΩΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΜΠΟΡΙΑ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΤΡΟΦΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ>> ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΕΩΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΤΑΚΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΕΠΙ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Κυρίες και Κύριοι Μέτοχοι,

Κυρίες και Κύριοι Μέτοχοι, ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΕΩΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΤΑΚΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΕΠΙ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΆΣΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΕΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑ 16 Μαΐου 211 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Σύγκριση συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 211 Η Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 213 Συνοπτικά αποτελέσματα για την Κύπρο Προσφορά Τα κριτήρια για τη χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις το πρώτο τρίμηνο του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Ιανουάριος 212 Αποτελέσματα για την Κύπρο Προσφορά Τα κριτήρια για χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις έγιναν αυστηρότερα το τέταρτο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ Μελέτη για το Εμπόριο Μάιος 215 ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας Δήμου Αθηναίων

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικό Παράρτημα Χρηματοοικονομικοί δείκτες: Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα

Ειδικό Παράρτημα Χρηματοοικονομικοί δείκτες: Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα Α Ειδικό Παράρτημα Χρηματοοικονομικοί δείκτες: Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα 2015 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Α. Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα 238 Στο παράρτημα αυτό παρουσιάζεται ξεχωριστά για κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτες Περιπτώσεων. Επιχειρησιακή Στρατηγική. Αριστοµένης Μακρής

Μελέτες Περιπτώσεων. Επιχειρησιακή Στρατηγική. Αριστοµένης Μακρής Μελέτες Περιπτώσεων Έχω στην υπηρεσία µου έξη τίµιους ανθρώπους. Τα ονόµατά τους είναι Τι, Γιατί, Πότε, Πώς, Πού και Ποιος. R. Kipling Τι Πότε Πού Γιατί Πώς Ποιος Στόχοι της µεθοδολογίας 1. Υποβοήθηση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2018 Χορηγός: 8 Μαΐου 2018 2 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΧΥ ΡΟΜΙΚΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟ Β! ΤΡΙΜΗΝΟ 2007 To Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο Ελλάδος συνέχισε και κατά το Β! Τρίµηνο του 2007 την επιτυχηµένη πορεία ανάπτυξης τ

ΤΑΧΥ ΡΟΜΙΚΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟ Β! ΤΡΙΜΗΝΟ 2007 To Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο Ελλάδος συνέχισε και κατά το Β! Τρίµηνο του 2007 την επιτυχηµένη πορεία ανάπτυξης τ To Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο Ελλάδος συνέχισε και κατά το Β! Τρίµηνο του 27 την επιτυχηµένη πορεία ανάπτυξης των εργασιών του αυξάνοντας τόσο τα βασικά µεγέθη του ισολογισµού του όσο και τα αποτελέσµατά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2019 Χορηγός: 26 Φεβρουαρίου 2019 2 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Ιούλιος 212 Συνοπτικά αποτελέσματα για την Κύπρο Προσφορά Η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων για χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις το

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ)

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Απρίλιος 218 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Κατά το πρώτο τρίμηνο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Θετικά αποτελέσµατα, λόγω ισχυρών διεθνών περιθωρίων διύλισης - απρόσκοπτη λειτουργία κατά τη διάρκεια της τραπεζικής κρίσης

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Θετικά αποτελέσµατα, λόγω ισχυρών διεθνών περιθωρίων διύλισης - απρόσκοπτη λειτουργία κατά τη διάρκεια της τραπεζικής κρίσης ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 27 Αυγούστου 2015 Αποτελέσµατα Β Τριµήνου / Α Εξαµήνου 2015 Θετικά αποτελέσµατα, λόγω ισχυρών διεθνών περιθωρίων διύλισης - απρόσκοπτη λειτουργία κατά τη διάρκεια της τραπεζικής κρίσης Ο Όµιλος

Διαβάστε περισσότερα

Κυρίες και Κύριοι, 1. Γενικά Πληροφοριακά Στοιχεία

Κυρίες και Κύριοι, 1. Γενικά Πληροφοριακά Στοιχεία ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΕΩΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΤΑΚΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΕΠΙ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΕΙΚΤΕΣ

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΕΙΚΤΕΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΙΟΙΚΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΕΙΚΤΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

(7,7) (3,7) 109,7% Δικαιώματα μειοψηφίας (0,7) (0,4) Καθαρά κέρδη που αναλογούν στους μετόχους 41,7 40,0 4,3%

(7,7) (3,7) 109,7% Δικαιώματα μειοψηφίας (0,7) (0,4) Καθαρά κέρδη που αναλογούν στους μετόχους 41,7 40,0 4,3% ΟΜΙΛΟΣ MARFIN POPULAR BANK ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΜΗΝΙΑ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ 31.03.2010 Καθαρά κέρδη που αναλογούν στους μετόχους 41,7 εκατ. Αύξηση χορηγήσεων κατά

Διαβάστε περισσότερα

Ο Μ Ι Λ Ο Σ A T E b a n k - ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2009

Ο Μ Ι Λ Ο Σ A T E b a n k - ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2009 26Αυγούστου 2009 Ο Μ Ι Λ Ο Σ A T E b a n k - ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2009 Καθαρά κέρδη Ομίλου: 71,3εκ. (+1,8%), Τράπεζα: 84,7 (+56,9%) Διατήρηση υψηλών ρυθμών αύξησης χορηγήσεων (22,9% έναντι 7,6% της

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτιστικοί οργανισµοί

Πολιτιστικοί οργανισµοί Οι Πολιτιστικοί Οργανισµοί στο ιαδίκτυο Αρχές σχεδιασµού πολιτιστικών δικτυακών τόπων Σοφία Καραγιωργούδη Μηχανικός Ηλεκτρονικών Υπολογιστών & Πληροφορικής, MSc. Ίδρυµα Μελετών Λαµπράκη Πολιτιστικοί οργανισµοί

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΕΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑ 11 Φεβρουαρίου 211 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Σύγκριση συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 211 Η Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Τα οικονομικά αποτελέσματα της Βιομηχανίας Θεσσαλίας & Στερεάς Ελλάδος (Ισολογισμοί 2011)

Τα οικονομικά αποτελέσματα της Βιομηχανίας Θεσσαλίας & Στερεάς Ελλάδος (Ισολογισμοί 2011) Τα οικονομικά αποτελέσματα της Βιομηχανίας Θεσσαλίας & Στερεάς Ελλάδος (Ισολογισμοί 2011) ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012 1 Τα οικονομικά αποτελέσματα της Βιομηχανίας Θεσσαλίας & Στερεάς Ελλάδος (Ισολογισμοί 2011) 1. Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Τα επιµέρους τµήµατα ενός επενδυτικού σχεδίου

Τα επιµέρους τµήµατα ενός επενδυτικού σχεδίου ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙI Διδάσκων: Δρ. Κ. Αραβώσης Τα επιµέρους τµήµατα ενός επενδυτικού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 2017

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 2017 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 217 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Σύνοψη αποτελεσμάτων Κριτήρια

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΣΤΟΧΑΣΙΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΕ «ΚΛΑΔΙΚΕΣ ΣΤΟΧΕΥΣΕΙΣ» ΚΛΑΔΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: THIRD PARTY LOGISTICS - 3PL

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΣΤΟΧΑΣΙΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΕ «ΚΛΑΔΙΚΕΣ ΣΤΟΧΕΥΣΕΙΣ» ΚΛΑΔΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: THIRD PARTY LOGISTICS - 3PL ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΣΤΟΧΑΣΙΣ ΑΕ «ΚΛΑΔΙΚΕΣ ΣΤΟΧΕΥΣΕΙΣ» ΚΛΑΔΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: THIRD PARTY LOGISTICS - 3PL H εγχώρια αγορά των Third Party Logistics - 3PL φαίνεται ότι παρουσιάζει τάσεις σταθεροποίησης τη διετία 2013-2014,

Διαβάστε περισσότερα

Έλλειµµα

Έλλειµµα ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ΤΙΡΑΝΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 2010-2011 Σηµαντική αύξηση του δηµοσίου χρέους και επιδείνωση του ισοζυγίου

Διαβάστε περισσότερα

Ο Μ Ι Λ Ο Σ A T E b a n k - ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 9ΜΗΝΟΥ 2009

Ο Μ Ι Λ Ο Σ A T E b a n k - ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 9ΜΗΝΟΥ 2009 Ο Μ Ι Λ Ο Σ A T E b a n k - ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 9ΜΗΝΟΥ 2009 Καθαρά Κέρδη Ομίλου: 82,4 εκ. (-1,6%, σε επαναλαμβανόμενη βάση +6,4%), Τράπεζας: 96,3 εκ. (+46,7%), με περαιτέρω βελτίωση της προ προβλέψεων οργανικής

Διαβάστε περισσότερα

Χρηματοοικονομική ανάλυση των ΜΜΕ

Χρηματοοικονομική ανάλυση των ΜΜΕ Χρηματοοικονομική ανάλυση των ΜΜΕ Ανάλυση λογιστικών καταστάσεων Ένας από τους σκοπούς της χρηματοοικονομικής επιστήμης αποτελεί η αξιολόγηση και αξιοποίηση των στοιχείων που έχουν συγκεντρωθεί και καταγραφεί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΠΙ ΤΩΝ ΕΤΗΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΧΡΗΣΕΩΣ 1η Ιανουαρίου έως 31η εκεµβρίου 2007 Προς την ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση των Μετόχων της εταιρίας Κύριοι Μέτοχοι,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΕΛΤΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΕΛΤΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Ι ΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τσάµη Καρατάση 11, 117 42 Αθήνα, Tηλ.: 210 92 11 200-10, Fax:210 92 33 977 11 Tsami Karatassi, 117 42 Athens, Greece,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Κ Υ Π Ρ Ο Υ. A. Έρευνες Οικονομικής Συγκυρίας * Σεπτέμβριος 2009

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Κ Υ Π Ρ Ο Υ. A. Έρευνες Οικονομικής Συγκυρίας * Σεπτέμβριος 2009 Τεύχος 13 Σεπτέμβριος 29 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Κ Υ Π Ρ Ο Υ ΚΕΝΤΡΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ A. Έρευνες Οικονομικής Συγκυρίας * Σεπτέμβριος 29 Οι Έρευνες Οικονομικής Συγκυρίας στοχεύουν στην αποτύπωση των αντιλήψεων των

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΕΩΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΤΗΣΙΑ ΤΑΚΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ

ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΕΩΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΤΗΣΙΑ ΤΑΚΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΕΩΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΤΗΣΙΑ ΤΑΚΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ Κύριοι Μέτοχοι, Σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Ν. 2190/1920 σας υποβάλλουμε την παρούσα Έκθεση Διαχειρίσεως

Διαβάστε περισσότερα

Α.Φ.Μ. : ΑΡ. ΓΕΜΗ :

Α.Φ.Μ. : ΑΡ. ΓΕΜΗ : ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ Α.Ε. «ΤΙΡΙΑΚΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΑΒΕΤΕ» Α.Φ.Μ. : 999669654 ΑΡ. ΓΕΜΗ : 17378055000 ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΤΑΚΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΕΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑ 11 Αυγούστου 211 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Σύγκριση συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ ΙΟΥΛΙΟΣ 211 Η Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Οκτώβριος 2018

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Οκτώβριος 2018 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Οκτώβριος 18 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 καθαρή ζήτηση δανείων αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω για

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Ιούλιος 213 Συνοπτικά αποτελέσματα για την Κύπρο Προσφορά Στην Κύπρο κατά το δεύτερο τρίμηνο του 213 καταγράφηκε μείωση στο βαθμό θέσπισης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Οκτώβριος 212 Συνοπτικά αποτελέσματα για την Κύπρο Προσφορά Η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων για χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΠΙ ΤΩΝ ΕΤΗΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΧΡΗΣΕΩΣ 1η Ιανουαρίου έως 31η εκεµβρίου 2006 Προς την ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση των Μετόχων της εταιρίας Κύριοι Μέτοχοι,

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 2. Ανάλυση και Αξιολόγηση Οικονοµικών Καταστάσεων. MBA Master in Business Administration Τµήµα: Οικονοµικών Επιστηµών

Ενότητα 2. Ανάλυση και Αξιολόγηση Οικονοµικών Καταστάσεων. MBA Master in Business Administration Τµήµα: Οικονοµικών Επιστηµών Ενότητα 2 Ανάλυση και Αξιολόγηση Οικονοµικών Καταστάσεων 1 Εισαγωγή ύο κύριες κατηγορίες ανάλυσης οικονοµικών καταστάσεων Συγκρίσεις µε βάση τα οικονοµικά στοιχεία των λογιστικών καταστάσεων δύο η περισσοτέρων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 212 Αποτελέσματα για την Κύπρο Προσφορά Τα κριτήρια για χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις έγιναν αυστηρότερα το πρώτο τρίμηνο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ Ο.Κ.Ε

ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ Ο.Κ.Ε ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ Ο.Κ.Ε. ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΕ ΘΕΜΑ «Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΩΣ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση των οικονομικών στοιχείων των Καλλικρατικών δήμων και της πορείας τους προς τη λογιστική του δεδουλευμένου

Ανάλυση των οικονομικών στοιχείων των Καλλικρατικών δήμων και της πορείας τους προς τη λογιστική του δεδουλευμένου ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τ. Καρατάσου 11, 117 42 Αθήνα, Tηλ.: 210 92 11 200-10, Fax: 210 92 33 977, www.iobe.gr 11 T. Karatassou Str., 117

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Ιανουάριος 213 Συνοπτικά αποτελέσματα για την Κύπρο Προσφορά Η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων για χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΑΝΑΓΚΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΞΕΝΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ 2004-2007

ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΑΝΑΓΚΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΞΕΝΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ 2004-2007 ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΑΝΑΓΚΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΞΕΝΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ 2004-2007 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΑΡΧΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΜΑΡΤΙΟΣ 2004 ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Το ξένο εργατικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΜΑΙΟΣ 2018 Χορηγός: 13 Ιουνίου 2018 2 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

MLS ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΑΕ. ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΠΙ ΤΩΝ ΕΤΗΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΧΡΗΣΕΩΣ 2006

MLS ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΑΕ. ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΠΙ ΤΩΝ ΕΤΗΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΧΡΗΣΕΩΣ 2006 MLS ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΑΕ. ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΠΙ ΤΩΝ ΕΤΗΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΧΡΗΣΕΩΣ 2006 Προς την ετήσια Γενική Συνέλευση των Μετόχων της εταιρείας Κύριοι Μέτοχοι, Από µέρους του.σ.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ «Η

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ «Η ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ «Η συμβολή του Ιδιωτικού Τομέα του Τουρισμού στην Οικονομία και τα Φορολογικά Έσοδα: Η Περίπτωση της Ελλάδας, 2010-2016» Σεπτέμβριος 2018 Μελετητής: Νίκος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Ιανουάριος 214 Συνοπτικά αποτελέσματα για την Κύπρο Προσφορά Στην Κύπρο κατά το τέταρτο τρίμηνο του 213 καταγράφηκε μείωση στο βαθμό

Διαβάστε περισσότερα

- Εξέλιξη βασικών μακροοικονομικών δεικτών

- Εξέλιξη βασικών μακροοικονομικών δεικτών - Εξέλιξη βασικών μακροοικονομικών δεικτών Σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία, το δ τρίμηνο 2014, το βουλγαρικό ΑΕΠ ενισχύθηκε κατά 1,3% σε ετήσια βάση και κατά 0,4% σε τριμηνιαία βάση. Σε ό,τι αφορά το σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

ΖΗΤΗΜΑ 1 Ο : (Μονάδες 4) Να χαρακτηριστούν οι παρακάτω προτάσεις ως Σωστές ή Εσφαλμένες :

ΖΗΤΗΜΑ 1 Ο : (Μονάδες 4) Να χαρακτηριστούν οι παρακάτω προτάσεις ως Σωστές ή Εσφαλμένες : ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Ι.Ε.Κ. ΑΙΓΑΛΕΩ ΕΙΔΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 30/11/2010 ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΠΡΟΟΔΟΥ ΣΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

«Αναδιάρθρωση της καλλιέργειας του καπνού :

«Αναδιάρθρωση της καλλιέργειας του καπνού : «Αναδιάρθρωση της καλλιέργειας του καπνού : Επιχειρηµατική Καθοδήγηση για την Βιωσιµότητα των Αγροτικών Επιχειρήσεων & Προοπτικές Αρωµατικών-Φαρµακευτικών και Ενεργειακών φυτών» Ανάλυση της Απόδοσης της

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΜΗΝΙΑ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΣΤΙΣ 30 ΙΟΥΝΙΟΥ 2008 ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΟΜΙΛΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΜΗΝΙΑ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΣΤΙΣ 30 ΙΟΥΝΙΟΥ 2008 ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΝΟΨΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Βασικά oικονοµικά στοιχεία Ιουν-08 Ιουν-07 Μεταβολή '000 '000 % Σύνολο καθαρών εσόδων 149.660 163.075 (8%) Σύνολο εξόδων 78.363 77.649 1% Μερίδιο από συνδεδεµένη εταιρεία -- 1.575

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΑΠ ΑΕ Ενδιάµεσες Ενοποιηµένες Οικονοµικές Καταστάσεις για το τρίµηνο που έληξε την 31η Μαρτίου 2012

ΟΠΑΠ ΑΕ Ενδιάµεσες Ενοποιηµένες Οικονοµικές Καταστάσεις για το τρίµηνο που έληξε την 31η Μαρτίου 2012 ΟΠΑΠ ΑΕ Ενδιάµεσες Ενοποιηµένες Οικονοµικές Καταστάσεις για το τρίµηνο που έληξε την 31η Μαρτίου 2012 Αθήνα 17 Μαΐου 2012 Η ΟΠΑΠ ΑΕ (OPAr.AT), η µεγαλύτερη εταιρία τυχερών παιχνιδιών στην Ελλάδα, ανακοινώνει

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008 Εξαµηνιαία Έρευνα Συγκυρίας στις Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις 2 1. Εισαγωγή Το ΙΤΕΠ άρχισε να διεξάγει δύο φορές το χρόνο Έρευνα Συγκυρίας µεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΡΜΑΚΑΠΟΘΗΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΓΟΡΑΣ Ετήσια επισκόπηση & προοπτικές που απορρέουν από συνεντεύξεις με αρμόδια στελέχη του κλάδου

ΦΑΡΜΑΚΑΠΟΘΗΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΓΟΡΑΣ Ετήσια επισκόπηση & προοπτικές που απορρέουν από συνεντεύξεις με αρμόδια στελέχη του κλάδου Ετήσια επισκόπηση & προοπτικές που απορρέουν από συνεντεύξεις με αρμόδια στελέχη του κλάδου Σύγκριση και μεταβολές στην συμπεριφορά επιχειρήσεων & κλάδου στην συναλλακτική τούς συμπεριφορά (ημέρες πληρωμής

Διαβάστε περισσότερα

Hellastat Industry Snapshots

Hellastat Industry Snapshots Περιεχόµενα: Hellastat Industry Snapshots Στρατηγική Επισκόπηση 2 Χρηµατοοικονοµική Σύνοψη 5 Οι µεγαλύτερες επιχειρήσεις 6 Αριθµοδείκτες Κλάδου 7 Κλαδικός Ισολογισµός 8 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ εκέµβριος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ A ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2005

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ A ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2005 Αθήνα, 11 Αυγούστου 2005 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ A ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2005 Με βάση τα ιεθνή Πρότυπα Χρηµατοοικονοµικής Πληροφόρησης (.Π.Χ.Π) Σηµαντική Αύξηση Καθαρών Κερδών 39% ( 225εκ.) υναµική Ενίσχυση

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία, Τεχνικές και Θεωρία για Οικονοµοτεχνικές Μελέτες. Πρόλογος 9 Ο Σκοπός αυτού του βιβλίου 11

Μεθοδολογία, Τεχνικές και Θεωρία για Οικονοµοτεχνικές Μελέτες. Πρόλογος 9 Ο Σκοπός αυτού του βιβλίου 11 Μεθοδολογία, Τεχνικές και Θεωρία για Οικονοµοτεχνικές Μελέτες Πρόλογος 9 Ο Σκοπός αυτού του βιβλίου 11 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Οικονοµοτεχνικές Μελέτες ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Επιχειρηµατικότητα και Νέες Επιχειρηµατικές ραστηριότητες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Τίτλος Μαθήματος ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΕ ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Δρ. ΑΘΙΑΝΟΣ Καθηγητής ΣΕΡΡΕΣ, ΙΟΥΝΙΟΣ 2015

Διαβάστε περισσότερα

1.ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ

1.ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ 1.ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ 1.1.ΑΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΑΣ 1.1.1.Αποτελέσµατα Χρήσεων 2002-2004 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ 2002-2004 (ΣΕ 000 )* 2002 2003 2004 Κύκλος εργασιών -Βιοµηχανική

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΞΕΝΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΥΝΑΜΙΚΟΥ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ

ΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΞΕΝΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΥΝΑΜΙΚΟΥ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΞΕΝΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΥΝΑΜΙΚΟΥ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ 2 0 0 0-2 0 0 3 ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΑΡΧΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΥΝΑΜΙΚΟΥ ΙΟΥΛΙΟΣ 2004 ISBN 9963-43-750-8

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΙ ΚΡΙ Α.Ε. Βιοµηχανία Γάλακτος

ΚΡΙ ΚΡΙ Α.Ε. Βιοµηχανία Γάλακτος ΚΡΙ ΚΡΙ Α.Ε. Βιοµηχανία Γάλακτος ΡΗΤΡΑ ΜΗ ΕΥΘΥΝΗΣ Η παρουσίαση αυτή αποτυπώνει την παρούσα άποψη της ΚΡΙ ΚΡΙ Α.Ε. Η παρουσίαση αυτή σας παρέχεται για ενηµέρωση και δεν µπορεί να εκληφθεί ως προσφορά για

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Οκτώβριος 214 Συνοπτικά αποτελέσματα για την Κύπρο Προσφορά Στην Κύπρο καταγράφηκε αύξηση στο βαθμό θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων

Διαβάστε περισσότερα

«ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ»

«ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ» «ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ» ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ Β.5.3 Μικροοικονομικά Δεδομένα Επιχειρήσεων στο Δήμο Αθηναίων Ιούλιος 2014 ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Διμερές Εμπόριο - Εξέλιξη διμερούς εμπορίου και ανταγωνισμός

Διμερές Εμπόριο - Εξέλιξη διμερούς εμπορίου και ανταγωνισμός Διμερές Εμπόριο - Εξέλιξη διμερούς εμπορίου και ανταγωνισμός Σύμφωνα με στοιχεία της αμερικανικής στατιστικής υπηρεσίας όπως απεικονίζονται στον Πίνακα 1, οι ελληνικές εξαγωγές προϊόντων στις ΗΠΑ παρουσίασαν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Οκτώβριος 213 Συνοπτικά αποτελέσματα για την Κύπρο Προσφορά Στην Κύπρο κατά το τρίτο τρίμηνο του 213 καταγράφηκε σταθεροποίηση στο βαθμό

Διαβάστε περισσότερα

Marfin Popular Bank: Οικονομικά αποτελέσματα εννεαμήνου 2010

Marfin Popular Bank: Οικονομικά αποτελέσματα εννεαμήνου 2010 Δελτίο τύπου 25 Νοεμβρίου Marfin Popular Bank: Οικονομικά αποτελέσματα εννεαμήνου Τα καθαρά κέρδη εννεαμήνου του Ομίλου διαμορφώθηκαν σε 90.9 εκατ. (1), ως αποτέλεσμα της 18% αύξησης σε ετήσια βάση των

Διαβάστε περισσότερα