ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ:ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΜΕΛΞΗΣ (MILKING) TOY OMΦΑΛΙΟΥ ΛΩΡΟΥ ΣΕ ΤΕΛΕΙΟΜΗΝΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΑ ΠΡΟΩΡΑ ΝΕΟΓΝΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΚΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ:ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΜΕΛΞΗΣ (MILKING) TOY OMΦΑΛΙΟΥ ΛΩΡΟΥ ΣΕ ΤΕΛΕΙΟΜΗΝΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΑ ΠΡΟΩΡΑ ΝΕΟΓΝΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΚΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ"

Transcript

1 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ: ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ:ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΜΕΛΞΗΣ (MILKING) TOY OMΦΑΛΙΟΥ ΛΩΡΟΥ ΣΕ ΤΕΛΕΙΟΜΗΝΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΑ ΠΡΟΩΡΑ ΝΕΟΓΝΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΚΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΑΘΗΝΑ ΙΟΥΛΙΟΣ

2 ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΚΡΙΣΕΩΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗΣ ΤΗΣ ΤΡΙΜΕΛΟΥΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Της Μεταπτυχιακής Φοιτήτριας ημητρίου Αικατερίνης Εξεταστική Επιτροπή Κυρίτση Ελένη, Επιβλέπουσα Μπακούλα -Τζουμάκα Χρύσα, Μέλος Ευαγγέλου Ελένη, Μέλος H Τριμελής Εξεταστική Επιτροπή η οποία ορίσθηκε από την ΓΣΕΣ της Ιατρικής Σχολής του Παν. Αθηνών Συνεδρίαση της για την αξιολόγηση και εξέταση της υποψηφίου κας ημητρίου Αικατερίνης, συνεδρίασε σήμερα.../.../... H Επιτροπή διαπίστωσε ότι η ιπλωματική Εργασία της ημητρίου Αικατερίνης με τίτλο: «ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΜΕΛΞΗΣ (MILKING) TOY OMΦΑΛΙΟΥ ΛΩΡΟΥ ΣΕ ΤΕΛΕΙΟΜΗΝΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΑ ΠΡΟΩΡΑ ΝΕΟΓΝΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΚΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ», είναι πρωτότυπη, επιστημονικά και τεχνικά άρτια και η βιβλιογραφική πληροφορία ολοκληρωμένη και εμπεριστατωμένη. Η εξεταστική επιτροπή αφού έλαβε υπ όψιν το περιεχόμενο της εργασίας και τη συμβολή της στην επιστήμη, με ψήφους... προτείνει την απονομή στην παραπάνω Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια την απονομή του Μεταπτυχιακού ιπλώματος Ειδίκευσης (Μaster's). Στην ψηφοφορία για τη βαθμολογία η υποψήφια έλαβε για τον βαθμό «ΑΡΙΣΤΑ» ψήφους..., για τον βαθμό «ΛΙΑΝ ΚΑΛΩΣ» ψήφους..., και για τον βαθμό «ΚΑΛΩΣ» ψήφους... Κατά συνέπεια, απονέμεται ο βαθμός «...». Τα Μέλη της Εξεταστικής Επιτροπής Κυρίτση Ελένη, Επιβλέπων (Υπογραφή)... Μπακούλα-Τζουμάκα Χρύσα, (Υπογραφή)... Ευαγγέλου Ελένη, (Υπογραφή)... 2

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 6 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ... 8 ΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΗ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ... 9 Milking Άμεση-πρώιμη-καθυστερημένη απολίνωση Παράγοντες που επηρεάζουν την πλακουντιακή μετάγγιση Όγκος πλακουντιακής μετάγγισης Επίδραση της πλακουντιακής μετάγγισης στο αναπνευστικό και κυκλοφορικό σύστημα Απολίνωση του ομφαλίου λώρου και σιδηροπενική αναιμία Απολίνωση του ομφαλίου λώρου και βλαστοκύτταρα Επίδραση στην οξεοβασική ισορροπία του αίματος του ομφαλίου λώρου και σε κατασταλμένα και μη νεογνά Οξεοβασική ισορροπία του αίματος του ομφαλίου λώρου Πλακουντιακή μετάγγιση σε κατασταλμένα νεογνά ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ DCC/MILKING ΣΤΟ ΝΕΟΓΝΟ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΗΤΕΡΑ Πιθανές αρνητικές επιπτώσεις DCC/milking στο νεογνό Επιπτώσεις πλακουντιακής μετάγγισης στη μητέρα ΝΕΩΤΕΡΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ MILKING ΣΤΑ ΝΕΟΓΝΑ 30 Α)ΠΡΟΩΡΑ ΝΕΟΓΝΑ Κυκλοφορικό και αναπνευστικό σύστημα Αιμοποιητικό σύστημα Νευρικό σύστημα, νευροαναπτυξιακή εξέλιξη, IVH και APGAR Πεπτικό σύστημα, νεκρωτική εντεροκολίτιδα(νεκ) και σηψαιμία Άλλα προβλήματα των προώρων νεογνών Προτάσεις για περαιτέρω έρευνα Β)ΤΕΛΕΙΟΜΗΝΑ Αιμοποιητικό σύστημα Νευρικό σύστημα και νευροαναπτυξιακή εξέλιξη ΑPGAR score και βάρος γέννησης

4 Κυκλοφορικό-αναπνευστικό-ουροποιητικό σύστημα ΑPGAR score και βάρος γέννησης Επιδράσεις στη μητέρα και δράση της μητροσύσπασης ΕΙ ΙΚΟ ΜΕΡΟ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Περιγραφικά Στατιστικά ΓΡΑΦΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΑΓΓΛΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

5 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου σε όσους με βοήθησαν στην εκπόνηση της συγκεκριμένης εργασίας. Ιδιαίτερα θέλω να ευχαριστήσω την καθηγήτρια της Παιδιατρικής ρ. Ελένη Κυρίτση για την καθοδήγηση και την υποστήριξή της με τις πολύτιμες οδηγίες της στο θέμα. Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω και τα άλλα δύο μέλη της τριμελούς επιτροπής την κα Ελένη Ευαγγέλου, αναπληρώτρια καθηγήτρια του τμήματος Νοσηλευτικής του ΤΕΙ Αθηνών και την κα Χρύσα Μπακούλα για τις πολύτιμες υποδείξεις τους και για την προσφορά τους σε εμένα και σε όλους τους μεταπτυχιακούς φοιτητές του συγκεκριμένου μεταπτυχιακού προγράμματος. Tέλος, ένα μεγάλο ευχαριστώ στο διευθυντή της Μονάδας Νεογνών του μαιευτηρίου «Ιασώ» κ. ημήτρη Κωνσταντίνου, για τις συμβουλές του καθώς και σε όλους τους μαιευτήρες-γυναικολόγους και μαίες που βοήθησαν στην εκπόνηση αυτής της εργασίας. 5

6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο αριθμός των γεννήσεων στη χώρα μας σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας είναι μάλλον απογοητευτικά. Η επισήμανση της πτώσης του αριθμού των γεννήσεων, μας κάνει να σκεφτόμαστε ότι το κάθε νέο νεογνό που γεννιέται είναι όλο και πιο πολύτιμο. Με την απειλή της οικονομικής κατάρρευσης καθημερινά, οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να προσπαθούν με κάθε τρόπο, ακόμη και με ευτελή μέσα για τη βελτίωση της περιγεννητικής φροντίδας των λιγότερο από νεογνών που γεννιούνται κάθε χρόνο στη χώρα μας. 1 Είναι ευρέως αποδεκτό ότι η πρόληψη μιας νόσου είναι προτιμότερη από τη θεραπεία, ειδικά όταν αφορά τη γέννηση νέων ανθρώπων, όπου οι θεραπευτικοί χειρισμοί μπορεί να εμπεριέχουν κινδύνους για την υγεία. Μέσα από τις δυσκολίες των καιρών, η φροντίδα για τα νεογνά που γεννιούνται αναφαίνεται όλο και περισσότερο μια επιβεβλημένη πρακτική. Ο φυσιολογικός τοκετός είναι μία απολύτως φυσιολογική διαδικασία, όπου η φύση έχει προνοήσει για όλα και αφήνοντας την υποσυνείδητη εμπειρία να λειτουργήσει, δε χρειάζεται καμιά ιατρική παρέμβαση, παρά μόνο στις πολύ λίγες περιπτώσεις που θα παρουσιαστεί κάποια επιπλοκή. Αντίθετα, η καισαρική τομή είναι μία χειρουργική επέμβαση, όπου κάθε χειρισμός για τη μητέρα, αλλά και η περιγεννητική φροντίδα του νεογνού πρέπει να γίνεται με βάση οδηγίες, που προκύπτουν από εμπεριστατωμένες μετααναλύσεις και έρευνα. Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Μαιευτικής και Γυναικολογικής Εταιρείας το ποσοστό της καισαρικής τομής φτάνει το 47,3%, όταν στην Ευρώπη είναι σχεδόν το μισό. 2 Η καισαρική τομή είναι συνήθως η ενδεδειγμένη μέθοδος τοκετού για ένα μικρό πρόωρο, προκειμένου να μειώσει το επιπλέον stress του τοκετού, αλλά πολλές φορές συνδέεται με αναπνευστικά και άλλα προβλήματα στο τελειόμηνο και στο μεγάλο πρόωρο. Από παλιά είναι γνωστό ότι τα νεογνά που γεννιούνται με καισαρική τομή παρουσιάζουν συχνότερα αναπνευστικά προβλήματα, δεδομένου ότι δεν υφίστανται τη διαδικασία του φυσιολογικού τοκετού και έτσι η ανάγκη για υποστήριξη της αναπνευστικής λειτουργίας είναι μια από τις συχνότερες αιτίες στις μονάδες εντατικής νοσηλείας νεογνών. Με την αναζήτηση και τη μελέτη της σύγχρονης βιβλιογραφίας προκύπτει ότι είναι εφικτή από τη στιγμή της γέννησης η εφαρμογή αποφάσεων προαγωγής της υγείας του νεογνού και της μητέρας, στο πλαίσιο της προσπάθειας για μείωση της 6

7 νοσηρότητας. Η προαγωγή της υγείας της εγκύου είναι δυνατή με την καλύτερη ενημέρωση σε θέματα διατροφής, θηλασμού, τρόπου και συνθηκών του τοκετού. Εδώ ανήκει και η δυνατότητα να χορηγηθεί στο νεογνό πλακουντιακή μετάγγιση, δηλαδή μεγαλύτερη ποσότητα αίματος κατά τη γέννηση, με καθυστέρηση της απολίνωσης του ομφαλίου λώρου, (Delayed Cord Clamping=DCC) είτε η γέννηση γίνει δια της φυσιολογικής οδού ή με καισαρική τομή. Πρόκειται στην ουσία για μια μετάγγιση αίματος, με όλα τα πλεονεκτήματα που συνεπάγεται αυτή. Στα πλαίσια της επαναφοράς και υιοθέτησης παλιών αξιών και μεθόδων, επανεξετάζεται η μέθοδος αυτή, τόσο με την απλή εκδοχή της αναμονής για την απολίνωση του λώρου, όσο και με την επιτάχυνση της μετάγγισης με το milking (άμελξη) του ομφαλίου λώρου. Παρακάτω αναφέρονται περισσότερες πληροφορίες για τις δύο τεχνικές, που έχουν όμως την ίδια βάση: την επαναφορά στο προσκήνιο παλιών, ξεχασμένων μεθόδων προαγωγής της υγείας. Έτσι, προκύπτει η ερώτηση κατά πόσο σημαντικό είναι το επιπλέον αίμα που δίνεται στο νεογνό ειδικά όταν αυτό γεννιέται με καισαρική τομή. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να εκτιμήσει τη συχνότητα εμφάνισης αναπνευστικής δυσχέρειας και ικτέρου σε σχέση με την εφαρμογή του milking του ομφαλίου λώρου σε τελειόμηνα και μεγάλα πρόωρα νεογνά(35-37εβδ) που γεννιούνται με προγραμματισμένη (εκλεκτική) καισαρική τομή. Η παρούσα εργασία αποτελείται από το ειδικό και το γενικό μέρος. Στο γενικό μέρος παρατίθεται η σύγχρονη βιβλιογραφία για την πλακουντιακή μετάγγιση και το milking του ομφαλίου λώρου και στο ειδικό μέρος αναφέρεται ο σκοπός της μελέτης, το υλικό, η μέθοδος, η στατιστική ανάλυση, τα αποτελέσματα, η συζήτηση και το συμπέρασμα. 7

8 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ 8

9 ΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΗ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ Υπάρχει μεγάλη συζήτηση τελευταία για την πλακουντιακή μετάγγιση, το αίμα δηλαδή από τον πλακούντα που μπορεί να πάρει το νεογνό μετά τη γέννησή του, πριν γίνει ακόμη η απολίνωση του ομφαλίου λώρου. 3 Και αυτό λόγω των εξαιρετικά πολλών ωφελημάτων που μπορεί με αυτό τον τρόπο να έχει ένα νεογνό αμέσως μετά τη γέννηση εύκολα, απλά, χωρίς επεμβατικούς χειρισμούς και κυρίως αφήνοντας να ολοκληρωθεί μια φυσική διαδικασία, που είναι ίδια για όλα τα θηλαστικά. 4 Το γεγονός αυτό έχει συντελέσει στην αλλαγή των κατευθυντήριων οδηγιών περιγεννητικής φροντίδας παγκοσμίως για τα νεογέννητα νεογνά. 5,6,7,8 Υπάρχει λοιπόν η οδηγία να μην κόβεται αμέσως μετά τη γέννηση του νεογνού ο ομφάλιος λώρος, αλλά να γίνεται καθυστέρηση της απολίνωσης του ομφαλίου (Delayed Cord Clamping=DCC), δηλαδή με άλλα λόγια να υπάρχει ολιγόλεπτη αναμονή, κατά τη διάρκεια της οποίας το νεογνό θα δεχτεί περισσότερο αίμα από τον πλακούντα. Η DCC είναι όλο και πιο συχνά εφαρμόσιμη, ώστε περισσότερο αίμα να παρέχεται στα σημαντικά όργανα του νεογνού, συμπεριλαμβανομένου τους πνεύμονες. Η ωφέλεια της πρόσληψης πλακουντιακής μετάγγισης είναι όλο και περισσότερο αποδεκτή για τη μείωση των προβλημάτων των πρόωρων και τελειόμηνων νεογνών. Είναι γνωστό ότι κατά τη διάρκεια της κύησης το αίμα της εμβρυομητρικής κυκλοφορίας ανέρχεται σε ml/kg του βάρους του εμβρύου. Όταν ο ομφάλιος λώρος απολινωθεί αμέσως μετά τη γέννηση, το νεογνό «χάνει» ποσότητα αίματος που ανέρχεται σε 30ml/kg βάρους γέννησης ή αλλιώς το 30% του αίματος της εμβρυοπλακουντιακής κυκλοφορίας. Νεογνά στα οποία δόθηκε πλακουντιακή μετάγγιση δίνεται ένας επιπλέον 30% όγκος αίματος και ως 60% περισσότερα ερυθρά αιμοσφαίρια 9. Σε τελειόμηνη κύηση το 25-60% του αίματος της εμβρυομητρικής κυκλοφορίας και ως 60% των ερυθρών αιμοσφαιρίων του εμβρύου βρίσκεται στον πλακούντα. 10 Σε κύηση 30 εβδομάδων το μισό περίπου αίμα (50-60 ml/kg) του συνόλου του αίματος της εμβρυοπλακουντιακής κυκλοφορίας υπάρχει στο έμβρυο, ενώ στο τελειόμηνο νεογνό η ποσότητα αυτή ανέρχεται σε 90ml/kg, αν ο λώρος απολινωθεί άμεσα. 11,12 ηλαδή, το αίμα της εμβρυοπλακουντιακής κυκλοφορίας στο τελειόμηνο έμβρυο κατανέμεται κατά τα 2/3 στο έμβρυο και το 1/3 στον πλακούντα για την ανταλλαγή των αερίων. Όμως, στο πρόωρο κατανέμεται το ½ στο έμβρυο 9

10 και το υπόλοιπο ½ στον πλακούντα. Έτσι, το πρόωρο παίρνει μικρότερη πλακουντιακή μετάγγιση. 13,14 Ο μικρότερος όγκος αίματος σε συνδυασμό με το μικρότερο μέγεθος της ομφαλικής φλέβας και τις ασθενέστερες συσπάσεις της μήτρας συντελούν στη μικρότερη πλακουντιακή μετάγγιση που λαμβάνει το πρόωρο νεογνό. 15 Από άλλη πηγή αναφέρεται ότι όταν γίνει DCC στο τέλος της κύησης, το αίμα που υπάρχει στον πλακούντα ("residual placental blood volume") μειώνεται από 52 +/- 8ml/kg του βάρους του εμβρύου σε 15 +/- 4 ml/kg. Με DCC, η διαφορά αυτή του εναπομείναντος όγκου αίματος του πλακούντα, ανέρχεται σε ml/kg του βάρους του εμβρύου και ρέει προς το νεογνό, αυξάνοντας τον όγκο αίματός του από 30 ως 50%(όγκος αίματος νεογνού= αίμα της εμβρυοπλακουντιακής κυκλοφορίας residual placental blood volume). 16 Όμως, ένα μικρό ποσοστό αίματος παραμένει στον πλακούντα ακόμη και μετά από DCC. 17 Εφόσον ο κυκλοφορούν όγκος αίματος βρίσκεται κάτω από στενό έλεγχο, η αύξηση του όγκου αίματος αντισταθμίζεται με εξαγγείωση πλάσματος. Ακολουθεί η εξαγγείωση του μικρότερου μοριακού βάρους πρωτεϊνών (πχ. λευκωματίνης), ενώ οι υψηλού μοριακού βάρους πρωτεΐνες, όπως το ινωδογόνο εξέρχονται από τα αγγεία αργότερα και έτσι υπάρχει αύξηση του Ht. Mε τον τρόπο αυτό αυξάνεται η γλοιότητα του αίματος, η οποία εξαρτάται κυρίως από τον Ht. 18 Η ώρα που θα γίνει η μέτρηση του όγκου αίματος είναι καθοριστικής σημασίας στην εκτίμησή του, διότι μπορεί να δώσει εσφαλμένα συμπεράσματα στην εκτίμηση του όγκου αίματος, όταν χρησιμοποιούνται μέθοδοι μέτρησης με σεσημασμένη αλβουμίνη 125 I-serumalbumin dilution method ). 17 Milking Το milking τoυ ομφαλίου λώρου είναι μια τεχνική προαγωγής της πλακουντιακής μετάγγισης. Με τον όρο milking (άμελξη) τoυ ομφαλίου λώρου εννοούμε την κατά μήκος σύνθλιψη του λώρου που γίνεται κατά ώσεις μετά τη γέννηση του νεογνού και πριν την απολίνωση του λώρου ώστε περισσότερο αίμα από τον πλακούντα να ρέει προς το νεογνό. 3 Το γεγονός αυτό είναι μια συχνή πρακτική που εφαρμόζεται στο φυσιολογικό τοκετό, αλλά και στην καισαρική τομή από πολλούς μαιευτήρες, χωρίς όμως να υπάρχουν πολλές μελέτες που να αποδεικνύουν τη χρησιμότητα και την ασφάλειά της. Είναι μια κατά πεποίθηση μέθοδος βελτίωσης της περιγεννητικής φροντίδας, ειδικά στα νεογνά που γεννιούνται με εκλεκτική (προγραμματισμένη) καισαρική τομή, όπου η 10

11 πλακουντιακή μετάγγιση πρέπει να γίνει γρήγορα, αφενός για να μειωθεί ο χρόνος της χειρουργικής επέμβασης, και αφετέρου για να ξεκινήσει πιο γρήγορα η ανάνηψη όταν υπάρχει λόγος για το νεογνό ή εκφράζεται αμφιβολία από τον θεράποντα ιατρό για το ωφέλιμο της καθυστέρησης της απολίνωσης του λώρου. Αναφέρεται ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε όταν πρέπει να επισπεύσουμε την απολίνωση του ΟΛ, είτε στα πλαίσια ρουτίνας. Πρόκειται με άλλα λόγια για μια εναλλακτική μέθοδο πλακουντιακής μετάγγισης η οποία όμως είναι σύντομη, αλλά δεν αποτελεί μέρος μιας φυσιολογικής μετάβασης, όπως το DCC. 3 Παρά το ότι οι δύο αυτές μέθοδοι δηλαδή η DCC και το milking, μοιάζουν πολύ, πρέπει να τονιστεί ότι δεν ταυτίζονται. Με τη DCC δίνεται στο νεογνό κυρίως οξυγονωμένο αίμα, που εκρέει και φτάνει στο νεογνό δια της ομφαλικής φλέβας κατά ώσεις. 19 Και αυτό επειδή οι ομφαλικές αρτηρίες συσπώνται και αποφράσσονται μέσα σε λίγα sec μετά τη γέννηση (οι ομφαλικές αρτηρίες περιέχουν στην ουσία φλεβικό αίμα, που άγεται για επαναοξυγόνωση προς τον πλακούντα). Το τελευταίο έχει ιδιαίτερη σημασία όταν το νεογνό έχει καθυστερήσει να αναπνεύσει, οπότε με την καθυστέρηση της απολίνωσης είναι δυνατό να συνεχιστεί για κάποιο χρονικό διάστημα η ανταλλαγή των αερίων από τον πλακούντα. Αντίθετα, στο milking τόσο αρτηριακό αίμα όσο και φλεβικό αίμα εκρέει προς το νεογνό όταν γίνεται κατά μήκος σύνθλιψη του λώρου. 19 Σύμφωνα με αναφορές από τη βιβλιογραφία για την τεχνική του milking, το νεογνό αμέσως μετά τη γέννηση τοποθετείται περίπου 10cm κάτω από το επίπεδο του πλακούντα και απελευθερώνεται από πιθανές περιτυλίξεις. 21 Κατόπιν ο λώρος πιάνεται όσο δυνατόν πιο κοντά στον πλακούντα (τουλάχιστον 20 cm) και συνθλίβεται προς το νεογνό σε χρόνο 2-3sec. Έπειτα, απελευθερώνεται για 2-3sec, ώστε να υπάρχει ο χρόνος να ξαναγεμίσει με αίμα ο λώρος μετά από κάθε σύνθλιψη, και η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται 3 φορές σε διάστημα 30sec. Mετά, ο λώρος απολινώνεται και το νεογνό δίνεται στη μαία. Πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία αυτή δεν ξεκινά ανάνηψη του νεογνού. Από άλλους ερευνητές περιγράφεται παρόμοια διαδικασία. 6,23,24,25 Σε άλλη μελέτη που αφορούσε πρόωρα νεογνά και συνέκρινε το milking με τη DCC, αναφέρεται ότι πλακουντιακή μετάγγιση 30 sec ισοδυναμεί με milking που γίνεται 4 φορές στον ομφάλιο λώρο (και με τους δύο τρόπους ελέγχθηκε η Hb, η οποία ήταν στα ίδια επίπεδα και για τις δύο ομάδες). 24 Στη μελέτη αυτή όμως δεν υπήρχε ομάδα νεογνών στα οποία γινόταν άμεση απολίνωση του 11

12 λώρου, διότι στο νοσοκομείο αυτό η καθυστέρηση της απολίνωσης του λώρου για τουλάχιστον 30 sec αποτελούσε μια καταξιωμένη (standard) τακτική. Αξίζει ακόμη να αναφερθεί ότι η αποτελεσματικότητα της DCC/milking σε πολύδυμη κύηση δεν έχει τεκμηριωθεί από αρκετές μελέτες και είναι ένα θέμα που αξίζει να διερευνηθεί λόγω της αύξησης του αριθμού των κυήσεων αυτών. 4 Άμεση-πρώιμη-καθυστερημένη απολίνωση Ανάλογα με το χρονικό διάστημα που θα παρέλθει αμέσως μετά τη γέννηση, η απολίνωση του ομφαλίου λώρου χαρακτηρίζεται ως άμεση απολίνωση όταν συμβαίνει σε χρόνο ως 10sec μέχρι την απολίνωση του λώρου, σε πρώιμη απολίνωση και σε καθυστερημένη απολίνωση. Υπάρχει μεγάλη διακύμανση στον ορισμό της άμεσης, της πρώιμης και της καθυστερημένης απολίνωσης, ώστε φτάνει να ορίζεται αυθαίρετα από τον καθένα. Για την πρώιμη έχει αναφερθεί χρονικό διάστημα ως 13,4 sec(σε μία μελέτη ως 20sec), ενώ για την καθυστερημένη από 46 ως 300sec. 26 Σε άλλη μελέτη ετέθη σαν χρονικό όριο για την πρώιμη απολίνωση τα 60sec. 9,10 Όμως, ο ομφάλιος λώρος μπορεί να συνεχίζει να σφύζει ως 10min μετά τη γέννηση του νεογνού. 27 Παράγοντες που επηρεάζουν την πλακουντιακή μετάγγιση Από τη μελέτη της βιβλιογραφίας η πλακουντιακή μετάγγιση εξαρτάται από 5,10,12,19,28,29,30,31 1)Το χρόνο μέχρι την απολίνωση του ομφαλίου λώρου. Κατά τη DCC το 25% του αίματος μεταγγίζεται στα πρώτα sec, τo 50-78% μετά το πρώτο min και η μετάγγιση σταδιακά επιβραδύνεται και ολοκληρώνεται στα πρώτα 3 min. 32 2)Τη θέση του νεογνού σε σχέση με το επίπεδο του πλακούντα. Η πλακουντιακή μετάγγιση ευοδώνεται με τη δράση της βαρύτητας. Με τη μέτρηση του υπολειπόμενου όγκου αίματος στον πλακούντα, βρέθηκε ότι η πλακουντιακή μετάγγιση ολοκληρώνεται σε 30 sec με τη δράση της υδροστατικής πίεσης και κρατώντας το νεογνό 40cm χαμηλότερα από το επίπεδο της μήτρας. 31 Το σύνολο του μεταγγιζόμενου αίματος δεν αλλάζει ακόμη και όταν ο χρόνος μετάγγισης αυξηθεί ως τα 3 min. Αντίθετα, όταν το νεογνό κρατηθεί σε ψηλότερο επίπεδο, αναστέλλεται σημαντικά η μετάγγιση αυτή. Όμως, η πλακουντιακή μετάγγιση συνεχίζεται και πάνω από το επίπεδο του πλακούντα, αν και γίνεται με πιο βραδύ ρυθμό και χρειάζεται μεγαλύτερο χρόνο για να ολοκληρωθεί, όπως στη μαίευση κατά Leboyer. 19 Στην τελευταία 12

13 περίπτωση το νεογνό τοποθετείται στην αγκαλιά της μητέρας μέχρι να σταματήσει να σφύζει ο ομφάλιος λώρος. Μετά τη γέννηση, επέρχεται απόφραξη των ομφαλικών αγγείων, με τη δράση ορμονών, προσταγλαδινών, με την αλλαγή της θερμοκρασίας και την αυξημένη οξυγόνωση. Στο διάστημα όμως αυτό, αίμα συνεχίζει να ρέει από το νεογνό προς τον πλακούντα δια των ομφαλικών αρτηριών και μετά τα πρώτα sec, αυτές συσπώνται. Αντίθετα, δια της ομφαλικής φλέβας συνεχίζεται η ροή του αίματος από τον πλακούντα προς το νεογνό για αρκετό χρόνο, μέχρι να σταματήσει να σφύζει ο ομφάλιος λώρος. 32 Σε άλλο σημείο της βιβλιογραφίας αναφέρεται ότι σε τελειόμηνα νεογνά η πλακουντιακή μετάγγιση μειώνεται πολύ όταν το νεογνό τοποθετείται στην αγκαλιά της μητέρας και ψηλότερα από τον πλακούντα (πάνω από 40 cm), ενώ για το ίδιο μήκος κάτω από τον πλακούντα αυξάνεται σημαντικά (όταν καθυστερήσει η απολίνωση ως 3 min). Για μικρότερη απόσταση πάνω ή κάτω από το επίπεδο του πλακούντα δε φαίνεται να υπάρχει σημαντική διαφορά, αλλά εδώ η παρέλευση του χρόνου μέχρι την απολίνωση είναι καθοριστικής σημασίας. Επισημαίνεται η ωφέλεια της χαμηλότερης από τον πλακούντα θέσης και για την καισαρική τομή, όπου συνήθως στην καθημερινή πρακτική το νεογνό κρατιέται εσφαλμένως αρκετά εκατοστά υψηλότερα από το επίπεδο της μήτρας. 33 3)τις συσπάσεις της μήτρας 4)τη χορήγηση οξυτοκίνης. Η χορήγηση μητροσύσπασης πριν την απολίνωση του λώρου, δε φαίνεται να προκαλεί παρενέργειες στο νεογνό. Κατά άλλους ερευνητές επιταχύνει την πλακουντιακή μετάγγιση, χωρίς να αλλάζει τον τελικό όγκο, ενώ αλλού αναφέρεται ότι δεν την επηρεάζει. 5)τον τρόπο του τοκετού. Σε μελέτη, όπου μετρήθηκε ο όγκος αίματος που λαμβάνει το νεογνό με DCC προσδιορίζοντας τον υπολειπόμενο όγκο αίματος στον πλακούντα, βρέθηκε ότι σε καισαρική τομή(κτ) η πλακουντιακή μετάγγιση είναι μειωμένη. 34 Ο όγκος αίματος που λαμβάνει το νεογνό με την ΚΤ είναι μικρότερος σε σχέση με τον φυσιολογικό τοκετό, διότι στην ΚΤ δεν υφίσταται η ίδια ενεργός σύσπαση της μήτρας. 24,28 Σε παλιά πειραματική μελέτη αναφέρεται ότι σε αρνιά η DCC σε φυσιολογικό τοκετό προκάλεσε μεγαλύτερη μετάγγιση συγκριτικά με την καισαρική τομή. 35 6)τη συμπίεση του ομφαλίου λώρου ή του θώρακα του νεογνού κατά τη διάρκεια του τοκετού, γεγονός που μειώνει τη ροή του αίματος δια των ομφαλικών αγγείων (και έτσι το νεογνό γεννιέται με μειωμένο όγκο αίματος). 13

14 7)την έκπτυξη του πνεύμονα με επαρκή αερισμό με ασκό ή διασωλήνωση, που μπορεί να παίζει ευοδωτικό ρόλο στην πλακουντιακή μετάγγιση. 8)το μέγεθος και τη βατότητα των ομφαλικών αγγείων. 9)το milking του ομφαλίου λώρου. 10)την ηλικία κύησης. Όπως έχει αναφερθεί, τo αίμα της εμβρυοπλακουντιακής κυκλοφορίας στο τελειόμηνο έμβρυο κατανέμεται κατά τα 2/3 στο έμβρυο και το 1/3 στον πλακούντα για την ανταλλαγή των αερίων. Όμως, στο πρόωρο κατανέμεται το ½ στο έμβρυο και το υπόλοιπο ½ στον πλακούντα. Έτσι, το πρόωρο παίρνει μικρότερη πλακουντιακή μετάγγιση. 13,14 Η πλακουντιακή μετάγγιση δε φαίνεται να σχετίζεται με την ηλικία της μητέρας, τη διάρκεια του τοκετού, το φύλο του νεογνού και το μήκος του ομφαλίου λώρου, αν και για τις τελευταίες παραμέτρους είναι πολύ λίγες οι πληροφορίες από τη βιβλιογραφία. 36 Με βάση τα παραπάνω, υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για τεχνικές που προάγουν την πλακουντιακή μετάγγιση, όπως η καθυστέρηση της απολίνωσης του λώρου(dcc), η χορήγηση μητροσυσπαστκών φαρμάκων, η τοποθέτηση του νεογνού μετά τη γέννηση κάτω από το επίπεδο του πλακούντα. 12,19,28 Στην κατηγορία αυτή ανήκει και το milking. Όγκος πλακουντιακής μετάγγισης Έχει μετρηθεί από αρκετούς ερευνητές ο όγκος της πλακουντιακής μετάγγισης και αναφέρεται ότι κατά μέσο όρο είναι 80ml (50-160ml) ή 25ml/kg(15-45ml/kg). Έτσι λοιπόν για το τελειόμηνο νεογνό ο όγκος αίματος αυξάνεται από 70 ml/kg ( άμεση απολίνωση ) σε 90ml/kg σε DCC διάρκειας 3min.Για το πρόωρο η μετάγγιση είναι μικρότερη, και για καθυστέρηση απολίνωσης sec ο όγκος αίματος αυξάνεται κατά 8-24% (2-16 ml/kg για την καισαρική και ml/kg για φυσιολογικό τοκετό). 19 Aπό άλλο ερευνητή που μέτρησε τον όγκο αίματος πρόωρων νεογνών αναφέρεται ότι με DCC σε φυσιολογικό τοκετό ο όγκος αυξάνεται από 61,3ml/kg σε 80,5ml/kg, ενώ σε καισαρική τομή ο όγκος από 64ml/kg φτάνει τα 70,4ml/kg. 12 Έτσι λοιπόν, ο όγκος αίματος αναφέρεται μεγαλύτερος για το φυσιολογικό τοκετό σε σχέση με την καισαρική τομή. Και αυτό, διότι στην ΚΤ δεν υφίσταται η ίδια ενεργός σύσπαση της μήτρας. 12,28 Επίσης, στην ΚΤ είναι πιθανό να μειώνεται η πλακουντιακή μετάγγιση διότι αφενός το νεογνό δεν τοποθετείται χαμηλότερα από 14

15 το επίπεδο του πλακούντα και αφετέρου δεν παρέχεται ικανοποιητικός χρόνος για να δράσουν τα μητροσυσπαστικά φάρμακα. 37 Ένας ακόμη λόγος είναι η ατονία της μήτρας, που παρατηρείται κατά την ΚΤ, (παρά τη χορηγούμενη μητροσύσπαση) με αποτέλεσμα την ολέθρια αντιστροφή της ροής του αίματος από το νεογνό προς τον πλακούντα. Για το λόγο αυτό πιθανώς DCC σε ΚΤ για περισσότερο από 60min, δεν επιφέρει σημαντική διαφορά στον όγκο του προσλαμβανόμενου αίματος. 12 Οι διαφορές στη μέτρηση του όγκου αίματος, που αναφέρονται στις διάφορες μελέτες, μπορεί να οφείλονται στη διαφορετική μέθοδο μέτρησης του όγκου, στον τρόπο τοκετού (φτ ή ΚΤ) και σε διαφορές στην ηλικία κύησης των νεογνών που χρησιμοποιήθηκαν. 12 Νεογνά μικρότερης ηλικία κύησης φαίνεται να ωφελούνται περισσότερο από την πλακουντιακή μετάγγιση. 12 Όμως, φαίνεται ότι η αξιολόγηση του όγκου της πλακουντιακής μετάγγισης με βάση τον Ht, δεν είναι ακριβής διότι ως γνωστό ο Ht εξαρτάται από τον όγκο αίματος και μεταβάλλεται αντίστροφα ανάλογα με αυτόν. Aναφέρονται πιο ακριβείς μέθοδοι μέτρησης της πλακουντιακής μετάγγισης με απευθείας μέτρηση του όγκου των ερυθρών αιμοσφαιρίων. 37 Ως γνωστόν, ο όγκος αίματος υπολογίζεται από τον τύπο: όγκος αίματος= όγκος ερυθρών αιμοσφαιρίων/αιματοκρίτη. Μία τεχνική μέτρησης του όγκου του όγκου των ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι εκείνη με εκτίμηση της αραίωσης της εμβρυικής αιμοσφαιρίνης του νεογνού, όταν γίνει μετάγγιση αίματος γνωστής περιεκτικότητας σε αιμοσφαιρίνη τύπου ενηλίκου. 38 Άλλος τρόπος μέτρησης του όγκου των ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι αυτός που χρησιμοποιεί ερυθρά αιμοσφαίρια σεσημασμένα με βιοτίνη. Αναφέρεται ότι οι δύο μέθοδοι είναι εξίσου καλές, για την εκτίμηση των πραγματικών αναγκών του οργανισμού για μετάγγιση με συμπυκνωμένα ερυθρά, αλλά η συμβολή τους στη μέτρηση του όγκου αίματος δεν είναι σημαντική, όταν πρόκειται για άρρωστα νεογνά. Κι αυτό, διότι ο Ht εξαρτάται από τον όγκο πλάσματος, που είναι δύσκολο να εκτιμηθεί σε βαριές καταστάσεις λόγω της μεταβολής της διαβατότητας των τριχοειδών αγγείων. Επίσης, για τον ίδιο λόγο η εκτίμηση του όγκου αίματος με.σεσημασμένη λευκωματίνη δεν ενδείκνυται σε άρρωστα και πρόωρα νεογνά. 39 Άλλος ερευνητής μέτρησε τον όγκο της πλακουντιακής μετάγγισης με ζύγισμα των νεογνών απευθείας μετά τη γέννηση, χωρίς να κοπεί ο ομφάλιος 15

16 λώρος, δεδομένου ότι 1 ml αίματος έχει βάρος 1,05gr. 26 Αλλού μετρήθηκε ο υπολειπόμενος όγκος αίματος στον πλακούντα. 31 Aπό την WHO αναφέρεται 1) ότι ο όγκος αίματος που μεταγγίζεται κυμαίνεται από % του όγκου αίματος του νεογνού και εξαρτάται από το χρόνο που μεσολαβεί μέχρι την απολίνωση και από το επίπεδο που κρατιέται το νεογνό μετά τη γέννηση 2) η πλακουντιακή μετάγγιση φτάνει το 80% στο 1 ο min και πρακτικά ολοκληρώνεται στο 3 ο min. 40 Επίδραση της πλακουντιακής μετάγγισης στο αναπνευστικό και κυκλοφορικό σύστημα Ένα από τα οφέλη της χορήγησης αυξημένου όγκου αίματος με milking ή DCC είναι η αύξηση της πνευμονικής αιματικής ροής και η έκπτυξη του πνεύμονα, με αποτέλεσμα τη μείωση της αναπνευστικής δυσχέρειας και της ανάγκης υποστήριξης του αναπνευστικού συστήματος. 11 Aπό πειραματικές μελέτες φαίνεται ότι η αιμάτωση των πνευμονικών τριχοειδών είναι πρωταρχικής σημασίας για την έκπτυξη των κυψελίδων. ηλαδή για την εγκατάσταση της αυτόματης φυσιολογικής αναπνοής είναι απαραίτητη η ικανοποιητική ροή αίματος στους πνεύμονες. 14 Όταν προηγηθεί η αιμάτωση των πνευμόνων, ο πνεύμονας παύει να είναι ατελεκτασικός (υφίσταται recruitment). Οι πρώτες αναπνοές του νεογνού μετά τη γέννηση έχει βρεθεί ότι συμβάλουν πολύ λίγο στην ανταλλαγή των αερίων. Στο διάστημα αυτό την ανταλλαγή των αερίων συνεχίζει ο πλακούντας, που προσφέρει αίμα για την έκπτυξη των πνευμόνων, αύξηση της μερικής πίεσης του οξυγόνου στο αίμα, διέγερση του αναπνευστικού κέντρου και έναρξη της αυτόματης αναπνοής. Η διαδικασία αυτή μπορεί να διαρκέσει αρκετά λεπτά, μια και ο πλακούντας συνήθως δεν αποκολλάται πριν τα 3 min, οπότε μέχρι τότε είναι εφικτή η οξυγόνωση και η προσφορά επιπλέον αίματος. Το επιπλέον αίμα κατά την πλακουντιακή μετάγγιση ευοδώνει μετά τη γέννηση τη λειτουργία οργάνων (πνεύμονας, ήπαρ, νεφρός κλπ), που ενδομητρίως αντικαθίστανται από τον πλακούντα. Ακόμη, βοηθάει την καρδιακή λειτουργία του νεογνού, αφού μετά τη γέννηση η καρδιακή παροχή προς τους πνεύμονες αλλάζει από 10-15% σε 40-45%, προκειμένου να επιτευχθεί η ανταλλαγή των αερίων. 19 Όμως, η αύξηση του όγκου αίματος μπορεί να μην είναι ο μόνος μηχανισμός. Ως γνωστό, κατά τη διάρκεια της ενδομήτριας ζωής το έμβρυο δέχεται το οξυγονωμένο αίμα από την ομφαλική φλέβα, (την ονομάζουμε φλέβα, 16

17 αλλά μεταφέρει οξυγονωμένο αίμα). Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι ομφαλικές αρτηρίες μεταφέρουν το αίμα για επαναοξυγόνωση στον πλακούντα (στην ουσία πρόκειται για φλέβες, διότι μεταφέρουν φλεβικό αίμα). Λόγω των υψηλών πνευμονικών αντιστάσεων, ο όγκος αίματος που εξωθεί η εμβρυική καρδιά προς τα περιφερικά όργανα προέρχεται από τον πλακούντα, που μέσω της ομφαλικής φλέβας και δια του βοταλείου και του foramen oval, εκτοξεύεται στην περιφερική κυκλοφορία. Μετά τη γέννηση, ο όγκος αίματος που εξωθεί η αριστερή κοιλία προέρχεται από τους πνεύμονες, οι οποίοι πλημμυρίζουν με αίμα, λόγω πτώσης των πνευμονικών αντιστάσεων με την πρώτη αναπνοή του νεογνού. Αν δεν κλάψει το νεογνό, δεν μειώνονται οι πνευμονικές αντιστάσεις και δεν εισρέει αίμα από τους πνεύμονες προς την αριστερή κοιλία. Αν τότε γίνει και άμεση απολίνωση του λώρου, σταματάει και η καρδιακή παροχή του αίματος που προέρχεται από τον πλακούντα και τότε η αριστερή κοιλία αδυνατεί να τροφοδοτήσει με αίμα την περιφερική κυκλοφορία και επέρχεται ισχαιμία των οργάνων. Αν το νεογνό κλάψει αμέσως και ο όγκος αίματος είναι ελαττωμένος (όπως πχ σε αιμορραγία κατά τον τοκετό), επίσης μπορεί να επέλθει ισχαιμία των περιφερικών οργάνων με την αντιρροπιστική ροή του αίματος προς τους πνεύμονες, αφού δεν είναι αρκετός ο όγκος αίματος για την έκπτυξη των πνευμονικών τριχοειδών. 15 Η καθυστέρηση της απολίνωσης του λώρου δίνει στο νεογνό το χρόνο που χρειάζεται για να κλάψει και να γίνει η μετάπτωση της κυκλοφορίας από το αίμα του πλακούντα στο αίμα από τους πνεύμονες δηλαδή, από την εμβρυϊκή στη νεογνική κυκλοφορία, γεγονός που συνεπάγεται λιγότερη αυξομείωση στην καρδιακή παροχή και πιο σταθερή καρδιαγγειακή λειτουργία. 15,41 Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι για τα μικρά πρόωρα νεογνά είναι πολύ πιο πιθανό να καθυστερήσουν να κλάψουν ή να μην έχουν αυτόματη αναπνοή μετά τη γέννηση. Είναι καθοριστικός ο ρόλος της έναρξης της αναπνοής (με την πτώση των πνευμονικών αντιστάσεων) για τη λειτουργία του κυκλοφορικού συστήματος. Ίσως, τα πλεονεκτήματα καθυστέρησης της απολίνωσης του λώρου να οφείλονται όχι στην ίδια τη DCC, αλλά στην έναρξη του αερισμού πριν την απολίνωση του λώρου και τη σταθεροποίηση που επιφέρει στο κυκλοφορικό σύστημα. 41 Η απολίνωση του λώρου που γίνεται πριν την έναρξη της αναπνοής, έχει συνδεθεί σε παλιές μελέτες με αύξηση της αναπνευστικής δυσχέρειας. 42 Σε άλλη πρόσφατη 17

18 μελέτη αναφέρεται ότι υπήρχε αυξημένη θνητότητα αν η απολίνωση του λώρου γινόταν πριν την έναρξη της αναπνοής. 43 Όταν γίνεται DCC ή milking αυξάνονται ο όγκος αίματος, ο Ht, η Hb και ο όγκος των ερυθρών αιμοσφαιρίων. 10,14,18,44 Η ικανότητα του αίματος να μεταφέρει οξυγόνο στους ιστούς εκφράζεται με την ποσότητα της αιμοσφαιρίνης ή του αιματοκρίτη, τον όγκο των ερυθρών και τον όγκο του αίματος. 44 Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, περιφερικός αιματοκρίτης δεν είναι καλό μέτρο της ικανότητας του αίματος να μεταφέρει οξυγόνο και ούτε αποτελεί καλή ένδειξη του όγκου αίματος, διότι εξαρτάται από τον όγκο πλάσματος και τον όγκο των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Αντίθετα, ο όγκος των ερυθρών αιμοσφαιρίων θεωρείται ότι είναι πιο αξιόπιστη παράμετρος. 39,45,46 Είναι γνωστό από παλαιότερες μελέτες ότι η εμφάνιση αναπνευστικής δυσχέρειας αυξομειώνεται ανάλογα με τον όγκο των ερυθρών αιμοσφαιρίων ή τον όγκο αίματος. 12 Σημαντική μείωση του όγκου των ερυθρών αιμοσφαιρίων και του όγκου αίματος συνεπάγονται την εμφάνιση σοβαρού RDS. 47,48 Η ίδια αιτία έχει συνδεθεί με περιγεννητική νοσηρότητα (σε ασφυκτικά νεογνά, σε τοκετούς με συμπίεση του ομφαλίου λώρου, σε αιμορραγία της μητέρας όπως αποκόλληση ή προδρομικός πλακούντας). 49,50 Πιθανώς, οι χαμηλές αιματολογικές τιμές να οφείλονται σε μειωμένη πλακουντιακή μετάγγιση, σε απώλεια αίματος μέσα στον πλακούντα ή σε παγίδευση των ερυθρών αιμοσφαιρίων στον πνεύμονα. 50,51 Αντίθετα, σε περιπτώσεις χρόνιας ενδομήτριας υποξίας, όπου δεν υπάρχει μηχανική απόφραξη της αιματικής ροής, στο έμβρυο αναπτύσσεται πολυερυθραιμία, προκειμένου να μειωθεί η υποξία. 51 H υποξία κατά τη διάρκεια της ενδομήτριας ζωής έχει ως επακόλουθο την ανάπτυξη πνευμονικής υπέρτασης. Yπάρχει η αναφορά ότι η πνευμονική υπέρταση συνδέεται με την έλλειψη σιδήρου, γιατί το ιχνοστοιχείο αυτό παίζει ένα σημαντικό ρόλο σε πολλές κυτταρικές λειτουργίες και ρυθμίζει την απάντηση στην υποξία, στο οξειδωτικό stress, στον κυτταρικό πολλαπλασιασμό και μεταβολισμό. 52 Η χορήγηση πλακουντιακής μετάγγισης συνεπάγεται χορήγηση αίματος, αυξάνοντας τα επίπεδα σιδήρου του οργανισμού και τον όγκο αίματος. Όμως, ο μειωμένος όγκος αίματος δε συνεπάγεται πάντα πτώση της αρτηριακής πίεσης, διότι επέρχεται αγγειοσύσπαση. Το τοίχωμα των αγγείων των πρόωρων νεογνών έχει μεγάλη διαπερατότητα και διευκολύνει τη γρήγορη μετατόπιση υγρών. Αυτό, σε συνδυασμό με το ότι οι μέθοδοι μέτρησης του όγκου αίματος δεν είναι ακριβείς, 18

19 κάνουν δύσκολη την αξιολόγηση της υποογκαιμίας στο νεογνό. 53 Εξάλλου, για άλλους ερευνητές η άμεση μέτρηση του όγκου αίματος απορρίπτεται για την ασφάλεια του νεογνού καθώς και για λόγους ηθικούς και μεθοδολογικούς. 13 Μην ξεχνάμε ότι παλιά η μέτρηση του όγκου αίματος γινόταν με χρήση ραδιοσεσημασμένων ουσιών (σίδηρος, φώσφορος) και ιονίζουσα ακτινοβολία. 54 Η καθυστέρηση της απολίνωσης του ομφαλίου λώρου (DCC) είναι όλο και πιο συχνά εφαρμόσιμη, ώστε περισσότερο αίμα να παρέχεται στα σημαντικά όργανα του νεογνού, συμπεριλαμβανομένου τους πνεύμονες. Η ωφέλεια της πρόσληψης πλακουντιακής μετάγγισης είναι όλο και περισσότερο αποδεκτή για τη μείωση των προβλημάτων των πρόωρων και τελειόμηνων νεογνών. 19

20 ΑΠΟΛΙΝΩΣΗ ΤΟΥ ΟΜΦΑΛΙΟΥ ΛΩΡΟΥ ΚΑΙ ΣΙ ΗΡΟΠΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ Αναφέρεται ότι η συχνότητα της σιδηροπενικής αναιμίας στην Ευρώπη φτάνει το 3-7% στην παιδική ηλικία, ενώ η συχνότητα της σιδηροπενίας φτάνει το 25%. 55 Ως γνωστόν, ο σίδηρος είναι ένα σημαντικό ιχνοστοιχείο για την ανάπτυξη του εγκεφάλου, διότι παίζει σημαντικό ρόλο στη μυελινοποίηση, στη δενδριτογένεση, στη λειτουργία των νευροδιαβιβαστών και στο μεταβολισμό των νευρικών και γαγγλιακών κυττάρων. Στα νεογνά η σιδηροπενική αναιμία σχετίζεται με σοβαρά γνωστικά και συμπεριφορικά ελλείμματα. 19 Η έλλειψη σιδήρου είναι η κυριότερη αιτία αναιμίας και η πιο συχνή διατροφική διαταραχή παγκοσμίως που αποκτά διαστάσεις προβλήματος δημόσιας υγείας με επιδημικό χαρακτήρα. Πάνω από 2 δισεκατομμύρια ανθρώπων -πάνω από 30% του πληθυσμού της γης - είναι αναιμικοί, πολλοί λόγω της έλλειψης σιδήρου. Ακόμη και σε αναπτυγμένες χώρες συναντάται σε ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού, που πλήττεται από τη φτώχεια. Στις αναπτυσσόμενες χώρες ο κίνδυνος είναι ακόμη μεγαλύτερος λόγω των συχνών λοιμώξεων ακόμη και από ευκαιριακούς λοιμογόνους παράγοντες (παράσιτα) και την έλλειψη και άλλων διατροφικών παραγόντων, όπως φολικό οξύ, βιταμίνες B12, C και A. 56 Επειδή ο σίδηρος του οργανισμού κατανέμεται κατά 70% στην αιμοσφαιρίνη, κατά 25% στη φερριτίνη και το υπόλοιπο 5% στη μυοσφαιρίνη των μυών και άλλων ιστών και σε ένζυμα, η έλλειψή του συνεπάγεται πολυσυστηματικές εκδηλώσεις. 32 Η έλλειψη σιδήρου μπορεί να μη συνοδεύεται από αναιμία, αλλά ακόμη και η ύπαρξη ήπιας-μέτριας σιδηροπενίας χωρίς αναιμία μπορεί να προκαλέσει διαταραχή της λειτουργίας των οργάνων. Η έλλειψη σιδήρου επηρεάζει αρνητικά τη συμπεριφορά, τη σωματική ανάπτυξη και τις γνωστικές λειτουργίες των παιδιών κάθε ηλικίας, και αναφέρεται ότι ακόμη και μετά από επαρκή θεραπεία με σίδηρο, οι βλάβες μπορεί να είναι μη αναστρέψιμες στους τομείς αυτούς. 19 ηλαδή, μπορεί να προκαλέσει νευροαναπτυξιακά ελλείμματα, που είναι δυνατό να μην παρέλθουν ακόμη και όταν η αναιμία αποκατασταθεί. 57 Ακόμη, μειώνει την άμυνα του οργανισμού αυξάνοντας την ευαισθησία στις λοιμώξεις, εξαντλεί τα ενεργειακά αποθέματα των μυών και μειώνει τη σωματική δραστηριότητα με αποτέλεσμα εύκολη κόπωση. Πέρα όμως από αυτά, ο σίδηρος υπεισέρχεται στη λειτουργία των νευροδιαβιβαστών και θυρεοειδικών ορμονών με 20

21 αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος όταν επέρχεται έκθεση σε ψυχρό περιβάλλον. 56 Η έγκαιρη αντιμετώπιση της σιδηροπενικής αναιμίας μπορεί να αποκαταστήσει την υγεία και να αυξήσει την παραγωγικότητα παγκοσμίως σε επίπεδα ως και 20% και το σίγουρο είναι πως η πρόληψή της πρέπει να ξεκινήσει ακόμη και πριν τη γέννηση του νεογνού με βελτίωση του αιματολογικού status της μητέρας. 56 Η πρόληψη της σιδηροπενίας της βρεφικής ηλικίας μπορεί να προσφέρει μόνιμες ωφέλειες για το παιδί. 57 Κατά τη διάρκεια της κύησης η έλλειψη σιδήρου αυξάνει την πιθανότητα γέννησης πρόωρου νεογνού, αιμορραγίας, σηψαιμίας και οδηγεί σε αύξηση της μητρικής και περιγεννητικής θνησιμότητας. Υπολογίζεται ότι στις αναπτυσσόμενες χώρες περισσότερο από το μισό του πληθυσμού των εγκύων γυναικών πάσχουν από αναιμία, ενώ ακόμη και στις αναπτυγμένες χώρες οι περισσότερες γυναίκες έχουν χαμηλά αποθέματα σιδήρου. Τα νεογνά που γεννιούνται από σιδηροπενικές μητέρες, χρειάζονται νωρίτερα και περισσότερο σίδηρο από αυτόν του μητρικού γάλακτος. Και επειδή, η απορρόφηση δεν είναι ειδική, απορροφούν βαρέα μέταλλα, όπως το ασβέστιο και ο μόλυβδος, με συνέπεια τοξικά φαινόμενα στον οργανισμό. 56 Παράγοντες που επηρεάζουν τα αποθέματα σιδήρου του νεογνού πριν/κατά τη γέννηση είναι τα επίπεδα σιδήρου της μητέρας, το βάρος γέννησης, η ηλικία κύησης και η DCC, ενώ μετά τη γέννηση είναι η διαιτητική πρόσληψη σιδήρου. 32 Τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου μητέρας-νεογνού πριν και κατά τη διάρκεια του τοκετού είναι ένας σημαντικός προγνωστικός δείκτης για τα επίπεδα σιδήρου και την αναιμία της βρεφικής ηλικίας. Κατά τη διάρκεια της κύησης ο σίδηρος μεταφέρεται ενεργητικά από τον πλακούντα προς το νεογνό, έτσι ώστε στο υγιές τελειόμηνο η συγκέντρωσή του στον οργανισμό (total body iron) να υπολογίζεται σε 75 mg/kg. 32 Πέρα από το σίδηρο που λαμβάνει το νεογνό από τον πλακούντα, προστίθεται και η ποσότητα από την καταστροφή των αυξημένων ερυθρών αιμοσφαιρίων, που εξυπηρετούσαν την οξυγόνωση του εμβρύου στις συνθήκες υποξίας του περιβάλλοντος της μήτρας. Με τον τρόπο αυτό σχηματίζονται τα αποθέματα σιδήρου, που θα καλύψουν το νεογνό για το διάστημα των πρώτων 1-6 μηνών του μητρικού θηλασμού, μιας και το μητρικό γάλα δεν αποτελεί καλή πηγή σιδήρου. 32 Γνωρίζουμε ότι σε τελειόμηνο νεογνό με βάρος γέννησης 3kg, ο όγκος αίματος που μεταγγίζεται είναι 30 ml/kg, η αιμοσφαιρίνη στο αίμα του ομφαλίου 21

22 λώρου ανέρχεται σε 17 gr/dl και το 1 gr αιμοσφαιρίνης περιέχει 3,4 mg σιδήρου. Έτσι, το νεογνό αυτό λαμβάνει με DCC 15 gr αιμοσφαιρίνης, που μεταφράζονται σε 17,3mg/kg σιδήρου ή 52mg σιδήρου συνολικά. Από το γεγονός αυτό συμπεραίνεται ότι η άμεση απολίνωση του λώρου στερεί από το νεογνό ένα σημαντικό ποσό σιδήρου από τη γέννηση και από αυτό μπορεί να γίνει κατανοητό πόσο σημαντικό είναι για τους πρώτους μήνες της ζωής, μιας και τα επίπεδα σιδήρου κατά τη γέννηση είναι ένας ισχυρός προγνωστικός δείκτης των επιπέδων σιδήρου και της αναιμίας στη μετέπειτα βρεφική ηλικία. 32 Ετσι λοιπόν, το υγιές τελειόμηνο, στο οποίο έγινε DCC, εφοδιάζεται με ικανή ποσότητα σιδήρου για να ανταπεξέλθει στους πρώτους 6 μήνες της ζωής, ακόμη και αν θηλάζει (το μητρικό γάλα είναι σχετικά φτωχό σε σίδηρο, αλλά ο σίδηρος απορροφάται πολύ καλύτερα σε σχέση με το γάλα αγελάδας). Για το λόγο αυτό, η σιδηροπενία εμφανίζεται μετά τους πρώτους 6 μήνες της ζωής και όταν δε χορηγούνται τροφές εμπλουτισμένες με σίδηρο το βρέφος είναι περισσότερο καλυμμένο με τα επίπεδα σιδήρου από την περιγεννητική περίοδο. 56 Τα τελειόμηνα νεογνά που πήραν πλακουντιακή μετάγγιση είχαν υψηλότερο Ht και Hb μετά τη γέννηση και το ωφέλιμο αυτό αποτέλεσμα συνεχίστηκε στη βρεφική ηλικία με υψηλότερα επίπεδα σιδήρου και φερριτίνης στο αίμα. 19,40 Κατόπιν, η σιδηροπενία είναι πιο συχνή σε νεογνά προσχολικής ηλικίας και εφήβους (λόγω ταχείας σωματικής ανάπτυξης), σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας (λόγω αυξημένης απώλειας σιδήρου), ενώ μία ακόμη αύξηση στη συχνότητα της σιδηροπενίας παρουσιάζεται στους ηλικιωμένους (μειωμένη πρόσληψη με την τροφή). Όμως, οι πιο ευπαθείς ομάδες είναι οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας (κυρίως κατά την κύηση) και νεογνά ηλικίας 6 μηνών με 5 ετών και ιδιαίτερα κατά το 2 ο χρόνο της ζωής λόγω μειωμένης διαιτητικής πρόσληψης. 56 Για τα πρόωρα φαίνεται ότι η πλακουντιακή μετάγγιση όχι μόνο βελτιώνει τις αιματολογικές παραμέτρους και μειώνει την ανάγκη για μεταγγίσεις αίματος αλλά και μειώνει τη συχνότητα προβλημάτων του πρόωρου νεογνού, όπως αναπνευστική δυσχέρεια, εγκεφαλική αιμορραγία, σηψαιμία

23 ΑΠΟΛΙΝΩΣΗΤΟΥ ΟΜΦΑΛΙΟΥ ΛΩΡΟΥ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ Το πιο υποσχόμενο όμως πλεονέκτημα είναι η λήψη άωρων βλαστοκυττάρων, που εισέρχονται στον εκρηκτικά αναπτυσσόμενο οργανισμό του νεογνού συντελώντας στην ομαλή ανάπτυξη και στην εύρυθμη λειτουργία του, ευοδώνοντας την επανόρθωση των ιστών και τη λειτουργία του ανοσολογικού συστήματος. 19 Ως γνωστόν, το εμβρυικό αίμα πέρα από τα ερυθρά αιμοσφαίρια, περιέχει μεγάλους αριθμούς από υψηλώς ενεργοποιημένα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα, προδρομικά επιθηλιακά και μεσεγχυματικά κύτταρα, καθώς και αρχέγονα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα. Η συγκέντρωση των βλαστοκυττάρων είναι μεγαλύτερη στο πρόωρο σε σχέση με το τελειόμηνο, οπότε η λήψη αρχέγονων κυττάρων με αυτό τον τρόπο θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη. 19,24 Τα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία στην αντιμετώπιση παθήσεων όπως μεταβολικά, γενετικά και αιματολογικά νοσήματα, ανοσοανεπάρκειες και κακοήθειες. Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για αυτόλογη μεταμόσχευση (για το ίδιο το άτομο) και αντιμετώπιση τέτοιων παθήσεων, ενώ εκφράζεται η ερώτηση κατά πόσο η πλακουντιακή μετάγγιση μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη νοσημάτων της βρεφικής, παιδικής και ενηλίκου ζωής. 19 Τίθεται ακόμη το ερώτημα κατά πόσο η πρώιμη απολίνωση του ομφαλίου λώρου εκθέτει σε κινδύνους για μελλοντικά νοσήματα λόγω απώλειας των βλαστοκυττάρων καθώς τα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα έχουν τη δυνατότητα να διαφοροποιηθούν in vitro σε άλλους, αιμοποιητικούς και μη ιστούς όπως καρδιακός, νευρικός, παγκρεατικός και δέρμα. 19,58 Πολύ υποσχόμενος είναι ο τομέας της Επανορθωτικής Ιατρικής, όπου τα αρχέγονα κύτταρα χρησιμοποιούνται για αποκατάσταση βλαβών και υποχώρηση παθήσεων που εμφανίζονται στον οργανισμό σε μεγαλύτερη ηλικία. Τεράστιο ενδιαφέρον εκφράζεται για κλινικές μελέτες όπου χρησιμοποιούνται αρχέγονα κύτταρα από τον ομφάλιο λώρο ή το αίμα του ομφαλίου λώρου για νοσήματα όπως ιδιοπαθή διατατική μυοκαρδιοπάθεια, εγκεφαλική παράλυση σε νεογνά, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο σε νεογνά, εγκεφαλική αιμορραγία, περιγεννητική ασφυξία, σοβαρή βρογχοπνευμονική δυσπλασία, επίκτητη απώλεια ακοής σε νεογνά, νεφρίτιδα του λύκου, έμφραγμα του μυοκαρδίου, νόσο του Alzheimer, λοίμωξη από HIV, ηπατική κίρρωση και αυτοάνοση ηπατίτιδα, ελκώδη κολίτιδα, IDM τύπου 1 και 2, τραύμα νωτιαίου μυελού, οστεοαρθρίτιδα του γόνατος, μυϊκή 23

24 δυστροφία Duchenne, εγκαύματα, θεραπεία μετά τις μεταμοσχεύσεις οργάνων, αντιμετώπιση graft versus host disease. 62 Το θέμα της ετερόλογης μεταμόσχευσης (από συγγενικό ή μη δότη), λόγω της εμφάνισης της σοβαρής επιπλοκής graft versus host disease είναι σοβαρό καθώς ο ασθενής μπορεί να καταλήξει. Πρέπει να σημειωθεί εδώ πόσο δύσκολη είναι η ταύτιση δότη-δέκτη για τα αντιγόνα HLA, αφού ακόμη και από μόσχευμα που προέρχεται από αδερφό, υπάρχει μόνο 25% πιθανότητα για πλήρη ταύτιση. 20 Η χρήση των εμβρυικών βλαστοκυττάρων ενέχει μικρό κίνδυνο για την επιπλοκή αυτή, εκθέτει το δέκτη σε λιγότερους λοιμογόνους παράγοντες και είναι εύκολα προσβάσιμη. 20 Το εμβρυοπλακουντικό αίμα ταξινομείται και αποθηκεύεται σύμφωνα με τα αντιγόνα HLA, επιτρέποντας τη γρήγορη πρόσβαση σε περίπτωση ανάγκης. 58 Στην περίπτωση των μεταμοσχεύσεων, η πηγή των προδρομικών αιμοποιητικών κυττάρων μπορεί να είναι ο μυελός των οστών ή το αίμα από τον ασθενή ή συμβατό δότη καθώς και το αίμα του ομφαλίου λώρου. Το μειονέκτημα όμως για το τελευταίο είναι ο μικρός αριθμός κυττάρων που μπορεί να εξαχθεί, γεγονός που περιορίζει τη δυνατότητα μεταμόσχευσης σε σχετικά μικρά νεογνά, αφού φαίνεται ότι ο αριθμός των κυττάρων ανά κιλό βάρους σώματος είναι μια πολύ σημαντική παράμετρος. Είναι υπό διερεύνηση η χορήγηση αίματος σε μεγαλύτερα νεογνά και ενήλικες από πολλούς συμβατούς δότες από διαφορετικές τράπεζες φύλαξης. 58 Τελευταία, πολύς λόγος γίνεται για τη λήψη βλαστοκυττάρων από ιδιωτικές εταιρείες για τη φύλαξή τους. Η χρήση των κυττάρων αυτών από τον ίδιο το δότη είναι μάλλον σπάνια (σε περίπτωση που νοσήσει από νόσημα π.χ. κακοήθεια του αιμοποιητικού και χρειαστεί αυτόλογη μεταμόσχευση ή πάσχει από κάποιο κληρονομικό νόσημα π.χ. απλαστική αναιμία). 19 Η φύλαξη βλαστοκυττάρων πρέπει να ενισχύεται στις περιπτώσεις που υπάρχει στην οικογένεια αδερφός με νόσημα που μπορεί να θεραπευτεί με μεταμόσχευση και καλύτερα να προσανατολίζεται σε δημόσια τράπεζα φύλαξης, όπου μπορεί να έχουν πρόσβαση περισσότεροι ασθενείς. 58 Η συγκέντρωση των βλαστοκυττάρων είναι μεγαλύτερη στο πρόωρο σε σχέση με το τελειόμηνο, οπότε η λήψη αρχέγονων κυττάρων με αυτό τον τρόπο θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη. 19,24,60 Χρειάζεται επιπλέον έρευνα για να αποδειχθεί η συσχέτιση DCC και λήψης άωρων αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων, διότι στη σύγχρονη βιβλιογραφία ανευρέθηκε μικρή μελέτη σε πρόωρα νεογνά, 24

25 στην οποία τα άωρα αιμοποιητικά προγεννητικά κύτταρα (CD34+,multi-potent progenitor cell και hematopoietic stem cell count) βρέθηκαν μειωμένα σε νεογνά με DCC Όμως, το αποτέλεσμα αυτό δεν ήταν στατιστικά σημαντικό. 61 Η αυτόλογη μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων αντενδείκνυται στις περιπτώσεις όπου ένα νεογνό έχει αναπτύξει κακοήθεια η οποία συνδέεται με μεταλλάξεις στα αρχέγονα βλαστοκύτταρα. Για το λόγο αυτό οι γονείς οφείλουν να ενημερώσουν την τράπεζα φύλαξης σε περίπτωση εμφάνισης κακοήθειας, γενετικού ή ανοσολογικού νοσήματος, ώστε το υλικό να μη χρησιμοποιηθεί στο μέλλον σε κανέναν ασθενή. Για τον ίδιο λόγο η μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων ελλοχεύει τον κίνδυνο απόκτησης και κάποιου άλλου, νέου γενετικού νοσήματος και οι γονείς ή ο ίδιος ο ασθενής πρέπει να είναι ενημερωμένοι. 58 Στον αντίποδα της συλλογής του εμβρυικού αίματος για τη χρήση βλαστοκυττάρων, βρίσκεται η χρήση του για αυτόλογη ή ετερόλογη μετάγγιση αίματος ή παραγώγων του, ειδικά σε αναπτυσσόμενες χώρες. Οι μεταγγίσεις αυτές είναι πολύ συχνά απαραίτητες για το πρόωρο, αλλά και για το τελειόμηνο καθώς μπορεί να υπάρξει ανάγκη, όπως για παράδειγμα σε περίπτωση χειρουργικής επέμβασης μετά τη γέννηση. 62 Αναφέρεται ότι η διάρκεια ζωής του αίματος αυτού είναι μικρότερη, αλλά αυτό δε θεωρείται σημαντικό μειονέκτημα όταν η ανάγκη του πρόωρου νεογνού για μεταγγίσεις αίματος ανακύπτουν κυρίως τις πρώτες ημέρες της ζωής του. 63 Το μειονέκτημα που προκύπτει είναι ότι ο αριθμός των κυττάρων του αίματος είναι μικρός, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατό να καλυφθούν όλες οι ανάγκες για αλλογενείς μεταγγίσεις. 64 Κατά άλλους, το αίμα του ομφαλίου λώρου είναι ιατρικό απόβλητο αλλά δεν πρέπει να χρησιμοποιείται χωρίς την άδεια των γονιών, η οποία πρέπει να έχει ζητηθεί πριν τη γέννηση του νεογνού. 64 Ανακύπτει το ηθικό ζήτημα πως το νεογέννητο έχει δικαίωμα να πάρει ολόκληρη την πλακουντιακή μετάγγιση, οι γονείς πρέπει να είναι ενημερωμένοι πριν τη γέννηση και δεν πρέπει να επισπεύδεται η απολίνωση του λώρου ώστε να συλλέγεται μεγαλύτερος όγκος αίματος. 19,64 25

26 ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΟΜΦΑΛΙΟΥ ΛΩΡΟΥ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΛΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΗ ΝΕΟΓΝΑ Οξεοβασική ισορροπία του αίματος του ομφαλίου λώρου Γνωρίζουμε ότι με την εκτίμηση των αερίων αίματος έχουμε τις πιο αντικειμενικές πληροφορίες για το μεταβολικό status του εμβρύου κατά την ενδομήτρια ζωή και κατά τη στιγμή της γέννησης. 65 Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ίσως λεπτομέρειες είναι η επίδραση της DCC στην οξεοβασική ισορροπία του αίματος από τον ομφάλιο λώρο. Από εκτενή ανασκόπηση της σύγχρονης βιβλιογραφίας ανευρέθηκαν λίγες μελέτες για τη σχέση αυτή, όπου εξετάζεται η επίδραση της DCC, ενώ για το milking δεν υπήρχε καμιά αναφορά. Από τις λίγες μελέτες που υπάρχουν, τα αποτελέσματα διαφέρουν πολύ. Καταρχήν, σε όλες μελετήθηκαν υγιή τελειόμηνα νεογνά που δε χρειάστηκαν ανάνηψη μετά τη γέννηση. Σε δύο από τις μελέτες αυτές βρέθηκε μόνο αυξημένη μερική τάση του οξυγόνου στο αίμα του ομφαλίου λώρου όταν έγινε DCC. 66,67 Σε άλλη μελέτη, όταν έγινε DCC βρέθηκε αναπνευστική και μεταβολική οξέωση στο αίμα του ομφαλίου λώρου. Το γεγονός αυτό αποδίδεται στο ότι η DCC συνοδεύεται από παράταση της μεταβολικής λειτουργίας και της ανταλλαγής των αερίων από τον πλακούντα. 68 Με βάση το τελευταίο εύρημα γίνεται κατανοητό γιατί η DCC δεν συνιστάται σε κατασταλμένα νεογνά, στα οποία πρέπει να προσφερθεί άμεσα παιδιατρική αντιμετώπιση αλλά και να μην προστεθεί επιπλέον οξεωτικό stress. 68 Τα αέρια αίματος πρέπει να λαμβάνονται από τον πλακούντα ή το λώρο όσο το δυνατό πιο άμεσα μετά τη γέννηση, γιατί με την πάροδο του χρόνου αυξάνεται το γαλακτικό οξύ και επηρεάζεται το έλλειμμα βάσης. 67 Αναφέρεται ότι οι πιο αξιόπιστες πληροφορίες για την οξεοβασική ισορροπία του αίματος του ομφαλίου λώρου προκύπτουν από δείγμα αίματος από την ομφαλική αρτηρία, παρά από τη φλέβα. 69 Πλακουντιακή μετάγγιση σε κατασταλμένα νεογνά εν υπάρχουν μελέτες που να τεκμηριώνουν την ανάγκη/χρησιμότητα της πλακουντιακής μετάγγισης σε κατασταλμένα νεογνά. Στα κατασταλμένα νεογνά συχνά η αιτία είναι το υποογκαιμικό shock. Έτσι λοιπόν, η DCC προσφέρει το ιδανικό volume expander, που είναι το ολικό αίμα, διότι η αύξηση του όγκου 26

27 αίματος κατά 25-40% δεν είναι καθόλου αμελητέα. Με την τοποθέτηση του νεογνού για 1min κάτω από το επίπεδο του πλακούντα υπόκειται σε μετάγγιση αίματος 10ml/kg και σε όλους είναι γνωστό πόσο πολύτιμη είναι αυτό για την ανάνηψη. 14 Εκφράζεται η άποψη ότι με τον επιπλέον όγκο αίματος (περίπου 30% του υπάρχοντος όγκου αίματος) προλαμβάνεται/αντιμετωπίζεται το υποογκαιμικό shock, που υπάρχει σε νεογνά που χρειάζονται ανάνηψη. 19,70 Αλλού, αναφέρεται ότι η έναρξη του αερισμού πριν την απολίνωση του λώρου σταθεροποιεί την καρδιαγγειακή λειτουργία. 70 Για το λόγο αυτό, έχει προταθεί η τακτική της ανάνηψης κατασταλμένων νεογνών χωρίς να απολινωθεί ο ομφάλιος λώρος. ηλαδή, η ανάνηψη ξεκινάει ενώ γίνεται παράλληλα milking ή DCC. Το γεγονός αυτό πιθανώς να έχει θετικά αποτελέσματα, αλλά χρειάζονται πολλές διπλές τυφλές μελέτες και μετααναλύσεις για να αλλάξουν οι κατευθυντήριες οδηγίες για την ανάνηψη. Μέχρι τώρα, για τα νεογνά που γεννιούνται χωρίς αυτόματη αναπνοή, δεν υπάρχουν σαφείς οδηγίες και συνήθως γίνεται άμεση απολίνωση του ομφαλίου λώρου και έναρξη καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης. 5 Εδώ το ζήτημα που προκύπτει είναι ηθικό και κανένας από τους γονείς δε θα δεχτεί να συναινέσει για διαφορετική αντιμετώπιση. Για το λόγο αυτό, από τον έλεγχο της βιβλιογραφίας δεν προκύπτουν συμπεράσματα για τα κατασταλμένα νεογνά που χρειάζονται ανάνηψη μετά τη γέννηση (αναφέρεται μια μελέτη από το 1988), ενώ αναμένονται τα αποτελέσματα από τελευταία διπλή τυφλή μελέτη στην Ινδία σχετικά με την επίδραση του milking σε κατασταλμένα νεογνά και στην πορεία της υποξικής ισχαιμικής εγκεφαλοπάθειας. 59 Μεγάλο ενδιαφέρον εκδηλώνεται για τα αποτελέσματα της σταθεροποίησηςανάνηψης χωρίς να απολινωθεί ο ομφάλιος λώρος σε πρόωρα νεογνά. 15,59 Εξετάζεται το κατά πόσο η έναρξη του αερισμού κατά τη διάρκεια της DCC έχει ευνοϊκότερα αποτελέσματα στην πλακουντιακή μετάγγιση και επιφέρει πιο ομαλή προσαρμογή στην εξωμήτρια ζωή(smoother transition at birth). 59 Σήμερα υπάρχουν κέντρα που εφαρμόζουν το milking ως standard πρακτική σε όλα τα νεογνά <30 εβδομάδων. 24,25,71 ενώ σε άλλα, εφαρμόζουν DCC για τουλάχιστον 60sec σε όλα τα μονήρη νεογνά ανεξαρτήτου ηλικίας κύησης 4. 27

28 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ DCC/MILKING ΣΤΟ ΝΕΟΓΝΟ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΗΤΕΡΑ Πιθανές αρνητικές επιπτώσεις DCC/milking στο νεογνό Η πλακουντιακή μετάγγιση που δίνεται με DCC κατά το φυσιολογικό τοκετό δε φαίνεται να συνδέεται με παρενέργειες, διότι είναι μέρος μιας φυσιολογικής διαδικασίας και η φύση πάντα προσφέρει έναν μηχανισμό αυτορρύθμισης. 40 Οι φόβοι για πολυερυθραιμία και υπεργλοιότητα δε φαίνεται να ευσταθούν για το φυσιολογικό νεογνό. Ίσως, για τα νεογνά που γεννιούνται με υψηλό Ht/Hb όπως τα μικρά για την ηλικία κύησης SFD) και τα νεογνά διαβητικής μητέρας, να υπάρχουν κάποιες αρνητικές επιπτώσεις, αλλά εδώ χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να έχουμε μία έγκυρη απάντηση. Η αποτελεσματικότητα της DCC στις αιματολογικές παραμέτρους δεν έχει αποδειχθεί για αυτά τα νεογνά, και αυτό σίγουρα χρειάζεται επιπλέον διερεύνηση. 62 Η αυξημένη συχνότητα εμφάνισης ικτέρου και ανάγκης για φωτοθεραπεία είναι σίγουρα ένα σημαντικό σημείο, αλλά επισκιάζεται πολύ από τις θετικές επιδράσεις στις αιματολογικές παραμέτρους. 3,9,10,28,40, Για το milking ίσως οι ενδοιασμοί να είναι περισσότεροι γιατί γίνεται σε πιο σύντομο χρονικό διάστημα και με μεγαλύτερη ταχύτητα. Εκφράζεται η επιφύλαξη ότι μπορεί να επηρεάζει αρνητικά την ευαίσθητη βλαστική στιβάδα του εγκεφάλου του μικρού πρόωρου νεογνού. 28 Όμως, από τη βιβλιογραφία αναφέρεται ότι η χορήγηση πλακουντιακής μετάγγισης δρα αποτρεπτικά στην εμφάνιση εγκεφαλικής αιμορραγίας (ήπιας ή και σοβαρής). 3,28,40 Aντίθετα, μέσα από τις τελευταίες ανακοινώσεις φαίνεται ότι το milking δεν βοηθά την πρόληψη της εγκεφαλικής αιμορραγίας του πρόωρου νεογνού και καταλήγουν ότι χρειάζονται περισσότερες μελέτες για τη διερεύνηση της σχέσης αυτής(up-to-date 2015). Από την ίδια πηγή αναφέρεται η πληροφορία ότι δεν πρέπει να γίνεται milking όταν πρόκειται να γίνει συλλογή του εμβρυοπλακουντικού αίματος (προφανώς γιατί μειώνεται πάρα πολύ). Τέλος, υπάρχει ο φόβος ότι με το milking μπορεί να περάσουν μεγάλοι θρόμβοι αίματος στην κυκλοφορία του νεογνού. 22 Είναι ανάγκη λοιπόν να υπάρξουν περισσότερες μελέτες για να αποδειχτούν οι ωφέλειες και τα πιθανά θέματα ασφάλειας (ABC) σχετικά με την εφαρμογή του milking

29 Επιπτώσεις πλακουντιακής μετάγγισης στη μητέρα Οι επιδράσεις της DCC/milking στη μητέρα δεν εξετάζονται στις περισσότερες μελέτες, αλλά φαίνεται ότι η συχνότητα της αιμορραγίας μετά τον τοκετό δεν αλλάζει. Η τελευταία είναι μία πολύ επικίνδυνη κατάσταση για τη μητέρα, που εμφανίζεται με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα, ιδιαίτερα σε αναπτυσσόμενες χώρες. 9 Όμως, σίγουρα εδώ πρέπει να ληφθεί υπόψη η προτεραιότητα στην αντιμετώπιση της μητέρας σε περιπτώσεις αιμορραγίας, όπως σε προδρομικό ή αποκόλληση του πλακούντα. 72 Για τελειόμηνα νεογνά που γεννιούνται με ΚΤ υπάρχει η ένδειξη ότι μειώνεται η εμβρυομητρική μετάγγιση αίματος όταν η αφαίρεση του πλακούντα γίνει αφού αυτός αδειάσει από αίμα. Αναφέρεται ότι με τον τρόπο αυτό μειώνεται η πιθανότητα ευαισθητοποίησης της Rh αρνητικής μητέρας, αν και υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτό μπορεί να γίνει και με διαπλακουντιακή μεταφορά εμβρυικών ερυθροκυττάρων στην κυκλοφορία της μητέρας κατά τη διάρκεια της κύησης. Επίσης, αναφέρεται ότι πέρα από την Rh ευαισθητοποίηση, η μεταφορά εμβρυικών κυττάρων στη μητέρα μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στο ανοσολογικό status της μητέρας και αυτοάνοσα νοσήματα του θυρεοειδή. 73 Στις συστάσεις της WHO για την πρόληψη της αιμορραγίας μετά τον τοκετό αναφέρεται ξεκάθαρα η οδηγία για την καθυστέρηση της απολίνωσης του λώρου για τουλάχιστον 1 min λόγω των ωφελειών για το νεογνό. 8 Παρόμοια τακτική συνιστάται και από άλλους οργανισμούς και διατυπώνεται η άποψη ότι δεν υπάρχει αύξηση της αιμορραγίας στους ανεπίπλεκτους τοκετούς για καθυστέρηση αποβολής του πλακούντα ως sec. 7 Φαίνεται ότι για το χρονικό αυτό διάστημα δεν προκύπτει επιπλέον κίνδυνος για τη μητέρα, αλλά περισσότερες μελέτες χρειάζονται για να τεκμηριώσουν αυτό το αποτέλεσμα. 29

30 ΝΕΩΤΕΡΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ MILKING ΣΤΑ ΝΕΟΓΝΑ Η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας επικεντρώθηκε στα τελευταία 10 χρόνια κυρίως. Οι περισσότερες μελέτες περιλαμβάνουν λίγα νεογνά και για το λόγο αυτό δεν μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα. Ίσως, το milking να μην είναι το ίδιο αποτελεσματικό σε μεγαλύτερης ηλικίας κύησης νεογνά ή η μόνη επίδραση στα νεογνά αυτά να περιορίζεται στις αιματολογικές παραμέτρους. 22,25 Οι περισσότερες ανακοινώσεις περιλαμβάνουν milking και DCC μαζί. Aνευρέθηκε μία μόνο μεταανάλυση για το milking, που δημοσιεύτηκε τον τελευταίο χρόνο στο upto-date(2015). Λόγω της έλλειψης ικανοποιητικού αριθμού μελετών, δεν ανευρέθηκαν περισσότερες μετααναλύσεις. Στη βιβλιογραφία οι μελέτες που εξετάζουν το milking αναφέρονται συγκεντρωτικά μαζί με το DCC, ως τρόπος προαγωγής της πλακουντιακής μετάγγισης. Πρόωρα νεογνά 1. Κυκλοφορικό και αναπνευστικό σύστημα Mετά τη γέννηση, η εύρυθμη λειτουργία του κυκλοφορικού συστήματος παίζει μεγάλο ρόλο στην ομαλή πορεία της υγείας του πρόωρου νεογνού διότι η πρώιμη αιμοδυναμική σταθεροποίηση είναι μια από τις τακτικές για την πρόληψη τις εγκεφαλικής αιμορραγίας-περικοιλιακής λευκομαλακίας του πληθυσμού αυτού. 25 Είναι γενικά αποδεκτό ότι η προσαρμογή του κυκλοφορικού συστήματος είναι πιο δύσκολη για τα πρόωρα νεογνά, στα οποία συχνά συναντάται υπόταση, με σημαντικές συνέπειες για τα υπόλοιπα όργανα λόγω μειωμένης άρδευσης. 74 Η χαμηλή Hb κατά τη γέννηση αφενός συνεπάγεται αυξημένη συχνότητα μεταγγίσεων και αφετέρου συντελεί στη διατήρηση χαμηλής αρτηριακής πίεσης και πρόκληση ισχαιμικών αλλοιώσεων στα διάφορα όργανα, συμπεριλαμβανομένης και της εγκεφαλικής αιμορραγία, που είναι ένας πολύ σημαντικός προγνωστικός δείκτης στην υγεία του πρόωρου νεογνού. 75 Μια από τις μελέτες με μικρό αριθμό πρόωρων <32εβδ στα οποία έγινε milking, αναφέρει ότι τα νεογνά αυτά παρουσίασαν τα πρώτα λεπτά μετά τη γέννηση καλύτερα αποτελέσματα στην οξυγόνωση (μικρότερες ανάγκες σε χορήγηση Ο 2 και εισπνευστική πίεση, υψηλότεροι κορεσμοί Ο 2 ) και καλύτερη προσαρμογή του κυκλοφορικού συστήματος, δηλαδή, υψηλότερη καρδιακή 30

31 συχνότητα). 11 Το αποτέλεσμα στην καρδιακή συχνότητα είναι πολύ σημαντικό, διότι αυτός είναι ο πιο σημαντικός δείκτης της υγείας του νεογνού κατά τη διάρκεια της ανάνηψης -σταθεροποίησης. Σε άλλη μικρή μελέτη διαπιστώθηκε ότι όταν έγινε DCC σε πρόωρα νεογνά μετρήθηκε μεγαλύτερη ταχύτητα ροής του αίματος στην άνω κοίλη φλέβα. Η αύξηση αυτή, συνδέεται με μικρότερη συχνότητα εγκεφαλικής αιμορραγίας και περικοιλιακής λευκομαλακίας. 76,77,78 Επίσης, στην ίδια μελέτη διαπιστώθηκε βελτιωμένη λειτουργία της δεξιάς κοιλίας, χωρίς να υπάρχει διαφορά στην αρτηριακή πίεση και τη χορήγηση ινότροπων φαρμάκων. 76 εν υπήρχε ακόμη διαφορά στη ροή του αίματος στη μέση εγκεφαλική και στην άνω μεσεντέριο αρτηρία, καθώς και στη συχνότητα ύπαρξης ανοιχτού βοταλείου πόρου. 76 Οι επιδράσεις στο κυκλοφορικό σύστημα διαφέρουν. Σε άλλες μικρές μελέτες με DCC δεν υπήρχε επίδραση στα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης, ενώ αλλού η αρτηριακή πίεση ήταν υψηλότερη. 4,46,79 Σε άλλη μικρή πιλοτική μελέτη με DCC βρέθηκε υψηλότερη αρτηριακή πίεση στην είσοδο, (χωρίς όμως διαφορά στις 4 πρώτες ώρες ζωής) και ίδια ανάγκη για παράγωγα έκπτυξης του όγκου. 13 Σε μελέτες, στις οποίες έγινε milking αναφέρεται υψηλότερη αρτηριακή πίεση, μικρότερη ανάγκη για έκπτυξη του κυκλοφορούντος όγκου αίματος και ινότροπα φάρμακα καθώς και μεγαλύτερη παραγωγή ούρων τις πρώτες ώρες ζωής. 21,22,25,80.Σε άλλη μικρή διπλή μελέτη με milking δε βρέθηκε να υπάρχει διαφορά στο κυκλοφορικό σύστημα. 74 Σε μικρή διπλή τυφλή μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2012 βρέθηκε ότι σε μικρά πρόωρα νεογνά το milking βελτιώνει την καρδιακή λειτουργία αυξάνοντας το προφορτίο, με αποτέλεσμα να σταθεροποιεί την εγκεφαλική αιματική ροή και οξυγόνωση. 81 Τα αποτελέσματα από τις μετααναλύσεις στη λειτουργία του κυκλοφορικού συστήματος διαφέρουν επίσης. Από μεταανάλυση των Rabe et al, που δημοσιεύτηκε το 2012, αναφέρεται υψηλότερη αρτηριακή πίεση(απ) τις πρώτες ώρες ζωής, μικρότερη ανάγκη για μετάγγιση αίματος λόγω χαμηλής ΑΠ (αν και όχι στατιστικά σημαντική) και μικρότερη ανάγκη για ινότροπα φάρμακα. 3 Στη μεταανάλυση των Backes et al, που δημοσιεύτηκε το 2014 και αφορούσε μικρά πρόωρα με μέση ηλικία κύησης 28 εβδ., στα οποία έγινε milking ή DCC βρέθηκε ότι υπήρχε υψηλότερη αρτηριακή πίεση τις πρώτες ώρες της ζωής. 28 Από μεταανάλυση του 2015 που αναφέρεται τελευταία στο up-to-date (2015), βρέθηκε 31

32 ότι σε 277 νεογνά <33εβδ δεν υπήρχε διαφορά στην ανάγκη για ινότροπα φάρμακα ή volume expanders λόγω υπότασης. Στη μικρή διπλή μελέτη με milking δε βρέθηκε να υπάρχει διαφορά στην ανεύρεση ανοιχτού βοταλείου πόρου. 74 Στη μεταανάλυση των Rabe et al. δε βρέθηκε διαφορά στην ανάγκη για σύγκλειση του βοταλείου πόρου. 3 Στα αναπνευστικά προβλήματα των προώρων όταν έγινε milking βρέθηκαν ίδια ποσοστά για αναπνευστική υποστήριξη, 21 για τη βρογχοπνευμονική δυσπλασία, 21,74 για τη χορήγηση επιφανειοδραστικού παράγοντα 74 ενώ αναφέρεται μειωμένη διάρκεια μηχανικού αερισμού και ανάγκης χορήγησης οξυγόνου. 21 Σε εφαρμογή DCC αναφέρονται λιγότερες ημέρες χορήγησης οξυγόνου, 46 ίδια ποσοστά για BPD, 53 χωρίς διαφορά στις ημέρες μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής και ανάγκης χορήγησης οξυγόνου στις 36εβδ, αλλά με μειωμένη συχνότητα χορήγησης οξυγόνου κατά την έξοδο. 3,13 Από ανασκόπηση του WHO φαίνεται ότι η DCC έχει ευεργετική επίδραση στη μείωση της συχνότητας του συνδρόμου αναπνευστικής δυσχέρειας Αιμοποιητικό σύστημα Όσον αφορά τις αιματολογικές παραμέτρους σε πρόωρα νεογνά, ανευρέθηκε υψηλότερη τιμή Hb και Ht τις πρώτες ώρες/ημέρες ζωής όταν γίνει milking και DCC. 4,22,23,24,25,28,46,74,79,80,81 Σε κάποιες άλλες μελέτες αναφέρεται ότι δεν υπήρχε θετική επίδραση στον Ht και Hb. Σε μία από αυτές, η μεγαλύτερη τιμή του Ht ήταν στατιστικά σημαντική τις πρώτες ημέρες αλλά το θετικό αποτέλεσμα δε συνεχίστηκε κατά τις πρώτες εβδομάδες ζωής. 79 Σε μικρή πιλοτική μελέτη στην οποία έγινε DCC δεν υπήρχε διαφορά στον Ht εισόδου στη μονάδα και στην ανάγκη για μετάγγιση αίματος. 13 Σε μελέτη με πρόωρα νεογνά δεν υπήρχε διαφορά στον Ht και Hb, παρά την αύξηση του όγκου αίματος (πιθανώς λόγω αύξησης παράλληλα με τα ερυθρά αιμοσφαίρια και του όγκου του πλάσματος, που φτάνει στο νεογνό με DCC). 12 Σε άλλες μελέτες όπου εφαρμόσθηκε DCC η ανάγκη για μεταγγίσεις ήταν μειωμένη 21,23,25,46,84 ενώ σε άλλες όταν έγινε milking, η ανάγκη για μεταγγίσεις αίματος δεν επηρεάστηκε 22,74.Στην τελευταία αυτή μελέτη η απουσία διαφοράς στην ανάγκη για μετάγγιση με συμπυκνωμένα ερυθρά μπορεί να οφείλεται στο μεγαλύτερο όγκο αίματος που λαμβανόταν με φλεβοκεντήσεις ή/και στην ύπαρξη διαφορετικών 32

33 κριτηρίων (ορίων Hb και Ht για την απόφαση για μετάγγιση). 74 Χωρίς διαφορά ή στατιστικά μη σημαντική διαφορά βρέθηκε η ανάγκη για μεταγγίσεις για τη DCC. 4,13,79 Από τις μετααναλύσεις των Rabe, Backes και και τη μεταανάλυση στο up-todate διαπιστώθηκε ότι τα νεογνά που πήραν πλακουντιακή μετάγγιση είχαν υψηλότερη τιμή Ht, Hb και μικρότερη ανάγκη για μεταγγίσεις αίματος. Το ίδιο προέκυψε από την ανασκόπηση του WHO, δηλαδή για τα πρόωρα νεογνά στα οποία έγινε DCC ή milking μειώθηκε η ανάγκη μεταγγίσεων για αναιμία. 40 Όσον αφορά την ανάγκη για φωτοθεραπεία, στις μετααναλύσεις των Rabe et al και Backes et al δεν αναφέρθηκε διαφορά, ενώ αντίθετα στη μεταανάλυση του up-to-date βρέθηκε αυξημένη. Λιγότερες πρώιμες μεταγγίσεις αίματος μπορεί να συντελούν σε μειωμένα ποσοστά IVH, ενώ λιγότερες όψιμες μεταγγίσεις μπορεί να σχετίζονται με μικρότερα ποσοστά νεκρωτικής εντεροκολίτιδας. 71 Όταν έγινε milking, η αυξανόμενη ποσότητα αίματος που λαμβάνει το νεογνό δε φάνηκε να προκαλεί σημαντικού βαθμού πολυερυθραιμία και υπεργλοιότητα. 53,71 Επίσης όταν έγινε milking, η υψηλότερη τιμή της χολερυθρίνης δεν άλλαξε την ανάγκη για φωτοθεραπεία ή η μεγαλύτερη ανάγκη για φωτοθεραπεία ήταν πολύ μικρή. 23,25,53 Σε DCC δε βρέθηκε διαφορά στη μέγιστη τιμή χολερυθρίνης. 13,46 Συμπτωματική πολυερυθραιμία είναι πιο πιθανό να σχετίζεται με παθολογικές υποκείμενες καταστάσεις του εμβρύου ή /και του νεογνού, που ευοδώνουν την ενδομήτρια αιμοποίηση, όπως διαβήτης μητέρας, συγγενείς ανωμαλίες, twin-twin transfusion, ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης. 19 Τα ερυθρά αιμοσφαίρια των πρόωρων νεογνών έχουν μεγαλύτερο όγκο, αλλά είναι πιο εύκαμπτα. Επιπλέον, στα πρόωρα ο αιματοκρίτης είναι χαμηλότερος (αυξάνεται με την αύξηση της ηλικίας κύησης). Όταν στους λόγους αυτούς προστεθούν και οι συχνές αιμοληψίες, γίνεται κατανοητό γιατί τα πρόωρα δεν κινδυνεύουν από υπεργλοιότητα. Έτσι λοιπόν, κρίνεται ασφαλής πρακτική το milking και τα πρόωρα νεογνά δεν κινδυνεύουν από υπεργλοιότητα. 71 Το ίδιο ισχύει για την πολυερυθραιμία. 74 Ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα, που είναι ακόμη υπό εξέταση είναι η υπόθεση κατά πόσο η DCC και το milking συνδέονται με αυξημένα επίπεδα ανοσοσφαιρίνης IgG, που είναι και η μόνη που μεταφέρεται στο έμβρυο από τη 33

34 μητέρα δια του πλακούντα. Είναι πιθανό τα αυξημένα επίπεδα ανοσοσφαιρίνης IgG στο πρόωρο νεογνό που πήρε πλακουντιακή μετάγγιση, να συνδέονται με μικρότερη ευαισθησία σε λοιμώξεις Νευρικό σύστημα, νευροαναπτυξιακή εξέλιξη, IVH και APGAR Τα αποτελέσματα της βιβλιογραφίας για τη νευροαναπτυξιακή εξέλιξη των νεογνών είναι πολύ λίγα και στις περισσότερες μελέτες δεν υπάρχει αναφορά. εν υπάρχει ανακοίνωση αποκλειστικά για το milking. Φαίνεται ότι πρόωρα αγόρια με DCC ή milking είχαν καλύτερα νευροαναπτυξιακά score στον κινητικό τομέα. 83 Σε μεταανάλυση που δημοσιεύτηκε το 2014 έγινε προσπάθεια να ερευνηθεί η επίδραση στη νευροαναπτυξιακή εξέλιξη, αλλά τα συμπεράσματα ήταν ελλιπή λόγω του μικρού αριθμού των νεογνών και της χρήσης διαφορετικής κλίμακας εκτίμησης των ψυχομετρικών δοκιμασιών. 84 Στη μεταανάλυση αυτή, που δημοσιεύτηκε το 2014 στο Transfusion και που αφορούσε εξαιρετικά χαμηλού βάρους γέννησης (ΕΧΒΓ) πρόωρα, εξετάστηκε η επίδραση στην ψυχοκινητική εξέλιξη, (παρακολούθηση ως το 2 ο χρόνο ζωής-διορθωμένη ηλικία) και βρέθηκε ότι δεν υπήρχε πλεονέκτημα υπέρ των νεογνών που πήραν μεγαλύτερη πλακουντιακή μετάγγιση με DCC ή milking. Και αυτό σε αντίθεση με τις αιματολογικές παραμέτρους, όπου υπήρχε υψηλότερη τιμή Hb και μικρότερη ανάγκη για μεταγγίσεις, υψηλότερη αρτηριακή πίεση και μειωμένα ποσοστά εγκεφαλικής αιμορραγίας. Σε άλλη μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2010 βρέθηκαν καλύτερα αποτελέσματα στον κινητικό τομέα σε αγόρια, στα οποία καθυστέρησε η απολίνωση του ομφαλίου λώρου. 83 Από τη μεταανάλυση των Backes et al. δεν ήταν δυνατό να εξαχθούν συμπεράσματα για τη μακροπρόθεσμη νευροαναπτυξιακή εξέλιξη. 28 Από τη μεταανάλυση των Rabe et al. δεν υπήρχαν στοιχεία επαρκή για τη νευροαναπτυξιακή εξέλιξη σε μεγαλύτερη ηλικία(σε μία μελέτη μόνο διαπιστώθηκε ότι δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική διαφορά, αλλά ο αριθμός των νεογνών ήταν μικρός n=58). 3 Αναφέρονται ίδια ποσοστά IVH σε μικρή πιλοτική με DCC. 13,46 και σε μελέτη με milking. 74 Σε άλλη με DCC αναφέρεται αυξημένη IVH (αλλά, στη μικρή αυτή μελέτη η IVH ήταν δευτερεύουσας σημασίας μεταβλητή και δεν υπήρχε η διευκρίνιση αν ήταν σοβαρού βαθμού ή όχι). 79 Μείωση της εγκεφαλικής αιμορραγίας (όχι όμως της σοβαρής) αναφέρεται σε μικρή μελέτη με milking, αλλά 34

35 σε αυτή η ομάδα των νεογνών χωρίς milking (control) είχε μεγαλύτερη συχνότητα χοριοαμνιονίτιδας και σηψαιμίας, γεγονός που αλλοιώνει το αποτέλεσμα. 23 Ακόμη, βρέθηκε μείωση της IVH σε DCC. 53 Η σοβαρή εγκεφαλική αιμορραγία ήταν μειωμένη όταν έγινε milking, αλλά στη μελέτη αυτή, που είναι μελέτη κοορτής με ικανοποιητικό αριθμό νεογνών(n=362), υπήρχε διαφορά στο δείγμα ως προς το ιστορικό χοριομνιονίτιδας και αποκόλλησης πλακούντα (μεγαλύτερη συχνότητα στα control, οπότε τα αποτελέσματα αυτά είναι αμφισβητήσιμα). 25 Στη μεταανάλυση των Rabe αναφέρθηκε μειωμένη εγκεφαλική αιμορραγία, αλλά πιθανώς να μην ισχύει το ίδιο για τη σοβαρή εγκεφαλική αιμορραγία. 3 Όσον αφορά τις μετααναλύσεις των Backes και up-to-date φαίνεται ότι δεν υπάρχει επίδραση στη σοβαρή εγκεφαλική αιμορραγία (στη μεταανάλυση των Backes, φαίνεται να είναι μειωμένη η 1 ου και 2 ου βαθμού, δηλαδή, η ήπια IVH). 28 Οσον αφορά την επίδραση στο 1 ου, 5 ου και 10 ου min όταν έγινε milking ή DCC δεν υπήρχε διαφορά 3,4,23,25,28,46,53,79.Το γεγονός πως από τις μετααναλύσεις φαίνεται ότι δεν υπάρχει αρνητική επίδραση στο APGAR score, δείχνει πως δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας και επιτάχυνσης της απολίνωσης του ομφαλίου λώρου Πεπτικό σύστημα, νεκρωτική εντεροκολίτιδα(νεκ) και σηψαιμία Για την νεκρωτική εντεροκολίτιδα αναφέρονται μειωμένα ποσοστά σε milking και σε DCC. 79 Ίδια ποσοστά ΝΕΚ αναφέρεται σε milking. 53,74 και σε DCC. 13 (αν και στην τελευταία διαπιστώθηκε μικρότερο ποσοστό κλινικής υπόνοιας ΝΕΚ και ανάγκης για ακτινογραφία κοιλίας σε νεογνά στα οποία έγινε DCC). Στις μετααναλύσεις των Rabe, Backes και στην ανασκόπηση WHO αναφέρεται μικρότερο ποσοστό εντεροκολίτιδας ενώ στο up-to-date δεν υπάρχει διαφορά. Τα αποτελέσματα των μετααναλύσεων για τη σηψαιμία είναι αντικρουόμενα, πιθανόν λόγω του μικρού αριθμού των μελετών που υπάρχουν. Στη μεταανάλυση των Rabes 3 δεν υπήρχε διαφορά στη σηψαιμία, ενώ στην ανασκόπηση του WHO 40 πιθανώς να ήταν μειωμένη στα νεογνά που πήραν μετάγγιση. 35

36 4.Άλλα προβλήματα των προώρων νεογνών Όσον αφορά την επίδραση του milking στην εμφάνιση της αμφιβληστροειδοπάθειας της προωρότητας βρέθηκαν ίδια ποσοστά ROP 3,74 ενώ σε DCC βρέθηκαν αυξημένα ποσοστά ROP. 79 Yψηλότερη τιμή γλυκόζης εισόδου βρέθηκε σε πρόωρα που εφαρμόστηκε DCC. 13 Τέλος, πρόωρα νεογνά στα οποία έγινε DCC είχαν μεγαλύτερο βάρος γέννησης, αλλά αυτό δεν ήταν στατιστικά σημαντικό. 76 Ίδια θερμοκρασία εισόδου στη μονάδα νεογνών αναφέρεται στις επιμέρους μικρές μελέτες όπου έγινε milking 25,53 και DCC. 3,4,13,28,46, To γεγονός ότι το APGAR score και η θερμοκρασία εισόδου δεν διέφεραν μεταξύ των νεογνών με milking καθιστά σαφές το γεγονός ότι η καθυστέρηση για milking δεν επιφέρει επιπτώσεις στη σταθεροποίηση του νεογνού. 79 Το ίδιο λογικά ισχύει και για τη DCC. Όσον αφορά τη θνητότητα τα αποτελέσματα είναι αντικρουόμενα. 21,23,25,53 εν παρατηρήθηκε διαφορά στον αριθμό των θανάτων στις μετααναλύσεις των Rabe 3 και του up-to-date, ενώ στη μεταανάλυση των Backes 28 βρέθηκε ότι στα νεογνά που πήραν πλακουντιακή μετάγγιση o αριθμός των θανάτων ήταν μικρότερος. Προτάσεις για περαιτέρω έρευνα Aπό την παραπάνω αναφερθείσα μεταανάλυση των Rabe et al. 3, Backes et al, 28 από ανασκόπηση 85 που δημοσιεύτηκε το 2013 και τα τελευταία δεδομένα της αμερικανικής βιβλιογραφίας(up-to-date 2015), παρέμειναν υπό διερεύνηση τα παρακάτω θέματα: -το κατάλληλο ύψος που είναι ωφέλιμο να κρατιέται το νεογνό μετά τη γέννηση (ίδιο επίπεδο/χαμηλότερα ή ψηλότερα από τον πλακούντα). -η επίδραση στην πλακουντιακή μετάγγιση των μητροσυσπαστκών φαρμάκων που δίνονται στη μητέρα (αν με τη μεγαλύτερη σύσπαση της μήτρας αυξάνεται ή όχι η πλακουντιακή μετάγγιση. -η επίδραση στην πορεία της υγείας της μητέρας. - ο κατάλληλος χρόνος απολίνωσης του λώρου, καθώς και ο ιδανικός όγκος αίματος που πρέπει να λαμβάνει το νεογνό. -η απόφαση για την καθυστέρηση ή όχι της απολίνωσης του ομφαλίου σε νεογνά που χρειάζονται άμεσα ανάνηψη. Εδώ, ίσως έχει μεγαλύτερη θέση το milking του ομφαλίου λώρου λόγω της γρηγορότερης πλακουντιακής μετάγγισης. εν περιλαμβάνεται στις τρέχουσες συστάσεις η οδηγία για το αν πρέπει να 36

37 καθυστερεί η ανάνηψη του νεογνού όταν χρειάζεται επείγουσα αντιμετώπιση, όπως σε αναπνευστική καταστολή ή παχύρευστο μηκώνιο προκειμένου να γίνει milking ή DCC. -η επίδραση της γρήγορης μετάγγισης αίματος που δίνεται με το milking στην ευαίσθητη βλαστική στιβάδα του εγκεφάλου του ανώριμου πρόωρου. Με το milking δίνεται μη μετρήσιμη ποσότητα αίματος με ανεξέλεγκτο τρόπο και αυτό θα μπορούσε να είναι βλαπτικό για ένα ανώριμο νεογνό. -η βέλτιστη πρακτική για τα πολύ πρόωρα νεογνά <24εβδ. -η ταχύτητα και η συχνότητα με την οποία πρέπει να γίνεται το milking, το κατάλληλο μήκος του λώρου στο οποίο πρέπει να εφαρμόζεται, η διαφορά στην εκτέλεση του milking ανάλογα με την ηλικία κύησης και η σύγκριση των αποτελεσμάτων με τη φυσιολογική πλακουντιακή μετάγγιση που γίνεται σε εύλογο χρονικό διάστημα. Τελειόμηνα 1.Αιμοποιητικό σύστημα Από τον έλεγχο της βιβλιογραφίας προέκυψε ότι η DCC βελτιώνει το αιματολογικό status τις πρώτες ώρες/ημέρες ζωής, χωρίς κλινικά συμπτώματα πολυερυθραιμίας και χωρίς αύξηση της ανάγκης για φωτοθεραπεία. 27,55,57,86,87 Από μετρήσεις των αιματολογικών παραμέτρων βρέθηκε σημαντική αύξηση της γλοιότητας του αίματος ως 40%, αλλά και αύξηση της γλοιότητας του πλάσματος και της συσσώρευσης (aggregation) των ερυθρών αιμοσφαιρίων, χωρίς συνοδό κλινική συμπτωματολογία. 16 Όταν έγινε milking σε τελειόμηνα νεογνά που γεννήθηκαν με καισαρική τομή, παρατηρήθηκε θετική επίδραση στο αιματολογικό status τα πρώτα 24ωρα ζωής. 22,82 Από άλλη εργασία με DCC αναφέρεται ότι στις πρώτες ώρες ζωής υπήρχε αύξηση του όγκου αίματος, του όγκου πλάσματος, του όγκου των ερυθρών αιμοσφαιρίων, του Ht και της γλοιότητας του αίματος. 14 Σε άλλη μικρή διπλή τυφλή μελέτη η DCC δεν επέφερε αλλαγή στον Ht τις πρώτες ώρες ζωής, αλλά αύξησε τον όγκο αίματος του νεογνού και μείωσε τον υπολειπόμενο όγκο αίματος του πλακούντα. 88 Από παλιότερη εργασία, στην οποία μελετήθηκε η επίδραση στο κυκλοφορικό σύστημα της μαίευσης κατά Leboyer (μετά τη γέννηση το νεογνό 37

38 αφήνεται στην αγκαλιά της μητέρας, μέχρι ο ομφάλιος λώρος να σταματήσει να σφύζει), βρέθηκε ότι με τον τρόπο αυτό αυξήθηκαν ο όγκος αίματος του νεογνού (αφαίρεση από το αίμα της εμβρυοπλακουντιακής κυκλοφορίας του υπολειπόμενου όγκου αίματος στον πλακούντα) και ο Ht (και συνεπώς και η γλοιότητα του αίματος). 29 Όμως, δεν άλλαξαν η γλοιότητα του πλάσματος, η συσσώρευση και η ευκαμπτότητα των ερυθροκυττάρων. 29,89 Σε άλλη μικρή μελέτη κοορτής, πέρα από τη θετική επίδραση στις αιματολογικές παραμέτρους άμεσα και μακροπρόθεσμα, δε διαπιστώθηκαν συμπτώματα πολυερυθραιμίας, ούτε αυξημένη ανάγκη για φωτοθεραπεία, ενώ τα νεογνά με DCC παρουσίασαν καλύτερη πρόσληψη βάρους και το θετικό αυτό αποτέλεσμα διαρκούσε για τους πρώτους 2 μήνες μετά τη γέννηση. 87 Από τελευταία μελέτη διερευνάται το ίδιο αποτέλεσμα σε τελειόμηνα νεογνά στο τέλος του πρώτου χρόνου της ζωής και τα αποτελέσματα αναμένονται. 59 Όσον αφορά τα αποθέματα σιδήρου τους πρώτους μήνες της ζωής, αλλού βρέθηκε θετική επίδραση από τη DCC. 55,90 ενώ αλλού όχι. 91 Από μικρή διπλή τυφλή μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2013 και αφορούσε τελειόμηνα και μεγάλα πρόωρα που γεννήθηκαν με φυσιολογικό τοκετό ή ΚΤ, βρέθηκε ότι οι αιματολογικές παράμετροι(hb και φερριτίνη) τις πρώτες ώρες και εβδομάδες ζωής ήταν σημαντικά βελτιωμένες στην ομάδα νεογνών με milking. 22 Σε άλλη μικρή μελέτη, που δημοσιεύτηκε το 2012, και που περιλάμβανε τελειόμηνα νεογνά που γεννήθηκαν με καισαρική τομή, επίσης διαπιστώθηκε υψηλότερος Ht τις πρώτες ώρες ζωής, χωρίς να ελέγχονται άλλες κλινικές παράμετροι. 82 Από μικρή διπλή τυφλή μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2013 και αφορούσε τελειόμηνα και μεγάλα πρόωρα που γεννήθηκαν με φυσιολογικό τοκετό ή ΚΤ,βρέθηκε ότι οι αιματολογικές παράμετροι(hb και φερριτίνη) τις πρώτες ώρες και εβδομάδες ζωής ήταν σημαντικά βελτιωμένες στην ομάδα νεογνών με milking. 22 Αναφέρεται επίσης ότι η DCC, υπεισέρχεται αρνητικά στα αυξημένα επίπεδα μολύβδου στο αίμα, σε πληθυσμούς υψηλού κινδύνου, όπως στο Μεξικό, όπου υπάρχει αυξημένη διαιτητική πρόσληψη μολύβδου. 92 Τόσο ο σίδηρος όσο και ο μόλυβδος έχουν κοινό φορέα μεταφοράς στο πεπτικό, επομένως η σιδηροπενία προκαλεί αντισταθμιστική αύξηση της απορρόφησης μολύβδου, με ολέθριες επιπτώσεις στον αναπτυσσόμενο οργανισμό, που κυμαίνονται από αναιμία ως σοβαρά νευρολογικά προβλήματα. 38

39 Aπό ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε το 2004, αναφέρεται ότι με DCC υπήρχε βελτίωση του αιματολογικού status τους πρώτους μήνες της ζωής, ειδικά για τα νεογνά που γεννήθηκαν από αναιμικές μητέρες, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις αναπτυσσόμενες χώρες. 18 Aπό άλλη διπλή τυφλή μελέτη, αναφέρεται ότι η ωφέλεια από τη DCC ήταν ακόμη μεγαλύτερη σε νεογνά σιδηροπενικών μητέρων, για νεογνά με χαμηλό βάρος γέννησης, καθώς και για τα αποκλειστικώς θηλάζοντα που δεν έπαιρναν συμπλήρωμα σιδήρου. 57 Από ανασκόπηση του WHO αναφέρεται για τη DCC ότι βρέθηκαν: σημαντικά αυξημένη Ht και Hb, που όμως η διαφορά γίνεται αμελητέα μετά τον 3 ο μήνα ζωής, καθώς και ψηλότερες τιμές χολερυθρίνης, χωρίς σημαντική διαφορά στην εμφάνιση ικτέρου. Αναφέρεται ενίσχυση των αποθεμάτων σιδήρου και πρόληψη της σιδηροπενικής αναιμίας της βρεφικής ηλικίας. 40 Από τη μεταανάλυση των Hutton et al., 10 που δημοσιεύτηκε στο Jama το 2007 και που περιλάμβανε τελειόμηνα νεογνά με DCC (χωρίς milking) βρέθηκε ότι α)υπήρχε καλύτερο αιματολογικό status τις πρώτες ώρες/ημέρες ζωής και πιθανώς τους πρώτους μήνες μετά τη γέννηση β) ο όγκος αίματος ήταν μεγαλύτερος και η γλοιότητα του αίματος δε διέφερε σημαντικά ή ήταν αυξημένη, χωρίς όμως να υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στην εμφάνιση κλινικών συμπτωμάτων (αναπνευστική δυσχέρεια) γ)τα επίπεδα χολερυθρίνης δε διέφεραν σημαντικά και δεν υπήρχε διαφορά στη χρήση φωτοθεραπείας δ)τα επίπεδα σιδήρου και φερριτίνης ήταν υψηλότερα, ακόμη και τους πρώτους μήνες ζωής και υπήρχε μικρότερος κίνδυνος για σιδηροπενική αναιμία στη βρεφική ηλικία ε)η προστασία του νεογνού από τη σιδηροπενική αναιμία ήταν μεγαλύτερη σε θηλάζοντα βρέφη, σε αυτά που δεν έπαιρναν επιπλέον συμπλήρωμα σιδήρου ή όταν η μητέρα είχε αναιμία στ) δε δόθηκε σαφής απάντηση για το αν υπάρχει ευνοϊκή επίδραση της θέσης του νεογνού κατά την πλακουντιακή μετάγγιση(πάνω, κάτω ή στο ίδιο επίπεδο με τον πλακούντα) στις αιματολογικές παραμέτρους. Από τη μεταανάλυση των MacDonald, που δημοσιεύτηκε το 2013, και όπου συμπεριλήφθησαν τελειόμηνα νεογνά με πρώιμη και όψιμη απολίνωση του ομφαλίου λώρου (όχι milking) υπήρχαν τα εξής αποτελέσματα :α) τα νεογνά είχαν υψηλότερη Ηb τις πρώτες ώρες ζωής και υψηλότερα επίπεδα σιδήρου κατά τη βρεφική ηλικία β) δεν υπήρχε διαφορά στην κλινική εμφάνιση ικτέρου αλλά τα νεογνά με DCC χρειάστηκαν πιο συχνά φωτοθεραπεία γ)δεν υπήρχε διαφορά στην εμφάνιση πολυερυθραιμίας. 9 39

40 Είναι υπό διερεύνηση η επίδραση του milking στις αιματολογικές παραμέτρους (Hb και Ht) τα πρώτα 24ωρα ζωής για τελειόμηνα νεογνά που γεννιούνται με καισαρική τομή Νευρικό σύστημα και νευροαναπτυξιακή εξέλιξη Επίσης, αναμένονται τα αποτελέσματα μελέτης που πρόκειται να διερευνήσει τη συσχέτιση μεταξύ DCC, ανάπτυξης της μυελίνης (μέσω μιας νέας μεθόδου MRI εγκεφάλου) και νευροαναπτυξιακής εξέλιξης ως το 2 ο χρόνο ζωής. 59 Από τη μεταανάλυση των ΜacDonald δεν υπήρχε διαφορά στη νευροαναπτυξιακή εξέλιξη στην ηλικία των 4 μηνών. 9 Η επίδραση της DCC έχει μελετηθεί κυρίως σε αναπτυσσόμενες χώρες. Αναμένονται τα αποτελέσματα μελέτες από τη Σουηδία για τα αποτελέσματα της DCC στις αιματολογικές παραμέτρους, τη συχνότητα των λοιμώξεων και την νευροαναπτυξιακή εξέλιξη τελειόμηνων νεογνών κατά το 1 ο -4 ο έτος ζωής Κυκλοφορικό-αναπνευστικό-ουροποιητικό σύστημα Όσον αφορά την επίδραση της DCC στο κυκλοφορικό σύστημα, αναφέρεται διπλή τυφλή μελέτη, όπου με DCC βρέθηκε αυξημένη τελοδιαστολική πίεση της αριστερής κοιλίας, (προφανώς λόγω του αυξημένου όγκου αίματος, αν και η μέτρηση του όγκου αίματος στα νεογνά ουσιαστικά είναι ακριβής μόνο με επεμβατικές τεχνικές). 27 Στην εργασία αυτή, διαπιστώθηκε με τη μέθοδο NIRS (near infrared Spectroscopy) ότι δεν υπήρχε διαφορά στην οξυγόνωση των περιφερικών ιστών μεταξύ των δύο ομάδων. Στη μαίευση κατά Leboyer δε μεταβλήθηκαν η καρδιακή συχνότητα, ο όγκος παλμού, το κλάσμα εξώθησης, η ροή του αίματος διά του βοταλείου πόρου και των σπλαχνικών κοιλιακών αγγείων. 29 Αλλού, μελετήθηκαν οι επιδράσεις της DCC κυρίως για τις πρώτες ώρες ζωής, όπου συνοπτικά ήταν για το κυκλοφορικό: αύξηση της πίεσης στους καρδιακούς κόλπους και στην πνευμονική αρτηρία, καθώς και αύξηση της δεξιάς και αριστερής καρδιακής παροχής, της συστολικής αρτηριακής πίεσης και του μεγέθους της καρδιάς. Επίσης βρέθηκε αύξηση της αιματικής ροής στον εγκέφαλο, στο πεπτικό και στο δέρμα. Στην ίδια εργασία βρέθηκε για το ουροποιητικό: αύξηση της αιμάτωσης των νεφρών, της σπειραματικής διήθησης, της απέκκρισης 40

41 των ούρων και του νατρίου. Για το αναπνευστικό βρέθηκαν: αύξηση της αναπνευστικής συχνότητας και μείωση των FRC και compliance. 14 Από μικρή διπλή τυφλή μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2013 και αφορούσε τελειόμηνα και μεγάλα πρόωρα που γεννήθηκαν με φυσιολογικό τοκετό ή ΚΤ βρέθηκε ότι στην ομάδα στην νεογνών με milking δεν υπήρχε διαφορά στην αναπνευστική συχνότητα και στον καρδιακό ρυθμό. 22 Από τη μεταανάλυση των ΜacDonald, όσον αφορά την αναπνευστική δυσχέρεια τα αποτελέσματα ήταν αντικρουόμενα. 9 Από ανασκόπηση του WHO αναφέρεται ότι δε φαίνεται να ευσταθούν οι φόβοι για αύξηση του όγκου των ερυθρών αιμοσφαιρίων και του όγκου αίματος του νεογνού, που θα μπορούσαν να συνδεθούν με υπερφόρτωση της καρδιάς και του αναπνευστικού συστήματος. Αντίθετα, φαίνεται ότι υπάρχει ένας αυτορρυθμιστικός μηχανισμός, που περιορίζει την έκταση της πλακουντιακής μετάγγισης. Το νεογνό μπορεί να προσαρμόζεται στην αύξηση του όγκου και της γλοιότητας του αίματος με αγγειοδιαστολή και εξαγγείωση υγρών. Όμως, δεν ανέκυψαν επαρκή συμπεράσματα για τα νεογνά με ασφυξία, όπου το επιπλέον αίμα μπορεί να οδηγήσει σε υπερογκαιμία και καρδιοαναπνευστικές επιπλοκές. 4.ΑPGAR score και βάρος γέννησης Από τη μεταανάλυση των MacDonald δεν υπήρχε διαφορά στο APGAR score, αλλά τα νεογνά με DCC είχαν σημαντικά υψηλότερο βάρος γέννησης. 9 Επιδράσεις στη μητέρα και δράση της μητροσύσπασης Από τη μεταανάλυση των Hutton et al.,( τα στοιχεία για την υγεία της μητέρας ήταν ελλιπή), αλλά φαίνεται ότι η DCC δεν είχε θετική συσχέτιση με την την αιμορραγία της μητέρας. 10 Παρόμοιο αποτέλεσμα αναφέρεται και στη μεταανάλυση των MacDonald, όπου δε διαπιστώθηκε διαφορά στη συχνότητα αιμορραγίας μετά τον τοκετό, αλλά και ούτε στην Hb πριν και μετά την τοκετό. 9 Από ανασκόπηση του WHO αναφέρεται ενίσχυση του ψυχικού δεσμού μητέρας-νεογνού, καθώς και μείωση της συχνότητας μετάδοσης του ιού ΗΙV στις αναπτυσσόμενες χώρες. 40 Αφενός μειώνεται η πιθανότητα εκτόξευσης σταγονιδίων αίματος και μόλυνσης των παρευρισκόμενων ατόμων και αφετέρου τα λίγα επιπλέον min μέχρι την απολίνωση του λώρου εκθέτουν πολύ λίγο το νεογνό στον ιό αυτό. 93 Ακόμη, δε φαίνεται να συνδέεται η DCC με αυξημένη συχνότητα αιμορραγίας της μητέρας μετά τον τοκετό, ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι μειώνει την 41

42 πιθανότητα ευαισθητοποίησης σε Rh αρνητικές γυναίκες (σε αυτές πρέπει να αφήνεται η ελεύθερη ροή αίματος από το άκρο του λώρου που είναι προς τον πλακούντα, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος). Από τη μεταανάλυση των Hutton et al., αναφέρεται ότι η χορήγηση μητροσυσπαστκών πριν την απολίνωση του λώρου αυξάνει την πλακουντιακή μετάγγιση

43 ΕΙ ΙΚΟ ΜΕΡΟΣ 43

44 ΕΙΣΑΓΩΓΗ:ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΟΥ MILKING ΣΕ ΤΕΛΕΙΟΜΗΝΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΑ ΠΡΟΩΡΑ ΠΟΥ ΓΕΝΝΙΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΕΚΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ Η προσπάθεια για την προαγωγή της υγείας των νεογνών είναι σήμερα επιβεβλημένη. Μέσα από την επαναφορά πρακτικών και χειρισμών, δοκιμασμένων στο παρελθόν, ζητάμε την εύκολη μετάβαση του εμβρύου στην εξωμήτρια ζωή. Η προσπάθεια για τη χορήγηση περισσότερου αίματος στο νεογνό επιτυγχάνεται με milking ή DCC. Επειδή η καισαρική τομή είναι ένας δυσανάλογα συχνός τρόπος τοκετού στη χώρα μας και τα τελειόμηνα και μεγάλα πρόωρα που γεννιούνται έτσι, παρουσιάζουν συχνότερα αναπνευστικά προβλήματα, ψάχνουμε τρόπους για τη βελτίωση της υγείας των νεογνών αυτών. ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η εκτίμηση της συχνότητας εμφάνισης αναπνευστικής δυσχέρειας και ικτέρου σε σχέση με την εφαρμογή του milking του ομφαλίου λώρου σε τελειόμηνα και μεγάλα πρόωρα νεογνά (35-37εβδ) που γεννιούνται με προγραμματισμένη (εκλεκτική) καισαρική τομή. ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ Ηο. Το milking του ομφαλίου λώρου δεν επηρεάζει την αναπνευστική λειτουργία και τα επίπεδα χολερυθρίνης των τελειόμηνων και οριακά πρόωρων νεογνών που γεννιούνται με εκλεκτική (προγραμματισμένη) καισαρική τομή. Η1. Το milking του ομφαλίου λώρου δρα ανασταλτικά στην εμφάνιση αναπνευστικής δυσχέρειας του τελειόμηνου και οριακά πρόωρου παιδιού και δε συνδέεται με υπερχολερυθριναιμία στο νεογνό που γεννιέται με προγραμματισμένη καισαρική τομή. ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΣ είγμα της μελέτης Το δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 156 νεογνά, που γεννήθηκαν από το Σεπτέμβριο 2013 ως τον Ιούλιο του 2014 στο μαιευτήριο Ιασώ με εκλεκτική (προγραμματισμένη) καισαρική τομή. 44

45 Τα κριτήρια που τέθηκαν για την επιλογή του δείγματος ήταν: Κριτήρια εισαγωγής -Η ηλικία κύησης των νεογνών να είναι εβδ, δηλαδή να είναι μεγάλα πρόωρα και τελειόμηνα νεογνά. -Νεογνά που γεννήθηκαν με εκλεκτική καισαρική τομή, δηλαδή προγραμματισμένη καισαρική τομή ή λόγω ρήξης θυλακίου ή έναρξης συσπάσεων. -Νεογνά με αυτόματη αναπνοή και καλό μυϊκό τόνο στο 1 ο min μετά τη γέννηση, ανεξάρτητα από το αν παρουσίαζαν αναπνευστική δυσχέρεια ή κυάνωση. Κριτήρια αποκλεισμού -Νεογνά πολύδημης κύησης, νεογνά διαβητικών μητέρων, νεογνά με ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης, νεογνά με βάρος γέννησης<10 η ΕΘ και >90 η ΕΘ, καθώς και αυτά με συγγενείς ανωμαλίες. -Νεογνά των οποίων ο τοκετός ξεκίνησε φυσιολογικά, αλλά λόγω εμβρυικής δυσπραγίας γεννήθηκαν με επείγουσα καισαρική τομή, δεδομένου ότι τα νεογνά αυτά είχαν περάσει το stress του τοκετού. -Νεογνά με αιμόλυση (ασυμβατότητα Rh και ΑΒΟ, έλλειψη G6PD, καθώς και όσα παρουσίασαν ίκτερο την 1 η ημέρα ζωής ή σηψαιμία) Μεθοδολογία Πρόκειται για προοπτική μελέτη, για την οποία δημιουργήθηκε ειδικό έντυπο καταγραφής, όπου περιελάμβανε δημογραφικά χαρακτηριστικά του παιδιού και της μητέρας. Επίσης, καταγράφηκαν κλινικά χαρακτηριστικά, που αφορούσαν το νεογνό και τη μητέρα. Αναλυτικότερα καταγράφονταν: -Για το νεογνό το φύλο, το βάρος γέννησης, η μέγιστη απώλεια βάρους 2 η -8 η ημέρα ζωής, η ηλικία κύησης, η είσοδος στη μονάδα για αναπνευστική δυσχέρεια, ο ίκτερος (ανάγκη για φωτοθεραπεία), μέγιστη τιμή χολερυθρίνης 2 η -5 η ημέρα ζωής. - Για τη μητέρα η ηλικία, ο λόγος για τον οποίο έγινε η καισαρική τομή, η Ηb της από την τελευταία γενική αίματος, η χορήγηση προγεννητικά στεροειδών, ο τρόπος σύλληψης (φυσιολογική ή IVF). 45

46 Επίσης στοιχεία που αφορούσαν το milking, όπως αυτά αναφέρονται στη σχετική βιβλιογραφία (ο λώρος πιανόταν σφιχτά και γινόταν κατά μήκος σύνθλιψη για απόσταση μεγαλύτερη από 20 cm με φορά προς το νεογνό. Kατόπιν, αφηνόταν να γεμίσει με αίμα για λίγα sec και η διαδικασία επαναλαμβανόταν τουλάχιστον 4 φορές). Μετά το τέλος της διαδικασίας γινόταν απολίνωση του λώρου και το νεογνό παραδιδόταν στην υπεύθυνη μαία. Aν γινόταν λιγότερες φορές κατά λάθος milking, αυτά τα νεογνά αποκλείονταν από τη μελέτη. Τα νεογνά των οποίων οι μαιευτήρες ακολουθούσαν την τακτική του milking αποτέλεσαν την ομάδα μελέτης ενώ την ομάδα ελέγχου αποτέλεσαν νεογνά των οποίων οι μαιευτήρες είχαν ως τακτική την άμεση απολίνωση του ομφαλίου λώρου. Η ηλικία κύησης καταγράφηκε από το μαιευτικό ιστορικό της μητέρας. Η μητέρα είχε προετοιμαστεί από πριν και βρισκόταν σε θέση anti-trendelemberg και με τον τρόπο αυτό το νεογνό βρισκόταν χαμηλότερα από το επίπεδο του πλακούντα. Η μέτρηση του χρόνου της πλακουντικής μετάγγισης γινόταν με χρονόμετρο, ενώ παράλληλα καταγραφόταν το milking. Αμέσως μετά τη γέννηση του παιδιού δινόταν στη μητέρα μητροσύσπαση, ενδοφλέβια οξυτοκίνη μονάδες εφάπαξ και μετά μονάδες στάγδην στον ορό. Όταν επρόκειτο για άμεση απολίνωση του ομφαλίου λώρου, θεωρήθηκε ότι δε δινόταν καθόλου χρόνος για να δράσουν τα μητροσυσπαστικά φάρμακα. Η ομάδα ελέγχου (control) περιελάμβανε νεογνά, στα οποία η απολίνωση του ομφαλίου λώρου πραγματοποιήθηκε με τον συνήθη τρόπο της άμεσης απολίνωσης, δηλαδή μέσα στα πρώτα 10 sec μετά τη γέννηση. Η ομάδα παρέμβασης (milking) περιελάμβανε νεογνά, στα οποία η απολίνωση του ομφαλίου λώρου πραγματοποιήθηκε sec μετά τη γέννηση. Η χορήγηση κορτικοειδών προγεννητικά (1 η δόση βηταμεθαζόνη 24 mg και 2 η ίδια δόση) θεωρήθηκε επαρκής για την προστασία του αναπνευστικού, όταν η 1 η δόση χορηγήθηκε 24 ώρες τουλάχιστον πριν τη γέννηση του παιδιού, ενώ η 2 η τουλάχιστον 24 ώρες μετά την 1 η, αλλά μέσα στο χρονικό διάστημα 7 ημερών πριν τη γέννηση. Η μέτρηση της χολερυθρίνης έγινε από την 1 η ως την 8 η ημέρα ζωής και με την ίδια μέθοδο από το βιοχημικό τμήμα του ίδιου νοσοκομείου για όλα τα νεογνά. Η παρουσία ικτέρου αξιολογήθηκε μόνο από την ανάγκη για φωτοθεραπεία (1, 2, 3 ή 4 ημέρες). Η ανάγκη για φωτοθεραπεία προσδιορίστηκε με τα κριτήρια από 46

47 τους πίνακες που έχουν πρόσφατα αναθεωρηθεί, σύμφωνα με τις συστάσεις της ελληνικής νεογνολογικής εταιρείας και χρησιμοποιούνται από όλους τους γιατρούς του νοσοκομείου. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Πραγματοποιήθηκε έλεγχος κανονικότητας των συνεχών μεταβλητών. Τα κατηγορικά δεδομένα παρουσιάζονται με απόλυτες και σχετικές (%) συχνότητες, ενώ τα συνεχή δεδομένα παρουσιάζονται με μέσες τιμές ± τυπικές αποκλίσεις. Η στατιστική δοκιμασία t-test χρησιμοποιήθηκε για να ελεγχθεί η ύπαρξη συσχέτισης ανάμεσα σε δύο ποσοτικές συνεχείς μεταβλητές που ακολουθούν την κανονική κατανομή, ενώ για τις δίτιμες κατηγορικές χρησιμοποιήθηκε λογαριθμική παλινδρόμηση. Επίσης εφαρμόστηκε η στατιστική δοκιμασία Pearson Correlation για την ανεύρεση ύπαρξης γραμμικής συσχέτισης και ο μη παραμετρικός έλεγχος διαφοράς δύο αναξάρτητων δειγμάτων Mann-Whitney, που εξετάζει τη μεταβολή ποσοτικής μεταβλητής που δεν ακολουθεί κανονική κατανομή. Τέλος, χρησιμοποιήθηκε ο απαραμετρικός έλεγχο χ 2 για τη διερεύνηση της σχέσης μεταξύ κατηγορικών μεταβλητών. Ως στατιστικά σημαντικό θεωρήθηκε το επίπεδο σημαντικότητας 5%. Όλες οι στατιστικές αναλύσεις πραγματοποιήθηκαν με το στατιστικό πακέτο SPSS έκδοση 20. ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Σε κάθε επιστημονική μελέτη για να αποτραπεί κάθε πιθανότητα εμφάνισης χειρισμών που θα μπορούσαν να βλάψουν τα υποκείμενα που λαμβάνουν μέρος σε αυτήν, θα πρέπει να εφαρμόζονται και να τηρούνται αυστηρά οι αρχές δεοντολογίας, οι οποίες διασφαλίζουν και καθορίζουν τους ηθικούς άξονες μέσα στους οποίους αναπτύσσεται και ολοκληρώνεται μια μελέτη. Στη παρούσα μελέτη τηρήθηκαν όλες οι δεοντολογικές αρχές που διέπουν την έρευνα σε ανθρώπους και δόθηκε η σχετική άδεια από την Επιστημονική Επιτροπή του νοσοκομείου, που τελεί και καθήκοντα Επιτροπής Ηθικής και εοντολογίας. Όλοι οι μαιευτήρεςγυναικολόγοι ενημερώθηκαν για το σκοπό της έρευνας και έδωσαν προφορικά τη συγκατάθεσή τους, μετά από επικοινωνία με τη μητέρα. 47

48 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Περιγραφικά αποτελέσματα Το δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 156 νεογνά, με μέσο βάρος γέννησης 3169 gr και ηλικίας κύησης 34-40,4 εβδ(μέση ηλικία κύησης=38,2 εβδ), εκ των οποίων 83 κορίτσια (53,2%) και 73 αγόρια (46,8%).Τα νεογνά με ηλικία κύησης <37 εβδ ήταν 25 (16%) και αυτά 37εβδ ήταν 131 (84%). Από τις 156 μητέρες του δείγματος οι 144(92,3%) ήταν ετών και 12 (7,7%) ήταν ετών. Όσον αφορά τον τρόπο σύλληψης, 144 (98,7%) είχαν φυσιολογική σύλληψη, σε 10(6,4%) η σύλληψη έγινε μετά από IVF, σε 1 (0,6%) μετά από σπερματέγχυση, ενώ σε 1 (0.6%) δεν ανευρέθη η πληροφορία στο ιστορικό. Ο λόγος για τον οποίο έγινε καισαρική τομή ήταν η προηγηθείσα ΚΤ σε 89(57,1%), η δυσαναλογία σε 35(22,4%), η ισχιακή προβολή σε 13(8,3%),η προεκλαμψία σε 4 (2,6%), η πρόωρη ρήξη υμένων σε 3 (1,9%), και άλλα προβλήματα της μητέρας (μυωπία, ινομυώματα, χολόσταση, χειρουργείο στη λεκάνη, πολύτιμη κύηση λόγω υπογονιμότητας) σε 11 (7 %). Σχετικά με τις αιματολογικές παραμέτρους, 29 μητέρες (18,6%) είχαν Hb<=11gr/dl και 127(81,4%) είχαν Hb>11,1gr/dl από πρόσφατη ανάλυση γενικής αίματος. Όσον αφορά την προγεννητική χορήγηση στεροειδών, σε 74 (47,4%) από αυτές χορηγήθηκαν οποτεδήποτε χρονικό διάστημα προ της γέννησης, σε 45 (28,8%), χορηγήθηκαν στεροειδή 1-7 ημέρες προ της γέννησης ενώ δε χορηγήθηκαν στεροειδή σε 82 (62,6%) μητέρες. Τα νεογνά της μελέτης χωρίστηκαν σε 2 ομάδες: η πρώτη ομάδα περιελάμβανε 82 νεογνά (52,6%), στα οποία ο ομφάλιος λώρος απολινώθηκε άμεσα (τα πρώτα 10 sec) και η δεύτερη 74(47,4%), στα οποία έγινε καθυστέρηση της απολίνωσης του ομφαλίου λώρου (11-78 sec). Σε 6 από τα τελευταία η απολίνωση έγινε σε χρονικό διάστημα sec. Από το σύνολο των νεογνών της μελέτης, αναπνευστική δυσχέρεια παρουσίασαν 17 νεογνά. Αναλυτικά, διάχυτο Ο2 πήραν 7 νεογνά (41,2%),σε 4 έγινε milking και σε 3 όχι. Σε Ηοοd FIO % ετέθησαν 4 νεογνά (23,5%). Σε 1 έγινε milking και σε 3 όχι. Σε ncpap FIO2 21% ετέθη 1 νεογνό ( 5,9%) και στο οποίο έγινε milking. ιασωληνώθηκαν 5 νεογνά (29,4%) εκ των οποίων σε 3 έγινε milking Μόνο 1 νεογνό με άμεση απολίνωση εμφάνισε πνευμοθώρακα. 48

49 Επιφανειοδραστικός παράγοντας δόθηκε σε 4 νεογνά. Στα 2 από αυτά χορηγήθηκε 1 δόση και έγινε milking, σε 1 χορηγήθηκαν 2 δόσεις παράγοντα και έγινε επίσης milking και σε 1 χορηγήθηκαν 3 δόσεις και δεν έγινε milking. Για τον έλεγχο της σχέσης του ικτέρου (ανάγκη για 1, 2, 3 ή 4 ημέρες για φωτοθεραπεία) με τις υπόλοιπες μεταβλητές, αφαιρέθηκαν τα νεογνά με αναπνευστική δυσχέρεια ή αιμόλυση λόγω ασυμβατότητας Rh, ABO, έλλειψη G6PD, καθώς και αυτά για τα οποία δεν ανευρέθηκαν οι πληροφορίες από το φάκελο νοσηλείας. Με την υπόθεση αυτή το δείγμα περιορίστηκε στα 129 νεογνά, τα οποία και χρησιμοποιήθηκαν στη στατιστική ανάλυση για τον έλεγχο του ικτέρου. Φωτοθεραπεία χρειάστηκαν συνολικά 14 νεογνά. Από το σύνολο των 129 νεογνών, δε χρειάστηκαν φωτοθεραπεία τα 115(82,7%), ενώ από τα 14 που χρειάστηκαν φωτοθεραπεία, τα 10 (7,2%) χρειάστηκαν 1 ημέρα φωτοθεραπεία, τα 2(1,4%) 2 ημέρες, το 1 (0,7%) 3 ημέρες και το 1 (0,7%) 4 ημέρες. Ένα μόνο νεογνό εισήχθη στη μονάδα για ίκτερο την 1 η ημέρα ζωής, αλλά το πιο πιθανό να ήταν λανθασμένη η τιμή της χολερυθρίνης, γιατί το νεογνό αυτό δε χρειάστηκε καθόλου φωτοθεραπεία ή άλλη θεραπευτική αντιμετώπιση του ικτέρου. To νεογνό αυτό αποκλείστηκε από τη μελέτη. Kανένα άλλο νεογνό δεν παρουσίασε ίκτερο την 1 η ημέρα ζωής (αφού αφαιρέθηκαν τα πάσχοντα και αυτά με αιμόλυση). Όσον αφορά τη μέγιστη απώλεια βάρους σώματος, αυτή υπολογίστηκε επί τοις εκατό του βάρους γέννησης ως την ημέρα εξόδου από το νοσοκομείο. Σε 5 νεογνά δε βρέθηκε η πληροφορία στον φάκελο για τη μέγιστη απώλεια βάρους. Σε 57 νεογνά η μητροσύσπαση χορηγήθηκε πριν την απολίνωση και σε 16 μετά την απολίνωση. (σε 1 νεογνό στο οποίο έγινε milking, δόθηκε μητροσύσπαση εφάπαξ, αλλά η στάγδην χορήγηση ξεκίνησε μετά την απολίνωση του λώρου-το περιστατικό αυτό κατατάχθηκε στη μητροσύσπαση πριν την απολίνωση, ενώ σε άλλα 2 νεογνά, στα οποία έγινε επίσης milking, δεν καταγράφτηκε το πότε δόθηκε μητροσύσπαση και ταξινομήθηκαν στην ομάδα όπου δόθηκε μητροσύσπαση μετά την απολίνωση. Πρέπει να σημειωθεί ότι κανένα νεογνό στο οποίο έγινε milking δεν παρουσίασε σοβαρού βαθμού υπερχολερυθριναιμία και κανένα δε χρειάστηκε να υποβληθεί σε αφαιμαξομετάγγιση. Για όλα τα νεογνά που η αιτία εισαγωγής στη μονάδα νεογνών ήταν ο ίκτερος, εισήχθηκαν μετά την 1 η ημέρα ζωής ( τα 49

50 περισσότερα παρέμειναν στη μονάδα για να βρίσκονται στη φωτοθεραπεία, μετά την έξοδο της μητέρας από το μαιευτήριο). Στατιστικά αποτελέσματα Από τη σύγκριση των μέσων τιμών κλινικών παραμέτρων του δείγματος σε σχέση με το milking βρέθηκε ότι δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στο βάρος γέννησης μεταξύ των νεογνών που έγινε και αυτών που δεν έγινε milking.(p=0,115).(πίνακας 4) Επίσης δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στη μέγιστη απώλεια βάρους σώματος (max απώλεια βάρους) στα νεογνά που έκαναν milking και σε αυτά που δεν έκαναν (5 νεογνά αφαιρέθηκαν διότι δεν υπήρχαν οι πληροφορίες στο ιστορικό). (p=0,822).(πίνακας 4) Mε την εφαρμογή της απαραμετρικής μεθόδου Mann-Whitney βρέθηκε ότι από το σύνολο των νεογνών στα οποία έγινε milking παρουσίασαν στατιστικά σημαντική διαφορά στην τιμή της μέγιστης χολερυθρίνης μετά την 4 η ημέρα ζωής.(p=0,029)(πίνακας 5).Mε την ίδια μέθοδο βρέθηκε ότι πρόωρα <37 εβδ στα οποία έγινε milking παρουσίασαν υψηλότερη τιμή χολερυθρίνης (p=0,028)(πίνακας 6). Ομοίως, από τη σύγκριση των μέσων τιμών της χολερυθρίνης στα τελειόμηνα νεογνά, βρέθηκε ότι σε αυτά που έγινε milking είχαν στατιστικά σημαντική υψηλότερη τιμή χολερυθρίνης σε σχέση με αυτά που δεν έκαναν (p=0,029) (πίνακας 7). Από την εφαρμογή της στατιστικής δοκιμασίας χ 2 για τη διερεύνηση της συσχέτισης του ικτέρου(ανάγκης για φωτοθεραπεία) με κλινικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά του νεογνού και της μητέρας βρέθηκε ότι δεν υπάρχει συσχέτιση με το αν η μητέρα είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη των 40 ετών (p=0,703), με την Hb της μητέρας(p=0,267), με το φύλο(p=0,401), με τη χορήγηση μητροσύσπασης (p=0,164), και με τον λόγο για τον οποίο έγινε ΚΤ (p=0,94)(πίνακας 8). Αντίθετα, βρέθηκε στατιστικά σημαντική συσχέτιση του ικτέρου με την προγεννητική χορήγηση στεροειδών (p=0,039) και με το αν η κύηση προέκυψε μετά από IVF (p=0,042)(πίνακας 8). Για την επιβεβαίωση των παραπάνω αποτελεσμάτων, έγινε επιπλέον έλεγχος με την εφαρμογή του μοντέλου λογαριθμικής παλινδρόμησης (μονοπαραγοντικό) για τη σχέση του ικτέρου με τις άλλες μεταβλητές και βρέθηκε ότι νεογνά που γεννήθηκαν μετά από IVF έχουν 5 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα 50

51 να παρουσιάσουν ίκτερο (ανάγκη για ΦΤΘ) σε σχέση με τα νεογνά που δε γεννήθηκαν μετά από IVF και αυτό είναι στατιστικά σημαντικό.( p=0,04) (Πίνακας 9). Επίσης, βρέθηκε ότι νεογνά που έλαβαν στεροειδή (οποτεδήποτε χρονικό διάστημα προ της γέννησης) έχουν 3,5 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν ίκτερο και αυτό είναι στατιστικά σημαντικό.( p=0,04) (Πίνακας 9) Από τον έλεγχο με την απαραμετρική δοκιμασία χ 2 που εφαρμόστηκε για τη διερεύνηση της εμφάνισης αναπνευστικής δυσχέρειας με κλινικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά του νεογνού και της μητέρας βρέθηκε ότι δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ αναπνευστικής δυσχέρειας με το αν έγινε milking (p=0,433), με το αν η ηλικία της μητέρας ήταν μικρότερη ή μεγαλύτερη από 40 έτη (p=0,237),με το αν η μητροσύσπαση χορηγήθηκε πριν ή μετά την απολίνωση του ομφαλίου λώρου(p=0,568), με την Hb της μητέρας (p=0,184), με το αν η κύηση προέκυψε μετά από IVF (p=0,304), με τον λόγο της ΚΤ (p=0,163) και την προγεννητική χορήγηση στεροειδών (p=0,074). Mε την εφαρμογή του ίδιου ελέγχου προέκυψε ότι υπάρχει στατιστικά σημαντική συσχέτιση της εμφάνισης αναπνευστικής δυσχέρειας με το φύλο (p=0,033) και με την ηλικία κύησης (p=0,033)(πίνακας 10). Με την εφαρμογή του μοντέλου (μονοπαραγοντικό) λογαριθμικής παλινδρόμησης για τη σχέση της αναπνευστικής δυσχέρειας με τις άλλες μεταβλητές βρέθηκε ότι: υπάρχει στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ εμφάνισης αναπνευστικής δυσχέρειας και φύλου (τα κορίτσια έχουν 1-0,32=0,68 ή κατά 68% μικρότερη πιθανότητα να παρουσιάσουν αναπνευστική δυσχέρεια και αυτό είναι στατιστικά σημαντικό).(p=0,045).επίσης, από τον ίδιο έλεγχο βρέθηκε ότι νεογνά<37εβδ έχουν 3 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν αναπνευστική δυσχέρεια σε σχέση με νεογνά>=37εβδ και αυτό είναι στατιστικά σημαντικό.(p=0,028).(πίνακας 11) Από την εφαρμογή του συντελεστή συσχέτισης (Pearson correlation) δεν βρέθηκε ότι υπάρχει στατιστικά σημαντική γραμμική συσχέτιση της αναπνευστικής δυσχέρειας και της ηλικίας της μητέρας.( p= 0,957)( (Πίνακας 12) Από τον εφαρμογή της μη παραμετρικής δοκιμασίας Mann-Whitney, βρέθηκε ότι δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στο χρόνο μέχρι την απολίνωση του ομφαλίου λώρου μεταξύ των νεογνών που παρουσίασαν αναπνευστική δυσχέρεια και αυτών που δεν παρουσίασαν αναπνευστική δυσχέρεια(p=0,093). Επίσης, 51

52 βρέθηκε ότι δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στο χρόνο μέχρι την απολίνωση του ομφαλίου λώρου μεταξύ των νεογνών που παρουσίασαν ίκτερο (ανάγκη για φωτοθεραπεία) και αυτών που δεν παρουσίασαν (p=0,055). (πίνακας 13) 52

53 ΓΡΑΦΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΙΝΑΚΕΣ Πίνακας 1.. ημογραφικά χαρακτηριστικά των νεογνών και μητέρων ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΆ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Λόγος καισαρικής τομής N=156 % Φύλο άρρεν 83 53,2 θήλυ 73 46,8 μέση τιμή±sd 37,9±1,1 Ηλικία κύησης (εβδ) < >= Βάρος γέννησης (gr) μέση τιμή±sd 3169,16±368,871 Ηλικία ετών , ετών 12 7,7 Hb (gr/dl) <= ,6 >11, ,4 Χορήγηση στεροειδών 74 47,4 Χορήγηση Χορήγηση στεροειδών 1-7 ημ στεροειδών προ γέννησης 45 28,8 Χωρίς στεροειδή 82 62,6 Σύλληψη φυσιολογική ,7 IVF 10 6,4 Σύλληψη Σπερματέγχυση 1 Ο,6 Χαρακτηριστικά μητέρων άγνωστο 1 0,6 Προηγηθείσα 89 57,1 υσαναλογία 35 22,4 Ισχιακή προβολή 13 8,3 Πρόβλημα μητέρας* (μυωπία, ινομυώματα, χολόσταση, χειρουργείο στη λεκάνη, πολύτιμη κύηση λόγω υπογονιμότητας) 9 5,8 Προεκλαμψία 4 2,6 Πρόωρη ρήξη υμένων 3 1,9 Χοριοαμνιονίτιδα 1 0,6 Άλλα 2 1,2 Πίνακας 2. Κατανομή του δείγματος ανάλογα με τα κλινικά του χαρακτηριστικά Αναπνευστική (%) υσχέρεια( n=17) Ίκτερος(ανάγκη για ΦΤΘ)n=14 Ημέρες φωτοθεραπείας Milking ναι όχι Ναι <37εβδ 2(33,3) 4(66,7) >=37εβδ 7(63,6) 4(36,4) όχι <37εβδ 12(63,2) 7(36,8) >=37εβδ 54(45) 66(56) Ναι <37εβδ 4(100) 0 >=37εβδ 7(70) 3(30) όχι <37εβδ 4(36,4) 7(63,6) >=37εβδ 44(42,3) 60(57,7) n % 0 ημέρες ,7 1ημέρα 10 7,2 2 ημέρες 2 1,4 3 ημέρες 1 0,7 4 ημέρες 1 0,7 53

54 ΠΙΝΑΚΑΣ 3 Βαρύτητα της αναπνευστικής δυσχέρειας σε σχέση με την εφαρμογή milking milkng διάχυτο Ο2(%) Hood (%) ncpap (%) CMV(%) ναι 4(57,1) 1(25) 1(100) 3(60) όχι 3(42,9) 3(75) 0 2(40) σύνολο ΠΙΝΑΚΑΣ 4. Σύγκριση των μέσων τιμών κλινικών παραμέτρων του δείγματος σε σχέση με το milking MILKING ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΝΕΟΓΝΟΥ Ναι Όχι p n X SD n X SD Μέγιστη απώλεια βάρους 73 6,7±2,1 78 6,8±2,2 0,822 Βάρος γέννησης ±351, ±380,8 0,115 ΜΕΣΗ ΧΟΛΕΡΥΘΡΙΝΗΣ 2 η 3 η και 4 η ημέρα ζωής ΠΙΝΑΚΑΣ 5 Σύγκριση της μέσης τιμής χολερυθρίνης (n=129) ΤΙΜΗ 5 η, 6 η,7 η,8 η ημέρα ζωής 23 11,27±3,01 MILKING ΝΑΙ ΟΧΙ n X SD n X SD 36 9,84±3, ,08±2, ,35±3,32 0,029 P ΠΙΝΑΚΑΣ 6 Σύγκριση της μέσης τιμής χολερυθρίνης σε πρόωρα και τελειόμηναmilking ΠΡΟΩΡΑ<37 ΝΑΙ 8 13,25±3,65 ΟΧΙ 7 8,9±2,12 ΤΕΛΕΙΟΜΗΝΑ 37 n X SD n n X SD ,95±3,24 8,6±3,27 0,028 P ΠΙΝΑΚΑΣ 7 Σύγκριση της μέσης τιμής χολερυθρίνης σε τελειόμηνα ΜΕΣΗ ΧΟΛΕΡΥΘΡΙΝΗΣ ΣΕ ΤΕΛΕΙΟΜΗΝΑ ΤΙΜΗ MILKING ΝΑΙ ΟΧΙ P n X SD n X SD 51 9,95±3, ,6±3,27 0,029 54

55 ΠΙΝΑΚΑΣ 8 Συσχέτιση ικτέρου(ανάγκης για φωτοθεραπεία) με δημογραφικά και κλινικά χαρακτηριστικά ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΙΚΤΕΡΟΣ(ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΦΤΘ) ΝΑΙ ΟΧΙ P ΗΛΙΚΙΑ ΜΗΤΕΡΑΣ(έτη) ΜΗΤΡΟΣΥΣΠΑΣΗ ΦΥΛΟ Hb ΜΗΤΕΡΑΣ (gr/dl) N % N % , , ,1 9 7,8 ΠΡΟ 7 63, ,6 ΜΕΤΑ 4 36,4 8 17,4 ΘΗΛΥ ,7 ΑΡΡΕΝ ,6 11gr/dl 1 7, ,3 >11,1gr/dl 13 92, ,7 0,703 0,164 0,401 0,267 IVF NAI 3 21,4 5 4,3 OXI 11 78, ,7 0,042 ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΣΤΕΡΟΕΙ Η NAI OXI 10 71, ,6 4 28, ,4 0,039 ΛΟΓΟΣ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗΣ ΤΟΜΗΣ υσαναλογία Προηγηθείσα Πρόβλημα μητέρας 2 14, , ,7 1 7,1 9 7,8 0,94 Πρόβλημα νεογνού 2 14, ,4 55

56 ΠΙΝΑΚΑΣ 9 Μοντέλο (μονοπαραγοντικό) λογαριθμικής παλινδρόμησης για τη σχέση της ικτέρου(ανάγκης για φωτοθεραπεία) με το milking και τις άλλες μεταβλητές Ίκτερος(ανάγκη για φωτοθεραπεία) B S.E. Wald df Sig. Exp(B) 95% C.I.for EXP(B) Upper Lower ΙVF 1,601,780 4,217 1,040 4,960 1,076,868 cortisoni(1) 1,244,621 4,018 1,045 3,469 1,028 11,708 ΠΙΝΑΚΑΣ 10 συσχέτιση αναπνευστικής δυσχέρειας με δημογραφικά και κλινικά χαρακτηριστικά ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ MILKING ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΥΣΧΕΡΕΙΑ ΝΑΙ ΟΧΙ N % N % NAI 9 52, ,5 OXI 8 47, ,5 Hb ΜΗΤΕΡΑΣ (gr/dl) 11gr/dl 5 29, ,3 >11,1gr/dl 12 70, ,7 ΗΛΙΚΙΑ ,4 ΜΗΤΕΡΑΣ(έτη) ,6 ΜΗΤΡΟΣΥΣΠΑΣΗ ΠΡΟ 6 35, ,7 ΜΕΤΑ 11 64, ,3 ΦΥΛΟ ΘΗΛΥ 5 29, ,1 ΑΡΡΕΝ 12 70, ,9 ΗΛΙΚΙΑ ΚΥΗΣΗΣ < , , , ,3 IVF NAI ,2 OXI ,8 ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΑ 1-7ημέρες προ γέννησης 8 47, ,6 ΣΤΕΡΟΕΙ Η <1 και>8ημερες προ γέν. 9 52, ,4 ΛΟΓΟΣ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗΣ ΤΟΜΗΣ υσαναλογία 2 11, ,1 Προηγηθείσα 11 64, ,7 Πρόβλημα μητέρας 4 23,5 11 7,9 Πρόβλημα νεογνού ,5 0,433 0,184 0,237 0,568 0,033 0,033 0,304 0,074 0,163 ΠΙΝΑΚΑΣ 11. Μοντέλο (μονοπαραγοντικό) λογαριθμικής παλινδρόμησης για τη σχέση της αναπνευστικής δυσχέρειας με το φύλο και την ηλικία κύησης Αναπνευστική δυσχέρεια B S.E. Wald df Sig. Exp(B) 95% C.I.for EXP(B) Lower Upper Θήλυ φύλο -1,12,559 4,023 1,045,326,109,975 Κύηση<37 εβδ 1,237,564 4,803 1,028 3,445 1,140 10,

57 ΠΙΚΑΚΑΣ 12. Συσχέτιση αναπνευστικής δυσχέρειας νεογνού και ηλικίας μητέρας(συντελεστής συσχέτισης Pearson) Correlations Αναπνευστική ηλικία μητέρας δυσχέρεια Pearson Correlation 1 -,004 Αναπνευστική δυσχέρεια Sig. (2-tailed),957 N Pearson Correlation -,004 1 ηλικία μητέρας Sig. (2-tailed),957 N ΠΙΝΑΚΑΣ 13.Συσχέτιση χρόνου μέχρι την απολίνωση του ομφαλίου λώρου με τον ίκτερο και την αναπνευστική δυσχέρεια(έλεγχος με Μann-Whitney). Ν Mean rank Sum of ranks p ικτερος ναi , ,50 0,055 όχι 14 82, ,50 Αναπνευστική δυσχέρεια ναι 17 78, ,00 0,0953 όχι , ,00 57

58 ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Οι τεχνικές προαγωγής της πλακουντικής μετάγγισης γίνονται όλο και πιο συχνά αποδεκτές και εφαρμόσιμες και έρχονται στο προσκήνιο προκειμένου να προαχθεί η περιγεννητική φροντίδα. Tα οφέλη είναι πολλά, αλλά η επίδραση στις αιματολογικές παραμέτρους, φαίνεται ότι είναι από τις σπουδαιότερες. Η προαγωγή της υγείας του πληθυσμού πρέπει να ξεκινάει από αυτές τις απλές, πρακτικές και οικονομικές παρεμβάσεις από τα πρώτα λεπτά μετά τη γέννηση. Και αυτό ισχύει τόσο για τις αναπτυσσόμενες χώρες, όσο και για τις χώρες με υψηλό βιοτικό επίπεδο, όπου παρατηρούνται διατροφικές διαταραχές λόγω μειωμένης πρόσληψης θρεπτικών στοιχείων εξαιτίας της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. H φυσιολογική τιμή του Ht και της Hb, είναι από τις πιο σημαντικές παραμέτρους, που συμβάλλει στην ομαλή λειτουργία όλων των συστημάτων του οργανισμού, γιατί εξασφαλίζει την επαρκή μεταφορά οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών στους ιστούς. Για όλες τις ηλικίες του ανθρώπου, η αναιμία συνεπάγεται αυξημένη ευαισθησία στις λοιμώξεις, ορμονικές διαταραχές, μειωμένη αντίδραση του οργανισμού στο stress, δυσλειτουργία όλων των οργάνων και απορρύθμιση του μεταβολισμού και της ισορροπίας του οργανισμού. Αν οι παραπάνω επιδράσεις είναι σημαντικές για όλες τις ηλικίες και τις παθολογικές καταστάσεις, είναι αναμφίβολα καθοριστικής σημασίας για το ξεκίνημα μιας νέας ζωής, για ένα νεογνό, που έρχεται στον κόσμο και όλοι οι παρευρισκόμενοι επαγγελματίες υγείας προσπαθούν να του προσφέρουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για πρόωρο νεογνό, που έχει να αντιμετωπίσει προβλήματα λόγω δυσλειτουργίας του αναπνευστικού, κυκλοφορικού, νευρικού, αιμοποιητικού και πεπτικού συστήματος. Αλλά και το τελειόμηνο νεογνό μπορεί να παρουσιάσει προβλήματα σε περίπτωση που χρειαστεί να νοσηλευθεί σε μονάδα νεογνών. εν είναι καθόλου σπάνια για τα τελειόμηνα που γεννιούνται με εκλεκτική καισαρική τομή, η εισαγωγή στη μονάδα νεογνών για αναπνευστική υποστήριξη. Εδώ αναφέρεται η θετική συσχέτιση αναιμίας και αναπνευστικών προβλημάτων, κάτι που είναι γνωστό από παλιά και που ακόμη και σήμερα αποτελεί σημείο προβληματισμού. Από βιβλιογραφικές μελέτες προέκυψε ότι οι περισσότερες, σε τελειόμηνα νεογνά, εξετάζουν την επίδραση της DCC-milking στις αιματολογικές παραμέτρους μετά τη γέννηση και ως τους πρώτους μήνες ζωής. Συνήθως δεν αναφέρεται άλλη 58

59 κλινική συμπτωματολογία, πέρα από τον ίκτερο και την πολυερυθραιμία. Η συσχέτιση της πλακουντικής μετάγγισης με την αναπνευστική δυσχέρεια στα τελειόμηνα και μεγάλα πρόωρα νεογνά που γεννιούνται μόνο με εκλεκτική καισαρική τομή, δεν αποτελεί ένα συχνό αντικείμενο διερεύνησης και εδώ επισημαίνεται η πρωτοτυπία της εργασίας αυτής. Βρέθηκε λοιπόν ότι το milking δε δρα αποτρεπτικά στην εμφάνιση της αναπνευστικής δυσχέρειας στα νεογνά της μελέτης. Πιθανή εξήγηση μπορεί να είναι ότι ο χρόνος διάρκειας της πλακουντικής μετάγγισης στα νεογνά της μελέτης είναι μικρός. Άλλωστε, σε καισαρική τομή ο όγκος αίματος που μεταγγίζεται από τον πλακούντα στο νεογνό είναι μικρότερος από αυτόν σε φυσιολογικό τοκετό 24,28 και αυτό συμβαίνει διότι η σύσπαση της μήτρας είναι μικρότερη, ο χρόνος δράσης των μητροσυσπαστκών φαρμάκων είναι μικρότερος, αλλά και γιατί συνήθως το νεογνό δεν κρατιέται κάτω από το επίπεδο της μήτρας. Στην παρούσα μελέτη το νεογνό κρατιόταν χαμηλότερα από το επίπεδο του πλακούντα, αλλά ο χρόνος διάρκειας της μετάγγισης έπρεπε να είναι περιορισμένος, καθώς ο θεράποντας γυναικολόγος ζητούσε την επίσπευση της χειρουργικής επέμβασης. Ένας άλλος λόγος μπορεί να είναι ότι το milking δεν είναι αποτελεσματικό στα μεγάλα πρόωρα και τελειόμηνα νεογνά. Από τη μελέτη της βιβλιογραφίας βρέθηκε μόνο μία μελέτη σε πρόωρα νεογνά που έδειξε ότι το milking που γίνεται 4 φορές ισοδυναμεί με DCC 30 sec (η σύγκριση έγινε με μέτρηση της αιμοσφαιρίνης). 24 Στην ίδια μελέτη συμπεριλήφθηκαν νεογνά που γεννήθηκαν τόσο με φυσιολογικό τοκετό, όσο και με καισαρική τομή, κάτι που αποτελεί σοβαρό περιορισμό της μελέτης, καθώς η πλακουντιακή μετάγγιση διαφέρει ανάλογα με το είδος του τοκετού. εν αναφέρεται άλλη παρόμοια μελέτη για τελειόμηνα νεογνά και εδώ επισημαίνεται ένα κενό στη βιβλιογραφία. Επιπλέον, είναι πιθανό το milking να είναι πολύ διαφορετικό από τη DCC, διότι στο πρώτο μεταγγίζεται αίμα αρτηριακό και φλεβικό, ενώ στη δεύτερη μεταγγίζεται κυρίως αίμα αρτηριακό (οξυγονωμένο από τον πλακούντα μέσω της ομφαλικής φλέβας, διότι οι ομφαλικές αρτηρίες που μεταφέρουν το φλεβικό αίμα από το νεογνό προς τον πλακούντα, συσπώνται και αποφράσσονται μέσα σε λίγα sec μετά τη γέννηση). Από τη διερεύνηση της σχέσης του χρόνου μέχρι την απολίνωση του ομφαλίου λώρου δε βρέθηκε ότι υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ του χρόνου μέχρι την απολίνωση του ομφαλίου λώρου (και του milking ταυτόχρονα) με την εμφάνιση αναπνευστικής δυσχέρειας. 59

60 Το ίδιο βρέθηκε για την εμφάνιση ικτέρου (ανάγκη για φωτοθεραπεία), δηλαδή βρέθηκε ότι δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ του χρόνου μέχρι την απολίνωση του ομφαλίου λώρου (και του milking ταυτόχρονα) στα νεογνά που χρειάστηκαν φωτοθεραπεία και σε αυτά που δε χρειάστηκαν. Όλα τα νεογνά της μελέτης που εισήχθησαν στη μονάδα νεογνών λόγω ικτέρου, αντιμετωπίστηκαν μόνο με φωτοθεραπεία, που διήρκησε λίγες ημέρες. Κανένα από τα νεογνά αυτά δεν εισήχθη το 1 ο 24ωρο ζωής και συχνά η εισαγωγή έγινε για να συνεχιστεί η φωτοθεραπεία όταν η μητέρα πήρε εξιτήριο από το νοσοκομείο. Τα νεογνά στα οποία έγινε milking παρουσίασαν υψηλότερη μέγιστη τιμή χολερυθρίνης μετά την 4 η ημέρα ζωής. Με δεδομένο ότι η μέγιστη τιμή της χολερυθρίνης εμφανίζεται στο φυσιολογικό τελειόμηνο την 3 η -5 η ζωής, βγαίνει το συμπέρασμα ότι η εφαρμογή του milking συνεπάγεται όψιμη εμφάνιση ικτέρου. Τα πιο ανώριμα νεογνά, παρουσίασαν υψηλότερη τιμή χολερυθρίνης και αυτό είναι γνωστό από τη βιβλιογραφία. Ο μεγαλύτερος όγκος αίματος φαίνεται ότι συνδέεται με υψηλότερη τιμή χολερυθρίνης, αλλά όχι με αυξημένη ανάγκη για φωτοθεραπεία, σύμφωνα με τα διαγράμματα αντιμετώπισης της υπερχολερυθριναιμίας. Το γεγονός ότι τα νεογνά στα οποία έγινε milking ετέθησαν συχνότερα σε φωτοθεραπεία οφείλεται σε λόγους καθαρά προληπτικούς.κανένα νεογνό δεν εισήχθη στη μονάδα το πρώτο 24ωρο ζωής και τα περισσότερα εισήχθηκαν για παρακολούθηση του ικτέρου και φωτοθεραπεία όταν η μητέρα πήρε εξιτήριο από το νοσοκομείο. Σε κανένα νεογνό δε χρειάστηκε να γίνει αφαιμαξομετάγγιση, γεγονός που υποδηλώνει ότι η υπερχολερθριναιμία δεν αγγίζει επικίνδυνα όρια. Τα κύρια αποτελέσματα της μελέτης ήταν ότι το milking, δεν απέτρεψε την εμφάνιση αναπνευστικής δυσχέρειας, και συνδέθηκε με υψηλότερη τιμή χολερυθρίνης, που εμφανίζεται πιο όψιμα. εν φαίνεται να σχετίζεται με μεγαλύτερη ανάγκη για φωτοθεραπεία. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι με τρόπο αυτό το νεογνό λαμβάνει τα πολύτιμα βλαστοκύτταρα του εμβρυικού αίματος, που έχουν καθοριστικό ρόλο για την επανόρθωση των ιστών και την πρόληψη ασθενειών της μετέπειτα ζωής Όσον αφορά τα δευτερεύοντα αποτελέσματα της εργασίας βρέθηκε ότι το milking δεν είχε επίδραση στο βάρος γέννησης, αν και από μία μεταανάλυση βρέθηκε το αντίθετο. 9 Ακόμη, φάνηκε ότι το milking δεν είχε επίδραση στη μέγιστη 60

61 απώλεια βάρους, που παρουσιάζουν τα νεογνά τις πρώτες ημέρες ζωής. Για το τελευταίο δε βρέθηκε παρόμοια βιβλιογραφική αναφορά. Ακόμη, η χορήγηση μητροσύσπασης πριν την απολίνωση του λώρου δεν επηρέασε την εμφάνιση αναπνευστικής δυσχέρειας, αλλά ούτε και την ανάγκη για φωτοθεραπεία. Από τη μελέτη της βιβλιογραφία δεν ήταν αποκρυσταλλωμένα τα συμπεράσματα για τη δράση των μητροσυσπαστκών φαρμάκων και φαίνεται ότι χρειάζονται περισσότερες μελέτες για θέμα αυτό. Επίσης, ο λόγος για τον οποίο έγινε η προγραμματισμένη καισαρική τομή δεν συσχετίστηκε με την εμφάνιση αναπνευστικής δυσχέρειας, αλλά ούτε και με την ανάγκη για φωτοθεραπεία. εν ανευρέθη αναφορά για το θέμα αυτό από τη μελέτη της βιβλιογραφίας. Όσον αφορά την ηλικία της μητέρας, δε φάνηκε να επηρεάζει την εμφάνιση αναπνευστικής δυσχέρειας και την ανάγκη για φωτοθεραπεία στο νεογνό. Από τη βιβλιογραφία αναφέρεται η ηλικία μητέρας>25 ετών ως παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση ικτέρου (minor risk factor) (up-to date 2015). Σε σχέση με το φύλο των νεογνών, βρέθηκε ότι τα κορίτσια και τα μεγαλύτερης ηλικίας κύησης νεογνά παρουσίασαν λιγότερο συχνά αναπνευστική δυσχέρεια, γεγονός που αποτελεί επιβεβαιωμένη γνώση. Όσον αφορά την εμφάνιση ικτέρου στην παρούσα εργασία δε βρέθηκε να υπάρχει συσχέτιση του φύλου με τον ίκτερο (ανάγκη για φωτοθεραπεία) και τόσο τα κορίτσια όσο και τα αγόρια στα οποία έγινε milking είχαν την ίδια πιθανότητα να χρειαστούν φωτοθεραπεία. Από τη βιβλιογραφία αναφέρεται ότι το άρρεν φύλο σχετίζεται θετικά με την εμφάνιση ικτέρου(minor risk factor :up-to-date 2015). Ακόμη, δε βρέθηκε συσχέτιση της σύλληψης μετά από IVF με την εμφάνιση αναπνευστικής δυσχέρειας, ενώ τα νεογνά που γεννήθηκαν μετά από IVF παρουσίασαν μεγαλύτερη ανάγκη για φωτοθεραπεία. Όμως, το αποτέλεσμα αυτό, αν και στατιστικά σημαντικό, θα μπορούσε να αμφισβητηθεί λόγω του μικρού αριθμού των νεογνών που γεννήθηκαν μετά από IVF στην παρούσα μελέτη(n=10). Από τη βιβλιογραφία δε βρέθηκε συσχέτιση της σύλληψης μετά από IVF με την εμφάνιση αναπνευστικής δυσχέρειας, αλλά ούτε και με την εμφάνιση ικτέρου. Άλλωστε, η επίδραση της IVF δεν ήταν από τους κύριους στόχους της εργασίας και το αποτέλεσμα αυτό χρειάζεται μεγαλύτερη διερεύνηση. Στην παρούσα εργασία, η προγεννητική χορήγηση στεροειδών όχι μόνο δεν απέτρεψε την εμφάνιση αναπνευστικής δυσχέρειας στα τελειόμηνα και στα μεγάλα 61

62 πρόωρα νεογνά αλλά και συνδέθηκε με μεγαλύτερη ανάγκη για φωτοθεραπεία.h δράση των στεροειδών δεν ήταν ο κύριος στόχος της παρούσας εργασίας και μπορεί να υπάρχουν συγχυτικοί παράγοντες που δεν εκτιμήθηκαν. Όμως, το αποτέλεσμα αυτό είναι παρόμοιο με ευρήματα της υπάρχουσας βιβλιογραφίας. Η προστασία που προσφέρει η προγεννητική χορήγηση στεροειδών είναι αδιαμφισβήτητη για τα πρόωρα <34 εβδ., διότι μειώνεται έτσι η συχνότητα του RDS και της εγκεφαλικής αιμορραγίας. Για τις κυήσεις εβδ η προγεννητική χορήγηση στεροειδών δε βελτιώνει τα αποτελέσματα. 94 Για την εκλεκτική καισαρική τομή στα τελειόμηνα αναφέρεται ότι μειώνει τον κίνδυνο εισόδου στη μονάδα νεογνών, αλλά δε μειώνει τη συχνότητα του RDS, της παροδικής ταχύπνοιας, της ανάγκης για μηχανική υποστήριξη της αναπνοής και τη διάρκεια νοσηλείας στη μονάδα εντατικής νοσηλείας. 95 Παρά το ότι η προγεννητική χορήγηση στεροειδών περιλαμβάνεται στις τελευταίες οδηγίες για την εκλεκτική καισαρική τομή σε τελειόμηνη κύηση (Β) 94, φαίνεται ότι περισσότερες μελέτες χρειάζονται για να εδραιωθεί η οδηγία αυτή. 95 Είναι υπό διερεύνηση ακόμη και εξετάζεται η επίδραση των στεροειδών που χορηγούνται προγεννητικά, σε πολλές κλινικές παραμέτρους συμπεριλαμβανομένου την αναπνευστική δυσχέρεια και τον ίκτερο σε μεγάλα νεογνά πρόωρα νεογνά εβδομάδων. 59 Πέρα όμως από τις άμεσες κλινικές επιδράσεις των προγεννητικά χορηγούμενων στεροειδών, αξίζει να δώσουμε προσοχή στις απώτερες επιπτώσεις, όπως είναι η λειτουργία του υποθαλομουποφυσικού άξονα, η απάντηση του οργανισμού στο stress σε μεγαλύτερη ηλικία και η σύνδεση με νοσήματα των ενηλίκων, όπως αυξημένη αρτηριακή πίεση, επηρεασμένη καρδιαγγειακή λειτουργία και αλλαγή του μεταβολισμού. 96 Ένα ακόμη αποτέλεσμα της παρούσας μελέτης αφορά την επίδραση της προγεννητικής χορήγησης στεροειδών (σε οποτεδήποτε χρονικό διάστημα πριν τη γέννηση) στην εμφάνιση ικτέρου (ανάγκη για φωτοθεραπεία) όπου βρέθηκε ότι υπάρχει θετική συσχέτιση. Από τη βιβλιογραφία αναφέρεται ότι υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ της χορήγησης στεροειδών 24 ώρες προ της γέννησης και εμφάνισης ικτέρου σε πρόωρα νεογνά, 97 ενώ δεν ανευρέθη παρόμοια σχέση για τη μεταγεννητική χορήγηση στεροειδών 98. Αντίθετα, για τα τελειόμηνα δε βρέθηκε παρόμοια αναφορά στη βιβλιογραφία, ενώ για τα μεγάλα πρόωρα το ερώτημα αυτό είναι υπό διερεύνηση

63 Συμπερασματικά, το milking κρίνεται ασφαλής τρόπος για να δοθεί μεγαλύτερη πλακουντική μετάγγιση, παρά το ότι συνδέεται με υψηλότερα επίπεδα χολερυθρίνης. Η επίδραση στην πρόληψη των αναπνευστικών προβλημάτων των μεγάλων πρόωρων και τελειόμηνων νεογνών που γεννιούνται με εκλεκτική καισαρική τομή είναι ένα ερώτημα που χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να απαντηθεί και σίγουρα αποτελεί μία πρόκληση για περισσότερες μελέτες. 63

64 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Από την παρούσα μελέτη προέκυψε ότι το milking δεν επηρέασε την εμφάνιση της αναπνευστική δυσχέρειας στα τελειόμηνα και μεγάλα πρόωρα νεογνά που γεννιούνται με εκλεκτική καισαρική τομή. Αντίθετα, προκάλεσε στατιστικά σημαντική αύξηση της χολερυθρίνης σε όλα τα νεογνά και περισσότερο στα πιο ανώριμα. Η εμφάνιση της μέγιστης τιμής βρέθηκε μετά την 4 η ημέρα ζωής, δηλαδή σχετίζεται με μικρή καθυστέρηση στην εμφάνιση του ικτέρου. ε φαίνεται να αυξάνει την ανάγκη για φωτοθεραπεία. Ακόμη, βρέθηκε ότι η ανάγκη για φωτοθεραπεία ήταν αυξημένη σε νεογνά που γεννήθηκαν μετά από IVF, καθώς και σε αυτά που χορηγήθηκαν προγεννητικά στεροειδή. Αντίθετα, η ανάγκη για φωτοθεραπεία δεν επηρεάστηκε από την ηλικία και την Hb της μητέρας, τη χορήγηση μητροσυσπαστκών φαρμάκων, το φύλο και το λόγο για τον οποίο έγινε η ΚΤ και το χρόνο μέχρι την απολίνωση του ομφαλίου λώρου. Η συχνότητα της αναπνευστικής δυσχέρειας βρέθηκε αυξημένη στα αγόρια και στα πιο ανώριμα νεογνά. εν ανευρέθηκε συσχέτιση της εμφάνισης αναπνευστικής δυσχέρειας με την ηλικία και την Hb της μητέρας, τη χορήγηση μητροσυσπαστκών φαρμάκων, την προγεννητική χορήγηση στεροειδών, το αν η κύηση προέκυψε από IVF, το λόγο για τον οποίο έγινε η ΚΤ, και το χρόνο μέχρι την απολίνωση του ομφαλίου λώρου Τέλος, το milking δεν επηρέασε το βάρος γέννησης και την απώλεια βάρους μετά τη γέννηση, που παρουσιάζουν φυσιολογικά τα νεογνά τις πρώτες ημέρες ζωής. Όμως, λόγω της θετικής επίδρασης στις αιματολογικές παραμέτρους είναι φανερό ότι αξίζει να ερευνηθεί περισσότερο η δράση της πλακουντιακής μετάγγισης στην αναιμία και τα άλλα προβλήματα που παρουσιάζουν συχνά τα νεογνά που γεννιούνται με καισαρική τομή. Η πλακουντική μετάγγιση που μπορεί να δοθεί με καθυστέρηση της απολίνωσης (DCC) ή άμελξη (milking) του ομφαλίου λώρου, φαίνεται ότι έχει κυρίως θετικές επιδράσεις και με τη λήψη των πολύτιμων βλαστοκυττάρων, είναι πολύ υποσχόμενη για πρόληψη και θεραπεία πολλών επίκτητων και συγγενών παθήσεων. 64

65 Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για την επίδραση της πλακουντικής μετάγγισης στα περιγεννητικά προβλήματα των νεογνών με περισσότερες διπλέςτυφλές μελέτες, που μέσα από τις μετααναλύσεις θα βοηθήσουν να αποκρυσταλλωθεί η βέλτιστη κλινική πρακτική. 65

66 ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΜΕΛΞΗΣ (MILKING) TOY OMΦΑΛΙΟΥ ΛΩΡΟΥ ΣΕ ΤΕΛΕΙΟΜΗΝΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΑ ΠΡΟΩΡΑ ΝΕΟΓΝΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΚΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ ΤΟΜΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Εισαγωγή Η προαγωγή της υγείας των νεογνών είναι εφικτή με τη χορήγηση περισσότερου αίματος στο νεογνό με milking ή DCC μετά τη γέννηση. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η εκτίμηση της συχνότητας εμφάνισης αναπνευστικής δυσχέρειας και ικτέρου σε σχέση με την εφαρμογή του milking του ομφαλίου λώρου σε τελειόμηνα και μεγάλα πρόωρα νεογνά (35-37εβδ) που γεννιούνται με προγραμματισμένη (εκλεκτική) καισαρική τομή. Υλικό και μέθοδος: Το δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 156 νεογνά, τελειόμηνα και μεγάλα πρόωρα, με ηλικία κύησης 34-40,4 εβδ, που γεννήθηκαν με εκλεκτική καισαρική τομή. Σε 82 εξ αυτών έγινε άμεση απολίνωση του λώρου και σε 74 εφαρμόστηκε η τεχνική του milking, σύμφωνα με τον αναφερόμενο στη βιβλιογραφία τρόπο. Αποτελέσματα: Από τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων, το βάρος γέννησης των νεογνών δεν βρέθηκε να επηρεάστηκε στατιστικά σημαντικά από την εφαρμογή του milking,(p=0,115), όπως επίσης η απώλεια βάρους σώματος που παρουσίασαν τα νεογνά τις πρώτες ημέρες ζωής(p=0,822).τα επίπεδα της χολερυθρίνης ήταν υψηλότερα τόσο στα τελειόμηνα (p=0,029). όσο και στα πρόωρα νεογνά <37εβδ (p=0,028) μετά την 4 η ημέρα ζωής.(p=0,029). Από τη διερεύνηση της συσχέτισης του ικτέρου(ανάγκης για φωτοθεραπεία) με κλινικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά του νεογνού και της μητέρας βρέθηκε ότι δεν υπάρχει συσχέτιση με το αν η μητέρα είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη των 40 ετών (p=0,703), με την Hb της μητέρας(p=0,267), με το φύλο(p=0,401), με τη χορήγηση μητροσύσπασης (p=0,164), και με τον λόγο για τον οποίο έγινε ΚΤ (p=0,940). Αντίθετα, βρέθηκε στατιστικά σημαντική συσχέτιση του ικτέρου με την προγεννητική χορήγηση στεροειδών (p=0,039) και με το αν η κύηση προέκυψε μετά από IVF (p=0,042). Επίσης, δε βρέθηκε στατιστικά σημαντική συσχέτιση της αναπνευστικής δυσχέρειας με το milking (p=0,433) και με κλινικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά του νεογνού και της μητέρας, όπως η ηλικία της μητέρας (p=0,237), η χορήγηση μητροσύσπασης (p=0,568), η Hb της μητέρας (p=0,184), η IVF (p=0,304), ο λόγος ΚΤ (p=0,163) και η προγεννητική χορήγηση στεροειδών (p=0,074). Τα άρρενα νεογνά παρουσίασαν συχνότερα αναπνευστική 66

67 δυσχέρεια(p=0,033), όπως και τα πιο ανώριμα νεογνά (p=0,033). Τέλος, αποδείχτηκε ότι δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στο χρόνο μέχρι την απολίνωση του ομφαλίου λώρου αφενός μεταξύ των νεογνών που παρουσίασαν αναπνευστική δυσχέρεια (p=0,093), και αφετέρου μεταξύ των νεογνών που παρουσίασαν ίκτερο(ανάγκη για φωτοθεραπεία) (p=0,055). Συμπεράσματα: Το milking δεν επηρέασε την εμφάνιση της αναπνευστική δυσχέρειας στα τελειόμηνα και μεγάλα πρόωρα νεογνά που γεννιούνται με εκλεκτική καισαρική τομή. Τα υψηλότερα επίπεδα χολερυθρίνης σε όλα τα νεογνά και περισσότερο στα πιο ανώριμα, δε φαίνεται να συνδέονται με μεγαλύτερη ανάγκη για φωτοθεραπεία. Χρειάζεται να ερευνηθεί περισσότερο η δράση της πλακουντιακής μετάγγισης στα προβλήματα που παρουσιάζουν συχνά τα νεογνά που γεννιούνται με καισαρική τομή. 67

68 INFLUENCE OF UMBILICAL CORD MILKING ON TERM AND LATE-PRETERM NEONATES BORN BY ELECTIVE CT ABSTRACT Introduction: Placental transfusion by DCC (delayed cord clamping) or milking of the umbilical cord is used to improve perinatal care. Purpose: The purpose of this study was to estimate whether milking of the cord after birth has an impact on jaundice and respiratory distress observed on term and late-preterm neonates born by elective CT. Material and Methods: Of 156 neonates born after 34-40,4wk included in the trial, 82 were randomized to cord clamping and 74 were randomized to repeated milking of the cord..milking was performed according to published instructions. Results:. Milking of the cord had no impact on birth weight.(p=0,115) and loss of weight during the first days of life(p=0,822), but was related to higher levels of bilirubin (p=0,029).late preterm neonates (<37wk) were more vulnerable(p=0,028).peak of bilirubin was observed after day 4 of life.(p=0,029). The statistical analysis of data proved that were no statistically significant relations between jaundice (need of phototherapy) and age of mother (p=0,703), Hb of mother (p=0,267), sex(p=0,401), uterogenic drugs(p=0,164), and the cause of the elective CT(p=0,94). On the contrary, jaundice (need of phototherapy) was related to antenatal steroids (p=0,039) and IVF (p=0,042). There was also no statistically significant relation between respiratory distress and milking (p=0,433), age of mother (p=0,237), Hb of mother (p=0,184), uterogenic drugs (p=0,568), IVF (p=0,304), the cause of the elective CT (p=0,163) and antenatal steroids(p=0,074). On the contrary, respiratory distress was connected to male sex(p=0,033) and prematurity (p=0,033). Time between birth and cord clamping was not related to both respiratory distress (p=0,093) and jaundice (p=0,055). Conclusion: Term and late-preterm neonates born by elective CT were not protected against respiratory distress by milking of the cord. Moreover, higher levels of bilirubin were observed after day 4 of life especially for the late-preterm. 68

69 More research is needed on the impact of placental transfusion on the health problems of neonates born by elective CT. 69

70 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Ελληνική στατιστική υπηρεσία, δελτίο τύπου: φυσική κίνηση πληθυσμού 2013, Πειραιάς, 30 Σεπτεμβρίου Ελληνική Μαιευτική και Γυναικολογική Εταιρεία, κατευθυντήριες οδηγίες και συναινέσεις ασθενών στη Μαιευτική και Γυναικολογία, οδηγία Νο 12, Μάρτιος Rabe H et al. Effect of timing of umbilical cord clamping and otherstrategies to influence placental transfusion at preterm birthon maternal and infant outcomes (Review). Cochrane Database of Systematic Reviews 2012, Issue 8. Art.No.: CD DOI: / CD pub3. 4. Kaempf J et al. Delayed umbilical cord clamping in premature neonates.obstetgynecol 2012;vol 120, no. 2, part 1, p Jonathan Wyllie.Recent changes to UK newborn resuscitation guidelines. Arch Dis Child Fetal Neonatal F4 Ed January 2012 Vol 97 No 1,p F4-F6 6. WHO Guidelines on basic newborn resuscitation, ( 7. Leduc D et al.active management of the third stage of labour: prevention and treatment of postpartum hemorrhage. J ObstetGynaecol Can Oct;31(10): WHO 2012,Recommendations for theprevention and treatment of postpartum hemorrhage, ( 9. McDonald S et al Effect of timing of umbilical cord clamping of term infants on maternal and neonatal outcomes. Cochrane Database of SystematicReviews Issue 7. Art. No.: CD DOI: / CD pub Hutton et al.late vs Early Clamping of the Umbilical Cord in Full-term Neonates. JAMA, March 21, 2007 Vol 297, No. 11,p AnupKatheriaet al. Umbilical Cord Milking Improves Transition in Premature Infants at Birth. PLOS ONE 2 April 2014 Volume 9 Issue 4 e NarendraAladangady et al. Infants Blood Volume in a Controlled Trial of Placental Transfusion at Preterm Delivery. PEDIATRICS Volume 117, Number 1, January P Mercer et al. Immediate and Delayed Cord Clamping in Infants Born Between 24 and 32 Weeks: A Pilot Randomized Controlled Trial.Journal of Perinatology 2003; 23:

71 14. Mercer et al. Neonatal Transitional Physiology:A New Paradigm. J PerinatNeonatNurs2002;15(4): Angela Pushpa-Rajah et al.cord pilot trial - immediate versus deferred cord clamping for very preterm birth (before 32 weeks gestation): study protocol for a randomized controlled trial. Trials 2014, 15:258.Page 2 of Linderkamp et al. The effect of early and late cord-clamping on blood viscosity and other hemorheological parameters in full-term neonates. ActaPaediatr Oct;81(10): Chaparro C. Timing of umbilical cord clamping: effect on iron endowment of the newborn and later iron status. Nutrition Reviews Vol. 69(Suppl. 1):S30 S Van Rheenen P et al.late umbilical cord-clamping as an intervention for reducing iron deficiency anaemia in term infants in developing and industrialised countries: a systematic review. Ann Trop Paediatr Mar;24(1): Mercer et al.rethinking Placental Transfusion and Cord Clamping Issues.J PerinatNeonatNurs _ Volume 26 Number 3, American Academy of Pediatrics. Blood Banking for Potential Future Transplantation.PEDIATRICS Volume 119, Number 1, January 2007.p Hosono S et al. Umbilical cord milking reduces the need for red cell transfusions and improves neonatal adaptation in infants born at less than 29 weeks' gestation: a randomised controlled trial. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed Jan;93(1):F14-9. Epub 2007 Jan Upadhyay et al. Effect of Umbilical Cord Milking in Term and Near Term Infants: Randomized Control Trial. Am J ObstetGynecol 2013;208:120.e1Y120.e March et al. The effects of umbilical cord milking in extremely preterm infants: a randomized controlled trial.journal of Perinatology (2013) 33, Rabe H et al. Milking Compared With Delayed Cord Clamping to Increase Placental Transfusion in Preterm Neonates.A Randomized Controlled Trial. OBSTETRICS & GYNECOLOGY 117, FEBRUARY 2011, NO. 2, PART 1. p Patel et al. Effect of umbilical cord milking on morbidity and survival in extremely low gestationalage neonate.american Journal of Obstetrics &Gynecology NOVEMBER 2014;211:519.e

72 26. Farrar et al. Measuring placental transfusion for term births: weighing babies with cord intact.[miscellaneous Article]. BJOG: An International Journal of Obstetrics &Gynaecology. 118(1):70-75, January Patrizia Z et al.early versus late cord clamping: Effects on peripheral blood flow and cardiac function in term infants.early Human Development (2008) 84, Backes et al.placental Transfusion Strategies in VeryPreterm Neonates A Systematic Review and Meta-analysis. (ObstetGynecol 2014;124:47 56) DOI: /AOG Nelle Metal.Effect of Leboyer childbirth on cardiac output, cerebral and gastrointestinal blood flow velocities in full-term neonates. Am J Perinatol May;12(3): P.Vanhaesebrouck et al.tight nuchal cord and neonatal hypovolaemic shock. Archives of Disease in Childhood,1987.p Yao et al.effect of gravity on placental transfusion.the Lancet, Volume 294, Issue 7619, 6 September 1969, Pages ChaparroC.Timingofumbilicalcordclamping: effectonironendowmentof the newborn and later iron status.nutrition Reviews 2011 Vol. 69(Suppl. 1):S30 S Ogata ES et al.the effect of time of cord clamping and maternal blood pressure on placental transfusion with cesarean section.am J Obstet Gynecol May 15;128(2): Kleinberg Fetal.Cesarean section prevents placenta-to-infant transfusion despite delayed cord clamping.am J Obstet Gynecol Jan 1;121(1): Yao. etal.placental transfusion in the naturally born lambs.s.u.n.y. Downstate Medical Center Depts of ped.,obs.-gyn. And Lab. Animal Sci., Brooklyn, N.Y. Life Sci Feb 1;20(3): Yao et al. Placental transfusion rate and uterine contraction. Lancet 1:380,1968.p Strauss et al.circulating RBC volume, measured with biotinylatedrbcs, is superior to the Hct to document the hematologic effects of delayed versus immediate umbilical cord clamping in preterm neonates.transfusion, Volume 43, August 2003.p

73 38. Phillips HMetal.Determination of red-cell mass in assessment and management of anaemia in babies needing blood transfusion. Lancet Apr 19;1(8486): Hudson et al.biotin labeling of red cells in the measurement of red cell volume in preterm infants.pediatric Research, 1990, vol 28, no 3, p WHO. Care of the Umbilical Cord.A review of the evidence Bhatt et al. Delaying cord clamping until ventilation onset improvescardiovascular function at birth in preterm lambs. The Journal of Physiology 2013.p Moss et al. Respiratory distress syndrome in the newborn. Study on the association of cord clamping and the pathogenesis of distress. Jama :46.P Ersdal HL et al. Neonatal outcome following cord clamping after onset of spontaneous respiration.pediatrics Aug;134(2): Epub 2014 Jul Aladagandy et al. Is it possible to predict the blood volume of a sick preterm infant? Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2004;89:F344 F347. doi: /adc Jones J Getal. Total circulating red cells versus haematocrit as the primary descriptor of oxygen transport by the blood. Br J Haematol Oct;76(2): S Kinmond et al. Umbilical cord clamping and preterm infants: a randomised trial. BMJ VOLUME JANUARY 1993, p Usher et al.estimation of red blood cell volume in premature infants with and without respiratory distress syndrome. Biol Neonate.1975;26(3-4): Brown EG et al.blood volume and blood pressure in infants with respiratory distress. J Pediatr Dec;87(6 Pt 2): Faxelius Getal.Red cell volume measurements and acute blood loss in highrisk newborn infants. J Pediatr Feb;90(2): Linderkampet al.the effect of intra-partum and intra-uterine asphyxia on placental transfusion in premature and full-term infants. Eur. J.Pediatr.1978, 127:91 p I nall J. A. et al. Blood volume and haematocrit studies in respiratory distress syndrome of the newborn.dis. Childh., 1965, 40, Robinson JC et al. The crossroads of iron with hypoxia and cellular metabolism.implications in the pathobiology of pulmonaryhypertension.am J Respir Cell Mol Biol Dec;51(6): doi: /rcmb TR. 73

74 53. Mercer et al.delayed Cord Clamping in Very Preterm Infants Reduces the Incidence of Intraventricular Hemorrhage and Late-Onset Sepsis:A Randomized, Controlled Trial.Pediatrics April ; 117(4): Mollison et al.red cell and plasma volume in newborn infants.αrchives of disease in clildhoood 1950,p Anderssonetal.Effect of delayed versus early umbilical cord clamping on neonatal outcomes and iron status at 4 months: a randomised controlled trial. BMJ 2011;343:d7157doi: /bmj.d7157 (Published 15 November 2011) Page 1 of WHO 2001.Iron Deficiency Anaemia. Assessment, Prevention, and Control A guide for programme managers. 57. Chaparro C. et al. Effect of Timing of Umbilical Cord Clamping on Iron Status in Mexican Infants: A Randomised Controlled Trial.Lancet 2006 Jun 17;367(9527): McKenna et al. Umbilical cord blood: Current status & promise for the future. Indian J Med Res 134, September 2011, pp wwwclinical trials.gov Wardrop CA et al.the roles and vital importance of placental blood to the newborn infant.jperinat Med. 1995;23(1-2): ZeynelGokmenetal.Effects of delayed ubilical cord clamping on peripheral blood hematopoietic stem cells in premature neonates.journal of Perinatal Medicine. Volume 39, Issue 3, Pages , ISSN (Online) , ISSN (Print) , DOI: /jpm , March Khodabux et al. The use of cord blood for transfusion purposes: current status.[review].voxsanguinis. 97(4): , November Khodabux et al. A clinical study on the feasibility of autologous cord blood transfusion for anemia of prematurity.[miscellaneous Article]. Transfusion. 48(8): , August American Academy of Pediatrics.Cord Blood Banking for Potential Future Transplantation: Subject Review.Pediatrics Vol. 104 No. 1 July 1999.P Valero etal.effect of delayed umbilical cord clamping on blood gas analysis European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology 162 (2012) p

75 66. De Paco C et al.umbilical cord blood acid-base and gas analysis after early versus delayed cord clamping in neonates at term.arch Gynecol Obstet May;283(5): doi: /s z. Epub 2010 May L Armstrong et al. Use of umbilical cord blood gas analysis in the assessment of the newborn. Dis Child Fetal Neonatal Ed Nov;92(6):F N Wiberg et al. Delayed umbilical cord clamping at birth has effects on arterial and venous blood gases and lactate concentrations.2008 The Authors Journal compilation RCOG 2008 BJOG An International Journal of Obstetrics and Gynaecology.p Thorp JAetal.Umbilical cord blood gas analysis. ObstetGynecolClin North Am Dec;26(4): Mercer et al. Is it time to rethink cord management when resuscitation is needed? J Midwifery Womens Health Nov;59(6): doi: /jmwh Epub 2014 Oct Christensen et al.whole-blood viscosity in the neonate: effects of gestational age,hematocrit, mean corpuscular volume and umbilical cord milking.journal of Perinatology (2014) 34, The American College of Obstetricians and Gynecologists. Committee opinion.timing of Umbilical Cord Clamping After Birth.VOL. 120, NO. 6, December 2012.p Leavitt et al. Placental Drainage of Fetal Blood at Cesarean Delivery and Feto Maternal Transfusion.A Randomized Controlled Trial.ObstetGynecol 2007;110: Serdar Alan etal.effects of Umbilical Cord Milking on the Need for Packed Red Blood Cell Transfusions and Early Neonatal Hemodynamic Adaptation in Preterm Infants Born 1500gr.A Prospective, Randomized, Controlled Trial. J PediatrHematolOncol_ Volume 36, Number 8, November 2014.p Hosono S et al.effect of hemoglobin on transfusion andneonatal adaptation in e xtremely low- birthweight infants.pediatr Int Jun;50(3): doi: /j X x. 76. Ross Sommers et al.hemodynamic Effects of Delayed Cord Clamping in Premature Infants.Pediatrics 2012;129;e667; originally publishedonline February 13, 2012; DOI: /peds

76 77. Kluckow et al.low superior vena cava flow and intraventricular haemorrhage in preterm infants.arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2000;82:F188 F N Evans et al.which to measure, systemic or organ blood flow?middle cerebral artery and superior vena cava flow invery preterm infants.arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2002;87:F181 F William Oh. Effects of Delayed Cord Clamping in Very Low Birth Weight Infants.Perinatol April ; 31(Suppl 1): S68 S71. doi: /jp Hosono S et al. Blood pressure and urine output during the first 120 h of life in infants born at less than 29 weeks' gestation related to umbilical cord milking.arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2009;94(5):F Takami T et al.umbilical cord milking stabilizes cerebral oxygenation and perfusion in infants born before 29 weeks of gestation.j Pediatr Oct;161(4): doi: /j.jpeds Epub 2012 May Erickson-Owens DA et al.umbilical cord milking in term infants delivered by cesarean section: a randomized controlled trial. J Perinatol Aug;32(8): doi: /jp Epub 2011 Nov Mercer et al.seven-month developmental outcomes of very low birth weight infants enrolled in a randomized controlled trial of delayed versus immediate cord clamping.journals@ovid Full TextJournal of Perinatology. 30(1):11-16, January GhavamS et al. Effects of placental transfusion in extremely low birthweight infants:meta-analysis of long- and short-term outcomes.[review].transfusion. 54(4): , April N.K. Raju.Timing of umbilical cord clamping after birth foroptimizing placental transfusion.pediatr 2013, 25: Emhamed MO et al.the early effects of delayed cord clamping in term infants born to Libyan mothers.trop Doct Oct;34(4): Tiemersma et al.delayed cord clamping in South African neonates with expected low birthweight: a randomised controlled trial. Journals@Ovid Full TextTropical Medicine & International Health. 20(2): , February Jahazi,A et al.the effect of early and late umbilical cord clamping on neonatal hematocrit. Journal of Perinatology. 28(8): , August

77 89. Nelle M et al. The effect of Leboyer delivery on blood viscosity and other hemorheologic parameters in term neonates.am J Obstet Gynecol Jul;169(1): Gupta R et al.effect of delayed cord clamping on iron stores in infants born to anemic mothers: a randomized controlled trial.indian Pediatr Feb;39(2): Geethanath RM et al.effect of timing of cord clamping on the iron status of infants at 3 months.indian Pediatr Feb;34(2): Chaparroetal.Early Umbilical Cord Clamping Contributes to Elevated Blood LeadLevels among Infants with Higher Lead Exposure. J Pediatr 2007;151: Delayed clamping of the umbilical cord to reduce infant anaemia Sweet et al. European Consensus Guidelines on the Management of Neonatal Respiratory Distress Syndrome in Preterm Infants 2013 Update.Neonatology 2013;103: DOI: / Sotiriadis et al. Corticosteroids for preventing neonatal respiratory after elective caesarean section at term.cochrane Database Syst Rev O ct 7;(4):CD doi: / CD pub EwaRomejko-Wolniewicz et al. Antenatal steroids: can we optimize the dose?curropinobstetgynecol 2014,26:77-82.DOI: /GCO Németh I et al. Hyperbilirubinemia and urinary D-glucaric acid excretion in premature infants following antepartum dexamethasone treatment.j Perinat Med. 1981;9(1): Hulzebos CV et al. Early corticosteroid treatment does not affect severity of unconjugated hyperbilirubinemia in extreme low birth weight preterm infants.actapaediatr Feb;100(2): doi: /j x. Epub 2010 Oct 8. 77

78 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΛΙΝΙΚΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ 1) ΟΝΟΜΑ: ΦΥΛΟ: Α=1 Θ=2 2) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ: 3) ΕΓΙΝΕ ΠΡΩΙΜΗ ΑΠΟΛΙΝΩΣΗ (<10sec) ΝΑΙ ΟΧΙ 4) ΣΕ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΜΕΝΗ ΑΠΟΛΙΝΩΣΗ ΑΝΑΦΕΡΕΤΕ ΑΚΡΙΒΩΣ ΠΟΣΑ sec: 5) ΕΙ ΟΣ ΤΟΚΕΤΟΥ ΦΤ ΚΤ 6) ΑΝ ΕΓΙΝΕ ΚΤ ΑΝΑΦΕΡΑΤΕ ΓΙΑ ΠΟΙΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ: 7) ΗΛΙΚΙΑ ΚΥΗΣΗΣ: 8) ΒΑΡΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ: 9) ΣΤΑ ΙΟ ΤΟΚΕΤΟΥ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΜΗΤΡΟΣΥΣΠΑΣΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ 1 Ο 2 Ο 10) ΗbMHTΕΡΑΣ ΑΠΟ ΓΕΝΙΚΗ ΑΙΜΑΤΟΣ ΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΜΗΝΑ: 11) Η ΜΗΤΕΡΑ ΜΕΤΑΓΓΙΣΤΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΗ ΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ ΝΑΙ=1 ΩΧΙ=2 12) ΧΟΡΗΓΗΘΗΚΕ CELESTONEΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΝΑΙ=1 ΟΧΙ=2 13) ΕΑΝ ΝΑΙ,ΠΟΣΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΤΟΚΕΤΟ: 14) ΕΑΝ ΝΑΙ,ΧΟΡΗΓΗΘΗΚΕ ΠΛΗΡΕΣ ΣΧΗΜΑ: ΝΑΙ=1 ΟΧΙ=2 15) Η ΣΥΛΛΗΨΗ ΕΓΙΝΕ: ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ=1 IVF=2 ΑΛΛΟ=3 (ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΤΙ) 16) ΗΛΙΚΙΑ ΜΗΤΕΡΑΣ: 17) ΕΓΙΝΕ MILKINGΤΟΥ ΟΜΦΑΛΙΟΥ ΛΩΡΟΥ: ΝΑΙ=1 ΟΧΙ=2 α) ΕΑΝ ΝΑΙ ΕΓΙΝΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ 20 cm:ναι=1 ΟΧΙ=2 β) ΕΑΝ ΝΑΙ ΕΓΙΝΕ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΑΠΟ 20 cmαναφερατε ΠΟΣΑ cmπεριπου: γ) ΠΟΣΕΣ ΦΟΡΕΣ ΕΓΙΝΕ MILKINGΤΟΥ ΟΜΦΑΛΙΟΥ ΛΩΡΟΥ. ΑΝΑΦΕΡΕΤΕ ΑΡΙΘΜΟ: 18) ΙΑΒΗΤΙΚΗ ΜΗΤΕΡΑ: ΝΑΙ=1 ΟΧΙ=2 19) ΕΚΑΤΟΣΤΙΑΙΑ ΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ(IUGR) 20) EΙΣΟ ΟΣ ΣΤΗ ΜΕΝ: ΝΑΙ=1 ΟΧΙ=2 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΝ 21) ΓΙΑ ΠΟΙΟ ΛΟΓΟ ΕΙΣΗΧΘΗ: 22) ΥΠΑΡΞΗ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΥΣΧΕΡΕΙΑΣ: ΝΑΙ=1 ΟΧΙ=2 78

79 ΕΙ ΟΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΥΣΧΕΡΕΙΑΣ ΗΠΙΑ ΙΑΧΥΤ Ο Ο2 HOOD ncpap ΣΟΒΑΡΗ CMV ΩΡΕΣ ΗΜΕΡΕΣ Max FIO2 23)ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΟ ΡΑΣΤΙΚΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ: ΝΑΙ=1 ΟΧΙ=2 24)ΕΑΝ ΝΑΙ,ΠΟΣΕΣ ΟΣΕΙΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ: 25)ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΙΚΤΕΡΟΥ: ΧΟΛmax= ΗΜΕΡΑ ΖΩΗΣ= β)ετεθη ΣΕ ΦΩΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΝΑΙ=1 ΟΧΙ=2 ΙΚΤΕΡΟΣ ΚΛΙΝΙΚΑ ΕΜΦΑΝΗΣ ΦΩΤΟΘΕΡΑ ΠΕΙΑ ΑΦΑΙΜΑΞΟΜΕΤΑ ΓΓΙΣΗ ΝΑΙ ΟΧΙ 25)ΜΕΓΙΣΤΗ ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ: 26) ΙΑΤΡΟΦΗ : ΜΘ=1 FORMULA=2 ΜΙΚΤΗ=3 ΗΜΕΡΑ ΖΩΗΣ: 79

80 80

81 81

Νεογνικές και παιδιατρικές μεταγγίσεις. Ελισάβετ Γεωργίου Αιματολόγος, Επίμ. Β Αιματολογικό Τμήμα Γ. Ν. Παπαγεωργίου

Νεογνικές και παιδιατρικές μεταγγίσεις. Ελισάβετ Γεωργίου Αιματολόγος, Επίμ. Β Αιματολογικό Τμήμα Γ. Ν. Παπαγεωργίου Νεογνικές και παιδιατρικές μεταγγίσεις Ελισάβετ Γεωργίου Αιματολόγος, Επίμ. Β Αιματολογικό Τμήμα Γ. Ν. Παπαγεωργίου Μεταγγίσεις σε νεογνά και παιδιά Μεταγγίσεις στον νεογνικό πληθυσμό Μεταγγίσεις στον

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΓΟΝΕΩΝ ΟΜΦΑΛΟΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΑ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΑ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΓΟΝΕΩΝ ΟΜΦΑΛΟΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΑ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΑ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΓΟΝΕΩΝ ΟΜΦΑΛΟΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΑ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΑ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ Η μεταμόσχευση αίματος από ομφάλιο λώρο και πλακούντα σε ασθενείς με Λευχαιμία και άλλες παθήσεις είναι μια νέα μέθοδος θεραπείας που άρχισε

Διαβάστε περισσότερα

25. RHESUS (Rh) ANOΣΟΠΟΙΗΣΗ

25. RHESUS (Rh) ANOΣΟΠΟΙΗΣΗ Η Rh ανοσοποίηση οφείλεται σε εμβρυο-μητρική μετάγγιση (ΕΜΜ), όπου ποσότητα Rh θετικού εμβρυϊκού αίματος εισέρχεται στη μητρική κυκλοφορία Rh αρνητικής εγκύου και δημιουργούνται αντισώματα κατά του παράγοντα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΩΑΝΝΑ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑ ΤΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ STRESS ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΕΓΑΛΟΥ ΥΨΟΜΕΤΡΟΥ Η ατμοσφαιρική

Διαβάστε περισσότερα

Δωρεά Αρχέγονων Αιμοποιητικών Κυττάρων Γεργιανάκη Ειρήνη

Δωρεά Αρχέγονων Αιμοποιητικών Κυττάρων Γεργιανάκη Ειρήνη Δωρεά Αρχέγονων Αιμοποιητικών Κυττάρων Γεργιανάκη Ειρήνη Δωρεά Ομφαλικού Αίματος Τι είναι το ομφαλoπλακουντιακό αίμα; «Ομφαλοπλακουντιακό» ονομάζουμε το αίμα που μπορεί να ληφθεί από τον ομφάλιο λώρο και

Διαβάστε περισσότερα

Νεογνικές και παιδιατρικές μεταγγίσεις

Νεογνικές και παιδιατρικές μεταγγίσεις Νεογνικές και παιδιατρικές μεταγγίσεις Ελισάβετ Γεωργίου Αιματολόγος Αιματολογικό Τμήμα Γ. Ν. Παπαγεωργίου Ακαδημία Αιμοδοσίας, Ιούνιος 2014 Μεταγγίσεις σε νεογνά και παιδιά Μεταγγίσεις στον νεογνικό πληθυσμό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΩΣ ΕΠΙΔΡΑ Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ

ΠΩΣ ΕΠΙΔΡΑ Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΠΩΣ ΕΠΙΔΡΑ Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Η άσκηση, επιφέρει ευεργετικά αποτελέσματα στα διάφορα συστήματα του οργανισμού. Τα αποτελέσματα αυτά ενδέχεται να είναι παροδικά ή μόνιμα ανάλογα

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα Βιολογίας: Βλαστοκύτταρα και η χρήση τους στη θεραπεία ασθενειών. Ζωή Σελά

Μάθημα Βιολογίας: Βλαστοκύτταρα και η χρήση τους στη θεραπεία ασθενειών. Ζωή Σελά Μάθημα Βιολογίας: Βλαστοκύτταρα και η χρήση τους στη θεραπεία ασθενειών Ζωή Σελά Τα βλαστοκύτταρα είναι ένα νέο θεραπευτικό εργαλείο στην Ιατρική διαφορετικό από τα φάρμακα που μέχρι σήμερα είχαμε συνηθίσει.

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι τα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα. Τι είναι τα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα ΦΥΛΑΞΗ ΜΕΣΕΓΧΥΜΑΤΙΚΩΝ ΒΛΑΣΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

Τι είναι τα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα. Τι είναι τα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα ΦΥΛΑΞΗ ΜΕΣΕΓΧΥΜΑΤΙΚΩΝ ΒΛΑΣΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΦΥΛΑΞΗ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΒΛΑΣΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΟΜΦΑΛΙΟΥ ΛΩΡΟΥ ΦΥΛΑΞΗ ΜΕΣΕΓΧΥΜΑΤΙΚΩΝ ΒΛΑΣΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ 1 Τι είναι τα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα Τα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα αποτελούν την πηγή δημιουργίας

Διαβάστε περισσότερα

Βλαστοκύτταρο. Χοτζάι Αθηνά, Στέργιο Χάιδω Τμήμα Γ5

Βλαστοκύτταρο. Χοτζάι Αθηνά, Στέργιο Χάιδω Τμήμα Γ5 Βλαστοκύτταρο Χοτζάι Αθηνά, Στέργιο Χάιδω Τμήμα Γ5 Τα βλαστοκύτταρα είναι κύτταρα που αναπαράγονται διαρκώς και έχουν την ικανότητα να μετατραπούν (να διαφοροποιηθούν) σε οποιοδήποτε άλλο είδος κυττάρου

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΕΟΓΝΟ 7ο ΕΤΗΣΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ Δρ. Μαρία Τζητηρίδου- Χατζοπούλου Παιδίατρος Νεογνολόγος-Αναπτυξιολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Π.Ο.Υ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΣΤΟ ΥΠΟΤΟΝΙΚΟ ΝΕΟΓΝΟ. Ανδριακοπούλου Χρυσή Στεφανία Ειδικευόμενη παιδιατρικής Νεογνολογική Κλινική ΕΚΠΑ, Αρεταίειο Νοσοκομείο

ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΣΤΟ ΥΠΟΤΟΝΙΚΟ ΝΕΟΓΝΟ. Ανδριακοπούλου Χρυσή Στεφανία Ειδικευόμενη παιδιατρικής Νεογνολογική Κλινική ΕΚΠΑ, Αρεταίειο Νοσοκομείο ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΣΤΟ ΥΠΟΤΟΝΙΚΟ ΝΕΟΓΝΟ Ανδριακοπούλου Χρυσή Στεφανία Ειδικευόμενη παιδιατρικής Νεογνολογική Κλινική ΕΚΠΑ, Αρεταίειο Νοσοκομείο Ορισμοί Μυϊκός τόνος: αντίσταση των μυών σε κάθε παθητική

Διαβάστε περισσότερα

Στρογγυλή Τράπεζα Νεογνολογίας «Νεογνολογικά θέματα»

Στρογγυλή Τράπεζα Νεογνολογίας «Νεογνολογικά θέματα» 24 o Επιστημονικό Συνέδριο Φοιτητών Ιατρικής Ελλάδος (Ε.Σ.Φ.Ι.Ε.) & 12 o Διεθνές Forum Φοιτητών Ιατρικής και Νέων Ιατρών Στρογγυλή Τράπεζα Νεογνολογίας «Νεογνολογικά θέματα» Η μετάβαση από την ενδομήτρια

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΕΡΙΩΝ ΠΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΕΡΙΩΝ ΠΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΕΡΙΩΝ ΠΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ Μεταφορά οξυγόνου (Ο 2 ) από τον αέρα μέσω κυψελίδων στο αίμα και ιστούς Μεταφορά διοξειδίου άνθρακα (CO 2 ) από ιστούς σε κυψελίδες Οι κλίσεις των μερικών

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι η προοδευτική, μη αναστρέψιμη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, η οποία προκαλείται από βλάβη του νεφρού ποικίλης αιτιολογίας. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ νεφρά νεφρών Η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) είναι ένα από τα δύο κύρια αίτια χρόνιας νεφρικής νόσου παγκοσμίως (το άλλο είναι ο διαβήτης). Επίσης, τα νεφρά έχουν βασικό ρόλο στη

Διαβάστε περισσότερα

Παιδιά και νέοι με χρόνια προβλήματα υγείας και ειδικές ανάγκες. Σύγχρονες ιατρικές θεωρήσεις και ελληνική πραγματικότητα.

Παιδιά και νέοι με χρόνια προβλήματα υγείας και ειδικές ανάγκες. Σύγχρονες ιατρικές θεωρήσεις και ελληνική πραγματικότητα. Παιδιά και νέοι με χρόνια προβλήματα υγείας και ειδικές ανάγκες. Σύγχρονες ιατρικές θεωρήσεις και ελληνική πραγματικότητα. Μαρία Φωτουλάκη Επίκουρη καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Μέρος Β Δρ. Ανδρέας Φλουρής Ερευνητής Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας Κέντρο Έρευνας, Τεχνολογίας και Ανάπτυξης Θεσσαλίας ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΑΕΡΙΩΝ ΣΤΙΣ ΚΥΨΕΛΙΔΕΣ 2 ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης Παράρτημα III Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης Σημείωση: Οι σχετικές παράγραφοι της Περίληψης των Χαρακτηριστικών του

Διαβάστε περισσότερα

Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής. Το θαύµα... της ζωής!

Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής. Το θαύµα... της ζωής! Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής Το θαύµα... της ζωής! Οι Υπέρηχοι Εγκυμοσύνης... Τμήμα Υπερήχων & Εμβρυομητρικής Ιατρικής Στο Τμήμα Υπερήχων & Εμβρυομητρικής Ιατρικής της ΡΕΑ Μαιευτικής Γυναικολογικής

Διαβάστε περισσότερα

Συστημική προσέγγιση που εφαρμόζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για τη βελτίωση της Υγείας Μητέρας-Παιδιού: Εφαρμογή στη χώρα Χ

Συστημική προσέγγιση που εφαρμόζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για τη βελτίωση της Υγείας Μητέρας-Παιδιού: Εφαρμογή στη χώρα Χ Συστημική προσέγγιση που εφαρμόζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για τη βελτίωση της Υγείας Μητέρας-Παιδιού: Εφαρμογή στη χώρα Χ Έτος Δείκτες θνησιμότητας Δείκτες Αναπαραγωγικότητας Δείκτες Βρεφικής

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα»

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Παρακάτω θα αναφερθούμε χωριστά στις επιπτώσεις και την αντιμετώπιση (α) του

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Δρ. Νικηφόρος Κλήμης, Χειρουργός Μαιευτήρας Γυναικολόγος

Γράφει: Δρ. Νικηφόρος Κλήμης, Χειρουργός Μαιευτήρας Γυναικολόγος Γράφει: Δρ. Νικηφόρος Κλήμης, Χειρουργός Μαιευτήρας Γυναικολόγος Η πρόκληση τοκετού αποτελεί μία προσπάθεια ενάρξεώς του σε περιπτώσεις που η συνέχιση της κύησης δεν είναι επιθυμητή για λόγους απειλούμενης

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Στόχος της μετάγγισης Η επιβίωση Η γρηγορότερη κινητοποίηση του ασθενούς Γραπτή συγκατάθεση του ασθενούς Να τεκμηριώνεται η

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΕΦΟΣ Θ.

ΣΤΕΦΟΣ Θ. Επηρεάζει την αύξηση του βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης Επηρεάζει τη μακροχρόνια διατήρηση των προσληφθέντων κιλών κατά τη διάρκεια της κύησης (5-9μήνες) Επηρεάζει την εμφάνιση παχυσαρκίας σε γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΩΑΝΝΑ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ Η ακριβής ρύθμιση των ιόντων υδρογόνου (Η

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22 Δημήτρης Ι. Χατζηδάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας - Ενδοκρινολογίας, Υπεύθυνος Ενδοκρινολογικής Mονάδας Β' Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση και Καρδιοπάθειες

Άσκηση και Καρδιοπάθειες Συμμαχία για την υγεία - Άσκηση Άσκηση και Καρδιοπάθειες Συγγραφική ομάδα: Φλουρής Ανδρέας, Ερευνητής Βογιατζής Ιωάννης, Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ Σταυρόπουλος- Καλίνογλου Αντώνης, Ερευνητής Σύγχρονες

Διαβάστε περισσότερα

AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΣΘΜΑΤΟΣ & ΚΥΗΣΗΣ

AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΣΘΜΑΤΟΣ & ΚΥΗΣΗΣ AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ Το άσθμα είναι ένα από τις πιο συχνές νόσους που περιπλέκει την εγκυμοσύνη. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν πως περίπου 8-10% των εγκύων έχουν άσθμα και μπορεί να επηρεάσει την εγκυμοσύνη

Διαβάστε περισσότερα

Βλαστοκύτταρα κλειδί στη θεραπεία ασθενειών.

Βλαστοκύτταρα κλειδί στη θεραπεία ασθενειών. Βλαστοκύτταρα κλειδί στη θεραπεία ασθενειών. Η πρώτη και ασφαλής πηγή λήψης βλαστοκυττάρων στη ζωή του ανθρώπου είναι το ομφαλοπλακουντιακό αίμα το οποίο παραμένει στον πλακούντα μετά τη γέννηση. Το υπόλοιπο

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΩΑΝΝΑ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ Η ακριβής ρύθμιση των ιόντων υδρογόνου (Η

Διαβάστε περισσότερα

«ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΩΜΑΤΟΣ: ΔΩΡΕΑ ΖΩΗΣ»

«ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΩΜΑΤΟΣ: ΔΩΡΕΑ ΖΩΗΣ» «ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΩΜΑΤΟΣ: ΔΩΡΕΑ ΖΩΗΣ» Ερευνητική εργασία 2012-13 Από τις μαθήτριες του Β 1: Αλεξοπούλου Ειρήνη Αντωνάτου Ελευθερία Γκορέγια Στέλλα Γλάρου Αθανασία Ζαφειρίου Λία ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Ιδέα της Δωρεάς

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιακή Ανεπάρκεια. Πώς δουλεύει φυσιολογικά η καρδιά

Καρδιακή Ανεπάρκεια. Πώς δουλεύει φυσιολογικά η καρδιά Καρδιακή Ανεπάρκεια Απόστολος Καραβίδας Πρόεδρος Ομάδας Εργασίας Καρδιακής Ανεπάρκειας Διευθυντής Καρδιολογικού Τμήματος, Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθήνας Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μια σοβαρή καρδιολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ Ι ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ AΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ Ι ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ AΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ Ι 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ AΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ Παθησεις ερυθρων αιμοσφαιρίων 2 ΕΡΥΘΡΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ 5.000.000/mm3 αιματος Συγκεντρωση αιμοσφαιρίνης 14-16g/dl

Διαβάστε περισσότερα

Είναι σχεδόν βέβαιο, είτε να γνωρίζετε κάποιον που πάσχει από μια τέτοια ασθένεια είτε να έχετε μια εσείς οι ίδιοι.

Είναι σχεδόν βέβαιο, είτε να γνωρίζετε κάποιον που πάσχει από μια τέτοια ασθένεια είτε να έχετε μια εσείς οι ίδιοι. Γράφει: Δημήτρης Τσουκαλάς, Ιατρός Φυσικής Υγείας Τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι ασθένειες που προκύπτουν γιατί το σώμα μας επιτίθεται και καταστρέφει τα δικά του κύτταρα και όργανα. Γνωρίζετε ότι ένας στους

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Σακχαρώδης Διαβήτης Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος με μετεκπαίδευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος Μετεκπαιδευθείσα στο Σακχαρώδη Διαβήτη Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΛΕΜΦΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ. Βιβλιογραφική ενημέρωση, ΓΝΑ Ευαγγελισμός Θ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΛΕΜΦΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ. Βιβλιογραφική ενημέρωση, ΓΝΑ Ευαγγελισμός Θ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΛΕΜΦΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ Βιβλιογραφική ενημέρωση, ΓΝΑ Ευαγγελισμός Θ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ 17-10-2013 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1:6000 περιπτώσεις κακοήθειας κατά την κύηση / έτος στις ΗΠΑ 1:1000 κυήσεις Λέμφωμα 4 ο σε

Διαβάστε περισσότερα

Σιδηροπενία: μία πολυσυστηματική διαταραχή. Μαρίνα Οικονόμου Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής Αιματολογίας ΑΠΘ

Σιδηροπενία: μία πολυσυστηματική διαταραχή. Μαρίνα Οικονόμου Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής Αιματολογίας ΑΠΘ Σιδηροπενία: μία πολυσυστηματική διαταραχή...... Μαρίνα Οικονόμου Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής Αιματολογίας ΑΠΘ Συχνές λοιμώξεις αναπνευστικού και επίμονο άσθμα Υποτροπιάζουσες φλεγμονές στοματικής

Διαβάστε περισσότερα

Επιπτώσεις της καισαρικής τοµής στη µητέρα

Επιπτώσεις της καισαρικής τοµής στη µητέρα Επιπτώσεις της καισαρικής τοµής στη µητέρα Μιχαήλ Σύνδος Μαιευτήρας Γυναικολόγος Διευθυντής ΕΣΥ Α Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών Νοσοκοµείο Αλεξάνδρα Εισαγωγή Καισαρική τοµή είναι

Διαβάστε περισσότερα

Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι. gr

Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι.  gr Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κατά τη διάρκεια υποσιτισµού ή βαριάς µη θυρεοειδικής νόσου, παρατηρούνται µεταβολές των επιπέδων των θυρεοειδικών ορµονών στο αίµα, που

Διαβάστε περισσότερα

Περιγεννητικά χαρακτηριστικά και κίνδυνος ιδιοπαθούς επιληψίας

Περιγεννητικά χαρακτηριστικά και κίνδυνος ιδιοπαθούς επιληψίας 27 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελληνικής Εταιρείας Κοινωνικής Παιδιατρικής και Προαγωγής της Υγείας Σπάρτη και Μονεμβασιά, 9-10 Οκτωβρίου 2015 Περιγεννητικά χαρακτηριστικά και κίνδυνος ιδιοπαθούς επιληψίας Γεωργάκης

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, τ. Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Παν/κού Νοσοκομείου St Bart's, London

Γράφει: Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, τ. Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Παν/κού Νοσοκομείου St Bart's, London Γράφει: Χάρης Χηνιάδης, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, τ. Επιμελητής Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης Παν/κού Νοσοκομείου St Bart's, London Στη διαδικασία της τεχνητής γονιμοποίησης (IVF) μεταφέρονται

Διαβάστε περισσότερα

9λόγοι. Οικογενειακή Φύλαξη. Ομφαλοπλακουντιακού Αίματος. H καλύτερη Tράπεζα Βλαστικών Κυττάρων. στην Ευρώπη

9λόγοι. Οικογενειακή Φύλαξη. Ομφαλοπλακουντιακού Αίματος. H καλύτερη Tράπεζα Βλαστικών Κυττάρων. στην Ευρώπη Οικογενειακή Φύλαξη Ομφαλοπλακουντιακού Αίματος 9λόγοι για τους οποίους θα διαλέξετε τη Stem-Health Hellas Μοναδική Στιγμή. Μοναδική Απόφαση. H καλύτερη Tράπεζα Βλαστικών Κυττάρων στην Ευρώπη Η πρώτη μεταμόσχευση

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Ενότητα 2: Η ανάπτυξη του αγέννητου ανθρώπου Μιλτιάδης Βάντσος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Σεμινάριο Μαιών Μάιος ΓΑΙΑ

Σεμινάριο Μαιών Μάιος ΓΑΙΑ Σεμινάριο Μαιών Μάιος 2013 - ΓΑΙΑ Καρδιοτοκογράφημα - CTG Παπαϊωάννου Γεώργιος-Κων/νος ΜD, PhD, Diploma in Fetal Μedicine Υπεύθυνος Ιατρικής Εμβρύου Maιευτικό & Γυναικολογικό Κέντρο ΓΑΙΑ CTG Έλεγχος για

Διαβάστε περισσότερα

Κύηση και συγγενείς καρδιοπάθειες. Στέλλα Μπρίλη Α! Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών

Κύηση και συγγενείς καρδιοπάθειες. Στέλλα Μπρίλη Α! Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών Κύηση και συγγενείς καρδιοπάθειες Στέλλα Μπρίλη Α! Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών Αιµοδυναµικές αλλαγές κατά την εγκυµοσύνη Όγκος αίµατος 30-50% Μέγιστο 20-24 εβδ Όγκος παλµού Καρδιακή Συχνότητα

Διαβάστε περισσότερα

Άγγελος Πάλλης Γ4 Γυμνασίου

Άγγελος Πάλλης Γ4 Γυμνασίου Άγγελος Πάλλης Γ4 Γυμνασίου Γυμνάσιο Κερατέας Ιανουάριος 2015 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κεφάλαιο 1 ο : Τι είναι βλαστοκύτταρα; σελ. 3 Κεφάλαιο 2 ο : Είδη βλαστοκυττάρων σελ. 4 Κεφάλαιο 3 ο : Ύπαρξη βλαστοκυττάρων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΚΌΛΛΗΣΗ ΠΛΑΚΟΎΝΤΑ

ΑΠΟΚΌΛΛΗΣΗ ΠΛΑΚΟΎΝΤΑ ΑΠΟΚΌΛΛΗΣΗ ΠΛΑΚΟΎΝΤΑ Παθοφυσιολογία, Διάγνωση και Αντιμετώπιση Alexander Kofinas, MD Director Kofinas Perinatal Associate Professor Clinical Obstetrics and Gynecology Cornell University, College of Medicine

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΙΔΙ Θ ΕΞΑΜΗΝΟ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΙΔΙ Θ ΕΞΑΜΗΝΟ ΠANEΠIΣTHMIO IΩANNINΩN - IATPIKH ΣXOΛH TOMEAΣ YΓEIAΣ TOY ΠAIΔIOY T.Θ. 1186, 451 10 IΩANNINA, - Tηλ. 2651-007544 - Fax: 2651-007032 Ηλ. ταχυδροµείο: paediatr@cc.uoi.gr - Ιστός: http://users.uoi.gr/paediatr

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΡΓΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΑΡΔΑΒΕΛΑ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

ΓΕΩΡΓΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΑΡΔΑΒΕΛΑ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ ΑΝΟΙΚΤΟΣ ΑΡΤΗΡΙΑΚΟΣ ΠΟΡΟΣ ΣΕ ΝΕΟΓΝΑ ΓΕΩΡΓΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΑΡΔΑΒΕΛΑ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ Συγγενείς ανωμαλίες της καρδιάς, είναι οι ατέλειες στη δομή της καρδιάς, που είναι παρούσες κατά τη γέννηση. Μια από αυτές είναι

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Για να πληροφορηθώ µýëïò ôçò Σπάνιος ναι... Μόνος όχι Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών σπανίων παθήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Κυκλοφορικό σύστημα. Από μαθητές και μαθήτριες του Στ 1

Κυκλοφορικό σύστημα. Από μαθητές και μαθήτριες του Στ 1 Κυκλοφορικό σύστημα Από μαθητές και μαθήτριες του Στ 1 Η καρδία Χτύπα 2 δισεκατομμύρια φορές σε όλη μας τη ζωή. Βρίσκεται στο θώρακα, κέντρο προς αριστερά. Έχει το μέγεθος μιας γροθιάς. Αλεξάνδρα, Αναστασία,

Διαβάστε περισσότερα

Αιμορραγίες κατά την εγκσμοσύνη. Σωηήξεο Ν. Μήηξνπ

Αιμορραγίες κατά την εγκσμοσύνη. Σωηήξεο Ν. Μήηξνπ Αιμορραγίες κατά την εγκσμοσύνη Σωηήξεο Ν. Μήηξνπ 12/11/2012 127.000 θάνατοι κατά την κύηση και τον τοκετό λόγω αιμορραγίας παγκοσμίως Η αιμορραγία αποτελεί μία από τις κυριότερε ς αιτίες άμεσου θανάτου

Διαβάστε περισσότερα

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών Σχέση μεταξύ εμβολίων και αυτισμού Θέση ύπνου των βρεφών και συχνότητα εμφάνισης του

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3. Κυκλοφορικό Σύστημα. Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3. Κυκλοφορικό Σύστημα. Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3 Κυκλοφορικό Σύστημα Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα Η μεταφορά των θρεπτικών ουσιών στα κύτταρα και των ιστών και η απομάκρυνση από αυτά των άχρηστων γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ηλίας I. Χιντιπάς, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, Διδάκτορας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Συνεργάτης ΓΑΙΑ

Γράφει: Ηλίας I. Χιντιπάς, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, Διδάκτορας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Συνεργάτης ΓΑΙΑ Γράφει: Ηλίας I. Χιντιπάς, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, Διδάκτορας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Συνεργάτης ΓΑΙΑ Η προεκλαμψία είναι μια σοβαρή διαταραχή που εμφανίζεται στην εγκυμοσύνη, η οποία

Διαβάστε περισσότερα

Πρόκειται για 4 μικρούς αδένες στο μέγεθος "φακής" που βρίσκονται πίσω από το θυρεοειδή αδένα. Οι αδένες αυτοί παράγουν μια ορμόνη που λέγεται

Πρόκειται για 4 μικρούς αδένες στο μέγεθος φακής που βρίσκονται πίσω από το θυρεοειδή αδένα. Οι αδένες αυτοί παράγουν μια ορμόνη που λέγεται Πρόκειται για 4 μικρούς αδένες στο μέγεθος "φακής" που βρίσκονται πίσω από το θυρεοειδή αδένα. Οι αδένες αυτοί παράγουν μια ορμόνη που λέγεται παραθορμόνη και ρυθμίζει τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα. Ορμόνες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΤΗΣ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΑΟΡΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΤΗΣ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΑΟΡΤΗΣ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΑΟΡΤΗΣ Κάθε χρόνο περίπου 200.000 νέοι ασθενείς διαγιγνώσκονται με Ανεύρυσμα Κοιλιακής Αορτής. Είναι γνωστό επίσης, ότι η ρήξη του Ανευρύσματος Κοιλιακής Αορτής οδηγεί σε ποσοστό τουλάχιστον

Διαβάστε περισσότερα

Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ

Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ www.printo.it/pediatric-rheumatology/gr/intro Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ Έκδοση από 2016 1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΟΙΚΟΓΕΝΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ 1.1 Τι είναι; Ο Οικογενής Μεσογειακός Πυρετός (ΟΜΠ) είναι ένα γενετικά

Διαβάστε περισσότερα

3. Με ποιο άλλο σύστημα είναι συνδεδεμένο το κυκλοφορικό σύστημα;

3. Με ποιο άλλο σύστημα είναι συνδεδεμένο το κυκλοφορικό σύστημα; ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 3 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ» ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 1. Ποιος είναι ο ρόλος του κυκλοφορικού συστήματος;...... 2. Το κυκλοφορικό σύστημα αποτελείται από: i 3.

Διαβάστε περισσότερα

Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014

Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014 Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014 Παθητικό Κάπνισμα Το παθητικό κάπνισμα θεωρείται σήμερα η τρίτη προλήψιμη αιτία θνησιμότητας. «Ο εισπνεόμενος και εκπνεόμενος από τους καπνιστές καπνός (καπνός

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία βιολογίας Μ. Παναγιώτα A 1 5 ο ΓΕΛ Χαλανδρίου 2013-14. Αγγειοπλαστική Bypass

Εργασία βιολογίας Μ. Παναγιώτα A 1 5 ο ΓΕΛ Χαλανδρίου 2013-14. Αγγειοπλαστική Bypass Εργασία βιολογίας Μ. Παναγιώτα A 1 5 ο ΓΕΛ Χαλανδρίου 2013-14 Αγγειοπλαστική Bypass Η αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νόσων περιλαμβάνει: φαρμακευτική αγωγή συστάσεις για αλλαγές στον τρόπο ζωής και τις

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία της Άσκησης

Φυσιολογία της Άσκησης ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ & ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ Φυσιολογία της Άσκησης Λειτουργία καρδιαγγειακού συστήματος Καρδιαγγειακός έλεγχος κατά τη διάρκεια της

Διαβάστε περισσότερα

Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών

Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών Οι ρευματικές παθήσεις είναι συχνές στην αναπαραγωγική ηλικία των γυναικών. Στην πρόσφατη πανελλήνια επιδημιολογική έρευνα για τις ρευματικές παθήσεις στο γενικό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΈς ΝΌΣΟΙ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΆ

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΈς ΝΌΣΟΙ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΆ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΈς ΝΌΣΟΙ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΆ Αραγιάννης Δημήτριος Μονάδα Υπέρτασης Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική κλινική Ιπποκράτειο Γ.Ν.Α. Καρδιά & παιδί. Αρχίζοντας από τη βρεφική ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

Ανταλλαγή αερίων. Ενότητα 1: Αερισμός και αιμάτωση. Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής

Ανταλλαγή αερίων. Ενότητα 1: Αερισμός και αιμάτωση. Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Ανταλλαγή αερίων Ενότητα 1: Αερισμός και αιμάτωση Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Ανταλλαγή αερίων 2 Ανταλλαγή αερίων Η συγκέντρωση O 2 στον ατμοσφαιρικό αέρα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Αθήνα 8 Μαρτίου 2011 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ένας στους δυο θανάτους, ασθενών με Χρόνια Νεφρική Νόσο, οφείλεται σε καρδιαγγειακό επεισόδιο και όχι στη νόσο αυτή καθ αυτή!!! Αυτό ανέφερε

Διαβάστε περισσότερα

Υπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση;

Υπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση; Υπέρταση Τι Είναι η Υπέρταση; Η πίεση του αίματος είναι η δύναμη που ασκεί το αίμα στις αρτηρίες όταν μεταφέρεται από την καρδιά στην κυκλοφορία. Η σταθερά αυξημένη πίεση, άνω των φυσιολογικών ορίων, αποκαλείται

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο. Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ. «Μέτρηση της αιματηρής. Αρτηριακής Πίεσης»

Εργαστήριο. Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ. «Μέτρηση της αιματηρής. Αρτηριακής Πίεσης» Εργαστήριο Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ «Μέτρηση της αιματηρής Αρτηριακής Πίεσης» Αιμοδυναμική παρακολούθηση α) Μη επεμβατική Ηλεκτροκαρδιογράφημα Αρτηριακός σφυγμός Αναίμακτη αρτηριακή πίεση

Διαβάστε περισσότερα

Η εφαρμογή της Καρδιοαναπνευστικής δοκιμασίας κόπωσης σε ασθενείς με Πνευμονική Αρτηριακή υπέρταση

Η εφαρμογή της Καρδιοαναπνευστικής δοκιμασίας κόπωσης σε ασθενείς με Πνευμονική Αρτηριακή υπέρταση Η εφαρμογή της Καρδιοαναπνευστικής δοκιμασίας κόπωσης σε ασθενείς με Πνευμονική Αρτηριακή υπέρταση Κωνσταντίνος Κώντσας, Παρασκευή Τριβήλου, Αναστασία Καραγκιούλη, Ελένη Τριανταφυλλίδη Εργαστήριο Καρδιοαναπνευστικής

Διαβάστε περισσότερα

Νεογνικές και Παιδιατρικές μεταγγίσεις. ΑΝΝΑ ΚΙΟΥΜΗ Αιματολογικό Τμήμα Νοσ. «Παπαγεωργίου»

Νεογνικές και Παιδιατρικές μεταγγίσεις. ΑΝΝΑ ΚΙΟΥΜΗ Αιματολογικό Τμήμα Νοσ. «Παπαγεωργίου» Νεογνικές και Παιδιατρικές μεταγγίσεις ΑΝΝΑ ΚΙΟΥΜΗ Αιματολογικό Τμήμα Νοσ. «Παπαγεωργίου» Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι ένα σημαντικό ποσοστό των παιδιατρικών μεταγγισμένων ασθενών έλαβαν ΜΙΑ μόνο μετάγγιση

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΦΑΛΟΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΟ ΑΙΜΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

ΟΜΦΑΛΟΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΟ ΑΙΜΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΟΜΦΑΛΟΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΟ ΑΙΜΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ 1 ΟΜΦΑΛΟΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΟ ΑΙΜΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ Έκδοση του IΔPYMAΤΟΣ EΛΛHNIKHΣ AIMATOΛOΓIKHΣ

Διαβάστε περισσότερα

Περιορισμοί στη χρήση του Xeljanz ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) εξετάζει τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβων αίματος στους πνεύμονες

Περιορισμοί στη χρήση του Xeljanz ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) εξετάζει τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβων αίματος στους πνεύμονες 17 Μαίου 2019 ΕΜΑ/267216/2019 Περιορισμοί στη χρήση του Xeljanz ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) εξετάζει τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβων αίματος στους πνεύμονες Η Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης

Διαβάστε περισσότερα

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958. Περιεχόμενο

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958. Περιεχόμενο Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Υπεύθυνη Μαθήματος: Χ. Καρατζαφέρη Διδάσκοντες: Χ. Καρατζαφέρη, Γ. Σακκάς,Α. Καλτσάτου 2013-2014 Διάλεξη 3 ΤΕΦΑΑ, ΠΘ Περιεχόμενο Συνδεση με τα προηγουμενα Πριν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1ο 1. Ποιος είναι ο ρόλος των ερυθρών κυττάρων του αίματος; α. μεταφέρουν οξυγόνο σε όλο το σώμα β. μεταφέρουν θρεπτικά συστατικά, άλατα, ορμόνες και πρωτεΐνες γ. μεταφέρουν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ (Α.Π.)

ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ (Α.Π.) ΥΠΕΡΤΑΣΗ Η καρδιά προωθεί το αίμα στον οργανισμό μέσω των αρτηριών, με αποτέλεσμα οι αρτηρίες να βρίσκονται υπό πίεση. Η πίεση αυξάνει όταν είμαστε αναστατωμένοι, όταν τρομάζουμε, όταν καταβάλουμε κάποια

Διαβάστε περισσότερα

Νικόλαος Δ. Βραχνής. και Εμβρυομητρικής. Αρεταίειο Νοσοκομείο

Νικόλαος Δ. Βραχνής. και Εμβρυομητρικής. Αρεταίειο Νοσοκομείο Υπερηχογραφικά καθοδηγούμενος επεμβατικός έλεγχος στη Μαιευτική Νικόλαος Δ. Βραχνής Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας και Εμβρυομητρικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Αρεταίειο Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ- ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΤΟΥ 2014

ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ- ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΤΟΥ 2014 ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ- ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΤΟΥ 2014 Βασιλική Δηµ. Μιχαλίτση Μαιευτήρ-Γυναικολόγος, MD, PhD, MSc, RCR/RCOG in Maternal Medicine, Heart Disease and Pregnancy Specialist, Υπότροφος ΕΚΠΑ,

Διαβάστε περισσότερα

Καταπληξία. Δημήτριος Τσιφτσής ΤΕΠ ΓΝ Νικαίας

Καταπληξία. Δημήτριος Τσιφτσής ΤΕΠ ΓΝ Νικαίας Καταπληξία Δημήτριος Τσιφτσής ΤΕΠ ΓΝ Νικαίας Εφημερία στο ΚΥ Αγ. Βαρβάρας Ν. Ηρακλείου. 50 χλμ από μεγάλο νοσοκομείο Βασικός ιατρικός εξοπλισμός Διακομιδή με ιδιωτικό μέσο. Άνδρας 84 ετών τον βρήκαν οι

Διαβάστε περισσότερα

Βλαστοκύτταρα και χρήσεις

Βλαστοκύτταρα και χρήσεις Βλαστοκύτταρα και χρήσεις Θαυµατουργές λύσεις στην ιατρική συνήθως δεν υπάρχουν. Ακόµη και ανακαλύψεις που υπόσχονται θαύµατα, τις περισσότερες φορές διανύουν πολύ δρόµο µέχρι να φτάσουν στην επιτυχία.

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία

Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία Αναπνευστική ανταπόκριση στην οξεία άσκηση Βασίλης Πασχάλης Επίκουρος καθηγητής ΤΕΦΑΑ - ΕΚΠΑ Αναπνευστικό σύστημα Αναπνευστικό σύστημα Εξωτερική αναπνοή Η μεταφορά αερίων

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΟΕΠΙΔΡΑΣΗ

ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΟΕΠΙΔΡΑΣΗ ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΟΕΠΙΔΡΑΣΗ Εισαγωγή Οι δύο πιο ζωτικές λειτουργίες του οργανισμού μας, η αναπνευστική και η κυκλοφορική, αλληλοσυνδέονται και επιδρούν η μία πάνω στην άλλη κατά τρόπο αρμονικό και

Διαβάστε περισσότερα

Νεφρική ρύθμιση Καλίου, Ασβεστίου, Φωσφόρου και Μαγνησίου. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό»

Νεφρική ρύθμιση Καλίου, Ασβεστίου, Φωσφόρου και Μαγνησίου. Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Νεφρική ρύθμιση Καλίου, Ασβεστίου, Φωσφόρου και Μαγνησίου Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Γ.Ν.Α «Λαϊκό» Κάλιο Το 98% του ολικού Κ + του σώματος βρίσκεται στο εσωτερικό των κυττάρων Το 2% στο εξωκυττάριο

Διαβάστε περισσότερα

Αιμορραγία μετά τον τοκετό

Αιμορραγία μετά τον τοκετό Πανελλήνιο Συνέδριο Ελληνικής Εταιρίας Εμβρυομητρικής Ιατρικής, Βόλος 15-17 Ιουνίου 2018 Αιμορραγία μετά τον τοκετό Πόσο συχνό είναι το πρόβλημα; Πώς το αναγνωρίζουμε; Αιμορραγία και τοκετός Δρ Ελευθερία-Ελμίνα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 18: ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 18: ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 18: ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΝΕΥΡΟΓΕΝΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑ Οι ασθενείς με νευρογενή ανορεξία παρουσιάζουν σημαντική απώλεια βάρους, είναι ανορεκτικοί και υποφέρουν από

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Άπνοια, Υποξική Προπόνηση και Αθλητική Απόδοση με έμφαση στην Κολύμβηση

Εισαγωγή. Άπνοια, Υποξική Προπόνηση και Αθλητική Απόδοση με έμφαση στην Κολύμβηση Άπνοια, Υποξική Προπόνηση και Αθλητική Απόδοση με έμφαση στην Κολύμβηση Σύλβια Κωνσταντινίδου Διδακτορική Φοιτήτρια Σχολή Επιστημών Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΙΜΠΡΙΣΙΜΗ ΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν.

ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΙΜΠΡΙΣΙΜΗ ΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν. ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΙΜΠΡΙΣΙΜΗ ΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΕΝΑ ΜΑΓΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ Ένα μακρύ «υπεραντλαντικό αεροπορικό

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΠΑΛ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΠΑΛ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΠΑΛ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑ Α Α ) ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Επανάληψη πριν τις εξετάσεις Καλό διάβασμα

Επανάληψη πριν τις εξετάσεις Καλό διάβασμα Επανάληψη πριν τις εξετάσεις Καλό διάβασμα 2013-2014 Θέματα πολλαπλής επιλογής Κύτταρα όμοια μορφολογικά και λειτουργικά αποτελούν α. ένα όργανο. β. ένα ιστό. γ. ένα οργανισμό. δ. ένα σύστημα οργάνων.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ Διακρίνονται σε: - Πρωτογενή και - Δευτερογενή Πρωτογενή είναι τα όργανα στα οποία γίνεται η ωρίμανση των κυττάρων του ανοσοποιητικού: - Θύμος

Διαβάστε περισσότερα

Όταν χρειάζεται ρύθμιση της ποσότητας των χορηγούμενων υγρών του ασθενή. Όταν θέλουμε να προλάβουμε την υπερφόρτωση του κυκλοφορικού συστήματος

Όταν χρειάζεται ρύθμιση της ποσότητας των χορηγούμενων υγρών του ασθενή. Όταν θέλουμε να προλάβουμε την υπερφόρτωση του κυκλοφορικού συστήματος Ερωτήσεις Αξιολόγησης Εργαστηριακού Μαθήματος Θέμα: «Κεντρική Φλεβική Πίεση» 1. Τι είναι η Κεντρική Φλεβική Πίεση (ΚΦΠ); Είναι η υδροστατική πίεση των μεγάλων φλεβών που είναι πλησιέστερα στην καρδιά,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Γνώσεις, στάσεις και ποιότητα ζωής σε ασθενείς με λέμφωμα Οι ασθενείς που πάσχουν από λέμφωμα στην Ελλάδα εμφανίζονται ελλιπώς ενημερωμένοι σχετικά με ζητήματα που αφορούν στην

Διαβάστε περισσότερα

Είναι μία χημική ουσία (στερόλη), που αυξάνει στον οργανισμό με την κατανάλωση λιπαρών ουσιών.

Είναι μία χημική ουσία (στερόλη), που αυξάνει στον οργανισμό με την κατανάλωση λιπαρών ουσιών. Υψηλή Χοληστερίνη: Αίτια και Θεραπεία - Συνήθη Ερωτήματα των ασθενών στη Μαχόμενη Κλινική Γράφει: Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδικός Παθολόγος Τι είναι η χοληστερόλη; Είναι μία χημική ουσία (στερόλη),

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Μαθήτρια: Κ. Σοφία. Καθηγητής: κ. Πιτσιλαδής

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Μαθήτρια: Κ. Σοφία. Καθηγητής: κ. Πιτσιλαδής ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Μαθήτρια: Κ. Σοφία Καθηγητής: κ. Πιτσιλαδής Σχολ. Έτος: 2015-2016 ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΙΚΗ-BYPASS Αορτοστεφανιαία παράκαμψη είναι η χειρουργική διαδικασία της παράκαμψης των θρομβώσεων ή των

Διαβάστε περισσότερα

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΗ ΘΗΛΑΣΜΟ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΤ. ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α Π/Δ ΓΝΞΑΝΘΗΣ

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΗ ΘΗΛΑΣΜΟ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΤ. ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α Π/Δ ΓΝΞΑΝΘΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΗ ΘΗΛΑΣΜΟ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΤ. ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α Π/Δ ΓΝΞΑΝΘΗΣ ΑΜΕΣΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΕΠΙΛΟΧΕΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΜΗ ΓΡΗΓΟΡΗ ΕΠΑΝΑΦΟ- ΡΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ ΜΗ ΓΡΗΓΟΡΗ ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

1. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ

1. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ 1. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ ΣΤΟΝ ΤΟΚΕΤΟ ΣΚΟΠΟΣ: Διαφύλαξη της υγείας της μητέρας Έγκαιρη διάγνωση της ενδομητρίου υποξίας ΚΑΡΔΙΟΤΟΚΟΓΡΑΦΗΜΑ (ΚΤΓ) Κατά την διάρκεια της κυήσεως οι γυναίκες πρέπει να ενημερώνονται

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΝΤΙ-ΙΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΓΡΙΠΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟ ΙΟ Α/Η1Ν1 ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΤΕΝΩΝ ΕΠΑΦΩΝ ΤΟΥΣ

ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΝΤΙ-ΙΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΓΡΙΠΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟ ΙΟ Α/Η1Ν1 ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΤΕΝΩΝ ΕΠΑΦΩΝ ΤΟΥΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΝΤΙ-ΙΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΓΡΙΠΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟ ΙΟ Α/Η1Ν1 ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΤΕΝΩΝ ΕΠΑΦΩΝ ΤΟΥΣ Ιούλιος 2009 Το παρόν έγγραφο

Διαβάστε περισσότερα

Τι πρέπει να γνωρίζετε για την προεκλαµψία

Τι πρέπει να γνωρίζετε για την προεκλαµψία Τι πρέπει να γνωρίζετε για την προεκλαµψία Η προεκλαµψία είναι πολύ πιο συνήθης από ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι άνθρωποι. Στην πραγµατικότητα είναι η συνηθέστερη σοβαρή επιπλοκή της κύησης. Η προεκλαµψία

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτα Κουτσογιάννη Αιµατολόγος ΝΥ Αιµοδοσίας Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισµός»

Παναγιώτα Κουτσογιάννη Αιµατολόγος ΝΥ Αιµοδοσίας Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισµός» ΑΙΜΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕ ΜΑΚ ΜΕ ΜΙΚΤΗ ΑΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΑΒΟ Παναγιώτα Κουτσογιάννη Αιµατολόγος ΝΥ Αιµοδοσίας Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισµός» ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ (ΜΑΚ) Αποδεκτή θεραπεία για ασθενείς µε: συγγενείς

Διαβάστε περισσότερα