Αγαπητοί γονείς. Αντιγόνη Λυκοτραφίτη

Transcript

1 Αγαπητοί γονείς Το βιβλίο αυτό είναι γραμμένο σύμφωνα με την ύλη του σχολικού βιβλίου «Μαθηματικά Á Δημοτικού». Είναι δομημένο σε αντίστοιχα κεφάλαια με επαναληπτικά μαθήματα και λειτουργεί παράλληλα αλλά και συμπληρωματικά με αυτά. Επιπλέον περιέχει προτεινόμενα κριτήρια αξιολόγησης για τον έλεγχο των γνώσεων του μαθητή. Στόχος του βιβλίου αυτού αρχικά είναι να βοηθήσει τους μαθητές να κατανοήσουν τις πρώτες μαθηματικές έννοιες μέσα από αναλυτικά λυμένα παραδείγματα, στα οποία περιλαμβάνονται βασικές παρατηρήσεις, και στη συνέχεια να εμπεδώσουν τη νέα γνώση μέσα από ασκήσεις και προβλήματα για λύση. Στο τέλος του βιβλίου υπάρχουν τόσο οι απαντήσεις του βιβλίου αυτού όσο και οι αναλυτικές λύσεις όλων των ασκήσεων και προβλημάτων του σχολικού βιβλίου (βιβλίο μαθητή τετράδιο εργασιών). Θα ήθελα τέλος να ευχαριστήσω τους συναδέλφους Πολυτίμη Δελημιχάλη, Δημήτρη Τσάκο και Δήμητρα Μάνδαλου που έκαναν τις τυπογραφικές διορθώσεις και τη συνάδελφο Ξανθίππη Καστρουνή που είχε τη γενική επιμέλεια του βιβλίου αυτού. Αντιγόνη Λυκοτραφίτη

2 ΠEPIEXOMENA 1. Προσανατολισμός στο χώρο Γεωμετρικά σχήματα Σύγκριση και εκτίμηση ποσοτήτων Oι αριθμοί από το 1 έως το Aρίθμηση, ανάγνωση και γραφή των αριθμών (I) Aρίθμηση, ανάγνωση και γραφή των αριθμών (II) Πρόσθεση και ανάλυση των αριθμών μέχρι το 5 (I) Eπαναληπτικό μάθημα Σύγκριση μεγεθών Oι αριθμοί από το 6 μέχρι το 10 (I) Oι αριθμοί από το 6 μέχρι το 10 (II) Σύγκριση αριθμών Tα σύμβολα =, > και < Πρόσθεση και ανάλυση των αριθμών μέχρι το 5 (II) Γραφή της πρόσθεσης με τη χρήση συμβόλων Προβλήματα Eπαναληπτικό μάθημα Oι αριθμοί από το 10 μέχρι το Aθροίσματα μέχρι το Oι τακτικοί αριθμοί Tα διπλά αθροίσματα Tα νομίσματα μέχρι το Προσθετική ανάλυση αριθμών από το 6 μέχρι το Προβλήματα Eπαναληπτικό μάθημα Προτεινόμενο Kριτήριο Aξιολόγησης Oι αριθμοί μέχρι το Xάραξη γραμμών Mοτίβα Aφαίρεση με αφαιρετέο μικρό αριθμό Διάκριση των συμβόλων (+) και ( ) Aφαίρεση με αφαιρετέο μεγάλο αριθμό Tο συμπλήρωμα Eπαναληπτικό μάθημα

3 33. Oργάνωση συλλογών Aριθμοί μέχρι το Mονάδες και δεκάδες (I) Αθροίσματα με πολλούς όρους Kίνηση σε τετραγωνισμένο χαρτί Προβλήματα Eπαναληπτικό μάθημα Mονάδες και δεκάδες (II) Γεωμετρικά σχήματα O χρόνος Προσθέσεις με υπέρβαση της δεκάδας Eπαναληπτικό μάθημα Προτεινόμενο Kριτήριο Aξιολόγησης Xαράξεις, παζλ και μωσαϊκά Προσθέσεις και αφαιρέσεις διψήφιων και μονοψήφιων αριθμών H πρόσθεση και η αφαίρεση ως αντίστροφες πράξεις H υπέρβαση της δεκάδας Yπολογισμοί Eπιστροφή στην πεντάδα Πρόσθεση και αφαίρεση Διψήφιοι και μονοψήφιοι αριθμοί Προβλήματα Eπαναληπτικό μάθημα Oι αριθμοί μέχρι το Eισαγωγή στον πολλαπλασιασμό Mέτρηση μεγεθών Πρόσθεση και αφαίρεση διψήφιων αριθμών Eισαγωγή στη συμμετρία Eπαναληπτικό μάθημα Oι αριθμοί μέχρι το 100 Xρήμα Πολλαπλασιασμός και διαίρεση Bάρος Λειτουργία ζυγαριάς Xαράξεις σχημάτων Παζλ Πλακόστρωτο Προβλήματα Eπαναληπτικό μάθημα Προτεινόμενο Kριτήριο Aξιολόγησης Λύσεις Απαντήσεις Απαντήσεις του σχολικού βιβλίου (βιβλίο μαθητή τετράδιο εργασιών)

4 1 ÚÔÛ Ó ÙÔÏÈÛÌfi ÛÙÔ ÒÚÔ ΠΑΡΑΤΗΡΩ ΚΑΙ ΜΑΘΑΙΝΩ 1.1 Παρατηρώ προσεχτικά την παρακάτω εικόνα και στη συνέχεια την περιγράφω. 6

5 ΑΠΑΝΤΗΣΗ Στην εικόνα φαίνεται ένα σπιτάκι το οποίο βρίσκεται ανάμεσα σε μία λίμνη και ένα δέντρο. Τρεις πάπιες βρίσκονται μέσα στη λίμνη και δύο πάπιες έξω από τη λίμνη. Πάνω στο δέντρο βρίσκεται μία γάτα και κάτω από το δέντρο ένας σκύλος. Δίπλα στο σκύλο υπάρχει ένα πιατάκι που έχει μέσα ένα κόκαλο. ª ı Óˆ Για να προσανατολιστώ στον χώρο χρησιμοποιώ τις εκφράσεις: πάνω-κάτω, μπροστά-πίσω, μέσα-έξω, δεξιά-αριστερά, δίπλα και ανάμεσα. Πίσω από το σπίτι φαίνεται ένα βουνό. Mπροστά από το σπίτι βρίσκεται ένα πηγάδι. Aριστερά από το πηγάδι είναι μία κοτούλα και δεξιά από το πηγάδι είναι δύο κοτούλες. ΕΦΑΡΜΟΖΩ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΕΜΑΘΑ 1.2 Kάνω ό,τι μου λέει καθεμία από τις παρακάτω προτάσεις. α) Bάζω τα χέρια μου μέσα στις τσέπες μου. β) Bγάζω τα χέρια μου έξω από τις τσέπες μου. γ) Bάζω τα χέρια μου πάνω στο γραφείο μου. δ) Bάζω τα χέρια μου κάτω από το γραφείο μου. ε) Πιάνω το δεξί μου αφτί με το δεξί μου χέρι. στ) Kλείνω το αριστερό μου μάτι με το αριστερό μου χέρι. 1.3 Aπαντώ σε καθεμία από τις παρακάτω ερωτήσεις. α) Όταν κάθομαι στο θρανίο μου: ποιος βρίσκεται δίπλα μου; ποιος βρίσκεται μπροστά μου; ποιος βρίσκεται πίσω μου; β) Tι βρίσκεται ανάμεσα στο στόμα και στα μάτια μου; Οι απαντήσεις βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου. 7

6 1.4 Xρωματίζω το ζωάκι που βρίσκεται: α) πάνω στο τραπέζι β) κάτω από το τραπέζι γ) μέσα στο ενυδρείο δ) έξω από το ενυδρείο ε) μπροστά από το σπιτάκι στ) πίσω από το σπιτάκι 8

7 1.5 Παρατηρώ την εικόνα στην οποία φαίνεται ο Xάρης με τους γονείς του και απαντώ στις παρακάτω ερωτήσεις. α) Πού βρίσκεται ο Xάρης; β) Ποιος βρίσκεται δεξιά από τον Xάρη; γ) Ποιος βρίσκεται αριστερά από τον Xάρη; 1.6 Yπογραμμίζω τη σωστή απάντηση. α) Tα σουβλάκια βρίσκονται: μέσα στο πιάτο έξω από το πιάτο β) Tο μπουκάλι βρίσκεται: μπροστά από το πιάτο πίσω από το πιάτο γ) O Φώτης κρατάει τον κουμπαρά με: το αριστερό χέρι το δεξί χέρι δ) O Φώτης κρατάει το κέρμα με: το αριστερό χέρι το δεξί χέρι 9

8 2 ˆÌÂÙÚÈÎ Û Ì Ù ΠΑΡΑΤΗΡΩ ΚΑΙ ΜΑΘΑΙΝΩ 2.1 Mε ποιο γεωμετρικό σχήμα μοιάζει καθένα από τα παρακάτω αντικείμενα; α) β) γ) δ) AΠANTHΣH Tα γεωμετρικά σχήματα είναι τα εξής: ª ı Óˆ κύκλος τετράγωνο τρίγωνο ορθογώνιο α) Tο κέρμα μοιάζει με κύκλο. β) Tο κάδρο μοιάζει με τετράγωνο. γ) Tο σήμα της τροχαίας μοιάζει με τρίγωνο. δ) O φάκελος αλληλογραφίας μοιάζει με ορθογώνιο. 10

9 2.2 Mε ποιο γεωμετρικό στερεό μοιάζει καθένα από τα παρακάτω αντικείμενα; α) β) γ) δ) ε) AΠANTHΣH ª ı Óˆ Tα γεωμετρικά στερεά είναι τα εξής: σφαίρα κύβος στερεό ορθογώνιο κύλινδρος πυραμίδα α) H μπάλα μοιάζει με σφαίρα. β) Tο ζάρι μοιάζει με κύβο. γ) H βαλίτσα μοιάζει με στερεό ορθογώνιο. δ) Tο κουτί της κονσέρβας μοιάζει με κύλινδρο. ε) H σκηνή μοιάζει με πυραμίδα. 11

10 ΕΦΑΡΜΟΖΩ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΕΜΑΘΑ 2.3 Xρωματίζω με κίτρινο τα τετράγωνα, κόκκινο τα ορθογώνια, πράσινο τα τρίγωνα και μπλε τους κύκλους. 2.4 Συνδέω κάθε γεωμετρικό σχήμα με το όνομά του. κύκλος τετράγωνο ορθογώνιο τρίγωνο Οι απαντήσεις βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου. 12

11 2.5 Διακρίνω τα σχήματα που υπάρχουν σε κάθε εικόνα και τα ονομάζω. 2.6 Mε ποιο γεωμετρικό σχήμα μοιάζει καθένα από τα παρακάτω αντικείμενα; α) β) γ) δ) 13

12 2.7 Xρωματίζω με κόκκινο τους κύβους, κίτρινο τα στερεά ορθογώνια, μπλε τους κυλίνδρους, πράσινο τις σφαίρες και ροζ τις πυραμίδες. 2.8 Συνδέω κάθε γεωμετρικό στερεό με το όνομά του. σφαίρα κύβος στερεό ορθογώνιο κύλινδρος πυραμίδα 14

13 2.9 Mε ποιο γεωμετρικό στερεό μοιάζει καθένα από τα παρακάτω αντικείμενα; α) β) γ) δ) ε) 15

14 3 ÁÎÚÈÛË Î È ÂÎÙ ÌËÛË appleôûôù ÙˆÓ ΠΑΡΑΤΗΡΩ ΚΑΙ ΜΑΘΑΙΝΩ 3.1 α) Tα μπαλόνια είναι τόσα όσα τα παιδιά; β) Tα παιδιά είναι τόσα όσα τα παγωτά; 16

15 AΠANTHΣH α) 1Ô ÙÚfiappleÔ : M ıô Ô ÙË ÓÙÈÛÙÔ ÈÛË «Ó appleúô Ó» Eνώνω με μία γραμμή κάθε μπαλόνι με ένα παιδί, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Παρατηρώ ότι τα μπαλόνια είναι τόσα όσα τα παιδιά. 2Ô ÙÚfiappleÔ : M ıô Ô ÙË Î Ù Ì ÙÚËÛË Mετράω τα μπαλόνια και βρίσκω ότι είναι 5. Έπειτα μετράω τα παιδιά και βρίσκω ότι και αυτά είναι 5. Δηλαδή τα μπαλόνια είναι τόσα όσα τα παιδιά. 17

16 β) 1Ô ÙÚfiappleÔ : M ıô Ô ÙË ÓÙÈÛÙÔ ÈÛË «Ó appleúô Ó» Eνώνω με μία γραμμή κάθε παιδί με ένα παγωτό, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Διαπιστώνω ότι τα παιδιά είναι λιγότερα από τα παγωτά ή αλλιώς ότι τα παγωτά είναι περισσότερα από τα παιδιά. 2Ô ÙÚfiappleÔ : M ıô Ô ÙË Î Ù Ì ÙÚËÛË Mετράω τα παιδιά και τα παγωτά. Tα παιδιά είναι 5, ενώ τα παγωτά είναι 6. Άρα τα παιδιά είναι λιγότερα από τα παγωτά ή αλλιώς τα παγωτά είναι περισσότερα από τα παιδιά. 18

17 ΕΦΑΡΜΟΖΩ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΕΜΑΘΑ 3.2 Yπάρχει μία γυάλα για κάθε ψαράκι; 3.3 Yπάρχει ένα λουλούδι για κάθε μέλισσα; Οι απαντήσεις βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου. 19

18 3.4 Φτάνουν τα τυράκια για να φάνε όλα τα ποντίκια; 3.5 Tα καρότα είναι τόσα όσα τα κουνελάκια; Eίναι λιγότερα; Eίναι περισσότερα; 20

19 3.6 Συνδέω με μία γραμμή τις συλλογές που έχουν ίσο αριθμό αντικειμένων. 3.7 Σε κάθε περίπτωση σχεδιάζω τόσες γραμμές όσες είναι οι καραμέλες. III 21

20 3.8 Zωγραφίζω στο αριστερό κουτάκι μία χάντρα περισσότερη και στο δεξί μία λιγότερη από αυτές που έχει το μεσαίο κουτί. 22

21 3.9 Σε καθεμία από τις παρακάτω περιπτώσεις παρατηρώ πόσα είναι τα δάχτυλα. Έπειτα διαγράφω με ένα X τα αντικείμενα που περισσεύουν σε κάθε περίπτωση. 23

22 4 OÈ ÚÈıÌÔ applefi ÙÔ 1 ˆ ÙÔ 5 ΠΑΡΑΤΗΡΩ ΚΑΙ ΜΑΘΑΙΝΩ 4.1 Πώς μπορούμε να παρουσιάσουμε τους αριθμούς από το 1 έως το 5, χρησιμοποιώντας διαφορετικούς τρόπους; AΠANTHΣH Στον παρακάτω πίνακα εμφανίζονται οι αριθμοί από το 1 έως το 5 με 4 διαφορετικούς τρόπους. Mε αντικείμενα Mε τα δάχτυλα Mε κουκκίδες Mε ψηφία

23 ª ı Óˆ Ένας αριθμός μπορεί να παρουσιαστεί με διάφορους τρόπους, όπως είναι οι εξής: Mε εικόνες αντικειμένων. Mε τα δάχτυλα των χεριών μας. Mε συστοιχία κουκκίδων (δηλαδή με οργανωμένη διάταξη κουκκίδων στον χώρο, όπως συμβαίνει με αυτές του ζαριού). Mε ψηφία. ΕΦΑΡΜΟΖΩ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΕΜΑΘΑ 4.2 Πόσα αυτοκινητάκια υπάρχουν σε κάθε κάρτα; Bάζω σε κύκλο τον σωστό αριθμό. α) β) γ) δ) Οι απαντήσεις βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου. 25

24 4.3 Πόσα είναι τα φρούτα σε κάθε εικόνα; Συνδέω τα φρούτα με τους αντίστοιχους αριθμούς

25 4.4 Bάζω σε κύκλο τόσα ζωάκια όσα δηλώνει ο κάθε αριθμός

26 4.5 Eνώνω τα δάχτυλα και τις κουκκίδες με τους αντίστοιχους αριθμούς Mετρώ τα λουλούδια που κρατά κάθε παιδί και συνδέω την εικόνα με τον αντίστοιχο αριθμό

27 4.7 Bρίσκω σε κάθε περίπτωση πόσα είναι τα δάχτυλα και πόσα τα κυκλάκια και τα συνδέω με τους αντίστοιχους αριθμούς

28 5 AÚ ıìëûë, Ó ÁÓˆÛË Î È ÁÚ Ê ÙˆÓ ÚÈıÌÒÓ (I) ΠΑΡΑΤΗΡΩ ΚΑΙ ΜΑΘΑΙΝΩ 5.1 Mετρώ τα μήλα που δείχνει κάθε κάρτα και γράφω τον αντίστοιχο αριθμό. AΠANTHΣH Στην πρώτη κάρτα υπάρχει 1 μήλο, στη δεύτερη κάρτα υπάρχουν 2 μήλα και στην τρίτη κάρτα υπάρχουν 3 μήλα. ª ı Óˆ Γράφω σωστά τους αριθμούς 1, 2 και 3, αν μετακινώ το μολύβι μου πάνω στο χαρτί όπως δείχνουν τα βέλη σε καθεμία από τις παρακάτω εικόνες

29 ΕΦΑΡΜΟΖΩ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΕΜΑΘΑ 5.2 Παρατηρώ τις εικόνες και τις ενώνω με τους αντίστοιχους αριθμούς Γράφω τον αριθμό Γράφω τον αριθμό 2. Οι απαντήσεις βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου. 31

30 5.5 Γράφω τον αριθμό Xρωματίζω τόσα τρίγωνα όσα είναι τα ζωάκια. 32

31 5.7 Σχηματίζω τόσες γραμμές, όσα είναι κάθε φορά τα αντικείμενα που εμφανίζονται σε κάθε εικόνα, και έπειτα γράφω δίπλα τον αντίστοιχο αριθμό. III Γράφω στο κουτάκι τον αριθμό που δείχνει πόσα αντικείμενα έχει καθεμία κάρτα. 33