BeWater. Καθιστώντας την κοινωνία ενεργή συμμέτοχο στην προσαρμογή του νερού στην παγκόσμια αλλαγή

Transcript

1 BeWater Καθιστώντας την κοινωνία ενεργή συμμέτοχο στην προσαρμογή του νερού στην παγκόσμια αλλαγή

2 Μήνυμα Παρουσίασης Τη σημασία διεξαγωγής καινοτόμου έρευνας για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή Τη σημασία συμμετοχής των εμπλεκομένων φορέων στη διαδικασία προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή Τη σημασία χρήσης διαδραστικών εργαλείων διάχυσης της πληροφορίας και έρευνας πεδίου για την ενημέρωση των πολιτών για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή

3 Παγκόσμια Αλλαγή στη Μεσόγειο Προβλέψεις θερμοκρασίας στα τέλη του 21 ου αιώνα (PRECIS Model) Πηγή: Lelieveld et al. (2012) Στατιστική μείωση των βροχοπτώσεων στη Κύπρο, Νότια Ελλάδα, Λιβύη, Βόρεια Αίγυπτο Η μέση θερμοκρασία καλοκαιριού στην ανατολική Μεσόγειο, Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική αναμένεται να αυξηθεί κατά 3-4 o C

4 Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής απειλούν όλη την κοινωνία Οι επιπτώσεις της παγκόσμιας αλλαγής είναι ιδιαίτερα σημαντικές στη Μεσόγειο ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ Διάλογος και συνεργασία μεταξύ της επιστημονικής κοινότητας και της κοινωνίας Ευαισθητοποίηση της κοινωνίας, ενδυνάμωση και συλλογική ευθύνη Προσέγγιση εκ των κάτω προς τα άνω BeWater

5 Περιοχές Μελέτης Τέσσερις αντιπροσωπευτικές λεκάνες απορροής στη Μεσόγειο Οι μικρές λεκάνες απορροής επιτρέπουν καλύτερη κατανόηση της δυναμικής των ποταμών Διασύνδεση κοινωνίας και επιστήμης Διάχυση των αποτελεσμάτων και σε άλλες περιοχές της Μεσογείου

6 Επισκόπηση Προγράμματος Συνολικό κόστος: 3,589K Συμμετοχή EE: 2,935K Διάρκεια: 42 μήνες Ημερομηνία έναρξης: 01/10/2013 Ερευνητική ομάδα: 12 εταίροι από 11 χώρες Προϋπολογισμός ΙΚυ: 267Κ Θέσεις εργασίας στη Κύπρο: 5 νέοι επιστήμονες Συντονιστής Προγράμματος: CREAF, Ισπανία

7 Λεκάνη απορροής Πεδιαίου Κατάντη Αστική περιοχή Ο μεγαλύτερος ποταμός της Κύπρου Πηγάζει από τη BA πλευρά του Τροόδου H λεκάνη που καλύπτει περίπου 120 km 2 Η βροχόπτωση κυμαίνεται στα mm Ενδιάμεσο Αγροτική και ημι-αστική περιοχή, αρδευόμενες και ξηρικές καλλιέργειες Ανάντη Δάση και χώροι αναψυχής, ξηρικές καλλιέργειες και κτηνοτροφία

8 Κλιματικές προβλέψεις για τον Πεδιαίο Σημαντική μείωση της μέσης ετήσιας βροχόπτωσης σε όλη τη λεκάνη απορροής τη περίοδο (κάτω από 300 mm στη κατάντη περιοχή). Αύξηση μεγίστης και ελάχιστης θερμοκρασίας κατά 1-2 ºC βαθμούς, σε όλο το μήκος της λεκάνης. Αύξηση ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως πλημύρες (συχνότητα και ένταση). Πηγή: Camera et al. (2014, 2016)

9 ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΔΙΑΧΥΣΗ ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΔΙΚΤΥΟ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΛΛΑΓΗ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΜΑΘΗΣΗ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

10 Εργαστήρια Εμπλεκομένων φορέων 1. Αναγνώριση των βασικών προκλήσεων και προβλημάτων στη λεκάνη απορροής 2. Αναγνώριση επιλογών διαχείρισης υδάτων 3. Συμπληρωματικές συνεντεύξεις με εμπειρογνώμονες 4. Ανάλυση κοινωνικοοικονομικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων 5. Αξιολόγηση επιλογών διαχείρισης υδάτων και κατηγοριοποίηση προτεραιοτήτων 6. Διαμόρφωση Σχεδίου Προσαρμογής στη Κλιματική Αλλαγή

11 Κατασκευή Εννοιολογικού Χάρτη Λεκάνης Απορροής και Ανάλυση Επιπτώσεων Temperature Increase Precipitation Decrease Precipitation Extremes Increase Forest Ecosystems Services Community Water Demand Dam Functions Livestock River Ecosystems Services Irrigated cropland Floods Rainfed cropland Urban Runoff Groundwater

12 Βασικές προκλήσεις και επιλογές διαχείρισης Ποσοτική και ποιοτική κατάσταση υπογείων υδάτων No Μέτρα Κόστος (χιλιάδες ) 1 Σύγχρονα συστήματα άρδευσης Άδειες για γεωτρήσεις και μετρητές νερού 2,513 3 Εφαρμογή της τιμολόγησης του νερού Χρήση του ανακυκλωμένου νερού για γεωργι 14,551 5 Αφαλάτωση νερού 4,070 6 Γεωργική εκπαίδευση Βελτίωση της τράπεζας φυτογενετικών πόρων 73 8 Δυναμική διαχείριση των υδάτων του φράγμα Εκστρατεία ευαισθητοποίησης και ενημέρωση Ανάπτυξη αγροτουρισμού 2,357

13 Βασικές προκλήσεις και επιλογές διαχείρισης Ποσοτική και ποιοτική κατάσταση επιφανειακών υδάτων No Μέτρα Κόστος (χιλιάδες ) 11 Εξοπλισμός για την εξοικονόμηση νερού οικια 2, Συντήρηση και επισκευή των δικτύων ύδρευσ 1, Επιβολή του Κώδικα Ορθής Γεωργικής Πρακτικ Έλεγχος της βόσκησης Βελτίωση της τράπεζας φυτογενετικών πόρων Υδρολογικές μελέτες Κατεδάφιση φράγματος 1, Ολοκληρωμένη διαχείριση των αποβλήτων 3, Κατασκευή πολλαπλών χρήσεων μονοπατιών 8, Εθελοντισμός 36

14 Βασικές προκλήσεις και επιλογές διαχείρισης Πλημμύρες No Μέτρα Κόστος (χιλιάδες ) 21 Συστήματα συλλογής όμβριων υδάτων 26, Βελτίωση της τράπεζας φυτογενετικών πόρων Μέτρα πυρασφάλειας Βελτίωση της ζωνοποίησης της γης Βελτίωση της συνεργασίας όλων των ενδιαφε Αποκατάσταση και συντήρηση της κοίτης του Βελτίωση της κατακράτησης του νερού απορρ Βελτίωση του δικτύου αποχέτευσης αστικών λ 8, Κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων 3, Συνεργασία για την βελτίωση των συστημάτω 384

15 Αξιολόγηση Επιλογών Διαχείρισης Υδάτων

16 Δέσμες Επιλογών Διαχείρισης Υδάτων 1. Βιώσιμη διαχείριση νερού άρδευσης 2. Σωστή διακυβέρνηση 3. Βιώσιμη αστική απορροή όμβριων υδάτων και διαχείριση πλημμυρών 4. Υδρολογική διαχείριση 5. Ύδρευση 6. Περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση

17 Μέτρα Διαχείρισης Υπογείων Υδάτων 1. Εφαρμογή νομοθεσίας για την χορήγηση αδειών για την ανόρυξη γεωτρήσεων και την εγκατάσταση μετρητών νερού έλεγχος στην άντληση των υπογείων υδάτων και μείωση της υπερεκμετάλλευσης τους. 2. Εφαρμογή της πολιτικής τιμολόγησης του νερού διασφάλιση της ανάσχεσης του πλήρους κόστους των υπηρεσιών υδάτων συμβατότητα με την αρχή ο «ρυπαίνων πληρώνει» παροχή κινήτρων για αποτελεσματική χρήση των υδάτινων πόρων.

18 Μέτρα Διαχείρισης Επιφανειακών Υδάτων 1. Εφαρμογή του Κώδικα Ορθής Γεωργικής Πρακτικής μείωση της επιφανειακής απορροής αγροχημικών υπολειμμάτων και κτηνοτροφικών αποβλήτων 2. Προετοιμασία υδρολογικών μελετών συμπεριλαμβανομένης της εκτίμησης του κινδύνου για την καταπολέμηση της απερήμωσης.

19 Μέτρα Μείωσης Κινδύνου Πλημμύρας 1. Συστήματα συλλογής βρόχινου νερού από οροφές και πλακόστρωτους χώρου χρήση του αποθηκευμένου νερού για άρδευση γεωργικών καλλιεργειών και κήπων 2. Αειφόρα συστήματα αποχέτευσης όμβριων υδάτων συλλογή επιφανειακής απορροής του νερού μέσω τοπικής συλλογής, αποθήκευσης, εμπλουτισμού, επαναχρησιμοποίησης ή απελευθέρωσης στον Πεδιαίο Ποταμό με χαμηλή περιβαλλοντική επίπτωση

20 Σημαντικά Παραδοτέα Προγράμματος

21 Εκστρατεία ενημέρωσης της κοινωνίας

22

23 Συμπεράσματα Η διεξαγωγή καινοτόμου έρευνας είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής Η συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων φορέων σε όλα τα στάδια εκπόνησης του σχεδίου προσαρμογής είναι απαραίτητη για την ορθή διαμόρφωση του σχεδίου και την αποδοχή του Η χρήσης διαδραστικών εργαλείων διάχυσης της πληροφορίας και η διεξαγωγή ερευνών πεδίου βελτιστοποιεί την ενημέρωση των πολιτών Ο συνδυασμός τεχνολογικών, περιβαλλοντικών και διαχειριστικών μέτρων προσαρμογής είναι απαραίτητος για την αντιμετώπιση των πολυδιάστατων προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής Η δημιουργία δέσμεων επιλογών διαχείρισης υδάτινων πόρων είναι πιο αποτελεσματική σε σύγκριση με την εφαρμογή ατομικών επιλογών εξαιτίας των συνεργειών και συν-ωφελειών που δημιουργούνται

24 Επόμενα βήματα Η ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Κύπρου επιδιώκει την πιλοτική εφαρμογή κάποιων από τα εξεταζόμενα μέτρα προσαρμογής Στην παρούσα φάση: εξετάζουμε την αποτελεσματικότητα των πράσινων οροφών για τη μείωση των πλημμυρών σε αστικές περιοχές διεξάγουμε υδρολογικές μελέτες, μοντελοποιώντας τις ροές και τη δυναμική συγκεκριμένων ποταμών αναζητούμε χρηματοδότηση από ανταγωνιστικά προγράμματα έρευνας αιχμής για να αναλύσουμε σε περαιτέρω λεπτομέρεια τις οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προτεινόμενων μέτρων

25 Δημοσιεύσεις σε Επιστημονικά Περιοδικά 1. Charalambous, K., Bruggeman, A., Bakirtzis, N., Lange, M. A. (2016). Historical flooding of the Pedieos River in Nicosia, Cyprus. Journal of Water History, 8(2), Giannakis, E., Bruggeman, A., Poulou, D., Zoumides, C., Eliades, M. (2016). Linear Parks along Urban Rivers: Perceptions of Thermal Comfort and Climate Change Adaptation in Cyprus. Sustainability, 8(10), 1023; doi: /su Camera, C., Bruggeman, A., Hadjinicolaou, P., Pashiardis, S., Lange, M.A. (2014). Evaluation of interpolation techniques for the creation of gridded daily precipitation (1 1 km2); Cyprus, Journal of Geophysical Research 119, Camera, C., Bruggeman, A., Hadjinicolaou, P., Michaelides, S., Lange, M. A. (2016). Evaluation of a spatial rainfall generator for generating high resolution precipitation projections over orographically complex terrain. Stochastic Environmental Research and Risk Assessment, DOI: /s

26 Παρουσιάσεις σε Επιστημονικά Συνέδρια 1. Bruggeman, A., Giannakis, E., Zoumides, C., Charalambous, K., Lange, M.A. (2016). Assessing climate change adaptation options in a Cypriot river basin. Water and Environment in the New Millennium: Education and Capacity Building Conference, Tehran, Iran, 3-5 December. 2. Zoumides, C., Giannakis, E., Bruggeman, A. (2016). Enhancing the resilience of a Mediterranean river basin with stakeholder engagement. European Ecosystem Services Conference Helping nature to help us, Antwerp, September Camera, C., Bruggeman, A., Giannakis, E., Zoumides, C., Lange, M.A. (2015). Converging stakeholders' climate change adaptation visions through hydrologic modeling. 26th IUGG General Assembly, Prague, 22 Jun - 2 Jul Giannakis, E., Bruggeman, A., Zoumides, C., Charalambous, K. (2015). Stakeholder engagement in water management and climate change adaptation in a Mediterranean watershed. Energy, Water and Climate Change in the Mediterranean - Building Bridges Conference, Nicosia, June Bruggeman, A., Camera, C., Giannakis, E., Zoumides, C., Eliades, M., Djuma, H. (2015). Adapting to climate change or to stakeholders? Geophysical Research Abstracts Vol. 17, EGU , EGU General Assembly 2015

27 Σας Ευχαριστούμε Θερμά