Αίγυπτος, Βαβυλωνία : επιγραφές, έγγραφα. Σκοπός : απαθανάτιση : κατορθώµατα/επιτεύγµατα ηγεµόνων.

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Αίγυπτος, Βαβυλωνία : επιγραφές, έγγραφα. Σκοπός : απαθανάτιση : κατορθώµατα/επιτεύγµατα ηγεµόνων."

Πύῤῥος Αλεξίου
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Ιστοριογραφία (περιγραφικός ορισµός): Επιστήµη γεγονότα : χρονολογική σειρά χρονική περίοδος κριτικός έλεγχος των πηγών ανάλυση αιτίων και συνθηκών Ιστορική αναδροµή Αίγυπτος, Βαβυλωνία : επιγραφές, έγγραφα. Σκοπός : απαθανάτιση : κατορθώµατα/επιτεύγµατα ηγεµόνων. Παλαιά ιαθήκη : π.χ. ύσκολη η διασταύρωση των γεγονότων. Σκοπός : «οµολογία πίστεως». Θα µπορούσαµε λοιπόν να πούµε ότι αυτά τα κείµενα είναι ιστορικά σε εισαγωγικά. Κίνα : Συµβολή : 1. καταγραφή γεγονότων/πηγή πληροφοριών εποχής, 2. πρακτικές συµβουλές για ζωή, 3. διεύρυνση του ενδιαφέροντος πέραν των αξιωµατούχων της τότε κοινωνίας. Ελλείψεις : 1. Μη συνεχές αφήγηµα, Αναστάσιος Λαζαρίδης 1

Σκοπός : «οµολογία πίστεως». Θα µπορούσαµε λοιπόν να πούµε ότι αυτά τα κείµενα είναι ιστορικά σε εισαγωγικά. Κίνα : Συµβολή : 1.

2 2. Μη εφαρµογή επιστηµονικής µεθόδου. Εισαγωγή στην Αρχαία Ελληνική Ιστοριογραφία Ελλάδα : Συµβολή : 1. ιάκριση ιστορικού από µυθολογικού γεγονότος, 2. ιαµόρφωση επιστηµονικής µεθόδου, 3. Προσοχή στην έκφραση, όχι απλή καταγραφή. Ειδικά σώθηκαν τα ιστορικά κείµενα µε λογοτεχνική αξία. Εξέλιξη : τέλος αρχαϊκής περιόδου (7 ος -6 ος αιων.) µέσα 4 ου αιων. π.χ. Αρχαϊκή εποχή : πόλεις Μ. Ασίας : αλλαγές σε όλα τα επίπεδα. Νέες επιστήµες : 1. Γεωγραφία (έρευνα, αυτοψία), 2. Φιλοσοφία (ερµηνεία του κόσµου) και 3. Ιστορία (καταγραφή γεγονότων). Λογογράφοι ( ιονύσιος ο Μιλήσιος, ο Εκαταίος ο Μιλήσιος κ.α.) : Χαρακτηριστικά : 1. Καταγραφή προφορικών παραδόσεων, 2. Ταξιδιωτικές περιγραφές και 3. Τοπικά έθιµα λαών. 2 Αναστάσιος Λαζαρίδης

Ασίας : αλλαγές σε όλα τα επίπεδα. Νέες επιστήµες : 1. Γεωγραφία (έρευνα, αυτοψία), 2. Φιλοσοφία (ερµηνεία του κόσµου) και 3. Ιστορία (καταγραφή γεγονότων).

3 Ενδιαφέρθηκαν επίσης για : 1. Μυθογραφία (µυθικές διηγήσεις), 2. Γενεαλογία (πίνακες µε τα γενεαλογικά δένδρα σηµαντικών οίκων), 3. Ονοµαστικοί κατάλογοι µε σπουδαίους άνδρες της εποχής, αξιωµατούχους, αθλητές Ολυµπιονίκες κ.α. Ηρόδοτος : από την Αλικαρανασσό ( ) θεωρείται ο πατέρας της ιστορίας (έτσι τον αποκάλεσε ο Κικέρων, Ρωµαίος πολιτικός 1 ος αιων. π.χ.). Το κείµενο του Ηροδότου είναι το αρχαιότερο πεζό της ύσης που σώζεται ολόκληρο. Προοίµιο : «ιστορίη» = έρευνα. Σκοπός : να µην ξεχαστούν τα σηµαντικά γεγονότα. Θα το λέγαµε µε σύγχρονους όρους : Συγγραφική συνείδηση: 1. Αξιολόγηση πηγών, 2. Έκθεση γνώµης. 9 βιβλία (µεταγενέστερος χωρισµός. Κάθε βιβλίο-µία Μούσα). Συνδυασµός γεγονότων και εθνογραφίας/γεωγραφίας (περιγραφή Αναστάσιος Λαζαρίδης 3

π.χ.). Το κείµενο του Ηροδότου είναι το αρχαιότερο πεζό της ύσης που σώζεται ολόκληρο. Προοίµιο : «ιστορίη» = έρευνα. Σκοπός : να µην ξεχαστούν τα σηµαντικά γεγονότα.

4 τόπου, παραδόσεων, θεσµών, εθίµων, τρόπου ζωής). Καλύπτει τις 3 Περσικές εκστρατείες σε Ασία, Αφρική και Ευρώπη µέχρι το 479. Θουκυδίδης : Άλιµος Αττικής ( ) : 1. Καταγραφή γεγονότων Πελοποννησιακού πολέµου (για εκείνον ήταν ο µεγαλύτερος και σηµαντικότερος πόλεµος από όσους είχαν γίνει µέχρι τότε, εποµένως θα είχε και τις µεγαλύτερες επιπτώσεις στον τότε κόσµο), 2. Ερµηνεία των αιτίων (ενδιαφέρεται για τις αιτιάσεις των δύο αντιπάλων και τις αφορµές της σύγκρουσής τους. Μάλιστα, προχωρά ένα βήµα παραπάνω, καθώς ανιχνεύει την βαθύτερη αιτία του πολέµου : τον φόβο των Λακεδαιµονίων για την επέκταση της Αθηναϊκής δύναµης). Ο Θουκυδίδης θεωρείται ο µεγαλύτερος ιστορικός όλων των εποχών : Νέα µέθοδος στην ιστοριογραφία που φανερώνει και τη συγγραφική συνείδηση του ιστορικού : 1. Επίπονη αναζήτηση αλήθειας µέσα από τις διαφορετικές εκδοχές που υπήρχαν, 2. Σκοπός : να αφήσει ένα κτήµα ες αεί, δηλαδή ένα έργο για τις επόµενες γενεές, ώστε να µάθουν να ενεργούν ανάλογα, 4 Αναστάσιος Λαζαρίδης

κόσµο), 2. Ερµηνεία των αιτίων (ενδιαφέρεται για τις αιτιάσεις των δύο αντιπάλων και τις αφορµές της σύγκρουσής τους.

5 3. Αττικός λόγος (αποµάκρυνση από την διάλεκτο της λογογραφίας και του Ηροδότου). Η αττική καθιερώθηκε ως η επίσηµη γλώσσα της ιστοριογραφίας για 18 περίπου αιώνες µέχρι και την Άλωση της Πόλης. Ξενοφών : Ερχιάς Αττικής ( ). Γεγονότα Πελοποννησιακού πολέµου (συνεχίζει το έργο του Θουκυδίδη, όπως πληθώρα ιστορικών) µεταξύ στα «Ελληνικά». Συµβολή : 1. Αποδέσµευση από τον πυρήνα της πόλης ή από ένα σπουδαίο γεγονός. Το φώς µπορεί να πέφτει και σε λιγότερο µεγάλα γεγονότα ή σε µεµονωµένα πρόσωπα. 2. περιγραφή προσώπων και χαρακτήρα, αυτό που σήµερα θα ονοµάζαµε αποµνηµονεύµατα, βλ. «Κύρου Ανάβασις». 3. «Αγησίλαος» : ιστορικό εγκώµιο (έπαινος του Σπαρτιάτη βασιλιά). 4. µυθιστορηµατική βιογραφία : παρουσίαση ζωής και αγωγής του βασιλιά Κύρου : «Κύρου παιδεία» Ελληνιστική εποχή (τέλος 4ου-αρχές 3ου): Εκστρατείες Μ. Αλεξάνδρου «Ελληνικά» Αναστάσιος Λαζαρίδης 5

Αποδέσµευση από τον πυρήνα της πόλης ή από ένα σπουδαίο γεγονός. Το φώς µπορεί να πέφτει και σε λιγότερο µεγάλα γεγονότα ή σε µεµονωµένα πρόσωπα. 2.

6 Τοπικές ιστορίες Εισαγωγή στην Αρχαία Ελληνική Ιστοριογραφία Μονογραφίες για µεγάλες προσωπικότητες Αποµνηµονεύµατα Πολύβιος : ( ) : «Ιστορίαι» (40 βιβλία) : αρχή Β Καρχηδονιακού πολέµου έως οριστική ρωµαϊκή κυριαρχία στις ελληνικές πόλεις Πρόθεση : καθολική, δηλαδή παγκόσµια ιστορία Σκοπός : να δείξει πως η οικουµένη µέσα σε 50 χρόνια υποτάχθηκε σε µια εξουσία, αυτή των Ρωµαίων Πρότυπο : Θουκυδίδης για αυτοψία, αναζήτηση αλήθειας και αντικειµενικότητα µακριά από προσωπικές συµπάθειες ή αντιπάθειες. ιόδωρος (1ος αιων π.χ.) : 40 βιβλία από µυθική εποχή µέχρι τις µέρες του Ρωµαϊκή εποχή : Πλούταρχος (Χαιρώνεια της Βοιωτίας, µ.χ.) βιογράφος, Βίοι Παράλληλοι : ένας Έλληνας, ένας Ρωµαίος. Αρριανός (Νικοµήδεια Βιθυνίας µ.χ.) έργο : Αλεξάνδρου Ανάβασις σε 7 βιβλία κατά το πρότυπο του Ξενοφώντα 6 Αναστάσιος Λαζαρίδης

: Θουκυδίδης για αυτοψία, αναζήτηση αλήθειας και αντικειµενικότητα µακριά από προσωπικές συµπάθειες ή αντιπάθειες. ιόδωρος (1ος αιων π.χ.

7 ΞΕΝΟΦΩΝ ήµος Ερχιάς Αττικής Γέννηση : π.χ. / Θάνατος : σίγουρα µετά το 355 π.χ. Από εύπορο πατέρα (Γρύλλος) = καλή µόρφωση Αγάπη για τα άλογα = Υπηρέτησε στο σώµα των ιππέων Γνώρισε : Σωκράτη, Πελοποννησιακό πόλεµο (ήττα Αθηναίων 404 π.χ.), άνοδο των Τριάκοντα Τυρράνων, αποκατάσταση της δηµοκρατίας=403 π.χ. Μετείχε στην εκστρατεία του Πέρση Κύρου, ο οποίος κινήθηκε εναντίον του αδελφού του, Αρταξέρξη του Β, µε σκοπό να τον εκθρονίσει. Ακολούθησε επίσης τον σπαρτιατικό στρατό υπό την ηγεσία του Αγησιλάου στην µάχη της Κορώνειας (394 π.χ.) Οι Αθηναίοι τον εξόρισαν, αλλά οι Σπαρτιάτες του προσφέρουν «προξενίαν», δηλαδή άδεια να µείνει στην Σπάρτη. Εκεί, κοντά στον Όλυµπο, έζησε 20 χρόνια µε την γυναίκα και τα παιδιά του. Μετά την ήττα των Σπαρτιατών από τους Θηβαίους, ο Ξενοφών αναγκάζεται να µετακοµίσει στην Κόρινθο, και αφού µερικά χρόνια αργότερα αίρεται το ψήφισµα των Αθηναίων για την εξορία του Ξενοφώντα, επιστρέφει στην Αθήνα, άγνωστο το πότε ακριβώς. Ο γιος του πεθαίνει υπερασπιζόµενος την Αθήνα και όλες οι τιµητικές εκδηλώσεις στο πρόσωπό του µας φανερώνουν ότι ο ιστορικός ήταν ήδη πολύ γνωστός στην εποχή του. Πρότυπα : α. Σωκράτης (πρότυπο ζωής), β. Αγησίλαος (ηγετικά προσόντα) Χρονολόγηση έργων : δεν είναι εύκολη και στηρίζεται : α. σε εσωτερικές µαρτυρίες (δηλαδή βάσει αναφορών που γίνονται µέσα στο έργο του σε πρόσωπα και γεγονότα), β. µε βάση το ύφος του (πρώιµη περίοδο, ώριµη περίοδος κτλ). Ειδολογική κατάταξη : α. ιστορικά (Κύρου Ανάβασις, Ελληνικά= το µόνο ιστορικό σύγγραµµα του 4ου αιώνα που σώζεται και αποτελεί πηγή, Αγησίλαος= προβολή αρετών του µεγάλου ηγέτη), β. σωκρατικά (Απολογία Σωκράτους, Αποµνηµονεύµατα Σωκράτους= πλήθος ανεκδότων για τη ζωή του φιλοσόφου, Συµπόσιον), γ. διδακτικά (=τεχνικά θέµατα/θεσµοί, βλ. Περί ιππικής, Περί Προσόδων) Αναστάσιος Λαζαρίδης 7

Ακολούθησε επίσης τον σπαρτιατικό στρατό υπό την ηγεσία του Αγησιλάου στην µάχη της Κορώνειας (394 π.χ.) Οι Αθηναίοι τον εξόρισαν, αλλά οι Σπαρτιάτες του προσφέρουν «προξενίαν», δηλαδή άδεια να µείνει στην Σπάρτη.

8 Σε σύγκριση µε τον Θουκυδίδη : δεν διαθέτει την πολιτική του σκέψη. Αλλά : σαφήνεια, ζωντάνια και ακρίβεια στην έκφραση και στην περιγραφή του χώρου = µια ξεκάθαρη εικόνα των πραγµάτων του 4ου αιώνα. Πίστη σε αξίες : το ευγενές ήθος και η ανθρωπιά εντιµότητα, ειλικρίνεια πίστη και σεβασµός στο θείο θεοί= εγγυητές της ηθικής τάξης τήρηση λόγων και όρκων πειθαρχία πρωτοβουλία= αρετή πρότυπο ιδανικού ηγέτη Αναγνώριση : οι Αλεξανδρινοί φιλόλογοι = κατάταξη µε Θουκυδίδη και Ηρόδοτο Ρωµαϊκή εποχή : «αττική µέλισσα»= οµορφιά γλώσσας διανθισµένη µε ποιητικές φράσεις, απλότητα ύφους, καθαρότητα νοηµάτων, ποικιλία θεµάτων και ενδιαφερόντων. Χρήση απλοποιηµένης αττικής : προστάδιο για Κοινή ελληνιστικής εποχής. Φάσεις Πελοποννησιακού πολέµου : 8 Αναστάσιος Λαζαρίδης

Πίστη σε αξίες : το ευγενές ήθος και η ανθρωπιά εντιµότητα, ειλικρίνεια πίστη και σεβασµός στο θείο θεοί= εγγυητές της ηθικής τάξης τήρηση λόγων και όρκων πειθαρχία πρωτοβουλία= αρετή πρότυπο

9 Α. δεκαετής ή Αρχιδάµειος πόλεµος ( ) : κλείνει µε την Νικίειο ειρήνη= οι αντίπαλοι επανήλθαν στα εδάφη που είχαν πριν από τον πόλεµο. Το σύνθηµα των Λακεδαιµονίων για αυτονοµία των Ελλήνων δεν γίνεται πραγµατικότητα. Β. εκστρατεία Αθηναίων στην Σικελία ( ): πανωλεθρία αθηναϊκού σώµατος στη Σικελία, εισβολή Σπαρτιατών στην Αττική. Γ. πόλεµος στο Ανατολικό Αιγαίο ( ) : καταστροφή Αθηναϊκού στόλου στους Αιγός ποταµούς από τον στρατηγό των Σπαρτιατών Λύσανδρο. Αναστάσιος Λαζαρίδης 9

εκστρατεία Αθηναίων στην Σικελία (415-413): πανωλεθρία αθηναϊκού σώµατος στη Σικελία, εισβολή Σπαρτιατών στην Αττική. Γ.

Σχετικά έγγραφα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Εισαγωγικά στην αρχαία Ελληνική ιστοριογραφία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Εισαγωγικά στην αρχαία Ελληνική ιστοριογραφία ΕΙΣΑΓΩΓΗ Εισαγωγικά στην αρχαία Ελληνική ιστοριογραφία Ενδεικτικοί διδακτικοί στόχοι Οι διδακτικοί στόχοι για τη διδασκαλία της εισαγωγής προσδιορίζονται στο βιβλίο για τον καθηγητή, Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι,