Βιβλίο Γ, κεφ. 70, 1-6

Transcript

1 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 1 Βιβλίο Γ, κεφ. 70, Οι Κερκυραίοι λοιπόν βρίσκονταν σε εμφύλια διαμάχη από τότε που ήρθαν σ αυτούς (στην Κέρκυρα) οι αιχμάλωτοι που προέρχονταν από τις ναυμαχίες για την Επίδαμνο, αφού τους ελευθέρωσαν οι Κορίνθιοι, φαινομενικά (απελευθερωμένοι) με εγγύηση των προξένων (τους) για οχτακόσια τάλαντα, στην πραγματικότητα όμως επειδή πείστηκαν και ανέλαβαν να φέρουν την Κέρκυρα με το μέρος των Κορινθίων. Και αυτοί πιάνοντας τον κάθε πολίτη χωριστά δούλευαν προδοτικά για να κάνουν την πόλη να αποστατήσει από τους Αθηναίους. Και αφού έφτασε ένα αθηναϊκό πλοίο και ένα κορινθιακό, που έφερναν πρέσβεις και αφού ήρθαν σε διαπραγματεύσεις αποφάσισαν οι Κερκυραίοι να είναι σύμμαχοι με τους Αθηναίους σύμφωνα με την ισχύουσα συνθήκη και φίλοι με τους Πελοποννησίους όπως ακριβώς και πρωτύτερα. Και αυτοί οι άντρες (δηλαδή οι Κερκυραίοι ολιγαρχικοί που επέστρεψαν από την Κόρινθο) (γιατί κάποιος Πειθίας ήταν με δική του πρωτοβουλία πρόξενος των Αθηναίων και ήταν αρχηγός του δημοκρατικού κόμματος) τον σύρουν στο δικαστήριο με την κατηγορία ότι προσπαθεί να υποδουλώσει την Κέρκυρα στους Αθηναίους. Αυτός τότε αφού αθωώθηκε καταγγέλλει κι αυτός με την σειρά του στους πέντε πιο πλούσιους άντρες απ αυτούς με τον ισχυρισμό ότι κόβουν τις βέργες που στηρίζουν τα κλήματα των αμπελιών από το ιερό άλσος του Δία και του Αλκίνου, και ως πρόστιμο (τιμωρία) για καθεμιά φούρκα είχε οριστεί ένας στατήρας. Και αφού αυτοί καταδικάστηκαν να πληρώσουν πρόστιμο και κατέφυγαν και κάθισαν ως ικέτες στους ναούς εξαιτίας της βαριάς χρηματικής ποινής, για να πληρώσουν πρόστιμο ύστερα από συμφωνία για το ύψος του ο Πειθίας (γιατί συνέβαινε να είναι και μέρος της βουλής) πείθει (τους Κερκυραίους) (ώστε) να κάμουν χρήση του νόμου. Αυτοί τότε επειδή και από το νόμο αποκλείονταν (από το πλεονέκτημα να ορίσουν με συμφωνία το ύψος του προστίμου) και συνάμα πληροφορούνταν για τον Πειθία ότι, όσο ακόμα είναι μέλος της βουλής, θα καταφέρει να μεταπείσει την πλειοψηφία να θεωρεί τους ίδιους με τους Αθηναίους φίλους και εχθρούς έκαμαν συνωμοσία και αφού πήραν μαχαίρια μπαίνουν στη βουλή ξαφνικά (αιφνιδιαστικά) και (φονεύουν) και τον Πειθία και εξήντα περίπου άλλους (από τους) βουλευτές και ιδιώτες) (απλούς πολίτες) μερικοί όμως άλλοι της ίδιας ιδεολογίας με τον Πειθία (ομοϊδεάτες του) λίγοι στον αριθμό κατέφυγαν στην αθηναϊκή τριήρη που ακόμα ήταν εκεί (δηλαδή στην Κέρκυρα).

2 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 2

3 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 3 Βιβλίο Γ, κεφ Αφού λοιπόν έκαμαν αυτό και κάλεσαν σε συνέλευση τους Κερκυραίους, (τους) είπαν ότι αυτή η πράξη ήταν ό,τι καλύτερο και δε θα υποδουλώνονταν με κανέναν τρόπο πια από τους Αθηναίους, και στο εξής μένοντας ουδέτερου ούτε με τους δε να μην δέχονται παρά μόνο με ένα πλοίο, ενώ πλοία σε μεγαλύτερο αριθμό να τα θεωρούν εχθρικά. Και αφού μίλησαν, ανάγκασαν (τους Κερκυραίους) να επικυρώσουν την πρότασή τους. Στέλνουν επίσης και στην Αθήνα πρέσβεις αμέσως για να εξηγήσουν για όσα έγιναν πως ήταν συμφέροντα (για τους Αθηναίους) και να πείσουν αυτούς που είχαν καταφύγει εκεί να μην προβαίνουν σε καμία εχθρική ενέργεια, για να μην υπάρξει καμιά αντεκδίκηση Όταν λοιπόν ήρθαν (οι πρέσβεις στην Αθήνα), αφού συνέλαβαν οι Αθηναίοι και τους πρέσβεις ως υποκινητές στάσης και όσους έπεισαν (οι πρέσβεις), τους συγκέντρωσαν για ασφάλεια στην Αίγινα. Στο μεταξύ όμως, αφού ήρθε κορινθιακό πλοίο και Λακεδαιμόνιοι πρέσβεις, αυτοί από τους Κερκυραίους που ήταν κύριοι της πολιτικής κατάστασης κάνουν επίθεση κατά των δημοκρατικών και τους νίκησαν σε μάχη. Και όταν ήρθε η νύχτα, οι δημοκρατικοί καταφεύγουν στην ακρόπολη και στα ψηλά και οχυρά μέρη της πόλης και αφού συγκεντρώθηκαν εκεί εγκαταστάθηκαν και κατείχαν επίσης και το Υλλαϊκό λιμάνι, οι άλλοι κατέλαβαν και την αγορά, όπου ακριβώς κατοικούσαν οι περισσότεροι απ αυτούς, και το λιμάνι (του Αλκίνου) που ήταν κοντά σ αυτήν (την αγορά) και που βλέπει προς την (απέναντι) στεριά. Και την επόμενη μέρα είχαν μεταξύ τους λίγες μικροεπιθέσεις και έστελναν εδώ και κει (ανθρώπους) στα χωράφια και οι δύο (παρατάξεις), προσκαλώντας με το μέρος τους τους δούλους και υποσχόμενοι (σ αυτούς) ελευθερία. και οι περισσότεροι από τους δούλους πήγαν σύμμαχοι στο πλευρό των δημοκρατικών, ενώ οχτακόσιοι μισθοφόροι από τη στεριά (πήγαν) με το μέρος των άλλων (των αντιπάλων).

4 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 4

5 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 5 Βιβλίο Γ, κεφ Και αφού πέρασε μια μέρα γίνεται και πάλι (καινούρια) μάχη και νικούν οι δημοκρατικοί και εξαιτίας της ισχύς των θέσεων τους και επειδή είχαν αριθμητική υπεροχή και οι γυναίκες με τόλμη τους βοήθησαν χτυπώντας από τα σπίτια με κεραμίδια και υπομένοντας τη σύγχυση (ταραχή) σε αντίθεση προς τη (γυναικεία) φύση τους. Και όταν έγινε η υποχώρηση αργά το απόγευμα επειδή φοβήθηκαν οι ολιγαρχικοί μήπως οι δημοκρατικοί αφού κάμουν επίθεση καταλάβουν αμέσως με τον πρώτο αλαλαγμό το ναύσταθμο και τους σκοτώσουν, βάζουν φωτιά στα σπίτια που βρίσκονταν γύρω γύρω στη αγορά και στις πολυκατοικίες για να μην υπάρχει δρόμος προσέγγισης χωρίς να λογαριάζουν (λυπούνται) ούτε τα δικά τους ούτε τα ξένα σπίτια ώστε και πολλά πράγματα εμπόρων κάηκαν εντελώς και η πόλη κινδύνεψε να καταστραφεί στο σύνολο της, αν φυσούσε άνεμος τη φωτιά με κατεύθυνση προς αυτή (την πόλη). Και αυτοί αφού σταμάτησαν τη μάχη καθώς και τα δύο στρατόπεδα απείχαν από πολεμικές ενέργειες τη νύχτα βρίσκονταν σ επιφυλακή και το κορινθιακό πλοίο όταν είχαν επικρατήσει οι δημοκρατικοί ανοιγόταν με προφυλάξεις στο ανοιχτό πέλαγος και οι περισσότεροι από τους μισθοφόρους διαφεύγοντας την προσοχή (χωρίς να γίνουν αντιληπτοί) πέρασαν στην (απέναντι) στεριά.

6 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 6

7 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 7 Βιβλίο Γ, κεφ Και την επόμενη μέρα ο Νικόστρατος, ο γιος του Διειτρέφη, στρατηγός των Αθηναίων φθάνει από τη Ναύπακτο σε βοήθεια με δώδεκα πλοία και πεντακόσιους οπλίτες Μεσσηνίους και διαπραγματευόταν μια συμφωνία και (τελικά) τους πείθει (ώστε) να συμφωνήσουν μεταξύ τους να δικάσουν δέκα άντρες, τους υπαίτιους οι οποίοι εξάλλου δεν έμειναν πλέον εκεί να περιμένουν και οι υπόλοιποι να παραμείνουν εκεί (στο νησί τους), αφού κάνουν συμφωνία μεταξύ τους και με τους Αθηναίους υπό τον όρο να θεωρούν τους ίδιους εχθρούς και φίλους. Και εκείνος αφού πέτυχε αυτά ήταν έτοιμος να φύγει με τα πλοία (να αποπλεύσει) οι αρχηγοί τότε των δημοκρατικών τον πείθουν να αφήσει πίσω σ αυτούς πέντε πλοία απ τα δικά του ώστε να αποθαρρυνθούν οι αντίπαλοι τους να κάνουν κίνημα και (υπόσχονται) ότι οι ίδιοι θα του δώσουν μαζί του ισάριθμα πλοία (δηλαδή πέντε) αφού τα επανδρώσουν με δικά τους πληρώματα. Εκείνος τότε συμφώνησε αυτοί όμως κατέγραφαν για ναυτική υπηρεσία ως πληρώματα για τα πλοία τους εχθρούς τους. Επειδή όμως φοβήθηκαν εκείνοι μήπως τους στείλουν στην Αθήνα καταφεύγουν και κάθονται (ικέτες) στο ναό των Διοσκούρων. Και ο Νικόστρατος προσπαθούσε να τους σηκώσει (από κει) και να τους καθησυχάσει (να τους παρηγορήσει). Καθώς όμως δεν τους έπειθε, οι δημοκρατικοί, για το λόγο αυτό αφού οπλίστηκαν γιατί, καθώς πίστευαν (οι δημοκρατικοί) κανέναν καλό σκοπό δε φαίνονταν να έχουν αυτοί (οι ολιγαρχικοί) με τη δυσπιστία τους να μη θέλουν να αποπλεύσουν μαζί με το Νικόστρατο πήραν απ τα σπίτια (των εχθρών τους) τα όπλα τους και, αν δεν τους είχε εμποδίσει ο Νικόστρατος θα σκότωναν μερικούς απ αυτούς που κατά τύχη συνάντησαν. Καθώς λοιπόν έβλεπαν οι άλλοι αυτά που γίνονταν καταφεύγουν και κάθονται ικέτες στο ναό της Ήρας και μαζεύονται όχι λιγότεροι από τετρακόσιους. Οι δημοκρατικοί τότε επειδή φοβήθηκαν μήπως επιχειρήσουν κάποια πολιτική μεταβολή τους σηκώνουν από κει αφού τους έπεισαν και τους μεταφέρουν στο νησί απέναντι (μπροστά) από το ναό της Ήρας και εκεί (δηλαδή στο νησί) στέλνονταν σ αυτούς τα αναγκαία τρόφιμα.

8 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 8

9 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 9 Βιβλίο Γ, κεφ Ενώ λοιπόν η διαμάχη (ταραχή) βρισκόταν σ αυτό το σημείο την τέταρτη ή πέμπτη μέρα ύστερα απ τη μεταφορά των αντρών στο νησί καταφθάνουν (στην Κέρκυρα) τα πλοία των Πελοποννησίων από την Κυλλήνη πενήντα τρία (στον αριθμό) που ήταν αγκυροβολημένα (εκεί) μετά το (θαλάσσιο ταξίδι) απ την Ιωνία, και ναύαρχος τους ήταν ο Αλκίδας, που ήταν βέβαια και πρωτύτερα, και ως σύμβουλος του επέβαινε (μαζί του) ο Βρασίδας. Και αφού αγκυροβόλησαν στα Σύβοτα, λιμάνι της ηπειρωτικής χώρας, μόλις ξημέρωσε έπλεαν εναντίον της Κέρκυρας Εκείνοι τότε, (οι δημοκρατικοί της Κέρκυρας) εξαιτίας της πολλής ταραχής και επειδή φοβούνταν και όσα συνέβαιναν στην πόλη και την ναυτική επίθεση του (εχθρικού) στόλου, άρχισαν να ετοιμάζουν αμέσως εξήντα πλοία και όσα πλοία κάθε φορά επανδρώνονταν τα έστελναν εναντίον (κατά) των εχθρών, αν και τους συμβούλευαν οι Αθηναίοι να τους αφήσουν αυτούς (τους Αθηναίους) να εκπλεύσουν πρώτοι και αργότερα να ακολουθήσουν εκείνοι (οι Κερκυραίοι) με όλα τα πλοία μαζί. Και όταν τα πλοία τους βρίσκονταν κοντά στους εχθρούς (σε επαφή με τον εχθρό) διασκορπισμένα εδώ και εκεί, δύο λιποτάκτησαν αμέσως, ενώ σε άλλα οι επιβάτες (μαχητές) που είχαν επιβιβαστεί συγκρούονταν μεταξύ τους, και καμιά τάξη δεν υπήρχε σ αυτά που γίνονταν. Οι Πελοποννήσιοι τότε όταν είδαν την αναταραχή, εναντίον των Κερκυραίων παρατάχτηκαν με είκοσι πλοία, ενώ με τα υπόλοιπα εναντίον των δώδεκα πλοίων των Αθηναίων, μεταξύ των οποίων τα δύο ήταν η Σαλαμινία και η Πάραλος.

10 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 10

11 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 11 Βιβλίο Γ, κεφ Και οι Κερκυραίοι επειδή έκαναν επιθέσεις χωρίς τάξη και με λίγα (κάθε φορά) πλοία δεινοπαθούσαν από την πλευρά τους οι Αθηναίοι άλλωστε, επειδή φοβούνταν το μεγαλύτερο αριθμό (των εχθρικών λπίων) και την (πιθανή) περικύκλωση, (από τους Πελοποννήσιους) δεν έκαναν επίθεση στα παραταγμένα εναντίον τους πλοία ούτε στο σύνολο τους ούτε στο μέσο τους, αλλά αφού επιτέθηκαν σε μια πτέρυγα καταβυθίζουν ένα πλοίο. Και ύστερα απ αυτά, αφού οι εχθροί σχημάτισαν κυκλική παράταξη έπλεαν γύρω γύρω (οι Αθηναίοι) και προσπαθούσαν να προκαλέσουν σύγχυση. Καθώς όμως το κατάλαβαν (αντιλήφθηκαν) (αυτό) οι Πελοποννήσιοι που βρίσκονταν κοντά στους Κερκυραίους και επειδή φοβήθηκαν μήπως συμβεί ακριβώς αυτό που έγινε στη Ναύπακτο, σπεύδουν σε βοήθεια, και αφού μαζεύτηκαν όλα μαχί τα πλοία έκαναν την ίδια στιγμή την επίθεση εναντίον των Αθηναίων. Εκείνοι (οι Αθηναίοι) τότε άρχισαν πια να υποχωρούν, ανακρούοντας την πρύμνα (χωρίς το πλοίο να κάνει στροφή) και συνάμα ήθελαν τα κερκυραϊκά πλοία να προλάβουν να καταφύγουν (στο λιμάνι για ασφάλεια) όσο το δυνατό μεγαλύτερο αριθμό καθώς αυτοί θα υποχωρούσαν αργά (σιγά σιγά) και οι εχθροί θα είχαν ταχθεί εναντίον τους. Η ναυμαχία λοιπόν, αφού τέτοια εξέλιξη είχε, τελείωσε με τη δύση του ηλίου.

12 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 12

13 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 13 Βιβλίο Γ, κεφ Και οι Κερκυραίοι επειδή άρχισαν να φοβούνται μήπως, αφού πλεύσουν οι εχθροί εναντίον της πόλης τους, καθώς αισθάνονταν νικητές, (στη ναυμαχία) ή πάρουν πίσω από το νησί τους εκεί αιχμαλώτους ή και κάτι άλλο εχθρικό επιχειρήσουν, τους αιχμαλώτους από το νησί τους μετέφεραν πίσω στο ναό της Ήρας και φρουρούσαν την πόλη τους. Εκείνοι όμως (οι Πελεποννήσιοι), αν και ήταν νικητές στη ναυμαχία, δεν τόλμησαν να πλεύσουν εναντίον της πόλης, αλλά έχοντας (αιχμάλωτα) δεκατρία πλοία των Κερκυραίων αναχώρησαν προς την ηπειρώτικη χώρα (δηλ, στα Σύβοτα) απ όπου ακριβώς ξεκίνησαν. Και την επόμενη μέρα καθόλου περισσότερο δεν έπλεαν εναντίον της πόλης, αν και βρισκόταν σε μεγάλη σύγχυση και φόβο και, καθώς λέγεται αν και παρακινούσε (για επίθεση) τον Αλκίδα ο Βρασίδας, χωρίς να έχει όμως ίση ψήφο αφού αποβιβάστηκαν όμως στη Λευκίμη το γνωστό ακρωτήριο, λεηλατούσαν τα χωράφια. Και στο μεταξύ οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι επειδή ήταν τρομοκρατημένοι μήπως (τους) επιτεθούν τα (εχθρικά) πλοία, άρχισαν διαπραγματεύσεις και με τους ικέτες και με τους άλλους (τους υπόλοιπους ολιγαρχικούς) για το πώς θα σωθεί η πόλη και έπεισαν μερικούς από αυτούς να μπουν στα πλοία πραγματικά κατάφεραν να εξοπλίσουν παρά τις δυσκολίες τριάντα πλοία μια και περίμεναν την επίθεση του στόλου. Οι Πελοποννήσιοι εξάλλου αφού λεηλάτησαν μέχρι το μεσημέρι τη χώρα απέπλευσαν και μέσα στη νύχτα αναγγέλθηκε σ αυτούς με πυρσούς ότι πλησίαζαν (προερχόμενα) από τη Λευκάδα εξήντα πλοία αθηναϊκά αυτά τα έστειλαν οι Αθηναίοι και (μαζί τους) διοικητή τον Ευρυμέδοντα το γιο του Θουκλή, όταν πληροφορήθηκαν την εσωτερική αναταραχή και ότι ο στόλος του Αλκίδα πρόκειται να πλεύσει προς την Κέρκυρα.

14 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 14

15 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 15 Βιβλίο Γ, κεφ Οι Πελοποννήσιοι λοιπόν αμέσως τη νύχτα, ταξίδεψαν γρήγορα γρήγορα πίσω προς την πατρίδα (τους) (πλέοντας) κοντά στην στεριά, και αφού μετέφεραν τα πλοία πάνω από τον ισθμό της Λευκάδας για να μη γίνουν αντιληπτοί πλέοντας γύρω γύρω (απ το νησί) (εν. από τους Αθηναίους) αποσύρονται (προς την Κυλλήνη ή το Γύθειο). Οι Κερκυραίοι εξάλλου όταν αντιλήφθηκαν ότι τα αθηναϊκά πλοία πλησίαζαν και ότι τα εχθρικά είχαν φύγει, αφού πήραν οδήγησαν στην πόλη τους Μεσσηνίους (δηλ. τους 500 του Νικόστρατου) που μέχρι τότε βρίσκονταν έξω (από την πόλη), και αφού έδωσαν εντολή στα πλοία που είχαν εξοπλίσει, να πλεύσουν γύρω γύρω (και να πάνε) στο Υλλαϊκό λιμάνι καθώς (τα πλοία) περιφέρονταν γύρω γύρω (από την πόλη), αν έπιαναν κάποιον αντίπαλο τους (δηλαδή των ολιγαρχικών που έμειναν στη πόλη) τον φόνευαν και αφού αποβίβαζαν από τα πλοία όσους είχαν πείσει να επιβιβαστούν (στα πλοία) τους σκότωναν, ακόμα αφού πήγαν στο Ηραίο έπεισαν πενήντα περίπου ικέτες να δεχτούν να δικαστούν και όλους τους καταδίκασαν σε θάνατο. Οι περισσότεροι ωστόσο από τους ικέτες, όσοι δεν είχαν πειστεί, καθώς έβλεπαν αυτά που γίνονταν, σκότωναν ο ένας τον άλλο εκεί μέσα στο ναό, και μερικοί απαγχονίζονταν από τα δέντρα, ενώ άλλοι έδιναν τέλος στη ζωή τους όπως ο καθένας μπορούσε, Και για εφτά μέρες όσο έμεινε ο Ευρυμέδοντας αφότου ήρθε με τα εξήντα πλοία, οι Κερκυραίοι σκότωναν αυτούς από τους συμπολίτες τους που θεωρούνταν ότι ήταν εχθροί τους (πολιτικοί αντίπαλοι), και παρ όλο που ισχυρίζονταν ότι τιμωρούσαν αυτούς που προσπαθούσαν να καταλύσουν τη δημοκρατία, (το δημοκρατικό πολίτευμα) όμως μερικοί βρήκαν το θάνατο και για προσωπικές έχθρες, και άλλοι (βρήκαν το θάνατο) από τους οφειλέτες τους για χρήματα που τους οφείλονταν. Και κάθε είδους φόνοι διεπράχθησαν και τίποτα δεν παραλείφτηκε που να μην έγινε, απ όσα συνηθίζεται να γίνονται σε τέτοιες περιστάσεις και ακόμα περισσότερα. Και μάλιστα σκότωνε ο πατέρας το γιο και (μερικοί ικέτες) απομακρύνοντας από τα ιερά και σκοτώνονταν μπροστά σ αυτά, μερικοί άλλοι επίσης, αφού περικλείστηκαν από τείχος πέθαναν μέσα στο ναό τους Διονύσου.

16 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 16

17 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 17 Βιβλίο Ζ, κεφ Ύστερα απ' αυτά, στα μισά πια του καλοκαιριού, άρχισαν να ξεκινάν για τη Σικελία. Στα περισσότερα καράβια των συμμάχων και στα φορτηγά που μετέφεραν το σιτάρι και σ' άλλα πλεούμενα κι όλη την άλλη νηοπομπή που ακολουθούσε την εκστρατεία είχε δοθεί η εντολή να μαζευτούνε στην Κέρκυρα με το σκοπό να περάσουν το Ιόνιο πέλαγος όλοι μαζί προς το ακρωτήρι Ιαπυγία. Οι Αθηναίοι οι ίδιοι κι όσοι λίγοι σύμμαχοι βρίσκονταν στην Αθήνα κατέβηκαν στον Πειραιά την ορισμένη μέρα και μπήκαν ως πληρώματα στα καράβια, γιατί επρόκειτο να σηκώσουν άγκυρα. Και μαζί τους κατέβηκε και σχεδόν ολόκληρος ο πληθυσμός σα να πούμε, της πολιτείας, τόσο οι πολίτες, όσο κ' οι ξένοι, οι ντόπιοι βέβαια για να ξεπροβοδίσει ο καθένας τους δικούς του, άλλοι συντρόφους, άλλοι συγγενείς, άλλοι γιους, και βάδιζαν μ' ελπίδες μαζί και θρήνους, ελπίζοντας να κυριέψουνε μεγάλα μέρη και κλαίγοντας από το φόβο μη δεν τους ξανάβλεπαν πια, γιατί στοχάζονταν σε πόσο μακρύ ταξίδι από τον τόπο τους τούς έστελναν.

18 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 18 Βιβλίο Ζ, κεφ Και τη στιγμή εκείνη, στο σημείο που ήταν πια να χωριστούν για να ριχτούνε στον κίνδυνο, τους έρχονταν στο νου η φοβέρα του πολέμου περισσότερο παρά την ώρα που ψήφιζαν για την εκστρατεία έπαιρναν όμως πάλι κουράγιο από το θέαμα, βλέποντας με τα ίδια τους τα μάτια πόσο μεγάλα και δυνατά ήταν όλα. Οι ξένοι πάλι και το υπόλοιπο πλήθος πήγαιναν να θαυμάσουν με την ιδέα πως ήταν κάτι αξιομνημόνευτο, κι απίστευτο και με τη φαντασία ακόμα. Γιατί αυτός ο στόλος και ο καταρτισμός του ήταν ο πρώτος που ξεκινούσε από μια μόνο πολιτεία με αποκλειστικά ελληνικές δυνάμεις και ήταν ο πιο πολυέξοδος και ο πιο λαμπρά καταρτισμένος απ' όλους που είχαν εκστρατεύσει ποτέ ως την εποχή εκείνη. Σε αριθμό καραβιών και στρατιωτών δεν ήταν κατώτερες ούτε η εκστρατεία ενάντια στην Επίδαυρο με τον Περικλή, ούτε η άλλη στην Ποτείδαια με τον Άγνωνα γιατί είχαν τότε πάει τέσσερις χιλιάδες βαριά αρματωμένοι στρατιώτες από την ίδια την Αθήνα και τριακόσιοι καβαλάρηδες κ' εκατό πολεμικά, και αλλά πενήντα από τη Χίο και τη Μυτιλήνη, κι ακόμα κι άλλοι σύμμαχοι πολλοί αλλά είχαν ξεκινήσει για μικρό θαλασσινό ταξίδι και με πολύ πρόχειρη εξάρτυση τούτη όμως η εκστρατεία ξεκινούσε με την προϋπόθεση πως θα κρατούσε πολύ καιρό, κ' ήταν εφοδιασμένη με όλα όσα θα χρειάζονταν και για τα δύο, για τα καράβια και για το πεζικό το ναυτικό είχε προετοιμαστεί με μεγάλα έξοδα, τόσο της πολιτείας όσο και των πλοιάρχων κάθε πολεμικού, γιατί το δημόσιο από τη μια μεριά έδινε σε κάθε ναύτη μια δραχμή την ήμερα και προμήθεψε και κενά πλοία, εξήντα γοργοτάξιδα και σαράντα για τη μεταφορά του στρατού, και όλους τους κωπηλάτες γι' αυτά διαλέγοντας τους καλύτερους, ενώ οι πλοίαρχοι έδιναν πρόσθετο επίδομα στους θρανίτες από τους ναύτες, πέρα από το μισθό που έπαιρναν από το δημόσιο και σ' όλα τ' άλλα είχαν προμηθέψει πολυτελή ακρόπρωρα και άλλα εξαρτήματα, και είχε δείξει ο καθένας ζήλο ως εκεί που δεν παίρνει να ξεχωρίσει το δικό του καράβι με κάποιο χτυπητό γνώρισμα και με τη γρηγοράδα του. Στο πεζικό πάλι είχαν οι άντρες ξεδιαλεχτεί από τους καταλόγους των πιο γενναίων και δυνατών νέων, και παράβγαιναν μεταξύ τους πολύ σοβαρά ποιος θα είχε τα καλύτερα άρματα και τα πιο ωραία στολίδια γύρω στο σώμα του. Και κατέληξε και μεταξύ τους να μαλώνουν στη δουλειά που είχε ταχθεί ο καθένας και θα μπορούσε κανείς να συμπεράνει πως επρόκειτο περισσότερο για επίδειξη της δύναμης και

19 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 19 του μεγαλείου της Αθήνας στους άλλους Έλληνες, παρά για προετοιμασία εκστρατείας ενάντια σ' εχθρούς. Γιατί αν λογάριαζε κανείς τι είχε ξοδέψει η πολιτεία από το δημόσιο ταμείο κι όσοι έπαιρναν μέρος στην εκστρατεία από τα δικά τους, η πολιτεία δηλαδή όσα είχε κιόλας πληρώσει κι όσα είχε δώσει να 'χουνε μαζί τους οι στρατηγοί που έστελνε, οι ιδιώτες πάλι όσα είχε ξοδέψει ο καθένας για τον προσωπικό του οπλισμό κι ο κάθε τριήραρχος για το καράβι του κι όσα έμελλε ακόμα να ξοδέψει, κι εκτός απ' αυτά όσα ήταν επόμενο να είχε προμηθευτεί ο καθένας ανεξάρτητα από το μισθό που έπαιρνε από το δημόσιο, προμήθεια που θα του χρειάζονταν για το ταξίδι, με την ιδέα πως η εκστρατεία θα διαρκούσε πολύ καιρό κι ακόμη όσα πράγματα έπαιρνε μαζί του κάθε έμπορος ή στρατιώτης που σκόπευε να πουλήσει στην ανάγκη, θα 'βρισκε πολλά τα τάλαντα που έβγαιναν από την πολιτεία. Και το εκστρατευτικό σώμα που ξεκινούσε στάθηκε πιο ξακουστό για το σάστισμα που προκαλούσε η τόλμη του και για το λαμπρό θέαμα που παρουσίαζε παρά για την υπεροχή του απέναντι σε κείνους που πήγαινε να χτυπήσει φημίστηκε επίσης, γιατί ήταν το μεγαλύτερο ταξίδι μεσ' από την ανοιχτή θάλασσα μακριά από την πατρίδα τους και γιατί το ανέλαβαν με την ελπίδα να καταχτήσουν τόσα μεγάλα μέρη σχετικά με όσα είχαν.

20 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 20 Βιβλίο Ζ, κεφ Όταν πια τα καράβια είχαν επανδρωθεί και είχαν φορτωθεί όλα όσα έμελλαν να 'χουν πριν ανοιχτούν στο πέλαγος, σαλπίστηκε το σήμα για να γίνει σιωπή, και έκαναν τις προσευχές που ήταν οι συνηθισμένες πριν από κάθε θαλασσινό ταξίδι, όχι κάθε καράβι χωριστά, αλλά όλα μαζί, με την καθοδήγηση ενός κήρυκα κι από μεγάλα δοχεία όπου είχαν ανακατέψει το κρασί κοντά σε όλα τα τμήματα του στρατού έκαναν σπονδές τόσο οι απλοί στρατιώτες όσο και οι αξιωματικοί, ανασύροντας την προσφορά με χρυσά και ασημένια κροντήρια. Κι ένωσαν τη φωνή τους στις ίδιες προσευχές και το άλλο πλήθος οι άνθρωποι που τους έβλεπαν από τη στεριά, τόσο οι πολίτες όσο κι όποιοι άλλοι ήθελαν το καλό τους. Κι αφού τραγούδησαν τους παιάνες και τελείωσαν οι σπονδές ανοίχτηκαν στο πέλαγο, και ξεκινώντας πρώτα στη σειρά το ένα καράβι πίσω από το άλλο, άρχισαν ύστερα να παρατρέχουν ποιο θα φτάσει πρώτο στην Αίγινα. Έτσι βιάζονταν αυτοί να πάνε στην Κέρκυρα, όπου στο μεταξύ συγκεντρώνονταν και τα στρατεύματα των συμμάχων.

21 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 21 Βιβλίο H, κεφ Ύστερ' απ' αυτά, όταν θεώρησαν ο Νικίας κι ο Δημοσθένης πως είχαν ετοιμαστεί όσο γινόταν καλύτερα, ξεσηκώθηκε πια κι ο στρατός να φύγει την τρίτη μέρα μετά τη ναυμαχία. Και ήταν φοβερό, όχι από μια μόνον άποψη ή ένα περιστατικό, αλλ' απ' όλες τις απόψεις ότι έφευγαν έχοντας χάσει όλα τα καράβια κι ότι αντί για τις μεγάλες τους ελπίδες κινδύνευε τώρα η ίδια τους η ζωή και η ύπαρξη της πολιτείας, αλλά και την ώρα που εγκατέλειπαν το στρατόπεδο τύχαινε στον καθένα να νιώσει βαθύ πόνο γι' αυτά που έβλεπε κι αυτά που συλλογιόταν. Επειδή δηλαδή είχανε μείνει άθαφτοι κι οι σκοτωμένοι, όποτε έβλεπε κανείς συγγενή ή φίλο να κείτεται στο χώμα σπάραζε από λύπηση και φόβο. Κι οι ζωντανοί που παρατούσαν, οι λαβωμένοι κι οι άρρωστοι προξενούσαν σ' όσους τους έβλεπαν ακόμα πιο βαθιά θλίψη κι από τους νεκρούς ακόμα, κ' η όψη τους ήταν πιο αξιοθρήνητη παρά των πεθαμένων. Γιατί άπλωναν τα χέρια ικετευτικά και θρηνούσαν, κ' έφερναν σε μεγάλη στενοχώρια όσους έφευγαν, γιατί ζητούσαν να τους πάρουνε μαζί τους και φώναζαν τον καθένα δυνατά, αν έβλεπαν πουθενά δικό ή φίλο κι αρπάζονταν από τους συντρόφους της σκηνής τους σερνόμενοι πίσω τους όσο άντεχαν, κι όταν απόκανε κανενός η δύναμη και το κορμί, έπεφτε πίσω θρηνώντας μ' επικλήσεις προς τους θεούς και μ' αναφιλητά, έτσι που γέμισε κλάμα όλος ο στρατός, και βρίσκονταν απρόθυμοι να ξεκινήσουν με τη διάθεση που είχαν, μ' όλο που έφευγαν από εχθρικά χώματα κ' είχαν πάθει κι όλας συμφορές περ' απ' όσες ξεθυμαίνουνε με τα δάκρυα, και φοβούνταν για τα κρυμμένα μελλούμενα μην πάθουν κι άλλα και χειρότερα. Και τους είχε πιάσει μελαγχολία και συνάμα κατηγορούσαν τον εαυτό τους. Γιατί δεν έμοιαζαν με τίποτ' άλλο τόσο πολύ, όσο με ολόκληρη πολιτεία που πάρθηκε με πολιορκία και πάει να ξεφύγει κρυφά και πολιτεία μάλιστα μεγάλη. Γιατί όσοι βάδιζαν μαζί στην πορεία δεν ήταν λιγότεροι από σαράντα χιλιάδες άντρες κι απ' αυτούς, τόσο οι άλλοι κουβαλούσαν ό,τι χρειαζούμενο μπορούσαν, όσο κ' οι βαριά αρματωμένοι κ' οι καβαλάρηδες σήκωναν τις προμήθειές τους μόνοι τους, αντίθετα προς τη συνήθεια, άλλοι γιατί δεν είχαν ακολούθους, κι άλλοι γιατί δεν εμπιστεύονταν αυτούς που είχαν γιατί πολλοί είχαν από καιρό αυτομολήσει προς τον εχθρό, κ' οι περισσότεροι τώρα τελευταία αλλά κι όσα κουβαλούσαν δεν ήταν αρκετά, γιατί τρόφιμα δεν υπήρχαν καν στο στρατόπεδο. Κι όλη η άλλη τους δυστυχία, και το πως όλων το μερτικό στις συμφορές ήταν το ίδιο, πράμα που έφερνε κάποια ξαλάφρωση, όμως

22 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 22 και με τούτο λογαριαζόταν πολύ βαριά, και το περισσότερο καθώς στοχάζονταν από τι 75-7 μεγαλοπρέπεια και περηφάνεια της αρχής είχανε φτάσει σε τέτοιο τέλος κ' εξευτελισμό. Γιατί τούτη ήταν η μεγαλύτερη μετατροπή στην κατάστασή τους, που έτυχε ποτέ σ' Ελληνικό στρατό: αντί να γυρίζουν έχοντας υποτάξει άλλους, κατάντησε τώρα να φοβούνται μην το πάθουν οι ίδιοι, ακριβώς αυτό, κι αντί για τις ευχές και τα πολεμικά τραγούδια που συνόδευαν τότε το ξεκίνημά τους, ξανάφευγαν μέσα αντίθετους κακούς οιωνούς. Στοχάζονταν συνάμα πως πορεύονταν τώρα πεζοί αντί ανεβασμένοι στα καράβια και πως στήριζαν τις ελπίδες τους στο βαρύ πεζικό αντί για το ναυτικό. Μ' ολ' αυτά, σχετικά με το βάρος του κινδύνου που κρεμόταν ακόμα από πάνω τους, και τούτα ακόμα τους φαίνονταν υποφερτά.

23 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 23 Βιβλίο H, κεφ Βλέποντας ο Νικίας το στρατό κυριευμένο από τέτοια κατάθλιψη να παρουσιάζει τόσο διαφορετική εντύπωση απ' ό,τι ήταν άλλοτε, πήγαινε από το ένα τάγμα στο άλλο και τους εμψύχωνε και τους παρηγορούσε όσο γινόταν, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούσαν και υψώνοντας τη φωνή ακόμα περισσότερο σε κάθε τμήμα του στρατού που έφτανε, από τον πολύ του ζήλο και τον πόθο του να τους κάνει όσο πιο καλό μπορούσε με τη δυνατή του ομιλία, και τους μιλούσε πάνω κάτω έτσι: «Ακόμα κι από την τωρινή κατάσταση, Αθηναίοι και σύμμαχοι πρέπει ν' αντλείτε ελπίδες, (κι άλλοι έχουνε σωθεί από χειρότερα) και να μη λέτε μέσα σας πως φταίτε σεις ούτε για τις συμφορές, ούτε για την κακοπάθηση που υποφέρετε τώρα, που δε σας άξιζαν. Κι εγώ ο ίδιος δεν είμαι πιο δυνατός ούτε από τον πιο αδύναμο από σας (γιατί βλέπετε πώς έχω καταντήσει από την αρρώστια), κ' ενώ στην καλοτυχία μου ως τώρα δεν έπεφτα θαρρώ πίσω από κανένα, τόσο στην ιδιωτική μου ζωή, όσο και στη σταδιοδρομία μου γενικά, βρίσκομαι τώρα στον ίδιο κίνδυνο όσο κ' οι πιο ταπεινοί στρατιώτες μ' όλο που πέρασα τη ζωή μου τιμώντας τους θεούς μ' όλες τις συνηθισμένες τελετές και κάνοντας απέναντι στους ανθρώπους πολλές δίκαιες πράξεις, που να μη δίνουν καμιάν αφορμή στους φθονερούς. Και για όλα αυτά είναι οι ελπίδες μου για το μέλλον τολμηρά υψηλές, κι αν οι συμφορές με φοβίζουν, είναι γιατί δεν τις αξίζατε. Και μπορεί σύντομα να λουφάξουν γιατί αρκετές καλοτυχιές είδαν ως τώρα οι εχτροί μας, κι αν όταν ξεκινήσαμε για την εκστρατεία προκαλέσαμε με την υπεροψία μας το φθόνο κανενός θεού, έχομε κι όλας τιμωρηθεί με το παραπάνω. Κι άλλοι δηλαδή πριν από μας πήγαν να χτυπήσουν ξένους τόπους, κι αφού έκαναν τις αμαρτίες που είναι στη φύση του ανθρώπου, έπαθαν συμφορές, αλλά υποφερτές. Είναι λοιπόν φυσικό κ' εμείς τώρα να ελπίζουμε πως θα μας δειχτούν πιο σπλαχνικοί οι θεοί (γιατί αξίζουμε από μέρους τους τώρα περισσότερο τη λύπηση παρά το φθόνο), και βλέποντας τώρα το δικό σας στρατό, τι γενναίοι αρματωμένοι που είστε και πόσοι πορεύεστε μαζί σε παράταξη μάχης, δεν πρέπει να νιώθετε τόσο μεγάλη απελπισία, παρά να συλλογίζεστε πως εσείς οι ίδιοι θ' αποτελέσετε από την πρώτη στιγμή πολιτεία ολόκληρη όπου κι αν εγκατασταθείτε, κι άλλη καμιά από τις πολιτείες στη Σικελία δεν είναι άξια να σας αντιμετωπίσει εύκολα αν της επιτεθείτε, ούτε αν έχετε κι όλας εγκατασταθεί, μπορεί να σας ξεσηκώσει και να σας διώξει. Και για να πραγματοποιηθεί η πορεία σας με ασφάλεια και τάξη, έχετε το νου σας

24 Αρχαία Ελληνικά Α Λυκείου Θουκυδίδης 24 και σεις οι ίδιοι, κι ο καθένας ας μη στοχάζεται άλλο τίποτα παρά πως σ' όποιο μέρος αναγκαστεί να πολεμήσει, αυτό, αν νικήσει, θα το 'χει και για πατρίδα και για φρούριο. Και θα πορευόμαστε με την ίδια βιάση και μέρα και νύχτα γιατί οι προμήθειές μας είναι λιγοστές, κι αν πιάσομε σε κανένα μέρος των Σικελών φιλικό μας (γιατί αυτοί μας έχουνε μείνει ακόμα σίγουροι φίλοι επειδή φοβούνται τους Συρακούσιους) μόνο τότε να πιστέψετε πως είμαστε κι όλας σε ασφαλισμένο τόπο. Τους έχομε κι όλας μηνύσει, μερικοί από το στρατό, να μας ανταμώσουνε στο δρόμο και να φέρουν τρόφιμα. Και μ' ένα λόγο, καταλάβετέ το καλά, στρατιώτες μου, πως είναι απόλυτη ανάγκη να φανείτε παλληκάρια, γιατί δεν υπάρχει κοντά τόπος όπου αν δειλιάσετε, μπορεί να καταφύγετε και να σωθείτε κι αν ξεφύγετε τώρα από τους εχτρούς, τόσο οι άλλοι θα κατορθώσετε ό,τι ποθεί η καρδιά σας, να ξαναϊδείτε κι όσοι είστε Αθηναίοι, θα ξαναστεριώσετε τη μεγάλη δύναμη της πολιτείας μας, μ' όλο που είναι τώρα πεσμένη τόσο χαμηλά. Γιατί το κράτος είναι οι άνθρωποι, κι όχι τα τείχη ή τα καράβια».