Φιλοσοφία της παιδείας

Transcript

1 Ενότητα 6 η : Οι στόχοι της εκπαίδευσης & η αυτοεκτίμηση Ρένια Γασπαράτου Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης & της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία

2 Σκοποί ενότητας να προβληματιστούμε σχετικά με το νόημα του όρου «αυτοεκτίμηση» να συζητήσουμε τα υπέρ & τα κατά μιας τέτοιας στοχοθεσίας για την εκπαίδευσης να συζητηθούν τρεις διαφορετικές οπτικές για την αυτοεκτίμηση γνωσιακή οπτική συναισθηματική οπτική πολιτική οπτική

3 Περιεχόμενα ενότητας Στην παρούσα ενότητα συζητάμε κατά πόσο η αυτοεκτίμηση μπορεί να τεθεί ως βασικός στόχος της εκπαίδευσης

4 οι στόχοι της εκπαίδευσης & η αυτοεκτίμηση η αυτοεκτίμηση βασικός στόχος της εκπαίδευσης αποτελεσματικός μοχλός για την επίτευξη εκπαιδευτικών στόχων τρεις οπτικές για την αυτοεκτίμηση η σύγκλισή τους υπηρετεί όλους τους βασικούς εκπαιδευτικούς στόχους

5 οι στόχοι της εκπαίδευσης & η αυτοεκτίμηση έντονη συζήτηση υπέρ και κατά της αυτοεκτίμησης ως εκπαιδευτικού στόχου μέρος της διαφωνίας ο ορισμός της αυτοεκτίμησης

6 Aυτοεκτίμηση (self-esteem) & άλλοι συγγενείς όροι αυτοσεβασμός (self-respect) αυτοπεποίθηση (self-confidence) αυταξία (self-worth) θετική εικόνα για τον εαυτό (positive self-image) φιλαυτία εγωισμός ναρκισσισμός

7 Aυτοεκτίμηση Η αυτοεκτίμηση ως εκπαιδευτικός στόχος: συναίσθημα αυταξίας και επάρκειας, το οποίο μπορεί να κινητοποιήσει τα παιδιά να ξεδιπλώσουν στο έπακρο τις δυνατότητές τους (Cigman 2001, 2004)

8 Aυτοεκτίμηση: η γνωσιακή οπτική πρωτεύοντα αγαθά Ρωλς (J. Rawls) πράγματα που είναι χρήσιμα για οποιοδήποτε ορθολογικό πλάνο ζωής

9 Aυτοεκτίμηση: η γνωσιακή οπτική πρωτεύοντα αγαθά (Ρωλς) η αυτοεκτίμηση: ίσως το πιο πρωτεύον από τα πρωτεύοντα αγαθά ταυτόσημη με αυτο-σεβασμό, αυταξία, αυτοπεποίθηση κοινωνικό αγαθό (θεσμοί, π.χ. εκπαίδευση) προϋπόθεση ηθικής και ευζωίας

10 Aυτοεκτίμηση: η γνωσιακή οπτική πρωτεύοντα αγαθά (Ρωλς) Είναι σαφώς λογικό για τους ανθρώπους να εξασφαλίσουν τον αυτοσεβασμό τους. Η αίσθηση της δικής τους αξίας είναι απαραίτητη εάν πρόκειται να επιδιώξουν με χαρά ό,τι θεωρούν καλό... Το να περιφρονείς τον εαυτό σου οδηγεί στην περιφρόνηση των άλλων και απειλεί τα αγαθά τους όσο και ο φθόνος. Ο αυτο-σεβασμός είναι αμοιβαία υποστηρικτικός... Τα άτομα εκφράζουν το σεβασμό τους ο ένας για τον άλλο με την εγκαθίδρυση της κοινωνίας. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζουν την αυτοεκτίμησή τους, όπως είναι λογικό για αυτούς να κάνουν (1971:178-9)

11 Aυτοεκτίμηση: η γνωσιακή οπτική αυτοεκτίμηση και επιτεύγματα (Ρωλς) Όσοι έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό του δεν τους νοιάζει η εκτίμηση των άλλων... Επικαλούνται τα ταλέντα τους, επιδιώκουν και απολαμβάνουν την αυθεντία (mastery) που αυτά τους προσφέρουν και τα συνταιριάζουν έτσι ώστε να τα εκτιμούν και να τα χαίρονται όλοι (1971: 441)

12 Aυτοεκτίμηση: η γνωσιακή οπτική επιτεύγματα σε μια κατακερματισμένη κοινωνία Νόζικ (R. Nozick) Οι άνθρωποι γενικά κρίνουν τους εαυτούς τους με βάση το πώς τα καταφέρνουν συγκριτικά με τους άλλους (1974: 243) γνώσεις & δεξιότητες -> επιτεύγματα -> αυτοεκτίμηση

13 Aυτοεκτίμηση: η γνωσιακή οπτική γνώση, επιτεύγματα και πρωτεύοντα αγαθά Γκόλντμαν (A.I. Goldman) πράγματα που είναι χρήσιμα για οποιοδήποτε ορθολογικό πλάνο ζωής πρωτεύοντα αγαθά = θεμελιώδεις γνώσεις: γνώσεις που θα είναι χρήσιμες όποιο άλλο είδος γνώσης κι αν θελήσει κανείς να αποκτήσει εκπαίδευση: γνώση & δεξιότητες σε ένα φιλελεύθερο περιβάλλον

14 Aυτοεκτίμηση: η γνωσιακή οπτική γνώση & δεξιότητες επιτεύγματα αυτοεκτίμηση

15 Aυτοεκτίμηση: η συναισθηματική οπτική άνευ προϋποθέσεων αποδοχή Ρότζερς (C.R. Rogers) αυτοεκτίμηση -> επιτεύγματα αποδοχή, σεβασμός και υποστήριξη στο παιδί ό,τι κι αν λέει ή κάνει

16 Aυτοεκτίμηση: η συναισθηματική οπτική άνευ προϋποθέσεων αποδοχή (Ρότζερς) το (πλήρως) λειτουργικό πρόσωπο προϋπόθεση για τη μάθηση ανοικτό σε νέες εμπειρίες εστίαση στο παρόν ελευθερία επιλογών εμπιστοσύνη στην κρίση του δημιουργικό αξιόπιστο απειλές άρνηση & διαστρέβλωση μειωμένες γνωστικές δυνάμεις

17 Aυτοεκτίμηση: η συναισθηματική οπτική άνευ προϋποθέσεων αποδοχή (Ρότζερς) η μάθηση αναδιοργάνωση των αντιλήψεών μας αναδιοργάνωση της ταυτότητάς μας περιβάλλον ασφάλειας ανοικτός χαρακτήρας

18 Aυτοεκτίμηση: η συναισθηματική οπτική άνευ προϋποθέσεων αποδοχή (Ρότζερς) ο παιδαγωγός εμψύχωση δημιουργία κοινότητας διαμεσολάβηση αυθεντικότητα

19 Aυτοεκτίμηση: η συναισθηματική οπτική άνευ προϋποθέσεων αποδοχή (Ρότζερς) ο παιδαγωγός Για ένα μαθηματικό, το να ρίξει όλη του την προσπάθεια στην εγκαθίδρυση της αγάπης και της εμπιστοσύνης ως βασικών στοιχείων της ατμόσφαιρας της τάξης, του φαίνεται τόσο άσχετο, ώστε του είναι αδιανόητο. Κι όμως, μια ανθρώπινη ατμόσφαιρα ενδυναμώνει τη μάθηση στα μαθηματικά [...] και την σκληρή επιστήμη όσο και στην ψυχολογία και τις ανθρωπιστικές σπουδές (1983:104)

20 Aυτοεκτίμηση: η συναισθηματική οπτική άνευ προϋποθέσεων αποδοχή (Ρότζερς) το παιδί ασφάλεια κίνητρα συναίσθηση της αποδοχής

21 Aυτοεκτίμηση: η συναισθηματική οπτική άνευ προϋποθέσεων αποδοχή (Ρότζερς) το παιδί Πιστεύω ότι τα παιδιά που ήταν ήδη προικισμένα ήταν αυτά που ωφελήθηκαν τα μέγιστα από αυτό το πρόγραμμα... Τα επιτεύγματά τους ήταν απίστευτα.... Είδα [όμως,] ότι και τα παιδιά που είχαν δυσκολία να μάθουν, επίσης επέδειξαν τρομερή πρόοδο... Νομίζω ότι η ιδέα που είχαν για τον εαυτό τους άλλαξε.... Η επιτυχία φέρνει επιτυχία (1983:52)

22 Aυτοεκτίμηση: η συναισθηματική οπτική άνευ προϋποθέσεων αποδοχή αυτοεκτίμηση γνώση & επιτεύγματα

23 Aυτοεκτίμηση: η πολιτική οπτική συνεκτική ταυτότητα Γκρίφιθς (M. Griffiths) αυτοεκτίμηση μέσα σε στιγματισμένη ομάδα; απειλή για την αυτοεκτίμηση όταν: (1) ατομικές φιλοδοξίες, ενδιαφέροντα & πρακτικές ασύμβατα με της ομάδας (2) το άτομο μέλος πολλών κοινοτήτων (3) το άτομο μέλος σε ομάδες με αντικρουόμενους στόχους

24 Aυτοεκτίμηση: η πολιτική οπτική συνεκτική ταυτότητα (Γκρίφιθς) απειλή της συνοχής της προσωπικής ταυτότητας = απειλή της αυτοεκτίμησης σύγκρουση αξιών μεταξύ ομάδας προέλευσης και ομάδας ένταξης έντονη κοινωνική πίεση

25 Aυτοεκτίμηση: η πολιτική οπτική συνεκτική ταυτότητα (Γκρίφιθς) ο ρόλος της διαπραγμάτευσης διαπραγμάτευση μεταξύ νόμιμων και μη νόμιμων αξιών, φιλοδοξιών, κλίσεων διαπραγμάτευση -> συνοχή -> αυτοεκτίμηση ομαλή διαπραγμάτευση, μεγάλη αυτοπεποίθηση κόστος στη διαπραγμάτευση, κόστος στην αυτοεκτίμηση

26 Aυτοεκτίμηση: η πολιτική οπτική συνεκτική ταυτότητα (Γκρίφιθς) ανήκειν αυθεντικότητα αισθάνομαι αποδεκτή και αγαπητή σε μία κοινότητα έτσι όπως είμαι Ρότζερς & η αποδοχή Ρωλς, Νόζικ & η κοινωνική βάση της αυτοεκτίμησης

27 Aυτοεκτίμηση: η πολιτική οπτική συνεκτική ταυτότητα (Γκρίφιθς) ο ρόλος της εκπαίδευσης άρση των στερεοτύπων & των προκαταλήψεων αναμόρφωση της κοινωνίας

28 Aυτοεκτίμηση: η πολιτική οπτική αυθεντικώς ανήκειν συνεκτική ταυτότητα αυτοεκτίμηση γνώση & επιτεύγματα

29 γνωσιακή οπτική συναισθηματική οπτική πολιτική οπτική

30 φιλελεύθερη, δημοκρατική & ανεκτική κοινωνία αυθεντικώς ανήκειν: αποδοχή & κοινότητα αυτοεκτίμηση γνώση & επιτεύγματα

31 δημοκρατία η αυτοεκτίμηση μοχλός επίτευξης των βασικών εκπαιδευτικών στόχων γνωστική ανάπτυξη ευζωία ηθική ανάπτυξη αυτονομία κοινωνική συνοχή κοινωνική αλλαγή

32 Πηγές & βιβλιογραφικές προτάσεις Ελληνόγλωσση Γασπαράτου, Ρ. (2014).. Σημειώσεις Πανεπιστημιακών Παραδόσεων. ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών. Ξενόγλωσσες Cigman, R. (2001). Self-esteem and the confidence to fail, Journal of Philosophy of Education 35.4, pp Cigman, R. (2004). Situated Self-Esteem, Journal of Philosophy of Education 38.1, pp Cigman, R. (2009). Self-Esteem and Education, In The Self, the Other and Language : Dialogue between Philosophy, Psychology and Comparative Education Goldman, A.I. (1999). Knowledge in a Social World (Clarendon Press). Griffiths, M. (1995). Feminisms and the Self: The Web of Identity (Routledge).

33 Πηγές & βιβλιογραφικές προτάσεις Ξενόγλωσσες (συνέχεια) Nozick, R. (1974). Anarchy, State and Utopia (Blackwell). Patterson, C.H. (1977). Carl Rogers and Humanistic Education. In Patterson (ed), Foundations for a Theory of Instruction and Educational Psychology (Harper & Row). Rawls, J. (1971). Theory of Justice (Oxford University Press). Rogers, C. (1983). Freedom to learn from the 80 s (Merrill). Rogers, C. R. (1961). On Becoming A Person (Merrill). Rogers, C.R, Lyon, Harold C., Tausch, Reinhard (2013). On Becoming an Effective Teacher - Person-centered Teaching, Psychology, Philosophy, and Diologues with Carl R. Rogers and Harold Lyon (Routledge). Smith, R. (2002). Self-esteem: the kindly apocalypse, Journal of Philosophy of Education, 36(1),

34 Τέλος Ενότητας

35 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού έργου της διδάσκουσας. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Πατρών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

36 Σημειώματα

37 Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών, Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Ρένια Γασπαράτου, «Φιλοσοφία της Παιδείας». Έκδοση: 1.0. Πάτρα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση:

38 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Σύμφωνα με αυτήν την άδεια ο δικαιούχος σας δίνει το δικαίωμα να: Μοιραστείτε αντιγράψετε και αναδιανέμετε το υλικό Προσαρμόστε αναμείξτε, τροποποιήστε και δημιουργήστε πάνω στο υλικό για κάθε σκοπό Υπό τους ακόλουθους όρους: Αναφορά Δημιουργού Θα πρέπει να καταχωρίσετε αναφορά στο δημιουργό, με σύνδεσμο της άδειας Παρόμοια Διανομή Αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο