ΑΝΑΣΟΜΙΑ ΣΟΤ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΤΘΕΡΙΜΟΤ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΝΑΣΟΜΙΑ ΣΟΤ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΤΘΕΡΙΜΟΤ"

Transcript

1

2

3 ΑΝΑΣΟΜΙΑ ΣΟΤ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΤΘΕΡΙΜΟΤ

4 Το παρόν ζργο πνευματικισ ιδιοκτθςίασ προςτατεφεται από τισ διατάξεισ τθσ ελλθνικισ νομοκεςίασ (Ν 2121/1993 όπωσ ζχει τροποποιθκεί και ιςχφει ςιμερα) και από τισ διεκνείσ ςυμβάςεισ περί πνευματικισ ιδιοκτθςίασ. Απαγορεφεται απολφτωσ, χωρίσ γραπτι άδεια του εκδότθ, θ κατά οποιονδιποτε τρόπο ι οποιοδιποτε μζςο (θλεκτρονικό, μθχανικό ι άλλο) αντιγραφι, φωτοανατφπωςθ, και εν γζνει αναπαραγωγι, εκμίςκωςθ ι δανειςμόσ, μετάφραςθ, διαςκευι, αναμετάδοςθ ςτο κοινό ςε οποιαδιποτε μορφι και θ εν γζνει εκμετάλλευςθ του ςυνόλου ι μζρουσ του ζργου. ςυγγραφζασ: Κεόδωροσ Νικ. Ακαναςιάδθσ δθμιουργία εξωφφλλου: CaptainBook.gr επιμζλεια ζκδοςθσ: Ρλάτων Μαλλιάγκασ 2013, Κεόδωροσ Νικ. Ακαναςιάδθσ και CaptainBook.gr Σόλωνοσ 99, Ακινα τθλ: fax: info@captainbook.gr ISBN

5 Θεόδωρος Νικ. Αθανασιάδης ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ Σημειώματα από το ιστολόγιο Cogito Ergo Sum CaptainBook.gr

6

7 τθν Ν., ωσ ςυγγνϊμθ

8

9 Πρόλογοσ Τοφτο το βιβλίο ζρχεται για να διαψεφςει τθν μζχρι προ τινοσ πεποίκθςι μου πωσ όςα τρελλά πράγματα ιταν να ςυμβοφν ςτθν ηωι μου, είχαν ιδθ ςυμβεί. Ροφ ζγκειται αυτι θ διάψευςθ; Μα ςτο κεότρελλο γεγονόσ ότι πρόκειται για ζνα βιβλίο, το οποίο πρϊτα δθμοςιεφκθκε ςτο διαδίκτυο και μετά τυπϊκθκε ςε χαρτί! Ρροςωπικά, δεν γνωρίηω να υπάρχει άλλθ τζτοια περίπτωςθ. Κι αν υπάρχει, πολφ κα κελα να γνωρίςω τον ςυγγραφζα. Πλα ξεκίνθςαν τον Οκτϊβριο του 2011, από ζνα καπρίτςιο. Θ αφορμι δόκθκε από μια μακρά και ζντονθ ςυηιτθςθ περί νεοφιλελευκεριςμοφ, κατά τθν οποία ομολογϊ ότι εκνευρίςτθκα από τθν ελαφρότθτα (κατά τθν γνϊμθ μου) των επιχειρθμάτων που ακοφςτθκαν. Για να εκτονϊςω τα νεφρα μου, λοιπόν, πιρα τθν παρορμθτικι απόφαςθ να δθμοςιεφςω ςτο προςωπικό μου ιςτολόγιο μια ςειρά κειμζνων, τα οποία κα απογφμνωναν (πάντοτε κατά τθν γνϊμθ μου) τον νεοφιλελευκεριςμό από τα φτιαςίδια του και κα αποκάλυπταν το πραγματικό του πρόςωπο. Ευτυχϊσ που τότε λειτοφργθςα παρορμθτικά γιατί, αν είχα ςυνειδθτοποιιςει ςε ποια βακειά κάλαςςα ζπεφτα για κολφμπι, ίςωσ να μθ ξεκινοφςα ποτζ αυτι τθν περιπζτεια, θ οποία κράτθςε ςχεδόν τζςςερισ μινεσ. Τότε πίςτευα ότι είχα ςυγκεντρϊςει αρκετά ςτοιχεία και οι ςθμειϊςεισ μου κα αρκοφςαν για να πετφχω τον ςτόχο μου. Άλλωςτε, βρε αδερφζ, τί είχα να φοβθκϊ; Σθμειϊματα ςτο ιςτολόγιό μου κα ζγραφα, δεν επρόκειτο να ετοιμάςω διπλωματικι εργαςία. Σφντομα κατάλαβα το μζγεκοσ τθσ πλάνθσ μου. Ρρϊταπρϊτα, πίςω από κάκε ςτοιχείο που διαςταφρωνα ανακάλυπτα τουλάχιςτον άλλο ζνα που δεν το ιξερα κι αυτό ςιμαινε ότι το αρχικό ςχζδιο για ςθμειϊματα πιγαινε περίπατο. Κατόπιν, όταν άρχιςα τισ δθμοςιεφςεισ, δζχτθκα μια καταιγίδα θλεκτρονικϊν επιςτολϊν από διαμαρτυρόμενουσ αναγνϊςτεσ κι αυτό ςιμαινε ότι ζπρεπε να είμαι ιδιαίτερα προςεκτικόσ με τθν τεκμθρί- 9

10 ωςθ των κειμζνων μου. Επίςθσ, γριγορα κατάλαβα ότι, παράλλθλα με το γράψιμο, ζπρεπε να ςυνεχίςω και το διάβαςμα, αφοφ ςυνεχϊσ ανακάλυπτα καινοφργια βιβλιογραφία. Κι όςο ςυνζχιηα το διάβαςμα, τόςο αναγκαηόμουν να ξεψαχνίηω το διαδίκτυο προκειμζνου να διαςταυρϊςω τα ςτοιχεία που ςυγκζντρωνα. Κι όςο διαςταφρωνα ςτοιχεία, τόςο ανακάλυπτα νζο υλικό... Πταν ολοκλιρωςα τθν ςειρά, αιςκάνκθκα ανακοφφιςθ. Ράνω απ όλα, όμωσ, ζνοιωςα ικανοποίθςθ κακϊσ ζβλεπα τα κείμενά μου να αναδθμοςιεφονται ςε άλλα ιςτολόγια και να αποςποφν κετικά ςχόλια. Ροιά μεγαλφτερθ ανταμοιβι υπάρχει για ζναν ι- ςτολόγο; Τοφτο το βιβλίο περιλαμβάνει εκείνα τα κείμενα ακριβϊσ όπωσ δθμοςιεφκθκαν ςτο ιςτολόγιο, χωρίσ καμμιά περαιτζρω λογοτεχνικι παρζμβαςθ πρόκειται για ςυνειδθτι επιλογι, ϊςτε να διατθρθκεί το φφοσ τουσ. Θ μόνθ επεξεργαςία που υπζςτθςαν είναι θ διόρκωςθ ορκογραφικϊν ςφαλμάτων, θ μετατροπι των διαςυνδζςμων (link) ςε ςθμειϊςεισ και ο εμπλουτιςμόσ των παραπομπϊν ςε πθγζσ. Ρρζπει να ςθμειϊςω εδϊ ότι, πριν το βιβλίο πάρει τον δρόμο προσ το τυπογραφείο, ζλεγξα όλεσ τισ παραπομπζσ ςτο διαδίκτυο, για να διαπιςτϊςω τθν ορκότθτά τουσ. Πταν ζγραφα τα κείμενα ςτο ιςτολόγιο, λειτουργοφςαν όλεσ αλλά ςτο μεταξφ κάποιεσ είχαν πάψει να ιςχφουν. Ζτςι, κάποιεσ απ αυτζσ τισ διζγραψα και κάποιεσ άλλεσ τισ ανακατεφκυνα, ϊςτε να μπορϊ να διαβεβαιϊςω τον αναγνϊςτθ ότι οι διαδικτυακζσ διευκφνςεισ που παρακζτω είναι τοφτθ τθν ςτιγμι, κακϊσ το βιβλίο βρίςκεται ςτο τυπογραφείο, ακριβείσ και λειτουργικζσ. 10

11 Ειςαγωγι To παρόν αποτελεί το αποτζλεςμα μιασ μελζτθσ πάνω ςτο φαινόμενο που ζχει επικρατιςει να αποκαλείται «νεοφιλελευκεριςμόσ». Ρρόκειται για μια ςειρά ςθμειωμάτων, τα οποία δθμοςιεφκθκαν ςτο ιςτολόγιο Cogito ergo sum από τον Οκτϊβρθ του 2011 μζχρι τον Φλεβάρθ του Καλό κα είναι ο αναγνϊςτθσ να μθ παραςυρκεί από τθν χριςθ ενόσ όρου που είναι του ςυρμοφ. Ο ςυγγραφζασ μάσ προειδοποιεί από το πρϊτο κιόλασ ςθμείωμα ότι ο όροσ «νεοφιλελευκεριςμόσ» είναι επιςτθμονικά αδόκιμοσ, αφοφ δεν αποτελεί κάποια ξεχωριςτι κεϊρθςθ τθσ πολιτικισ οικονομίασ. Ωςτόςο και για να μθν μπερδεφεται ο αναγνϊςτθσ, ςτον επίλογό του επαναλαμβάνει: «Είχαμε ξεκακαρίςει από τθν αρχι ότι για τθν "Aνατομία του φιλελευκεριςμοφ" κα χρθςιμοποιοφςαμε αποκλειςτικά κεχνςιανά εργαλεία. Όχι, βζβαια, επειδι δεν είχαμε εμπιςτοςφνθ ςτθν ορκότθτα τθσ μαρξιςτικισ ανάλυςθσ αλλά για να μθ μπορεί κάποιοσ αναγνϊςτθσ να μασ κατθγοριςει για προκατάλθψθ, ςτενοκεφαλιά ι ο,τιδιποτε άλλο.ζτςι, καταδείξαμε -όχι με λίγο κόπο, είναι αλικεια- ότι προκατάλθψθ και δογματιςμόσ δεν χαρακτθρίηουν εμάσ αλλά, κατά μείηονα λόγο, τουσ κιαςϊτεσ των φρθντμανικϊν δοξαςιϊν.» Θ «Ανατομία του νεοφιλελευκεριςμοφ» ςυνιςτά μία πολφ ενδιαφζρουςα αναλυτικι κεϊρθςθ πολιτικϊν, τισ οποίεσ πολφσ κόςμοσ κεωρεί νζεσ αλλά ο ςυγγραφζασ μασ δείχνει τισ ρίηεσ τουσ πίςω ςτον χρόνο (αρχίηοντασ από τθν Γουατεμάλα τισ δεκαετίασ του... 50!). Εκτείνεται δε, τόςο ςε παγκόςμιο επίπεδο όςο και ςτον ελλθνικό χϊρο, ςκιαγραφϊντασ τισ πρϊτεσ εφαρμογζσ αυτϊν των πολιτικϊν από το ΡΑΣΟΚ του Ανδρζα Ραπανδρζου μόλισ ςτο δεφτερο μιςό τθσ δεκαετίασ του

12 Ζνασ από τουσ λόγουσ για τουσ οποίουσ νομίηω πωσ αξίηει να διαβαςτεί τοφτο το βιβλίο, είναι κι αυτόσ. Θ αναίρεςθ, δθλαδι, τθσ αυταπάτθσ πωσ ζχουμε να κάνουμε με κάτι καινοφριο, το ο- ποίο ιρκε επειδι τάχα «θ Ευρϊπθ δεν διακζτει πλζον θγετικζσ φυςιογνωμίεσ». Ρρζπει να παρατθριςουμε ότι ςτον επίλογό του ο ςυγγραφζασ καταλιγει ςε ζνα ςυμπζραςμα, το οποίο ςθκϊνει πολλι ςυηιτθςθ: «ο νεοφιλελευκεριςμόσ αποτελεί το ενδιάμεςο ςτάδιο τισ φυςιολογικισ εξζλιξθσ του καπιταλιςμοφ από τον κεχνςιανιςμό ςτον ιμπεριαλιςμό». Και λζμε ότι ςθκϊνει πολλι ςυηιτθςθ επειδι ο Λζνιν είπε ότι «ο ιμπεριαλιςμόσ είναι το ανϊτατο ςτάδιο του καπιταλιςμοφ» κάπου μιςόν αιϊνα πριν εμφανιςτοφν οι δοξαςίεσ τοφ Φριντμαν. Ο αναγνϊςτθσ, πάντωσ, ζχει τθν δυνατότθτα να βγάλει τα δικά του ςυμπεράςματα μζχρι να φτάςει ςτον επίλογο. Τζλοσ, πρζπει να ςθμειϊςουμε ότι ςε τοφτθ τθν εργαςία δίνουν ιδιαίτερθ αξία οι άφκονεσ ςθμειϊςεισ με παραπομπζσ ςε πθγζσ από το διαδίκτυο, ζτςι ϊςτε να μπορεί ο αναγνϊςτθσ να διαςταυρϊνει και να ελζγχει τα ςτοιχεία που παρακζτει ο ςυγγραφζασ. Γ.Γ. ( Trash ) 12

13 1. Η ζννοια Ακοφγαμε και ςτο παρελκόν να γίνεται λόγοσ για τον νεοφιλελευκεριςμό, αλλά εδϊ κι ενάμιςθ χρόνο -ασ όψεται το μνθμόνιο- αυτόσ ο όροσ μπικε για τα καλά ςτθν ηωι μασ. Ραρά ταφτα, είναι αμφίβολο αν οι μθ ζχοντεσ γνϊςεισ οικονομικϊν ζχουν καταλάβει περί τίνοσ μιλάμε. Ζτςι, από τοφτθ τθ γωνιά ξεκινάμε ςιμερα μια μακρά ςειρά κειμζνων, ςε μια προςπάκεια να ςυνειδθτοποιιςουμε τι πράγμα είναι ο νεοφιλελευκεριςμόσ και πϊσ επθρεάηει τθν ςκοτεινι πραγματικότθτα που βιϊνουμε κακθμερινά. Στο πζραςμα των χρόνων ζχουν αναπτυχκεί πολλζσ οικονομικζσ κεωρίεσ και ακόμθ περιςςότερεσ παραλλαγζσ τουσ. Ειδικά κατά τουσ τρεισ τελευταίουσ αιϊνεσ, ςθμαντικοί κεωρθτικοί οικονομολόγοι και κοινωνιολόγοι ζβαλαν τθν ςφραγίδα τουσ ςτθν οικονομικι ςκζψθ: Αλεξάντερ Χάμιλτον, Φριντριχ Λιςτ, Ά- νταμ Σμικ, Ντζθβιντ ικάρντο, Τηων Μαίυναρντ Κζυνσ, Καρλ Μαρξ, Φριντριχ Ζνγκελσ, Ρωλ Άντονυ Σάμουελςον κλπ. Αυκαιρετϊντασ, κατά κάποιον τρόπο, μποροφμε να ομαδοποιιςουμε ό- λεσ αυτζσ τισ κεωρίεσ ςε τρεισ γενικζσ κατθγορίεσ: (α) Μερκαντιλιςμόσ ι οικονομικόσ εκνικιςμόσ 1 : Ο μερκαντιλιςμόσ αναπτφχκθκε από τθν πρακτικι των πολιτικϊν ςτα πρϊτα ςτάδια τθσ νεότερθσ εποχισ. Ωσ κεωρία, δζχεται και υποςτθρίηει το προβάδιςμα τθσ πολιτικισ ζναντι τθσ οικονομικισ. Στθν ουςία πρόκειται για ζνα δόγμα οικοδόμθςθσ ενόσ κράτουσ ςτα ςυμφζροντα του οποίου πρζπει να υποτάςςεται θ αγορά. Με απλά λόγια, ςτον μερκαντιλιςμό οι πολιτικοί πρζπει να κακορίηουν τισ οικονομικζσ ςχζςεισ. (β) Φιλελευκεριςμόσ 2 : Ο φιλελευκεριςμόσ αναδφκθκε α- πό τον Διαφωτιςμό και εκφράςτθκε κατ' αρχιν από τον Άνταμ

14 Σμικ. Εμφανίςτθκε ωσ αντίδραςθ ςτθν εμποροκρατία και ζτςι ενςωματϊκθκε ςτθν ορκόδοξθ οικονομικι επιςτιμθ. Βαςικι του αρχι είναι ότι θ πολιτικι και θ οικονομικι πρζπει να δρουν, τουλάχιςτον ιδεατά, ςε δφο ξεχωριςτζσ ςφαίρεσ. Με απλά λόγια, ςτον φιλελευκεριςμό οι αγορζσ πρζπει να είναι απαλλαγμζνεσ από κρατικζσ και πολιτικζσ παρεμβάςεισ προσ όφελοσ τθσ αποδοτικότθτασ, τθσ ανάπτυξθσ και τθσ ελεφκερθσ επιλογισ του καταναλωτι. (γ) Μαρξιςμόσ: Ο μαρξιςμόσ αναπτφχκθκε ςτα μζςα του 18ου αιϊνα ωσ αντίδραςθ ςτον φιλελευκεριςμό και τθν ωσ τότε επικρατοφςα άποψθ για τθν οικονομία. Βαςικι του αρχι είναι ότι θ οικονομία επθρεάηει τθν πολιτικι. Για τον μαρξιςμό, θ πολιτικι ςφγκρουςθ προκφπτει από τθν πάλθ των τάξεων για τθν διανομι του πλοφτου. Με απλά λόγια, ςτον μαρξιςμό θ πολιτικι υποτάςςεται ςτθν επικυμία τθσ πολυπλθκζςτερθσ τάξθσ (δθλαδι τθσ εργατικισ) για δίκαιθ κατανομι του πλοφτου. Ο νεοφιλελευκεριςμόσ 3 αποτελεί το προϊόν τθσ ςκζψθσ ενόσ αμερικανοφ οικονομολόγου του 20ου αιϊνα, του Μίλτον Φριντμαν ( ), κακθγθτι ςτο πανεπιςτιμιο του Σικάγου. Γι' αυτό τον λόγο, ο νεοφιλελευκεριςμόσ αποκαλείται και φρθντμανιςμόσ, ενϊ ςτισ Θνωμζνεσ Ρολιτείεσ (όπου θ λζξθ «ελευκερία» και τα παράγωγά τθσ μποροφν να προκαλζςουν φαινόμενα αναφυλαξίασ) προτιμάται ο όροσ νεοςυντθρθτιςμόσ (neoconservatism). Ουςιαςτικά, ο νεοφιλελευκεριςμόσ αποτελεί τθν ακραία μορφι του φιλελευκεριςμοφ. Στθν εφαρμογι του ταυτίηεται α- πολφτωσ με τον αχαλίνωτο καπιταλιςμό. Σφμφωνα με τον Φρι com/ebchecked/topic/ /neoconservatism - Επίςθσ: Gary North, An introduction to Neoconservatism ςτο

15 ντμαν, το κράτοσ υπάρχει μόνο για να διαςφαλίηει τθν τάξθ και για να εξαςφαλίηει το κατάλλθλο περιβάλλον για τθν άςκθςθ ο- ποιαςδιποτε οικονομικισ δραςτθριότθτασ, δίχωσ να επεμβαίνει με οποιαςδιποτε μορφισ ρυκμίςεισ. Μόνθ δουλειά του κράτουσ είναι να επιδοτεί τθν επιχειρθματικι δραςτθριότθτα, διοχετεφοντασ ςτισ επιχειριςεισ τα κρατικά ζςοδα από τθν φορολογία των πολιτϊν. Για τθν φρθντμανικι ςκζψθ θ ζννοια του «κοινωνικοφ κράτουσ» είναι αποκρουςτικι. Σφμφωνα με τον νεοφιλελευκεριςμό, το κράτοσ δεν επιτρζπεται να αναλαμβάνει οποιαδιποτε δραςτθριότθτα επειδι θ ιδιωτικι πρωτοβουλία μπορεί να τα καταφζρει καλφτερα παντοφ. Αλλά, ακόμθ και ςτισ περιπτϊςεισ ό- που ενδζχεται να παρατθρθκοφν «αποκλίςεισ από τθν τελειότθτα», οι αγορζσ ζχουν τθν δυνατότθτα τθσ διόρκωςθσ μζςω αυτορρφκμιςθσ και οποιαδιποτε κρατικι παρζμβαςθ κάνει τα πράγματα χειρότερα. Στα παραπάνω δεν υπάρχουν εξαιρζςεισ οφτε και για κζματα τα οποία ςτθν ςκζψθ του απλοφ πολίτθ φαντάηουν αυτονόθτα. Για τον φρθντμανιςμό, τα πάντα αφοροφν τθν ιδιωτικι πρωτοβουλία: παιδεία, υγεία, αςφάλεια, ςυντάξεισ, ενζργεια, υποδομζσ κλπ. Χαρακτθριςτικό παράδειγμα είναι όςα ζγιναν ςτθν Νζα Ορλεάνθ, μετά τθν καταςτροφι του Θ ιδζα του Φριντμαν ιταν απλι: αντί το κράτοσ να δαπανιςει χριματα προκειμζνου να ξαναχτίςει τα κατεςτραμμζνα δθμόςια ςχολεία, να χορθγιςει εκπαιδευτικά κουπόνια ςτουσ μακθτζσ. Με αυτά τα κουπόνια, τα παιδιά κα μποροφςαν να επιλζξουν το ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα ςτο οποίο κα ικελαν να φοιτιςουν ενϊ το κράτοσ κα επιδοτοφςε ανάλογα αυτά τα ιδρφματα. Θ ιδζα του Φριντμαν υιοκετικθκε από τθν κυβζρνθςθ Μπουσ και το αποτζλεςμα ιταν ανατριχιαςτικό. Μζςα ςε 19 μινεσ, το ςφςτθμα δθμόςιασ εκπαίδευςθσ τθσ Νζασ Ορλεάνθσ αντικαταςτάκθκε από ιδιωτικά ςχολεία. Ρριν το ξζςπαςμα του τυφϊνα Κατρίνα, ςτθν εκπαιδευτικι περιφζρεια τθσ πόλθσ ανικαν

16 δθμόςια ςχολεία. Σιμερα ζχουν απομείνει μόλισ τζςςερα! Αντίκετα, τα επτά ιδιωτικά ςχολεία που υπιρχαν πριν τθν καταςτροφι, ζχουν αυξθκεί ςε 31. Φυςικά, όλοι οι εκπαιδευτικοί που δοφλευαν ςτα δθμόςια ςχολεία (470 άτομα) απολφκθκαν και μόνο λίγοι απ' αυτοφσ κατάφεραν να προςλθφκοφν (με μιςκοφσ πείνασ) από τα ιδιωτικά εκπαιδευτιρια που ξεφφτρωςαν ςαν μανιτάρια. 16

17 2. Οι πθγζσ Θ ςειρά των κειμζνων που ξεκινιςαμε χτεσ, απζχει παραςάγγασ από το να χαρακτθριςτεί ωσ πλιρθσ μελζτθ ι εργαςία πάνω ςτον νεοφιλελευκεριςμό. Ραρά ταφτα, όχι απλϊσ κα παρουςιάςει το κζμα με θρεμία και δίχωσ κραυγζσ ι αφοριςμοφσ (όπωσ, άλλωςτε, ςυνθκίηει τοφτο το ιςτολόγιο) αλλά κα τεκμθριϊνει τισ απόψεισ που κα διατυπϊνονται και τα ςτοιχεία που κα παρατίκενται. Γι' αυτόν τον λόγο, αλλάηοντασ άρδθν τθν πρακτικι των βιβλίων, όπου οι πθγζσ και θ βιβλιογραφία παρατίκενται ςτο τζλοσ, κα δοφμε από τϊρα μερικζσ από τισ πθγζσ ςτισ οποίεσ ο- φείλονται τα περιςςότερα από όςα κα ακολουκιςουν. Άλλωςτε, τθν ίδια τακτικι είχαμε ακολουκιςει ςτο αφιζρωμά μασ "Θ ενεργειακι πολιτικι τθσ ςφγχρονθσ Ελλάδασ" 4, όπου αρχίςαμε παρουςιάηοντασ το βιβλίο του Δθμιτρθ Μπότςθ "Θ βαρειά βιομθχανία ςτθν Ελλάδα" 5. α) "Σο δόγμα του ςοκ", τθσ Ναόμι Κλάιν 6 (εκδόςεισ "Λιβάνθ", ςελ. 718). Ραρά τον όγκο του, διαβάηεται με ρυκμό μυκιςτοριματοσ. Θ ςυγγραφζασ είναι δθμοςιογράφοσ και ωσ εκ τοφτου γνωρίηει πϊσ να ςυλλζγει ςτοιχεία και πϊσ να τα παρουςιάηει. Μζςα από τισ ςελίδεσ του αναδφεται θ μπόχα των βρόμικων μεκόδων με τισ οποίεσ επιβάλλονται οι νεοφιλελεφκερεσ οικονομικζσ πολιτικζσ ςε όλο τον κόςμο. Αυτό το βιβλίο ζρχεται να ςυμπλθρϊςει με μοναδικό τρόπο το προθγοφμενο δθμιοφργθμα τθσ Κλάιν "No Logo" (εκδόςεισ "Λιβάνθ", ςελ. 590), όπου θ καναδι ςυγγραφζασ παρουςιάηει με αποκαλυπτικι διαφάνεια τον τρόπο με τον οποίο οι μεγάλεσ μονοπωλιακζσ επιχειριςεισ υλοποιοφν τα κζςφατα του νεοφιλελευκεριςμοφ

18 β) "Ο κρίαμβοσ τθσ απλθςτίασ", του Σζόζεφ τίγκλιτς 7 (εκδόςεισ "Παπαδόπουλοσ", ςελ. 510). Βιβλίο αρκετά δυςκολϊτερο από το προθγοφμενο, μιασ και ο ςυγγραφζασ του δεν είναι δθμοςιογράφοσ αλλά οικονομολόγοσ (και μάλιςτα, νομπελίςτασ). Αν και θ ανάγνωςι του προχποκζτει γνϊςεισ οικονομικϊν (τουλάχιςτον ςτοιχειϊδεισ), είναι αρκετά εφλθπτο από τον οποιονδιποτε μζςο νου. Ο αυκεντικόσ τίτλοσ του είναι "Freefall", επειδι αναλφει τον τρόπο με τον οποίο θ υιοκζτθςθ των δογμάτων του νεοφιλελευκεριςμοφ οδιγθςε ςε «ελεφκερθ πτϊςθ» (freefall) τθν οικονομία των ΘΡΑ. Αν και ο Στίγκλιτσ αςχολείται -κατά μείηονα λόγο- με τθν οικονομία τθσ χϊρασ του, το ςυγκεκριμζνο βιβλίο απευκφνεται ςτουσ ςκεπτόμενουσ πολίτεσ όλου του κόςμου. γ) "Ανόςια τριάδα - Σο ΔΝΣ, θ Παγκόςμια Σράπεηα και ο ΠΟΕ", του Ρίτσαρντ Πητ 8 (εκδόςεισ "Λιβάνθ", ςελ. 494). Ραρ' ότι ο ςυγγραφζασ δεν είναι οικονομολόγοσ αλλά κακθγθτισ γεωγραφίασ (!), εκκζτει με χειρουργικι ακρίβεια τον τρόπο με τον οποίο οι τρεισ οργανιςμοί του τίτλου (Διεκνζσ Νομιςματικό Ταμείο, Ραγκόςμια Τράπεηα και Ραγκόςμιοσ Οργανιςμόσ Εμπορίου) παρεξζκλιναν απολφτωσ από τουσ ςτόχουσ και τουσ ςκοποφσ για τουσ οποίουσ είχαν ιδρυκεί, από τθν ςτιγμι υιοκζτθςαν τθν νεοφιλελεφκερθ οικονομία. Βιβλίο ςαφϊσ πιο εφλθπτο από το προθγοφμενο (χωρίσ αυτό να ςθμαίνει ότι υςτερεί ςε ποιότθτα), μπορεί να διαβαςτεί άνετα από τον οποιονδιποτε αλλά επιβάλλεται θ ανάγνωςι του από τουσ αναλυτζσ των τθλεπαρακφρων. δ) "Σο τζλοσ τθσ ιςτορίασ και ο τελευταίοσ άνκρωποσ", του Φράνσις Φουκουγιάμα 9 (εκδόςεισ "Λιβάνθ", ςελ. 453). Είναι αρκετά εκνευριςτικό, αλλά αυτό το αποτυχθμζνο (και ωσ τίτλοσ και ωσ περιεχόμενο) βιβλίο τοφ ιαπωνοαμερικανοφ κακθγθτι και pedia.org/wiki/richard_peet

19 Διεκνοφσ Ρολιτικισ Οικονομίασ αποτελεί τον καλφτερο τρόπο για να ζρκει κάποιοσ ςε άμεςθ επαφι με τθν νεοφιλελεφκερθ ιδεολογία. Ο ςυγγραφζασ είναι τόςο απροκάλυπτοσ καυμαςτισ των ιδεϊν του Μίλτον Φριντμαν, ϊςτε δεν δίςταςε να βροντοφωνάξει ότι ο φρθντμανιςμόσ αποτελεί το «τζλοσ τθσ ιςτορίασ», με τθν ζννοια ότι βρικαμε επί τζλουσ τθν λφςθ ςε όλα τα προβλιματα. Ππωσ εξθγεί ο ίδιοσ: «Θ διαλεκτικι που ζκρεψε τουσ πολζμουσ και τισ επαναςτάςεισ ςταματά ελλείψει αντιπάλων. Σο δθμοκρατικό μοντζλο κζρδιςε. Θ Λςτορία τελείωςε». Αυτά ζλεγε ο Φουκουγιάμα το 1989 και δεν χρειάςτθκε να περάςουν πολλά χρόνια για να διαψευςκεί παταγωδϊσ. ε) "Capitalism and Freedom", του Μίλτον Φρθντμαν 10 (ζκδοςθ του Πανεπιςτθμίου του ικάγου, ςελ. 166). Ραρ' ότι από εδϊ άρχιςαν όλα, αυτό το «ευαγγζλιο» του νεοφιλελευκεριςμοφ, που πρωτοκυκλοφόρθςε το 1962, δεν κυκλοφορεί ςτα ελλθνικά! 11 Γι' αυτό, άλλωςτε, είπα πρωτφτερα ότι είμαςτε υποχρεωμζνοι να φτάςουμε ςτον φρθντμανιςμό μζςω...φουκουγιάμα. Π- μωσ, κα κάνουμε αναφορζσ ςε τοφτο το βιβλίο, μιασ και βρίςκεται ςτο διαδίκτυο (ςε μορφι.pdf 12 ) απ' όπου μπορεί να το εκτυπϊςει ο οποιοςδιποτε. Πςοι ζχουν ευχζρεια με τθν αγγλικι γλϊςςα, δεν κα δυςκολευτοφν να το διαβάςουν, μιασ και ο Φριντμαν φρόντιηε πάντοτε να μιλάει απλά και κατανοθτά. Άλλωςτε, γι' αυτό τον κατάλαβε κι ο Μπουσ τηοφνιορ! Στα παραπάνω βιβλία κα ςτθριχτοφμε, κατά μείηονα λόγο. Ππωσ παρατθρεί εφκολα ο αναγνϊςτθσ, θ ανατομία, τθν ο- ποία κα επιχειριςουμε, βαςίηεται ςε ςυγγράμματα εκπροςϊπων Λίγο πριν αρχίςει θ εκτφπωςθ τοφ βιβλίου που κρατάτε ςτα χζρια ςασ, το Καπιταλιςμόσ και Ελευκερία κυκλοφόρθςε και ςτα ελλθνικά από τισ εκδόςεισ Παπαδόπουλοσ pitalism_and.html 19

20 ι οπαδϊν είτε τθσ φιλελεφκερθσ προςζγγιςθσ (του κεχνςιανιςμοφ) είτε τθσ νεοφιλελεφκερθσ (του φρθντμανιςμοφ). Δεν αναφζρονται, δθλαδι, μαρξιςτικζσ πθγζσ. Ο λόγοσ είναι διπλόσ. Ρρϊτον, θ μαρξιςτικι προςζγγιςθ είπε όςα είχε να πει για τον κεχνςιανιςμό και όλα ζχουν απόλυτο ταίριαςμα και ςτον φρθντμανιςμό, εφ' όςον -όπωσ είπαμε ςτο προθγοφμενο ςθμείωμα- ο νεοφιλελευκεριςμόσ αποτελεί τθν ακραία ζκφραςθ του φιλελευκεριςμοφ. Δεφτερον, είναι προτιμϊτερο να χρθςιμοποιιςουμε φιλελεφκερα και όχι μαρξιςτικά εργαλεία ςτθν ανατομία μασ, προκειμζνου να μθ κατθγορθκοφμε για εμπάκεια. Επίςθσ, κα χρθςιμοποιιςουμε άφκονα ςτοιχεία από το διαδίκτυο, για τα οποία κα παρακζτουμε πάντοτε τουσ αντίςτοιχουσ ςυνδζςμουσ ϊςτε ο α- ναγνϊςτθσ να ζχει πρόςβαςθ ςτισ πθγζσ ςε κάκε περίπτωςθ. Χτεσ, λοιπόν, αναλφςαμε τισ ζννοιεσ και ςιμερα παρουςιάςαμε τισ πθγζσ 13. Αφριο κα δοφμε τα πρόςωπα που ζπαιξαν - και μερικά απ' αυτά παίηουν ακόμα- ςθμαντικό ρόλο ςτθν εξάπλωςθ του νεοφιλελευκεριςμοφ. 13 Για οικονομία ςτθν ςυνζχεια, για όςα ςτοιχεία δεν δθλϊνεται ςυγκεκριμμζνθ πθγι, αυτά προζρχονται από τα βιβλία που αναφζρονται εδϊ. 20

21 3. Σα πρόςωπα Κεμελιωτισ και γκουροφ του νεοφιλελευκεριςμοφ είναι ο αμερικανόσ κακθγθτισ οικονομικϊν ςτο πανεπιςτιμιο του Σικάγου Μίλτον Φριντμαν ( ). Το -μικρισ ζκταςθσ- πόνθμά του με τίτλο Καπιταλιςμόσ και Ελευκερία κεωρείται το ευαγγζλιο του νεοφιλελευκεριςμοφ. Σφντομο βιογραφικό του μπορείτε να διαβάςετε ςε ζνα λιβανωτό 14 που ζγραψε ζνασ γνωςτόσ ζλλθνασ οπαδόσ τοφ φρθντμανιςμοφ, ο -πρϊθν νεοδθμοκράτθσ υπουργόσ- Ανδρζασ Ανδριανόπουλοσ, όταν πζκανε ο Φριντμαν. Βζβαια, ο Ανδριανόπουλοσ παραλθρεί και ςυςκοτίηει τθν πραγματικότθτα με όςα λζει για τθν ςχζςθ του Φριντμαν με τον Ρινοτςζτ, αλλά γι' αυτό το κζμα κα μιλιςουμε ςε επόμενο ςθμείωμα. Ο Φριντμαν ωκικθκε ςτθν υιοκζτθςθ τθσ φιλοςοφίασ του από τον άκρατο αντικομμουνιςμό του. Εφ' όςον ο μαρξιςμόσ ζκετε το κράτοσ ςτθν κζςθ του υπθρζτθ των οικονομικϊν ςυμφερόντων τθσ εργατικισ τάξθσ, ο Φριντμαν ζπρεπε να ςχεδιάςει ζνα εντελϊσ αντίκετο ςφςτθμα όπου το κεφάλαιο κα ιταν πλιρωσ ελεφκερο να κάνει ό,τι κζλει ενϊ θ οποιαδιποτε κρατικι παρζμβαςθ κα ιταν απαγορευμζνθ. Άξιοσ ςυμπαραςτάτθσ του Φριντμαν ςτθν διάδοςθ του νεοφιλελευκεριςμοφ υπιρξε ο Κιοντορ Σουλτσ 15, πρόεδροσ του τμιματοσ Οικονομικϊν του πανεπιςτθμίου του Σικάγου. Ο - επίςθσ βακειά αντικομμουνιςτισ- Σουλτσ πίςτευε ότι οι ΘΡΑ ζ- πρεπε να χρθςιμοποιιςουν τθν νεοφιλελεφκερθ ιδεολογία για να εντείνουν τον πόλεμό τουσ κατά του κομμουνιςμοφ. Εμπνευςμζνοσ από τον Σουλτσ, ο Άλμπιον Ράτερςον (επί κεφαλισ τθσ υπθρεςίασ που ζμελλε να εξελιχκεί αργότερα ςτθν USAID) ζλεγε χαρακτθριςτικά: «Οι Θνωμζνεσ Πολιτείεσ πρζπει να δϊςουν μεγαλφτερθ ςθμαςία ςτα οικονομικά τουσ προγράμματα ςτο εξωτερι

22 κό. Κζλουμε οι φτωχζσ χϊρεσ να επιτφχουν τθν οικονομικι ςωτθρία τουσ βαςιηόμενεσ ςε εμάσ και χρθςιμοποιϊντασ τον δικό μασ τρόπο για τθν επίτευξθ οικονομικισ ανάπτυξθσ» 16. Σφντομα οι ιδζεσ του Φριντμαν υιοκετικθκαν και από το πανεπιςτιμιο του Μπζρκλεχ, με τθν «ευγενι χορθγία» του Λδρφματοσ Φορντ. Πταν το ίδρυμα Φορντ ανζλαβε να «εκπαιδεφςει» τα ςτελζχθ τθσ χοφντασ Σουχάρτο ςτθν Λνδονθςία, επί κεφαλισ τθσ αποςτολισ ορίςτθκε ο κακθγθτισ του Μπζρκλεχ Λεν Ντόυλ. Θ εφαρμογι των φρθντμανικϊν ιδεϊν προκάλεςε τζτοιο χάοσ ςτθν Λνδονθςία, ϊςτε ο Ντόυλ υποχρεϊκθκε να δθλϊςει ότι το πανεπιςτιμιο δεν ζπρεπε να είχε ανακατευτεί ςτθν ιςτορία αυτι. Φυςικά, το Μδρυμα ζςπευςε να ανακαλζςει τον Ντόυλ ςτθν Καλιφόρνια και να τον αντικαταςτιςει. Λδιαίτερθ περίπτωςθ αποτελεί ο Τηζφφρυ Σακσ 17. Απόφοιτοσ του Χάρβαρντ και φανατικόσ κεχνςιανόσ, δεν άργθςε να γίνει καυμαςτισ του Φριντμαν και να αςπαςτεί τισ ιδζεσ του νεοφιλελευκεριςμοφ. Θ ανταμοιβι του ιταν ότι ανζλαβε το αντιπλθκωριςτικό πρόγραμμα τθσ Βολιβίασ. Πντωσ, κατάφερε να τικαςεφςει τον εξωπραγματικό βολιβιανό πλθκωριςμό (14.000% το 1985). Μόνο που τα κατάφερε ιςοπεδϊνοντασ τα λαϊκά ςτρϊματα, τα οποία οδιγθςε ςτθν πλιρθ εξακλίωςθ (οφτε το νερό τθσ βροχισ δεν επιτρεπόταν να μαηζψει κανείσ, γιατί όλοσ ο υδάτινοσ πλοφτοσ τθσ χϊρασ είχε πουλθκεί ςε αμερικανικι εταιρεία!). Αργότερα, ο Σακσ κλικθκε από τθν «Αλλθλεγγφθ» για να ςχεδιάςει τθν οικονομία τθσ μετακομμουνιςτικισ Ρολωνίασ αλλά οι λαϊκζσ α- ντιδράςεισ τον υποχρζωςαν να φφγει άπρακτοσ. Χρόνια αργότερα, ζνα άλλο αγαπθμζνο παιδί του Φριντμαν εμφανίςτθκε ςτθν διεκνι ςκθνι. Ιταν ο Ρωλ Μπρζμερ, τον οποίο 16 Abigail Dawn Mcgillivary, Indian economic reform as an example of disaster capitalism, Mainstream, vol. 48, No 38, 11/09/

23 διόριςε ο Μπουσ τηοφνιορ κυβερνιτθ ςτο κατεχόμενο Λράκ. Ο Μπρζμερ ανζλαβε να εφαρμόςει πλιρωσ τισ αρχζσ του νεοφιλελευκεριςμοφ ςε μια κατεςτραμμζνθ χϊρα. Το αβαντάη τοφ Μπρζμερ ιταν ότι δεν χρειαηόταν να διαλφςει τθν κρατικι μθχανι αφοφ ιταν ιδθ διαλυμζνθ. Ομολογουμζνωσ, τα κατάφερε καυμάςια: οι αμερικανικοί επιχειρθματικοί κολοςςοί επζδραμαν ανενόχλθτοι και καταςπάραξαν το λαβωμζνο Λράκ, καταγράφοντασ εντυπωςιακά κζρδθ. Στθν δράςθ του ο Μπρζμερ δεν ιταν μόνοσ. Ο Μπουσ (ζτςι κι αλλοιϊσ, καυμαςτισ του Φριντμαν) είχε φροντίςει να παραδϊςει το υπουργείο άμυνασ ςε ζνα ακόμθ α- γαπθμζνο παιδί (ίςωσ το πιο αγαπθμζνο από όλα) του Φριντμαν: ςτον Ντόναλντ άμςφελντ. Τα αγαπθμζνα παιδιά του Φριντμαν (τα «παιδιά του Σικάγου»), με τισ ευλογίεσ των αμερικανϊν προζδρων από τον ζθγκαν και μετά, αναρριχικθκαν ςε ςθμαντικζσ οικονομικζσ κζςεισ. Ο Άρνολντ Χάρμπεργκερ 18 τοποκετικθκε επί κεφαλισ του προγράμματοσ για τθν Λατινικι Αμερικι, προςφζροντασ ςθμαντικι βοικεια ςε όλουσ τουσ νοτιοαμερικανοφσ δικτάτορεσ. Ο Μαρςζλλο Σελόβςκι ιταν ο υπεφκυνοσ τθσ Ραγκόςμιασ Τράπεηασ για όλθ τθν περιοχι τθσ πρϊθν Σοβιετικισ Ζνωςθσ, μζχρι που αντικαταςτάκθκε από τον Σεμπάςτιαν Ζντουαρντσ, επίςθσ «παιδί του Σικάγου». Ο Κλαοφντιο Λόςερ ζγινε διευκυντισ του τομζα Δυτικοφ Θμιςφαιρίου τθσ Ραγκόςμιασ Τράπεηασ. Ο αναπλθρωτισ διοικθτισ του Διεκνοφσ Νομιςματικοφ Ταμείου είναι επίςθσ «παιδί του Σικάγου». Και πάει λζγοντασ. Ράντωσ, ο νεοφιλελευκεριςμόσ δεν κα εφριςκε εφκολα πρόςφορο ζδαφοσ για να αναπτυχκεί αν δεν τον υιοκετοφςαν επίςθμεσ κυβερνιςεισ. Μςωσ ακοφγεται παράδοξο το ότι κυβερνιςεισ υιοκζτθςαν ζνα ςφςτθμα το οποίο πρεςβεφει τθν απόλυτθ ςυρρίκνωςθ τθσ κρατικισ πρωτοβουλίασ αλλά είναι γεγονόσ. Και δεν μιλάμε μόνο για δικτατορικά -ι, ζςτω, αυταρχικά- κακεςτϊτα

24 (Χιλι, Αργεντινι, Γουατεμάλα, Βολιβία, Ραραγουάθ, Βενεηουζλα, Νότια Αφρικι, Λνδονθςία, Φιλιππίνεσ κλπ). Κιαςϊτεσ του φρθντμανιςμοφ υπιρξαν οι αμερικανοί ρεπουμπλικανοί πρόεδροι όναλντ ζθγκαν, Τηωρτη Μπουσ ςζνιορ και Τηωρτη Μπουσ τηοφνιορ). Τθν ίδια ιδεολογία αςπάςτθκε και θ βρεττανι πρωκυπουργόσ Μάργκαρετ Κάτςερ, βάηοντασ τα κεμζλια για τθν επζκταςθ του νεοφιλελευκεριςμοφ ςτθν Ευρϊπθ. Ο διάςθμοσ μπεκρισ Μπόρισ Γζλτςιν προςζλαβε ωσ ςφμβουλο τον Τηζφφρυ Σακσ, με τθν κακοδιγθςθ του οποίου διζλυςε τθν κρατικι μθχανι και παρζδωςε τον πλοφτο τθσ ωςςίασ ςτουσ ολιγάρχεσ. Αλλά και θ μεταμαοϊκι Κίνα προςζφυγε ςτα δόγματα του νεοφιλελευκεριςμοφ, προκειμζνου να υλοποιιςει τισ ιμπεριαλιςτικζσ οικονομικζσ τθσ βλζψεισ. Πλουσ όςουσ αναφζραμε παραπάνω αλλά και πολλοφσ άλλουσ ακόμθ κα τουσ δοφμε εν δράςει ςτθν ςυνζχεια. 24

25 4. Πριν τον Φριντμαν Μπορεί θ παγκοςμιοποίθςι του να οφείλεται ςτον Μίλτον Φριντμαν και ςτθν «ςχολι του Σικάγου» αλλά τα ςπζρματα του νεοφιλελευκεριςμοφ είχαν πζςει νωρίτερα. Τθν αρχι είχε κάνει ο αυςτριακόσ οικονομολόγοσ Γιόηεφ ουμπζτερ (Joseph Alois Schumpeter 19, ). Στο κλαςςικό βιβλίο του "Καπιταλιςμόσ, οςιαλιςμόσ και Δθμοκρατία" (εκδόςεισ "Παπαηιςθσ", ςελ. 526), ο Σουμπζτερ διαπιςτϊνει (όπωσ και ο Μαρξ) τθν αδιάκοπθ κίνθςθ και τθ δυναμικι φφςθ του καπιταλιςμοφ. Κεωρεί, όπωσ κι ο Μαρξ, πωσ θ ανάπτυξθ του καπιταλιςμοφ καταςτρζφει τα κεμζλια τθσ καπιταλιςτικισ κοινωνίασ γιατί οξφνει τισ αντικζςεισ του. Για τον Σουμπζτερ, θ καπιταλιςτικι δυναμικι οδθγεί ςτθν κυριαρχία των μεγάλων επιχειριςεων. Ο μονοπωλιακόσ καπιταλιςμόσ των κυρίαρχων μεγάλων επιχειριςεων αποτελεί το ανϊτερο και τελευταίο ςτάδιο του καπιταλιςμοφ. Πμωσ, θ ςυμφωνία ςτο ςυμπζραςμα ςυνοδεφεται από μια εντελϊσ διαφορετικι ο- πτικι για τουσ παράγοντεσ που οδθγοφν ςτθν κρίςθ του καπιταλιςμοφ. Ο Σουμπζτερ κεωρεί εντελϊσ αντεπιςτθμονικζσ τισ απόψεισ του Μαρξ για τον νόμο τθσ αξίασ, τθν υπεραξία και τθν πτωτικι τάςθ του ποςοςτοφ κζρδουσ και, κυρίωσ, τθν κεωρία τθσ ταξικισ πάλθσ. Το «παράδοξο» Σουμπζτερ είναι θ άποψθ πωσ ο καπιταλιςμόσ κα καταρρεφςει όχι λόγω τθσ αποτυχίασ του αλλά λόγω τθσ επιτυχίασ του. Θ καπιταλιςτικι κοινωνία δεν κα πάψει να δθμιουργεί κζρδοσ. Ο Σουμπζτερ αφιερϊνει μεγάλο τμιμα των επεξεργαςιϊν του για να αποδείξει πωσ θ κεωρία τθσ εξάντλθςθσ των επενδυτικϊν ευκαιριϊν είναι ζνασ μφκοσ. Θ δφναμθ υπεροχισ του καπιταλιςμοφ δεν βρίςκεται ςτουσ μθχανιςμοφσ τθσ εργαςιακισ αξίασ αλλά ς' αυτό που ο ίδιοσ αποκαλεί «δθμιουργικι καταςτροφι». Θ δφναμθ του καπιταλιςμοφ πθγάηει από τισ νζεσ

26 μεκόδουσ παραγωγισ, τισ νζεσ αγορζσ και μορφζσ οργάνωςθσ τθσ βιομθχανίασ, όπωσ αυτζσ αναπτφςςονται ςτο πλαίςιο τθσ λειτουργίασ των μεγάλων επιχειριςεων του μονοπωλιακοφ καπιταλιςμοφ. Για τον οικονομολόγο Σουμπζτερ μονοπϊλιο ςθμαίνει δθμιουργικι καταςτροφι και όχι μεγιςτοποίθςθ κερδϊν. Θ παρακμι τισ επιχειρθματικισ λειτουργίασ και όχι ο περιοριςμόσ των κερδϊν "καταςτρζφει" τθν ίδια τθν δθμιουργικι καταςτροφι. Τθν πρωτόλεια ςκζψθ του Σουμπζτερ ανζλαβε να καλλιεργιςει ζνασ άλλοσ αυςτριακόσ οικονομολόγοσ, ο Φριντριχ φον Χάγιεκ (Friedrich August von Hayek 20, ), μζντορασ του Φριντμαν. Ρεριςςότερο φιλόςοφοσ παρά οικονομολόγοσ, ο Χάγιεκ ςτθρίχτθκε ςε δυο αρχζσ: (α) θ ανάπτυξθ προζρχεται από τθν ελευκερία δράςθσ του ατόμου και οι κοινωνικοί κεςμοί λειτουργοφν καλφτερα όταν προκφπτουν από τθν εκελοντικι ςυνεργαςία των ελεφκερων ατόμων, (β) ωσ απόρροια του προθγουμζνου, οι κυβερνιςεισ πρζπει να ζχουν ςυγκεκριμζνα όρια εξουςίασ και επζμβαςθσ, επειδι ο ςυλλογικόσ οικονομικόσ ςχεδιαςμόσ οδθγεί αναπόφευκτα ςτθν απολυταρχικι τυραννία. Κατά τθν δεκαετία του '30, ο Χάγιεκ ςυγκροφςτθκε ανοικτά με τον Κζυνσ. Ενϊ για τον Χάγιεκ θ ανάκαμψθ τθσ οικονομίασ α- παιτοφςε ρευςτοποίθςθ των υπερβολικϊν επενδφςεων και αφξθςθ των αποταμιεφςεων, ο Κζυνσ ςυνιςτοφςε μείωςθ τθσ αποταμίευςθσ και αφξθςθ τθσ κατανάλωςθσ, προκειμζνου να ςτθριχκοφν οι προςδοκίεσ κζρδουσ των εταιρειϊν. Με δυο λόγια, ο Χάγιεκ ηθτοφςε περιςςότερθ λιτότθτα ενϊ ο Κζυνσ περιςςότερεσ δαπάνεσ. Με αυτά τα δεδομζνα, μποροφμε να κατανοιςουμε γιατί ο Χάγιεκ ζχαςε τθν μάχθ με τον Κζυνσ κατά τθν δεκαετία του '30. Θ πολιτικι τθσ λιτότθτασ που ειςθγικθκε ιταν κάτι παραπάνω από πολιτικά καταςτροφικι: ουςιαςτικά θ κεωρία του ζφερε τον Χίτλερ ςτθν εξουςία τθσ Γερμανίασ. Ππωσ παρατιρθςε ο Κζυνσ, αν

27 όλοι, ςυμπεριλαμβανομζνων των νοικοκυριϊν, των εταιρειϊν και των κυβερνιςεων, προςπακιςουν ταυτόχρονα να εξοικονομιςουν χριματα, δεν κα υπάρχει μετά κανζνασ τρόποσ να ςταματιςει θ οικονομία να φκίνει, μζχρισ ότου οι άνκρωποι γίνουν τόςο φτωχοί, ϊςτε να μθν μποροφν πλζον να αποταμιεφςουν. Ραρ' ότι οι οικονομολόγοι όλου του κόςμου γφριςαν τθν πλάτθ ςτον Χάγιεκ (το περίφθμο «Νζο Συμβόλαιο - New Deal» είναι εμπνευςμζνο εξ ολοκλιρου από τθν κεχνςιανι κεωρία), ο Φριντμαν τον καφμαςε. Και ο Χάγεκ ανταπζδωςε αυτόν τον καυμαςμό ςτθρίηοντασ ολόπλευρα το φρθντμανικό ζργο. Πταν ο Φριντμαν και τα «παιδιά» του πιραν αποκοπι το ζργο ςτιριξθσ τθσ δικτατορίασ Ρινοτςζτ (κα μιλιςουμε ςε επόμενο ςθμείωμα ςχετικά), ο Χάγιεκ πραγματοποίθςε αλλεπάλλθλα ταξίδια ςτθν Χιλι. Μάλιςτα, ςε δθμοςιογραφικι ερϊτθςθ για το δικτατορικό κακεςτϊσ, δεν δίςταςε να δθλϊςει: «Προςωπικά, προτιμϊ μια φιλελεφκερθ δικτατορία, παρά μια δθμοκρατικι κυβζρνθςθ από τθν οποία κα απουςιάηει ο φιλελευκεριςμόσ» 21. Κλείνοντασ το ςθμερινό ςθμείωμα, ασ κάνουμε μια «πρωκφςτερθ» παρατιρθςθ. Ραρά τθν πλιρθ αποτυχία των νεοφιλελεφκερων δογμάτων, θ άρχουςα τάξθ εξετίμθςε δεόντωσ τουσ υποςτθρικτζσ τθσ και φρόντιςε να τουσ τιμιςει με βραβείο Νόμπελ. Τθν αρχι ζκανε ο ίδιοσ ο Χάγιεκ (1974) και ακολοφκθςαν τόςο ο Φριντμαν (1975) όςο και τα «παιδιά» του: ο Τηωρτη Στίγκλερ (1982), ο Τηζιμσ Μπιουκάναν (1986), ο όναλντ Κόουη (1991) και ο Γκάρρυ Μπζκερ (1992). 21 Λγνάςιο Ραμονζ, Το απόλυτο κραχ, από τισ "Εκδόςεισ του Εικοςτοφ Πρϊτου", ςελ

28 5. Μπρζτον Γουντσ: Οι αιτίεσ Ραρ' ότι ο νεοφιλελευκεριςμόσ ζχει ωσ κεντρικι ιδζα μια α- νεξζλεγκτθ οικονομία, κατά παράδοξο τρόπο ςτθρίηει τθν επζκταςθ και τθν ιςχφ του ςε τρεισ πανίςχυρουσ κεςμοφσ: το Διεκνζσ Νομιςματικό Ταμείο, τθν Ραγκόςμια Τράπεηα και τον Ραγκόςμιο Οργανιςμό Εμπορίου. Και οι τρεισ αυτοί κεςμοί υπιρξαν απότοκα των όςων κυοφορικθκαν ςτθν περίφθμθ διάςκεψθ του Μπρζτον Γουντσ το Επομζνωσ, για να κατανοιςουμε καλφτερα τον ςθμερινό νεοφιλελευκεριςμό, πρζπει να δοφμε τι ακριβϊσ ςθμαίνει Μπρζτον Γουντσ. Θ πεντθκονταετία πριν τον Ρρϊτο Ραγκόςμιο Ρόλεμο χαρακτθρίςτθκε από ζλλειψθ ςθμαντικϊν πολεμικϊν ςυγκροφςεων, θ οποία βοικθςε ςτθν επζκταςθ και γιγάντωςθ του εμπορίου. Ο όγκοσ των εμπορικϊν ςυναλλαγϊν αυξανόταν περίπου 36% ανά δεκαετία και αυτό το εμπόριο ιταν κατά μείηονα λόγο ενδοευρωπαϊκό, με τισ αποικίεσ να χρθςιμεφουν κυρίωσ ωσ τροφοδότεσ πρϊτων υλϊν. Αυτι θ γιγάντωςθ του εμπορίου ςυνζτεινε ςτθν ανάπτυξθ του ιμπεριαλιςμοφ, με τθν Μεγάλθ Βρεττανία ςτον ρόλο τθσ κοςμοκράτειρασ. Εκείνθ τθν εποχι, οι διεκνείσ ςυναλλαγζσ βαςίηονταν ςτον «κανόνα του χρυςοφ»: κάκε εκνικό νόμιςμα είχε αντίκρυςμα ςε ιςάξια ποςότθτα χρυςοφ, θ οποία φυλαςςόταν ςτθν κεντρικι τράπεηα κάκε χϊρασ. Κεωρθτικά, λοιπόν, το χριμα μποροφςε άμεςα να μετατραπεί ςε χρυςό. Ζτςι, κάκε φορά που εμφανιηόταν ςυναλλαγματικι ανιςορροπία, αυτομάτωσ άρχιηε μια ροι χρυςοφ, θ οποία μετζβαλλε τισ ςυναλλαγματικζσ ιςοτιμίεσ και αποκακιςτοφςε τθν ιςορροπία. Ο Ρρϊτοσ Ραγκόςμιοσ Ρόλεμοσ, όμωσ, ζφερε τα πρϊτα ριγματα ςτθν ιςχφ τθσ Μεγάλθσ Βρεττανίασ. Τα κρατικά ταμεία είχαν επιβαρυνκεί ςθμαντικά με το εκτόσ ελζγχου κόςτοσ του πολζμου. Ραράλλθλα, οι διάφορεσ χϊρεσ ενδιαφζρονταν για τθν προςταςία τθσ εγχϊριασ παραγωγισ τουσ, αδιαφορϊντασ για τισ διεκνείσ 28

29 επιπτϊςεισ, ενϊ ο πόλεμοσ είχε αναςτείλει τθν λειτουργία του «κανόνα του χρυςοφ». Ρράγματι, οι διάφορεσ κυβερνιςεισ άφθςαν κατά μζροσ τον χρυςό και τφπωςαν μθ μετατρζψιμα ςε χρυςό χαρτονομίςματα, προκαλϊντασ τεράςτιο πλθκωριςμό και υ- πζρογκθ ανεργία. Τον Οκτϊβριο του 1929 οι τιμζσ διαφόρων βαςικϊν υλϊν και τροφίμων είχαν χάςει τα 3/4 τθσ αξίασ τουσ, ενϊ το 1933 θ ανεργία είχε φτάςει ςτισ ΘΡΑ 27% και ςτθν Γερμανία είχε ξεπεράςει το 44%. Τθν ίδια ϊρα, ςτθν Σοβιετικι Ζνωςθ τα πενταετι προγράμματα ςθμείωναν εντυπωςιακι επιτυχία και θ εκβιομθχάνιςθ προχωροφςε με άλματα. Θ κεντρικά ςχεδιαςμζνθ οικονομία ζδειχνε ανεπθρζαςτθ από τα προβλιματα που ταλάνιηαν τα καπιταλιςτικά κράτθ. Στα μάτια των εργατϊν τισ δφςθσ, ο κομμουνιςμόσ άρχιςε να φαντάηει ωσ θ πλζον αξιόπιςτθ εναλλακτικι λφςθ. Οι καπιταλιςτικζσ κυβερνιςεισ άρχιςαν να ανθςυχοφν και οι διεκνείσ ςυςκζψεισ ζδιναν κι ζπαιρναν: Βρυξζλλεσ 1920, Γζνοβα 1922, Γενεφθ 1927, Χάγθ 1930, Λονδίνο Πμωσ, όλεσ κατζλθξαν ςε αδιζξοδο. Αυτό που τερμάτιςε τθν οικονομικι κρίςθ του μεςοπολζμου δεν ιταν οφτε οι διαςκζψεισ οφτε κάποια διεκνισ οικονομικι πρωτοβουλία αλλά ο Δεφτεροσ Ραγκόςμιοσ Ρόλεμοσ. Ζνασ πόλεμοσ που απαιτοφςε μαηικι παραγωγι ςχεδιαςμζνθ από το κράτοσ, το οποίο ιταν και ο βαςικόσ καταναλωτισ τθσ. Ζτςι, ο πόλεμοσ ςυνζδεςε και πάλι τθν οικονομία με τθν πολιτικι, τισ οποίεσ είχε χωρίςει ο κλαςςικόσ φιλελευκεριςμόσ. Το ζδαφοσ για το Μπρζτον Γουντσ είχε ςτρωκεί. Ζτςι, 1-22 Λουλίου 1944, με τον Ρόλεμο ακόμθ να μαίνεται, εκπρόςωποι 44 κρατϊν ςυναντικθκαν ςτο Μπρζτον Γουντσ του Νιου Χαμςάιρ, προκειμζνου να ςυηθτιςουν τα οικονομικά ςχζδια για τθν μεταπολεμικι ειρινθ. Θ πίεςθ να βρεκεί αντίδοτο για τθν αναμενόμενθ αφξθςθ τθσ ςοβιετικισ επιρροισ ιταν ζντονθ. Ζ- πρεπε να δομθκεί τάχιςτα μια διεκνισ ςυνεργαςία βαςιςμζνθ ςε μια παγκόςμια αγορά, όπου κεφάλαια και αγακά κα κινοφνταν 29

30 ελεφκερα ενϊ κα υπιρχαν παγκόςμιοι κεςμοί που κα ρφκμιηαν αυτι τθν κίνθςθ με ςκοπό μια μεγαλφτερθ ςτακερότθτα και προβλεψιμότθτα. Ραράλλθλα, ςτισ Θνωμζνεσ Ρολιτείεσ είχε ωριμάςει πλζον θ ιδζα ότι θ χϊρα ζπρεπε να βγει από τον απομονωτιςμό τθσ. Θ ςυμμετοχι των ΘΡΑ ςτον Ρόλεμο είχε δείξει πωσ θ ιςχφσ τουσ ιταν τζτοια ϊςτε μποροφςαν να διαδεχκοφν τθν Μεγάλθ Βρεττανία ςτον ρόλο τθσ κοςμοκράτειρασ. Ταυτόχρονα, ο Ουίνςτον Τςϊρτςιλ αντιλαμβανόταν ότι ο βρεττανικόσ λζων είχε γεράςει και διζβλεπε τον κίνδυνο να υπερκεραςκεί από τθν ςοβιετικι αρκοφδα. Θ Βρεττανία δεν μποροφςε να επιτρζψει κάτι τζτοιο ςε καμμιά περίπτωςθ. Ρροτιμοφςε να βρεκεί κάτω από τθν πρϊθν αποικία τθσ παρά να διακινδυνεφςει τα ςυμφζροντα του κεφαλαίου με τθν αναμενόμενθ μεταπολεμικι εξάπλωςθ του κομμουνιςμοφ. Ζτςι, λοιπόν, μια διεκνισ ςφςκεψθ, θ οποία κα επιχειροφςε να διευκετιςει με πολιτικό τρόπο τα οικονομικά ηθτιματα ολόκλθρου του καπιταλιςτικοφ κόςμου, τθσ ζδινε τθν δυνατότθτα να «μεταβιβάςει» τθν πρωτοκακεδρία τθσ πζραν του Ατλαντικοφ, με τρόπο που κα διαςφάλιηε τα καπιταλιςτικά τθσ κεκτθμζνα. Τα αποτελζςματα των όςων ςυηθτικθκαν ςτο Μπρζτον Γουντσ κα τα δοφμε ςτο επόμενο ςθμείωμα. 30

31 6. Μπρζτον Γουντσ: Σα αποτελζςματα Τελικά, θ διάςκεψθ ςτο Μπρζτον Γουντσ πραγματοποιικθκε ζχοντασ εκ προοιμίου ςχεδόν εξαςφαλιςμζνο αποτζλεςμα χάρθ ςε τρεισ λόγουσ: Ρρϊτον, θ εξουςία ιταν ςυγκεντρωμζνθ ςε λίγεσ ιςχυρζσ χϊρεσ, οι οποίεσ μποροφςαν να ςυνεννοθκοφν εφκολα, μιασ και είχαν ιδθ προθγθκεί ευρφτατεσ ςυμφωνίεσ μεταξφ τουσ. Μιλάμε κυρίωσ μεν για τισ ΘΡΑ και τθν Μεγάλθ Βρεττανία, δευτερευόντωσ δε για τον Καναδά, ο οποίοσ ςυνεπικουροφςε τισ ΘΡΑ. Τα κομμουνιςτικά κράτθ τθσ ανατολικισ Ευρϊπθσ, με τισ κεντρικά ςχεδιαςμζνεσ οικονομίεσ, τιρθςαν αποςτάςεισ ενϊ οι χϊρεσ του λεγόμενου Τρίτου Κόςμου περιορίςτθκαν ςε ρόλο περίπου μαριονζττασ. Χαρακτθριςτικά αναφζρουμε ότι πολλοί εκπρόςωποι μικρϊν χωρϊν δεν γνϊριηαν καν καλά αγγλικά, μόνο 15 από τα 44 κράτθ ςυμμετείχαν με τουσ υπουργοφσ οικονομικϊν τουσ και θ Γουατεμάλα εκπροςωπικθκε από ζναν μεταπτυχιακό φοιτθτι(!). Ο επί κεφαλισ τθσ βρεττανικισ αντιπροςωπείασ υπουργόσ οικονομικϊν (ο λόρδοσ Τηων Μαίυναρντ Κζυνσ), περιγράφει υπεροπτικά: «Ζχουν προςκλθκεί 21 χϊρεσ, οι οποίεσ είναι ςαφζσ ότι δεν ζχουν να ςυνειςφζρουν το παραμικρό και απλϊσ κα προκαλοφν ςυνωςτιςμό ςτον χϊρο τθσ διάςκεψθσ...είναι το πλζον τερατϊδεσ κθριοτροφείο που ςυγκεντρϊκθκε εδϊ και χρόνια». Δεφτερον, ςτο Μπρζτον Γουντσ ςυναντικθκαν τα κοινά ςυμφζροντα των ιςχυρϊν τθσ δφςθσ και, κυρίωσ, θ πίςτθ τουσ ςτον καπιταλιςμό. Επίςθσ, ιταν κοινι θ αντίλθψι τουσ ότι μπορεί να επιτευχκεί παγκόςμια ειρινθ μζςω τθσ μεγιςτοποίθςθσ τθσ οικονομικισ ευθμερίασ, με τθν πολιτικι και ςτρατιωτικι αςφάλεια να ζχουν ςθμαίνοντα ρόλο. Τρίτον, οι ΘΡΑ είχαν ιδθ επιδείξει και τθν επικυμία και τθν ικανότθτα να αναλάβουν παγκόςμιο θγετικό ρόλο, ζχοντασ μάλιςτα και τθν ςυναίνεςθ τθσ Μεγάλθσ Βρεττανίασ. Σθμαντικά ατοφ των ΘΡΑ ιςαν αφ' ενόσ μεν το πανίςχυρο οπλοςτάςιό τουσ αφ' 31

32 ετζρου δε το δολλάριο, το οποίο κα μποροφςε να παίξει τον ρόλο του παγκόςμιου αποκετικοφ νομίςματοσ. Με τα παραπάνω δεδομζνα, το Μπρζτον Γουντσ απλϊσ επικφρωςε τισ προθγοφμενεσ ςυμφωνίεσ μεταξφ βρεττανϊν και αμερικανϊν. Άλλωςτε, θ διάςκεψθ προζκυψε μετά από δυόμιςθ χρόνια διαπραγματεφςεων ανάμεςα ςτα υπουργεία οικονομικϊν των δυο χωρϊν. Τα δυο υπουργεία εξζδωςαν κοινι διακοίνωςθ ςτισ 21 Απριλίου 1944, θ οποία τζκθκε ωσ «προςχζδιο ςυηιτθςθσ» ςτο Μπρζτον Γουντσ 70 μζρεσ αργότερα. Μόνο που ςτο Μπρζτον Γουντσ αποκαρρφνκθκε κάκε υποβολι εναλλακτικισ πρόταςθσ. Τελικά, με τοφτα και μ' εκείνα, θ διάςκεψθ του Μπρζτον Γουντσ κατζλθξε ςτθν ίδρυςθ του Διεκνοφσ Νομιςματικοφ Ταμείου και ςτθν διατφπωςθ πζντε βαςικϊν αρχϊν: 1. Οι ονομαςτικζσ αξίεσ των νομιςμάτων κακορίηονται βάςει του «κανόνα του χρυςοφ» αλλά με τθν δυνατότθτα μικρισ παρζκκλιςθσ εντόσ οριςμζνου περικωρίου. Υπζρβαςθ αυτοφ του περικωρίου γίνεται μόνο ςε εξαιρετικζσ ςυνκικεσ και μόνο με τθν ζγκριςθ του ΔΝΤ. 2. Τα κράτθ-μζλθ ςυνειςφζρουν ςτο ΔΝΤ ζνα ποςό χρυςοφ και ςυναλλάγματοσ, απ' όπου κα γίνονται αναλιψεισ ςε περιπτϊςεισ δυςκολιϊν ςτα ιςοηφγια πλθρωμϊν. Το ςφςτθμα ςυμμετοχισ κα αναπροςαρμοηόταν κάκε πζντε χρόνια, ενϊ το ποςοςτό ςυμμετοχισ κάκε χϊρασ κα ζδινε αντίςτοιχο δικαίωμα ψιφων ςτο ΔΝΤ. Ενδεικτικά, αναφζρουμε ότι για τισ ΘΡΑ κακορίςτθκε ςυμμετοχι 2,75 δις. δολλάρια, για το Θνωμζνο Βαςίλειο 1,3 δις., για τθν Γαλλία 450 εκατομμφρια και για τθν Ελλάδα 40 εκατομμφρια δολλάρια. 3. Για τθν ανάπτυξθ του διεκνοφσ εμπορίου, όλεσ οι χϊρεσμζλθ ζπρεπε να εξαλείψουν μζςα ςε πζντε χρόνια κάκε μθχανιςμό ελζγχου, κακιςτϊντασ το νόμιςμά τουσ άμεςα μετατρζψιμο ςε οποιοδιποτε νόμιςμα άλλθσ χϊρασ-μζλουσ δίχωσ περιοριςμό. 32

33 4. Εξουςιοδοτικθκε το ΔΝΤ να παρεμβαίνει κάκε φορά που κα εμφανιηόταν «νομιςματικι ςπανιότθτα», λόγω ςυνεχιηόμενων πλεοναςματικϊν ιςοηυγίων πλθρωμϊν κάποιασ χϊρασ. 5. Το ΔΝΤ κα αποτελοφςε μζροσ ενόσ ςυςτιματοσ ενταγμζνου ςτον ΟΘΕ, το οποίο κα ςυμπεριελάμβανε μια τράπεηα μακροπρόκεςμων επενδφςεων (τθν Διεκνι Τράπεηα Αναςυγκρότθςθσ και Ανάπτυξθσ, θ οποία μετεξελίχκθκε ςτθν Ραγκόςμια Τράπεηα) και ζναν οργανιςμό εμπορίου (τον Ραγκόςμιο Οργανιςμό Εμπορίου), κακϊσ και δράςεισ κατά τθσ ανεργίασ. Συμπεραςματικά, μποροφμε να ποφμε ότι οι ςυμφωνίεσ του Μπρζτον Γουντσ ζφεραν ανάγλυφα τθν ςφραγίδα του Κζυνσ. Ο φιλελευκεριςμόσ, με τθν μορφι του κεχνςιανιςμοφ, κα αναδεικνυόταν ςτθν παγκόςμια κρθςκεία του καπιταλιςμοφ. Κι αυτό κα γινόταν, μζχρι τθν 15θ Αυγοφςτου 1971, οπότε ο Νίξον αποςφνδεςε το δολλάριο από τον «κανόνα του χρυςοφ» και άνοιξε τον δρόμο για τθν επζλαςθ του νεοφιλελευκεριςμοφ. Αλλά για όλα αυτά κα μιλιςουμε ςτθν ςυνζχεια. 33

34 7. Σο ξεκίνθμα τθσ κόντρασ Το Μπρζτον Γουντσ, όπωσ είδαμε, απζδειξε το ζνςτικτο τθσ επιβίωςθσ του καπιταλιςμοφ. Οι δυτικζσ δυνάμεισ υιοκζτθςαν τθν αρχι ότι θ μεταπολεμικι οικονομία ζπρεπε να εξαςφαλίςει μια αξιοπρεπι διαβίωςθ για τουσ απογοθτευμζνουσ πολίτεσ ϊςτε αυτοί να μθ ςτραφοφν ςτθν ελκυςτικϊτατθ ιδεολογία του κομμουνιςμοφ. Αυτι θ ανάγκθ οδιγθςε ςτθν δθμιουργία ενόσ «ευπρεποφσ» καπιταλιςμοφ με κοινωνικι αςφάλιςθ, δθμόςια ιατροφαρμακευτικι περίκαλψθ, κράτοσ πρόνοιασ, προςταςία των εργαηομζνων κλπ. Ππωσ ζχουμε ξαναπεί από τοφτο το ιςτολόγιο, ο κεχνςιανιςμόσ και ο μαρξιςμόσ εκκινοφν από κοινό ςθμείο, με τισ ίδιεσ διαπιςτϊςεισ, άλλο αν ςτο «διά ταφτα» προτείνουν διαφορετικζσ λφςεισ. Οι κεχνςιανοί οικονομολόγοι εφάρμοςαν τισ ιδζεσ τουσ με κρθςκευτικι ευλάβεια, διοχετεφοντασ τεράςτια κονδφλια ςε υποδομζσ, επιδοτϊντασ γενναιόδωρα τθν εγχϊρια παραγωγι, ενιςχφοντασ τθν βιομθχανικι ανάπτυξθ και εφαρμόηοντασ υψθλοφσ δαςμοφσ για να αποτρζπουν τισ ειςαγωγζσ. Ράνω ςτισ αρχζσ αυτζσ ςτικθκε και το περίφθμο «Νζο Συμβόλαιο» (Νιοφ Ντθλ). Αποτζλεςμα αυτισ τθσ πολιτικισ ςτον δυτικό κόςμο ιταν να κλείςει κάπωσ το χάςμα που χϊριηε προπολεμικά τθν ελίτ από τθν εργατικι τάξθ, όςο κι αν τα επιτεφγματα των κομμουνιςτικϊν χωρϊν ς' αυτόν τον τομζα ζμεναν απλθςίαςτα. Οι εργάτεσ ςυγκροτοφςαν ιςχυρά ςυνδικάτα, διεκδικοφςαν ςυνκικεσ εργαςίασ που οφτε καν μποροφςαν να διανοθκοφν 30 χρόνια πριν και οι αμοιβζσ τουσ πλθςίαςαν -ι και ζφταςαν- εκείνεσ των μεςοαςτικϊν ςτρωμάτων. Ειδικά ςτθν Νότια Αμερικι, θ ανάπτυξθ υπιρξε τόςο ζντονθ ϊςτε άρχιςε να διατυπϊνεται θ άποψθ πωσ με τζτοια πολιτικι κα μποροφςε ςιγά-ςιγά να εκλείψει ο ταξικόσ διαχωριςμόσ. Πμωσ, για τισ καπιταλιςτικζσ πολυεκνικζσ θ περίοδοσ τθσ μεταπολεμικισ άνκθςθσ δεν ιταν και θ καλφτερι τουσ, μιασ κι ζ- 34

35 πρεπε να δραςτθριοποιοφνται ςε ζνα όλο και λιγϊτερο φιλικό γι' αυτζσ περιβάλλον με όλο και περιςςότερο διεκδικθτικά ςυνδικάτα. Ραρ' ότι παραγόταν τεράςτιοσ πλοφτοσ, οι καπιταλιςτζσ ιςαν υποχρεωμζνοι να χάνουν ζνα μεγάλο κομμάτι από τα κζρδθ τουσ μζςω τθσ φορολογίασ και των υψθλϊν -ςφμφωνα μ' αυτοφσ- μιςκϊν. Βεβαίωσ, όλοι ευθμεροφςαν αλλά θ επιςτροφι ςτουσ προπολεμικοφσ κανόνεσ κα επζτρεπε ςε κάποιουσ λίγουσ να ευθμεριςουν περιςςότερο. Ιταν φανερό ότι ο κεχνςιανιςμόσ ςτθν δφςθ και ο κομμουνιςμόσ ςτθν ανατολι κόςτιηαν ςτουσ κεφαλαιοκράτεσ. Κι αν ιταν δφςκολο να κάνουν κάτι κατά του κομμουνιςμοφ, φαινόταν ευκολϊτερο να οργανϊςουν μια «αντεπανάςταςθ» κατά του κεχνςιανιςμοφ. Αλλά ποιοσ κα ζβγαινε μπροςτά; Ροιοσ κα τολμοφςε να υποςτθρίξει δθμόςια ότι ζπρεπε να καταργθκοφν οι κατϊτατοι μιςκοί και θ φορολόγθςθ των εταιρειϊν; Ιδθ από τισ αρχζσ τθσ δεκαετίασ του '50, ςτο πανεπιςτιμιο του Σικάγου, ο Χάγεκ και ο Φριντμαν δίδαςκαν ότι κάκε κυβερνθτικι ανάμειξθ ςτθν οικονομία κα ζπρεπε να αποτραπεί (Φρ. Χάγεκ, Ο δρόμοσ προσ τθν δουλοπαροικία). Το 2000, ςε ςυνζντευξι του ςτο PBS 22, ςτα πλαίςια τθσ εκπομπισ «Θ μάχθ για τθν παγκόςμια οικονομία», ο κακθγθτισ Άρνολντ Χάρμπεργκερ εξιγθςε ότι ο Χάγεκ και θ παρζα του «κεωροφςαν κάκε κρατικι παρζμβαςθ όχι απλϊσ λανκαςμζνθ αλλά διαβολικι... είναι ςαν να υ- πάρχει εκεί ζξω μια πανζμορφθ αλλά εξαιρετικά πολφπλοκθ εικόνα που βρίςκεται ςε απόλυτθ αρμονία με τον εαυτό τθσ κι αν εμφανιςτεί πάνω τθσ μια κθλίδα αυτό αποτελεί φρίκθ». Πταν, το 1962, ο Μίλτον Φριντμαν κυκλοφόρθςε το μανιφζςτο του Καπιταλιςμόσ και Ελευκερία, οι καπιταλιςτζσ χαμογζλαςαν. Μπορεί να μθ τολμοφςε κανζνασ απ' αυτοφσ να εκτεκεί υ- ποςτθρίηοντασ ότι το κεφάλαιο ζπρεπε να αφεκεί ανεξζλεγκτο, 22 _ alharberger.html#6 35

36 αλλά αν ζνασ λαμπρόσ μακθματικόσ και ικανόσ ςυηθτθτισ ςαν τον Φριντμαν χρθςιμοποιοφςε τα ίδια επιχειριματα, κα ιταν αλλοιϊσ. Φυςικά, αναμζνονταν αντιδράςεισ ςτα επιχειριματα τοφ Φριντμαν και, ενδεχομζνωσ, να απορρίπτονταν ωσ εςφαλμζνα αλλά τουλάχιςτον κα είχαν ζνα επίχριςμα ακαδθμαϊκισ αμερολθψίασ. Ζτςι, θ φάμπρικα πιρε μπροσ. Ξαφνικά, άρχιςε μια τεράςτια ροι δωρεϊν προσ τθν περίφθμθ «ςχολι του Σικάγου», με αντάλλαγμα τθν διοχζτευςθ των καπιταλιςτικϊν απόψεων ωσ πορίςματα ακαδθμαϊκισ ςκζψθσ. Ταυτόχρονα, άρχιςε να δθμιουργείται ζνα παγκόςμιο δίκτυο φρθντμανικϊν «δεξαμενϊν ςκζψθσ (think tank)», με ςκοπό τθν παραγωγι ςτελεχϊν τθσ «αντεπανάςταςθσ» που προαναφζραμε. Θ κόντρα ξεκινοφςε. 36

37 8. Σο τρίπτυχο του Φριντμαν Ο Φριντμαν ιταν κατθγορθματικόσ: όπωσ γράφει (μαηί με τθν ςφηυγό του όουη) ςτο Two Lucky People: Memoirs, όλα τα ςτραβά οφείλονταν ςτο Νιου Ντθλ, με το οποίο «μια ςειρά από χϊρεσ, ςυμπεριλαμβανομζνθσ τθσ δικισ μου, λοξοδρόμθςαν από τον ορκό δρόμο». Τον τρόπο επανόδου ςτον «ορκό δρόμο», ο Φριντμαν τον κατζδειξε αναλυτικά ςτο διάςθμο ευαγγζλιο του νεοφιλελευκεριςμοφ Καπιταλιςμόσ και Ελευκερία. Εκεί παρουςίαςε το περίφθμο τρίπτυχο τθσ κεωρίασ του. Τι περιλαμβάνει αυτό το τρίπτυχο; Ρρϊτον: απορρφκμιςθ. Οι κυβερνιςεισ πρζπει να καταργιςουν όλεσ τισ νομοκετικζσ διατάξεισ και όλουσ τουσ κανόνεσ, τα οποία εμποδίηουν με οποιονδιποτε τρόπο τθν μεγιςτοποίθςθ των κερδϊν και τθν ςυςςϊρευςι τουσ. Δεφτερον: κατάλυςθ. Οι κυβερνιςεισ οφείλουν να καταλφςουν τθν ζννοια του «κοινωνικοφ κράτουσ», περικόπτοντασ κάκε χρθματοδότθςθ οποιουδιποτε κοινωνικοφ προγράμματοσ, ϊςτε να εξαφανιςτοφν όλεσ οι παρεμβάςεισ οι οποίεσ δθμιουργοφν ςτρεβλϊςεισ ςτθν αγορά και εμποδίηουν τθν επίτευξθ του μζγιςτου κζρδουσ. Τρίτον: ιδιωτικοποιιςεισ. Το κράτοσ οφείλει να μεταβιβάςει ολόκλθρθ τθν δθμόςια περιουςία ςε ιδιϊτεσ, επειδι μόνον ζτςι μπορεί να επιτευχκεί θ μζγιςτθ δυνατι αξιοποίθςθ αυτισ τθσ περιουςίασ και το μζγιςτο κζρδοσ από τθν εκμετάλλευςι τθσ. Σ' αυτι τθν τρίπτυχθ ςυνταγι, ο Φριντμαν επεξεργάςτθκε πλικοσ λεπτομερειϊν. Για παράδειγμα, το άριςτο κα ιταν να μθν υπάρχουν κακόλου φόροι. Πμωσ, αν αυτό δεν είναι δυνατόν, κα πρζπει να υπάρχει μια ενιαία φορολογικι κλίμακα με τθν οποία κα φορολογοφνται οι πάντεσ, πλοφςιοι ι φτωχοί. Φυςικά, τα ζ- ςοδα από αυτι τθν φορολογία κα πρζπει να διατίκενται με τον τρόπο που ορίηει το τρίπτυχο, δθλαδι όχι για κοινωνικζσ παροχζσ αλλά για διευκόλυνςθ τθσ ανάπτυξθσ τθσ ιδιωτικισ πρωτοβουλί- 37

38 ασ. Επίςθσ, απαγορεφεται αυςτθρά θ κζςπιςθ οποιουδιποτε προςτατευτικοφ μζτρου υπζρ τθσ εγχϊριασ παραγωγισ ι ιδιοκτθςίασ ενϊ κα πρζπει να καταργθκεί οποιαδιποτε διάταξθ ε- μποδίηει τισ εταιρείεσ να παράγουν ι να πωλοφν τα προϊόντα τουσ ςε οποιοδιποτε μζροσ του κόςμου επικυμοφν. Από το μζνοσ του Φριντμαν δεν ιταν δυνατόν να γλιτϊςει θ τιμι τθσ εργαςίασ. Εφ' όςον θ εργαςία αποτελεί ςυντελεςτι παραγωγισ, δεν επιτρζπεται οποιαδιποτε παρζμβαςθ ςτθν διαμόρφωςθ τθσ τιμισ τθσ. Συνεπϊσ, πρζπει να καταργθκοφν οι ζννοιεσ των ςυλλογικϊν ςυμβάςεων και των κατϊτατων μιςκϊν. Ακόμθ, ςτα πλαίςια τθσ κατάργθςθσ του «κοινωνικοφ κράτουσ», πρζπει να ιδιωτικοποιθκοφν θ ιατροφαρμακευτικι περίκαλψθ, τα ςυνταξιοδοτικά ταμεία, θ παιδεία, θ ενζργεια, οι μεταφορζσ κλπ. Είναι χαρακτθριςτικό ότι ο Φριντμαν ηθτάει τθν ιδιωτικοποίθςθ ακόμθ και των...εκνικϊν πάρκων! Σε τελικι ανάλυςθ, μποροφμε να χαρακτθρίςουμε το Καπιταλιςμόσ και Ελευκερία ωσ ζνα ξετςίπωτο βιβλίο. Ρράγματι, εκεί ηθτείται απερίφραςτα και χωρίσ ντροπι θ πλιρθσ κατάργθςθ του Νιου Ντθλ, το οποίο είχε αποτρζψει τισ λαϊκζσ εξεγζρςεισ μετά τθν φφεςθ του μεςοπολζμου και τθν καταςτροφι του Β' Ραγκοςμίου Ρολζμου. Π,τι είχαν καταφζρει να κερδίςουν οι εργαηόμενοι με ιδρϊτα και αίμα πολφχρονων αγϊνων και όςα μζτρα είχε πάρει το κράτοσ για να αμβλφνει τισ επιπτϊςεισ τθσ φτϊχειασ, θ «αντεπανάςταςθ» του Σικάγου απαιτοφςε να τα πάρει πίςω. Κι όχι μόνο. Ουςιαςτικά, ηθτοφςε πολλά περιςςότερα. Εκτόσ από όςα -υποτίκεται πωσ- είχαν χάςει οι καπιταλιςτζσ από τθν εφαρμογι των κεχνςιανικϊν πρακτικϊν, θ «ςχολι του Σικάγου» απαιτοφςε και όλα όςα κράτοσ και εργαηόμενοι είχαν οικοδομιςει κατά τθν περίοδο τθσ μεταπολεμικισ αλματϊδουσ ανάπτυξθσ. Ο Φριντμαν ηθτοφςε από τισ κυβερνιςεισ να ξεπουλιςουν μια περιουςία θ οποία είχε δθμιουργθκεί από τισ επενδφςεισ του δθμόςιου τομζα (δθλαδι, από τουσ φόρουσ των εργαηομζνων) και από τθν εργαςία των λαϊκϊν ςτρωμάτων. Για τον φρθντμανιςμό, 38

39 όλοσ αυτόσ ο πλοφτοσ ζπρεπε να μεταβιβαςτεί ςε χζρια ιδιωτϊν διότι...ζτςι ζπρεπε! Βζβαια, ο Φριντμαν τφλιξε όλα αυτά με ζνα ωραίο περιτφλιγμα επιςτιμθσ και τα καλλϊπιςε με τθν γλϊςςα των μακθματικϊν. Στθν βάςθ του, όμωσ, το φρθντμανικό όραμα ταυτιηόταν απολφτωσ με τα ςυμφζροντα των πολυεκνικϊν, οι οποίεσ εκ φφςεωσ διψοφν για δράςθ ςε περιβάλλον δίχωσ αρχζσ και κανόνεσ. Στο αρχικό τθσ ςτάδιο, αυτι θ αδθφάγα διάκεςθ του καπιταλιςμοφ εκφράςτθκε με τθν αποικιοκρατία: θ κάκε ανακάλυψθ νζασ γθσ ςυνεπαγόταν τθν υφαρπαγι τθσ και τθν λεθλαςία του πλοφτου τθσ, δίχωσ καμμιά αποηθμίωςθ για τουσ ντόπιουσ πλθκυςμοφσ. Τζςςερισ-πζντε αιϊνεσ αργότερα, ο Φριντμαν επιχειροφςε να αναβιϊςει τθν αποικιοκρατία, μόνο που αυτι φορά θ καινοφργια γθ, που ζπρεπε να κατακτθκεί και να λεθλατθκεί δίχωσ αποηθμίωςθ, ιταν το ίδιο το κράτοσ. 39

40 9. Σο πρελοφδιο Θ διεκνισ ευφορία από τα αποτελζςματα του Μπρζτον Γουντσ δεν ζμελλε να κρατιςει πολφ. Ο κφβοσ τθσ νεοφιλελεφκερθσ «αντεπανάςταςθσ» ερρίφκθ αμζςωσ μετά τθν εκλογι τοφ Ντουάιτ Αϊηενχάουερ ςτον προεδρικό κϊκο των Θνωμζνων Ρολιτειϊν (20/1/1953). Ο -μάλλον άβουλοσ, ακόμθ και ωσ αρχιςτράτθγοσ των ςυμμάχων κατά τον Β' Ραγκόςμιο Ρόλεμο- Αϊηενχάουερ δεν ικελε με τίποτε να εγκαταλείψει τον κεχνςιανιςμό, μιασ και οι αναμενόμενεσ λαϊκζσ αντιδράςεισ ςτο εςωτερικό κα του δθμιουργοφςαν πρόβλθμα επανεκλογισ. Πμωσ, προκειμζνου να κωρακίςει τισ ιμπεριαλιςτικζσ βλζψεισ τθσ χϊρασ του, δεν είχε ςοβαρζσ αντιρριςεισ ςτο να επιχειρθκεί μια «ανατροπι» ςτο ε- ξωτερικό. Εκείνθ τθν εποχι, τόςο οι φτωχζσ όςο και οι αναπτυςςόμενεσ χϊρεσ είχαν τα δικά τουσ «Νιου Ντθλ». Στο Λράκ, ο Μουχαμάντ Μοςςαντζκ 23 είχε ιδθ εκνικοποιιςει τθν πετρελαϊκι βιομθχανία. Στθν Λνδονθςία, ο φιλόδοξοσ Αχμζντ Σουκάρνο 24 προωκοφςε τθν ςυνεργαςία των εκνικιςτικϊν κυβερνιςεων του Τρίτου Κόςμου, οραματιηόμενοσ ζνα τρίτο μεγάλο μπλοκ δίπλα ςε εκείνα του δυτικοφ και του κομμουνιςτικοφ κόςμου. Κυρίωσ, όμωσ, ςτθν Λατινικι Αμερικι τα πράγματα ζδειχναν ανθςυχθτικά για τισ ΘΡΑ. Ραρ' ότι καμμία νοτιοαμερικανικι χϊρα δεν ιταν κομμουνιςτικι (είτε με τθν ςτενι είτε με τθν ευρεία ζννοια), οι πάλαι ποτζ πανίςχυροι φεουδάρχεσ ζβλεπαν τουσ πρϊθν πειναςμζνουσ εργάτεσ να διεκδικοφν και να επιτυγχάνουν αλματϊδθ άνοδο του βιοτικοφ τουσ επιπζδου, εισ βάροσ των κάποτε ανεξζλεγκτων καπιταλιςτικϊν κερδϊν. Μπροςτά ςε τζτοια φαινόμενα, οι πολυεκνικοί κολοςςοί των ΘΡΑ ζτριξαν τα δόντια τουσ. Μζςω των πανίςχυρων λόμπυ τουσ,

41 άρχιςαν να αςκοφν αςφυκτικζσ πιζςεισ ςτθν πολιτικι θγεςία για λιψθ ρθξικζλευκων μζτρων. Και θ πίεςθ των λόμπυ ζφερε αποτζλεςμα, αφοφ ο Αϊηενχάουερ διόριςε δυο από τα πλζον ςκλθροπυρθνικά «γεράκια» ςε κζςεισ-κλειδιά: τον Τηων Φόςτερ Ντάλλεσ 25 υπουργό εξωτερικϊν και τον αδελφό του Άλλεν Ουζλσ Ντάλλεσ 26 διευκυντι τθσ νεοϊδρυκείςασ CIA. Ρριν αναλάβουν τισ κζςεισ τουσ, τα δυο αδζλφια είχαν εργαςτεί ςτθν διάςθμθ νομικι εταιρεία Sullivan and Cromwell 27, θ οποία εκπροςωποφςε τα ςυμφζροντα πολλϊν πολυεκνικϊν κολοςςϊν, όπωσ θ J.P.Morgan, θ International Nickel Company, θ Cuban Sugarcane Corporation και θ περιβόθτθ United Fruit Company 28, τθσ οποίασ ιςαν μζτοχοι και τα δυο αδζλφια, ενϊ ο Άλλεν ςυμμετείχε και ςτο διοικθτικό τθσ ςυμβοφλιο. Ρολφ ςφντομα, οι αδελφοί Ντάλλεσ ενορχιςτρωςαν τα δφο πρϊτα πραξικοπιματα ςτθν ιςτορία τισ CIA. Το πρϊτο πραξικόπθμα ζγινε το 1953 και κατζλθξε ςτθν ανατροπι και δολοφονία του Μοςςαντζκ και ςτθν αντικατάςταςι του από τον φιλοαμερικανό ςάχθ εηά Ραχλαβί 29. Τον επόμενο χρόνο ιρκε και το δεφτερο πραξικόπθμα, αυτι τθν φορά ςτθν Γουατεμάλα. Εδϊ αξίηει να μείνουμε λίγο. Ο πρόεδροσ τθσ Γουατεμάλασ Γιάκομπο Άρμπενσ Γκουςμάν 30 ιταν κάκε άλλο παρά κομμουνιςτισ. Πμωσ, τόλμθςε να απαλλοτριϊςει ζνα τμιμα τισ αναξιοποίθτθσ γθσ που ανικε ςτθν United Fruits, καταβάλλοντασ πλιρθ αποηθμίωςθ, αν και ο τρόποσ με τον οποίο θ United Fruit Company είχε αποκτιςει αυτι τθν γθ δεν ιταν και πολφ...διαφανισ. Θ ιδζα τοφ Γκουςμάν ιταν να μοιράςει τθν γθ ςε αγροτικοφσ ςυνεταιριςμοφσ και να μετατρζψει τθν φε _Company

ΒΙΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥΣ

ΒΙΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΦΥΣΙΚΗ vs ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΒΙΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥΣ «Προτείνω να αναπτφξουμε πρώτα αυτό που κα μποροφςε να ζχει τον τίτλο: «ιδζεσ ενόσ απλοϊκοφ φυςικοφ για τουσ οργανιςμοφσ». Κοντολογίσ, τισ ιδζεσ που κα μποροφςαν

Διαβάστε περισσότερα

Πόςο εκτατό μπορεί να είναι ζνα μη εκτατό νήμα και πόςο φυςικό. μπορεί να είναι ζνα μηχανικό ςτερεό. Συνιςταμζνη δφναμη versus «κατανεμημζνησ» δφναμησ

Πόςο εκτατό μπορεί να είναι ζνα μη εκτατό νήμα και πόςο φυςικό. μπορεί να είναι ζνα μηχανικό ςτερεό. Συνιςταμζνη δφναμη versus «κατανεμημζνησ» δφναμησ Πόςο εκτατό μπορεί να είναι ζνα μη εκτατό νήμα και πόςο φυςικό μπορεί να είναι ζνα μηχανικό ςτερεό. Συνιςταμζνη δφναμη versus «κατανεμημζνησ» δφναμησ Για τθν ανάδειξθ του κζματοσ κα λφνουμε κάποια προβλιματα

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονο γραφείο. Αυτοματιςμόσ γραφείου Μάθημα 1 ο 29/6/2015

Σύγχρονο γραφείο. Αυτοματιςμόσ γραφείου Μάθημα 1 ο 29/6/2015 Αυτοματιςμόσ γραφείου Μάθημα 1 ο Μαΰργιώτησ Αντώνησ Σύγχρονο γραφείο Δεν είναι απλϊσ ςφνολο από καρζκλεσ, γραφεία και μθχανζσ Αποτελεί χϊρο όπου οι ςφγχρονοι εργαηόμενοι περνοφν το περιςςότερο χρόνο τουσ

Διαβάστε περισσότερα

Συνεκπαίδευςη ςτο 1 ο Δ.Σ. Παλαιοκάςτρου

Συνεκπαίδευςη ςτο 1 ο Δ.Σ. Παλαιοκάςτρου Συνεκπαίδευςη ςτο 1 ο Δ.Σ. Παλαιοκάςτρου «Unus pro omnibus, omnes pro uno» Όπωσ υποςτιριξε ο Knight (1983) το ςφγχρονο ςχολείο οφείλει να είναι μια ςπουδή ςτην δημοκρατία. Με αυτιν τθν ιδζα ςαν οδθγό,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΙΧΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

ΑΝΟΙΧΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΝΟΙΧΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Γιώργος Ν. Μαγούλιος, Κακθγθτις Τμιμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής Άδειεσ Χρήςησ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ: "SWITCH-ΠΩ ΝΑ ΚΑΣΑΦΕΡΕΙ ΣΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΟΣΑΝ Η ΑΛΛΑΓΗ ΕΙΝΑΙ ΔΤΚΟΛΗ" Σσγγραφείς: Chip Heath & Dan Heath. Εκδόζεις: Κσριάκος Παπαδόποσλος/ΕΕΔΕ

ΤΙΤΛΟΣ: SWITCH-ΠΩ ΝΑ ΚΑΣΑΦΕΡΕΙ ΣΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΟΣΑΝ Η ΑΛΛΑΓΗ ΕΙΝΑΙ ΔΤΚΟΛΗ Σσγγραφείς: Chip Heath & Dan Heath. Εκδόζεις: Κσριάκος Παπαδόποσλος/ΕΕΔΕ ΤΙΤΛΟΣ: "SWITCH-ΠΩ ΝΑ ΚΑΣΑΦΕΡΕΙ ΣΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΟΣΑΝ Η ΑΛΛΑΓΗ ΕΙΝΑΙ ΔΤΚΟΛΗ" Σσγγραφείς: Chip Heath & Dan Heath Εκδόζεις: Κσριάκος Παπαδόποσλος/ΕΕΔΕ www.dimitrazervaki.com Περιεχόμενα ΣΡΕΙ ΑΝΑΠΑΝΣΕΧΕ ΔΙΑΠΙΣΩΕΙ

Διαβάστε περισσότερα

Aux.Magazine Μπιλμπάο, Βιηκάγια, Ιςπανία www.auxmagazine.com Προςωπικά δεδομζνα

Aux.Magazine Μπιλμπάο, Βιηκάγια, Ιςπανία www.auxmagazine.com Προςωπικά δεδομζνα Προςωπικά δεδομζνα Η Λείρ Ναγιάλα, θ Σίλβια Αντρζσ, θ Χουάνα Γκαλβάν και θ Γερμάν Καςτανζντα δθμιοφργθςαν τθ δικι τουσ εταιρία, τθν AUXILIARTE FACTORIA το 2004. Ζχοντασ και ςυνειδθτοποίθςαν ότι μοιράηονταν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΦΟΡΑ ΖΗΣΗΗ ΚΡΑΣΘΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΗ

ΠΡΟΦΟΡΑ ΖΗΣΗΗ ΚΡΑΣΘΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΗ ΠΡΟΦΟΡΑ ΖΗΣΗΗ ΚΡΑΣΘΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΗ 1 Ειςαγωγι: Οι αγοραίεσ δυνάµεισ τθσ προςφοράσ και ηιτθςθσ Προσφορά και Ζήτηση είναι οι πιο γνωςτοί οικονοµικοί όροι. Η λειτουργία των αγορϊν προςδιορίηεται από δφο βαςικζσ

Διαβάστε περισσότερα

Ζτςι μάηεψα τισ 7 ποιο ςυχνζσ ερωτιςεισ που δζχομαι και τισ απαντϊ ζτςι ϊςτε να λυκοφν οι απορίεσ που μπορεί να ζχεισ.

Ζτςι μάηεψα τισ 7 ποιο ςυχνζσ ερωτιςεισ που δζχομαι και τισ απαντϊ ζτςι ϊςτε να λυκοφν οι απορίεσ που μπορεί να ζχεισ. Γεια, για όςουσ δεν με γνωρίηουν ονομάηομαι Γιάννθσ Χριςτοδοφλου. Αποφάςιςα να δθμιουργιςω αυτό το ebook προκειμζνου να δϊςω μια πιο κακαρι εικόνα για το τι είναι και πωσ δουλεφει το DS Domination. Ζτςι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται από τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας (Ν 2121/1993 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και από τις διεθνείς

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΡΑΑΜΥΘΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΡΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

ΤΑ ΡΑΑΜΥΘΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΡΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΤΑ ΡΑΑΜΥΘΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΡΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ Ένασ από τουσ πρϊτουσ ανκρϊπουσ που μίλθςε για τθν ικανότθτα των παιδιϊν να ςκζφτονται αφθρθμζνα ιταν ο ιδρυτισ τθσ Φιλοςοφίασ για παιδιά Matthew Lipman.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΖσ ΒΆΕΩΝ ΔΕΔΟΜΖΝΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΣΥΟΤ. Ειρινθ Φιλιοποφλου

ΕΦΑΡΜΟΓΖσ ΒΆΕΩΝ ΔΕΔΟΜΖΝΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΣΥΟΤ. Ειρινθ Φιλιοποφλου ΕΦΑΡΜΟΓΖσ ΒΆΕΩΝ ΔΕΔΟΜΖΝΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΣΥΟΤ Ειρινθ Φιλιοποφλου Ειςαγωγι Ο Παγκόςμιοσ Ιςτόσ (World Wide Web - WWW) ι πιο απλά Ιςτόσ (Web) είναι μία αρχιτεκτονικι για τθν προςπζλαςθ διαςυνδεδεμζνων εγγράφων

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελζςματα Ζρευνασ για τθν Απαςχολθςιμότθτα ςτθν Ελλάδα

Αποτελζςματα Ζρευνασ για τθν Απαςχολθςιμότθτα ςτθν Ελλάδα Αποτελζςματα Ζρευνασ για τθν Απαςχολθςιμότθτα ςτθν Ελλάδα Ιοφνιοσ 2017 Ταυτότθτα τθσ Ζρευνασ Η παροφςα ζρευνα διεξιχκθ το διάςτθμα Μαΐου - Ιουνίου 2017. Δείγμα: 180 επιχειριςεισ που δραςτθριοποιοφνται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ Ειςαγωγή Τπάρχουν τρία επίπεδα ςτα οποία καλείςτε να αξιολογιςετε το εργαςτιριο D-ID: Νζα κζματα Σεχνολογία Διδακτικι Νέα θέματα Σο εργαςτιριο κα ειςαγάγουν τουσ ςυμμετζχοντεσ

Διαβάστε περισσότερα

Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ Η ΤΑΞΗ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ. Στθ ΓϋΛυκείου οι Ομάδεσ Προςανατολιςμοφ είναι τρεισ:

Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ Η ΤΑΞΗ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ. Στθ ΓϋΛυκείου οι Ομάδεσ Προςανατολιςμοφ είναι τρεισ: Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ Η ΤΑΞΗ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Στθ ΓϋΛυκείου οι Ομάδεσ Προςανατολιςμοφ είναι τρεισ: 1. Ομάδα Ανκρωπιςτικών Σπουδών 2. Ομάδα Οικονομικών, Πολιτικών, Κοινωνικών & Παιδαγωγικών Σπουδών 3. Ομάδα Θετικών

Διαβάστε περισσότερα

ΟΤΑΝ ΕΦΥΓΑΝ Τ ΑΓΑΛΜΑΤΑ, ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΔΑΡΛΑΣΗ

ΟΤΑΝ ΕΦΥΓΑΝ Τ ΑΓΑΛΜΑΤΑ, ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΔΑΡΛΑΣΗ (Α ΟΜΑΔΑ) ΟΤΑΝ ΕΦΥΓΑΝ Τ ΑΓΑΛΜΑΤΑ, ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΔΑΡΛΑΣΗ [1] 1. Ποια πιςτεφεισ ότι είναι τα μθνφματα που ικελε να προβάλει θ ςυγγραφζασ με το βιβλίο; Η ςυγγραφζασ κζλει να τονίςει με τθν Αγγελίνα, το κορίτςι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΑ ΣΗ ΚΟΙΝΕΠ ΕΝΗΜΕΡΩΣΙΚΟ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΤΛΙΚΟ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΑ ΣΗ ΚΟΙΝΕΠ ΕΝΗΜΕΡΩΣΙΚΟ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΑ ΣΗ ΚΟΙΝΕΠ ΕΝΗΜΕΡΩΣΙΚΟ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΕΠΙΛΕΓΟΝΣΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΑ - ΘΕΜΑΣΑ ΤΝΕΡΓΑΙΑ 1 Η οικονομικι δραςτθριότθτα αποτελεί ζνα από τα ςυςτατικά ςτοιχεία που

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικι τθσ Εργαςίασ

Οικονομικι τθσ Εργαςίασ Οικονομικι τθσ Εργαςίασ Νικόλαοσ Γιαννακόπουλοσ Εαρινό εξάμθνο 2011-2012 Ειςαγωγικά Γιατί μασ ενδιαφζρει θ μελζτθ τθσ Οικονομικισ τθσ Εργαςίασ; Οι ανκρϊπινοι πόροι αφιερϊνουν α) ςθμαντικό μζροσ του διακζςιμου

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφι επιςτθμονικισ εργαςίασ. Η κορφφωςθ τθσ προςπάκειάσ μασ

Συγγραφι επιςτθμονικισ εργαςίασ. Η κορφφωςθ τθσ προςπάκειάσ μασ Συγγραφι επιςτθμονικισ εργαςίασ Η κορφφωςθ τθσ προςπάκειάσ μασ Περίγραμμα Ειςήγηςησ Στάδια υλοποίθςθσ τθσ επιςτθμονικισ εργαςίασ Δομι επιςτθμονικισ / πτυχιακισ εργαςίασ Ζθτιματα ερευνθτικισ και ακαδθμαϊκισ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΣΗΣΑ 1: ΓΝΩΡIΖΩ ΣΟΝ ΤΠΟΛΟΓΙΣΗ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Εργονομία

ΕΝΟΣΗΣΑ 1: ΓΝΩΡIΖΩ ΣΟΝ ΤΠΟΛΟΓΙΣΗ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Εργονομία ΕΝΟΣΗΣΑ 1: ΓΝΩΡIΖΩ ΣΟΝ ΤΠΟΛΟΓΙΣΗ Εργονομία, ωςτι ςτάςθ εργαςίασ, Εικονοςτοιχείο (pixel), Ανάλυςθ οκόνθσ (resolution), Μζγεκοσ οκόνθσ Ποιεσ επιπτϊςεισ μπορεί να ζχει θ πολφωρθ χριςθ του υπολογιςτι ςτθν

Διαβάστε περισσότερα

Πρόςβαςη και δήλωςη μαθημάτων ςτον Εφδοξο

Πρόςβαςη και δήλωςη μαθημάτων ςτον Εφδοξο Πρόςβαςη και δήλωςη μαθημάτων ςτον Εφδοξο Τι πρζπει να γνωρίηω πριν ξεκινιςω τθν διαδικαςία 1. Να ζχω κωδικοφσ από τον Κζντρο Δικτφου του ΤΕΙ Ακινασ (είναι αυτοί με τουσ οποίουσ ζχω πρόςβαςθ ςτο αςφρματο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΛΑΝΣΙΚΗ ΕΝΩΗ ΠΑΝΕΤΡΩΠΑΪΚΟ STRESS TEST ΑΦΑΛΙΣΙΚΩΝ ΕΣΑΙΡΙΩΝ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ 2014

ΑΣΛΑΝΣΙΚΗ ΕΝΩΗ ΠΑΝΕΤΡΩΠΑΪΚΟ STRESS TEST ΑΦΑΛΙΣΙΚΩΝ ΕΣΑΙΡΙΩΝ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ 2014 ΑΣΛΑΝΣΙΚΗ ΕΝΩΗ ΠΑΝΕΤΡΩΠΑΪΚΟ STRESS TEST ΑΦΑΛΙΣΙΚΩΝ ΕΣΑΙΡΙΩΝ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ 2014 τθ διάρκεια του τρζχοντοσ ζτουσ εξελίχκθκε θ ευρωπαϊκι άςκθςθ προςομοίωςθσ ακραίων καταςτάςεων για τισ Αςφαλιςτικζσ Εταιρίεσ

Διαβάστε περισσότερα

ςυςτιματα γραμμικϊν εξιςϊςεων

ςυςτιματα γραμμικϊν εξιςϊςεων κεφάλαιο 7 Α ςυςτιματα γραμμικϊν εξιςϊςεων αςικζσ ζννοιεσ Γραμμικά, λζγονται τα ςυςτιματα εξιςϊςεων ςτα οποία οι άγνωςτοι εμφανίηονται ςτθν πρϊτθ δφναμθ. Σα γραμμικά ςυςτιματα με δφο εξιςϊςεισ και δφο

Διαβάστε περισσότερα

Μάρκετινγκ V Κοινωνικό Μάρκετινγκ. Πόπη Σουρμαΐδου. Σεμινάριο: Αναπτφςςοντασ μια κοινωνική επιχείρηςη

Μάρκετινγκ V Κοινωνικό Μάρκετινγκ. Πόπη Σουρμαΐδου. Σεμινάριο: Αναπτφςςοντασ μια κοινωνική επιχείρηςη Μάρκετινγκ V Κοινωνικό Μάρκετινγκ Πόπη Σουρμαΐδου Σεμινάριο: Αναπτφςςοντασ μια κοινωνική επιχείρηςη Σφνοψη Τι είναι το Marketing (βαςικι ειςαγωγι, swot ανάλυςθ, τα παλιά 4P) Τι είναι το Marketing Plan

Διαβάστε περισσότερα

Συνζντευξη με τη ραδιοφωνική παραγωγό Βιβή Παπαςτάθη

Συνζντευξη με τη ραδιοφωνική παραγωγό Βιβή Παπαςτάθη Συνζντευξη με τη ραδιοφωνική παραγωγό Βιβή Παπαςτάθη 15/3/2018 Καλθςπζρα, Βιβι. Ευχαριςτοφμε πολφ που δζχτθκεσ να απαντιςεισ ςτισ ερωτιςεισ μασ! 1. Πωσ αποφάςιςεσ να αςχολθκείσ με το ραδιόφωνο; Οφτε που

Διαβάστε περισσότερα

Ένα παιχνίδι ρόλων για την αποτροπή του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ.

Ένα παιχνίδι ρόλων για την αποτροπή του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ. Ένα παιχνίδι ρόλων για την αποτροπή του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ. Πρωτότυπο: The bullying prevention roll play Game. Πθγι : Social Skills Central. Μετάφραςθ: Μουρελάτου ταμοφλα - Εργοκεραπεφτρια Δφο ι περιςςότεροι

Διαβάστε περισσότερα

Building e-greece. Δρ. Τ. Σταμάτθ

Building e-greece. Δρ. Τ. Σταμάτθ Building e-greece Δρ. Τ. Σταμάτθ Η Ψθφιακι Βιομθχανία δείχνει τθν ζξοδο από τθν φφεςθ? Γ. Χαλαβαζθσ, Δημοςιογράφοσ 2 Τί εςτί ψθφιακι κοινωνία? 3 Υπθρεςίεσ Προςτικζμενθσ Αξίασ ςτον Πολίτθ 4 Αποτελεςματικότθτα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΟΡΕ ΚΑΙ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ. Μεροσ ΙΙ

ΑΓΟΡΕ ΚΑΙ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ. Μεροσ ΙΙ ΑΓΟΡΕ ΚΑΙ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ Μεροσ ΙΙ Ειςαγωγικά το μάκθμα αυτό κα ςυηθτιςουμε τθν ςπουδαιότθτα τθν οποία ζχει ο πλιρθσ προςδιοριςμόσ των δικαιωμάτων ιδιοκτθςίασ ςτθν αποτελεςματικι κατανομι των πόρων Θα

Διαβάστε περισσότερα

Σ ΤΑΤ Ι Σ Τ Ι Κ Η. Statisticum collegium V

Σ ΤΑΤ Ι Σ Τ Ι Κ Η. Statisticum collegium V Σ ΤΑΤ Ι Σ Τ Ι Κ Η i Statisticum collegium V Στατιςτική Συμπεραςματολογία Ι Σημειακζσ Εκτιμήςεισ Διαςτήματα Εμπιςτοςφνησ Στατιςτική Συμπεραςματολογία (Statistical Inference) Το πεδίο τθσ Στατιςτικισ Συμπεραςματολογία,

Διαβάστε περισσότερα

Πόςεσ φορζσ επιςκζπτεςαι το Μeteo;

Πόςεσ φορζσ επιςκζπτεςαι το Μeteo; Το ερωτθματολόγιο του Meteo Ανάλυςθ των αποτελεςμάτων Πριν από λίγο καιρό το Μeteo ηιτθςε για πρϊτθ φορά τθ γνϊμθ ςασ, με ςτόχο οι υπθρεςίεσ που κακθμερινά εςείσ χρθςιμοποιείτε να γίνουν ακόμθ καλφτερεσ.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΣΙΟ ΣΤΠΟΤ ΣΟΧΑΙ ΑΕ: «ΚΛΑΔΙΚΕ ΣΟΧΕΤΕΙ» ΜΕΛΕΣΗ ΑΓΟΡΑ ΑΛΤΙΔΩΝ ΛΙΑΝΙΚΟΤ ΕΜΠΟΡΙΟΤ

ΔΕΛΣΙΟ ΣΤΠΟΤ ΣΟΧΑΙ ΑΕ: «ΚΛΑΔΙΚΕ ΣΟΧΕΤΕΙ» ΜΕΛΕΣΗ ΑΓΟΡΑ ΑΛΤΙΔΩΝ ΛΙΑΝΙΚΟΤ ΕΜΠΟΡΙΟΤ ΔΕΛΣΙΟ ΣΤΠΟΤ ΣΟΧΑΙ ΑΕ: «ΚΛΑΔΙΚΕ ΣΟΧΕΤΕΙ» ΜΕΛΕΣΗ ΑΓΟΡΑ ΑΛΤΙΔΩΝ ΛΙΑΝΙΚΟΤ ΕΜΠΟΡΙΟΤ Μείωςθ 1,9% ςε ςχζςθ με το 2009, παρουςίαςε θ αγορά των αλυςίδων λιανικοφ εμπορίου των οκτϊ εξεταηόμενων κατθγοριϊν το 2010

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΙΡΕΣΙΜΟ ΕΠΙΣΡΟΠΟΤ (ΕΡΗΕΣ) Δρα ΠΟΛΤ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ

ΧΑΙΡΕΣΙΜΟ ΕΠΙΣΡΟΠΟΤ (ΕΡΗΕΣ) Δρα ΠΟΛΤ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ 1oν ΤΝΕΔΡΙΟ ΡΤΘΜΙΣΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ΚΤΠΡΟΤ ΕΛΛΑΔΑ ΣΟΤ ΣΟΜΕΙ ΣΩΝ ΗΛΕΚΣΡΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΣΑΧΤΔΡΟΜΕΙΩΝ Λευκωςία, 3 4 Μαρτίου 2011 (Ξενοδοχείο Hilton) ΧΑΙΡΕΣΙΜΟ ΕΠΙΣΡΟΠΟΤ (ΕΡΗΕΣ) Δρα ΠΟΛΤ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ Αξιότιμθ

Διαβάστε περισσότερα

Άςκθςθ 1θ: Να γραφεί αλγόρικμοσ που κα δθμιουργεί με τθ βοικεια διπλοφ επαναλθπτικοφ βρόχου, τον ακόλουκο διςδιάςτατο πίνακα:

Άςκθςθ 1θ: Να γραφεί αλγόρικμοσ που κα δθμιουργεί με τθ βοικεια διπλοφ επαναλθπτικοφ βρόχου, τον ακόλουκο διςδιάςτατο πίνακα: 2 ο Σετ Ασκήσεων Δομές Δεδομένων - Πίνακες Άςκθςθ 1θ: Να γραφεί αλγόρικμοσ που κα δθμιουργεί με τθ βοικεια διπλοφ επαναλθπτικοφ βρόχου, τον ακόλουκο διςδιάςτατο πίνακα: 2 3 4 5 3 4 5 6 4 5 6 7 5 6 7 8

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΙΔΑ ΔΗΜΟΙΟΣΗΣΑ Ο.Ι.Τ.Ε. Προώκθςθ και ενίςχυςθ τθσ ςυμμετοχισ των γυναικών ςτα όργανα εκπροςώπθςθσ των ςυνδικαλιςτικών οργανώςεων των εργαηομζνων

ΗΜΕΡΙΔΑ ΔΗΜΟΙΟΣΗΣΑ Ο.Ι.Τ.Ε. Προώκθςθ και ενίςχυςθ τθσ ςυμμετοχισ των γυναικών ςτα όργανα εκπροςώπθςθσ των ςυνδικαλιςτικών οργανώςεων των εργαηομζνων ΗΜΕΡΙΔΑ ΔΗΜΟΙΟΣΗΣΑ Ο.Ι.Τ.Ε. Προώκθςθ και ενίςχυςθ τθσ ςυμμετοχισ των γυναικών ςτα όργανα εκπροςώπθςθσ των ςυνδικαλιςτικών οργανώςεων των εργαηομζνων 12 Ιουνίου 2013, ώρα 18:00, Γραφεία ΧΕΝ Ελλάδος(Αμερικής

Διαβάστε περισσότερα

Ζρευνα για τθν κλιματικι αλλαγι. Φεβρουάριοσ 2008

Ζρευνα για τθν κλιματικι αλλαγι. Φεβρουάριοσ 2008 Ζρευνα για τθν κλιματικι αλλαγι Φεβρουάριοσ 2008 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΕΥΝΑΣ ΕΤΑΙΕΙΑ: ΑΝΑΘΕΣΗ: ΤΥΡΟΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ: ΡΛΗΘΥΣΜΟΣ: ΡΕΙΟΧΗ: ΔΕΙΓΜΑ: ΧΟΝΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ: ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ: ΤΥΡΙΚΟ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟ ΣΦΑΛΜΑ:

Διαβάστε περισσότερα

Παράςταςη ακεραίων ςτο ςυςτημα ςυμπλήρωμα ωσ προσ 2

Παράςταςη ακεραίων ςτο ςυςτημα ςυμπλήρωμα ωσ προσ 2 Παράςταςη ακεραίων ςτο ςυςτημα ςυμπλήρωμα ωσ προσ 2 Δρ. Χρήζηος Ηλιούδης Μθ Προςθμαςμζνοι Ακζραιοι Εφαρμογζσ (ςε οποιαδιποτε περίπτωςθ δεν χρειάηονται αρνθτικοί αρικμοί) Καταμζτρθςθ. Διευκυνςιοδότθςθ.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΤΝΗ Μερικζσ οικονομικζσ όψεισ. Βαςίλθσ Θ. Ράπανοσ

ΑΣΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΤΝΗ Μερικζσ οικονομικζσ όψεισ. Βαςίλθσ Θ. Ράπανοσ ΑΣΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΤΝΗ Μερικζσ οικονομικζσ όψεισ Βαςίλθσ Θ. Ράπανοσ 1 Οικονομία και Δικαιοςφνθ Όπωσ τονίηεται με ζμφαςθ από πολλζσ εμπειρικζσ μελζτεσ, θ καλι λειτουργία τθσ Δικαιοςφνθσ αποτελεί κρίςιμο παράγοντα

Διαβάστε περισσότερα

Τρεισ φορζσ κι ζνα καιρό, ς ζνα κόςμο μακρινό υπιρχε μια χϊρα όμορφθ και μαγικι. Η Ρολυχρωμοχϊρα. Σ αυτι τθ χϊρα υπιρχαν άνκρωποι φτωχοί μα

Τρεισ φορζσ κι ζνα καιρό, ς ζνα κόςμο μακρινό υπιρχε μια χϊρα όμορφθ και μαγικι. Η Ρολυχρωμοχϊρα. Σ αυτι τθ χϊρα υπιρχαν άνκρωποι φτωχοί μα Τρεισ φορζσ κι ζνα καιρό, ς ζνα κόςμο μακρινό υπιρχε μια χϊρα όμορφθ και μαγικι. Η Ρολυχρωμοχϊρα. Σ αυτι τθ χϊρα υπιρχαν άνκρωποι φτωχοί μα χαροφμενοι και χαμογελαςτοί. Υπιρχαν χαμθλά και ψθλά δζντρα γεμάτα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ: ΘΕΟΚΛΗΣΩ-ΑΝΣΡΕΑ-ΝΕΦΕΛΗ

ΟΜΑΔΑ: ΘΕΟΚΛΗΣΩ-ΑΝΣΡΕΑ-ΝΕΦΕΛΗ 29/9/2014 το μάκθμα τθσ ευζλικτθσ ηϊνθσ,τα παιδιά χωρίςτθκαν ςε ομάδεσ και ζφτιαξαν τθν δικι τουσ ηωγραφιά χρθςιμοποιϊντασ γεωμετρικά ςχιματα. ΟΜΑΔΑ: ΘΕΟΚΛΗΣΩ-ΑΝΣΡΕΑ-ΝΕΦΕΛΗ ΤΜΜΕΣΡΙΑ: 10 ΚΑΙ 13 ΟΚΣΩΒΡΙΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

Διαγωνιςμόσ "Μακθτζσ ςτθν Ζρευνα (ΜΕΡΑ) 2011-2012"

Διαγωνιςμόσ Μακθτζσ ςτθν Ζρευνα (ΜΕΡΑ) 2011-2012 Διαγωνιςμόσ "Μακθτζσ ςτθν Ζρευνα (ΜΕΡΑ) 2011-2012" Ο Διαγωνιςμόσ «ΜΕΡΑ» προκθρφςςεται από το 2001 ςε ετιςια βάςθ, ωσ αποτζλεςμα τθσ διαπίςτωςθσ ότι θ καλλιζργεια πνεφματοσ δθμιουργικότθτασ και πρωτοβουλίασ

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίεσ προσ τουσ εκπαιδευτικοφσ για το μοντζλο του Άβακα

Οδηγίεσ προσ τουσ εκπαιδευτικοφσ για το μοντζλο του Άβακα Οδηγίεσ προσ τουσ εκπαιδευτικοφσ για το μοντζλο του Άβακα Αυτζσ οι οδθγίεσ ζχουν ςτόχο λοιπόν να βοθκιςουν τουσ εκπαιδευτικοφσ να καταςκευάςουν τισ δικζσ τουσ δραςτθριότθτεσ με το μοντζλο του Άβακα. Παρουςίαςη

Διαβάστε περισσότερα

Μετατροπή των ΕΠΑ.Λ. ΕΠΑ.Σ. σε Τετνολογικό Λύκειο Σσνενώσεις Καταργήσεις

Μετατροπή των ΕΠΑ.Λ. ΕΠΑ.Σ. σε Τετνολογικό Λύκειο Σσνενώσεις Καταργήσεις Μετατροπή των ΕΠΑ.Λ. ΕΠΑ.Σ. σε Τετνολογικό Λύκειο Σσνενώσεις Καταργήσεις ΣΑΡΣΟΛΗ ΧΡΗΣΟ Δ/ντθσ ΕΠΑ.. Χαϊδαρίου Πρϊθν προϊςτάμενοσ τμιματοσ Βϋ τθσ Δ/νςθσ πουδϊν ΔΕ του ΤΠΔΒΜΘ Άλλθ μια αλλαγι ςτθν ΣΕΕ κα

Διαβάστε περισσότερα

Νικόλαοσ Μ. Σαλτερισ Σχολικόσ Σφμβουλοσ Δ.Ε. Δρ. Πολιτικισ Επιςτιμθσ και Ιςτορίασ Μζλοσ ΔΣ Πανελλινιασ Ζνωςθσ Σχολικϊν Συμβοφλων

Νικόλαοσ Μ. Σαλτερισ Σχολικόσ Σφμβουλοσ Δ.Ε. Δρ. Πολιτικισ Επιςτιμθσ και Ιςτορίασ Μζλοσ ΔΣ Πανελλινιασ Ζνωςθσ Σχολικϊν Συμβοφλων Νικόλαοσ Μ. Σαλτερισ Σχολικόσ Σφμβουλοσ Δ.Ε. Δρ. Πολιτικισ Επιςτιμθσ και Ιςτορίασ Μζλοσ ΔΣ Πανελλινιασ Ζνωςθσ Σχολικϊν Συμβοφλων Δομι ειςιγθςθσ Επιςτθμονικζσ Προςεγγίςεισ τθσ Αξιολόγθςθσ ςτθν Εκπαίδευςθ

Διαβάστε περισσότερα

ανάγκεσ τθσ αγοράσ εργαςίασ, παρότι δεν μασ λείπουν τα δυνατά και δθμιουργικά μυαλά.

ανάγκεσ τθσ αγοράσ εργαςίασ, παρότι δεν μασ λείπουν τα δυνατά και δθμιουργικά μυαλά. Χαιρετιςμόσ Γενικοφ Γραμματζα Νζασ Γενιάσ κ. Γιάννου Λιβανοφ ςε εκδήλωςη για την ίδρυςη του Μεταπτυχιακοφ Προγράμματοσ MSc in Strategic Product Design του Διεθνοφσ Πανεπιςτημίου Ελλάδοσ 17.02.12 Κυρίεσ

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΧΕΣ ΟΓΑΝΩΣΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΡΙΧΕΙΗΣΕΩΝ & ΥΡΗΕΣΙΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΡΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΧΕΣ ΟΓΑΝΩΣΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΡΙΧΕΙΗΣΕΩΝ & ΥΡΗΕΣΙΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΡΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΧΕΣ ΟΓΑΝΩΣΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΡΙΧΕΙΗΣΕΩΝ & ΥΡΗΕΣΙΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Α1. Να χαρακτηρίςετε τισ προτάςεισ που ακολουθοφν, γράφοντασ ςτο τετράδιό ςασ, δίπλα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΕ ΒΑΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΗ ΝΟΗΛΕΤΣΙΚΗ. Φιλιοποφλου Ειρινθ

ΕΦΑΡΜΟΓΕ ΒΑΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΗ ΝΟΗΛΕΤΣΙΚΗ. Φιλιοποφλου Ειρινθ ΕΦΑΡΜΟΓΕ ΒΑΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΗ ΝΟΗΛΕΤΣΙΚΗ Φιλιοποφλου Ειρινθ Προςθήκη νζων πεδίων Ασ υποκζςουμε ότι μετά τθ δθμιουργία του πίνακα αντιλαμβανόμαςτε ότι ζχουμε ξεχάςει κάποια πεδία. Είναι ζνα πρόβλθμα το οποίο

Διαβάστε περισσότερα

Ρροςκφνθμα ςτο Άγιον Προσ

Ρροςκφνθμα ςτο Άγιον Προσ Ρροςκφνθμα ςτο Άγιον Προσ Το Άγιον Προσ είναι θ μεγαλφτερθ και ςθμαντικότερθ ορκόδοξθ κοινότθτα ςτθν Ελλάδα. Είναι θ πθγι τθσ πίςτεωσ, για εκατομμφρια πιςτϊν Ορκοδόξων Χριςτιανϊν, και είναι επίςθσ μζροσ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΙΧΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

ΑΝΟΙΧΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΝΟΙΧΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Γιώργος Ν. Μαγούλιος, Κακθγθτις Τμιμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής Άδειεσ Χριςθσ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative

Διαβάστε περισσότερα

Εφδοξοσ+ Συνδεκείτε ςτθν Εφαρμογι Φοιτθτϊν και μεταβείτε ςτθ ςελίδα «Ανταλλαγι Βιβλίων (Εφδοξοσ+)».

Εφδοξοσ+ Συνδεκείτε ςτθν Εφαρμογι Φοιτθτϊν και μεταβείτε ςτθ ςελίδα «Ανταλλαγι Βιβλίων (Εφδοξοσ+)». Εφδοξοσ+ Διαθζτοντασ βιβλία μζςω του «Εφδοξοσ+» Συνδεκείτε ςτθν Εφαρμογι Φοιτθτϊν και μεταβείτε ςτθ ςελίδα «Ανταλλαγι Βιβλίων (Εφδοξοσ+)». Εμφανίηεται θ λίςτα με όλα ςασ τα βιβλία. Από εδϊ μπορείτε: -

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτεσ Διαχείριςθ Μνιμθσ. Βαγγζλθσ Οικονόμου Διάλεξθ 8

Δείκτεσ Διαχείριςθ Μνιμθσ. Βαγγζλθσ Οικονόμου Διάλεξθ 8 Δείκτεσ Διαχείριςθ Μνιμθσ Βαγγζλθσ Οικονόμου Διάλεξθ 8 Δείκτεσ Κάκε μεταβλθτι ςχετίηεται με μία κζςθ ςτθν κφρια μνιμθ του υπολογιςτι. Κάκε κζςθ ςτθ μνιμθ ζχει τθ δικι τθσ ξεχωριςτι διεφκυνςθ. Με άμεςθ

Διαβάστε περισσότερα

MySchool Πρακτικζσ οδθγίεσ χριςθσ

MySchool Πρακτικζσ οδθγίεσ χριςθσ MySchool Πρακτικζσ οδθγίεσ χριςθσ 1) Δθμιουργία τμθμάτων (ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ, Διαχείριςθ, Διαχείριςθ τμθμάτων) Το πρώτο που πρζπει να κάνουμε ςτο MySchool είναι να δθμιουργιςουμε τα τμιματα που υπάρχουν ςτο

Διαβάστε περισσότερα

3 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

3 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 3 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1) Τίτλοσ τθσ ζρευνασ: «Ποια είναι θ επίδραςθ τθσ κερμοκραςίασ ςτθ διαλυτότθτα των ςτερεϊν ςτο νερό;» 2) Περιγραφι του ςκοποφ τθσ ζρευνασ: Η ζρευνα

Διαβάστε περισσότερα

Ζρευνα ικανοποίθςθσ τουριςτϊν

Ζρευνα ικανοποίθςθσ τουριςτϊν Ζρευνα ικανοποίθςθσ τουριςτϊν Ammon Ovis_Ζρευνα ικανοποίθςθσ τουριςτϊν_ Ραδιοςτακμόσ Flash 96 1 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Σο δείγμα περιλαμβάνει 332 τουρίςτεσ από 5 διαφορετικζσ θπείρουσ. Οι περιςςότεροι εξ αυτϊν

Διαβάστε περισσότερα

Νθπιαγωγείο : Φεβρουάριοσ-Μάιοσ 2015. Μεςόγειοσ, μια κάλαςςα πολλζσ ιςτορίεσ.

Νθπιαγωγείο : Φεβρουάριοσ-Μάιοσ 2015. Μεςόγειοσ, μια κάλαςςα πολλζσ ιςτορίεσ. Νθπιαγωγείο : Φεβρουάριοσ-Μάιοσ 2015. Μεςόγειοσ, μια κάλαςςα πολλζσ ιςτορίεσ. Μια μζρα ςαν όλεσ τισ άλλεσ, ζνα ναυάγιο (Σιτανικόσ) τράβθξε τθν προςοχι μασ και μασ ζδωςε τροφι για ςκζψθ. Ζτςι καταλιξαμε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΘΤΑ 2: ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΘ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: Πειρατεία Λογιςμικοφ

ΕΝΟΤΘΤΑ 2: ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΘ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: Πειρατεία Λογιςμικοφ ΕΝΟΤΘΤΑ 2: ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΘ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: Πειρατεία Λογιςμικοφ Άδεια χριςθσ, Πειρατεία Λογιςμικοφ, Πιςτοποιθτικό Αυκεντικότθτασ, Δωρεάν Λογιςμικό (Freeware), Λογιςμικό Ανοικτοφ Κϊδικα (Open source)

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικζσ προςεγγίςεισ και διδακτικζσ πρακτικζσ - η ςχζςη τουσ με τισ θεωρίεσ μάθηςησ. Τετάρτη 15 Μαρτίου 2017

Παιδαγωγικζσ προςεγγίςεισ και διδακτικζσ πρακτικζσ - η ςχζςη τουσ με τισ θεωρίεσ μάθηςησ. Τετάρτη 15 Μαρτίου 2017 Παιδαγωγικζσ προςεγγίςεισ και διδακτικζσ πρακτικζσ - η ςχζςη τουσ με τισ θεωρίεσ μάθηςησ Τετάρτη 15 Μαρτίου 2017 Παρατηρώντασ τη μαθηςιακή διαδικαςία Σι είδουσ δραςτθριότθτεσ παρατθριςατε να αναπτφςςονται

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνα: Δείκτες [ποσοτικοί/ποιοτικοί] τηλεοπτικών δελτίων. ΕΙΔΘΣΕΙΣ

Ερευνα: Δείκτες [ποσοτικοί/ποιοτικοί] τηλεοπτικών δελτίων. ΕΙΔΘΣΕΙΣ Ερευνα: Δείκτες [ποσοτικοί/ποιοτικοί] τηλεοπτικών δελτίων. ΕΙΔΘΣΕΙΣ Δίκτυο: ΝΕΤ MEGA ALTER SKAI σφνολο ειδήσεων: 6 15 1η Είδηση Διλωςθ του υπουργοφ Υγείασ, Ανδρζα Λοβζρδου "Δεν ζχω κζςθ ςε αντιφατικζσ

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυςη των επιλεγμζνων Επιχειρηςιακϊν Προγραμμάτων ςτο πλαίςιο του SURF-NATURE

Ανάλυςη των επιλεγμζνων Επιχειρηςιακϊν Προγραμμάτων ςτο πλαίςιο του SURF-NATURE Ανάλυςη των επιλεγμζνων Επιχειρηςιακϊν Προγραμμάτων ςτο πλαίςιο του SURF-NATURE Περίληψη Η βιοποικιλότθτα ζχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία 50 χρόνια ςυγκριτικά με τισ αλλαγζσ που παρατθροφνται ςε όλθ

Διαβάστε περισσότερα

Λόγοι του Αγίου Ραϊςίου

Λόγοι του Αγίου Ραϊςίου Λόγοι του Αγίου Ραϊςίου Επιμελείται θ Ευαγγελία Αφεντάκθ 1. - Γζροντα, ςιμερα ο Διάβολοσ οργϊνει όλθ τθ γθ και τα φζρνει όλα άνω κάτω. τι κα γίνει; - Μθν ανθςυχείσ, βρε λεβζντθ. Ο Χριςτόσ κα βρίςκει ζτοιμο

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυο Natura 2000 Συνεργαςία για τθν Προςταςία τθσ Φφςθσ. Δζςπω Ζαβροφ Λειτουργόσ Περιβάλλοντοσ Τμιμα Περιβάλλοντοσ

Δίκτυο Natura 2000 Συνεργαςία για τθν Προςταςία τθσ Φφςθσ. Δζςπω Ζαβροφ Λειτουργόσ Περιβάλλοντοσ Τμιμα Περιβάλλοντοσ Δίκτυο Natura 2000 Συνεργαςία για τθν Προςταςία τθσ Φφςθσ Δζςπω Ζαβροφ Λειτουργόσ Περιβάλλοντοσ Τμιμα Περιβάλλοντοσ Στόχοσ Δικτφου Natura 2000 Διατιρθςθ, προςταςία και βελτίωςθ φυςικϊν οικοτόπων και άγριων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Γιώργος Ν. Μαγούλιος, Κακθγθτις Τμιμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής Άδειεσ Χρήςησ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative

Διαβάστε περισσότερα

Slide 1. Εισαγωγή στη ψυχρομετρία

Slide 1. Εισαγωγή στη ψυχρομετρία Slide 1 Εισαγωγή στη ψυχρομετρία 1 Slide 2 Σφντομη ειςαγωγή ςτη ψυχρομετρία. Διάγραμμα Mollier (πίεςησ-ενθαλπίασ P-H) Σο διάγραμμα Mollier είναι μία γραφικι παράςταςθ ςε ζναν άξονα ςυντεταγμζνων γραμμϊν

Διαβάστε περισσότερα

Κάκε δικαίωμα ςυνδζεται με τα άλλα και είναι όλα το ίδιο ςθμαντκά.

Κάκε δικαίωμα ςυνδζεται με τα άλλα και είναι όλα το ίδιο ςθμαντκά. Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΙΑ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΙΑ ΤΑ ΔΙΙΚΑΙΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΙΔΙΙΟΥ Σε εύκολη γλώσσα «Δικαιϊματα» είναι κάτι που όλοι ζχουμε και πρζπει να μποροφμε να τα εφαρμόηουμε. Όλοι ζχουμε τα ίδια δικαιϊματα.

Διαβάστε περισσότερα

Terra Batida Πόρτο, Πορτογαλία www.terrabatida.com

Terra Batida Πόρτο, Πορτογαλία www.terrabatida.com Η επιχείρηςη και η ιδζα Η Μαρία Γκαμπριζλ ξεκίνθςε τθ δικι τθσ επιχείρθςθ το 2003. Παρόλο που εκείνθ τθ ςτιγμι είχε μια ςτακερι δουλειά ςε μια πολυεκνικι εταιρεία τθλεπικοινωνιϊν, ζνιωςε τθν ανάγκθ να

Διαβάστε περισσότερα

Μθχανι του Χρόνου: Το ςχίςμα των Μουςουλμάνων. Σουνίτεσ - Σιίτεσ, Ταλιμπάν και ISIS

Μθχανι του Χρόνου: Το ςχίςμα των Μουςουλμάνων. Σουνίτεσ - Σιίτεσ, Ταλιμπάν και ISIS Μθχανι του Χρόνου: Το ςχίςμα των Μουςουλμάνων. Σουνίτεσ - Σιίτεσ, Ταλιμπάν και ISIS Το ςχίςμα των Μουςουλμάνων και θ πολφνεκρθ διαμάχθ τουσ. Ποιοι είναι οι Σουνίτεσ και ποιοι οι Σιίτεσ. Ποιο δόγμα ακολουκοφν

Διαβάστε περισσότερα

φντομη Παρουςίαςη epr.gr

φντομη Παρουςίαςη epr.gr φντομη Παρουςίαςη epr.gr Ζνα νζο διαδικτυακό εργαλείο που ζρχεται να αλλάξει τα δεδομζνα τθσ εταιρικισ επικοινωνίασ Ιοφνιοσ 2009 - Ζκδοςθ 1.3 Σι είναι το epr.gr To epr.gr αποτελεί τθν πρϊτθ διαδικτυακι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΣΟΝΟΜΟΙ ΠΡΑΚΣΟΡΕ ΕΡΓΑΙΑ ΕΞΑΜΗΝΟΤ HEARTSTONE ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΛΟΤΚΟΠΟΤΛΟ ΑΜ:

ΑΤΣΟΝΟΜΟΙ ΠΡΑΚΣΟΡΕ ΕΡΓΑΙΑ ΕΞΑΜΗΝΟΤ HEARTSTONE ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΛΟΤΚΟΠΟΤΛΟ ΑΜ: ΑΤΣΟΝΟΜΟΙ ΠΡΑΚΣΟΡΕ ΕΡΓΑΙΑ ΕΞΑΜΗΝΟΤ HEARTSTONE ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΛΟΤΚΟΠΟΤΛΟ ΑΜ: 2008030075 ΕΙΑΓΩΓΗ Το Heartstone είναι ζνα ψθφιακό παιχνίδι καρτϊν που διεξάγιεται πάνω ςτο Battle.net, ζναν διακομιςτι τθσ εταιρίασ

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργειακά Τηάκια. Πουκεβίλ 2, Ιωάννινα Τθλ. 26510.23822 www.energeiaka-ktiria.gr www.facebook.com/energeiaka.ktiria

Ενεργειακά Τηάκια. Πουκεβίλ 2, Ιωάννινα Τθλ. 26510.23822 www.energeiaka-ktiria.gr www.facebook.com/energeiaka.ktiria Ενεργειακά Τηάκια Πουκεβίλ 2, Ιωάννινα Τθλ. 26510.23822 www.facebook.com/energeiaka.ktiria Σελ. 2 Η ΕΣΑΙΡΕΙΑ Η εταιρεία Ενεργειακά Κτίρια δραςτθριοποιείται ςτθν παροχι ολοκλθρωμζνων υπθρεςιϊν και ςτθν

Διαβάστε περισσότερα

Σφντομεσ Οδθγίεσ Χριςθσ

Σφντομεσ Οδθγίεσ Χριςθσ Σφντομεσ Οδθγίεσ Χριςθσ Περιεχόμενα 1. Επαφζσ... 3 2. Ημερολόγιο Επιςκζψεων... 4 3. Εκκρεμότθτεσ... 5 4. Οικονομικά... 6 5. Το 4doctors ςτο κινθτό ςου... 8 6. Υποςτιριξθ... 8 2 1. Επαφζσ Στισ «Επαφζσ»

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Α Γυμνασίου

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Α Γυμνασίου ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Α Γυμνασίου Ενότητα 1β: Ισότητα - Εξίσωση ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Α Γυμνασίου Ενότητα 1β: Ισότητα - Εξίσωση Συγγραφή:

Διαβάστε περισσότερα

Ένα πρόβλθμα γραμμικοφ προγραμματιςμοφ βρίςκεται ςτθν κανονικι μορφι όταν:

Ένα πρόβλθμα γραμμικοφ προγραμματιςμοφ βρίςκεται ςτθν κανονικι μορφι όταν: Μζθοδος Simplex Η πλζον γνωςτι και περιςςότερο χρθςιμοποιουμζνθ μζκοδοσ για τθν επίλυςθ ενόσ γενικοφ προβλιματοσ γραμμικοφ προγραμματιςμοφ, είναι θ μζκοδοσ Simplex θ οποία αναπτφχκθκε από τον George Dantzig.

Διαβάστε περισσότερα

τατιςτικά ςτοιχεία ιςτότοπου Κ.Ε.Π.Α. Α.Ν.Ε.Μ, www.e-kepa.gr για τθν περίοδο 1/1/2011-31/12/2014

τατιςτικά ςτοιχεία ιςτότοπου Κ.Ε.Π.Α. Α.Ν.Ε.Μ, www.e-kepa.gr για τθν περίοδο 1/1/2011-31/12/2014 τατιςτικά ςτοιχεία ιςτότοπου Κ.Ε.Π.Α. Α.Ν.Ε.Μ, www.e-kepa.gr για τθν περίοδο 1/1/2011-31/12/2014 Ειςαγωγι Στο παρόν κείμενο παρουςιάηονται και αναλφονται τα ςτατιςτικά ςτοιχεία του ιςτοτόπου τθσ ΚΕΠΑ-ΑΝΕΜ,

Διαβάστε περισσότερα

Fair Trade Δίκαιο Εμπόριο. Σο Fair Trade ςτον κόςμο

Fair Trade Δίκαιο Εμπόριο. Σο Fair Trade ςτον κόςμο Δίκαιο Εμπόριο Ερωτιςεισ για τθν αρχι: 1) Ποια προϊόντα ειςάγουμε από τον Τρίτο Κόςμο; 2) Όταν αγοράηετε αυτά τα προϊόντα, ςκεφτόςαςτε ποια είναι θ ιςτορία τουσ; Δθλαδι, από ποφ προζρχονται, ποιοι είναι

Διαβάστε περισσότερα

Η Μπάμα Τα παιδιά ανακαλφπτουν τισ δυςκολίεσ που αντιμετωπίηει μια φτωχι κοινότθτα τθσ Κζνυασ

Η Μπάμα Τα παιδιά ανακαλφπτουν τισ δυςκολίεσ που αντιμετωπίηει μια φτωχι κοινότθτα τθσ Κζνυασ Το ςχζδιο εργαςίασ «Στθν Κζνυα με τθν Έβελιν» αποτελείται από πζντε αυτοτελείσ ενότθτεσ και μια δραςτθριότθτα αξιολόγθςθσ τθσ εργαςίασ. Κεντρικόσ άξονασ είναι θ ηωι των κατοίκων τθσ κοινότθτασ Μπάμα, που

Διαβάστε περισσότερα

Παρουςίαςη του βιβλίου του διεθνολόγου Σωτήρη Ντάλη. «Η Ευρωπαϊκή Ένωςη και η πολυμερήσ διαχείριςη τησ παγκοςμιοποίηςησ» 23 Μαρτίου 2015

Παρουςίαςη του βιβλίου του διεθνολόγου Σωτήρη Ντάλη. «Η Ευρωπαϊκή Ένωςη και η πολυμερήσ διαχείριςη τησ παγκοςμιοποίηςησ» 23 Μαρτίου 2015 Παρουςίαςη του βιβλίου του διεθνολόγου Σωτήρη Ντάλη «Η Ευρωπαϊκή Ένωςη και η πολυμερήσ διαχείριςη τησ παγκοςμιοποίηςησ» 23 Μαρτίου 2015 Αγαπθτοί φίλοι και φίλεσ, Συγκεντρωκικαμε ςιμερα εδϊ με τθν ευκαιρία

Διαβάστε περισσότερα

Α) Ενδεικτικϋσ απαντόςεισ των θεμϊτων

Α) Ενδεικτικϋσ απαντόςεισ των θεμϊτων Πανελλόνιεσ εξετϊςεισ Γ Τϊξησ 2011 Ανϊπτυξη Εφαρμογών ςε Προγραμματιςτικό Περιβϊλλον ΘΕΜΑ Α Α) Ενδεικτικϋσ απαντόςεισ των θεμϊτων Α1. Σ/Λ 1. Σωςτι 2. Σωςτι 3. Λάκοσ 4. Λάκοσ 5. Λάκοσ Α2. Σ/Λ 1. Σωςτι 2.

Διαβάστε περισσότερα

Εγχειρίδιο Χρήςησ Προςωποποιημζνων Υπηρεςιών Γ.Ε.ΜΗ. (Περιφέρειες)

Εγχειρίδιο Χρήςησ Προςωποποιημζνων Υπηρεςιών Γ.Ε.ΜΗ. (Περιφέρειες) Εγχειρίδιο Χρήςησ Προςωποποιημζνων Υπηρεςιών Γ.Ε.ΜΗ. (Περιφέρειες) Ιούνιοσ 2013 Περιεχόμενα: Ειςαγωγή... 3 1. Περιφζρεια... 3 1.1 Διαχειριςτήσ Αιτήςεων Περιφζρειασ... 3 1.1.1. Είςοδοσ... 3 1.1.2. Αρχική

Διαβάστε περισσότερα

Πωσ δθμιουργώ φακζλουσ;

Πωσ δθμιουργώ φακζλουσ; Πωσ δθμιουργώ φακζλουσ; Για να μπορζςετε να δθμιουργιςετε φακζλουσ ςτο χαρτοφυλάκιό ςασ ςτο Mahara κα πρζπει να μπείτε ςτο ςφςτθμα αφοφ πατιςετε πάνω ςτο ςφνδεςμο Mahara profiles από οποιοδιποτε ςελίδα

Διαβάστε περισσότερα

Προώθησε το site σου στις μηχανε ς αναζη τησης

Προώθησε το site σου στις μηχανε ς αναζη τησης Προώθησε το site σου στις μηχανε ς αναζη τησης ΠΡΟΟΧΘ! ΑΤΣΟ Ο ΟΔΘΓΟ ΕΙΝΑΙ ΙΔΑΝΙΚΟ ΓΙΑ ΝΕΕ ΙΣΟΕΛΙΔΕ ΑΛΛΑ Θ ΣΡΑΣΘΓΙΚΘ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΕΙ ΕΤΚΟΛΑ Ε ΠΑΛΙΕ ΙΣΟΕΛΙΔΕ ΚΑΙ ΝΑ ΣΙ ΩΦΕΛΘΕΙ... Μια προςφορά του http://nextnet.gr

Διαβάστε περισσότερα

η τζχνη τησ εκπαίδευςησ ο καθηγητήσ ςτο ςπίτι, 24 ώρεσ το 24ωρο

η τζχνη τησ εκπαίδευςησ ο καθηγητήσ ςτο ςπίτι, 24 ώρεσ το 24ωρο η τζχνη τησ εκπαίδευςησ ο καθηγητήσ ςτο ςπίτι, 24 ώρεσ το 24ωρο 210-9519043, info@odsk.gr Ειςαγωγή ιμερα, με τθν αλματϊδθ πρόοδο τθσ τεχνολογίασ και ειδικότερα ςτον τομζα των τθλεπικοινωνιϊν, ανοίγονται

Διαβάστε περισσότερα

Οι περιπέτειεσ των πουλιών ςτη λίμνη Κουρνά

Οι περιπέτειεσ των πουλιών ςτη λίμνη Κουρνά Οι περιπέτειεσ των πουλιών ςτη λίμνη Κουρνά (Παραμφκι δθμιουργθμζνο από τα παιδιά του Παιδικοφ τακμοφ «Παιδικό Χαμόγελο», Εκπαιδευτικός: Αλζξανδρος Πανταηις, Ρζκυμνο 2013) -«Καλθμζρα αράχνθ!» Είπε λαχανιαςμζνοσ

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΟ ΠΛΑΣΙΚΟ!!! ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΙ ΠΛΑΣΙΚΕ ΑΚΟΤΛΕ!!!

ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΟ ΠΛΑΣΙΚΟ!!! ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΙ ΠΛΑΣΙΚΕ ΑΚΟΤΛΕ!!! ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΟ ΠΛΑΣΙΚΟ!!! ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΙ ΠΛΑΣΙΚΕ ΑΚΟΤΛΕ!!! Το πλαςτικό ζχει γίνει αναπόςπαςτο κομμάτι τθσ κακθμερινισ μασ ηωισ, πλαςτικά μπουκάλια, πλαςτικά παιχνίδια, πλαςτικά ποτιρια, πλαςτικζσ ςακοφλεσ. Πλαςτικά

Διαβάστε περισσότερα

Παράςταςη ςυμπλήρωμα ωσ προσ 1

Παράςταςη ςυμπλήρωμα ωσ προσ 1 Δρ. Χρήστος Ηλιούδης Θζματα διάλεξησ ΣΤ1 Προςθεςη αφαίρεςη ςτο ΣΤ1 2 ή ΣΤ1 Ονομάηουμε ςυμπλιρωμα ωσ προσ μειωμζνθ βάςθ R ενόσ μθ προςθμαςμζνου αρικμοφ Χ = ( Χ θ-1 Χ θ-2... Χ 0 ) R ζναν άλλον αρικμό Χ'

Διαβάστε περισσότερα

ελ. 11/235, Περιεχόμενα Φακζλου "Σεχνικι Προςφορά"

ελ. 11/235, Περιεχόμενα Φακζλου Σεχνικι Προςφορά υντάκτθσ : Ευάγγελοσ Κρζτςιμοσ χόλιο: ΠΑΡΑΣΗΡΗΗ 1 ελ. 11/235, Περιεχόμενα Φακζλου "Σεχνικι Προςφορά" Για τθν αποφυγι μεγάλου όγκου προςφοράσ και για τθ διευκόλυνςθ του ζργου τθσ επιτροπισ προτείνεται τα

Διαβάστε περισσότερα

Μθχανολογικό Σχζδιο, από τθ κεωρία ςτο πρακτζο Χριςτοσ Καμποφρθσ, Κων/νοσ Βαταβάλθσ

Μθχανολογικό Σχζδιο, από τθ κεωρία ςτο πρακτζο Χριςτοσ Καμποφρθσ, Κων/νοσ Βαταβάλθσ Λεπτζσ Αξονικζσ γραμμζσ χρθςιμοποιοφνται για να δθλϊςουν τθν φπαρξθ ςυμμετρίασ του αντικειμζνου. Υπενκυμίηουμε ότι οι άξονεσ ςυμμετρίασ χρθςιμοποιοφνται μόνον όταν το ίδιο το εξάρτθμα είναι πραγματικά

Διαβάστε περισσότερα

Παράγοντεσ υμμετοχήσ Ενηλίκων ςτην Εκπαίδευςη: Ζητήματα Κινητοποίηςησ και Πρόςβαςησ ςε Οργανωμζνεσ Εκπαιδευτικζσ Δραςτηριότητεσ

Παράγοντεσ υμμετοχήσ Ενηλίκων ςτην Εκπαίδευςη: Ζητήματα Κινητοποίηςησ και Πρόςβαςησ ςε Οργανωμζνεσ Εκπαιδευτικζσ Δραςτηριότητεσ ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Παράγοντεσ υμμετοχήσ Ενηλίκων ςτην Εκπαίδευςη: Ζητήματα Κινητοποίηςησ και Πρόςβαςησ ςε Οργανωμζνεσ Εκπαιδευτικζσ Δραςτηριότητεσ Ενότητα 7:

Διαβάστε περισσότερα

Ειςαγωγικά ςχόλια του Κωςτή Σταμπολή. Αξιότιμε κφριε Yπουργζ Περιβάλλοντοσ και Ενζργειασ, κ. Σκουρλζτθ,

Ειςαγωγικά ςχόλια του Κωςτή Σταμπολή. Αξιότιμε κφριε Yπουργζ Περιβάλλοντοσ και Ενζργειασ, κ. Σκουρλζτθ, 21 o Εθνικό Συνζδριο «Ενζργεια & Ανάπτυξη 2016» Επενδύοντασ ςτην Ενζργεια ς ζνα Αςταθζσ Οικονομικό και Γεωπολιτικό Περιβάλλον Ειςαγωγικά ςχόλια του Κωςτή Σταμπολή Αξιότιμε κφριε Yπουργζ Περιβάλλοντοσ και

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικι Παρουςιάςεων με PowerPoint

Τεχνικι Παρουςιάςεων με PowerPoint Τεχνικι Παρουςιάςεων με PowerPoint Δρ. Παφλοσ Θεοδϊρου Ανϊτατθ Εκκλθςιαςτικι Ακαδθμία Ηρακλείου Κριτθσ Περιεχόμενα Ειςαγωγι Γιατί πρζπει να γίνει παρουςίαςθ τθσ εργαςίασ μου Βαςικι προετοιμαςία Δομι παρουςίαςθσ

Διαβάστε περισσότερα

Αθηνά (Νέλλη) Ζήκα Τσελεμέγκου Δ/νςθ: Πρ. Κορομθλά 26, 54622 Θεςςαλονίκθ, τθλ. επικοινωνίασ 6973550445

Αθηνά (Νέλλη) Ζήκα Τσελεμέγκου Δ/νςθ: Πρ. Κορομθλά 26, 54622 Θεςςαλονίκθ, τθλ. επικοινωνίασ 6973550445 Αθηνά (Νέλλη) Ζήκα Τσελεμέγκου Δ/νςθ: Πρ. Κορομθλά 26, 54622 Θεςςαλονίκθ, τθλ. επικοινωνίασ 6973550445 Ειςιγθςθ για το Συνζδριο ςτο Ηράκλειο Κριτθσ με κζμα :Γυναικεία απαςχόλθςθ ςε περίοδο οικονομικισ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΤΜΒΟΛΗ ΣΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΗΝ ΠΡΟΩΘΗΗ ΣΗ ΜΑΘΗΗ: ΠΟΡΙΜΑΣΑ ΣΗ ΕΡΕΤΝΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ

Η ΤΜΒΟΛΗ ΣΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΗΝ ΠΡΟΩΘΗΗ ΣΗ ΜΑΘΗΗ: ΠΟΡΙΜΑΣΑ ΣΗ ΕΡΕΤΝΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ «Προωθώντασ την Ποιότητα και την Ιςότητα ςτην Εκπαίδευςη: Ανάπτυξη, Εφαρμογή και Αξιολόγηςη Παρεμβατικοφ Προγράμματοσ για Παροχή Ίςων Εκπαιδευτικών Ευκαιριών ςε όλουσ τουσ Μαθητζσ» Η ΤΜΒΟΛΗ ΣΩΝ ΓΟΝΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

9 Η ηιτθςθ των αγακϊν από τα άτομα δεν ζχει ςχζςθ με τθν προςπάκεια ικανοποίθςθσ των αναγκϊν τουσ.

9 Η ηιτθςθ των αγακϊν από τα άτομα δεν ζχει ςχζςθ με τθν προςπάκεια ικανοποίθςθσ των αναγκϊν τουσ. Αρχζσ Οικονομικισ Θεωρίασ - Κεφάλαιο Πρώτο: Βαςικζσ Οικονομικζσ Έννοιεσ Εκπαιδευτικόσ, Παναγιώτθσ Φουτςιτηισ, Οικονομολόγοσ. Όλα τα αντικείμενα επζχουν κζςθ χριματοσ, δθλαδι όλα τα αντικείμενα είναι χριματα,

Διαβάστε περισσότερα

«ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΗ & ΑΦΑΛΔΙΑ» INTELLIGENCE & SECURITY

«ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΗ & ΑΦΑΛΔΙΑ» INTELLIGENCE & SECURITY 19 ο χλμ Θες/νικθσ Ν. Μουδανιϊν 19 th km Thessalonikis N. Moudanion Rd ΓΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΗ «ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΗ & ΑΦΑΛΔΙΑ» INTELLIGENCE & SECURITY Το Δίκτυο Επιχειρθματικότθτασ Καινοτομίασ & Ανάπτυξθσ (Δ.Ε.Κ.Α), ςτα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΥ101: Ειςαγωγι ςτθν Πλθροφορικι

ΘΥ101: Ειςαγωγι ςτθν Πλθροφορικι Παράςταςη κινητήσ υποδιαςτολήσ ςφμφωνα με το πρότυπο ΙΕΕΕ Δρ. Χρήστος Ηλιούδης το πρότυπο ΙΕΕΕ 754 ζχει χρθςιμοποιθκεί ευρζωσ ςε πραγματικοφσ υπολογιςτζσ. Το πρότυπο αυτό κακορίηει δφο βαςικζσ μορφζσ κινθτισ

Διαβάστε περισσότερα

Φεςτιβάλ των Κοινών. Σκιαγραφώντασ ζννοιεσ τθσ Αποανάπτυξθσ και τθσ διαςφνδεςισ τουσ με τα Κοινά

Φεςτιβάλ των Κοινών. Σκιαγραφώντασ ζννοιεσ τθσ Αποανάπτυξθσ και τθσ διαςφνδεςισ τουσ με τα Κοινά Φεςτιβάλ των Κοινών Σκιαγραφώντασ ζννοιεσ τθσ Αποανάπτυξθσ και τθσ διαςφνδεςισ τουσ με τα Κοινά αποανάπτυξθ «ελαττοφμενθ ανάπτυξθ», από-μεγζκυνςθ, de-growth αποανάπτυξθ «ελαττοφμενθ ανάπτυξθ», από-μεγζκυνςθ,

Διαβάστε περισσότερα

109θ ςυνεδρίαςθ του προεδρείου του Euromil ςτθ Λιςαβόνα

109θ ςυνεδρίαςθ του προεδρείου του Euromil ςτθ Λιςαβόνα 109θ ςυνεδρίαςθ του προεδρείου του Euromil ςτθ Λιςαβόνα τθ ςκιά του κινιματοσ των Πορτογάλων λοχαγϊν, τθσ επανάςταςθσ των γαρυφάλλων, όπωσ παρζμεινε ςτθν παγκόςμια ιςτορία των λαϊκϊν επαναςτάςεων, πραγματοποιικθκε

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικζσ Ανάλυςησ Διοικητικών Αποφάςεων

Τεχνικζσ Ανάλυςησ Διοικητικών Αποφάςεων Τεχνικζσ Ανάλυςησ Διοικητικών Αποφάςεων Ενότητα 7: Ειςαγωγι ςτο Δυναμικό Προγραμματιςμό Κακθγθτισ Γιάννθσ Γιαννίκοσ Σχολι Οργάνωςθσ και Διοίκθςθσ Επιχειριςεων Τμιμα Διοίκθςθσ Επιχειριςεων Σκοποί ενότητασ

Διαβάστε περισσότερα

Rivensco Consulting Ltd 1B Georgiou Gemistou street Strovolos Nicosia Cyprus tel tel

Rivensco Consulting Ltd 1B Georgiou Gemistou street Strovolos Nicosia Cyprus tel tel Erasmus+ Programme Strategic Partnership Project Title: One Minute May Save A Life No. project: 2015-1-RO01-KA202-014982 Rivensco Consulting Ltd 1B Georgiou Gemistou street Strovolos Nicosia Cyprus tel

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΕΣΑΡΣΗ 20 ΜΑΪΟΤ 2015

ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΕΣΑΡΣΗ 20 ΜΑΪΟΤ 2015 ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΘΕΜΑ Α ΣΕΣΑΡΣΗ 20 ΜΑΪΟΤ 2015 Α1. - γ. ςφφιλθ Α2. - α. ερυκρόσ μυελόσ των οςτών Α3. - β. εντομοκτόνο Α4. - β. καταναλωτζσ 1θσ τάξθσ Α5. - δ. μία οικογζνεια ΘΕΜΑ Β Β1. 1.

Διαβάστε περισσότερα

ΦΛΑ-ΜΠΑΚ ΣΗΝ ΙΣΟΡΙΑ ΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΕΨΗ 1 ο μέρος. Θανάσης Τσακίρης Μάρτιος 2013

ΦΛΑ-ΜΠΑΚ ΣΗΝ ΙΣΟΡΙΑ ΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΕΨΗ 1 ο μέρος. Θανάσης Τσακίρης Μάρτιος 2013 ΦΛΑ-ΜΠΑΚ ΣΗΝ ΙΣΟΡΙΑ ΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΕΨΗ 1 ο μέρος Θανάσης Τσακίρης Μάρτιος 2013 Η μελζτθ τθσ οικονομίασ αφορά ζρευνα των τρόπων με τουσ οποίουσ οι άνκρωποι κατανζμουν τουσ «ςπάνιουσ πόρουσ» για τθν παραγωγι

Διαβάστε περισσότερα