ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΙ Η ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ CITES. ΜΕΡΟΣ 1 ο ΠΑΝΙ Α. Ενότητα 1 η ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚ ΕΙ Η ΤΗΣ ΣΥΜΒΣΗΣ CITES ΜΕΡΟΣ 1 ο ΠΝΙ Ενότητα 1 η ΘΗΛΣΤΙΚ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΓΡΟΤΙΚΗΣ ΝΠΤΥΞΗΣ ΚΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΝΠΤΥΞΗΣ ΚΙ ΠΡΟΣΤΣΙΣ ΣΩΝ & ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΛΛΟΝΤΟΣ /ΝΣΗ ΙΣΘΗΤΙΚΩΝ ΣΩΝ, ΡΥΜΩΝ ΚΙ ΘΗΡΣ ΤΜΗΜ ΙΕΘΝΩΝ ΣΥΜΒΣΕΩΝ (ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΡΧΗ CITES) Επιµέλεια έκδοσης: Ζαχαρίας ρτ. Πρωϊµάκης, ασολόγος, Προϊστάµενος του Τµήµατος ιεθνών Συµβάσεων

2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Στο πλαίσιο της παροχής θεµατικής πληροφόρησης, µε στόχο τόσο την υποβοήθηση των οργάνων επιβολής της Σύµβασης CITES κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, όσο και την ευρύτερη ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέµατα προστασίας και διατήρησης των απειλούµενων µε εξαφάνιση ειδών πανίδας και χλωρίδας, η ιεύθυνση ισθητικών ασών, ρυµών και Θήρας (Τµήµα ιεθνών Συµβάσεων) του Υπουργείου γροτικής νάπτυξης και Τροφίµων, ως Κεντρική ιαχειριστική ρχή CITES, επεξεργάσθηκε, µεταξύ άλλων, την κατάρτιση και έκδοση ειδικού για τα Ελληνικά (ενδηµικά, αποδηµητικά, επιδηµητικά και εν γένει ενδιαιτώµενα στην Ελληνική Επικράτεια) είδη άγριας πανίδας και αυτοφυούς χλωρίδας της Σύµβασης CITES (συµπεριλαµβανοµένων των καταλογογραφηθέντων στους σχετικούς µε τη Σύµβαση Κανονισµούς της Ε.Ε.), οδηγού. Για την άρτια κατάρτιση και την διασφάλιση της αποτελεσµατικότητας του ως άνω οδηγού, απαιτήθηκε η ενσωµάτωση -στην πληροφόρηση που αυτός θα παρέχει για το κάθε είδος πανίδας και χλωρίδας- και εικόνας (έγχρωµης) του κάθε είδους. εδοµένου δε του ότι πρόκειται να αναρτηθεί η ως άνω έκδοση (συµπεριλαµβανοµένων των έγχρωµων εικόνων) στον επίσηµο, ειδικό για την εφαρµογή της Σύµβασης CITES στην Ελλάδα, δικτυακό τόπο: (υπό την ενότητα ΘΕΜΤΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ), οι εν λόγω εικόνες απαιτήθηκε να είναι πρωτότυπες, απαλλαγµένες από δέσµευση πνευµατικών δικαιωµάτων είτε να µας έχει παρασχεθεί το δικαίωµα χρησιµοποίησής τους ως άνω από τον κάτοχο των πνευµατικών τους δικαιωµάτων. Για τους παραπάνω λόγους, και στο πλαίσιο της κοινής προσπάθειας για την προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος και των στοιχείων που το συνθέτουν, ζητήσαµε την συνδροµή εξειδικευµένων στα αντίστοιχα είδη φορέων της πολιτείας, µη κυβερνητικών περιβαλλοντικών οργανώσεων, επιστηµόνων, φυσιοδιφών κ.α. στην άρτια κατάρτιση του ως άνω οδηγού, τους οποίους και ευχαριστούµε για τη συνδροµή που µας παρείχαν. Λόγω του µεγάλου όγκου που θα είχε ο εν λόγω οδηγός, αλλά και λόγω του χρόνου που απαιτείται στην συγκέντρωση πρωτότυπων φωτογραφιών για τα πολυάριθµα είδη που καλείται να καλύψει, αποφασίσαµε για να καταστεί πιο εύχρηστος να τον διασπάσουµε στα κάτωθι τεύχη: ΕΛΛΗΝΙΚ ΕΙ Η ΤΗΣ ΣΥΜΒΣΗΣ CITES ΜΕΡΟΣ 1 ο ΠΝΙ Ενότητα 1 η ΘΗΛΣΤΙΚ ΕΛΛΗΝΙΚ ΕΙ Η ΤΗΣ ΣΥΜΒΣΗΣ CITES ΜΕΡΟΣ 1 ο ΠΝΙ Ενότητα 2 η ΠΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚ ΕΙ Η ΤΗΣ ΣΥΜΒΣΗΣ CITES ΜΕΡΟΣ 1 ο ΠΝΙ Ενότητα 3 η ΕΡΠΕΤ ΕΛΛΗΝΙΚ ΕΙ Η ΤΗΣ ΣΥΜΒΣΗΣ CITES ΜΕΡΟΣ 1 ο ΠΝΙ Ενότητα 4 η ΙΧΘΥΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚ ΕΙ Η ΤΗΣ ΣΥΜΒΣΗΣ CITES ΜΕΡΟΣ 1 ο ΠΝΙ Ενότητα 5 η ΣΠΟΝ ΥΛ ΕΛΛΗΝΙΚ ΕΙ Η ΤΗΣ ΣΥΜΒΣΗΣ CITES ΜΕΡΟΣ 2 ο ΧΛΩΡΙ Στην κατάρτιση του ανά χείρας (πρώτου κατά σειρά) τεύχους συνέδραµαν, µε την παροχή φωτογραφιών, οι: ΡΚΤΟΥΡΟΣ στική µη κερδοσκοπική εταιρία για την προστασία της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος. Mom Εταιρία µελέτης και προστασίας της µεσογειακής φώκιας. Tooth & claw (living alongside Britain s predators). Christoph Promberger, µε την µεσολάβηση της ΚΛΛΙΣΤΩ Περιβαλλοντική Οργάνωση για την Άγρια Ζωή και τη Φύση. IMMRAC (Israel Marine Mammal Research & Assistance Center). ττικό Ζωολογικό Πάρκο.Ε. Ζωολογικό Μουσείο Πανεπιστηµίου θηνών. Τα σκίτσα και οι λοιπές πληροφορίες των κητωδών προέχρονται από την έκδοση 2001 του Υπ. Γεωργίας «ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΓΙ Τ ΚΗΤΩ Η» των ρ. ναστασία Κοµνηνού και ρ. ιµιλία ρούγα. Σ όλους αυτούς εκφράζουµε τις ιδιαίτερες ευχαριστίες µας. Ζαχαρίας ρτ. Πρωϊµάκης Προϊστάµενος του Τµήµατος ιεθνών Συµβάσεων 2

3 F A U N A (ΠΝΙ ) P H Y L U M C H O R D A T A (ΣΠΟΝ ΥΛΩΤ) CLASS MAMMALIA (ΘΗΛΣΤΙΚ) CARNIVORA (ΣΡΚΟΦΓ) Canidae (Κυνίδες) Canis aureus (Τσακάλι)...4 Canis lupus (Λύκος)...5 Ursidae (ρκτίδες) Ursus arctos (Καφέ αρκούδα)...6 Mustelidae - Lutrinae (Ενυδρίδες) Lutra lutra (Ενυδρίς, βίδρα)...7 Felidae (ιλουροειδή) Lynx lynx (Λύγκας, ρήσος)...8 Felis silvestris (γριόγατος)...9 Phocidae (Φώκιες) Monachus monachus (Φώκια µοναχός, Μεσογειακή φώκια)...10 CETACEA (ΚΗΤΩ Η) Balaenopteridae (Μπαλενοπτερίδες) Balaenoptera acutorostrata (Ρυγχοφάλαινα)...11 Balaenoptera musculus (Γαλάζια φάλαινα)...12 Balaenoptera physalus (Πτεροφάλαινα)...13 Megaptera novaeangliae (Μεγάπτερη ή Καµπουρωτή φάλαινα)...14 Delphinidae ( ελφινίδες) Delphinus delphis ( ελφίνι το κοινό)...15 Globicephala melas Συν.: Globicephala melaena (Μαυροδέλφινο)...16 Grampus griseus (Σταχτοδέλφινο ή Γράµπος)...17 Orcinus orca (Όρκα)...18 Pseudorca crassidens (Ψευδόρκα)...19 Stenella coeruleoalba (Ζωνοδέλφινο)...20 Steno bredanensis...21 Tursiops truncatus (Ρινοδέλφινο)...22 Phocoenidae (Φώκαινες) Phocoena phocoena (Φώκαινα ή Φαλιανός)...23 Physeteridae (Φυσητήρες) Physeter catodon Συν.: Physeter macrocephalus (Φυσητήρας)...24 Ziphiidae (Ζιφιίδες) Ziphius cavirostris (Ζιφιός)...25 Mesoplodon bidens (Βορεινή Ραµφοφάλαινα)...26 RODENTIA (ΤΡΩΚΤΙΚ) Hystricidae (Υστριχίδες) Hystrix cristata (Ύστριξ ο λοφιοφόρος)

4 CARNIVORA Canidae ΦΩΤΟ.: πό το αρχείο του ΡΚΤΟΥΡΟΥ Canis aureus Τσακάλι III (Ινδία) Γ - 4

5 CARNIVORA Canidae ΦΩΤΟ.: πό το αρχείο του ΡΚΤΟΥΡΟΥ Canis lupus Λύκος II A Ελληνικοί πληθυσµοί νοτίως του 39 ου παραλλήλου / Β Ελληνικοί πληθυσµοί βορείως του 39 ου παραλλήλου ΚΥ (Ελληνικοί πληθυσµοί νοτίως του 39 ου παραλλήλου), Σύµβαση Βέρνης 5

6 CARNIVORA Ursidae ΦΩΤΟ.: πό το αρχείο του ΡΚΤΟΥΡΟΥ Ursus arctos Καφέ αρκούδα II ΚΥ , Σύµβαση Βέρνης 6

7 CARNIVORA ΦΩΤΟ.: πό το αρχείο του ΡΚΤΟΥΡΟΥ Mustelidae Lutrinae Lutra lutra Ενυδρίς, βίδρα I Π.. 67/1981, ΚΥ , Σύµβαση Βέρνης 7

8 CARNIVORA ΦΩΤΟ. πάνω: Ευγενκή χορηγία από Felidae ΦΩΤΟ. κάτω: Christoph Promberger Lynx lynx Λύγκας, ρήσος (Θεωρείται ως είδος που έχει εξαφανιστεί από την Ελλάδα, καθώς έχει να παρατηρηθεί στη Χώρα µας εδώ και πολλά χρόνια οι τελευταίες µαρτυρίες για εµφάνιση του ζώου στην Ελληνική επικράτεια ανάγονται στο έτος Πάντως πιστεύεται ότι πολύ µικρός πληθυσµός ενδέχεται να ζει στην οροσειρά της Πίνδου και σε πυκνά δάση στα βόρεια σύνορα της χώρας) ΙΙ Felidae spp.) ΚΥ

9 CARNIVORA Felidae ΦΩΤΟ.: ΤΤΙΚΟ ΖΩΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΚΟ.Ε. Felis silvestris γριόγατος ΙΙ Felidae spp.) ΚΥ

10 CARNIVORA Phocidae ΦΩΤΟ: πό το ρχείο της MOm Monachus monachus Φώκια µοναχός, Μεσογειακή φώκια Ι Monachus spp.) Monachus spp.) Π.. 67/1981, ΚΥ , Σύµβαση Βέρνης 10

11 CETACEA ΣΚΙΤΣΟ: πό το ρχείο της Κεντρ. ιαχ. ρχής CITES Balaenopteridae Balaenoptera acutorostrata Ρυγχοφάλαινα (Είναι πολύ σπάνιος επισκέπτης στη χώρα µας. Τον Μάϊο του 2000 βρέθηκε ένα νεαρό άτοµο νεκρό στη Σκόπελο.) Ι Π.. 67/1981, ΚΥ

12 CETACEA ΣΚΙΤΣΟ: πό το ρχείο της Κεντρ. ιαχ. ρχής CITES Balaenopteridae Balaenoptera musculus Γαλάζια Φάλαινα (Έχει παρατηρηθεί, µονάχα µια φορά, µερικές δεκαετίες πριν, στο Ιόνιο Πέλαγος. Σήµερα, ο παγκόσµιος πληθυσµός της δεν ξεπερνά τα άτοµα. Μάλλον όµως, είναι απίθανη η παρουσία της στην Μεσόγειο σήµερα) Ι Π.. 67/1981, ΚΥ , Σύµβαση Βέρνης 12

13 CETACEA ΣΚΙΤΣΟ: πό το ρχείο της Κεντρ. ιαχ. ρχής CITES Balaenopteridae Balaenoptera physalus Πτεροφάλαινα (Οι αριθµοί αυτού του είδους για ολόκληρη τη Μεσόγειο υπολογίστηκαν πρόσφατα σε 4000 περίπου ζώα, που µάλιστα διαφέρουν γενετικά από τις Πτεροφάλαινες που ζουν στον Β. τλαντικό, κάτι που δηµιουργεί την υποψία ότι ίσως είναι πληθυσµός καθαρά της Μεσογείου, µένοντας εδώ ολόκληρο το χρόνο. Στη χώρα µας µικροί πληθυσµοί της υπάρχουν στο Ιόνιο, στον Σαρωνικό και στο ιγαίο Πέλαγος) Ι Π.. 67/1981, ΚΥ

14 CETACEA ΣΚΙΤΣΟ, ΦΩΤΟ.: πό το ρχείο της Κεντρ. ιαχ. ρχής CITES Balaenopteridae Megaptera novaeangliae Μεγάπτερη ή Καµπουρωτή φάλαινα (Κινείται σε αβαθείς θάλασσες από τον Βόρειο τλαντικό Ωκεανό µέχρι την φρική και από την νταρκτική µέχρι τον Ειρηνικό Ωκεανό. Στην νατολική Μεσόγειο εµφανίστηκε για πρώτη φορά στην ιστορία τον πρίλιο του 2001 στο Τολό, Ναυπλίου.) Ι ΚΥ , Σύµβαση Βέρνης 14

15 CETACEA Delphinidae ΣΚΙΤΣΟ: πό το ρχείο της Κεντρ. ιαχ. ρχής CITES Delphinus delphis ελφίνι (το κοινό) II Π.. 67/1981, ΚΥ , Σύµβαση Βέρνης 15

16 CETACEA ΣΚΙΤΣΟ: πό το ρχείο της Κεντρ. ιαχ. ρχής CITES Delphinidae Globicephala melas Συν.: Globicephala melaena Μαυροδέλφινο (Παρατηρείται σε οµάδες, αρκετές φορές δυτικά της Ιταλικής χερσονήσου, αλλά είναι σπάνιος επισκέπτης στη χώρα µας ναφορές τους υπάρχουν για το Β. ιγαίο) II ΚΥ

17 CETACEA Delphinidae ΣΚΙΤΣΟ: πό το ρχείο της Κεντρ. ιαχ. ρχής CITES Grampus griseus Σταχτοδέλφινο ή Γράµπος II ΚΥ

18 CETACEA ΣΚΙΤΣΟ: πό το ρχείο της Κεντρ. ιαχ. ρχής CITES Delphinidae Orcinus orca Όρκα (Παρατηρείται αραιά και που στην Ελλάδα του σήµερα, σε µικρές οµάδες, αν και οι αρχαίοι Ρωµαίοι αναφέρονταν σε αυτή µε µεγάλη οικειότητα) II Π.. 67/1981, ΚΥ

19 CETACEA ΣΚΙΤΣΟ: πό το ρχείο της Κεντρ. ιαχ. ρχής CITES Delphinidae Pseudorca crassidens Ψευδόρκα (Το 1992 βρέθηκε νεκρή µια ενήλικη σε παραλία του ργολικού Κόλπου. υτή η παρατήρηση ήταν η πρώτη και µέχρι τώρα η µοναδική γνωστή για την Ελλάδα, αλλά υπάρχουν αναφορές και για την ύπαρξη µεµονωµένων Ψευδορκών στο ιγαίο.) II ΚΥ

20 CETACEA Delphinidae ΣΚΙΤΣΟ: πό το ρχείο της Κεντρ. ιαχ. ρχής CITES Stenella coeruleoalba Ζωνοδέλφινο II ΚΥ

21 CETACEA Delphinidae ΦΩΤΟ.: Dr. Oz Goffman - Ευγενική χορηγία του IMMRAC Steno bredanensis II ΚΥ

22 CETACEA Delphinidae ΣΚΙΤΣΟ: πό το ρχείο της Κεντρ. ιαχ. ρχής CITES Tursiops truncatus Ρινοδέλφινο II Π.. 67/1981, ΚΥ , Σύµβαση Βέρνης 22

23 CETACEA ΣΚΙΤΣΟ: πό το ρχείο της Κεντρ. ιαχ. ρχής CITES Phocoenidae Phocoena phocoena Φώκαινα ή Φαλιανός (Έχει, σχεδόν, εξαλειφθεί από την. Μεσόγειο, ενώ τα τελευταία χρόνια παρατηρείται, σποραδικά, µονάχα στο Β. ιγαίο και σπάνια στις Κυκλάδες. ) II Π.. 67/1981, ΚΥ , Σύµβαση Βέρνης 23

24 CETACEA ΣΚΙΤΣΟ: πό το ρχείο της Κεντρ. ιαχ. ρχής CITES Physeteridae Physeter catodon Συν.: Physeter macrocephalus Φυσητήρας (ν και σπάνια, µπορεί να παρατηρηθεί στα νερά µας ολόκληρο το χρόνο, µεµονωµένα ή σε µικρές οµάδες των 5-10 κητωδών, ενώ σε µερικά µέρη αναπαράγεται κιόλας Β. ιγαίο, Κρητικό και Ιόνιο Πέλαγος) I ΚΥ

25 CETACEA ΣΚΙΤΣΟ: πό το ρχείο της Κεντρ. ιαχ. ρχής CITES Ziphiidae Ziphius cavirostris Ζιφιός (παντάται κυρίως στο Ιόνιο και συχνά στο ιγαίο και στο Κρητικό Πέλαγος) II ΚΥ

26 CETACEA ΣΚΙΤΣΟ: πό το ρχείο της Κεντρ. ιαχ. ρχής CITES Ziphiidae Mesoplodon bidens Βορεινή Ραµφοφάλαινα (Έχει βρεθεί µονάχα 2 φορές στη Μεσόγειο: στη Σικελία και στον Γερολιµένα Μάνης) II ΚΥ

27 RODENTIA Hystricidae ΦΩΤΟ.: ΖΩΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΗΝΩΝ Hystrix cristata Ύστριξ ο λοφιοφόρος Παρά το γεγονός ότι το εν λόγω είδος έχει συµπεριληφθεί στον κατάλογο των προστατευτέων ειδών του Π.. 67/1981, η παρουσία του στην Ελλάδα είναι στην πραγµατικότητα ένας µύθος, καθώς δεν υπάρχει καµιά αναφορά από οποιαδήποτε πηγή που να επιβεβαιώνει την παρουσία του εν λόγω είδους στην χώρα µας. εν συµπεριλαµβάνεται Π.. 67/1981, ΚΥ , Σύµβαση Βέρνης 27

28 Υ Π Ο Μ Ν Η Μ Το έγχρωµο πλαίσιο, στο οποίο τοποθετείται η ανά σελίδα σχετική καταχώρηση κάθε είδους, χρησιµοποιείται για να επισηµάνει αντίστοιχα ότι: Το σχολιαζόµενο είδος περιλαµβάνεται στον Πίνακα του Καν. (ΕΚ) αριθµ. 338/97 Το σχολιαζόµενο είδος περιλαµβάνεται στον Πίνακα Β του Καν. (ΕΚ) αριθµ. 338/97 Το σχολιαζόµενο είδος περιλαµβάνεται στον Πίνακα Γ του Καν. (ΕΚ) αριθµ. 338/97 Ο πίνακας του παρακάτω τύπου: II ΚΥ αναγιγνώσκεται ως εξής: Στην πρώτη στήλη τα σύµβολα Ι, ΙΙ και ΙΙΙ (χώρα), παραπέµπουν στο Παράρτηµα της Σύµβασης CITES στο οποίο είναι καταλογογραφηµένοι οι ελληνικοί πληθυσµοί του σχολιαζόµενου είδους. Στην δεύτερη στήλη τα σύµβολα, Β και Γ, παραπέµπουν στον Πίνακα του Καν. (ΕΚ) αριθµ. 338/97 στον οποίο είναι καταλογογραφηµένοι οι ελληνικοί πληθυσµοί του σχολιαζόµενου είδους. Στην τρίτη στήλη τα σύµβολα Π.. 67/1981, ΚΥ , Σύµβαση Βέρνης και -, παραπέµπουν αντίστοιχα στο γεγονός αν το σχολιαζόµενο είδος καλύπτεται από ιδιαίτερα αυξηµένο καθεστώς προστασίας βάσει του εθνικού µας δικαίου: o Π.. 67/1981: υποδηλώνει το γεγονός ότι το σχολιαζόµενο είδος είναι καταλογογραφηµένο στους πίνακες του Προεδρικού ιατάγµατος 67/1981 «Περί προστασίας της αυτοφυούς χλωρίδας και γρίας Πανίδος και καθορισµού διαδικασίας συντονισµού και Ελέγχου της Ερεύνης επ αυτών» (ΦΕΚ 23/τ. / , όπως διορθώθηκε µε το ΦΕΚ 43/τ. / ), όπως τροποποιήθηκε µε το Π.. 256/1987 (ΦΕΚ114/τ. / ). o ΚΥ : υποδηλώνει το γεγονός ότι το σχολιαζόµενο είδος είναι καταλογογραφηµένο στο παράρτηµα IV (µε τα ζωικά και φυτικά είδη Κοινοτικού ενδιαφέροντος που απαιτούν αυστηρή προστασία) της Κοινής Υπουργικής πόφασης της «Καθορισµός µέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων (ενδιαιτηµάτων) καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας» (ΦΕΚ1289/τ.Β / ), των Υπουργών: Εσωτερικών, ηµ. ιοικησης & ποκέντρωσης Εθνικής Οικονοµίας και Οικονοµικών νάπτυξης Περιβ/ντος, Χωροταξίας & ηµ. Έργων Γεωργίας Εµπορικής Ναυτιλίας Πολιτισµού. o Σύµβαση Βέρνης: υποδηλώνει το γεγονός ότι το σχολιαζόµενο είδος είναι καταλογογραφηµένο στο παράρτηµα ΙΙ (µε τα είδη πανίδας υπό αυστηρή προστασία) της κυρωθείσης µε το Ν. 1335/1983 (ΦΕΚ 32/τ. / ) Σύµβασης «για τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης», που υπεγράφη στις στη Βέρνη µε έναρξη ισχύος της την και θεµατοφύλακα το Συµβούλιο της Ευρώπης. o -: υποδηλώνει το γεγονός ότι οι ελληνικοί πληθυσµοί του σχολιαζόµενου είδους δεν διέπονται από κάποιο ιδιαίτερα αυξηµένο εθνικό καθεστώς προστασίας, αλλά µόνο από τις γενικές περί προστασίας της άγριας ζωής διατάξεις της δασικής νοµοθεσίας. 28