Διακήρυξη Διεθνούς Διαγωνισμού με ανοιχτή διαδικασία για την υλοποίηση του έργου «Ανάπτυξη κεντρικού συστήματος του κελύφους και των τομεακών

Transcript

1 Διακήρυξη Διεθνούς Διαγωνισμού με ανοιχτή διαδικασία για την υλοποίηση του έργου «Ανάπτυξη κεντρικού συστήματος του κελύφους και των τομεακών, στο πλαίσιο υλοποίησης της Πράξης «Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης περιβαλλοντικών δεδομένων για στήριξη επιχειρηματικότητας και ανταγωνιστικότητας» (MIS ), στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ψηφιακή Σύγκλιση» Αναθέτουσα Αρχή: Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος Προϋπολογισμός: ,00 (με ΦΠΑ 23%) ( Προϋπολογισμός χωρίς ΦΠΑ: ,00 ) Διάρκεια: 7 μήνες (από την υπογραφή της σύμβασης) και το αργότερο μέχρι 30/04/2015 Διαδικασία Ανάθεσης: Ανοικτός Διεθνής Διαγωνισμός με κριτήριο την οικονομικά συμφερότερη προσφορά Ημερομηνία διενέργειας διαγωνισμού: 10/10/2014 Κωδικός ΟΠΣ: Σελίδα 1 από 103

2 Μέρος Α: Αντικείμενο και Προδιαγραφές Έργου Πίνακας Περιεχομένων Πίνακας Περιεχομένων... 2 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ... 6 Συνοπτικά στοιχεία της Πράξης... 7 ΜΕΡΟΣ Α: ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΡΓΟΥ Συντομογραφίες Α1. Περιβάλλον του Έργου Α1.1 Εμπλεκόμενοι στην υλοποίηση του αντικειμένου του Έργου Α1.1.1 Συνοπτική παρουσίαση Φορέα Λειτουργίας Α1.1.2 Συνοπτική παρουσίαση Φορέα Υλοποίησης Α1.1.3 Άλλοι Φορείς που εμπλέκονται στην επιτυχή έκβαση του έργου Α1.1.4 Όργανα και Επιτροπές (Διακυβέρνηση του Έργου) Α1.2 Υφιστάμενη κατάσταση (σε σχέση με τις απαιτήσεις του Έργου) Α1.2.1 Συνοπτική περιγραφή των υπηρεσιών και της λειτουργίας του Φορέα Λειτουργίας Α1.2.2 Οργανωτική Δομή και Στελέχωση του Φορέα Α1.2.3 Περιγραφή των κύριων επιχειρησιακών διαδικασιών Α1.2.4 Ανάλυση υποδομών Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών Α2. Αντικείμενο, στόχοι και κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας του Έργου Α2.1 Αντικείμενο του Έργου Α2.2 Σκοπιμότητα του Έργου Α2.3 Στόχοι, Έκταση και Αναμενόμενα Οφέλη του Έργου Α2.4 Κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας του Έργου Α3. Λειτουργικές και Τεχνικές προδιαγραφές Έργου Α3.1 Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες Α3.2 Απαιτήσεις Αρχιτεκτονικής Συστήματος Α3.3 Τεχνολογίες και σχέδιο υλοποίησης έργου Α3.4 Προδιαγραφές Λειτουργικών Ενοτήτων (Υποσυστημάτων, Εφαρμογών) 38 Σελίδα 2 από 103

3 Α3.4.1 Λειτουργική Ενότητα Κεντρικού Κέλυφους - Ανάπτυξη Πύλης Διεπαφής 38 Α3.4.2 Λειτουργική Ενότητα Κεντρικού Κέλυφους - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Κεντρικής Βάσης Δεδομένων Συστήματος Α3.4.3 Λειτουργική Ενότητα Κεντρικού Κέλυφους - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Λήψης και Διάχυσης Δεδομένων και Υπηρεσιών Α3.4.4 Λειτουργική Ενότητα Κεντρικού Κέλυφους - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Διαδικτυακού Χάρτη Διαχείρισης Δεδομένων (GEO Data Manager Internet Map Server) 43 Α3.4.5 Λειτουργική Ενότητα Κεντρικού Κέλυφους - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Διάχυσης Πληροφοριών, Κατάρτισης και Έξυπνης Εξειδίκευσης Α3.4.6 Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 1 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Διαχείρισης Πρωτογενών Δεδομένων Τ.Ε Α3.4.7 Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 1 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Προστασίας Αγροτικών Εκτάσεων από Ρύπανση Τ.Ε Α3.4.8 Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 1 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης Κρίσιμων Περιστατικών και Επικίνδυνων Φαινομένων Τ.Ε Α3.4.9 Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 1 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Παρακολούθησης και Διαχείρισης Εξοπλισμού και Μέσων Αντιμετώπισης Ρύπανσης Τ.Ε Α Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 1 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Διαβούλευσης Κοινωνικών Εταίρων και Φορέων Τ.Ε Α Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 2 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Ηλεκτρονικού Μητρώου Χρηστών Νερού Τ.Ε Α Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 2 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Απασφαλμάτωσης και Αποθήκευσης Πρωτογενών Δεδομένων Τ.Ε Α Λειτουργικής Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 2 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης και Λήψης Απόφασης Τ.Ε Σελίδα 3 από 103

4 Α Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 2 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος G2 Εδαφικών Πόρων Τ.Ε Α Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 3 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Διαχείρισης Πρωτογενών Δεδομένων Τ.Ε Α Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 3 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Χωροχρονικής Διαχείρισης Γεωργικών Εισρροών Τ.Ε Α Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 4 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Αξιολόγησης Δεδομένων και Επικαιροποίησης των Κ.Ο.Γ.Π. Τ.Ε Α Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 4 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Ανάλυσης Τάσεων Δεικτών Τ.Ε Α Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 4 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Απομακρυσμένης Καταχώρησης Δεδομένων Τ.Ε Α Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 4 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Δικτύωσης Αγροτικών Επιχειρήσεων Τ.Ε Α Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 4 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Αγροπεριβαλλοντικών Αναφορών Τ.Ε Α3.5 Προδιαγραφές Οριζόντιων Λειτουργιών Α3.6 Διαλειτουργικότητα Α3.7 Πολυκαναλική Προσέγγιση Α3.8 Ανοιχτά Δεδομένα Α3.9 Απαιτήσεις Ασφάλειας Α3.10 Απαιτήσεις Ευχρηστίας Συστήματος Α3.11 Απαιτήσεις Προσβασιμότητας Α Λογισμικό Α Πληροφορίες / Δεδομένα / Περιεχόμενο Α Μεταδεδομένα / Τεκμηρίωση / Συνοδευτικό Υλικό Α Γεωχωρικά Δεδομένα / Δημόσια Πληροφορία / Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Α Ευθύνη Αναδόχου Σελίδα 4 από 103

5 Α3.12 Χρονοδιάγραμμα και Φάσεις Έργου Α Φάση Α - Αρχιτεκτονικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Υποσυστημάτων 87 Α Φάση Β - Εγκατάσταση Εφαρμογών και Ολοκλήρωση Υποσυστημάτων 88 Α Φάση Γ - Εκπαίδευση Χρηστών Τεκμηρίωση Συστήματος Α Φάση Δ Δοκιμαστική και Παραγωγική Λειτουργία Α Χρονοδιάγραμμα Έργου Α3.13 Πίνακας Παραδοτέων Α4. Ελάχιστες προδιαγραφές Υπηρεσιών Α4.1 Υπηρεσίες Εκπαίδευσης και Τεκμηρίωσης Συστήματος Α4.2 Υπηρεσίες πιλοτικής και Δοκιμαστικής Παραγωγικής Λειτουργίας Α4.3 Υπηρεσίες Εγγύησης «Καλής Λειτουργίας» Α4.4 Τήρηση προδιαγραφών ποιότητας υπηρεσιών Α5. Μεθοδολογία Διοίκησης και Υλοποίησης Έργου Α5.1 Μέθοδοι και Τεχνικές Υλοποίησης και Υποστήριξης Α5.2 Σχήμα Διοίκησης, σχεδιασμού και υλοποίησης του Έργου Α5.3 Ειδικές προβλέψεις (ρυθμίσεις) για τη διασφάλιση της Ποιότητας των υπηρεσιών του συγκεκριμένου έργου Α5.4 Ειδικές προβλέψεις για τη Διαχείριση Κινδύνων Υλοποίησης Α5.5 Σενάρια χρήσης και Ελέγχου - Διαδικασία παραλαβής λειτουργικότητας συστημάτων και Έργου Σελίδα 5 από 103

6 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΝΑΘΕΤΟΥΣΑ ΑΡΧΗ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ ΚΥΡΙΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΩΝ ΕΡΓΟΥ ΕΙΔΟΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΙΔΟΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΕΡΓΟΥ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΡΓΟΥ ΔΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Ανάπτυξη κεντρικού συστήματος του κελύφους και των τομεακών εφαρμογών ΔΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος, Λουτρών 18, Τ.Κ , Λαγκαδάς Κωδικός CPV: Πακέτα λογισμικού και συστήματα πληροφορικής Διεθνής Διαγωνισμός με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά Ο προϋπολογισμός του Έργου ανέρχεται στο συνολικό ποσό των ,00 χωρίς Φ.Π.Α., και συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ 23%. Το παρόν Έργο χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και από Εθνικούς Πόρους. 7 Μήνες (από την υπογραφή της σύμβασης) και το αργότερο μέχρι 30/04/2015 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ 27/8/2014 ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΩΝ ΕΠΙ ΤΩΝ ΟΡΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ 26/9/2014 Σελίδα 6 από 103

7 ΚΑΤΑΛΗΚΤΙΚΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΚΑΙ ΩΡΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΚΑΙ ΩΡΑ ΑΠΟΣΦΡΑΓΙΣΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ 9/10/2014 και ώρα 15:00μ.μ. Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος, Λουτρών 18, Τ.Κ , Λαγκαδάς 10/10/2014 και ώρα 13:00μ.μ. Συνοπτικά στοιχεία της Πράξης Αντικείμενο του υπό προκήρυξη έργου είναι η «Προμήθεια υλικοτεχνικού εξοπλισμού συλλογής περιβαλλοντικών δεδομένων και λειτουργίας πληροφοριακού συστήματος», που αφορά στο Υποέργο 1, στο πλαίσιο υλοποίησης της Πράξης «Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης περιβαλλοντικών δεδομένων για στήριξη επιχειρηματικότητας και ανταγωνιστικότητας», στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ψηφιακή Σύγκλιση». Η Πράξη με τίτλο «Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης περιβαλλοντικών δεδομένων για στήριξη επιχειρηματικότητας και ανταγωνιστικότητας» στοχεύει στην ανάπτυξη και επιχειρησιακή λειτουργία ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος διαχείρισης περιβαλλοντικών δεδομένων για τη στήριξη αναπτυξιακών πρωτοβουλιών, επιχειρηματικότητας και ανταγωνιστικότητας πολλαπλών κλάδων της περιφερειακής οικονομίας και των πολιτών στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της Χώρας. Το έργο βασίζεται στην ανάπτυξη: (α) Κεντρικού κελύφους για τη διασύνδεση, ομογενοποίηση, επεξεργασία και παροχή εξατομικευμένης πληροφόρησης προς τις δομές των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες, (β) Επιλεγμένων τομεακών εφαρμογών για τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, οι οποίες διασυνδέονται με το κεντρικό κέλυφος και εξυπηρετούν Περιφερειακές τομεακές πολιτικές και επιχειρηματικές δράσεις προτεραιότητας σε Περιφερειακό επίπεδο. Οι τελικοί δικαιούχοι του έργου είναι το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος (ΔΚΠ) και οι 5 Αποκεντρωμένες Διοικήσεις για τις οποίες αναπτύσσονται οι τομεακές εφαρμογές και οι οποίες είναι η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Σελίδα 7 από 103

8 Ελλάδας και Ιονίου (ΑΔΠΔΕΙ), Αιγαίου (ΑΔΑΙΓ), Θεσσαλίας- Στερεάς Ελλάδας (ΑΔΘΣΕ), Κρήτης (ΑΔΚ) και η Μακεδονίας-Θράκης (ΑΔΜΘ) Ειδικότερα, το έργο αποτελείται από 8 Υποέργα. Τα υποέργα περιλαμβάνουν: 1) Προμήθεια υλικοτεχνικού εξοπλισμού συλλογής περιβαλλοντικών δεδομένων και λειτουργίας πληροφοριακού συστήματος: Το ΥΠΟΕΡΓΟ 1 αφορά στην προμήθεια και εγκατάσταση υπολογιστικού, αποθηκευτικού και δικτυακού εξοπλισμού, εμπορικά λογισμικά καθώς και εξοπλισμό συλλογής και μεταφοράς περιβαλλοντικών δεδομένων που θα εγκατασταθεί στο πεδίο. 2) Ανάπτυξη ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος: Το ΥΠΟΕΡΓΟ 2 αφορά στην ανάπτυξη και στον πιλοτικό έλεγχο λειτουργίας του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος. 3) Δημιουργία δεδομένων Αναφοράς, Πιλοτική λειτουργία και Βελτιστοποίηση συστήματος: Το ΥΠΟΕΡΓΟ 3 περιλαμβάνει την παραγωγή Δεδομένων Αναφοράς, την Πιλοτική Λειτουργία συγκεκριμένων δράσεων ανά περιοχή και την Επικαιροποίηση των μεθοδολογιών και εργαλείων για περαιτέρω εφαρμογές στο μέλλον. 4) Διαχείριση Τοπικού Κόμβου Ψηφιακών Εφαρμογών και Ενεργοποίηση Χρηστών στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου: Το ΥΠΟΕΡΓΟ 4 έχει ως αντικείμενο την εξυπηρέτηση των επιχειρησιακών αναγκών των τοπικών χρηστών στο πλαίσιο της παραγωγικής λειτουργίας του συστήματος στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου και την καταγραφή των πρόσθετων αναγκών επεκτασιμότητας του συστήματος για μελλοντική χρήση μέσω ενεργοποίησης και κινητοποίησης τοπικών χρηστών του πληροφοριακού συστήματος στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου και ειδικότερα στην περιοχή όπου θα λάβει χώρα η Τομεακή Εφαρμογή Αειφορική διαχείριση εδαφοϋδατικών πόρων και εκτίμηση φυσικών κινδύνων. 5) Διαχείριση Τοπικού Κόμβου Ψηφιακών Εφαρμογών και Ενεργοποίηση Χρηστών στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας: Το ΥΠΟΕΡΓΟ 5 έχει ως αντικείμενο την εξυπηρέτηση των επιχειρησιακών αναγκών των τοπικών χρηστών στο πλαίσιο της παραγωγικής λειτουργίας του συστήματος στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας και την καταγραφή των πρόσθετων αναγκών επεκτασιμότητας του συστήματος για μελλοντική χρήση μέσω Σελίδα 8 από 103

9 ενεργοποίησης και κινητοποίησης τοπικών χρηστών του πληροφοριακού συστήματος στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας και ειδικότερα στην περιοχή όπου θα λάβει χώρα η Τομεακή Εφαρμογή Χωροχρονική διαχείριση εισροών και βελτιστοποίηση παραγωγικού αποτελέσματος σε πολυετείς καλλιέργειες. 6) Διαχείριση Τοπικού Κόμβου Ψηφιακών Εφαρμογών και Ενεργοποίηση Χρηστών στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης: Το ΥΠΟΕΡΓΟ 6 έχει ως αντικείμενο την εξυπηρέτηση των επιχειρησιακών αναγκών των τοπικών χρηστών στο πλαίσιο της παραγωγικής λειτουργίας του συστήματος στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης και την καταγραφή των πρόσθετων αναγκών επεκτασιμότητας του συστήματος για μελλοντική χρήση μέσω ενεργοποίησης και κινητοποίησης τοπικών χρηστών του πληροφοριακού συστήματος στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης και ειδικότερα στην περιοχή όπου θα λάβει χώρα η Τομεακή Εφαρμογή Χωροχρονική διαχείριση εισροών και βελτιστοποίηση παραγωγικού αποτελέσματος σε πολυετείς καλλιέργειες. 7) Διαχείριση Τοπικού Κόμβου Ψηφιακών Εφαρμογών και Ενεργοποίηση Χρηστών στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης: Το ΥΠΟΕΡΓΟ 7 έχει ως αντικείμενο την εξυπηρέτηση των επιχειρησιακών αναγκών των τοπικών χρηστών στο πλαίσιο της παραγωγικής λειτουργίας του συστήματος στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης και την καταγραφή των πρόσθετων αναγκών επεκτασιμότητας του συστήματος για μελλοντική χρήση μέσω ενεργοποίησης και κινητοποίησης τοπικών χρηστών του πληροφοριακού συστήματος στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης και ειδικότερα στην περιοχή όπου θα λάβει χώρα η Τομεακή Εφαρμογή Ορθές γεωργικές πρακτικές και στήριξη αγροτικής επιχειρηματικότητας. 8) Διαχείριση Τοπικού Κόμβου Ψηφιακών Εφαρμογών και Ενεργοποίηση Χρηστών στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου: Το ΥΠΟΕΡΓΟ 8 έχει ως αντικείμενο την εξυπηρέτηση των επιχειρησιακών αναγκών των τοπικών χρηστών στο πλαίσιο της παραγωγικής λειτουργίας του συστήματος στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου Δυτικής Ελλάδας και Σελίδα 9 από 103

10 Ιονίου και την καταγραφή των πρόσθετων αναγκών επεκτασιμότητας του συστήματος για μελλοντική χρήση μέσω ενεργοποίησης και κινητοποίησης τοπικών χρηστών του πληροφοριακού συστήματος στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου και ειδικότερα στις περιοχές όπου θα λάβει χώρα η Τομεακή Εφαρμογή Έλεγχος ρύπανσης από ανθρωπογενείς δραστηριότητες και προστασία περιβάλλοντος στην παράκτια ζώνη και στις αγροτικές εκτάσεις. Οι τομεακές εφαρμογές εστιάζουν στην ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων καθώς αυτοί αποτελούν την κοινή βάση ανάπτυξης του πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα των περιφερειακών οικονομιών ενώ παράλληλα από την κατάσταση και τη χρήση τους εξαρτάται η ποιότητα του φυσικού περιβάλλοντος και η ποιότητα ζωής των πολιτών. Η ιδιαιτερότητα και καινοτομία του έργου έγκειται: (Α) Στη διασύνδεση και διαχείριση των δεδομένων στο κοινό κέλυφος και τη μεταφορά τεχνογνωσίας μεταξύ των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, (Β) στην πλήρη επεκτασιμότητα του συστήματος με επιπλέον τομεακές εφαρμογές, (Γ) στη συμβατότητα με τα διεθνή πρότυπα του GrouponEarthObservations (GEO) των Ηνωμένων Εθνών και τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακολουθώντας την προσέγγιση actlocalthinkglobal. Η Πράξη «Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης περιβαλλοντικών δεδομένων για στήριξη επιχειρηματικότητας και ανταγωνιστικότητας» έχει συνολική διάρκεια 15 μήνες και χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και από Εθνικού Πόρους. Σελίδα 10 από 103

11 ΜΕΡΟΣ Α: ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΡΓΟΥ Συντομογραφίες ΕΕ ΕΠ ΨΣ ΕΟΧ ΔΚΠ Ε.Δ.Δ.Α.Π. Υ.Δ.Δ. Ε.Π.Π.Ε. ΝΠΔΔ ΝΠΙΔ Ευρωπαϊκή Ένωση Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ψηφιακή Σύγκλιση Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος η αρμοδίως συσταθείσα Επιτροπή Διενέργειας του Διαγωνισμού. Υπηρεσία Διενέργειας Διαγωνισμού (Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος) η αρμοδίως συσταθείσα Επιτροπή για την επίβλεψη, τον έλεγχο και την παραλαβή των παραδοτέων του διαγωνισμού. Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο Σελίδα 11 από 103

12 Α1. Περιβάλλον του Έργου Α1.1 Εμπλεκόμενοι στην υλοποίηση του αντικειμένου του Έργου Οι τελικοί δικαιούχοι του έργου είναι το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος (ΔΚΠ) και οι 5 Αποκεντρωμένες Διοικήσεις για τις οποίες αναπτύσσονται οι τομεακές εφαρμογές και οι οποίες είναι η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου (ΑΔΠΔΕΙ), Αιγαίου (ΑΔΑΙΓ), Θεσσαλίας- Στερεάς Ελλάδας (ΑΔΘΣΕ), Κρήτης (ΑΔΚ) και η Μακεδονίας-Θράκης (ΑΔΜΘ). Οι εμπλεκόμενοι είναι το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος, ως Φορέας Λειτουργίας και Υλοποίησης του Έργου, και ο Ανάδοχος που θα αναλάβει το Έργο. Α1.1.1 Συνοπτική παρουσίαση Φορέα Λειτουργίας Φορέας λειτουργίας είναι το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος (ΔΚΠ). Αναλυτική περιγραφή για το ΔΚΠ ακολουθεί στην επόμενη παράγραφο. Α1.1.2 Συνοπτική παρουσίαση Φορέα Υλοποίησης Το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος (ΔΚΠ) συστάθηκε στις 30 Ιουλίου 2007, στο πλαίσιο του έργου «Ίδρυση του Διαβαλκανικού Κέντρου Περιβάλλοντος» (ΔΚΠ), με πόρους από το χρηματοδοτικό μέσο INTERREG III / A, INTERREG III / B. Αποτελεί έναν ευέλικτο οργανισμό (ΝΠΙΔ), με δράσεις και συνεργασίες μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα αλλά και της ερευνητικής κοινότητας στην Ελλάδα, με έντονη διεθνή παρουσία. Στο ΔΚΠ μετέχουν δέκα αμιγώς δημόσιοι φορείς-εταίροι που εκπροσωπούν την ακαδημαϊκή κοινότητα και όλα τα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης (αποκεντρωμένων, περιφερειών και δήμων). Το ΔΚΠ διαθέτει διεθνές καθοδηγητικό συμβούλιο το οποίο χαράσσει κατευθυντήριους άξονες για τη βιώσιμη πορεία ως προς τις διεθνείς σχέσεις και συνεργασίες του ΔΚΠ με οργανισμούς και φορείς από την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, την Ευρώπη και διεθνώς. Το ΔΚΠ ενσωματώνει την καινοτομία, την έξυπνη εξειδίκευση και την επιστημονική γνώση στις παραγωγικές διαδικασίες, σε συμφωνία με τις Ευρωπαϊκές και Σελίδα 12 από 103

13 Παγκόσμιες Πολιτικές, αποσκοπώντας στην ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών και παρέχει ολοκληρωμένες και αξιόπιστες λύσεις για την αντιμετώπιση των σημερινών παγκόσμιων προκλήσεων στα θέματα διαχείρισης του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων. Mέσα από ένα διεθνές δίκτυο συνεργασιών, διασυνοριακή, διαπεριφερειακή και διεπιστημονική προσέγγιση και παροχή έγκυρων υπηρεσιών και ολοκληρωμένων λύσεων προς τους πολίτες, τους μηχανισμούς διακυβέρνησης και τον ιδιωτικό τομέα, επιχειρεί να συμβάλει καίρια στην περιβαλλοντική και κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη, ευρισκόμενο συνεχώς στο πλευρό των πολιτών. Όλες οι παρεχόμενες υπηρεσίες χαρακτηρίζονται από αυστηρές διαδικασίες ελέγχου ποιότητας. Το Κέντρο διαθέτει εγκεκριμένες εσωτερικές διαδικασίες σύμφωνα με τη Διαχειριστική Επάρκεια Τύπου Β (Αρ.Πρωτ / ) από το ΕΠΕΡΡΑ. Παράλληλα, το Αναλυτικό Εργαστήριο του ΔΚΠ είναι διαπιστευμένο από το Εθνικό Συμβούλιο Διαπίστευσης (Ε.ΣΥ.Δ) σύμφωνα με το ISO 17025:2005 (αριθμός πιστοποιητικού 720). Α1.1.3 Άλλοι Φορείς που εμπλέκονται στην επιτυχή έκβαση του έργου ΟΙ διευθύνσεις και οι φορείς που υπάγονται στις 5 Αποκεντρωμένες Διοικήσεις για τις οποίες αναπτύσσονται οι τομεακές εφαρμογές και θα οριστούν από τις Αποκεντρωμένες ως βασικοί αποδέκτες της υπηρεσίας. Α1.1.4 Όργανα και Επιτροπές (Διακυβέρνηση του Έργου) Το σύστημα διακυβέρνησης, διοίκησης και παρακολούθησης του Έργου θα γίνει σύμφωνα με τις διαδικασίες που ορίζονται στον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας και στο Εγχειρίδιο Διαδικασιών του Διαβαλκανικού Κέντρου Περιβάλλοντος, βάση της Διαχειριστική Επάρκεια Τύπου Β (Αρ.Πρωτ / ) που διαθέτει. Ο υπεύθυνος για το συντονισμό, την παρακολούθηση της υλοποίησης του υποέργου και τον συντονισμό των επιμέρους εμπλεκόμενων ορίζεται από το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος, είναι μέλος της Ομάδας Έργου της Πράξης και καλείται Σελίδα 13 από 103

14 Υπεύθυνος Έργου. Ο Υπεύθυνος Έργου θα αποτελέσει και το βασικό σημείο επαφής με τον Ανάδοχο για όλα τα καίρια ζητήματα του έργου. Η προετοιμασία και παρακολούθηση της υλοποίησης του Έργου υποστηρίζεται εφ όσον απαιτείται με τη λειτουργία Θεματικών Ομάδων Εργασίας, οι οποίες θα στελεχώνονται από την Αναθέτουσα Αρχή. Σε αυτές τις ομάδες θα εμπλέκονται και βασικοί χρήστες του νέου συστήματος (Key Users). Ο συντονισμός των Θεματικών Ομάδων Εργασίας γίνεται από τον Υπεύθυνο Έργου. Τέλος, για τις ανάγκες του παρόντος έργου θα συσταθούν οι ακόλουθες επιτροπές: Επιτροπή Διενέργειας Διαγωνισμού και Αξιολόγησης Προσφορών (ΕΔΔΑΠ): Η αρμοδίως συσταθείσα επιτροπή, που συγκροτείται με απόφαση της Αναθέτουσας Αρχής στο πλαίσιο του Παρόντος Διαγωνισμού και είναι αρμόδια για τη διενέργεια του διαγωνισμού, για την αποσφράγιση και αξιολόγηση των προσφορών και την υποβολή πρακτικών στην Υ.Δ.Δ. Επιτροπή Αξιολόγησης Ενστάσεων: Η αρμοδίως συσταθείσα επιτροπή, που συγκροτείται με απόφαση της Αναθέτουσας Αρχής στο πλαίσιο του Παρόντος Διαγωνισμού και είναι αρμόδια για την αξιολόγηση των ενστάσεων και την υποβολή πρακτικών στην Υ.Δ.Δ. Επιτροπή Παρακολούθησης και Παραλαβής του Έργου (Ε.Π.Π.Ε.):Η αρμοδίως συσταθείσα Επιτροπή για την επίβλεψη, τον έλεγχο και την παραλαβή των παραδοτέων του διαγωνισμού. Α1.2 Υφιστάμενη κατάσταση (σε σχέση με τις απαιτήσεις του Έργου) Τα περιβαλλοντικά δεδομένα που συλλέγονται από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, είναι κατά κανόνα ανομοιογενή και κατακερματισμένα μεταξύ τους με αποτέλεσμα να μην είναι συμβατά ούτε μεταξύ τους ούτε με δεδομένα που συλλέγονται σε εθνικό επίπεδο από τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς. Αυτή η αδυναμία συνδυασμένης επεξεργασίας και ανάλυσης δυσχεραίνει το έργο των περιφερειακών υπηρεσιών δημόσιας διοίκησης και δεν δύναται να εξυπηρετήσει επιχειρησιακές ανάγκες των πολιτών τόσο σε επίπεδο επιχειρηματικότητας όσο και σε επίπεδο πολιτικής προστασίας και δημόσιας υγείας. Το έργο αποσκοπεί στην ανάπτυξη και Σελίδα 14 από 103

15 επιχειρησιακή λειτουργία ενός ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος διαχείρισης περιβαλλοντικών δεδομένων για τη στήριξη αναπτυξιακών πρωτοβουλιών, επιχειρηματικότητας και ανταγωνιστικότητας πολλαπλών κλάδων της περιφερειακής οικονομίας και των πολιτών στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της Χώρας. Η αρχιτεκτονική και λειτουργία του κελύφους του συστήματος, αποτελεί τη βάση ομογενοποίησης, διαχείρισης και συνδυασμένης χρήσης περιβαλλοντικών δεδομένων, και είναι πλήρως συμβατή με τα διεθνή πρότυπα του Group on Earth Observations (GEO) των Ηνωμένων Εθνών και τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακολουθώντας την προσέγγιση act local-think global. Οι τομεακές εφαρμογές που θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο του έργου για τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις εστιάζουν στην ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων καθώς αυτοί αποτελούν την κοινή βάση ανάπτυξης του πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα των περιφερειακών οικονομιών ενώ παράλληλα από την κατάσταση και τη χρήση τους εξαρτάται η ποιότητα του φυσικού περιβάλλοντος και η ποιότητα ζωής των πολιτών. Α1.2.1 Συνοπτική περιγραφή των υπηρεσιών και της λειτουργίας του Φορέα Λειτουργίας Καινοτόμες δράσεις επιχειρησιακής μεταφοράς τεχνογνωσίας, έξυπνης εξειδίκευσης, δικτύωσης, τεχνολογικής και επιστημονικής υποστήριξης σχετικά με την αειφορική ανάπτυξη και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος θέτουν το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος στην αιχμή του δόρατος ως εστιακό σημείο και πρωτοπόρο δομή σε θέματα διασυνοριακής συνεργασίας. Η Μοναδικότητα και η Καινοτομία του Διαβαλκανικού Κέντρου Περιβάλλοντος αντανακλώνται στις υπηρεσίες του: Ενσωμάτωση και διαχείριση περιβαλλοντικών δεδομένων (τηλεμετρίας, τηλεπισκόπησης και δεδομένων αναφοράς) σε κοινή υποδομή Εφαρμογές ευρείας κλίμακας τόσο γεωγραφικά (π.χ. νέες περιφερειακές ενότητες, επιπρόσθετες ομάδες παραγωγών) όσο και θεματικά (π.χ. ανάπτυξη νέων καλλιεργειών, αξιοποίηση υποπροϊόντων και επεξεργασία αποβλήτων) Σελίδα 15 από 103

16 Ικανοποίηση των απαιτήσεων των τοπικά επικεντρωμένων αναγκών του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που τηρούν τα διεθνή πρότυπα (Διακυβερνητική Ομάδα Παρατήρησης της Γης των Ηνωμένων Εθνών-GEO/UN) μέσω της προσέγγισης «Δράσε τοπικά-σκέψου παγκόσμια» Η καινοτόμος δομή του Διαβαλκανικού Κέντρου Περιβάλλοντος προωθεί τη διεπιστημονική συνεργασία μεταξύ των τομέων της περιφερειακής οικονομίας και τις αρχές της έξυπνης εξειδίκευσης με έμφαση στη συνεργασία και την οικολογική καινοτομία. Η προστιθέμενη αξία των υπηρεσιών που παρέχονται έγκειται στην ανάπτυξη, λειτουργία και επέκταση των υπηρεσιών του τόσο σε μεμονωμένους χρήστες όσο και σε ομάδες χρηστών (ομάδες παραγωγών, επιχειρήσεις) για τη βελτιστοποίηση της ποιότητας των προϊόντων και κατά συνέπεια την ανάδειξη νέων τρόπων οικονομικής ανάπτυξης. Α1.2.2 Οργανωτική Δομή και Στελέχωση του Φορέα Το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος (ΔΚΠ) διαθέτει εγκεκριμένες εσωτερικές διαδικασίες σύμφωνα με τη Διαχειριστική Επάρκεια Τύπου Β (Αρ.Πρ / ) από το ΕΠΠΕΡΡΑ. Τα όργανα του Διαβαλκανικού Κέντρου Περιβάλλοντος (ΔΚΠ), όπως προκύπτει από το καταστατικό σύστασης του, είναι η Γενική Συνέλευση των Εταίρων, ο Πρόεδρος, ο Διαχειριστής, ο Επιστημονικός Υπεύθυνος, ο Α Αντιπρόεδρος, ο Β Αντιπρόεδρος, και η Εκτελεστική Επιτροπή. Η δομή λειτουργίας του Διαβαλκανικού Κέντρου Περιβάλλοντος έχει καθοριστεί με κριτήριο τα αντικείμενα εργασίας κάθε οργανωτικής μονάδας, και απαρτίζεται από τα εξής Τμήματα, στα οποία εργάζονται έμπειροι και άριστα εκπαιδευμένοι επιστήμονες: Τμήμα Α: Τμήμα Συλλογής Ανάλυσης και Επεξεργασίας Δεδομένων. Το τμήμα αυτό απαρτίζεται από τέσσερις μονάδες: i) Το χημικό εργαστήριο του ΔΚΠ, το οποίο είναι διαπιστευμένο από το Εθνικό Συμβούλιο Διαπίστευσης (Ε.ΣΥ.Δ.) κατά το πρότυπο ΕΛΟΤ EN ISO/IEC 17025:2005 (Πιστοποιητικό Διαπίστευσης με Αρ.720), ii) τη Μονάδα Δεδομένων Τηλεπισκόπησης, η οποία χρησιμοποιεί καινοτόμα πολυεπίπεδα συστήματα παρακολούθησης με συνδυασμένη χρήση αξιόπιστων Σελίδα 16 από 103

17 δεδομένων και συμβάλει στην ανάπτυξη ψηφιακών ηλεκτρονικών συστημάτων υποστήριξης λήψης αποφάσεων και συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης καθώς και στην ανάπτυξη επιχειρησιακών μοντέλων για τη διαχείριση των φυσικών πόρων, iii) τη Μονάδα Δεδομένων Πεδίου, η οποία είναι υπεύθυνη για τις εργασίες πεδίου όπως η συλλογή δεδομένων, η παρακολούθηση, η εγκατάσταση και συντήρηση ειδικού εξοπλισμού, και iv) τη Μονάδα Έρευνας Και Ανάπτυξης (I.Τ.), η οποία είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη, διαχείριση και συντήρηση της ηλεκτρονικής υποδομής του Διαβαλκανικού Κέντρου Περιβάλλοντος, τόσο σε επίπεδο σχεδιασμού όσο και σε επίπεδο υλικού. Παράλληλα υλοποιεί εργαλεία και εξειδικευμένα λογισμικά όπως Συστήματα Έγκαιρης Προειδοποίησης, Διαδικτυακές Εφαρμογές Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών, βάσεις δεδομένων, Συστήματα Υποστήριξης Αποφάσεων κ.α. Τμήμα Β: Τμήμα Σχεδιασμού και Υλοποίησης Προγραμμάτων. Το τμήμα αποτελείται από τη μονάδα σχεδιασμού και ωρίμανσης έργων και τη μονάδα διενέργειας διαγωνισμών και διαχείρισης συμβάσεων, το οποίο είναι υπό την εποπτεία του Επιστημονικά Υπεύθυνου του ΔΚΠ. Το εν λόγω τμήμα είναι υπεύθυνο για το σχεδιασμό και την ωρίμανση των έργων, για τη διενέργεια διαγωνισμών και τη διαχείριση συμβάσεων και για την παρακολούθηση της υλοποίησης των έργων. Σε ορισμένες περιπτώσεις δύναται να ορισθεί ξεχωριστά, μετά από σχετική απόφαση του Διαχειριστή του ΔΚΠ και ύστερα από εισήγηση του Επιστημονικά Υπεύθυνου, αρμόδια Επιτροπή για τη παρακολούθηση της υλοποίηση και της πιστοποίησης του εκάστοτε έργου. Τμήμα Γ: Τμήμα Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης και Διαβούλευσης. Τμήμα Δ: Υπηρεσία Τεχνικής και Διοικητικής Μέριμνας. Το τμήμα αποτελείται από το Γραφείο Οικονομικής Διαχείρισης, το Γραφείο Διοικητικής Υποστήριξης και το Γραφείο Τεχνικής Υποστήριξης. Το Γραφείο Οικονομικής Διαχείρισης είναι αρμόδιο για την οικονομική διαχείριση των έργων, για την τήρηση των οικονομικών υποχρεώσεων των έργων, για τον ορισμό των κανόνων και των ενεργειών που ακολουθούνται στην εκτέλεση των εντολών πληρωμής προς τους δικαιούχους των έργων και για τη διασφάλιση της τήρησης των Σελίδα 17 από 103

18 υποχρεώσεων που προκύπτουν από τις απαιτήσεις που θέτει η νομοθεσία για την καταγραφή και παρακολούθηση των λογιστικών γεγονότων που αφορούν στα έργα, υπό την επίβλεψη του Διαχειριστή του ΔΚΠ. Το Γραφείο Διοικητικής Υποστήριξης είναι αρμόδιο για την οργάνωση και τήρηση των φακέλων των έργων, για την αρχειοθέτηση των σχετικών εγγράφων και για όλη τη σχετική αλληλογραφία. Τέλος, το Γραφείο Τεχνικής Υποστήριξης είναι υπεύθυνο για την τεχνική μηχανογραφική υποστήριξη και συντήρηση των συστημάτων που χρησιμοποιεί το ΔΚΠ, για τη διαχείριση του δικτύου μηχανογραφικής υποδομής και για την τήρηση των κανόνων ασφαλείας. Α1.2.3 Περιγραφή των κύριων επιχειρησιακών διαδικασιών Το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος, ο μόνος «Διαδικτυακός κόμβος παροχής και Διάδοσης Περιβαλλοντικών Τεχνολογιών και Πληροφοριών» στη Βόρεια Ελλάδα, διαθέτει δομημένη αρχιτεκτονική δικτύου με σκοπό να καλύπτει εσωτερικές και εξωτερικές ανάγκες πληροφορικής με ασφάλεια και αξιοπιστία. Ο πυρήνας του πληροφοριακού συστήματος αποτελείται από διακομιστές τελευταίας τεχνολογίας, οι οποίοι υποστηρίζουν πολλαπλάσιους εικονικούς διακομιστές (virtual machines, server consolidation) και από τις πλέον σύγχρονες πύλες εισόδου ψηφιακών δεδομένων. Οι διακομιστές μπορούν να υποστηρίξουν πλήθος λογισμικών για την εξυπηρέτηση των εξωστρεφών υπηρεσιών που προσφέρει. Χαρακτηριστικά αναφέρονται web based υπηρεσίες διάχυσης πληροφοριών (open data) όπως ψηφιακές πλατφόρμες, WebGIS-WebIMS με υποσυστήματα λήψης απόφασης και έγκαιρης προειδοποίησης, ολοκληρωμένης οπτικοποίησης διαφόρων τύπων δεδομένων, κ.α. Για την εξυπηρέτηση και ασφάλεια εσωτερικών πληροφοριακών αναγκών διαθέτει σταθμούς εργασίας συνδεδεμένους και ελεγχόμενους κεντρικά με διαδικασίες domain server. Για την αδιάλειπτη εξυπηρέτηση των πληροφοριακών του αναγκών διαθέτη τα αντίστοιχα εργαλεία δημιουργίας αντιγράφων ασφαλείας σε πολλαπλά σημεία εντός και εκτός του κέντρου (cloud based storage). Ο κεντρικός έλεγχος όλων των πληροφοριακών συστημάτων επιτελείται από αίθουσα ελέγχου (Control Room). Σελίδα 18 από 103

19 Τέλος με σκοπό τη διαχείριση του όγκου της ετερογενούς περιβαλλοντικής πληροφορίας που καλείται να εξυπηρετήσει το κέντρο, προερχόμενη από διαφόρων τύπων hardware, κάνει εκτενή χρήση λογισμικού διαφόρων τύπων. Αναφέρονται χαρακτηριστικά λειτουργικά συστήματα διακομιστών licenced και open licenced, λογισμικό desktop (Licenced, Open licenced and Custom developed software) και web based. Σκοπός τους είναι η διασύνδεση των ετερογενών συστημάτων (hardware και software) (διαλειτουργικότητα) και η συστηματική καταχώρηση της περιβαλλοντικής πληροφορίας με διαδικασίες ομογενοποίησης σε χωρικές βάσεις δεδομένων. Α1.2.4 Ανάλυση υποδομών Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών Αναγνωρίζοντας την αναγκαιότητα της χρήσης νέων τεχνολογιών και της ψηφιακής σύγκλισης σε θέματα διαχείρισης και προστασίας των φυσικών πόρων και αειφορικής ανάπτυξης, το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος (ΔΚΠ) διαθέτει σύγχρονο εξοπλισμό, ώστε να διασφαλίσει την εγκυρότητα και την αξιοπιστία των επιστημονικών του αποτελεσμάτων. Όσον αφορά στην περιβαλλοντική παρακολούθηση, το ΔΚΠ εφαρμόζει ένα καινοτόμο πολυεπίπεδο σύστημα παρακολούθησης, με δεδομένα που προκύπτουν από συνδυασμένη χρήση μη επανδρωμένων εναέριων και πλωτών οχημάτων, εργαστηριακών αναλύσεων, δειγματοληψιών και μετρήσεων πεδίου, τηλεμετρικών δικτύων και επισκόπησης και τηλεπισκόπησης. Για την κάλυψη των πληροφοριακών αναγκών του, το ΔΚΠ διαθέτει αυτόνομο εσωτερικό δίκτυο με δομημένη αρχιτεκτονική. Η σύνδεση με το διαδίκτυο γίνεται μέσω σύνδεσης ADSL 24Mbps και CISCO ADSL modem router series 800. Για τις εσωτερικές ανάγκες δικτύωσης χρησιμοποιείται switch της CISCO (SG200-50), 1Gbps, 50 θηρών με δυνατότητες διαχείρισης. Το κέντρο διαθέτει 4 φυσικούς servers (host machines) οι οποίοι υποστηρίζουν εικονικούς servers, Virtual Machines (VM). Τα χαρακτηρίστηκα των διακομιστών είναι τα εξής: 1 x DELL Poweredge R710 Σελίδα 19 από 103

20 1 x DELL Poweredge R510 2 x Fujitsu Siemens RX 3000 S6 Τα VM περιγράφονται στη συνέχεια: Domain server, Windows 2008 R2 2 x Database server, Microsoft SQL Server 2008 και PostgreSQL για την αποθήκευση τηλεμετρικών δεδομένων, γεω - χωρικών δεδομένων, κ.α. 3 x Web servers (CentOS 6.2, Ubuntu server και IIS 7.5), για την εξυπηρέτηση ιστοσελίδων, e-platfrom, e-portals, web dashboards, κ.α. 2 x WebGIS server, για την εξυπηρέτηση διαδικτυακών συστημάτων γεωγραφικών πληροφοριών με χρήση των λογισμικών της ESRI, ArcGIS server 10.1 και της ERDAS, Apollo Telemetry server, διακομιστής για τη διαχείριση του τηλεμετρικού δικτύου που έχει υπό την ευθύνη του το ΔΚΠ. Επίσης για την αποθήκευση αντιγράφων ασφαλείας και τη διαμοίραση αρχείων μεταξύ των χρηστών το κέντρο διαθέτει 3 NAS συνολικής χωρητικότητας 28TB. o 2 x NETGEAR ReadyNas 3100 o 1 x NETGEAR ReadyNas 2100 Με σκοπό την αδιάκοπη λειτουργία του εξοπλισμού, η παροχή ρεύματος πραγματοποιείται διαμέσου τριών (3) UPS των 3KVΑ το καθένα (3 x Ablerex 3kVA). Ο παραπάνω εξοπλισμός είναι εγκατεστημένος εντός ειδικών καμπινών (racks) σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο που κλιματίζεται. Το κέντρο για την κάλυψη των αναγκών των υπαλλήλων του διαθέτει τα παρακάτω: 4 x Workstation PC με επεξεργαστές Xeon, ένας εκ των οποίων διαθέτει κάρτα γραφικών με δυνατότητα απεικόνισης σε 4 οθόνες ταυτόχρονα που εξυπηρετεί τις διαχειριστικές ανάγκες όλων των πληροφοριακών συστημάτων (σε αίθουσα ελέγχου) Περισσότερα από 10 PC νέας τεχνολογία (intel i5 και i7) σταθερά και φορητά 2 x πολυμηχανήματα, 2 x εκτυπωτές laser, 2 x plotters κ.α. Σελίδα 20 από 103

21 Συγκεντρωτικά το λογισμικού που διαθέτει το ΔΚΠ με τις αντίστοιχες άδειες χρήσης είναι το εξής: Λογισμικό επεξεργασίας δορυφορικών δεδομένων απεικόνισης o ERDAS Imagine o ENVI o Definiens ecognition Λογισμικό Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών o ArcGIS Desktop o Manifold GIS o GRASS o Quantum GIS Διαδικτυακοί εξυπηρετητές γεωγραφικών δεδομένων o ArcGIS Server Advanced o Erdas Apollo Υδραυλικό μοντέλο InfoWorks RS Relational DBMS o SQL Server 2008 R2 o PostgreSQL 9.1 Διαχείριση Γεωγραφικών Βάσεων Δεδομένων o SQL Server 2008 R2 Spatial o ArcSDE Λειτουργικά Συστήματα o Windows Server 2008 R2 o Ubuntu Server o Ubuntu 13 o CentOS 6.2 o Windows 7 o Windows 8 o Windows XP Σελίδα 21 από 103

22 Το Χημικό Εργαστήριο του ΔΚΠ είναι ένα από τα πλέον σύγχρονα και άρτια εξοπλισμένα χημικά εργαστήρια στην Βόρεια Ελλάδα, αλλά και γενικότερα στον Ελλαδικό χώρο. Η αξιοποίηση της υπάρχουσας εργαστηριακής υποδομής από έμπειρους και άρτια καταρτισμένους επιστήμονες του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης εξασφαλίζει την αξιόπιστη και έγκυρη λειτουργία του Εργαστηρίου και των παρεχόμενων υπηρεσιών και μετρήσεων. Όλες οι αναλύσεις πραγματοποιούνται σύμφωνα με τα διεθνή επιστημονικά πρότυπα και η εν γένει λειτουργία του Χημικού Εργαστηρίου στηρίζεται στις λεγόμενες «καλές πρακτικές» λειτουργίας, ώστε να αποδεικνύεται η εύρυθμη και έγκυρη επιστημονικά και διοικητικά λειτουργία του. Σημειώνεται ότι το χημικό εργαστήριο είναι διαπιστευμένο από το Εθνικό Συμβούλιο Διαπίστευσης (Ε.ΣΥ.Δ.) κατά το πρότυπο ΕΛΟΤ EN ISO/IEC 17025:2005 (Πιστοποιητικό Διαπίστευσης με Αρ.720 Το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος είναι ο μόνος «Διαδικτιακός κόμβος παροχής και Διάδοσης Περιβαλλοντικών Τεχνολογιών και Πληροφοριών» στη Βόρεια Ελλάδα, και λειτουργεί ως κομβικό σημείο συνεργασίας, ανταλλαγής δεδομένων και μεταφοράς τεχνογνωσίας, παρέχοντας συμβουλευτική υποστήριξη και υπηρεσίες σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς που εμπλέκονται σε θέματα περιβαλλοντικής διαχείρισης στα Βαλκάνια. Α2. Αντικείμενο, στόχοι και κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας του Έργου Α2.1 Αντικείμενο του Έργου Το Υποέργο 2 αφορά στην ανάπτυξη και δοκιμαστική λειτουργία του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος που αποτελείται από το Κεντρικό κέλυφος και τις κατά τόπους Τομεακές Εφαρμογές. Η υλοποίηση των συστήματων του Υποέργου 2 αναλύεται σε δύο (2) Τομείς: ΤΟΜΕΑΣ Α : Ανάπτυξη Κεντρικού Κελύφους ΤΟΜΕΑΣ Β : Ανάπτυξη Τομεακών Εφαρμογών Στον Τομέα Α του Υποέργου θα πραγματοποιηθεί η ανάπτυξη του Κεντρικού Κελύφους, το οποίο αποτελείται από 4 υποσυστήματα που είναι: Σελίδα 22 από 103

23 1) η Κεντρική Βάση Δεδομένων, όπου πραγματοποιείται η επεξεργασία, αξιολόγηση και αρχειοθέτηση των δεδομένων, 2) το Υποσύστημα Λήψης και Διάχυσης Δεδομένων και Υπηρεσιών, στο οποίο γίνεται ανάπτυξη λογισμικού το οποίο ομογενοποιεί, μεταφράζει και καταχωρεί τα δεδομένα στην Κεντρική Βάση, 3) ο Διαδικτυακός Χάρτης Διαχείρισης Δεδομένων, ο οποίος θα έχει τη δυνατότητα διαχείρισης διάχυσης και όλων των δεδομένων της Κεντρικής Βάσης στις Aποκεντρωμένες Διοικήσεις, και 4) η Διαδικτυακή Πλατφόρμα Ενοποίησης, που αποτελεί την Πύλη Διεπαφής του Συστήματος. Στον Τομέα Β του Υποέργου θα αναπτυχθούν τα λογισμικά των 4 Τομεακών Εφαρμογών που αφορούν: 1) Έλεγχο ρύπανσης από ανθρωπογενείς δραστηριότητες και προστασία περιβάλλοντος στην παράκτια ζώνη και στις αγροτικές εκτάσεις, 2) Αειφορική διαχείριση εδαφοϋδατικών πόρων και εκτίμηση φυσικών κινδύνων, 3) Χωροχρονική διαχείριση εισροών και βελτιστοποίηση παραγωγικού αποτελέσματος σε πολυετείς καλλιέργειες και 4) Ορθές γεωργικές πρακτικές και στήριξη αγροτικής επιχειρηματικότητας. Το Υποέργο περιλαμβάνει επίσης τις απαραίτητες δράσεις εκπαίδευσης και υποστήριξης των χρηστών. Για τη συγκεκριμένη δράση, θα αναπτυχθεί σύστημα εξ αποστάσεως μάθησης (e-learning) το οποίο θα παρέχεται από το κέλυφος στους χρήστες. Για τις ανάγκες της συγκεκριμένης υπο-πλατφόρμας, απαιτείται η συγγραφή κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού, το οποίο θα βασίζεται τόσο στη βιβλιογραφία, όσο και στην ανάπτυξη των τομεακών υπηρεσιών, με χρήση των εγχειριδίων χρήσης. Θα περιέχεται δε υλικό σε μορφή παρουσίασης, βίντεο, κειμένων, κ.α. Α2.2 Σκοπιμότητα του Έργου Η σκοπιμότητα υλοποίησης έγκειται στην ανάγκη: Σελίδα 23 από 103

24 A. αντιμετώπισης του προβλήματος συλλογής και διαχείρισης περιβαλλοντικών δεδομένων στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις (ΑΔ) για την κάλυψη των εκ του νόμου αρμοδιοτήτων τους (πχ. δεδομένα ποιότητας υδάτων από τις Δ/νσεις Υδάτων), B. μεταφοράς και αξιοποίησης τους ως γνώση προς τον πολίτη και εφαρμοσμένη πρακτική προς τις επιχειρήσεις και C. ενεργοποίησης των πολιτών για την κάλυψη του μέγιστου δυνατού ποσοστού παραγωγικών δραστηριοτήτων. Α2.3 Στόχοι, Έκταση και Αναμενόμενα Οφέλη του Έργου Οι στόχοι του έργου αφορούν: 1. Τη διασύνδεση και διαχείριση των δεδομένων στο κοινό κέλυφος και τη μεταφορά τεχνογνωσίας μεταξύ των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Το κέλυφος μέσα από μία κοινή πύλη που παρέχει ολοκληρωμένες υπηρεσίες, καθιστά δυνατή τη διαδραστική πρόσβαση των στελεχών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων στις τομεακές εφαρμογές που θα αναπτυχθούν για όλες τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, προκειμένου να αξιοποιήσουν την εμπειρία λειτουργίας του συνόλου των τομεακών εφαρμογών και να καταστεί δυνατή η μεταφορά τεχνογνωσίας από Αποκεντρωμένη Διοίκηση σε Αποκεντρωμένη Διοίκηση και από Περιφέρεια σε Περιφέρεια. 2. Την πλήρη επεκτασιμότητα του συστήματος και τη διασύνδεση επιπλέον τομεακών εφαρμογών ανά Αποκεντρωμένη Διοίκηση στο κεντρικό κέλυφος του συστήματος. Οι τομεακές εφαρμογές ανά Αποκεντρωμένη Διοίκηση επιλέχθηκαν με βάσει τις ειδικότερες ανάγκες και προτεραιότητες αυτών. Ωστόσο, το κέλυφος είναι δομημένο έτσι ώστε να μπορεί να υποστηρίξει μελλοντικά όλες τις τομεακές εφαρμογές ανά Αποκεντρωμένη Διοίκηση ή μέρος αυτών, με βάση πάντοτε την μελλοντική εξέλιξη των προτεραιοτήτων κάθε Αποκεντρωμένης Διοίκησης στο πλαίσιο της Περιφερειακής Ανάπτυξης. Παράλληλα το πληροφοριακό σύστημα θα διαχειρίζεται - συντονίζει μια πληθώρα πολύπλοκων και αλληλένδετων προβλημάτων ταυτόχρονα. Αυτή η Σελίδα 24 από 103

25 διατομεακή προσέγγιση οδηγεί στην αποφυγή περιττών επαναλήψεων, ευνοεί τις συνέργειες μεταξύ τομεακών εφαρμογών και εξασφαλίζει σημαντικά οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Εντός αυτού του πλαισίου αυτού το Σύστημα θα αναπτυχθεί με ανοιχτή αρχιτεκτονική προκειμένου να γίνει ο χώρος φιλοξενίας και διασύνδεσης μελλοντικών επιμέρους τομεακών εφαρμογών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. 3. Την εξυπηρέτηση χωρικά εστιασμένων αναγκών των υπηρεσιών της Περιφερειακής Διοίκησης, των επιχειρήσεων και του πολίτη σε επίπεδο Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Παράλληλα, η αρχιτεκτονική και λειτουργία του κελύφους του συστήματος, που αποτελεί τη βάση ομογενοποίησης, διαχείρισης και συνδυασμένης χρήσης περιβαλλοντικών δεδομένων, είναι πλήρως συμβατή με τα διεθνή πρότυπα του Group on Earth Observations (GEO) των Ηνωμένων Εθνών και τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακολουθώντας την προσέγγιση act local-think global. Σημειώνεται επίσης ότι το προτεινόμενο σύστημα δύναται να αξιοποιήσει και τα δεδομένα που συλλέγονται όχι μόνο σε τοπικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως το European Earth observation programme- Copernicus, παλαιότερα γνωστό ως GMES (Global Monitoring for Environment and Security), διαθέτουν ήδη χωρικά κυρίως δεδομένα τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν μέσω των αλγορίθμων και έμπειρων συστημάτων του προτεινόμενου έργου, ώστε να παρέχονται διαδραστικές προσωποποιημένες υπηρεσίες σε επιχειρησιακό επίπεδο, οι οποίες θα είναι χωροχρονικά εστιασμένες για να εξυπηρετήσουν τις λειτουργικές ανάγκες επιχειρήσεων και πολιτών. Για παράδειγμα σε σχέση με τον έλεγχος ρύπανσης από ανθρωπογενείς δραστηριότητες στις αγροτικές εκτάσεις, το σύστημα δεν θα περιορίζεται στην απλοποιημένη παρουσίαση καλλιεργούμενων εκτάσεων και περιοχών ευαίσθητων στη ρύπανση (πχ νιτρικά) αλλά θα δύναται να παρέχει προσωποποιημένη πληροφόρηση σε σχέση με τις συνιστώμενες ποσότητες νερού άρδευσης και λιπασμάτων καθώς και την καταλληλότερη περίοδο εφαρμογής αυτών, λαμβάνοντας υπόψη δεδομένα βάσης του Σελίδα 25 από 103

26 συστήματος και δεδομένα εισόδου από τους παραγωγούς (είδος καλλιέργειας, στάδιο ανάπτυξης, ποιότητα υδάτων άρδευσης κλπ), ώστε να μην υποβαθμίζεται το φυσικό περιβάλλον και παράλληλα να επιτυγχάνονται οι βέλτιστες δυνατές αποδόσεις. Το γεγονός αυτό, όχι μόνο διαφοροποιεί δραστικά το προτεινόμενο σύστημα σε σχέση με τα υφιστάμενα Ευρωπαϊκά συστήματα παροχής χωρικών δεδομένων, αλλά αναδεικνύει και την αναγκαιότητα υλοποίησης του έργου καθώς αποσκοπεί στον μετασχηματισμό των δεδομένων σε πληροφορία και γνώση για την επιχειρησιακή λήψη αποφάσεων και τη στήριξη των οικονομικών δραστηριοτήτων σε επίπεδο επιχειρήσεων και πολιτών. 4. Την διασφάλιση της μακροχρόνιας επιχειρησιακής λειτουργία του συστήματος από το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος. Η ίδρυση και λειτουργία του Διαβαλκανικού Κέντρου Περιβάλλοντος έγινε με σκοπό την επιστημονική και επιχειρησιακή υποστήριξη των δομών της δημόσιας διοίκησης σε θέματα περιβάλλοντος. Για τον σκοπό αυτό στο Κέντρο μετέχουν ως μέλη η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κεντρικής Μακεδονίας και Θράκης και η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου. Το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος θα αξιοποιήσει το προτεινόμενο σύστημα καθώς εντάσσεται στον επιχειρησιακό του σχεδιασμό, ως μέλος του GEO, και για τον λόγο αυτό το πρότυπο οργάνωσης και αρχιτεκτονικής του προτεινόμενου συστήματος είναι συμβατό με το GEO και πλήρως επεκτάσιμο προκειμένου να μπορεί να καλύψει μελλοντικά όλες τις λειτουργικές κατηγορίες του GEO οι οποίες αναφέρονται σε: 1. προστασία απέναντι σε φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές, 2. κατανόηση των περιβαλλοντικών πηγών κινδύνου για την υγεία, 3. διαχείριση των πηγών ενέργειας, 4. ανταπόκριση απέναντι στην κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της, 5. προστασία των υδατικών πόρων 6. βελτίωση την πρόγνωσης του καιρού 7. διαχείριση των οικοσυστημάτων Σελίδα 26 από 103

27 8. προώθηση της αειφόρου γεωργίας και πρωτογενούς τομέα παραγωγής και 9. διατήρηση της βιοποικιλότητας Παράλληλα, το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος ως φορέας συγκέντρωσης, διαχείρισης, επεξεργασίας και διάχυσης πληροφοριών και υπηρεσιών, αναλαμβάνει την πρωτοβουλία για την ανάπτυξη του πληροφοριακού και διασφαλίζει τη μακροχρόνια επιχειρησιακή λειτουργία με την υλικοτεχνική υποδομή που διαθέτει και τις δράσεις που αναπτύσσει στο πλαίσιο της λειτουργίας του. 5. Τα περιβαλλοντικά δεδομένα που συλλέγονται από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, είναι κατά κανόνα ανομοιογενή και κατακερματισμένα μεταξύ τους με αποτέλεσμα να μην είναι συμβατά ούτε μεταξύ τους ούτε με δεδομένα που συλλέγονται σε εθνικό επίπεδο από τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς. Αυτή η αδυναμία συνδυασμένης επεξεργασίας και ανάλυσης δυσχεραίνει το έργο των περιφερειακών υπηρεσιών δημόσιας διοίκησης και δεν δύναται να εξυπηρετήσει επιχειρησιακές ανάγκες των πολιτών τόσο σε επίπεδο επιχειρηματικότητας όσο και σε επίπεδο πολιτικής προστασίας και δημόσιας υγείας. Για τον σκοπό αυτό είναι απαραίτητη η επίλυση προβλημάτων που προκύπτουν από δεδομένα που έχουν συλλεχθεί από ανομοιογενείς πηγές, έχουν διαφορετική μορφή, είναι καταχωρημένα σε πληθώρα διαφορετικών μέσων και αναπαρίστανται με τρόπο που δεν διευκολύνει την αυτοματοποιημένη επεξεργασία τους, καθώς δεν υπάρχει συμβατότητα στον τρόπο κωδικοποίησης, στον τύπο και στην ονοματολογία τους προκειμένου να παρέχουν πολλαπλές υπηρεσίες για τη δημόσια διοίκηση και τον πολίτη. Το Σύστημα Συστημάτων θα λαμβάνει πληροφορίες και δεδομένα που συλλέγονται σε επίπεδο Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και Περιφερειών της χώρας που θα αποτελούν και τα πρώτα ιεραρχικά Layer δεδομένων του συστήματος. Παράλληλα το σύστημα θα δύναται να διαχειριστεί και δεδομένα από εθνικούς και περιφερειακούς φορείς και κόμβους συλλογής δεδομένων αφού πρώτα το σύνολο της πληροφορίας Σελίδα 27 από 103

28 αυτής θα μετασχηματίζεται στα πρότυπα δεδομένων που ορίζονται από το GEOSS και θα καταχωρείται στο Data Center που θα αναπτυχθεί για το προτεινόμενο έργο. Θα πραγματοποιείται παραμετροποίηση και ομογενοποίηση των δεδομένων σύμφωνα με τις προδιαγραφές του GEOSS, ώστε υπό ένα ενιαίο παγκόσμιο πρότυπο να εξυπηρετούνται τόσο οι τοπικές ανάγκες, όσο και η συμβατότητα και η εναρμόνιση με τις διεθνείς ανάγκες. 6. Την οικονομία κλίμακας που καλύπτεται από την αρχιτεκτονική δομή του συστήματος. Η δικτύωση υλοποιείται με βάση τη σύγχρονη τοπολογία «Υπολογιστικού Νέφους» (Cloud Computing). Σύμφωνα με αυτή τη λογική, όλος ο εξοπλισμός, και όλες οι υπηρεσίες λογισμικού εγκαθίστανται, αναπτύσσονται, και τελικά προσφέρονται στον τελικό χρήστη από ένα και μόνο σημείο του δικτύου, το οποίο στο Έργο θα είναι το κεντρικό κέλυφος που θα στηθεί στο Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος. Η οικονομία κλίμακας επιτυγχάνεται αφενός με οικονομία σε υλικό, και αφετέρου με οικονομία σε προσωπικό. Η οικονομία σε υλική υποδομή έγκειται στο γεγονός ότι στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις δεν εγκαθίσταται βαρύς/ακριβός εξοπλισμός δικτύωσης (εξυπηρετητές και το αντίστοιχο λογισμικό), παρά μόνο κάποιες απαραίτητες πύλες δικτύου (gateway). Επίσης, η συγκεκριμένη τοπολογία δικτύωσης εξοικονομεί πόρους από ανθρωπομήνες προσωπικού που θα έπρεπε να διαχειρίζεται τον αντίστοιχο εξοπλισμό. Σε οποιαδήποτε άλλη τοπολογία δικτύωσης, π.χ. ιεραρχίας, αστέρα, mesh, κλπ., θα απαιτούνταν πολλαπλάσιο κόστος. Πρόσθετα, η συγκεκριμένη τοπολογία αποτελεί δίαυλο για την μελλοντική πλήρη επεκτασιμότητα του συστήματος, όπως περιγράφηκε παραπάνω. Α2.4 Κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας του Έργου Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζονται κάποιοι κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας του έργου, καθώς και σχετικές ενέργειες αντιμετώπισης. Σελίδα 28 από 103

29 Κρίσιμος Παράγοντας Επιτυχίας Ευχρηστία Λογισμικού και Εξοπλισμού Εκπαίδευση Προσωπικού που θα χρησιμοποιεί τα Συστήματα Τύπος 1 Τ Τ Σχετικές Ενέργειες Αντιμετώπισης Ο Ανάδοχος θα πρέπει να υλοποιήσει διαδικασίες αξιολόγησης της ευχρηστίας του συστήματος κατά τη διάρκεια της πιλοτικής λειτουργίας και βάση των αποτελεσμάτων να προσαρμόσει το σύστημα. Ανάδοχος θα προτείνει πρόγραμμα εκπαίδευσης το οποίο θα αξιολογηθεί από τον Φορέα Λειτουργίας και το εμπλεκόμενο προσωπικό. Ο Ανάδοχος με τη σειρά του θα αξιολογήσει την εκπαιδευτική διαδικασία (αφού ολοκληρωθεί) και θα προτείνει διορθωτικές ενέργειες, αν απαιτούνται. Α3. Λειτουργικές και Τεχνικές προδιαγραφές Έργου Α3.1 Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες Περιγραφή Απαιτούμενα Στοιχεία Παρατηρήσεις (π.χ. 1 Τ = Τεχνικός/Τεχνολογικός, Ο = Οργανωτικός, Δ = Διοικητικός, Κ = Κανονιστικός Σελίδα 29 από 103

30 Υπηρεσίας στοιχεία αποτελέσματος επίπεδο (δεδομένα (δεδομένα «ηλεκτρονικοποίησης», εισόδου) εξόδου) επίπεδο Υπηρεσίας κλπ.) Υποσύστημα Δεδομένα από Decision Support Ηλεκτρονική προστασίας μετρήσεις System διαδικτυακή Υπηρεσία αγροτικών πεδίου και εφαρμογής εκτάσεων από εργαστηρίου, λίπανσης ρύπανση δεδομένα τηλεμετρίας και δεδομένα remote sensing Υποσύστημα Δεδομένα από Σύστημα Ηλεκτρονικό Σύστημα Έγκαιρης μετρήσεις Κρίσιμων οριών Έγκαιρης Προειδοποίησης πεδίου και παραμέτρων Προειδοποίησης Κρίσιμων εργαστηρίου και Περιστατικών δεδομένα παράκτιας ζώνης τηλεμετρίας Διαβούλευση Κοινωνικών Εταίρων και Φορέων Απόψεις - συζητήσεις χρηστών Ηλεκτρονική πλατφόρμα διαβούλευσης (Forum) Ηλεκτρονική διαδικτυακή Υπηρεσία Διαχείριση Σύστημα Ηλεκτρονικού Διαχείρισης Μητρώου Χρηστών Στοιχεία Βάσης Ηλεκτρονική Νερού Χρηστών Νερού δεδομένων διαδικτυακή Υπηρεσία Μητρώου και διαδικτυακή Σελίδα 30 από 103

31 διεπαφή Ανάπτυξη Υφιστάμενα Ψηφιακά Ηλεκτρονική υπηρεσία μοντέλου εδαφικής πρωτογρνή εργαλεία για παραγωγής θεματικών διάβρωσης δεδομένα, παραγωγή χαρτών δεδομένα θεματικών τηλεμετρίας και χαρτών κινδύνου δεδομένα διάβρωσης remote sensing Χωροχρονική Δεδομένα από Decision Support Ηλεκτρονική Διαχείριση μετρήσεις System διαδικτυακή Υπηρεσία Γεωργικών πεδίου και εφαρμογής Εισροών εργαστηρίου, γεωργικών δεδομένα εισροών τηλεμετρίας και δεδομένα remote sensing Αξιολόγηση Υφιστάμενα Γεωγραφική Λογισμικό υποδοχής Δεδομένων και πρωτογενή Βάση Δεδομένων εισροών αγρού Επικαιροποίησης δεδομένα, των Κ.Ο.Γ.Π. δεδομένα διαχειριστικών πρακτικών και δεδομένα μετρήσεων πεδίου Α3.2 Απαιτήσεις Αρχιτεκτονικής Συστήματος Το ολοκληρωμένο σύστημα θα αποτελείται από το ψηφιακό περιβάλλον Κεντρικού Κέλυφους και από 4 Τομεακές Εφαρμογές. Σελίδα 31 από 103

32 Tο Κεντρικό Κέλυφος θα αποτελέσει την Πύλη Διεπαφής όλων των υπηρεσιών που παρέχονται από το Σύστημα, και σε αυτό θα βρίσκονται διασυνδεδεμένες οι επιμέρους τομεακές εφαρμογές των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων Μακεδονίας - Θράκης, Θεσσαλίας - Στερεάς Ελλάδας, Πελοποννήσου - Δυτικής Ελλάδας Ιονίου, Κρήτης και Αιγαίου. Η κάθε τομεακή εφαρμογή θα αποτελείται από τα λογισμικά εξυπηρέτησης της εφαρμογής και τις υποδομές συλλογής δεδομένων. Το Κεντρικό Κέλυφος (Πύλη Διεπαφής) αποτελεί την καρδιά του Πληροφοριακού Συστήματος και αποτελείται από 4 κύρια αλληλοεξαρτώμενα υποσυστήματα που είναι: i. το Υποσύστημα της Κεντρικής Βάσης Δεδομένων, ii. το Υποσύστημα Λήψης και Διάχυσης Δεδομένων και Υπηρεσιών, iii. το Υποσύστημα του Διαδικτυακού Χάρτη Διαχείρισης Δεδομένων και iv. το Υποσύστημα της Διάχυσης Πληροφοριών, Κατάρτισης και Έξυπνης Εξειδίκευσης. Όλα αυτά τα επιμέρους Υποσυστήματα θα πρέπει να συνδεθούν και να λειτουργούν κάτω από το Κεντρικό Κέλυφος, την Πύλη Διεπαφής, η οποία θα πρέπει να διέπεται από ομοιομορφία. Οι Τομεακές Εφαρμογές έρχονται να καλύψουν το ολοκληρωμένο σύστημα. Κάθε Τομεακή Εφαρμογή αποτελείται από συγκεκριμένα υποσυστήματα. Πιο συγκεκριμένα έχουμε: Τομεακή Εφαρμογή Ποιά Ενότητα Αφορά Αποδέκτες Υπηρεσιών 1. Έλεγχος ρύπανσης από ανθρωπογενείς δραστηριότητες και προστασία περιβάλλοντος στην παράκτια ζώνη και Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου Δημόσιες Υπηρεσίες Κλάδοι Αλιείας, Ιχθυοκαλλιεργειών, Γεωργίας, Τουρισμού Πολίτες Προστασία δημόσιας υγείας και Σελίδα 32 από 103

33 στις αγροτικές εκτάσεις Υποσυστήματα Τομεακής Εφαρμογής 1 2. Αειφορική διαχείριση εδαφοϋδατικών πόρων και εκτίμηση φυσικών κινδύνων Υποσυστήματα Τομεακής Εφαρμογής 2 3. Χωροχρονική διαχείριση εισροών περιβάλλοντος - Υποσύστημα Διαχείρισης Πρωτογενών Δεδομένων - Υποσύστημα Προστασίας Αγροτικών Εκτάσεων από Ρύπανση - Υποσύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης Κρίσιμων Περιστατικών και Επικίνδυνων Φαινομένων - Υποσύστημα Παρακολούθησης και Διαχείρισης Εξοπλισμού και Μέσων Αντιμετώπισης Ρύπανσης - Υποσύστημα Διαβούλευσης Κοινωνικών Εταίρων και Φορέων Δημόσιες Υπηρεσίες Κλάδοι τουρισμού, Αποκεντρωμένη Διοίκηση εμπορίου και γεωργικής Αιγαίου επιχειρηματικότητας Αστικός και αγροτικός πληθυσμός - Υποσύστημα Ηλεκτρονικού Μητρώου Χρηστών Νερού - Υποσύστημα Απασφαλμάτωσης καιαποθήκευσης Πρωτογενών Δεδομένων - Υποσύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης και Λήψης Απόφασης - Υποσύστημα G2 Εδαφικών Πόρων Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αγροτική παραγωγή, Θεσσαλίας- Στερεάς μεταποίηση και εξαγωγές Σελίδα 33 από 103

34 και βελτιστοποίηση παραγωγικού αποτελέσματος σε πολυετείς καλλιέργειες Υποσυστήματα Τομεακής Εφαρμογής 3 4. Ορθές γεωργικές πρακτικές και στήριξη αγροτικής επιχειρηματικότητα ς Ελλάδας (αμπελώνες και δενδρώδεις καλλιέργειες) Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης - Υποσύστημα Διαχείρισης Πρωτογενών Δεδομένων - Υποσύστημα Χωροχρονικής Διαχείρισης Γεωργικών Εισρροών Δημόσιες Υπηρεσίες Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κλάδος πρωτογενούς Μακεδονίας-Θράκης παραγωγής Αγρο-διατροφικός Τομέας - Υποσύστημα Αξιολόγησης Δεδομένων και Επικαιροποίησης των Κ.Ο.Γ.Π. - Υποσύστημα Ανάλυσης Τάσεων Δεικτών Υποσυστήματα Τομεακής Εφαρμογής 4 - Υποσύστημα Απομακρυσμένης Καταχώρησης Δεδομένων - Υποσύστημα Δικτύωσης Αγροτικών Επιχειρήσεων - Υποσύστημα Αγροπεριβαλλοντικών Αναφορών Οι δυνητικοί χρήστες του Συστήματος είναι οι δομές των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και γενικότερα κρατικοί φορείς, επιχειρήσεις και πολίτες: - Διαχειριστές συστήματος: Θα προέρχονται από το προσωπικό του Διαβαλκανικού Κέντρου Περιβάλλοντος και θα είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση του εξοπλισμού και του λογισμικού Σελίδα 34 από 103

35 - Εσωτερικοί χρήστες εφαρμογών: Θα προέρχονται από το προσωπικό του Διαβαλκανικού Κέντρου Περιβάλλοντος και των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων που συμμετέχουν και θα χρησιμοποιούν τις εφαρμογές που θα υλοποιηθούν. - Εξωτερικοί χρήστες: Θα είναι οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος επιθυμεί να ενημερωθεί άμεσα από τη Πύλη Διεπαφής και να εγγραφεί στις παρεχόμενες από αυτήν υπηρεσίες. Οι εξωτερικοί χρήστες θα χωρίζονται και αυτοί σε επιμέρους κατηγορίες ανάλογα με την Τομεακή Εφαρμογή στην οποία ανήκουν, ανάλογα με την Αποκεντρωμένη Διοίκηση στην οποία ανήκουν, και ανάλογα με τις υπηρεσίες οι οποίες τους αφορούν και για τις οποίες έχουν εγγραφεί στο Σύστημα. - Απλοί χρήστες: Οι χρήστες που δεν έχουν εγγραφεί στις παρεχόμενες υπηρεσίες και έχουν πρόσβαση στις βασικές μόνο πληροφοριακές υπηρεσίες της πλατφόρμας της Πύλης Διεπαφής. Α3.3 Τεχνολογίες και σχέδιο υλοποίησης έργου Το Κεντρικό Κέλυφος και οι τομεακές εφαρμογές θα σχεδιαστούν με βάση ανοιχτά πρότυπα και σε ανοιχτό κώδικα, βασισμένο σε αρθρωτή αρχιτεκτονική, ώστε να επιτρέπονται μελλοντικές επεκτάσεις, ενσωματώσεις και αναβαθμίσεις διακριτών τμημάτων λογισμικού ή εξοπλισμού, χωρίς περιορισμούς, καθώς θα λειτουργεί ως Cloud Service μια τεχνολογία που εξελίσσετε με ραγδαίο ρυθμό. Η ανάπτυξη των υπηρεσιών θα γίνει με τη λογική-πρακτική του server consolidation για την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των πόρων του κελύφους. Θα βασιστεί στις προδιαγραφές που ορίζονται από το GEOSS και μερικώς με παραμετροποίηση γνωστών σταθερών και ασφαλών Content Management System Templates για να εξασφαλιστεί η ευχρηστία και η σταθερότητα της Πύλης Διεπαφής. Η γενική φιλοσοφία του προτεινόμενου Πληροφοριακού Συστήματος ακολουθεί τις σύγχρονες τάσεις για «Ανοικτή Αρχιτεκτονική» (Open Architecture) και «Ανοικτά Συστήματα» (Open Systems). Ο όρος «ανοικτό» υποδηλώνει κατά βάση την ανεξαρτησία από συγκεκριμένο προμηθευτή και την υποχρεωτική χρήση προτύπων (Standards), τα οποία διασφαλίζουν: την αρμονική συνεργασία και λειτουργία Σελίδα 35 από 103

36 μεταξύ συστημάτων και λειτουργικών εφαρμογών διαφορετικών προμηθευτών, τη διαδικτυακή συνεργασία εφαρμογών που βρίσκονται σε διαφορετικά υπολογιστικά συστήματα, την φορητότητα (portability) των εφαρμογών, την δυνατότητα αύξησης του μεγέθους των μηχανογραφικών συστημάτων χωρίς αλλαγές στη δομή και τη φιλοσοφία, την εύκολη επέμβαση στη λειτουργικότητα των εφαρμογών. Για την υλοποίηση των συστημάτων του έργου θα υιοθετηθεί η χρήση Ανοικτών Προτύπων (Open Standards) για το λογισμικό και τις διαδικασίες και ανοιχτών μορφών (Open Formats) για τα δεδομένα και το περιεχόμενο. Μέσω της υιοθέτησης ανοικτών προτύπων αποφεύγεται η εξάρτηση από συγκεκριμένο τεχνολογικό πάροχο (vendor lock-in) ενώ ταυτόχρονα προάγεται η διαφάνεια του συστήματος και γίνεται δυνατή η διαλειτουργικότητα (interoperability) με άλλα συστήματα. Προκειμένου επίσης να εξασφαλιστεί στον μέγιστο δυνατό βαθμό την ανεξαρτησία του συστήματος από συγκεκριμένες τεχνολογικές λύσεις, η υιοθέτηση λύσεων οι οποίες στηρίζονται σε ανοικτά πρότυπα εγγυώνται πως αυτές μπορούν να αντικατασταθούν (σε περίπτωση που προκύψει τέτοια ανάγκη) από άλλες χωρίς να επηρεαστεί η συνολική λειτουργικότητα του συστήματος και με ελεγχόμενο βαθμό δυσκολίας. Επίσης, η υποστήριξη ανοικτών προτύπων προάγει την διαφάνεια του συστήματος, εφ όσον ακριβώς λόγω της φύσης των προτύπων είναι δυνατή η πρόσβαση στις προδιαγραφές τους και ο έλεγχός τους. Τέλος, η συμμόρφωση με ανοικτά πρότυπα σημαίνει πως το σύστημα έχει την δυνατότητα διασύνδεσης σε τεχνικό επίπεδο με άλλα συστήματα (εφ όσον αυτά στηρίζονται επίσης σε ανοικτά πρότυπα), κάτι που επιτρέπει την μέγιστη διαλειτουργικότητα. Το παρόν έργο θα πρέπει να ταχθεί με τις αρχές της ελληνικής και ευρωπαϊκής κοινότητας, και θα ακολουθήσει ανοικτά πρότυπα, θα απελευθερώσει τα δεδομένα και θα επιτρέψει την ανταλλαγή τους μέσω κατάλληλων διεπαφών (ανοικτών APIs και Web Services, πλήρης υιοθέτηση προσέγγισης Web2.0). Με βάση τα παραπάνω η φυσική και λογική αρχιτεκτονική των εφαρμογών θα έχουν ως βασικό άξονα τη δημιουργία ενός ενιαίου και πολυεπίπεδου συστήματος το οποίο ενσωματώνει τεχνολογίες διαδικτύου καθώς και διεθνώς αναγνωρισμένα Σελίδα 36 από 103

37 και γενικής αποδοχής πρότυπα. Ειδικότερα θα ακολουθηθούν οι εξής βασικές πρακτικές: Αρχιτεκτονική εφαρμογών o Αρθρωτή ανάπτυξη των εφαρμογών o Υλοποίηση συστήματος βασισμένη σε αρχιτεκτονική τουλάχιστον 3 επιπέδων (3-tier architecture), η οποία περιλαμβάνει κατ ελάχιστο, το επίπεδο των πελατών (client tier), το επίπεδο επιχειρησιακής λογικής (application / business logic tier) και το επίπεδο των δεδομένων (data tier). o Υποστήριξη και συμβατότητα με πολλαπλά λειτουργικά συστήματα όπως Windows, Unix, Linux o Εγκατάσταση σε ανοιχτού κώδικα (open source) σε διακομιστές εφαρμογών, όπως Apache Tomcat, Jboss o Επεκτασιμότητα και υποστήριξη μέσω των Web Services o Database agnostic πρόσβαση στα δεδομένα o Υποστήριξη single sign-on πρόσβασης Πρότυπα λειτουργίας & συμβατότητα με διεθνή πρότυπα o Χρήση διεθνών και εμπορικώς αποδεκτών προτύπων, όπως για παράδειγμα οι Διαδικτυακές Υπηρεσίες (Web Services) για την τυποποιημένη επικοινωνία μεταξύ των υπολογιστικών συστημάτων. o AJAX και JSON o Ανοικτή πλατφόρμα με υποστήριξη για XML, XSL, REST, RMI, WebDAV o OpenSearch specification o Portlet Specification JSR-168 o Web Services for Remote Portlets 1.0 (WSRP) Δυνατότητες επέκτασης- Διασφάλιση επένδυσης Θα ακολουθείται χρήση ανοικτής βαθμωτής πολυεπίπεδης αρχιτεκτονικής κατά την ανάπτυξη των εφαρμογών ώστε να υπάρχει δυνατότητα εύκολης προσθήκης νέων εφαρμογών και προσαρμογής στις μεταβαλλόμενες ανάγκες του οργανισμού. Σελίδα 37 από 103

38 Επιπλέον, η χρήση διεθνών προτύπων ανάπτυξης θα παρέχει ανεξαρτησία από τον προμηθευτή και άρα υψηλό βαθμό διασφάλισης της επένδυσης. Επίσης θα δοθεί έμφαση στην δυνατότητα τροποποίησης / δημιουργίας νέων εφαρμογών για την κάλυψη μελλοντικών αναγκών. Παράδειγμα να μπορούν καταρτισμένοι χρήστες να: Κάνουν χρήση των προγραμματιστικών εργαλείων ανάπτυξης για να τροποποιούν το λογισμικό (δημιουργία νέων οθονών, φορμών, δημιουργία νέων προτύπων εγγράφων) Χρησιμοποιούν διεπαφές ανάπτυξης (API) ώστε να τροποποιούν ή να δημιουργούν νέες εφαρμογές. Να κάνουν χρήση εργαλείων διαχείρισης της βάσης δεδομένων ώστε να κάνουν τις απαιτούμενες αλλαγές στη βάση δεδομένων Ο ανάδοχος υποχρεούται να κάνει χρήση ανοιχτών προτύπων, να μορφοποιεί τα μεταδεδομένα σύμφωνα με τις επιταγές της Οδηγίας INSPIRE και να λαμβάνει όλα τα προσήκοντα τεχνικά μέτρα προκειμένου τα δεδομένα να διατίθενται μέσω της Ευρωπαϊκής πύλης INSPIRE. Τα δεδομένα είτε θα πρέπει να έχουν δημιουργηθεί ώστε να μπορούν να διατεθούν από την Ευρωπαϊκή πύλη INSPIRE είτε να προσφέρονται οι αναγκαίες υποχρεώσεις μετασχηματισμού. Α3.4 Προδιαγραφές Λειτουργικών Ενοτήτων (Υποσυστημάτων, Εφαρμογών) Α3.4.1 Λειτουργική Ενότητα Κεντρικού Κέλυφους - Ανάπτυξη Πύλης Διεπαφής Το ολοκληρωμένο σύστημα αποτελείται από το ψηφιακό περιβάλλον κελύφους που είναι το διαδικτυακό σύστημα διεπαφής χρηστών (Πύλη Διεπαφής) και από το φυσικό περιβάλλον που είναι το κέντρο συλλογής, διαχείρισης και επεξεργασίας δεδομένων (Data Center). Tο Κεντρικό Κέλυφος θα αποτελέσει την Πύλη Διεπαφής όλων των υπηρεσιών που παρέχονται από το Σύστημα, και σε αυτό θα βρίσκονται διασυνδεδεμένες οι επιμέρους τομεακές εφαρμογές των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων Μακεδονίας - Θράκης, Θεσσαλίας - Στερεάς Ελλάδας, Πελοποννήσου - Σελίδα 38 από 103

39 Δυτικής Ελλάδας Ιονίου, Κρήτης και Αιγαίου. Η κάθε τομεακή εφαρμογή αποτελείται από τα λογισμικά εξυπηρέτησης της εφαρμογής και τις υποδομές συλλογής δεδομένων. Το Κεντρικό Κέλυφος αποτελεί την καρδιά του Πληροφοριακού Συστήματος και αποτελείται από 4 κύρια αλληλοεξαρτώμενα υποσυστήματα που είναι i) το Υποσύστημα της Κεντρικής Βάσης Δεδομένων, ii) το Υποσύστημα Λήψης και Διάχυσης Δεδομένων και Υπηρεσιών, iii) το Υποσύστημα του Διαδικτυακού Χάρτη Διαχείρισης Δεδομένων και iv) το Υποσύστημα της Πλατφόρμας κόμβου διάχυσης πληροφοριών, κατάρτισης και έξυπνης εξειδίκευσης. Όλα αυτά τα επιμέρους Υποσυστήματα θα πρέπει να συνδεθούν και να λειτουργούν κάτω από το Κεντρικό Κέλυφος, την Πύλη Διεπαφής, η οποία θα πρέπει να διέπεται από ομοιομορφία. Η Πύλη Διεπαφής θα δέχεται δεδομένα από τα Υποσυστήματα I, II και III, και τα αποτελέσματά του θα διαχέονται στους χρήστες του Συστήματος μέσα από το Υποσύστημα IV. Οι χρήστες της Πύλης Διεπαφής θα πρέπει να είναι διαβαθμισμένοι, καθώς στον καθένα θα παρέχεται διαφορετική πληροφορία, και ο καθένας θα μπορεί να εισάγει ή όχι διάφορα δεδομένα στο Σύστημα. Το σύστημα της Πύλης Διεπαφής θα δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να βαθμολογεί την υπηρεσία την οποία χρησιμοποιεί (με βαθμολόγηση 1-5) και να παραθέτει σχόλια βελτίωσής της. Ο εξοπλισμός και το λογισμικό Κελύφους θα εγκατασταθούν στο Data Center, αλλά θα εξυπηρετούν τις ανάγκες των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Αυτό γίνεται στα πλαίσια της cloud δικτύωσης, σύμφωνα με την οποία και θα εγκατασταθεί ο συγκεκριμένος εξοπλισμός. Έτσι, ο κεντρικός εξυπηρετητής προσφέρει υπηρεσίες, τις οποίες μπορεί να τις εκμεταλλευτεί οποιοσδήποτε επιμέρους χρήστης. Με αυτόν τον τρόπο επωφελούνται όλοι οι χρήστες της καθεμιάς Αποκεντρωμένης Διοίκησης, με αποτέλεσμα να γίνεται αντιληπτό από τον ίδιο τον χρήστη ότι οι υπηρεσίες του προσφέρονται άμεσα από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση στην οποία ανήκει. Το περιβάλλον που θα αναπτυχθεί θα πρέπει να είναι φιλικό προς τους χρήστες, οι οποίοι ενδέχεται να έχουν περιορισμένες γνώσεις σε πληροφοριακά συστήματα. Η σχεδίαση του ιστότοπου θα είναι βελτιστοποιημένη με έμφαση στην χρηστικότητα Σελίδα 39 από 103

40 και την ταχύτητα και θα υπάρχει ομοιόμορφη αισθητική σε όλες τις σελίδες. Το περιεχόμενο θα πρέπει να είναι προσβάσιμο και μέσω κινητών συσκευών (smartphones, tablets). Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η συμβατότητα υποστήριξη των κυριότερων φυλλομετρητών. Το συγκεκριμένο παραδοτέο συμμετέχει στην ανάπτυξη της υπηρεσίας «Διαχείρισης Δεδομένων Τομεακών Εφαρμογών ως κόμβου αμφίδρομης επικοινωνίας των πληροφοριών του συστήματος (GEO data manager internet map server)», της οποίας ωφελούμενος είναι ο πολίτης, το κράτος και οι επιχειρήσεις. Α3.4.2 Λειτουργική Ενότητα Κεντρικού Κέλυφους - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Κεντρικής Βάσης Δεδομένων Συστήματος Η Κεντρική Βάση Δεδομένων του Συστήματος θα είναι η καρδιά του έργου όπου γίνεται η επεξεργασία, αξιολόγηση και αρχειοθέτηση των δεδομένων και θα φιλοξενεί τα πολυκαναλικά δεδομένα των φορέων πάροχων δεδομένων γεωεπισκόπισης σε προορισμένες χρονοσειρές και τύπους δεδομένων (data format) όπως αυτά ορίζονται από το GEOSS. Η βάση θα περιέχει και θα ταξινομεί πρωτογενή και δευτερογενή δεδομένα πολλαπλής κλίμακας vector (π.χ θέσεις και χαρακτηριστικά τηλεμετρικών σταθμών, διανυσματικά δεδομένα υδρογραφικου δικτύου, θαλάσιων σωμάτων, πολύγωνα εδαφικών τύπων, πολύγωνα χρήσεων γης κ.α), raster (δορυφορικοί χάρτες Landsat και SPOT, ορθοφωτοχάρτες, τοπογραφικοί χάρτες πολλαπλών κλιμάκων κ.α) και numeric (δεδομένα αισθητήρων τηλεμετρίας, αριθμητικοί παράμετροι λειτουργίας, logfiles κ.α) όπως αυτά προέρχονται από συστήματα γεωεπισκόπισης όπως ΓΣΠ, Τηλεπισκόπιση, Τηλεμετρία, Δειγματολειψίες και Αναλύσεις που τροφοδοτούν τη Βάση και θα προέρχονται από τον τις δράσεις και τον εξοπλισμό συλλογής δεδομένων του έργου αλλά και από παγκόσμιους και εθνικούς φορείς όπου αυτά είναι διαθέσιμα. Η σχεδίαση της Κεντρικής Βάσης θα είναι σύμφωνη με τις σχετικές προδιαγραφές της οδηγίας INSPIRE 2007/2/EK, σχετικά με τη διαλειτουργικότητα των χωρικών δεδομένων και θα αναπτυχθεί σε καθιερωμένο στην αγορά RDBMS (relational database management system) με δυνατότητα καταχώρησης και επεξεργασίας Σελίδα 40 από 103

41 χωρικών και περιγραφικών δεδομένων προκειμένου να είναι συμβατή και να τροφοδοτεί με δεδομένα οποιοδήποτε σύστημα ή λογισμικό αναπτυχθεί μελλοντικά στα πλαίσια του Συστήματος Συστημάτων Γεωεπισκόπισης. Θα γίνεται χρήση συστημάτων διαχείρισης σχεσιακών βάσεων δεδομένων (RDBMS) που δίνουν τη δυνατότητα διαχείρισης μεγάλου όγκου δεδομένων, και συμβάλλουν στην αυξημένη διαθεσιμότητα του συστήματος μέσω των αυξημένων δυνατοτήτων διαχείρισης και ελέγχου πρόσβασης στα δεδομένα. Θα διασφαλίζονται τυποποιημένα πρωτόκολλα επικοινωνίας, ανοικτό περιβάλλον ως προς τη μεταφορά και ανταλλαγή δεδομένων με άλλα συστήματα, ανοικτό περιβάλλον ως προς την τεχνολογία της βάσης δεδομένων, ελεγχόμενη και διαβαθμισμένη πρόσβαση στα δεδομένα. Επίσης θα πρέπει να διασφαλίζεται ελεγχόμενη και διαβαθμισμένη πρόσβαση από τις ομάδες χρηστών που περιγράφονται παραπάνω στο Α3.2. Το συγκεκριμένο παραδοτέο συμμετέχει στην ανάπτυξη της υπηρεσίας «Διαχείρισης Δεδομένων Τομεακών Εφαρμογών ως κόμβου αμφίδρομης επικοινωνίας των πληροφοριών του συστήματος (GEO data manager internet map server)», της οποίας ωφελούμενος είναι ο πολίτης, το κράτος και οι επιχειρήσεις. Α3.4.3 Λειτουργική Ενότητα Κεντρικού Κέλυφους - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Λήψης και Διάχυσης Δεδομένων και Υπηρεσιών Θα γίνει ανάπτυξη εξειδικευμένου λογισμικού που ο ρόλος του θα είναι να μετασχηματίζει και να μεταφράζει τα δεδομένα από τις πολλαπλές πηγές που αυτά προέρχονται με βάση τις προδιαγραφές που ορίζονται στα πρότυπα του GEOSS ώστε να ομογενοποιούνται, να ελέγχονται, να αρχειοθετούνται και να καταχωρούνται αυτόματα στην Κεντρική Βάση Δεδομένων του Συστήματος Γεωεπισκόπισης. Θα δημιουργεί συσχετισμούς χρονικούς, ποιοτικούς και γεωγραφικούς μεταξύ των δεδομένων για τον ευκολότερο εντοπισμό δεδομένων από ερωτήματα χρηστών. Θα παράγει νέα συνδυαστικά δεδομένα άλγεβρας χαρτών με βάση τις απαιτήσεις των επιμέρους πιλοτικών συστημάτων που θα αναπτυχθούν και με βάση τα πρότυπα του GEOSS. Σελίδα 41 από 103

42 Το λογισμικό αυτό παράλληλα θα έχει την ευθύνη διάχυσης των δεδομένων και των υπηρεσιών της Κεντρικής Βάσης Δεδομένων προς τους χρήστες ανάλογα με την διαβάθμιση προσβασιμότητας τους. Η διεπαφή θα αποτελεί το λογισμικό αυτοματοποιημένης αποθήκευσης δεδομένων και θα είναι πλήρως συμβατό με τη σχεσιακή βάση δεδομένων που θα χρησιμοποιηθεί. Μέσω της διεπαφής χρήστη θα είναι δυνατή η αυτόματη πληθύσμωση της βάσης δεδομένων με δεδομένα που παρέχονται είτε από εξωτερικές βάσεις είτε από τους αυτόματους τηλεμετρικούς σταθμούς, που θα εγκατασταθούν για τα επιμέρους συστήματα είτε από οποιαδήποτε άλλη πηγή πληροφόρησης αποφασιστεί μελλοντικά να χρησιμοποιηθεί, καθώς επίσης θα δίνεται η δυνατότητα ταυτόχρονης πρόσβασης στα δεδομένα σε περισσότερους του ενός χρήστες σε τοπικό δίκτυο (LAN). Το Σύστημα Λήψης και Διάχυσης Δεδομένων και Υπηρεσιών θα είναι υπεύθυνο και για τον έλεγχο των δεδομένων που εισάγουν οι χρήστες. Τα δεδομένα που εισάγονται από τους χρήστες θα ελέγχονται με χρήση αλγορίθμων για την ορθότητα τους και θα περιέχουν παραμέτρους και θεωρητικά ακρότατα ποσοτήτων ανά κατηγορία γεωγραφικών δεδομένων ενώ ανά τακτά χρονικά διαστήματα θα πραγματοποιείται και έλεγχος αυτών των δεδομένων από το εξειδικευμένο προσωπικό του ΔΚΠ. Η ανάπτυξη της εφαρμογής θα πρέπει να είναι πλήρως συμβατή με τα επιμέρους υποσυστήματα του έργου. Τα δεδομένα θα πρέπει να είναι σε θέση να αποθηκεύονται σε βάσεις δεδομένων. Μέριμνα επίσης θα πρέπει να υπάρχει και για την μελλοντική επεκτασιμότητα του συστήματος καθώς και την δυνατότητα προσθήκης η τροποποίησης των τιμών που θέτουν τα ακρότατα όρια από τους διαχειριστές με εύχρηστο τρόπο. Το συγκεκριμένο παραδοτέο συμμετέχει στην ανάπτυξη της υπηρεσίας «Διαχείρισης Δεδομένων Τομεακών Εφαρμογών ως κόμβου αμφίδρομης επικοινωνίας των πληροφοριών του συστήματος (GEO data manager internet map server)», της οποίας ωφελούμενος είναι ο πολίτης, το κράτος και οι επιχειρήσεις. Σελίδα 42 από 103

43 Α3.4.4 Λειτουργική Ενότητα Κεντρικού Κέλυφους - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Διαδικτυακού Χάρτη Διαχείρισης Δεδομένων (GEO Data Manager Internet Map Server) Στα πλαίσια του έργου θα αναπτυχθεί WebGIS - WebIMS που θα φιλοξενείται στη Πύλη Διεπαφής του Συστήματος Συστημάτων Γεωεπισκόπισης και θα έχει τη δυνατότητα διάχυσης και διαχείρισης όλων των δεδομένων γεωεπισκόπισης που περιέχει η Κεντρική Βάση του συστήματος μέσω υπηρεσιών και την διάθεσή τους στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις. Ο χρήστης ανάλογα με το επίπεδο προσβασιμότητας του θα έχει τη δυνατότητα να ελέγχει μεμονωμένα και συνδυαστικά πολλαπλά επίπεδα δεδομένων, να κάνει ερωτήματα για πληροφορίες σχετικά με τα δεδομένα που τον ενδιαφέρουν επί του χάρτη και να κατεβάζει σε πολλαπλές μορφές δεδομένα κατά περίπτωση, κατά είδος και κατά χρονοσειρές (HTML, ASCII file, graph, table,vector file, raster file). Ο χρήστης θα έχει τη δυνατότητα να εκτελεί και όλες τις απλές λειτουργίες ενός διαδικτυακού χάρτη όπως μετακίνηση, σμίκρυνση, μεγέθυνση, εναλλαγή χαρτογραφικών υποβάθρων. Ορισμένα εκ των δεδομένων θα είναι διαθέσιμα και ως διαδικτυακή υπηρεσία (WMS-WFS) ώστε να μπορούν να είναι και διαθέσιμα απευθείας και σε πραγματικό χρόνο σε εξωτερικά διαδικτυακά ή desktop συστήματα και λογισμικά. Στο WebGIS θα λειτουργούν και όλα τα εργαλεία των επιμέρους συστημάτων που θα αναπτυχθούν στα πλαίσια του Συστήματος Συστημάτων Γεωεπισκόπισης. Στο WebGIS θα έχει ο χρήστης λοιπόν ανάλογα με την προσβασιμότητα του την ικανότητα να χρησιμοποιήσει τα διαχειριστικά εργαλεία (DSS, EWS, Data Calculators, Live Telemetry Monitoring) που θα αναπτυχθούν στα πλαίσια των επιμέρους συστημάτων όπως αυτά περιγράφονται στη Φάση Γ. Το κύριο χαρακτηριστικό του συστήματος GEO Data Manager Internet Map Server θα είναι η εξατομικευμένη εφαρμογή καταχώρησης δεδομένων χρήστη. Στην εφαρμογή αυτή θα παρέχεται η δυνατότητα στον χρήστη μέσα από το WebGIS WebIMS, δημιουργώντας ένα λογαριασμό χρήστη (User Account) να δημιουργεί προσωπικό χώρο στη βάση δεδομένων όπου θα πραγματοποιεί γεωγραφική καταχώρηση των Σελίδα 43 από 103

44 δεδομένων που τον ενδιαφέρουν αλλά και να «ανεβάζει» δικά του δεδομένα ώστε να τα αντιπαραβάλει με τα δεδομένα του συστήματος συστημάτων. Μέσα από αυτές τις καταχωρήσεις, ο χρήστης διαθέτει μια προσωπική Γεωβάση δεδομένων ενδιαφέροντος. Ο χρήστης με αυτόν το τρόπο έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τα διαχειριστικά εργαλεία που θα αναπτυχθούν στα πλαίσια του έργου (DSS, EWS, Data Calculators, Live Telemetry Monitoring) εξατομικευμένα για την περιοχή που τον ενδιαφέρει (πχ την αγροτική του έκταση) δίνοντάς του δυνατότητα να λαμβάνει προσωποποιημένη πληροφόρηση για την περιοχή ενδιαφέροντος του. Παράλληλα παρέχει τη δυνατότητα σύνθεσης εξατομικευμένων χαρτών ανάλογα με τις απαιτήσεις του εκάστοτε χρήστη συνδυάζοντας τα υπάρχοντα επίπεδα γεωγραφικής πληροφορίας (layers). Μέσω της εφαρμογής αυτής πραγματοποιείται και εμπλουτισμός των δεδομένων της γεωγραφικής βάσης του συστήματος συστημάτων κατόπιν άδειας του χρήστη που τα εισήγαγε και ελέγχου ορθότητας των δεδομένων. Οι αλγόριθμοι ελέγχου ορθότητας των δεδομένων θα περιέχουν παραμέτρους και θεωρητικά ακρότατα ποσοτήτων ανά κατηγορία γεωγραφικών δεδομένων. Το σύστημα θα παρέχει οδηγίες καταχώρησης των δεδομένων ανάλογα με το είδος δεδομένων που ο χρήστης έχει επιλέξει πως θα καταχωρήσει. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται αφενός η συμβατότητα των δεδομένων με τη βάση δεδομένων του συστήματος συστημάτων και αφετέρου η ικανότητα ελέγχου των δεδομένων από το Σύστημα Λήψης και Διάχυσης Δεδομένων και Υπηρεσιών. Το GEO Data Manager Internet Map Server θα περιέχει και σύστημα data catalogue όπου ο χρήστης θα μπορεί μέσω είτε των προκαθορισμένων λιστών είτε δημιουργώντας ερωτήματα (queries) να επιλέγει το είδος των δεδομένων που θέλει να δει, να κατεβάσει ή να συνδέσει με το user account του, με βάση τον τύπο των δεδομένων, την κλίμακα τους, την χρονική αναφορά τους κ.α. Το συγκεκριμένο παραδοτέο συμμετέχει στην ανάπτυξη της υπηρεσίας «Διαχείρισης Δεδομένων Τομεακών Εφαρμογών ως κόμβου αμφίδρομης επικοινωνίας των πληροφοριών του συστήματος (GEO data manager internet map server)», της οποίας ωφελούμενος είναι ο πολίτης, το κράτος και οι επιχειρήσεις. Σελίδα 44 από 103

45 Α3.4.5 Λειτουργική Ενότητα Κεντρικού Κέλυφους - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Διάχυσης Πληροφοριών, Κατάρτισης και Έξυπνης Εξειδίκευσης Η Πλατφόρμα κόμβου διάχυσης πληροφοριών, κατάρτισης και έξυπνης εξειδίκευσης του Συστήματος που θα αναπτυχθεί πρόκειται για ένα διαδραστικό διαδικτυακό σύστημα που θα περιλαμβάνει: Νέα/ανακοινώσεις: Αντικείμενο της παρούσας ενότητας αποτελεί η παροχή ενημερωτικών υπηρεσιών προς τους πολίτες/ επιχειρήσεις/ φορείς/ λοιπές ομάδες πληθυσμού σχετικά με τους 9 άξονες-στόχους του Συστήματος Συστημάτων Γεωεπισκόπισης. Παράλληλα μέσω της ενότητας αυτής οι χρήστες της πύλης που θα αναπτυχθεί με τη χρήση του web θα ενημερώνονται άμεσα, έγκαιρα και έγκυρα με νέα και ανακοινώσεις μέσω PC, tablet και smartphone σχετικά με παρακολούθηση συμβάντων και έκτακτων περιστατικών. Ηλεκτρονική βιβλιοθήκη: Η ηλεκτρονική βιβλιοθήκη θα αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο πληροφόρησης όπου θα περιέχει συγκεντρωμένη, αρχειοθετημένη, οπτικοποιημένη και προσβάσιμη από τους χρήστες πληροφορία σχετική με τους άξονες δράσης του έργου οργανωμένη στις ακόλουθες θεματικές κατηγορίες: Παρελθόντα Συμβάντα Ιστορικό Ενέργειες-οδηγίες πρόληψης και αντιμετώπισης συμβάντων Νομοθεσία και Ευρωπαϊκές οδηγίες Παράλληλα, ο σχεδιασμός και υλοποίηση της ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης με τεχνολογίες XML θα αυξήσει την παρεχόμενη προσβασιμότητα στα περιεχόμενα αυτής και με συσκευές κινητής τηλεφωνίας που υποστηρίζουν mobile internet. Προσωποποιημένες Υπηρεσίες: Οι προσωποποιημένες υπηρεσίες ειδοποίησης και ενημέρωσης θα αποτελέσουν τον κορμό των παρεχόμενων εξατομικευμένων ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς τους χρήστες. Ο χρήστης με την δημιουργία λογαριασμού και καταχωρώντας τα στοιχεία του (ονοματεπώνυμο, , τηλέφωνο, άξονες ενδιαφέροντος, γεωγραφική περιοχή ενδιαφέροντος, κ.α) θα έχει τη δυνατότητα διαμέσου της Πύλης Διεπαφής του Συστήματος Συστημάτων και των προσωποποιημένων υπηρεσιών οι χρήστες θα λαμβάνουν προδραστικές έκτακτες Σελίδα 45 από 103

46 ειδοποιήσεις ενημερώσεις στο προσωπικό τους και στο κινητό τους τηλέφωνο σχετικά με: Έκτακτες καταστάσεις και συμβάντα Προσκλήσεις για την παροχή εθελοντικής υποστήριξης σε περιοχές όπου υπάρχει ανάγκη Αναβάθμιση Δεδομένων και Συστημάτων που χρησιμοποιεί ο χρήστης Κατάρτισης και έξυπνης εξειδίκευσης: Αντικείμενο της παρούσας ενότητας είναι η ανάπτυξη μίας διαδικτυακής μεθόδου κατάρτισης, η οποία θα είναι άμεσα συνυφασμένη με την Πλατφόρμα. Θα παρέχονται πληροφορίες με αποδέκτες όλους τους εγγεγραμμένους χρήστες (πολίτες, επιχειρήσεις και κρατικές δομές), με διάφορες μορφές, όπως είναι α) η χρήση διαδικτυακού forum, β) εγχειριδίων χρήσης, γ) συχνών ερωτήσεων, δ) newsletter, στ) ενημέρωση με ing lists. Η πλατφόρμα θα προβάλλει και θα διαδίδει στο ευρύ κοινό τα αποτελέσματα του έργου. Το περιβάλλον που θα αναπτυχθεί θα πρέπει να είναι φιλικό προς τους χρήστες, οι οποίοι ενδέχεται να έχουν περιορισμένες γνώσεις σε πληροφοριακά συστήματα. Η σχεδίαση του ιστότοπου θα είναι βελτιστοποιημένη με έμφαση στην χρηστικότητα και την ταχύτητα και θα υπάρχει ομοιόμορφη αισθητική σε όλες τις σελίδες. Το περιεχόμενο θα πρέπει να είναι προσβάσιμο και μέσω κινητών συσκευών (smartphones, tablets). Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η συμβατότητα υποστήριξη των κυριότερων φυλλομετρητών. Το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος αναλαμβάνει τη συνεχή ενημέρωση με σχετική θεματολογία μετά την αποπεράτωση του έργου καθώς και τη διασύνδεση και τη μετάπτωση δεδομένων και υπηρεσιών που έχουν ήδη αναπτυχθεί από το ΔΚΠ και λειτουργούν επιτυχώς με στόχο τον περαιτέρω εμπλουτισμό δεδομένων και υπηρεσιών της Πύλης Διεπαφής. Για να επιτευχθούν οι μακροπρόθεσμοι στόχοι του Συστήματος που είναι η στέγαση δεδομένων και υπηρεσιών για τους εννέα άξονες ζωτικής σημασίας που αναλύθηκαν παραπάνω με σκοπό την αποτελεσματική εξυπηρέτηση φορέων άσκησης εξουσίας, επιχειρήσεων και πολιτών, απαιτείται η συνεχής ενημέρωση και αναβάθμιση πληροφοριών και η αναζήτηση πιθανών πηγών Σελίδα 46 από 103

47 δεδομένων και υπηρεσιών για την πληρέστερη κάλυψη των εννέα αξόνων ζωτικής σημασίας. Το συγκεκριμένο παραδοτέο συμμετέχει στην ανάπτυξη της υπηρεσίας «Διαχείρισης Δεδομένων Τομεακών Εφαρμογών ως κόμβου αμφίδρομης επικοινωνίας των πληροφοριών του συστήματος (GEO data manager internet map server)», της οποίας ωφελούμενος είναι ο πολίτης, το κράτος και οι επιχειρήσεις. Α3.4.6 Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 1 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Διαχείρισης Πρωτογενών Δεδομένων Τ.Ε. 1 Τα πρωτογενή δεδομένα θα προέρχονται από διαφορετικές πηγές και ανάλογα θα πρέπει να δημιουργηθούν διαδικασίες και λογισμικό για την αποθήκευση τους και την απασφαλμάτωσή τους όπου αυτή είναι εφικτή. Τύποι πρωτογενών δεδομένων που θα πρέπει να αποθηκεύονται στα πλαίσια του προγράμματος είναι οι εξής: Τηλεμετρικά δεδομένα (μετρήσεις μετεωρολογικές και γεωλογικές) Βιοτικές (πλαγκτόν και βένθος) και Αβιοτικές παραμέτρους που σχετίζονται με το βαθμό ρύπανσης της περιοχής Διανυσματικά δεδομένα Ψηφιδωτά δεδομένα (raster files) Μεταδεδομένα (metadata) Τα δεδομένα που επιδέχονται αυτοματοποιημένες διαδικασίες απασφαλμάτωσης είναι τα δεδομένα που προέρχονται από τους σταθμούς τηλεμετρίας που θα εγκατασταθούν στα πλαίσια του προγράμματος. Τα τηλεμετρικά δεδομένα συλλέγονται κεντρικά από όλους τους σταθμούς τηλεμετρίας σε μια πύλη εισόδου (gateway) που θα εγκατασταθεί κεντρικά. Με σκοπό την καταχώρηση των πρωτογενών τηλεμετρικών δεδομένων στη βάση δεδομένων είναι αναγκαία η ανάπτυξη ενός ειδικευμένου λογισμικού το οποίο θα εκτελείται συνεχώς σε διακομιστή. Το λογισμικό θα επιτελεί ταυτόχρονα τρεις πολύ βασικές λειτουργίες Σελίδα 47 από 103

48 1. Αρχικά θα αποθηκεύει τα πρωτογενή τηλεμετρικά δεδομένα στη βάση δεδομένων με την κατάλληλη χωρική αναφορά (Θέση σταθμού προέλευσης των μετρήσεων). 2. Στη συνέχεια θα απασφαλματώνει τα πρωτογενή δεδομένα. Τα πρωτογενή δεδομένα περιέχουν σφάλματα και το γεγονός αυτό οφείλεται στην αδιάλειπτη λειτουργία των αισθητηρίων τους. Ως χαρακτηρίστηκα παραδείγματα παραγωγής σφαλμάτων αναφέρονται οι περιπτώσεις όπου επιτελείται βαθμονόμηση των αισθητηρίων και παρατηρούνται απότομες αλλαγές στο σύνολο των μετρήσεων που όμως δεν οφείλονται σε πραγματικές μετρήσεις του υδάτινου σώματος που παρακολουθούν αλλά στη διαδικασία της βαθμονόμησης. Επίσης κατά τη λειτουργία των αισθητηρίων και πριν λάβει χώρα η διαδικασία της βαθμονόμησης παρατηρείται μια διακύμανση στις μετρήσεις που δεν οφείλεται στις πραγματικές τιμές των μετρούμενων παραμέτρων αλλά στην φυσιολογική απώλεια ακρίβειας μέτρησης που σηματοδοτεί και την ανάγκη για βαθμονόμηση τους αισθητήρα. 3. Αποθήκευση τηλεμετρικών δεδομένων στη βάση δεδομένων. Στη συνέχεια και αφού τα πρωτογενή δεδομένα απασφαλματωθούν το λογισμικό αναλαμβάνει την συστηματική αποθήκευση τους στη βάση δεδομένων. Τα βιοτικά, αβιοτικά, διανυσματικά δεδομένα, ψηφιδωτά δεδομένα και μεταδεδομένα θα ετοιμάζονται από ειδικευμένες επιστημονικές ομάδες και θα καταχωρούνται στη βάση δεδομένων μέσω ειδικευμένων λογισμικών που θα προμηθευτούν στα πλαίσια υλοποίησης του προγράμματος. Α3.4.7 Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 1 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Προστασίας Αγροτικών Εκτάσεων από Ρύπανση Τ.Ε. 1 Το Υποσύστημα προστασίας αγροτικών εκτάσεων από ρύπανση στοχεύει στην ανάπτυξη λογισμικού για την περιορισμό της ρύπανσης αγροτικής προέλευσης μέσω του καθορισμού προγράμματος λιπαντικής αγωγής των καλλιεργειών. Το υποσύστημα θα χρησιμοποιήσει εδαφολογικά δεδομένα σε επίπεδο ILOT, ώστε Σελίδα 48 από 103

49 εκτιμώντας τις ανάγκες των φυτών στο χώρο και το χρόνο να προσδιοριστεί η ακριβής λιπαντική αγωγή. Με αυτόν τον τρόπο θα διασφαλιστεί η ορθολογική χρήση των πόρων και η αποφυγή έκπλυσης θρεπτικών προς τα γειτνιάζοντα οικοσυστήματα, προστατεύοντας τα από τη ρύπανση γεωργικής προέλευσης. Όλα τα σχετικά δεδομένα θα πρέπει να εισαχθούν σε ένα ψηφιακό εργαλείο, που θα πρέπει να είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να μπορεί να επεξεργάζεται και να αποσφαλματώνει τα εισαχθέντα δεδομένα και εφαρμόζοντας την προτεινόμενη μεθοδολογία (αλγόριθμό ή/και αλγόριθμούς), να μπορεί να προσδιορίζει ποσοτικά την ανάγκη της καλλιέργειας για λίπανση. Η μεθοδολογία που θα αναπτυχθεί θα πρέπει να παίρνει υπόψιν και την αλληλοεπίδραση και αλληλοεξάρτηση των σχετικών παραμέτρων και να καταλήγει σε ένα ποσοτικοποιημένο και χρονικά προσδιορισμένο αποτέλεσμα που αποτελεί το πρόγραμμα λίπανσης. Το υποσύστημα θα παρέχει υπηρεσία παροχής χωρικά εστιασμένης διαχειριστικής πρακτικής εδαφικών εισροών ανά καλλιέργεια (ILOT). Α3.4.8 Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 1 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης Κρίσιμων Περιστατικών και Επικίνδυνων Φαινομένων Τ.Ε. 1 Το υποσύστημα στοχεύει στην έγκαιρη προειδοποίηση των αρμόδιων υπηρεσιών της ΑΔΠΔΕΙ, της πολιτικής προστασίας και των παραγωγικών ομάδων του πληθυσμού που δραστηριοποιούνται στην περιοχή μελέτης. Βασικός άξονας λειτουργίας του υποσυστήματος είναι η παραμετροποίηση εφαρμογής του Σχεδίου Αντιμετώπισης Έκτακτων Περιστατικών Ρύπανσης που διαθέτει η ΑΔΠΔΕΙ με βάση την ανάλυση δεδομένων και η υποστήριξη λήψης απόφασης για την αντιμετώπιση του εκάστοτε προβλήματος ρύπανσης. Στην παράκτια περιοχή του Κόλπου Αργοστολίου (Κεφαλονιά) αναπτύσσονται πολλές ανθρωπογενείς δραστηριότητες και χρήσεις με χωρική διαφοροποίηση, που προσφέρουν αυξημένα ρυπαντικά φορτία με σημαντικές περιβαλλοντικές και κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Το σημαντικό ζήτημα της ρύπανσης της περιοχής σχετίζετε εκτός άλλων με: την απουσία ολοκληρωμένης διαχείρισης (απουσία Σελίδα 49 από 103

50 συντονισμού των εμπλεκομένων στη διαχείριση της περιοχής, μεγάλος αριθμός ομάδων χρηστών που επηρεάζουν και επηρεάζονται από την κατάσταση του φυσικού πόρου), την αποσπασματικότητα στην παρακολούθηση της οικολογικής κατάστασης, την απουσία ολοκληρωμένου σχεδιασμού μέτρων, δράσεων και ενεργειών, τη διασπορά της υφιστάμενης πληροφορίας (δεδομένα καταγραφών, αναλύσεων, παραγωγικών δραστηριοτήτων, κ.λπ). Η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης περιβαλλοντικών δεδομένων για την παράκτια ζώνη του Κόλπου Αργοστολίου θα περιλαμβάνει: τη συστηματική καταγραφή, αποθήκευση, και αξιολόγηση περιβαλλοντικών δεδομένων, και την έγκαιρη προειδοποίηση για την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών κινδύνων στην παράκτια ζώνη. Το πληροφοριακό σύστημα θα τροφοδοτείται με δεδομένα από δίκτυο αισθητήρων φασματοφωτομετρικής τηλεμετρίας, το οποίο θα εγκατασταθεί στην ευρύτερη περιοχή εφαρμογής του έργου προκειμένου να εντοπίζονται έγκαιρα οι αλλαγές της ποιότητας των υδάτων λόγω ρύπανσης. Τα δεδομένα θα μεταφέρονται τηλεμετρικά σε σχεδόν πραγματικό χρόνο στο πληροφοριακό σύστημα όπου μετά τη σχετική επεξεργασία και ανάλυση θα εξάγονται πληροφορίες σχετικά με: 1. τη διακύμανση της ποιότητας του νερού σε σχέση με προκαθορισμένα επίπεδα επιφυλακής και συναγερμού ρύπανσης, και 2. τη χωρική εξάπλωση του φαινομένου. Το έργο συμβάλλει καθοριστικά στην ψηφιακή αναβάθμιση του ρόλου και της αποτελεσματικότητας των εμπλεκόμενων στην υλοποίηση του έργου εταίρων καθώς και των φορέων που εμπλέκονται σε θέματα διαχείρισης στην περιοχή. Παράλληλα, μέσω του έργου αυτοματοποιείται η διαδικασία της παρακολούθησης της παράκτιας ζώνης, με την χρήση των νέων τεχνολογιών που προσφέρει η πληροφορική. Έτσι, είναι δυνατή η αυτόματη συλλογή των μετρήσεων από συστήματα αισθητήρων που λειτουργούν αυτόνομα, η ασύρματη αποστολή τους σε κέντρο ελέγχου, η καταγραφή Σελίδα 50 από 103

51 τους σε γεωγραφική βάση δεδομένων καθώς και η αξιολόγηση και περαιτέρω επεξεργασία μέσω κατάλληλου λογισμικού. Το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης στοχεύει στην ολοκληρωμένη προστασία της παράκτιας ζώνης μέσω συνεχούς παρακολούθησης βασικών φυσικοχημικών παραμέτρων της ποιότητας του νερού, σύμφωνα με τη χωρική και χρονική συμπεριφορά που παρουσιάζουν στη περιοχή. Τα βασικά στοιχεία που συνιστούν το σύστημα είναι: a) οι αυτόματοι τηλεμετρικοί σταθμοί μετρήσεων που θα εγκατασταθούν Κόλπο του Αργοστολίου, b) το δίκτυο μετάδοσης των δεδομένων, και c) το κεντρικό σύστημα που θα είναι υπεύθυνο για τη συλλογή, αποθήκευση και επεξεργασία των μετρήσεων, καθώς και τον έλεγχο και τη διαχείριση της εγκατάστασης. Το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης θα λειτουργεί με βάση τις πληροφορίες που φτάνουν στο κεντρικό σύστημα ελέγχου από τους απομακρυσμένους τηλεμετρικούς σταθμούς μέτρησης. Οι απομακρυσμένοι σταθμοί μέτρησης αποστέλλουν πληροφορίες για φυσικοχημικές παραμέτρους ποιότητας των υδάτων (ph, ηλεκτρική αγωγιμότητα, διαλυμένο οξυγόνο, κλπ) και ακολούθως πραγματοποιείται η χρονική και η χωρική ανάλυση των δεδομένων με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται η αποσφαλμάτωση τους. Το σύστημα αποσκοπεί στην έγκαιρη προειδοποίηση σχετικά με την ποιότητα του των υδάτων του Κόλπου του Αργοστολίου, όπως αυτή σχετίζεται με τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες στην περιοχή (υδατοκαλλιέργειες, τουρισμός κλπ) και τα πρότυπα περιβαλλοντικής ποιότητας του κόλπου. Το τελικό προϊόν θα αποτελείται από τρία (3) υποσυστήματα: 1) Υποσύστημα συλλογής δεδομένων Το υποσύστημα αυτό αφορά στην οργάνωση του σταθμού βάσης όπου θα γίνεται η παραλαβή και καταχώρηση των περιβαλλοντικών δεδομένων. Το υποσύστημα θα αποτελείται από πύλη λήψης δεδομένων γενικής δρομολόγησης και γεωγραφική Σελίδα 51 από 103

52 βάση δεδομένων όπου θα καταχωρούνται τα τηλεμετρικά δεδομένα παρακολούθησης. 2) Υποσύστημα διαχείρισης δεδομένων Το υποσύστημα διαχείρισης δεδομένων αφορά στην ανάπτυξη εφαρμογών έγκαιρης προειδοποίησης που θα τροφοδοτούνται με δεδομένα από την γεωγραφική βάση δεδομένων του Υποσυστήματος Συλλογής Δεδομένων. Για το σκοπό αυτό θα χρησιμοποιηθούν κατάλληλοι αλγόριθμοι (έμπειρο σύστημα) που λαμβάνουν υπόψη τους πιθανούς συνδυασμούς μετρούμενων παραμέτρων και κατάλληλες τιμές κατωφλίου για τον καθορισμό των αντίστοιχων κινδύνων. Σε περίπτωση υπέρβασης των τιμών κατωφλίου, το σύστημα θα επικοινωνεί με επιλεγμένους φορείς οι οποίοι θα δύνανται να αναλάβουν δράση στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους. 3) Υποσύστημα διαδικτυακής διάθεσης περιεχομένου Η δημιουργία ψηφιακών υποδομών διάχυσης περιβαλλοντικών δεδομένων αποσκοπεί στη παροχή περιβαλλοντικής πληροφορίας σε δομές της δημόσιας διοίκησης και σε πολίτες, βάση διαδικασίας που θα καθορίζει τη διαβαθμισμένη πρόσβαση στα δεδομένα. Περιλαμβάνει την οργάνωση των δεδομένων ώστε οι εμπλεκόμενοι φορείς να είναι σε θέση όχι μόνο να λαμβάνουν την περιβαλλοντική πληροφορία από τον θάλαμο επιχειρήσεων σε πραγματικό χρόνο αλλά παράλληλα τα δεδομένα να προβάλλονται σε επιχειρησιακή μορφή στους λήπτες αποφάσεων ώστε να αποκρίνονται με τον αποτελεσματικότερο δυνατό τρόπο στις απαιτήσεις της εργασίας τους. Το υποσύστημα αυτό αφορά σε: γραφική αναπαράσταση και σχολιασμό με μεταδεδομένα του περιβαλλοντικού περιεχομένου, πλοήγηση των χρηστών με χρήση ενός γραφικού εργαλείου στο γεωγραφικό ψηφιακό περιεχόμενο με βάση το εννοιολογικό μοντέλο γνώσης και τα δικαιώματα χρήσης τους (profiling) παροχή στο χρήστη υπηρεσιών άμεσης και ακριβούς αναζήτησης στο περιεχόμενο της βάσης περιεχομένου του συστήματος. Το σύστημα θα Σελίδα 52 από 103

53 παρέχει τη δυνατότητα στο χρήστη να επιλέγει και να περιορίζει τις πηγές πληροφόρησης και να ορίζει φίλτρα. Αναφορικά με τους τρόπους παρουσίασης των δεδομένων, αυτοί θα είναι σε μορφή πίνακα και γραφημάτων. Επιπρόσθετα θα υπάρχει η δυνατότητα, μέσο WEB IMS να παραχθούν και θεματικοί χάρτες στους οποίους θα παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της αναζήτησης. Οι χάρτες αυτοί θα βοηθούν στην κατανόηση του προβλήματος καθώς θα εισάγουν τη χωρική διάσταση των μετρήσεων. Το υποσύστημα θα παρέχει υπηρεσία Πολλαπλής Πληροφόρησης κρίσιμων περιστατικών ρύπανσης ανά κατηγορία χρήσης ύδατος. Α3.4.9 Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 1 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Παρακολούθησης και Διαχείρισης Εξοπλισμού και Μέσων Αντιμετώπισης Ρύπανσης Τ.Ε. 1 Η ανάπτυξη του υποσυστήματος αποσκοπεί στην οργάνωση των δράσεων αντιμετώπισης φαινομένων ρύπανσης με βάση το εξειδικευμένο σχέδιο αντιμετώπισης, την παρακολούθηση εφαρμογών και το συντονισμό των εμπλεκόμενων μέσων και ομάδων για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των συμβάντων. Σε ενδεχόμενο περιστατικό ρύπανσης θα ειδοποιούνται άμεσα οι αρμόδιες υπηρεσίας της ΑΔΠΔΕΙ και οι παραγωγικοί φορείς για την έγκαιρη αντιμετώπιση του φαινομένου μέσω: α) της ενεργοποίησης των υπηρεσιών περιβαλλοντικού ελέγχου και β) της βέλτιστης ανάπτυξης και εφαρμογής του εξοπλισμού αντιμετώπισης της ρύπανσης που διαθέτει η ΑΔΠΔΕΙ και οι εμπλεκόμενες Περιφερειακές Διοικήσεις. Το υποσύστημα παρακολούθησης και διαχείρισης εξοπλισμού και μέσων αντιμετώπισης ρύπανσης θα παρέχει στους συντονιστές καταστάσεων εκτάκτου ανάγκης τη δυνατότητα συνεχούς και σε πραγματικό χρόνο (online) παρακολούθησης των μέσων αντιμετώπισης ρύπανσης (πλωτά φράγματα, Scimmer, βιοαποικοδομητές και αμμόφιλτρα) με στόχο την αποτελεσματική διαχείριση, επόπτευση και δρομολόγησή τους. Σελίδα 53 από 103

54 Η διαδραστική λειτουργία του υποσυστήματος σχετίζεται με την πληροφορία που θα δέχεται από παρατηρητές για τον εντοπισμό του φαινομένου (ιχθυοκαλλιεργητές, αλιείς), την κινητοποίηση και παροχή κατευθύνσεων και απαιτούμενων δεδομένων στις ομάδες αντιμετώπισης (φορείς και παραγωγικές ομάδες που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων) καθώς και την ανάδραση σε σχέση με τις θέσεις επέμβασης και την τοποθέτηση του εξοπλισμού απορρύπανσης. Η απεικόνιση της τρέχουσας θέσης των μέσων θα πραγματοποιείται σε ψηφιακά υπόβαθρα βάσει των σημάτων που θα λαμβάνονται από τις τηλεματικές συσκευές που εγκαθίστανται ad-hoc στο χρησιμοποιούμενο εξοπλισμό. Το υποσύστημα θα παρέχει υπηρεσία οργάνωσης και διαχείρισης μέσων αντιμετώπισης κρίσιμων περιστατικών ρύπανσης. Α Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 1 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Διαβούλευσης Κοινωνικών Εταίρων και Φορέων Τ.Ε. 1 Το υποσύστημα αποσκοπεί στην υποστήριξη δράσεων διαβούλευσης μεταξύ φορέων άσκησης εξουσίας, οργάνων λήψης αποφάσεων και κοινωνικών εταίρων για την επίτευξη της κοινωνικής σύγκλισης σε θέματα σχεδιασμού και εφαρμογής περιβαλλοντικών και κοινωνικοοικονομικών αναπτυξιακών πολιτικών στην παράκτια ζώνη, με στόχο τη μεγιστοποίηση της επιτυχίας των σχεδιαζόμενων και εφαρμοζόμενων παρεμβάσεων. Το υποσύστημα θα βασίζεται στις νεότερες τεχνολογίες του διαδικτύου στον τομέα των Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου (Content Management Systems CMS) και θα προσφέρει εργαλεία που θα επιτρέπουν την διαδραστική συμμετοχή των ενδιαφερομένων. Στην κατεύθυνση αυτή θα προσφέρουν εξειδικευμένες εφαρμογές διαβούλευσης (Forum) οι οποίες θα προσφέρουν την δυνατότητα δημόσιας διαβούλευσης αλλά και διαβαθμισμένης πρόσβασης σε περιπτώσεις που αυτό κρίνεται απαραίτητο. Παράλληλα το σύστημα θα προσφέρει την δυνατότητα χωρικής τοποθέτησης συμβάντων και προβλημάτων μέσω της χρήσης συστημάτων Public Participation Geographical Information Systems (PP-GIS). Το σύστημα αυτό θα προσφέρει την Σελίδα 54 από 103

55 δυνατότητα στους χρήστες του να προσδιορίζουν χωρικά την ακριβή τοποθεσία του αντικειμένου διαβούλευσης δίνοντας τους παράλληλα την δυνατότητα να επισυνάψουν αρχεία κειμένου αλλά και πολυμεσικού περιεχομένου (εικόνα βίντεο) βοηθώντας έτσι στον ακριβέστερο προσδιορισμό του προβλήματος. Η ανάπτυξη των παραπάνω συστημάτων θα βασιστεί στα πρότυπα του ανοιχτού λογισμικού και στην ανοιχτή αρχιτεκτονική εξασφαλίζοντας βασικές αρχές όπως η διαλειτουργικότητα με τα υπόλοιπα συστήματα, η ασφάλεια των δεδομένων και των χρηστών και η δυνατότητα επεκτασιμότητας. Το υποσύστημα θα παρέχει υπηρεσία διαβούλευσης για την αμφίδρομη επικοινωνία Κοινωνικών Εταίρων και Φορέων με τις υπηρεσίες διαχείρισης των αποκεντρωμένων διοικήσεων στα μεταβατικά και παράκτια ύδατα. Α Λειτουργική Ενότητα Τομεακής Εφαρμογής 2 - Ανάπτυξη Υποσυστήματος Ηλεκτρονικού Μητρώου Χρηστών Νερού Τ.Ε. 2 Στα πλαίσια της τομεακής εφαρμογής Γ2 θα δημιουργηθεί και ένα ηλεκτρονικό μητρώο χρηστών. Το ηλεκτρονικό μητρώο χρηστών νερού είναι μια βάση δεδομένων η οποία θα αποθηκεύει τα στοιχεία του χρήστη νερού όπως Όνομα, Επίθετο, Διεύθυνση κλπ, καθώς και τα στοιχεία του σημείου της δειγματοληψίας το οποίο θα πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικό της περιοχής που προορίζεται για υδροληψία και του υδάτινου σώματος στο οποίο ανήκει (βλ. Εικ. 1). Το ηλεκτρονικό αυτό μητρώο αποτελεί μία ολοκληρωμένη προσπάθεια οργάνωσης όλων των χρηστών νερού που αιτούνται αδειοδότησης, των χρήσεων για τις οποίες αιτούνται αδειοδότησης, των υδάτινων σωμάτων που θα αποτελέσουν τις περιοχές υδροληψίας και οποιαδήποτε πληροφορία κρίνεται απαραίτητη γα τη διαδικασία αυτή. Εικόνα 1: Ηλεκτρονικό Μητρώο Χρηστών Νερού Σελίδα 55 από 103