Από ένα κύτταρο προέρχονται δύο πανομοιότυπα κύτταρα.

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Από ένα κύτταρο προέρχονται δύο πανομοιότυπα κύτταρα."

Transcript

1 Kεφάλαιο 11 Αναπαραγωγή και Ανάπτυξη των Ζωικών Οργανισμών

2 Αγενής αναπαραγωγή μονοκύτταρων οργανισμών (βακτήρια, πρώτιστα). Από ένα κύτταρο προέρχονται δύο πανομοιότυπα κύτταρα. Αγενής αναπαραγωγή με απλή διαίρεση χωρίς καθορισμένο επίπεδο διαχωρισμού στο αμοιβαδοειδές Difflugia Y9DNWcqxI4 Εγκάρσια διαίρεση στο Paramecium caudatum, ένα μεγάλου μεγέθους βλεφαριδοφόρο: διαρκεί 6-8 ώρες

3 Eubacteria reproduce through a relatively simple process known as binary fission, meaning "division in half." Most DNA can be contained on a single chromosome, which can reach great lengths if stretched out, and the bacteria

4 Κατά μήκος διαίρεση στην Euglena Το μαστιγοφόρο Euglena, έχει μήκος 30-50μm και ζει σε στάσιμα νερά πλούσια σε οργανικά υλικά. πυρηνική διαίρεση

5 Σχιζογονία στο σπορόζωο Eimeria stiedae,, που ζει στα επιθηλιακά κύτταρα των χοληδόχων πόρων του κουνελιού.

6 Σχιζογονία στο σπορόζωο Eimeria stiedae,, που ζει στα επιθηλιακά κύτταρα των χοληδόχων πόρων του κουνελιού. Η όλη διαδικασία διαρκεί περίπου ημέρες αύξηση πυρήνας πολλαπλασιασμός σχιζοζωίδια ώριμο σπορόζωου πυρήνων σπορόζωο σχιζοζωίδιο ζ πυρήνας κυττάρου- ξενιστή επιθηλιακό κύτταρο και ο πυρήνας του Σχηματισμός σχιζοζωιδίων Ανάπτυξη σχιζοζωιδίου σε ώριμο σπορόζωο

7 Αγενής αναπαραγωγή με εξωτερικά εκβλαστήματα στο βλεφαριδοφόρο πρωτόζωο Ephelota μικροπυρήνες εκβλαστήματα α α εξωτερικά εκβλαστήματα μακροπυρήνας συσταλτό κενοτόπιο ποδίσκος προσκόλλησης Πολλαπλή εξωτερική εκβλάστηση της Ephelota dendrosoma. Χαρακτηριστικό της είναι η ύπαρξη δύο ειδών πυρήνων: ενός ογκώδη πολυπλοειδή μακροπυρήνα (70-80 n) και ενός ή περισσότερων πολύ μικρότερων διπλοειδών μικροπυρήνων.

8 Αγενής αναπαραγωγή μονοκύτταρων οργανισμών. Εσωτερική εκβλάστηση της Tokophrya επωαστική κοιλότητα συσταλτό κενοτόπιο εσωτερικό εκβλάστημα μικροπυρήνας μακροπυρήνας ποδίσκος υποστήριγμα

9 Αγενής αναπαραγωγή σπόγγων: Εσωτερικά εκβλαστήματα Gemmules (Internal Buds) In this form of asexual reproduction, a parent releases a specialized mass of cells that can develop into offspring

10 Αγενής αναπαραγωγή πολυκύτταρων οργανισμών. Αγενής διαίρεση της θαλάσσιας ανεμώνης Anthopleura elegantissima Με αρχιτομία (μετά τη διχοτόμηση του ζώου, το κάθε μισό αναγεννά τα μέρη που του λείπουν) διαιρούνται τα υδρόζωα, τα ανθόζωα και οι πλατυέλμυνθες

11 Αγενής αναπαραγωγή πολυκύτταρων οργανισμών με αρχιτομία: : μετά τη διχοτόμηση του ζώου το κάθε μισό αναγεννά τα μέρη που λείπουν Εγκάρσια διαίρεση της πλανάριας Κατά μήκος διαίρεση της ύδρας ature=endscreen

12

13 Αγενής αναπαραγωγή πολυκύτταρων οργανισμών με παρατομία: : ο αναδιπλασιασμός του οργανισμού προηγείται του τεμαχισμού του στόμιο δημιουργία στομίου στόμιο δημιουργία στομίου Πολύχαιτος δακτυλιοσκώληκaς

14 Αγενής αναπαραγωγή πολυκύτταρων οργανισμών με παρατομία: : ο αναδιπλασιασμός του οργανισμού προηγείται του τεμαχισμού του Πλατυέλμυνθας Microstomum lineae

15 Αγενής αναπαραγωγή πολυκύτταρων οργανισμών με εκβλαστήματα εκβλάστημα εκβλάστημα

16 Αγενής αναπαραγωγή: Πλεονεκτήματα - Μειονεκτήματα 1. Προστατεύει μια γενετική φόρμουλα καλά προσαρμοσμένη, όσο οι συνθήκες του οικοσυστήματος είναι σταθερές. 2. Γρήγορα διαδικασία 3. Υποχρεωτικά ο αριθμός των ατόμων του πληθυσμού αυξάνεται 4. Μετά το θάνατο του αρχικού οργανισμού, η γενετική του σύσταση βρίσκεται πανομοιότυπη στους απογόνους του. 5. Δεν υπάρχει ποικιλομορφία Μεταβολή των συνθηκών οδηγεί σε εξαφάνιση όλου του κλώνου 6. Ποικιλομορφία μόνο με μεταλλάξεις σπάνιες.

17 Εγγενής ή φυλετική αναπαραγωγή Καθένας από τους δύο γονείς συνεισφέρει ένα γενετικό κύτταρο, το γαμέτη. Οι δύο γαμέτες ενώνονται μεταξύ τους και δημιουργούν το ζυγωτό κύτταρο, το οποίο περιέχει ένα συνδυασμό των γενετικών χαρακτηριστικών των δύο γονέων γονιμοποιημένο ωάριο (n) (n) σπερματοζωάριο ωάριο (2n) Το πλεονέκτημα της εγγενούς αναπαραγωγής είναι η μεγάλη γενετική ποικιλομορφία των απογόνων

18 Κύκλος ζωής των ατόμων που πολλαπλασιάζονται με εγγενή αναπαραγωγή Απλοφασικός κύκλος Απλοειδής πολυκύτταρος οργανισμός Διπλοφασικός κύκλος Μίτωση n Μίτωση γαμέτες γαμέτες Μείωση Γονιμοποίηση Μείωση Γονιμοποίηση 2n ζυγωτό ζυγωτό Διπλοειδής πολυκύτταρος οργανισμός Μίτωση Απλοειδής φάση Διπλοειδής φάση

19 Διαφοροποίηση των γαμετών ανάλογα με το φύλο Στους απλούς μονοκύτταρους οργανισμούς αρσενικοί και θηλυκοί γαμέτες είναι όμοιοι μορφολογικά και φυσιολογικά.. Όλα τα κύτταρα δηλαδή είναι εν δυνάμει γαμέτες. Οι γαμέτες διαφέρουν φρ ως προς το μέγεθος: μγ οι αρσενικοί είναι μικρογαμέτες ενώ οι θηλυκοί μεγαλογαμέτες. Οι θηλυκοί μεγαλογαμέτες (ωάρια) παραμένουν ακίνητοι και είναι πλούσιοι σε θρεπτικά υλικά που θα χρησιμοποιηθούν στην αύξηση του εμβρύου, ενώ οι αρσενικοί μικρογαμέτες (σπερματοζωάρια) κινούνται προσπαθώντας να φτάσουν το ωάριο.

20 Εγγενής αναπαραγωγή μονοκύτταρων οργανισμών Διπλοειδής Απλοειδής Σύντηξη ζυγωτό Εγγενής Αναπαραγωγή (Ισογαμία) Αγενής Αναπαραγωγή Μίτωση Μείωση Το απλοειδές μονοκύτταρο φύκος Chlamydοmonas: σε δυσοίωνες συνθήκες αναπαράγεται με εγγενή τρόπο,, ενώ όταν οι συνθήκες ξαναγίνουν ευνοϊκές αναπαράγεται αγενώς με συνεχείς μιτώσεις. Κύτταρα Chlamydomonas

21 Αγενής αναπαραγωγή απλοειδούς οργανισμού που παράγει ανόμοιους γαμέτες ομάδα μικρογαμετών μακρογαμέτες μεσοκυττάρια ουσία μικρογαμέτες ομάδα μικρογαμετών bozq ltqim&nr=1&feature=endscreen Μια θηλυκή αποικία, Eudorina elegans που τα κύτταρά της μεταμορφώθηκαν σε μακρογαμέτες, γονιμοποιείται από τους μικρογαμέτες που προήλθαν από τη διαίρεση των κυττάρων μιας αρσενικής αποικίας. Αποικία του μαστιγοφόρου πρώτιστου Eudorina elegans

22 Η εγγενής αναπαραγωγή των βλεφαριδοφόρων είναι πολύ χαρακτηριστική δευτερομερίτηςερο ερί 1. ΣΥΖΕΥΞΗ πρωτομερίτης Οι γαμέτες του Stylocephalus l longicollis σχηματίζονται μετά τη σύζευξη των δύο μονοκύτταρων παράσιτων. Στη συνέχεια αρσενικοί και θηλυκοί γαμέτες συγχωνεύονται σχηματίζοντας το ζυγωτό. 2. ΕΓΚΥΣΤΩΣΗ γενετικά κύτταρα γαμετοκύστη γαμέτης πυρήνας του γαμέτη πυρήνας του γαμέτη θηλυκό γαμετικό κύτταρο θηλυκοί γαμέτες αρσενικό γαμετικό κύτταρο αρσενικοί γαμέτες γαμέτης πυρήνας γονιμοποίησης 3. ΜΑΡΓΑΡΙΤΩΣΗ ΓΑΜΕΤΩΝ κυτταροπλασματικό υπόλειμμα θηλυκοί γαμέτες αρσενικοί γαμέτες 5. ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ ΑΡΣΕΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΘΗΛΥΚΟΥ ΓΑΜΕΤΗ 4. ΦΥΛΕΤΙΚΗ ΡΗΞΗ

23 Σύζευξη και αναπαραγωγή του Paramecium caudatum άτομα συμβατά για σύζευξη 1. Δύο κύτταρα από συμβατά στελέχη ευθυγραμμίζονται και μερικώς συντήκονται μακροπυρήνας 2. Μείωση των μικροπυρήνων παράγει 4 απλοειδείς μικροπυρήνες σε κάθε κύτταρο ΜΕΙΩΣΗ 3. Οι 3 μικροπυρήνες σε κάθε κύτταρο εκφυλίζονται. Ο εναπομένον μικροπυρήνας σε κάθε κύτταρο διπλασιάζεται με μίτωση 4. Ο ένας από τους δύο πυρήνες, ο κινητικός, μεταναστεύει στο αντίθετο κύτταρο διπλοειδής μικροπυρήνας διπλοειδής μικροπυρήνας απλοειδής μικροπυρήνας ΣΥΝΤΗΞΗ ΜΙΚΡΟΠΥΡΗΝΩΝ 9. Με δυο διαδοχικές κυτοκινήσεις κατανέμονται ένας μικροπυρήνας και ένας μακροπυρήνας στα 4 θυγατρικά κύτταρα 8. Οι αρχικοί μακροπυρήνες εκφυλίζονται. Οι 4 μικροπυρήνες μετατρέπονται σε μακροπυρήνες. 7. Τρεις διαδοχικές μιτώσεις χωρίς κυτταροκίνηση παράγουν 8 μικροπυρήνες 5. Τα κύτταρα αποχωρίζονται 6. Οι μικροπυρήνες συντήκονται δημιουργώντας ένα διπλοειδή μικροπυρήνα ΣΥΖΕΥΞΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

24 Conjugation in Paramecium Μετά τη συγχώνευση των 2 μικροπυρήνων (τα κυτταροπλάσματα δεν συγχωνεύονται) τα Paramecium χωρίζονται αφού παρέμειναν ενωμένα για 12 ώρες p// / y

25 Εγγενής αναπαραγωγή με συμμετοχή μόνο ενός γονέα: 1. Αυτογαμία Όταν το Paramecium δεν βρίσκει σύντροφο για ζευγάρωμα

26 Εγγενής αναπαραγωγή με συμμετοχή μόνο ενός γονέα: 1. Αυτογαμία: στους πολυκύτταρους ονομάζεται αυτογονιμοποίηση σκωληκοκεφαλή Η ταινία (Taenia serrata), ένα παράσιτο του εντερικού τοιχώματος, αποτελείται από πολλά μεταμερή, τις προγλωτίδες, καθεμιά από τις οποίες ο περιέχει αρσενικά και θηλυκά αναπαραγωγικά όργανα, τα οποία έχουν κοινή έξοδο, στο γενετικό πόρο. προγλωττίδες μήτρα όρχεις μήτρα ωοθήκη λεκιθικός αδένας γενετικός πόρος

27 Παρθενογένεση: στις μέλισσες είναι μέρος του μηχανισμού που καθορίζει το φύλο Τ ζ ά θ ύ έ ό Τα σπερματοζωάρια αποθηκεύονται σε ένα μικρό θύλακα, χωριστά από το γενετικό σύστημα της βασίλισσας, χάρη σε μια βαλβίδα.

28 Όταν η βασίλισσα γεννάει αυγά μπορεί είτε να ανοίξει τη βαλβίδα επιτρέποντας τα σπερματοζωάρια να συναντήσουν τα ωάρια και να τα γονιμοποιήσουν, είτε να κρατήσει τη βαλβίδα κλειστή εμποδίζοντας τη γονιμοποίηση των ωαρίων.

29

30 Parthenogenesis: an unfertilized egg develops Honey bees: drones are males and are produced parthenogeneticly and female workers and queens form from fertilized eggs. Queen Worker (female) Drone (male)

31 2. Μια ειδική μορφή παρθενογένεσης: διπλασιασμός των χρωμοσωμάτων πριν τη μείωση, γεγονός που οδηγεί σε διπλοειδή ωάρια Σαύρα που δρα ως Σαύρα που δρα ως Cnemidophorus uniparens Και οι δυο σαύρες της εικόνας είναι θηλυκές, αλλά εναλλάσσουν τον αρσενικό τρόπο σεξουαλικής συμπεριφοράς, παρότι δεν παράγεται ούτε μεταφέρεται σπέρμα. Ανάλογα με το επίπεδο των ορμονών, δρουν ως θηλυκά ή ως αρσενικά, χωρίς όμως να υπάρχει παραγωγή ή μεταφορά σπέρματος. Η σύζευξη ενεργοποιεί μόνο την απελευθέρωση του διπλοειδούς ωαρίου. Επίπ πεδα ορμονώ ών Ως θηλυκή Όταν τα επίπεδα οιστρογόνων είναι υψηλά, η σαύρα δρα ως θηλυκή οιστρογόνα ΩΟΡΡΗΞΙΑ Ως θηλυκή προγεστερόνη χρόνος Όταν τα επίπεδα προγεστερόνης είναι υψηλά, η σαύρα δρα ως αρσενική ΩΟΡΡΗΞΙΑ

32 Ovar ry size Estradiol Ovulation Progesterone Ovulation Hormone level Time Behavior Female Male-like Female Male-like

33 Τεχνητή γονιμοποίηση: Jacques Loeb (1899) Ώριμα ωάρια αχινών 1-2 min στους 18 ο C σε θαλασσινό νερό εμπλουτισμένο με λιπαρά οξέα, τα ξέπλυνε και τα τοποθέτησε για sec σε υπέρτονο διάλυμα NaCl

34 Εναλλαγή διαφορετικών τρόπων αναπαραγωγής κατά τη διάρκεια του βιολογικού κύκλου Ο κύκλος ζωής του υδρόζωου Obelia Οι Obelia σχηματίζουν αποικίες, οι οποίες αποτελούνται από την υδρόριζα που είναι προσκολλημένη πάνω στο υπόστρωμα και από την οποία ξεκινούν ακτινωτά οι υδρόκαυλοι που φέρουν στο άκρο τους πολύποδες. Υπάρχουν δύο είδη πολυπόδων: α/οι τροφικοί πολύποδες και τροφικός β/οι αναπαραγωγικοί πολύποδες. πολύποδας στόμα πλοκάμια υδροθήκη στοματικός κώνος γονάδα ακτινωτό κανάλι εκβλάστημα μέδουσας γαστροδερμίδα επιδερμίδα αναπαραγωγικός πολύποδας γαστραγγειακή κοιλότητα Υδροειδής αποικία υδρόκαυλος ριζοειδής στόλωνας ή υδρόριζα Νεαρή υδροειδής αποικία

35 Μεταγένεση: εναλλαγή εγγενούς και αγενούς αναπαραγωγής Σχηματική αναπαράσταση του βιολογικού κύκλου του σκυφόζωου Aurelia aurita Ώριμη αρσενική μέδουσα Ώριμη αρσενική μέδουσα αυγά ZrDfBMRbNOI στρόβιλος Ο στρόβιλος με τη διαδικασία του στροβιλισμού (πολλαπλές ς εγκάρσιες συσφίξεις) παράγει ανώριμες μικροσκοπικές μέδουσες (εφύρες) Νεαρή μέδουσα (εφύρα) σπέρμα Νεαρός σκυφοπολύποδας (σκυφίστομα) ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ πλάνουλα Διπλοειδής Απλοειδής

36 Ετερογονία: : η εναλλαγή εγγενούς αναπαραγωγής και παρθενογένεσης oo-6inda8 Την άνοιξη και τις αρχές του καλοκαιριού, όταν η τροφή είναι άφθονη, οι θηλυκές αφίδες αναπαράγονται παρθενογενετικά παράγοντας όμοια διπλοειδή άτομα

37 Ετερογονία: : η εναλλαγή εγγενούς αναπαραγωγής και παρθενογένεσης Την άνοιξη και τις αρχές του καλοκαιριού, όταν η τροφή είναι άφθονη, οι θηλυκές αφίδες αναπαράγονται παρθενογενετικά παράγοντας όμοια διπλοειδή άτομα Το φθινόπωρο τα θηλυκά ζευγαρώνουν με τα αρσενικά και αναπαράγονται εγγενώς

38 Dactylosphaera vitifolii φυλλοξήρα του αμπελιού άνοιξη καλοκαίρι φθινόπωρο

39 Ερμαφροδιτισμός: Συγχρόνως ερμαφρόδιτα Δύο γαιοσκώληκες Lumbricus terrestris την ώρα της σύζευξης

40

41 Ερμαφροδιτισμός: συγχρόνως ερμαφρόδιτα Most barnacles are hermaphroditic. The ovaries are located in the base or stalk, and may extend into the mantle, while the testes are towards the back of the head, often extending into the thorax.

42 Ερμαφροδιτισμός: συγχρόνως ερμαφρόδιτα

43 Δύο σαλιγκάρια Helix aspersa την ώρα της σύζευξης, η οποία μπορεί να διαρκέσει από μερικά λεπτά έως ώρες Μετά δύο εβδομάδες παράγονται 80 σφαιρικά αυγά

44 Ερμαφροδιτισμός: Protandry Protandry: Όταν ένας οργανισμός γεννιέται αρσενικός και στη συνέχεια αλλάζει φύλο σε θηλυκό. Πχ: Tο clownfish (genus Amphiprion) συνβιώνει με τις θαλάσσιες ανεμώνες. Μια ανεμώνη περιέχει ένα χαρέμι που αποτελείται λί από ένα μεγάλο θηλυκό, ένα μικρότερο παραγωγικό αρσενικό, και ακόμη μικρότερα μη παραγωγικά γ αρσενικά.. Εάν το θηλυκό απομακρυνθεί, το παραγωγικό αρσενικό θα αλλάξει φύλο και το μεγαλύτερο από τα μη παραγωγικά αρσενικά θα ωριμάσει και θα μετατραπεί σε παραγωγικό αρσενικό. Αυτή η αλλαγή φαίνεται να οφείλεται στην πίεση λόγω ψαρέματος (καθώς οι ψαράδες προτιμούν τα μεγαλύτερα μγ ψάρια). )

45 Ερμαφροδιτισμός: Protogyny Protogyny: Όταν ένας οργανισμός γεννιέται θηλυκός και στη συνέχεια αλλάζει φύλο σε αρσενικός. Πχ: Τα ψάρια της οικογένειας Labridae ζουν σε κοραλλιογενείς ύφαλους και είναι πρωτόγυνα. Έχουν μια χαρακτηριστική στρατηγική στον κύκλο ζωής τους που ονομάζεται διανδρεία diandry (δύο αρσενικά). Σε αυτά τα είδη υπάρχουν δύο μορφές αρσενικών, αρχικής φάσης και τελικής φάσης. αρσενικό θηλυκό Τα αρσενικά αρχικής φάσης δεν μοιάζουν με αρσενικά μιμούνται τα θηλυκά και δημιουργούν ομάδες με άλλα θηλυκά. Τα αρσενικά τελικής φάσης έχουν ένα διακριτό πιο έντονο χρωματισμό. Τα άτομα γεννιούνται αρσενικά ή θηλυκά, αλλά εάν γεννηθούν αρσενικά δεν γεννιούνται ως τελικής φάσης αρσενικά. Τα θηλυκά και τα αρσενικά αρχικής φάσης μπορούν να μετατραπούν σε αρσενικά τελικής φάσης. Συνήθως, το κυρίαρχο θηλυκό ή ένα από τα αρσενικά αρχικής φάσης μπορούν να πάρουν τη θέση ενός αρσενικού τελικής φάσης που πεθαίνει ή εγκαταλείπει την ομάδα.

46 Ερμαφρόδιτος: ο γιός του Ερμή και της Αφροδίτης

47 Φυλετικός διμορφισμός: Είδη με πολύ μεγαλύτερα θηλυκά Αρσενικό νάνος, προσκολλημένο στο θηλυκό Edriolychnus

48 Φυλετικός διμορφισμός: Είδη με πολύ μεγαλύτερα θηλυκά Οι αρσενικές αράχνες αυτού του είδους μπορεί να είναι 10 έως 100 φορές μικρότερες από τις θηλυκές

49 Φυλετικός διμορφισμός: Είδη με πολύ μεγαλύτερα θηλυκά Οι θηλυκές αράχνες αυτού του είδους είναι τεράστιες σε σχέση με τις αρσενικές

50 Φυλετικός διμορφισμός: Είδη με πολύ μεγαλύτερα θηλυκά Η μικροσκοπική αυτή αρσενική αράχνη κάθεται στην κοιλιά της θηλυκής περιμένοντας να την γονιμοποιήσει

51 Φυλετικός διμορφισμός: Είδη με πολύ μεγαλύτερα θηλυκά Οι θηλυκές θαλάσσιες χελώνες είναι 3 φορές μεγαλύτερες από τις αρσενικές

52 Φυλετικός διμορφισμός: Είδη με μεγαλύτερα θηλυκά

53

54 Φυλετικός διμορφισμός: Είδη με πολύ μεγαλύτερα αρσενικά Το αρσενικό Lamprologus callipterus είναι 60 φορές μεγαλύτερο από το θηλυκό. Τα αρσενικά μαζεύουν και προστατεύουν άδεια κελύφη, όπου γεννούν τα θηλυκά.

55 Φυλετικός διμορφισμός: Είδη με πολύ μεγαλύτερα αρσενικά Οι αρσενικοί θαλάσσιοι ελέφαντες είναι 3 φορές μεγαλύτεροι από τους θηλυκούς

56 Choose Me!

57 θηλυκό Choose Me! αρσενικό αρσενικό θηλυκό

58 Choose Me! Αρσενικό Betta splendens Όσο πιο έντονος χρωματισμός τόσο πιο εύκολος στόχος τω θηρευτών γίνεσαι!!!!

59 θηλυκή Choose Me! αρσενική

60 Σε πολλά είδη πουλιών, το αρσενικό (μπλε) έχει πολύ πιο έντονα χρώματα από το θηλυκό, ώστε τα τελευταία να καμουφλάρονται πιο εύκολα για να προστατεύσουν τα μικρά τους. Choose Me!

61 Choose Me! αρσενικό Μια ακραία περίπτωση είναι και τα Μια ακραία περίπτωση είναι και τα εξωτικά φτερά και χρώματα των αρσενικών παγωνιών

62 Αρσενική πέρδικα με πλούσιο και λαμπερό φτέρωμα, με σκοπό να προσελκύσει το θηλυκό

63 Στα πουλιά του παραδείσου αν και αρσενικό και θηλυκό έχουν ίδιο μέγεθος (34cm) το αρσενικό είναι πολύ πιο εντυπωσιακό.

64 King of Saxony πουλί του παραδείσου: το αρσενικό είναι πολύ πιο εντυπωσιακό

65 αρσενικό Choose Me!

66 αρσενικό θηλυκό αρσενικό θηλυκό

67 θηλυκό αρσενικό

68 Choose Me!

69 Φυλετικός διμορφισμός: όργανα εξειδικευμένα στη μάχη εναντίον του αντιπάλου female male male Μόνο τα αρσενικά σκαθάρια εμφανίζουν υπερμεγέθεις δαγκάνες

70 Φυλετικός διμορφισμός: όργανα εξειδικευμένα στη μάχη εναντίον του αντιπάλου

71

72 Οι αρσενικοί μπαμπουΐνοι σε αντίθεση με τους θηλυκούς, φέρουν τεράστιους κυνόδοντες αν και τρέφονται όμοια Ο ί ΐ ά ίδ Οι αρσενικοί μπαμπουΐνοι άλλου είδους σε αντίθεση με τους θηλυκούς, έχουν πιο έντονα χρώματα στο πρόσωπο

73 Φυλετικός διμορφισμός: Considering that colors of chameleons often reflect their mood, one has to wonder why mating elicits such a different color response in males and females.

74 Φυλετική επιλογή Το δεύτερο βιβλίο του Darwin: 1871 On the Descent of Man, and Selection in Relation to Sex Γιατί μια θεωρία για τη φυλετική επιλογή? Ο Darwin χρειαζόταν μια θεωρία για να εξηγήσει τα πολλά παράδοξα χαρακτηριστικά που φαίνεται ότι ελαττώνουν την επιβίωση πχ. Ουρά του παγωνιού Τι είναι η φυλετική επιλογή? Η φυλετική επιλογή διακρίνεται από την φυσική επιλογή με βάση το παρακάτω κριτήριο: Η φυλετική επιλογή στηρίζεται στην επιτυχία σύζευξης

75 Φυλετική επιλογή Σε τι διαφέρει η φυλετική επιλογή από τη φυσική επιλογή? Μόνο η φυσική επιλογή παράγει χαρακτηριστικά συμβατά με την επιβίωση Και οι δύο επιλογές ευνοούν τη μεταβίβαση περισσότερων γονιδίων στην επόμενη γενιά Στη φυλετική επιλογή, η καταλληλότητα μετριέται σε σχέση με τα μέλη του ίδιου φύλου

76 Πολυγαμία (polygyny) και χαρέμια Οι θαλάσσιοι ελέφαντες (Mirounga) συγκεντρώνουν ομάδες 100 και πάνω θηλυκών στην παραλία ώστε το αρσενικό να υπερασπίζεται το χαρέμι του με μεγαλύτερη ευκολία Άγριες μάχες ανάμεσα στα αρσενικά Οι αρσενικοί θαλάσσιοι ελέφαντες είναι 3x μεγαλύτεροι από τις θηλυκές. Ένα αρσενικό κατά μέσο όρο ζευγαρώνει με 348 θηλυκά!

77

78

79 Πολυγαμία και leks Τα αρσενικά κάποιων ειδών μαζεύονται σε συγκεκριμένες περιοχές, που ονομάζονται leks, περιμένοντας τα θηλυκά Lek Combination of male competition Males may fight for position in center of lek and female choice: Females choose a mate often dominant male or male in the center

80 Lek πολυγαμία είναι ένα σύστημα ζευγαρώματος κοινό σε πολυγαμικά είδη των εντόμων και πτηνών, όπου το αρσενικό δεν παρέχει καμία γονική μέριμνα στους απογόνους του. Αυτό το σύστημα ζευγαρώματος (lek) καθοδηγείται μοναδικά από τα θηλυκά και την «επιδίωξη του συντρόφου τους» και όχι από τα αρσενικά. Τα αρσενικά αυτού του είδους δεν κυνηγούν τα θηλυκά. Τα αρσενικά σχηματίζουν συσσωματώματα σε μικρές περιοχές, και εκτελούν περίπλοκες φωνητικές, οπτικές ή χημικές ενδείξεις για να προσελκύσουν τα θηλυκά. Στο χώρο αυτό, που ονομάζεται leks, τα θηλυκά έρχονται για να ζευγαρώσουν, και είναι σε θέση να συγκρίνουν διαπλάσεις των αρσενικών επιλέγοντας το πιο ελκυστικό ως αρσενικό τους ταίρι τους (Alcock, 2001). Έτσι, τα λίγα, πιο ελκυστικά αρσενικά θα κάνουν το μεγαλύτερο μέρος του ζευγαρώματος (περίπου 99%), ενώ τα δευτερεύοντα αρσενικά δεν κάνουν καθόλου ζευγάρωμα (Sherman, 1999). Τα θηλυκά μετά το ζευγάρωμα εγκαταλείπου το lek και επιστρέφουν ξανά.

81

82 Πολυγαμία (polyandry: 1 θηλυκό πολλά αρσενικά) Jacanas Τα περισσότερα είδη jacana παρουσιάζουν harem polyandry και αντιστρέφεται ο ρόλος των φύλων Τα αρσενικά περιορίζονται σε μικρές περιοχές Μόνο τα αρσενικά φροντίζουν τα μικρά τους Τα θηλυκά ζευγαρώνουν με πολλά αρσενικά και μετά αφήνουν τα αυγά τους με τα αρσενικά Η αναπαραγωγική επιτυχία των θηλυκών καθορίζεται από τον αριθμό των αρσενικών με τα οποία ζευγαρώνει καθώς τα αρσενικά φροντίζουν τα αυγά. Sexual dimorphism Τα θηλυκά είναι περίπου διπλάσια από τα αρσενικά (ασυνήθιστο για πουλιά) Τα θηλυκά επιτίθενται βίαια σε άλλα θηλυκά και επίσης σκοτώνουν τα νεογνά τους (infanticide)

83 Πότε ευνοείται η πολυανδρία (polyandry)? Όταν ο αριθμός των αρσενικών είναι περιορισμένος Όταν ο χαμηλός ρυθμός επιβίωσης των απογόνων απαιτεί την πατρική φροντίδα Η συνέπεια? Η φυλετική επιλογή είναι ισχυρότερη στα θηλυκά από ότι στα αρσενικά

84 Πολυγαμία (polyandry): Tamarins 22% One male, one female 61% Multiple males, one female 14% Multiple males and multiple females 3% All males

85 Το Spotted Sandpiper ζει στη Βόρεια Αμερική και έχει ένα πολύανδρο σύστημα ζευγαρώματος, με το κάθε θηλυκό να ζευγαρώνει με πολλά αρσενικά. Σε αντίθεση με την πλειοψηφία των πουλιών, τα θηλυκά Spotted Sandpipers συναγωνίζονται για την πρόσβαση στα αρσενικά. Κάθε θηλυκό κατέχει ένα χώρο για αναπαραγωγή, τον οποίον υπερασπίζεται έντονα από τα άλλα θηλυκά. Εάν ένα θηλυκό προσελκύσει με επιτυχία ένα αρσενικό στο χώρο του, θα γεννήσει περίπου 4 αυγά σε ένα σημείο του εδάφους του χώρου της. Μετά τη γέννηση των αυγών, το θηλυκό δεν τα επωάζει. Εμπιστεύεται αυτή τη δουλειά στο αρσενικό. Το θηλυκό απαλλαγμένο από το βάρος της επώασης των αυγών και της φροντίδας των απογόνων, αναζητάει νέο ή νέα αρσενικά για ζευγάρωμα, γεννάει και αφήνει τα αυγά στον κάθε πατέρα σε ξεχωριστά σημεία της περιοχής της.

86 Στο Red-necked Phalaropes, δεν είναι όλα τα θηλυκά πολύανδρα (8-10%), τα περισσότερα είναι μονογαμικά. Στα πολύανδρα άτομα, το ζευγάρι παραμένει μαζί 11 μέρες έως ότου εκκολαφθεί και το τελευταίο αυγό. Μετά από 7 ημέρες το θηλυκό ψάχνει για άλλο σύντροφο.

87 Kεφάλαιο 11 Στάδια Εγγενούς Αναπαραγωγής: Γαμετογένεση και Γονιμοποίηση

88 Η Γαμετογένεση (σχηματισμός γαμετών) επιτελείται σε εξειδικευμένα εσωτερικά όργανα, τους γενετικούς αδένες ή γονάδες. Οι γονάδες βρίσκονται σε άμεση σύνδεση με ένα σύστημα αγωγών που επιτρέπουν την έξοδο των γαμετών από το σώμα. Γονοχωριστικά είδη: τα αρσενικά διαθέτουν ένα ζεύγος αρσενικών γονάδων, τους όρχεις, και τα θηλυκά ένα ζεύγος θηλυκών γονάδων, τις ωοθήκες. Ερμαφρόδιτα άτομα: το ίδιο άτομο διαθέτει ταυτόχρονα ζεύγη όρχεων Ερμαφρόδιτα άτομα: το ίδιο άτομο διαθέτει ταυτόχρονα ζεύγη όρχεων και ωοθηκών

89 Ανατομία αναπαραγωγικού συστήματος ενός ερμαφρόδιτου πλατυέλμυνθα Η ωρίμανση των αρσενικών γαμετών προηγείται της ωρίμανσης των θηλυκών. Έτσι τα λειτουργικά αρσενικά ανταλλάσσουν τα σπερματοζωάριά τους, τα οποία συσσωρεύουν σε ειδικά όργανα μέχρι την ωρίμανση των ωαρίων. γενετικός πόρος Αρσενικά όργανα: σπερματική κύστη σπερματικός αγωγός πεπτικός σωλήνας Θηλυκά όργανα: μήτρα λεκιθικός αδένας λεκιθικός αγωγός ωαγωγός ωοθήκη απαγωγό αγγείο σπερματοθήκη όρχεις έδρα

90 Ανατομία του αρσενικού αναπαραγωγικού συστήματος στον κηφήνα Η σπερματογένεση εξελίσσεται στους όρχεις (testes). συμπληρωματικός αδένας όρχις σπερματικός αγωγός εκσπερματικός πόρος πέος Οι όρχεις αποτελούνται από πολλά σπερματοφόρα σωληνάρια (seminiferous tubules), των οποίων η διευθέτηση διαφέρει ανάλογα με το είδος. Τα σπερματοφόρα σωληνάρια συγκεντρώνονται σε έναν αγωγό γ εκκένωσης του σπέρματος που καταλήγει σε μια διεσταλμένη δομή, τη σπερματική κύστη (seminal vesicle) σπερματική κύστη

91 συμπληρωματικός αδένας όρχις Vas deferens εκσπερματικός αγωγός πέος σπερματική κύστη

92 Ανατομία του αρσενικού αναπαραγωγικού συστήματος στον άνθρωπο Η σπερματογένεση εξελίσσεται στους όρχεις (testes). t Οι όρχεις αποτελούνται από πολλά σπερματοφόρα σωληνάρια (seminiferous tubules), των οποίων η διευθέτηση διαφέρει ανάλογα με το είδος. Τα σπερματοφόρα σωληνάρια συγκεντρώνονται σε έναν αγωγό εκκένωσης του σπέρματος που καταλήγει σε μια διεσταλμένη δομή, τη σπερματική κύστη (seminal vesicle) σπερματική κύστη (πίσω από την ουροδόχο κύστη) ουρήθρα όσχεο βάλανος πέους ουροδόχος κύστη προστάτης βολβουρηθραίος αδένας σηραγγώδης ιστός πέους σπερματικός πόρος επιδιδυμίδα όρχις

93

94 Ανατομία του όρχεως κύτταρα Sertoli ορχικές φλέβες ορχική αρτηρία σπερματικός πόρος κεφαλή της επιδιδυμίδας σπειροειδή σπερματοφόρα σωληνάρια ουρές σπερματοζωαρίων σπερμακύτταρο σχεδόν ώριμα σπερματοζωάρια σπερματογόνιο σπερματίδια πρόδρομα γεννητικά κύτταρα ουρά της επιδιδυμίδας οσχεακός σάκος κύτταρα Sertoli σπερματοκύτταρο 1 ης τάξης σπερματίδια σπερματοκύτταρο ρ 2 ης τάξης σπερματίδια

95

96 Η λειτουργία του όσχεου είναι να διατηρηθεί η θερμοκρασία των όρχεων ελαφρά χαμηλότερη από εκείνη του υπόλοιπου σώματος. Για τον άνθρωπο, η θερμοκρασία θα πρέπει να είναι στο όσχεο περίπου o C, δηλαδή ένας με δύο βαθμούς Κελσίου κάτω από το αποδεκτό κανονική θερμοκρασία σώματος των 36,6 o C. Υψηλότερες θερμοκρασίες μπορεί να είναι επιζήμιες για τον αριθμό των σπερματοζωαρίων. Η θερμοκρασία ελέγχεται από το όσχεο μετακινώντας τους όρχεις πλησιέστερα προς την κοιλιά όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι κρύα, και μακρύτερα όταν είναι ζεστή. ΚΡΥΨΟΡΧΙΑ: όταν οι όρχεις βρίσκονται στην κοιλιακή χώρα και η υψηλή θερμοκρασία καταστρέφει τα σπερματοζωάρια που παράγονται.

97 Από τα θηλαστικά ο ελέφαντας είναι το μοναδικό με εσωτερικούς όρχεις

98 Στάδια σπερματογένεσης Σπερματογόνιο Μιτωτικές διαιρέσεις παράγουν μεγάλο αριθμό σπερματογονίων ΕΝΑΡΞΗ ΜΕΙΩΣΗΣ Ι Σπερματοκύτταρο 1 ης τάξης (στην πρόφαση της μείωσης Ι) κύτταρο Sertoli ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΜΕΙΩΣΗΣ Ι Σπερματοκύτταρο 2 ης τάξης (στην πρόφαση της μείωσης ΙΙ) ΜΕΙΩΣΗ ΙΙ Αρχικά σπερματίδια Σπερματίδια σε δύο στάδια διαφοροποίησης Διαφοροποίηση (τα κύτταρα Sertoli προσφέρουν τα θρεπτικά) Σπερματοζωάρια Αγωγός σπερματοφόρου σωληναρίου

99 Στεγανός σύνδεσμος: φραγμός ανάμεσα στο αίμα και του όρχεις Από τη στιγμή που διαφοροποιούνται τα Sertoli σταματούν να πολλαπλασιάζονται. Από τη στιγμή που ξεκινήσει η σπερματογένεση δεν δημιουργούνται άλλα Sertoli. Ώριμη σπερματίδα Κύτταρο Sertoli Κύτταρο Sertoli Σπερματίδα Σπερματοκύτταρο 2 ης τάξης Σπερματοκύτταρο 1 ης τάξης Σπερματογόνια Βασική μεμβράνη Τα κύτταρα Sertoli είναι τα τροφικά κύτταρα των σπερματικών σωληναρίων. Ονομάζονται και mother ή nurse cells. Η μετατόπιση των σπερματογόνιων από τη βάση προς τον αυλό των σπερματικών σωληναρίων λαμβάνει χώρα με διαμορφωτικές αλλαγές στα πλάγια περιθώρια των κυττάρων Sertoli. Λόγω των στεγανών συνδέσμων ελέγχουν την είσοδο έξοδο των θρεπτικών και ορμονών που εισέρχονται στους όρχεις.

100 Τα κύτταρα Sertoli ενεργοποιούνται από την FSH και εκκρίνουν μετά την εφηβεία την inhibin, η οποία ρυθμίζει την έκκριση της FSH Hypothalamus GnRH Anterior pituitary Neg gative fe eedbac ck FSH Sertoli cells Androgen binging protein LH Leydig cells Neg gative fe eedbac ck Inhibin Spermatogenesis Testosterone Testis

101 Τα κύτταρα Leydig, επίσης γνωστή ως διάμεσα κύτταρα του Leydig, βρίσκονται έξω από τα σπερματικά σωληνάρια στους όρχεις. Παράγουν τεστοστερόνη παρουσία της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH). Τα κύτταρα Leydig έχουν πολυεδρικό σχήμα, εμφανίζουν έναν μεγάλο πυρήνα, και πολυάριθμα κυστίδια γεμάτα λιπίδια.

102

103 Στάδια μετασχηματισμού ενός σπερματιδίου σε σπερματοζωάριο πυρήνας μιτοχόνδριο μικροσωληνίσκοι κεντριόλιο μαστίγιο μαστίγιο κατάλοιπο Golgi συσκευή Golgi ακροσωμικό κυστίδιο κεντριόλιο κεντριόλιο Άκρο τμήμα μιτοχόνδρια Ουρά αξόνημα Στο εσωτερικό του μαστιγίου υπάρχει η χαρακτηριστική 9+2 δομή των μικροσωληνίσκων και στη βάση ένα ζεύγος κεντριολίων μιτοχόνδρια κεντριόλιο πυρήνας πλασματική μεμβράνη ακροσωμικό κυστίδιο Μέσο τμήμα Κεφαλή Ψευδοχρωματική ηλεκτρονική μικρογραφία ανθρώπινου σπερματοζωαρίου.

104 Παραγωγή σπέρματος στον άνθρωπο και προώθησή του ορχικές φλέβες ορχική αρτηρία σπερματικός πόρος κεφαλή της επιδιδυμίδας ουρά της επιδιδυμίδας σπειροειδή σπερματοφόρα σωληνάρια οσχεακός σάκος Μετά το τέλος της σπερματογένεσης, τα σπερματοζωάρια ξεκολλούν από τα τοιχώματα των σπερματοφόρων σωληναρίων και φτάνουν στην επιδιδυμίδα. Η επιδιδυμίδα είναι ένας περιελιγμένος σωλήνας που δημιουργείται από τη συνένωση των σπερματοφόρων σωληναρίων που εξέρχονται από τους όρχεις και αν τεντωθεί φτάνει σε μήκος 5-6 μέτρα. Στην επιδιδυμίδα δυμ δα τα σπερματοζωάρια ολοκληρώνουν την ωρίμανσή τους και αποθηκεύονται.

105 Στη συνέχεια, τα σπερματοζωάρια διατρέχοντας το σπερματικό πόρο (vas deferens) φτάνουν στον προστάτη. Ο προστάτης είναι ο σπουδαιότερος αρσενικός αδένας, έχει μέγεθος κάστανου και βρίσκεται κάτω από τη βάση της ουροδόχου κύστης. Παραγωγή σπέρματος στον άνθρωπο και προώθησή του σπερματική κύστη (πίσω από την ουροδόχο κύστη) ουροδόχος κύστη προστάτης βολβουρηθραίος αδένας Εκεί τα σπερματοζωάρια ουρήθρα εμπλουτίζονται με το σηραγγώδης ιστός προστατικό υγρό και πέους όσχεο σχηματίζεται το σπέρμα. σπερματικός πόρος ( εκατομμύρια επιδιδυμίδα σπερματοζωάρια/ml) βάλανος πέους όρχις

106 Το σπέρμα των ανθρώπων περιέχει εκτός από τα σπερματοζωάρια οργανικά και ανόργανα συστατικά. Παρέχει ένα θρεπτικό και προστατευτικό μέσο για τους σπερματοζωάρια κατά το ταξίδι τους μέσα από το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα. Το κανονικό περιβάλλον του κόλπου είναι εχθρικό για κύτταρα σπέρματος, καθώς είναι πολύ όξινο (από τη φυσική μικροχλωρίδα που παράγει γαλακτικό οξύ) και ιξώδες. Τα συστατικά του σπέρματος έχουν σκοπό να αντισταθμίσουν αυτό το εχθρικό περιβάλλον. Βασικές αμίνες όπως πουτρεσκίνη, σπερμίνη, σπερμιδίνη και κανταβερίνη είναι υπεύθυνες για τη μυρωδιά και τη γεύση του σπέρματος. Αυτές οι αλκαλικές βάσεις εξουδετερώνουν και ρυθμίζουν το όξινο περιβάλλον του κόλπου, και προστατεύουν το DNA στο εσωτερικό του σπέρματος από όξινη μετουσίωση.

107 Gland Testes 2 5% Σύσταση και προέλευση του ανθρώπινου σπέρματος Approximate Description % Approximately 200- to 500-million spermatozoa (also called sperm or spermatozoans), produced in thetestes, are released per ejaculation. seminal vesicle 65 75% prostate 25 30% Αmino acids, citrate, enzymes, flavins, fructose (2 5 mg per ml semen, the main energy source of sperm cells, which rely entirely on sugars from the seminal plasma for energy), phosphorylcholine, prostaglandins (involved in suppressing an immune response by the female against the foreign semen), proteins, vitamin C Αcid phosphatase, citric acid, fibrinolysin, prostate specific antigen, proteolytic enzymes, zinc (the zinc level is about 135±40 micrograms/ml for healthy men. Zinc serves to help to stabilize the DNA-containing chromatin in the sperm cells. A zinc deficiency may result in lowered fertility because of increased sperm fragility. Zinc deficiency can also adversely affect spermatogenesis.) bulbourethral glands < 1% Galactose, mucus (serve to increase the mobility of sperm cells in the vagina and cervix by creating a less viscous channel for the sperm cells to swim through, and preventing their diffusion out of the semen. Contributes to the cohesive jelly-like texture of semen.), preejaculate, sialic acid

108 Εσωτερική δομή του πέους Προώθηση του σπέρματος ουρήθρα προστάτης Στο εσωτερικό του, το πέος έχει τρεις επιμήκεις μάζες κυλινδρικού στυτικού ιστού, οι οποίες συνδέονται μεταξύ τους με ινώδη ιστό. Οι δύο μάζες βρίσκονται στα πλάγια και ονομάζονται σηραγγώδη η σώματα του πέους (corpus cavernosum), και η τρίτη βρίσκεται στο μέσο και ονομάζεται σηραγγώδες σώμα της ουρήθρας. εκσπερματικός αγωγός βολβουρηθραίος αδένας στόμια βολβουρηθραίων αδένων σηραγγώδη σώματα (corpus cavernosum) ουρήθρα βάλανος πόσθη έξω στόμιο ουρήθρας

109 Μετά από σεξουαλική διέγερση, νευρικοί παλμοί που προέρχονται από το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα προκαλούν τη διαστολή των αρτηριών των σηραγγωδών σωμάτων του πέους.

110 Εσωτερική δομή του πέους Τα σηραγγώδη σώματα περιέχουν μεγάλους κενούς χώρους, σήραγγες, οι οποίες κατά τη στύση γεμίζουν με αίμα προκαλώντας τη διόγκωση του πέους. Τομή χαλαρού πέους Τομή πέους σε στύση φλέβες σε διαστολή φλέβες σε συστολή λίγο αίμα στα σηραγγώδη σώματα ουρήθρα σηραγγώδη σώματα γεμάτα αίμα ουρήθρα

111 Seminal vesicle (behind bladder) Urethra Scrotum (Urinary bladder) Prostate gland Bulbourethral l gland Erectile tissue of penis Vas deferens Epididymis Testis Seminal vesicle (Rectum) Vas deferens Ejaculatory duct Prostate gland Bulbourethral gland Vas deferens Epididymis Testis Scrotum (Urinary bladder) (Urinary duct) (Pubic bone) Erectile tissue Urethra Penis Glans Prepuce

112 Αναπαραγωγικό σύστημα της θηλυκής μέλισσας (βασίλισσας) Τα ωάρια αναπτύσσονται στις ωοθήκες και στη συνέχεια περνούν μέσω των ωαγωγών (σάλπιγγες) στον κόλπο. Ένα ζευγάρι συμπληρωματικών αδένων (μόνο ένας φαίνεται) απελευθερώνουν προστατευτικές εκκρίσεις στον κόλπο. Μετά τη σύζευξη, το σπέρμα αποθηκεύεται στη σπερματοθήκη, ένας σάκος που συνδέεται με τον κόλπο με ένα μικρό αγωγό. ωοθήκη ωαγωγός σπερματοθήκη κόλπος συμπληρωτικός αδένας

113 ωαγωγός ωοθήκη μήτρα τράχηλος Το γυναικείο γενετικό σύστημα ηβική σύμφυση ουροδόχος κύστη ουρήθρα κόλπος πρωκτός ωοθήκες ωαγωγός μήτρα ωοθυλάκια ωχρό σωμάτιο μυϊκό τοίχωμα της μήτρας ενδομήτριο τράχηλος κόλπος

114 Θυλακοειδή κύτταρα: σχηματίζουν ένα κλειστό φάκελο γύρω από κάθε γενετικό κύτταρο που βρίσκεται στη φάση της διαφοροποίησης

115

116 Τομή μιας ωοθήκης όπου απεικονίζονται ωοθυλάκια σε διάφορα στάδια ωριμότητας ΕΝΑΡΞΗ 7. Τα εναπομείναντα θυλακοειδή κύτταρα δημιουργούν το ωχρό σωμάτιο, το οποίο παράγει οιστρογόνα και προγεστερόνη ωοθυλακιορρηξία ωάριο 8. Εάν δεν συμβεί γονιμοποίηση το ωχρό σωμάτιο εκφυλίζεται 1. Ωοκύτταρα 1 ης τάξης είναι παρόντα στην ωοθήκη με τη γέννηση η 2. Μια φορά το μήνα 6-12 ωοκύτταρα 1 ης τάξης αρχίζουν να ωριμάζουν 3. Ένα ωοκύτταρο 1 ης τάξης και τα περιβάλλοντα ρ θυλακοειδή κύτταρα συνιστούν ένα ωοθυλάκιο 6. Κατά την ωοθυλακιορρηξία απελευθερώνεται το ωάριο ωοκύτταρο 2 ης τάξης θυλακοειδή κύτταρα 5. Μετά από μια εβδομάδα μόνο ένα ωοκύτταρο 1 ης τάξης (2n) συνεχίζει να αναπτύσσεται. Μια μειωτική διαίρεση δημιουργεί ένα ωοκύτταρο 2 ης τάξης (n). 4. Το αναπτυσσόμενο ωοκύτταρο τρέφεται από τα θυλακοειδή κύτταρα, τα οποία επίσης παράγουν οιστρογόνα

117 Ώριμο ωοθυλάκιο: vesicular follicle ή Graafian folicle

118

119 Τα στάδια της ωογένεσης ωοθήκη Πρόδρομο γεννητικό κύτταρο Ωογόνιο ωογόνιο στην ωοθήκη 1 η Μειωτική Διαίρεση Ωοκύτταρο 1 ης τάξης ωοκύτταρο 1 ης τάξης ωοθυλάκιο 1 ο Πολικό σωμάτιο 2 η Μειωτική Διαίρεση 2 ο Πολικό σωμάτιο Ωοκύτταρο 2 ης τάξης Ωάριο άνοιγμα ωοθυλακίου ώριμο ωοθυλάκιο vesicular follicle ή Graafian folicle Ώριμο ρμ ωοκύτταρο 1 ης τάξης ωοθυλάκιο αναπτυσσόμενα ωοκύτταρα απελευθέρωση ωοκυττάρου 2 ης τάξης αποικοδόμηση ωχρού σωμάτιου σε 10 μέρες ωχρό σωμάτιο: corpus luteum

120

121 Oogenesis 1 st polar body Primary oocyte arrested in diplotene of prophase I Completion of meiosis I entry into meiosis II Secondary oocyte arrested in metaphase II Activation or Fertilization Completion of meiosis II 1 st polar body 2 nd polar body Mature egg

122 Oogenesis Formation of polar bodies

123 Mammalian Secondary Oocyte 1 st Polar body

124 Prophase I Cell Cycle Regulation During Oogenesis

125 Development of Eggs and Sperm

126 ωαγωγός ωοθήκη μήτρα τράχηλος Το γυναικείο γενετικό σύστημα ηβική σύμφυση ουροδόχος κύστη ουρήθρα κόλπος πρωκτός ωοθήκες Ωαγωγός σάλπιγγα φαλλοπιανός πόρος: oviduct Μήτρα: uterus ωοθυλάκια ωχρό σωμάτιο μυϊκό τοίχωμα της μήτρας ενδομήτριο Τράχηλος: cervix Κόλπος: vagina

127 Σε αντίθεση με το πέος, η αρσενική παραλλαγή της κλειτορίδας, η κλειτορίδα συνήθως δεν περιέχει το άνοιγμα της ουρήθρας και επομένως δεν χρησιμοποιείται για ούρηση. Είναι η κύρια ερωτογενής ζώνη των θηλυκών.

128

129 Ενώ ελάχιστα ζώα ουρούν μέσα από την κλειτορίδα, η κηλιδωτή ύαινα, η οποία έχει ιδιαίτερα ανεπτυγμένη κλειτορίδα, ουρεί, ζευγαρώνει με το σύντροφό της και γεννά μέσω της κλειτορίδας, που είναι υπερανεπτυγμένη.

130 6 Αναπαραγωγικός κύκλος της γυναίκας Επίπεδα γοναδοτροπινών υπόφυσης στο αίμα LH FSH Υψηλά επίπεδα LH και FSH 3 διεγείρουν την αύξηση του Υψηλά επίπεδα LH διεγείρουν ωοθυλακίου την ωοθυλακιορρηξία Ωοθηκικός κύκλος 7 8 Παραγωγική φάση Maturing follicle Corpus luteum Degenerating corpus luteum Ημέ έρες 0 Ωοθυλακική - Παραγωγική φάση 5 10 Ωοθυλακιορρηξία Ωχρική - Εκκριτική φάση

131 Ορμονικός έλεγχος του έμμηνου κύκλου ωοθυλάκιο θυλακοειδή κύτταρα Οιστραδιόλη ΥΠΟΘΑΛΑΜΟΣ GnRH FSH LH Ωχρό σωμάτιο LH αδενοϋπόφυση Προγεστερόνη

132

133 4 Ovarian hormones in blood Estradiol Estradiol level very low Uterine (menstrual) cycle Estradiol secreted by growing follicle in increasing amounts 5 Η κορύφωση προκαλεί αύξηση της LH) Progesterone 9 Progesterone and estradiol secreted by corpus luteum 10 Η προγεστερόνη και οιστραδιόλη προκαλούν επιμήκυνση και διόγκωση των αδένων του ενδομητρίου Endometrium Menstrual flow phase Proliferative phase Secretory phase εμηνόρροια Days 25 28

134 Αναπαραγωγικός κύκλος της γυναίκας Έλεγχος από τον υποθάλαμο Υποθάλαμος Πρόσθια υπόφυση Αναστέλλεται από το συνδυασμό οιστρσδιόλης και προγεστερόνης Διεγείρεται από υψηλά επίπεδα οιστραδιόλης Αναστέλλεται από υψηλά επίπεδα οιστραδιόλης Human chorionic gonadotropin promotes the maintenance of the corpus luteum during the beginning of pregnancy. This allows the corpus luteum to secrete the hormone progesterone during the first trimester. Progesterone enriches the uterus with a thick lining of blood vessels and capillaries so that it can sustain the growing fetus. Due to its highly negative charge, hcg may repel the immune cells of the mother, protecting the fetus during the first trimester. Επίπεδα γοναδοτροπινών υπόφυσης στο αίμα LH Ωοθηκικός κύκλος FSH Υψηλά επίπεδα LH διεγείρουν την ωοθυλακιορρηξία Ωριμάζον ωοθυλάκιο Ώριμο ωοθυλάκιο Ωχρό σωμάτιο Αποικοδόμηση ωχρού σωμάτιου Ωοθυλακική Ωοθυλακιορρηξία Ωχρική φάση φάση Η κορύφωση Επίπεδα ωοθηκικών προκαλεί λί αύξηση ορμονών στο αίμα της LH οιστραδιόλη προγεστερόνη Χαμηλά επίπεδα οιστραδιόλης δόλ Έμμηνος κύκλος ενδομήτριο Έμμηνη ρύση Φάση αύξησης Φάση έκκρισης

135 Ορμονικός έλεγχος του έμμηνου κύκλου ωοθυλάκιο θυλακοειδή κύτταρα Οιστραδιόλη ΥΠΟΘΑΛΑΜΟΣ GnRH FSH LH Ωχρό σωμάτιο LH αδενοϋπόφυση Προγεστερόνη Όταν το θηλυκό πλησιάζει στην εφηβεία, η υπόφυση εκκρίνει τις γοναδοτρόπες ορμόνες FSH (ωοθυλακιοτρόπο) και LH (ωχρινοποιητική), οι οποίες αποτελούν το έναυσμα για την ενεργοποίηση των ωοθηκών

136

137 50 μm 100 μm

138 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗΣ - ΩΟΓΕΝΕΣΗΣ Διαφορά μεγέθους: το ωοκύτταρο είναι σχεδόν πάντα το μεγαλύτερο κύτταρο του θηλυκού ενώ το σπερματοζωάριο το μικρότερο κύτταρο του αρσενικού. Κατά τη σπερματογένεση, από κάθε σπερματογόνιο προκύπτουν 4 λειτουργικά σπερματοζωάρια ενώ από κάθε ωογόνιο προκύπτει μόνο ένα λειτουργικό ωάριο. Το ωάριο, εκτός από το χρωμοσωμικό υλικό του θηλυκού, περιέχει και όλα τα συσταστικά απαραίτητα για την ανάπτυξη του εμβρύου σε αντίθεση με το σπέρμα που παρέχει μόνο το πυρηνικό υλικό στο νέο οργανσιμό. Στα ωοκύτταρα η διαφοροποίηση συντελείται ταυτόχρονα με τη μείωση. Αντιθέτως στα σπερματοκύτταρα, η διαφοροποίηση έπεται της μείωσης. Η σπερματογένεση είναι μια συνεχής διαδικασία σε αντίθεση με την ωογένεση που είναι ασυνεχής. Οι αρσενικοί γαμέτες είναι ικανοί για γονιμοποίηση μόνο αφού ολοκληρώσουν τις Οι αρσενικοί γαμέτες είναι ικανοί για γονιμοποίηση μόνο αφού ολοκληρώσουν τις μειωτικές διαιρέσεις. Αντιθέτως τα ωάρια γονιμοποιούνται πριν ολοκληρώσουν τις μειωτικές τους διαιρέσεις.

139 Βοηθητικά κύτταρα και η μεταφορά ουσιών μέσα στο ωάριο ωοκύτταρο θυλακοειδή κύτταρα διαφανής ζώνη Ανώριμο ωοκύτταρο θηλαστικού περιβαλλόμενο από θυλακοειδή κύτταρα

140 Βοηθητικά κύτταρα και η μεταφορά ουσιών μέσα στο ωάριο Διατροφικά κύτταρα: παράγουν πρωτεΐνες και νουκλεϊκά οξέα, τα οποία μεταφέρονται στο κυτταρόπλασμα του αναπτυσσόμενου ωοκυττάρου, όπου αποθηκεύονται για να χρησιμοποιηθούν μετά τη γονιμοποίηση Ανώριμο ωοκύτταρο εντόμου περιβαλλόμενο από μικρά θυλακοειδή κύτταρα (σωματικά κύτταρα) και γιγάντια διατροφικά κύτταρα (βλαστικά) διατροφικά κύτταρα RNA πυρήνας διατροφικού κυττάρου (254n) RNA, πρωτεΐνες πυρήνας ωοκυττάρου (4n) θυλακοειδή κύτταρα ωοκύτταρο

141 Άλλα κύτταρα βοηθούν το ωάριο να παράγει θρεπτικά, τα οποία αποθηκεύει ως λέκιθο (yolk). Η λέκιθος αποτελείται από πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και λιπίδια, και συνήθως παράγεται από κύτταρα πεπτικών αδένων της μητέρας. Πχ. Στις κότες, οι λεκιθικές πρωτεΐνες παράγονται στο συκώτι της μητέρας και στη συνέχεια απελευθερώνονται στο αίμα, το οποίο ο τις μεταφέρει στις ωοθήκες, όπου απορροφώνται από το αναπτυσσόμενο ωοκύτταρο Η συνολική ποσότητα της λεκίθου διαφέρει σημαντικά μεταξύ των ειδών: τα αυγά των πτηνών (σε αντίθεση με των θηλαστικών)διαθέτουν τεράστια ποσότητα, με αποτέλεσμα το έμβρυο να μπορεί να ανταπεξέλθει στις αά ανάγκες ανάπτυξής του, ακόμη και εκτός μητρικού σώματος.

142 Microlecithal Small eggs with little yolk are called microlecithal. The yolk is evenly distributed, so the cleavage of the egg cell cuts through and divides the egg into cells of fairly similar sizes. In sponges and cnidarians the dividing eggs develop directly into a simple larva, rather like a morula with cilia. In cnidarians, this stage is called the planula, and either develops directly into the adult animals or forms new adult individuals through a process of budding. Microlecithal eggs require minimal yolk mass. Such eggs are found in flatworms, roundworms, annelids, bivalves, echinoderms, and in most marine arthropods. These small eggs can be produced in large numbers. In animals with high egg mortality, microlecithal eggs are the norm, as in bivalves and marine arthropods. However, the latter are more complex anatomically than e.g. flatworms, and the small microlecithal eggs do not allow full development. Instead, the eggs hatch into larvae, which may be markedly different from the adult animal. In placental mammals, where the egg is nourished from the mother throughout the whole fetal period, the egg is reduced in size to essentially a naked egg cell (zygote).

143 Mesolecithal Mesolecithal eggs have comparatively more yolk than the microlecithal eggs. The yolk is concentrated in one part of the egg (the vegetal pole), with the cell nucleus and most of the cytoplasm in the other (the animal pole). The larger yolk content of the mesolecithal eggs allows for a longer fetal The larger yolk content of the mesolecithal eggs allows for a longer fetal development. Comparatively anatomically simple animals will be able to go through the full development and leave the egg in a form reminiscent of the adult animal. This is the situation found in some snails. Animals with smaller size eggs or more advanced anatomy will still have a distinct larval stage, though the larva will be basically similar to the adult animal, as in lampreys and the salamanders.

144 Macrolecithal Eggs with a large yolk are called macrolecithal. The eggs are usually few in number, and the embryo have enough food to go through a full fetal development in most groups. Really macrolecithal eggs are only found in selected representatives from two groups: Cephalopods p and vertebrates. Macrolecithal eggs go through a different type of development than other eggs. Due to the large size of the yolk, the cell division can not split up the yolk mass. The fetus do instead develop as a plate-like structure on top of the yolk mass, and only envelope it at a later stage. A portion of the yolk mass is still present as an external or semi-external external yolk sac at hatching in many groups. This form of fetal development is common in bony fish, even though their eggs can be quite small. Despite their macrolecithal structure, the small size of the eggs do not allow for direct development, and the eggs hatches to a larval stage. In terrestrial animals with macrolecithal eggs, the large volume to surface ratio necessitate structures to aid in transport of oxygen and carbon dioxide, and for storage of waste products so that the embryo do not suffocate or get poisoned from its own waste while inside the egg. In addition to bony fish and cephalopods, macrolecital eggs are found in cartilaginous fish, reptiles, birds and monotreme mammals.

145 Εξωτερική γονιμοποίηση χωρίς να προηγηθεί ζευγάρωμα t.com/watch?v=a6k Z3eYr8wA Ο πολύχαιτος δακτυλιοσκώληκας Eunice viridis κατά την αναπαραγωγική περίοδο Ο πολύχαιτος δακτυλιοσκώληκας Eunice viridis, κατά την αναπαραγωγική περίοδο διαφοροποιεί το οπίσθιο τμήμα του σε όργανο παραγωγής γαμετών και το απελευθερώνει ώστε να κολυμπάει στην επιφάνεια ανεξάρτητο (παλόλο)

146 Εξωτερική γονιμοποίηση μετά από ζευγάρωμα στο βάτραχο Το θηλυκό γεννάει μια μάζα Το θηλυκό γεννάει μια μάζα αυγών ενώ το αρσενικό αφήνει το σπέρμα του στο νερό αυγά

147 Εξωτερική γονιμοποίηση μετά από ζευγάρωμα στον αστακό Το αρσενικό αναποδογυρίζει το θηλυκό και με το πρώτο ζευγάρι ψευδοποδίων αφήνει το σπέρμα στην κοιλιά του θηλυκού. Το σπέρμα κολλά κοντά στο τρίτο ζευγάρι ψευδοποδίων. Στη συνέχεια, το θηλυκό πηγαίνει σε μια εσοχή ανάμεσα αάμεσα στις πέτρες και γεννά περίπου 100 αυγά. Τα αυγά αυτά προσκολλούνται στα ψευδοπόδια και γονιμοποιούνται από το σπέρμα. Το 60% των αυγών εκκολάπτονται μετά από 6-7 μήνες.

148 Εσωτερική γονιμοποίηση μετά από ενεργό ζευγάρωμα

149 Εσωτερική γονιμοποίηση χωρίς ενεργό ζευγάρωμα ch?v=ubdvsoctwbg σταγόνα σπέρματος σπερματοφόρο Γαμήλιος χορός των σκορπιών και μεταφορά του σπερματοφόρου από το αρσενικό στο θηλυκό άτομο. Το αρσενικό έχει ήδη εναποθέσει το σπερματοφόρο πάνω στο χώμα και με διάφορες κινήσεις οδηγεί το θηλυκό πάνω από αυτήν.

150 Εσωτερική γονιμοποίηση χωρίς ενεργό ζευγάρωμα Ένα τεράστιο σπερματοφόρο το οποίο προσπαθεί να ενσωματώσει ο θηλυκός Ένα τεράστιο σπερματοφόρο, το οποίο προσπαθεί να ενσωματώσει ο θηλυκός γρύλλος

151 Γονιμοποίηση εξωτερική ή εσωτερική Στα υδρόβια ζώα είναι εξωτερική Στα χερσαία είναι κυρίως εσωτερική Η ανάπτυξη του εμβρύου μπορεί να είναι εξωτερική στο νερό, εξωτερική στην ξηρά ή εσωτερική. Oviparous - Ωοτόκα: γεννούν αυγά και το έμβρυο αναπτύσσεται έξω από τη μητέρα: έντομα, ερπετά, μονοτρήματα Ovoviparous: τα έμβρυα αναπτύσσονται μέσα σε αυγά που παραμένουν στο σώμα της μητέαρς (καρχαρίες και φίδια) Viviparous - Ζωοτόκα: το έμβρυο αναπτύσσεται μέσα στην μητέρα και τρέφεται από αυτή μέσω του πλακούντα : σχεδόν όλα τα θηλαστικά

152 Μονοτρήματα (ένα μόνο άνοιγμα η κλοάκη): μια κατηγορία θηλαστικών που γεννούν αυγά echidna Είναι η πιο αρχέγονη κατηγορία θηλαστικών. Ζουν μόνο στην Αυστραλία και στη Νέα Γουινέα. Γεννούν αυγά, τα οποία παραμένουν για ένα διάστημα στην μητέρα για να τα προμηθεύσει θρεπτικά. Τρέφουν τα νεογέννητα με γάλα που παράγουν οι γαλακτοφόροι αδένες (με οπές στο δέρμα) που φέρουν τα θηλυκά αλλά και τα αρσενικά άτομα. platypus

153 Κλοάκη (cloaca) : κοινό άνοιγμα για πεπτικό, ουροποιητικό και αναπαραγωγικό σύστημα. Έχουν τα ερπετά, τα πτηνά και τα αμφίβια

Γαμετογένεση. Καθορισμός φύλου (όρχεις ς ή ωοθήκες) Πρόφαση Ι μείωσης Γαμετικά κύτταρα Γονάδα (μιτώσεις) έσμευση Έμβρυο. Θηλαστικά, Αμφίβια, ιχθύες

Γαμετογένεση. Καθορισμός φύλου (όρχεις ς ή ωοθήκες) Πρόφαση Ι μείωσης Γαμετικά κύτταρα Γονάδα (μιτώσεις) έσμευση Έμβρυο. Θηλαστικά, Αμφίβια, ιχθύες Γαμετογένεση Γαμετογένεση Καθορισμός φύλου (όρχεις ς ή ωοθήκες) G1 Σπερματογένεση Πρόφαση Ι μείωσης Γαμετικά κύτταρα Γονάδα (μιτώσεις) έσμευση Έμβρυο Ολοκλήρωση μείωσης Ι Γονιμοποίηση-ολοκλήρωση η η μείωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... 1. Το πιο κάτω σχεδιάγραμμα δείχνει ανθρώπινο σπερματοζωάριο.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... 1. Το πιο κάτω σχεδιάγραμμα δείχνει ανθρώπινο σπερματοζωάριο. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:... ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΠΑΤΗΡ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΙΣΑΑΚ ΤΜΗΜΑ:... ΑΡ. ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ-ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:... 1. Το πιο κάτω σχεδιάγραμμα δείχνει

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΖΩΩΝ. Αρχιτομία. Αγενής αναπαραγωγή. Παρατομία. Εκβλάστηση. Εγγενής αναπαραγωγή Διπλοφασικός κύκλος.

Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΖΩΩΝ. Αρχιτομία. Αγενής αναπαραγωγή. Παρατομία. Εκβλάστηση. Εγγενής αναπαραγωγή Διπλοφασικός κύκλος. Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΖΩΩΝ Αρχιτομία Αγενής αναπαραγωγή Παρατομία Εκβλάστηση Εγγενής αναπαραγωγή Απλοφασικός κύκλος Διπλοφασικός κύκλος Ισογαμία Ανισογαμία Ωογαμία Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Διαβάστε περισσότερα

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η αναπαραγωγή είναι μία χαρακτηριστική λειτουργία, η μόνη που δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ίδιου του οργανισμού αλλά για τη διαιώνιση του είδους. Η αναπαραγωγή στον

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ. 2. (α) Ποια μέρη του γεννητικού συστήματος του άνδρα δείχνουν οι αριθμοί 1-8 στο σχήμα;

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ. 2. (α) Ποια μέρη του γεννητικού συστήματος του άνδρα δείχνουν οι αριθμοί 1-8 στο σχήμα; ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ 1. (α) Τι αντιπροσωπεύουν οι αριθμοί 1-6 στο σχήμα; (β) Εξηγήστε τι είναι τα ωοθυλάκια και ποιος είναι ο ρόλος τους. (γ) Σε ποιο μέρος του γεννητικού συστήματος της γυναίκας αρχίζει η ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Ονοματεπώνυμο ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΌ ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ι

Ονοματεπώνυμο ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΌ ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ι Ονοματεπώνυμο ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΌ ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ι ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΤΡΑ 1. Να ταξινομήσετε τις παρακάτω έννοιες σε τέσσερις θεματικές ομάδες: Σπερματικός πόρος, σηραγγγώδη σώματα, λοβοί, σπερματικά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ Α: ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΡΑ

ΜΕΡΟΣ Α: ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΡΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 12 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΑNAΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ» ΜΕΡΟΣ Α: ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΡΑ Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 1. Ποιος είναι ο ρόλος της αναπαραγωγής και

Διαβάστε περισσότερα

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η αναπαραγωγή είναι μία χαρακτηριστική λειτουργία, η μόνη που δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ίδιου του οργανισμού αλλά για τη διαιώνιση του είδους. Η αναπαραγωγή στον

Διαβάστε περισσότερα

Kυτταρική Bιολογία. Μείωση & φυλετική αναπαραγωγή ΔIAΛEΞH 21 (16/5/2016) Δρ. Xρήστος Παναγιωτίδης, Τμήμα Φαρμακευτικής Α.Π.Θ.

Kυτταρική Bιολογία. Μείωση & φυλετική αναπαραγωγή ΔIAΛEΞH 21 (16/5/2016) Δρ. Xρήστος Παναγιωτίδης, Τμήμα Φαρμακευτικής Α.Π.Θ. Kυτταρική Bιολογία ΔIAΛEΞH 21 (16/5/2016) Μείωση & φυλετική αναπαραγωγή Τι είναι φυλετική και τι αφυλετική αναπαραγωγή; Η αφυλετική αναπαραγωγή: 1. Είναι απλή και άμεση 2. Συνήθως αποδίδει απογόνους που

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Δομή και λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος 1. Να ονομάσετε τις αριθμημένες δομές του παρακάτω σχήματος. Βλέπε εικ. 12.1 της σ. 219 του βιβλίου του μαθητή. 2. Να ενώσετε

Διαβάστε περισσότερα

Στα πτηνά το φύλο «καθορίζεται από τη μητέρα». Αυτό γιατί, το αρσενικό άτομο φέρει τα χρωμοσώματα ZZ ενώ το θηλυκό τα ZW. Έτσι εναπόκειται στο που θα

Στα πτηνά το φύλο «καθορίζεται από τη μητέρα». Αυτό γιατί, το αρσενικό άτομο φέρει τα χρωμοσώματα ZZ ενώ το θηλυκό τα ZW. Έτσι εναπόκειται στο που θα 1 Όπως όλοι γνωρίζουμε κάθε ζωντανός οργανισμός αποτελείται από κύτταρα. Μέσα στον πυρήνα των κυττάρων υπάρχουν τα χρωμοσώματα, τα οποία αποτελούν to γενετικό υλικό (DNA). Στα χρωμοσώματα αυτά βρίσκονται

Διαβάστε περισσότερα

Κύτταρα πολυκύτταρων οργανισμών

Κύτταρα πολυκύτταρων οργανισμών Μίτωση - Μείωση Τα ευκαρυωτικά κύτταρα διαιρούνται με δύο τρόπους: τη μίτωση και τη μείωση. Η Μίτωση είναι ο τύπος της κυτταρικής διαίρεσης που από ένα πατρικό κύτταρο καταλήγει σε δύο γενετικά πανομοιότυπα

Διαβάστε περισσότερα

Τα αναπαραγωγικά όργανα του άνδρα. Όρχεις

Τα αναπαραγωγικά όργανα του άνδρα. Όρχεις Τα αναπαραγωγικά όργανα του άνδρα Όρχεις Οι όρχεις είναι οι γεννητικοί αδένες του άνδρα. Είναι όργανα µε διπλή λειτουργία: η εξωκρινής λειτουργία είναι η παραγωγή σπερµατοζωαρίων και η ενδοκρινής είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ:ΜΕΙΩΣΗ- ΓΑΜΕΤΟΓΕΝΕΣΗ. Μητρογιάννη Ευαγγελία Βαμβούνης Ιωάννης

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ:ΜΕΙΩΣΗ- ΓΑΜΕΤΟΓΕΝΕΣΗ. Μητρογιάννη Ευαγγελία Βαμβούνης Ιωάννης ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ:ΜΕΙΩΣΗ- ΓΑΜΕΤΟΓΕΝΕΣΗ Μητρογιάννη Ευαγγελία Βαμβούνης Ιωάννης 5/3/2013 Η κυτταρική διαίρεση είναι η διαδικασία κατά την οποία ένα αρχικό κύτταρο διαιρείται σε δύο θυγατρικά. Στους πολυκύτταρους

Διαβάστε περισσότερα

ΖΩΟΛΟΓΙΑ. ΔΙΔΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης g Ηράκλειο, Νοέμβριος 2016

ΖΩΟΛΟΓΙΑ. ΔΙΔΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης g Ηράκλειο, Νοέμβριος 2016 BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ 2. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr) g Ηράκλειο, Νοέμβριος 2016 ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΓΕΝΗΣ ΕΓΓΕΝΗΣ Ένας γονέας Συνήθως δύο γονείς Δεν

Διαβάστε περισσότερα

6.4 Η αναπαραγωγή στον άνθρωπο ΜΙΚΡΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

6.4 Η αναπαραγωγή στον άνθρωπο ΜΙΚΡΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΙΚΡΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Τα νεογνά των φυτοφάγων θηλαστικών, όπως της γίδας, γεννιούνται με τρίχωμα. Τα μάτια τους είναι ανοιχτά και μπορούν αμέσως να περπατήσουν. Αντίθετα, τα νεογνά των σαρκοφάγων

Διαβάστε περισσότερα

Αναπαραγωγή. Π.Παπαζαφείρη. 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη

Αναπαραγωγή. Π.Παπαζαφείρη. 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ 43-44 / 30 Μαΐου 2018 Αναπαραγωγή Π.Παπαζαφείρη 1. Εισαγωγή 2. Αναπαραγωγική φυσιολογία άρρενος 3. Αναπαραγωγική φυσιολογία θήλεος 4. Κύηση Εμβρυϊκή ανάπτυξη 1. Γενικές λειτουργίες του

Διαβάστε περισσότερα

BIOΛ 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Μ. Παυλίδης Ηράκλειο, Νοέμβριος 2018

BIOΛ 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Μ. Παυλίδης Ηράκλειο, Νοέμβριος 2018 BIOΛ 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Μ. Παυλίδης (pavlidis@uoc.gr) Ηράκλειο, Νοέμβριος 2018 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΤΗ ΓΗ A TIMELINE 13.8 ΒΥΑ Origin of the Universe 4.6 BYA Formation of the Solar System/Earth

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 12. Α. ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΚΕΝΟΥ Συμπληρώστε σε κάθε κενό τη λέξη που ταιριάζει σωστά.

Κεφάλαιο 12. Α. ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΚΕΝΟΥ Συμπληρώστε σε κάθε κενό τη λέξη που ταιριάζει σωστά. Κεφάλαιο 12 Α. ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΚΕΝΟΥ Συμπληρώστε σε κάθε κενό τη λέξη που ταιριάζει σωστά. 1. Τα επιθηλιακά κύτταρα του τοιχώματος του ωοθυλακίου παράγουν 2. Ο ενδομήτριος κύκλος ελέγχεται ορμονικά από 3.

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος

Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Πώς πρέπει να υπολογίζω τον κύκλο και την ωορρηξία μου; Ο κύκλος μιας γυναίκας μετριέται από την πρώτη μέρα της περιόδου της μέχρι την

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΥΒΙΑΔΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ

ΕΥΡΥΒΙΑΔΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΕΥΡΥΒΙΑΔΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ 2010-11 Κεφάλαιο 1: Η Οργάνωση της ζωής 1. Από ποια μέρη αποτελείται το μικροσκόπιο; 2. Στην εικόνα φαίνεται ένα μικροσκόπιο. Να γράψετε τα μέρη του όπως υποδεικνύονται από

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 2016 2 Το συνώνυμο της αναπαραγωγής είναι ο πολλαπλασιασμός, η δημιουργία νέων ατόμων που έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά με τους γονείς τους. Όλοι οι οργανισμοί κάποια

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Α. ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΡΡΕΝΟΣ

ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Α. ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΡΡΕΝΟΣ 1 ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Α. ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΡΡΕΝΟΣ Το γεννητικό σύστημα στον άνδρα παράγει τα γεννητικά κύτταρα( σπερματοζωάρια) και τις γεννητικές ορμόνες(τεστοστερόνη) Αποτελείται από τους όρχεις Επιδιδυμίδα

Διαβάστε περισσότερα

Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους

Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους Γιώργος Αμπατζίδης Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ακαδημαϊκό έτος 2016-17 Στο προηγούμενο μάθημα Πεπτικό σύστημα Αναπνευστικό

Διαβάστε περισσότερα

Αναπαραγωγή - Ανάπτυξη

Αναπαραγωγή - Ανάπτυξη Αναπαραγωγή - Ανάπτυξη ΘΕΜΑ 1ο Ένα από τα τμήματα του αναπαραγωγικού συστήματος του άνδρα είναι η εκφορητική οδός του σπέρματος η οποία ξεκινά από την επιδιδυμίδα και καταλήγει στη βάλανο. α) Πώς ονομάζεται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2o ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΓΗ_Α_ΒΙΟ_0_11208 Ι. Ένα από τα τμήματα του αναπαραγωγικού συστήματος του άνδρα είναι η εκφορητική οδός του σπέρματος η οποία ξεκινά από την επιδιδυμίδα

Διαβάστε περισσότερα

Καθορισμός και διαφοροποίηση του φύλου

Καθορισμός και διαφοροποίηση του φύλου Καθορισμός και διαφοροποίηση του φύλου Η διαδικασία που καταλήγει στην εμφάνιση κανονικού φύλου διέρχεται από διάφορες φάσεις. ιακρίνονται η φάση της γονιμοποίησης, η φάση διαφοροποίησης των εμβρυϊκών

Διαβάστε περισσότερα

Ένα από τα σηµαντικότερα στάδια της ζωής Εµπλουτισµός πληθυσµών µε νεαρότερα άτοµα Αντικατάσταση των ατόµων που πεθαίνουν µε νέα

Ένα από τα σηµαντικότερα στάδια της ζωής Εµπλουτισµός πληθυσµών µε νεαρότερα άτοµα Αντικατάσταση των ατόµων που πεθαίνουν µε νέα VI.ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΖΩΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Αναπαραγωγή & Ανάπτυξη Η αναπαραγωγή στους ζωικούς οργανισµούς Ένα από τα σηµαντικότερα στάδια της ζωής Εµπλουτισµός πληθυσµών µε νεαρότερα άτοµα Αντικατάσταση των ατόµων

Διαβάστε περισσότερα

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ 1. BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΑ 2 ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΓΙΝΟΝΤΑΙ...6 Διαφοροποίηση How can the fertilized egg generate so many different cell types? ΔΙΔΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr)

Διαβάστε περισσότερα

Μίτωση - Μείωση και φυλετικοί βιολογικοί κύκλοι Γ. Παπανικολάου MD, PhD

Μίτωση - Μείωση και φυλετικοί βιολογικοί κύκλοι Γ. Παπανικολάου MD, PhD Μίτωση - Μείωση και φυλετικοί βιολογικοί κύκλοι Γ. Παπανικολάου MD, PhD Ομοιότητα και διαφορά Κληρονομικότητα: η μεταβίβαση χαρακτηριστικών από τη μια γενιά στην άλλη Ποικιλία: εκτός από την ομοιότητα

Διαβάστε περισσότερα

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΙΑΛΕΞΗ 1. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Ι ΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr) Ηράκλειο, Νοέμβριος 2012 1 ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Πως από το γονιμοποιημένο

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις θεωρίας. 1ο Κεφάλαιο Από το κύτταρο στον οργανισμό

Ερωτήσεις θεωρίας. 1ο Κεφάλαιο Από το κύτταρο στον οργανισμό Ερωτήσεις θεωρίας 1ο Κεφάλαιο Από το κύτταρο στον οργανισμό 1. Ποια είναι τα βασικά είδη ιστών του ανθρώπινου οργανισμού; Τα βασικά είδη ιστών του ανθρώπινου οργανισμού είναι ο επιθηλιακός, ο μυικός, ο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 1 Ο ΘΕΜΑ 1. Η γέννηση ενός παιδιού με σύνδρομο Down συνήθως οφείλεται: α. στην προσβολή της μητέρας από ερυθρά κατά τη διάρκεια της κύησης, β. στην ανεπαρκή πρόσληψη ασβεστίου

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα μαθημάτων θεωρίας Γενικής Εντομολογίας

Πρόγραμμα μαθημάτων θεωρίας Γενικής Εντομολογίας Γενική Εντομολογία Νικόλαος Παπαδόπουλος Καθηγητής, Εργαστήριο Εντομολογίας & Γεωργικής Ζωολογίας, Σχολή Γεωπονικών Επιστημών, Τμήμα Φυτικής Παραγωγής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τηλ.: 24210 93285 E-mail:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΑΥΓΟ ΤΩΝ ΑΜΝΙΩΤΩΝ ΕΞΩΕΜΒΡΥΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ

ΤΟ ΑΥΓΟ ΤΩΝ ΑΜΝΙΩΤΩΝ ΕΞΩΕΜΒΡΥΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ ΤΟ ΑΥΓΟ ΤΩΝ ΑΜΝΙΩΤΩΝ ΕΞΩΕΜΒΡΥΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ 1. Λεκιθικός σάκος 2. Άμνιον 3. Αλλαντοίδα 4. Χόριο 3. Allantois 1. Yolk sac Α. Embryo Β. Shell Γ C. Shell membrane 2. Amnion 4. Chorion Α: Έμβρυο κοτόπουλου

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 10: Κυτταρική Διαίρεση

Ενότητα 10: Κυτταρική Διαίρεση Ενότητα 10: Κυτταρική Διαίρεση Κυτταρική διαίρεση: παραγωγή γενετικά πανομοιότυπων θυγατρικών κυττάρων Κυτταρική διαίρεση Μονοκύτταροι οργανισμοί: η διαίρεση του κυττάρου συνεπάγεται αναπαραγωγή ολόκληρου

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 13. Αναπαραγωγή

Κεφάλαιο 13. Αναπαραγωγή 1 Κεφάλαιο 13 ο Αναπαραγωγή 2 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των οργανισμών, που μελετήσαμε στην αρχή του βιβλίου, είναι η ικανότητα αναπαραγωγής. Ο Pasteur, με το ομώνυμο πείραμά του,

Διαβάστε περισσότερα

Ωογένεση: σχηµατισµός του ωαρίου

Ωογένεση: σχηµατισµός του ωαρίου Ωογένεση: σχηµατισµός του ωαρίου Τα ωάρια όπως και τα σπερµατοζωάρια προέρχονται εµβρυολογικώς από αρχέγονα γεννητικά κύτταρα. Ο θηλυκός γαµέτης είναι το δευτερογενές ωοκύτταρο ή ωάριο: είναι το µόνο κύτταρο

Διαβάστε περισσότερα

Γονιμοποίηση αναγνώριση και συνένωση ωαρίου-σπερματοζωαρίου φραγμός στην πολυσπερμία μετα μετ βολική ενεργο ενεργο ο π ίηση

Γονιμοποίηση αναγνώριση και συνένωση ωαρίου-σπερματοζωαρίου φραγμός στην πολυσπερμία μετα μετ βολική ενεργο ενεργο ο π ίηση Γονιμοποίηση αναγνώριση και συνένωση ωαρίου-σπερματοζωαρίου φραγμός στην πολυσπερμία μεταβολική ενεργοποίηση του αυγού ανακατατάξεις στα συστατικά του αυγού σχηματισμός του διπλοειδή πυρήνα του ζυγωτού

Διαβάστε περισσότερα

ΟΥΡΟΠΟΙΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΟΥΡΟΠΟΙΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΥΡΟΠΟΙΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΕΝΙΚΑ: Αποτελείται από όργανα που παράγουν και αποβάλουν τα ουρά => απομακρύνονται άχρηστες και επιβλαβές ουσίες + ρυθμίζεται η ισορροπία

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΔΡΙΚΟΥ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Σιμοπούλου Μάρα Επίκουρη Καθηγήτρια Φυσιολογίας ΕΚΠΑ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΔΡΙΚΟΥ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Σιμοπούλου Μάρα Επίκουρη Καθηγήτρια Φυσιολογίας ΕΚΠΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΔΡΙΚΟΥ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Σιμοπούλου Μάρα Επίκουρη Καθηγήτρια Φυσιολογίας ΕΚΠΑ ΟΙ ΟΡΧΕΙΣ ΓΕΝΙΚΑ Η ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗ ΟΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΤΩΝ ΟΡΧΕΩΝ Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΟΡΧΕΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρική Διαίρεση (Μίτωση και Μείωση) Μέρος Α Μοριακή Βιολογία και Γενετική BIOL 123 Άνοιξη 2015 Δρ. Χαρίτα Χρίστου

Κυτταρική Διαίρεση (Μίτωση και Μείωση) Μέρος Α Μοριακή Βιολογία και Γενετική BIOL 123 Άνοιξη 2015 Δρ. Χαρίτα Χρίστου Κυτταρική Διαίρεση (Μίτωση και Μείωση) Μέρος Α Μοριακή Βιολογία και Γενετική BIOL 123 Άνοιξη 2015 Δρ. Χαρίτα Χρίστου Παρουσιάσεις Power Point με υλικό από: Campbell και Reece (2010) ΒΙΟΛΟΓΙΑ τόμος Ι, 1

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2011-2012 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ. Χρόνος: 2 ώρες Ημερομηνία: 13 Ιουνίου 2012

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2011-2012 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ. Χρόνος: 2 ώρες Ημερομηνία: 13 Ιουνίου 2012 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2011-2012 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΟΓΝΩΣΤΙΚΑ ΤΑΞΗ: Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Χρόνος: 2 ώρες Ημερομηνία: 13 Ιουνίου 2012 ΒΑΘΜΟΣ:. Υπογραφή:... Ονοματεπώνυμο:.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ. Επαφή, Αναγνώριση & Πρόσδεσητου σπερματοζωαρίου στο ωάριο ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΛΑΚΩΣΗ

ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ. Επαφή, Αναγνώριση & Πρόσδεσητου σπερματοζωαρίου στο ωάριο ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΛΑΚΩΣΗ ΔΙΑΛΕΞΗ 2. BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΛΑΚΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr) Hράκλειο, Νοέμβριος 2013 ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* 1. Επαφή, αναγνώριση & πρόσδεση σπερματοζωαρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ ΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : Γεράσιµος Π. Βανδώρος ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ Η µήτρα (εικόνα 1) είναι κοίλο µυώδες όργανο µήκους περίπου 8 cm που προέρχεται από την συνένωση

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΛΕΜΕΣΟΥ

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΛΕΜΕΣΟΥ ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΛΕΜΕΣΟΥ 2007-8 www.cyprusbiology.com 1 ΕΝΟΤΗΤΑ Α. ΠΩΣ ΑΡΧΙΖΕΙ Η ΖΩΗ ιαιώνιση των ειδών 1. Ποια είναι τα µέρη του σπερµατοζωαρίου; 2. Να συµπληρώσετε τις ενδείξεις του πιο κάτω σχήµατος

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρική Διαίρεση (Μίτωση και Μείωση) Μέρος Β

Κυτταρική Διαίρεση (Μίτωση και Μείωση) Μέρος Β Κυτταρική Διαίρεση (Μίτωση και Μείωση) Μέρος Β Μοριακή Βιολογία και Γενετική BIOL 123 Άνοιξη 2015 Δρ. Χαρίτα Χρίστου Παρουσιάσεις Power Point με υλικό από: Campbell και Reece (2010) ΒΙΟΛΟΓΙΑ τόμος Ι, 1

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ιδιωτικό Γενικό Λύκειο Όνομα: Ημερομηνία:././2014 ΤΑΞΗ : A Λυκείου

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ιδιωτικό Γενικό Λύκειο Όνομα: Ημερομηνία:././2014 ΤΑΞΗ : A Λυκείου ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ιδιωτικό Γενικό Λύκειο Όνομα: Ημερομηνία:././2014 ΤΑΞΗ : A Λυκείου ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12: ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ 1 ο ΘΕΜΑ 1. Στο κείμενο που

Διαβάστε περισσότερα

Κώστας, 32 χρονών. Άρτεμις, 30 χρονών

Κώστας, 32 χρονών. Άρτεμις, 30 χρονών Να προχωρήσουν η Άρτεμις και ο Κώστας σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή; Ο Κώστας και η Άρτεμις είναι ένα ζευγάρι που δυσκολεύονται να αποκτήσουν παιδί. Επισκέφθηκαν τον γιατρό τους και ανέφεραν τα πιο κάτω

Διαβάστε περισσότερα

Αναπαραγωγική φυσιολογία στη γυναίκα

Αναπαραγωγική φυσιολογία στη γυναίκα Αναπαραγωγική φυσιολογία στη γυναίκα H παραγωγή του θηλυκού γαµέτη (ωαρίου) και η επακόλουθη απελευθέρωση του από την ωοθήκη (ωορρηξία ή ωοθυλακιορρηξία) είναι κυκλική. Το κυκλικό αυτό σχέδιο ισχύει ουσιαστικά

Διαβάστε περισσότερα

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ

BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ BIO 101 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΙΑΛΕΞΗ 2. ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ - ΑΥΛΑΚΩΣΗ Ι ΑΣΚΩΝ Μιχάλης Παυλίδης (pavlidis@biology.uoc.gr) Hράκλειο, Νοέμβριος 2012 1 ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ* 1. 2. 3. 4. Επαφή, αναγνώριση & πρόσδεση σπερματοζωαρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ Λειτουργία απαραίτητη για τη διαιώνιση του είδους. Προϋποθέτει την ύπαρξη δύο φύλων. Το αναπαραγωγικό σύστημα κάθε φύλου έχει ιδιαίτερα ανατομικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά.

Διαβάστε περισσότερα

Γονιµοποίηση Κύηση - Γαλουχία

Γονιµοποίηση Κύηση - Γαλουχία Γονιµοποίηση Κύηση - Γαλουχία Γονιµοποίηση Για να επέλθει κύηση η συνουσία πρέπει να γίνει από 5 µέρες πριν την ωορρηξία µέχρι την ηµέρα της ωορρηξίας Χρόνος ζωής σπερµατοζωαρίων 5 µέρες Χρόνος ζωής ωαρίου

Διαβάστε περισσότερα

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ 11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχουν δύο είδη αδένων, οι εξωκρινείς και οι ενδοκρινείς. Οι εξωκρινείς (ιδρωτοποιοί αδένες, σμηγματογόνοι αδένες κ.ά.) εκκρίνουν το προϊόν τους στην επιφάνεια

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία α λυκείου. Στις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις να συμπληρώσετε τα κενά με τη σωστή λέξη ή φράση.

Βιολογία α λυκείου. Στις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις να συμπληρώσετε τα κενά με τη σωστή λέξη ή φράση. Στις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις να συμπληρώσετε τα κενά με τη σωστή λέξη ή φράση. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο 1. Συγκρίνοντας τα κύτταρα του επιθηλιακού ιστού με τα κύτταρα του νευρικού ιστού, αυτά μεταξύ τους μοιάζουν..

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνα 14 Figure 14 Εικόνα 15 Figure 15

Εικόνα 14 Figure 14 Εικόνα 15 Figure 15 Μάρτιος-Απρίλιος-Μάιος. Η εικόνα των σπερµατοφόρων σωληναρίων είναι χαρακτηριστική. Οι σπερµατίδες έχουν ωριµάσει µαζικά και πέφτουν στον αυλό ως σπερµατοζωάρια. Έτσι ο αυλός είναι γεµάτος µε σπερµατοζωάρια

Διαβάστε περισσότερα

Το άνθος Λειτουργίες α. παράγονται οι αρσενικοί και θηλυκοί γαμέτες β. συμβαίνει η γονιμοποίηση γ. πραγματοποιείται η ανάπτυξη του εμβρύου

Το άνθος Λειτουργίες α. παράγονται οι αρσενικοί και θηλυκοί γαμέτες β. συμβαίνει η γονιμοποίηση γ. πραγματοποιείται η ανάπτυξη του εμβρύου Άνθος Αναπαραγωγή Το άνθος Λειτουργίες 1. Όργανο εγγενούς παραγωγής των ανώτερων φυτών α. παράγονται οι αρσενικοί και θηλυκοί γαμέτες β. συμβαίνει η γονιμοποίηση γ. πραγματοποιείται η ανάπτυξη του εμβρύου

Διαβάστε περισσότερα

Η αναπαραγωγή στον κόσμο των φυτών

Η αναπαραγωγή στον κόσμο των φυτών Η αναπαραγωγή στον κόσμο των φυτών Τζανουδάκης Δημήτριος Καθηγητής τμήματος Βιολογίας Πανεπιστημίου Πάτρας Τηλ. / Fax: 2610997279 Email: tzanoyd@upatras.gr H Αναπαραγωγή στο κόσμο των φυτών Μια από τις

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Α' Λυκείου Λύκειο Επισκοπής

Βιολογία Α' Λυκείου Λύκειο Επισκοπής Βιολογία Α' Λυκείου Λύκειο Επισκοπής Κεφάλαιο 12ο Αναπαραγωγή Ανάπτυξη Μαυροματάκης Γιώργος- Βιολόγος σχολική χρονιά 2011-2012 1ο Μάθημα Κεφ. 12 Οι ζωντανοί οργανισμοί, ανεξάρτητα εάν ανήκουν στα Βακτήρια,

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Ιστολογίας Εµβρυολογίας ΕΚΠΑ

Εργαστήριο Ιστολογίας Εµβρυολογίας ΕΚΠΑ ΜΕΙΩΣΗ ΓΑΜΕΤΟΓΕΝΕΣΗ Σοφία Χαβάκη Επίκουρη Καθηγήτρια Εργαστήριο Ιστολογίας Εµβρυολογίας ΕΚΠΑ ΓΑΜΕΤΟΓΕΝΕΣΗ Είναι η παραγωγή και διαφοροποίηση των γαµετών: ωοκυττάρου (ωογένεση) σπερµατοζωαρίου (σπερµατογένεση)

Διαβάστε περισσότερα

6. Αναπαραγωγή. Η αναπαραγωγή είναι απαραίτητη για τη συνέχιση της ζωής. Με την αναπαραγωγή οι οργανισμοί δημιουργούν απογόνους.

6. Αναπαραγωγή. Η αναπαραγωγή είναι απαραίτητη για τη συνέχιση της ζωής. Με την αναπαραγωγή οι οργανισμοί δημιουργούν απογόνους. 6. Αναπαραγωγή Η αναπαραγωγή είναι απαραίτητη για τη συνέχιση της ζωής. Με την αναπαραγωγή οι οργανισμοί δημιουργούν απογόνους. Με ποιούς τρόπους αναπαράγονται οι οργανισμοί; Η αναπαραγωγή στους μονοκύτταρους

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2014-2015 ΒΑΘ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΟΛΟΓΡ.:... ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Α ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 05-06-2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 1 ΩΡΑ και 30 ΛΕΠΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΙΑΙΡΕΣΗ. αναπαραγωγή. αύξηση αριθµού κυττάρων ανάπτυξη

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΙΑΙΡΕΣΗ. αναπαραγωγή. αύξηση αριθµού κυττάρων ανάπτυξη ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΙΑΙΡΕΣΗ αναπαραγωγή αύξηση αριθµού κυττάρων ανάπτυξη επιδιόρθωση ιστών Κυτταρική οργάνωση του γενετικού υλικού Γονιδίωµα: Το σύνολο του γενετικού υλικού (DNA) ενός κυττάρου Στα προκαρυωτικά κύτταρα

Διαβάστε περισσότερα

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ 11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχουν δύο είδη αδένων, οι εξωκρινείς και οι ενδοκρινείς. Οι εξωκρινείς (ιδρωτοποιοί αδένες, σμηγματογόνοι αδένες κ.ά.) εκκρίνουν το προϊόν τους στην επιφάνεια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 5 ΤΑ ΚΑΤΩΤΕΡΑ ΦΥΤΑ ΒΡΥΟΦΥΤΑ - ΠΤΕΡΙΔΟΦΥΤΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 5 ΤΑ ΚΑΤΩΤΕΡΑ ΦΥΤΑ ΒΡΥΟΦΥΤΑ - ΠΤΕΡΙΔΟΦΥΤΑ 43 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 5 ΤΑ ΚΑΤΩΤΕΡΑ ΦΥΤΑ ΒΡΥΟΦΥΤΑ - ΠΤΕΡΙΔΟΦΥΤΑ 44 ΤΑ ΦΥΤΑ Τα πρώτα χερσαία φυτά προήλθαν από ένα οργανισμό, που αν υπήρχε σήμερα, θα ταξινομούνταν ως πολυκύτταρο χλωροφύκος. Οι τόσες

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία και μορφολογία πτηνού

Ανατομία και μορφολογία πτηνού Ανατομία και μορφολογία πτηνού Τα πτηνά είναι ομοιόθερμα σπονδυλωτά που φυλογενετικά σχετίζονται με τους Δεινοσαύρους Τα αρτίγονα πουλιά (Νεόρνιθες) διαιρούνται σε δύο ομάδες: (1) Παλαιόγναθα (κίβι, έμου,

Διαβάστε περισσότερα

Γεννητικό Σύστημα. Ioannis Lazarettos. MD PhD Orthopaedic Surgeon

Γεννητικό Σύστημα. Ioannis Lazarettos. MD PhD Orthopaedic Surgeon Γεννητικό Σύστημα Ioannis Lazarettos MD PhD Γεννητικό Σύστημα Άνδρα 2 Γεννητικό Σύστημα Άνδρα Όρχεις (Γεννητικοί Αδένες) Εκφορητική Οδός Σπέρματος Επιδιδυμίδα Σπερματικός Πόρος Σπερματοδόχος Κύστη Εκσπερματικός

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ: Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡ. : 19/05/2016 ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ-ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ (120 ΛΕΠΤΑ) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:.. ΑΡ.: ΠΡΟΣΟΧΗ ΚΑΘΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

ΤΑΞΗ: Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡ. : 19/05/2016 ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ-ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ (120 ΛΕΠΤΑ) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:.. ΑΡ.: ΠΡΟΣΟΧΗ ΚΑΘΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΛΥΚΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2015-2016 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 ΒΑΘΜΟΣ.../35 ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ ΥΠΟΓΡΑΦΗ:. ΤΑΞΗ: Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡ. : 19/05/2016 ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ-ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016/2017

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016/2017 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016/2017 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ MAΪOY - ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΒΑΘ.:... / 40 ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: A ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26/05/2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΒΙΟΛΟΓΙΑ) ΧΡΟΝΟΣ: 1h 30min

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥ. ΓΡΑΠΤΕΣ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ (Δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ : ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ :

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥ. ΓΡΑΠΤΕΣ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ (Δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ : ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ : ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥ ΓΡΑΠΤΕΣ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ (Δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο) ΜΑΘΗΜΑ : ΦΥΣΙΚΑ (ΒΙΟΛΟΓΙΑ) ΤΑΞΗ : Α ΔΙΑΡΚΕΙΑ : 1.30 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : ΒΑΘΜΟΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΣ :... ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ :... ΥΠ.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Α ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 25/04/2014 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογικά, µε την είσοδο του σπερµατοζωαρίου, το ωάριο υφίσταται µεταβολές (εµπόδιο στην πολυσπερµία), οι οποίες παρεµποδίζουν την περαιτέρω είσοδο

Φυσιολογικά, µε την είσοδο του σπερµατοζωαρίου, το ωάριο υφίσταται µεταβολές (εµπόδιο στην πολυσπερµία), οι οποίες παρεµποδίζουν την περαιτέρω είσοδο Γονιµοποίηση Φυσιολογική γονιµοποίηση Η γονιµοποίηση συνήθως γίνεται στην λήκυθο της σάλπιγγας. Είναι το αποτέλεσµα της συνένωσης ενός ωαρίου µε ένα σπερµατοζωάριο, που είναι απλοειδή κύτταρα µε 23 χρωµοσώµατα

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρική διαίρεση:μίτωση

Κυτταρική διαίρεση:μίτωση ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΕΡΑΤΕΑΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΣ ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ ΤΟΥ Γ 2 ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΤΑΜΟΥΛΗ, ΜΑΡΙΝΕΛΑ ΥΜΕΡΑΙ Κυτταρική διαίρεση:μίτωση Δύο είναι οι ανώτερες κυτταρικές λειτουργίες ενός

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ιδιωτικό Γενικό Λύκειο Όνομα: Ημερομηνία:./04/2014 ΤΑΞΗ : A Λυκείου ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ 1 ο ΘΕΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: Ενδοκρινείς αδένες ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ. Ζαρφτζιάν Μαριλένα Πρότυπο Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Μακεδονίας

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ. Ζαρφτζιάν Μαριλένα Πρότυπο Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Μακεδονίας ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ ΑΥΛΑΚΩΣΗ Αυλάκωση ονομάζεται η διαίρεση του ζυγωτού Η πρώτη μιτωτική διαίρεση σε 2 κύτταρα γίνεται 30 ώρες μετά τη γονιμοποίηση Ακολουθούν πολλές μιτωτικές διαιρέσεις και 5 7 μέρες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗ. Εργαστήριο Ιστολογίας Εµβρυολογίας ΕΚΠΑ

ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗ. Εργαστήριο Ιστολογίας Εµβρυολογίας ΕΚΠΑ ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗ Σοφία Χαβάκη Επίκουρη Καθηγήτρια Εργαστήριο Ιστολογίας Εµβρυολογίας ΕΚΠΑ Αρχέγονα βλαστικά γεννητικά κύτταρα Oι γαµέτες (, ) κατάγονται από τον ίδιο πρόγονο: το αρχέγονο βλαστικό γεννητικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Μονογονία

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. Μονογονία ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσµατα των οργανισµών, που µελετήσαµε στην αρχή του βιβλίου, είναι η ικανότητα αναπαραγωγής. Ο Pasteur, µε το οµώνυµο πείραµά του, απέδειξε ότι η αυτόµατη δηµιουργία

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΕΝΝΕΑ (9) ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΕΝΝΕΑ (9) ΣΕΛΙΔΕΣ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2011-2012 ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2012 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΑΞΗ: Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 1:30 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:... ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:...

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα 1.2 Κύτταρο: η μονάδα της ζωής Ιστορικά 1665: Ο Ρ.Χουκ μιλά για κύτταρα. Σύγχρονη κυτταρική θεωρία: Το κύτταρο είναι η θεμελιώδης δομική και λειτουργική

Διαβάστε περισσότερα

Ζωικοί Εχθροί Εργαστήριο

Ζωικοί Εχθροί Εργαστήριο Ελληνική ημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ζωικοί Εχθροί Εργαστήριο Ενότητα 4: Αναπαραγωγή, ανάπτυξη & μεταμόρφωση των εντόμων Δρ Δήμητρα Ζωάκη Μαλισιόβα Καθηγήτρια Εντομολογίας 1 ΑνοιχτάΑκαδημαϊκάΜαθήματαστοΤΕΙΗπείρου

Διαβάστε περισσότερα

Από τα χημικά μόρια στον οργανισμό

Από τα χημικά μόρια στον οργανισμό Άτομο Μόριο Από τα χημικά μόρια στον οργανισμό Μακρομόριο Οργανίδιο Κύτταρο Ιστός Όργανο Οργανισμός Σύστημα οργάνων (κυκλοφορικό) ΚΥΤΤΑΡΟ Πυρήνας, μιτοχόνδρια, χλωροπλάστες, περοξυσωμάτια, κ.α. Πολυενζυμικά

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα 2 Ο Τι είναι οι ιστοί και τι τα όργανα σε έναν οργανισμό; Δώστε από ένα παράδειγμα. Θέμα 3 Ο

Θέμα 2 Ο Τι είναι οι ιστοί και τι τα όργανα σε έναν οργανισμό; Δώστε από ένα παράδειγμα. Θέμα 3 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2008-2009 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 ΤΑΞΗ: Α ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ Θέμα 1 Ο Nα γράψετε τρεις διαφορές μεταξύ των ζωικών και των φυτικών κυττάρων.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ Βαθμός:... / 40 Βαθμός:... / 20

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ Βαθμός:... / 40 Βαθμός:... / 20 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016-2017 Βαθμός:... / 40 Βαθμός:... / 20 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 Ολογράφως:... Υπογραφή:... ΤΑΞΗ: Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 30 /05/2017 ΜΑΘΗΜΑ:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ I. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΛΑΚΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΣΟΥΠΙΑΣ Sepia officinalis. Διδάσκων: Σ. Νταϊλιάνης

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ I. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΛΑΚΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΣΟΥΠΙΑΣ Sepia officinalis. Διδάσκων: Σ. Νταϊλιάνης ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ I ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΛΑΚΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΣΟΥΠΙΑΣ Sepia officinalis Διδάσκων: Σ. Νταϊλιάνης Βασίλειο: Animalia Υπερσυνομοταξία/Υπερφύλο: Λοφοτροχόζωα Συνομοταξία/Φύλο: Μαλάκια

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16. Ο κυτταρικός κύκλος. Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2011 Το κύτταρο-μια Μοριακή Προσέγγιση 1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16. Ο κυτταρικός κύκλος. Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2011 Το κύτταρο-μια Μοριακή Προσέγγιση 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Ο κυτταρικός κύκλος Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2011 Το κύτταρο-μια Μοριακή Προσέγγιση 1 ΕΙΚΟΝΑ 16.1 Οι φάσεις του κυτταρικού κύκλου. Ο κύκλος διαίρεσης των περισσότερων ευκαρυωτικών κυττάρων χωρίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Σημειώσεις εργαστηρίου

Σημειώσεις εργαστηρίου Σημειώσεις εργαστηρίου Ανατομή του χερσαίου γαστερόποδου Cantareus aspersus Δρ. Κατερίνα Βαρδινογιάννη Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης Πανεπιστήμιο Κρήτης Ηράκλειο 2014 Ανατομή χερσαίου γαστερόποδου Cantareus

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ. Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ. Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΝΔΟΚΡΙΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος ΕΝ ΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ κλάδος της ιατρικής ο οποίος ασχολείται µε τις ασθένειες του ενδοκρινολογικού συστήµατος. το ενδοκρινολογικό σύστηµα αποτελείται

Διαβάστε περισσότερα

Ανώτατο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κρήτης ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ

Ανώτατο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κρήτης ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ Ανώτατο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κρήτης ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 2003-2015

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 2003-2015 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 2003-2015 ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΠΕΡΔΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΟΣ (MSc) 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Contents ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ... 3 ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΝΖΥΜΑ... 16 ΕΝΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 2η ΙΑΛΕΞΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας Γενετική Βελτίωση Φυτών ρ. Πριµηκύριος Νικόλας

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 2η ΙΑΛΕΞΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ. ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας Γενετική Βελτίωση Φυτών ρ. Πριµηκύριος Νικόλας ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΦΥΤΩΝ 2η ΙΑΛΕΞΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΝΩΤΕΡΩΝ ΦΥΤΩΝ Ασσυριακό ανάγλυφο επικονίασης χουρµαδιάς ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ανάπτυξη και αναπαραγωγή των οργανισµών εξασφαλίζεται µε µιτωτικές και µειωτικές

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχειώδεις παθολογικές μεταβολές του Γεννητικού Συστήματος

Στοιχειώδεις παθολογικές μεταβολές του Γεννητικού Συστήματος Στοιχειώδεις παθολογικές μεταβολές του Γεννητικού Συστήματος του Θήλεος ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Προσοχή: Οι παρουσιάσεις μαθημάτων αποτελούν βοήθημα παρακολούθησης των παραδόσεων

Διαβάστε περισσότερα

1ο Εργαστήριο Ακτινολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ. Κεφάλαιο 3. Φυσιολογία του Θήλεος

1ο Εργαστήριο Ακτινολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ. Κεφάλαιο 3. Φυσιολογία του Θήλεος 1ο Εργαστήριο Ακτινολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ Απεικονιστική προσέγγιση των παθήσεων της γυναικείας πυέλου Κεφάλαιο 3 Φυσιολογία του Θήλεος Αριστείδης Αντωνίου, Αναπληρωτής Καθηγητής Ακτινολογίας Χάρις

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ 1. ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Η µέλισσα είναι έντοµο ολοµετάβολο και για την ολοκλήρωση του βιολογικού της κύκλου διέρχεται από τα στάδια του αυγού, της

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Μικροβιολογία. (Μύκητες)

Γενική Μικροβιολογία. (Μύκητες) Γενική Μικροβιολογία (Μύκητες) Χαρακτηριστικά των μυκήτων Ευκαρυωτικοί μικροοργανισμοί Δεν φωτοσυνθέτουν, είναι χημειοοργανότροφοι. Σημαντικοί αποικοδομητές! Μύκητες και τρόφιμα (Αλλοιώσεις τροφίμων) Μύκητες

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ Βαθμός:... / 40 Βαθμός:... / 20

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ Βαθμός:... / 40 Βαθμός:... / 20 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016-2017 Βαθμός:... / 40 Βαθμός:... / 20 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 Ολογράφως:... Υπογραφή:... ΤΑΞΗ: Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 30 /05/2017 ΜΑΘΗΜΑ:

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΜΑΘΗΜΑ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΑΞΗ: Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΜΑΘΗΜΑ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΑΞΗ: Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΛΥΚΕΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ «ΤΑΣΟΣ ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ» ΕΠΩΝΥΜΟ:... ΟΝΟΜΑ:.. ΒΑΘΜΟΣ:... ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ: TMHMA: ΑΡΙΘΜΟΣ:.... ΥΠΟΓΡΑΦΗ:.... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017-2018 ΜΑΘΗΜΑ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ. Με αναφορά τόσο στους προκαρυωτικούς όσο και στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς

ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ. Με αναφορά τόσο στους προκαρυωτικούς όσο και στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Με αναφορά τόσο στους προκαρυωτικούς όσο και στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς Λειτουργίες Γενετικού Υλικού o Αποθήκευση της γενετικής πληροφορίας. Η οργάνωση της γενετικής πληροφορίας

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ 1o ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΓΗ_Α_ΒΙΟ_0_11207, 96ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΓΗ_Α_ΒΙΟ_0_11303 Ι. Το σύστημα των ενδοκρινών αδένων είναι το ένα από τα δύο συστήματα του οργανισμού μας που συντονίζουν

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ - ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ - ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ I ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : Γεράσιμος Π. Βανδώρος ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ - ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ Οι βασικές δομές που εξετάζουμε στην ανατομία μπορούν ιεραρχικά να ταξινομηθούν ως εξής:

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2006 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2006 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2006 Μάθημα: ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ημερομηνία και ώρα εξέτασης: Δευτέρα, 5 Ιουνίου 2006 7.30 10.30

Διαβάστε περισσότερα