ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ. εκκλησιαστικού ήθους στη σύγχρονη εποχή»

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ. εκκλησιαστικού ήθους στη σύγχρονη εποχή»"

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ Α. ΜΑΛΤΑΜΠΕ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ ΕΑΠ ΣΠΟΥ ΕΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟ ΟΞΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ «Μελέτη περί εκκοσµίκευσης και θρησκειοποίησης του εκκλησιαστικού ήθους στη σύγχρονη εποχή» ΕΑΠ, Μάιος

2 Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Κοινό χαρακτηριστικό των διαφόρων συστηµάτων ηθικής που διαµόρφωσε ο ανθρώπινος βίος και πολιτισµός υπήρξε η αναζήτηση, η γνώση και η κατοχή του αγαθού. Ο ηθικός προβληµατισµός, ο οποίος διακρίνει τον άνθρωπο από τα υπόλοιπα όντα, έχει τις ρίζες του στην ιδιοσυστασία της ανθρώπινης φύσης. Έγινε αντικείµενο ιδιαίτερης έρευνας και σπουδής όταν η αρχαιοελληνική σκέψη µετατόπισε το επίκεντρο της προσοχής και νοηµατοδότησης του κόσµου από την άλογη φύση στον έλλογο άνθρωπο. Έκτοτε η ηθική καθιερώθηκε ως ιδιαίτερος κλάδος της φιλοσοφίας µε αντικείµενο τη θήρευση της αρετής και την κατάκτηση της ευδαιµονίας. Η ηθική, είτε ως θεωρία είτε ως πράξη, συνδέεται στενότατα µε τη λογική γνώση και επιστήµη, συνιστά µια λογική και διανοητική διαδικασία. Τα ποικίλα συστήµατα της ηθικής πηγάζουν και τροφοδοτούνται πάντοτε από αυτούς τους δύο πόλους της λογικής και της θεολογίας, της φιλοσοφίας και της θρησκείας. Όταν το αγαθό και η ευδαιµονία τοποθετούνται επέκεινα του ανθρώπου και του κόσµου, η ηθική νοηµατοδοτείται υπερβατολογικά. Αντίστοιχα, η ηθική γίνεται ανθρωποκεντρική και φυσιοκρατική όταν το νόηµα του αγαθού και της ευδαιµονίας αντλείται ενδοκοσµικά, είτε από τη φύση είτε από τον άνθρωπο 1. Εξάπαντος, όµως, κάθε ηθική, είτε αυτόνοµη ως ενδοκοσµική και ανθρωποκεντρική νοηµατοδότηση του βίου είτε ετερώνυµη ως δεδοµένη θρησκευτική δεοντολογία, αξιώνει κάποιους κανόνες πρακτικής συµπεριφοράς από τα άτοµα που απαρτίζουν ένα κοινωνικό σύνολο. Ονοµάζουµε ήθος ακριβώς αυτή τη συµπεριφορά του κοινωνικού ατόµου που χαρακτηρίζει την ανταπόκριση του «σε ένα αντικειµενικό χρέος, σε ένα δέον που διαβαθµίζεται σε επιµέρους αρετές»(γιανναράς,1979, σ.21) 2. Αν η χριστιανική θεολογία και Εκκλησία παραµένουν στο περιθώριο, δίχως να επηρεάζουν θεσµικά το σύγχρονο πολιτισµό, τούτο οφείλεται στην υιοθέτηση µιας ανεπίκαιρης και χρεοκοπηµένης ηθικής, ανίκανης να αρθρώσει πρόταση και νόηµα ζωής για τον κόσµο, τον άνθρωπο και την ιστορία. Στο νέο περιβάλλον του πλουραλισµού, η χριστιανική θεολογία καλείται να διαλεχθεί δηµιουργικά µε την πολιτιστική και θρησκευτική ποικιλοµορφία του σύγχρονου κόσµου. Οφείλει να 1 Από την ύλη της ΟΡΘ 60 το κεφάλαιο 5του Α Τόµου του εγχειριδίου του ΕΑΠ. 2 Από την ύλη της ΟΡΘ 60 το κεφάλαιο 5του Α Τόµου του εγχειριδίου του ΕΑΠ. 2

3 επανεύρει την αληθινή οικουµενικότητα και ανεκτικότητά της, για να προσπεράσει τη µισαλλοδοξία και το φανατισµό 3. Σε αυτή τη µελέτη επιχειρούµε να προσεγγίσουµε τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις του ορθόδοξου ήθους ως πρόταση ζωής και πολιτισµού στην εποχή µας. Ειδικότερα αναλύουµε το ορθόδοξο ήθος µέσα από την Οντολογία του προσώπου που θεµελιώνεται στην ευχαριστιακή θεολογία και εµπειρία της ορθόδοξης Παράδοσης, σε αντιδιαστολή προς κάθε θρησκευτική αλλοτρίωση και δικανική ηθικολογία και σε αντιπαράθεση προς κάθε θεσµική και συµβατική έκφραση της ηθικής. Στην προσπάθεια αυτή θα αναφερθούµε σχηµατικά: α. στο ορθόδοξο ήθος, β. στους πιθανούς τρόπους αλλοίωσης του και τέλος γ. θα συνδέσουµε το ορθόδοξο ήθος µε τα ποικίλα κοινωνικά και ηθικά διλήµµατα της εποχής µας. Β1. Το ορθόδοξο ήθος της Εκκλησίας Ο κτιστός άνθρωπος και ο άκτιστος Θεός, δια του προσώπου ως οντολογικής κατηγορίας, έχουν έναν κοινό τρόπο υπάρξεως. Ο ηθικός προβληµατισµός µπορεί να συσταθεί µονάχα στη βάση του προσωπικού υποκειµένου, του πραγµατικού και εν κοινωνία όντος. Η θετική εκδοχή για την ηθική πρόταση του Wittgenstein αναδύεται µόνο στην προοπτική του προσώπου. Η ηθική είναι προσωπική, ως ο ιδιαίτερος και ελεύθερος τρόπος αποδοχής ενός νοηµατικού πληρώµατος, µιας ηθικής φυσιογνωµίας. Έτσι, η ηθική είναι ζωή. εν είναι λογική δεοντολογία αλλά τέχνη του ωραίου και αυτή µόνο µπορεί να εκφράσει τη ζωή µέσω των πραγµάτων που αξίζουν στον κόσµο. Το ήθος προσδιορίζεται καθοριστικά από βιολογικές,ψυχολογικές, θρησκευτικές, κοινωνικές και άλλες ενδοκοσµικές συνθήκες. Το νόηµα της ηθικής εξαντλείται στη βελτίωση του χαρακτήρα του κοινωνικού ατόµου και του κοινωνικού συνόλου. Όσο η ηθική δεν συνδέει τον προβληµατισµό της µε το ίδιο το είναι του ανθρώπου αλλά µε το πώς πρέπει να είναι ο άνθρωπος, θα αποβαίνει το ψυχολογικό καταφύγιο, το ηθικολογικό προσωπείο της ανθρώπινης ατοµικότητας που επιχειρεί να καλύψει το υπαρξιακό της πρόβληµα. Πριν από κάθε ηθική, το ήθος του ανθρώπου είναι ανάγκη να συνδέεται µε το είναι του ανθρώπου. Γιατί το ήθος του ανθρώπου παραµένει αντικειµενικά απροσδιόριστο. «Το ήθος του ανθρώπου είναι, πριν από όλα, ένα υπαρκτικό γεγονός: η δυναµική πραγµάτωση του πληρώµατος της ύπαρξης και της ζωής ή η αποτυχία αλλοίωση της «κατ αληθείαν» υπόστασής του. Αν το ήθος προκύπτει από την υπαρκτική αλήθεια του ανθρώπου, τότε αυτή και µόνο 3 ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ ΣΤ., «Πρόσωπο και ετερότητα», Ίνδικτος 21/2006, σσ

4 προσδιορίζει την ηθική του. Η απροσδιοριστία της αλήθειας του συνιστά και απροσδιοριστία του ήθους του 4. Αλλά εκείνο που κυρίως χαρακτηρίζει το ορθόδοξο ήθος είναι ο Χριστολογικός και Χριστοκεντρικός χαρακτήρας του. Η πίστη για τους Πατέρες δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ο ίδιος ο Χριστός. Ο Χριστός είναι λοιπόν η ενυπόστατη, η γεµάτη ζωή θεανθρώπινη καθολική πίστη, που µέσα της έχει και την αρετή, τη ζωή δηλαδή και το ήθος. Το χριστοκεντρικό ήθος στην Ορθόδοξη Εκκλησία δεν είναι µια «Ιmitatio Christi»(=µίµηση Χριστού), αλλά η εν Χριστώ ζωή (πρβλ. Νικόλαος Καβάσιλας και άγιος Ιωάννης της Κρονστάνδης) χριστοβίωµα θεανθρώπινη συµβίωση (όπως η άµπελος και τα κλήµατα) καθολική ένδυση του Χριστού, «ίνα πάντα Αυτός ηµίν η έσωθεν και έξωθεν» ευχαριστιακή ενσωµάτωση του Χριστού στους πιστούς και των πιστών στο Χριστό, ή όπως λέγει ο π. Ιουστίνος Πόποβιτς «ενχρίστωση». Ολόκληρη η θεανθρώπινη οικονοµία του Σωτήρος Χριστού για τη σωτηρία µας: η γέννηση, η µεταµόρφωση, η σταύρωση, η ανάσταση κλπ. επαναλαµβάνονται στην Ορθόδοξη Εκκλησία µέσα στη ζωή των χριστιανών, τόσο λειτουργικά σε κάθε Θεία Λειτουργία, όσο και βιωµατικά, στη ζωή του χριστιανού και αυτό είναι το λειτουργικό -ασκητικό ήθος της Ορθοδοξίας. Ώστε το ορθόδοξο χριστιανικό ήθος είναι εκείνο το «ζω ουκέτι εγώ, ζη δε εν εµοί ο Χριστός» (Γαλ. β 20). Αυτή η περιχώρηση της θεανθρώπινης ζωής του Χριστού στον Παύλο και σε κάθε πιστό -όπου ο Χριστός γίνεται για τους χριστιανούς «τα πάντα αντί πάντων», σωµατικά και πνευµατικά (άγιος Ιγνάτιος) -αποτελεί τη συνέχεια και τη συνέπεια για µας του µυστηρίου της υποστατικής ενώσεως των δύο φύσεων στο Θεάνθρωπο Χριστό 5. Β2. Παράγοντες εκκοσµίκευσης και θρησκειοποίησης του εκκλησιαστικού ήθους στη σύγχρονη εποχή. Το πέρασµα από τις ιεροκρατικές δοµές της ρωµαιοκαθολικής κυριαρχίας σε νέες γεωπολιτικές, εθνικές, κοινωνικές και οικονοµικές ανακατατάξεις, σήµανε την πλήρη εκκοσµίκευση των δυτικών κοινωνιών και το τέλος της µεσαιωνικής θεοκρατίας. Η περίοδος των Νέων Χρόνων, η νεωτερικότητα, δεν αποτελεί απλώς µια 4 Από την ύλη της ΟΡΘ 60 το κεφάλαιο 5του Α Τόµου του εγχειριδίου του ΕΑΠ. 5 ΓΙΕΒΤΙΤΣ Α., «Το Ορθόδοξο χριστιανικό ήθος», στο συλλ. τόµο Μαρτυρία Ορθοδοξίας, εκδ. Εστίας, Αθήνα 1971, σσ

5 κοινωνιολογική, φιλοσοφική ή πολιτική έννοια. εν χαρακτηρίζει µόνο µια ιστορική περίοδο, αλλά µάλλον έναν ολόκληρο πολιτισµό, έναν τρόπο θέασης και αξιολόγησης του κόσµου. Νεωτερικό κράτος, εκκοσµικευµένη κοινωνία, ιλιγγιώδης επιστηµονική πρόοδος, νεωτερική τεχνική, µουσική, ζωγραφική, ήθη, ιδέες και αξίες, η νεωτερικότητα εξελίχθηκε σε κυρίαρχη ιδεολογία του σύγχρονου ανθρώπου. Ένας µεταχριστιανικός κόσµος και πολιτισµός γεννήθηκε. Ο κόσµος που προέκυψε από την Αναγέννηση, τη Μεταρρύθµιση και το ιαφωτισµό, ο πολιτισµός της νεωτερικότητας, στηρίζεται εν πολλοίς στον Χριστιανισµό αλλά δεν είναι χριστιανικός. Ο νεώτερος Ευρωπαϊκός πολιτισµός εκκοσµίκευσε και αποθεολογικοποίησε την χριστιανική µεσαιωνική κληρονοµιά του, αποθεώνοντας τον ίδιο τον άνθρωπο και την ιστορική του δράση. Πρόκειται για ένα κόσµο που, υποσυνείδητα ή εσκεµµένα «οπισθοχώρησε» ή αποσχίσθηκε από το Χριστιανισµό. Ο σπόρος, όµως, της διάσπασης και καταστροφής φαίνεται ότι υπήρχε προ πολλού µέσα στον δυτικό µεσαιωνικό πολιτισµό 6. Βασική έκφραση της δυτικής νεωτερικότητας υπήρξε ασφαλώς η διακήρυξη του τέλους της θρησκείας στη δηµόσια σφαίρα, γεγονός που σήµανε και ένα είδος αποχριστιανισµού της Ευρώπης. Η θρησκευτική πίστη έγινε ιδιωτική υπόθεση και έπαψε να νοηµατοδοτεί θεσµικά και εκ των έσω τον πολιτισµό, την κοινωνία και την ιστορία των δυτικών κοινωνιών. Έτσι, στη µεταχριστιανική, πλέον, Ευρώπη, η πίστη µετασχηµατίσθηκε σταδιακά σε µια µορφή «κουλτούρας» και περιρρέουσας ατµόσφαιρας που ακολουθεί άλλες διαδροµές ανεξάρτητες της παραδοσιακής θεολογίας και της θεσµοποιηµένης Εκκλησίας 7. Στο Περί ηθικής ο Wittgenstein ισχυρίζεται πως η ηθική δεν σχετίζεται µε προστακτικές αξιολογίες και αποφάνσεις, µε τιµωρίες και ανταµοιβές. Η ηθική είναι µια καθολική άποψη που παρέχει νόηµα στη ζωή και όχι µια συλλογή ασύνδετων αγαθών, δικαιωµάτων και υποχρεώσεων. Ως εκ τούτου, η ηθική συνιστά την άρρητη συνθήκη της νοηµατικής περιγραφής του κόσµου. Ο χαρακτήρας της είναι υπερβατολογικός, δεν αποτελεί γεγονός του κόσµου. Το νόηµα του κόσµου και της ζωής είναι ο Θεός. «Να πιστεύεις σ ένα Θεό σηµαίνει να καταλαβαίνεις το ερώτηµα περί του νοήµατος της ζωής» 8. 6 ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ ΣΤ., Ο διάλογος θεολογίας και πολιτισµού βασική συνιστώσα της σύγχρονης θρησκευτικής αγωγής και παιδείας 7 ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ ΣΤ., «Πρόσωπο και ετερότητα», Ίνδικτος 21/2006, σσ Από την ύλη της ΟΡΘ 60 το κεφάλαιο 5του Α Τόµου του εγχειριδίου του ΕΑΠ. 5

6 Η όποια θρησκευτική αλλοτρίωση του ήθους και η φαινοµενολογία των συµπτωµάτων της δεν συνιστά απλώς πρόβληµα της παραδοσιακής χριστιανικής αντίληψης που προσκρούει, απορροφάται ή περιθωριοποιείται από τον πολιτισµό της νεωτερικότητας και την κοινωνία της καταναλωτικής και τεχνολογικής ευηµερίας. Η αλλοίωση του χριστιανικού ήθους αποκαλύπτει ότι το αβυσσαλέο υπαρκτικό πρόβληµα του νεωτερικού πολιτισµού µας για τη νοηµατοδότηση, ακεραιότητα και πληρότητα της ζωής του κόσµου και του ανθρώπου παραµένει πρόβληµα αναπάντητο 9. Β2.1. Οι προϋποθέσεις και τα κριτήρια κάθε εγκοσµιοκρατικής ηθικής Η χριστιανική ηθική που καλλιεργήθηκε στη ύση ως ιδιαίτερος κλάδος της θεολογίας εντάχθηκε σε αυτό το πλαίσιο µεταξύ αυθεντίας και σύµβασης, διαµορφώνοντας συµβατικά σχήµατα ατοµικής συµπεριφοράς που καθορίσθηκαν από µια νοµικίστικη δεοντολογία. Η ηθική, όπως την εννοεί και την προσεγγίζει ο σύγχρονος άνθρωπος στις συντεταγµένες του δυτικού πολιτισµού, έχει τις ιστορικές και νοηµατικές καταβολές της στη χριστιανική πίστη, όπως εκφράσθηκε και εφαρµόσθηκε στη υτική Εκκλησία. Η πίστη της Εκκλησίας, καθώς την επεξεργάστηκε συστηµατικά σχολαστική θεολογία του Μεσαίωνα, συνιστά ένα παγιωµένο σύνολο από λογικές βεβαιότητες που τεκµηριώνονται νοησιαρχικά. Ως ιδεολογία, η πίστη παραπέµπει στην επαλήθευση της από ηθικές εφαρµογές. Η λογική της πίστης δείχνει τη λογική ορθοπραξία της ηθικής. Η αποτελεσµατικότητα της θρησκευτικής γνώσης κρίνεται στο επίπεδο της ηθικής δεοντολογίας και πράξης. Κινητήρια δύναµη αυτής της διαπλοκής µεταξύ της θρησκευτικής πίστης και της ηθικής εφαρµογής της είναι η ατοµική αυτάρκεια και η ωφελιµιστική επιβεβαίωση της µέσω της ιδέας για ατοµική σωτηρία 10. Η αντίληψη του θρησκευτικού ευδαιµονισµού, η οποία έλκει την αρχική καταγωγή της από τον Αυγουστίνο. Η χριστιανική πίστη είναι ο τρόπος της ατοµικής σωτηρίας, γι αυτό είναι ωφέλιµη. Θεωρία για την ικανοποίηση της θείας δικαιοσύνης, µε τη θεολογία του χρέους και της εξαγοράς των αµαρτιών. Έτσι άνοιξε ο δρόµος για τη θρησκειοποίηση του Χριστιανισµού, τη µεταβολή της πίστης σε κώδικα ατοµικής ηθικής και τη µετατροπή της Εκκλησίας σε ελεγκτικό θεσµό για την εφαρµογή και επιβολή της ηθικής. Η προτεσταντική Μεταρρύθµιση, παρ όλη την 9 ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ ΣΤ., «Πρόσωπο και ετερότητα», Ίνδικτος 21/2006, σσ Από την ύλη της ΟΡΘ 60 το κεφάλαιο 5του Α Τόµου του εγχειριδίου του ΕΑΠ. 6

7 επαναστατικότητά της, δεν άγγιξε τη ρίζα αυτής της µεταφυσικής δικαίωσης και συναλλαγής. Ο ιαφωτισµός ολοκλήρωσε την εκκοσµίκευση και αποθρησκειοποίηση των δυτικών κοινωνιών. Αυθεντική ή συµβατική, αυτόνοµη ή ετερώνυµη, η ηθική κατέρρευσε στον σύγχρονο δυτικό πολιτισµό. Β2.2. Οι αιτίες και τα συµπτώµατα της αλλοτρίωσης του ήθους στη χριστιανική ύση και στην ορθόδοξη Ανατολή. Στους αντίποδες του ευχαριστιακού και ασκητικού ήθους του προσώπου, το ήθος της Εκκλησίας αλλοτριώθηκε στη ύση στο πλαίσιο µιας δικανικής και θρησκευτικής χρησιµοθηρίας και, στη συνέχεια, τέθηκε στο περιθώριο της σύγχρονης κοινωνικής ζωής και δράσης. Η ορθόδοξη Ανατολή αποδέχτηκε άκριτα και µεταπρατικά ποικίλες επιδράσεις από τη χριστιανική ύση, γεγονός που αποκαλύπτει την τραγική άµβλυνση των κριτηρίων της αυτοσυνειδησίας της. Η ηθική γίνεται προστακτική δεοντολογία µε κριτήρια αντικειµενικής εφαρµογής, είτε ως αναγωγή σε µια ανώτατη αυθεντία είτε ως σύµβαση µε µια εθιµική αποδοχή συµπεριφορικών αξιών και κανόνων του κοινωνικού συνόλου. Η ηθική συνιστά µια συστηµατική ενασχόληση µε το ήθος του ανθρώπου ως προς την ατοµική συµπεριφορά και χαρακτηρολογική αξιολόγησή του µε βάση τα φιλοσοφικά, θρησκευτικά ή άλλα θεσπίσµατα του κοινωνικού συνόλου. Πρόκειται για µια αντικειµενική δεοντολογία η οποία προσµετρά και αποβλέπει αξιολογικά στη βελτίωση των κοινωνικών ηθών. Όσον αφορά τη θρησκευτική θέσµισή της, προσφέρει επιπροσθέτως µεταφυσικά ανταλλάγµατα και αξιοµισθίες επίσης ωφελιµιστικού χαρακτήρα 11. Β3. Το ορθόδοξο ήθος στις προσωπικές και κοινωνικές πτυχές του, στο πλαίσιο της ευχαριστιακής και ασκητικής εµπειρίας της Εκκλησίας, ως πρόταση και νόηµα ζωής και πολιτισµού σήµερα. Στην ορθόδοξη Παράδοση προσεγγίζουµε το ήθος µέσα από τον θεολογικό άξονα της ευχαριστιακής και ασκητικής εµπειρίας της Εκκλησίας, πέρα από κάθε θρησκευτική, ιδεολογική και κοινωνική σκοπιµότητα, πέρα από κάθε συµβατική και θεσµική ηθική. Η ηθική που δεν συνδέει την προβληµατική της µε την Οντολογία, δηλαδή µε την υπαρκτική αλήθεια ως έσχατο πλήρωµα και νόηµα ζωής του κόσµου και του ανθρώπου, παραµένει στα όρια του εφήµερου και συµπτωµατικού. Η ορθόδοξη Παράδοση νοηµατοδοτεί το ήθος του ανθρώπου συνδέοντας το µε την 11 Από την ύλη της ΟΡΘ 60 το κεφάλαιο 5του Α Τόµου του εγχειριδίου του ΕΑΠ. 7

8 οντολογική πληρότητα του είναι. Η Εκκλησία ως Σώµα Χριστού αποβαίνει µέσα από στην Ιστορία ο τρόπος πραγµάτωσης της αλήθειας και του ήθους του προσώπου. Το ευχαριστιακό και ασκητικό ήθος της Εκκλησίας εκφράζει και πραγµατοποιεί καθολικές σχέσεις αγάπης και ελευθερίας µεταξύ ανθρώπου, κόσµου και Θεού. Μόνο το ήθος του προσώπου, ως ελεύθερη ανταπόκριση στην κλήση της κοινωνίας µε τον Θεό, νοηµατοδοτεί µε πληρότητα κάθε πτυχή του προσωπικού και κοινωνικού βίου 12. Στην ορθόδοξη Παράδοση της Εκκλησίας το ήθος του ανθρώπου εκκινεί από την αλήθεια και το Είναι του Θεού. Τούτο σηµαίνει ότι τα θεολογικά δόγµατα της Εκκλησίας δεν συνιστούν λογικές διατυπώσεις της πίστης ή αποφάνσεις αιωνίου κύρους µε υποχρεωτική αυθεντία και αποδοχή. Τα δόγµατα της Εκκλησίας περικλείουν νοήµατα που έχουν αποφασιστική σηµασία για την αλήθεια και την ύπαρξη του ανθρώπου. Αποκαλύπτουν καίριες και οριακές αλήθειες, από τις οποίες εξαρτάται η ύπαρξή µας. Στο δόγµα της Αγίας Τριάδος ο Θεός φανερώνεται στη ζωή της Εκκλησίας όχι ως κάποιο ύψιστο ον ή ως ανώτατη δύναµη, αλλά ως προσωπική ύπαρξη που συγκεφαλαιώνει την αλήθεια του Είναι. Ο άκτιστος Θεός δεν είναι µια αντικειµενική και αφηρηµένη αιτία, µια απρόσωπη ουσία ή ενέργεια, αλλά ύπαρξη προσωπική, η οποία υποστασιάζει το Είναι ελεύθερα και αγαπητικά. Η αλήθεια της ύπαρξής του είναι ο προσωπικός (Τριαδικός) τρόπος υπάρξεως. Το πρόσωπο του Θεού και Πατρός και όχι απλώς η θεϊκή ουσία συνιστά το Τριαδικό του Είναι. Ο Θεός ως Πατήρ διαρκώς επιβεβαιώνει την ελευθερία του να υπάρχει ως Τριαδική κοινωνία προσώπων. Το Είναι του Θεού αναφέρεται στο πρόσωπο και στην ελευθερία της αγάπης του, που υποστασιάζει το Είναι σε κοινωνία προσώπων. Ο λόγος της οντολογικής ελευθερίας του Θεού προέρχεται από την προσωπική του ύπαρξη. Η διάκριση των Τριαδικών υποστάσεων οφείλεται στον εκστατικό χαρακτήρα της προσωπικής του ύπαρξης. Συνεπώς, ο τρόπος µε τον οποίο είναι ο Θεός ταυτίζεται µε την ενότητα και την κοινωνία των θείων προσώπων 13. Ο κόσµος είναι προϊόν ελευθερίας που ανάγεται σε µια οντολογία υπερβατική του κτιστού, στον άκτιστο και προσωπικό Θεό που θέλησε ελεύθερα τη δηµιουργία. Το ότι υφίσταται σηµαίνει δωρεά και χάρισµα. Ο κόσµος συνιστά γεγονός ελευθερίας. Ο άνθρωπος δηµιουργείται κατ εικόνα του Τριαδικού Θεού. Η περί ανθρώπου διδασκαλία της Εκκλησίας φωτίζεται από το περί Αγίας Τριάδας δόγµα της. Ο κτιστός άνθρωπος εικονίζει τον άκτιστο Θεό όχι στα γνωρίσµατα της φύσης 12 Από την ύλη της ΟΡΘ 60 το κεφάλαιο 5του Α Τόµου του εγχειριδίου του ΕΑΠ. 13 Από την ύλη της ΟΡΘ 60 το κεφάλαιο 5του Α Τόµου του εγχειριδίου του ΕΑΠ. 8

9 του, στη βιολογική του υπόσταση, αλλά στο γεγονός ότι υπάρχει ως µοναδική, ανοµοία και ανεπανάληπτη προσωπική ύπαρξη. Το κατ εικόνα Θεού στον άνθρωπο εντοπίζεται στο πρόσωπο που συγκεφαλαιώνει ολόκληρη την ανθρώπινη φύση. Κάθε ανθρώπινο πρόσωπο υποστασιάζει την κοινή ανθρώπινη φύση. Το ότι είµαστε πρόσωπα δεν οφείλεται στη λογική µας φύση, αλλά στον τρόπο της ύπαρξης µας, που είναι η ελευθερία και η ετερότητα. ιά του προσώπου και όχι διά της φύσεως µας µπορούµε να σχετιστούµε µε τον προσωπικό Θεό. Το πρόσωπο ως υπέρτατη κατηγορία της ύπαρξης µπορεί να υπερβαίνει την αναγκαιότητα και τους προκαθορισµούς της κτιστής φύσης και να ανταποκρίνεται ελεύθερα στη ελευθερία της αγάπης του προσωπικού Θεού. Το κατ εικόνα, συνεπώς, αναφέρεται στην προσωπική ετερότητα, στον κοινό τρόπο υπάρξεως του Θεού και του ανθρώπου 14. Μονάχα ο άνθρωπος από όλα τα άλλα αισθητά όντα, ως σώµα και ψυχή, µπορεί να κοινωνήσει ελεύθερα µε τη θεία ζωή, ανυψώνοντας και αποµακρύνοντας έτσι και το σώµα του και κατ αναλογία ολόκληρη την αισθητή κτίση από την τρεπτότητα και τη φθορά. Η κτίση εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος αφενός µετέχει σε όλα τα όντα, αισθητά και νοητά, και αφετέρου επικοινωνεί µε τον Θεό, έχει στόχο την ενοποίηση και προσαγωγή όλων των κτισµάτων στον δηµιουργό: «Να γίνει άλλος άγγελος του Θεού επί της γης, προσάγοντας δια του εαυτού του στον Θεό κάθε είδος κτίσεως, αφού µετέχει σε όλα τα όντα και στον υπεράνω των όντων, ώστε το κατ εικόνα να πραγµατωθεί επακριβώς» 15. Η αλήθεια που µαρτυρεί η θεολογία της ορθόδοξης Εκκλησίας δεν είναι η ηθική των αξιών και των κανονιστικών διατάξεων αλλά το ήθος του προσώπου ως κοινός τρόπος υπάρξεως του Θεού και του ανθρώπου. Η πρόταση της για το ήθος του ανθρώπου εκφράζεται στη δυναµική µεταµόρφωση της βιολογικής ατοµικότητας σε υπόσταση προσωπικής ύπαρξης. Το ήθος της εκκλησιαστικής εµπειρίας είναι ακριβώς αυτή η διάβαση ζωής από το άτοµο στο πρόσωπο. Η αλήθεια του προσώπου διαφοροποιεί το ήθος της Εκκλησίας και από την ευγενέστερη ηθική σκοπιµότητα. Το ιδιάζον χαρακτηριστικό του ανθρώπου δεν είναι η λογικότητα, αλλά κάτι άλλο:είναι η ελευθερία. Ο άκτιστος Τριαδικός Θεός, απόλυτα ελεύθερος στο είναι του, συνιστά ως προσωπική κοινωνία το αρχέτυπο του ανθρώπου. Η ύπαρξη του ανθρώπου δεσµεύεται καθοριστικά από την εκ του µη όντος ανάδυση του στο είναι. Και ο 14 Από την ύλη της ΟΡΘ 60 το κεφάλαιο 5του Α Τόµου του εγχειριδίου του ΕΑΠ. 15 Από την ύλη της ΟΡΘ 60 το κεφάλαιο 5του Α Τόµου του εγχειριδίου του ΕΑΠ. 9

10 κόσµος µέσα στον οποίο περιορίζεται να ζει είναι και αυτός δεδοµένος. Αλλά και η κτιστή ύπαρξη του είναι σχετική και εξαρτηµένη, αφού προέρχεται από τον Θεό. ίχως κοινωνία και σχέση µε τον Θεό, ο άνθρωπος αντλεί ζωή από τη φυσική του αυτοτέλεια και αυτονόµηση, δηλαδή από τη κτιστή και θνητή φύση του 16. Το πρόσωπο αποκτά υπόσταση ζωής, δίχως να εκπίπτει στην τραγικότητα του ατόµου, επειδή συνιστά έναν καθολικό τρόπο υπάρξεως. Η καθολικότητα είναι εκείνη η διάσταση της προσωπικής ύπαρξης που υποστασιάζει σε ένα συγκεκριµένο ον την ολότητα και πληρότητα της φύσης. Αυτή η θεώρηση αναδεικνύει κάθε ξεχωριστή ύπαρξη, όχι ως απλή διαίρεση και αριθµητικό επιµερισµό της φύσης, αλλά µοναδική, ανόµοια και ανεπανάληπτη προσωπική ετερότητα, η οποία συγκεφαλαιώνει και ακέραια εκφράζει το όλον της φύσης. Το πρόσωπο υπερβαίνει τη φύση µε το να την κάνει να υφίσταται καθολικά. Συγχρόνως, το πρόσωπο εµπεριέχει τη διάσταση της κοινωνίας, της εκστατικής σχέσης ως ελεύθερη αγάπη. Πέρα από οποιαδήποτε αποκλειστικότητα, το πρόσωπο ανοίγεται ως αγαπητική αυθυπέρβαση της ατοµικότητας, το οποίο ενώνεται µε άλλα πρόσωπα σε µια αδιάρρηκτη κοινωνία, δίχως να χάνει την ετερότητά του. Το πρόσωπο αντλεί το είναι από το γεγονός της κοινωνίας. Η εκστατική φορά του προσώπου επιτρέπει τη διαλεκτική ενσωµάτωση των πολλών στον ένα Χριστό, κάνει την Εκκλησία Σώµα Χριστού και κάθε µέλος της Εκκλησίας γίνεται ο ίδιος Χριστός και Εκκλησία. Σπουδάζουµε αυτή την αλήθεια του προσώπου, η οποία υπερβαίνει κάθε ατοµικότητα, διαίρεση και θάνατο της ύπαρξης. Όχι απλώς εννοιολογικά και αφηρηµένα, αλλά στη ζωή και την εµπειρία της Εκκλησίας, που είναι η ευχαριστιακή συγκρότησή της σε Σώµα Χριστού. Η Ευχαριστία είναι µια διαρκώς ανανεούµενη πράξη ενότητας, λειτουργία της όλης Εκκλησίας που επισυνάγει τις διαιρεµένες ατοµικότητες, για να τις εγκεντρίσει σε ενιαίο Σώµα. εν αφορά µεµονωµένα άτοµα, δεν επευλογεί την ατοµική ευσέβεια. Ό,τι γίνεται στην Ευχαριστία αφορά την υπέρβαση της βιολογικής υπόστασης, τη µεταβολή των υπαρκτικών δυνατοτήτων της φύσης, την κοινωνία και αλληλοπεριχώρηση των µελών του Σώµατος του Χριστού, την πραγµάτωση του προσώπου. Ενώ ο Χριστός κατά την ενανθρώπηση ενώθηκε µε την ανθρώπινη φύση, δεν προσέλαβε καµία από τις διακεκριµένες ανθρώπινες υποστάσεις.ο Χριστός γίνεται η συλλογική Προσωπικότητα, η οποία περιλαµβάνει ελεύθερα και ενοποιεί χαρισµατικά κάθε ανθρώπινο πρόσωπο. Η Ευχαριστία και κάθε µυστηριακή πράξη που συνδέεται µε αυτή αναγεννά και µεταµορφώνει το σύνολο της ανθρώπινης 16 Από την ύλη της ΟΡΘ 60 το κεφάλαιο 5του Α Τόµου του εγχειριδίου του ΕΑΠ. 10

11 υπόστασης στην ενότητα της φύσης και του προσώπου Του, υποστασιάζει στο Χριστό.Η Εκκλησία ως Σώµα,είναι έργο κατεξοχήν του Αγίου Πνεύµατος ως φορέα και δότη της ζωής και της κοινωνίας της Αγίας Τριάδος. Το Άγιο Πνεύµα, το οποίο πλήρως ενοικεί και αναπαύεται στο Θεάνθρωπο, καθιστά τη θεωµένη ανθρωπότητα µεριστή, ώστε η χαρισµατική κοινωνία του προσωπικού τρόπου υπάρξεως του Θεού να περνα δια του Χριστού και προς την υπόλοιπη ανθρωπότητα και προς την κτίση ολόκληρη. ιά του Αγίου Πνεύµατος, ο ένας Χριστός µερίζεται αµερίστως και µετέχεται πλήρως από πολλούς χριστοειδείς. Το κτιστό και το άκτιστο ενώνονται τέλεια, δίχως να αναιρείται η ετερότητά τους. Αυτή η προσωπική κοινωνία του Σώµατος του Χριστού αποβαίνει γεγονός ελευθερίας και αγάπης, υπερβαίνοντας τα δεδοµένα όρια του κτιστού και του ακτίστου 17. Στην καµπή µιας ιστορικής µεταστροφής, η νεώτερη ορθόδοξη θεολογία επανακαλύπτει την πατερική σκέψη και το µακρόπνοο έργο της νεοπατερικής σύνθεσης, αναζητώντας για την εποχή της το υπαρξιακό νόηµα της θεολογίας. Η έννοια και η σηµασία του προσώπου αποτέλεσε κεντρική συνιστώσα της σύγχρονης ορθόδοξης σκέψης από τον Γεώργιο Φλωρόφσκυ και άλλους ρώσους θεολόγους και στοχαστές. Ωστόσο, τη συστηµατική ανάδειξη της οντολογίας του προσώπου στο επίπεδο του σύγχρονου θεολογικού και φιλοσοφικού στοχασµού οφείλουµε στο έργο του Χρήστου Γιανναρά και του Μητροπολίτη Περγάµου Ιωάννη Ζηζιούλα. Πρόκειται για τους κατ εξοχήν εκφραστές µιας ρωµαλέας ερµηνευτικής θεολογίας του προσώπου. Ο Μητροπολίτης Ιωάννης Ζηζιούλας, ερµηνεύοντας υπαρξιακά το δόγµα της Αγίας Τριάδος και της Χριστολογίας µέσα από την ευχαριστιακή ταυτότητα της Εκκλησίας, χρησιµοποιεί την έννοια του προσώπου ως πρωταρχική θεολογική κατηγορία. Εξετάζοντας δηµιουργικά και κριτικά τον νεώτερο δυτικό περσοναλισµό και υπαρξισµό, παρεµβαίνει και πραγµατοποιεί µια θεολογική και υπαρξιακή ερµηνεία της βιβλικής και πατερικής σκέψης, απαντώντας στα θεµελιώδη οντολογικά ερωτήµατα του σύγχρονου ανθρώπου. Το πρόβληµα των ορίων της κτιστότητας του ανθρώπου δεν υπερβαίνεται από τη δυνατότητα που κατέχει ήδη η ανθρώπινη φύση ως φυσική εντελέχειά της, αλλά διά του προσώπου ως τρόπου υπάρξεως που έρχεται από την άκτιστη ετερότητα. Η οντολογική έννοια του προσώπου είναι έννοια απόλυτης κατάφασης της παρουσίας, και ενώ βιώνεται «τραγικά» από το κτιστό ως απουσία, µαρτυρεί συγχρόνως ότι υπάρχει αµιγής παρουσία «κάπου» έξω από το κτιστό. Εν τω προσώπω του Χριστού, ο άνθρωπος βιώνει την θέωση, υπερβαίνοντας 17 Από την ύλη της ΟΡΘ 60 το κεφάλαιο 5του Α Τόµου του εγχειριδίου του ΕΑΠ. 11

12 τα όρια του κτιστού όχι ψυχολογικά ούτε «φυσικά», αλλά διά µέσου ενός προσώπου. Η τοποθέτηση της έννοιας του προσώπου στην άκτιστη ετερότητα του Τριαδικού Θεού επισηµαίνει ότι η θεολογία δεν δανείζεται την έννοια του προσώπου από τη φιλοσοφία, για να την εφαρµόσει στον Θεό, αλλά ότι η φιλοσοφία µπορεί να δανεισθεί την έννοια αυτή από τη θεολογία. Ο κρίκος της κοινωνίας ακτίστου Θεού και κτιστού ανθρώπου εκφράζεται «εν προσώπω», ως αντανάκλαση, δηλαδή, της προσωπικής ύπαρξης του Θεού στον άνθρωπο τόσο από τη βιβλική όσο και από την πατερική αντίληψη για το «κατ εικόνα και καθ οµοίωσιν» 18. Απέναντι στην αδιάκοπη καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, µπροστά στις προκλήσεις της βιοτεχνολογίας και του πολιτισµού της τεχνοφύσης, δεν χρειαζόµαστε απλώς έναν κώδικα ηθικής δεοντολογίας, αλλά µιαν άλλη στάση ζωής µιαν αλλαγή νοοτροπίας και πολιτισµού, η οποία θα µας επιτρέψει να κατανοούµε βαθύτερα και ενοποιητικά την φύση και τον άνθρωπο. Έναντι του πολιτισµού της κατανάλωσης, του ευδαιµονιστικού µηδενισµού και της καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος, χρειαζόµαστε έναν πολιτισµό µε άλλη οντολογική θεµελίωση από την χρησιµοθηρική βελτίωση του βίου. Το ευχαριστιακό και ασκητικό ήθος της Εκκλησίας, πέρα µια τυποποιηµένη και απολιθωµένη θρησκευτική κατανόηση και ατοµοκεντρική πρακτική, µπορεί να σηµάνει τελικά την υπέρβαση του αβυσσαλέου χάσµατος και της καταχρηστικής αντιπαράθεσης µεταξύ ανθρώπου και φύσης. Ως πρόσωπο αλλά και µικρόκοσµος, που συγκεφαλαιώνει στην ύπαρξή του την ολότητα της κτίσης, ο άνθρωπος µπορεί να απελευθερώσει την ύλη από τους περιορισµούς της και από φορέα θανάτου και φθοράς να την καταστήσει αθάνατη µέσα από τη σχέση και την κοινωνία µε τον Θεό. Ο αυτονοµηµένος άνθρωπος θα διαπιστώσει έµπρακτα ότι η άσκηση δεν είναι αδράνεια αλλά διαρκής πρόσληψη και µεταµόρφωση, όχι µια αέναη διάλυση και ανακύκλωση της φύσης, αλλά µια εσχατολογία της µεταµόρφωσης του ανθρώπου, του κόσµου και της ιστορίας. Πρόκειται για µια κατ εξοχήν δηµιουργική στάση του ανθρώπου να προσλάβει και να ανανεώσει τον κόσµο, να απελευθερώσει τον εαυτό του και το φυσικό περιβάλλον από τα δεσµά της εγωκεντρικής αυτονόµησης και της φθοράς του θανάτου 19. Γ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ. 18 ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ ΣΤ., «Πρόσωπο και ετερότητα», Ίνδικτος 21/2006, σσ ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ ΣΤ., Ο διάλογος θεολογίας και πολιτισµού βασική συνιστώσα της σύγχρονης θρησκευτικής αγωγής και παιδείας 12

13 Η ελευθερία του ήθους, ως υπέρβαση των υπαρκτικών δεδοµένων του ανθρώπου, θεµελιώνεται στην οντολογία του προσώπου, η οποία συνιστά τον κεντρικό πυρήνα της δηµιουργίας του ανθρώπου κατ εικόνα και οµοίωση Θεού.Το ορθόδοξο ήθος της κοινωνίας δεν αποσκοπεί απλώς στη βελτίωση αλλά στη σωτηρία της ζωής, ως υπέρβαση της φθοράς και του θανάτου. Η ορθόδοξη Παράδοση συνδέει το ήθος του ανθρώπου µε την υπαρκτική του αλήθεια, µε την ακεραιότητα και πληρότητα της ζωής του. Προσεγγίζουµε, λοιπόν, το ήθος του προσώπου στο πλαίσιο µιας κοινότητας που πραγµατοποιεί µέσα στην Ιστορία την αλήθεια του προσώπου ως υπαρξιακή συµπεριφορά και στάση ζωης. Η ευχαριστιακή σύναξη εκφράζει καθολικές σχέσεις αγάπης και ελευθερίας µεταξύ ανθρώπου, κόσµου και Θεού. Η Ευχαριστία ως λειτουργική πράξη αποκαλύπτει το καθολικό Μυστήριο της Εκκλησίας, που είναι η ανακεφαλαίωση και µετοχή του όλου Μυστηρίου του Χριστού. Είναι η εν Χριστώ κοινωνία του κόσµου και του ανθρώπου κατ εικόνα και οµοίωσιν προς το Είναι και το ήθος της Αγίας Τριάδος. Η παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας εκφράζει την αλήθεια του ανθρώπινου ήθους όταν αναφέρεται στο γεγονός της σωτηρίας 20. Η αλήθεια δεν είναι δογµατισµός και αποκλειστικότητα, είναι ερµηνευτική πρόταση και παρέχει τη δυνατότητα για διάλογο και κοινωνία µε τον άλλον. Ο πραγµατικός κίνδυνος που απειλεί τη γνήσια θρησκευτική ζωή σε όλα τα µήκη και τα πλάτη της γης δεν είναι άλλος από τον φανατισµό και τη µισαλλοδοξία Στην εποχή µας, όσο ποτέ ίσως άλλοτε, προβάλλει το χρέος και η ευθύνη της χριστιανικής θεολογίας να διαλεχθεί δηµιουργικά µε τον πολύπτυχο και πολυθρησκευτικό κόσµο µας. Πρώτα, όµως, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουµε και να αποδεχθούµε πως η πολυπολιτισµική κοινωνία αποτελεί το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο και για τις δυτικές χριστιανικές εκκλησίες και θεολογικές παραδόσεις 21. Ο εσχατολογικός χαρακτήρας του προσώπου µπορεί να διαλεχθεί γόνιµα και δηµιουργικά µε την πρωτοπορία της µετανεωτερικής σκέψης στο πλαίσιο ενός άλλου µεταµοντέρνου πολιτισµού. Η ορθόδοξη Παράδοση, η οποία αρνείται τη συµβατική ηθική προβάλλοντας το ευχαριστιακό και ασκητικό ήθος του προσώπου, µπορεί να συµβάλλει θετικά στην άρση των αµφιβολιών και των αδιεξόδων του σύγχρονου πολιτισµού. Πέρα από αµυντικές εσωστρέφειες, παραδοσιαρχίες και στείρες αντιπαλότητες µε τη ύση, η ορθόδοξη Παράδοση οφείλει να νοηµατοδοτήσει την 20 Από την ύλη της ΟΡΘ 60 το κεφάλαιο 5του Α Τόµου του εγχειριδίου του ΕΑΠ. 21 ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ ΣΤ., «Πρόσωπο και ετερότητα», Ίνδικτος 21/2006, σσ

14 ευφυΐα της δυτικής τεχνολογίας µε το ήθος της ελευθερίας και της αγάπης του ενεργούντος προσώπου, να συνδέσει λειτουργικά το «οργανώνειν» της ύσης µε το «κοινωνείν» της Ανατολής. Προς αυτή την κατεύθυνση µία θεολογία της ετερότητας µπορεί να εµπνεύσει τον σύγχρονο άνθρωπο και να σηµάνει ένα δηµιουργικό άνοιγµα στον πολιτισµό, την κοινωνία, την ιστορία 22. Στην ιστορική της διαδροµή η ορθόδοξη θεολογία και πράξη έχει το περιθώριο να συνεργαστεί δηµιουργικά και να προσανατολίσει προς µία παγκοσµιότητα που θα σέβεται τη διαφορά και την ετερότητα. Ο Θεός στην ορθόδοξη παράδοση δεν µπορεί να ταυτίζεται µε έναν και µοναδικό πολιτισµό γιατί σαρκώνεται µέσα σε κάθε ανθρώπινο πολιτισµό. Η σύγχρονη Ορθοδοξία δεν πρέπει να προσκολλάται φοβικά και να αναπολεί νοσταλγικά, δεν της ταιριάζει να κλείνεται ναρκισσιστικά σε µια δυναµοκεντρική και ιδιοκτησιακή αντίληψη για την αλήθεια. Θα πρέπει επιτέλους να βρει τη χρυσή τοµή ανάµεσα στην εκκοσµίκευση και στην ενεργό συµµετοχή στο ιστορικό γίγνεσθαι. Η Εκκλησία, ωστόσο, δεν αντλεί το είναι, την έµπνευση και την κίνησή της από πολιτιστικές πραγµατικότητες του παρελθόντος, αλλά από τα έσχατα της ιστορίας, από τη σχέση της µε τη βασιλεία. Η µεταµοντέρνα αποδοχή της ετερότητας και του προσδιορισµού του ατόµου ως αυταξίας προβάλλει ως αναγκαίος όρος και εκσυγχρονιστικό πρόταγµα για τη διασφάλιση του πλουραλιστικού ιδεώδους µε τελικό σκοπό τη συµβίωση και την ειρήνη στις παγκοσµιοποιούµενες και πολυπολιτισµικές κοινωνίες. Εκτός από την σχετική µε την ετερότητα ρητορεία, που είναι µάλλον ένα ιδεολόγηµα της µόδας, δεν ακούγεται τίποτε για προβλήµατα όπως είναι η φτώχεια και η εξαθλίωση, η έλλειψη ανθρώπινης υποδοχής και ουσιαστικής αποδοχής του ξένου στις προηγµένες οικονοµικά κοινωνίες, η ανυπαρξία πραγµατικού διαλόγου µεταξύ των πολιτισµών, η θηριωδία της ανταγωνιστικής και υπερκαταναλωτικής κοινωνίας, η αλλοτρίωση και η µοναξιά του ανθρώπου των σύγχρονων κοινωνιών. Και αυτά τα ζητήµατα δεν αντιµετωπίζονται απλώς µε εκσυγχρονιστικά ευχολόγια, κανόνες ηθικής συµπεριφοράς και περιστασιακή έκφραση αλληλεγγύης. Απαιτείται, µάλλον, η αλλαγή της ατοµοκρατικής και ωφελιµιστικής νοοτροπίας που γέννησε αυτά τα προβλήµατα και η εµπνευσµένη δηµιουργία ενός άλλου πολιτισµού, που θα έχει στον πυρήνα του την ετερότητα ως άξονα αναφοράς και υπαρκτικής νοηµατοδότησης του ανθρώπου και της ζωής του ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ ΣΤ., «Πρόσωπο και ετερότητα», Ίνδικτος 21/2006, σσ ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ ΣΤ., «Πρόσωπο και ετερότητα», Ίνδικτος 21/2006, σσ

15 Βιβλιογραφία Από την ύλη της ΟΡΘ 60 το κεφάλαιο 5του Α Τόµου του εγχειριδίου του ΕΑΠ. ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ ΣΤ., «Πρόσωπο και ετερότητα», Ίνδικτος 21/2006, σσ ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ ΣΤ., Ο διάλογος θεολογίας και πολιτισµού βασική συνιστώσα της σύγχρονης θρησκευτικής αγωγής και παιδείας ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ Χ., Η ελευθερία του ήθους, εκδ. Ίκαρος, Αθήνα ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ Χ., Το αλφαβητάρι της πίστης, εκδ. όµος, Αθήνα ΓΙΕΒΤΙΤΣ Α., «Το Ορθόδοξο χριστιανικό ήθος», στο συλλ. τόµο Μαρτυρία Ορθοδοξίας, εκδ. Εστίας, Αθήνα 1971, σσ ΕΛΗΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ Κ., Το ήθος της ελευθερίας, εκδ. όµος, Αθήνα ΖΗΖΙΟΥΛΑΣ Ι. (Μητρ. Περγάµου), «Από το προσωπείον εις το πρόσωπον. Η συµβολή της πατερικής θεολογίας εις την έννοιαν του προσώπου», στο συλλ. τόµο Χαριστήρια εις τιµήν του Μητροπολίτου Χαλκηδόνος Μελίτωνος, εκδ. Πατριαρχικού Ιδρύµατος Πατερικών Μελετών, Θεσσαλονίκη 1977, σσ ΖΗΖΙΟΥΛΑΣ Ι. (Μητρ. Περγάµου), Η κτίση ως Ευχαριστία, Θεολογική προσέγγιση στο πρόβληµα της Οικολογίας, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα ΖΗΖΙΟΥΛΑΣ. ΙΩΑΝΝΗΣ, Μητροπολίτης Περγάµου, «Κοινωνία και ετερότητα», Σύναξη 76/2000, σσ ΖΗΖΙΟΥΛΑΣ. ΙΩΑΝΝΗΣ, Μητροπολίτης Περγάµου, «Πολιτιστικές Ταυτότητες και Παγκοσµιοποίηση», στο Πολιτιστικές «ταυτότητες» & «παγκοσµιοποίηση», Κείµενα Συνεδρίου, εκδ. Εταιρεία Παιδείας και Πολιτισµού «Εντελέχεια»-Εκπαιδευτήρια Γείτονα & Κωστέα - Γείτονα, Αθήνα 2003, σσ ΖΗΖΙΟΥΛΑΣ. ΙΩΑΝΝΗΣ, Μητροπολίτης Περγάµου, Πολιτισµική διαφορετικότητα και αµοιβαία κατανόηση στην εποχή της παγκοσµιοποίησης, Ετήσια ιάλεξη εις Μνήµη Κωνσταντίνου Λεβέντη, εκδ. Πανεπιστήµιο Κύπρου, Λευκωσία ZIZIOULAS D. JOHN, Communion and Otherness, Further Studies in Personhood and Church, edided by Paul McPartlan, T&T Clark, London ΚΑΡΑΒΙ ΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, «Ο θρησκευτικός πλουραλισµός της εποχής της εµφάνισης του χριστιανισµού και του σηµερινού κόσµου», Καθ Οδόν 16/2000, σσ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, Χωρεπίσκοπος Τριµυθούντος, Ο θρησκευτικός και εθνικός πλουραλισµός της νέας κοινωνίας του κόσµου, εκδ. Αρµός, Αθήνα ΚΛΑΨΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ, «Πολυπολιτισµός και Ορθοδοξία», στο Η Ορθοδοξία στο Νέο Κόσµο, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2000, σσ ΚΛΑΨΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ (επιµ.), Ορθόδοξες Εκκλησίες σε έναν πλουραλιστικό κόσµο, Ένας οικουµενικός διάλογος, Πρόλογος Νίκος Κοτζιάς, µτφρ. Αριάδνη Αλαβάνου, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα CLAPSIS EMMANUEL, «The Orthodox Church in a pluralistic World», στο Orthodoxy in Conversation. Orthodox Ecumenical Engagements, εκδ. World Council of Churches Publications, Γενεύη 2000, σσ

16 CLAPSIS EMMANUEL (επιµ.), The Orthodox Church in a pluralistic World, An Ecumenical Conversation, εκδ. World Council of Churches Publications Holy Cross Orthodox Press, Geneva-Brookline ΜΑΝΤΖΑΡΙ ΗΣ Γ., «Θεία Λειτουργία και κόσµος», στον συλλογικό τόµο οκίµια ορθοδόξου ήθους, εκδ. Συνδέσµου Ορθοδόξων Νεανικών Κινήσεων, Αθήνα ΜΑΝΤΖΑΡΙ ΗΣ Γ., Εισαγωγή στην Ηθική, Η Ηθική στην κρίση του παρόντος και την πρόκληση του µέλλοντος, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη ΜΑΝΤΖΑΡΙ ΗΣ Γ., Χριστιανική Ηθική, εκδ. Πουρναράς, Θεσσαλονίκη, ΜΠΕΓΖΟΣ Μ., Ελευθερία ή Θρησκεία; Οι απαρχές της εκκοσµίκευσης στη φιλοσοφία του δυτικού Μεσαίωνα, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα ΜΠΕΓΖΟΣ Μ., Ανατολική Ηθική και υτική Τεχνική, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα ΜΠΡΥΚΝΕΡ Π., Η αέναη ευφορία- οκίµιο για το καθήκον της ευτυχίας, µτφρ. Αβαγιανού Λ., εκδ. Αστάρτη, Αθήνα, ΝΕΛΛΑΣ Π., Ζώον θεούµενον, Προοπτικές για µία ορθόδοξη κατανόηση του Ανθρώπου, εκδ. Εποπτεία, Αθήνα ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ, Πολυπολιτισµικότητα και Εκπαίδευση στον καιρό της Παγκοσµιοποίησης, Πρακτικά Συνεδρίου Αθήνα Ιανουαρίου 2005, Γραφείο Νεότητος Ι. Αρχιεπισκοπής Αθηνών και Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, έκδ. Γραφείου Ιδρύµατος Νεότητος Ι. Αρχιεπισκοπής Αθηνών, Αθήνα 2007, σσ ΦΑΡΟΣ Φ., Η αλλοίωση του χριστιανικού ήθους, εκδ. Αρµός, Αθήνα ΦΩΤΙΟΥ ΣΤ. (επιµέλεια συλλογικού τόµου), Η ελευθερία ως αγάπη, εκδ. Ιερά Μητρόπολη Κιτίου, Λάρνακα CLEMENT O., Η θεολογία µετά τον «θάνατο του Θεού», εκδ. Αθηνά, Αθήνα WEBER M., Η Προτεσταντική Ηθική και το Πνεύµα του Καπιταλισµού, µτφρ. Κυπραίος Μ.Γ., εκδ. Gutenberg, Αθήνα

5 Μαρτίου Το μυστήριο της ζωής. Θρησκεία / Θεολογία. Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς ( 1979)

5 Μαρτίου Το μυστήριο της ζωής. Θρησκεία / Θεολογία. Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς ( 1979) 5 Μαρτίου 2019 Το μυστήριο της ζωής Θρησκεία / Θεολογία Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς ( 1979) Η ζωή πάνω στη γη έλκει την καταγωγή της από τον ουρανό η ζωή του ανθρώπου έλκει την καταγωγή της από τον Θεό. Τα

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΑ Β' ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΑ Β' ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΑ Β' ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Συγγραφείς 1. Δημήτριος Λ. Δρίτσας, Δρ Θεολογίας, Σχολικός Σύμβουλος 2. Δημήτριος Ν. Μόσχος, Δρ Θεολογίας, Καθηγητής Λυκείου Αναβύσσου 3. Στυλιανός Λ. Παπαλεξανδρόπουλος,

Διαβάστε περισσότερα

Δοκίμιο για μία θεολογία της ετερότητας

Δοκίμιο για μία θεολογία της ετερότητας ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ Δοκίμιο για μία θεολογία της ετερότητας ΣΤΑΥΡΟΥ ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΤΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ «Εάν τις είπη ότι αγαπώ τον θεόν και τον αδελφόν αυτού μισή, ψεύστης εστίν. Ο γαρ

Διαβάστε περισσότερα

«Παγκοσμιοποίηση και Ταυτότητες»

«Παγκοσμιοποίηση και Ταυτότητες» 17/12/2018 «Παγκοσμιοποίηση και Ταυτότητες» / Ενορίες Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει» του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς και σε συνεργασία με το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα του Πανεπιστημίου

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ. (Επιλεγόμενο Μάθημα - Χειμερινού Εξαμήνου 2013)

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ. (Επιλεγόμενο Μάθημα - Χειμερινού Εξαμήνου 2013) ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ (Επιλεγόμενο Μάθημα - Χειμερινού Εξαμήνου 2013) Διδάσκων: Αθ. Στογιαννίδης - Λέκτορας 8η Εβδοµάδα Η Φιλοσοφία της Παιδείας στην ορθόδοξη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. 1. Θέματα Ερμηνείας και Θεολογίας των Επιστολών του Αποστόλου Παύλου. 2. Πατερική Ερμηνευτική.

ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. 1. Θέματα Ερμηνείας και Θεολογίας των Επιστολών του Αποστόλου Παύλου. 2. Πατερική Ερμηνευτική. ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ECTS ECTS 1. Mεθοδολογία και κριτική του κειμένου της Καινής Διαθήκης. 2. Ζητήματα Ερμηνείας και Ερμηνευτικής της Καινής

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 7: ΠΗΓΕΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 7: ΠΗΓΕΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 7: ΠΗΓΕΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

2 ο ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΛΕΓΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ»

2 ο ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΛΕΓΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ» 2 ο ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΛΕΓΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ» «Η Εκκλησία απέναντι στο οικολογικό πρόβλημα» Σιτήστας Κωνσταντίνος, Στάικος Θεόδωρος, Χαλαντζούκας Φοίβος. Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

Διαβάστε περισσότερα

Η θεολογική διδασκαλία της προς Εβραίους. Οι βασικές θέσεις και οι ιδιαιτερότητες της επιστολής σε σχέση με τα υπόλοιπα βιβλία της Κ.Δ.

Η θεολογική διδασκαλία της προς Εβραίους. Οι βασικές θέσεις και οι ιδιαιτερότητες της επιστολής σε σχέση με τα υπόλοιπα βιβλία της Κ.Δ. Η θεολογική διδασκαλία της προς Εβραίους Οι βασικές θέσεις και οι ιδιαιτερότητες της επιστολής σε σχέση με τα υπόλοιπα βιβλία της Κ.Δ. Διαπιστώσεις Α. Δεν εντοπίζονται άμεσοι φιλολογικοί δεσμοί με τους

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 11: ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΝΟΜΙΑ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 11: ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΝΟΜΙΑ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 11: ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΝΟΜΙΑ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Σκοποί της παιδαγωγικής διαδικασίας

Σκοποί της παιδαγωγικής διαδικασίας Σκοποί της παιδαγωγικής διαδικασίας Θεματικές ενότητες Διαμόρφωση των σκοπών της αγωγής Ιστορική εξέλιξη των σκοπών της αγωγής Σύγχρονος προβληματισμός Διαμόρφωση των σκοπών της αγωγής Η παιδαγωγική διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχεία συνάντησης της εξομολόγησης με την προσωποκεντρική θεωρία

Στοιχεία συνάντησης της εξομολόγησης με την προσωποκεντρική θεωρία 12 Δεκεμβρίου 2018 Στοιχεία συνάντησης της εξομολόγησης με την προσωποκεντρική θεωρία Θρησκεία / Ποιμαντική πρωτοπρεσβύτερος Ευστράτιος Καρατσούλης Ένα κοινό σημείο αναφοράς αποτελεί ο χρόνος της θεραπείας

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ. (Επιλεγόμενο Μάθημα - Χειμερινού Εξαμήνου 2013)

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ. (Επιλεγόμενο Μάθημα - Χειμερινού Εξαμήνου 2013) ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ (Επιλεγόμενο Μάθημα - Χειμερινού Εξαμήνου 2013) Διδάσκων: Αθ. Στογιαννίδης - Λέκτορας 6η εβδοµάδα: Η Φιλοσοφία της Παιδείας στην ορθόδοξη

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 18: ΤΑ ΔΟΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΩΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΖΩΗΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 18: ΤΑ ΔΟΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΩΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΖΩΗΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 18: ΤΑ ΔΟΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΩΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΖΩΗΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Επιδιώξεις της παιδαγωγικής διαδικασίας. Σκοποί

Επιδιώξεις της παιδαγωγικής διαδικασίας. Σκοποί Επιδιώξεις της παιδαγωγικής διαδικασίας Σκοποί Θεματικές ενότητες Διαμόρφωση των σκοπών της αγωγής Ιστορική εξέλιξη των σκοπών της αγωγής Σύγχρονος προβληματισμός http://users.uoa.gr/~dhatziha/ Διαφάνεια:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ. : ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία μαθημάτων του Γενικού και του Εσπερινού Γενικού Λυκείου

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ. : ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία μαθημάτων του Γενικού και του Εσπερινού Γενικού Λυκείου ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ----- Βαθμός Ασφαλείας: Να διατηρηθεί μέχρι: Βαθ. Προτεραιότητας:

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 24: Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΟΥ ΦΟΝΤΑΜΕΝΤΑΛΙΣΜΟΥ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 24: Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΟΥ ΦΟΝΤΑΜΕΝΤΑΛΙΣΜΟΥ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 24: Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΟΥ ΦΟΝΤΑΜΕΝΤΑΛΙΣΜΟΥ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 12: Ο ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 12: Ο ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 12: Ο ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος. Διδ. Εν. 14

Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος. Διδ. Εν. 14 Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος Διδ. Εν. 14 Σαράντα ημέρες μετά το Πάσχα η Εκκλησία μας γιορτάζει την Ανάληψη του Κυρίου στους ουρανούς Με την Ανάληψη, επισφραγίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Η Παύλεια Θεολογία. Σωτηριολογία. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας

Η Παύλεια Θεολογία. Σωτηριολογία. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η Σωτηριολογία Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

π. Βασίλειος Καλλιακμάνης Καθηγητής Τμήματος Θεολογίας Α.Π. Θεσσαλονίκης

π. Βασίλειος Καλλιακμάνης Καθηγητής Τμήματος Θεολογίας Α.Π. Θεσσαλονίκης π. Βασίλειος Καλλιακμάνης Καθηγητής Τμήματος Θεολογίας Α.Π. ς ΑΞΙΟΠΡΕΠΗΣ ΘΑΝΑΤΟΣ; 9.11.14 ΕΧΕΙ ΛΟΓΟ Η ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΗΘΙΚΗ; Το μόνο σίγουρο: ο θάνατος Ο Θάνατος αποτελεί την ανεξάρτητη μεταβλητή στον διαρκώς

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΑΘΗΝΑ 1999 Υπεύθυνος Οµάδας Αλέξανδρος Καριώτογλου, ρ. Θεολογίας Οµάδα Σύνταξης

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, και 3 επιλέγοντας τη σωστή

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, και 3 επιλέγοντας τη σωστή ΜΑΘΗΜΑ 6 Ο ΠΟΙΗΣΩΜΕΝ ΑΝΘΡΩΠΟΝ... Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, και 3 επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, κατά τη διδασκαλία του Χριστιανισμού, από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ. Στη συνέχεια,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΡΓΟΥ. «Δίκτυο συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών για θέματα διαθρησκευτικού διαλόγου και άσκησης θρησκευτικών πρακτικών»

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΡΓΟΥ. «Δίκτυο συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών για θέματα διαθρησκευτικού διαλόγου και άσκησης θρησκευτικών πρακτικών» Δημοσιοποίηση της Δράσης Έργο ΕΤΕ 4.1/13 «Δίκτυο συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών για θέματα διαθρησκευτικού διαλόγου και άσκησης θρησκευτικών πρακτικών» ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΡΓΟΥ «Δίκτυο συνεργασίας μεταξύ κρατών

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί ο Ιησούς Χριστός ήταν και είναι «σημείον αντιλεγόμενον» Διδ. Εν. 6

Γιατί ο Ιησούς Χριστός ήταν και είναι «σημείον αντιλεγόμενον» Διδ. Εν. 6 Γιατί ο Ιησούς Χριστός ήταν και είναι «σημείον αντιλεγόμενον» Διδ. Εν. 6 Υπαπαντή του Κυρίου «θα είναι σημείο αντιλεγόμενο, για να φανερωθούν οι πραγματικές διαθέσεις πολλών» (Λουκ. 2, 34-35) Διχογνωμία

Διαβάστε περισσότερα

Ορθόδοξο Ορφανοτροφείο στην Ινδία. Ανακτήθηκε από (8/9/2016). * * *

Ορθόδοξο Ορφανοτροφείο στην Ινδία. Ανακτήθηκε από  (8/9/2016). * * * Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΘEMATIKH ΕNOTHTA 2. ΘΡΗΣΚΕΙΑ Β_ΘΕ 2.1 ΙΕΡΟΤΗΤΑ (Νοηματοδοτώντας) Ορθόδοξο Ορφανοτροφείο στην Ινδία. Ανακτήθηκε από http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/8872?locale=el (8/9/2016). Γυναίκα που

Διαβάστε περισσότερα

Η Παύλεια Θεολογία. Πνευματολογία. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογία

Η Παύλεια Θεολογία. Πνευματολογία. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η Πνευματολογία Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογία Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Προλογικό Σημείωμα... 17

Περιεχόμενα. Προλογικό Σημείωμα... 17 11 Προλογικό Σημείωμα... 17 Ενότητα Ι: Δημιουργική Αναζήτηση... 19 Δ01 Ο Ιωνικός Διαφωτισμός και η Ανάδυση της Επιστημονικής Σκέψης...21 Δ1.1 Ο Ιωνικός Διαφωτισμός... 21 Δ1.2 Η Επιστημονική Σκέψη... 22

Διαβάστε περισσότερα

Αναπληρωτής Καθηγητής Γεώργιος Παύλος. 1 Ο πολιτισμός ευαθείον του ανθρώπου, η φαντασία της προόδου και ο φετιχισμός της τεχνικής

Αναπληρωτής Καθηγητής Γεώργιος Παύλος. 1 Ο πολιτισμός ευαθείον του ανθρώπου, η φαντασία της προόδου και ο φετιχισμός της τεχνικής ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Για τους ΦΟΙΤΗΤΕΣ του ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ & ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Αναπληρωτής Καθηγητής Γεώργιος Παύλος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 21: Ο ΗΘΙΚΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΠΟΥ ΕΡΧΕΤΑΙ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 21: Ο ΗΘΙΚΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΠΟΥ ΕΡΧΕΤΑΙ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 21: Ο ΗΘΙΚΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΠΟΥ ΕΡΧΕΤΑΙ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 Θέµα Α1 Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 Α.1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα ονόµατα των φιλοσόφων (στήλη Α) και δίπλα την έννοια (στήλη Β) που συνδέεται µε τον καθένα: Α

Διαβάστε περισσότερα

4. Η τέχνη στο πλαίσιο της φιλοσοφίας του Χέγκελ για την ιστορία

4. Η τέχνη στο πλαίσιο της φιλοσοφίας του Χέγκελ για την ιστορία 4. Η τέχνη στο πλαίσιο της φιλοσοφίας του Χέγκελ για την ιστορία Α1. Ερωτήσεις γνώσης - κατανόησης 1. Πώς συλλαµβάνει ο Χέγκελ τη σχέση ιστορίας και πνεύµατος και ποιο ρόλο επιφυλάσσει στο πνεύµα; 2. Τι

Διαβάστε περισσότερα

Μέτρο για όλα ο άνθρωπος; (Μέρος 2o)

Μέτρο για όλα ο άνθρωπος; (Μέρος 2o) 31 Ιανουαρίου 2015 Μέτρο για όλα ο άνθρωπος; (Μέρος 2o) / Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός ( 2009) Αν και το πρόβλημα του καλού και του κακού είναι το πιο δύσκολο και βασανιστικό για την ανθρώπινη ζωή και συνείδηση,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ Ενότητα 1: Ο ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ Η ΜΕΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Επιτρέπεται να αρθρώνει η Εκκλησία πολιτικό λόγο;

Επιτρέπεται να αρθρώνει η Εκκλησία πολιτικό λόγο; 15 Ιανουαρίου 2019 Επιτρέπεται να αρθρώνει η Εκκλησία πολιτικό λόγο; Θρησκεία / Κοινωνικά θέματα Γεώργιος Παύλος, Καθηγητής Φυσικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο και Δρ Φιλοσοφίας Α.Π.Θ. Βεβαίως η Εκκλησιαστική

Διαβάστε περισσότερα

Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις

Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις ΜΑΘΗΜΑ 8 Ο ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ: Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΕΝΑΝΘΡΩΠΗΣΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις που δίνονται στην παρένθεση. Σε κάθε κενό αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Θέµα Α1 Α.1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα ονόµατα των φιλοσόφων (στήλη Α) και δίπλα την έννοια (στήλη Β) που συνδέεται µε τον

Διαβάστε περισσότερα

Η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος (Κυριακή της Πεντηκοστής)

Η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος (Κυριακή της Πεντηκοστής) 15 Ιουνίου 2019 Η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος (Κυριακή της Πεντηκοστής) Θρησκεία / Ιερός Άμβων Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς ( 1979) Οι Πράξεις των Αποστόλων περιέχουν την βιογραφία του Αγίου Πνεύματος στο

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 5: Οι διαστάσεις της ηθικής. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 5: Οι διαστάσεις της ηθικής. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 5: Οι διαστάσεις της ηθικής ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Ο Πανιερώτατος ομιλεί στα Μ.Μ.Ε. συνοδευόμενος από τις Πρυτανικές Αρχές.

Ο Πανιερώτατος ομιλεί στα Μ.Μ.Ε. συνοδευόμενος από τις Πρυτανικές Αρχές. Ο Πανιερώτατος ομιλεί στα Μ.Μ.Ε. συνοδευόμενος από τις Πρυτανικές Αρχές. Μητροπολίτης Κύκκου και Τηλλυρίας κ. Νικηφόρος Επίτιμος Διδάκτορας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Διαβάστε περισσότερα

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ http://hallofpeople.com/gr/bio/aquinas.php ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ Ο μεγαλύτερος και σπουδαιότερος φιλόσοφος του δευτέρου μισού του Μεσαίωνα ήταν ο Θωμάς ο Ακινάτης, που έζησε από το 1225 ως το 1274. Υπήρξε ο σημαντικότερος

Διαβάστε περισσότερα

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης»

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΑΝΙΑΤΣΑΣ' Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» Α. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Το θέμα του συνεδρίου, Ήέες πόλεις πάνω σε παλιές", είναι θέμα με πολλές

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία

Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία Ερωτήσεις Επανάληψης 1 Οι Θεολογικές Δηλώσεις στην Συστηματική Θεολογία Διάλεξη Τρίτη από την σειρά Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία Οδηγός Μελέτης Περιεχόμενα Περίγραμμα Ένα περίγραμμα του μαθήματος,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΝΟΙΧΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ. Αγιά Τετράδα

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΝΟΙΧΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ. Αγιά Τετράδα ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΝΟΙΧΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Αγιά Τετράδα Πρόλογος Ένα από τα θέματα που απασχολούν την σημερινή κοινωνία είναι εκείνο της πίστης και ο τρόπος με τον οποίο η θρησκεία επηρεάζει τις κοινωνικές

Διαβάστε περισσότερα

Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας;

Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας; Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας; Εμείς που αντιλαμβανόμαστε είμαστε όλοι φτιαγμένοι από το ίδιο υλικό; Πώς βρεθήκαμε σ αυτόν τον κόσμο; Ο θάνατός μας σημαίνει το τέλος ή

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 8: ΟΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 8: ΟΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 8: ΟΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι οι αξίες και ποια η σχέση τους με την εκπαίδευση; Σε τι διαφέρουν από τις στάσεις και τις πεποιθήσεις; Πώς ταξινομούνται οι αξίες;

Τι είναι οι αξίες και ποια η σχέση τους με την εκπαίδευση; Σε τι διαφέρουν από τις στάσεις και τις πεποιθήσεις; Πώς ταξινομούνται οι αξίες; Τι είναι οι αξίες και ποια η σχέση τους με την εκπαίδευση; Σε τι διαφέρουν από τις στάσεις και τις πεποιθήσεις; Πώς ταξινομούνται οι αξίες; Δρ. Δημήτριος Γκότζος 1. ΟΡΙΣΜΟΣ Αξία: Θα ήταν ουτοπικό να δοθεί

Διαβάστε περισσότερα

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Ενότητα 1: Παγκοσμιοποίηση και πολυπολιτισμικές κοινωνίες; Χρήστος Παρθένης Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Παγκοσμιοποίηση και Πολυπολιτισμικές Κοινωνίες; 1.

Διαβάστε περισσότερα

Οικολογία, βιβλική θεολογία και ο κόσμος

Οικολογία, βιβλική θεολογία και ο κόσμος ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Οικολογία, βιβλική θεολογία και ο κόσμος Ενότητα 13 : 13 ο μάθημα Αικατερίνη Γ. Τσαλαμπούνη Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 4: Μετάβαση στη χριστιανική ηθική. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 4: Μετάβαση στη χριστιανική ηθική. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 4: Μετάβαση στη χριστιανική ηθική ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Η έννοια της Θρησκευτικής Εµπειρίας στη Διαπροσωπική Θεωρία Ψυχανάλυσης του Erich Fromm: Προεκτάσεις στη διδασκαλία του µαθήµατος των Θρησκευτικών

Η έννοια της Θρησκευτικής Εµπειρίας στη Διαπροσωπική Θεωρία Ψυχανάλυσης του Erich Fromm: Προεκτάσεις στη διδασκαλία του µαθήµατος των Θρησκευτικών Η έννοια της Θρησκευτικής Εµπειρίας στη Διαπροσωπική Θεωρία Ψυχανάλυσης του Erich Fromm: Προεκτάσεις στη διδασκαλία του µαθήµατος των Θρησκευτικών Erich Fromm (1900-1980) Γεώργιος Χαλκιάς Σχολικός Σύµβουλος

Διαβάστε περισσότερα

Ένα γόνιμο μέλλον. στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα

Ένα γόνιμο μέλλον. στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα 1 Ένα γόνιμο μέλλον Ένα γόνιμο μέλλον χρειάζεται μια καλή συνείδηση στο παρόν και πνευματικές ιδιότητες που εκδηλώνουν οι Έλληνες όταν κάνουν τα καλά τους έργα Χρειαζόμαστε οι Έλληνες να συνδεθούμε πάλι

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Εσπερινών Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α )

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Εσπερινών Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α ) 29 Μαΐου 2014 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Εσπερινών Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α ) Α1. Ο συγγραφέας του κειμένου αναφέρεται στη σημασία του δημιουργικού σχολείου στη

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 6: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 6: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 6: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό,

Διαβάστε περισσότερα

Σέλλινγκ (Friedrich Wilhelm Joseph Schelling )

Σέλλινγκ (Friedrich Wilhelm Joseph Schelling ) FRIEDRICH W. SCELLING ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ 1 Σέλλινγκ (Friedrich Wilhelm Joseph Schelling 1775-1854) (ΜΕΡΙΚΑ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ*) Από το φιλοσοφικό έργο του Σέλλινγκ "Η ΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ"

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Αλέξης Καρπούζος ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Η περιπέτεια της ανθρώπινης χειραφέτησης Εγχειρίδιο έρευνας και διδασκαλίας Εργαστήριο Σκέψης - Αθήνα 2011 Τίτλος: Εισαγωγή στην κατανοητική φιλοσοφία

Διαβάστε περισσότερα

Διαπολιτισμικές δυνατότητες και προοπτικές

Διαπολιτισμικές δυνατότητες και προοπτικές Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΤΕΡΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Διαπολιτισμικές δυνατότητες και προοπτικές ΣΤΑΥΡΟΥ ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΤΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ «Εάν τις είπη ότι αγαπώ τον θεόν και

Διαβάστε περισσότερα

Οικολογική Ερμηνεία. Ενότητα 2 : 2 ο μάθημα. Αικατερίνη Γ. Τσαλαμπούνη Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Οικολογική Ερμηνεία. Ενότητα 2 : 2 ο μάθημα. Αικατερίνη Γ. Τσαλαμπούνη Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Οικολογική Ερμηνεία Ενότητα 2 : 2 ο μάθημα Αικατερίνη Γ. Τσαλαμπούνη Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

«Η πνευματική διαθήκη του Γέροντος Σωφρονίου του Έσσεξ»

«Η πνευματική διαθήκη του Γέροντος Σωφρονίου του Έσσεξ» 29/11/2018 «Η πνευματική διαθήκη του Γέροντος Σωφρονίου του Έσσεξ» Μητροπολιτικό Έργο / Ι.Μ. Πειραιώς Την Τετάρτη 28 Νοεμβρίου 2018 πραγματοποιήθηκε ομιλία με θέμα «Η πνευματική διαθήκη του Οσίου Γέροντος

Διαβάστε περισσότερα

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές;

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ; τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ποια είναι η σχέση των πεποιθήσεών μας με την πραγματικότητα, για να είναι αληθείς και

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 17: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΑΥΘΕΝΤΙΑ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 17: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΑΥΘΕΝΤΙΑ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 17: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΑΥΘΕΝΤΙΑ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Εκτός από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία που γνωρίσαμε στην προηγούμενη ενότητα, υπάρχει μία ακόμα μεγάλη ομάδα Χριστιανών: οι Προτεστάντες.

Εκτός από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία που γνωρίσαμε στην προηγούμενη ενότητα, υπάρχει μία ακόμα μεγάλη ομάδα Χριστιανών: οι Προτεστάντες. Οι Προτεστάντες στην εποχή μας ΑΦΟΡΜΗΣΗ Εκτός από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία που γνωρίσαμε στην προηγούμενη ενότητα, υπάρχει μία ακόμα μεγάλη ομάδα Χριστιανών: οι Προτεστάντες. Θα μάθουμε τις βασικές αρχές

Διαβάστε περισσότερα

Να αναγνωρίζεται η ελευθερία του κάθε εκπαιδευτικού να σχεδιάσει το μάθημά του. Βέβαια στην περίπτωση αυτή υπάρχει ο κίνδυνος. αποτελεσμάτων.

Να αναγνωρίζεται η ελευθερία του κάθε εκπαιδευτικού να σχεδιάσει το μάθημά του. Βέβαια στην περίπτωση αυτή υπάρχει ο κίνδυνος. αποτελεσμάτων. Ιωάννης Ε. Βρεττός Αναλυτικό Πρόγραμμα Να δίνονται στους εκπαιδευτικούς όλοι οι στόχοι, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος της απόκλισης και της διαφοροποίησης των αποτελεσμάτων. Στην περίπτωση αυτή δεσμεύεται

Διαβάστε περισσότερα

Ο Τριαδικός Θεός: Η Τριαδικότητα και η Μοναδικότητα του Θεού

Ο Τριαδικός Θεός: Η Τριαδικότητα και η Μοναδικότητα του Θεού 12 Νοεμβρίου 2018 Ο Τριαδικός Θεός: Η Τριαδικότητα και η Μοναδικότητα του Θεού Θρησκεία / Θεολογία Βασίλειος Γκρίλλας, Θεολόγος, ΜΑ Θεολογίας Το βασικότερο δόγμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι το Τριαδολογικό.

Διαβάστε περισσότερα

Η Αγάπη και το πρόσωπο: τόπος συνάντησης της εξομολόγησης με την προσωποκεντρική θεωρία

Η Αγάπη και το πρόσωπο: τόπος συνάντησης της εξομολόγησης με την προσωποκεντρική θεωρία 28 Νοεμβρίου 2018 Η Αγάπη και το πρόσωπο: τόπος συνάντησης της εξομολόγησης με την προσωποκεντρική θεωρία Θρησκεία / Ποιμαντική πρωτοπρεσβύτερος Ευστράτιος Καρατσούλης Η Αγάπη Ακόμη η αγάπη είναι ένα πολύ

Διαβάστε περισσότερα

Αγάπη: όχι ευκαιρία για καλή πράξη, αλλά

Αγάπη: όχι ευκαιρία για καλή πράξη, αλλά Αγάπη: όχι ευκαιρία για καλή πράξη, αλλά π. Αλέξανδρου Σμέμαν Η επόμενη Κυριακή ονομάζεται Κυριακή της Απόκρεω γιατί στη διάρκεια της εβδομάδας που ακολουθεί αρχίζει μια περιορισμένη νηστεία αποχή κρέατος»

Διαβάστε περισσότερα

Ποιος είναι ο Θεός κατά την πίστη του Χριστιανισμού. Διδ. Εν. 4

Ποιος είναι ο Θεός κατά την πίστη του Χριστιανισμού. Διδ. Εν. 4 Ποιος είναι ο Θεός κατά την πίστη του Χριστιανισμού Διδ. Εν. 4 Ο Θεός είναι άγνωστος στην ουσία του και γνωστός με τις ενέργειές του στον κόσμο όλα τα όντα γιατί δίνει την ύπαρξη σε αυτά Ενέργειες= Θεϊκές

Διαβάστε περισσότερα

Β2. α) 1 ος τρόπος πειθούς: Επίκληση στη λογική Μέσο πειθούς: Επιχείρημα («Να γιατί η αρχαία τέχνη ελευθερίας»)

Β2. α) 1 ος τρόπος πειθούς: Επίκληση στη λογική Μέσο πειθούς: Επιχείρημα («Να γιατί η αρχαία τέχνη ελευθερίας») Α1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το κείμενο πραγματεύεται το διαχρονικό ρόλο και τη συμβολή της αρχαίας ελληνικής τέχνης σε παγκόσμια κλίμακα. Αρχικά, επισημαίνεται ότι ο καλλιτέχνης προσπαθεί μέσω της τέχνης να αποστασιοποιηθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΕ ΘΕΣΕΙΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΕ ΘΕΣΕΙΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΕ ΘΕΣΕΙΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ: 1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ ΤΑΞΗ: Β ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ: 23 ΑΓΟΡΙΑ: 13 ΚΟΡΙΤΣΙΑ: 10 ΕΚΠΟΝΗΣΗ: ΛΙΑΠΗ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ:

Διαβάστε περισσότερα

στις οποίες διαμορφώθηκαν οι ιστορικοί και οι πολιτισμικοί όροι για τη δημοκρατική ισότητα: στη δυτική αντίληψη της ανθρώπινης οντότητας, το παιδί

στις οποίες διαμορφώθηκαν οι ιστορικοί και οι πολιτισμικοί όροι για τη δημοκρατική ισότητα: στη δυτική αντίληψη της ανθρώπινης οντότητας, το παιδί 160 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Τα δικαιώματα του παιδιού και οι συνέπειες της αναγνώρισής τους σε διεθνές επίπεδο αντιπροσωπεύουν μια τεράστια αλλαγή των αντιλήψεων και των νοοτροπιών για το παιδί, γεγονός που συνοδεύτηκε

Διαβάστε περισσότερα

Η δογματική ως ερμηνευτική διαδικασία. Οι θεολογικές προϋποθέσεις για την ερμηνεία του νοήματος της πίστεως

Η δογματική ως ερμηνευτική διαδικασία. Οι θεολογικές προϋποθέσεις για την ερμηνεία του νοήματος της πίστεως Η δογματική ως ερμηνευτική διαδικασία. Οι θεολογικές προϋποθέσεις για την ερμηνεία του νοήματος της πίστεως Μικρή εισαγωγή στο μάθημα Δογματική Β Σταύρου Γιαγκάζογλου Επικ. Καθηγητή Δογματικής Η θεολογία

Διαβάστε περισσότερα

Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ 7-8 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΆ 9-10

Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ 7-8 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΆ 9-10 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ 7-8 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΆ 9-10 Α' ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ (13-15 Νοεμβρίου 1998) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ 13-16 ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΕΙΣ, 17-22 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ 23-42 ΕΙΣΗΓΉΣΕΙΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις αντίστοιχες φράσεις α, β,

Διαβάστε περισσότερα

Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1

Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1 Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1 (ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ - ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ) Μια σύνοψη: Κατανοώντας ορισμένες λέξεις και έννοιες προκύπτει μια ανυπολόγιστη αξία διαμορφώνεται

Διαβάστε περισσότερα

Να ιεραρχήσετε τα παρακάτω στάδια από τις φάσεις της θείας οικονομίας

Να ιεραρχήσετε τα παρακάτω στάδια από τις φάσεις της θείας οικονομίας ΜΑΘΗΜΑ 7 Ο Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Να ιεραρχήσετε τα παρακάτω στάδια από τις φάσεις της θείας οικονομίας σύμφωνα με τη χρονική σειρά που πραγματοποιήθηκαν: 1. Προαναγγελία του Μεσσία

Διαβάστε περισσότερα

Η Μ Ε Ρ Ι Δ Α «ΕΝΗΜΕΡΩΝΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΙΝΟΜΑΙ ΟΔΟΔΕΙΚΤΗΣ ΣΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΚΥΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ» Σάββατο, 13 Δεκ. 2013.

Η Μ Ε Ρ Ι Δ Α «ΕΝΗΜΕΡΩΝΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΙΝΟΜΑΙ ΟΔΟΔΕΙΚΤΗΣ ΣΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΚΥΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ» Σάββατο, 13 Δεκ. 2013. Η Μ Ε Ρ Ι Δ Α Διοργανωτές: «ΕΝΗΜΕΡΩΝΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΙΝΟΜΑΙ ΟΔΟΔΕΙΚΤΗΣ ΣΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΚΥΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ» Σάββατο, 13 Δεκ. 2013 ΣΑΣ ΚΑΛΩΣΟΡΙΖΟΥΜΕ ΣΤΙΣ ΑΥΛΕΣ ΤΗΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΧΑΙΡΟΜΑΣΤΕ ΠΟΥ ΕΙΜΑΣΤΕ

Διαβάστε περισσότερα

Α.) ΘΕΟΣ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΜΕΝΟΣ

Α.) ΘΕΟΣ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΜΕΝΟΣ 1 Α.) ΘΕΟΣ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΜΕΝΟΣ I.) Το λυτρωτικό έργο του Χριστού Ο Θεός της χριστιανικής πίστης δεν είναι «Θεός αποκεκρυμμένος» (Deus absconditus), αλλά «Θεός αποκεκαλυμμένος» (Deus revelatus). Κι αν κατά

Διαβάστε περισσότερα

Γλωσσάρι. 8:15, Γαλ. 4: 6). Έτσι καθιερώθηκε να λέγονται οι ασκητές της Εκκλησίας.

Γλωσσάρι. 8:15, Γαλ. 4: 6). Έτσι καθιερώθηκε να λέγονται οι ασκητές της Εκκλησίας. Γλωσσάρι Αββάς: Αραμαϊκή λέξη που σημαίνει "πατέρας" (βλ. Μάρκ. 14: 36, Ρωμ. 8:15, Γαλ. 4: 6). Έτσι καθιερώθηκε να λέγονται οι ασκητές της Εκκλησίας. Αδελφός: Στα εβραϊκά αυτή η λέξη χρησιμοποιείται για

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές Θεωρίες Αστικής Κοινωνιολογίας. Σημειώσεις της Μαρίας Βασιλείου

Βασικές Θεωρίες Αστικής Κοινωνιολογίας. Σημειώσεις της Μαρίας Βασιλείου Βασικές Θεωρίες Αστικής Κοινωνιολογίας Σημειώσεις της Μαρίας Βασιλείου Ηπόλη, όπως την αντιλαμβανόμαστε, είναι μια ιδέα του Διαφωτισμού Ο Ρομαντισμός την αμφισβήτησε Η Μετανεωτερικότητα την διαπραγματεύεται

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Παιδαγωγική

Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Εισαγωγή στην Παιδαγωγική ΤΜΗΜΑ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ Χειμερινό εξάμηνο 2016-2017 Διδάσκουσα: Μαρία Δασκολιά Επίκουρη καθηγήτρια Τμήμα Φ.Π.Ψ. Θεματική του μαθήματος Έννοια και εξέλιξη της Παιδαγωγικής

Διαβάστε περισσότερα

Ιατρική και Χριστιανισμός

Ιατρική και Χριστιανισμός 6 Σεπτεμβρίου 2014 Ιατρική και Χριστιανισμός Επιστήμες / Επιστήμη & Θρησκεία Στέφανος Καραούλης, Θεολόγος H ιατρική επιστήμη είναι δώρο του Θεού στον άνθρωπο μετά από πτώση. Είναι μέρος της κατάστασης

Διαβάστε περισσότερα

Β2. α) Β3. α) Β4. α)

Β2. α) Β3. α) Β4. α) ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 28 ΜΑΪΟΥ 2014 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Α1. Ο δοκιµιογράφος πραγµατεύεται

Διαβάστε περισσότερα

Η Επιστήµη της Κοινωνιολογίας

Η Επιστήµη της Κοινωνιολογίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Η Επιστήµη της Κοινωνιολογίας 1. Ορισµός και αντικείµενο της Κοινωνιολογίας 1.1. Κοινωνιολογία και κοινωνία Ερωτήσεις του τύπου «σωστό λάθος» Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις ως Σωστές ή Λανθασµένες,

Διαβάστε περισσότερα

Η ελευθερία του προσώπου

Η ελευθερία του προσώπου 23 Νοεμβρίου 2018 Η ελευθερία του προσώπου Θρησκεία / Ποιμαντική πρωτοπρεσβύτερος Ευστράτιος Καρατσούλης Το θέμα της ελευθερίας του ανθρώπου είναι ένα κεφαλαιώδες ζήτημα στην ορθόδοξη ανθρωπολογία. Σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη. 1. Ο χώρος τέλεσης της χριστιανικής λατρείας ονομάστηκε ναός

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη. 1. Ο χώρος τέλεσης της χριστιανικής λατρείας ονομάστηκε ναός ΜΑΘΗΜΑ 2 Ο ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ. 1. Ο χώρος τέλεσης

Διαβάστε περισσότερα

Σ Υ Ν Ο Δ Ο Σ Τ Ω Ν Ε Φ Η Β Ω Ν

Σ Υ Ν Ο Δ Ο Σ Τ Ω Ν Ε Φ Η Β Ω Ν ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΥΝΟΔΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΝΕΟΤΗΤΟΣ Σ Υ Ν Ο Δ Ο Σ Τ Ω Ν Ε Φ Η Β Ω Ν ( οδηγίες για τους μαθητές) Φεβρουάριος 2012 1. Τι είναι η «Σύνοδος των Εφήβων»

Διαβάστε περισσότερα

Θρησκεία: ένα παναθρώπινο φαινόμενο. Διδ. Εν. 3

Θρησκεία: ένα παναθρώπινο φαινόμενο. Διδ. Εν. 3 Θρησκεία: ένα παναθρώπινο φαινόμενο Διδ. Εν. 3 Η έννοια της θρησκείας Ο όρος «θρησκεία» συνδέεται με το φαινόμενο της θρησκείας γενικά και με τις επιμέρους θρησκείες ειδικότερα Με το πολυδιάστατο και

Διαβάστε περισσότερα

Η ΘΕΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ ΩΣ ΦΑΝΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (Μέρος 2 ο )

Η ΘΕΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ ΩΣ ΦΑΝΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (Μέρος 2 ο ) 1 Η ΘΕΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ ΩΣ ΦΑΝΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (Μέρος 2 ο ) Η Εκκλησία, στην οποία είναι ο χώρος που ενεργεί το Άγιο Πνεύμα, περιλαμβάνεται στη θεϊκή κυριαρχία πάνω στο χρόνο. Το έργο

Διαβάστε περισσότερα

Α ΕΞΑΜΗΝΟ. Επιλέγονται τρία (3) από τα παραπάνω προσφερόμενα μαθήματα. ΣΥΝΟΛΟ (επί των επιλεγομένων μαθημάτων) 30 Β ΕΞΑΜΗΝΟ

Α ΕΞΑΜΗΝΟ. Επιλέγονται τρία (3) από τα παραπάνω προσφερόμενα μαθήματα. ΣΥΝΟΛΟ (επί των επιλεγομένων μαθημάτων) 30 Β ΕΞΑΜΗΝΟ Το σύνολο των Πιστωτικών Μονάδων (), που απαιτούνται για την απόκτηση του Μ.Δ.Ε., ανέρχονται σε 120. Αναλυτικότερα το πρόγραμμα των μαθημάτων διαμορφώνεται ανά κατεύθυνση ως εξής: 1. ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΒΙΒΛΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Οι αόρατες ιδιότητες του Θεού, γράφει ο Απόστολος Παύλος, γίνονται νοητές στον άνθρωπο δια μέσου των δημιουργημάτων [1].

Οι αόρατες ιδιότητες του Θεού, γράφει ο Απόστολος Παύλος, γίνονται νοητές στον άνθρωπο δια μέσου των δημιουργημάτων [1]. 5 Ιανουαρίου 2019 Τριαδικό Δόγμα Θρησκεία / Θεολογία Γεώργιος Ι. Μαντζαρίδης, Ομότιμος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. Οι αόρατες ιδιότητες του Θεού, γράφει ο Απόστολος Παύλος, γίνονται νοητές στον

Διαβάστε περισσότερα

Δερμάτινοι Χιτῶνες Ἀναφορά στήν βιολογική ζωή, τίς ἀσθένειες, τά γηρατειά, τόν θάνατο καί τήν ὥρα τοῦ θανάτου

Δερμάτινοι Χιτῶνες Ἀναφορά στήν βιολογική ζωή, τίς ἀσθένειες, τά γηρατειά, τόν θάνατο καί τήν ὥρα τοῦ θανάτου Δερμάτινοι Χιτῶνες Ἀναφορά στήν βιολογική ζωή, τίς ἀσθένειες, τά γηρατειά, τόν θάνατο καί τήν ὥρα τοῦ θανάτου Περιεχόμενα Εἰσαγωγικά Α Ἀπό τό εἶναι στό εὖ εἶναι καί στό ἀεί εὖ εἶναι 1. Φυσικοί νόμοι καί

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002

ΑΡΧΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002 ΑΡΧΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002 ΟΜΑ Α Α Α.1 Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθµούς της Στήλης Α και δίπλα σε κάθε αριθµό το γράµµα της Στήλης Β, που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 26: ΕΚΚΛΗΣΙΑΤΙΚΗ ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 26: ΕΚΚΛΗΣΙΑΤΙΚΗ ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 26: ΕΚΚΛΗΣΙΑΤΙΚΗ ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

Το Δυτικό 'Παράδειγμα' ως Ιδεολογία Οργάνωσης Μουσείων. Σχεδιασμός Μουσείων και Εκθέσεων

Το Δυτικό 'Παράδειγμα' ως Ιδεολογία Οργάνωσης Μουσείων. Σχεδιασμός Μουσείων και Εκθέσεων Το Δυτικό 'Παράδειγμα' ως Ιδεολογία Οργάνωσης Μουσείων. Σχεδιασμός Μουσείων και Εκθέσεων Στόχος του μαθήματος είναι η διερεύνηση της μορφής του εγχειρήματος του 'Μουσείου', ως προνομιακού πεδίου για την

Διαβάστε περισσότερα

Ελευθερία και Θεότητα στην αρχαιοελληνική σκέψη και στους Πατέρες

Ελευθερία και Θεότητα στην αρχαιοελληνική σκέψη και στους Πατέρες Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας Δογματικά θέματα Γνώση εν προσώπω και Ελευθερία // Γνώση εν προσώπω και Αγάπη Ελευθερία και Θεότητα στην αρχαιοελληνική σκέψη και στους Πατέρες Β. Μπακούρος Η Χριστιανική

Διαβάστε περισσότερα

α/α ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΗΜΕΡΑ ΩΡΑ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ 1. Αρχαία Εβραϊκή Γλώσσα Βελουδία Σιδέρη- Παπαδοπούλου 31/1/2012 Α-Λ

α/α ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΗΜΕΡΑ ΩΡΑ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ 1. Αρχαία Εβραϊκή Γλώσσα Βελουδία Σιδέρη- Παπαδοπούλου 31/1/2012 Α-Λ Εξάμηνο Α Μαθηματα Υποχρεωτικά ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2012 σελ. 1 1. Αρχαία Εβραϊκή Γλώσσα Βελουδία Σιδέρη- 31/1/2012 Τρίτη 9:00 Γραφείο Αρχαία Εβραϊκή Γλώσσα Βελουδία Σιδέρη- 1/2/2012 Τετάρτη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΑ ΚΟΣΜΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΕΧΝΗΣ ΑΦΟΡΜΗ ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΕΝΑ ΚΟΣΜΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΕΧΝΗΣ ΑΦΟΡΜΗ ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΝΑ ΚΟΣΜΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΕΧΝΗΣ ΑΦΟΡΜΗ ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Γ. Μανουσάκη ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην εποχή της (μετα) νεωτερικότητας ο κόσμος της τέχνης διαδραματίζει ένα σημαίνοντα ρόλο στη ζωή

Διαβάστε περισσότερα

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου.

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου. ΜΑΘΗΜΑ 22 ο ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ Θ.ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με την ιστορία της αρχαίας Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε

Διαβάστε περισσότερα

1. Η Αγία Γραφή λέει ότι ο Χριστός είναι η μόνη δυνατότητα σωτηρίας. 2. Ο Θεός φανερώνεται στην Παλαιά Διαθήκη πάντα με κεραυνούς και αστραπές.

1. Η Αγία Γραφή λέει ότι ο Χριστός είναι η μόνη δυνατότητα σωτηρίας. 2. Ο Θεός φανερώνεται στην Παλαιά Διαθήκη πάντα με κεραυνούς και αστραπές. ΜΑΘΗΜΑ 13 Ο Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε πρότασης τη λέξη «σωστό»

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (ΔΕΥΤΕΡΑ 18 ΜΑΪΟΥ 2015) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (ΔΕΥΤΕΡΑ 18 ΜΑΪΟΥ 2015) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (ΔΕΥΤΕΡΑ 18 ΜΑΪΟΥ 2015) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Α1. Ο συγγραφέας αναφέρεται στη σπουδαιότητα των αρχαίων χώρων θέασης και ακρόασης. Αρχικά τονίζει πως

Διαβάστε περισσότερα