... µαθητεία στην ιστορία

Transcript

1 ... µαθητεία την ιτορία ΙΙ. Ο Εµφύλιος πόλεµος 5.73 Πόες και ποιες κυβερνήεις έχει η Ελλάδα λίγο πριν το τέλος της γερµανικής κατοχής; [5.73] & [5.74] Μαρτυρία της. Ράπτη, από το χωρίο Ζιάκα Γρεβενών: Ο Γ. Παπανδρέου, αναλαµβάνει πρωθυπουργός της εξόριτης Κυβέρνηης, τη Μέη Ανατολή, τον Απρίλιο του Τα µέλη της «Κυβέρνηης του Βουνού», η οποία υγκροτείται το Μάρτιο του 1944 «Το 'κανε κι, ο ένας κι ο άλλος, οι, δικοί µας, δεν ήταν ξένοι. Τώρα έγινε εµφύλιος πόλεµος, δεν ήταν ξένοι, α- ναµεταξύ µας έγινε. Ο αδελφός µου ο Αντρέας αντάρτης, ο Θόδωρος αντάρτης, η Βάγια η αδελφή µου ανταρτίνα. Και ο Γιάννης ο άλλος αδελφός µου ήταν τρατό, τον καλούε η ηλικία. Τώρα πολεµούνταν ο ένας µε τον άλλον, αδέλφια µε αδέλφια, είµαταν µια χαρά! Και τραυµατίτηκαν και οι δυο. Και τα δυο τ' αδέλφια. Ο Γιάννης άπου ήταν τρατό τραυµατίτηκε, πέντε µήνες το νοοκοµείο έκανε, τραυµατίζεται και ο Θόδωρος εδώ. Τώρα ο πατέρας µου, πού να πάει ο καηµένος, µε τη µάνα; [ ] Τη µια τη µέρα πάει τα Γρεβενά να δει εκείνο τον αδελφό µου, το µεγαλύτερο, την άλλη την ηµέρα έπρεπε να πάει απάνω το βουνό να δει τον άλλον. Όχι εδωέ, µακριά! Τέτοια τραβήξαµε.» Σε ποια κατάταη αναφέρεται η µαρτυρία; [5.76] Η Κυβέρνηη Εθνικής Ενότητας, που υγκροτείται τον Οκτώβριο του 1944 από εκπροώπους της εξόριτης Κυβέρνηης και της «Κυβέρνηης του Βουνού» Τι επιδιώκεται µε τη δηµιουργία της Κυβέρνηης Εθνικής Ενότητας; [5.75] 114 ύ ν θ ε η Ποιες υνθήκες επικρατούν την Ελλάδα τα χρόνια της Κατοχής; Για ποιο λόγο ο πόλεµος, µετά την απελευθέρωη της Ελλάδας, ονοµάζεται Εµφύλιος;

2 9. Τα µεταπολεµικά χρόνια Μετά το τέλος του Β Παγκόµιου πολέµου η Ελλάδα είναι εδαφικά ενιχυµένη µε την έ- νωη των ωδεκανήων, το Έτι, πετυχαίνει την εδαφική ολοκλήρωή της καθώς αποκτά τα οριτικά ύνορά της, τα οποία έχει µέχρι ήµερα. Έχει όµως να αντιµετωπίει οβαρά πολιτικά και κοινωνικά προβλήµατα, τα οποία δυκολεύουν τη διαδικαία αναυγκρότηής της. Πολλά από αυτά χετίζονται µε τον Εµφύλιο πόλεµο και τις επιπτώεις του. Οι Έλληνες παραµένουν χωριµένοι ε νικητές και ε ηττηµένους του Εµφύλιου πολέµου και δεν έχουν τα ίδια δικαιώµατα. Τα προβλήµατα αυτά υποχωρούν κατά τη διάρκεια της µεταπολεµικής περιόδου, καθώς γίνονται προπάθειες για τον εκδηµοκρατιµό της χώρας. Στην πολιτική ζωή κυριαρχούν την εποχή αυτή δυο πολιτικές προωπικότητες. Ο Κωνταντίνος Καραµανλής και ο Γεώργιος Παπανδρέου. Σηµαντικό κοινωνικό πρόβληµα τα µεταπολεµικά χρόνια είναι και η φτώχεια που επικρατεί την ελληνική ύπαιθρο. Μεγάλο µέρος του αγροτικού πληθυµού µετακινείται τα ατικά κέντρα, κυρίως την Αθήνα, για αναζήτηη εργαίας. Πολλοί Έλληνες µετανατεύουν και ε χώρες του εξωτερικού αναζητώντας εργαία και µια καλύτερη ζωή. Στον οικονοµικό τοµέα, αν και η γεωργία παραµένει ο ηµαντικότερος κλάδος της ελληνικής οικονοµίας, δίνεται µεγάλη ηµαία την ανάπτυξη της βιοµηχανίας. Μεγάλες και µικρότερες βιοµηχανικές µονάδες δηµιουργούνται ε µεγάλες πόλεις. Η δηµιουργία βιοµηχανικών περιοχών, δίπλα τα ατικά κέντρα, αυξάνει και την ανοικοδόµηη, κυρίως από τη δεκαετία του 1960, οπότε χιλιάδες ανθρώπων υγκεντρώνονται εκεί. ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ εδαφική ολοκλήρωη: η οριτικοποίηη των υνόρων του ελληνικού κράτους µε την ένωη των περιοχών, οι οποίες κατοικούνται από Έλληνες αναυγκρότηη: η αποκατάταη της χώρας µετά από µια δύκολη περίοδο, όπως είναι ένας πόλεµος ή µια οικονοµική κρίη µετανάτευη: η ατοµική ή οµαδική µετακίνηη πληθυµού το εωτερικό της χώρας ή ε χώρες του εξωτερικού για την εξεύρεη εργαίας ατυφιλία: η τάη µετακίνηης του πληθυµού των αγροτικών περιοχών τα ατικά κέντρα 5.77 Σταθµός παραγωγής ηλεκτρικού ρεύµατος το Νέο Φάληρο Αττικής (1957) Μεταξύ 1955 και 1973 η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύµατος ενδεκαπλαιάζεται Συνδέω την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύµατος µε την προπάθεια αναυγκρότηης της Ελλάδας τα µεταπολεµικά χρόνια. [5.77] αναυγκρότηη της χώρας τέλος Εµφύλιου πολέµου ατυφιλία - µετανάτευη επιβολή τρατιωτικής δικτατορίας 115

3 ... µαθητεία την ιτορία Ι. Η ατυφιλία τα µεταπολεµικά χρόνια 5.78 Σε ποιο φαινόµενο της µεταπολεµικής Ελλάδας αναφέρεται ο γελοιογράφος; [5.78] Γελοιογραφία του Κυρ «Η Ελλάδα υρρέει την Αθήνα - για ένα µεροκάµατο: Στην οικοδοµή [ ], τις φάµπρικες, [ ] τον ιδιωτικό τοµέα, που αναπτύεται. [ ] Είναι η εποχή της πολυκατοικίας και των θυρωρών.» Μπιρίµη-Μαράκη Ρ., Ένας αιώνας Ελλάδα, Κατανιώτης, Αθήνα 2000, Αγγελία από εφηµερίδα της εποχής (1961): 5.80 «Χωριατόπαιδο ζητείται δια πρατήριον βενζίνης, ετών, τίµιον και υγιές. Παρέχονται ύπνος, ενδυ- µαία, µιθός και τυχερά. Βαιλέως Παύλου 146, Βούλα Αττικής, τηλ » Για ποιους λόγους πολλοί κάτοικοι της ε- παρχίας κατευθύνονται την Αθήνα, ύµφωνα µε τις πηγές; [5.79] & [5.80] 5.81 «Κάθηα ' ένα από τα παγκάκια εκεί κοντά. ίπλα µου ένα ζευγάρι από την επαρχία. Όλο δείχνανε. «Να!... το πίτι του θείου και της θίτας... ώ πω πω!... να και το γιαουρτάδικου του Μήτου, και του Χίλτουν*... πω... πω... πολυκατοικίες... να και τα υντριβάνια... εν πάµε πίτι µας φέτους... ας του χωριό να βγάλη κόρο... θ' αγουράουµε ένα ριτιρέ!...» 116 Η πλατεία Οµόνοιας την Αθήνα κατά τη δεκαετία του 1950 Περιγράφω την Αθήνα τα µεταπολεµικά χρόνια, ύµφωνα µε τις πηγές. [5.81] & [5.82] Αργυράκης Μ., «Ο Λυκαβηττός αξιοποιείται.», εφ. Ελευθερία ( ) * Χίλτον, ξενοδοχείο της Αθήνας 5.82

4 ... µαθητεία την ιτορία ΙΙ. Η µετανάτευη τη Γερµανία 5.83 Έλληνας µετανάτης, από την Πάτρα, αφηγείται (1970): «Εγώ είµαι τη Γερµανία από το Και την Ελλάδα εργάτης ή- µουνα, τα Καµίνια, βγάζαµε τούβλα. Άρα για να φύγω από κει και να ρθω εδώ την ξενιτειά, έπεται ότι δεν τα περνούα και τόο καλά την Ελλάδα κι' έψαχνα για κάτι καλύτερο. Και ναι µεν εδώ τη Γερµανία βρήκαµε περιότερη δουλειά κι' από µιό παπούτι που λέει ο λόγος που είχαµε την Ελλάδα, εδώ αποκτήαµε τρία και τέερα ζευγάρια, αλλά το τίµηµα είναι βαρύ» 5.84 Για ποιους λόγους µετανατεύουν οι Έλληνες τη Γερµανία κατά τη µεταπολεµική περίοδο, ύµφωνα µε την πηγή; [5.84] Έλληνας µετανάτης τη Γερµανία αφηγείται (1971): Ελληνίδα µετανάτρια µε τα παιδιά της, αµέως µετά την αποβίβαή της από το τρένο που τους έχει µεταφέρει τη Γερµανία (δεκαετία του 1960) Μελετώ τις πηγές και αναφέρω τις οµάδες του πληθυµού, οι οποίες µετανατεύουν. [ ] 5.86 «Έχω κοπό να µείνω ακόµα δέκα χρόνια εδώ. Τώρα δουλεύει και η γυναίκα µου, κερδίζουµε καλά. Έ- χουµε βρει καλό πιτάκι, το παιδί πάει το γερµανικό χολείο, εµείς δεν έχουµε δυκολίες µε τους Γερ- µανούς. Έχουµε και φίλους, [ ] έρχονται το πίτι και υζητάµε. Κι' αυτοί έχουνε τους ίδιους καηµούς µόνο που είναι την πατρίδα τους. Νοµίζω πως εµείς οι ξένοι έχουµε κακή γνώµη για τους Γερµανούς γιατί δεν τους ξέρουµε, δε µιλάµε µαζί τους...» 5.85 Περιγράφω τις υνθήκες ζωής των Ελλήνων µετανατών τη Γερµανία. [5.85] & [5.86] Έλληνες µετανάτες τη Γερµανία µοιράζονται το ίδιο δωµάτιο (δεκαετία του 1960) ύ ν θ ε η Ποια είναι τα ηµαντικά προβλήµατα τα οποία αντιµετωπίζει το ελληνικό κράτος τα µεταπολεµικά χρόνια; Ποια είναι τα κίνητρα για την εωτερική και εξωτερική µετανάτευη; 117

5 10. Η τρατιωτική δικτατορία Την 21 η Απριλίου 1967, µια οµάδα υνταγµαταρχών, µε αρχηγό τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, εκµεταλλεύεται την πολιτική ατάθεια και επιβάλλει την Ελλάδα τρατιωτική δικτατορία. ιακόπτει έτι την πορεία της χώρας προς τον εκδηµοκρατιµό, που διαµορφώνεται από την αρχή της δεκαετίας του Πολιτικά πρόωπα, άνθρωποι των γραµµάτων αλλά και απλοί πολίτες, γνωτοί για τις δηµοκρατικές αντιλήψεις τους, γίνονται από την πρώτη τιγµή τόχος του καθετώτος της χούντας. Φυλακές αλλά και τόποι εξορίας, όπου οδηγούνται όοι θεωρούνται επικίνδυνοι για το καθετώς, γεµίζουν µε ανθρώπους που διώκονται για τις ιδέες τους. Η χούντα καταργεί κάθε ελευθερία και ατοµικό δηµοκρατικό δικαίωµα του πολίτη. Οι πολίτες αντιδρούν τη δικτατορία. Άλλοι φεύγουν ε χώρες του εξωτερικού και οργανώνουν από εκεί την αντίταη κατά του δικτατορικού καθετώτος ενώ πολλοί παρα- µένουν τη χώρα και οργανώνονται για την ανατροπή του. Κορυφαία τιγµή αντίταης κατά της δικτατορίας αποτελούν τα γεγονότα που έχουν χέη µε το φοιτητικό κίνηµα. Φοιτητές και φοιτήτριες καταλαµβάνουν τη Νοµική Σχολή του Πανεπιτηµίου Αθηνών, το Φεβρουάριο του 1973, και οργανώνουν κινητοποιήεις τη Θεαλονίκη, την Πάτρα και τα Ιωάννινα. Η εξέγερη του Πολυτεχνείου, το Νοέµβριο του 1973, γίνεται γνωτή ε όλο τον κόµο και επηρεάζει τη διεθνή κοινή γνώµη εναντίον του δικτατορικού καθετώτος την Ελλάδα. Η τρατιωτική δικτατορία κλονίζεται και, τελικά, το 1974 καταρρέει. Η δηµοκρατία αποκαθίταται, χηµατίζεται κυβέρνηη εθνικής ενότητας και πρωθυπουργός ορίζεται ο Κωνταντίνος Καραµανλής. ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ 5.87 πολιτική ατάθεια: όταν δεν υπάρχει ταθερότητα και αλλάζουν υνέχεια οι κυβερνήεις τρατιωτική δικτατορία: το καθετώς το οποίο επικρατεί µε την ανατροπή του δηµοκρατικού πολιτεύµατος από τρατιωτικούς µε τη χρήη βίας χούντα: (λέξη ιπανικής προέλευης) οµάδα αξιωµατικών οι οποίοι υνωµοτούν για να καταλάβουν την εξουία µε τρατιωτικό πραξικόπηµα Άρµα µάχης το προαύλιο της Βουλής των Ελλήνων, κατά τη διάρκεια του πραξικοπήµατος, το πρωί της 21 ης Απριλίου 1967 Με ποιον τρόπο επιβάλλεται η δικτατορία την Ελλάδα την 21 η Απριλίου 1967; [5.87] Φεβρουάριος 1973 Νοέµβριος τρατιωτικό πραξικόπηµα την Ελλάδα κατάληψη της Νοµικής Σχολής του Πανεπιτηµίου Αθηνών από φοιτητές και φοιτήτριες εξέγερη φοιτητών και φοιτητριών το Μετόβιο Πολυτεχνείο κατάρρευη του δικτατορικού καθετώτος 118

6 ... µαθητεία την ιτορία Ι. Η ζωή τα χρόνια της δικτατορίας Απόπαµα από Βαιλικό ιάταγ- µα (21 η Απριλίου 1967): 5.90 «Εν ονόµατι του άρθρου 91 Α- παγορεύονται οι δηµόιες και ι- διωτικές υγκεντρώεις» 5.88 Απόπαµα από δηµοίευµα ε- φηµερίδας της εποχής: «Το Στρατοδικείον της Θεαλονίκης κατεδίκαε [ ] τον Κ.. εις τετραετή φυλάκιη, διότι επώληεν δίκο του Θεοδωράκη, του οποίου η µουική είναι απαγορευµένη.» 5.89 Σε ποιες απαγορεύεις, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, αναφέρονται οι πηγές; [5.88] & [5.89] Γελοιογραφία του Η. Σκουλά για την έλλειψη ελευθεροτυπίας (ελευθερίας του Τύπου) τα χρόνια της δικτατορίας Πώς παρουιάζει ο γελοιογράφος την ελευθεροτυπία, τα χρόνια της δικτατορίας; [5.90] «Το δικτατορικό καθετώς που είχε επιβάλει το πραξικόπηµα των υνταγµαταρχών, ανατάτωε κυριολεκτικά του Έλληνες της Γερµανίας που κοντά τον πόνο της ξενιτιάς, τους βαάνιζε τώρα και η αγωνία για τους δικούς τους την Ελλάδα. Ξεηκωµοί, φοιτητικές ταραχές, φυλακίεις, βαανιτήρια, εξορίες και χίλια δυο άλλα που µάθαιναν, τους ανηυχούαν φοβερά, µια που δεν µπορούαν να µάθουν και λεπτοµέρειες για το τι ακριβώς υνέβαινε. Ό,τι µάθαιναν, το µάθαιναν από τις ξένες εφηµερίδες. Οι ελληνικές τα παρουίαζαν όλα ρόδινα.» Σαλούρου Β., Απ τη ζωή µιας µετανάτριας, Αθήνα 1986, Αφία ανώνυµου δηµιουργού, η οποία κυκλοφορεί την Ευρώπη τα χρόνιας της τρατιωτικής δικτατορίας Περιγράφω τη ζωή των Ελλήνων τα χρόνια της δικτατορίας, ύµφωνα µε την πηγή. [5.91] Πώς παριτάνει ο δηµιουργός της αφίας την Ελλάδα (GRECE), κατά τη διάρκεια της δικτατορίας; [5.92] 119

7 ... µαθητεία την ιτορία ΙΙ. Η εξέγερη των φοιτητών και των φοιτητριών Το κτίριο του Μετόβιου Πολυτεχνείου τις µέρες της φοιτητικής εξέγερης, το Νοέµβριο του 1973 Φοιτητές και φοιτήτριες το προαύλιο του Πολυτεχνείου διαδηλώνουν κατά της τρατιωτικής δικτατορίας (Νοέµβριος 1973) Ποια είναι τα υνθήµατα των φοιτητών και των φοιτητριών κατά την εξέγερη του Πολυτεχνείου, το Νοέµβριο του 1973; [5.93] & [5.94] Μηνύµατα του ραδιοφωνικού ταθµού που λειτουργεί παράνοµα το χώρο του Πολυτεχνείου: «Εδώ Πολυτεχνείο, Εδώ Πολυτεχνείο άς µιλά ο ελεύθερος ραδιοφωνικός ταθµός των ελεύθερων αγωνιζόµενων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζόµενων Ελλήνων» «Αυτή τη τιγµή δεκάδες χιλιάδες λαού έχουν κατακλύει ε µεγάλη ακτίνα γύρω από το Πολυτεχνείο, όπου βρικόµατε, όλους τους δρόµους, όλες τις πλατείες». «Η νίκη µας είναι κοντά. Όλος ο λαός να κατέβει τους δρόµους της Αθήνας. Γενική κινητοποίηη. Πρέπει να νικήουµε». «Στρατός - λαός µαζί όλοι ενωµένοι, ενάντια τη Χούντα» Τι επιδιώκουν οι φοιτητές και οι φοιτήτριες µε τη λειτουργία του παράνοµου ραδιοφωνικού ταθµού; [5.95] Με ποιο τρόπο αντιδρά η τρατιωτική δικτατορία την εξέγερη των φοιτητών και των φοιτητριών; [5.96] Άρµα µάχης λίγο πριν ειβάλει, µε εντολή του τρατιωτικού καθετώτος, το χώρο του Πολυτεχνείου ( ) ύ ν θ ε η Με ποιους τρόπους προπαθεί να κυριαρχήει το δικτατορικό καθετώς; Ποια είναι η ηµαία της εξέγερης του Πολυτεχνείου, το 1973; 120

8 11. Το κυπριακό ζήτηµα Το κυπριακό ζήτηµα είναι ηµαντικό εθνικό θέµα και απαχολεί έντονα τη διεθνή κοινότητα το δεύτερο µιό του 20 ού αιώνα. Η Κύπρος βρίκεται από το 1878 την κατοχή των Άγγλων, αλλά οι Ελληνοκύπριοι επιθυµούν την ένωη του νηιού µε την Ελλάδα. Μετά την αποτυχία των ειρηνικών διεκδικήεων, το 1955 αρχίζει ο ένοπλος απελευθερωτικός αγώνας των Κυπρίων εναντίον των Άγγλων. Την ένοπλη δράη αναλαµβάνει η µυτική τρατιωτική οργάνωη Ε.Ο.Κ.Α. Ο κυπριακός λαός υµµετέχει και υµπαρατέκεται µε ό- λες του τις δυνάµεις. Οι υγκρούεις είναι πολλές και οι αγγλικές δυνάµεις επιβάλλουν κληρά µέτρα το νηί. Η διεθνής κοινότητα αδυνατεί να βρει λύη. Τελικά, το 1960, η Κύπρος ανακηρύεται ανεξάρτητη δηµοκρατία, µε πρόεδρο τον αρχιεπίκοπο Μακάριο. Σηµαντικά προβλήµατα εµφανίζονται όµως τις χέεις των δύο κοινοτήτων που κατοικούν το νηί και αναγνωρίζονται από το Σύνταγµα, τους Ελληνοκύπριους που υπερτερούν αριθµητικά και τους Τουρκοκύπριους. Τον Ιούλιο του 1974, η ελληνική χούντα προπαθεί µε πραξικόπηµα να ανατρέψει τον πρόεδρο της Κυπριακής ηµοκρατίας. Η Τουρκία ειβάλλει τότε την Κύπρο και τα τρατεύ- µατά της καταλαµβάνουν το βόρειο τµήµα του νηιού. Σχηµατίζουν εκεί ένα τουρκοκυπριακό κράτος, το οποίο δεν αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα. Μεγάλος αριθµός Ελληνοκυπρίων εκτοπίζεται βίαια και το νηί διχοτοµείται. Από τότε η Κύπρος παραµένει διχοτοµηµένη και το κυπριακό πρόβληµα άλυτο. Η ένταξη της Κύπρου την Ευρωπαϊκή Ένωη, το 2004, δίνει νέες ελπίδες για τη λύη του ζητήµατος. ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ 5.97 Ε.Ο.Κ.Α.: η Εθνική Οργάνωη Κυπρίων Αγωνιτών, η οποία δρα το διάτηµα µε αρχηγό τον Γεώργιο Γρίβα διχοτόµηη της Κύπρου: η διαίρεη της Κύπρου, µετά την ειβολή των τουρκικών τρατευµάτων, ε δύο τµήµατα, το νότιο και το βόρειο Χάρτης της Κύπρου, µετά την ειβολή των τουρκικών τρατευµάτων (1974) Παρατηρώ το χάρτη και αναφέρω τα µέρη τα οποία διχοτοµείται η Κύπρος, µετά το [5.97] Απελευθερωτικός Αγώνας των Ελληνοκυπρίων Ανεξαρτηία της Κύπρου πραξικόπηµα ανατροπής του Μακάριου ειβολή τουρκικών τρατευµάτων την Κύπρο ένταξη της Κύπρου την Ευρωπαϊκή Ένωη 121

9 ... µαθητεία την ιτορία Ι. Ο Απελευθερωτικός Αγώνας των Ελληνοκυπρίων ( ) Απόπαµα από προκήρυξη του Αγώνα της Ε- θνικής Οργάνωης Κυπρίων Αγωνιτών (Ε.Ο.Κ.Α.): «Με την βοήθειαν του Θεού, µε πίτιν εις τον αγώνα µας, µε την υµπαράταιν ολοκλήρου του Ελληνιµού και µε την βοήθειαν των Κυπρίων, αναλαµβάνοµεν τον αγώνα δια την αποτίναξιν* του Αγγλικού ζυγού** [ ] Εάν οι δυνάται*** µας δεν θέλουν να αποδώουν την λευτεριά µας, µπορούµε να την διεκδικήωµεν µε τα ίδια µας τα χέρια και µε το αίµα µας. [ ] Έλληνες, όπου και αν ευρίκεθε, ακούατε την φωνήν µας: Εµπρός, όλοι µαζί για την λευτεριά της Κύπρου µας.» * απελευθέρωη ** κατοχή *** (Άγγλοι) κατακτητές 5.98 Ποιος είναι ο τόχος του Αγώνα των Ελληνοκυπρίων, ύµφωνα µε την προκήρυξη της Ε.Ο.Κ.Α.; [5.98] Απόπαµα άρθρου της Εφηµερίδας Φιλελεύθερος ( ): «Ζωηραί διαδηλώεις µαθητών και µαθητριών εηµειώθηαν χθες εις την Λευκωίαν, εις τας οποίας και έλαβαν µέρος 300 µαθηταί και µαθήτριαι του Παγκυπρίου Γυµναίου, καθώς και αρκεταί εκατοντάδες εκ των άλλων Σχολών Μέης Παιδείας... Αι τρατιωτικαί και ατυνοµικαί δυνάµεις προέβηαν* εις αθρόας** υλλήψεις. Συνολικώς υνελήφθηαν 29 µαθηταί εξ ων 26 του Παγκυπρίου Γυµναίου. Μεταξύ των υλληφθέντων υµπεριελαµβάνοντο και 4 µαθήτριαι.» *πραγµατοποίηαν **οµαδικές 5.99 Με ποιο τρόπο υµµετέχουν οι νέοι της Κύπρου τον Απελευθερωτικό Αγώνα; [5.99] Πώς αντιµετωπίζουν οι Αγγλικές Αρχές τους Ελληνοκύπριους αγωνιτές; [5.100] Ο Άγγλος κυβερνήτης Χ. Φουτ παραδίδει τη διοίκηη της Κύπρου. ( ) εξιά και αριτερά βρίκονται ο πρόεδρος, Μακάριος Γ, και ο αντιπρόεδρος, Κιουτούκ Φαζίλ, του ανεξάρτητου κυπριακού κράτους Ο Μ. Καραολής, µαζί µε τον Α. ηµητρίου, είναι οι πρώτοι αγωνιτές της Ε.Ο.Κ.Α., οι οποίοι εκτελούνται από τις Αγγλικές Αρχές ( ) Ποια είναι η κατάληξη του Αγώνα των Ελληνοκυπρίων; [5.101] 122

10 ... µαθητεία την ιτορία ΙΙ. Το πραξικόπηµα και η ειβολή το 1974 «Η ελληνική κυβέρνηη [ ] διέταξε [ ] τους έλληνες αξιωµατικούς της εθνοφρουράς* να καταλάβουν την εξουία την Κύπρο και να δολοφονήουν τον Μακάριο. Έτι τις 15 Ιουλίου (1974) οι δυνάµεις αυτές κινήθηκαν εναντίον του προεδρικού µεγάρου και άλλων τρατηγικών ηµείων της Λευκωίας και των άλλων κυριότερων πόλεων. Αιµατηρές µάχες διεξήχθηαν παντού [ ] Ο Μακάριος κατάφερε να διαφύγει τη Πάφο» Κρανιδιώτης Γ., Το κυπριακό πρόβληµα , Θεµέλιο, Αθήνα 1984,. 240 *ελληνική φρουρά της Κύπρου Σε ποιο γεγονός αναφέρονται οι πηγές; [5.102] & [5.103] Ποιοι υµµετέχουν αυτό το γεγονός; [5.102] & [5.103] Από εξώφυλλο της εφηµερίδας Τα Νέα ( ) Τι ακολουθεί το πραξικόπηµα εναντίον του Προέδρου της Κυπριακής ηµοκρατίας; [5.104] Μακάριος Γ' ( ) Πρόεδρος της Κυπριακής ηµοκρατίας Απόπαµα από το ιάγγελµα του Μακάριου τις 15 Ιουλίου 1974: «Ελληνικέ Κυπριακέ λαέ! [ ] Είµαι ο Μακάριος. Είµαι εκείνος τον οποίον υ εξέλεξες δια να είναι ο ηγέτης ου. εν είµαι νεκρός όπως η χούντα των Αθηνών και οι εδώ εκπρόωποί της θα ήθελαν. Είµαι ζωντανός και είµαι µαζί ου, υναγωνιτής και ηµαιοφόρος εις τον κοινόν αγώνα. Το πραξικόπηµα της χούντας απέτυχε» Ποια αποτελέµατα έχει το πραξικόπηµα του δικτατορικού καθετώτος της Ελλάδας την Κύπρο, το 1974; [5.103] & [5.104] Ποιες υνέπειες έχει για τους Ελληνοκύπριους κατοίκους η ειβολή των τουρκικών τρατευµάτων το βόρειο τµήµα του νηιού; [5.105] ύ ν θ ε η Ποιο είναι το κυπριακό ζήτηµα; Ποιες είναι οι υνέπειες του πραξικοπήµατος και της ειβολής τουρκικών τρατευµάτων την Κύπρο; Εργόχειρο Ελληνοκύπριας µετά την ειβολή των τουρκικών τρατευµάτων το βόρειο τµήµα της Κύπρου 123

11 12. Η Ευρωπαϊκή Ένωη Η ιδέα της ένωης των ευρωπαϊκών κρατών διατυπώνεται για πρώτη φορά από τον Ροµπέρ Σουµάν, τις 9 Μαΐου του 1950, ηµέρα που γιορτάζεται από τότε ως «Ηµέρα της Ευρώπης». Το 1951, έξι ευρωπαϊκές χώρες - Γαλλία, Γερµανία, Ιταλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεµβούργο - υ- πογράφουν την πρώτη Συνθήκη µε τόχο την οικονοµική υνεργαία µεταξύ τους. Το 1957, οι ίδιες χώρες ιδρύουν την Ευρωπαϊκή Οικονοµική Κοινότητα (Ε.Ο.Κ.). Η Κοινότητα ταδιακά διευρύνεται µε την είοδο και άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Η Ελλάδα εντάεται το Η Κοινότητα αλλάζει χαρακτήρα. Το 1992, αποφαίζεται το Μάατριχτ να γίνει οικονο- µική, νοµιµατική και πολιτική Ένωη. Ψηφίζεται νέα υνθήκη και η Ε.Ο.Κ. αλλάζει όνοµα. Μετονοµάζεται ε Ευρωπαϊκή Ένωη (Ε.Ε.). Το 2004, µετά την τελευταία διεύρυνη, την Ε.Ε. υµµετέχουν πια, είκοι πέντε ευρωπαϊκά κράτη. Από αυτά, τα δώδεκα έχουν και κοινό νόµιµα, το ευρώ. Η λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωης τηρίζεται ε πέντε όργανα. Το καθένα από αυτά, το Ευρωκοινοβούλιο, το Συµβούλιο της Ε.Ε., η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό ικατήριο και το Ελεγκτικό Συνέδριο, έχει υγκεκριµένες αρµοδιότητες. Οι χώρες-µέλη της Ε.Ε. προπαθούν να χαράζουν ενιαία εξωτερική πολιτική και να λειτουργούν υλλογικά ε µια ειρά θεµάτων όπως η ειρήνη, ο πολιτιµός, το περιβάλλον. Πολλές από τις αποφάεις της Ε.Ε. είναι δεµευτικές για τα κράτη - µέλη της, τα οποία οφείλουν να προαρµόζονται αυτές και να τις εφαρµόζουν. ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ Ροµπέρ Σουµάν: Γάλλος υπουργός εξωτερικών Μάατριχτ: πόλη της Ολλανδίας, όπου, τις , ψηφίζεται η πρώτη Συνθήκη της Ε.Ε. Ευρωκοινοβούλιο: αποτελείται από τους ευρωβουλευτές, οι οποίοι εκλέγονται, µε τις ευρωεκλογές, από τους πολίτες των κρατών-µελών κάθε πέντε χρόνια Συµβούλιο της Ε.Ε.: γνωτό και ως υµβούλιο υπουργών, εκπροωπεί τις κυβερνήεις των κρατών- µελών Ευρωπαϊκή Επιτροπή: είναι αρµόδια για τη υπεράπιη των υµφερόντων της Ε.Ε. Ευρωπαϊκό ικατήριο: διαφαλίζει την τήρηη του κοινοτικού δικαίου Ελεγκτικό Συνέδριο: ελέγχει τη ωτή διαχείριη των οικονοµικών της Ε.Ε Το ευρώ αποτελεί το ενιαίο νόµιµα της Ευρωπαϊκής Ένωης από την Ποια τοιχεία αποτυπώνονται τη κοινή όψη του ε- νιαίου ευρωπαϊκού νοµίµατος; [5.106] Συνθήκη Παριιού για την ίδρυη Ευρωπαϊκής Κοινότητας ίδρυη της Ευρωπαϊκής Οικονοµικής Κοινότητας (Ε.Ο.Κ.) ίδρυη της Ευρωπαϊκής Ένωης (E.E.) 124

12 ... µαθητεία την ιτορία Ι. Κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωης Αναφέρω τα κράτη - µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωης. [5.107] & [5.108] Τα κράτη-µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωης το Έτος ένταξης κράτη - µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωης χώρα Βέλγιο, Οµοπονδιακή ηµοκρατία Γερµανίας (Γερµανία), 1951 Γαλλία, Ιταλία, Λουξεµβούργο, Ολλανδία ανία, Ιρλανδία, Ηνωµένο Βαίλειο 1973 (Αγγλία) 1981 Ελλάδα 1986 Ιπανία, Πορτογαλία 1995 Αυτρία, Φινλανδία, Σουηδία Κύπρος, Τεχία, Εθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, 2004 Μάλτα, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία Πότε ειέρχεται η Ελλάδα και η Κύπρος την Ευρωπαϊκή Ένωη; [5.108] Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κ. Καραµανλής, υπογράφει, τις , τη Συµφωνία Ένταξης της χώρας την Ε.Ο.Κ. Ποιος υπογράφει και πότε τη Συµφωνία ένταξης της Ελλάδας την Ε.Ο.Κ.; [5.109] 125

13 ... µαθητεία την ιτορία ΙΙ. Το Ευρωπαϊκό Κοινουβούλιο Συνεδρίαη της ολοµέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το Στραβούργο Ποιο πολιτικό ώµα της χώρας µου µού θυµίζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο; [5.110] Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελούν 732 ευρωβουλευτές όλων των κρατών µελών της Ευρωπαϊκής Ένωης. Οι ευρωβουλευτές εκλέγονται άµεα από τους πολίτες κάθε κράτους-µέλους, κάθε πέντε χρόνια. Ο αριθµός των ευρωβουλευτών κάθε κράτους-µέλους είναι ανάλογος µε τον πληθυµό του π.χ. η Ελλάδα υµµετέχει µε 24 ευρωβουλευτές. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψηφίζει νόµους και ελέγχει την εκτελετική εξουία. Από ποιους αποτελείται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο; Ποιο είναι το έργο τους; [5.111] γεωργίας, κτηνοτροφίας & αλιείας ενέργειας, ερευνών & τεχνολογίας κοινωνικών υποθέεων & απαχόληης Αναφέρω τα θέµατα µε τα ο- ποία αχολούνται οι Επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; [5.112] νεότητας, πολιτιµού, αθλητιµού δικαιώµατα των γυναικών περιβάλλοντος & δη- µόιας υγείας Έξι από τις Επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι οποίες αχολούνται µε διάφορα ζητήµατα της Ευρωπαϊκής Ένωης ύ ν θ ε η Με ποια ζητήµατα αχολείται η Ευρωπαϊκή Έ- νωη; Πώς λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωη;

14 13. Η καθηµερινή ζωή Κατά τη διάρκεια του 20 ού αιώνα µεγάλες επιτηµονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις αλλάζουν τον κόµο, κυρίως τις βιοµηχανικά αναπτυγµένες χώρες. Νέες τεχνολογίες ειβάλλουν την καθηµερινή ζωή των ανθρώπων και την αλλάζουν. Οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν καθοριτικά και τη καθηµερινή ζωή την Ελλάδα. Η ταδιακή επέκταη της χρήης ηλεκτρικής ενέργειας απλοποιεί πολλές καθηµερινές αχολίες των ανθρώπων. Οι ηλεκτρικές υκευές, όπως το ψυγείο, το πλυντήριο και η ηλεκτρική κουζίνα, γίνονται απαραίτητες για κάθε πίτι. Το ραδιόφωνο και η τηλεόραη ενηµερώνουν και ψυχαγωγούν τους κατοίκους και των πιο αποµακρυµένων περιοχών. Οι άνθρωποι επικοινωνούν µεταξύ τους, όπου κι αν βρίκονται, µε ταθερά ή κινητά τηλέφωνα. Η χρήη του ηλεκτρονικού υπολογιτή και του διαδικτύου επιτρέπει την επικοινωνία, την ευκολότερη αναζήτηη πληροφοριών και την ταχύτερη επεξεργαία τους. Η τελειοποίηη των ιδηροδρόµων, η εφεύρεη του αεροπλάνου και η µαζική χρήη του αυτοκινήτου, µειώνουν τις αποτάεις. Οι άνθρωποι µετακινούνται ευκολότερα και γρηγορότερα. Η πρόοδος της τεχνολογίας επιτρέπει ακόµη και το ταξίδι το ιάτηµα. Το 1969 ο άνθρωπος περπατά τη Σελήνη. Νέες κατακτήεις την ιατρική, όπως η εφεύρεη νέων φαρµάκων, επιτρέπουν τη θεραπεία πολλών αθενειών και αυξάνουν το µέο όρο ζωής των ανθρώπων. Οι εξελίξεις αυτές έχουν όµως και αρνητικές υνέπειες. Οι άνθρωποι µολύνουν το περιβάλλον, παταλούν φυικούς πόρους και δεν καταφέρνουν να µειώουν τη φτώχεια, η ο- ποία υνεχίζει να επικρατεί ε πολλές περιοχές του πλανήτη. ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ διαδίκτυο: (ίντερνετ) δίκτυο υπολογιτών που υνδέονται µεταξύ τους, το οποίο δίνει τη δυνατότητα ανταλλαγής πληροφοριών φυικοί πόροι: ό,τι προµηθεύεται ο άνθρωπος από τη φύη πενικιλίνη: το πρώτο αντιβιοτικό φάρ- µακο για την καταπολέµηη ιών, εφευρίκεται από τον Α. Φλέµιγκ το 1926 µεταµόχευη: η αντικατάταη ενός ανθρώπινου οργάνου, το οποίο δεν λειτουργεί κανονικά, µε άλλο υγιές από άλλον άνθρωπο Ιτοελίδα του Τεχνικού Μουείου Θεαλονίκης, Ποιες πληροφορίες µπορώ εύκολα να έχω από την ιτοελίδα αυτή; [5.113] έγχρωµη τηλεόραη χρήη της πενικιλίνης ηλεκτρονικός υπολογιτής πρώτη µεταµόχευη νεφρού πρώτος τεχνητός δορυφόρος ο πρώτος άνθρωπος τη ελήνη 127

15 ... µαθητεία την ιτορία Ι. Το αυτοκίνητο την Ελλάδα Εγνατία Ντεπώ Το πρώτο ατικό λεωφορείο της Καλαµαριάς, που εκτελεί το δροµολόγιο Καλαµαριά Ντεπώ (Αποθήκη) (1927) Μαρτυρία του Σίµου Λιανίδη: «Με χιόνια, µε βροχή και τα λοιπά ξεκινούαν οι Καλαµαριώται από δω και πηγαίνανε µε τα πόδια µέχρι το Ντεπώ [ ] κι απ' το Ντεπώ µπαίνανε το τραµ, αν είχαν ένα πενηντάλεπτο να δώουνε το ειιτήριο, ή αλλιώς πηγαίνανε µε τα πόδια µέχρι κάτω την Εγνατία» Με ποιο τρόπο αλλάζει η ζωή των κατοίκων την Καλαµαριά µε την κυκλοφορία του ατικού λεωφορείου; [ ] Εντοπίζω το χέδιο πόλης [5.115] το δροµολόγιο του υγκεκριµένου λεωφορείου. [5.116] Καλαµαριά Σχέδιο της ανατολικής Θεαλονίκης (1929) «Μέχρι το 1950 οι γυναίκες οδηγοί αυτοκινήτων µετριόντουαν τα δάχτυλα. Τα επόµενα χρόνια όµως αυξήθηκε ο αριθµός τους [ ] Το 1957 υπήρχαν γυναίκες που είχαν πάρει δίπλωµα οδηγού. Οι περιότερες ήταν Αθηναίες που έκαναν µάλιτα τις εµφανίεις τους το τιµόνι, όλο και πιο υχνά ακόµη και τις Κυριακές τις ηµερήιες εκδροµές των οικογενειών.» Καιροφύλας Γ., Η Αθήνα τη δεκαετία του 50, Φιλιππότης, Αθήνα 1993, Για ποιους λόγους χρηιµοποιούνται τα τροχοφόρα που αναφέρονται τις πηγές [5.116] & [5.117] Απόπαµα από ευθυµογράφηµα του. Ψαθά: Οι φωτεινοί ηµατοδότες (φανάρια) µπαίνουν τη ζωή των Αθηναίων το 1958 Τι αλλάζει την εικόνα της Αθήνας, κατά τη δεκαετία του 1950; [5.118] Γιατί τοποθετούνται οι φωτεινοί ηµατοδότες; [5.118] Ταξί, ταξί!... Αµ δε! Χείµαρροι ανεβαίνουν, χείµαρροι κατεβαίνουν, κοµοπληµµύρα από δω, κοµοπληµµύρα από κει, όλοι απορηµένοι, όλοι λαχανιαµένοι, όλοι απελπιµένοι, και... περπατάς! Κόκκινο! Αµάν! Και τι να κάνεις; Στέκεαι. Ανατενάζεις. Υποµένεις. Περιµένεις. Αναπνέεις. Ντουµάνι τα καυαέρια, που τα νιώθεις ως τα ενδότερα της ψυχής ου. Πράινο! Ίια και περάαµε, µαρς εν δυο, γρήγορα...» Ποιες αρνητικές υνέπειες έχει η χρήη του αυτοκινήτου, ύµφωνα µε την πηγή; [5.119]

16 ... µαθητεία την ιτορία ΙΙ. Η τηλεόραη την Ελλάδα 23/2/ «Καληπέρα ας. Από ήµερα το Εθνικό Ίδρυµα Ραδιοφωνίας καθιερώνει το νέο του βραδινό ωράριο για τις τεχνικές δοκιµές του Πειραµατικού Ποµπού Τηλεοράεως. Κάθε βράδυ, από τις έξι και µιή µέχρι τις οκτώ και µιή περίπου, θα µεταδίδουµε µια ειρά δοκιµατικών εκποµπών µε ποικίλο περιεχόµενο.» Πότε αρχίζει το καθηµερινό πρόγραµµα της ελληνικής τηλεόραης; [5.120] Συγκρίνω τη διάρκεια λειτουργίας του πρώτου τηλεοπτικού προγράµµατος µε τη ηµερινή διάρκειά του. [5.120] Ο Μ. Γιαννακάκος διευθυντής του Πειραµατικού Σταθµού του Ε.Ι.Ρ. α- ναφέρει: «Από τη µια µεριά, ήταν το ποδόφαιρο. Και γι' αυτό αγοράαµε το Σεπτέµβριο του 1965 ταινίες µε το Παγκόµιο Κύπελλο. Τα αποτελέµατα ήταν πολύ εντυπωιακά. Όπως µας πληροφόρηαν οι έµποροι, µέα ε ελάχιτο χρονικό διάτηµα αγοράτηκαν τηλεοπτικοί δέκτες. Από την άλλη, έπρεπε να ενιχύουµε το πρόγραµµά µας µ' ένα ακόµα τοιχείο που θα γοήτευε τις µάζες. Κι αυτό θα ήταν η προβολή ελληνικών ταινιών µεγάλου µήκους.» Μελετώ τις πηγές και αναφέρω τα είδη των εκποµπών του προγράµµατος της ελληνικής τηλεόραης τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της. [ ] ελτίο ειδήεων του Ε.Ι.Ρ. (1969) «Θέλετε να διαλέξετε ποιο απορρυπαντικό ας κάνει καλύτερα; Καθίτε την τηλεόραή ας: Αν είατε από τις δύκολες θα πρέπει να παίρνετε Ε, για τα ευαίθητα ρούχα µε λεκέδες µόνο το Α κάνει» Ιορδανίδου Μ., Η αυλή µας, Ετία, Αθήνα 1982, Με ποιο τρόπο παρουιάζει ο γελοιογράφος τη διάδοη της τηλεόραης την ελληνική κοινωνία; [5.124] ύ ν θ ε η Ποιες είναι οι αλλαγές την καθηµερινότητα των ανθρώπων κατά τη διάρκεια του 20 ού αιώνα; Ποιες είναι οι αρνητικές πλευρές των τεχνολογικών εξελίξεων; 129

17 14. Ο αθλητιµός Στην Ελλάδα, ο αθλητιµός αναπτύεται ιδιαίτερα µετά τους πρώτους ύγχρονους Ολυµπιακούς Αγώνες την Αθήνα, το Οι άνθρωποι, αρχικά τα µεγάλα ατικά κέντρα, ανακαλύπτουν τη δυνατότητα για ωµατική άκηη και ψυχαγωγία µέα από τα «πορ». ηµιουργούνται χώροι άθληης, όπως γυµνατήρια, γήπεδα και τάδια. Τα γυ- µνατικά και τα αθλητικά ωµατεία πολλαπλαιάζονται και ταδιακά περιότεροι άνθρωποι, από διάφορες κοινωνικές οµάδες, τρέφονται τον αθλητιµό. Από την αρχή του 20 ού αιώνα διοργανώνονται αθλητικοί αγώνες ε τακτά χρονικά διατήµατα και ο αθλητιµός γίνεται και θέαµα για χιλιάδες ανθρώπους. Κάποια «πορ», όπως το ποδόφαιρο, αποκτούν µαζικότητα και ενθουιώδεις φιλάθλους. Η κυκλοφορία αθλητικών εφηµερίδων και περιοδικών αυξάνεται, ενώ και η τηλεόραη αναµεταδίδει πολλά αθλητικά γεγονότα. Η διοργάνωη αθλητικών αγώνων ε τοπικό, εθνικό ή διεθνές επίπεδο δηµιουργεί µια νέα οµάδα πληθυµού, τους αθλητές. Η αθλητική δρατηριότητα ταδιακά γίνεται επάγγελµα και οι αθλητές αµείβονται. Η εραιτεχνική εναχόληη βέβαια µε τα «πορ» δεν εγκαταλείπεται και υνδέεται κυρίως µε την υγεία και τον ελεύθερο χρόνο. Η ανάπτυξη όµως του αθλητιµού έχει και αρνητικές πλευρές. Η οικονοµική εκµετάλλευη των αθλητικών αγώνων και η χρήη από τους αθλητές απαγορευµένων φαρµάκων, για να πετύχουν µεγάλες επιδόεις, είναι κάποιες από αυτές. Πρόβληµα αποτελεί επίης και ο φανατιµός µε τον οποίο κάποιοι φίλαθλοι υποτηρίζουν τις οµάδες τους καθώς και η βία που εκδηλώνεται τους αγωνιτικούς χώρους. ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ ύγχρονοι Ολυµπιακοί Αγώνες: παγκόµιοι αθλητικοί αγώνες, οι οποίοι διεξάγονται από το 1896, µε πρότυπο τους αρχαίους Ολυµπιακούς Αγώνες πορ: άθληη, ψυχαγωγική ωµατική άκηη εραιτεχνική εναχόληη: η µη αµειβόµενη, µη επαγγελµατική εναχόληη Η Βούλα Πατουλίδου, νικήτρια το αγώνιµα των 100µ. µε εµπόδια, τους Ολυµπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης, το Είναι η πρώτη Ελληνίδα που κατακτά χρυό ολυµπιακό µετάλλιο. Ποια είναι η πρώτη κορυφαία διάκριη του ελληνικού γυναικείου αθλητιµού; [5.125] Μετάλλια Ελλήνων αθλητών και Ελληνίδων αθλητριών τους Ολυµπιακούς Αγώνες χρυά: 28 αργυρά: 49 χάλκινα:

18 ... µαθητεία την ιτορία Ι. Οι Ολυµπιακοί Αγώνες Το µετάλλιο των πρώτων ύγχρονων Ολυµπιακών Αγώνων την Αθήνα, το 1896 Πόα χρόνια µεολαβούν για την επιτροφή των Ολυ- µπιακών Αγώνων την Ελλάδα; [5.126] & [5.127] Το µετάλλιο των Ολυ- µπιακών Αγώνων την Αθήνα, το Η εκκίνηη αγώνα δρόµου, 100µ., τους Ολυ- µπιακούς Αγώνες της Αθήνας (1896) Αγώνας δρόµου 400µ. µε εµπόδια, τους Ολυµπιακούς Αγώνες της Αθήνας (2004) Σε ποια από τις δυο Ολυµπιάδες ανήκει καθεµιά από τις εικόνες; [5.128] & [5.129] Ποιες αλλαγές είναι ορατές; [5.128] & [5.129] «Στη διάρκεια των Ολυµπιακών Αγώνων ίχυε ο θεµός της εκεχειρίας. Για µεγάλο χρονικό διάτηµα κατά την περίοδο της διεξαγωγής τους (ένα ως τρεις µήνες), οι ελληνικές πόλεις ήταν υποχρεωµένες να διακόπτουν τις εχθροπραξίες. Το Ιερό της Ολυµπίας ανακηρυόταν ελεύθερο και απαραβίατο. Κανένα τράτευµα δεν επιτρεπόταν να περάει τα όριά του, ενώ οι επικέπτες µπορούαν να διαβούν ακόµα και εχθρικά ύνορα. [ ] ικαίωµα υµµετοχής τους Ολυµπιακούς Αγώνες είχαν µόνο οι Έλληνες και µάλιτα οι ελεύθεροι. Αποκλείονταν δηλαδή οι ξένοι, οι δούλοι, οι γυναίκες (εκτός από τους ιππικούς αγώνες), αλλά και όοι είχαν διαπράξει φόνο ή είχαν παραβιάει την ιερή εκεχειρία, οι ίδιοι ή η πόλη τους.» Μαυροµατάκη Μ., Ολυµπία και Ολυµπιακοί Αγώνες. Από την αρχαιότητα µέχρι ήµερα, Κατανιώτης, Αθήνα 2002,. 52, Σε ποιες υνθήκες διεξάγονται οι Ολυµπιακοί Αγώνες την αρχαιότητα; [5.130] Συµβαίνει το ίδιο ήµερα; [5.130] 131

19 ... µαθητεία την ιτορία ΙΙ. Το ποδόφαιρο «Το ποδόφαιρο, καθηµερινός χεδόν ύντροφος των µαθητών, που όµως τελούαν υπό υνεχή διωγµό από τους δακάλους, θεωρούαν το ποδόφαιρο κακή και ενοχλητική υνήθεια [ ] Αλλά, κυνηγητό κι από το πίτι, αφού ήταν ακριβές οι όλες των παπουτιών -κάπου επτά δραχµές, παρακαλώ... Και οι γείτονες, καθόλου φιλόξενοι τους µικρούς λάτρεις της τρογγυλής θεάς, τους υποδέχονταν µε... µπουγελώ- µατα κάθε που έτρωναν δίτερµα τους χωµάτινους τότε δρόµους.» Γαβαλάς Ν., «Τρία κόρνερ, πέναλτι», Η Καθη- µερινή, Το ποδόφαιρο που αγαπήαµε, Επτά Η- µέρες , Πώς αντιµετωπίζεται το ποδόφαιρο, ύµφωνα µε την πηγή; [5.132] Αφία για τον ποδοφαιρικό αγώνα ΟΦΗ όξας το Ηράκλειο, το 1958 Σε ποιους απευθύνεται η αφία; [5.131] Μίµης Παπαϊωάννου, ποδοφαιριτής τις δεκαετίες ) : «εν έχω πάει, ας πούµε, χολείο, έπρεπε να πηγαίνω τα χωράφια. Αλλά είχα ταλέντο, βέβαια, τη µπάλα. Τελειώναµε απ' τη δουλειά το χωράφι, πηγαίναµε και παίζαµε µπάλα, δεν είχαµε άλλα. Μία µπάλα είχαµε. Είτε πάνινη, είτε κανονική. Αυτό µάθαµε. εν υπήρχαν ούτε ηλεκτρικά παιχνίδια, ούτε τέννις, ούτε µπάκετ. Ιδέα δεν είχαµε απ' αυτά. Κλωτούανε οι γονείς µας ή τ' αδέρφια µας µπάλα το γήπεδο εκεί, το λιβάδι, πήραµε κι εµείς. [ ] Έτι ξεκίνηα, ας πούµε. Όµως ξυπνούα και κοιµόµουνα µε τη µπάλα. Κακίης Σ., Επίθεη. Ματιές τα πορ, Αιγόκερως, Αθήνα χχ, Πώς παίζουν µπάλα τα παιδιά τα χωριά, ύµφωνα µε την πηγή; [5.133] Είναι δηµοφιλές άθληµα το ποδόφαιρο και γιατί; [ ] Ποια παιδιά αχολούνται µε το ποδόφαιρο, ύµφωνα µε τις πηγές; [ ] ύ ν θ ε η Ποδόφαιρο ε αθηναϊκό δρόµο κατά τη δεκαετία του 1950 Τι είδους άθληµα είναι το ποδόφαιρο; Ποιες αλλαγές ηµειώνονται το χώρο του αθλητιµού, κατά τη διάρκεια του 20 ού αιώνα; 132

20 15. Ο πολιτιµός Κατά τη διάρκεια του 20 ού αιώνα αλλάζουν ηµαντικά οι τρόποι έκφραης των ανθρώπων. Εµφανίζονται νέες µορφές τέχνης όπως είναι ο κινηµατογράφος και η φωτογραφία. Ειδικά ο κινηµατογράφος, η έβδοµη τέχνη, κερδίζει ε ύντοµο χρονικό διάτηµα το ανθρώπινο ενδιαφέρον. Γενικά, περιότεροι άνθρωποι ενδιαφέρονται για την τέχνη και έρχονται ε επαφή µε τα πολιτιτικά αγαθά. Γνωρίζουν τις τέχνες µέα ε χώρους πολιτιµού. Τα µουεία, οι αίθουες τέχνης, οι χώροι υναυλιών διαρκώς αυξάνονται. Η διοργάνωη πολιτιτικών εκδηλώεων, όπως τα φετιβάλ, είναι ένας γνώριµος για τους ύγχρονους ανθρώπους θεµός. Νέα καλλιτεχνικά και πνευµατικά ρεύµατα υνυπάρχουν µε τις παραδοιακές τάεις τη λογοτεχνία, την ποίηη, τη µουική, τη ζωγραφική, τη γλυπτική, το θέατρο. Η νέα τέχνη δεν µιµείται πια τη φύη αλλά θέλει να εκφράει τον εωτερικό κόµο του ανθρώπου. Συνδέεται µε την καθηµερινή ζωή και όο ο 20 ός αιώνας φθάνει το τέλος του, αποκτά έντονο κοινωνικό και µερικές φορές και πολιτικό χαρακτήρα. Σπουδαία θεατρικά, εικατικά, µουικά, λογοτεχνικά και ποιητικά έργα, όπως το «Άξιον ετί» του Οδυέα Ελύτη, εκφράζουν κοινωνικές ανηυχίες και προβλήµατα. Στην Ελλάδα, πολλοί άνθρωποι του πνεύµατος όο και της τέχνης επηρεάζονται το έργο τους από την τέχνη άλλων χωρών. Το ίδιο υµβαίνει και ε άλλες χώρες. Οι άνθρωποι κατανοούν ταδιακά ότι η τέχνη δεν έχει ύνορα και ο χαρακτήρας της είναι παγκόµιος. ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ έβδοµη τέχνη: έτι ονοµάζεται η τέχνη του κινηµατογράφου, οι άλλες έξι είναι: η ζωγραφική, ο χορός, µουική, η αρχιτεκτονική, η γλυπτική, η χαρακτική φετιβάλ: πολιτιτικός θεµός για την οργάνωη και τη διεξαγωγή πολιτιτικών εκδηλώεων άνθρωποι του πνεύµατος: άνθρωποι που αχολούνται µε τη Λογοτεχνία, την Ποίηη, τη Φιλοοφία άνθρωποι της τέχνης: άνθρωποι που αχολούνται µε τη ζωγραφική, τη γλυπτική, τη µουική, το χορό, το θέατρο, τον κινηµατογράφο, τη φωτογραφία έντρα (τιµέντο και φύλλα χάλυβα ) γλυπτό του Φιλόλαου (Τλούπα) (1986) Βόλος, Νέα Παραλία Με ποιο τρόπο επεµβαίνει ο καλλιτέχνης το φυικό περιβάλλον; [5.135] Φετιβάλ Επιδαύρου Φετιβάλ Αθηνών Φετιβάλ Κινηµατογράφου Θεαλονίκης Φετιβάλ Τραγουδιού Θεαλονίκης Θεαλονίκη Πολιτιτική πρωτεύουα της Ευρώπης 133

21 ... µαθητεία την ιτορία Ι. Το ελληνικό τραγούδι Ο Μίκης Θεοδωράκης αναφέρει: Μάνος Χατζιδάκις ( ) Μίκης Θεοδωράκης (1925- ) Θυµάµαι ένα τραγούδι του Χατζιδάκι και ένα τραγούδι του Θεοδωράκη. [5.136] «ο ελληνικός λαός έχει τελικά δίκιο να µας ταυτίζει. Κι αυτό, γιατί θεωρώ πως η µεγαλύτερη ίως προφορά µας υπήρξε η υµβολή µας την εξέλιξη και διαµόρφωη του ελληνικού τραγουδιού.» «Άνοιξη του '61 διοργανώνονται για πρώτη φορά τα χρονικά υναυλίες ελληνικού τραγουδιού τον Ορφέα του Χατζιδάκι [ ] και το Κεντρικόν του Μίκη, µε λαϊκούς τραγουδιτές επί κηνής- τις οποίες το κοινό υµµετέχει µε ενθουιαµό και υγκίνηη» Αγγελικοπούλου Β., «Χατζιδάκις Θεοδωράκης», Η Καθηµερινή, Ελληνική δικογραφία, Επτά Ηµέρες , Με ποιους τρόπους ο Μ. Θεοδωράκης και ο Μ. Χατζιδάκις υµβάλλουν την εξέλιξη του ελληνικού τραγουδιού; [ ] Εξώφυλλο του δίκου Μυθολογία (1966) Μουική: Μ. Χατζιδάκις Ποίηη: Ν. Γκάτος Εξώφυλλο του δίκου Το Άξιον Ετί (1964) Μουική: Μ. Θεοδωράκης Ποίηη: Ο. Ελύτης Θεατρική παράταη (1963) 134 Αφία υναυλίας (1991)

22 ΙΙ. Ο κινηµατογράφος... µαθητεία την ιτορία «ο κινηµατογράφος όφειλε και να διακεδάζει, να αποπά τον θεατή από τα άλυτα προβλήµατα της ζωής, να προφέρει κάποια, µικρή έτω, νότα αιιοδοξίας. [ ] Ταυτοχρόνως και ε ό,τι αφορά την επαρχία, ανοίγουν η µία µετά την άλλη οι κινηµατογραφικές αίθουες, προφέροντας το κοινό τη φθηνότερη και λαϊκότερη διακέδαη, µετά τη ταδιακή εξαφάνιη του Καραγκιόζη και των θεατρικών µπουλουκιών.» Λαµπρινός Φ., «Κινηµατογράφος, η εποχή της καταξίωης», Ιτορία του Νέου Ελληνιµού, Αθήνα 2004, τ.9, Ποιος είναι ο ρόλος του κινηµατογράφου τη ζωή των Ελλήνων τα µεταπολεµικά χρόνια; [5.143] «Η θεία από το Σικάγο» (1957) «Κυριακάτικο ξύπνηµα» (1954) «Είναι ένας τρελός. Βέγγος» (1965) Κινηµατογραφικές αίθουες την Ελλάδα Πηγή: The European Centre for Research and Information on Film and Television Ποια τοιχεία των πηγών µαρτυρούν το δηµοφιλή χαρακτήρα του κινηµατογράφου τις δεκαετίες του 1950 και του 1960; [5.143] & [5.147] & [5.148] Ο κινηµατογράφος «Τιτάνια» τα Ιωάννινα (δεκαετία του 1960) Ποιες κινηµατογραφικές ταινίες διαφηµίζονται; [ ] Θυµάµαι κάποιες ελληνικές ταινίες, τις οποίες έχω δει την τηλεόραη. [ ] ύ ν θ ε η Με ποιους τρόπους οι άνθρωποι έρχονται ε επαφή µε τον πολιτιµό, τη διάρκεια του 20 ού αιώνα; Με ποιες µορφές τέχνης ψυχαγωγούνται οι άνθρωποι κατά τον 20 ό αιώνα; 135

23 Η Ελλάδα τον 20 ό αιώνα Τον 20 ό αιώνα αλλάζει η φυιογνωµία του ελληνικού κράτους. Με τους Βαλκανικούς και τον Α Παγκόµιο πόλεµο διπλαιάζονται τα ελληνικά εδάφη και πολλές πόλεις ενωµατώνονται την Ελλάδα. Με τη Συνθήκη της Λωζάννης και την ανταλλαγή των πληθυµών, το ελληνικό κράτος ρυθµίζει οριτικά το ζήτηµα των υνόρων του µε την Τουρκία και οµογενοποιείται εθνικά. Ο πληθυµός του ενιχύεται. Χιλιάδες πρόφυγες αναγκάζονται, όµως, να εγκαταλείψουν τον τόπο τους και τα υπάρχοντά τους ε υνθήκες απάνθρωπες. Όταν έρχονται την Ελλάδα, είναι υποχρεωµένοι να δουλέψουν κληρά για να επιβιώουν. Τα χρόνια ανάµεα τους δυο παγκόµιους πολέµους το ελληνικό κράτος όπως και άλλα ευρωπαϊκά κράτη, προπαθούν να αναυγκροτηθούν και να αποφύγουν τις πολεµικές υγκρούεις µεταξύ τους. εν το καταφέρνουν όµως. Σε κάποια ευρωπαϊκά κράτη, όπως είναι η Ιταλία και η Γερµανία, επικρατούν φαιτικά καθετώτα, µε επιθετικές βλέψεις για τον υπόλοιπο κόµο. Ο πόλεµος δεν αργεί να ξεπάει, το 1940, και έ- χει τροµαχτικές υνέπειες. Χιλιάδες άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους, τα µέτωπα του πολέµου αλλά και τις πόλεις και τα τρατόπεδα υγκέντρωης που δηµιουργούν οι Γερµανοί για να εξολοθρεύουν µαζικά τους πολιτικούς τους αντιπάλους και τους Εβραίους. Η Ελλάδα υµ- µετέχει και αυτόν τον πόλεµο εναντίον του φαιµού και περνά δύκολες τιγµές κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Είναι όµως περήφανη για την αντίταη που προβάλλει τους κατακτητές. Η χώρα απελευθερώνεται µε το τέλος του πολέµου. ε χαίρεται όµως την απελευθέρωή της, το 1944, αφού ακολουθεί ένας άλλος, εµφύλιος αυτήν τη φορά, πόλεµος που οι υνέπειές του ηµαδεύουν την Ελλάδα για πολλά χρόνια. Η µεταπολεµική Ελλάδα προπαθεί να επουλώει τις πληγές της από τους πολέµους. Έχει επίης ν αντιµετωπίει κοινωνικά Κωνταντίνος Καραµανλής και οικονοµικά ζητήµατα, που αναγκάζουν πολλούς ανθρώπους να µετανατεύουν. Καλείται ακόµα να λύει το κυπριακό ζήτηµα, την ανεξαρτηία της Κύπρου, που είναι έως το 1960 υπό αγγλική κατοχή. Η δικτατορία του 1967 ανακόπτει την πορεία εκδηµοκρατιµού και εξευρωπαϊµού της χώρας. Περιπλέκει επίης την κατάταη την Κύπρο. Με την πτώη της Χούντας και την αποκατάταη της δηµοκρατίας, η Ελλάδα εντάεται τη ύγχρονη δηµοκρατική Ευρώπη. υο παγκόµιοι πόλεµοι ηµαδεύουν την ελληνική και ευρωπαϊκή ιτορία του 20 ού αιώνα και πολλές αλλαγές τα ύνορα των κρατών, τη φυιογνωµία των πόλεων, την καθηµερινότητα των κατοίκων. Η Ελλάδα κυρίως µετά την αποκατάταη της δηµοκρατίας το 1974, γίνεται ταδιακά ένα ύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος και εντάεται την Ευρωπαϊκή Ένωη Γεώργιος Παπανδρέου απαντώ για τη ηµαία των ιτορικών όρων: εκδηµοκρατιµός παγκόµιος πόλεµος προφυγιά εργατικό κίνηµα Κατοχή Εθνική Αντίταη Εµφύλιος πόλεµος ικτατορία πραξικόπηµα µεταπολίτευη ευρωπαϊκή διεύρυνη την Ελλάδα του 20 ού αι. 136

24 ƒ ª : Deschamps G., ÏÏ Û ÌÂÚ. ÔÈappleÔÚÈÎfi 1890, ÌÙÊ.. Ô ÙË, ÚÔ Ï, ı Ó 1992: (4.42:199) / InLife, µ ÁÎfiÛÌÈÔ fiïâìô, ı Ó (cd-rom) (5.64) / Morgenthau H., appleôûùôï ÌÔ ÛÙËÓ ı Ó, ÌÙÊ.. ÛÂÛÈ Ó, ÚÔ Ï, ı Ó 1994: (5.40:108), (5.41:65), (5.45:91) / Ù Ï ÔÓÙ Ó Ó.ª., Í È ÛÙÔÓ Ì fióèô, ÌÙÊ.. appleapple, ÔÏÔ, ı Ó 1992: (1.11:80-81) / Rom-multimedia, 100 ÚfiÓÈ Ï ÌappleÈ ÎÔ ÁÒÓÂ, ı Ó 2000: (5.125a) / ÂÏÏ. æ ÚÚ.(ÂappleÈÌ.), ÊÂÌÈÓÈÛÌfi ÛÙËÓ ÏÏ ÙÔ ÌÂÛÔappleÔÏ ÌÔ, ÓÒÛË, ı Ó 1985: (5.52:504), (5.54:apple Ú.) / ÁÚ ÊÈÒÙÔ - ÔappleÔ ÏÔ., ÔÈfiÙË ÂÍ ÈÚÂÙÈÎ. Ó٠̈ & ÂÓÙ appleˆ ÛÙÈ ÂÊËÌÂÚ Â , π Ófi, ÂÛÛ ÏÔÓ ÎË 1999: (5.144:81) / ıëó Îfi Ú ÎÙÔÚÂ Ô È ÛˆÓ, (5.126), (5.127) / ÎÙÛfiÁÏÔ π., ÃÚÔÓÈÎfi ÌÈÎÚ ÛÈ ÙÈÎÔ appleôï ÌÔ , ÚÔ Ï, ı Ó 1998: (5.39:323) / ÏÈÌapple ÚÙË., È ËÚˆ  ÙË ÏÏËÓÈÎ apple Ó ÛÙ Ûˆ, ı Ó È 1933 (3.30) / Ó ÛÙ ÛÈ Ë.(ÂappleÈÌ.), Ô ÚÁ ÙÈÎfi Ó ÈÎ ÏÈÛÙÈÎfi Î ÓËÌ ÙË ÂÛÛ ÏÔÓ ÎË, ÂÛÛ ÏÔÓ ÎË ÔÏÈÙÈÛÙÈÎ ÚˆÙÂ Ô Û ÙË ÚÒappleË, ÂÛÛ ÏÔÓ ÎË 1997: (5.58:157) / Ú Â Ô ƒ ÈÔÊÒÓÔ, ÏÏ ÛÙÔÓ apple ÁÎfiÛÌÈÔ applefiïâìô , ƒ, ı Ó 2000: (5.60:28), (5.62:43) / µâúôï ÓÔ appleùòûë ÙË ÈÙÏÂÚÈÎ ÂÚÌ Ó, ÙÚ ÙȈÙÈÎ πûùôú, ÂÚÈÛÎfiappleÈÔ, ı Ó 2005: (5.66:99) / Ú Ê Ë ÌÓ ÌË ÙˆÓ ÓıÚÒappleˆÓ, Ó Î Ï ÂÈ ÂÏËı Ó ÛË, ı Ó 1994: (1.4:103) / ıóèî ÈÓ ÎÔı ÎË ªÔ ÛÂ Ô Ï Í Ó ÚÔ Ô Ù Ô & ıóèîfi πûùôúèîfi ªÔ Û Ô, ı Ó ªfiÓ Ô. ÓË Î È appleôïèùèûìfi ÛÙË Ó ÏÏ, ı Ó 2000,: (3.26:330), (3.28:403), (3.29:408) / ıóèîfi πûùôúèîfi ªÔ Û Ô, ƒ Á µâïâûùèóï ÂÙÙ ÏÔ, ı Ó 1998: (2.47:105) / Ï ıâúôù apple, Ô ÙÔ ÈÔ ÎËÙÔ ÙË ÎÎÏËÛ Î È Ô º ÚÌ Î Ë, πûùôúèî : (4.2:26) / Ï ıâúôù apple, Ó Á ÓÓËÛË, πûùôúèî : (1.27:3) / Ï ıâúôù apple, ÂÏÏËÓÈÎ ÙÌÔappleÏÔ, πûùôúèî : (4.43c:14) / ŒÓ ÓfiÌÈÛÌ ÁÈ ÙËÓ ÚÒappleË. applefi ÙÔ ÏÂÎÙÚÔ ÛÙÔ Â ÚÒ, ÏÂÈ ÔÛÎfiappleÈÔ, ı Ó 2001: (5.106:64), (5.110:73) / Úˆapple Î ŒÓˆÛË, / ÊËÌÂÚ Ô µ Ì (5.129) / ÂÛÛ ÏÔÓ ÎË ÙÔ 18 Ô ÈÒÓ. appleúèó Î È Ù ÌÂÙ. ÊˆÓ ÙˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ, ÂÌ ÏÈÔ, ı Ó 1996: (2.33:81), (2.35:119) / ıëìâúèó, 30 ÚfiÓÈ ÂÏÏËÓÈÎ ÙËÏÂfiÚ ÛË, appleù Ì Ú : (5.122:9) / ıëìâúèó, Ï ı ÚÈÔ µâóè ÏÔ. 60 ÚfiÓÈ applefi ÙÔ ı Ó Ùfi ÙÔ, appleù Ì Ú : (5.2:11) / ıëìâúèó, ÏÏ ÓˆÌ ÓË ÚÒappleË. ªÈ Û ÛË appleâó ÓÙ ÚfiÓˆÓ, appleù Ì Ú : (5.112a,b,c,d,e,f:27) / ıëìâúèó, ŒÏÏËÓÂ Ï ÌappleÈÔÓ Î applefi ÙÔÓ apple ÚÔ Ô Ë ÛÙÔÓ ÚÚÔ Ì, appleù Ì ÚÂ, : (5.125:28) / ıëìâúèó, 100 ÚfiÓÈ Ï ÌappleÈ ÎÔ ÁÒÓÂ, appleù Ì Ú : (5.128:20) / ıëìâúèó, 90 ÚfiÓÈ µ ÏÎ ÓÈÎÔ applefiïâìôè, appleù Ì Ú : (5.15:3) / ıëìâúèó, ŒÏÏËÓ ÛÙË ÂÚÌ Ó, appleù Ì Ú : (5.86:6) / ıëìâúèó, ÏÏËÓÈÎ ÈÛÎÔÁÚ Ê, appleù Ì Ú : (5.136a,b:20) / ıëìâúèó, ÏÏ ÙÔÓ 20fi ÈÒÓ : , appleù Ì Ú : (5.100:20) / ıëìâúèó, ÏÏ ÙÔÓ 20fi ÈÒÓ : , appleù Ì Ú : (5.83:23) / ıëìâúèó,  ΈÛ, Ë È ÔÙÔÌËÌ ÓË appleúˆùâ Ô Û, appleù Ì Ú : (5.105:2) / ıëìâúèó, ƒ Á ºÂÚ Ô, appleù Ì Ú : (2.50:13) / ıëìâúèó, Ô appleô fiûê ÈÚÔ appleô Á apple Û ÌÂ, appleù Ì Ú : (5.134:1), (5.131:20) / ªÂÁ ÏË πûùôú ÙÔ 20Ô ÈÒÓ. µã ÁÎfiÛÌÈÔ fiïâìô, ÏÏËÓÈÎ Ú ÌÌ Ù, ı Ó 2002: (5.67:203), (5.67a:Â͈Ê.) / πûùôú ÙÔ ÏÏËÓÈÎÔ ŒıÓÔ, Î ÔÙÈÎ ıëóòó, ı Ó : Ù.π : (2.5: ), (2.7:155), (2.13:55), (2.27:450), (2.31:241), (2.39:164) Ù.π : (2.4:215), (2.11:202), (1.28:369), (2.41:146), (2.46:444), (2.22b:165), (2.22c:205), (2.22d:276) Ù.πµ : (3.12:445), (3.13a:241), (3.20:245), (3.22:393), (3.29b:115), (3.29c:283), (3.29d:81), (3.29e: ), (3.29g:293) (3.35:137), (3.67:214) Ù. π : (4.3:92), (4.19:352), (4.43:96) Ù. π ã: (4.6:265), (4.8:261), (4.16:239), (4.18:246) Ù.π : (5.25:87), (5.26:139), (5.29:119) Ù.π : (5.70:27), (5.74:38), (5.75:103), (5.87:268) (5.96:281), (5.101:467), (5.109:342), (5.151), (5.152:Â͈Ê.) / πûùôú ÓÂfiÙÂÚË Î È Û Á ÚÔÓË, ã ΠÔ, µ, ı Ó 1980: (1.5:61) / πûùôú ÓÂfiÙÂÚË Î È Û Á ÚÔÓË, ã ÌÓ Û Ô, µ, ı Ó 2003(πµ): (1.14:80), (1.14b:81), (1.14c:81), (1.14d:81), (1.23:97), (5.21:52), (5.22:63) / πûùôú ÙÔ ªÂÛ ÈˆÓÈÎÔ Î È ÙÔ ÂfiÙÂÚÔ fiûìô , µ ΠÔ, µ, ı Ó 2003: (1.10:125), (1.22:176), (1.26:177), (1.27:118) / πûùôúèîfi Ú Â Ô ÚÔÛÊ ÁÈÎÔ ÏÏËÓÈÛÌÔ, Ï Ì ÚÈ ÛÙÔ ªÂÛÔapplefiÏÂÌÔ ( ). ÚfiÛÊ ÁÂ. ËÌÈÔ ÚÁÒÓÙ ÙË Ó ÙÚ, University Studio Press, ÂÛÛ ÏÔÓ ÎË 1998: (5.46:32), (5.49:29), (5.114:88), (5.115:208) / πˆ ÓÓÔ., ı Ó Ì Û applefi Î ÚÙ appleôûù Ï ÙÔ apple ÚÂÏıfiÓÙÔ, π. È ÚË, ı Ó 2001: (4.52:101) / ÈÚÔÊ Ï., ı Ó ÛÙË ÂÎ ÂÙ ÙÔ 50, ºÈÏÈappleapplefiÙË, ı Ó 1993: (5.81), (5.118) / Ï Ê ÙË., Û ÔÏÈÎ ÎÙ ÚÈ ÙË ÚˆÙÔ ıìè ÂÎapple  ÛË , ı Ó 1988: (3.57:81) / Ú Ú ÛÙÔ., ÏÏËÓÈÎ Ê ÛÂ, ÚÔ, ı Ó 1984: (5.11:44), (5.92:244), (5.141:130) / ÈÔ ÌÔ ÚÙ È Ó π.., ÔÈappleÔÚÈÎfi ÛÙËÓ fiïë ÙÔ 1680, ÌÙÊÚ.. ªapplefi Ë, ÚÔ Ï, ı Ó 1992: (2.37:124) / ÏÈ Ê ª.(ÂappleÈÌ.), ȈappleËÏ ÊˆÓ. ª ÚÙ Ú Â ÂÛÛ ÏÒÓ ÁÈ ÙÔÓ 20fi ÈÒÓ, ÛÙ ÓÈÒÙË, ı Ó 2000: (5.7:27) / ÏÈ Ê ª., ÂÛÛ Ï , ÂÎ Ùfi ÚfiÓÈ ˆ, ÚÔ, ı Ó 1983: (5.8:26) / fiîîèóô., ÂÏÏËÓÈÎ Âapple Ó ÛÙ ÛÈ, ª ÏÈÛÛ, ı Ó 1969, Ù.6: (3.46, 3.49) / ÔÚÓ ÚÔ µ., ÚˆÙfiÎÚÈÙÔ, ÚÌ, ı Ó 1990 (2.28) / ÓËÁÔ -ºÏ ÌappleÔ Ú ª., ÂfiÊÈÏÔ, ª Ï Ì Ù ÓÈÔ ÚÁ ÏÂÈfi ÎÈ ÂÏÂÊ ÓÙ ÓÈÔ Ù ÓÈ, Í ÓÙ, ı Ó 1979: (3.19) / Ú, ÛÙÚ ÂÓÙ ı, ÎÙÔ, ı Ó 1983: (5.78) / ˆÊfi., ÏÏ Î È ÙÔ Ó ÙÔÏÈÎfi ÙËÌ , Î ÔÙÈÎ ıëóòó, ı Ó 2001: (4.22:292) / ÌappleÚ -., ª Ú ÙÔ 74: ÛÂÏ Â ÙË ÌÂÙ appleôï Ù ÛË, ÔÙ Ìfi, ı Ó 2002: (5.104:29) / È ÌappleÚÔ (ÂappleÈÌ.), Î È Ì ʈ Î È Ì ı Ó ÙÔÓ Î Ù apple ÛÙˆ, ÚÁ ÓÈÛÌfi ªÂÁ ÚÔ ªÔ ÛÈÎ ıëóòó, ı Ó 1994: (2.30:52) / ÔÁÔı ÙË., ª ÎË ÂÔ ˆÚ ÎË ÚËÛΠÌÔ Â Ó È Ë ÏÏ, ÕÁÎ Ú, ı Ó, 2004: (5.142:183) / Ô Ë., ÂÚÈÁ ψÙÔ µ Û ÏÂÈÔÓ, ÛÙ, ı Ó 2002: (4.23:230) / ª ÏË.., ªÈÎÚ ÛÈ ÙÈÎ apple Ú ÏÈ. applefi ÙÔÓ fióùô ÛÙË ªÂÛfiÁÂÈÔ. appleèûùôïèî ÂÏÙ ÚÈ , Rodos Image, ƒfi Ô 1998: (5.34:45), (5.35:204), (5.36:101), (5.38:143) / ªËÙÚfiappleÔ ÏÔ., ÎÔÈÓˆÓ ÙË ÊıÔÓ, ÚÌ, ı Ó 1974: (5.124) / ªapple ÚÈ Ó. ÓÙ Ô., ÈÎ ÛÙÈÎ Ì ÚÙ Ú Â : ˆÁÚ ÊÈÎ, Ã Ú ÎÙÈÎ ÛÙÔÓ applefiïâìô ÛÙËÓ Î ÙÔ Î È ÙËÓ ÓÙ ÛÙ ÛË, ÀappleÔ ÚÁÂ Ô ÔÏÈÙÈÛÌÔ, ı Ó 1987: (5.69:140) / ª ıôïôá (1966), ªÔ ÛÈÎ : ª. Ã Ù È ÎÈ Ô ËÛË:. Î ÙÛÔ, (2002): CD (EMI: MINOS EMI) (5.139) / Ï ÌappleÈ ÎÔ ÁÒÓ, ı Ó (5.125b) / ÔÌ, ÔÌ, ı Ó 1996: Ù.3: (4.43e:186), Ù.20: (1.14a:183), Ù.24: (3.56:51), Ù.33: (1.16:147) / Ó ÁȈÙfiappleÔ ÏÔ µ.(âappleèì.), πûùôú ÙÔ Ô ÏÏËÓÈÛÌÔ, ÏÏËÓÈÎ Ú ÌÌ Ù, ı Ó : Ù.2: (2.17:75), (2.19:78), (2.42:115), (2.51:363), (2.52:239), (3.2:115), (3.3:21) Ù.3: (3.11:21), (3.17:73), (3.21:465), (3.34:331), (3.39:111), (3.41:282), (3.42:285), (3.43:349), (3.53:26), (3.54:143), (3.63:247), (3.29f:95), (3.29a:64) Ù.4: (4.46: ) Ù.5: (4.24:56), (4.29:55), (4.61:51) Ù.6: (5.5:113), (5.30:85) Ù.8: (5.72:119), (5.73:146) Ù.9: (5.77:76), (5.102:98), (5.145:219) / apple ÁÈ ÓÓfiappleÔ ÏÔ., πûùôú ÙË ÂÛÛ ÏÔÓ ÎË, ƒ ÎÔ, ÂÛÛ ÏÔÓ ÎË 1993(2): (5.19:439) / fiúùôïô. (ÂappleÈÌ.) Ã Ú Ï Ô ÚÈÎÔ appleë Î È Ë ÂappleÔ ÙÔ, π, ı Ó 1996: (4.45:192), (4.53:187), (4.54:184) / ÂÙÚ., ÙÚ Î È Â ÙÚ ÓÔÈ ÙË ÏË ı Ó, ı Ó..: (4.58:48) / ÎÔ Ï., Ÿ È Î Ú ÌÔ, fi È, ÚÈ Ófi, ı Ó 1973: (5.90) / ÔÏ ÙÔ., Ó ÓıÚˆappleÔ apple ÓÙfi Î ÈÚÔ, ÈÁfiÎÂÚˆ, ı Ó 2000: (5.146:274) / ÊÚ Á  Ï ıâú , πûùôúèî Î È ıóôïôáèî Ù ÈÚ ÙË ÏÏ Ô, ı Ó 1983: (3.7) / ÌÂÁ Ï ÌÔ Û ÙÔ ÎfiÛÌÔ, ºÏˆÚÂÓÙ : Ê ÙÛÈ, Mondadori-º ÙÚ ÎË, ı Ó 1969: (1.2:68-69) / apple ÏÈ ÛÈÓÂÌ (5.147) / Ô ÕÍÈÔÓ ÛÙ (1964) ªÔ ÛÈÎ : ª. ÂÔ ˆÚ ÎË Ô ËÛË:. Ï ÙË (1987) CD (EMI: MINOS EMI) (5.140) /  ÓÈÎfi ªÔ ÛÂ Ô ÂÛÛ ÏÔÓ ÎË (5.113) / fiappleô Î È ÂÈÎfiÓ. Ã Ú ÎÙÈÎ Í ÓˆÓ appleâúèëáëùòó ÁÈ ÙËÓ ÏÏ 18 Ô È., ÏÎfi, ı Ó , Ù.1: (2.22e:126) Ù.2: (2.15:89), (2.22:97), (2.23:110) Ù.3: (2.26:216) Ù.6: (2.25:110) Ù.7: (2.16:182) (2.22a 188) / Ú Ïfi π. & fiîîô., ÚÌÔ appleôïë Ë ËÌÈÔ ÚÁ ÌÈ Ó applefiïë ÛÙË ÚÔ ÛÙÈ Ú ÙÔ 19 Ô ÈÒÓ, ÌappleÔÚÈÎ Ú appleâ ÙË ÏÏ, ı Ó 1980: (3.50:apple Ó.8 ), (3.51: apple Ó.3 ) / º ÙÛË., ÔÏ Ù ÓÂ Ô 73, ÛÙ ÓÈÒÙË, ı Ó 1985, (5.93:ÂÍÒÊ.), (5.94:52) / ºˆÙÈ Ë., apple Ó ÛÙ ÛË ÙÔ 21,. µfiùûë, ı Ó 1977(2), Ù. ã: (2.45:335), (3.48:429) / ºˆÙfiappleÔ ÏÔ., Ô Ó Ì ÛÙËÓ ı Ó ÛÙÔ Á ÚÈÛÌ ÙÔ 19 Ô ÈÒÓ,..π., ı Ó 1999: (4.34:388), (4.50:120) / à Ù., ŒÏÏËÓ ˆÁÚ ÊÔÈ, 19 Ô ÈÒÓ, ÚÔ, ı Ó 1988: (3.18:20) / à ٠ËÈˆÛ Ê Ã.(ÂappleÈÌ.), πûùôú ÙË ÏÏ ÙÔ 20 Ô È. È apple Ú , µè ÏÈfiÚ Ì, ı Ó , Ù. ã1 (4.32:63), (4.43f:208), (4.43c:224), (4.51:61), (5.18:289) (4.43a:127) Ù. ã2: (4.39:225), (4.40:191) Ù.µã1: (5.53:347), (5.56:325) / à ٠Ëapple Ù Ú. - º Ê ÏÈÔ ª., ª ÚÙ Ú Â 40-41, ÚÔ, ı Ó, 1982: (5.63:117) / ÃÚ ÛÙÔ Ã., ÏÏËÓÈÎ ˆÁÚ ÊÈÎ , ıóèî Ú appleâ ÙË ÏÏ Ô, ı Ó 1981: (3.13: appleèó.143) / ÃÚ ÛÙÔ Ã., ÏÏËÓÈÎ ÓË, ÂÔÂÏÏËÓÈÎ Ã Ú ÎÙÈÎ, Î ÔÙÈÎ ıëóòó, ı Ó 1994: (5.68:150) / ÃÚ ÛÙÔ Ã., ÏÏËÓÈÎ ÓË, ÂÔÂÏÏËÓÈÎ Ï appleùèî, Î ÔÙÈÎ ıëóòó, ı Ó 1993: (5.135:156). Ì ÂÍˆÊ ÏÏÔ : Î Ú ÊËÌ ÏfiÁÔ ÛÙËÓ appleúôûapple ıâè ÂÎÎ ÓËÛË ÏÌ ÙÔ. Ú apple ÌappleÂÈ ÛÙË ˆÔÊfiÚÔ ÙÔ ÚıÂÓÒÓ Î È Û Á ÚfiÓˆ appleôùâïâ ÈÛÈfi ÔÍÔ Ì Ó Ì ÛÙËÓ Ú ÌÈ Ó ÂappleÔ, Û Ì ÔÏÔ Ó ÌË Î È ÔÌÔÚÊÈ. TÔ Î ÌÂÓÔ ÛÙÔ ÊfiÓÙÔ Â Ó È ÙfiÁÚ ÊÔ Ûapple Ú ÁÌ ÙÔ ÈÔÓ Û Ô ÔψÌÔ : ÓÔ ÁÚ Ê appleôïèùèûìô Î È ÂÏapple ÁÈ Ó Ó Î Ï ÙÂÚÔ ÎfiÛÌÔ. (. fiáî )

25 ªÂ applefiê ÛË ÙË ÏÏËÓÈÎ ÚÓËÛË Ù È ÎÙÈÎ È Ï ÙÔ ËÌÔÙÈÎÔ, ÙÔ ÌÓ Û Ô Î È ÙÔ ÎÂ Ô Ù appleòóôóù È applefi ÙÔÓ ÚÁ ÓÈÛÌfi Î fiûâˆ È ÎÙÈÎÒÓ µè Ï ˆÓ Î È È Ó ÌÔÓÙ È ˆÚÂ Ó ÛÙ ËÌfiÛÈ ÔÏÂ. È Ï ÌappleÔÚÂ Ó È Ù ıâóù È appleúô appleòïëûë, fiù Ó Ê ÚÔ Ó È ÏÈfiÛËÌÔ appleúô applefi ÂÈÍË ÙË ÁÓËÛÈfiÙËÙ ÙÔ. ıâ ÓÙ Ù appleô appleô È Ù ıâù È appleúô appleòïëûë Î È ÂÓ Ê ÚÂÈ È ÏÈfiÛËÌÔ, ıâˆúâ Ù È ÎÏ ٠appleô Î È Ô apple Ú ÙË ÈÒÎÂÙ È Û ÌÊˆÓ Ì ÙÈ È Ù ÍÂÈ ÙÔ ÚıÚÔ 7 ÙÔ fiìô 1129 ÙË 15/21 ª ÚÙ Ô 1946 (º 1946, 108, ) µπµ π ª apple ÁÔÚ ÂÙ È Ë Ó apple Ú ÁˆÁ ÔappleÔÈÔ appleôùâ ÙÌ Ì ÙÔ ÙÔ ÙÔ È Ï Ô, appleô Î Ï appleùâù È applefi ÈÎ ÈÒÌ Ù (copyright), Ë Ú ÛË ÙÔ Û ÔappleÔÈ appleôùâ ÌÔÚÊ, ˆÚ ÙË ÁÚ appleù ÂÈ ÙÔ È ÁˆÁÈÎÔ πóûùèùô ÙÔ.