Τα ερωτήµατα που προκύπτουν άµεσα, σχετικά µε το ρόλο και τη σηµασία των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση του γραµµατισµού, είναι:

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Τα ερωτήµατα που προκύπτουν άµεσα, σχετικά µε το ρόλο και τη σηµασία των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση του γραµµατισµού, είναι:"

Transcript

1 ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ, ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ: ΜΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΥΣ ILANA SNYDER 1. ΜΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΥΣ Η διδασκαλία του γραµµατισµού έχει µπει σε µια νέα εποχή. Οι νέες τεχνολογίες άλλαξαν ριζικά τους τρόπους της καθηµερινής επικοινωνίας. Αρχίζουν, µάλιστα, να γίνονται τόσο θεµελιώδεις για την κοινωνία, ώστε τελικά επηρεάζουν τους περισσότερους τοµείς της ανθρώπινης δραστηριότητας στην καθηµερινή ζωή. Σε ένα κόσµο που κυριαρχείται όλο και περισσότερο από τις τεχνολογίες της πληροφορικής και της επικοινωνίας, οι καθηγητές της ελληνικής γλώσσας -που στο εξής θα αποκαλώ καθηγητές γραµµατισµού- δεν µπορούν πλέον να αγνοήσουν τις συνέπειες της χρήσης των νέων τεχνολογιών στις πρακτικές του γραµµατισµού. Για την επανάσταση της πληροφορικής έχουν γραφεί και ειπωθεί πολλά, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο ξεκάθαρα. Οι συζητήσεις σχετικά µε τις επιπτώσεις των νέων τεχνολογιών συχνά χαρακτηρίζονται από υπερβολή. Ενθουσιώδεις υποστηρικτές υιοθετούν ανεπιφύλακτα τις νέες τεχνολογίες, µε τον ισχυρισµό ότι αποτελούν πανάκεια για τα εκπαιδευτικά προβλήµατα, διευρύνουν τις δυνατότητες επικοινωνίας, ισχυροποιούν τους χρήστες και κάνουν πιο δηµοκρατικές τις σχολικές τάξεις. Στο αντίθετο άκρο, οι κακόπιστοι σχολιάζουν µε κυνισµό τις διαφαινόµενες δυνατότητες της τεχνολογίας. Κάποιοι τις υποβαθµίζουν, θεωρώντας τες απλά ως νέα εργαλεία εκπαίδευσης και επικοινωνίας. Άλλοι τις απορρίπτουν απερίφραστα ως µια ακόµη µορφή κοινωνικού ελέγχου ή επιβεβληµένου καταναλωτισµού, που προωθεί τα συµφέροντα της πολιτείας και των επιχειρήσεων. Είναι φανερό, όµως, ότι τέτοιες ακραίες αντιδράσεις έχουν περιορισµένη αξία συνεπώς η ανάγκη να τις ξεπεράσουµε στον τοµέα της εκπαίδευσης γίνεται όλο και πιο επιτακτική. Η πρόκληση για τους καθηγητές της ελληνικής γλώσσας -δηλαδή τους καθηγητές γραµµατισµού- έγκειται στο να κατανοήσουν τους τρόπους µε τους οποίους η χρήση των νέων τεχνολογιών επηρεάζει, διαµορφώνει και ίσως ακόµη µεταµορφώνει τις πρακτικές του γραµµατισµού. Οφείλουν ακόµη να καταλάβουν πώς θα πρέπει να χρησιµοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες αποτελεσµατικά, µε ήθος και υπευθυνότητα, ώστε να επωφεληθούν όσο το δυνατόν περισσότερο από τις παιδαγωγικές τους δυνατότητες. Τέλος, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν -πράγµα που είναι και το σηµαντικότερο- ότι δεν έχει νόηµα να προσπαθούν να προσαρµόσουν τις νέες τεχνολογίες στις υπάρχουσες εκπαιδευτικές πρακτικές, γιατί έτσι η διδασκαλία θα καταλήξει να γίνεται µε τον ίδιο τρόπο, όπως και πριν, µε µόνη διαφορά ότι τώρα θα χρησιµοποιεί λίγο περισσότερο τα νέα τεχνολογικά δεδοµένα. Τα ερωτήµατα που προκύπτουν άµεσα, σχετικά µε το ρόλο και τη σηµασία των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση του γραµµατισµού, είναι: Ποια σχέση υπάρχει ανάµεσα στο γραµµατισµό και την τεχνολογία; Ποιες είναι οι αναδυόµενες πρακτικές γραµµατισµού που σχετίζονται µε τη χρήση των νέων τεχνολογιών της επικοινωνίας και της πληροφορικής; Πώς µπορούν οι ερευνητές του γραµµατισµού να κατανοήσουν τη σχέση µεταξύ γραµµατισµού και τεχνολογίας, προκειµένου να αναπτύξουν ένα ισχυρό θεωρητικό υπόβαθρο, ικανό να διαµορφώσει αποτελεσµατικές παιδαγωγικές πρακτικές σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης; Αυτά και παρόµοια ερωτήµατα ήταν τα κεντρικά ζητήµατα του προγράµµατος Ψηφιακή Ρητορική (DigitalRhetorics) που θα περιγράψουµε στη συνέχεια. 2. ΨΗΦΙΑΚΗ ΡΗΤΟΡΙΚΗ

2 Η Ψηφιακή Ρητορική ήταν ένα διετές ερευνητικό πρόγραµµα, που πραγµατοποιήθηκε σε εθνικό επίπεδο και διερεύνησε τη σχέση µεταξύ του γραµµατισµού και της τεχνολογίας τόσο στη διδασκαλία όσο και στη µάθηση (Lankshear et al. 1997). Τρεις ήταν οι βασικοί του στόχοι: 1. ιερεύνηση της τεχνολογίας και των πρακτικών γραµµατισµού σε ποικίλα µαθησιακά περιβάλλοντα της πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης. 2. Mελέτη επιλεγµένων εγγράφων εκπαιδευτικής πολιτικής, που αφορούσαν τη διδασκαλία και τη µάθηση σε σχέση µε το γραµµατισµό και την τεχνολογία. 3. Ανάπτυξη ενός θεωρητικού πλαισίου που θα υποστήριζε την έρευνα στο σύνολό της και θα επέτρεπε τη διατύπωση προτάσεων µε βάση τα αποτελέσµατα των ερευνών. Το πρόγραµµα υλοποιήθηκε από µια ερευνητική οµάδα, τα µέλη της οποίας προέρχονταν από τη Νέα Νότια Ουαλία, το Κουίνσλαντ, τη Βικτόρια και τη υτική Αυστραλία, υπό την εποπτεία των Colin Lankshear και Chris Bigum. Στηνοµάδασυµµετείχανοι: Cal Durrant, Bill Green, Eileen Honan, Wendy Morgan, Joy Murray, Ilana Snyder και Martyn Wild. Το πρόγραµµα χρηµατοδοτήθηκε από το Τµήµα Εκπαίδευσης, Απασχόλησης, Κατάρτισης και Νέας Γενιάς (Department of Education, Employment, Training and Youth Affairs) µέσω του Εθνικού προγράµµατος για τo γραµµατισµό των παιδιών. Βασική αρχή του προγράµµατος ήταν ότι, στο πλαίσιο των αυξανόµενων και µεταβαλλόµενων απαιτήσεων για γραµµατισµό και τεχνολογική κατάρτιση σε παγκόσµιο επίπεδο, η εκπαίδευση θα πρέπει να δίνει τη δυνατότητα στους µαθητές να γίνουν επαρκείς γνώστες της χρηστικής (operational), της πολιτισµικής (cultural) και της κριτικής (critical) διάστασης του γραµµατισµού και της τεχνολογίας. Κάτι τέτοιο, όµως, προϋποθέτει την κατανόηση των τρόπων µε τους οποίους οι σύγχρονες οικονοµικές, κοινωνικές, τεχνολογικές, διοικητικές, οργανωτικές και πολιτικές αλλαγές επιδρούν στις κοινωνικές πρακτικές του γραµµατισµού, της τεχνολογίας και της µάθησης, µεταβάλλοντας τόσο τις ίδιες όσο και τις µεταξύ τους σχέσεις. Κανείς δεν αµφισβητεί ότι οι παραπάνω παράγοντεςασκούν κάποια επίδραση στην εκπαίδευση. Λιγότερο ξεκάθαρο, όµως, είναι ποιες µορφές γραµµατισµού είναι σηµαντικές στο πλαίσιο αυτών των αλλαγών. Οι µορφές αυτές πιθανότατα περιλαµβάνουν δεξιότητες χρήσης οπτικών µέσων, που συνδέονται µε τις περισσότερες τεχνολογικές εφαρµογές, καθώς επίσης και µε πολλές νέες µορφές γραµµατισµού επικοινωνιών και πληροφορικής. Στο περιορισµένο πλαίσιο αυτής της ανακοίνωσης, δεν είναι δυνατό να αναφερθώ διεξοδικά και στους τρειςτοµείς της µελέτης. Θα περιοριστώ, λοιπόν, µόνο στην κοινωνικοπολιτισµική προσέγγιση του γραµµατισµού και της τεχνολογίας. Στη συνέχεια, θα παρουσιάσω τις προτάσεις για πρακτική εφαρµογή που προέκυψαν από την ανάλυση των επιτόπιων µελετών, δηλαδή τον εµπειρικό πυρήνα του προγράµµατος [1]. 3. ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Εγγενής σε µια κοινωνικοπολιτισµική προσέγγιση του γραµµατισµού είναι η άποψη ότι ο γραµµατισµός είναι κάτι περισσότερο από την απλή ικανότητα κωδικοποίησης και αποκωδικοποίησης, την ικανότητα κατανόησης των νοηµάτων που εµπεριέχονται σε µια σελίδα, σε µια οθόνη ή σε µια καθιερωµένη κοινωνική περίσταση (Street 1984). Η ιδιότητα του εγγράµµατου περιλαµβάνει ακόµη την ικανότητα, αλλά και τη διάθεση να διερευνά τις κοινωνικές πρακτικές, αλλά και τα σύµπαντα των σηµασιών (universesofmeaning), µέσα στα οποία εµπεριέχονται τα κείµενα. Κι ακόµη την ικανότητα να εµπλέκεται ενεργά στη δηµιουργία, τη διαµόρφωση και το µετασχηµατισµό αυτών των πρακτικών και των συµπάντων, καθώς αναζητά έναν καλύτερο και πιο ανθρώπινο δυνατό κόσµο (possible world). Σε αντίθεση µε τις περιοριστικές και µηχανιστικές θεωρήσεις του γραµµατισµού και της µάθησης, µια κοινωνικοπολιτισµική προσέγγιση αντιµετωπίζει τον τεχνολογικό γραµµατισµό ως µια κοινωνική πρακτική µε τρεις διαστάσεις: τη χρηστική, την πολιτισµική και την κριτική (Green 1988). Το τρισδιάστατο αυτό µοντέλο επιβάλλει στους θεωρητικούς ερευνητές, αλλά και στους

3 εκπαιδευτικούς που το εφαρµόζουν στην πράξη να µην επικεντρώνουν την προσοχή τους µόνο στην πρακτική γνώση µε την έννοια της τεχνικής επάρκειας και του λειτουργικού γραµµατισµού (functional literacy) αντίθετα, τους υποχρεώνει να υιοθετούν αντιλήψεις που συµπληρώνουν και ολοκληρώνουν αυτή την πρακτική γνώση, εντάσσοντάς την µέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, όπου λαµβάνονται υπόψη ζητήµατα πολιτισµού, ιστορίας και εξουσίας. Επιπλέον, µ' αυτόν τον τρόπο οι εκπαιδευτικοί αναγνωρίζουν ότι είναι αντιπαραγωγικό να δίνουν προτεραιότητα σε θέµατα τεχνικής δεξιότητας, αγνοώντας το αυθεντικό πλαίσιο της συγκεκριµένης κοινωνικής πρακτικής (Durrant & Green 1998 Lankshear & Snyder 2000). Η χρηστική διάσταση της εκπαίδευσης στο γραµµατισµό µε βάση τις νέες τεχνολογίες αφορά το χειρισµό τόσο του συστήµατος της γλώσσας όσο και του συστήµατος της τεχνολογίας. Ως προς το πρώτο σύστηµα, η χρηστική διάσταση σηµαίνει ότι µαθαίνουµε πώς να χρησιµοποιούµε το σύστηµα αυτό, για να πετύχουµε τους ατοµικούς στόχους επικοινωνίας, ενώ ως προς το δεύτερο σύστηµα ότι εξοικειωνόµαστε µε την πρακτική διάσταση της χρήσης ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή. Για να κατανοήσει και να αξιοποιήσει κανείς την πολιτισµική διάσταση του γραµµατισµού, πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η ικανότητα του χειρισµού των συστηµάτων τόσο της γλώσσας όσο και της τεχνολογίας εξυπηρετεί πάντα τη συµµετοχή σε αυθεντικές µορφές κοινωνικής πρακτικής και κατασκευής νοήµατος. Οι άνθρωποι χρησιµοποιούν κείµενα και τεχνολογίες για να δράσουν µέσα στον κόσµο και να πετύχουν κάποιους σκοπούς δικούς τους ή και άλλων είτε στο σχολείο, στον επαγγελµατικό χώρο ή και στην καθηµερινή τους ζωή. Κάτι τέτοιο, όµως, σηµαίνει ότι θα πρέπει να δοθεί βαρύτητα στη δηµιουργία αυθεντικών πλαισίων, µορφών και στόχων µάθησης, µέσω των αξόνων του γραµµατισµού και της τεχνολογίας, του κειµένου και της πληροφορίας. Η κριτική διάσταση σηµαίνει ότι τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι µαθητές θα πρέπει να είναι σε θέση να κρίνουν και να αξιολογούν το λογισµικό, καθώς και τα άλλα τεχνολογικά µέσα µε σκεπτικισµό που βασίζεται στη γνώση (Snyder 1997 Durrant & Green 1998 Lankshear & Snyder 2000). Οφείλουν, δηλαδή, όχι µόνο να αποκτήσουν την ικανότητα να χρησιµοποιούν τα προϊόντα αυτά και να συµµετέχουν αποτελεσµατικά και δηµιουργικά στα πολιτισµικά πλαίσια που αυτά δηµιουργούν, αλλά επιπλέον να τα υποβάλλουν σε κριτικό έλεγχο, να τα χρησιµοποιούν αντισυµβατικά, να τα προσαρµόζουν στις ανάγκες τους ή ακόµη και να τα ξανασχεδιάζουν και τέλος να συµµετέχουν ενεργά στο µετασχηµατισµό των κοινωνικών πρακτικών µε όποιο τρόπο κρίνουν ότι είναι καταλληλότερος. Η κατανόηση της χρηστικής, της πολιτισµικήςκαι της κριτικήςδιάστασης του γραµµατισµού µας δίνει τη δυνατότητα να αρχίσουµε να συνειδητοποιούµε πώς οι σύγχρονες οικονοµικές, κοινωνικές, τεχνολογικές, διοικητικές, οργανωτικές και πολιτικές αλλαγές επηρεάζουν τις κοινωνικές πρακτικές του γραµµατισµού, της τεχνολογίας και της µάθησης. Κι ακόµη πώς οι αλλαγές αυτές µεταβάλλουν το γραµµατισµό, την τεχνολογία και τη µάθηση, καθώς και τις µεταξύ τους σχέσεις. Και τέλος, πώς οι τρέχουσες αλλαγές ανεβάζουν την αξία του γραµµατισµού, της τεχνολογίας και της µάθησης, καθιστώντας τα περισσότερο απαραίτητα αγαθά. Η τρισδιάστατη αυτή σύλληψη καθόρισε τον τρόπο µε τον οποίο η ερευνητική οµάδα της Ψηφιακής Ρητορικής διατύπωσε τα ερωτήµατα της έρευνας, αναφορικά µε τις αλλαγές που παρατηρούνται στις πρακτικές γραµµατισµού από τη χρήση των νέων τεχνολογιών. Στόχος του προγράµµατος δεν ήταν µόνο η πρακτική γνώση, µε την έννοια της τεχνικής επάρκειας και του λειτουργικού γραµµατισµού. Αντίθετα, το πρόγραµµα αυτό επιχείρησε να τοποθετήσει τη γνώση µέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, λαµβάνοντας υπόψη την τρισδιάστατη θεώρηση του τεχνολογικού γραµµατισµού ως κοινωνικής πρακτικής. 4. ΟΙ ΕΠΙΤΟΠΙΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ

4 Σκοπός των επιτόπιων µελετών (sitestudies) ήταν η διερεύνηση, η περιγραφή και η ανάλυση των πρακτικών µέσα από µια σειρά συγκεκριµένων περιπτώσεων. Οι περιπτώσεις αυτές δεν ήταν κατ' ανάγκη υποδειγµατικές µε την έννοια του παραδείγµατος προς µίµηση, µολονότι ορισµένες περιπτώσεις προσέγγιζαν σχεδόν αυτήν την έννοια. Τις χρησιµοποιήσαµε, όµως, για να αντλήσουµε πληροφορίες σχετικά µε το τι συµβαίνει στην εκπαίδευση σε καθηµερινή βάση, µέσα σε µια συγκεκριµένη κάθε φορά συγκυρία, ανάλογα µε την εκπαιδευτική πολιτική, τον υλικοτεχνικό εξοπλισµό και την επαγγελµατική κατάρτιση των εκπαιδευτικών. Το ποικίλο υλικό που συγκεντρώθηκε περιγράφει διάφορα µοντέλα και περιστάσεις που χαρακτηρίζουν διαφορετικές πλευρές της σύγχρονης πρακτικής. Προέκυψε από σύντοµες, αλλά εντατικές και εξαιρετικά οργανωµένες έρευνες σε 11 περιοχές (sites) τριών πολιτειών της Αυστραλίας -και συγκεκριµένα σε είκοσι καθηγητές και τις τάξεις τους, που δέχτηκαν να συµµετάσχουν στο πρόγραµµα. Η επιλογή έγινε µε βάση τις συµβουλές του προσωπικού των κρατικών υπηρεσιών εκπαίδευσης, τη γνώση των κατά τόπους συνθηκών, καθώς και τις επαγγελµατικές διασυνδέσεις των ερευνητών. Οι περιοχές βρίσκονταν στις πολιτείες της Νέας Νότιας Ουαλίας, του Κουίνσλαντ και της Βικτώριας και αντιπροσώπευαν µεγάλη γεωγραφική ποικιλία: κεντρικές περιοχές και προάστια µεγάλων πόλεων, δορυφορικές και επαρχιακές πόλεις, καθώς και µικρούς οικισµούς σε αγροτικές περιοχές. Το πρόγραµµα περιλάµβανε τάξεις όλων των βαθµίδων της εκπαίδευσης, από τις µικρότερες της πρωτοβάθµιας µέχρι τις µεγαλύτερες της δευτεροβάθµιας. Τα κύρια γνωστικά αντικείµενα ήταν τα Αγγλικά, η Τεχνολογία, οι Κοινωνικές και Περιβαλλοντικές Σπουδές, οι Φυσικές Επιστήµες, τα Μαθηµατικά και οι Τέχνες. Θέλαµε να παρακολουθήσουµε, να κατανοήσουµε και να περιγράψουµε µια σειρά από διαφωτιστικά στιγµιότυπα των πρακτικών χρήσης των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση γραµµατισµού, µε άλλα λόγια αναζητούσαµε χαρακτηριστικές περιπτώσεις. Τις περισσότερες φορές τα δεδοµένα συγκεντρώθηκαν µέσα σε τρεις ή τέσσερις µόνο µέρες. Στα δεδοµένα αυτά περιλαµβάνονταν: πληροφορίες για το γενικότερο πλαίσιο και το υπόβαθρο, διάφορα έγγραφα (για παράδειγµα, έγγραφα και εκθέσεις εκπαιδευτικής πολιτικής, κατάλογοι τεχνολογικών µέσων, περιγραφές µαθητικών εργασιών), κασέτες, αποµαγνητοφωνηµένες συνεντεύξεις και σηµειώσεις παρατηρήσεων. Ιδιαίτερη έµφαση δώσαµε στον εντοπισµό και την περιγραφή διαφωτιστικών περιστατικών, δηλαδή γεγονότων ή επεισοδίων που είχαν οµοιότητες µε άλλα γεγονότα και επεισόδια, είτε στην ίδια θέση είτε στις υπόλοιπες. Στόχος της ανάλυσης και ερµηνείας των δεδοµένων ήταν να διαπιστώσουµε µέσα από τις περιγραφές αυτές πώς επιτυγχάνονται οι πρακτικές και τα αποτελέσµατα που πιστεύουµε ότι θα πρέπει να επιδιώκουν τα σχολεία. Συνεπώς, σε καµία περίπτωση δεν ισχυριζόµαστε ότι η έρευνά µας εξάντλησε όλα τα δεδοµένα αυτών των περιοχών. Ούτε υποστηρίζουµε ότι οι περιγραφές που συντάχθηκαν είναι αντιπροσωπευτικές της συνολικής πρακτικής που εφαρµόζεται σ' αυτές και πολύ περισσότερο των σχολείων στο σύνολό τους. Περιγράφαµε τις πρακτικές µόνο στο βαθµό που θεωρήσαµε ότι θα µας διαφωτίσουν για σηµαντικά ζητήµατα του γραµµατισµού, της τεχνολογίας και της µάθησης. εν αποδίδουµε, εποµένως, απόλυτη αξία στις παρατηρήσεις µας και σίγουρα δεν υπονοούµε ότι όσα δεν παρατηρήσαµε στις περιπτώσεις που εξετάσαµε, δεν µπορεί να συνέβαιναν αλλού. Στόχος µας ήταν να χρησιµοποιήσουµε τις περιγραφές των δραστηριοτήτων στις σχολικές τάξεις ως διαφωτιστικά παραδείγµατα. Οι ιδέες που προέκυψαν από τις περιγραφές αυτές συνδέθηκαν στη συνέχεια µε γενικότερα χαρακτηριστικά και αρχές, µε στόχο τη βελτίωση της µελλοντικής πρακτικής σε ευρύτερη κλίµακα. Όσο ήταν δυνατόν, διασταυρώσαµε δεδοµένα από διαφορετικές πηγές -έγγραφα εκπαιδευτικής πολιτικής, υλικό συνεντεύξεων, παρατηρήσεις- καθώς επίσης και από διαφορετικά επεισόδια µέσα στην ίδια ή σε διαφορετικές περιοχές. Τα κοινά χαρακτηριστικά που εντοπίσαµε σ' αυτές τις µεταβλητές αύξησαν την εµπιστοσύνη µας στα δεδοµένα που είχαµε συλλέξει. Επιπλέον, στην προσπάθειά µας να ελέγξουµε την αυθεντικότητά και την αξιοπιστία των δεδοµένων µας, τα συγκρίναµε µε αναφορές ερευνών που είχαν διεξαχθεί από άλλους σε διαφορετικά πλαίσια.

5 εν επιδιώξαµε να παρουσιάσουµε πρωτότυπες εθνογραφικές αναφορές για τις πρακτικές που εφαρµόζονται σε κάθε περίπτωση, αλλά να ερµηνεύσουµε τα δεδοµένα µας στο πλαίσιο της καλύτερης υπάρχουσας θεωρίας και έρευνας. Στόχος της µελέτης µας ήταν να διαπιστώσουµε µέσα από τα δεδοµένα που είχαµε στη διάθεσή µας πώς επιτυγχάνονται οι πρακτικές και τα αποτελέσµατα που θα έπρεπε να επιδιώκουν τα σχολεία. Για την καταγραφή των επιτόπιων µελετών διαµορφώθηκε µια υποδειγµατική φόρµα που περιλάµβανε: µια σύντοµη αναφορά στη µελέτη, στοιχεία για την συγκεκριµένη περίπτωση, το πλαίσιο της εκπαιδευτικής πολιτικής, την πρακτική, κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τέλος διάφορες παρατηρήσεις και συµπεράσµατα. Συντάξαµε λεπτοµερείς εκθέσεις για κάθε περίπτωση (Lankshear et al. 1997). H ανάλυσή µας βασίστηκε σε θεωρητικές, εννοιολογικές πλευρές και σε ζητήµατα (εκπαιδευτικής) πολιτικής του γραµµατισµού και της τεχνολογίας. Ταυτόχρονα, χρησιµοποιήσαµε τα δεδοµένα από τις επιτόπιες µελέτες, για να διαµορφώσουµε και να εµπλουτίσουµε την έρευνά µας µε αµφίδροµο τρόπο: το ευρύτερο φιλοσοφικό και θεωρητικό πλαίσιο άσκησε κάποια επίδραση στην ανάλυση των δεδοµένων, αλλά και τα δεδοµένα αυτά συντέλεσαν στην αποσαφήνιση, τη βελτίωση και τον εµπλουτισµό του ευρύτερου πλαισίου. Εντοπίσαµε τρία γενικά χαρακτηριστικά που ονοµάσαµεπεριπλοκότητα (complexity), ευπάθεια (fragility) και συνέχεια (continuity), τα οποία περιγράφονται συνοπτικά στη συνέχεια [2] ΠΕΡΙΠΛΟΚΟΤΗΤΑ Οι σχολικές τάξεις µπορούν να θεωρηθούν περίπλοκες µε την έννοια ότι παρουσιάζουν έναν µεγάλο αριθµό αλληλοδιαπλεκόµενων συστατικών, που λειτουργούν µέσα, αλλά και πέρα απ'αυτές. Μ'αυτό το σκεπτικό, θα µπορούσαν να χαρακτηριστούν ως πολύπλοκα, αυτοοργανωτικά, ευέλικτα συστήµατα που κάθε φορά αναπροσαρµόζονται ανάλογα µε τις αλληλεπιδράσεις που ασκούνται µεταξύ των ποικίλων ανθρώπινων ή µη συστατικών τους. Κάθε φορά που εισάγεται ένα νέο στοιχείο, όπως για παράδειγµα ένα νέο τεχνολογικό προϊόν, το οποίο δεν προστίθεται απλά στο ήδη υπάρχον σύνολο µε γραµµικό τρόπο, αλλά προκαλεί ένα σύνθετο αποτέλεσµα. Όταν, για παράδειγµα, εγκαθιστούµε σε µια αίθουσα διδασκαλίας µια σύνδεση µε το ιαδίκτυο, εισάγουµε παράλληλα και ένα ολόκληρο σύνολο νέων παραγόντων - υπολογιστές, εκπαιδευτικούς και µαθητές από άλλα µέρη του κόσµου- που µπορούν να επηρεάσουν µε έναν σύνθετο και συχνά απρόβλεπτο τρόπο τις δραστηριότητες της τάξης. Η συµµετοχή σε οµαδικά προγράµµατα µε συνεργάτες από άλλα µέρη αλλάζει ριζικά τη φύση του µαθήµατος µέσα στη σχολική τάξη. εν τίθεται πλέον θέµα προσαρµογής στις τοπικές συνθήκες, όπως συνέβαινε συνήθως, όταν κυριαρχούσε το έντυπο υλικό. Σήµερα, οι σχολικές τάξεις οφείλουν να λαµβάνουν υπόψη τους τους διαφορετικούς τρόπους πολιτισµικής διεπίδρασης, να γίνουν πιο ευαίσθητες σε ζητήµατα πολιτισµικών διαφορών, να µάθουν να αντιµετωπίζουν τις γλωσσικές διαφορές, να κατανοούν την ποικιλία των εµπειριών και των απόψεων για τον κόσµο και τέλος να είναι σε θέση να αντιµετωπίσουν διάφορες περίπλοκες τεχνικές, όπως για παράδειγµα το χειρισµό των τηλεπικοινωνιακών συνδέσεων ΕΥΠΑΘΕΙΑ Για να λειτουργούν αποτελεσµατικά τα συστατικά των αυτοργανωτικών συστηµάτων, όπως είναι οι σχολικές τάξεις, θα πρέπει να µοιράζονται µε επιτυχία τους ρόλους µεταξύ τους. Όταν σε µια σχολική τάξη ένα συστατικό -που µπορεί να είναι ένας εκπαιδευτικός, ένας µαθητής, ένας υπολογιστής, ένα µόντεµ ή µια τηλεφωνική γραµµή- δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί στο ρόλο του, είναι σχεδόν απίθανο να µπορέσει η τάξη να αναδιοργανωθεί τουλάχιστον σε σύντοµο χρονικό διάστηµα µε τέτοιο τρόπο, ώστε να γίνει δυνατή η συνέχιση της χρήσης του υπολογιστή για το µάθηµα. Οι σχολικές τάξεις είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στην απώλεια κάποιων συστατικών τους, για παράδειγµα ενός έµπειρου καθηγητή, ενός απαραίτητου στελέχους τεχνικής υποστήριξης, ενός σηµαντικού προγράµµατος λογισµικού ή µιας τηλεφωνικής

6 σύνδεσης. Η ευπάθεια ήταν άµεσα συνυφασµένη µε την πρακτική σε αρκετές σχολικές τάξεις της µελέτης Ψηφιακή Ρητορική και έπαιρνε ακόµη µεγαλύτερες διαστάσεις, όταν η διδασκαλία και η παιδαγωγική µέθοδος ήταν δασκαλοκεντρικές ΣΥΝΕΧΕΙΑ Για να είναι αποτελεσµατικά τα µαθησιακά προγράµµατα, είναι απαραίτητο να υπάρχει συνέχεια τόσο στην εξελικτική τους πορεία γενικά όσο και µεταξύ των επιµέρους συστατικών τους. Η συνέχεια διαταράσσεται, όταν για παράδειγµα οι µαθητές για µια σχολική χρονιά συµµετέχουν τακτικά σε εργασίες που απαιτούν εκτεταµένη χρήση του υπολογιστή, ενώ την επόµενη σπάνια χρησιµοποιούν υπολογιστές µέσα στην τάξη. Ασυνέχειες µπορούν, επίσης, να εµφανιστούν, όταν ο προγραµµατισµός των στόχων και της πορείας του µαθήµατος είναι ανεπαρκής, αλλά και όταν παρατηρείται άνιση συγκέντρωση των νέων τεχνολογικών µέσων - ανθρώπινων και µη- τόσο µέσα στο ίδιο σχολείο όσο και µεταξύ διαφορετικών σχολείων. Καθώς τα σχολεία και οι σχολικές τάξεις είναι περίπλοκα συστήµατα, η άνιση συγκέντρωση έµπειρου προσωπικού και εξοπλισµού είναι αναµενόµενη, ενώ η επίτευξη µιας πιο ισορροπηµένης κατανοµής δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ωστόσο, η συνέχεια θα πρέπει να είναι ένας από τους στρατηγικούς στόχους, ιδιαίτερα µέσα στο ίδιο σχολείο, αλλά και ανάµεσα σε γειτονικά σχολεία, ώστε να γίνεται οµαλά η µετάβαση από την πρωτοβάθµια στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση. Επιπλέον, αναλύσαµε τα δεδοµένα µας µε βάση τέσσερις αρχές: προτεραιότητα στους εκπαιδευτικούς, συµπληρωµατικότητα, αποτελεσµατικότητα και ισότητα. Παρακάτω θα παρουσιάσω εν συντοµία αυτές τις αρχές ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΣΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΥΣ Με την αρχή αυτή τονίζεται η υποχρέωσή µας να λάβουµε υπόψη τις ανάγκες των εκπαιδευτικών, όσον αφορά την εκµάθηση των νέων τεχνολογιών και τη σχέση τους µε την εκπαίδευση στο γραµµατισµό, πολύ πριν ασχοληθούµε µε τις ανάγκες των µαθητών. Το σκεπτικό πάνω στο οποίο βασίζεται αυτή η αρχή είναι ότι, για να µπορέσουν οι εκπαιδευτικοί να κάνουν παιδαγωγικά έγκυρες επιλογές, όσον αφορά τη χρήση των νέων τεχνολογιών µέσα στη σχολική τάξη, θα πρέπει πρώτα να είναι οι ίδιοι εξοικειωµένοι µε τη χρήση των νέων τεχνολογιών και να γνωρίζουν τα πλεονεκτήµατα που µπορούν να τους παρέχουν για τις προσωπικές τους ανάγκες. Χρειάζονται, µε άλλα λόγια, υποστήριξη στη χρήση των νέων τεχνολογιών, ώστε πρώτα να τις υιοθετήσουν στον προσωπικό τους τρόπο εργασίας, πριν αρχίσουν να τις χρησιµοποιούν στο µάθηµά τους ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Η αρχή αυτή υπογραµµίζει τησηµασία της κατανόησης, µε την ευρύτερη δυνατή έννοια, όλων των στοιχείων που εµπλέκονται στην υιοθέτηση ενός συγκεκριµένου τεχνολογικού µέσου. Για την αποτελεσµατική χρήση ενός τεχνολογικού µέσου συνήθως δεν αρκεί η εκµάθηση µιας απλής, αυτόνοµης και ανεξάρτητης ικανότητας. Αποτελεσµατική χρήση σηµαίνει συνήθως επάρκεια σ' ένα σύνολο αλληλοδιαπλεκόµενων, συµπληρωµατικών διαδικασιών, γνώσεων, αντιλήψεων και δεξιοτήτων. Ένα καλό παράδειγµα είναι η αριθµοµηχανή. Η αποτελεσµατική εκµάθηση της χρήσης της δεν εξαντλείται στην ενεργοποίηση της συσκευής και την πίεση κάποιων αριθµητικών ή λειτουργικών πλήκτρων, αλλά απαιτεί δύο τουλάχιστον συµπληρωµατικές ικανότητες: τη δυνατότητα αξιολόγησης µιας απάντησης και µια ικανοποιητική γνώση αριθµητικής. Η αρχή της συµπληρωµατικότητας ισχύει µε ανάλογο τρόπο και για τις τεχνολογίες των υπολογιστών -για παράδειγµα τη χρήση του ιαδικτύου για συγκέντρωση πληροφοριών ή τη χρήση λογισµικού παρουσιάσεων. Πρέπει, λοιπόν, να προσέξουµε τις συµπληρωµατικές ικανότητες και γνώσεις που απαιτούνται για µια λογική και µε

7 συγκεκριµένους στόχους χρήση του υλικού και του λογισµικού µέρους της υπολογιστικής τεχνολογίας ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Το πιο αποφασιστικό κριτήριο για την εισαγωγή οποιασδήποτε νέας τεχνολογίας στα σχολεία είναι η αποτελεσµατικότητα της. Το κρίσιµο ερώτηµα είναι: βελτιώνει τις διαδικασίες διδασκαλίας και µάθησης; Και αν πράγµατι τις βελτιώνει, αποτελεί προτιµότερη λύση συγκριτικά µε άλλες εναλλακτικές δυνατότητες που θα µπορούσαν να προταθούν; Για να εκτιµήσουµε την αποτελεσµατικότητα, όταν αναφερόµαστε στην εισαγωγή των νέων τεχνολογιών των επικοινωνιών και της πληροφορικής, θα πρέπει να συνυπολογίσουµε και τις έµµεσες δαπάνες, όπως ο χρόνος που θα αφιερώσουν οι εκπαιδευτικοί για την εκµάθηση αυτών των τεχνολογιών, ο επανασχεδιασµός του αναλυτικού προγράµµατος και η τροποποίηση των εκπαιδευτικών µεθόδων. Αποτελεσµατικότητα σηµαίνει ότι η χρήση κάθε υλικού και λογισµικού µέσου αποδεδειγµένα θα βελτιώσει, θα βοηθήσει και θα υποστηρίξει την εργασία των εκπαιδευτικών και των µαθητών. Αποτελεσµατικότητα, τέλος, σηµαίνει ότι, για να αποφασίσουµε αν θα εισάγουµε ή όχι ένα τεχνολογικό µέσο στο σχολείο, κυρίαρχο κριτήριο είναι η δουλειά των εκπαιδευτικών και των µαθητών. Η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών πάντοτε απαιτεί µια ηθική προσέγγιση που λαµβάνει υπόψη της το πραγµατικό κόστος σε συνδυασµό µε τα πρακτικά αποτελέσµατα ΙΣOΤΗΤΑ Με την αρχή της ισότητας υπογραµµίζεται ότι η χρήση των νέων τεχνολογιών πάντοτε µας υποχρεώνει να πάρουµε κάποιες αποφάσεις σχετικά µε την κατανοµή των τεχνολογικών µέσων. Η επιλογή αυτή γίνεται συνήθως δυσκολότερη, όταν οι νέες τεχνολογίεςτείνουν να συγκεντρώνονται σε ορισµένα µόνο διδακτικά αντικείµενα και φυσικά εκεί που υπάρχουν οικονοµικοί πόροι. Σε κάποιες περιπτώσεις, µάλιστα, η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών σ' ένα σχολείο µε στόχο την αναβάθµιση και τον επανεξοπλισµό του στηρίζεται στην προγενέστερη ύπαρξη κάποιων τεχνολογικών µέσων στο σχολείο αυτό. Σχολεία στα οποία ήδη γίνεται κάποια χρήση των τεχνολογιών των επικοινωνιών και της πληροφορικής ή τουλάχιστον είναι επαρκώς ενηµερωµένα σχετικά µε τις νέες τεχνολογίες βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση. Η κατανοµή γίνεται πιο δύσκολη, όταν υπάρχει ήδη άνιση συγκέντρωση τεχνολογικών µέσων και έµπειρου προσωπικού µεταξύ διαφορετικών σχολείων ή µεταξύ διαφορετικών διδακτικών αντικειµένων στο ίδιο σχολείο. Σχολεία και διδακτικά αντικείµενα µε πενιχρό τεχνολογικό εξοπλισµό και µικρή τεχνογνωσία καταλήγουν να έχουν λιγότερoυς υλικοτεχνικούς πόρους σε σχέση µε σχολεία που διαθέτουν ήδη κάποια τεχνολογικά µέσα και τα οποία παίρνουν πάντοτε περισσότερα -η αρχή της ανταποδοτικής ωφέλειας. Στόχος, εποµένως, είναι να ενισχύσουµε τις µη προνοµιούχες περιοχές,για να αναπτύξουν πρώτα επαρκή τεχνογνωσία και να µπορέσουν στη συνέχεια να προσελκύσουν υλικούς πόρους µε «φυσικό» τρόπο. Αλλά και τα ίδια τα σχολεία θα πρέπει να αναπτύξουν τέτοιες στρατηγικές, ώστε να προστατεύσουν τους µαθητές τους, όταν, λόγω της άνισης κατανοµής υλικών πόρων και πληροφόρησης, βρίσκονται σε µειονεκτική θέση. Η αρχή της ισότητας έχει µεγάλη σηµασία για την αντιµετώπιση προβληµάτων συνέχειας και ευπάθειας. Αυτά τα χαρακτηριστικά και οι γενικές αρχές αποδείχθηκαν εξαιρετικά χρήσιµα για να κατανοήσουµε τα αποτελέσµατα των επιτόπιων µελετών να πάρουµε αποφάσεις και να κάνουµε εκτιµήσεις πάνω στα ζητήµατα που παρατηρήσαµε και τέλος να διαµορφώσουµε συγκεκριµένες προτάσεις για µελλοντική δράση. Καταλήξαµε στο συµπέρασµα ότι οι επιτόπιες µελέτες θα µπορούσαν να παρέχουν χρήσιµες πληροφορίες σε όλους τους υπευθύνους της εκπαίδευσης σε τρεις τουλάχιστον τοµείς: την επαγγελµατική ανάπτυξη των εν ενεργεία εκπαιδευτικώντην κατάρτιση των εκπαιδευτικών πριν από την άσκηση του επαγγέλµατοςτη θεωρητική καθοδήγηση για υιοθέτηση αλλαγών και µεταρρυθµίσεων στη σχολική πρακτική [3].

8 Όσον αφορά την επαγγελµατική ανάπτυξη των εν ενεργεία εκπαιδευτικών, η ενθουσιώδης στάση των συναδέλφων παίζει αποφασιστικό ρόλο για την επιτυχή ενσωµάτωση των νέων τεχνολογιών στο αναλυτικό πρόγραµµα. Ωστόσο, ο ενθουσιασµός λίγων µόνο ατόµων µπορεί να οδηγήσει στην ευπάθεια. Είναι απαραίτητη µια συνολικότερη αλλαγή στην παιδεία, προκειµένου οι εκπαιδευτικοί να βοηθήσουν τους µαθητές να αποκτήσουν τεχνολογικό γραµµατισµό. Επίσης, σηµαντικό ρόλο παίζει και η κατάρτιση των εκπαιδευτικών πριν από την άσκηση του επαγγέλµατός τους στο πλαίσιο του προγράµµατος σπουδών τους, µε τη µορφή υποχρεωτικού γνωστικού αντικειµένου, θα πρέπει να αποκτήσουν ένα στέρεο γνωστικό υπόβαθρο στις τεχνολογίες της πληροφορικής και στις εκπαιδευτικές δυνατότητες αυτών των τεχνολογιών, που στη συνέχεια θα µπορέσουν να αξιοποιήσουν µε αποτελεσµατικό τρόπο. Τέλος, τα χαρακτηριστικά και οι αρχές µπορούν να µας καθοδηγήσουν στην αξιοποίηση της πολιτισµικήςκαι κριτικήςδιάστασης των αποτελεσµατικών µορφών γραµµατισµού. Στα µαθήµατα που παρακολουθήσαµε στο πλαίσιο του προγράµµατος δεν δινόταν ιδιαίτερη έµφαση σ' αυτές τις διαστάσεις του γραµµατισµού. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι η χρήση των νέων τεχνολογιών στις σχολικές τάξεις εξαντλείται συνήθως σε µια απλή εξοικείωση µε τη χρηστική διάσταση. Αυτό το φαινόµενο, στο βαθµό που ισχύει, είναι απόλυτα κατανοητό, αν λάβουµε υπόψη τη σχετικά περιορισµένη προγενέστερη εµπειρία που έχουν οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί µε τις τεχνολογίες των επικοινωνιών και της πληροφορικής. Ωστόσο, ενισχύει τη σηµασία που θα πρέπει να δώσουµε στα χαρακτηριστικά και τις αρχές που προαναφέραµε, όσον αφορά τη χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής, τα προγράµµατα κατάρτισης και τις πρωτοβουλίες επαγγελµατικής ανάπτυξηςτων εκπαιδευτικών. 5. ΠΡΑΚΤΙΚEΣ ΣΥΜΒΟΥΛEΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟYΣ Στη συνέχεια, θα παρουσιάσω κάποιες προτάσεις που βασίζονται όχι µόνο στο πρόγραµµα Ψηφιακή Ρητορική, αλλά και στοβιβλίο Teachers and Technoliteracy (Lankshear & Snyder 2000) [4] ΣΤΑΘΕΡΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΟΛΟΥ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η διεύρυνση των πρακτικών στο τρίπτυχο γραµµατισµός-τεχνολογία-εκπαίδευση απαιτεί σε µεγάλο βαθµό αναλυτική και ερµηνευτική δουλειά.ένα κοµµάτι αυτής της δουλειάς µπορεί να γίνει από µεµονωµένα άτοµα µε δική τους πρωτοβουλία. Ωστόσο, είναι πολύ σηµαντικό το µεγαλύτερο µέρος της να πραγµατοποιηθεί συλλογικά ως τµήµα µιας ευρύτερης προσπάθειας για τη διαµόρφωση µιας συνολικής αντίληψης για το σχολείο, καθώς επίσης και από µικρότερες οµάδες που θα συγκροτούνται µε βάση τα κοινά ενδιαφέροντα και τη συγγένεια των απόψεων. Η πρώτη πρακτική πρόταση για όσα σχολεία έχουν δεσµευτεί να διευρύνουν τις πρακτικές τους µέσα στην τάξηαναφορικά µε το τρίπτυχο γραµατισµός-τεχνολογία-εκπαίδευση είναι να καθιερώσουν, σε τακτική βάση και µε τη συµµετοχή όλου του προσωπικού τους, συναντήσεις όπου θα αναλύεται η τρέχουσα κατάσταση του σχολείου, µε βάση τις έννοιες, τα χαρακτηριστικά και τις αρχές που αναπτύχθηκαν σ' αυτήν την ανακοίνωση. Οι συναντήσεις αυτές θα πρέπει να αντιµετωπίζονται σαν µια µορφή επαγγελµατικής ανάπτυξης, µε συγκεκριµένο σκοπό και µε βάση τη σχολική πραγµατικότητα, που θα διαµορφώνεται µέσα από την πολιτική του κάθε σχολείου, το σχεδιασµό και την ανάπτυξη των προγραµµάτων του. Μολονότι µια τέτοιου είδους επαγγελµατική ανάπτυξη είναι πολύ απαιτητική, οποιαδήποτε άλλη λύση θα πρέπει να θεωρηθεί ως µερική µόνο ανταπόκριση στην πρόκληση των νέων τεχνολογιών. Μπορεί να προγραµµατιστεί ένα µονόωρο ή δίωρο µάθηµα κάθε δεκαπενθήµερο, που θα πρέπει υποχρεωτικά να παρακολουθήσουν όλα τα µέλη του προσωπικού και που θα µπορούσε, µάλιστα, να είναι επιδοτούµενο. Όλοι όσοι παίρνουν µέρος θα πρέπει να αναλάβουν τη διεξαγωγή ενός τουλάχιστον µαθήµατος. Σε κάθε µάθηµα, ένας ή δύο µετέχοντες θα κάνουν

9 µια σύντοµη εισαγωγή όπου θα αναλύουν µια από τις έννοιες-κλειδιά (π.χ. το τρισδιάστατο µοντέλο κοινωνικών πρακτικών) ή ένα χαακτηριστικό (π.χ. την ευπάθεια) ή µια αρχή (π.χ. την προτεραιότητα στους εκπαιδευτικούς). Τον υπόλοιπο χρόνο, όσοι συµµετέχουν, είτε συλλογικά είτε κατά οµάδες, ανάλογα µε τον αριθµό του προσωπικού, θα µπορούν να συζητήσουν, να ερµηνεύσουν και να αποτιµήσουν τη σηµασία της συγκεκριµένης έννοιας, του χαρακτηριστικού ή της αρχής, σε σχέση µε το δικό τους σχολείο και τις δικές τους τάξεις. Επίσης, θα µπορούν να απαριθµήσουν τα αποτελέσµαταπου µπορεί να έχει η υιοθέτηση της έννοιας, του χαρακτηριστικού ή της αρχής στα δικά τους δεδοµένα. Έπειτα θα ιεραρχήσουν τις πιθανές απαντήσεις, ανάλογα µε τις προτεραιότητες που θέτει το δικό τους σχολείο, όσον αφορά το τρίπτυχο γραµµατισµός-τεχνολογία-εκπαίδευση. Από τη συζήτηση αυτή, όταν ολοκληρωθεί, θα προκύψει ένα πλήθος ιδεών, µε βάση τις οποίες θα ιεραρχηθούν οι προτεραιότητες και θα προσδιοριστούν οι πιθανές προσεγγίσεις στο στρατηγικό σχεδιασµό, την ανάλυση των αναγκών και τη συγκρότηση των οµάδων. Κάθε σχολείο, ανάλογα µε τους πόρους και τις διασυνδέσεις του, θα µπορούσε να επιδιώξει τη συµµετοχή -αµειβόµενη ή εθελοντική- εξωτερικών συνεργατώνµε συναφείς ειδικότητες. Μεταξύ αυτών µπορεί να είναι γονείς µαθητών, µέλη της ευρύτερης σχολικής κοινότητας, µέλη του προσωπικού των τµηµάτων εκπαίδευσης, έµποροι, πανεπιστηµιακοί και ερευνητές. Οι συναφείς ειδικότητες µπορεί να ποικίλλουν: από την ικανότητα διόρθωσης τεχνικών σφαλµάτων, την ικανότητα οργάνωσης και διαχείρισης οµάδων, την τεχνογνωσία σχετικά µε την απόκτηση υλικοτεχνικής υποδοµής, τις ικανότητες σχεδιασµού, µέχριτην εξοικείωση µε τις κοινωνικές πρακτικές που σχετίζονται µε τις νέες τεχνολογίες. Μολονότι η εµπλοκή σε µια τέτοιου είδους δραστηριότητα απαιτεί ένα απόθεµα ενέργειας, χρόνου και καλής θέλησης, µπορεί να αποδειχτείεξαιρετικά εποικοδοµητική, ειδικά όταν υπάρχει καλή οργάνωση και διαχείριση και όταν γίνει ισότιµη κατανοµή καθηκόντων. Πράγµατι, µπορεί να έχει δραστικότερα και µεγαλύτερης διάρκειας αποτελέσµατα στην εκπαίδευση, συγκριτικά µε άλλες εξίσου δελεαστικές επιλογές, όπως για παράδειγµα οι προπτυχιακές ή µεταπτυχιακές σπουδές ή η αναζήτηση χρηµατοδότησης για την αντιµετώπιση ελλείψεων του προϋπολογισµού. Τέτοιες πρωτοβουλίες, όµως, θα έχουν αποτέλεσµα, µόνο αν υπάρχει σταθερή καθοδήγηση από το διευθυντή του σχολείου, τα ανώτερα διοικητικά στελέχη και τα άλλα µέλη του προσωπικού που διαθέτουντην εξουσία και το απαιτούµενο κύρος. Μεταξύ των µελών του προσωπικού θα συναντήσουµε περισσότερο ή λιγότερο ενθουσιώδεις συµµετόχους, αλλά και κάποιους που είναι πολύ επιφυλακτικοί. Αν οι διευθύνοντες δεν είναι απόλυτα αφοσιωµένοι στο εγχείρηµα αυτό, θα είναι παράλογο να αναµένουµε την επιτυχή έκβαση αυτών των πρωτοβουλιών που αποσκοπούν στην αλλαγή της υπάρχουσας νοοτροπίας και τη διαµόρφωση µιας νέας. Αντίστοιχα, αν ένα σχολείο πραγµατικά επιθυµεί να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις, είναι απαραίτητο να διαθέτει ισχυρή καθοδήγηση και υπευθυνότητα από πλευράς των συναδέλφων. 6. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ, ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Στη συνέχεια θα παρουσιάσω τέσσερις οµάδες στρατηγικής, δραστηριοτήτων και εφαρµογών που προκύπτουν από τη µελέτη ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Θα αναφερθώ σε τρεις διαδικασίες που σχεδιάστηκαν µε σκοπό να διευρύνουν τη διδασκαλία και τη µάθηση, στα πλαίσια του γραµµατισµού και των νέων τεχνολογιών Μια τρισδιάστατη θεώρηση των κοινωνικών πρακτικών

10 Η µάθηση γίνεται αποτελεσµατική, όταν κατανοούµε τη λογική αυτού που µαθαίνουµε και όταν µπορούµε να το εντάξουµεστο γενικότερο πλαίσιο των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Οι µαθητέςπρέπει να αντιλαµβάνονται τη σηµασία αυτού που κάνουν. Η µάθηση είναι µια διαδικασία µύησης σε κάποιες κοινωνικές πρακτικές, όπου συµµετέχουν µε ουσιαστικό τρόπο άνθρωποι, λέξεις, πεποιθήσεις, πράξεις, εργαλεία, αξίες, πρότυπα, επιδιώξεις και στόχοι και από τις οποίες διαπιστώνουµε τι ικανότητες απαιτούνται για να υιοθετήσουµε έναν συγκεκριµένο ρόλο και πώς θα παίξουµε αυτόν το ρόλο όσο το δυνατόν πιο ικανοποιητικά (Gee 1996 Gee, Hull & Lankshear 1996). Όσο κι αν φαίνεται προφανές, είναι φρόνιµο να αναλογιστούµε σε ποιο βαθµό η σχολική αποτυχία των µαθητών οφείλεται στην αδυναµία τους να κατανοήσουν την κοινωνική πρακτική µε την οποία υποτίθεται ότι αρχίζουν να εξοικειώνονται. Ένας πρακτικός κανόνας για κάθε εκπαιδευτικό είναι να ξεκαθαρίσει ποια είναι η κοινωνική πρακτική στην οποία θα εµπλακούν οι µαθητές µέσω του συγκεκριµένου µαθήµατος. Αν δεν το έχουµε ξεκαθαρίσει αυτό εµείς οι ίδιοι, είναι µάλλον απίθανο να το καταφέρουν οι µαθητές µας. Επιπλέον, µόνο όταν αποκτήσουµε µια σαφή εικόνα της κοινωνικής πρακτικής, µπορούµε να σκεφτούµε πιθανάσηµείαεπαφής διαφορετικών οµάδων µαθητών. Αν είµαστε σε θέση να καθορίσουµε σε ποια κοινωνική πρακτική ανήκουν οι συγκεκριµένες µαθησιακές δραστηριότητες,θα µπορέσουµε να κάνουµε τη µάθηση µια διαδικασία σαφή και προσιτή σε µαθητές µε διαφορετικό πολιτισµικόυπόβαθρο και µαθησιακό ιστορικό (Gee 1996 Gee, Hull & Lankshear 1996). Η αποσαφήνιση της υποκείµενης κοινωνικής πρακτικής είναι εξαιρετικά σηµαντική για εκείνα τα γνωστικά αντικείµενα για τα οποία οι εκπαιδευτικοί δε διαθέτουν µεγάλη γνώση και εµπειρία, πράγµα που συχνά συµβαίνει,όταν πρόκειται για τις τεχνολογίες της επικοινωνίας και της πληροφορικής. Οι νέοι που έχουν µεγαλώσει µε τις νέες τεχνολογίες µπορεί να οδηγηθούν σε σύγχυση, να βαρεθούν ή και να δυσαρεστηθούν, αν έρθουν αντιµέτωποι µε «περίεργες» πρακτικές που µπορεί να εφαρµόσουν οι εκπαιδευτικοί στην απελπισµένη τους προσπάθεια να ανακαλύψουν παιδαγωγικά αποτελεσµατικές χρήσεις των νέων τεχνολογιών. Για να καλλιεργήσουµε την αποτελεσµατική µάθηση, οφείλουµε να είµαστε όσο το δυνατόν πιο σαφείς και σίγουροι ότι εµπλέκουµε τους µαθητές µας σε µια συγκροτηµένη κοινωνική πρακτική µε την οποία µπορούν να κάνουν πραγµατικές συνδέσεις. Όσο πιο κοντά µείνουµε σε αυθεντικές µορφές κοινωνικής πρακτικής τόσο πιο ασφαλείς θα µπορούµε να είµαστε. Όταν αντιλαµβανόµαστε σε βάθος την κοινωνική πρακτική που σχετίζεται µε το µάθηµά µας, έχουµε περισσότερες πιθανότητες να βρούµε αποτελεσµατικούς τρόπους που θα βοηθήσουν τους µαθητές µας να γίνουν ικανοί στη χρηστική, την πολιτισµική και την κριτική διάσταση του γραµµατισµού, που σχετίζεται µε τη συγκεκριµένη πρακτική. Όσο πιο εξοικειωµένοι είµαστε µε την πρακτική αυτή τόσο πιο εύκολα µπορούµε να προσδιορίσουµε τη χρηστική, την κοινωνικήκαι την πολιτισµικήτης διάσταση και να σχεδιάσουµε µαθησιακές δραστηριότητες. Αν, µάλιστα, έχουµε εξοικειωθεί µε εναλλακτικές µορφές αυτής της πρακτικής, µπορούµε ευκολότερα να προσδιορίσουµε την κριτική της διάσταση και να παράγουµε αποτελεσµατικές µαθησιακές δραστηριότητες. Το κρίσιµο σηµείο εδώ είναι ότι, ενώ οι εκπαιδευτικοί έχουν στη διάθεσή τους ένα αναλυτικό πρόγραµµα και τους στόχους που αυτό θέτει, είναι συνήθως αβοήθητοι στην προσπάθειά τους να αναπτύξουν τις µαθησιακές δραστηριότητες που απαιτούνται για την επίτευξη αυτών των στόχων. Όσο πιο ευδιάκριτα ενσωµατώσουµε συγκεκριµένα µαθησιακά καθήκοντα σε κοινωνικές πρακτικές µε ουσιαστικό νόηµα τόσο ευκολότερο θα είναι για τους µαθητές να αντιληφθούν όχι µόνο τη χρηστική, αλλά και την πολιτισµική και την κριτική διάσταση της συγκεκριµένης πρακτικής (Heath & McLaughlin 1994) Προτεραιότητα στην πολιτισµική διάσταση Για να υιοθετήσουµε το τρισδιάστατο µοντέλο στη σχολική εκπαίδευση, θα πρέπει να ξεκινήσουµε δίνοντας προτεραιότητα στην πολιτισµική διάσταση. Το ιδανικόείναι, όπως

11 υποστηρίχτηκε παραπάνω, να συνδεθεί η µάθηση µέσα στην τάξη µε πραγµατικές ή παρόµοιες µε τις πραγµατικές κοινωνικές πρακτικές. Για να είναι αποτελεσµατική η µάθηση θα πρέπει να δηµιουργήσουµε -στο βαθµό που κάτι τέτοιο είναι δυνατό- µια ουσιώδη σύνδεση των σχολείων µε τον έξω κόσµο. Ανεξάρτητα από το µάθηµα, την ενότητα εργασίας ή και τη σχολική βαθµίδα ο στόχος είναι ένας: να ανακαλύψουµε τρόπους που θα βοηθήσουν τους µαθητές να συµµετέχουν σε συγκεκριµένες κοινότητες κοινωνικής πρακτικής έτσι ώστε να γίνουν ικανά µέλη των κοινοτήτων αυτών. Η µάθηση στο σχολικό περιβάλλον θα πρέπει να προσεγγίζει, όσο είναι δυνατόν,τα χαρακτηριστικά της ακαδηµαϊκής και επιστηµονικής πρακτικής. Η καθαρή σκέψη, η αυστηρή λογική, ησαφήνεια και η κριτική αντίληψη, που αποκτούνται στο σχολείο, θα πρέπει να µπορούν άµεσα να εφαρµοστούν σε καταστάσεις της πραγµατικής ζωής. Σίγουρα δεν είναι το ίδιο να προσπαθήσουµε να εισαγάγουµε τους µαθητές στο πνεύµα των θετικών επιστηµών ή της ιστορίας µέσα από το σχολικό περιβάλλον της τάξης ή µέσα από ένα επιστηµονικό εργαστήριο µιας µεγάλης εταιρείας και ένα πανεπιστηµιακό ερευνητικό πρόγραµµα ιστορίας αντίστοιχα. Ωστόσο, οι δύο πρακτικές θα πρέπει να συγκλίνουν όσο το δυνατόν περισσότερο. Αλλά τι παιδαγωγικές επιπτώσεις έχει κάτι τέτοιο στην πράξη;για παράδειγµα, όταν οι µαθητές πρόκειται να χρησιµοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες για να συγκεντρώσουν πληροφορίες για µια εργασία, τότε θα πρέπει να τους µυήσουµε σε µορφές πρακτικής, όπου δίνεται έµφαση στη γνώση: πώς να αντλούν αξιόπιστες και συναφείς µε το θέµα πληροφορίες µε αποτελεσµατικό και οικονοµικό τρόπο, πώς να διατυπώνουντις σωστές ερωτήσεις,έχοντας ταυτόχρονα επίγνωση του λόγου για τον οποίο οι ερωτήσεις είναι οι σωστές και τέλος πότε θα πρέπει να προτιµούν το ιαδίκτυο ή το ηλεκτρονικό ταχυδροµείο αντί των συµβατικώνπηγών πληροφόρησης και γιατί. Αυτές οι απόψεις, ωστόσο, έρχονται σε αντίθεση µε τις όλο και πιο συνήθειςπρακτικές, όπως για παράδειγµα η ανταλλαγή ηλεκτρονικών επιστολώνανάµεσα σε µαθητές από διαφορετικές χώρες µε σκοπό την αναζήτηση πληροφοριών. Τι µας βεβαιώνει, όµως, ότι οι µαθητές που βρίσκονται σε ένα άλλο άκρο της γης αποτελούν αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης; Επιπλέον, ο ενθουσιασµός από τη χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδροµείου και την απόκτηση επαφών µε αποµακρυσµένα σηµεία του πλανήτη µπορεί να υποκαταστήσειτο πιο σηµαντικό µέρος της µάθησης, δηλαδή την οικοδόµηση της γνώσης. Φυσικά, η χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδροµείου για την ανταλλαγή απόψεων ανάµεσα σε ειδικούς είναι µια πρακτική που χρησιµοποιείται και από τους έµπειρους ερευνητές. Σπάνια, όµως, αποτελεί την κύρια πηγή πληροφόρησης και ακόµη σπανιότερα το βασικό τρόπο συλλογής δεδοµένων. Ο στόχος της διδασκαλίας στο δίπολο γραµµατισµός και τεχνολογία, µέσα από δραστηριότητες όπως η σύνταξη µιας αναφοράς, θα πρέπει να είναι η εισαγωγή των µαθητών σε ερευνητικές διαδικασίες και πρακτικές bona fide, µε µεθόδους προσαρµοσµένες στο επίπεδό τους. Αυτό όµως προϋποθέτει ότι οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί είναι πολύ καλά ενηµερωµένοι σε ζητήµατα ερευνητικής πρακτικής. Στην αντίθετη περίπτωση, θα είναι πολύ δύσκολο να κατανοήσουν τη λειτουργία µιας «ερευνητικής διαδικασίας µάθησης» και στη συνέχεια να τη µεταφέρουν σε δραστηριότητες που απαιτούν συγκεκριµένες ικανότητες και γνώσεις γραµµατισµού και κατάλληλη χρήση των νέων τεχνολογιών. Όταν δίνουµε µεγάλη σηµασία στη χρήση των νέων τεχνολογιών, χωρίς παράλληλα να δείχνουµε την ίδια προσοχή στη δοµή και τη σηµασία των πρακτικών, είναι πολύ πιθανό βραχυπρόθεσµα να οδηγήσουµετους µαθητές σε σύγχυση και µακροπρόθεσµα να τους κάνουµε αντιπαραγωγικούς, καθώς τους θέτουµε σε λανθασµένη τροχιά. Σύµφωνα µε τους Durrant και Green (1998), η αξία που έχει για τους εκπαιδευτικούς η κοινωνικοπολιτισµική προσέγγιση του γραµµατισµού της τεχνολογίας και της µάθησης έγκειται στο γεγονός ότι δίνει προτεραιότητα στον εκπαιδευτικό παράγοντα. Αυτό σηµαίνει ότι το βάρος πέφτει σε θέµατα γραµµατισµού και όχι σε θέµατα τεχνολογίας, τα οποία έχουν πάντα δευτερεύοντα ρόλο. Επιπλέον, η χρήση των τεχνολογιών των επικοινωνιών και της πληροφορικής στη γλωσσική διδασκαλία εξαρτάται πάντα από την ειδική κατάρτιση των

12 εκπαιδευτικών. Ο σχεδιασµός συγκροτηµένων, σύγχρονων και αποτελεσµατικών προγραµµάτων γραµµατισµού και τεχνολογίας προϋποθέτει ότι βασικό κριτήριο για τη βελτίωση των αναλυτικών προγραµµάτων και την επαγγελµατική ανάπτυξη είναι οι επαγγελµατικέςαπόψεις των ίδιων των εκπαιδευτικών και οι προσωπικές τους θεωρίες για το γραµµατισµό και την παιδαγωγική µέθοδο Η σηµασία της χρηστικής και της κριτικής διάσταση Όταν δίνουµε προτεραιότητα στην πολιτισµική διάσταση µιας κοινωνικής πρακτικής,µπορούµε να αντιµετωπίσουµε πιο εύκολα τη χρηστική και την κριτική διάσταση του γραµµατισµού, τόσο από την πλευρά των εκπαιδευτικών όσο και από την πλευρά των µαθητών. Για τους εκπαιδευτικούς,ειδικά για όσους έχουν περιορισµένη εµπειρία και αυτοπεποίθηση όσον αφορά τις νέες τεχνολογίες, η δυσκολία έγκειται συνήθως στην επιλογή των χρηστικών ικανοτήτων και γνώσεωνστις οποίες πρέπει να εστιάσουν τη διδασκαλία τους. Η κοινωνικοπολιτισµική θεώρηση της µάθησης δίνει ξεκάθαρες κατευθύνσεις σ' αυτό το ζήτηµα. Το σηµείο αναφοράς είναι πάντα η καθιερωµένη κοινωνική πρακτική: Τι κάνουν οι ειδικοί στο θέµα; Ποιες νέες τεχνολογικές εφαρµογές χρησιµοποιούν; Ποιες από αυτές µπορούν να υιοθετηθούν και να γίνουν αντικείµενο διδασκαλίας; Kαι πώς µπορούν όλα αυτά να διδαχτούν, µε δεδοµένα το επίπεδο της τάξης και τις παραµέτρους της κοινωνικής πρακτικής µε την οποία σχετίζονται; Είναι πιθανόν η χρηστική διάσταση µιας κοινωνικής πρακτικής και οι συναρτώµενες µ' αυτήν όψεις του γραµµατισµού και της τεχνολογίας, να µη δίνουν µεγάλη βαρύτητα στις νέες τεχνολογίες της επικοινωνίας και της πληροφορικής. Επίσης υπάρχει περίπτωση κάποιος να είναι εξαιρετικά καλός σε ζητήµατα χρήσης των νέων τεχνολογιών, χωρίς όµως να είναι ιδιαίτερα ικανός στο σύνολο της πρακτικής. Ως εκπαιδευτικοί έχουµε χρέος να ρίξουµε το βάρος στο σηµείο που πρέπει. Για παράδειγµα, αν, σύµφωνα µε τις απαιτήσεις του αναλυτικού προγράµµατος, πρέπει να διδάξουµε τους µαθητές µας πώς να συντάσσουνµιαέκθεση πληροφοριών, είναι πιθανότατα κατάλληλη ευκαιρία, για να τους εισαγάγουµε σε κάποιες χρηστικές ικανότητες, όπως η δηµιουργία ενός πίνακα ή ενός γραφήµατος, η εισαγωγή ενός διαγράµµατος ή η σάρωση µιας ήδη έτοιµηςγραφικής παράστασης.το ζητούµενο, ωστόσο, είναι αυτές οι απεικονίσεις της πληροφορίας να είναι συναφείς µε το θέµα, αξιόπιστες και ακριβείς και ταυτόχρονα οι µαθητές να καταλαβαίνουν γιατί έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά. Όσο πιο σηµαντική θεωρείται µια κοινωνική πρακτική και όσο περισσότερο διασαφηνίζεται το περιεχόµενό της και οι προϋποθέσεις που θέτει τόσο ευκολότερα οι µαθητές θα αναγνωρίσουν τη σηµασία και τη χρησιµότητα της ανάπτυξης των δεξιοτήτων που σχετίζονται µ' αυτήν την πρακτική. Εξάλλου, η µαθησιακή διαδικασία θα τους είναι πολύ πιο ελκυστική, αν οι απαιτήσεις του αναλυτικού προγράµµατος συσχετιστούν µε κοινωνικές πρακτικές που τους αφορούν και που τις θεωρούν σηµαντικές. Αντίθετα, όταν δεν µπορούννα καταλάβουν τη χρησιµότηταπου έχει µια δεξιότητα, µια διαδικασία ή µια αντίληψη στα πλαίσια µιας πρακτικήςµε κάποιο νόηµα, τότε είναι πολύ δύσκολο να συµµετέχουν στο µάθηµα και να αποκτήσουν γνώσεις µε αποτελεσµατικό τρόπο.για άλλη µια φορά, ο καθηγητής καλείται, επιστρατεύοντας την επαγγελµατική του ικανότητα, να εντοπίσει τις κατάλληλες κοινωνικές πρακτικές που θα εναρµονίζονται µε τις απαιτήσεις του αναλυτικού προγράµµατος και που θα δίνουν τη δυνατότητα σύνδεσης αυτών των αναγκών µε τις αντιλήψεις των µαθητών στην τάξη (Gee 1991 Heath 1983 Heath & McLaughlin 1994). Η κριτική διάσταση µπορεί να θεωρηθεί ότι σχετίζεται µε τις κοινωνικές πρακτικές και τις συναφείς µορφές γραµµατισµού τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά. Για παράδειγµα, αν οι µαθητές αναλάβουν να κάνουν µια έρευνα για το περιβάλλον και να συντάξουν µια αναφορά, θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να διαβάσουν µε κριτικό τρόπο τα κείµενα που θα τους δοθούν ως πληροφοριακό υλικό και να αποτιµήσουν µε εγκυρότητα τις προοπτικές και τα συµφέροντα που διαµορφώνουν τα κείµενα αυτά, είτε είναι έντυπα είτε ηλεκτρονικά. Μια τέτοια προσέγγιση µπορεί να θεωρηθεί ως εσωτερική άσκηση κριτικής στην κοινωνική πρακτική της σύνταξης µιας αναφοράς για τα αποτελέσµατα µιας έρευνας. Οι µαθητές θα πρέπει να κρίνουν

13 µε βάση τα στοιχεία που έχουν συγκεντρώσει προς τα πού κλίνει η ζυγαριά και ποιες απόψεις ή θέσεις φαίνονται περισσότερο βάσιµες. Ωστόσο, ανάµεσα στα άλλα που οι µαθητές θα πρέπει να αποκοµίσουν από µια τέτοια έρευναγια το περιβάλλον, την υγεία, το στεγαστικό πρόβληµα ή την κυκλοφοριακή κίνηση είναι και η συνειδητοποίηση ότι πάντοτε οι έρευνες και οι αναφορές στις οποίες αυτές καταλήγουν υιοθετούν τη µια ή την άλλη άποψη, όπως άλλωστε συµβαίνει και µε τα κείµενα που αποτελούν το πληροφοριακό τους υλικό. Εποµένως, όταν συντάσσουν τις αναφορές τους, πρέπει πρώτα να καταλαβαίνουν πώς να υιοθετούν µια θέση, βάσει της οποίας στη συνέχεια θα γράψουν την εργασία τους ή έστω πώς να αναγνωρίζουν τη θέση που υιοθετούν. Ποιοί είναι οι συγγραφείς του πληροφοριακού υλικού; ηµοσιογράφος µιας εφηµερίδας που προσπαθεί να βγάλει µια εντυπωσιακή είδηση; Γονέας που ανησυχεί για τα χηµικά απόβλητα που ρυπαίνουν την περιοχή του; Ακτιβιστής της Green Peace; Ερευνητής που έχει προσληφθεί από µια εταιρεία ορυχείων επιφανειακής αποκάλυψης; Η ικανότητα να προσδιορίσουµε την οπτική γωνία σηµατοδοτεί την εξωτερική πλευρά της κριτικής διάστασης, εφόσον αντικείµενο κριτικής είναι η ίδια η πρακτική, σε σχέση µε τη θέση που έχει υιοθετηθεί. Το να γίνει κανείς αποτελεσµατικός γνώστης µιας κοινωνικής πρακτικής είναι ένα βήµα και µάλιστα σηµαντικό. Ωστόσο, αν πρόκειται να συµµετάσχει σε µια κοινότητα που ασκεί την παραπάνω πρακτική, το καλύτερο θα ήταν να είναι αποτελεσµατικός, ενηµερωµένος και ικανός µέτοχοςσ' αυτήν την πρακτική. Η υιοθέτηση µιας κριτικής στάσης απέναντι σε µια κοινωνική πρακτική, ενώ συµµετέχουµε σ' αυτήν, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Για παράδειγµα, µπορεί ένας υπάλληλος µιας εταιρείας ορυχείων επιφανειακής αποκάλυψης ή εναπόθεσης τοξικών αποβλήτων να είναι εξαιρετικά ικανός σε θέµατα περιβάλλοντος και να καταφέρνει να κερδίζει πάντα τις «µάχες» προς όφελος της εταιρείας του. Αλλά θα πρέπει να θέλει να κάνει κάτι τέτοιο; Η κριτική προοπτική µας παροτρύνει να θέτουµε ερωτήµατα του τύπου: Πώς θα µπορούσεκανείς να φέρει σε πέρας το έργο του, διατηρώντας όσο το δυνατόν την ηθική του ακεραιότητα; Εφόσον µάθηση σηµαίνει µύηση και συµµετοχή σε διάφορες κοινωνικές πρακτικές που µας βοηθούν να αντιληφθούµε ποιοι είµαστε, τι κάνουµε, τι πιστεύουµε, ποιες αξίες, ποιες πεποιθήσεις και ποιες φιλοδοξίες έχουµε, είναι χρέος των εκπαιδευτικών να διασφαλίσουν πρώτον ότι οι µαθητές θα έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν τις ικανότητεςπου είναι απαραίτητες σε κοινωνικά αναγνωρισµένες και αποδεκτές πρακτικές και στις µορφές γραµµατισµού που αυτές περιλαµβάνουν και δεύτερον ότι θα ξέρουν πώς να µετασχηµατίζουν αυτές τις πρακτικές «από µέσα», όπως οι ίδιοι θεωρούν κάθε φορά σωστό ή πώς και πότε να τις εγκαταλείπουν στη διάθεση των άλλων, όταν κρίνουν πως έτσι πρέπει να κάνουν. Η ικανότητα να καλλιεργήσουµε αυτό το είδος της µάθησης εξαρτάται κατά κύριο λόγο από την αντίληψη που έχουν οι εκπαιδευτικοί για τις κοινωνικές πρακτικές και τις διαφορετικές οπτικές γωνίες (του νοµικού σύµβουλουµιας εταιρείας ορυχείων επιφανειακής αποκάλυψης, του οικολόγου, του ανήσυχου πατέρα), µέσα από τις οποίες εµπλεκόµαστε σ' αυτές τις πρακτικές ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, ΣΧΕ ΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Σχεδιασµός πριν από την αγορά Η χρήση των υπολογιστών, του ιαδικτύου και της εκπαίδευσης από απόσταση µπορεί να δηµιουργήσει τις προϋποθέσεις για υψηλού επιπέδου εκπαιδευτικές εµπειρίες. Όλα αυτά, όµως, εξαρτώνται σε µεγάλο βαθµό από το εύρος της επαγγελµατικής γνώσης και εµπειρίας (Shenk 1998). Αυτή η γνώση περιλαµβάνει µεταξύ άλλων και την ικανότητα να εκτιµούµε την αρχή της αποτελεσµατικής µάθησης, σύµφωνα µε την οποία οτιδήποτε µαθαίνουµε στο παρόν θα πρέπει να συνδέεται µε ουσιαστικό τρόπο µε αυτό που θα κάνουµε στο µέλλον. Βέβαια, η µεταφορά των απαιτήσεων του αναλυτικού προγράµµατος σε µαθησιακές δραστηριότητες που βασίζονται σε ουσιαστικές κοινωνικές πρακτικές, οι οποίες µε τη σειρά τους σχετίζονται άµεσα µε τη µελλοντική µας πορεία, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αποτελεί, όµως, τη βάση για µια

14 εκπαίδευση υψηλής ποιότητας και θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη στην ενσωµάτωση των νέων τεχνολογιών σε αποτελεσµατικές µαθησιακές δραστηριότητες. Τα σχολεία που ενδιαφέρονται να ενσωµατώσουν τις νέες τεχνολογίες σε µαθησιακές εµπειρίες υψηλής ποιότητας, θα πρέπει να σχεδιάσουν τον προϋπολογισµό τους και να οργανώσουν την αγορά του εξοπλισµού µετά από εµπεριστατωµένο και προσεκτικό σχεδιασµό. Θα πρέπει επίσης να εξασφαλίσουν, όσο είναι δυνατόν, ότι οι εκπαιδευτικοί τους γνωρίζουν περισσότερα από το πώς απλά να θέτουν σε λειτουργία τα µηχανήµατα. Για να µπορέσουν να ανταποκριθούν µε ορθούς παιδαγωγικούς τρόπους στα χαρακτηριστικά και τις αρχές που προσδιορίστηκαν παραπάνω, οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να γνωρίζουν καλά την αλληλεξάρτηση που υπάρχει ανάµεσα στη χρηστική, την πολιτισµική και την κριτική διάσταση των σχολικών πρακτικών τεχνολογικού γραµµατισµού Υιοθέτηση προσεγγίσεων εκπαιδευτικής πολιτικής και σχεδιασµού που αφορούν το σχολείο ως σύνολο και τα αναλυτικά προγράµµατα σε όλο τους τοεύρος Ο καλύτερος τρόπος να αντιµετωπιστούν τα χαρακτηριστικά της ευπάθειας και της συνέχειας, µε σεβασµό στις αρχές της συµπληρωµατικότητας, της αποτελεσµατικότητας και της ισότητας, είναι να εξασφαλίσουµε ότι τα σχέδια, τα προγράµµατα και η πολιτική για την εκπαίδευση βασίζονται σε µια αντίληψη που αντιµετωπίζει το σχολείο ως σύνολο και λαµβάνει υπόψη της τα αναλυτικά προγράµµατα σε όλο τους το εύρος. Οι Durrant και Green (1998) υποστηρίζουν ότι στο σύγχρονο κόσµο κοινωνικά αµειβόµενεςγνώσεις είναι οι δεξιότητες της επικοινωνίας και της πληροφορικής της «συµβολικής-αναλυτικής» ποικιλίας (Reich 1992). Οι γνώσεις αυτές δεν περιλαµβάνουν µόνο απλές δεξιότητες, όπως ο έλεγχος της ορθογραφίας και η πληκτρολόγηση, αλλά και δεξιότητες που σχετίζονται µε το σχεδιασµό, την κριτική ανάλυση και τις ηλεκτρονικές µορφές της απόκτησης και διαχείρισης των πληροφοριών. Για να εισαγάγει µε ορθό τρόπο τους µαθητές σε τέτοιες δεξιότητες και αντιλήψεις, το σχολείο οφείλει να υιοθετήσει µια έγκυρη προσέγγιση της φύσης και των δυνατοτήτων που έχουν τα εργαλεία, οι εφαρµογές και οι διαδικασίες της πληροφορικής και των επικοινωνιών. Το αναλυτικό πρόγραµµα πρέπει να διασφαλίζει ότι λαµβάνονται υπόψη οι εφαρµογές και οι διαδικασίες της πληροφορικής και των επικοινωνιών σε κατάλληλο εύρος και σε ισορροπηµένη µεταξύ τους κατανοµή. Επιπλέον, πρέπει να προβλέπει µια ξεχωριστή θέση για τα νέα τεχνολογικά στοιχεία, όπως η χρήση των µηχανών αναζήτησης, παράλληλα µε τις καθιερωµένες και ήδη γνωστές πρακτικές, όπως η λογική ανάλυση και η κριτική αποτίµηση. Στόχος του σχολείου θα πρέπει να είναι η παροχή µιας γενικής και ολοκληρωµένης προσέγγισης στην επαγγελµατική ανάπτυξη στα πλαίσια του τρίπτυχου γραµµατισµός, τεχνολογία και εκπαίδευση, µέσα από τεκµηριωµένους, έγκυρους και εκπαιδευτικά αποτελεσµατικούς τρόπους. Οι προτάσεις µας για συνεργατικές προσπάθειες που αφορούν όλο το σχολείο και τα αναλυτικά προγράµµατα σε όλο τους το εύρος και που στοχεύουν στη διαµόρφωση µια παιδείας που θα έχει στέρεους δεσµούς µε τον υπόλοιπο κόσµο, µπορεί να αποδειχθούν πολύ χρήσιµες στην πραγµατοποίηση αυτού του στόχου. Η προσπάθεια αυτή στην πράξη απαιτεί µια βήµα προς βήµα εφαρµογή των τεχνολογικών και συµβατικών µορφών γραµµατισµού κατά θέµα, γνωστικό αντικείµενο, σχολικό εξάµηνο και έτος. Αυτή η προοδευτική διαδικασία θα συντελέσει στον εντοπισµό εκείνων των σηµείων, στα οποία θα πρέπει είτε ως άτοµα είτε ως οµάδες να επικεντρώσουµε την προσπάθειά µας για επαγγελµατική ανάπτυξη, καθώς επίσης και στον προσδιορισµό των προτεραιοτήτων για την απόκτηση εξοπλισµού, την προσέλκυση και πρόσληψη νέων στελεχών, καθώς και την υποστήριξη από τα εκπαιδευτικά τµήµατα Στρατηγική στελέχωση

15 Ένα πλεονέκτηµα της ολιστικήςπροσέγγισης στην πολιτική σχεδιασµού του αναλυτικού προγράµµατος και της επαγγελµατικής ανάπτυξης είναι ότι καθιστά ευκολότερη για τα σχολεία τη στρατηγική αντιµετώπιση της κάλυψης των αναγκών τους σε προσωπικό. Όταν εκκενώνονται ήδη υπάρχουσες θέσεις ή δηµιουργούνται νέες, τα σχολεία πρέπει να φροντίσουν, ώστε τα νέα στελέχη που θα προσλάβουν να διαθέτουν την απαιτούµενη εξειδίκευση και τη γενικότερη ικανότητα και εµπειρία, προκειµένου να έχουν όσο το δυνατόν καλύτερα αποτελέσµατα στο ζήτηµα του τεχνολογικού γραµµατισµού υναµική πίεση και διάδοση των πληροφοριών Τα σχολεία δεν είναι οι µόνοι εκπαιδευτικοί οργανισµοί που αιφνιδιάστηκαν από την πρόκληση του τεχνολογικού γραµµατισµού. Οι καθηγητικές σχολές και τα παιδαγωγικά τµήµατα βρίσκονται στην ίδια µοίρα. εδοµένου του χρόνου που απαιτείται για την κατάρτιση των εκπαιδευτικών, όσο περισσότερο καθυστερήσουν οι καθηγητικές σχολές να συνειδητοποιήσουν τι ικανότητες πρέπει να έχουν οι εκπαιδευτικοί σήµερα τόσο πιο αργά θα προσαρµοστούν τα σχολεία στις απαιτήσεις του παρόντος, αλλά και του µέλλοντος. Οι γενικές και βάσει του σχολείου πρωτοβουλίες επαγγελµατικής ανάπτυξης, όπως αυτή που παρουσιάστηκε στην παρούσα ανακοίνωση, µπορούν να αντισταθµίσουν εν µέρει την αδυναµία του συστήµατος. Ωστόσο οι καθηγητικές σχολές χρειάζονται ισχυρή και έγκυρη καθοδήγηση, ώστε να προσαρµόσουν τα προγράµµατά τους στις απαιτήσεις του τεχνολογικού γραµµατισµού. Τα σχολεία που συµµετέχουν ήδη σε ένα ολοκληρωµένο και εντατικό σχεδιασµό είναι σε θέση να ασκήσουν έντονες πιέσεις προς την κατεύθυνση της αλλαγής της κατάρτισης των εκπαιδευτικών. Και βέβαια, υπάρχουν αρκετά στοιχεία επί του παρόντος που αποδεικνύουν ότι µια τέτοια αλλαγή είναι απαραίτητη. Επιπλέον τα σχολεία που σηµειώνουν κάποια πρόοδο προς την κατεύθυνση που υποστηρίχθηκε στη παρούσα ανακοίνωση θα είναι σε θέση να διαφωτίσουν τα παιδαγωγικά τµήµατα σχετικά µε την πολιτική που θα πρέπει να ακολουθήσουν. Σήµερα, η πολιτική αυτή, τουλάχιστον στην Αυστραλία, δίνει έµφαση σχεδόν αποκλειστικά στις χρηστικές δεξιότητες τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των µαθητών. Επιπλέον, συχνά περιορίζει τις δεξιότητες των εκπαιδευτικών στις νέες τεχνολογίες σε ξεπερασµένες µεθόδους, που απέχουν από τον τρόπο σκέψης που επιβάλλει µια κοινωνικοπολιτισµική προσέγγιση του γραµµατισµού, της τεχνολογίας και της εκπαίδευσης. Στατικές τεχνολογικές δεξιότητες των εκπαιδευτικών που σχετίζονται µε πρακτικές, όπως η σύνταξη φύλλων εργασίας, η αξιολόγηση των µαθησιακών δραστηριοτήτων των µαθητών και η χρήση ενός ή δύο εξειδικευµένων σ' ένα αντικείµενο διδασκαλίας πακέτων λογισµικού και ενός ή δύο γενικότερων πακέτων, απέχουν πολύ από τις δεξιότητες που πρέπει να συµπεριλάβει η χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής τόσο για τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς όσο και για τους εκπαιδευτές τους. Τα σχολεία µε την εµπειρία που αποκτούν στην προσπάθειά τους να αντιµετωπίσουν τον τεχνολογικό γραµµατισµό µε κοινωνικοπολιτισµικούς τρόπους µπορούν να παίξουν αποφασιστικό ρόλο στη χάραξη της νέας εκπαιδευτικής πολιτικής Αλλαγή των στρατηγικών συνεργασιών Είναι συχνό φαινόµενο κάποια σχολεία να συνεργάζονται σε θέµατα νέων τεχνολογιών µε εξωσχολικούς οργανισµούς και οµάδες. Είτε πρόκειται για εταιρείες παραγωγής λογισµικού, εµπόρους ή εµπορικούς οργανισµούς, οι φορείς αυτοί βοηθούν τα σχολεία να αποκτήσουν τεχνολογικό εξοπλισµό. Για πολλά σχολεία κάτι τέτοιο αποτελεί αναγκαία τακτική, προκειµένου να καλύψουν τις ανάγκες εξοπλισµού τους, γι' αυτό και δεν µπορούµε να υποτιµήσουµε το ρόλο αυτών των συνεργασιών. Στο πλαίσιο του τεχνολογικού γραµµατισµού, όµως, είναι δυνατή και µια άλλου είδους στρατηγική συνεργασία, που συνδέεται όχι τόσο µε ζητήµατα υποδοµής όσο µε εκπαιδευτικά ζητήµατα. Μ' αυτή τη στρατηγική, τα σχολεία επιδιώκουν να αναπτύξουν δεσµούς µε άτοµα, οµάδες ή οργανισµούς που µπορούν να τους δώσουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε αυθεντικές κοινωνικές πρακτικές, όπου γίνεται χρήση των νέων τεχνολογιών. Οι συνεργάτες αυτοί µπορεί

16 να είναι µικρές ή µεγάλες επιχειρήσεις και οργανισµοί παροχής υπηρεσιών, αλλά και εκκλησίες, όµιλοι και τοπικοί πολιτιστικοί σύλλογοι. Με τον τρόπο αυτό, οι µαθητές θα έχουν τη δυνατότητα -σε αντίθεση µε τις σύντοµες εκπαιδευτικές επισκέψεις- να περάσουν κάποιο χρόνο σε χώρους αυθεντικής πρακτικής, να διαπιστώσουν από πρώτο χέρι πώς οι δεξιότητες, οι έννοιες και οι δραστηριότητες που διδάσκονται µέσα στην τάξη σχετίζονται µε πρακτικές της αληθινής ζωής και ενδεχοµένως να έχουν την ευκαιρία να συµµετάσχουν σε αυτές ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Κατευθύνσεις πέρα από την τεχνολογία Πρέπει να αποφύγουµε να παγιδευτούµε στην άποψη που θεωρεί ότι οι νέες τεχνολογίες απαιτούν να αφοσιωθούµε σ' αυτές, ειδικά όταν αυτό περιορίζεται στο χρηστικό επίπεδο. Απλά, λοιπόν, τονίζουµε κάποια σηµεία που αναφέραµε και προηγουµένως: Θα πρέπει να έχουµε κατά νου ότι τόσο οι µορφές γραµµατισµού όσο και οι τεχνολογίες είναι µέρος ευρύτερων κοινωνικών πρακτικών και σχετίζονται µεταξύ τους µε τρόπους που τις συνδέουν άµεσα µε τους στόχους, τις αξίες, τις πεποιθήσεις και την ταυτότητα αυτών των πρακτικών. Είναι εποµένως κρίσιµο για την επαγγελµατική ανάπτυξη να αντιληφθούµε τις συνέπειες που έχει µια τέτοια άποψη στη θεωρία και την πράξη. Μαθαίνουµε την τεχνολογία ή το γραµµατισµό όχι ανεξάρτητα το ένα από το άλλο ούτε έξω από τα πλαίσια στα οποία εµφανίζονται, αλλά µέσα από τη συµµετοχή µας σε κοινωνικές πρακτικές µε κάποιο νόηµα. Οφείλουµε να διευρύνουµε την αντίληψή µας για τις αυθεντικές µορφές κοινωνικών πρακτικών, µε την έννοια ότι εµφανίζουν υποχρεωτικά χρηστικές, πολιτισµικές και κριτικές διαστάσεις. Οφείλουµε να ενηµερωθούµε για τις αυθεντικές µορφές κοινωνικής πρακτικής που σχετίζονται µε τις ειδικότερες µαθησιακές απαιτήσεις των αναλυτικών προγραµµάτων, της εκπαιδευτικής πολιτικής και των συγκεκριµένων µαθηµάτων, ώστε να είµαστε σε θέση να ενσωµατώσουµε τις πιο κατάλληλες µαθησιακές διαδικασίες στα πλαίσια πρακτικών που έχουν κάποιο νόηµα για τους µαθητές. Συχνά κάτι τέτοιο περιλαµβάνει µορφές πρακτικής ασύµβατες µε την εκπαίδευση, όπως για παράδειγµα κάποιες πλευρές της νεανικής κουλτούρας, της διασκέδασης και του ελεύθερου χρόνου, καθώς επίσης και πρακτικές που σχετίζονται µε τη ζωή στο σπίτι, όπου οι νέοι άνθρωποι έρχονται σε επαφή µε ένα ευρύ φάσµα εφαρµογών της τεχνολογίας και της πληροφορικής είτε οι ίδιοι µε φίλους τους είτε µέσα από την παρατήρηση και τη διεπίδραση µε τα µεγαλύτερα αδέρφια τους ή τους ενήλικες. Οφείλουµε να µάθουµε να οργανώνουµε µαθησιακές δραστηριότητες που θα συνδέουν µε ουσιαστικό τρόπο αυτά που οι µαθητές µαθαίνουν τώρα µε αυτά που θα κάνουν αργότερα στο σχολείο, αλλά και µετά απ' αυτό Βιβλιογραφική ενηµέρωση Οι βιβλιογραφικές αναφορές που υπάρχουν σ' αυτήν την ανακοίνωση δίνουν µια ιδέα για το είδος των κειµένων που θα είναι χρήσιµο να µελετήσουν οι εκπαιδευτικοί. Πολλά από αυτά τα κείµενα επικεντρώνονται στις κοινωνικοπολιτισµικές πλευρές του γραµµατισµού της τεχνολογίας και της εκπαίδευσης και αφορούν κυρίως την κλασική θεωρία και τα ερευνητικά δεδοµένα. Υπάρχουν όµως και άλλα που θα βοηθήσουν τους εκπαιδευτικούς να αντλήσουν παραδείγµατα, προκειµένου να στοιχειοθετήσουν την πρακτική τους. Εδώ παρουσιάζονται τρεις κατηγορίες κειµένων, αλλά φυσικά ο κατάλογος δεν είναι εξαντλητικός. Παραδείγµατα κειµένων από κάθε κατηγορία παρατίθενται στο παράρτηµα. Πρώτον, ένα µέρος της βιβλιογραφίας είναι σχετικό µε το ερώτηµα που έθεσαν οι Bill Green και Chris Bigum (1993) στο άρθρο τους «Εξωγήινοι στη σχολική τάξη» ("Aliens in classroom") (αν και, σύµφωνα µε τους συγγραφείς, «εξωγήινοι» µπορεί να είναι και οι εκπαιδευτικοί). Το ερώτηµα που θέτουν είναι το εξής: υπάρχουν «εξωγήινοι» µέσα στις σχολικές τάξεις και, αν ναι, ποιοι είναι αυτοί; Το πρωτοποριακό αυτό άρθρο τονίζει πόσο σηµαντικό είναι να κατανοούν οι

17 εκπαιδευτικοί τις σύγχρονες µορφές της ταυτότητας, των υποχρεώσεων και των ενδιαφερόντων των νέων. Σπεύδω να προσθέσω ότι ορισµένα από τα κείµενα που προτείνουµε µπορεί να βρίσκονται στα όρια της ανοχής κάποιων αναγνωστών. Ωστόσο, η σωστή παιδαγωγική ξεκινάει από µια σε βάθος κατανόηση των µαθητών, που µεταξύ άλλων βασίζεται και στην πολιτισµική γνώση των διαφορετικών µορφών ταυτότητας των νέων. εύτερον, προτείνουµε στους εκπαιδευτικούς να ανατρέξουν στην πλούσια βιβλιογραφία σχετικά µε τις νέες τεχνολογίες και τις κοινωνικές πρακτικές. Μετά από τον αρχικό ενθουσιασµό για τις νέες τεχνολογίες των επικοινωνιών και της πληροφορικής και τις υποσχέσεις τους για πρόοδο σε κοινωνικό αλλά και ατοµικό επίπεδο, τώρα εµφανίζονται περισσότερες κριτικά τεκµηριωµένες και συγκρατηµένες αποτιµήσεις του ρόλου των νέων τεχνολογιών. Τέλος, σήµερα υπάρχουν πολλά βιβλία που εξετάζουν µε ποκίλους τρόπους τις κοινωνικές πρακτικές στον κυβερνοχώρο, τις γενικές πολιτισµικές αντιλήψεις που αναπτύσσονται από τη χρήση νέων τεχνολογιών, καθώς και τις συναρτώµενες µ' αυτές πολιτισµικές εµπειρίες µικρότερων οµάδων. Τέτοια κείµενα αποτελούν µια εξαιρετική εισαγωγή στην πολιτισµική διάσταση των κοινωνικών πρακτικών. Παρόλο που κάποιες πρακτικές δεν είναι αποδεκτές από παιδαγωγική σκοπιά, ωστόσο προσφέρουν πολύτιµο υλικό για τη µελέτη της χρηστικής, της πολιτισµικήςκαι της κριτικήςδιάστασης των πρακτικών που σχετίζονται µε τις νέες µορφές γραµµατισµού και της τεχνολογίας. Ορισµένα από τα κείµενα αυτά, όπως και κάποια της πρώτης κατηγορίας, µπορεί να βρίσκονται στα όρια της ανοχής κάποιων αναγνωστών Συµµετοχή σε συνεργατικά προγράµµατα Μια χρήσιµη µορφή επαγγελµατικής ανάπτυξης µπορεί να επιτευχθεί µέσα από τη συµµετοχή σε συνεργατικά προγράµµατα τεχνολογικού γραµµατισµού µε βάση κοινωνικοπολιτισµικές αρχές. Εκεί όπου υπάρχουν κοινότητες πρακτικής, µια αποτελεσµατική στρατηγική θα ήταν να κληθούν να συµµετάσχουν άτοµα µε διαφορετικό βαθµό εµπειρίας, έτσι ώστε οι αρχάριοι σε ένα αντικείµενο να µάθουν από τους πιο έµπειρους και αντίστροφα, µε αποτέλεσµα οι πιο έµπειροι κάθε φορά να συνεισφέρουν στην κατάρτιση των υπολοίπων. Τέτοιο πρόγραµµα είναι το Literacy Web Australia (Schools on the Web, Ιούνιος 1999) που συµµετέχει στο ευρύτερο πρόγραµµα Schools on the Web, όπου εταιρείες όπως η Microsoft, η Optus Vision και η Aussie Schoolhouse/oz TeacherNet, σε συνεργασία µεταξύ τους, φιλοξενούν δωρεάν στον Παγκόσµιο Ιστό τα σχολεία της πρωτοβάθµιας εκπαίδευσης της Αυστραλίας. Οποιοδήποτε σχολείο µε πρόσβαση στο ιαδίκτυο και διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδροµείου µπορεί να εγγραφεί στην ιστοσελίδα Schools on the Web (Ιούνιος 1999). Στόχος του προγράµµατος ήταν: να δώσει στα σχολεία τη δυνατότητα να παρουσιάσουν τις καλύτερες πρακτικές τους αναφορικά µε το γραµµατισµό, τις νέες τεχνολογίες και την ισότητα των ευκαιριών να δηµιουργήσει µια βάση θεωρητικής γνώσης µε τη συγκέντρωση σύγχρονων άρθρων για το γραµµατισµό να προτείνει άλλες χρήσιµες ιστοσελίδες σχετικές µε το γραµµατισµό να ενθαρρύνει την ουσιαστική ηλεκτρονική επικοινωνία µεταξύ των σχολείωνπου συµµετείχαν στο πρόγραµµα και να δώσει πληροφορίες για το σχήµα SPSS. Επειδή πρόκειται για ένα εν εξελίξει πρόγραµµα, βασίζεται για την εισαγωγή των δεδοµένων στη συνεργασία εκπαιδευτικών, επαγγελµατικών συλλόγων, ερευνητών, πανεπιστηµιακών και γενικότερα οποιωνδήποτε ενδιαφέρονται για το θέµα. Η ιστοσελίδα The Literacy Web Index, οδηγεί σε πέντε κύριες σελίδες: Case Studies, Other Literacy Sites, SPSS Programs, Submit Your Project και Literacy Articles. Σε διαφορετικό επίπεδο, αφετηρία για δραστηριότητες σχετικές µε την επαγγελµατική ανάπτυξη µπορεί να αποτελέσουν οι πρωτοβουλίες των επαγγελµατικών συλλόγων. Ένα τέτοιο παράδειγµα αποτελεί το πρόγραµµα Προτεραιότητα στους εκπαιδευτικούς που ξεκίνησε από το Σύλλογο εκπαιδευτικών αγγλικής της πρωτοβάθµιας εκπαίδευσης της Αυστραλίας (Primary English Teaching Association of Australia: PETA). Πρόκειται για ένα ηλεκτρονικό πρόγραµµα επαγγελµατικής ανάπτυξης, µε κωδικό ελεγχόµενης πρόσβασης (PETA Ιούνιος 1999).

18 Μια χρήσιµη άσκηση επαγγελµατικής ανάπτυξης µέσα στο σχολικό περιβάλλον θα ήταν η αναζήτηση στο ιαδίκτυο ιστοσελίδων και πρακτικών, που θα µπορούσαν να υποστηρίξουν ατοµικές πρωτοβουλίες επαγγελµατικής ανάπτυξης, είτε από µεµονωµένους εκπαιδευτικούς είτε από οµάδες εκπαιδευτικών, σύµφωνα µε όσα υποστηρίξαµε σ' αυτήν την ανακοίνωση. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να θυµόµαστε ότι η επαγγελµατική ανάπτυξη για την προώθηση της εκπαίδευσης του γραµµατισµού σε συνδυασµό µε τις νέες τεχνολογίες δεν εξαντλείται στις νέες τεχνολογίες αυτές καθεαυτές, αλλά ότι οι «τεχνολογίες υποστηρίζουν απλά τις διαδικασίες µάθησης και διδασκαλίας, που παραµένουν πάντοτε ο κύριος στόχος» (Durrant & Green 1998, 11). 6. ΤΕΛΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ Η ανακοίνωση αυτή παρουσίασε τρόπους για τον παιδαγωγικά αποτελεσµατικό χειρισµό του γραµµατισµού και της τεχνολογίας µέσα στη σχολική τάξη. Κυρίως, όµως, τόνισε ότι υπάρχουν ζωτικοί παιδαγωγικοί στόχοι και αρχές που δεν πρέπει επ' ουδενί να θυσιαστούν στο βωµό της τεχνολογίας. Όταν και όπου εκπαιδευτικοί και σχολεία αποφασίσουν να ενσωµατώσουν τις νέες τεχνολογίες της επικοινωνίας και της πληροφορικής στα αναλυτικά προγράµµατα και στην παιδαγωγική τους, είναι απαραίτητο να διατηρήσουν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός τους τους στόχους και τις προϋποθέσεις αυτές. Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί απέναντι σε ισχυρισµούς που εύκολα εξισώνουν τα δεδοµένα µε την πληροφορία και την πληροφορία µε τη γνώση και την αντίληψη, και που κάνουν πολύ ευκολότερο τον επανασχεδιασµό της εκπαίδευσης µε άξονα την απόκτηση της πληροφορίας. Οι εκπαιδευτικοί γνωρίζουν καλά ότι βασική υποχρέωση της εκπαίδευσης είναι να βοηθήσει τους µαθητές να κατανοήσουν πώς αντλείται από την πληροφορία η γνώση και πώς ελέγχεται η ποιότητα των πληροφοριών. Μια αξιοσηµείωτη τάση που διαπιστώθηκε στα πλαίσια του προγράµµατος Ψηφιακή Ρητορική είναι ότι δεν γίνεται πάντα συνειδητή η διαφορά ανάµεσα στις έννοιες συγκέντρωση πληροφοριών και αποτίµηση πληροφοριών από τη µια πλευρά και αναζήτηση πληροφοριών και απόκτηση της γνώσης από την άλλη. Η πρόκληση για τους εκπαιδευτικούς είναι, µε εργαλείο τους υπολογιστές, να κάνουν σαφείς αυτές τις διακρίσεις µέσα στην τάξη. Αν αποτύχουµε να µεταδώσουµε µε κατανοητό τρόπο στους µαθητές τέτοιου είδους διακρίσεις, θα δώσουµε τη δυνατότητα σε κείνους που θέλουν να περιορίσουν την εκπαίδευση στη αναζήτηση και απόκτηση της πληροφορίας και που θα µας πουλήσουν τον απαραίτητο εξοπλισµό, να υποβαθµίσουν το µέγεθος αυτής θεµελιώδους υποχρέωσης. Χρήσιµο θα είναι για τους εκπαιδευτικούς να θυµηθούν την παρατήρηση του Theodore Roszak (1996), σύµφωνα µε την οποία οι άνθρωποι που θεωρούν πως η εκπαίδευση και η αναζήτηση της πληροφορίας ταυτίζονται δεν αντιλαµβάνονται επαρκώς καµιά από τις δύο έννοιες. Ωστόσο, οι παραπάνω επιφυλάξεις δεν προτίθενται να συγκροτήσουν µια θέση εναντίον της χρήσης των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση. Αντίθετα, υποστηρίζω τις παιδαγωγικές προσεγγίσεις που µε τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών υπηρετούν τους εκπαιδευτικούς σκοπούς και προωθούν τα εκπαιδευτικά αποτελέσµατα µε τρόπο ισότιµο, αποτελεσµατικό και επαρκή. Για να χρησιµοποιήσω τα λόγια του Neil Postman «δεν αντιτίθεµαι στη χρήση των Η/Υ στα σχολεία... Αντιτίθεµαι στην τυφλή προσήλωσή µας απέναντι στη χρήση αυτή, στο να επιτρέψουµε να αποσπάσει την προσοχή µας από σηµαντικά πράγµατα, στη θεοποίηση της» (Postman 1996, 207). Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να προσεγγίσουν την εισαγωγή των τεχνολογιών στο γραµµατισµό και στα αναλυτικά προγράµµατα µε προσοχή, κατανόηση και σοφία. Και όπως υποστήριξα παραπάνω, πρέπει να διασφαλίσουµε ένα πράγµα: ότι η «εκπαίδευση θα παραµείνει ο βασικός στόχος µας» και οι τεχνολογίες, παλιές και νέες, θα υπηρετούν πιστά αυτόν το στόχο.

19 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Durrant, C. & B. Green Literacy and the new technologies in school education: Meeting the l(it)eracy challenge? Position paper for NSW Department of Education and Training. Gee, J. P What is literacy? Στο Rewriting Literacy: Culture and the Discourse of the Other, επιµ. C. Mitchell & K. Weiler, New York: Bergin & Garvey. Gee, J. P Social Linguistics and Literacies 2 η έκδ. London: Falmer Press. Gee, J. P., G. Hull & C. Lankshear The New Work Order: Behind the Language of the New Capitalism. Sydney: Allen & Unwin Boulder: Westview Press. Green, B Subject-specific literacy and school learning: A focus on writing. Australian Journal of Education 32 (2): Green, B. & C. Bigum Aliens in the classroom. Australian Journal of Education 37 (2): Heath, S. B Ways with Words: Language, Life, and Work in Communities and Schools. Cambridge: Cambridge University Press. Heath, S. B. & M. McLaughlin Learning for anything everyday. Journal of Curriculum Studies 26 (5): Lankshear, C., C. Bigum, C. Durrant, B. Green, E. Honan, W. Morgan, J. Murray, I. Snyder & M. Wild Digital Rhetorics: Literacies and Technologies in Education- Current Practices and Future Directions. Canberra: Department of Employment, Education, Training and Youth Affairs. Lankshear, C., I. Snyder σε συνεργασία µε τον B. Green Teachers and Technoliteracy: Managing Literacy, Technology and Learning in Schools. Sydney: Allen & Unwin. Postman, N Virtual students, digital classrooms. ΣτοMinutes of the Lead Pencil Club, επιµ. B. Henderson, New York: Pushcart Press. Primary English Teachers Association of Australia [Accessed June 1999]. Reich, R The Work of Nations: Preparing Ourselves for 21st Century Capitalism.New York: Vintage Books. Roszak, T Dumbing us down. New Internationalist 286. Schools on the Web [Accessed June 1999]. Shenk, D Data Smog.Ανάθ. έκδ. San Francisco: Harper Edge. Snyder, I Hypertext: The Electronic Labyrinth. Melbourne: Melbourne University Press New York: New York University Press. Snyder, I Page to screen. ΣτοPage to Screen: Taking Literacy into the Electronic Era, επιµ. I. Snyder, xx-xxxvi. Sydney: Allen & Unwin London: Routledge. Street, B. V Literacy in Theory and Practice. Cambridge: Cambridge University Press.

20 Παράρτηµα 1η Κατηγορία: Κείµενα που δίνουν έµφαση στη ζωή και τις πρακτικές σε έναν ηλεκτρονικό κόσµο Bennahum, D Extra Life: Coming of Age in Cyberspace.New York: Basic Books. Digitarts homepage. June < GRRROWL. June < < Howard, S., επιµ Wired Up: Young People and the Electronic Media.London: Taylor and Francis. Howe, N. & B. Strauss th Gen: Abort, Retry, Ignore, Fail? New York: Vintage Books. McCloud, S Understanding Comics.New York: Harper-Perennial. Rushkoff, D.,επιµ The GenX Reader.New York: Ballantine Books. Rushkoff, D Playing the Future: How Kids' Culture Can Teach Us to Thrive in an Age of Chaos.New York: Harper Collins. 2η Κατηγορία: Κείµενα που επικεντρώνονται σε θέµατα νέων τεχνολογιών Shenk, D Data Smog.San Francisco: HarperEdge. Franklin, U The Real World of Technology. Montreal: CBC Enterprises. Grossman, W Νet.Wars.New York: New York University Press. Kling, R., επιµ Computerization and Controversy: Value Conflicts and Social Choices.2 η έκδ. San Diego: Academic Press. Loader, B., επιµ Cyberspace Divide. London:Routledge. Robertson, H.-J No More Teachers, No More Books: The Commercialization of Canada's Schools. Toronto:McClelland & Stewart. Roszak, T The Cult of Information.Berkeley: University of California Press. Tenner, E Why Things Bite Back: Predicting the Problems of Progress.London: Fourth Estate. Whitaker, R The End of Privacy: How Total Surveillance is Becoming a Reality.New York: The Free Press. 3η Κατηγορία: Κείµενα που αναφέρονται σε κοινωνικές πρακτικές στον κυβερνοχώρο Hafner, K. & J. Markoff Cyberpunk: Outlaws and Hackers on the Computer Frontier.New York: Ballantine Books. Hafner, K. & M. Lyon Where Wizards Stay Up Late: The Origins of the Internet.New York: Touchstone Books. Johnson, S Interface Culture: How New Technology Transforms the Way we Create and Communicate.San Francisco: Harper Edge. Rushkoff, D Cyberia: Life in the Trenches of Hyperspace.San Francisco: Harper. Rushkoff, D Media Virus: Hidden Agendas in Popular Culture.2 η έκδ. New York: Ballantine Books. Stone, A The War of Desire and Technology at the Close of the Mechanical Age.Cambridge, MA:MIT Press.

Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές και Γλωσσική Διδασκαλία

Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές και Γλωσσική Διδασκαλία [Πρακτικά Ημερίδας] Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές και Γλωσσική Διδασκαλία ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ Γραμματισμός, τεχνολογία και σχολική τάξη: μια πρόκληση για τους εκπαιδευτικούς Ilana Snyder 1. ΜΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος αποτελούν ένα είδος προσωπικών σημειώσεων που κρατά ο εκπαιδευτικός προκειμένου να πραγματοποιήσει αποτελεσματικές διδασκαλίες. Περιέχουν πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών MA in Education (Education Sciences) ΑΣΠΑΙΤΕ-Roehampton ΠΜΣ MA in Education (Education Sciences) Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Εκπαίδευση (Επιστήμες της Αγωγής),

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η θέση της Πανελλήνιας Ένωσης Καθηγητών Πληροφορικής Επιμέλεια κειμένου: Δ.Σ. ΠΕΚαΠ κατόπιν δημόσιας διαβούλευσης των μελών της Ένωσης από 20/07/2010. Τελική έκδοση κειμένου:

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Τμήμα Ιατρικών εργαστηρίων & Προσχολικής Αγωγής Συντονίστρια: Επίκουρη Καθηγήτρια, Ελένη Μουσένα [Σύγχρονες Τάσεις στην Παιδαγωγική Επιστήμη] «Παιδαγωγικά μέσω Καινοτόμων

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα Σχέδια Εκθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Βασίλειος Κωτούλας vaskotoulas@sch.gr h=p://dipe.kar.sch.gr/grss Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Η Δομή της εισήγησης 1 2 3 Δυο λόγια για Στόχοι των Ερευνητική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΕΙ ΚΑΤΑ ΤΟ ΜΕΡΟΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΙΣΧΥΟΥΝ ΤΟ ΔΕΠΠΣ

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Βασίλης Κόμης, Επίκουρος Καθηγητής Ερευνητική Ομάδα «ΤΠΕ στην Εκπαίδευση» Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της

Διαβάστε περισσότερα

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Α/ Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Απλή Αν κάνετε αναζήτηση µιας λέξης σε ένα αρχαιοελληνικό σώµα κειµένων, αυτό που θα λάβετε ως αποτέλεσµα θα είναι: Μια καταγραφή όλων των εµφανίσεων της λέξης στο συγκεκριµένο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: ΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: ΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: ΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΧΡ. ΜΠΟΥΡΑΣ Σκοπός του Μαθήματος Σκοπός του μαθήματος είναι η εισαγωγή στη

Διαβάστε περισσότερα

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη Δομή επιμόρφωσης 1 η Μέρα Γνωριμία ομάδας Παρουσίαση θεωρητικού υποβάθρου Προσομοίωση : α) Επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ

ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ Οι Δ/τές ως προωθητές αλλαγών με κέντρο τη μάθηση Χαράσσουν τις κατευθύνσεις Σχεδιάσουν την εφαρμογή στη σχολική πραγματικότητα Αναπτύσσουν

Διαβάστε περισσότερα

Η κοινωνική και πολιτική οργάνωση στην Αρχαία Ελλάδα

Η κοινωνική και πολιτική οργάνωση στην Αρχαία Ελλάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ (Θεωρητική Κατεύθυνση) Η κοινωνική και πολιτική οργάνωση στην Αρχαία

Διαβάστε περισσότερα

Γουλή Ευαγγελία. 1. Εισαγωγή. 2. Παρουσίαση και Σχολιασµός των Εργασιών της Συνεδρίας

Γουλή Ευαγγελία. 1. Εισαγωγή. 2. Παρουσίαση και Σχολιασµός των Εργασιών της Συνεδρίας 1. Εισαγωγή Σχολιασµός των εργασιών της 16 ης παράλληλης συνεδρίας µε θέµα «Σχεδίαση Περιβαλλόντων για ιδασκαλία Προγραµµατισµού» που πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο του 4 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου «ιδακτική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΩΝΗΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ (µικρές τάξεις ηµοτικού) Σχεδιασµός σεναρίου µε θέµα «Ο καιρός» µε τη χρήση λογισµικών γενικής χρήσης, οπτικοποίησης, διαδικτύου και λογισµικών εννοιολογικής χαρτογράφησης. ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Eξ Aποστάσεως Eκπαίδευσης (E learning) Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

Γεωµετρία Γ' Γυµνασίου: Παραλληλία πλευρών, αναλογίες γεωµετρικών µεγεθών, οµοιότητα

Γεωµετρία Γ' Γυµνασίου: Παραλληλία πλευρών, αναλογίες γεωµετρικών µεγεθών, οµοιότητα Σενάριο 3. Τα µέσα των πλευρών τριγώνου Γνωστική περιοχή: Γεωµετρία Γ' Γυµνασίου: Παραλληλία πλευρών, αναλογίες γεωµετρικών µεγεθών, οµοιότητα τριγώνων, τριγωνοµετρικοί αριθµοί περίµετρος και εµβαδόν.

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ «ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ»

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ «ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ» ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ «ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ» ΑΘΗΝΑ 1999 Οµάδα σύνταξης Συντονιστής: Γεώργιος Κιούσης,

Διαβάστε περισσότερα

Σενάριο 5. Μετασχηµατισµοί στο επίπεδο. Γνωστική περιοχή: Γεωµετρία Α' Λυκείου. Συµµετρία ως προς άξονα. Σύστηµα συντεταγµένων.

Σενάριο 5. Μετασχηµατισµοί στο επίπεδο. Γνωστική περιοχή: Γεωµετρία Α' Λυκείου. Συµµετρία ως προς άξονα. Σύστηµα συντεταγµένων. Σενάριο 5. Μετασχηµατισµοί στο επίπεδο Γνωστική περιοχή: Γεωµετρία Α' Λυκείου. Συµµετρία ως προς άξονα. Σύστηµα συντεταγµένων. Απόλυτη τιµή πραγµατικών αριθµών. Συµµεταβολή σηµείων. Θέµα: Στο περιβάλλον

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία The project Εισαγωγή ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και διδασκαλία Στόχοι Να κατανοήσετε τις έννοιες της κοινωνικοπολιτισμικής ετερότητας και ένταξης στο χώρο της

Διαβάστε περισσότερα

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Κωδικός μαθήματος: ΚΕΠ 302 Διδάσκων: Δημήτρης Θ. Ζάχος Πιστωτικές μονάδες: 10 Χρόνος και τόπος διεξαγωγής: Τετάρτη 6-9 αίθουσα 907 Εισαγωγικά Η επιτυχής συμμετοχή σ ένα

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργικές Εφαρμογές και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Αγροτική Ανάπτυξη

Γεωργικές Εφαρμογές και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Αγροτική Ανάπτυξη Γεωργικές Εφαρμογές και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Αγροτική Ανάπτυξη Α. Κουτσούρης Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών koutsouris@aua.gr Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Tο ανθρώπινο στοιχείο είναι μοναδικής σημασίας

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελματική Ανάπτυξη Εκπαιδευτικών σε θέματα Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας Ερευνητικές-Πιλοτικές Εφαρμογές ΗΜΕΡΙΔΑ - 6 Φεβρουαρίου 2010 Καλές πρακτικές ενσωμάτωσης των Τεχνολογιών Πληροφορίας

Διαβάστε περισσότερα

Πράξη: «Επιμόρφωση εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ψηφιακών τεχνολογιών στη διδακτική πράξη (Επιμόρφωση Β επιπέδου Τ.Π.Ε.

Πράξη: «Επιμόρφωση εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ψηφιακών τεχνολογιών στη διδακτική πράξη (Επιμόρφωση Β επιπέδου Τ.Π.Ε. Πράξη: «Επιμόρφωση εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ψηφιακών τεχνολογιών στη διδακτική πράξη Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», ΕΣΠΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ Εισαγωγή Η έρευνα στην Ευρώπη δείχνει ότι οι άνθρωποι με αναπηρίες όλων των ηλικιών έχουν προσωπική εμπειρία με την τεχνολογία.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΑ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ: ΦΥΣΙΚΏΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΑ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ: ΦΥΣΙΚΏΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΑ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ: ΦΥΣΙΚΏΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Ανανέωση του αντικειµένου Η καλύτερη προσέγγιση θα πρέπει να επιτρέπει τον πειραµατισµό.

Διαβάστε περισσότερα

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους του Σταύρου Κοκκαλίδη Μαθηματικού Διευθυντή του Γυμνασίου Αρχαγγέλου Ρόδου-Εκπαιδευτή Στα προγράμματα Β Επιπέδου στις ΤΠΕ Ορισμός της έννοιας του σεναρίου.

Διαβάστε περισσότερα

Γεωµετρία Β' Λυκείου. Συµµεταβολή µεγεθών. Εµβαδόν ισοσκελούς τριγώνου. Σύστηµα. συντεταγµένων. Γραφική παράσταση συνάρτησης. Μέγιστη - ελάχιστη τιµή.

Γεωµετρία Β' Λυκείου. Συµµεταβολή µεγεθών. Εµβαδόν ισοσκελούς τριγώνου. Σύστηµα. συντεταγµένων. Γραφική παράσταση συνάρτησης. Μέγιστη - ελάχιστη τιµή. Σενάριο 6. Συµµεταβολές στο ισοσκελές τρίγωνο Γνωστική περιοχή: Γεωµετρία Β' Λυκείου. Συµµεταβολή µεγεθών. Εµβαδόν ισοσκελούς τριγώνου. Σύστηµα συντεταγµένων. Γραφική παράσταση συνάρτησης. Μέγιστη - ελάχιστη

Διαβάστε περισσότερα

5 -Τρόποιενσωµάτωσηςτης ΠεριβαλλοντικήςΕκπαίδευσης σταεκπαιδευτικάσυστήµατα

5 -Τρόποιενσωµάτωσηςτης ΠεριβαλλοντικήςΕκπαίδευσης σταεκπαιδευτικάσυστήµατα 5 -Τρόποιενσωµάτωσηςτης ΠεριβαλλοντικήςΕκπαίδευσης σταεκπαιδευτικάσυστήµατα Μπορεί να εκπληρώσει τους σκοπούς τηςηπεστοπλαίσιοτου παραδοσιακού σχολείου; Υπάρχει δυσαρµονία ανάµεσα στην ΠΕ και το παραδοσιακό

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ «ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ»

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ «ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ» ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ «ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ» ΑΘΗΝΑ 1999 Οµάδα σύνταξης Συντονιστής: Γεώργιος Κιούσης,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Τεχνολογίες Κοινωνικής Δικτύωσης στην Εκπαίδευση

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Τεχνολογίες Κοινωνικής Δικτύωσης στην Εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Τεχνολογίες Κοινωνικής Δικτύωσης στην Εκπαίδευση Ομάδα: Αριστερίδου Δανάη Ελένη (08) Ευαγγελόπουλος Νίκος (670)

Διαβάστε περισσότερα

Πετυχημένη Σχολική Ηγεσία: 10 ισχυρές παραδοχές-προκλήσεις για βελτίωση. Δρ Μάριος Στυλιανίδης, ΕΔΕ ΥΠΠ stylmarios@cytanet.com.cy

Πετυχημένη Σχολική Ηγεσία: 10 ισχυρές παραδοχές-προκλήσεις για βελτίωση. Δρ Μάριος Στυλιανίδης, ΕΔΕ ΥΠΠ stylmarios@cytanet.com.cy Πετυχημένη Σχολική Ηγεσία: 10 ισχυρές παραδοχές-προκλήσεις για βελτίωση Δρ Μάριος Στυλιανίδης, ΕΔΕ ΥΠΠ stylmarios@cytanet.com.cy Δέκα ισχυρές παραδοχές για μια πετυχημένη σχολική ηγεσία Day, Sammons, Hopkins,

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτική Άσκηση. Κεφάλαιο 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

Πρακτική Άσκηση. Κεφάλαιο 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Κεφάλαιο 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Με το κεφάλαιο αυτό ολοκληρώνεται το ταχύρυθµο πρόγραµµα επιµόρφωσης των εκπαιδευτικών, δίνοντας παραδείγµατα εφαρµογών των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, αναζήτησης πληροφοριών

Διαβάστε περισσότερα

Διασφάλιση της Ποιότητας και η εφαρμογή της στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση. Ανδρέας Έλληνας Εκπαιδευτής ΜΤΕΕ

Διασφάλιση της Ποιότητας και η εφαρμογή της στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση. Ανδρέας Έλληνας Εκπαιδευτής ΜΤΕΕ Διασφάλιση της Ποιότητας και η εφαρμογή της στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση Ανδρέας Έλληνας Εκπαιδευτής ΜΤΕΕ 1 Η Επαγγελματική αποτελεί κεντρικό παράγοντα για την επιτυχία της Στρατηγικής της

Διαβάστε περισσότερα

Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για το Νέο Σχολείο: Η γνώση είναι ο δρόμος για το μέλλον!

Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για το Νέο Σχολείο: Η γνώση είναι ο δρόμος για το μέλλον! Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για το Νέο Σχολείο: Η γνώση είναι ο δρόμος για το μέλλον! 1 ΣΥΝΟΨΗ 150.000 εκπαιδευτικοί όλων των ειδικοτήτων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θα συμμετάσχουν μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

Η αυθεντική μάθηση και αξιολόγηση. Δρ Δημήτριος Γκότζος

Η αυθεντική μάθηση και αξιολόγηση. Δρ Δημήτριος Γκότζος Η αυθεντική μάθηση και αξιολόγηση Δρ Δημήτριος Γκότζος Ορισμός αυθεντικής μάθησης Μάθηση που έχει αξία στον πραγματικό κόσμο χρησιμοποιείται για την επίλυση πραγματικών προβλημάτων και για την ολοκλήρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕ60/70, ΠΕ02, ΠΕ03, ΠΕ04)

ΠΕ60/70, ΠΕ02, ΠΕ03, ΠΕ04) «Επιµόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία» (Γ ΚΠΣ, ΕΠΕΑΕΚ, Μέτρο 2.1, Ενέργεια 2.1.1, Κατηγορία Πράξεων 2.1.1 θ) Αναλυτικό Πρόγραµµα Σπουδών για

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών

Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών Σχεδιασμός... αντιμετωπίζει ενιαία το πλαίσιο σπουδών (Προδημοτική, Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο), είναι συνέχεια υπό διαμόρφωση και αλλαγή, για να αντιμετωπίζει την εξέλιξη,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΟ, ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

ΦΥΛΟ, ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ Κογκίδου ήµητρα Χαιρετισµός στην ηµερίδα του Παιδαγωγικού Τµήµατος ηµοτικής Εκπαίδευσης στο Α.Π.Θ. ΦΥΛΟ, ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ Κατά τα δύο προηγούµενα ακαδηµαϊκά έτη το Α.Π.Θ. προσφέρει

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η ανάπτυξη του

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ενότητα 09: Σχεδιασμός και Οργάνωση ενός Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΙΙ Πολυξένη

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα Σχέδια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) «Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση»

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) «Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση» ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) «Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση» Τρίπολη, 2019 Μέθοδος υλοποίησης και διαδικασίες παρακολούθησης (αναφέρεται μια από τις

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρητικές αρχές σχεδιασµού µιας ενότητας στα Μαθηµατικά. Ε. Κολέζα

Θεωρητικές αρχές σχεδιασµού µιας ενότητας στα Μαθηµατικά. Ε. Κολέζα Θεωρητικές αρχές σχεδιασµού µιας ενότητας στα Μαθηµατικά Ε. Κολέζα Α. Θεωρητικές αρχές σχεδιασµού µιας µαθηµατικής ενότητας: Βήµατα για τη συγγραφή του σχεδίου Β. Θεωρητικό υπόβαθρο της διδακτικής πρότασης

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ «ΤΑ ΚΛΑΣΜΑΤΑ»

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ «ΤΑ ΚΛΑΣΜΑΤΑ» ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ «ΤΑ ΚΛΑΣΜΑΤΑ» Νικόλαος Μπαλκίζας 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός του σχεδίου μαθήματος είναι να μάθουν όλοι οι μαθητές της τάξης τις έννοιες της ισοδυναμίας των κλασμάτων,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΑ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ, ΓΙΑ ΤΑ ΑΣΗ, ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΒΑΚΙΟΥ (E-SLATE)

ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΑ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ, ΓΙΑ ΤΑ ΑΣΗ, ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΒΑΚΙΟΥ (E-SLATE) ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΑ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ, ΓΙΑ ΤΑ ΑΣΗ, ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΒΑΚΙΟΥ (E-SLATE) Βασιλοπούλου Ευαγγελία, Γιαννακόπουλος ηµήτρης, Εκπαιδευτικοί,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΑΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕ Η ΧΩΡΙΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΑΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕ Η ΧΩΡΙΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ 556 3 Ο ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΣΤΗ ΣΥΡΟ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΑΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕ Η ΧΩΡΙΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ Ματούλας Γεώργιος άσκαλος Σ Ευξινούπολης

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο Έκθεσης Γενικής Εκτίμησης της Εικόνας του Σχολείου

Σχέδιο Έκθεσης Γενικής Εκτίμησης της Εικόνας του Σχολείου Σχέδιο Έκθεσης Γενικής Εκτίμησης της Εικόνας του Σχολείου Έκθεση Γενικής Εκτίμησης της Εικόνας του Σχολείου Ταυτότητα του σχολείου Καταγράφονται στοιχεία της ταυτότητας της Σχολικής Μονάδας. Α. Διαδικασίες

Διαβάστε περισσότερα

Θέσεις της Γ.Σ.Ε.Ε προς το ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ

Θέσεις της Γ.Σ.Ε.Ε προς το ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Θέσεις της Γ.Σ.Ε.Ε προς το ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ H Γ.Σ.Ε.Ε υλοποιώντας την κοινωνική της δέσµευση για διαρκή διάλογο για τα θέµατα της εκπαίδευσης, συµµετέχει ενεργά στον εθνικό διάλογο για την παιδεία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Ενότητα #5: ΕΤΟΙΜΑ ΣΧΟΛΕΙΑ Διδάσκων: Γουργιώτου Ευθυμία ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ KAI ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΝΕΩΝ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ KAI ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΝΕΩΝ Οµιλία του κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου Προέδρου του ΣΕΒ στην εκδήλωση ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ KAI ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΝΕΩΝ 12 Φεβρουαρίου 2004 Ίδρυµα Ευγενίδου 2 Κυρίες και Κύριοι, Βρίσκοµαι στην ευχάριστη θέση να σας

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η καλλιέργεια της ικανότητας για γραπτή έκφραση πρέπει να αρχίζει από την πρώτη τάξη. Ο γραπτός λόγος χρειάζεται ως μέσο έκφρασης. Βέβαια,

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS Μαμάη 3, 104 40 Αθήνα. Τηλ- Fax. 210 8228795 E-mail:schools@medsos.gr www.medsos.gr www.climateactions.gr

Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS Μαμάη 3, 104 40 Αθήνα. Τηλ- Fax. 210 8228795 E-mail:schools@medsos.gr www.medsos.gr www.climateactions.gr Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS Μαμάη 3, 104 40 Αθήνα. Τηλ- Fax. 210 8228795 E-mail:schools@medsos.gr www.medsos.gr www.climateactions.gr Εισαγωγή Η αλλαγή του κλίματος αποτελεί στις μέρες μας ένα αδιαμφισβήτητο

Διαβάστε περισσότερα

Η Καινοτοµία στη Διδασκαλία των Μαθηµατικών. Ε. Κολέζα

Η Καινοτοµία στη Διδασκαλία των Μαθηµατικών. Ε. Κολέζα Η Καινοτοµία στη Διδασκαλία των Μαθηµατικών Ε. Κολέζα Κάτω υπό ποιες προϋποθέσεις το σχολείο θα αποτελέσει κέντρο δράσης και δηµιουργικότητας; 1. Εκπαίδευση των µαθητών µέσα από τη δηµιουργία «µαθησιακών

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες για το διάλογο ανάπτυξης των εργαζοµένων Εισαγωγή Στόχος: Το κλίµα του διαλόγου

Οδηγίες για το διάλογο ανάπτυξης των εργαζοµένων Εισαγωγή Στόχος: Το κλίµα του διαλόγου Οδηγίες για το διάλογο ανάπτυξης των εργαζοµένων Εισαγωγή Ο διάλογος ανάπτυξης των εργαζοµένων είναι µέρος της επιλεγµένης µεθοδολογίας για την υλοποίηση της πλήρους χαρτογράφησης της συσσωρευµένης γνώσης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΙ ΙΚΟ ΜΕΡΟΣ: ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ02 (78 ώρες)

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΙ ΙΚΟ ΜΕΡΟΣ: ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ02 (78 ώρες) ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΙ ΙΚΟ ΜΕΡΟΣ: ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ02 (78 ώρες) 1.α 3 ώρες Η εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαίδευση και τη διδασκαλία των φιλολογικών µαθηµάτων Επισκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΉ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΏΝ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΉ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΏΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΉ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΏΝ 2. Εκπαιδευτικό Λογισμικό για τα Μαθηματικά 2.1 Κύρια χαρακτηριστικά του εκπαιδευτικού λογισμικού για την Διδακτική των Μαθηματικών 2.2 Κατηγορίες εκπαιδευτικού λογισμικού για

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα ιερεύνησης: Ο καιρός

Θέµα ιερεύνησης: Ο καιρός Θέµα ιερεύνησης: Ο καιρός Αντικείµενο της συγκεκριµένης δραστηριότητας είναι η µεθοδική παρατήρηση των καιρικών συνθηκών για ένα σχετικά µεγάλο χρονικό διάστηµα, η καταγραφή και οργάνωση των παρατηρήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Η αξιοποίηση της συναδελφικής παρατήρησης - διδασκαλίας για την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και τη βελτίωση της μάθησης

Η αξιοποίηση της συναδελφικής παρατήρησης - διδασκαλίας για την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και τη βελτίωση της μάθησης 1 Η αξιοποίηση της συναδελφικής παρατήρησης - διδασκαλίας για την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και τη βελτίωση της μάθησης Δρ Ανδρέας Κυθραιώτης & Δρ Δημήτρης Δημητρίου Μάρτης 2019 2 Δομή Παρουσίασης

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Πληροφορικής

Διδακτική της Πληροφορικής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 3: Η Πληροφορική στην Ελληνική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Γυμνάσιο Σταύρος Δημητριάδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες για τη διδασκαλία µαθηµάτων Πληροφορικής του Ενιαίου Λυκείου

Οδηγίες για τη διδασκαλία µαθηµάτων Πληροφορικής του Ενιαίου Λυκείου Οδηγίες για τη διδασκαλία µαθηµάτων Πληροφορικής του Ενιαίου Λυκείου Εγγραφο Γ2/4769/4-9-1998 ΣΧΕΤ. 2794/23-6-98 έγγραφο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Σας αποστέλλουµε οδηγίες για τη διδασκαλία των µαθηµάτων

Διαβάστε περισσότερα

Η πολιτική του σχολείου για βελτίωση της διδασκαλίας και της μάθησης: Δύο περιπτώσεις προγραμμάτων σχολικής αποτελεσματικότητας και σχολικής βελτίωσης

Η πολιτική του σχολείου για βελτίωση της διδασκαλίας και της μάθησης: Δύο περιπτώσεις προγραμμάτων σχολικής αποτελεσματικότητας και σχολικής βελτίωσης Η πολιτική του σχολείου για βελτίωση της διδασκαλίας και της μάθησης: Δύο περιπτώσεις προγραμμάτων σχολικής αποτελεσματικότητας και σχολικής βελτίωσης Δρ Ανδρέας Κυθραιώτης, ΕΔΕ Εργαστήριο 1: «Βελτίωση

Διαβάστε περισσότερα

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εισαγωγή Η χώρα μας απέκτησε Νέα Προγράμματα Σπουδών και Νέα

Διαβάστε περισσότερα

Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας

Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας 1 2 Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας μας, διεξήγαγε έρευνα ανάμεσα στους συμμαθητές μας.

Διαβάστε περισσότερα

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Γιατί η Ρομποτική στην Εκπαίδευση; A) Τα παιδιά όταν σχεδιάζουν, κατασκευάζουν και προγραμματίζουν ρομπότ έχουν την ευκαιρία να μάθουν παίζοντας και να αναπτύξουν δεξιότητες Η

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων Ενότητα 10: Ο Κριτικός Στοχασμός στον Εργασιακό Χώρο Γιώργος Κ. Ζαρίφης

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΟΥ

Ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΟΥ A Τάξη Ενιαίου Λυκείου (Μάθηµα Επιλογής) ΑΘΗΝΑ 1999 Οµάδα

Διαβάστε περισσότερα

Σαφής διάκριση της διαμορφωτικής από τη συγκριτική / τελική αξιολόγηση

Σαφής διάκριση της διαμορφωτικής από τη συγκριτική / τελική αξιολόγηση I Διευθυντική Περίληψη Τo Προτεινόμενο Σύστημα Αξιολόγησης (ΠΣΑ) στηρίζεται σε ένα σύνολο αρχών οι οποίες διαμορφώνουν το θεωρητικό πλαίσιο της ανάπτυξης και της λειτουργίας του. Οι βασικές του αρχές έχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΚΥΚΛΟΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Βασίλης Καραγιάννης Η παρέμβαση πραγματοποιήθηκε στα τμήματα Β2 και Γ2 του 41 ου Γυμνασίου Αθήνας και διήρκησε τρεις διδακτικές ώρες για κάθε τμήμα. Αρχικά οι μαθητές συνέλλεξαν

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015

Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015 Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015 Μάθηση και γνώση: μια συνεχής και καθοριστική αλληλοεπίδραση Αντώνης Λιοναράκης Στην παρουσίαση που θα ακολουθήσει θα μιλήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Αξιοποίηση Λογισμικού Γενικής Χρήσης

Εκπαιδευτική Αξιοποίηση Λογισμικού Γενικής Χρήσης Εκπαιδευτική Αξιοποίηση Λογισμικού Γενικής Χρήσης Δρ. Χαράλαμπος Μουζάκης Διδάσκων Π.Δ.407/80 Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Στόχοι ενότητας Το λογισμικό

Διαβάστε περισσότερα

2.2 Οργάνωση και ιοίκηση (Μάνατζµεντ -Management) 2.2.1. Βασικές έννοιες 2.2.2 Ιστορική εξέλιξη τον µάνατζµεντ.

2.2 Οργάνωση και ιοίκηση (Μάνατζµεντ -Management) 2.2.1. Βασικές έννοιες 2.2.2 Ιστορική εξέλιξη τον µάνατζµεντ. 2.2 Οργάνωση και ιοίκηση (Μάνατζµεντ -Management) 2.2.1. Βασικές έννοιες Έχει παρατηρηθεί ότι δεν υπάρχει σαφής αντίληψη της σηµασίας του όρου "διοίκηση ή management επιχειρήσεων", ακόµη κι από άτοµα που

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια

Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια Γιατί χρειάζεται να κάνουµε τόσο ειδική διαφοροποίηση; Τα παιδιά που βρίσκονται στο φάσµα του αυτισµού έχουν διαφορετικό τρόπο σκέψης και αντίληψης για τον κόσµο,

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α.

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Τι θα Δούμε. Γιατί αλλάζει το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών. Παιδαγωγικό πλαίσιο του νέου Α.Π.Σ. Αρχές του νέου Α.Π.Σ. Μαθησιακές περιοχές του νέου

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό Σενάριο 2

Εκπαιδευτικό Σενάριο 2 Εκπαιδευτικό Σενάριο 2 Τίτλος: Τα συνεργατικά περιβάλλοντα δημιουργίας και επεξεργασίας υπολογιστικών φύλλων Εκτιμώμενη διάρκεια εκπαιδευτικού σεναρίου: Προβλέπεται να διαρκέσει συνολικά 3 διδακτικές ώρες.

Διαβάστε περισσότερα

Διερευνητική μάθηση We are researchers, let us do research! (Elbers and Streefland, 2000)

Διερευνητική μάθηση We are researchers, let us do research! (Elbers and Streefland, 2000) Διερευνητική μάθηση We are researchers, let us do research! (Elbers and Streefland, 2000) Πρόκειται για την έρευνα που διεξάγουν οι επιστήμονες. Είναι μια πολύπλοκη δραστηριότητα που απαιτεί ειδικό ακριβό

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ 1 «Στο πλαίσιο των ενεργειών των εκπαιδευτικών που έχουν ενταχθεί στο Μητρώο του Ι.Ε.Π. για την Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση περιλαμβάνεται και η συμβολή

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ στο µάθηµα Γενικής Παιδείας.

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ στο µάθηµα Γενικής Παιδείας. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ στο µάθηµα Γενικής Παιδείας ιστορία νεότερη και σύγχρονη ΑΘΗΝΑ 2000 Οµάδα Σύνταξης Συντονιστής:

Διαβάστε περισσότερα

Εμπλουτισμός σχολικών εγχειριδίων με μαθησιακά αντικείμενα: το μεθοδολογικό πλαίσιο των ομάδων σχεδιασμού ανάπτυξης

Εμπλουτισμός σχολικών εγχειριδίων με μαθησιακά αντικείμενα: το μεθοδολογικό πλαίσιο των ομάδων σχεδιασμού ανάπτυξης ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ Αξιοποίηση Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Περιεχομένου για τη Διδασκαλία Γνωστικών Αντικειμένων Κέρκυρα, 18.06.15 Εμπλουτισμός σχολικών εγχειριδίων με μαθησιακά αντικείμενα: το μεθοδολογικό

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Μεθοδολογία

Διδακτική Μεθοδολογία Διδακτική Μεθοδολογία Εαρινό εξάμηνο 2018-19 Διδασκαλία και Κριτική Σκέψη Βασικοί παιδαγωγικοί όροι Κοινωνικοποίηση Διδασκαλία Μόρφωση Εκπαίδευση Διαδικασία ένταξης και δραστηριοποίησης με την εκμάθηση

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική δραστηριότητα Α Γυμνασίου

Διδακτική δραστηριότητα Α Γυμνασίου Διδακτική δραστηριότητα Α Γυμνασίου 1. Ταυτότητα δραστηριότητας Τίτλος: Και πάλι στο σχολείο Δημιουργός: Μαρία Νέζη Πεδίο, διδακτικό αντικείμενο και διδακτική ενότητα: Μάθημα: Νεοελληνική Λογοτεχνία Τάξη:

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Τεχνολογία - Πολυμέσα. Ελένη Περιστέρη, Msc, PhD

Εκπαιδευτική Τεχνολογία - Πολυμέσα. Ελένη Περιστέρη, Msc, PhD Εκπαιδευτική Τεχνολογία - Πολυμέσα Ελένη Περιστέρη, Msc, PhD Τι είναι η «Εκπαιδευτική Τεχνολογία» (1) Εκπαιδευτική Τεχνολογία είναι «η εφαρμογή τεχνολογικών διαδικασιών και εργαλείων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν

Διαβάστε περισσότερα

Σ Υ Ν Ε Σ Μ Ο Σ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ω Ν Β Ι Ο Μ Η Χ Α Ν Ι Ω Ν. Χαιρετισµός. κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου. Προέδρου του ΣΕΒ. στην Ηµερίδα που διοργανώνει

Σ Υ Ν Ε Σ Μ Ο Σ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ω Ν Β Ι Ο Μ Η Χ Α Ν Ι Ω Ν. Χαιρετισµός. κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου. Προέδρου του ΣΕΒ. στην Ηµερίδα που διοργανώνει Σ Υ Ν Ε Σ Μ Ο Σ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ω Ν Β Ι Ο Μ Η Χ Α Ν Ι Ω Ν Χαιρετισµός κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου Προέδρου του ΣΕΒ στην Ηµερίδα που διοργανώνει το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο µε θέµα: «Οικονοµία Επιχειρηµατικότητα

Διαβάστε περισσότερα

DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων

DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων 2 x 4 ώρες Μέτρηση και Βελτίωση Ενδυνάμωσης Ορισμός της Ενδυνάμωσης: Η ενδυνάμωση είναι η διαδικασία της αύξησης της ικανότητας των ατόμων

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι προσδοκίες, που καλλιεργούμε για τα παιδιά, εμείς οι εκπαιδευτικοί, αναφέρονται σε γενικά κοινωνικά χαρακτηριστικά και παράλληλα σε ατομικά ιδιοσυγκρασιακά. Τέτοια γενικά κοινωνικο-συναισθηματικά

Διαβάστε περισσότερα

συναντήσεις εργασίας εκτέλεση ρόλου διευθυντή σεμινάρια σύνταξη γραπτής εργασίας τελικό σεμινάριο έκθεση αξιολόγηση

συναντήσεις εργασίας εκτέλεση ρόλου διευθυντή σεμινάρια σύνταξη γραπτής εργασίας τελικό σεμινάριο έκθεση αξιολόγηση 1.ΟΜΑ ΙΚΗ ΜΕΘΟ ΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Στη οµαδική µέθοδο οι µαθητές θα γνωρίσουν την οργάνωση και τον τεχνολογικό εξοπλισµό των βιοµηχανικών µονάδων, τις πρώτες ύλες που χρησιµοποιούν, τις διαδικασίες παραγωγής των

Διαβάστε περισσότερα

Υ.Α Γ2/6646/ Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική

Υ.Α Γ2/6646/ Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική Υ.Α Γ2/6646/20-11-97 Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική ΥΠΕΠΘ-Γ2/6646120.Ι 1.97 Ενηµέρωση για το πρόγραµµα επιµόρφωσης Καθηγητών στο Σχολικό Επαγγελµατικό Προσανατολισµό και

Διαβάστε περισσότερα

Δράση 9.10 Υπηρεσία Υποστήριξης Τελικών Χρηστών των Βιβλιοθηκών και Κέντρων Πληροφόρησης

Δράση 9.10 Υπηρεσία Υποστήριξης Τελικών Χρηστών των Βιβλιοθηκών και Κέντρων Πληροφόρησης ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΓΚΛΙΣΗ» Δράση 9.10 Υπηρεσία Υποστήριξης Τελικών Χρηστών των Βιβλιοθηκών και Κέντρων Πληροφόρησης ΚΥΡΙΩΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: 9.10.5 Ηλεκτρονικό ενημερωτικό και εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρµοσµένη ιδακτική των Φυσικών Επιστηµών (Πρακτικές Ασκήσεις Β Φάσης)

Εφαρµοσµένη ιδακτική των Φυσικών Επιστηµών (Πρακτικές Ασκήσεις Β Φάσης) Πανεπιστήµιο Αιγαίου Παιδαγωγικό Τµήµα ηµοτικής Εκπαίδευσης Μιχάλης Σκουµιός Εφαρµοσµένη ιδακτική των Φυσικών Επιστηµών (Πρακτικές Ασκήσεις Β Φάσης) Παρατήρηση ιδασκαλίας και Μοντέλο Συγγραφής Έκθεσης

Διαβάστε περισσότερα

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Διαπολιτισμική Εκπαίδευση E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

800 ΟΛΟΗΜΕΡΑ NEA ΣΧΟΛΕΙΑ: ΕΝΙΑΙΟ ΑΝΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

800 ΟΛΟΗΜΕΡΑ NEA ΣΧΟΛΕΙΑ: ΕΝΙΑΙΟ ΑΝΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ 800 ΟΛΟΗΜΕΡΑ NEA ΣΧΟΛΕΙΑ: ΕΝΙΑΙΟ ΑΝΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ 2 ΣΥΝΟΨΗ Σε 800 ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία της χώρας, 12/θεσια και με τον μεγαλύτερο μαθητικό πληθυσμό

Διαβάστε περισσότερα

Διαδικασία μετασχηματισμού του Προγράμματος Σπουδών σε μιντιακές δράσεις. Λοΐζος Σοφός

Διαδικασία μετασχηματισμού του Προγράμματος Σπουδών σε μιντιακές δράσεις. Λοΐζος Σοφός Διαδικασία μετασχηματισμού του Προγράμματος Σπουδών σε μιντιακές δράσεις Λοΐζος Σοφός Οι 5 φάσεις του διδακτικού μετασχηματισμού 1. Εμπειρική σύλληψη ενός σεναρίου μιντιακής δράσης και χαρτογράφηση της

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ:

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ 2017 Υπεύθυνος Πράξης Σπυρίδων Δουκάκης Συντονίστρια Δράσης Μαρία Νίκα 1η Έκδοση Επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ A ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ A ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ A ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΑΘΗΝΑ 1999 Σύνταξη του παρόντος: Γεώργιος Κιούσης, Σχολικός Σύµβουλος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Το ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα PROFILES ανακοινώνει τη δυνατότητα δήλωσης ενδιαφέροντος για συμμετοχή στο δεύτερο κύκλο βιωματικών εργαστηρίων (2012-2013) με θέμα το σχεδιασμό και

Διαβάστε περισσότερα

Δημοτικό Σχολείο Σωτήρας Β Η δική μας πρόταση- εμπειρία

Δημοτικό Σχολείο Σωτήρας Β Η δική μας πρόταση- εμπειρία Δημοτικό Σχολείο Σωτήρας Β Η δική μας πρόταση- εμπειρία Συμμετοχή στο Πρόγραμμα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΜΕΣΩ ΕΡΕΥΝΑΣ-ΔΡΑΣΗΣ Σχολική χρονιά: 2015-2016 ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ: Β Δηµοτικό Σχολείο Λατσιών (Κ.Β ) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2013-2014 Αριθµός µαθητών/τριών: 127 Αριθµός εκπαιδευτικών: 15 Συνδετικός

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικοπολιτισμικές. Θεωρίες Μάθησης. & Εκπαιδευτικό Λογισμικό

Κοινωνικοπολιτισμικές. Θεωρίες Μάθησης. & Εκπαιδευτικό Λογισμικό Κοινωνικοπολιτισμικές Θεωρίες Μάθησης & Εκπαιδευτικό Λογισμικό Κοινωνικοπολιτισμικές προσεγγίσεις Η σκέψη αναπτύσσεται (προϊόν οικοδόμησης και αναδόμησης γνώσεων) στα πλαίσια συνεργατικών δραστηριοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο ΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ( σελίδες σχολικού βιβλίου 123 127, έκδοση 2014 : σελίδες 118 122 ) 3.3 ιεύθυνση 3.3.1 Ηγεσία Βασικές έννοιες Οι επιχειρήσεις

Διαβάστε περισσότερα