ΦΠΜ (συνέχεια ειδ.7) Οὕτως ἐφάµην ἐπίτα(=η)δες. Ὁ δὲ αἰπόλος γελάσσας ἡδύ, ἔφη «δωρύττοµαι τοι (σοι) τὴν κορύνην, οὗ ἕνεκα έσσι (εἶ)

Transcript

1 1 ΦΠΜ (συνέχεια ειδ.7) Οὕτως ἐφάµην ἐπίτα(=η)δες. Ὁ δὲ αἰπόλος γελάσσας ἡδύ, ἔφη «δωρύττοµαι τοι (σοι) τὴν κορύνην, οὗ ἕνεκα έσσι (εἶ) ἕρνος πᾶν πεπλασµένον ἐκ Διός ἐπὶ ἀληθείᾳ. ὥς=οὕτως. Διαφορετικό από ὡς (που εισάγει π.χ. τελική ή συµπερασµατική πρόταση ή όρο σύγκρισης). ἐπίταδες: µε πρόθεση, δηλ. ό,τι έχει ειπωθεί είναι για να εξωθήσει τον Λυκίδα να πει κάτι. Gow: really and truly. with a purpose Μαζί µε πεπλασµένον. γελάσσας: δύο σ όπως στο έπος και δωρικό στοιχείο. Μετρικοί λόγοι για αυτούς τους διπλασιασµούς συµφώνων όπως στο έπος. ἁδύ: ηδύ, «ευχάριστα», επίθ.ουδετ. σε θέση επιρρήµατος όπως πολύ συχνά στην ελληνιστική ποίηση (πιο συχνά στον πληθ.). Η έκφραση είναι οµηρική και εκεί σηµαίνει το ειρωνικό, κακεντρεχές γέλιο για να ταπεινωθεί ο συνοµιλητής. Παραδίδεται και ο δωρ. τύπος γελάξας (µήπως ορθό; Η). Ισως ως σικελικός τύπος. Πάντως το 7ο ειδ. είναι επικίζον ποίηµα, και πιθανόν «γελάσσας» ανταποκρίνεται πιο πολύ στο ύφος. Γελάξας θα µπορούσε να είναι µία λόγια διόρθωση. δωρύττοµαι: χαρίζω. Δωρικό δωρέοµαι (παρετυµολογία και του Δωριεύς). Ρήµατα σε ύττω είναι αττικά (άδηλο σε µας τί διάλεκτο χρησιµοποιεί µε το ρήµα ο Λ.). Προσφορά δώρου είναι τυπικό στοιχείο ενός µουσικού αγώνα. Το γεγονός ότι ο Σιµ. δεν έχει δώρο να προσφέρει δηλώνει την ανωτερότητα του Λυκ. (πιθανόν). τοι=σοι έµµεσο αντικ. στο δωρύττοµαι. κορύνα: για το λαγωβόλο βλ. ειδ.4. Βουκολικό το δώρο ταιριαστό στην (βουκολική) περίσταση ή στην σκηνοθεσία µιας βουκολικής σκηνής. ἐσσί=εἶ. Δωρικό. ἔρνος: τρυφερό βλαστάρι. Οµηρική λέξη. Κατηγ. στο σύ. πεπλασµένον ἐπ ἀλαθείᾳ: η έκφραση περιέχει οξύµωρο, «είσαι βλαστάρι πλασµένο αληθινά». Αινιγµατική όλη η φράση. Στον Ησ. Θεογ ξεκινά η προβληµατική ότι οι Μούσες ξέρουν να λένε αληθινά και ψεύτικα κατά βούληση.

2 2 ἐκ Διός: από τον Δία. Για το φορέα από τον οποίον προέρχεται η δύναµη ή αυθεντία οὕτως καὶ τέκτων ἀπέχθεταί µοι µέγα, ὅστις ἐρευνῇ τελέσαι δόµον ἶσον κορυφῇ ὄρευς (ὄρους) Ὠροµέδοντος, καὶ ὅσοι ὄρνιθες Μουσῶν µοχθίζουσι ἐτώσια, κοκκύζοντες ἀντία πρὸς Χῖον ἀοιδόν. ὥς=οὕτως. τέκτων: εργάτης ξύλου (πβ. πλινθοφόρος, λιθουργός) και γενικά κτίστης (ιδιωτικών οίκων ή ιερών). Συχνά γίνονται στην ποίηση µεταφορές µε τεχνίτες (Πίνδαρος, Αριστοφάνης) και εδώ η κριτική είναι για ποιητές. µέγα: επιρρηµατικά =πολύ, ἄγαν. Με το ἀπέχθεται. Το µοι µε το ἀπέχθεται, δοτική προσωπική. ὅστις ἐρευνῇ: αναφορική πρόταση στο τέκτων. Το ρήµα πιο έντονο από το ζητεῖ (πβ. µατεύειν) Αλλού όχι. τελέσαι: αντικ. στο ἐρευνῇ. Αντικ. του το δόµον (=οίκος ιδιωτικό κτίσµα). Ἶσον, ἐπιθ.προσδ. στο δόµον. Κορυφᾷ δοτική αντικ. από το ἶσον. Ὄρευς=ὄρους, (δωρ.), γεν. κτητική στο κορυφᾷ. Ὠροµέδων: βουνό στην Κω από όνοµα βασιλιά της (έτσι αρχ. Σ. που ίσως υποθέτει). Βουνό 800 µ. Κορυφή του σήµερα Δίκαιον. Υπάρχει και το βουνό Πρίον. Ο Σ. λέγει ότι Ωρ. είναι και όνοµα του Πανός. Varia lectio Εὐρυµέδων (για αιθέρα και ανθρώπους και ταιριαστό για βουνό και ένας γίγαντας στην Οδ.ζ 58). ὄρνιχες: cocks (Gow). Πβ. ἀλεκτρυόνες. «Πουλιά», πβ. οι κύκνοι λέγονται έτσι (Μουσάων ὄρνιθες στο Καλλ. Υµν.4.252). Συχνή η µεταφορά ποιητών µε πουλιά στην ποιητική παράδοση. ἐτώσια: επιρρηµατικά «µάταια». µοχθίζοντι: ο µόχθος («πόνος») είναι βασικό χαρακτηριστικό της ελληνιστικής ποίησης, διότι πρυτανεύει η ars (τέχνη, τεχνική, επεξεργασία) του ingenium (ευφυϊα, έµφυτη ικανότητα), ενώ στις προηγούµενες ελληνικές περιόδους συνέβαινε/πιστευόταν το αντίθετο. Αυτή είναι µία βασική ειδοποιός διαφορά της ελλην.ποίησης. Εδώ φυσικά ο µόχθος είναι µάταιος: κανείς δεν µπορεί να τα βάλει µε έναν Όµηρο.

3 3 Χῖον ἀοιδόν: δηλ. ο Όµηρος πβ , Από τους λίγους ποιητές που ο Θ. κατονοµάζει και σαφώς µε σεβασµό ως πρότυπο και µοντέλο. Η χιώτικη καταγωγή του µαρτυρείται στον οµηρ.ύµνο Απόλλ και λεγόταν ότι κατοικεί στην Χίο. Η σχέση των ελληνιστικών ποιητών µε τον Όµηρο είναι ένα πολύ σηµαντικό κεφάλαιο της ποίησης της περιόδου. Οι καλλιµαχιστές υποστήριζαν ότι ο Όµηρος είναι αξεπέραστος ποιητής και δεν επιτρέπεται να τον µιµούµαστε αλλά να κάνουµε κάτι διαφορετικό. Υπήρχαν και οµηρίζοντα έπη που δεν ήταν τίποτε παραπάνω από µιµήσεις (ίσως και ήταν τα περισσότερα). κοκκύζοντες: κοκκύζειν, ο ήχος που βγάζουν τα κοκκόρια, ηχοποιητικό ρήµα ἀλλὰ ἄγε ἀρξώµεθα βουκολικῆς ἀοιδῆς ταχέως, Σιµιχίδα. Θυµίζει το πρώτο ειδύλλιο. Δεν µπορούµε να ξέρουµε ποιο ποίηµα προηγήθηκε. ἄγε ἀρξώµεθα: προτρεπτική υποτακτική (το ἄγε= εµπρός, όχι ρηµατικά). Το ἀλλά συχνά µε τέτοιες εγκλίσεις, δεν είναι αντιθετικό φυσικά αλλά προτρεπτικό. Denniston GP καὶ ἐγὼ µὲν - ὅρα, φίλος, εἴ ἀρέσκει σοι τοῦτο τὸ µελύδριον, ὅτι ἐξεπόνησα ἔν ὄρει πρώην. ἐγώ ενν. ἄρξοµαι, αλλά εδώ έχουµε αποσιώπηση (praeteritio). O Λ. σταµατά σε µία κρίση µετριοπάθειας. ὅρη=ὅρα. µελύδριον: το υποκοριστικό σε µετριοπάθεια. Το οριστικό άρθρο θα ταίριαζε αν ήταν έξω από την πρόταση ἐν ὄρει, πβ και µετά ο Σιµ. πάλι διακηρύσσει ότι οι Νύµφες τον δίδαξαν στο βουνό. Όλα αυτά ταιριάζουν στη βουκολική ποίηση. ἐξεπόνασα: βλ. παραπάνω για µοχθίζοντι. Συχνή η εναλλαγή άω, -έω, όπως εδώ. Το ρήµα το αναφέρει συχνά ο Θ., π.χ. 85, 16.94, επίγρ Εδώ δηλώνει την υψηλή επεξεργασία. Είναι φυσικά καταρχάς παράδοξο ένας βοσκός να διαθέτει στο βουνό σύνεργα για γράψιµο, αλλά ταιριάζει και υποδεικνύεται έτσι ο αµφίσηµος χαρακτήρας αυτών των βοσκών (που είναι πρωτίστως λόγιοι

4 4 ποιητές). Πάλι αναγνωρίζουµε ταυτότητα απόψεων µε τον Καλλίµαχο και τον πρωτεργάτη Φιλίτα που ανέφερε εκείνον που είναι ἐπέων εἰδὼς κόσµον καὶ πολλὰ µογήσας/ µύθων παντοίων οἶµον ἐπιστάµενος (γνωρίζει την ωραία µορφή των λέξεων και πολύ κοπιάζει γνωρίζοντας καλά κάθε µονοπάτι λόγων). Ἐκπονεῖν αµετάβατο και συχνά µε αιτ. χρόνου. Εδώ µεταβατικό. Αλλού σύνθετα µε πονεῖν π.χ. ἀµφεπονεῖτο, πονέονται. Αλλιώς πονάω, όπως εδώ και σε άλλους Δωριείς ποιητές, π.χ. Πίνδαρο Καλὸς πλοῦς ἔσεται Ἀγεάνακτι εἰς Μιτυλήνην, καὶ ὅταν νότος διώκῃ ὑγρὰ κύµατα ἐπὶ ἑσπερίοις Ἐρίφοις, καὶ Ὠρίων ἴσχει πόδας ἐπὶ Ὠκεανῷ, ἐὰν (πλοῦς) ῥύσηται τὸν Λυκίδαν ὀπτούµενον ἐξ Ἀφροδίτης. Το τραγούδι του Λ. θεωρείται προπεµπτικόν, το µόνο π.χ. του είδους στην ελλην. ποίηση (στην λατινική π.χ. Οράτιος). Υπάρχει µία προσευχή της Σαπφώς για ασφαλή γυρισµό µε παρόµοιο ύφος. Εντούτοις η περιγραφή είναι ατελής, αφού οι καλές ευχές είναι υποθετικές σε περίπτωση που ο Αγεάναξ πρέπει να είναι ευνοϊκός προς τον Λ. Εποχή Ιούλιος, Αύγουστος και ο Αγ. σχεδιάζει ταξίδι δύο µήνες µετά δηλ. σε µία τρικυµιώδη εποχή. Μιτυλήναν: το κατ εξοχήν µουσικό (αιολικό) νησί. Πολλοί οι ποιητές του, αρχής γενοµένης µε Αρίωνα, Τέρπανδρο και φυσικά Αλκαίο και Σαπφώ. χὤταν: κράση >καὶ ὅταν. Το ἂν µόνον εδώ σε βουκολικά δωρικά. Κανονικά δωρ. κα (και επικά/αιολ. κεν). ἐφ ἑσπερίοις Ἐρίφοις: στα δυτικά ερίφια, Haedi, κοντά στο Capella, αστέρια. Θεωρούνται συχνά τρικυµιώδη σηµάδια. Η πρόθεση ἐπί δηλώνει κοντινή χρονική ακολουθία. Ὠρίων: τέλη Οκτωβρίου και πρώτες µέρες Νοεµβρίου, όχι καλή εποχή για θαλασσοπλοΐα. ὑγρά κύµατα: η έκφραση και αλλού στην ποίηση, π.χ. Ευρ.Ιφ.Αυλίδι 948. «Υψηλό ύφος» (Η.), πβ. το ἂν αντί του κα. διώκῃ: για τον αέρα που οδηγεί ένα καράβι και για κωπηλάτες, πβ. διώκειν πόδα, ἅρµα, όχι εποµένως «καταδιώκω», αλλά «οδηγώ».

5 5 ἴσχει: αναδιπλασιασµένος τύπος του ἔχω. Μαζί µε το πόδας «κρατά το πόδι του». ὀπτεύµενον: ὀπτάω, ψήνω, καίγω. Πολύ συνηθισµένη εικόνα για ένα ερωτικό σύµπτωµα, πβ. καταφρύγεσθαι. torrere. ἐξ Ἀφροδίτας: από την Αφροδίτη, µετωνυµία για τον έρωτα. ῥύσηται: ῥύοµαι, προστατεύω, κρατώ µακριά 56 θερµὸς γὰρ ἔρως αὐτοῦ καταίθει µε. αὐτοῦ γεν. αντικ. στο ἔρως. καταίθει: πβ. ὀπτάω. Εντελώς καίω. Υπάρχει µία αντίθεση του Λ. που καίγεται και του υγρού στοιχείου στο οποίο θα βρίσκεται η αιτία της φωτιάς. Η αντίθεση επιτείνεται από την Αφροδίτη που συνδέεται (στη γέννησή της) µε το νερό αλλά και τη φωτιά του έρωτα. Ενα καλό παράδειγµα για την φωτιά στο 2ο ειδύλλιο και φυσικά στον Κύκλωπα του 11ου καὶ Ἁλκυόνες στορεσοῦσι τὰ κύµατα τήν τε θάλατταν τόν τε νότον τόν τε εὖρον, ὅς κινεῖ ἔσχατα φυκία, ἁλκυόνες, αἵ µάλιστα ὀρνίθων τε ἐφίληθεν γλαυκαῖς Νηρηίσι, καὶ ὅσοις περ ἄγρα (ἐστί) ἐξ ἁλός. ἁλκυόνες: τα θαλασσοπούλια που συνοδεύουν την χειµερινή ανάπαυλα κακοκαιρίας, την εποχή που γεννούν. Επτά µέρες στο χειµερινό ηλιοστάσιο. Τον Φεβρουάριο. στορέννυµι: απλώνω, στρώνω. Αντικ. κύµατα, θάλασσαν, νότον, εὖρον. Η εικόνα είναι οµηρική. Οι Άνεµοι Νότος, Εὖρος απαντούν στην Ιλιάδα σε παροµοιώσεις, µάχη ανέµων θεωρούνταν η αιτία για θύελλες. Κανονικά ο Νότος θα ήταν ευνοϊκός άνεµος για πλουν στη Μυτιλήνη, αλλά επειδή παραδοσιακά συνδέεται µε καταιγίδες, εδώ χρησιµοποιείται έτσι. Κύµατα και θάλασσα ως εν δια δυοίν, δηλ. η τρικυµιώδης θάλασσα. Το σχήµα λόγου είναι πιο σύνηθες στα λατινικά. Βέβαια το «καί» ίσως δηλώνει κάποιον διαχωρισµό.

6 6 ἔσχατα (φυκία): «στα κατώτερα βάθη». Ανάδευση του βυθού π.χ. σε άλλες περιγραφές θύελλας, π.χ. Σοφ. Αντιγ.586 (µε συνήθη αναφορά στον θρακικό βοριά). ἁλκυόνες: επανάληψη. ἐφίληθεν: αόρ. συνήθως µε το ρήµα ενώ χρειάζεται ενεστώς. γλαυκαῖς: γαλαζοπράσινες, το χρώµα ταιριάζει στο στοιχείο µέσα στο οποίο ζούνε οι Νηρηίδες (βλ. ονόµατά τους Γλαύκη, Γλαυκονόµη, βλ. Ησ. Θεογ. 244, 256, οι Ν. παίζανε ρόλο στον πλου ως προστάτριες, π.χ. Γαλάνεια, Εὐπόµπη). Και αλλού στην ποίηση. ταί τε: αναφορικό. ὅσοις τέ περ: αναφορική πρόταση για τους αλιείς (γριπεύς) που ζούνε από τη θάλασσα. Τε συνδετικό. Ὅσοις είναι διόρθωση του Greverus, οι κώδικες έχουν ὅσαις. Περ χωριστά από το αναφορικό Ὥρια πάντα γένοιτο Ἀγεάνακτι διζηµένῳ πλοῦν εἰς Μιτυλήνην, καὶ ἵκοιτο (ἐνν. ὁ Ἀγ.) εὔπλους ὅρµον. γένοιτο: ευχετική ευκτική. Ας προσεχθεί η ρίµα γένοιτο, ἵκοιτο πριν από την τοµή που είναι σπάνια και δηµιουργεί την αίσθηση ενός µαγικού ξορκισµού. ὥρια: fausta, ευνοϊκά, µε την έννοια «ταιριαστά για πλου», ὥρα είναι η σωστή εποχή. Κανονικά θα αναµενόταν οὔρια και ίσως ως υπερδωρισµός ὤρια= οὔρια (ευνοϊκά); δίζηµαι: αναζητώ. εὔπλοος: επιρρηµ.κατηγορούµενο (ας ἔρθει καλός στον πλου). Η ονοµαστική αναφέρεται στο υποκ. (Αγεάναξ) και είναι διόρθωση της αιτ. εὔπλοον των κωδίκων που θα πήγαινε µε το ὅρµον. Κάποιοι φιλόλογοι υποστηρίζουν την παραδεδοµένη αιτ. και επεξηγούν ότι και το λιµάνι (ὄρµος) µπορεί να είναι επικίνδυνο. Υπήρχε Αφροδίτη Εὔπλοια στην Κνίδο και ταιριάζει εδώ µε την όλη ερωτική ιστορία

7 7 καὶ ἐγὼ, φυλάσσων ἀνήτινον ἢ ῥοδόεντα ἢ καὶ λευκοΐων στέφανον κατὰ ἐκεῖνον ἦµαρ περὶ κρατί, κεκλιµένος παρὰ πυρί, ἀφύξω τὸν Πτελεατικὸν οἶνον ἀπὸ κρατῆρος, τις δὲ φρύξει κύαµον ἐν πυρί. φυλάσσων: (αντί ττ αττικό), το να κρατάς στεφάνι είναι σηµάδι ερωτευµένου και ίσως µε επιτυχία. Σηµάδι ότι υπήρξε επιτυχία στο αίτηµα. ἀνήτινον: από άνηθο. λευκόϊον: λευκὸν ἴον. περὶ κρατί: κάρη >κάρητος, κάρητι, καρήατα και κρατός, κρατί, κ.λπ. = κεφάλι, είναι οµηρική λέξη. ἀφύσσειν: αντλώ. πτελεατικός: από κωακό δήµο. Αρα τοπικός ο οίνος. Το οριστικό άρθρο δηλώνει ακόµη µεγαλύτερη ακρίβεια, ζωντάνια (ἐνάργεια). κύαµος: κουκί, συλλογικός ενικός συνήθης για τρόφιµα. Πρόκειται για φτωχική τροφή, ένα τράγηµα που συνοδεύει το ποτό. Πβ. ἐρέβινθος. φρύττω: καψαλίζω καὶ ἡ στιβὰς ἔσσεται πεπυκασµένη κνύζᾳ τε ἀσφοδέλῳ τε πολυγνάµπτῳ σελίνῳ ἔστε ἐπὶ πῆχυν. πυκάζοµαι: σκεπασµένη. Τα φυτά εδώ σχηµατίζουν µία «στιβάς», ένα στρώµα. ἔστ ἐπὶ πᾶχυν: µέχρι, usque ad, το στρώµα να είναι ψιλό ώς το χέρι. Πᾶχυς το χέρι. Καλύτερα θα ήταν ἐπ ἀγκῶνα. Προσέξτε το τρίκωλον µε τα βοτανικά δεδοµένα πβ.4ο ειδ. κνύζα, βλ ἀσφοδέλω, όπως παραπάνω, στο 4ο. πολύγναµπτος: =οὖλος, παχύς. Για κοιλάδες και ποτάµια. σέλινον στο Κατάλληλο για στεφάνια, όχι αλλού για στρώµατα καὶ πίοµαι µαλακῶς µεµνηµένος Ἀγεάνακτος, ἐρείδων χεῖλος ἐν αὐταῖς κυλίκεσσι καὶ εἰς τρύγα.

8 8 µαλακῶς, δηλ. µε πολυτέλεια. Συνήθως το επίθετο για ύπνο, κάθισµα και ξάπλωµα. Ἰσως το πάθος έγινε και αυτό µαλακότερο. Ἀγεάνακτος, δηλ. πριν πιει ο Κ. θα έλεγε τη γενική. Εδώ ως αντικ. στο µεµναµένος. ἐρείδων χεῖλος, θυµίζει το φιλί που δεν µπορεί να δώσει στον απόντα Αγ. Η πίεση στο ποτήρι γίνεται τόσο παθιασµένα σαν να τον φιλά. Αναλογία µεταξύ ποτού και φιλήµατος. ἐν αὐταῖς κυλίκεσσι, δηλ. την ώρα ακριβώς που πίνω. τρύξ: faex, τα υπολείµµατα στον πάτο, κατακάθι δύο ποιµένες αὐλήσονται δέ µοι, εἷς µὲν Ἀχαρνεύς, εἷς δὲ Λυκωπίτης. αὐλέοµαι, συνήθως για αυλό ως συνοδεία συµποτικής µουσικής. Αγνωστη η ταυτότητα των δύο αυλητών, ο ένας από τις αττικές Αχαρνές (ή παραλλαγή του κωακού Αλάσαρνα, δήµου στην νότια ακτή µε σηµαντική λατρεία Απόλλωνα) και ο άλλος από το Λύκωπο (κωακός δήµος) ὁ δὲ Τίτυρος ἄισει ἐγγύθεν ὡς ποτε Δάφνις ὁ βούτης ἠράσατο τῆς Ξενέας, καὶ ὡς ὄρος ἀµφεπονεῖτο καὶ ὡς δρύες ἐθρήνουν αὐτὸν, αἵ (ἐνν. δρύες) τε φύουσι παρὰ ὄχθαις ποταµοῦ Ἰµέρα, εὖτε, ὡς χιὼν τις, κατετήκετο ὑπὸ µακρὸν Αἷµον ἢ Ἄθου ἢ Ροδόπην ἢ Καύκασον ἐσχατοῦντα. ἄιδειν, ἀείδειν. Τα πρώτα γνωστά στη λογοτεχνική παράδοση τραγούδια στο πλαίσιο συµποσίου περιγράφονται στην Οδύσσεια, µε τους αοιδούς Φήµιο και Δηµόδοκο, στην πρώτη και όγδοη ραψωδία αντίστοιχα. ἐγγύθεν: κοντά, όχι ο γείτονας Τ. Το όνοµα Τίτυρος ξανά στο 3ο ειδ. ίσως και ο τράγος. Αν έπρεπε να συµπληρώσουµε µία γενική αυτή θα ήταν ποιµένων ή µου (ἡµῶν). ὥς ποκα=ὡς ερωτηµατικό πλάγιας ερώτησης, µε τόνο λόγω εγκλιτικού ποκα=ποτε. (πώς κάποτε ο Δ.) Ξενέα, άγνωστη από αλλού.

9 9 Δάφνις ὁ βούτας, η ιστορία του στο 1ο ειδύλλιο. Ο Δ. συνδέεται µε έρωτα, και πεθαίνει από έρωτα (αν και δεν ξέρουµε τον ακριβή λόγο: µπορεί από ανικανοποίητο έρωτα µπορεί από άρνησή του να υποκύψει στον έρωτα). Να δείτε τις διάφορες παραλλαγές για τον Δάφνη Hunter σελλ.64 κ.εξ. ἀµφεπονεῖτο ὄρος, δρύες ἐθρήνευν: pathetic fallacy, δηλ. προσωποποίηση της φύσης που παρουσιάζεται να συµπάσχει µε τα ανθρώπινα πάθη. Στο 1ο ειδ. (π.χ. 71), επίσης οι αγελάδες και άλλα θρηνούν για τον Δάφνη που πεθαίνει. Πονεῖσθαι= νιώθω πόνο, εδώ δηλ. αναστώνεται. Κανονικά το ρήµα σηµαίνει είµαι απασχοληµένος, καταγίνοµαι. Στον επιτάφιο του Άδωνη (του ύστερου βουκολικού Βίωνα) λέγεται ότι τα όρη όλα λένε αἰαῖ για τον Ἀδωνη που πέθανε: αἰαῖ ὤρεα πάντα λέγοντι, 31. Φυσικά τα βουνά πάλι ταιριάζουν σε έναν βουκόλο. ἠράσσατο, αόρ. αντί για παρατατικό συχνά όπως το ἐφίληθεν στο στ.60. ἐθρήνευν, ἐθρήνουν (δωρ. κατάληξη). Δρύες είναι οι βελανιδιές αλλά και το δένδρο γενικά. Εναλλαγή ευ αντί για εο. Ἱµέρα είναι δωρ. γενική µαζί µε ποταµοῖο (που είναι επική κατάληξη γενικής). Ἰµέρας η ονοµαστ. Στην κεντρική Σικελία. Με το όνοµα ανακαλείται στη µνήµη εδώ ο µέγας χορικός δωρικός ποιητής Στησίχορος από την Ιµέρα που µας παραδίδεται ότι έγραψε για τον Δάφνη αλλά και σχετίζεται µε τον ἵµερον, που είναι ο ερωτικός πόθος (στον Όµηρο η λέξη πάντα µε γεν. αντικειµενική). αἵτε (ενν. δρύες): αναφορική πρόταση, φύοντι το ρήµα. Ενεστώς αντί για παρατατικό των παπύρων. Αµετ. τις (χιών) είναι σύνηθες σε παροµοιώσεις ήδη στον Όµηρο. κατετάκετο, δηλ. εὖτε κατετάκετο ὡς χιὼν κατατάκεται. Το ρήµα δηλ. είναι κοινό. µακρόν: epitheton constans (σταθερό, µόνιµο επίθετο) για τον Όλυµπο στον Όµηρο. Εδώ µε Αίµον. ὑφ Αἷµον, πρόθεση µε αιτ. για έκταση. Το πιο ψηλό βουνό στην περιοχή µαζί µε Ροδόπη και Καύκασο δηµιουργούν ένα γεωγραφικό άνοιγµα στη θεµατική. ἐσχατόωντα, extremus. Απόµακρος. Διέκταση µετρική (assimilation), αντί για αω, -οω, στον Όµηρο, εἰσοράω, εἰσορόω

10 10 ᾄσει δὲ ὥς ποτε εὐρεῖα λάρναξ ἐδέκετο τὸν αἰπόλον, ὄντα ζωὸν κακαῖς ἀτασθαλίαις ἄνακτος, (ἄσει) ὡς τε αἱ σιµαὶ µέλισσαι ἔφερβον αὐτόν (νιν) ἰοῦσαι λειµωνόθεν εἰς ἡδεῖαν κέδρον µαλακοῖς ἄνθεσι, οὗ ἕνεκα Μοῦσα ἔχεε γλυκὺ νέκταρ αὐτῷ (οἱ) κατὰ στόµατος. Συνεχίζεται η αοιδή (ἄιδειν). Ο µύθος χαρακτηρίζεται από τον Ηunter ιδρυτικός αιτιολογικός µύθος για την αιπολική ποίηση. Ένας αιπόλος κλείνεται σε µπαούλο από κακό βασιλιά, αλλά µέλισσες τον σώζουν από την ασιτία. Αγνωστο αν είναι επινόηση του Θ. κατά αναλογία προς το µύθο του Δάφνη ή το παρέλαβε από αλλού. ἔδεκτο, και στον Πίνδαρο και χωρίς αύξηση στην Ιλιάδα Ο 88. κ.αλ. τὸν αἰπόλον, δηλ. τον Κοµάταν. κακαῖς ἀτασθαλίαισι: η έκφραση είναι οδυσσειακή (για τους εταίρους του Οδυσσέα και τους µνηστήρες της Πηνελόπης). Δηµιουργεί έναν ηρωικό τόνο και επικοποίηση του αιπόλου. σιµαί...µέλισσαι: µεγάλο υπερβατό (η λέξη µ. βρίσκεται στο τέλος του επόµενου στίχου) δηµιουργεί µία εκζήτηση στο ύφος. Οι µ. είναι πλακουτσοµύτες (πβ. σίµβλος). Φυσικά µέλισσες συνδέονται µε µουσική όπως στο ἡ ἁδεῖα κέδρος. Να θυµόµαστε ότι και στα λατινικά τα δένδρα και φυτά είναι συνήθως θηλυκού γένους. Ο κέδρος έχει χαρακτηριστική µυρωδιά και χρησιµοποιείται για κατασκευή αποθηκευτικών χώρων. λειµωνόθεν, ιλιαδικό άπαξ, από το λιβάδι. 82 «όποιον οι Μούσες τιµούν» είναι µία ησιόδεια ιδέα στη Θεογονία 81 κ.εξ. ρέει το µέλι από το στόµα. Οι µέλισσες τρέφουν κάποιον που είναι ο ίδιος µελίρρυτος όπως αυτές και χρειάζεται άνθη. 83 ὦ µακαριστά Κοµᾶτα, σὺ θην πεπόνθεις τάδε τερπνά. θήν, εγκλιτικό µόριο. videlicet, certe, βέβαια, καθώς νοµίζω. µακαριστής, ευλογηµένος. Συνήθως για πεθαµένους. πεπόνθεις, όχι υπερσυντ. ίσως και πεπόνθης, µε την έννοια «αυτές ήταν οι παρελθούσες εµπειρίες σου», αλλά παρακείµενος µε κατάληξη ενεστώτα, πβ Πβ. Hunter: these pleasures were your fate.

11 11 τερπνά: όχι τα βάσανα του Κ. αλλά το χάρισµα των Μουσών και η τροφή των µελισσών. Κοµάτας, ειναι όνοµα Ιταλού βοσκού στο 5ο ειδύλλιο, γνωστό όνοµα σε Κυρήνη και Ρόδο, όχι για µυθικό ποιητή αλλού καὶ σὺ κατεκλᾴσθης εἰς λάρνακα, καὶ σὺ ἐξεπόνασας ἔτος ὥριον φερβόµενος κηρία µελισσῶν. ἔτος ὥριον: ίσως «το έτος µε όλες τις εποχές του», ή «άνοιξη» (Gow), «laboured through the spring of the year» (Hunter). ἐξεπόνασας: varia lectio ἐξετέλεσσας µάλλον είναι γλώσσα (δηλ. ερµηνεία). Σ ἐπλήρωσας. φέρβοµαι: τρέφοµαι αἴθε ὤφελες εἶναι ἐναρίθµιος ζωοῖς ἐπὶ ἐµοῦ, ὡς ἐγὼ ἐνόµευον τὰς καλὰς αἶγας σοι ἀνὰ ὄρη εἰσαΐων φωνῆς, σὺ δὲ κατεκέκλισο ὑπὸ δρυσὶν ἢ ὑπὸ πεύκαις µελιζόµενος ἡδύ, θεῖε Κοµᾶτα. ἐπ ἐµεῦ: την εποχή µου. Παραδίδεται ἐπ ἐµοί που θα σήµαινε «στη δύναµή µου». ἐναρίθµιος, οµηρ. «σε αριθµό», µετρηµένος (adnumeratus, Rumpel στο Λεξικό ὡς όπως στο 4.49, «ώστε». τοι για σένα, σοι (δοτ. ηθική) φωνᾶς, αντικ. στο εἰσαΐων (ακούγοντας, εἰσαΐω). 87 για τη σύνταξη πβ κατεκέκλισο, υπερσυντ. όπως ο παρατ. ἐνόµευον εξαρτώνται από το ὡς του στ. 87. Η εικόνα του ξαπλωµένου βοσκού που τραγουδά είναι η πιο τυπική της βουκολικής ποίησης. Υπό... δεν δηλώνει µόνον ένα locus amoenus (ευχάριστος, ειδυλλιακός τόπος), αλλά είναι σε σχέση µε το γενικό τόνο του τραγουδιού (έτσι Hunter). Κοµᾶτα, κλητική, µε ένα επίθετο που δηλώνει ότι ο Κ. είναι εµπνευσµένος ποιητής. Επανάληψη της κλητικής από το 83 δηλώνει ότι το τραγούδι τελειώνει.

12 12 ἁδύ, ως επίρρηµα στο ρήµα, του τρόπου. Η ηδύτης, γλυκύτης (πβ. παραπάνω µέλισσαι) είναι βασικό στοιχείο αυτής της ποίησης.