ΑΝΤΑΜ ΣΜΙΘ Ο πλούτος των εθνών

Transcript

1 ΑΝΤΑΜ ΣΜΙΘ Ο πλούτος των εθνών Αποσπάσματα «Ένας εργάτης που δεν είναι εκπαιδευμένος σ αυτή τη δουλειά (την οποία ο καταμερισμός της εργασίας έχει καταστήσει διαφορετικό επάγγελμα), ούτε έχει εξοικειωθεί με τη χρήση του εξοπλισμού που χρησιμοποιείται σε αυτήν (την εφεύρεση του οποίου έχει πιθανώς προκαλέσει ο ίδιος αυτός ο καταμερισμός της εργασίας), θα μπορούσε να παράγει, μετά βίας ίσως, καταβάλλοντας εξαιρετική προσπάθεια, μία καρφίτσα την ημέρα, και ασφαλώς δε θα μπορούσε να παράγει είκοσι. Ωστόσο, με τον τρόπο που εκτελείται σήμερα αυτή η εργασία, όχι μόνο ως σύνολο αποτελεί ένα ιδιαίτερο επάγγελμα, αλλά υποδιαιρείται η ίδια σε επιμέρους παρακλάδια, η πλειονότητα των οποίων συνιστά ιδιαίτερα επαγγέλματα. Ένας άνθρωπος τραβάει το σύρμα, ένας άλλος το ισιώνει, ένας τρίτος το κόβει Ακόμη και η τοποθέτησή της σε χαρτί αποτελεί μια ξεχωριστή εργασία και, κατ αυτόν τον τρόπο, η σημαντική εργασία της κατασκευής μιας καρφίτσας υποδιαιρείται σε περίπου δεκαοχτώ διακριτές εργασίες, οι οποίες σε ορισμένα εργαστήρια εκτελούνται όλες από διακριτά χέρια, ενώ σε κάποια άλλα το ίδιο άτομο επιτελεί δύο ή περισσότερες διεργασίες. Έχω συναντήσει ένα μικρό εργαστήριο αυτού του είδους, όπου απασχολούνταν μόνο δέκα άνθρωποι και όπου, κατά συνέπεια, μερικοί απ αυτούς εκτελούσαν δύο ή τρεις διακριτές εργασίες. Παρόλο, όμως, που ήταν πολύ φτωχοί και, κατά συνέπεια, δε διέθεταν τον αναγκαίο εξοπλισμό, ήταν σε θέση, όταν κατέβαλλαν προσπάθεια, να παράγουν περί τις δώδεκα λίβρες καρφίτσες την ημέρα. Σε μία λίβρα περιέχονται περισσότερες από τέσσερις χιλιάδες καρφίτσες μεσαίου μεγέθους. Επομένως, τα δέκα αυτά άτομα μπορούσαν να παράγουν περισσότερες από σαράντα οκτώ χιλιάδες καρφίτσες την ημέρα». (σελ. 32).

2 «Είναι αδύνατον να περάσουμε από το ένα είδος εργασίας σε ένα άλλο, που εκτελείται σε διαφορετικό μέρος και με τελείως διαφορετικά εργαλεία. Ένας υφαντής της επαρχίας που καλλιεργεί μια μικρή φάρμα, πρέπει να δαπανά ένα μεγάλο χρονικό διάστημα στη μετάβαση από τον αργαλειό στον αγρό και από τον αγρό στον αργαλειό. Όταν αυτές οι δύο εργασίες μπορούν να εκτελεστούν στο ίδιο εργαστήριο, οι απώλειες χρόνου είναι σίγουρα πολύ μικρότερες. Ωστόσο, ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, είναι πολύ σημαντικές. Όταν κάποιος περνά από μια εργασία σε μια άλλη, συνήθως χαλαρώνει κάπως. Όταν πρωτοξεκινά τη νέα του εργασία, σπανίως είναι ενθουσιώδης και προσηλωμένος σε αυτήν. Το μυαλό του, όπως λέγεται, δεν είναι σε αυτήν και για κάποιο χρονικό διάστημα μάλλον παίζει παρά εργάζεται για το συγκεκριμένο σκοπό του. Η συνήθεια να χαζεύει και να δουλεύει με νωθρότητα, που αποκτάται φυσιολογικά ή, μάλλον, αναγκαστικά από κάθε εργάτη που είναι αναγκασμένος να αλλάζει εργασία και εργαλεία κάθε μισή ώρα και να χρησιμοποιεί τα χέρια του με είκοσι διαφορετικούς τρόπους κάθε ημέρα της ζωής του, τον καθιστά σχεδόν πάντα άτονο, οκνηρό και ανίκανο για οποιαδήποτε σοβαρή εργασία, ακόμα και υπό τις πιο πιεστικές συνθήκες». (σελ ). Στις πρώτες πυροσβεστικές αντλίες έπρεπε να απασχολείται ένα παιδί συνεχώς στο εναλλασσόμενο άνοιγμα και κλείσιμο της επικοινωνίας μεταξύ λέβητα και κυλίνδρου, ανάλογα με το εάν το πιστόνι ανέβαινε ή κατέβαινε. Ένα από αυτά τα παιδιά, στο οποίο άρεσε να παίζει με την παρέα του, παρατήρησε ότι, αν συνέδεε με ένα νήμα το χερούλι της βαλβίδας που άνοιγε αυτή την επικοινωνία με ένα άλλο μέρος της μηχανής, η βαλβίδα θα άνοιγε και θα έκλεινε χωρίς τη βοήθειά του, αφήνοντάς το έτσι ελεύθερο να διασκεδάζει με τους φίλους του. Έτσι, λοιπόν, μία από τις μεγαλύτερες βελτιώσεις που επήλθαν σε αυτή τη μηχανή μετά την αρχική της εφεύρεση, ήταν η ανακάλυψη ενός αγοριού που ήθελε να εξοικονομήσει χρόνο από την εργασία του». (σελ. 37)

3 «Η σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία η καπιταλιστική κοινωνία εν γένει έχει ως κεντρική φαντασιακή σημασία την απεριόριστη αύξηση των παραγωγικών δυνάμεων, την απεριόριστη αύξηση της κυριαρχίας του ανθρώπου πάνω στη φύση και πάνω στους ίδιους τους ανθρώπους. Και αυτό το εμφανίζει ως λογική επιδίωξη. Όμως αυτή η επιδίωξη, η οποία πραγματικά παίζει έναν απολύτως κεντρικό ρόλο στη ζωή της καπιταλιστικής κοινωνίας, είναι τελείως άλογη, τελείως αυθαίρετη». (σελ. 56)...Ο πολιτικός που θα προσπαθήσει να επιβάλει στους ιδιώτες με ποιον τρόπο πρέπει να εκμεταλλεύονται τα κεφάλαιά τους όχι μόνο αναμιγνύεται με κάτι που δεν είναι απαραίτητο, αλλά ιδιοποιείται μια εξουσία την οποία δεν θα την εμπιστευόταν κανείς ούτε σε ένα μόνο άτομο, αλλά ούτε σε ένα συμβούλιο ή μια σύγκλητο.. Δυστυχώς όμως κάποιοι άνθρωποι που λένε ότι σκέπτονται, προωθούν το πνεύμα της οκνηρίας στο όνομα του γενικού συμφέροντος. Καλλιεργείται έτσι ένα πνεύμα γενικής υποκρισίας και εξαπάτησης των άλλων ενώ μερικές φορές δε, άνομα ατομικά συμφέροντα κρύβονται κάτω από το μανδύα του δημοσίου συμφέροντος. Γι' αυτό, ποτέ μου δεν είδα τίποτε πιο καλά καμωμένο απ' όλους αυτούς που προσποιούνται ότι εργάζονται για το δημόσιο καλό.....οι άνθρωποι αυτοί, μη παράγοντας τίποτα, ζουν από την παραγωγή της εργασίας άλλων ανθρώπων. Τα αντιπαραγωγικά αυτά χέρια μπορεί να ξοδέψουν τόσο μεγάλο μερίδιο από τα έσοδα και ως εκ τούτου να σφετεριστούν τα κεφάλαια των ιδιωτών, που προορίζονται για τη διατήρηση της παραγωγικότητας της εργασίας.. Άνταμ Σμιθ, «Έρευνα για τη φύση και τις αιτίες του πλούτου των εθνών», εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα για λογαριασμό του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη Α.Ε. Αθήνα, 2010.

4 Οι ιδέες του Άνταμ Σμίθ μέσα απο το το Ο ΠΛΟΥΤΟΣ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ Θέλουμε χρήματα για να αγοράζουμε πράγματα Τα αγαθά μπορούν να εξυπηρετήσουν πολλούς άλλους σκοπούς εκτός από την απόκτηση χρημάτων, αλλά τα χρήματα δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν κανέναν άλλο σκοπό εκτός από την απόκτηση αγαθών. Η επιθυμία απόκτησης χρημάτων δεν είναι αυτοσκοπός για τους ανθρώπους, αλλά οφείλεται στο τι μπορούν να αγοράσουν με αυτά. Χρειάζονται χρήματα για να βγουν χρήματα Ένα μεγάλο απόθεμα, ακόμα και αν έχει μικρά κέρδη, γενικά αυξάνει πιο γρήγορα από ένα μικρό απόθεμα με μεγάλα κέρδη. Τα χρήματα, όπως λεει η παροιμία, γεννούν χρήματα. Όταν έχετε λίγα χρήματα, είναι συχνά εύκολο να τα κάνετε περισσότερα. Η μεγάλη δυσκολία έγκειται στο να βρείτε αυτά τα λίγα. Η επιδίωξη και η ανταλλαγή των χρημάτων είναι μια αποκλειστικά ανθρώπινη συμπεριφορά Κανείς δεν έχει δει ποτέ ένα σκυλί να κάνει μια δίκαιη και σκόπιμη ανταλλαγή ενός κόκαλου για ένα άλλο κόκαλο με ένα άλλο σκυλί. Το πρώτο χρήμα ήταν η εργασία Η εργασίας υπήρξε η πρώτη τιμή, το αρχικό χρήμα που καταβλήθηκε για όλα τα πράγματα. Όλος ο πλούτος του κόσμου αποκτήθηκε αρχικά με την εργασία και όχι με χρυσό ή με ασήμι.

5 Είναι στη φύση μας το να συσσωρεύουμε χρήματα Η φυσική προσπάθεια του κάθε ατόμου για την καλυτέρευση της δικής του κατάστασης είναι τόσο ισχυρή, ώστε μπορεί από μόνη της, και χωρίς καμία βοήθεια, όχι μόνο μπορεί να προσφέρει στην κοινωνία πλούτο και ευημερία, αλλά και να υπερβεί με εκατοντάδες θρασύτατα εμπόδια με τα οποία την τρέλα των ανθρωπίνων νόμων πολύ συχνά δυσχεραίνει τη λειτουργία της. Εάν κάποιος έχει χρήματα, θα πρέπει να μπορεί να τα ξοδέψει όπως εκείνος θεωρεί καλύτερο Αποτελεί μέγιστο θράσος και αλαζονία, ως εκ τούτου, να προσποιούνται οι βασιλείς και οι υπουργοί ότι ελέγχουν τα οικονομικά των ιδιωτών και να περιορίζουν τις δαπάνες τους, είτε με περιοριστικούς νόμους για τις δαπάνες είτε απαγορεύοντας την εισαγωγή ξένων ειδών πολυτελείας. Η απόλαυση του να έχει κανείς χρήματα είναι να το επιδεικνύει Για τους περισσότερους πλούσιους ανθρώπους, η βασικότερη απόλαυση του πλούτου συνίσταται στην επίδειξη του πλούτου, η οποία στα μάτια τους δεν είναι ποτέ τόσο πλήρης όσο όταν εμφανίζονται να κατέχουν τα καθοριστικά δείγματα χλιδής που κανείς δεν άλλος δεν μπορεί να κατέχει παρά μόνον εκείνοι. Θέλουμε χρήματα για τη γη που ελέγχουμε Εφόσον όλη η γη κάθε χώρας γίνει ιδιωτική περιουσία, οι γαιοκτήμονες, όπως όλοι οι άλλοι άνθρωποι, θέλουν να θερίζουν εκεί που ποτέ δεν έσπειραν και να ζητούν ενοίκιο ακόμη και για τα φυσικά προϊόντα της.

6 Η παραγωγή και η πώληση αγαθών δεν γίνεται για την ευημερία των άλλων Το δείπνο μας δεν οφείλεται στη καλοσύνη του χασάπη, του ζυθοποιού ή του φούρναρη, αλλά στη σχέση με το δικό τους συμφέρον. Απευθυνόμαστε, όχι στον ανθρωπισμό τους, αλλά να στο ιδιοτελές τους ενδιαφέρον, οπότε ας μην μιλήσουμε ποτέ σε αυτούς για τις δικές μας ανάγκες, παρά μόνον για τα πλεονεκτήματα τους. Τα μονοπώλια είναι ένα δεδομένο της ζωής Σπανίως όταν συναντιόνται άνθρωποι του ίδιου επαγγέλματος, ακόμη και αν πρόκειται να ευθυμήσουν ή να διασκεδάσουν, χωρίς να καταλήξει η συζήτηση σε μια συνωμοσία εις βάρος του κοινού ή σε κάποια επινόηση για την αύξηση των τιμών. Δεν είναι δυνατόν πράγματι να αποτραπούν αυτές τις συναντήσεις, ούτε θα μπορούσε να εκτελεστεί οποιοδήποτε νόμος, ούτε κάτι τέτοιο θα ήταν σύμφωνο με την ελευθερία ή τη δικαιοσύνη. Αλλά αν και ο νόμος δεν μπορεί να εμποδίσει τους ανθρώπους του ίδιου επαγγέλματος να συναντιόνται μερικές φορές, δεν θα πρέπει να διευκολύνει τις εν λόγω συναντήσεις και, πολύ περισσότερο, να τις καθιστά αναγκαίες. Οι φόροι θα πρέπει να είναι ήπιοι Κάθε φόρος θα πρέπει να είναι έτσι σχεδιασμένος ώστε να αφαιρεί από τις τσέπες των ανθρώπων όσο το δυνατόν λιγότερα, πέρα και πάνω από αυτά που φέρνει στο δημόσιο ταμείο του κράτους.

7 Οι φόροι θα πρέπει να είναι βολικοί Κάθε φόρος που θα πρέπει να εφαρμόζεται εκείνη τη κάποια χρονική στιγμή ή με τέτοιον τρόπο, ώστε να είναι πιθανότερο να είναι βολικό για εκείνον που καλείται να συνεισφέρει να τον πληρώσει. Είναι ευθύνη της κυβέρνησης να προστατεύει εκείνους που έχουν χρήματα από εκείνους που δεν έχουν Οι πολιτικές κυβερνήσεις, εφόσον έχουν συσταθεί για την ασφάλεια της ιδιοκτησίας, έχουν στην πραγματικότητα συσταθεί για την υπεράσπιση των πλουσίων από τους φτωχούς, ή εκείνων που έχουν κάποια ιδιοκτησία από εκείνους που δεν έχουν καμία. Τα πράγματα γίνονται δύσκολα όταν πάρα πολλοί άνθρωποι δεν έχουν χρήματα Καμία κοινωνία δεν μπορεί σίγουρα να είναι ανθηρή και ευτυχής, όταν το μεγαλύτερο μέρος των μελών της είναι φτωχοί και δυστυχισμένοι. Εξάλλου, εκείνοι που παράγουν τη τροφή, την ένδυση και τη στέγη για ολόκληρη τη κοινωνία θα πρέπει να έχουν ένα μερίδιο της παραγωγής της δικής τους εργασίας, ώστε να έχουν οι ίδιοι ικανοποιητικά καλή τροφή, ένδυση και στέγη. ΠΗΓΗ: marketbet.gr/2011/11/το-χρήμα-κατά-τον-άνταμ-σμιθ