ΚΟΙΝΟΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ, ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΕΚ & ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΕΙΣ ΟΡΓΑΝΩΝ Ε.Ε. Η δύναµη της έγκαιρης πληροφόρησης

Transcript

1 ΚΟΙΝΟΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ, ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΕΚ & ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΕΙΣ ΟΡΓΑΝΩΝ Ε.Ε. ΕΚ ΟΣΗ - ΙΑΝΟΜΗ : ECC, ΑΠΕ, ΚΥΠΕ ΕΒ ΟΜΑ ΙΑΙΟ ΕΛΤΙΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ Η δύναµη της έγκαιρης πληροφόρησης Πέµπτη 17 Νοεµβρίου 2005 Αρ. ελτίου: 3 (20) ΕΤΟΣ: 7 ο ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ...1 ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ...3 Η ΕΥΡΩΠΗ ΕΝ ΤΑΧΕΙ...4 Έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για το οικονοµικό έτος Ελευθέρωση του εµπορίου γεωργικών και αλιευτικών προϊόντων...4 Βελτίωση της υγείας των παιδιών στην Ευρώπη µε ένταση της έρευνας...4 Καταπολέµηση της ρύπανσης από πλοία...5 REACH, η χηµεία πίσω από ένα κολοσσιαίο έργο...5 Μια νέα εταιρική σχέση για την ανάπτυξη, την απασχόληση και τη συνοχή...5 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ...6 ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ...6 Γ ΜΕΡΟΣ...6 ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ: ΣΥΜΒΟΛΗ ΖΩΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΗΜΕΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ...24 ΠΡΟΟ ΟΣ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 2010»...25 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΤΟΥ ΡΥΘΜΟΥ ΤΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ...28 ΑΠΟ ΤΗ ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ...30 ΕΜΠΟΡΙΟ ΜΕ ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ...30 Πρωτοβουλίες για το «εµπόριο µε δεοντολογικά κριτήρια»...30 Πολιτικό πλαίσιο και αρµοδιότητες...33 Πορεία προς τα εµπρός

2 ΝΕΑ ΤΟΥ ΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ...35 Υπόθεση C-316/ Γεωργία...35 Υπόθεση C-197/ Φορολογία...39 ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΙΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ...41 Πρόγραµµα Κοινοτικής δράσης για τη στήριξη φορέων που δρουν στον τοµέα της ενεργού συµµετοχής του Ευρωπαίου πολίτη στα κοινά...41 Tacis ιαχείριση υποεθνικών δηµοσίων οικονοµικών...42 Μελέτη για τις καινοτόµους µικροµεσαίες επιχειρήσεις στην Ευρώπη (EU25)...43 ΝΕΟΣ Ο ΗΓΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

3 ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Η εµπειρία µας στον τοµέα των ηλεκτρονικών εκδόσεων µας επιτρέπει να προχωρήσουµε σε µια διαρθρωτική αλλαγή, την οποία θα εισάγουµε από το επόµενο τεύχος µας. Πρόκειται για την αλλαγή τόσο του τίτλου του ηλεκτρονικού δελτίου, το οποίον πλέον θα φέρει τον τίτλο: ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ, όσο και της περιοδικότητάς του, ήτοι αντί να εκδίδεται ανά δεκαπενθήµερο, µετατρέπεται σε εβδοµαδιαίο. Με τον τρόπο αυτό πετυχαίνουµε ακόµη πιο έγκαιρη επικοινωνία µε τους συνδροµητές µας, καθώς και ενδεχοµένως περισσότερη ύλη. Όπως είναι γνωστό στους συνδροµητές µας, το δελτίο αυτό επικεντρώνεται κυρίως σε αναλύσεις και αναφορές επί των προτάσεων που ανακοινώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά και άλλα κοινοτικά όργανα (γνωµοδοτήσεις, εγκρίσεις, αποφάσεις του ικαστηρίου κ.ά), µε αποτέλεσµα να δίδεται η δυνατότητα να χαράσσεται η στάση των ενδιαφεροµένων ακόµη και πριν να µετατραπούν οι προτάσεις αυτές σε νοµικά κείµενα (κανονισµοί, οδηγίες και αποφάσεις). Οι παρεµβάσεις για την τροποποίηση των αρχικών προτάσεων προσδίδουν τη µορφή οιονεί άσκησης νοµίµων πιέσεων (lobbying), λόγος για τον οποίο επιµένουµε τώρα και 14 έτη να πληροφορούµε έγκαιρα και έγκυρα τους συνδροµητές µας. Σηµειώνεται ότι οι όροι που ίσχυαν τη στιγµή της σύναψης της συνδροµής θα εξακολουθήσουν να ισχύουν µέχρι το πέρας της. Το πρώτο τεύχος θα αποσταλεί στους συνδροµητές µας στις 3/11/2005. Τέλος, για τη συντακτική επιτροπή του δελτίου θα είναι εξαιρετικά χρήσιµη κάθε απάντηση των συνδροµητών µας που θα στοχεύει στη βελτίωση της ύλης και της παρουσίασης των δρώµενων στα κοινοτικά όργανα. Με τιµή, Η Συντακτική Επιτροπή 3

4 Η ΕΥΡΩΠΗ ΕΝ ΤΑΧΕΙ Έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για το οικονοµικό έτος 2004 Το Ελεγκτικό Συνέδριο στην έκθεσή του για το οικονοµικό έτος 2004 διαπιστώνει βελτιώσεις όσον αφορά την ΚΓΠ και τις ενισχύσεις στις υποψήφιες προς ένταξη χώρες. Αποφάσισε, έτσι, να αυξήσει το ποσοστό των δαπανών για τις οποίες µπορεί να εξασφαλιστεί χρηστή δηµοσιονοµική διαχείριση κατά ένα τρίτο περίπου, σε σύγκριση µε το 6% του προηγούµενου έτους. Το Ελεγκτικό Συνέδριο είναι επίσης ικανοποιηµένο µε τις δαπάνες αναπτυξιακής βοήθειας, που ανέρχονται σε περίπου 2.4 δισεκ. ευρώ, οι οποίες δεν περιλαµβάνονται στον προϋπολογισµό. Τέλος, το Ελεγκτικό Συνέδριο επαναλαµβάνει τη διαπίστωσή του ότι οι λογαριασµοί είναι γενικά αξιόπιστοι και το πρόβληµα (η αδυναµία δηλ. της λογιστικής σε ταµειακή βάση να λάβει υπόψη την προχρηµατοδότηση προς τους δικαιούχους ως χρέος έναντι της ΕΕ) έχει επιλυθεί µε την καθιέρωση της λογιστικής µε βάση την αυτοτέλεια των χρήσεων από τον Ιανουάριο του Η Επιτροπή συµφωνεί εν γένει µε τα συµπεράσµατα της έκθεσης του 2004 του Ελεγκτικού Συνεδρίου και χαιρετίζει την αξιολόγησή του για την υλοποιηθείσα πρόοδο. Ελευθέρωση του εµπορίου γεωργικών και αλιευτικών προϊόντων Η ΕΕ συµφώνησε να αρχίσει διαπραγµατεύσεις µε τους ευρωµεσογειακούς εταίρους της για την περαιτέρω ελευθέρωση του εµπορίου των νωπών και µεταποιηµένων γεωργικών και αλιευτικών προϊόντων. Οι υπουργοί εξωτερικών των ευρωµεσογειακών χωρών συµφώνησαν, τον Μάιο 2005, να προτείνουν την έγκριση ενός «χάρτη πορείας» για την επίτευξη υψηλού βαθµού αµοιβαίας ελευθέρωσης του εµπορίου µεταποιηµένων γεωργικών και αλιευτικών προϊόντων. Βεβαίως, η διαδικασία αυτή πρέπει να ολοκληρωθεί σταδιακά ώστε να διευκολυνθεί η προσαρµογή των διαφόρων εταίρων στο ελεύθερο εµπόριο. Επίσης, στις διαπραγµατεύσεις πρέπει να ληφθούν υπόψη οι βασικές αρχές της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας, συµπεριλαµβανοµένης της αποτελεσµατικής εφαρµογής των σχεδίων δράσης της που µπορεί να περιλαµβάνουν µη εµπορικές δραστηριότητες ή συνοδευτικά µέτρα τα οποία µπορεί να χρηµατοδοτούνται στο πλαίσιο του µελλοντικού µέσου της ΕΠΓ. Πάντως, οι διαπραγµατεύσεις πρέπει να ολοκληρωθούν σε εύθετο χρόνο ώστε να καταστεί δυνατή η έναρξη ισχύος των αναθεωρηµένων συµφωνιών κατά προτίµηση πριν από την 1η Ιανουαρίου Βελτίωση της υγείας των παιδιών στην Ευρώπη µε ένταση της έρευνας Η Επιτροπή εξέδωσε τροποποιηµένη πρόταση κανονισµού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου για παιδιατρικά φάρµακα και για την τροποποίηση του κανονισµού (ΕΟΚ) αριθ. 1768/92, της οδηγίας 2001/83/ΕΚ και του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 726/2004. Η πρόταση στοχεύει στην αντιµετώπιση της ισχύουσας κατάστασης στην Ευρώπη, όπου πάνω από το 50% των παιδιατρικών φαρµάκων που χρησιµοποιούνται δεν έχουν δοκιµαστεί και δεν έχουν εγκριθεί για παιδιατρική χρήση. Το γεγονός αυτό µπορεί να θέσει την υγεία και, εποµένως, την ποιότητα ζωής των παιδιών στην Ευρώπη σε κίνδυνο λόγω της έλλειψης δοκιµής και έγκρισης παιδιατρικών φαρµάκων. Ο γενικός πολιτικός στόχος είναι η βελτίωση της υγείας των παιδιών στην Ευρώπη, µε ένταση της έρευνας, της ανάπτυξης και της διαδικασίας έγκρισης παιδιατρικών φαρµάκων. 4

5 Καταπολέµηση της ρύπανσης από πλοία Η Ευρωπαϊκή Οικονοµική και Κοινωνική Επιτροπή υπέβαλε πρόταση Κανονισµού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε την πολυετή χρηµατοδότηση της δράσης του Ευρωπαϊκού Οργανισµού για την Ασφάλεια της Ναυσιπλοΐας για την καταπολέµηση της ρύπανσης από πλοία. Με την έγκριση του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 724/2004, της 31ης Μαρτίου, για την τροποποίηση του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1406/2002 σχετικά µε τη σύσταση Ευρωπαϊκού Οργανισµού για την Ασφάλεια της Ναυσιπλοΐας (ΕΟΑΝ), ο εν λόγω Οργανισµός ανέλαβε νέα καθήκοντα για την αντιµετώπιση της πετρελαϊκής ρύπανσης. Η εν λόγω πρόταση θεσπίζει τις διαδικασίες για την κοινοτική χρηµατοδότηση των νέων καθηκόντων του ΕΟΑΝ, µε βάση µία πολυετή ανάληψη υποχρεώσεων επταετούς διάρκειας, από το 2007 έως το Η Επιτροπή προτείνει τη διάθεση ποσού ύψους 154 εκατοµ. ευρώ ( ) για την εν λόγω επταετή περίοδο. REACH, η χηµεία πίσω από ένα κολοσσιαίο έργο Ένα από τα σηµαντικότερα θέµατα που πραγµατεύεται, αυτή την περίοδο, το Κοινοβούλιο, είναι η µελλοντική µορφή του ευρωπαϊκού ρυθµιστικού πλαισίου για τα χηµικά προϊόντα. Το θέµα αυτό συµπεριλήφθηκε στην ηµερήσια διάταξη της συνεδρίασης της ολοµέλειας της 15ης Νοεµβρίου. Μόλις επιτευχθεί συµφωνία µεταξύ Κοινοβουλίου και Συµβουλίου, το REACH θα τεθεί σε ισχύ µε τις προβλεπόµενες ηµεροµηνίες να καθορίζονται βάσει των διαφόρων διαδικασιών εφαρµογής. Η πλήρης σύνταξη του καταλόγου αναµένεται να ολοκληρωθεί το 2017 το νωρίτερο. Οι κίνδυνοι, πάντως, για τη δηµόσια υγεία και το περιβάλλον θα αρχίσουν να περιορίζονται πολύ πιο σύντοµα. Το πρώτο στάδιο της διαδικασίας έχει ως στόχο την ολοκλήρωση, µετά από τρία χρόνια, της καταγραφής των ουσιών που παράγονται σε µεγάλες ποσότητες (περισσότερο από χίλιους τόνους) και των ουσιών που χαρακτηρίζονται ως οι πιο επιβλαβείς (καρκινογόνες και µεταλλαξιογόνες ουσίες καθώς και τοξίνες που επηρεάζουν την αναπαραγωγή, είναι ανθεκτικές και βιοσυσσωρευτικές). Μια νέα εταιρική σχέση για την ανάπτυξη, την απασχόληση και τη συνοχή Η Επιτροπή των Περιφερειών γνωµοδοτεί επί της ανακοίνωσης της Επιτροπής «Τρίτη ενδιάµεση έκθεση για τη συνοχή:προς µια νέα εταιρική σχέση για την ανάπτυξη, την απασχόληση και τη συνοχή». Η ΕΤΠ θεωρεί ότι η τρίτη ενδιάµεση έκθεση για τη συνοχή αποτελεί σηµαντικό έγγραφο για τη συνέχεια της συζήτησης σχετικά µε τη µελλοντική διαµόρφωση της πολιτικής συνοχής στην Ε.Ε. και διαπιστώνει ότι το ΑεγχΠ στις 10 περισσότερο αναπτυγµένες περιφέρειες είναι κατά 153% υψηλότερο από ότι στις 10 λιγότερο αναπτυγµένες. Στη βάση αυτή, η ΕΤΠ τονίζει ότι είναι απαραίτητο να κινητοποιηθούν οι τοπικοί και περιφερειακοί παράγοντες για την εφαρµογή της µελλοντικής διαρθρωτικής πολιτικής και επιβεβαιώνει το ενδιαφέρον της να συµµετάσχει και στο µέλλον ενεργά στη συζήτηση σχετικά µε την οικονοµική, κοινωνική και εδαφική συνοχή, µε τη διοργάνωση κοινών εκδηλώσεων και διασκέψεων. Πηγή: ιαδίκτυο,

6 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 1 Γ ΜΕΡΟΣ Η στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση γίνεται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταµείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ). Σκοπός των κοινοτικών ενισχύσεων για επενδύσεις στην εκµετάλλευση είναι να εκσυγχρονισθούν οι γεωργικές εκµεταλλεύσεις και να βελτιωθούν οι οικονοµικές επιδόσεις τους µέσω καλύτερης χρήσης των συντελεστών παραγωγής, συµπεριλαµβανοµένης της εισαγωγής νέων τεχνολογιών και καινοτοµιών, µε στόχο τη στροφή προς την ποιότητα, τα βιολογικά προϊόντα και τη διαφοροποίηση εντός ή/και εκτός εκµετάλλευσης, µεταξύ άλλων και στους τοµείς των µη εδώδιµων προϊόντων και των ενεργειακών καλλιεργειών. Στο Γ µέρος προβαίνουµε σε αναφορά στα άρθρα και τα ποσά και ποσοστά της κοινοτικής συγχρηµατοδότησης, τουλάχιστον στα βασικά τµήµατα του νέου κανονισµού. Γιώργος Μαρκατάτος Το θέµα της αγροτικής ανάπτυξης που εισάγει ο νέος κανονισµός είναι η νέα κατεύθυνση που δίδει στο σηµαντικό αυτό θέµα, το Συµβούλιο υπουργών, µετά από την εξέταση της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τη σύµφωνη γνώµη τόσο της Επιτροπής των περιφερειών, όσο και της Οικονοµικής και Κοινωνικής Επιτροπής. Για την παρουσίαση του νέου κανονισµού, κρίθηκε σκόπιµη η κατάρτιση πινάκων αναφοράς στα επιλεγµένα θέµατα, ώστε να παρέχεται µια αρχική συνοπτική εικόνα των νέων µέτρων και ως εκ τούτου, η ευχέρεια κατανόησης των διατάξεων του. Στο τέλος του άρθρου παρατίθεται αυτούσιο το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ του κανονισµού µε τα ποσά και τα ποσοστά που αφορούν τη στήριξη του νέου κανονισµού. 1 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ, της 20ής Σεπτεµβρίου 2005, για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταµείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ). 6

7 ΠΙΝΑΚΑΣ 1 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΠΟΙΗΣΗ ΑΡΘΡΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 1698/2005 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΙΤΛΟΣ I ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΤΙΤΛΟΣ II Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΙΤΛΟΣ III ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣ ΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ I ΠΕ ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ II ΑΠΟΣΤΟΛΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ III ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι ΟΙ ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ II ΕΘΝΙΚΑ ΣΧΕ ΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ IΙΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ I ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ IΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ, ΕΓΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ Άρθρο 1 Πεδίο εφαρµογής Άρθρο 2 Ορισµοί Άρθρο 3 Αποστολές Άρθρο 4Στόχοι Άρθρο 5Συµπληρωµατικότητα, συνέπεια και συµµόρφωση Άρθρο 6Εταιρική σχέση Άρθρο 7Επικουρικότητα Άρθρο 8Ισότητα µεταξύ ανδρών και γυναικών και έλλειψη διακρίσεων Άρθρο 9 Περιεχόµενο και έγκριση Άρθρο 10 Αναθεώρηση Άρθρο 11 Περιεχόµενο Άρθρο 12 Εκπόνηση Άρθρο 13 Συνοπτικές εκθέσεις των κρατών µελών Άρθρο 14 Έκθεση της Επιτροπής Άρθρο 15Προγράµµατα αγροτικής ανάπτυξης Άρθρο 16Περιεχόµενο των προγραµµάτων Άρθρο 17Ισορροπία µεταξύ στόχων Άρθρο 18Κατάρτιση και έγκριση Άρθρο 19Αναθεώρηση 7

8 Άρθρο 20 Μέτρα ΤΙΤΛΟΣ IV ΣΤΗΡΙΞΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ I ΑΞΟΝΕΣ ΤΜΗΜΑ 1 Άξονας 1 Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τοµέα της γεωργίας και της δασοκοµίας Ενότητα 1 Όροι για µέτρα που αποσκοπούν στην προώθηση της γνώσης κ α ι στη βελτίωση του ανθρώπινου Άρθρο 21 ράσεις επαγγελµατικής κατάρτισης και ενηµέρωσης Άρθρο 22 Εγκατάσταση νέων γεωργών Άρθρο 23 Πρόωρη συνταξιοδότηση Άρθρο 24 Χρήση συµβουλευτικών υπηρεσιών 8

9 Ενότητα 2 Όροι για µέτρα που αποσκοπούν στην αναδιάρθρωση και ανάπτυξη του φυσικού κεφαλαίου και στην προαγωγή της καινοτοµίας Ενότητα 3 Όροι για µέτρα που αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας της γεωργικής παραγωγής και των προϊόντων Ενότητα 4 Όροι για µεταβατικά µέτρα Άρθρο 25 Σύσταση υπηρεσιών διαχείρισης, γεωργών αντικατάστασης και παροχής συµβουλών Άρθρο 26 Εκσυγχρονισµός των γεωργικών εκµεταλλεύσεων Άρθρο 27 Βελτίωση της οικονοµικής αξίας των δασών Άρθρο 28 Προστιθέµενη αξία στα γεωργικά και δασοκοµικά προϊόντα Άρθρο 29 Συνεργασία για την ανάπτυξη νέων προϊόντων, επεξεργασιών και τεχνολογιών στον τοµέα της γεωργίας και των τροφίµων και στον δασοκοµικό τοµέα Άρθρο 30 Υποδοµή σχετική µε την ανάπτυξη και την προσαρµογή της γεωργίας και της δασοκοµίας Άρθρο 31 Εκπλήρωση των προτύπων µε βάση την κοινοτική νοµοθεσία Άρθρο 32 Συµµετοχή γεωργών σε συστήµατα για την ποιότητα τροφίµων Άρθρο 33 ραστηριότητες ενηµέρωσης και προώθησης Άρθρο 34 Γεωργία ηµιεπιβίωσης Άρθρο 35 Οµάδες παραγωγών Άρθρο 36 Μέτρα: Η στήριξη βάσει του παρόντος τµήµατος αφορά τα ακόλουθα µέτρα: (ΒΛΕΠΕ ΠΙΝΑΚΑ 2) ΤΜΗΜΑ2 Άξονας 2 Βελτίωση του περιβάλλοντος και της υπαίθρου 9

10 ΤΜΗΜΑ 3 Άξονας 3 Ποιότητα ζωής στις αγροτικές περιοχές και διαφοροποίηση της αγροτικής οικονοµίας Ενότητα 1 Όροι για µέτρα που στοχεύουν στην αειφορική χρήση γεωργικής γης Ενότητα 2 Όροι για µέτρα που στοχεύουν στην αειφόρο χρήση δασικής γης Ενότητα 3 Καθορισµός περιοχών Ενότητα 4 Τήρηση των προτύπων Ενότητα 1 Όροι που διέπουν τα µέτρα για τη διαφοροποίηση της αγροτικής οικονοµίας Ενότητα 2 Όροι που διέπουν τα µέτρα για τη βελτίωση της Ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές Άρθρο 37 Ενισχύσεις για φυσικά µειονεκτήµατα σε ορεινές περιοχές και ενισχύσεις σε άλλες περιοχές µε µειονεκτήµατα Άρθρο 38 Ενισχύσεις Natura 2000 και ενισχύσεις που συνδέονται µε την οδηγία 2000/60/ΕΚ Άρθρο 39 Γεωργοπεριβαλλοντικές ενισχύσεις Άρθρο 40 Ενισχύσεις για την καλή διαβίωση των ζώων Άρθρο 41 Μη παραγωγικές επενδύσεις Άρθρο 42 Γενικοί όροι Άρθρο 43 Πρώτη δάσωση γεωργικής γης Άρθρο 44 Πρώτη εγκατάσταση γεωργοδασοκοµικών συστηµάτων σε γεωργική γη Άρθρο 45 Πρώτη δάσωση µη γεωργικής γης Άρθρο 46 Ενισχύσεις Natura 2000 Άρθρο 47 ασοπεριβαλλοντικές ενισχύσεις Άρθρο 48 Αποκατάσταση του δασοκοµικού δυναµικού και εισαγωγή δράσεων πρόληψης Άρθρο 49 Μη παραγωγικές επενδύσεις Άρθρο 50 Επιλέξιµες περιοχές Άρθρο 51 Μείωση ενίσχυσης ή αποκλεισµός από τις ενισχύσεις Άρθρο 52 Μέτρα (ΒΛΕΠΕ ΠΙΝΑΚΑ 3) Άρθρο 53 ιαφοροποίηση προς µη γεωργικές δραστηριότητες Άρθρο 54 Στήριξη της δηµιουργίας και ανάπτυξης επιχειρήσεων Άρθρο 55 Ενθάρρυνση τουριστικών δραστηριοτήτων (ΒΛΕΠΕ ΠΙΝΑΚΑ 4) Άρθρο 56 Βασικές υπηρεσίες για την οικονοµία και τον αγροτικό πληθυσµό Άρθρο 57 ιατήρηση και αναβάθµιση της αγροτικής κληρονοµιάς (ΒΛΕΠΕ ΠΙΝΑΚΑ 5) 10

11 ΤΜΗΜΑ 4 Άξονας 4 Leader ΤΙΤΛΟΣ V ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΕΓΤΑΑ ΤΙΤΛΟΣ VI ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ, ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΙΤΛΟΣ VII ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣ Η ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ IΙ ΤΕΧΝΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ I ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ II ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ I ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ II ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Ενότητα 3 Κατάρτιση, απόκτηση δεξιοτήτων και εµψύχωση Ενότητα 4 Υλοποίηση του άξονα Άρθρο 58 Κατάρτιση και ενηµέρωση Άρθρο 59 Απόκτηση δεξιοτήτων, εµψύχωση και εφαρµογή (ΒΛΕΠΕ ΠΙΝΑΚΑ 6) Άρθρο 60 ιαχωρισµός Άρθρο 61: Ορισµός της προσέγγισης Leader (ΒΛΕΠΕ ΠΙΝΑΚΑ 7) Άρθρο 62: Οµάδες τοπικής δράσης (ΒΛΕΠΕ ΠΙΝΑΚΑ 8) Άρθρο 63: Μέτρα (ΒΛΕΠΕ ΠΙΝΑΚΑ 9) Άρθρο 64: Εφαρµογή τοπικών στρατηγικών Άρθρο 65: Συνεργασία (ΒΛΕΠΕ ΠΙΝΑΚΑ 9) Άρθρο 66 Χρηµατοδότηση της τεχνικής βοήθειας (ΒΛΕΠΕ ΠΙΝΑΚΑ 10) Άρθρο 67 Ευρωπαϊκό δίκτυο Αγροτικής Ανάπτυξης Άρθρο 68 Εθνικό αγροτικό δίκτυο Άρθρο 69 Πόροι και κατανοµή τους (ΒΛΕΠΕ ΠΙΝΑΚΑ 11) Άρθρο 70 Συνεισφορά του Ταµείου (ΒΛΕΠΕ ΠΙΝΑΚΑ 12) Άρθρο 71 Επιλεξιµότητα δαπανών (ΒΛΕΠΕ ΠΙΝΑΚΑ 13) Άρθρο 72 ιάρκεια των σχετικών µε επενδύσεις πράξεων Άρθρο 73 Αρµοδιότητες της Επιτροπής Άρθρο 74 Αρµοδιότητες των κρατών µελών Άρθρο 75 ιαχειριστική αρχή Άρθρο 76 Ενηµέρωση και δηµοσιότητα Άρθρο 77 Επιτροπή παρακολούθησης Άρθρο 78 Αρµοδιότητες της επιτροπής παρακολούθησης Άρθρο 79 ιαδικασίες παρακολούθησης Άρθρο 81 είκτες Άρθρο 82 Ετήσια έκθεση προόδου Άρθρο 83 Ετήσια εξέταση των προγραµµάτων Άρθρο 84 Γενικές διατάξεις Άρθρο 85 Εκ των προτέρων αξιολόγηση Άρθρο 86 Ενδιάµεση και εκ των υστέρων αξιολόγηση 11

12 ΤΙΤΛΟΣ VIII ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ ΤΙΤΛΟΣ IX ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΕΣ ΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 87 Σύνοψη των εκ των υστέρων αξιολογήσεων Άρθρο 88 Εφαρµογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις Άρθρο 89 Συµπληρωµατική εθνική χρηµατοδότηση Άρθρο 90 Επιτροπή 1. Η Επιτροπή επικουρείται από την επιτροπή αγροτικής ανάπτυξης Άρθρο 91 Λεπτοµερείς κανόνες εφαρµογής Άρθρο 92 Μεταβατικές διατάξεις Άρθρο 93 Κατάργηση Ο παρών κανονισµός αρχίζει να ισχύει την επόµενη ηµέρα από τη δηµοσίευσή του στην Επίσηµη Άρθρο 94 Έναρξη ισχύος Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εφαρµόζεται στην κοινοτική στήριξη όσον αφορά την περίοδο προγραµµατισµού που αρχίζει την 1η Ιανουαρίου

13 ΠΙΝΑΚΑΣ 2 ΑΡΘΡΟ 36 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 1698/2005 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Άρθρο 36 Μέτρα Η στήριξη βάσει του παρόντος τµήµατος αφορά τα ακόλουθα µέτρα: α) Μέτρα που στοχεύουν στην αειφορική χρήση της γεωργικής γης µέσω: β) µέτρα που στοχεύουν στην αειφορική χρήση δασικής γης µέσω: i) ενισχύσεων για φυσικά µειονεκτήµατα στους γεωργούς ορεινών περιοχών, ii) ενισχύσεων στους γεωργούς περιοχών µε µειονεκτήµατα, εκτός των ορεινών περιοχών, iii) ενισχύσεων Natura 2000 και ενισχύσεων που συνδέονται µε την οδηγία 2000/60/ΕΚ, iv) γεωργοπεριβαλλοντικών ενισχύσεων, v) ενισχύσεων για την καλή διαβίωση των ζώων, vi) στήριξης για µη παραγωγικές επενδύσεις i) πρώτης δάσωσης γεωργικών γαιών, ii) πρώτης εγκατάστασης γεωργοδασοκοµικών συστηµάτων σε γεωργική γη, iii) πρώτης δάσωσης µη γεωργικών γαιών, iv) ενισχύσεων Natura 2000, v) δασοπεριβαλλοντικών ενισχύσεων, vi) αποκατάστασης του δασοκοµικού δυναµικού και εισαγωγής δράσεων πρόληψης, vii) στήριξης για µη παραγωγικές επενδύσεις ΠΙΝΑΚΑΣ 3 ΑΡΘΡΟ 52 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 1698/2005 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Άρθρο 52 Μέτρα Η στήριξη βάσει του παρόντος τµήµατος αφορά: α) µέτρα για τη διαφοροποίηση της αγροτικής οικονοµίας, τα οποία περιλαµβάνουν: β) µέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές, τα οποία περιλαµβάνουν: i) διαφοροποίηση προς µη γεωργικές δραστηριότητες. ii) στήριξη της δηµιουργίας και ανάπτυξης πολύ µικρών επιχειρήσεων µε στόχο την προώθηση της επιχειρηµατικότητας και την ανάπτυξη του οικονοµικού ιστού. iii) ενθάρρυνση τουριστικών δραστηριοτήτων. i) βασικές υπηρεσίες για την οικονοµία και τον αγροτικό πληθυσµό. ii) ανακαίνιση και ανάπτυξη των χωριών. iii) διατήρηση και αναβάθµιση της αγροτικής κληρονοµιάς. γ) ένα µέτρο κατάρτισης και ενηµέρωσης για οικονοµικούς φορείς, οι οποίοι δραστηριοποιούνται στους τοµείς που καλύπτονται από τον άξονα 3. δ) ένα µέτρο απόκτησης δεξιοτήτων και συντονισµού µε στόχο την προπαρασκευή και υλοποίηση µιας στρατηγικής τοπικής ανάπτυξης. 13

14 ΠΙΝΑΚΑΣ 4 ΑΡΘΡΟ 56 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 1698/2005 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Άρθρο 55 Ενθάρρυνση τουριστικών δραστηριοτήτων Η στήριξη που αναφέρεται στο άρθρο 52 στοιχείο α) σηµείο iii) καλύπτει τα ακόλουθα: α) µικρής κλίµακας υποδοµή, όπως κέντρα πληροφοριών και τοποθέτηση πινακίδων στους τουριστικούς χώρους. β) υποδοµή αναψυχής, όπως αυτή που προσφέρει πρόσβαση σε φυσικές περιοχές, και καταλύµατα µικρής δυναµικότητας. γ) ανάπτυξη και διάθεση στην αγορά τουριστικών υπηρεσιών που σχετίζονται µε τον αγροτικό τουρισµό. ΠΙΝΑΚΑΣ 5 ΑΡΘΡΟ 57 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 1698/2005 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Άρθρο 57 ιατήρηση και αναβάθµιση της αγροτικής κληρονοµιάς Η στήριξη που αναφέρεται στο άρθρο 52 στοιχείο β) σηµείο ii) αφορά: α) κατάρτιση σχεδίων προστασίας και διαχείρισης για τις τοποθεσίες Natura 2000 και άλλους τόπους υψηλής φυσικής αξίας: δράσεις περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και επενδύσεις σχετικές µε τη διατήρηση, αποκατάσταση και αναβάθµιση της φυσικής κληρονοµιάς και µε την ανάπτυξη τοποθεσιών υψηλής φυσικής αξίας. β) µελέτες και επενδύσεις που συνδέονται µε τη διατήρηση, αποκατάσταση και αναβάθµιση της πολιτιστικής κληρονοµιάς, όπως τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά των χωριών και το τοπίο της υπαίθρου. ΠΙΝΑΚΑΣ 6 ΑΡΘΡΟ 59 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 1698/2005 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Άρθρο 59 Απόκτηση δεξιοτήτων, εµψύχωση και εφαρµογή Η στήριξη που αναφέρεται στο άρθρο 52 στοιχείο δ) καλύπτει: α) µελέτες της συγκεκριµένης περιοχής. β) µέτρα για την παροχή πληροφοριών σχετικά µε την περιοχή και τη στρατηγική τοπικής ανάπτυξης. γ) κατάρτιση προσωπικού που συµµετέχει στην προπαρασκευή και την εφαρµογή µιας στρατηγικής τοπικής ανάπτυξης. δ) διοργάνωση εκδηλώσεων προβολής, και κατάρτιση ατόµων µε ηγετικό ρόλο. ε) εφαρµογή, από εταιρικά σχήµατα δηµοσίου-ιδιωτικού τοµέα, εκτός εκείνων που ορίζονται στο άρθρο 62 παράγραφος 1 στοιχείο β) της στρατηγικής τοπικής ανάπτυξης που περιλαµβάνει ένα ή περισσότερα από τα µέτρα του άρθρου 52 στοιχεία α), β) και γ). 14

15 ΠΙΝΑΚΑΣ 7 ΑΡΘΡΟ 61 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 1698/2005 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Άρθρο 61 Leader Ορισµός της προσέγγισης Leader Η προσέγγιση Leader περιλαµβάνει τουλάχιστον τα ακόλουθα στοιχεία: α) στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης σε τοπική βάση, που προορίζονται για σαφώς προσδιορισµένες αγροτικές περιοχές µικρότερες της περιφέρειας. β) τοπικές εταιρικές σχέσεις δηµόσιου-ιδιωτικού τοµέα (στο εξής καλούµενες «οµάδες τοπικής δράσης»). γ) προσέγγιση εκ των κάτω προς τα άνω µε εξουσία λήψης αποφάσεων για τις οµάδες τοπικής δράσης όσον αφορά την εκπόνηση και την εφαρµογή µιας στρατηγικής τοπικής ανάπτυξης. δ) πολυτοµεακός σχεδιασµός και υλοποίηση της στρατηγικής, µε βάση την αλληλεπίδραση µεταξύ φορέων και έργων διαφόρων τοµέων της τοπικής οικονοµίας. ε) εφαρµογή καινοτόµων προσεγγίσεων. στ) εφαρµογή έργων συνεργασίας. ζ) δικτύωση των τοπικών εταιρικών σχέσεων. ΠΙΝΑΚΑΣ 8 ΑΡΘΡΟ 62 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 1698/2005 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Άρθρο 62 Οµάδες τοπικής δράσης 1. Μια προσέγγιση τοπικής ανάπτυξης στο πλαίσιο εταιρικής σχέσης υλοποιείται από οµάδες τοπικής δράσης που πληρούν τους ακόλουθους όρους: α) πρέπει να προτείνουν µια ολοκληρωµένη στρατηγική τοπικής ανάπτυξης, βασισµένης τουλάχιστον στα στοιχεία που αναφέρονται στα στοιχεία α) έως δ) και στο στοιχείο ζ) του άρθρου 61, και να είναι υπεύθυνες για την εφαρµογή της. β) πρέπει να αποτελούνται είτε από µια οµάδα που είχε ήδη επιλεγεί για τις πρωτοβουλίες Leader II (1) ή Leader+ (2) ή είναι σύµφωνη µε την προσέγγιση Leader, είτε να πρόκειται για µια νέα οµάδα που αντιπροσωπεύει εταίρους από τους διάφορους τοπικής βάσης κοινωνικοοικονοµικούς τοµείς της συγκεκριµένης περιοχής. Στο επίπεδο λήψης αποφάσεων, οι οικονοµικοί και κοινωνικοί εταίροι, καθώς και άλλοι εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών, όπως οι γεωργοί, οι αγρότισσες, οι νέοι, και οι ενώσεις αυτών, πρέπει να αποτελούν τουλάχιστον το 50 % της τοπικής εταιρικής σχέσης. γ) πρέπει να αποδεικνύουν ικανότητα καθορισµού και εφαρµογής µιας αναπτυξιακής στρατηγικής για την περιοχή. 2. Η διαχειριστική αρχή εξασφαλίζει ότι οι οµάδες τοπικής δράσης είτε επιλέγουν ένα διοικητικό και οικονοµικό επικεφαλής φορέα, ικανό να διαχειρίζεται δηµόσια κονδύλια και να εξασφαλίζει την εύρυθµη λειτουργία της εταιρικής σχέσης, είτε συνιστώνται σε νόµιµη κοινή δοµή, το καταστατικό της οποίας διασφαλίζει την εύρυθµη λειτουργία της εταιρικής σχέσης και την ικανότητα διαχείρισης δηµοσίων κονδυλίων 3. Η περιοχή που καλύπτεται από τη στρατηγική πρέπει να παρουσιάζει συνοχή και να διαθέτει επαρκή κρίσιµη µάζα από την άποψη ανθρώπινου δυναµικού καθώς και χρηµατοοικονοµικών πόρων, προκειµένου να στηρίζει µια βιώσιµη αναπτυξιακή στρατηγική. 15

16 4. Οι οµάδες τοπικής δράσης επιλέγουν τα έργα που θα χρηµατοδοτούνται στο πλαίσιο της στρατηγικής. Μπορούν επίσης να επιλέγουν έργα συνεργασίας. ΠΙΝΑΚΑΣ 9 ΑΡΘΡΑ 63 & 65 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 1698/2005 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Άρθρο 63 Άρθρο 65 Μέτρα Η στήριξη που παρέχεται βάσει του άξονα Leader προορίζεται: Συνεργασία α) για την εφαρµογή στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης, όπως αναφέρεται στο άρθρο 62 παράγραφος 1 στοιχείο α), µε σκοπό την επίτευξη των στόχων ενός ή περισσοτέρων από τους τρεις άλλους άξονες που ορίζονται στα τµήµατα 1, 2 και 3. β) για την εφαρµογή έργων συνεργασίας που αφορούν τους στόχους που έχουν επιλεγεί βάσει του στοιχείου α). γ) για τη λειτουργία της οµάδας τοπικής δράσης, την απόκτηση δεξιοτήτων και την εµψύχωση στην περιοχή κατά τα αναφερόµενα στο άρθρο Η στήριξη που αναφέρεται στο άρθρο 63 στοιχείο β) παρέχεται σε έργα διατοπικής ή διεθνικής συνεργασίας. «ιατοπική συνεργασία» είναι η συνεργασία στο εσωτερικό ενός κράτους µέλους. «ιεθνική συνεργασία» είναι η συνεργασία µεταξύ εδαφών σε πλείονα κράτη µέλη και µε εδάφη τρίτων χωρών. 2. Μόνο οι δαπάνες που αφορούν εδάφη εντός της Κοινότητας είναι επιλέξιµες για στήριξη 16

17 ΠΙΝΑΚΑΣ 10 ΑΡΘΡ0 66 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 1698/2005 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Άρθρο 66 Χρηµατοδότη ση της τεχνικής βοήθειας 1. Σύµφωνα µε το άρθρο 5 του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1290/2005, το ΕΓΤΑΑ µπορεί να χρησιµοποιεί ποσοστό µέχρι 0,25 % των ετήσιων κονδυλίων του για τη χρηµατοδότηση των µέτρων προπαρασκευής, παρακολούθησης, διοικητικής υποστήριξης, αξιολόγησης και ελέγχου, µε πρωτοβουλία της Επιτροπής ή/και για λογαριασµό της. Οι δράσεις αυτές εκτελούνται σύµφωνα µε το άρθρο 53 παράγραφος 2 του κανονισµού (ΕΚ, Ευρατόµ) αριθ. 1605/2002 του Συµβουλίου, της 25 Ιουνίου 2002, για τη θέσπιση του δηµοσιονοµικού κανονισµού που εφαρµόζεται στο γενικό προϋπολογισµό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (1), και µε κάθε άλλη διάταξη του εν λόγω κανονισµού και των διατάξεων εφαρµογής του, που εφαρµόζεται σε αυτή τη µορφή εκτέλεσης του προϋπολογισµού. 2. Με πρωτοβουλία των κρατών µελών, για κάθε πρόγραµµα αγροτικής ανάπτυξης, το ΕΓΤΑΑ µπορεί να χρηµατοδοτεί δραστηριότητες προπαρασκευής, διαχείρισης, παρακολούθησης, αξιολόγησης, ενηµέρωσης και ελέγχου της συνδροµής των προγραµµάτων Ποσοστό µέχρι 4 % του συνολικού ποσού κάθε προγράµµατος µπορεί να διατίθεται για τις δραστηριότητες αυτές. 3. Εντός του ορίου που προβλέπεται στην παράγραφο 2, ένα ποσό προορίζεται για τη δηµιουργία και τη λειτουργία του εθνικού αγροτικού δικτύου που αναφέρεται στο άρθρο

18 ΠΙΝΑΚΑΣ 11 ΑΡΘΡ0 69 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 1698/2005 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Άρθρο 69 Πόροι και κατανοµή τους 1. Το ποσό της κοινοτικής στήριξης στην αγροτική ανάπτυξη στο πλαίσιο του παρόντος κανονισµού, η ετήσια κατανοµή του και το ελάχιστο ποσό το οποίο συγκεντρώνεται για τις επιλέξιµες για τον στόχο σύγκλισης περιφέρειες, καθορίζονται από το Συµβούλιο το οποίο αποφασίζει, µε ειδική πλειοψηφία, επί προτάσεως της Επιτροπής, σύµφωνα µε τις δηµοσιονοµικές προοπτικές για την περίοδο 2007 έως 2013 και τη διοργανική συµφωνία για τη δηµοσιονοµική πειθαρχία και τη βελτίωση της διαδικασίας του προϋπολογισµού για την ίδια περίοδο. 2. Το 0,25 % των πόρων που αναφέρονται στην παράγραφο 1, διατίθεται στην τεχνική βοήθεια για την Επιτροπή, όπως αναφέρεται στο άρθρο 66 παράγραφος Για τον προγραµµατισµό και την επακόλουθη εγγραφή τους στον γενικό προϋπολογισµό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, τα ποσά που αναφέρονται στην παράγραφο 1 αναπροσαρµόζονται κατά 2 % ετησίως. 4. Η Επιτροπή προβαίνει στην ετήσια κατανοµή ανά κράτος µέλος των ποσών που αναφέρονται στην παράγραφο 1, µετά την αφαίρεση του ποσού που αναφέρεται στην παράγραφο 2, λαµβάνοντας υπόψη τα εξής: α) τα ποσά που προορίζονται για περιφέρειες που είναι επιλέξιµες για τον στόχο σύγκλισης. β) τις επιδόσεις κατά το παρελθόν γ) ιδιαίτερες καταστάσεις και ανάγκες µε βάση αντικειµενικά κριτήρια. 5. Επιπλέον των ποσών που αναφέρονται στην παράγραφο 4, τα κράτη µέλη λαµβάνουν υπόψη για τον προγραµµατισµό τα ποσά που προκύπτουν από τη διαφοροποίηση, όπως προβλέπεται στο άρθρο 12 παράγραφος 2 του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1290/ Η Επιτροπή εξασφαλίζει ότι οι συνολικές ετήσιες χορηγήσεις του ΕΓΤΑΑ, οι οποίες προέρχονται από το ΕΓΤΠΕ-Τµήµα Προσανατολισµού, για οποιοδήποτε κράτος µέλος δυνάµει του παρόντος κανονισµού, και από το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ και το ΤΣ, δυνάµει της κοινοτικής νοµοθεσίας που διέπει τα Ταµεία αυτά, για την περίοδο από 1η Ιανουαρίου 2007 έως τις 31 εκεµβρίου 2013, συµπεριλαµβανοµένης της συνεισφοράς του ΕΤΠΑ, δυνάµει της κοινοτικής νοµοθεσίας που διέπει το ευρωπαϊκό µέσο γειτονίας, από το προενταξιακό µέσο, δυνάµει της κοινοτικής νοµοθεσίας που διέπει το µέσο αυτό, και από το µερίδιο του ΧΜΣΑ, που συνεισφέρει στον στόχο σύγκλισης, δεν υπερβαίνουν το 4 % του ΑΕγχΠ του εν λόγω κράτους µέλους, όπως αυτό εκτιµάται τη στιγµή της θέσπισης της διοργανικής συµφωνίας για τη δηµοσιονοµική πειθαρχία και τη βελτίωση της διαδικασίας του προϋπολογισµού. 18

19 ΠΙΝΑΚΑΣ 12 ΑΡΘΡ0 70 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 1698/2005 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ 1. Η απόφαση έγκρισης ενός προγράµµατος αγροτικής ανάπτυξης καθορίζει τη µέγιστη συνεισφορά του ΕΓΤΑΑ για κάθε άξονα, εντός ορίου ευελιξίας που καθορίζεται σύµφωνα µε τη διαδικασία του άρθρου 90 παράγραφος 2. Η απόφαση προσδιορίζει σαφώς, εάν χρειάζεται, τις πιστώσεις που διατίθενται στις περιφέρειες που είναι επιλέξιµες για τον στόχο σύγκλισης. 2. Η συνεισφορά του ΕΓΤΑΑ υπολογίζεται µε βάση το ποσό της επιλέξιµης δηµόσιας δαπάνης. Άρθρο 70 Συνεισφορά του Ταµείου 3. Το ποσοστό της συνεισφοράς του ΕΓΤΑΑ καθορίζεται για κάθε άξονα. α) Στην περίπτωση του άξονα 1 (ανταγωνιστικότητα) και του άξονα 3 (διαφοροποίηση και ποιότητα ζωής), καθώς και για την τεχνική βοήθεια σύµφωνα µε το άρθρο 66 παράγραφος 2, ισχύουν αντιστοίχως τα ακόλουθα ανώτατα όρια: β) στην περίπτωση του άξονα 2 (για τη βελτίωση του περιβάλλοντος και της υπαίθρου), και του άξονα 4 (Leader), ισχύουν αντιστοίχως τα ακόλουθα ανώτατα όρια: i) 75 % της επιλέξιµης δηµόσιας δαπάνης στις επιλέξιµες περιφέρειες για τον στόχο σύγκλισης. ii) 50 % της επιλέξιµης δηµόσιας δαπάνης στις άλλες περιφέρειες. i) 80 % της επιλέξιµης δηµόσιας δαπάνης στις επιλέξιµες περιφέρειες για τον στόχο σύγκλισης, ii) 55 % της επιλέξιµης δηµόσιας δαπάνης στις άλλες περιφέρειες. Το ελάχιστο ποσοστό συνεισφοράς του ΕΓΤΑΑ σε επίπεδο άξονα είναι 20 %. 4. Παρά τα ανώτατα όρια που προβλέπονται στην παράγραφο 3, η συνεισφορά του ΕΓΤΑΑ µπορεί να αυξάνεται σε 85 % για τα προγράµµατα των εξόχως απόκεντρων περιοχών και των µικρών νησιών του Αιγαίου Πελάγους κατά την έννοια του κανονισµού (ΕΟΚ) αριθ. 2019/ Για κράτη µέλη που επιλέγουν ειδικό πρόγραµµα κατά το άρθρο 66 παράγραφος 3 δεύτερο εδάφιο, το ανώτατο όριο της συνεισφοράς του ΕΓΤΑΑ ανέρχεται στο 50 % της επιλέξιµης δηµόσιας δαπάνης. 6. Τα µέτρα τεχνικής βοήθειας που λαµβάνονται µε πρωτοβουλία της Επιτροπής ή για λογαριασµό της, µπορούν να χρηµατοδοτούνται σε ποσοστό 100 %. 7. απάνη που χρηµατοδοτείται από το ΕΓΤΑΑ δεν συγχρηµατοδοτείται από συνεισφορά των διαρθρωτικών Ταµείων, του ΤΣ ή οποιουδήποτε άλλου κοινοτικού χρηµατοδοτικού µέσου. Μπορεί να συγχρηµατοδοτείται δυνάµει ενός µόνο άξονα του προγράµµατος αγροτικής ανάπτυξης. Όταν µια πράξη εµπίπτει στα µέτρα περισσότερων του ενός άξονα, η δαπάνη καταλογίζεται στον κυρίαρχο άξονα. 8. Η δηµόσια δαπάνη για ενισχύσεις προς επιχειρήσεις πρέπει να τηρεί τα όρια ενισχύσεων που προβλέπονται σε σχέση µε τις κρατικές ενισχύσεις, εκτός εάν προβλέπει άλλως ο παρών κανονισµός. 19

20 ΠΙΝΑΚΑΣ 13 ΑΡΘΡ0 71 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 1698/2005 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Άρθρο 71 Επιλεξιµότητα δαπανών 1. Με την επιφύλαξη του άρθρου 39 παράγραφος 1 του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1290/2005, µια δαπάνη είναι επιλέξιµη για συνεισφορά του ΕΓΤΑΑ, εάν η σχετική ενίσχυση καταβάλλεται πράγµατι από τον οργανισµό πληρωµών µεταξύ 1η Ιανουαρίου 2007 και 31 εκεµβρίου Οι συγχρηµατοδοτούµενες πράξεις δεν θα πρέπει να ολοκληρώνονται πριν από την ηµεροµηνία έναρξης της επιλεξιµότητας. Νέα δαπάνη που προστίθεται τη στιγµή της τροποποίησης ενός προγράµµατος που αναφέρεται στο άρθρο 19, είναι επιλέξιµη από την ηµεροµηνία λήψης από την Επιτροπή της αίτησης για τροποποίηση του προγράµµατος. 2. Οι δαπάνες είναι επιλέξιµες για συνεισφορά του ΕΓΤΑΑ, µόνον εάν πραγµατοποιούνται για πράξεις που έχουν αποφασισθεί από τη διαχειριστική αρχή του σχετικού προγράµµατος ή υπ ' ευθύνη της, σύµφωνα µε τα κριτήρια επιλογής που καθορίζονται από το αρµόδιο σώµα. 3. Οι κανόνες επιλεξιµότητας των δαπανών θεσπίζονται σε εθνικό επίπεδο, µε την επιφύλαξη των ειδικών όρων που προβλέπονται από τον παρόντα κανονισµό για ορισµένα µέτρα αγροτικής ανάπτυξης. Οι ακόλουθες δαπάνες δεν είναι επιλέξιµες για συνεισφορά του Ταµείου: α) ΦΠΑ, εξαιρουµένου του µη ανακτήσιµου ΦΠΑ, όταν επιβαρύνει πράγµατι και οριστικά άλλους δικαιούχους, εκτός των υποκειµένων στο φόρο που ορίζονται στο άρθρο 4, παράγραφος 5, πρώτο εδάφιο, της έκτης οδηγίας 77/388/ΕΟΚ του Συµβουλίου, της 17 Μαΐου 1977, περί εναρµονίσεως των νοµοθεσιών των κρατών µελών, των σχετικών µε τους φόρους κύκλου εργασιών Κοινό σύστηµα φόρου προστιθέµενης αξίας: οµοιόµορφη φορολογική βάση. β) χρεωστικοί τόκοι, υπό την επιφύλαξη της παραγράφου 5 γ) αγορά γης για ποσό υψηλότερο από το 10 % του συνόλου των επιλέξιµων δαπανών της συγκεκριµένης πράξης. Σε εξαιρετικές και δεόντως αιτιολογηµένες περιπτώσεις, µπορεί να καθορίζεται υψηλότερο ποσοστό για πράξεις σχετικές µε τη διατήρηση του περιβάλλοντος. 4. Οι παράγραφοι 1 έως 3 δεν εφαρµόζονται στο άρθρο 66 παράγραφος Παρά την παράγραφο 3 στοιχείο β), η συνεισφορά του ΕΓΤΑΑ µπορεί να γίνεται µε άλλη µορφή εκτός της µη επιστρεπτέας άµεσης βοήθειας. Λεπτοµερείς κανόνες θεσπίζονται σύµφωνα µε τη διαδικασία του άρθρου 90 παράγραφος 2. 20

21 21

22 22

23 23

24 ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ: ΣΥΜΒΟΛΗ ΖΩΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΗΜΕΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Με την κοινή ενδιάµεση έκθεσή τους για το 2004, το Συµβούλιο (Εκπαίδευση) και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απηύθυναν έκκληση για επείγουσες µεταρρυθµίσεις των συστηµάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης της Ευρώπης, προκειµένου η Ένωση να επιτύχει τους κοινωνικούς και οικονοµικούς στόχους της. Ανέλαβαν τη δέσµευση να αναθεωρούν την πρόοδο ανά διετία σε ό,τι αφορά την εφαρµογή του προγράµµατος εργασίας «Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2010», το οποίο περιλαµβάνει τη διαδικασία της Κοπεγχάγης για την επαγγελµατική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ), καθώς και ενέργειες για την τριτοβάθµια εκπαίδευση. Η παρούσα έκθεση είναι η πρώτη στο πλαίσιο αυτού του νέου κύκλου. Το πρόγραµµα Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2010 αποτελεί επίσης βασική συµβολή στην εφαρµογή των νέων ολοκληρωµένων κατευθυντήριων γραµµών για την απασχόληση και την ανάπτυξη, συµπεριλαµβανοµένου του Ευρωπαϊκού Συµφώνου για τη Νεολαία. Όλγα Κωστοπούλου ηµοσιεύθηκε [COM(2005) 549 τελικό] ανακοίνωση της Επιτροπής µε θέµα «Εκσυγχρονισµός της εκπαίδευσης και της κατάρτισης: µια συµβολή ζωτικής σηµασίας στην ευηµερία και στην κοινωνική συνοχή στην Ευρώπη». ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η πρόσφατη ενδιάµεση αναθεώρηση της στρατηγικής της Λισσαβώνας επιβεβαίωσε τον κεντρικό ρόλο της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στην ατζέντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την απασχόληση και την ανάπτυξη. Οι ολοκληρωµένες κατευθυντήριες γραµµές καλούν τα κράτη µέλη να επεκτείνουν και να αναβαθµίσουν τις επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο και να προσαρµόσουν τα συστήµατα εκπαίδευσης και κατάρτισης ανταποκρινόµενα στις νέες απαιτήσεις για δεξιότητες. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο ζήτησε τη συνέχιση της πλήρους εφαρµογής του προγράµµατος εργασίας Εκπαίδευση και Κατάρτιση Το Συµβούλιο έχει υπογραµµίσει επανειληµµένα το διπλό ρόλο - κοινωνικό και οικονοµικό - των συστηµάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης. Η εκπαίδευση και η κατάρτιση αποτελούν καθοριστικό παράγοντα για τις δυνατότητες κάθε χώρας όσον αφορά την αριστεία, την καινοτοµία και την ανταγωνιστικότητα. Παράλληλα, αποτελούν αναπόσπαστο µέρος της κοινωνικής διάστασης της Ευρώπης, καθώς µεταφέρουν τις αξίες της αλληλεγγύης, των ίσων ευκαιριών και της κοινωνικής συµµετοχής, ενώ συγχρόνως ασκούν θετική επίδραση στην υγεία, στην εγκληµατικότητα, στο περιβάλλον, στη διαδικασία εκδηµοκρατισµού και στη γενική ποιότητα ζωής. Όλοι οι πολίτες πρέπει να αποκτούν και να εκσυγχρονίζουν συνεχώς τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις ικανότητες µέσω της δια βίου µάθησης, και πρέπει να λαµβάνονται υπόψη οι συγκεκριµένες ανάγκες των ατόµων που κινδυνεύουν από κοινωνικό αποκλεισµό. Με αυτόν τον τρόπο θα ενθαρρυνθεί η αύξηση της συµµετοχής του εργατικού δυναµικού και η οικονοµική ανάπτυξη, µε παράλληλη εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής. Η επένδυση στην εκπαίδευση και την κατάρτιση έχει ένα κόστος, αλλά οι υψηλές ατοµικές, οικονοµικές και κοινωνικές αποδόσεις µεσοπρόθεσµα και µακροπρόθεσµα αντισταθµίζουν το κόστος. Οι µεταρρυθµίσεις πρέπει εποµένως να συνεχίσουν να επιδιώκουν τη συνέργια των στόχων της οικονοµικής και της κοινωνικής πολιτικής, οι οποίοι στην πραγµατικότητα αλληλοενισχύονται. 24

25 Αυτά τα ζητήµατα έχουν ιδιαίτερη σχέση µε την τρέχουσα συζήτηση προβληµατισµού της Ένωσης για τη µελλοντική ανάπτυξη του ευρωπαϊκού κοινωνικού µοντέλου. Η Ευρώπη αντιµετωπίζει τεράστιες κοινωνικοοικονοµικές και δηµογραφικές προκλήσεις που συνδέονται µε τη γήρανση του πληθυσµού, το µεγάλο αριθµό ενηλίκων µε χαµηλή ειδίκευση, τα υψηλά ποσοστά ανεργίας των νέων κ.λπ. Παράλληλα, διαπιστώνεται η αυξανόµενη ανάγκη για βελτίωση του επιπέδου των ικανοτήτων και των τυπικών προσόντων στην αγορά εργασίας. Οι εν λόγω προκλήσεις πρέπει να αντιµετωπιστούν προκειµένου να βελτιωθεί η µακροπρόθεσµη βιωσιµότητα των κοινωνικών συστηµάτων της Ευρώπης. Η εκπαίδευση και η κατάρτιση αποτελούν µέρος της λύσης για τα εν λόγω προβλήµατα. ΠΡΟΟ ΟΣ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 2010» Τα ακόλουθα τµήµατα παρουσιάζουν, για πρώτη φορά, επισκόπηση της επιτευχθείσας προόδου για τον εκσυγχρονισµό των συστηµάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης στην Ευρώπη, που ζητήθηκε στη Λισσαβώνα. Η ανάλυση βασίζεται κυρίως στις εθνικές εκθέσεις για το 2005 των κρατών µελών, των χωρών ΕΖΕΣ-ΕΟΧ, και των προσχωρουσών και των υποψηφίων χωρών. Επισηµαίνει τον τρόπο µε τον οποίο οι µεταρρυθµίσεις συµβάλλουν στους τοµείς προτεραιότητας για δράση που καθορίστηκαν στην κοινή ενδιάµεση έκθεση του Σε εθνικό επίπεδο: οι µεταρρυθµίσεις ακολουθούν τη σωστή κατεύθυνση Οι εθνικές εκθέσεις επισηµαίνουν ότι το πρόγραµµα εργασίας «Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2010» έχει ενταχθεί σαφέστερα στο πλαίσιο των εθνικών πολιτικών. Όλα τα κράτη µέλη πλέον θεωρούν, είτε λίγο είτε πολύ, ότι η στρατηγική της Λισσαβώνας αποτελεί παράγοντα χάραξης της εθνικής πολιτικής για την εκπαίδευση και την κατάρτιση. Αυξάνεται συνεχώς ο αριθµός των χωρών που έχουν θεσπίσει συγκεκριµένες ρυθµίσεις για το συντονισµό µεταξύ των Υπουργείων (ιδίως για την εκπαίδευση και την απασχόληση) µε αρµοδιότητα την εφαρµογή του προγράµµατος εργασίας «Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2010», καθώς και για τις διαβουλεύσεις µε συµµέτοχους όπως οι κοινωνικοί εταίροι. Πολλές χώρες έχουν καθορίσει ή καθορίζουν τους στόχους τους που αφορούν - σε διαφορετικό βαθµό για την καθεµία - τα επίπεδα αναφοράς των µέσων ευρωπαϊκών επιδόσεων για την εκπαίδευση και την κατάρτιση (κριτήρια αναφοράς). Αυτό είναι επίσης ιδιαίτερα σηµαντικό για την εφαρµογή της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση. Οι προτεραιότητες και οι επενδύσεις στοχεύουν στην µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα και την ποιότητα Από το 2000, σε ό,τι αφορά τις συνολικές επενδύσεις σε βασικούς τοµείς της οικονοµίας της γνώσης, το άνοιγµα της ψαλίδας δεν έχει µειωθεί µεταξύ των χωρών της Ευρώπης και των ανταγωνιστικών χωρών, όπως οι Ηνωµένες Πολιτείες. Ορισµένες ασιατικές χώρες, όπως η Κίνα και η Ινδία, µειώνουν ταχύτατα την απόσταση. Ωστόσο, οι δηµόσιες δαπάνες στην εκπαίδευση ως ποσοστό του ΑΕγχΠ αυξάνονται σχεδόν σε όλες τις χώρες της ΕΕ (µέσος όρος ΕΕ: 4,9% το 2000, 5,2% το 2002). Η ανοδική τάση που σηµειώθηκε µεταξύ 2000 και 2002 αποτελεί ελπιδοφόρο σηµάδι ότι οι κυβερνήσεις θεωρούν προτεραιότητα τις δηµόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση. Ωστόσο, σηµειώνονται µεγάλες παρεκκλίσεις µεταξύ των χωρών, που κυµαίνονται από τέσσερις έως οκτώ ποσοστιαίες µονάδες του ΑΕγχΠ. 25

26 Οι περισσότερες κυβερνήσεις φαίνεται να αναγνωρίζουν ότι οι απαιτούµενες µεταρρυθµίσεις δεν µπορούν να ολοκληρωθούν µε τα τωρινά επίπεδα και τις µορφές των επενδύσεων. Η ενίσχυση της αποδοτικότητας µέσω της αναβάθµισης της ποιότητας αποτελεί σηµαντικό θέµα για τη µεταρρύθµιση στις περισσότερες χώρες, ενώ παράλληλα δίνεται επίσης έµφαση στην αποκέντρωση και την αναβάθµιση της θεσµικής διαχείρισης. Ενώ οι περισσότερες χώρες ανατρέχουν σε διεθνή συγκριτικά στοιχεία αποτελεσµάτων για να αξιολογήσουν τις επιδόσεις των συστηµάτων τους, πολλές δεν έχουν αναπτύξει τους κατάλληλους δείκτες εθνικών επιδόσεων ή τις διευθετήσεις για τη συλλογή των απαραίτητων στοιχείων. Κατά συνέπεια, είναι δύσκολη η αξιολόγηση του αντίκτυπου των ενεργειών που δροµολογούνται. Όλες οι χώρες τονίζουν τη ζωτική σηµασία της ανάπτυξης των απαιτούµενων δεξιοτήτων για την οικονοµία και την κοινωνία που βασίζονται στη γνώση, καθώς και για την οικονοµική ανταγωνιστικότητα. Η επίτευξη υψηλότερου επιπέδου προσφοράς γνώσεων, καθώς και η βελτίωση των προτύπων επίσης αποτελούν κύριες προτεραιότητες για τις περισσότερες χώρες, όπως και η επιµόρφωση των εκπαιδευτικών, η επέκταση της συµµετοχής των ιδρυµάτων τριτοβάθµιας εκπαίδευσης και η εφαρµογή των µεταρρυθµίσεων της Μπολόνιας, µε ενίσχυση της ελκυστικότητας της ΕΕΚ, και εξασφάλιση της πρόσβασης στις ΤΠΕ. Ωστόσο, εξακολουθεί να διαπιστώνεται, όπως φάνηκε το 2003, ότι οι στρατηγικές εξακολουθούν να µην είναι ισόρροπες. Υπάρχει µια τάση να εστιάζονται είτε στην απασχολησιµότητα είτε στην εκ νέου πρόσληψη των ατόµων που έχουν αποξενωθεί από τα συστήµατα. Ορισµένες χώρες όπως η Σουηδία, η ανία, η Φινλανδία και η Νορβηγία προσεγγίζουν δυναµικά την επίτευξη µιας εθνικής προσέγγισης που είναι συνεπής και περιεκτική, και σηµειώνουν σηµαντική πρόοδο ως προς την εφαρµογή. Περίπου το 10% των ενηλίκων στην ΕΕ, ηλικίας ετών, συµµετέχουν στη δια βίου µάθηση, γεγονός που συνιστά ορισµένη πρόοδο από το 2000, µε σηµαντικές παρεκκλίσεις µεταξύ των χωρών. Η ανάγκη να αυξηθούν τα ποσοστά συµµετοχής στην περαιτέρω µάθηση παραµένει σηµαντική πρόκληση για την Ευρώπη, ιδίως στις νότιες ευρωπαϊκές χώρες και τα νέα κράτη µέλη. Τα χαµηλά ποσοστά αποτελούν εµπόδιο στην αυξανόµενη συµµετοχή του εργατικού δυναµικού, και εποµένως κοστίζουν στην οικονοµία και την κοινωνία συνολικά. Υπονοµεύουν τη βιωσιµότητα του ευρωπαϊκού κοινωνικού µοντέλου. Οι διαρκώς υψηλοί αριθµοί νέων που εγκαταλείπουν το σχολείο χωρίς βασικό επίπεδο προσόντων και ικανοτήτων αποτελούν ανησυχητικό σηµάδι ότι τα συστήµατα αρχικής εκπαίδευσης δεν παρέχουν πάντα τις απαραίτητες βάσεις για τη δια βίου µάθηση. Αυτή η ανησυχία απεικονίζεται επίσης στις νέες ολοκληρωµένες κατευθυντήριες γραµµές της Λισσαβόνας και στο Ευρωπαϊκό Σύµφωνο για τη Νεολαία. Αρκετές χώρες ανταποκρίνονται σχετικά µε τη µεταρρύθµιση των προγραµµάτων σπουδών και των προγραµµάτων µελέτης, µε σκοπό την εξασφάλιση αφενός της απόκτησης των βασικών, εγκάρσιων ικανοτήτων από όλους (π.χ., AT, DE, FR, IT, NO, UK) και επιδιώκοντας να µην «διαλανθάνουν της προσοχής» οι νέοι ιδίως εκείνοι από µειονεκτούντα στρώµατα. Οι µεταρρυθµίσεις στην τριτοβάθµια εκπαίδευση στηρίζουν όλο και περισσότερο την ατζέντα της Λισσαβόνας Η διαδικασία της Μπολόνιας εξακολουθεί να ωθεί τη µεταρρύθµιση των δοµών της τριτοβάθµιας εκπαίδευσης, ιδίως σε σχέση µε την εισαγωγή δοµής τριών κύκλων για τους τίτλους σπουδών και την ενίσχυση της εξασφάλισης της ποιότητας. Η διαδικασία της Μπολόνιας, και όχι τόσο η στρατηγική της Λισσαβόνας, τείνει να βρίσκεται στο πρώτο πλάνο κατά την εκπόνηση της εθνικής πολιτικής στον τοµέα. 26

27 Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι χώρες αρχίζουν να αντιµετωπίζουν µε επιτυχία τις προκλήσεις της διαχείρισης, της χρηµατοδότησης και της ελκυστικότητας, που πρέπει να συµβάλλουν στην εξασφάλιση της συµβολής των πανεπιστηµίων στην ανταγωνιστικότητα, στην απασχόληση και στην ανάπτυξη. Σε ό,τι αφορά τη διαχείριση, πολλές χώρες έχουν εισαγάγει, για παράδειγµα, διάφορες µορφές σύναψης συµβάσεων για να ρυθµίσουν τις σχέσεις µεταξύ των ιδρυµάτων τριτοβάθµιας εκπαίδευσης και του κράτους, ως βάση για την εσωτερική κατανοµή των πόρων (π.χ., AT, CZ, DE, DK, FR, IS, LI, SK). Αρκετές χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης προσπαθούν να αντιµετωπίσουν το πρόβληµα του κατακερµατισµού των συστηµάτων τριτοβάθµιας εκπαίδευσης µε την εισαγωγή των νέων καθεστώτων θεσµικής διαχείρισης, που συχνά περιλαµβάνουν εξωτερικούς παράγοντες. Η ενίσχυση της συνεργασίας µεταξύ της τριτοβάθµιας εκπαίδευσης και της βιοµηχανίας αναγνωρίζεται από τις περισσότερες χώρες ως βασική προϋπόθεση για την καινοτοµία και την αυξηµένη ανταγωνιστικότητα, αλλά πολύ λίγες χώρες διαθέτουν συνολική προσέγγιση για το εν λόγω ζήτηµα. Μέρος του προβλήµατος αποτελεί το γεγονός ότι οι εθνικές στρατηγικές καινοτοµίας συχνά δεν εντάσσουν στο πλαίσιό τους τις µεταρρυθµίσεις της τριτοβάθµιας εκπαίδευσης. Το καθεστώς της επαγγελµατικής εκπαίδευσης και κατάρτισης βελτιώνεται σταδιακά αλλά αποµένουν να γίνουν πολλά Οι εθνικές προτεραιότητες για τη µεταρρύθµιση της επαγγελµατικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΚ) φαίνονται να αντικατοπτρίζουν ευρέως τις προτεραιότητες της διαδικασίας της Κοπεγχάγης. Η εφαρµογή των κοινών αρχών και των όρων αναφοράς που συµφωνήθηκαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο (π.χ. για την πιστοποίηση της ανεπίσηµης και της άτυπης µάθησης, την εξασφάλιση της ποιότητας, τον προσανατολισµό) έχει δροµολογηθεί, αλλά οι χώρες υπογραµµίζουν ότι είναι πάρα πολύ νωρίς για να υπάρξουν απτά αποτελέσµατα. Σε µερικές χώρες η ΕΕΚ έχει θετική εικόνα (π.χ., AT, CZ, DE, FI), λόγω παραγόντων όπως, π.χ., το «διπλό σύστηµα» (εναλλασσόµενη εκπαίδευση), τα διπλά τυπικά προσόντα (συνδυασµός γενικής εκπαίδευσης και επαγγελµατικής κατάρτισης) και τα πρόσφατα µέτρα υπέρ της πρόσβασης στην τριτοβάθµια εκπαίδευση. Εντούτοις, παρατηρείται ακόµα υπερβολικά συχνά το φαινόµενο ότι η επαγγελµατική κατάρτιση είναι λιγότερο ελκυστική από την ακαδηµαϊκή. Η βελτίωση της ποιότητας και της ελκυστικότητας της ΕΕΚ εξακολουθεί να αποτελεί βασική πρόκληση για το µέλλον. Προκειµένου να αυξηθεί η ελκυστικότητα της ΕΕΚ, οι περισσότερες χώρες εστιάζουν στο δεύτερο κύκλο της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης, και επικεντρώνονται µεταξύ άλλων στην ανάπτυξη προγραµµάτων σπουδών, στις ευέλικτες µεθόδους προόδου και διαδικασίες µεταφοράς, στους συνδέσµους µε την αγορά εργασίας, και στον προσανατολισµό. Ορισµένες δίνουν προτεραιότητα, στα πλαίσια της ανάπτυξης των στρατηγικών για τη δια βίου µάθηση, στην αύξηση της µετάβασης στη γενική και στην τριτοβάθµια εκπαίδευση (π.χ., AT, CZ, DE, ES, SK). Μια αναπτυσσόµενη, αλλά ανεπαρκής, ευρωπαϊκή διάσταση στα εθνικά συστήµατα Όλες οι χώρες θεωρούν σηµαντική την αύξηση της συµµετοχής στην κινητικότητα στο πλαίσιο της εκπαίδευσης και της κατάρτισης από το βασικό έως το υψηλότερο επίπεδο, συµπεριλαµβανοµένης της κινητικότητας των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτών στο πλαίσιο της επαγγελµατικής τους ανάπτυξης. Ωστόσο, παρά ορισµένες ελπιδοφόρες πρωτοβουλίες, παραδείγµατος χάριν όσον αφορά στην ποιότητα της κινητικότητας (π.χ., AT, BG, CZ, EL, IE, LV), δεν υπάρχουν αρκετές εθνικές στρατηγικές. 27

28 Η κύρια υποστήριξη εξακολουθεί να προέρχεται από τα προγράµµατα της ΕΕ. Οι χώρες τείνουν γενικά να προωθούν την κινητικότητα για τους εισερχόµενους σπουδαστές περισσότερο απ' ό,τι για τους εξερχόµενους. Το ευρωπαϊκό βιβλιάριο κατάρτισης Europass, που αποτελεί βασικό µέσο για την υποστήριξη της κινητικότητας, ισχύει σε ολόκληρη την Ευρώπη. ίνεται επίσης αυξανόµενη σηµασία στη δηµιουργία µιας ευρωπαϊκής ή διεθνούς διάστασης στα εθνικά συστήµατα εκπαίδευσης και κατάρτισης, ως µέσου προώθησης της εξοικείωσης των νέων µε την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ορισµένες χώρες (π.χ. DE, EE, FI, LU, NL) περιλαµβάνουν την ευρωπαϊκή διάσταση ρητά στα προγράµµατα σπουδών, και ορισµένες εισάγουν τις ανάλογες νοµοθετικές µεταρρυθµίσεις. Πολλές χώρες υπογραµµίζουν τη σηµασία της εκµάθησης γλωσσών. Ωστόσο, οι πολιτικές και οι ενέργειες τείνουν να είναι διάσπαρτες και µέχρι τώρα δεν υπάρχει ένδειξη ότι όλοι οι µαθητές ολοκληρώνουν τη δευτεροβάθµια εκπαίδευση µε τις γνώσεις και τις ικανότητες που θα χρειαστούν ως ευρωπαίοι πολίτες, στόχος που υπογραµµίζεται στην κοινή ενδιάµεση έκθεση του Σε ευρωπαϊκό επίπεδο: βελτίωση της διαχείρισης του προγράµµατος εργασίας «Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2010» Κατά την περίοδο , το Συµβούλιο (Εκπαίδευση) υιοθέτησε ρυθµίσεις για ορισµένα κοινά εργαλεία, αρχές και πλαίσια, π.χ., σχετικά µε την κινητικότητα, την εξασφάλιση της ποιότητας, την άτυπη εκπαίδευση και τον προσανατολισµό. Όπως επισηµαίνεται στην κοινή ενδιάµεση έκθεση του 2004, οι εν λόγω συµφωνίες µπορούν να λειτουργήσουν ως χρήσιµη υποστήριξη για τις εθνικές πολιτικές και τις µεταρρυθµίσεις, και να συµβάλουν στην ανάπτυξη αµοιβαίας εµπιστοσύνης. Στον τοµέα της ΕΕΚ, το ανακοινωθέν του Μάαστριχτ ( εκέµβριος 2004) καθόρισε νέες προτεραιότητες σε εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο ΕΕ. Η Επιτροπή επίσης ενέκρινε διάφορες ανακοινώσεις, π.χ., σχετικά µε την τριτοβάθµια εκπαίδευση στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισσαβόνας, και σχετικά µε την ανάπτυξη Ευρωπαϊκού είκτη Γλωσσικών Γνώσεων, και σχέδια σύστασης του Συµβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, π.χ., σχετικά µε τις βασικές ικανότητες για τη δια βίου µάθηση. Στο πλαίσιο µιας γενικότερης βελτίωσης της διαδικασίας, και προκειµένου να αναβαθµιστεί η συνοχή και να ενισχυθεί η διαχείριση, συγκροτήθηκε οµάδα συντονισµού για το πρόγραµµα Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2010, η οποία συγκεντρώνει εκπροσώπους των αρµόδιων υπουργείων για την εκπαίδευση και την κατάρτιση, καθώς και τους ευρωπαίους κοινωνικούς εταίρους. Στα πλαίσια της παρακολούθησης της προόδου επίσης υποβάλλεται τακτική έκθεση σχετικά µε τους δείκτες και τα κριτήρια αναφοράς. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΤΟΥ ΡΥΘΜΟΥ ΤΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ Οι εθνικές µεταρρυθµίσεις ακολουθούν τη σωστή κατεύθυνση. Υπάρχουν ενδείξεις ότι καταβάλλεται συνεχής κρατική προσπάθεια σε ολόκληρη την Ένωση και σε ορισµένες περιοχές αρχίζει να αποφέρει καρπούς. Τέτοιες εξελίξεις είναι ενθαρρυντικές, λαµβάνοντας ιδίως υπόψη το γεγονός ότι ο αντίκτυπος των εκπαιδευτικών µεταρρυθµίσεων αργεί να φανεί, και ότι οι διαφορές σε ό,τι αφορά τις εθνικές ιδιαιτερότητες και την ένταξη στη διευρυµένη Ένωση είναι σηµαντικές. Η µακροπρόθεσµη βιωσιµότητα του ευρωπαϊκού κοινωνικού µοντέλου θα εξαρτηθεί σε ορισµένο βαθµό από την αποτελεσµατικότητα αυτών των θεµελιωδών και εκτεταµένων µεταρρυθµίσεων, από την εξασφάλιση της ενεργού συµµετοχής όλων των πολιτών στην οικονοµική και κοινωνική ζωή, σε όλα τα επίπεδα ικανοτήτων και κοινωνικού περιβάλλοντος. 28