1. ρ. ηµήτριος Χ. Καραµουσαντάς, Μηχ/γος-Ηλ/γος Μηχ/κός, Αναπληρωτής Καθηγητής

Transcript

1 ΣΤΑΘΜΗ ΘΟΡΥΒΟΥ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΕΛΚΥΣΤΗΡΩΝ 1. ρ. ηµήτριος Χ. Καραµουσαντάς, Μηχ/γος-Ηλ/γος Μηχ/κός, Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Καλαµάτας, Αντικάλαµος Καλαµάτα, Ε-mail: 2. ρ. Βασίλειος Κ. αλαµάγκας, Μηχ/γος Μηχ-κός Ε.Μ.Π., Περιβαντολόγος Msc., Ακουστικός Μηχ-κός Phd, Θεολόγος, Επιθεωρητής Περιβάλλοντος Ε.Υ.Ε.Π. Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. Λ. Κηφισίας 1-3, 11523, Αθήνα, ΠΕΡΙΛΗΨΗ Οι γεωργοί σήµερα εκτελούν µε τον ελκυστήρα εργασίες, όπως άροση, σπορά, άντληση, σκάλισµα, σβάρνισµα, αυλάκωµα, κοπή χόρτου, ψεκασµούς, λίπανση κ.λπ., διάρκειας ακόµη και 12 ή 15 ωρών. Ο παραγόµενος θόρυβος αποτελεί συνήθως κίνδυνο για την υγεία και την ασφάλεια των χειριστών. Επιπλέον, ενισχύει την στάθµη του περιβαλλοντικού θορύβου. Μετρήθηκε η στάθµη θορύβου που εκπέµπεται από διαφορετικούς τύπους γεωργικών ελκυστήρων και κατά γενική έννοια για τους χειριστές προκύπτει ότι, 37 % εξ αυτών εκτίθενται σε στάθµες θορύβου που υπερβαίνουν την ανώτατη επιτρεπόµενη τιµή των 90 db(a), για εργασία οχτώ ωρών. Ποσοστό 93 % εκτίθεται σε στάθµες θορύβου οι οποίες υπερβαίνουν το κριτήριο των 85 db(a) για αντίστοιχη εργασία. Επίσης κατά την διερεύνηση του κριτηρίου της µέγιστης στάθµης θορύβου που διαχέεται προς το περιβάλλον, προκύπτει ότι 85 % περίπου, παράγουν στάθµες θορύβου που υπερβαίνουν τα 90 db(a). ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙ ΙΑ: Ισοδύναµη, Μέγιστη στάθµη, Γεωργικοί ελκυστήρες, Ηχοέκθεση 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σ αυτή την εργασία έγινε προσπάθεια να διερευνηθεί το ακουστικό περιβάλλον στη θέση του χειριστού γεωργικών ελκυστήρων σύµφωνα µε την ισχύουσα Ελληνική και Ευρωπαϊκή νοµοθεσία. Το ερέθισµα για την εν λόγω εργασία δόθηκε από συγκεκριµένους χειριστές γεωργικών ελκυστήρων οι οποίοι παραπονέθηκαν ότι η ακοή τους έχει διαφοροποιηθεί και ότι δεν ακούν όπως συνήθως άκουγαν. Είναι γεγονός ότι το θέµα της θορυβοεξαρτώµενης κώφωσης απασχολεί όλους τους εργαζόµενους σε ορισµένους τοµείς στην γεωργία, στην βιοµηχανία και την βιοτεχνία. Οι εργαζόµενοι όµως στην αγροτική παραγωγή, ιδιαίτερα κατά τους µήνες που πρέπει να καλλιεργήσουν, εργάζονται πολλές ώρες κάτω από θορυβώδες περιβάλλον χωρίς την χρήση µέσων ακοοπροστασίας. Οι υψηλές στάθµες θορύβου στις οποίες εκτίθενται, σε συνδυασµό µε τις πολλές ώρες εργασίας (πολλές φορές πέραν των 12 ωρών 1

2 ηµερησίως), δύνανται να προκαλέσουν προσωρινή ή µόνιµη µείωση της ακουστικής των ικανότητας. Αυτό σηµαίνει ότι πολλοί από τους χειριστές γεωργικών µηχανηµάτων δύνανται να αποκτήσουν θορυβογενή βαρηκοΐα λόγω της έκθεσής των σε υψηλές στάθµες θορύβου κατά την εργασία των, µε όλες τις επαγγελµατικές και κοινωνικές προεκτάσεις. Η θορυβο-εξαρτώµενη κώφωση προέρχεται από τη ζηµιά που προκαλεί η έκθεση σε υψηλές στάθµες θορύβου, στα νευροεπιθηλιακά αισθητήρια κύτταρα (αισθητικά τριχωτά κύτταρα) της εσωτερικής µοίρας του αυτιού. Στην βάση των τριχωτών αυτών κυττάρων υπάρχουν οι συνάψεις µε τις ίνες των απαγωγών νευρώνων, σηµείο έναρξης της νευρικής µετάδοσης του ηχητικού µηνύµατος που καταλήγει στον εγκεφαλικό φλοιό στο πάνω τµήµα του κροταφικού λοβού. Τα τριχωτά κύτταρα βλάπτονται από την έκθεση σε θόρυβο και άπαξ και καταστραφούν δεν επανέρχονται. Έτσι, οι ήχοι της οµιλίας γίνονται πλέον πιο ήσυχοι και συγκεκαλυµµένοι. Η συνοµιλία αλλοιώνεται και είναι πλέον πολύ δύσκολο να ακούσεις παρουσία άλλων θορύβων. Η θορυβο-εξαρτώµενη βλάβη στην ακοή λαµβάνει χώρα τόσο αργά και σταθερά που συνήθως δεν παρατηρείται. Είναι δηλαδή µία αθόρυβη διαδικασία. Ο εργαζόµενος χειριστής αρέσκεται να λέει ότι συνήθισε τον θόρυβο. Η αλήθεια όµως είναι ότι αυξήθηκε το κατώφλι ακοής του. Χρειάζεται δηλαδή πλέον ισχυρότερους θορύβους ώστε να είναι σε θέση να τους ακούσει. Η έκθεση σε θόρυβο µεγάλης στάθµης και µικρής διάρκειας ή η έκθεση σε θόρυβο µικρότερης στάθµης και µεγαλύτερης διάρκειας είναι δυνατόν να προκαλέσει τραυµατισµό του ακουστικού νεύρου. Ο τραυµατισµός του ακουστικού νεύρου προκαλεί συνήθως µόνιµη απώλεια της ακοής. Από αυτή την διαδικασία προκύπτει η θορυβογενής βαρηκοΐα η οποία θεωρείται µια από τις συχνότερες επαγγελµατικές ασθένειες (ISO 1999/ 90). Ένα άτοµο θεωρείται ότι έχει υποστεί θορυβογενή βαρηκοΐα όταν η αριθµητική µέση τιµή στάθµης κατωφλίου ακοής στις συχνότητες 500 ΗΖ,1000 ΗΖ και 2000 ΗΖ, έχει µετατοπισθεί κατά 25 db(a) σε σχέση µε τη µέση τιµή στάθµης κατωφλίου ακοής, [1]. Στην χώρα µας, οι επιπτώσεις του θορύβου επί των εργαζοµένων στο χώρο εργασίας, αντιµετωπίζονται µε το Π.. 85/91/(ΦΕΚ 38Α/ 91) [2], το οποίο εφαρµόζεται σε όλους τους εργαζόµενους εκτός από τους εργαζόµενους στις θαλάσσιες και στις εναέριες µεταφορές, και αποτελεί εναρµόνιση της οδηγίας 86/188/ΕΟΚ [3]. Η εν λόγω οδηγία ευρίσκεται υπό αναµόρφωση. Συγκεκριµένα, έχει ήδη ψηφιστεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η ειδική οδηγία 2003/10/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 6 ης Φεβρουαρίου 2003 [4], που αναφέρεται στις ελάχιστες προδιαγραφές υγείας και ασφάλειας για την έκθεση των εργαζοµένων σε κινδύνους από φυσικούς παράγοντες (θόρυβος), (17 η ειδική οδηγία κατά την έννοια του άρθρου 16 παράγραφος 1 της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ). Σε αυτή την νέα οδηγία, η οποία πρέπει να εναρµονισθεί στο Εθνικό δίκαιο µέχρι την 6 η Φεβρουαρίου του 2006, τα όρια θορύβου αλλάζουν και υποδιπλασιάζονται, ήτοι µειώνονται κατά 3 db(a) και φθάνουν τα 87 db(a) από 90 db(a). 2

3 2. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 2.1 Α-στάθµη ηχητικής πίεσης, L P A, σε ντεσιµπέλ, db(a) Η Α-ηχοστάθµη εκφράζει καλύτερα τι αντιλαµβάνεται το ανθρώπινο αυτί, και µετριέται σε db(a) (ντεσιµπέλ Άλφα). Οι περισσότερες µετρήσεις θορύβου εκφράζονται σε db(a). Η κλίµακα Α- στάθµισης είναι πολύ χρήσιµη, τουλάχιστον µέχρι σήµερα, και τούτο διότι είναι εύκολη στην χρήση της, και παρέχει την εκτίµηση ενός θορύβου µέσω ενός αριθµού. Όµως, υστερεί στο ότι δεν παρέχει πληροφόρηση ως προς το περιεχόµενο της συχνότητας του θορύβου που µετράµε. Πολύ συχνά µια τέτοια πληροφορία την χρειαζόµαστε, ειδικά όταν πρόκειται να λάβοµε µέτρα ηχοµόνωσης για κάποια πηγή θορύβου για να διαπιστωθεί το φάσµα θορύβου στο οποίο εκτίθεται κάποιος εργαζόµενος, καθώς και γενικότερα, όταν πρόκειται να σχεδιάσοµε την αντιθορυβική προστασία διαφόρων χώρων. Η ηχητική πίεση αναφοράς είναι τα 20 µpa. Η Α-στάθµη ηχητικής πίεσης αναφέρεται συνήθως στα κείµενα και ως Α-ηχοστάθµη. 2.2 Ισοδύναµη συνεχής στάθµη θορύβου Leq Είναι ο συνεχής θόρυβος που θα έδινε την ίδια ακουστική ενέργεια, µετρούµενη πάνω στην καµπύλη Α σε µία περίοδο Τ, µε τον πραγµατικά µεταβαλλόµενο θόρυβο µετρούµενο στην ίδια περίοδο. 2.3 Ποσοστοµοριακοί δείκτες L N L N είναι η στάθµη θορύβου η οποία υπερβαίνεται κατά τη διάρκεια Ν% του χρόνου µέτρησης. Συνηθισµένοι δείκτες αυτής της κατηγορίας είναι οι L l και L 1O που υποδηλώνουν επίπεδα αιχµής, και οι L 90 και L 95, που υποδηλώνουν τα βασικά επίπεδα θορύβου (θόρυβος βάθους). Συγκεκριµένα ο δείκτης L 1O συσχετίζεται µε την ενόχληση που προκαλείται στον πληθυσµό, γι αυτό και χρησιµοποιείται στις νοµοθεσίες διαφόρων χωρών. 2.4 Προσωρινή µείωση της ακοής (Temporary Hearing Loss - T.H.L.) Η περιορισµένη χρονικά ακουστική απώλεια περιορίζεται σε δύο οκτάβες πάνω από την συχνότητα του θορύβου που την προκαλεί και ήταν κατ ουσίαν η πηγή του ερεθίσµατος. Το εύρος της στάθµης που µπορεί να προκαλέσει T.H.L., είναι µεταξύ db (Α) re 20 µpα. Η T.H.L. ουδέποτε επεκτείνεται σε συχνότητες χαµηλότερες από αυτές του ερεθίσµατος. Είναι τόσο µεγαλύτερη όσο περισσότερο χρονικό διάστηµα διαρκεί το ερέθισµα και εάν το ερέθισµα είναι πιο έντονο, τότε έχουµε T.H.L., µεγαλύτερης διάρκειας. Η πρόσκαιρη ελάττωση της ικανότητας του ακουστικού οργάνου προς ακοή, είναι χαρακτηριστικό στοιχείο της κατάστασης που λέγεται κάµατος του ακουστικού νεύρου. Ο κάµατος του ακουστικού νεύρου οφείλεται στον ερεθισµό των τριχωτών κυττάρων του οργάνου του CORTI, (το όργανο του CORTI είναι το τελικό όργανο της ακοής αποτελούµενο από τριχωτά κύτταρα µε τις υποστηρικτικές βάσεις) αλλά και σε διαταραχές της λειτουργίας του ακουστικού οργάνου. Η ανάκτηση της ακουστικής οξύτητας από την προσωρινή απώλεια, συνήθως, είναι βραδεία. Πολλές φορές απαιτεί αρκετές µέρες για να επανέλθει και ποικίλει 3

4 ανάλογα µε την ιδιοσυγρασία των ατόµων. Η προσωρινή µείωση της ακοής (T.H.L.) συνεπάγεται προσωρινή αύξηση του κατωφλίου της ακοής (Temporary Threshold shift - T.T.S.). Η T.T.S. σχετίζεται λογαριθµικά µε την διάρκεια έκθεσης του εργαζόµενου σε θόρυβο. Η επαναφορά της T.T.S. στα αρχικά επίπεδα, έχει λογαριθµική σχέση µε την χρονική διάρκεια ξεκούρασης µετά την έκθεση σε υψηλές στάθµες θορύβου. Η ξεκούραση έχει την έννοια ότι ο χειριστής µετά την έκθεση σε υψηλές στάθµες θορύβου, θα πρέπει να εργαστεί ή απλώς να καθίσει σε ήσυχο περιβάλλον. Εάν διαπιστωθεί πλήρης επανάκτηση της ακοής µέχρι την επόµενη ηµέρα, µετά την έκθεση σε υψηλές στάθµες θορύβου, τότε υπάρχει η άποψη ότι δεν θα υπάρξει συσσωρευτικό χάσιµο της ακοής. 2.5 Μόνιµη µείωση της ακοής (Permanent Threshold Shift - P.T.S.). Η πέρα από ορισµένο χρόνο έκθεση του εργαζόµενου σε υψηλές στάθµες θορύβου µπορεί να προκαλέσει µόνιµη άνοδο του κατωφλίου ακοής (Permanent Threshold Shift - P.T.S.). Η επαγγελµατική κώφωση (occupational Hearing Loss - O.H.L.) θεωρείται επαγγελµατική ασθένεια, [Άρθρο 40 Κανονισµού Ασθενείας του ΙΚΑ]. Η θορυβοεξαρτώµενη κώφωση είναι ένας παρόµοιος όρος (Noise induced Hearing Loss- N.I.H.L.) και προκύπτει από την διαφορά της µόνιµης ανύψωσης του κατωφλίου ακοής (Permanent Threshold Shift - P.T.S.) και της πρεσβυακουσίας (Presbycusis), µείωση της ακοής λόγω γήρατος. Η θορυβο-εξαρτώµενη µόνιµη ανύψωση του κατωφλίου ακοής, (Noise -Induced Permanent Threshold Shift - N.I.P.T.S.), προϋποθέτει ότι έχει επέλθει στον εργαζόµενο µια ανεπίστροφη αύξησης της στάθµης ακοής, οφειλόµενη σε έκθεση σε θόρυβο, στο χρονικό διάστηµα µεταξύ δύο ακοοµετρικών εξετάσεων στον ίδιο εργαζόµενο. Για να αφαιρεθεί η επίπτωση της ηλικίας (πρεσβυακουσία), θα πρέπει κατά το δυνατόν, να είναι γνωστό το ιστορικό του εργαζόµενου µέσα από προηγούµενες ακοοµετρήσεις και κλινικές εξετάσεις, καθώς επίσης και η ηλικία του εργαζόµενου. 2.6 ιαπίστωση ύπαρξης θορυβοεξαρτώµενης κώφωσης Η διαπίστωση της µονιµότητας της θορυβο-εξαρτώµενης κώφωσης για έναν εργαζόµενο- χειριστή, γίνεται αποδεκτή µετά από περιοδικές ακοοµετρικές εξετάσεις, αφού µετακινηθεί ο εργαζόµενος από την θορυβώδη περιοχή ή διαδικασία που εργαζόταν, και τούτο διότι η απουσία από τον θόρυβο, ίσως συντελέσει σε πολύ µικρή καλυτέρευση της ακοής, µετά από κάποιο διάστηµα εβδοµάδων ή µηνών. Η κατάσταση µε την οποία έχουµε να κάνουµε, θα µπορούσε να ήταν ως εξής: Αρχίζει κάποια αλλοίωση της ακοής για κάποιον εργαζόµενο που εργάζεται σε θορυβώδες περιβάλλον, µε κάποιον ρυθµό που συνήθως εξαρτάται από την στάθµη έκθεσης, και που αρχικώς δεν την παρατηρούµε. Τα συνήθη σηµάδια, ότι κάποια ζηµιά έχει γίνει στην ακοή ενός εργαζόµενου, είναι αρχικώς, το προσωρινό θάµπωµα της ακοής. Αυτό ίσως το αντιληφθούµε στο διάλειµµα ή στο τέλος της βάρδιας, και εκδηλώνεται µε θόρυβο στα αυτιά ή σφύριγµα. 4

5 Το σφύριγµα των αυτιών (Tinnitus) παίρνει διάφορες µορφές. Μπορεί να είναι πολύ υψίσυχνο ή µουσικού τύπου. Συνήθως επιµένει για αρκετά λεπτά ή ώρες µετά από µία σοβαρή έκθεση σε θόρυβο, και αποτελεί σηµάδι ζηµιάς στην ακοή, [5]. Επειδή όµως το θάµπωµα της ακοής και το αναφερόµενο σφύριγµα των αυτιών τείνουν να εξαφανιστούν µετά από µερικές ώρες, που ο εργαζόµενος είναι µακριά από θόρυβο, δεν του κάνει µεγάλη εντύπωση και συχνά το αγνοεί. Φθάνει όµως σε µια βαθµίδα που ο εργαζόµενος αρχίζει να αντιλαµβάνεται πως η ακοή του έχει διαβρωθεί. Σ' αυτήν την κατάσταση θα µπορούσαµε να πούµε ότι πολύ λίγα πράγµατα ή ακόµη και τίποτα δεν µπορεί να γίνει για να αντιστραφεί η κατάσταση και να επανέλθει η ακοή του εργαζόµενου. Η θορυβογενής βαρηκοΐα (ΝΙΗL) δεν επιδέχεται θεραπεία, διότι η θορυβοεξαρτώµενη κώφωση είναι µια ανεπίστρεπτη διαδικασία. Ο καλύτερος τρόπος αντιµετώπισης είναι ο προληπτικός έλεγχος καθώς επίσης τα ειδικά ιατροκοινωνικά βοηθητικά µέσα, (ακουστικά βαρηκοΐας, ηχοµόνωση χώρου εργασίας, προγράµµατα προστασίας εργαζοµένων σε περιβάλλον θορύβου). Για να δοθούν ποσοστά αναπηρίας για θορυβο-εξαρτώµενη κώφωση, θα πρέπει να αποδειχθεί ότι ο εργαζόµενος ήτο παθών εν υπηρεσία και ένεκεν αυτής. Το άρθρο 40 του κανονισµού ασθενείας του ΙΚΑ (ΦΕΚ 132/ ) που αναγνωρίζει την θορυβοεξαρτώµενη µείωση της ακουστικής οξύτητας ως επαγγελµατική ασθένεια (Νο 35), δέχεται ως πάθηση την αµφιτερόπλευρη µείωση της ακουστικής οξύτητας κοχλιακής προελεύσεως. Η διάγνωση θα πρέπει να επιβεβαιωθεί µε νεώτερη ακοοµετρική εξέταση που γίνεται µετά από έξι έως δώδεκα µήνες από τη διακοπή της εργασίας στο θορυβογόνο περιβάλλον. Οι ακοοµετρικές εξετάσεις θα πρέπει να αποδεικνύουν εις το ολιγότερο προσβεβληµένο αυτί, µείωση της ακουστικής οξύτητας κατά µέσον όρο 35 db, µετρούµενη στις συχνότητες 500, 1000 και 2000 ΗΖ. Σαν ελάχιστος χρόνος απασχολήσεως λαµβάνονται τα 5 χρόνια και σαν µέγιστος από την διακοπή της απασχολήσεως, τα 3 χρόνια. Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι βάσει του ως άνω κανονισµού, µπορούν να δοθούν µέχρι και 50% ποσοστά αναπηρίας, λόγω επαγγελµατικής κώφωσης από το ΙΚΑ. 3. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΕ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΟΥ ΘΟΡΥΒΟΥ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΧΩΡΟ Το πρώτο βήµα για την αντιµετώπιση του κινδύνου που διατρέχει η ακοή, είναι η µέτρηση της Α-ηχητικής ενέργειας του θορύβου στον εργασιακό χώρο. Η στάθµη θορύβου και η διάρκειά της µέσα στο χώρο εργασίας µας δίνουν µια πλήρη εικόνα του κινδύνου βλάβης της ακοής των εργαζοµένων. Όλα τα Ευρωπαϊκά και Αµερικανικά πρότυπα, προεδρικά διατάγµατα και οδηγίες της ΕΟΚ, απαιτούν αυτή την πληροφορία. Σύµφωνα µε το Π.. 85/91 δύο είναι τα κριτήρια της στάθµης έκθεσης σε θόρυβο: 90 db(a) είναι η µέγιστη ηµερήσια ατοµική ηχοέκθεση του εργαζόµενου, χωρίς να λαµβάνεται υπ' όψιν η επίδραση οποιουδήποτε ατοµικού, ακοπροστατευτικού µέσου, που θα µπορούσε να χρησιµοποιηθεί. Με άλλα λόγια επιτρέπουν, 8 ώρες έκθεσης σε συνεχή στάθµη θορύβου 90 db(a). Οι θέσεις εργασίας στις οποίες η ηµερήσια 5

6 ηχοέκθεση είναι δυνατό να υπερβαίνει τα 90 db(a) πρέπει να έχουν την κατάλληλη σήµανση, να οριοθετούνται και αν είναι δυνατόν η προσπέλαση σε αυτές τις περιοχές να υπόκειται σε περιορισµούς. Οι κίνδυνοι που δηµιουργούνται από την ήχο-έκθεση πρέπει να µειώνεται στο κατώτερο όριο, λαµβάνοντας υπόψη την τεχνική πρόοδο και τα διαθέσιµα µέτρα ελέγχου του θορύβου. Το δεύτερο κριτήριο είναι η ηµερήσια ατοµική ηχοέκθεση των 85 db(a). Στις θέσεις εργασίας όπου η ηµερήσια ατοµική ήχο-έκθεση του εργαζόµενου είναι δυνατό να υπερβαίνει τα 85dB(A), οι εργαζόµενοι πρέπει να ενηµερώνονται κατάλληλα για το που και πότε πρέπει να χρησιµοποιούνται τα ατοµικά ακοοπροστατευτικά µέτρα. Όταν δεν είναι δυνατή η µείωση της ηµερήσιας ατοµικής ήχο-έκθεσης ενός εργαζόµενου κάτω από 85 db(a), ο εργαζόµενος δικαιούται παρακολούθηση της λειτουργίας της ακοής του από τον γιατρό και αν αυτός το κρίνει αναγκαίο, από ειδικευµένο γιατρό. Ο στόχος της παραπάνω παρακολούθησης είναι η διάγνωση οποιασδήποτε µείωσης της ακοής που οφείλεται στο θόρυβο και η διατήρηση της ακοής. 4. ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΘΟΡΥΒΟΥ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΧΕΙΡΙΣΤΗ 4.1 Μέγιστες στάθµες θορύβου στο περιβάλλον Οι µετρήσεις θορύβου για κάθε τύπο ελκυστήρος που χρησιµοποιείτε για αγροτικές και δασοκοµικές εργασίες έγιναν σύµφωνα µε το διεθνές πρότυπο ISO (Ε), [6], και την Οδηγία 77/311/ΕΕC, [7], η οποία έχει εναρµονισθεί στην Ελληνική Εθνική Νοµοθεσία µε την Υ. Α /ΦΕΚ-377/Β/12 Ιουνίου 1984, [8]. Στα ως άνω αναφερθέντα νοµοθετήµατα αναφέρεται και προσδιορίζεται η µέθοδος µέτρησης του θορύβου στη θέση του χειριστή ενός τρακτέρ ή άλλου αγροτικού µηχανήµατος καθώς και οι µέγιστες επιτρεπόµενες στο περιβάλλον στάθµες θορύβου οι οποίες δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα εξής όρια, [8]: 90 db(a), Μέγιστη Α-Σταθµισµένη στάθµη ηχητικής πίεσης µετρηµένη κάτω από τις συνθήκες που προβλέπονται στο παράρτηµα I της Οδηγίας 77/311, [7], εν στάση µέθοδος. 86 db(a), Μέγιστη Α-Σταθµισµένη στάθµη ηχητικής πίεσης µετρηµένη κάτω από τις συνθήκες που προβλέπονται στο παράρτηµα II της Οδηγίας 77/311, [7], εν κινήσει µέθοδος. 4.2 Ακουστικό περιβάλλον µετρήσεων Οι µετρήσεις έγιναν, όπως αναφέρεται και στο ιεθνές πρότυπο ISO (E), σε επίπεδο και ανοιχτό χώρο, δεν υπήρχαν περατωτικές επιφάνειες (σπίτια, εµπόδια, δένδρα, κ. τ. λ.) σε απόσταση µικρότερη από 20m από το σηµείο που λειτουργούσε ο γεωργικός ελκυστήρας. Έτσι µε αυτό τον τρόπο αποφεύγαµε να µετράµε ανακλώµενη ηχοστάθµη και µετρούσαµε στάθµη θορύβου µόνο από το µηχάνηµα. Το ISO (E) αναφέρει ότι οι µετρήσεις πρέπει να γίνονται σε θερµοκρασία ατµόσφαιρας από 5 έως 30 βαθµοί Κελσίου. Στην περίπτωση µας οι θερµοκρασίες που ελήφθησαν οι µετρήσεις ήταν από 25 έως 30 0 C. Η ταχύτητα του ανέµου κατά τα αναφερόµενα στο πρότυπο και στην Οδηγία δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 5 µέτρα ανά δευτερόλεπτο. Στη θέση του χειριστού στην περίπτωση µας, η εν λόγω ταχύτητα ήταν 3 m/sec. 6

7 4.3 Θόρυβος βάθους Ο θόρυβος βάθους είναι ο θόρυβος χωρίς την λειτουργία του Τρακτέρ, εκφράζεται µε τον ποσοστοµετρικό δείκτη L 95 για χρονική περίοδο 5 min. Γενικά στις µετρήσεις όπως αναφέρεται στο πρότυπο και την Οδηγία, ο θόρυβος βάθους θα πρέπει να είναι µικρότερος κατά τουλάχιστον 10 db για να µην ενισχύει το θόρυβο ο οποίος προέρχεται από τον γεωργικό ελκυστήρα. Σε όλες τις περιπτώσεις των µετρήσεων ο θόρυβος βάθους βρέθηκε να είναι µικρότερος από τη στάθµη του αγροτικού µηχανήµατος κατά τουλάχιστο 30 db(α). Κατά την διάρκεια των µετρήσεων δεν υπήρχε άλλο πρόσωπο εκτός από το χειριστή του µηχανήµατος στη θέση οδήγησης προκειµένου να αποφύγουµε την ενίσχυση της µετρούµενης στάθµης λόγω αντανακλάσεως. 4.4 Κατάσταση του αγροτικού µηχανήµατος κατά την µέτρηση Κατά τη διάρκεια της µέτρησης τα µετρούµενα αγροτικά µηχανήµατα λειτουργούσαν σύµφωνα µε τις οδηγίες του χειριστού. Σύµφωνα µε το ISO παρ.8, η λειτουργία των εν λόγω αγροτικών µηχανηµάτων κατά τη διάρκεια της µέτρησης θορύβου θα πρέπει να γίνεται σύµφωνα µε τις δηµοσιευµένες οδηγίες του κατασκευαστή προσπέκτους (manual). Κάτι τέτοιο δεν ήταν δυνατό κατά τις µετρήσεις πεδίου και εµπιστευθήκαµε τις οδηγίες του χειριστού οι οποίες προφανώς είναι ίδιες µε τις οδηγίες του κατασκευαστή. 5. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ Ελήφθησαν συνολικά 102 µετρήσεις από τις οποίες οι 92 αφορούν γεωργικούς ελκυστήρες (τρακτέρ) και οι υπόλοιποι 10 αναφέρονται σε συρόµενα γεωργικά µηχανήµατα (φρέζες). Στο γράφηµα 1, αναφέρεται η µέγιστη στάθµη θορύβου που διαχέεται προς το περιβάλλον σε σύνολο 92 ελκυστήρων διαφορετικών τύπων. Προκύπτει ότι το 84,8% από τους µετρηθέντας ελκυστήρες υπερβαίνει τη µέγιστη επιτρεπόµενη στάθµη που αναφέρεται στην Ελληνική και Ευρωπαϊκή νοµοθεσία, [7,8] Μέγιστη στάθµη θορύβου που δέχεται ο χειριστής για σύνολο 92 ελκυστήρων διαφόρων τύπων Γράφηµα 1 Στάθµη θορύβου σε db(a) Αριθµός µετρηθέντων ελκυστήρων 7

8 Στο γράφηµα 2 φαίνεται συνολικά η ισοδύναµη συνεχής στάθµη θορύβου που δέχονται οι χειριστές 92 διαφορετικών τύπων ελκυστήρων. Η εν λόγω στάθµη για εργασία 8 ωρών καθορίζει την ηµερήσια ατοµική ηχοέκθεση των χειριστών, [2]. Προέκυψε ότι 36,9% χειριστές, εκτίθενται σε στάθµες θορύβου που υπερβαίνουν το κριτήριο των 90 db(a). Ενώ ποσοστό 93% υπερβαίνουν το κριτήριο των 85 db(a). Ισοδύναµη στάθµη θορύβου που δέχεται ο χειριστής για εργασία οχτώ ωρών για 92 διαφορετικούς τύπους ελκυστήρων Γράφηµα Στάθµη θορύβου σε db(a) Αριθµός ελκυστήρων Στο γράφηµα 3 απεικονίζεται η στάθµη θορύβου ανοιγµένη στο 1sec. Φαίνεται ότι οι στάθµες των µετρηθέντων ελκυστήρων βρίσκονται κατά ποσοστό 79,4% µεταξύ 110 και 120 db(a). Στάθµη θορύβου ανοιγµένη στο ένα sec για 92 διαφορετικούς γεωργικούς ελκυστήρες Γράφηµα Στάθµη θορύβου σε db(a) Αριθµός µετρηθέντων ελκυστήρων 8

9 Γράφηµ α 4. Υψηλότερη Σταθµ ισµ ένη Στάθµ η ηχητικής πίεσης σε db(a) των µεγίστων σταθµ ών θορύβου για ελκυστήρες διαφόρων βιοµ ηχανιών Στάθµη θορύβου σε db(a) ,8 99,2 108,6 97,4 95,1 94, ,5 96,9 97,7 97,8 93,7 96,2 Deutz Ford Landini Laborgini Universal New Holland Sohn Deere Messeu Ferguson Kubota International Belarus Hurliman Zetor Στο γράφηµα 4 απεικονίζονται οι υψηλότερες από τις µέγιστες στάθµες θορύβου που µετρήθηκαν για οµάδες ελκυστήρων δεκατριών διαφορετικών βιοµηχανιών. Οι πληροφορίες που παρέχονται από το εν λόγω γράφηµα είναι ουσιαστικές διότι µας δίνεται η δυνατότητα να διακρίνοµε µε µια µατιά (από τους εν χρήσει ελκυστήρες) ποιοι εξ αυτών προκαλούν την υψηλότερη στάθµη θορύβου κατά τη λειτουργία τους. 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 6.1 Κριτήριο η µέγιστη στάθµη των 90 db(a) προς το περιβάλλον 1. Για τους ελκυστήρες της Deutz το 72,7 % υπερβαίνει τη στάθµη των 90 db(a). 2. Για τους ελκυστήρες της Ford το 100 % υπερβαίνει τη στάθµη των 90 db(a). 3. Για τους ελκυστήρες της Landini το 71,4 % υπερβαίνει τη µέγιστη επιτρεπόµενη. 4. Για τους ελκυστήρες της Laborgini το 100 % υπερβαίνουν τα 90 db(a). 5. Για τους ελκυστήρες της Universal το 75 % υπερβαίνει τα 90 db(a). 6. Για τους ελκυστήρες της New Holland το 50 % προκαλεί υπέρβαση των 90 db(a). 7. Για τους ελκυστήρες της John Deere το 75 % υπερβαίνει το όριο των 90 db(a). 8. Για τους ελκυστήρες της Masseu Ferguson το 100 % προκαλεί υπέρβαση του ορίου. 9. Για τους ελκυστήρες της Kubota το 33,3 % προκαλεί υπέρβαση του ορίου. 10. Για τους ελκυστήρες της International το 100 % υπερβαίνει τα 90 db(a). 11. Για τους ελκυστήρες της Belarus το 50 % υπερβαίνει τα 90 db(a). 12. Για τους ελκυστήρες της Hurliman και Zentor το 100 % υπερβαίνει τα 90 db(a). 13. Τέλος για τους ελκυστήρες της Fiat ποσοστό 88,46 % υπερβαίνει τα 90 db(a). 14. Όλες οι φρέζες που µετρήθηκαν υπερβαίνουν την στάθµη των 90 db(a). 6.2 Κριτήριο η ηµερήσια ατοµική ηχοέκθεση σε σχέση µε τα 90 db(a) 1. Χειριστές ελκυστήρων Deutz το 9 % εκτίθεται σε στάθµες πάνω από 90 db(a). 2. Χειριστές Ford και Landini το 57,1 % εκτίθεται σε στάθµες πάνω από 90 db(a). 3. Για τους χειριστές ελκυστήρων της Laborgini, Universal και New Holland κανένας χειριστής δεν εκτίθεται σε στάθµες θορύβου πάνω από 90 db(a). 4. Για τους χειριστές της John Deere το 25 % εκτίθεται σε στάθµες πάνω από 90 db(a). 9

10 5. Χειριστές Masseu Ferguson, το 33,3 % εκτίθεται σε στάθµες πάνω από 90 db(a). 6. Για τους χειριστές της Kubota, Hurliman, Zentor κανένας χειριστής δεν υπερβαίνει τα 90 db(a). 7. Χειριστές International, το 100 % υπερβαίνουν την στάθµη των 90 db(a). 8. Χειριστές της Belarus, το 50 % υπερβαίνουν την στάθµη των 90 db(a). 9. Χειριστές της Fiat, το 26.9 % υπερβαίνουν την στάθµη των 90 db(a). 10. Χειριστές 10 διαφορετικών τύπων φρέζας το 90 % υπερβαίνει τα 90 db(a). Για τους άνω χειριστές επιβάλλεται η λήψη µέτρων µείωσης του θορύβου 6.3 Κριτήριο η ηµερήσια ατοµική ηχοέκθεση σε σχέση µε τα 85 db(a) Κατά την αξιολόγηση της ηµερήσιας ατοµικής ηχοέκθεσης των χειριστών ελκυστήρων Deutz, Ford, Landini, Laborgini, Universal, New Holland, John Deere, Masseu Ferguson, Kubota, International, Belarus, Hurliman, Zentor, Fiat καθώς και 10 διαφορετικών τύπων φρέζας βρέθηκε ότι σχεδόν το σύνολο αυτών εκτίθεται σε στάθµες θορύβου οι οποίες υπερβαίνουν το κριτήριο των 85 db(a) γεγονός που επιβάλει την ενηµέρωση τους για τον κίνδυνο που διατρέχει η ακοή τους. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ [1] Πρότυπο ΕΛΟΤ 413 [2] Π.. 85 / 18 Μαρτίου 1991 (ΦΕΚ 38 Α / 18 Μαρτίου 1991) «Προστασία των εργαζοµένων από τους κινδύνους που διατρέχουν λόγω της έκθεσής τους στο θόρυβο κατά την εργασία, σε συµµόρφωση προς την Οδηγία 86/188/ΕΟΚ» [3] Οδηγία 86 / 188/ΕΟΚ του Συµβουλίου EE L 137/ , σελ. 28. [4] Οδηγία 2003/10/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 6 ης Φεβρουαρίου «Περί των ελάχιστων προδιαγραφών υγείας και ασφάλειας για την έκθεση των εργαζοµένων σε κινδύνους προερχόµενους από φυσικούς παράγοντες». [5] Tinnitus είναι ένας θόρυβος που ακούγεται, απουσία κάποιου πραγµατικού θορύβου - συνήθως περιγράφεται σαν «θόρυβοι στο αυτί», ή «κουδούνισµα στο αυτί». [6] International Standard ISO (E). «Acoustics Tractors and machinery for agriculture and forestry Measurement of noise at the operators position Survey method». [7] Οδηγία 77 / 311 / Ε.Ο.Κ «Counsil Directive of 29 March 1977 on the approximation of the laws of the Member States relating to the driver-perceived noise level of wheeled agricultural or forestry tractors». [8] Υπ. Αποφ. Αρ (ΦΕΚ 377 / Β / 12 Ιουνίου 1984 ). «Προϋποθέσεις έγκρισης τύπου και κυκλοφορίας διαξονικών γεωργικών ή δασικών ελκυστήρων κατά ΕΟΚ». 10