Ευρωπαϊκά εγχειρίδια επαγγέλµατος και εκπαίδευσης της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε εγκατάλειψη

Transcript

1

2 Ευρωπαϊκά εγχειρίδια επαγγέλµατος και εκπαίδευσης της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε εγκατάλειψη relais plus 1

3 relais plus 2

4 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ «RELAIS PLUS» Το γενικό πλαίσιο Ο σκοπός Οι οµάδες και οι τοµείς-στόχοι. Οι έννοιες «εγκατάλειψη» και «σχέση βοήθειας» Η κατανοµή των ρόλων στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης Η διάρθρωση των οµάδων εργασίας Η ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ RELAIS PLUS Η βάση της µεθοδολογίας Η προσέγγιση δεξιοτήτων (Π ), κεντρικός άξονας του σχεδίου ΤΑ ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙ ΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ Μέθοδος εργασίας Φύση, κατανοµή των εργασιών Στόχοι και εξέλιξη αυτού του σταδίου των εργασιών Παρουσίαση των πινάκων ανάλυσης των εγχειριδίων ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΕΓΧΕΙΡΙ ΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΜΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΣΕ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΕΓΧΕΙΡΙ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΜΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΣΕ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ...47 relais plus 3

5 relais plus 4

6 1. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ «RELAIS PLUS» 1.1. Το γενικό πλαίσιο Η δηµιουργία του σχεδίου RELAIS PLUS προέκυψε από τρεις διαπιστώσεις. Στις µέρες µας, όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν να αντιµετωπίσουν µία συνεχή αύξηση του αριθµού των περιπτώσεων εγκατάλειψης. Πρόκειται για καταστάσεις που αφορούν σε κάθε ηλικία και πιο συγκεκριµένα στα παιδιά, τους εφήβους και τους ηλικιωµένους. Οι άνθρωποι που εργάζονται µε αυτές τις διαφορετικές οµάδες απαρτίζονται εν µέρει από εθελοντές ή µισθωτούς χωρίς κατάλληλα προσόντα, οι οποίοι ασκούν το λειτούργηµά τους µε ένα τρόπο περισσότερο διαισθητικό παρά βασισµένοι στην ουσιαστική γνώση. Παράλληλα, ο αριθµός τους είναι ανεπαρκής. Τα εκπαιδευτικά προγράµµατα δε λαµβάνουν επαρκώς υπόψη τις ιδιοµορφίες που παρουσιάζουν οι ξεχωριστές περιπτώσεις εγκατάλειψης. Για τη διασφάλιση µίας αξιοπρεπούς ζωής από κάθε άποψη, είναι απαραίτητη η ανάπτυξη και/ή η παγίωση (ποιοτικά και ποσοτικά) µία σχέσης βοήθειας µε αυτούς τους διαφορετικούς πληθυσµούς. Αυτός είναι και ο γενικός στόχος του σχεδίου. Ακόµα και αν η ανάγκη είναι κοινή στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το πλαίσιο και τα αίτια των περιπτώσεων εγκατάλειψης είναι διαφορετικά και περίπλοκα (πολιτικά και κοινωνικο-οικονοµικά προβλήµατα, καθώς και η διάλυση του οικογενειακού, κοινωνικού και πολιτισµικού ιστού, η οποία δεν αποτελεί αποκλειστικότητα των «φτωχών» χωρών). Για να γίνει δυνατή η κάλυψη αυτής της ανάγκης, είναι απαραίτητη, µέσω της εκπαίδευσης, η επαγγελµατοποίηση των κοινωνικών λειτουργών και των άλλων επαγγελµατιών στις κοινωνικές υπηρεσίες, οι οποίοι παρέχουν ήδη µία σχέση βοήθειας, καθώς και η αύξηση του αριθµού τους, επιτρέποντας την πρόσβαση σε αυτά τα επαγγέλµατα σε άτοµα που ζητούν εργασία και διαθέτουν το απαραίτητο προφίλ. Για το λόγο αυτό, υπάρχουν ήδη ορισµένα εργαλεία και προγράµµατα κατάρτισης για τα επαγγέλµατα που ασχολούνται µε τη σχέση βοήθειας, τα οποία έχουν σχεδιαστεί στη Γαλλία, στην Ιταλία και στη Ρουµανία στο πλαίσιο του σχεδίου Leonardo da Vinci RELAIS n o F/01/B/P/PP/ Ο σκοπός Σκοπός του σχεδίου είναι η µεταφορά των προϊόντων (εφαρµογών) του RELAIS σε τρεις ακόµα χώρες (Ελλάδα, Σλοβενία και Λετονία), λαµβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητές τους στον αγώνα κατά του κοινωνικού αποκλεισµού και υπέρ της ανάπτυξης µίας «σχέσης βοήθειας» προσθέτοντας επίσης µία νέα νορβηγική οπτική και µε µία εξωτερική γερµανική αξιολόγηση. Το σχέδιο επιτρέπει την ανάπτυξη ενός συνόλου εργαλείων εκπαίδευσης και προγραµµάτων κατάρτισης σύµφωνα µε τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Αυτό το σύνολο θα είναι διαθέσιµο σε 4 γλώσσες (γαλλικά, ελληνικά, σλοβενικά, λετονικά) σε έντυπη µορφή καθώς relais plus 5

7 και σε µία ταινία DvD και σε ένα CDRom, ενώ για ορισµένες εφαρµογές, θα διατεθεί σε 7 γλώσσες (αγγλικά, ρουµανικά και γερµανικά εκτός αυτών που προαναφέρθηκαν). Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς οργανισµούς και, σε ευρύτερη κλίµακα, στις δοµές και το προσωπικό που απασχολείται στον κοινωνικό τοµέα, καθώς και στον τοµέα της υγείας Οι οµάδες και οι τοµείς-στόχοι. Οι έννοιες «εγκατάλειψη» και «σχέση βοήθειας» Οι οµάδες στις οποίες απευθύνεται το σχέδιο RELAIS PLUS είναι τα άτοµα που έχουν βρεθεί σε καταστάσεις εγκατάλειψης (παιδιά, έφηβοι, ηλικιωµένοι) στην Ευρώπη και, πιο συγκεκριµένα, στις 7 συµµετέχουσες χώρες. Η έννοια «εγκατάλειψη» θα πρέπει να ορίζεται ανάλογα µε την κοινωνική οµάδα στην οποία αυτή αναφέρεται. Οι ορισµοί που χρησιµοποιούνται από τις συνεργαζόµενες χώρες είναι οι εξής: Για τους νέους µπορεί να περιλαµβάνει: τα ορφανά παιδιά, τους νέους που αποµακρύνθηκαν από την οικογένειά τους λόγω κακοποίησης ή έλλειψης εκπαίδευσης, εκείνους που απορρίφθηκαν από την οικογένειά τους. Οι ηλικιακές οµάδες που διακρίνονται είναι: από 0 µέχρι 14 ετών για τα παιδιά και από 14 µέχρι 18 για τους εφήβους. Όσον αφορά στα ηλικιωµένα άτοµα (άνω των 65 ετών) µπορεί να περιλαµβάνει: εξαρτώµενα άτοµα τα οποία έχουν εγκαταλειφθεί από την οικογένειά τους ή δεν έχουν οικογένεια και η ασθένεια από την οποία υποφέρουν και/ή τα γηρατειά δεν τους επιτρέπουν να ζουν µε αυτονοµία. Μπορεί επίσης να περιλαµβάνει περιθωριοποιηµένα άτοµα και/ή εκείνα που έχουν αποκλειστεί από την κοινωνική ζωή. Οι τοµείς-στόχοι του σχεδίου RELAIS PLUS είναι οι ακόλουθοι: Ο τοµέας της υγείας και ο κοινωνικός τοµέας και, πιο συγκεκριµένα, των κοινωνικών υπηρεσιών (οι κοινωνικοί λειτουργοί και οι άλλοι επαγγελµατίες που παρέχουν φροντίδα σε οµάδες που έχουν περιέλθει σε κατάσταση εγκατάλειψης), Ο τοµέας της εκπαίδευσης και κατάρτισης, Ο τοµέας των προσωπικών υπηρεσιών, στον οποίο το ποσοστό των εργασιακών θέσεων έχει αυξηθεί κατά 6% από τον ένα χρόνο στον άλλο στην Ευρώπη. Εκείνοι που θα χρησιµοποιήσουν τελικά τα αποτελέσµατα του προγράµµατος στις συµµετέχουσες χώρες και γενικότερα στην Ευρώπη είναι: Οι οργανισµοί κατάρτισης (εκπαιδευτές), Τα σχολεία και τα πανεπιστήµια (καθηγητές), Ιδρύµατα απασχόλησης και κατάρτισης (σύµβουλοι, αναλυτές και φορείς χάραξης πολιτικής και λήψης αποφάσεων), relais plus 6

8 Οι κοινωνικές υπηρεσίες (µε τους κοινωνικούς επαγγελµατίες που φροντίζουν τις οµάδες που έχουν περιέλθει σε κατάσταση εγκατάλειψης και που θα επωφεληθούν από την επαγγελµατική κατάρτιση), Οι οµοσπονδίες των εργοδοτών, Οι οργανισµοί που εκπροσωπούν τους εργαζοµένους, προκειµένου να κρίνουν τις αλλαγές περιεχοµένου και τις λεπτοµέρειες των δραστηριοτήτων, Εκείνοι που ζητούν εργασία, νέοι και ενήλικες και οι οποίοι µπορούν να καταρτιστούν επαρκώς στην άσκηση κοινωνικών επαγγελµάτων που αναλαµβάνουν τη φροντίδα των οµάδων-στόχων. Το επαγγελµατικό τους προφίλ θα καθοριστεί σύµφωνα µε τα επαγγελµατικά εγχειρίδια και τα εγχειρίδια κατάρτισης που θα προσαρµοστούν κατάλληλα και θα µεταφερθούν στις νέες χώρες του σχεδίου κατά τη διάρκειά του. Με τον όρο «σχέση βοήθειας», σύµφωνα µε το RELAIS PLUS, εννοείται µία σχέση στην οποία ο ένας τουλάχιστον από τους δύο πρωταγωνιστές επιδιώκει να βοηθήσει τον άλλον στην ανάπτυξη, στην ωριµότητα, σε µία καλύτερη λειτουργία και στην µεγαλύτερη ικανότητα να αντιµετωπίζει τη ζωή µε απόλυτη ανεξαρτησία και αυτονοµία, στο πλαίσιο µίας ευρωπαϊκής πολιτικής προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, υποστήριξης και προστασίας των ατόµων σε διάφορες περιπτώσεις εγκατάλειψης. Αυτά τα άτοµα, νέοι ή ενήλικες, έχουν ανάγκη µίας ηθικής, συναισθηµατικής, ψυχολογικής, ιατρικής, λογιστικής, οικονοµικής και νοµικής υποστήριξης, στην οποία βασίζεται και η σχέση βοήθειας. Όπως προαναφέρθηκε ακόµα και αν η ανάγκη είναι κοινή στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το πλαίσιο και τα αίτια των περιπτώσεων εγκατάλειψης είναι διαφορετικά και περίπλοκα (πολιτικά και κοινωνικο-οικονοµικά προβλήµατα καθώς και η διάλυση του οικογενειακού, κοινωνικού και πολιτισµικού ιστού, η οποία δεν αποτελεί αποκλειστικότητα των «φτωχών» χωρών). Οι ορισµοί που χρησιµοποιούνται από τους συµµετέχοντες δεν καλύπτουν εξ ίσου όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, και αυτό για λόγους κοινωνικοπολιτικούς και πολιτισµικούς. Ο βαθµός κοινωνικής ένταξης των διαφορετικών οµάδων σε καταστάσεις εγκατάλειψης, καθώς και ο βαθµός της παρεχόµενης φροντίδας διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Εκείνο που διακρίνει τους επαγγελµατίες του κοινωνικού τοµέα στην Ευρώπη είναι το είδος της σχέσης που διατηρούν µε τα άτοµα που αντιµετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις, σύµφωνα πάντοτε µε τις πολιτικές που επιβάλλονται από κάθε χώρα. relais plus 7

9 1.4. Η κατανοµή των ρόλων στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης Οι στόχοι του σχεδίου, το είδος των δραστηριοτήτων θα υλοποιηθούν για την επίτευξή τους, η ποικιλοµορφία των κοινωνικών οµάδων και των τοµέων-στόχων, των χρηστών και των επωφελούµενων, ο αριθµός αλλά και η συµπληρωµατικότητα των συνεργατών και των οργανισµών υποστήριξης απαιτούν µία σωστά δοµηµένη οργάνωση και µία αυστηρή διοίκηση. Αυτό ακριβώς αποτέλεσε και το αντικείµενο συζήτησης µεταξύ των συνεργατών οι οποίοι συµφώνησαν στον παρακάτω τρόπο λειτουργίας: Επιλογή ενός φορέα «Προωθητή του σχεδίου» ο οποίος είναι επιφορτισµένος µε το διοικητικό και οικονοµικό συντονισµό του. Επιλογή ενός φορέα µε τον ρόλο του «Γενικού συντονιστή» ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για το γενικό και τον επιστηµονικό συντονισµό. Επιλογή, σε κάθε χώρα εκτός από τη Γερµανία και τη Νορβηγία, ενός φορέα «Υπεύθυνου της σειράς» ο οποίος θα σχετίζεται µε τον υπεύθυνο του σχεδίου. Θα είναι υπεύθυνος για το συντονισµό των συνεργατών υποστήριξης, το συντονισµό των εργασιών έρευνας, προσαρµογής, διάδοσης και µεταφοράς στη χώρα του. Επιλογή ενός φορέα µε το ρόλο του «Επιστηµονικού συµβούλου» ο οποίος θα αποτελεί το σηµείο αναφοράς για τη σχέση βοήθειας της κάθε µιας από τις 3 πληθυσµιακές οµάδες σε κατάσταση εγκατάλειψης. Αυτό κρίθηκε απαραίτητο λόγω των ιδιαιτεροτήτων κάθε οµάδας. Θα είναι υπεύθυνος για τη σύνθεση των επαγγελµατικών εγχειριδίων (επαγγελµάτων-κατάρτισης) και των προγραµµάτων κατάρτισης για τη σχέση βοήθειας, τα οποία θα έχουν πραγµατοποιηθεί στις 3 χώρες που επωφελούνται της µεταφοράς του σχεδίου. Θα καθοδηγούν την κατάρτιση των εκπαιδευτών µεταφοράς. Επιλογή ενός φορέα µε τον ρόλο του «Μονίµου εξωτερικού Αξιολογητή» του τρόπου λειτουργίας του σχεδίου, των χρησιµοποιούµενων µεθόδων, των αποτελεσµάτων που προκύπτουν και συγκεκριµένα, των προϊόντων που σχεδιάζονται και της αξιολόγησής τους. Με στόχο µια αντικειµενική αξιολόγηση, επιλέχθηκε ένας οργανισµός από κάποια άλλη χώρα (Γερµανία) και όχι από χώρα που πρόκειται να αναλάβει ή ήδη έχει επιφορτιστεί µε την ευθύνη των εργασιών. Ο οργανισµός αυτός θα είναι υπεύθυνος και για τον ποιοτικό έλεγχο. Με τον τρόπο αυτόν, το σχέδιο θα ωφεληθεί παράλληλα και από την αγγλοσαξονική οπτική. Επιλογή ενός φορέα από τη Σκανδιναβία, ο οποίος θα είναι επιφορτισµένος µε την παροχή µία επιπρόσθετης τεχνογνωσίας που θα συµπληρώνει εκείνη του αρχικού σχεδίου Relais που αποτελεί το αντικείµενο µεταφοράς. Θα αναδείξει τα σκανδιναβικά προϊόντα που σχετίζονται µε το πρόγραµµα Relais και µε το πρότυπο της κοινωνικής εργασίας σε αυτή τη χώρα. Γι αυτό το ρόλο επελέγη ένας νορβηγικός οργανισµός. relais plus 8

10 Πίνακας κατανοµής των ρόλων Ρόλος Προωθητής του σχεδίου Χώρα Γαλλία Ρουµανία Γερµανία Νορβηγία Ελλάδα Λετονία Σλοβενία TEI ΚΡΗΤΗΣ Γενικός συντονιστής GIP FIPAG* Υπεύθυνος φορέας σε κάθε χώρα (συντονισµός και παραδοτέα της χώρας) GIP FIPAG* As. PARTENER GIDL* από κοινού Πανεπιστήµιο UAIC * TEI ΚΡΗΤΗΣ Πανεπιστήµιο της Liepaja Ινστιτούτο A. TRSTENJAKA Επιστηµονικός σύµβουλος (υπεύθυνος της µεταφοράς) Παιδιά Έφηβοι Ηλικιωµένοι GIP FIPAG* Πανεπιστήµιο UAIC * As. PARTENER GIDL* Φορέας επωφελούµενος της µεταφοράς TEI ΚΡΗΤΗΣ Πανεπιστήµιο της Liepaja Ινστιτούτο A. TRSTENJAKA Φορέας αξιολόγησης PRO INNOVATION Φορέας µιας τεχνογνωσίας συµπληρωµατικής του σχεδίου RELAIS * αρχικοί εταίροι του σχεδίου RELAIS Ινστιτούτο NOVA relais plus 9

11 1.5. Η διάρθρωση των οµάδων εργασίας Οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων και ο τρόπος οργάνωσης των εργασιών στο πλαίσιο του σχεδίου είναι οι εξής: ηµιουργία µίας «Επιτροπής Συντονισµού και αξιοποίησης των αποτελεσµάτων» αποτελούµενης από τον προωθητή του σχεδίου, το γενικό συντονιστή, τους υπευθύνους συντονιστές, τον αξιολογητή και τον εµπειρογνώµονα από τη Σκανδιναβία, δηλαδή συνολικά 9 άτοµα µε δικαίωµα ψήφου. Το πρόγραµµα δραστηριοτήτων προβλέπει τις συναντήσεις αυτής της Επιτροπής Συντονισµού στην οποία προεδρεύει ο υπεύθυνος του σχεδίου. Ωστόσο, θα µπορεί να συνεδριάζει όποτε κρίνεται αναγκαίο, κατόπιν απαιτήσεως της πλειοψηφίας των µελών της. Ο ρόλος της θα είναι: Να επικυρώνει τις κατευθύνσεις του προγράµµατος. Να επαναπροσδιορίζει, αν χρειαστεί, τις καθορισµένες εργασίες στο ετήσιο λειτουργικό πρόγραµµα. Να διευθετεί και να αµβλύνει κάθε σύγκρουση µεταξύ των εταίρων. Να ελέγχει την υλοποίηση και τα αποτελέσµατα του σχεδίου και να διασφαλίζει την ποιότητα και τον καινοτόµο χαρακτήρα τους, καθώς και την αξιοποίησή τους. Σε κάθε συνεδρίαση της συντονιστικής επιτροπής που γίνεται σε µια χώρα µπορούν να συµµετέχουν πρόσωπα που έχουν έναν υπεύθυνο ρόλο στους τοµείς ενδιαφέροντος του σχεδίου σε αυτήν τη χώρα, άτοµα που έχουν θεσµικό ρόλο και κοινωνικοί εταίροι µε συµβουλευτικό ρόλο. ηµιουργία σε όλες τις χώρες των εταίρων (µε εξαίρεση τη Γερµανία και τη Νορβηγία) µίας «οµάδας στήριξης» η οποία θα αποτελείται το ελάχιστον από τον υπεύθυνο συντονιστή, έναν ειδικό επιστήµονα «παιδικής ηλικίας», έναν ειδικό επιστήµονα «εφηβείας», έναν ειδικό επιστήµονα «τρίτης ηλικίας», 3 εκπροσώπους κοινωνικών υπηρεσιών που ο καθένας είναι αρµόδιος για κάθε οµάδα-στόχο του σχεδίου, 3 εκπροσώπους που προέρχονται από φορείς θεσµικούς, διοικητικούς ή των τοπικών αρχών που είναι υπεύθυνοι για τη χρηµατοδότηση των κοινωνικών υπηρεσιών ή/και των υπηρεσιών κατάρτισης, καθώς και 2 εκπροσώπους κοινωνικών εταίρων. Την οµάδα στήριξης συντονίζει ο υπεύθυνος συντονιστής, ο οποίος ενηµερώνει την επιτροπή συντονισµού του σχεδίου για την πορεία της υλοποίησης των εργασιών. Η οµάδα στήριξης συνεδριάζει 3 φορές το χρόνο και αποστολή της είναι ο συντονισµός των εργασιών και η επικύρωση και αξιοποίηση των αποτελεσµάτων. Καθορίζει τη λίστα των µελών των ερευνητικών οµάδων. Η βασική της σύνθεση καθορίζεται από τον υπεύθυνο συντονιστή σε κάθε χώρα. Τα µέλη αυτών των οµάδων επιλέγονται µεταξύ των συνεργαζόµενων εταίρων ( σιωπηρούς ). Η δηµιουργία της οµάδας στήριξης µπορεί να πραγµατοποιηθεί κατά την εκκίνηση του προγράµµατος. Σύσταση σε 3 χώρες (Ελλάδα, Σλοβενία και Λετονία) και για κάθε οµάδα που βρίσκεται σε κατάσταση εγκατάλειψης µίας «ερευνητικής οµάδας». Κάθε µία από τις 9 οµάδες αποτελείται από τον υπεύθυνο συντονιστή της, έναν ειδικό επιστήµονα της σχετικής οµάδας, 2 εκπαιδευτές και 2 επαγγελµατίες του relais plus 10

12 κοινωνικού τοµέα. Αυτές οι οµάδες έχουν ως αποστολή τους, µε αφετηρία µία κοινή µεθοδολογία, να συµµετάσχουν στις διαδικασίες διάγνωσης των αναγκών και να προσαρµόσουν τα επαγγελµατικά εγχειρίδια (επαγγελµάτων-κατάρτισης) και τα εκπαιδευτικά προγράµµατα στις ιδιαιτερότητες της χώρας. Αυτές οι οµάδες, οι οποίες συνεδριάζουν όσες φορές χρειαστεί, έχουν ως επικεφαλής τον υπεύθυνο συντονιστή της οµάδας στήριξης. Η διάρθρωση των διαφορετικών οµάδων εργασίας παρουσιάζεται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα: relais plus 11

13 - Η Επιτροπή Συντονισµού - Οι 5 οµάδες στήριξης - Οι 9 ερευνητικές οµάδες - Οι σιωπηλοί εταίροι Προωθητής TEI (Ελλάδα) ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ Γενικός συντονιστής Αξιολογητής Σκανδιναβός σύµβουλος GIP FIPAG (Γαλλία) PRO INNOVATION (Γερµανία) ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ NOVA (Νορβηγία) Χώρα Γαλλία Ρουµανία Ελλάδα Λετονία Σλοβενία Υπεύθυνος συντονιστής GIP FIPAG As. PARTENER Πανεπιστήµιο UAIC TEI Πανεπιστήµιο της Liepaja Ινστιτούτο A. TRSTENJAKA 5 οµάδες στήριξης (ο συντονιστής, 3 εκπαιδευτές, 3 επαγγελµατίες, 3 χρηµατοδότες, 2 κοινωνικοί εταίροι 9 ερευνητικές οµάδες (ο συντονιστής, 1 ειδικός επιστήµονας, 2 εκπαιδευτές, 2 επαγγελµατίες παιδιά έφηβοι ηλικιωµένοι παιδιά έφηβοι ηλικιωµένοι παιδιά έφηβοι ηλικιωµένοι relais plus 12

14 2. Η ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ RELAIS PLUS 2.1. Η βάση της µεθοδολογίας Η µεταφορά ή µετάδοση καινοτοµίας που είναι ο στόχος του προγράµµατος RELAIS PLUS, διακρίνεται σε διάφορα είδη µεταφοράς : Γεωγραφική µεταφορά: Πρόκειται για ένα σχέδιο Μεταφοράς Καινοτοµίας (από τη Γαλλία και τη Ρουµανία) προς την Ελλάδα, τη Σλοβενία και τη Λετονία, και όχι για τη συνέχιση του έργου του αρχικού προγράµµατος RELAIS 1 που περιελάµβανε 2 χώρες επιπλέον και 8 άλλους εταίρους που δεν συµµετέχουν πλέον στο παρόν σχέδιο. Αυτή η µεταφορά θα επιτευχθεί µε την προσαρµογή των ήδη υπαρχόντων εργαλείων στις ιδιαιτερότητες των 3 νέων χωρών εταίρων, µε µία νέα αγγλοσαξονική οπτική. Στόχος θα είναι η δηµιουργία µίας νέας ευρωπαϊκής σύνθεσης την οποία θα µοιράζονται 7 χώρες της Βόρειας και Νότιας, υτικής και Ανατολικής Ευρώπης. Η προσαρµογή και η αξιοποίηση των αποτελεσµάτων του σχεδίου RELAIS στη Γαλλία και στη Ρουµανία θα συνεχιστεί µεν αλλά υπό τις παρούσες συνθήκες, εκτός αυτού του σχεδίου µεταφοράς καινοτοµίας, µε ίδιους πόρους και µε την κατάλληλη υποστήριξη διαφόρων χρηµατοδοτικών φορέων. Μεθοδολογική µεταφορά: Με την ευκαιρία αυτού του σχεδίου µεταφοράς καινοτοµίας, τίθεται και το ζήτηµα της ανάπτυξης µίας κοινής εκπαιδευτικής κουλτούρας µεταξύ των χωρών εταίρων η οποία θα βασίζεται στην ίδια προσέγγιση, την «Προσέγγιση εξιοτήτων» ή Π ( l' Approche Par Compétences APC). Αυτή η κοινή παιδαγωγική κουλτούρα, που κατευθύνει την προσπάθεια και το ενδιαφέρον της ευρωπαϊκής κοινότητας στον τοµέα της κατάρτισης, βασίζεται στην έρευνα για την εύρεση της καλύτερης δυνατής αντιστοιχίας µεταξύ εκπαίδευσης και απασχόλησης. Σταδιακά, η Π έχει δοµηθεί γύρω από µία µεθοδολογία η οποία, µε βάση τις οικονοµικές ανάγκες, αναπτύσσει εκπαιδευτικούς µηχανισµούς µε στόχο την κάλυψη αυτών ακριβώς των αναγκών. Η ακολουθία είναι η εξής: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ. Το σχέδιο θα επιτρέπει σε όλους τους εταίρους, και ιδιαίτερα σε εκείνους της Ανατολικής Ευρώπης, να µοιραστούν το ίδιο όραµα σχετικά µε το σκοπό της εκπαίδευσης. Τοµεακή µεταφορά: Μία από τις δραστηριότητες του σχεδίου περιλαµβάνει, στο διαγνωστικό στάδιο, τον προσδιορισµό των διαφόρων νοµικών και νοµοθετικών πλαισίων σχετικά µε την προστασία των ατόµων σε κάθε συµµετέχουσα χώρα. Η µελέτη και τα ευρήµατα που σχετίζονται µε την προβληµατική της εγκατάλειψης µπορούν να αποτελέσουν το αντικείµενο µιας µεταφοράς σε άλλους τοµείς: στο νόµο, τη δικαιοσύνη, την πρόληψη, τη διαµεσολάβηση. Η µεταφορά καινοτοµίας µπορεί να αποδειχτεί χρήσιµη και σε πολυάριθµα επαγγέλµατα άλλων τοµέων όπως η υγεία στην οποία η σχέση βοήθειας είναι έντονα παρούσα επιπλέον, η οργάνωση της εκπαίδευσης µε βάση τις δεξιότητες και η γενικότερη τεχνογνωσία του σχεδίου µπορούν να µεταφερθούν σε οποιονδήποτε άλλο τοµέα. Για την επίτευξη αυτής της µεταφοράς κρίθηκαν απαραίτητα τα παρακάτω: relais plus 13

15 Ο προσδιορισµός των εµποδίων στην ανάπτυξη της σχέσης βοήθειας στις διάφορες χώρες. Η προσαρµογή και µεταφορά µίας εκπαιδευτικής µεθοδολογίας για την οργάνωση και καθοδήγηση των οργανισµών κατάρτισης και των φορέων εκπαίδευσης/απασχόλησης, µε στόχο την επαγγελµατοποίηση των επαγγελµατιών των κοινωνικών υπηρεσιών (κοινωνικά επαγγέλµατα) που είναι υπεύθυνοι της σχέσης βοήθειας. Η προώθηση µίας προσφοράς εκπαίδευσης προσαρµοσµένης και αναθεωρηµένης, η οποία ενσωµατώνει τις ιδιαιτερότητες της οµάδας στην οποία αναφέρεται, σαν µέσο ανάπτυξης της σχέσης βοήθειας, σύµφωνα πάντα µε τις εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές αλληλεγγύης. Η ορθότερη αντίληψη και κατανόηση των ζητηµάτων που σχετίζονται µε την εγκατάλειψη καθώς και ο σωστότερος προσδιορισµός του δικτύου των φορέων παρέµβασης. Η εµπέδωση των γνώσεων και η διευκόλυνση της επίλυσης των προβληµάτων που προκύπτουν στον τοµέα αυτό Η Προσέγγιση εξιοτήτων (Π ), κεντρικός άξονας του σχεδίου. Οι εκπαιδευτές έχουν σταδιακά αναπτύξει µία προσέγγιση «αντιµετώπισης της κατάρτισης σαν µοχλό της οικονοµικής απόδοσης» πρόκειται περί της Προσέγγισης εξιοτήτων. Η Π αποτελεί µία προσέγγιση, µία οπτική, έναν αγωγό ο οποίος δίνει νόηµα στις πρακτικές κατάρτισης. Αυτός ο κεντρικός άξονας αφορά στη διάρθρωση των υφιστάµενων επαγγελµατικών δραστηριοτήτων, στην αντιστοιχία τους σε συγκεκριµένο επάγγελµα και στην κατάρτιση των ασκούντων αυτό το επάγγελµα, έτσι ώστε τα αποτελέσµατα την εκπαίδευσης να µετατραπούν σε αποτελέσµατα στο χώρο εργασίας. Πώς µπορεί να οργανωθεί η εκπαίδευση µε βάση το επάγγελµα; Οι επαγγελµατικές δραστηριότητες, ό,τι προϋποθέτουν όσον αφορά στις γνώσεις, στον τρόπο υλοποίησης και στις δεξιότητες. Οι µαθησιακές δραστηριότητες, τα οφέλη που προσφέρουν. Πώς µπορεί να διασφαλιστεί η αποτελεσµατικότητα της εκπαίδευσης; Αυτός ο κεντρικός άξονας, η Π, υπήρξε η αιτία της δηµιουργίας µίας νέας κατηγορίας δεξιοτήτων των εκπαιδευτών: αυτή της τεχνογνωσίας της κατάρτισης. relais plus 14

16 Ο ορισµός της τεχνογνωσίας της διαδικασίας κατάρτισης (l ingénierie de formation) που έχει υιοθετηθεί στο σχέδιο είναι ο ακόλουθος: «Ένα σύνολο τεχνικών µεθόδων που εφαρµόζονται στη διαδικασία κατάρτισης». Ο στόχος της ανάλυσης είναι µία οργάνωση, µία υπηρεσία. Η τεχνογνωσία της διαδικασίας κατάρτισης αποτελεί, εποµένως, ένα σύνολο εργαλείων, µεθόδων και διαδοχικών βηµάτων που έχουν ως στόχο: Την ανάλυση και µελέτη του ζητήµατος των ανθρωπίνων πόρων ενός οργανισµού απασχόλησης. Τη µετάφραση αυτής της προβληµατικής σε ανάγκες εκπαίδευσης. Τον προσδιορισµό των προϋποθέσεων υπό τις οποίες αυτή η εκπαίδευση µπορεί να αποδειχθεί αποτελεσµατική για την κάλυψη των αναγκών. Την εκτίµηση κατά πόσο οι ενέργειες που πραγµατοποιήθηκαν έφεραν αποτελέσµατα όσον αφορά το εξεταζόµενο ζήτηµα. Τη λήψη διορθωτικών µέτρων, εφόσον κάτι τέτοιο κριθεί αναγκαίο. Μέσα στα πλαίσια της µεταφοράς καινοτοµίας, χρειάστηκαν και ζητήθηκαν οι µεθοδολογίες της τεχνογνωσίας της διαδικασίας κατάρτισης κατά την εφαρµογή της Προσέγγισης εξιοτήτων. 3. ΤΑ ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ Το σχέδιο επιτρέπει την ανάπτυξη ενός συνόλου εργαλείων εκπαίδευσης και προγραµµάτων κατάρτισης σύµφωνα µε τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Αυτό το σύνολο είναι διαθέσιµο σε 4 γλώσσες (γαλλικά, ελληνικά, σλοβενικά, λετονικά) σε έντυπη µορφή καθώς και σε µία ταινία DvD και σε ένα CDRom, ενώ για ορισµένες εφαρµογές, θα διατεθεί σε 7 γλώσσες (αγγλικά, γερµανικά και ρουµανικά εκτός αυτών που προαναφέρθηκαν). Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς οργανισµούς και, σε ευρύτερη κλίµακα, στις δοµές και το προσωπικό που απασχολείται στον κοινωνικό τοµέα, καθώς και στον τοµέα της υγείας. Όλα τα αποτελέσµατα θα είναι προσβάσιµα και µέσω του ιστοτόπου του σχεδίου Η λίστα των παραδοτέων και η κωδικοποίησή τους είναι η παρακάτω: NO. ΤΙΤΛΟΣ ΚΩ ΙΚΟΣ Υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των 1_GR_fr εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα γαλλικά). 1.2 Υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των 1_GR_gr εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα ελληνικά). 1.3 Υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των 1_LV_fr εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Λετονία (στα γαλλικά). 1.4 Υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των 1_LV_lv εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε relais plus 15

17 κατάσταση εγκατάλειψης στη Λετονία (στα λετονικά). 1.5 Υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των 1_SL_fr εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα γαλλικά). 1.6 Υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των 1_SL_sl εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα σλοβενικά) 2 2 Ευρωπαϊκή σύνθεση της υφιστάµενης κατάστασης & εκτίµησης των αναγκών 2_EU_fr επαγγελµατοποίησης των εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Γαλλία, Ιταλία, Ρουµανία, Ελλάδα, Σλοβενία, Λετονία και Νορβηγία (στα γαλλικά). 2 Ευρωπαϊκή σύνθεση της υφιστάµενης κατάστασης & εκτίµησης των αναγκών 2_EU_gr επαγγελµατοποίησης των εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Γαλλία, Ιταλία, Ρουµανία, Ελλάδα, Σλοβενία, Λετονία και Νορβηγία (στα ελληνικά). 2 Ευρωπαϊκή σύνθεση της υφιστάµενης κατάστασης & εκτίµησης των αναγκών 2_EU_lv επαγγελµατοποίησης των εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Γαλλία, Ιταλία, Ρουµανία, Ελλάδα, Σλοβενία, Λετονία και Νορβηγία (στα λετονικά). 2 Ευρωπαϊκή σύνθεση της υφιστάµενης κατάστασης & εκτίµησης των αναγκών 2_EU_sl επαγγελµατοποίησης των εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Γαλλία, Ιταλία, Ρουµανία, Ελλάδα, Σλοβενία, Λετονία και Νορβηγία (στα σλοβενικά) Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση 3.1_GR_fr εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα γαλλικά). 3.1 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση 3.1_GR_gr εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα ελληνικά). 3.1 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση 3.1_LV_fr εγκατάλειψης στη Λετονία (στα γαλλικά). 3.1 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση 3.1_LV_lv εγκατάλειψης στη Λετονία (στα λετονικά). 3.1 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση 3.1_SL_fr εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα γαλλικά). 3.1 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση 3.1_SL_sl εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα σλοβενικά). 3.2 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα γαλλικά). 3.2 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα ελληνικά). 3.2 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Λετονία (στα γαλλικά). 3.2 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Λετονία (στα λετονικά). 3.2 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα γαλλικά). 3.2 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα σλοβενικά). 3.2_GR_fr 3.2_GR_gr 3.2_LV_fr 3.2_LV_lv 3.2_SL_fr 3.2_SL_sl 3.3 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση 3.3_GR_fr εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα γαλλικά). 3.3 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση 3.3_GR_gr εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα ελληνικά). 3.3 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση 3.3_LV_fr εγκατάλειψης στη Λετονία (στα γαλλικά). relais plus 16

18 3.3 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Λετονία (στα λετονικά). 3.3 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα γαλλικά). 3.3 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα σλοβενικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά). 3.3_LV_lv 3.3_SL_fr 3.3_SL_sl 3.1.1_EU_fr 3.1.1_EU_gr 3.1.1_EU_lv 3.1.1_EU_sl 3.2.1_EU_fr 3.2.1_EU_gr 3.2.1_EU_lv 3.2.1_EU_sl 3.3.1_EU_fr 3.3.1_EU_gr 3.3.1_EU_lv Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και κατάρτισης της σχέσης βοήθειας µε 3.3.1_EU_sl ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά). 4 4 O οδηγός των καλών πρακτικών (στα γαλλικά). 4_EU_fr 4 O οδηγός των καλών πρακτικών (στα ελληνικά). 4_EU_gr 4 O οδηγός των καλών πρακτικών (στα λετονικά). 4_EU_lv 4 Ο οδηγός των καλών πρακτικών (στα σλοβενικά). 4_EU_sl Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε παιδιά σε 5.1_EU_fr κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά). 5.1 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε παιδιά σε 5.1_EU_gr κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά). 5.1 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε παιδιά σε 5.1_EU_lv κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά). 5.1 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά). 5.1_EU_sl 5.2 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά). 5.2_EU_fr relais plus 17

19 5.2 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά). 5.2 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά). 5.2 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά). 5.2_EU_gr 5.2_EU_lv 5.2_EU_sl 5.3 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε ηλικιωµένους σε 5.3_EU_fr κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά). 5.3 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε ηλικιωµένους σε 5.3_EU_gr κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά). 5.3 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε ηλικιωµένους σε 5.3_EU_lv κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά). 5.3 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε ηλικιωµένους σε 5.3_EU_sl κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά). 6 6 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης εκπαιδευτών των εµπλεκοµένων 6_EU_fr επαγγελµατιών στη σχέση βοήθειας µε πληθυσµούς σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά) 6 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης εκπαιδευτών των εµπλεκοµένων 6_EU_gr επαγγελµατιών στη σχέση βοήθειας µε πληθυσµούς σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά) 6 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης εκπαιδευτών των εµπλεκοµένων 6_EU_lv επαγγελµατιών στη σχέση βοήθειας µε πληθυσµούς σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά) 6 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης εκπαιδευτών των εµπλεκοµένων 6_EU_sl επαγγελµατιών στη σχέση βοήθειας µε πληθυσµούς σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά) 7 7 Οδηγός για την ασφαλή άσκηση της σχέσης βοήθειας (στα γαλλικά). 7_EU_fr 7 Οδηγός για την ασφαλή άσκηση της σχέσης βοήθειας (στα ελληνικά). 7_EU_gr 7 Οδηγός για την ασφαλή άσκηση της σχέσης βοήθειας (στα λετονικά). 7_EU_lv 7 Οδηγός για την ασφαλή άσκηση της σχέσης βοήθειας (στα σλοβενικά). 7_EU_sl 7 Οδηγός για την ασφαλή άσκηση της σχέσης βοήθειας (στα γερµανικά). 7_EU_de 8 8 Cd-rom Η ΣΧΕΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ 8_EU_fr_gr_l v_ro_sl 9 9 Film dvd Η ΣΧΕΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ 9_EU_fr_gr_l v_ro_sl Ιστότοπος σχεδίου 10_EU_fr_gr _lv_ro_sl relais plus 18

20 4. ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙ ΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ 4.1. Μέθοδος εργασίας Η µέθοδος εργασίας για τη σύνταξη των εγχειριδίων επαγγέλµατος και εκπαίδευσης δηµιουργήθηκε στο πλαίσιο του σχεδίου Relais ( ) από τις οµάδες εργασίας της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ρουµανίας. Οι εργασίες που πραγµατοποιήθηκαν στη Γαλλία, Ιταλία και Ρουµανία για τις συνθήκες ζωής των εφήβων σε κατάσταση εγκατάλειψης, σχετικά µε τις µορφές των κοινωνικών παρεµβάσεων που στοχεύουν στην παροχή µιας κατάλληλης βοήθειας, καθώς και στη διάγνωση των αναγκών επαγγελµατοποίησης, επέτρεψαν τον προσδιορισµό σηµείων σύγκλισης και απόκλισης µεταξύ των 3 χωρών. Επέτρεψαν ιδιαίτερα να εντοπισθούν, µε αφετηρία ορισµένα επαγγέλµατα που εµπλέκονται άµεσα στη σχέση βοήθειας, οι πιθανές αποκλίσεις µεταξύ των απαιτούµενων δεξιοτήτων και εκείνων που υφίστανται πραγµατικά στους απασχολούµενους επαγγελµατίες. Αυτή η ανάλυση πραγµατοποιήθηκε διασταυρώνοντας τις οπτικές των επαγγελµατιών που επιτελούν ποικίλες λειτουργίες και σε διαφορετικά επίπεδα ευθύνης µε εκείνες των αποδεκτών της βοήθειας. Ένα κείµενο σύνθεσης επικεντρωµένο στη διάγνωση των αναγκών για δεξιότητες, και επικυρωµένο από το σύνολο των οµάδων, χρησίµευσε σαν πρότυπο της σχέσης βοήθειας υπό τη µορφή ενός εγχειριδίου επαγγέλµατος. Αποφασίστηκε να µην ξεκινήσουµε από συγκεκριµένα επαγγέλµατα που δεν έχουν απαραίτητα τα αντίστοιχά τους στις άλλες χώρες, αλλά να επεξεργαστούµε εγχειρίδια που θα µπορούσαν να προσαρµοστούν σε µια µεγάλη ποικιλία επαγγελµάτων κοινωνικής παρέµβασης που εµπλέκονται στη σχέση βοήθειας µε εφήβους σε εγκατάλειψη. H επιλογή µιας οπτικής που επικεντρώνει καταρχάς στα άτοµα που χρειάζονται βοήθεια, στη συγκεκριµένη κατάστασή τους και στους δεσµούς που πρέπει να δηµιουργήσουµε µε αυτά, ευνοεί περισσότερο µια πιο ολιστική θεώρηση απ ότι συνήθως της παρέµβασης των επαγγελµατιών. Αυτή η επιλογή προσεγγίζει, λόγω των κοινών απαιτήσεων, επαγγελµατίες που παρεµβαίνουν συχνά µε ένα κλειστό τρόπο, ο καθένας δηλαδή στο πλαίσιο της ειδικότητάς του, και σύµφωνα µε ιεραρχίες που υποτιµούν ορισµένες από αυτές τις παρεµβάσεις, κυρίως όταν προέρχονται από επαγγελµατίες µε λιγότερα προσόντα. Είναι µια προσέγγιση που αφήνει να διαφανεί µια πιθανή ανανέωση των τρόπων εκπαίδευσης (σε οµάδα). Συµβαδίζει µε την προσπάθεια να δηµιουργηθούν γέφυρες µεταξύ των επαγγελµάτων, παρά τις αντιστάσεις περισσότερο ή λιγότερο ισχυρές, που πρέπει παρά ταύτα να αναγνωρίσουµε ότι υπάρχουν και να τις λάβουµε υπόψη µας. Είναι η έννοια που πρέπει να δώσουµε σε αυτό τον γενικό όρο που επιλέξαµε να χρησιµοποιήσουµε στον ενικό: «επάγγελµα της σχέσης βοήθειας». Να στοχεύουµε στη συνοχή διατηρώντας την ιδιαιτερότητα και την ετερογένεια των διαφορετικών πλαισίων: αυτή η πρόκληση είναι διαρκής σε ένα ευρωπαϊκό σχέδιο. relais plus 19

21 Αυτή ήταν και η προσέγγιση εξαρχής του σχεδίου RELAIS όπου η κατάσταση σε κάθε µια χώρα ήταν ιδιαίτερα πολύπλοκη και υπό εξέλιξη. Αλλά µέσω της επικοινωνίας µεταξύ των χωρών, της αντιπαράθεσης των απόψεων και διαρκείς συζητήσεις χωρίς όµως υπερβολικές παραχωρήσεις τελικά υπήρξε πρόοδος προς µια κοινή κουλτούρα που ενσωµατώνει τις ιδιαιτερότητες του καθενός, εµπλουτίζεται από αυτές και παραµένει αρκετά ανοικτή για να µπορεί να προσαρµοστεί στη συνέχεια σε άλλα πλαίσια ή άλλες οµάδες-στόχους. Στο πλαίσιο του σχεδίου Relais Plus, η σύνταξη των εγχειριδίων επαγγέλµατος και εκπαίδευσης στηρίζεται στη µεταφορά και αξιοποίηση της µεθοδολογίας του αρχικού σχεδίου. H ευρωπαϊκή σύνθεση των εγχειριδίων επαγγέλµατος και εκπαίδευσης για την ανάπτυξη σχέσης βοήθειας µε πληθυσµούς σε κατάσταση εγκατάλειψης του Relais I αποτέλεσε τη βασική δοµή στην οποία ενσωµατώθηκαν οι συµβολές των νέων εταίρων της Λετονίας, της Ελλάδας και της Σλοβενίας. Οι ιδιαίτερες πλευρές που αναδείχτηκαν σε σχέση µε την πρακτικής της σχέσης βοήθειας σε αυτές τις τρεις νέες χώρες-εταίρους εµπλούτισαν σηµαντικά το εγχειρίδιο επαγγέλµατος και εκπαίδευσης που δηµιουργήθηκε στο πλαίσιο του πρώτου σχεδίου Relais. Για τη σύνταξη των εγχειριδίων επαγγέλµατος και εκπαίδευσης στη Λετονία, Ελλάδα και Σλοβενία χρησιµοποιήσαµε: την έκθεση για την υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε πληθυσµούς σε κατάσταση εγκατάλειψης που πραγµατοποιήθηκε σε κάθε µία από τις 3 νέες χώρες-εταίρους, τη µεθοδολογία των εγχειριδίων επαγγέλµατος και εκπαίδευσης όπως αυτή προέκυψε από το σχέδιο RELAIS, δηλαδή τη χρησιµοποίηση της µεθοδολογίας των «οµάδων επαγγελµάτων», τη σύνδεση των κοινωνικών εταίρων µε αυτές τις οµάδες εργασίας - που συνένωσαν επαγγελµατίες/ειδικούς απασχολούµενους σε διάφορα επαγγελµατικά πλαίσια αντιπροσωπευτικά της σχέσης βοήθειας, εκπαιδευτές από όλες τις κατηγορίες ειδικών της σχέσης βοήθειας και διευθυντικά στελέχη/άτοµα που βρίσκονται στα κέντρα λήψης αποφάσεων των φορέων που υποστηρίζουν τη σχέση βοήθειας µε στόχο να καταλήξουµε στις κατάλληλες αναλύσεις και προτάσεις βελτίωσης, τα εγχειρίδια επαγγέλµατος και εκπαίδευσης του σχεδίου RELAIS, τα υπάρχοντα εθνικά κείµενα αναφοράς που ρυθµίζουν θέµατα επαγγελµατοποίησης των διαφόρων κατηγοριών ειδικών εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας. Το παρόν παραδοτέο οργανώνεται σύµφωνα µε δύο άξονες ανάλυσης, ως εξής : Τα πλαίσια στα οποία πραγµατοποιείται η επαγγελµατική παρέµβαση, καθώς και τις δραστηριότητες που έχουν σχέση µε τη βοήθεια των εφήβων σε εγκατάλειψη. Συγκεκριµένα : - Κλειστά ιδρύµατα - Υπηρεσίες / ειδικά προγράµµατα - Το σπίτι του εξυπηρετούµενου - ηµόσιους χώρους relais plus 20

22 - εδοµένης της ποικιλίας των επαγγελµατιών που εµπλέκονται στη σχέση βοήθειας, οι δραστηριότητες που υλοποιούνται στις οµάδες-στόχους διαφέρουν από τη φύση τους και κατανέµονται σε : - ραστηριότητες επαφής µε τις οµάδες-στόχους, που βασίζονται σε µια προσέγγιση ατοµική και συλλογική. - ραστηριότητες προσανατολισµένες σε οµάδες µε µια συλλογική προσέγγιση. Η προσπάθεια και ο στόχος σε αυτό το στάδιο του σχεδίου ήταν να δηµιουργηθεί ένα γενικό προφίλ της σχέσης βοήθειας µε άτοµα σε εγκατάλειψη µε βάση τις κοινές δραστηριότητες για όλους τους παρεµβαίνοντες της σχέσης βοήθειας Φύση, κατανοµή των εργασιών Η διαδικασία εξελίχθηκε λίγο διαφορετικά από ότι στην πρώτη φάση για τη δηµιουργία της έκθεσης για την υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης. Κάθε χώρα ανέλαβε να εµβαθύνει ερευνητικά σε µια µόνο οµάδα-στόχο και να θέσει µετά την πρότασή της υπό συζήτηση µε τους υπόλοιπους εταίρους. Αυτός ο περιορισµός των εργασιών ανταποκρινόταν στην απαίτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η κατανοµή είχε προβλεφθεί από το σχέδιο, µε στόχο την καλύτερη δυνατή κινητοποίηση των διαθέσιµων δεξιοτήτων: Πληθυσµός-στόχος Παιδιά Έφηβοι Ηλικιωµένοι Χώρα Ρουµανία Ιταλία Γαλλία Το εγχειρίδιο επαγγέλµατος δηµιουργήθηκε σε κάθε µία από τις χώρες από τις οµάδες του σχεδίου Relais στις οποίες προστέθηκαν επαγγελµατίες που εργάζονται σε καθένα από τους αναφερόµενους τοµείς σύµφωνα µε τη χρήση των «οµάδων επαγγελµάτων» (συνδεδεµένα µέλη). Το κείµενο που παρουσιάζεται εδώ αφορά µόνο τα εγχειρίδια επαγγέλµατος και εκπαίδευσης της σχέσης βοήθειας µε εφήβους 1 Στο πλαίσιο του σχεδίου RELAIS PLUS, µε τον ορισµό των υπευθύνων της µεταφοράς µεθοδολογίας και της εποπτείας των εργασιών που πραγµατοποιήθηκαν από τους νέους εταίρους, η συσσωρευµένη εµπειρία του προηγούµενου σχεδίου επικυρώθηκε µε τον βέλτιστο και πιο γενικευµένο τρόπο. Οι εταίροι-υπεύθυνοι της µεταφοράς ανέλαβαν τον ρόλο της υλοποίησης της ευρωπαϊκής σύνθεσης των εγχειριδίων επαγγέλµατος και εκπαίδευσης βασιζόµενοι στα εγχειρίδια επαγγέλµατος που συνέταξαν κάθε µία από τις τρεις νέες χώρες. 1 ύο άλλα παραδοτέα δηµιουργήθηκαν για τα εγχειρίδια επαγγέλµατος και εκπαίδευσης και αφορούν αντίστοιχα τους ηλικιωµένους και τα παιδιά. relais plus 21

23 Η κατανοµή των αρµοδιοτήτων ήταν η ακόλουθη: Πληθυσµοί-στόχοι Χώρες Φορείς Παιδιά Ρουµανία Πανεπιστήµιο Alexandre Ioan Cuza de Iasi Έφηβοι Ρουµανία PARTENER GIDL Ηλικιωµένοι Γαλλία GIP FIPAG Το επαγγελµατικό εγχειρίδιο (εγχειρίδιο επαγγέλµατος) δηµιουργήθηκε σε κάθε χώρα από τις οµάδες των εταίρων του σχεδίου Relais στις οποίες εντάχθηκαν εργαζόµενοι επαγγελµατίες σε καθένα από τους τοµείς-στόχους σύµφωνα µε τη µεθοδολογία των «οµάδων επαγγελµάτων» (συνδεδεµένα µέλη). Οι «οµάδες επαγγελµάτων» αποτελούµενες από καθηγητές, εκπαιδευτές, συµβούλους και επαγγελµατίες συναντήθηκαν όσες φορές αυτό κρίθηκε απαραίτητο για να αναλύσουν ανά λειτουργίες και δραστηριότητες το «επάγγελµα της σχέσης βοήθειας» σύµφωνα µε ένα πίνακα ανάλυσης πρότυπο ο οποίος παρουσιάζεται παρακάτω. Το κείµενο που παρουσιάζεται εδώ αφορά µόνο το εγχειρίδιο επαγγέλµατος και εκπαίδευσης της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε εγκατάλειψη Στόχοι και εξέλιξη αυτού του σταδίου των εργασιών Αυτό το στάδιο του σχεδίου στόχευε στα ακόλουθα : στην επεξεργασία των εγχειριδίων επαγγέλµατος και εκπαίδευσης για κοινωνικούς επαγγελµατίες που παρεµβαίνουν σε εγκαταλελειµένους εφήβους, στην ανάλυση των δραστηριοτήτων της επαγγελµατικής πρακτικής για να προσδιοριστεί η ποικιλία των παρεµβάσεων και των απαντήσεων ανάλογα µε την ηλικία των εφήβων σε εγκατάλειψη, στη συστηµατοποίηση των εγχειριδίων επαγγέλµατος και των εγχειριδίων εκπαίδευσης στο πλαίσιο της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε εγκατάλειψη - υπό την κρίση των υπολοίπων εταίρων ώστε στην τελική µορφή τους να αφορούν πραγµατικά και τις τρεις οµάδες στόχους (παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους). Το αντικείµενο αυτής της εργασίας συνίστατο στο να προταθεί µια ανάλυση της δραστηριότητας που να είναι ταυτόχρονα όσο το δυνατόν εξαντλητική και ανοικτή για να λάβει υπόψη της τις διαφορετικές και σε διαρκή εξέλιξη καταστάσεις και να επιτρέψει, όπως προβλεπόταν, την επεξεργασία ενός κατάλληλου προγράµµατος εκπαίδευσης. Υπάρχουν πολλές µέθοδοι ανάλυσης, αλλά εντάσσονται σε διαδικασίες πολύ πιο χρονοβόρες και κατατµηµένες. Αναφέρουµε εδώ σαν παράδειγµα τη µέθοδο ΕΤΕD (Etude de l emploi en dynamique Μελέτη της απασχόλησης σε δυναµική εξέλιξη η οποία έχει δηµιουργηθεί στη Γαλλία από το CEREQ 2. 2 Centre d'études et de recherche sur les qualifications (France) relais plus 22

24 Η µέθοδος που επιλέχθηκε τελικά στόχευε στη δηµιουργία ενός πλαισίου το οποίο θα επιτρέπει τη σύνδεση µε έναν αρκετά απλό τρόπο του εγχειριδίου επαγγέλµατος µε το εγχειρίδιο εκπαίδευσης, έτσι ώστε να προσαρµόζεται σε διαφορετικά πολιτισµικά περιβάλλοντα και να λαµβάνει ταυτόχρονα υπόψη του διαφορετικά επαγγέλµατα και σε διάφορα επίπεδα εξειδίκευσης και προσόντων. Οι πίνακες ανάλυσης που επικυρώθηκαν στην αρχή των εργασιών αναπροσαρµόστηκαν στην πορεία για να είναι περισσότερο απλοί και εύκολοι στην ανάγνωση, ιδιαίτερα για εκείνους τους εν δυνάµει χρήστες που δεν είναι εξοικειωµένοι µε αυτά τα εργαλεία, δεν έχουν συµβάλει στην κατασκευή τους, αλλά που πρέπει να µπορούν να τα εφαρµόσουν ανάλογα µε τις ανάγκες. Αυτή η απλοποίηση έγινε µε στόχο τη µεγαλύτερη λειτουργικότητα και τη δυνατότητα καλύτερης διάχυσης, αλλά λαµβάνοντας υπόψη ταυτόχρονα ότι θα πρέπει να αναδεικνύονται τα σηµεία τα πιο ουσιαστικά. Παρά την προσπάθεια για απλοποίηση των πινάκων θα παρατηρήσει κανείς ότι δεν ήταν πάντα δυνατό να αποφευχθούν ορισµένες επαναλήψεις που οφείλονται στα κοινά σηµεία µεταξύ των διαφορετικών λειτουργιών. Τα σεµινάρια εποπτείας της προόδου των εργασιών ήταν η ευκαιρία για αυτές τις διαφορετικές προσαρµογές. Η απόστασή τους στο χρόνο προσέδωσε, όπως ήταν αναµενόµενο, ένα χαρακτήρα αρκετά εξαντλητικό σε αυτό το στάδιο, ενώ στο µεταξύ των σεµιναρίων διάστηµα πολλές ανταλλαγές απόψεων µεταξύ των εταίρων πραγµατοποιούνταν µέσω ενός εσωτερικού δικτυακού (intranet) φόρουµ. Όµως αυτή η µεγαλύτερη διάρκεια της διαδικασίας δηµιούργησε τις συνθήκες προοδευτικής ωρίµανσης και αποφυγής σηµαντικών παραλείψεων. Τα διεθνή σεµινάρια είχαν σαν στόχο, κατά το µεγαλύτερο µέρος τους, την παρουσίαση και ανάλυση των παραδοτέων της κάθε χώρας, την κριτική τους, αλλά και τον εµπλουτισµό των περιεχοµένων τους από τις οµάδες των άλλων χωρών, έτσι ώστε η κάθε µια να µπορεί να αναγνωρίζει τα δικά της στοιχεία στο τελικό παραδοτέο της ευρωπαϊκής σύνθεσης. Υπήρξε ανάγκη ορισµένες φορές να επαναπροσδιοριστούν τα ήδη κεκτηµένα, στα οποία η πρόοδος των εργασιών επέβαλε αναπροσαρµογές. Τα προτεινόµενα εγχειρίδια παρουσιάζουν στην τελική τους φάση µια κατά το δυνατόν πιο οµοιογενή µορφή και εκπροσωπούν ταυτόχρονα τα κοινά σηµεία, αλλά και τις ιδιαιτερότητες των χωρών σε σχέση µε τη σχέση βοήθειας για τις τρεις οµάδες-στόχους Παρουσίαση των πινάκων ανάλυσης των εγχειριδίων Το εγχειρίδιο επαγγέλµατος και το εγχειρίδιο εκπαίδευσης παρουσιάζονται ξεχωριστά το ένα από το άλλο για λόγους ευκολίας στην ανάγνωση και στη χρήση, αλλά θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι αποτελούν ένα ενιαίο κείµενο που επιτρέπει µια συνολική θεώρηση των δραστηριοτήτων του «επαγγέλµατος της σχέσης βοήθειας», των δεξιοτήτων που αυτό κινητοποιεί και που η εκπαίδευση επιτρέπει να αποκτήσουµε. relais plus 23

25 Ο πίνακας παρουσίασης και ανάλυσης των εγχειριδίων είναι ο εξής : Η σχέση βοήθειας µε άτοµα σε εγκατάλειψη Εγχειρίδιο επαγγέλµατος Εγχειρίδιο εκπαίδευσης Λειτουργίες ραστηριότητες Μεθοδολογία υλοποίησης Συνθήκες υλοποίησης Κρίσιµα σηµεία Γνώσεις εφαρµογής Θεωρητικές γνώσεις Γνώσεις συµπεριφοράς Πόροι Κάθε ταξινόµηση οργανώνει την πραγµατικότητα µε ένα τρόπο εν µέρει αυθαίρετο, αλλά ο ρόλος της είναι να προτείνει µια καλύτερη κατανόησή της. Η δραστηριότητα είναι ένα σύνολο και η προτεινόµενη κατάτµησή της θα ήταν αντιπαραγωγική αν την αντιλαµβανόµασταν απλά σαν µια περιχαράκωση της πραγµατικότητας. Επιτρέπει να δούµε την αλληλουχία των διαφόρων πλευρών αυτής της πραγµατικότητας. Οι χρησιµοποιούµενοι όροι µπορούν επίσης να τεθούν υπό συζήτηση, αλλά πρέπει σε µια δεδοµένη στιγµή να αποφασίζεται µια συγκεκριµένη ορολογία µε τη µεγαλύτερη δυνατή σαφήνεια. Ο καθένας θα µπορεί µε βάση τον παραπάνω πίνακα να κάνει µια οριζόντια ή κάθετη ανάγνωση και να περιηγηθεί κατά βούληση σε αυτά τα έξι παραδοτέα και τα εργαλεία πολυµέσων που αποτελούν µια άλλη πόρτα εισόδου στα κείµενα 3. Στη συνέχεια παρατίθεται ο ορισµός του κάθε τίτλου ενότητας του πίνακα: Εγχειρίδιο επαγγέλµατος: περιγράφει την ασκούµενη δραστηριότητα από διάφορες κατηγορίες επαγγελµατιών µε διαφορετικές θέσεις απασχόλησης αλλά που εµπλέκονται όλοι σε µια σχέση βοήθειας µε τους πληθυσµούς-στόχους του σχεδίου. Εγχειρίδιο εκπαίδευσης: περιγράφει το σύνολο των γνώσεων που πρέπει να αποκτηθούν κατά τη διάρκεια µιας εκπαίδευσης ή εάν έχουν ήδη αποκτηθεί σε προηγούµενο χρόνο θα πρέπει να επικαιροποιηθούν και επαναπροσδιοριστούν και των οποίων η απόκτηση πρέπει να πιστοποιηθεί µε τέτοιο τρόπο, ώστε ο επαγγελµατίας να µπορέσει να δικαιολογήσει τις δεξιότητές του. Λειτουργίες: η επιλογή των οκτώ προτεινόµενων λειτουργιών απορρέει από την εργασία για τις κοινές και ειδικές δεξιότητες που κρίνονται απαραίτητες για µια ποιοτική σχέση βοήθειας. Είναι αυτή η κατάτµηση που δοµεί τη συνέχεια της εργασίας. Πρέπει να µην ξεχνάµε ότι πρόκειται για ένα σύστηµα όπου η κάθε λειτουργία παραπέµπει στις άλλες. Με αυτή την προσέγγιση της δραστηριότητας, ξεκινώντας από τις λειτουργίες, είναι σαν να κάνουµε µια µεγέθυνση µιας πλευράς που αποκτά προτεραιότητα. Αλλά χωρίς αυτό να σηµαίνει ότι οι άλλες λειτουργίες που περνούν σε δεύτερο πλάνο δεν συνεχίζουν να είναι παρούσες, γιατί διαφορετικά η σχέση βοήθειας και η ολιστική προσέγγιση της φροντίδας του ατόµου θα ήταν λέξεις κενές νοήµατος. Οι περιοχές µερικών επικαλύψεων είναι προφανείς και αναπόφευκτες. Η εκπαιδευτική διαδικασία είναι αυτή 3 Ένα DVD και ένα CD-rom δηµιουργήθηκαν γι αυτό το σκοπό στο πλαίσιο του σχεδίου. relais plus 24

26 που θα αναδείξει τις σχέσεις µεταξύ των λειτουργιών: η ευφυία του συστήµατος επιβάλλεται. Μια από τις οκτώ λειτουργίες, αυτή της επαγγελµατοποίησης, παίζει ένα ιδιαίτερο ρόλο, γιατί δεν πρόκειται για µια λειτουργία αυτή καθεαυτή, αλλά για τον τρόπο µε τον οποίο ασκεί κανείς το επάγγελµά του, έτσι ώστε να αναδεικνύονται και χρησιµοποιούνται οι δεξιότητές του, να τελειοποιείται, να αποφεύγει την εξουθένωση που χαρακτηρίζει τα επαγγέλµατα της σχέσης βοήθειας µε οµάδες-στόχους σε δύσκολη κατάσταση, να θέτει ερωτήµατα γι αυτό που κάνει, να προβληµατίζεται, να το αναθεωρεί ενδεχοµένως και να το βελτιώνει, να γίνεται εν τέλει ένας σκεπτόµενος επαγγελµατίας. Επαγγελµατοποίηση Επικοινωνία Υποδοχή Ακρόαση Κοινωνικοποίηση / εµψύχωση Οι λειτουργίες της σχέσης βοήθειας Εκτίµηση αναγκών Προστασία Βοήθεια στην καθηµερινή ζωή Συνοδεία Παρουσίαση των διαφορετικών λειτουργιών των εγχειριδίων επαγγέλµατος και εκπαίδευσης. relais plus 25

27 ραστηριότητες : Πρόκειται για ένα σύνολο πολύπλοκων εργασιών-καθηκόντων που ο επαγγελµατίας πρέπει να έχει την ικανότητα να εκτελέσει για την ολοκλήρωση της αποστολής του. Οι δραστηριότητες αποσυνθέτουν τις λειτουργίες σε επιµέρους συγκεκριµένα καθήκοντα που αντιστοιχούν σε κάθε µία από αυτές, αλλά οµαδοποιώντας τα, γιατί ο αριθµός τους είναι πραγµατικά απεριόριστος δεδοµένου του σύνθετου χαρακτήρα της κάθε κατάστασης. Αυτό το σύνολο συγκεκριµένων εργασιών επιτρέπει την οργάνωση της δραστηριότητας, τη σύνδεση µεταξύ του στόχου του επαγγελµατία και των προσδοκιών του εξυπηρετούµενου. Μεθοδολογία υλοποίησης : Με τη µεθοδολογία υλοποίησης διευκρινίζεται ο τρόπος µε τον οποίο εφαρµόζονται οι δραστηριότητες. Πρόκειται ουσιαστικά για µια πιο αναλυτική παρουσίαση των δραστηριοτήτων, προσαρµοσµένων σε καταστάσεις πιο συγκεκριµένες, πιο καθηµερινές ή/και πιο ιδιαίτερες. Μετά από αίτηµα των συνεργαζόµενων επαγγελµατιών και για µεγαλύτερη απλοποίηση ο αρχικός συνολικός αριθµός τους µειώθηκε. Συνθήκες υλοποίησης : Πρόκειται για τη χρησιµοποίηση ενός εργαλείου ανάλυσης του γενικού πλαισίου µέσα στο οποίο πραγµατοποιείται η παρέµβαση. Αυτό το πλαίσιο, καθώς είναι πολυδιάστατο, µπορεί να περιγραφεί εξεταζόµενο από διάφορες πλευρές. Αυτή η ερµηνεία του πλαισίου θεωρείται εξαιρετικά σηµαντική και απαραίτητη, καθώς χάρη σε αυτήν µπορούν να ληφθούν µέτρα για τη βελτίωση των παροχών φροντίδας. Επιτρέπει την τοποθέτηση των σχεδίων, και συγκεκριµένα της κατάρτισης, σε µία συγκεκριµένη πραγµατικότητα βασισµένη στους υλικούς και ανθρώπινους πόρους. Συµβάλλει, επίσης στην υπέρβαση της συχνά ατοµικιστικής προσέγγισης της σχέσης βοήθειας, που περιορίζεται στην πρόσωπο µε πρόσωπο επικοινωνία. Επιδιώκει την τοποθέτηση της παροχής υπηρεσιών σε ένα συλλογικό και οµαδικό πλαίσιο, µέσα στις θεσµικές διαστάσεις της και τις διαστάσεις συνεργασίας. Οι προϋποθέσεις αυτές αποτελούν παράλληλα και την υλική βάση, τα συγκεκριµένα µέσα, τα οποία είναι διαθέσιµα στους επαγγελµατίες για την υλοποίηση των καθηκόντων που έχουν αναλάβει. Κρίσιµα σηµεία : αυτή η ενότητα είναι πρωτότυπη και συνέβαλε στην εισαγωγή ενός ορισµένου αριθµού στοιχείων για τα οποία οι επαγγελµατίες ή οι εξυπηρετούµενοι εφιστούν την προσοχή. Ορισµένα από αυτά τα σηµεία επαναλαµβάνονταν διαρκώς κατά τις συναντήσεις των οµάδων επαγγελµάτων. Είναι σηµεία που αν δεν ληφθούν σοβαρά υπόψη η παρέµβαση µπορεί να παρεκκλίνει στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση από τον αρχικό της στόχο, παρά τις δεδηλωµένες προθέσεις και µερικές φορές χωρίς να το γνωρίζουν οι πρωταγωνιστές. Τα κρίσιµα σηµεία συµβάλλουν στην τροφοδότηση και εµπλουτισµό της εκπαίδευσης. Οι γνώσεις : για να πραγµατοποιηθούν οι δραστηριότητες πρέπει να µπορεί κανείς να κινητοποιήσει γνώσεις που προέρχονται από διαφορετικούς χώρους. relais plus 26

28 Η επιλογή για λόγους απλοποίησης ήταν να διατηρηθεί και εδώ η κλασσική τριµερής ταξινόµηση στις αναλύσεις δεξιοτήτων: γνώσεις εφαρµογής, θεωρητικές γνώσεις, γνώσεις συµπεριφοράς. Αλλά αυτό που ενδιαφέρει πολύ περισσότερο από τις ταξινοµήσεις είναι οι σχέσεις µεταξύ τους. Εδώ επίσης, ενώ διαχωρίζονται οι τρείς κατηγορίες γνώσεων για τις ανάγκες της ανάλυσης, στην πραγµατικότητα είναι εντελώς αδιαχώριστες, ακόµη κι αν οι τρόποι απόκτησής τους δεν ταυτίζονται. Είναι η δυναµική διασύνδεση αυτών των τριών µορφών γνώσεων, που κινητοποιούνται κάθε φορά σε κάθε µία από τις καταστάσεις που συναντά ο επαγγελµατίας που επιτρέπει να µιλάµε για δεξιότητες και επαγγελµατισµό. Είναι αυτή που επιτρέπει «την αντιµετώπιση του γεγονότος». Το εγχειρίδιο δείχνει την φιλοδοξία του σχεδίου να συνδυάσει στο πλαίσιο της εκπαίδευσης και τις τρεις αυτές κατηγορίες, όποιο κι αν είναι το επίπεδο των επαγγελµατιών. Είναι σαφές ότι οι βαθµοί θεωρητικής εµβάθυνσης δεν θα είναι οι ίδιοι ανάλογα µε τις αρµοδιότητες και τα καθήκοντα του κάθε επαγγελµατία, αλλά η εκπαίδευση πρέπει να δίνει σε όλους την ευκαιρία να συνδέσουν τις τρεις κατηγορίες γνώσεων. Οι γνώσεις συµπεριφοράς είναι χωρίς αµφιβολία η πιο πολύπλοκη κατηγορία: αυτή η έννοια αποτελεί αντικείµενο εδώ και χρόνια πολλών θεωρητικών συζητήσεων, ιδιαίτερα όσον αφορά στη δυνατότητα εκπαίδευσης του ατόµου σε αυτό τον τοµέα και στις πιθανές µεθόδους µάθησης και τροποποίησης των συµπεριφορών που είναι βαθειά ριζωµένες στη δοµή της προσωπικότητας. Το στοίχηµα της επαγγελµατοποίησης είναι ότι υπάρχουν και σε αυτό το πεδίο δυνατότητες απόκτησης προσόντων, ωρίµανσης, κριτικής αναθεώρησης του επαγγελµατικού τρόπου συµπεριφοράς που είναι συνδεδεµένος ταυτόχρονα µε τη γενικότερη συµπεριφορά του ατόµου σαν προσωπικότητα, αλλά µπορεί και πρέπει να διαχωρίζεται από αυτή. Εδώ ακόµη είναι η αρχική σύνθεση µεταξύ των τριών κατηγοριών που επιτρέπει στον καθένα να λειτουργήσει σε ένα πλαίσιο σαφών αναφορών, αλλά χωρίς να εµποδίζει τα περιθώρια πρωτοβουλιών και προσωπικής έκφρασης. Πόροι: Ο όρος αυτός αναφέρεται στο σύνολο των παιδαγωγικών µέσων που επιτρέπει να οργανωθούν οι πιο κατάλληλες εκπαιδευτικές διαδικασίες για την ποικιλοµορφία των εκπαιδευόµενων. Αυτοί οι πόροι παραπέµπουν στις συγκεκριµένες συνθήκες υλοποίησης της δραστηριότητας, όπως περιγράφονται στο εγχειρίδιο επαγγέλµατος. Οι πόροι εξελίσσονται ανάλογα µε τις παιδαγωγικές καινοτοµίες και το βαθµό εξέλιξης και πολυπλοκότητας των τεχνικών µέσων υποστήριξής τους. relais plus 27

29 5. ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΕΓΧΕΙΡΙ ΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΜΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΣΕ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ relais plus 28

30 ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΕΓΧΕΙΡΙ ΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΜΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΣΕ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 1 Υ Π Ο Ο Χ Η Κ Α Ι Α Κ Ρ Ο Α Σ Η ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΡΙΣΙΜΑ ΣΗΜΕΙΑ Να δηµιουργήσει µια αίσθηση ασφάλειας σε ένα ζεστό περιβάλλον. Να παρέχει εναλλακτικές επιλογές στον έφηβο και να του δηµιουργήσει την αίσθησης της ελευθερίας επιλογής. Να δώσει γρήγορα τα απαραίτητα σηµεία αναφοράς στον έφηβο. Να καθορίσει την παρέµβαση χωρίς να αποκρύπτει πληροφορίες σχετικά µε την οικογενειακή κατάσταση του εφήβου. Να τον κάνει να αποδεχτεί τη βοήθεια. Να διαχειριστεί την επιθετικότητα, τις συγκρούσεις, τις καταστάσεις βίας. Να διαχειριστεί τις µαταιώσεις, την µη αµοιβαιότητα. Να δηµιουργεί ένα ευχάριστο χώρο για τη διαδικασία της ακρόασης (διακόσµηση προσαρµοσµένη στους εφήβους). Να είναι προσιτός/η και φιλόξενος/η. Να ταυτοποιεί του κατάλληλους γενικούς δείκτες (ηλικία, όνοµα, όνοµα των γονιών, διεύθυνση ). Να γνωρίζει τις κοινωνικο-πολιτισµικές ιδιαιτερότητες των εφήβων. Να εξηγεί, µε τα κατάλληλα µέσα, τη λειτουργία και την οργάνωση της φροντίδας. Να παρουσιάσει και να ξεναγήσει το νέο στη δοµή. Να µάθει το ιστορικό και τα δεινά του εφήβου. Να είναι διαρκώς προσβάσιµος και διαθέσιµος για τον έφηβο. Να δέχεται κάθε µήνυµα µε ενδιαφέρον. Να επικοινωνεί τις πληροφορίες σχετικά µε τα αίτια, τις µαταιώσεις του εφήβου και τις λύσεις που µπορεί να διορθώσουν την κατάσταση. Να είναι ανεκτικός σε συµπεριφορές περιφρόνησης, εχθρότητας και απόρριψης. Να παρέχει την ευκαιρία στον έφηβο να απελευθερώσει την επιθετικότητά του µε τρόπο θεµιτό, µη καταστροφικό. Να βοηθήσει τους εφήβους να δεχθούν τις µαταιώσεις ως αναπόφευκτο µέρος της ζωής και να τις ερµηνεύουν ως πιθανό παράγοντα ανάπτυξης. Να προσεγγίζει τα αίτια των µαταιώσεων µαζί µε τον έφηβο και να αναζητούν από κοινού λύσεις. Να ελέγχει την ίδια του την µαταίωση χωρίς αυτή να αντανακλάται στη σχέση µε τον έφηβο. Να αποδέχεται τα συναισθήµατα που µεταφέρονται από τον οµιλητή, ανεξάρτητα από τη φύση τους, χωρίς να κάνει κρίσεις. Να είναι προσεγγίσιµος και φιλικός. Να είναι διαρκώς προσβάσιµος και διαθέσιµος για τον έφηβο. relais plus 29 Η κατάσταση του ατόµου που λαµβάνει φροντίδα Με / χωρίς αίτηµα. Σε αγωνία. Σε εγκατάλειψη. Κακοποιηµένο. Με επιθετική συµπεριφορά. Αρνούµενο τη βοήθεια Σε εξάρτηση σωµατική, ψυχική, µε έλλειψη ικσνοτήτων επικοινωνίας Με τάσεις αυτοκτονίας Σε µια κατάσταση µόνιµης κατάθλιψης Σε περιόδο αλλαγής της ζωής του Τόπος παρέµβασης Στο σπίτι του ατόµου Στο σπίτι του παρεµβαίνοντος (ανάδοχη οικογένεια) µόνιµα. Μόνιµα σε ίδρυµα Σε ίδρυµα περιστασιακά Στο κέντρο ηµερήσιας φροντίδας Σε απόσταση Σε κλειστό χώρο κοινωνικό / εκπαιδευτικό / ψυχικής υγείας Σε υπηρεσίες πρόληψης (αλκοόλ, ναρκωτικά) Σε ανοικτό περιβάλλον: οδός, σταθµός κλπ. Χρόνος παρέµβασης Καθηµερινά, σε συγκεκριµένο χρόνο, σε επείγουσες περιπτώσεις, το απόγευµα, τη νύχτα. Τρόπος παρέµβασης Μόνος/η, σε οµάδα, συµπληρώνοντας την οικογένεια, σε δίκτυο Θέση του παρεµβαίνοντα Με πλήρη ευθύνη, περιορισµένη ή συµπληρώνοντας την οικογένεια. Ποιότητα του παρεµβαίνοντα Αρχάριος ή έµπειρος. Ασκούµενος, εκπαιδευόµενος. Οργάνωση της εργασίας Οργανόγραµµα Σε σχέση µε τη συµπεριφορά ή την κατάσταση του εφήβου Τάση να είναι οι άλλοι υπεύθυνοι για τις δυσκολίες που αντιµετωπίζει. Ο ρόλος της οικογένειας στην εκπαίδευση των εφήβων Μη αποδοχή από τους εφήβους της υποκατάστασης της οικογένειας µε το ίδρυµα για αυτή τη λειιτουργία. Τραυµατικές εµπειρίες των νέων που µειώνουν το γεγονός του ενδιαφέροντος και της πλήρους σµµετοχής Ασυνέχεια της ιδρυµατικής ιστορίας του εφήβου. Προώθηση της βίας στα µέσα ενηµέρωσης. Έφηβος που περιµένει µια υλική ανταµοιβή σε αντάλλαγµα για µια στάση συνεργασίας. Σε σχέση µε τον επαγγελµατία Παρέµβαση εµποδίων επικοινωνίας: πολιτιστικών ψυχολογικών, κοινωνικών, κλπ. Τάση να δοθεί προτεραιότητα στην λεκτική από τη µη λεκτική επικοινωνία Η ποιότητα της προσοχης και η διατήρηση της απόστασης. Παραίτηση. Οι εντυπώσεις που αποκτήθηκαν κατά την πρώτη συνάντηση Αποδοχή της µαταίωσης που είναι κάτι δεδοµένο στη σχέση βοήθειας Η αντιµετώπιση της άρνησης της βοήθειας, καταστάσεων σύγκρουσης Σε σχέση µε την οργάνωση

31 Να αναπτύξει µια ακρόαση ενεργητική και µε ενσυναίσθηση. Να προσπαθήσει να αντιµετωπίσει τον πόνο και την κακοµεταχείριση που υπέστη ο έφηβος. Να δώσει προσοχή σε όλες τις καταγεγραµµένες ανάγκες του κάθε εφήβου (υλικές, ψυχολογικές, κοινωνικές, πολιτιστικές, πνευµατικές). Να προωθήσει την αυτονοµία του εφήβου. Να απαντά στις ερωτήσεις και τις ανησυχίες των εφήβων. Να δέχεται κάθε µήνυµα µε ενδιαφέρον. Να ελέγχει ότι ο συνοµηλιτής του κατάλαβε καλά το µήνυµα. Να βλέπει τον έφηβο και τον κόσµο του όπως ο ίδιος βλέπει τον εαυτό του, και τον δικό του κόσµο. Να αποκωδικοποιεί αυτά που κάνουν τον έφηβο να υποφέρει. Να δίνει προσοχή στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του κάθε εφήβου. Να γνωρίζει την ιστορία των δεινών του εφήβου. Να περιορίζεται στο ρόλο του και σε απόσταση. Να σέβεται την ιδιωτικότητα. Να χρησιµοποιεί θεραπευτικά παιχνίδια. Να βλέπει τον έφηβο και τον κόσµο του όπως ο ίδιος βλέπει τον εαυτό του, και τον δικό του κόσµο. Ειδική συνεισφορά των νέων τεχνολογιών Προσβασιµότητα των σηµαντικών πληροφοριών για την ψυχο-ιατρικο κοινωνική ιστορία του εφήβου. Χώρος ασφαλής και προσωποποιηµένος ανάλογα µε την ηλικία, το φύλο, τα ενδιαφέροντα (µε διάφορα παιχνίδια, βιβλία, προσωπικά αντικείµενα κλπ) Χώρος- χρόνος της σχέσης βοήθειας, προσαρµόζοντάς την στο στάδιο και το ρυθµό ανάπτυξης του κάθε εφήβου Έλλειψη ανθρώπινων και οικονοµικών πόρων για µία προσωποποιηµένη υποδοχή του εφήβου Συνεισφορά µιας βοήθειας που ξεπερνά τη θέληση και τις ανάγκες του εφήβου Να παρέχει µια εναλλακτική επιλογή για τον έφηβο, και να τον βοηθήσει να κάνει ανεξάρτητες επιλογές. Να οργανώσει την παρέµβασή του/της µε σεβασµό στην ιδιωτικότητα του νέου. Να ενθαρρύνει τον νέο στην αναζήτηση της ταυτότητάς του και να στηρίξει την κατασκευή του εαυτού. Να γνωρίζει τους λόγους για τους οποίους υποφέρει ο έφηβος. Να ενθαρρύνει τους εφήβους να εκφράσουν τα συναισθήµατά τους. Να ενθαρρύνει τον έφηβο να εκφράσει τις απόψεις του. Να ενθαρρύνει την έκφραση των συναισθηµάτων (µεταξύ των οποίων και τα αρνητικά συναισθήµατα). Να δώσει τα όρια και να διαµορφώσει κανόνες. Να γνωρίζει τις πολιτιστικές ιδιαιτερότητες των εφήβων. Να επιτρέπει στον έφηβο να βρει γρήγορα σηµεία αναφοράς και να γνωρίσει του κανόνες που έχει ανάγκη για τη δόµηση της ταυτότητάς του. Να χρησιµοποιεί/εµπλέκει τους άλλους εφήβους της οµάδας σε µια σχέση βοήθειας. relais plus 30

32 Να ερµηνεύσει τις αλληλεπιδράσεις µεταξύ του εφήβου και του κοινωνικού του περιβάλλοντος µέσα από µια κοινωνιολογική προσέγγιση. Να ανακαλύψει τους κοινωνικούς δεσµούς του εφήβου. Να γνωρίζει και να θεραπεύει τις διάφορες µορφές και συµπτώµατα κακοποίησης. relais plus 31

33 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 2 Ε Κ Τ Ι Μ Η Σ Η Α Ν Α Γ Κ Ω Ν ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΡΙΣΙΜΑ ΣΗΜΕΙΑ Να βοηθήσει τους εφήβους να εντοπίσουν τα προβλήµατα που συνδέονται µε την κατάσταση της εγκατάλειψης. Να αξιολογήσει πώς ο έφηβος ορίζει τις ανάγκες του (σηµαντικές σχέσεις, τις φιλοδοξίες του, τα ενδιαφέροντά του). Να βοηθήσει τον έφηβο να αξιολογήσει και να λάβει υπόψη τις δυσκολίες του που σχετίζονται µε τις προσωπικές, κοινωνικές, επαγγελµατικές δεξιότητες και το περιβάλλον του. Να δίνει την απαραίτητη προσοχή σε όλες τις καταγραφές αναγκών των εφήβων (υλικές, ψυχολογικές, κοινωνικές, πολιτιστικές, πνευµατικές). Να προσδιορίζει τις ανάγκες του κάθε εφήβου. Να ανακαλύπτει τις ιδιαίτερες ικανότητες και τα δυνατά σηµεία του εφήβου. Να δίνει προσοχή στα µικρά προειδοποιητικά σηµάδια και τις πιθανές αποκλίσεις στη συµπεριφορά. Να αναγνωρίζει τη συµπεριφορά σε κίνδυνο, να της δίνει νόηµα, να αποκρυπτογραφεί την ανάρµοστη συµπεριφορά, να την αντιµετωπίζει. Να δίνει προσοχή στην εξέλιξη των αναγκών των νέων κατά τη διάρκεια της περιόδου παροχής φροντίδας. Να γνωρίζει την ιστορία του εφήβου για να καλύψετε τις ανάγκες του. Να κατανοήσει τις διαφορετικές αιτίες για την κατάσταση της εγκατάλειψης και ότι η εγκατάλειψη δεν οφείλεται σε αυτόν. Να παρατηρεί την ανάπτυξη του εφήβου. Να αξιολογεί τις ανάγκες των νέων τακτικά συγκρίνοντάς τες µε τις προηγούµενες αξιολογήσεις. Να χρησιµοποιεί την ενεργητική ακρόαση και να δώσει στον έφηβο την ευκαιρία να µιλήσει για τα προσωπικά του βιώµατα, σηµαντικά γεγονότα του παρελθόντος του. Να βοηθήσει τους νέους να διακρίνουν τι χρειάζονται κατά προτεραιότητα και να συζητήσουν τη διαχείριση των τρεχουσών δαπανών τους. Να υιοθετεί µια εξατοµικευµένη προσέγγιση για την ανάπτυξη εξατοµικευµένων σχεδίων δράσης. Να δίνει προσοχή στις ανάγκες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εφήβου. Να αναζητήσει τις ειδικές δεξιότητες και τα δυνατά σηµεία του εφήβου (αθλητισµός, τέχνες ) Να πραγµατοποιεί αξιολογήσεις και ατοµικές συνεντεύξεις σε τακτά χρονικά διαστήµατα. Να υιοθετεί µια στάση ενσυναίσθησης. Να συµπληρώνει και επαληθεύει διαρκώς τις παρατηρήσεις του για τον έφηβο µε τις γνώµες, τις παρατηρήσεις και τις πληροφορίες των άλλων ατόµων του περιβάλλοντός του: τη διεπιστηµονική οµάδα, τους συναδέλφους τους φίλους, τους γονείς κλπ. Η κατάσταση του ατόµου που λαµβάνει φροντίδα Με / χωρίς αίτηµα. Σε αγωνία. Σε εγκατάλειψη. Κακοποιηµένο. Με επιθετική συµπεριφορά. Αρνούµενο τη βοήθεια Σε εξάρτηση σωµατική, ψυχική, µε έλλειψη ικσνοτήτων επικοινωνίας Τόπος παρέµβασης Στο σπίτι του ατόµου. Στο σπίτι του παρεµβαίνοντος (ανάδοχη οικογένεια) µόνιµα. Μόνιµα σε ίδρυµα Σε ίδρυµα περιστασιακά Στο κέντρο ηµερήσιας φροντίδας. Σε απόσταση Χρόνος παρέµβασης Καθηµερινά, σε συγκεκριµένο χρόνο, σε επείγουσες περιπτώσεις, το απόγευµα, τη νύχτα. Τρόπος παρέµβασης Μόνος/η, σε οµάδα, συµπληρώνοντας την οικογένεια, σε δίκτυο Θέση του παρεµβαίνοντα Με πλήρη ευθύνη, περιορισµένη ή συµπληρώνοντας την οικογένεια. Ποιότητα του παρεµβαίνοντα Αρχάριος ή έµπειρος. Ασκούµενος, εκπαιδευόµενος. Οργάνωση της εργασίας Οργανόγραµµα Ειδική συνεισφορά των νέων τεχνολογιών Σε σχέση µε τη συµπεριφορά ή την κατάσταση του εφήβου Ψυχοπαθολογία και σωµατική παθολογία των γονέων. Εφηβική Ψυχοπαθολογία. Καταστάσεις σοβαρής κακοποίησης από τους γονείς. Φτώχεια, σοβαρά οικονοµικά και κοινωνικά προβλήµατα (ανεργία, ανασφάλεια) των γονέων. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον της ανάδοχης οικογένειας για τα χρήµατα από ότι το ενδιαφέρον για τον έφηβο. Κίνδυνος καθυστέρησης της ανάπτυξης και καθυστέρησης της σωµατικής και κοινωνικής ανάπτυξης των νέων που ζουν σε ιδρύµατα. Η απώλεια της εµπιστοσύνης προς τους ενήλικες από τους εφήβους. υσκολία του εφήβου να δεχτεί τον ενήλικο ως πρόσωπο αναφοράς. Αντίδραση, τυπική στην ηλικία της εφηβείας. Χαµηλή ανοχή του εφήβου στη µαταίωση, τον αυταρχισµό. Σε σχέση µε τον επαγγελµατία Le manque de reconnaissance des exigences individuelles υσκολίες του επαγγελµατία να στηριχτεί στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του εφήβου, πέρα από τα προβλήµατά του. Η παρέµβαση των διαφόρων εµποδίων επικοινωνίας: πολιτιστικών, εκπαιδευτικών, ψυχολογικών, κοινωνικών. Η αξιολόγηση των αναγκών γίνεται δύσκολη σε κατάσταση κρίσης του εφήβου. Η έλλειψη αναγνώρισης των ατοµικών αναγκών/απαιτήσεων. relais plus 32

34 Να βοηθήσει τους εφήβους να σκεφτούν την ανεπάρκεια των γονέων τους. Να διαχειρίζεται τις ασυνέχειες (που συνδέονται µε αποφάσεις της δικαιοσύνης, µε αλλαγές της ανάδοχης οικογένειας ). Να αξιολογεί τις συµπεριφορές των γονιών βασιζόµενος/η σε µοντέλα ερµηνείας Να προβάλλει όποια κι αν είναι η κατάσταση τις θετικές πλευρές συµπεριφοράς των γοινιών. Offrir des modèles d interprétation du comportement des parents. Να προσφέρει µοντέλα ερµηνείας της συµπεριφοράς των γονιών. Να βοηθήσει τον έφηβο να αποδεχτεί τις µαταιώσεις του. Σε σχέση µε την οργάνωση Τάση να θεωρείται ως επαρκής η ικανοποίηση των υλικών αγαθών και των αναγκών υγείας. Έλλειψη µέσων. ιαφορετική αξιολόγηση των συγκεκριµένων πλευρών από διαφορετικές κουλτούρες- αλλαγή των αναγκών στο πέρασµα του χρόνου. Να βοηθήσει τους εφήβους να διαχειριστούν τα ενδιαφέροντά τους. Να δηµιουργεί ευκαιρίες στους νέους να ενισχύσουν την κατάρτισή τους και να αναπτύξουν τον αυτοσεβασµό. Να υιοθετεί µια εξατοµικευµένη προσέγγιση για την ανάπτυξη εξατοµικευµένων σχεδίων δράσης. Να σεβαστεί τον τρόπο ζωής, τις συνήθειες των εφήβων, να διατηρεί το δικαίωµά τους στη διαφορετικότητα. Να χρησιµοποιεί θεραπευτικά παιχνίδια κατάλληλα για την κατάσταση εγκατάλειψης. Να αντιµετωπίζει µε κατανόηση τους ρόλους, τα πρότυπα της θεραπείας του προβλήµατος, τις αλλαγές της συµπεριφοράς. Να βοηθήσει τον έφηβο µε τη βοήθεια ψυχοκοινωνικών τεχνικών και πληροφοριών να αναπτύξει ένα προβληµατισµό για την κατάστασή του. relais plus 33

35 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 3 Β Ο Η Θ Ε Ι Α Σ Τ Η Ν Κ Α Θ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Ζ Ω Η ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΡΙΣΙΜΑ ΣΗΜΕΙΑ Να δηµιουργήσει ένα πλαίσιο ζωής, επαναλαµβανόµενα µοντέλα στην καθηµερινή ζωή του εφήβου. Να δίνει προσοχή σε όλες τις καταγραφές των αναγκών του κάθε ατόµου (υλικές, ψυχολογικές, κοινωνικές, πνευµατικές) και να προσφέρει υπηρεσίες που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του. Να ενισχύει την αυτονοµία. Να γνωρίζει το θεσµικό και το πολιιστικό πλαίσιο Να εντάσσει τις τεχνικές παρεµβάσεις σε µία σχέση βοήθειας που λαµβάνει υπόψη τις ανάγκες του ατόµου (χειρισµούς, υγιεινή, άνεση, πρώτες βοήθειες, ασφάλεια, διατροφή, οικιακή φροντίδα, κοινωνικοποίηση). Να κάνει πράγµατα µαζί µε τον έφηβο, να εντάσσεται σε µια παιδαγωγική του σχεδίου, του συµβολαίου, να παρακινεί και να συνοδεύει τις πρωτοβουλίες του. Να καταγράφει τη δράση του µέσα Να µοιράζεται µαζί µε τον έφηβο τις στιγµές της καθηµερινότητας. Να χρησιµοποιεί τις καθηµερινές δραστηριότητες σαν πηγές παρατήρησης. Να προτείνει πιθανές ερµηνείες των καθηµερινών εµπειριών. Να δοµεί συνήθειες. Να υποστηρίζει τον έφηβο στη δόµηση της προσωπικής του ταυτότητας. Να ανακαλύπτει τους ρυθµούς του εφήβου και να τους σέβεται. Να γνωρίζει την ιστορία του κάθε εφήβου για να µπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες. Να βοηθά τους εφήβους από διαφορετικές κουλτούρες να ενταχθούν στην κοινωνία της οποίας είναι υπήκοοι. Να υποστηρίζει τον έφηβο στη δόµηση της προσωπικής του ταυτότητας. Να σέβεται την ιδιωτικότητα. Να συζητά µε τον έφηβο την επικαιρότητα. Να γνωρίζει την ιστορία του κάθε εφήβου για να ανταποκριθεί στις ανάγκες. Να λαµβάνει υπόψη και να διδάσκει το σεβασµό των διαφορετικών πολιτισµικών προτύπων. Να συµπληρώνει και να επαληθεύει διαρκώς τις παρατηρήσεις του για τον έφηβο µε τις γνώµες, τις παρατηρήσεις και τις πληροφορίες των άλλων ατόµων του περιβάλλοντός του: την διεπιστηµονική οµάδα, τους συναδέλφους, τους φίλους, τους γονείς. Να προσφέρει εµπειρίες και διαφορετικά περιβάλλοντα. Να ενισχύει το δυναµισµό του ατόµου και την όρεξή του για γνώση. Να προκαλεί ερωτήµατα, την αναζήτηση πληροφοριών. Η κατάσταση του ατόµου που λαµβάνει φροντίδα Με / χωρίς αίτηµα. Σε αγωνία. Σε εγκατάλειψη. Κακοποιηµένο. Με επιθετική συµπεριφορά. Αρνούµενο τη βοήθεια Σε εξάρτηση σωµατική, ψυχική, µε έλλειψη ικσνοτήτων επικοινωνίας Τόπος παρέµβασης Στο σπίτι του ατόµου. Στο σπίτι του παρεµβαίνοντος (ανάδοχη οικογένεια) µόνιµα. Μόνιµα σε ίδρυµα Σε ίδρυµα περιστασιακά Στο κέντρο ηµερήσιας φροντίδας. Σε απόσταση Χρόνος παρέµβασης Καθηµερινά, σε συγκεκριµένο χρόνο, σε επείγουσες περιπτώσεις, το απόγευµα, τη νύχτα. Τρόπος παρέµβασης Μόνος/η, σε οµάδα, συµπληρώνοντας την οικογένεια, σε δίκτυο Θέση του παρεµβαίνοντα Με πλήρη ευθύνη, περιορισµένη ή συµπληρώνοντας την οικογένεια. Ποιότητα του παρεµβαίνοντα Αρχάριος ή έµπειρος. Ασκούµενος, εκπαιδευόµενος. Επαγγελµατικό προφίλ του παρεµβαίνοντα: Επαγγελµατίας ή εθελοντής. Οργάνωση της εργασίας Οργανόγραµµα Ειδική συνεισφορά των νέων τεχνολογιών H πρόσβαση του εφήβου σε πηγές εκαπίδευσης σπορ, κουλτούρας και ελεύθερου χρόνου µέσα Σε σχέση µε τη συµπεριφορά ή την κατάσταση του εφήβου Τραυµατικές εµπειρίες του εφήβου. Συγκρούσεις µεταξύ των κανόνων (π.χ. υγιεινή) και της καθηµερινής πραγµατικότητας. Η έλλειψη αυτοπεποίθησης και κινήτρων των εφήβων. Ψυχικός πόνος που σχετίζεται µε τη φτώχεια, την κοινωνική ανισότητα. Αντίσταση στην αλλαγή. Σε σχέση µε τον επαγγελµατία Παραίτηση. Μετατροπή των τεχνικών σε συνταγές. έλλειψη τυποποίησης των δεοντολογικών κανόνων του επαγγέλµατος. Έλλειψη ενδιαφέροντος από κάποια άτοµα για την καθηµερινή ζωή των εφήβων. Υποτίµηση της εµπειρίας ή των άτυπων γνώσεων εφαρµογής. Ρουτίνα. Ακαµψία. Σε σχέση µε την οργάνωση Έλλειψη πληροφόρησης σχετικής µε τα υπάρχοντα κοινωνικά δίκτυα. Ελλειψη χρηµατοδότησης για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων που να προσαρµόζονται σε κάθε νέο. Λειτουργικότητα των relais plus 34

36 σε ένα ανοικτό πλαίσιο, να κινητοποιεί προς την επιστροφή σε ένα κανονικό περιβάλλον. Να δηµιουργεί στο νέο τη διάθεση να µάθει. Να βοηθά τον έφηβο να διαχειρίζεται τα ενδιαφέροντά του. Να βοηθήσει τον νέο να αναπτύξει τους τοµείς ενδιαφέροντός του. Να µαθαίνει στους εφήβους να αποφεύγουν επικίνδυνες καταστάσεις και ανθρώπους. Να µοιράζεται µαζί τους την αίσθηση των εµπειριών, των ανακαλύψεων και της καινοτοµίας. Να αναγνωρίζει και να αξιοποιεί τις ικανότητες και τις δεξιότητες του κάθε εφήβου. στο ίδρυµα και µέσα στην κοινότητα. Η ύπαρξη µίας βάσης δεδοµένων/ νοµική βιβλιοθήκη. Η ύπαρξη µίας βάσης δεδοµένων απαραίτητης για την εκπαίδευση του εκπαιδευτή. δραστηριοτήτων χωρίς να τους προσφέρουν ευχαρίστηση. Να δίνει προσοχή στις νέες τεχνολογίες και να γνωρίζει να τις χρησιµοποιεί. Να ευνοεί την αυτονοµία των εφήβων µε αναπηρία. Να παρακινεί τον έφηβο να φροντίζει τον εαυτό του. Να ανακαλύπτει τους ρυθµούς του εφήβου και να τους σέβεται. Να προωθεί το ενδιαφέρον των νέων στην κοινότητα. Να ευνοεί την οικονοµική αυτονοµία του νέου ευαισθητοποιώντας τον στο κόστος ζωής. Να ενισχύει την εµπιστοσύνη στον εαυτό του. Να µεταδίδει τεχνικές της καθηµερινής ζωής. Να υποστηρίζει τον έφηβο στη δόµηση της προσωπικής του ταυτότητας. Να µαθαίνει στους εφήβους να σχεδιάζουν και οργανώνουν τις δραστηριότητές τους. Να αναπτύξει την ικανότητα του εφήβου να ζητά βοήθεια. relais plus 35

37 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 4 Σ Υ Ν Ο Ε Ι Α ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΡΙΣΙΜΑ ΣΗΜΕΙΑ Να καταγράφει όλες τις παρεµβάσεις στον ατοµικό φάκελο του εφήβου. Να προσωποποιεί τη σχέση. Να δίνει προσοχή στα συναισθήµατα, τις γνώσεις, τις δεξιότητες, τις σχέσεις του εφήβου. Να διαχειρίζεται τηνν επιθετικότητα, τις συγκρούσεις, τις καταστάσεις βίας. Να µπορεί να αντιµετωπίσει καταστάσεις όπως ο ψυχικός πόνος του εφήβου, η κακοποίηση, η στέρηση, και να εργαστεί µε στόχο την αποκατάσταση. Να βοηθά στο πένθος. Να βοηθά τη µετάβαση στην ενήλικη ζωή. Να αναπτύξει την ικανότητα να κάνει επιλογές και να τις διαφοροποιεί. Να προστατεύει την ιδιωτικότητα. Να βοηθά, υποστηρίζει την ανάγκη για ανεξαρτησία, την ανάπτυξη της αυτονοµίας. Να διαµεσολαβεί στο σχολικό, κοινωνικο-οικονοµικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Να διαχειρίζεται τις ασυνέχειες που σχετίζονται µε δικαστικές αποφάσεις, αλλαγές στην ανάδοχη οικογένεια. Να παρατηρεί και να δίνει την απαραίτητη προσοχή στην εξέλιξη του εφήβου. Να γνωρίζει τις προτιµήσεις / τα πάθη του κάθε εφήβου. Να δίνει προσοχή στις στιγµές της µοναξιάς. Να ταυτοποιεί την πηγή επιθετικών συµπεριφορών. Να παρέχει στον έφηβο την ευκαιρία να απελευθερώσει την επιθετικότητά του µε τρόπο θεµιτό, µη καταστροφικό. Να διαπραγµατεύεται/προτείνει κανόνες συµπεριφοράς, όρια και κυρώσεις σε περίπτωση που έχουν παραβιαστεί. Να γνωρίζει να µεταφέρει αισιοδοξία στον έφηβο. Να δηµιουργεί µια σχέση ενσυναίσθησης που να την χαρακτηρίζε η εκτίµηση, η διαφάνεια, αλλά και η διαφορά. Να υποστηρίζει τον έφηβο στην αναζήτηση της ταυτότητάς του. Να ενθαρρύνει την πρωτοβουλία του εφήβου και να παρέχει ευκαιρίες για να µπορεί µόνος του να παίρνει τις αποφάσεις του. Να τροφοδοτεί τον προβληµατισµό του σχετικά µε το νόηµα της ζωής, τη θέση του στην κοινωνία, την σεξουαλική του ταυτότητα. Να παρέχει µοντέλα διαφορετικών αξιών. Να τον ενθαρρύνει να εκφράσει τη γνώµη του. Να είναι εχέµυθος. Να µένει στο ρόλο του και σε απόσταση. Να είναι ο οδηγός του εφήβου παίζοντας το ρόλο του διαµεσολαβητή µε το εξωτερικό του περιβάλλον. Η κατάσταση του ατόµου που λαµβάνει φροντίδα Με / χωρίς αίτηµα. Σε αγωνία. Σε εγκατάλειψη. Κακοποιηµένο. Με επιθετική συµπεριφορά. Αρνούµενο τη βοήθεια Σε εξάρτηση σωµατική, ψυχική, µε έλλειψη ικσνοτήτων επικοινωνίας Με τάσεις αυτοκτονίας Σε µια κατάσταση µόνιµης κατάθλιψης Σε περιόδο αλλαγής της ζωής του Τόπος παρέµβασης Στο σπίτι του ατόµου Στο σπίτι του παρεµβαίνοντος (ανάδοχη οικογένεια) µόνιµα. Μόνιµα σε ίδρυµα Σε ίδρυµα περιστασιακά Στο κέντρο ηµερήσιας φροντίδας Σε απόσταση Σε κλειστό χώρο κοινωνικό / εκπαιδευτικό / ψυχικής υγείας Σε υπηρεσίες πρόληψης (αλκοόλ, ναρκωτικά) Σε ανοικτό περιβάλλον: οδός, σταθµός κλπ. Χρόνος παρέµβασης Καθηµερινά, σε συγκεκριµένο χρόνο, σε επείγουσες περιπτώσεις, το απόγευµα, τη νύχτα. Τρόπος παρέµβασης Μόνος/η, σε οµάδα, συµπληρώνοντας την οικογένεια, σε δίκτυο Θέση του παρεµβαίνοντα Με πλήρη ευθύνη, περιορισµένη ή συµπληρώνοντας την οικογένεια. Ποιότητα του παρεµβαίνοντα Αρχάριος ή έµπειρος. Σε σχέση µε τη συµπεριφορά ή την κατάσταση του εφήβου Ασυνέχεια της θεσµικής ιστορίας του εφήβου. Τραυµατικές εµπειρίες του εφήβου. Η επιθετικότητα, η άρνηση της βοήθειας, οι συγκρουσιακές καταστάσεις. Η έλλειψη της αγάπης και της εµπιστοσύνης του εφήβου εµποδίζει τη σταθερότητα των σχέσεων και αποδυναµώνει την υποστήριξη. Ενίσχυση της βίας από τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης. Σε σχέση µε τον επαγγελµατία Η παρέµβαση των διαφόρων εµποδίων στην επικοινωνία. Η υποκειµενικότητα του παρατηρητή / βοηθού. Η δυσφορία των βοηθούντων σε ορισµένα θέµατα. Αποδοχή της µαταίωσης που είναι µία συνισταµένη της σχέσης βοήθειας. Παραίτηση, αίσθηµα αδυναµίας. Σε σχέση µε την οργάνωση Έλλειψη χρόνου και οικονοµικών µέσων (µετακινήσεις ) relais plus 36

38 Να υποστηρίζει τη µάθηση σε όλες της τις µορφές, να διεγείρει την περιέργεια. Να αναζητά ειδικές δεξιότητες και τα δυνατά σηµεία του εφήβου (αθλητισµός, τέχνες...). Να συνοδεύει τον έφηβο στην στην επιθυµία του να βρει τις ρίζες του. Να στηρίζει το νέο για να ξεπεράσει την κρίση της εφηβείας. Να προλαµβάνει την σωµατική και ψυχολογική κακοποίηση. Να εργάζεται µε µια οµάδα επαγγελµατικού προσανατολισµού. Να προσαρµόζεται και να πειραµατίζεται µε διάφορες συµπεριφορές για να βρει το δρόµο της επικοινωνίας των πιο αποτελεσµατικό. Να δίνει συµβουλές. Να στηρίζει τη συνοδεία στην έρευνα, την παρατήρηση, την αξιολόγηση. Να οργανώνει αθλητικές συναντήσεις, καλλιτεχνικούς διαγωνισµούς και άλλες εκδηλώσεις για να ανιχνεύει τις ειδικές δεξιότητρες των εφήβων. Να ερµηνεύει και καλλιεργεί τις αξίες, να αξιολογεί τις διαφορές. Να υποστηρίζει τον έφηβο στην αναζήτηση της ταυτότητάς του. Να συστήσει οµάδες για την εκπαίδευση του εφήβου στη ζωή στο πλαίσιο µιας συλλογικότητας (αυτοεκτίµηση, έλεγχος της επιθετικότητας). Να χρησιµοποεί τη δυναµική της οµάδας, την αυτοβοήθεια και την αυτοαξιολόγηση. Να αποδέχεται ανεπιφύλακτα τα αισθήµατα που εκφράζονται και τις διάφορες µορφές των αναγκών επικοινωνίας των εφήβων (λεκτική, µη λεκτική). Να οργανώνει και συµµετέχει σε εκδηλώσεις για τον εορτασµό των σηµαντικών στιγµών για κάθε έφηβο (γενέθλια, επιτυχίες, τις γιορτές της κοινότητας). Ασκούµενος, εκπαιδευόµενος. Οργάνωση της εργασίας Οργανόγραµµα Ειδική συνεισφορά των νέων τεχνολογιών H πρόσβαση του εφήβου σε πηγές εκαπίδευσης σπορ, κουλτούρας και ελεύθερου χρόνου µέσα στο ίδρυµα και µέσα στην κοινότητα. Η ύπαρξη µίας βάσης δεδοµένων/ νοµική βιβλιοθήκη. Η ύπαρξη µίας βάσης δεδοµένων απαραίτητης για την εκπαίδευση του εκπαιδευτή. Να προσεγγίζει µαζί µε τον έφηβο το φαινόµενο της κακοποίησης γενικά, συζητώντας τις αιτίες και τις µακροπρόθεσµες επιπτώσεις. Να παρέχει εναλλακτικές προτάσεις σε δραστηριότητες, αντικείµενα, καταστάσεις που δηµιουργούν ή διατηρούν τη σύγκρουση. relais plus 37

39 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 5 Π Ρ Ο Σ Τ Α Σ Ι Α - Α Σ Φ Α Λ Ε Ι Α ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΡΙΣΙΜΑ ΣΗΜΕΙΑ Να συνάπτει συµβόλαια και δεσµεύσεις για την ποιότητα και την ασφάλεια. Να δρα στο πλαίσιο πρωτοκόλλων ποιότητας, ασφάλειας. Να προσπαθεί να αποκατασταθεί η εµπιστοσύνη στον έφηβο και η εµπιστοσύνη στον ενήλικο. Να τον βοηθήσει να ξανακερδίσει την εµπιστοσύνη στον εαυτό, την εµπιστοσύνη στους ενήλικες. Να τον κάνει να αισθάνεται ασφαλής µέσα από µια σχέση αξιόπιστη, να είναι σε θέση να επαναδηµιουργήσει ένα δεσµό. Να δηµιουργεί ένα περιβάλλον ασφαλές, σταθερό και υγιές. Να διασφαλίζει τα δικαιώµατα των εφήβων και να λαµβάνει µέτρα για τη διασφάλισή τους. Να διαχειρίζεται την επιθετικότητα, τις συγκρούσεις, τις καταστάσεις βίας. Να διαχειρίζεται τις συναντήσεις των εφήβων προκειµένου εξασφαλίζει τη σωµατική ακεραιότητα και την Να χρησιµποιεί την ασφάλεια ως ένα από τα κύρια θέµατα της σχέσης. Να προετοιµάζει περιοδικές εκθέσεις που περιέχουν την εκτίµηση της κατάστασης των αναγκών, της εξέλιξης του εφήβου και της ασφάλειάς τους. Να αποδεικνύει στον έφηβο την προσβασιµότητα και τη διαθεσιµότητά του. Να είναι ανεκτικός και υποµονετικός. Να σέβεται την εχεµύθεια. Να εκδηλώνει προσβασιµότητα και διαθεσιµότητα. Να είναι ανεκτικός, υποµονετικός, ανοικτός, ειλικρινής και καλοπροαίρετος. Να βοηθά τον έφηβο να ερµηνεύει την εµπειρία ζωής του, το παρελθόν του. Να βοηθά τους εφήβους να βρίσκουν λύσεις στα προβλήµατα και τις δυσκολίες τους. Να εκπαιδεύει τον έφηβο στην υπευθυνότητα. Να ζητά και να δέχεται την άποψη του εφήβου και να την κάνει δεκτή στους άλλους. Να δηµιουργεί ένα ασφαλές περιβάλλον, προσαρµοσµένο στις ανάγκες των νέων. Να αναγνωρίζει όλους τους πιθανούς κινδύνους του περιβάλλοντος και των δραστηριοτήτων. Να είναι δίπλα του ιδίως σε καταστάσεις κινδύνου και επικίνδυνης συµπεριφοράς. Να πληροφορείται για την προσωπικότητα του εφήβου: επιθετικότητα, αντίσταση στη µαταίωση, τύποι επιθετικών συµπεριφορών, τυπικές περιπτώσεις όπου γίνεται επιθετικός. Να προσδιορίζει την πηγή που γεννά τις επιθετικές συµπεριφορές. Να δίνει στον έφηβο τη δυνατότητα να απελευθερώσει την επιθετικότητά του µε τρόπο θεµιτό και όχι καταστροφικό. Η κατάσταση του ατόµου που λαµβάνει φροντίδα Με / χωρίς αίτηµα. Σε αγωνία. Σε εγκατάλειψη. Κακοποιηµένο. Με επιθετική συµπεριφορά. Αρνούµενο τη βοήθεια Σε εξάρτηση σωµατική, ψυχική, µε έλλειψη ικσνοτήτων επικοινωνίας Τόπος παρέµβασης Στο σπίτι του ατόµου Στο σπίτι του παρεµβαίνοντος (ανάδοχη οικογένεια) µόνιµα. Μόνιµα σε ίδρυµα Σε ίδρυµα περιστασιακά Στο κέντρο ηµερήσιας φροντίδας Σε απόσταση Χρόνος παρέµβασης Καθηµερινά, σε συγκεκριµένο χρόνο, σε επείγουσες περιπτώσεις, το απόγευµα, τη νύχτα. Τρόπος παρέµβασης Μόνος/η, σε οµάδα, συµπληρώνοντας την οικογένεια, σε δίκτυο Θέση του παρεµβαίνοντα Με πλήρη ευθύνη, περιορισµένη ή συµπληρώνοντας την οικογένεια. Ποιότητα του παρεµβαίνοντα Αρχάριος ή έµπειρος. Ασκούµενος, εκπαιδευόµενος. Organisation du travail Ειδική συνεισφορά των νέων τεχνολογιών. ιαθεσιµότητα όλων των απαραίτητων πληροφοριών. Παρακολούθηση και υποστήριξη από την οµάδα των ειδικών. Εκτιµώµενος χρόνος για τη Σε σχέση µε τη συµπεριφορά ή την κατάσταση του εφήβου Τραυµατικές εµπειρίες του εφήβου. Ο φόβος. Κίνδυνος να µη γνωρίζει να ζητήσει βοήθεια. Προώθηση της βίας από τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης. Κίνδυνος φυγής. Κίνδυνος διαρροής. Ελλείψεις στο σύστηµα νοµικής προστασίας των εφήβων. Κίνδυνος να παρασυρθεί από αιρέσεις ή οµάδες φανατικών. Σε σχέση µε τον επαγγελµατία Σύγκρουση ρόλων. Αντίσταση στην αλλαγή. Στάσεις υπερπροστατευτικές που µπορεί να υπονοµεύσουν την ελευθερία, να οδηγήσουν σε άγχος, ευαλωτότητα, και σε απώλεια της εµπιστοσύνης και της αυτονοµίας. Ανεπιθύµητη χρήση των κανόνων που διαλύουν τις πρωτοβουλίες. υσφορία των βοηθούντων σε ορισµένες προβληµατικές Αποσαφήνιση των επιπέδων προστασίας για µια αποτελεσµατική relais plus 38

40 ευηµερία τους. Να εντοπίζει τις συµπεριφορές υψηλού κινδύνου. Να λειτουργεί στο πλαίσιο µιας προληπτικής πολιτικής. Να προστατεύει το άτοµο. Να προλαµβάνει και να παρέχει στον έφηβο τα µέσα για να αρνηθεί τη χρήση των παράνοµων ουσιών, αλλά και των νόµιµων (αλκοόλ, καπνός). Να προλαµβάνει και να αγωνίζεται ενάντια στην πορνεία και στην εκµετάλλευση (µέσω της εργασίας). Να ενσωµατώνει τις ευκαιρίες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες. Να φροντίζει για τη χρήση νέων τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας. Να παρατηρεί τη συµπεριφορά του εφήβου. Να τηρεί ένα αρχείο των ατόµων που επισκέπτονται το αγόρι στο ίδρυµα. Να διαχειρίζεται το απρόβλεπτο. Να είναι σε εγρήγορση για την κατάσταση της σωµατικής και ψυχικής υγείας του ατόµου και την εξέλιξή τους. Να αποτρέπει επικίνδυνες καταστάσεις και συµπεριφορές κινδύνου. Να διαπραγµατεύεται µε τον έφηβο τους κανόνες,τα δικαιώµατα, τα καθήκοντα, τις ανταµοιβές. Να παρουσιάζει στον έφηβο τα δικαιώµατά του και τα θέµατα της νοµοθεσίας Να γνωρίζει τους κανονισµούς και τις οδηγίες. Να παρέχει εναλλακτικές προτάσεις σε δραστηριότητες, αντικείµενα, καταστάσεις που δηµιουργούν ή διατηρούν τη σύγκρουση. Να χρησιµοποιεί διάφορους τρόπους ευαισθητοποίησης (αφίσες, συναντήσεις, µαρτυρίες ). Να ενηµερώνει τους εφήβους για τους κινδύνους που συνδέονται µε την κατανάλωση των εξαρτησιογόνων ουσιών. Να βοηθά τους εφήβους να γνωρίζουν τους ηθικούς κανόνες, να σέβονται το σώµα τους. Να χρησιµοποιεί το παιχνίδι των ρόλων και τη µελέτη περίπτωσης.. διαπραγµάτευση, τη διαµεσολάβηση και τη διαχείριση των συγκρούσεων. παρέµβαση Σηµαντικό turn-over στο προσωπικό. Η προσπάθεια να διασφαλιστεί ο επαγγελµατίας από κάθε ανάληψη κινδύνου. Σε σχέση µε την οργάνωση Θέση της µονάδας σε ένα περιβάλλον βίας. Να δίνει στην ασφάλεια όλη της τη διάσταση, που δεν είναι µόνο υλική, να δηµιουργεί ένα θέµα εµπιστοσύνης του ατόµου σε αυτή και στην οργάνωση του περιβάλλοντος και την οργάνωση της ζωής του. Να προσδιορίζει τα κατάλληλα επίπεδα προστασίας. Να προσαρµόζει την οργάνωση στον έφηβο. Να συνεργάζετε στενά µε τις δικαστικές αρχές. Να διασφαλίζει την ελευθερία της σκέψης και της πίστης. Να αναλύει µε τους εφήβους τους κινδύνους που συνεπάγεται η ζωή στο δρόµο, η µαύρη εργασία, η µη συµµόρφωση µε τους νόµους και ούτω καθεξής. Να εξατοµικεύει την εκπαιδευτική σχέση και να προτείνει δραστηριότητες που να ταιριάζουν στις προτιµήσεις του εφήβου για να διασφαλίζει τις µεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας. Να µάθει πώς να λαµβάνει βοήθεια από άλλους επαγγελµατίες. relais plus 39

41 Να συνεργάζεται µε τα θεσµικά όργανα της κοινότητας (την αστυνοµία, την εκκλησία, το σχολείο, κλπ). για να παρουσιάζει στους εφήβους φαινόµενα όπως το οργανωµένο έγκληµα, η πορνεία, η διακίνηση ναρκωτικών και ούτω καθεξής. Να επιτρέπει και να ενθαρρύνει την θρησκευτική πρακτική. Να βοηθά τους εφήβους να γνωρίζουν και να σέβονται µια διαφορετική κουλτούρα και τρόπο σκέψης του καθενός. relais plus 40

42 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 6 Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Κ Ο Π Ο Ι Η Σ Η / Ε Μ Ψ Υ Χ Ω Σ Η ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΡΙΣΙΜΑ ΣΗΜΕΙΑ Να δίνει προσοχή σε όλες τις καταγραφές αναγκών για κάθε άτοµο (υλικές, ψυχολογικές, κοινωνικές, πολιτιστικές, πνευµατικές). Να προσαρµόζει τις τεχνικές εµψύχωσης ανάλογα µε την ηλικία και τις προτιµήσεις. Να λαµβάνει υπόψη τις κοινωνικές χρήσεις όλων των νέων τεχνολογικών πληροφόρησης και επικοινωνίας. Να προωθεί τον ρόλο της οικογένειας και των εξωτερικών συνεργατών. Να εκπαιδεύει στον αυτοσεβασµό και τον σεβασµό των άλλων. Να προτείνει ένα ενδιαφέρον περιβάλλον. Να βοηθήσει το άτοµο στη διαµόρφωση της σεξουαλικής ταυτότητας. Να βοηθήσει τον έφηβο στη δηµιουργία σχέσεων (χώρος διαπροσωπικός, εικονικός και συµβολικός). Να βοηθήσει τον έφηβο στη Να παρατηρεί τη συµπεριφορά του εφήβου. Να ταυτοποιεί τους απαραίτητους πόρους για την ικανοποίηση των αναγκών ανάπτυξης του εφήβου. Να λαµβάνει υπόψη τις προτιµήσεις του εφήβου. Να αφήνει τον έφηβο να εκφράζει τις απόψεις του. Να ευνοεί µια κοινωνικοποίηση µε συνοχή. Να χρησιµοποιεί βέλτιστες διαδικασίες για να ζωντανεύει το εκπαιδευτικό κλίµα. Να οργανώνει εκπαιδευτικές δραστηριοτήτες ανάλογα µε τα ενδιαφέροντα. Να συγκεντρώνει πληροφορίες για τη δυνατότητα χρήσης των ΤΠΕ στον εκπαιδευτικό, πολιτιστικό και κοινωνικό χώρο. Να ενθαρρύνει τους εφήβους στην ανάπτυξη κοινωνικών σχέσεων µε τη βοήθεια της επικοινωνίας στο διαδίκτυο. Να ανακαλύπτει ξανά και να αξιοποιεί το οικογενειακό ιστορικό. Να δηµιουργεί ευκαιρίες αξιοποίησης, εκπαίδευσης και ανάπτυξης της αυτοεκτίµησης. Να ενθαρρύνει την προσωποποίηση του χώρου µάθησης για να παρακινεί περισσότερο τους εφήβους. Να δηµιουργεί χώρους ειδικά προσαρµοσµένους για τον ελεύθερο χρόνο (βιβλιοθήκη, αίθουσα πληροφορικής..). Να αναπτύσσει εργαστήρια (ζωγραφικής, κεραµικής, φωτογραφίας ), να προωθεί τις επισκέψεις σε µουσεία,,,, Να ευνοεί την ταυτοποίηση των σεξουαλικών αξιών του εφήβου. Να οργανώνει µαρτυρίες, συναντήσεις µε πολίτες, επαγγελµατίες. Να οργανώνει οµάδες συζήτησης, καλλιτεχνικές, οµάδες εργασίας. Να χρησιµοποιεί διάφορες τεχνικές: παιχνίδια ρόλων, διδακτικά παιχνίδια, δραµατοποίηση, µελέτη περιπτώσεων, προβληµατική κλπ. Να καθιστά τους εφήβους υπεύθυνους για τις καθηµερινές τους Η κατάσταση του ατόµου που λαµβάνει φροντίδα Με / χωρίς αίτηµα. Σε αγωνία. Σε εγκατάλειψη. Κακοποιηµένο. Με επιθετική συµπεριφορά. Αρνούµενο τη βοήθεια Σε εξάρτηση σωµατική, ψυχική, µε έλλειψη ικσνοτήτων επικοινωνίας Με τάσεις αυτοκτονίας Σε µια κατάσταση µόνιµης κατάθλιψης Σε περιόδο αλλαγής της ζωής του Τόπος παρέµβασης Στο σπίτι του ατόµου Στο σπίτι του παρεµβαίνοντος (ανάδοχη οικογένεια) µόνιµα. Μόνιµα σε ίδρυµα Σε ίδρυµα περιστασιακά Στο κέντρο ηµερήσιας φροντίδας Σε απόσταση Σε κλειστό χώρο κοινωνικό / εκπαιδευτικό / ψυχικής υγείας Σε υπηρεσίες πρόληψης (αλκοόλ, ναρκωτικά) Σε ανοικτό περιβάλλον: οδός, σταθµός κλπ. Τόπος παρέµβασης Στο σπίτι του ατόµου Στο σπίτι του παρεµβαίνοντος (ανάδοχη οικογένεια) µόνιµα. Μόνιµα σε ίδρυµα Σε ίδρυµα περιστασιακά Στο κέντρο ηµερήσιας φροντίδας Σε απόσταση Σε κλειστό χώρο κοινωνικό / εκπαιδευτικό / ψυχικής υγείας Σε υπηρεσίες πρόληψης (αλκοόλ, ναρκωτικά) Σε ανοικτό περιβάλλον: οδός, σταθµός κλπ. Χρόνος παρέµβασης Καθηµερινά, σε συγκεκριµένο χρόνο, σε επείγουσες περιπτώσεις, το απόγευµα, τη νύχτα. Σε σχέση µε τη συµπεριφορά ή την κατάσταση του εφήβου Απουσία κλίµατος εµπιστοσύνης και εκτίµησης. Κίνδυνος εξάρτησης από τις ΤΠΕ και απώλεια της συνήθειας των άµεσων σχέσεων. Σε σχέση µε τον επαγγελµατία Αντίσταση στην αλλαγή. Ρουτίνα. Μετατροπή των τεχνικών εµψύχωσης σε συνταγές. Οι απαντήσεις έτοιµες, οι κατευθύνσεις προκαθορισµένες. Παραίτηση. Έλλειψη ευελιξίας, αυστηρότητα. Η διατήρηση της ισορροπίας µεταξύ της άσκησης εξουσίας και της πλήρους ανεκτικότητας. Ενίσχυση των στερεοτύπων του φύλου. Ο φροντισής πρέπει να πιστεύει στη δυνατότητα του νέου να καταλάβει µια θέση στην κοινωνία. relais plus 41

43 συνειδητοποίηση του ρόλου του, παρόντα και µέλλοντα, στην κοινωνία (πολίτης, σύζυγος, πατέρας ). Να βοηθήσει τον έφηβο στη διαχείριση του ελεύθερου χρόνου του. Να ενθαρρύνει τη δηµιουργικότητα. Να αξιοποιεί και να εκµεταλλεύεται τις πολιτιστικές πλευρές. Να προτείνει στον έφηβο νέες προκλήσεις, ευκαιρίες. Να βοηθά το νέο να διατηρεί καλές και εποικοδοµητικές κοινωνικές σχέσεις. Να κινητοποιεί τον έφηβο σε σχέση µε τη φοίτησή του. πράξεις. Να τους πληροφορεί για τις πολιτιστικές, αθλητικές δραστηριότητες. Να ενεργοποιεί και να αξιοποιεί τη δηµιουργικότητα. Να χρησιµοποιεί τεχνικές για την ενεργοποίηση της ατοµικής δηµιουργικότητας και αυτής της οµάδας. Να παρέχει µια ποικιλία πολιτισµικών προτύπων και να τονίζει την αξία της διαφορετικότητας. Να προετοιµάζει τους νέους για συµµετοχή σε προγράµµατα κινητικότητας. Να παρέχει εναλλακτιές προτάσεις στις δραστηριότητες, καταστάσεις που δηµιουργούν ή διατηρούν τη σύγκρουση. Να προσφέρει τη δυνατότητα να απευλευθερώσει την επιθετικότητά του µε τρόπο θεµιτό και όχι καταστροφικό. Να µεταδίδει την κατάσταση/περίπτωση σε άλλους ειδικούς για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες που ξεπερνούν τις δικές του αρµοδιότητες και δυνάµεις. Να χρησιµοποιεί τον ανταγωνισµό και τη συνεργασία µε ισορροπηµένο τρόπο σαν διαδικασίες κινητοποίησης. Τρόπος παρέµβασης Μόνος/η, σε οµάδα, συµπληρώνοντας την οικογένεια, σε δίκτυο Θέση του παρεµβαίνοντα Με πλήρη ευθύνη, περιορισµένη ή συµπληρώνοντας την οικογένεια. Ποιότητα του παρεµβαίνοντα Αρχάριος ή έµπειρος. Ασκούµενος, εκπαιδευόµενος. Οργάνωση της εργασίας Οργανόγραµµα Ειδική συνεισφορά των νέων τεχνολογιών Προσβασιµότητα των σηµαντικών πληροφοριών για τον έφηβο. Παρακολούθηση και υποστήριξη από την οµάδα των ειδικών. Υλικές πηγές και προσαρµοσµένος εξοπλισµός. Συνειδητοποίηση, η επιθετικότητα και η βία. Σε σχέση µε την οργάνωση Το ίδρυµα βρίσκεται σε µια κοινότητα µε υψηλά επίπεδα βίας. Έλλειψη µέσων. Τάση να δέχεται ως επαρκή την ικανοποίηση των υλικών αναγκών. Να εκµεταλλεύεται την εµψύχωση σαν µέσο για την αξιοποίηση και προώθηση της ικανότητας ένταξης του εφήβου. Να χρησιµοποιεί τεχνικές κοινωνικοπολιτισµικής εµψύχωσης. relais plus 42

44 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 7 Ε Π Ι Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Α ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΡΙΣΙΜΑ ΣΗΜΕΙΑ Να κατανοεί τους διαφορετικούς τρόπους επικοινωνίας (λεκτικούς, µη λεκτικούς ). Να γνωρίζει να µεταδίδει το γεγονός ότι ο φροντιστής θέλει να καταλάβει τον έφηβο. Να επικοινωνεί µε ένα τρόπο σύµφωνο (συµφωνία των λέξεων και των συναισθηµάτων πίσω από τις λέξεις). Να ακούει, να παρατηρεί, να µεταδίδει τις παρατηρήσεις, προφορικά, γραπτά, σεβόµενος τα πρωτόκολλα. Να ενθαρρύνει το δυναµισµό του ατόµου και την δίψα του για µάθηση. Να µεταδίδει ένα µήνυµα, να το προσαρµόζει στο περιβάλλον, στην κατάσταση, στο συνοµηλιτή. Να δίνει προσοχή στις νέες τεχνολογίες και να γνωρίζει να τις χρησιµοποιεί. Να ξέρει να διεξάγει µια συνέντευξη. Να αποδέχεται τους διαφορετικούς τρόπους έκφρασης του εφήβου (λεκτικούς, µη λεκτικούς). Να δηµιουργεί χώρους συλλογής πληροφοριών (πηγές) και συζήτησης, ανάλογα µε τις ανάγκες. Να χρησιµοποιεί στρατηγικές που βοηθούν τον έφηβο να έχει µια ανοικτή επικοινωνία και περισσότερο προσβάσιµη. Να γνωρίζει καλά τις αποχρώσεις της γλώσσας επικοινωνίας των εφήβων (αργκό), ώστε να διασφαλίζει µια καλή επικοινωνία µαζί τους. Να είναι προσβάσιµος και διαθέσιµος για τον έφηβο. Να χρησιµοποιεί όλες τις µεθόδους και τα µέσα για να πραγµατοποιεί την επικοινωνία. Να δείχνει ενδιαφέρον και ανοχή στις πληροφορίες που δέχεται. Να γνωρίζει καλά τη συνολική διαδικασία της σχέσης βοήθειας και τη συγκεκριµένη µεθοδολογία. Να εκφράζεται καθαρά προφορικά και γραπτά. Να παρακινεί το νέο να θέτει ερωτήµατα στον εαυτό του και να ανακαλύπτει νέα πράγµατα. Να χρησιµοποιεί µια γλώσσα κατάλληλη ανάλογα µε το άτοµο/την κατάσταση. Να δηµιουργεί ιδιωτικούς χώρους, που ευνοούν την καλή ανάπτυξη της επικοινωνίας, ακόµα και αν δεν έχει ζητηθεί από το χρήστη. Να σέβεται τη σιωπή του εφήβου: να του δίνει τον απαραίτητο χρόνο για να εκφραστεί. Να ενθαρρύνει τον έφηβο να επικοινωνεί µε ειλικρίνεια. Να βοηθά τον χρήστη να συµµετέχει στη διαχείριση της πληροφορίας που τον αφορά relais plus 43 Η κατάσταση του ατόµου που λαµβάνει φροντίδα Με / χωρίς αίτηµα. Σε αγωνία. Σε εγκατάλειψη. Κακοποιηµένο. Με επιθετική συµπεριφορά. Αρνούµενο τη βοήθεια Σε εξάρτηση σωµατική, ψυχική, µε έλλειψη ικσνοτήτων επικοινωνίας Πολιτισµικής ή γλωσσικής προέλευσης διαφορετικής από εκείνης του παρεµβαίνοντα. Τόπος παρέµβασης Στο σπίτι του ατόµου Στο σπίτι του παρεµβαίνοντος (ανάδοχη οικογένεια) µόνιµα. Μόνιµα σε ίδρυµα Σε ίδρυµα περιστασιακά Στο κέντρο ηµερήσιας φροντίδας Σε απόσταση Σε κλειστό χώρο κοινωνικό / εκπαιδευτικό / ψυχικής υγείας Σε υπηρεσίες πρόληψης (αλκοόλ, ναρκωτικά) Σε ανοικτό περιβάλλον: οδός, σταθµός κλπ. Χρόνος παρέµβασης Καθηµερινά, σε συγκεκριµένο χρόνο, σε επείγουσες περιπτώσεις, το απόγευµα, τη νύχτα. Τρόπος παρέµβασης Μόνος/η, σε οµάδα, συµπληρώνοντας την οικογένεια, σε δίκτυο Θέση του παρεµβαίνοντα Με πλήρη ευθύνη, περιορισµένη ή συµπληρώνοντας την οικογένεια. Ποιότητα του παρεµβαίνοντα Αρχάριος ή έµπειρος. Ασκούµενος, εκπαιδευόµενος. Οργάνωση της εργασίας Οργανόγραµµα. Ειδική συνεισφορά των ΤΠΕ. Σε σχέση µε τη συµπεριφορά ή την κατάσταση του εφήβου υσκολία του εφήβου να αποδεχτεί τον ενήλικα σαν άτοµο αναφοράς. Αντίθεση/αντίδραση τυπική στην ηλικά της εφηβείας. Τραυµατικές εµπειρίες του εφήβου. Σε σχέση µε τον επαγγελµατία Παρέµβαση των διαφορετικών εµποδίων στην επικοινωνία: - πολιτιστικών - εκπαιδευτικών - ψυχολογικών - κοινωνικών - γλωσσικών Τάση του εκπαιδευτή προς τον αυταρχισµό. Προκαταλήψεις. Έλλειψη ικανότητας επικοινωνίας. Αναγνώριση των χαρακτηριστικών της επικοινωνίας του εφήβου. Παραβίαση της ιδιωτικής ζωής. υσκολία να προσελκύσει και κινητοποιήσει ορισµένους συνοµηλιτές/γονείς. Σε σχέση µε την οργάνωση Τάση οµοιµορφίας.

45 Να λάβει υπόψη τη διαπολιτισµικότητα. Να προωθεί τη διαπολιτισµική επικοινωνία. Να φροντίζει για την κατανόηση των παρεχόµενων πληροφοριών. Να εφαρµόζει µεθόδους επικοινωνίας συναλλαγής, διαπραγµάτευσης. Να αποφεύγει τις γρήγορες αξιολογικές κρίσεις. Να προσέχει τα παθολογικά συµπτώµατα ανάπτυξης της επικοινωνίας. Να τοποθετεί την παρέµβασή του σε ένα δίκτυο σχέσεων, µια επαγγελµατική οµάδα. Να παίζει το ρόλο του διαµεσολαβητή. Να ενθαρρύνει την επικοινωνία µεταξύ των νέων. Να γνωρίζει πως να ζητά βοήθεια. (παροχή άδειας). Να σέβεται τις διαφορετικές κουλτούρες και ιστορίες ζωής του κάθε νέου και να κάνει και τους άλλους να δείχνουν ανάλογο σεβασµό (πνεύµα ανοχής). Να προσφέρει σωστές πληροφορίες για διαφορετικά πολιτισµικά µοντέλα. Να ερµηνεύει τη συµπεριφορά και να επαληθεύει ότι κατανόησε σωστά µε αναδιατυπώσεις και ερωτήµατα. Να συνειδητοποιεί τις δικές του προκαταλήψεις και να προσπαθεί να τις ξεπεράσει. Να προκαλεί ερωτήµατα, την έρευνα, την αναζήτηση πληροφοριών. Να δίνει εξηγήσεις, πληροφορίες και συµβουλές. Ύπαρξη κατάλληλων εκπαιδευτικών πηγών (πρόσβαση σε πολιτιστικές εκδηλώσεις, θρησκευτικές, πρόσβαση στην παράδοση κα) Ύπαρξη µιας βάσης δεδοµένων µε πληροφορίες που επιτρέπουν την επαφή µε ειδικούς (διευθύνσεις, τηλέφωνο κλπ.) κάθε στιγµή που προκύπτει ανάγκη. Ιδρυµατική πολιτική ευαίσθητη στις ανάγκες των επαγγελµατιών, του εκπαιδευτή. relais plus 44

46 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 8 Ε Π Α Γ Γ Ε Λ Μ Α Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Να αποκτά προσόντα και να εκπαιδεύτεται διαρκώς. Να δροµολογεί, να ενθαρρύνει τη δηµιουγρία επαγγελµατικών οργανώσεων και την ανάπτυξη επαγγελµατικών φόρουµ. Να αναζητά βοήθεια. Να αποκτά πόρους.. Να αναλύει την πρακτική του. Να συµπεριφέρεται µε τρόπο αυτόνοµο και υπεύθυνο. Να αξιολογεί την παρέµβασή του. Να προβληµατίζεται για την πρακτική του, να εφαρµόζει την αυτοαξιολόγηση. Να ενεργεί ως διαµεσολαβητής. Να αναγνωρίζει τα όριά του, να µην έχει την αίσθηση της παντοδυναµίας. Να αποδέχεται τις µαταιώσεις, την µη αµοιβαιότητα. Να διαχειρίζεται το ενδιαφέρον του. Να συµµετέχει σε µαθήµατα συνεχιζόµενης εκπαίδευσης. Να χρησιµοποιεί συστηµατικά τα εργαλεία ανάλυσης και τυποποίηση της πρακτικής του. Να χρησιµοποιεί την ανατροφοδότηση από άλλους ειδικούς για να προσαρµόσει τις δραστηριότητές του. Να επεξεργάζεται πρωτόκολλα παρατήρησης. Να συντάσσει πρωτόκολλα παρατήρησης. Να θεωρεί την αποδοτικότητα των εφήβων σαν ένα δείκτη αποτελεσµατικότητας της δραστηριότητας αυτής καθεαυτής. Να ενσωµατώνει την αξιολόγηση των δικών του επιδόσεων στα αποτελέσµατα αξιολόγησης της συνολικής σχέσης βοήθειας. Να παίρνει τις κατάλληλες αποφάσεις για την κατάσταση του εφήβου. Να χρησιµοποιεί ειδικές φόρµες παρακολούθησης και εποπτείας. Να εντοπίζει νέους συνεργάτες για τη σχέση βοήθειας. Να χρησιµοποιεί ειδικές φόρµες συνοδείας. Να εκµεταλλεύεται τις ευκαιρίες για προσωπική εξέλιξη, κοινωνική και αναγνώρισης των ικανοτήτων του. Να χρησιµοποιεί όλες τις δραστηριότητες και εµπειρίες για να βελτιώνει τον επαγγελµατισµό του. Να αντισταθµίζει την κόπωση, την πρόωρη επαγγελµατική εξουθένωση των επαγγελµατιών. Να σχεδιάζει καλά τις δραστηριότητές του. Να προσδιορίζει το ρόλο του στο πλαίσιο της σχέσης βοήθειας ετ να γνωρίζει να αποσαφηνίζει του στόχους του. Κριτήρια για την ανάλυση των εκπαιδευτικών πρακτικών. Η πολιτική του ιδρύµατος λαµβάνει υπόψη τις ανάγκες της παρακολούθησης και της υποστήριξης του παρεµβαίνοντα. Θεσµική πολιτική που λαµβάνει υπόψη τις καινοτοµίες στον τοµέα της εκπαίδευσης και της συνεχιζόµενης εκπαίδευσης. Η ύπαρξη επίσηµων ευκαιριών συνεχιζόµενης εκπαίδευσης (µαθήµατα, διαλέξεις, σεµινάρια). Παρακολούθηση των υποθέσεων και υποστήριξη της οµάδας των ειδικών. ιαθεσιµότητα ένα ευρέος φάσµατος εργαλείων αξιολόγησης. «Παρακολούθηση» και υποστήριξη της ανάπτυξης των µέσων αξιολόγησης. Υλικούς πόρους (υπολογιστές, άλλες συσκευές, σύνδεση µε το ιαδίκτυο, κ.λπ.). και ανθρώπινους. Αποδοχή της προέλευσης του καθενός. ΚΡΙΣΙΜΑ ΣΗΜΕΙΑ Σε σχέση µε τη συµπεριφορά ή την κατάσταση του εφήβου Απροθυµία να αναγνωρίσει δηµοσίως τα όριά του και την ανάγκη βοήθειας. Στιγµατισµός και περιορισµός των εφήβων σε ψευδείς αναπαραστάσεις. Σε σχέση µε τον επαγγελµατία Στάσεις υπερπροστατευτικές που µπορεί να περιορίσουν την ελευθερία, να οδηγήσουν σε άγχος, να αποδυναµώσουν, να οδηγήσουν σε απώλεια της εµπιστοσύνης και της αυτονοµίας. Η αντίσταση στην αλλαγή. Οι ακατάλληλες αποφάσεις. Αυστηρότητα, έλλειψη ευελιξίας. Η έλλειψη χρόνου. Συγκρούσεις µεταξύ των κανόνων της δεοντολογία και της καθηµερινής ζωής. ιατύπωση της διάγνωσης και της ορολογίας που στιγµατίζουν τους εφήβους. Αποδοχή της γνώµης των άλλων ειδικών. Αποθάρρυνση των πρωτοβουλιών από µία άκαµπτη χρήση των κανόνων. Έλλειψη τυποποίησης των κανόνων δεοντολογίας του επαγγέλµατος. Πολυπλοκότητα του συστήµατος της συνεχιζόµενης εκπαίδευσης. Να εντάσσει την παρέµβασή του σε Να οργανώνει επαγγελµατικές συζητήσεις, ανταλλαγές εµπειριών. Να συγκρίνει την εκπαιδευτική πρακτική του µε αυτή των άλλων relais plus 45 Σε σχέση µε την οργάνωση Στυλ της αυταρχικής διεύθυνσης.

47 ένα δίκτυο σχέσεων, µια επαγγελµατική οµάδα. Να γνωρίζει το θεσµικό και πολιτικό πλαίσιο. Να υιοθετεί τις νέες πολιτικές φροντίδας του εφήβου. Να θέτει τα όριά του και να αφήνει να λειτουργήσει η συµπληρωµατικότητα. Να συσχετίζει ένα σύνολο αναφορών νοµικών, οικονοµικών, διοικητικών, ψυχολογικών, πολιτιστικών, εθνικών, δεοντολογικών. Να γνωρίζει καλά και να ελέγχει πρωτόκολλα ποιότητας, ασφάλειας. Να γνωρίζει καλά και να ελέγχει τις επαγγελµατικές και διοικητικές διαδικασίες. Να µάχεται τις δεδοµένες απόψεις και τις αναπαραστάσεις (ένα παιδί εγκαταλελειµµένο είναι αναγκαστικά ένα παιδί διαταραγµένο, µε προβλήµατα.). Να προσπαθεί για την επαγγελµατοποίησή του για την ενίσχυση της κοινωνικής αξίας και θέσης του λειτουργήµατός του. συναδέλφων. Να ενηµερώνεται διαρκώς για τις αλλαγές στη νοµοθεσία. Να συµµετέχει στην υλοποίηση νέων πολιτικών φροντίδας του εφήβου (συναντήσεις...). Να προσδιορίζει τις µεθόδους για να προσελκύσει νέους πόρους στην οργάνωση. Να προσδιορίζει µε πολύ σαφήνεια τη µορφή βοήθειας που απαιτείται. Να δηµοσιεύει στην ειδικότητά του, να συνεργάζεται µε εκδόσεις της ειδικότητας. Να συσχετίζει την αξιολόγηση της δικής του προσέγγισης µε τα αποτελέσµατα της αξιολόγησης της συνολικής σχέσης βοήθειας. Να προωθεί το ενδιαφέρον του εφήβου στην κοινότητα. Να χρησιµοποιεί τους υπάρχοντες πόρους στην περιοχή του. Να γνωρίζει τους κανόνες του επαγγέλµατος. Να σέβεται τους δεοντολογικούς κανόνες του επαγγέλµατος. Να ενσωµατώνει τις ΤΠΕ. Να χρησιµοποιεί συστηµατικά τα εργαλεία καταγραφής της εκπαιδευτικής πρακτικής. Να αξιοποιεί τα παραδείγµατα των εφήβων που είχαν µια θετική διαδροµή. Να απαντά αλλά χωρίς ταµπού στις ερωτήσεις των εφήβων. Να οργανώνει επαγγελµατικές ανταλλαγές για να ενισχύσει τη συνοχή µεταξύ των επαγγελµατιών της σχέσης βοήθειας και να ενισχύσει την αξία του επαγγέλµατος. Στυλ θεσµικής διεύθυνσης που βασίζεται στον ανταγωνισµό µεταξύ των συναδέλφων. Άρνηση να αλλάξει θεσµικές πρακτικές. ιακυµάνσεις του προσωπικού εντός της οµάδας των ειδικών. Τροποποιήσεις γρήγορες / συχνές στη νοµοθεσία, την πολιτική και κοινωνική πρακτική. Χρήση των αποτελεσµάτων της αξιολόγησης ως δικαιολογία για την τιµωρία του εκπαιδευτή, όχι ως µια ευκαιρία για τη βελτίωση της εκπαιδευτικής πρακτικής. relais plus 46

48 6. ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΕΓΧΕΙΡΙ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΜΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΣΕ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ relais plus 47

49 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 1 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Γνώσεις εφαρµογής Θεωρητικές γνώσεις Γνώσεις συµπεριφοράς ΠΟΡΟΙ Υ Π Ο Ο Χ Η Κ Α Ι Α Κ Ρ Ο Α Σ Η Να δηµιουργήσει µια αίσθηση ασφάλειας σε ένα ζεστό περιβάλλον. Να παρέχει εναλλακτικές επιλογές στον έφηβο και να του δηµιουργήσει την αίσθησης της ελευθερίας επιλογής. Να δώσει γρήγορα τα απαραίτητα σηµεία αναφοράς στον έφηβο. Να καθορίσει την παρέµβαση χωρίς να αποκρύπτει πληροφορίες σχετικά µε την οικογενειακή κατάσταση του εφήβου. Να τον κάνει να αποδεχτεί τη βοήθεια. Να διαχειριστεί την επιθετικότητα, τις συγκρούσεις, τις καταστάσεις βίας. Να διαχειριστεί τις µαταιώσεις, την µη αµοιβαιότητα. Να αναπτύξει µια ακρόαση ενεργητική και µε ενσυναίσθηση. Να προσπαθήσει να αντιµετωπίσει τον πόνο και την κακοµεταχείριση που υπέστη ο έφηβος. Να δώσει προσοχή σε όλες τις καταγεγραµµένες ανάγκες του κάθε εφήβου (υλικές, ψυχολογικές, κοινωνικές, πολιτιστικές, πνευµατικές). Να προωθήσει την αυτονοµία του εφήβου. Να παρέχει µια εναλλακτική επιλογή για τον έφηβο, και να τον βοηθήσει να κάνει ανεξάρτητες επιλογές. Να οργανώσει την παρέµβασή του/της µε σεβασµό στην ιδιωτικότητα του νέου. Να ενθαρρύνει τον νέο στην αναζήτηση της ταυτότητάς του και να στηρίξει την κατασκευή του εαυτού. Να επιτρέπει στον έφηβο να βρει Να δηµιουργεί µια ατµόσφαιρα άµεση, ασφαλή και φιλόξενη. Να τακτοποιεί το χώρο κατά τέτοιο τρόπο ώστε να ανταποκρίνεται στην ανάγκη για ιδιωτικότητα, χαρακτηριστικό της περιόδου της εφηβείας. Να οργανώνεται για το αίτηµα της βοήθειας. Να βοηθά τον έφηβο να οικειοποιείται το νέο του περιβάλλον (επίσκεψη της δοµής ). Να εξηγεί µε προσαρµοσµένα µέσα την οργάνωση της φροντίδας του. Να ταυτοποιεί τα σηµάδια του αιτήµατος για βοήθεια. Να δείχνει µε τη στάση του ότι θέλει να καταλάβει το άτοµο, την κατάσταση στην οποία βρίσκεται εκείνη τη στιγµή. Να προβλέπει τις καταστάσεις σύγκρουσης. Να σέβεται τους κανόνες της επικοινωνίας. Να δέχεται κάθε µήνυµα µε ενδιαφέρον. Να απαντά στα ερωτήµατα και τις ανησυχίες του εφήβου. Να επικοινωνεί µε µη λεκτικό τρόπο µε τους εφήβους. Να µπορεί να δοµήσει την ιστορία του εφήβου. Να προσαρµοστεί στο ρυθµό σκέψης και στην έκφραση του συνοµηλιτή. Να προσαρµόζεται στο ρυθµό σκέψης, δράσης του εφήβου. Να αναλύει την κατάσταση. Να δίνει ανάλογες απαντήσεις Να αξιοποιεί τους πόρους του εφήβου. Να διαχειρίζεται τα βιώµατά του και την έκφραση των συναισθηµάτων του. Να δέχεται τις παρατηρήσεις του. Να αντιστέκεται στις πιέσεις της οµάδας των εφήβων. Να εργάζεται οµαδικά και να συνιστά δίκτυα ώστε να µοιράζονται τις γνώσεις, τις πληροφορίες. Να θέτει τις βάσεις για τη συλλογική ζωή. Κοινωνική ψυχολογία Ψυχολογία της ανάπτυξης Ψυχολογία της εφηβείας Τεχνικές παρατήρησης Τεχνικές ενεργητικής ακρόασης Γνώση του πολυπολιτισµικού περιβάλλοντος στο οποίο εντάσσεται η παρέµβαση. Ψυχολογία της προσωπικότητας. Ψυχολογία της σύγκρουσης. Ψυχολογία της κοινωνικής επικοινωνίας. Εθνοπολιτισµική ψυχολογία. Τεχνικές κοινωνικοποίησης. Εργασία µε οµάδα νέων και τους συνοµηλίκους. Θεωρία µεθοδολογίας και τεχνικές εκπαιδευτικής παρέµβασης. Επικοινωνία. υναµική της οµάδας. ιαδικασίες διαπολιτισµικών αλληλεπιδράσεων. Τεχνικές βελτιστοποίησης των χώρων. Στοιχεία ικαίου. Στοιχεία Οικονοµίας. Σύστηµα θεσµών δηµοσίου και ιδιωτικού δικαίου. Στοιχεία ικαστικής Κοινωνιολογίας. Εποικοδοµητική παιδαγωγική. ιαφοροποιηµένη παιδαγωγική. Μέθοδοι ανάλυσης των πόρων και των κειµένων. Φιλόξενος/καταδεκτικός, Με ζεστασιά/εγγύτητα Με ενσυναίσθηση Υποµονετικός Ελέγχει τον εαυτό του Με κατανόηση Με συνοχή ιαθέσιµος να ακούει Προσεκτικός Κινητοποιηµένος Με ανοικτό πνεύµα Ανεκτικός Σταθερός Θετικός Αυστηρός Πειστικός Με περιέργεια Παιδαγωγικές µέθοδοι : Παιχνίδια ρόλων Οµαδικά παιχνίδια Παιχνίδια αντίληψης ραµατοποίηση Τεχνικές συζήτησης και διαµεσολάβησης. Συνεντεύξεις. Καθηµερινές εµπειρίες. Εκτέλεση καθηκόντων. Παιχνίδια ρόλου επικοινωνίας. Οπτικοακουστικά µέσα και εργαλεία video Βίντεο CD rom DVD Φιλµ Βιβλία Παιδαγωγικά κείµενα Λογιστική Υλικό πληροφορικής Πρόσβαση στο διαδίκτυο Ειδικό υλικό Έγγραφα για τον έφηβο : Τετράδιο υποδοχής Κανόνες δικαιωµάτων και υποχρέωσεων των εφήβων. Γενικές υλικές και περιβαλλοντικές συνθήκες Φιλόξενος χώρος. Πλαίσιο τυπικό και άτυπο για την ανάλυση περιπτώσεων µε µια διεπιστηµονική οµάδα ειδικών. Συνεργασίες εσωτερικές και εξωτερικές. Ανθρώπινοι πόροι relais plus 48

50 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 1 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Γνώσεις εφαρµογής Θεωρητικές γνώσεις Γνώσεις συµπεριφοράς ΠΟΡΟΙ γρήγορα σηµεία αναφοράς και να γνωρίσει του κανόνες που έχει ανάγκη για τη δόµηση της ταυτότητάς του. Να ερµηνεύσει τις αλληλεπιδράσεις µεταξύ του εφήβου και του κοινωνικού του περιβάλλοντος µέσα από µια κοινωνιολογική προσέγγιση. Να ανακαλύψει τους κοινωνικούς δεσµούς του εφήβου. Να γνωρίζει και να θεραπεύει τις διάφορες µορφές και συµπτώµατα κακοποίησης. Οµάδες διεπιστηµονικές Εποπτεία από έναν ειδικό. relais plus 49

51 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 2 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Γνώσεις εφαρµογής Θεωρητικές γνώσεις Γνώσεις συµπεριφοράς ΠΟΡΟΙ Ε Κ Τ Ι Μ Η Σ Η Α Ν Α Γ Κ Ω Ν Να βοηθήσει τους εφήβους να εντοπίσουν τα προβλήµατα που συνδέονται µε την κατάσταση της εγκατάλειψης. Να αξιολογήσει πώς ο έφηβος ορίζει τις ανάγκες του (σηµαντικές σχέσεις, τις φιλοδοξίες του, τα ενδιαφέροντά του). Να βοηθήσει τον έφηβο να αξιολογήσει και να λάβει υπόψη τις δυσκολίες του που σχετίζονται µε τις προσωπικές, κοινωνικές, επαγγελµατικές δεξιότητες και το περιβάλλον του. Να δίνει την απαραίτητη προσοχή σε όλες τις καταγραφές αναγκών των εφήβων (υλικές, ψυχολογικές, κοινωνικές, πολιτιστικές, πνευµατικές). Να προσδιορίζει τις ανάγκες του κάθε εφήβου. Να ανακαλύπτει τις ιδιαίτερες ικανότητες και τα δυνατά σηµεία του εφήβου. Να δίνει προσοχή στα µικρά προειδοποιητικά σηµάδια και τις πιθανές αποκλίσεις στη συµπεριφορά. Να αναγνωρίζει τη συµπεριφορά σε κίνδυνο, να της δίνει νόηµα, να αποκρυπτογραφεί την ανάρµοστη συµπεριφορά, να την αντιµετωπίζει. Να δίνει προσοχή στην εξέλιξη των αναγκών των νέων κατά τη διάρκεια της περιόδου παροχής φροντίδας. Να βοηθήσει τους εφήβους να σκεφτούν την ανεπάρκεια των γονέων τους. Να διαχειρίζεται τις ασυνέχειες (που συνδέονται µε αποφάσεις της δικαιοσύνης, µε αλλαγές της ανάδοχης οικογένειας ). Να βοηθήσει τους εφήβους να διαχειριστούν τα ενδιαφέροντά τους. Να γνωρίζει την ιστορία του εφήβου για να αντιµετωπίσει τις ανάγκες του. Να αναλύει τις κοινωνικές, νοµικές και ψυχολογικές διαστάσεις της εγκατάλειψης. Να ταυτοποιεί τις συνέπειες της εγκατάλειψης. Να ανακαλύπτει αξιόπιστες πληροφορίες για την κατάσταση και τις ανάγκες του εφήβου. Να αναλύει διαφορετικές ανάγκες. Να διακρίνει την πραγµατική ανάγκη µεταξύ του εκείνου που δεν ζητά βοήθεια και εκείνου που παρακαλεί διαρκώς. Να ιεραρχεί τις διαφορετικές ανάγκες, πρωτογενείς και δευτερογενείς. Να καταγράφει πληροφορίες για της ανάγκες που διαπιστώνει και να της µοιράζεται µε τη διεπιστηµονική οµάδα. Να διαγιγνώσκει τις ανάγκες του κάθε ατόµου (υλικές, ψυχολογικές, κοινωνικές, πολιτιστικές ). Να δηµιουργεί εργαλεία αξιολόγησης των αναγκών του εφήβου. Να εξατοµικεύει την φροντίδα (προσαρµόζοντας την παρέµβασή του στην ηλικία και την ψυχολογία του εφήβου). Να εντοπίζει τα δυνατά σηµεία του εφήβου. Να γνωρίζει καλά και να ελέγχει τη θεραπεία µέσω της τέχνης και τις διάφορες µορφές ψυχοθεραπείας. Να αναγνωρίζει τα προειδοποιητικά σηµεία. Να αναγνωρίζει τις πιθανές αποκλίσεις στη συµπεριφορά. Να αντιµετωπίζει τις δυσκολίες. Να καθορίζει προτεραιότητες στο πλαίσιο της προσαρµογής στο περιβάλλον. Να κινητοποιεί τις διαθέσιµες ικανότητες του εφήβου και του περιβάλλοντός του. Ψυχολογία της ανάπτυξης Ψυχολογία της εφηβείας Ψυχολογία της επικοινωνίας Ψυχολογία του κινδύνου Γνωσιακή ψυχολογία Ψυχολογία της κακοποίησης και του πόνου Μέθοδοι και τεχνικές κοινωνικής παρέµβασης (µέθοδος ατοµικής συνέντευξης, σχέδιο εξατοµικευµένων δράσεων ). Μέθοδος εκτίµησης αναγκών. Κοινωνιολογία των υπηρεσιών του ατόµου Κοινωνιολογία της παραβατικότητας Κοινωνιολογία της οργάνωσης. Κοινωνιολογία της νεότητας. Κοινωνιολογία της οικογένειας. Γνώση του περιβάλλοντος (ο χώρος, τοπική κοινωνική ιστορία, θεσµοί και τοπικές δοµές). Γνώση των δικαιωµάτων του παιδιού. Οικονοµική διαχείριση. Θεραπεία µέσω της τέχνης. Με ενσυναίσθηση Προσεκτικός Ελέγχει τον εαυτό του Κινητοποιηµένος Με κατανόηση Σίγουρος Ευέλικτος ηµιουργικός ιορατικός Μπορεί να κινητοποιήσει τους άλλους Πειστικός Ισορροπηµένος συναισθηµατικά Με περιέργεια Ανθεκτικός στο στρες και στη µαταίωση Ανοικτός στις νέες πολιτικές φροντίδας ιαθέσιµος υναµικός Παιδαγωγικές µέθοδοι : Παιχνίδια ρόλων Οµαδικά παιχνίδια Καλλιτεχνικές δραστηριότητες Αθλητικές δραστηριότητες Παιχνίδια αντίληψης ραµατοποίηση Τεχνικές συζήτησης και διαµεσολάβησης. Συνεντεύξεις. Καθηµερινές εµπειρίες. Εκτέλεση καθηκόντων. Μελέτη περιπτώσεων Επιτόπιες παρατηρήσεις Σεµινάρια Οπτικοακουστικά µέσα και εργαλεία video Βίντεο CD rom DVD Φιλµ Βιβλία Παιδαγωγικά κείµενα Οπτικοακουστικές καταγραφές και προβολές καταστάσεων µε σκοπό την ανάλυση και τον προβληµατισµό στις πρακτικές. Λογιστική Επαγγελµατικά κείµενα Υλικό πληροφορικής Πρόσβαση στο διαδίκτυο Ειδικό υλικό ίκτυο Συνεργασία µε τους δήµους και τους υπόλοιπους φορείς. relais plus 50

52 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 2 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Γνώσεις εφαρµογής Θεωρητικές γνώσεις Γνώσεις συµπεριφοράς ΠΟΡΟΙ Να διαχειρίζεται την εθνική ταυτότητα του εφήβου. Να πραγµατοποιεί τακτικές αξιολογήσεις και να αναλύει τα δεδοµένα που συλλέγονται ώστε να προσαρµόζει τη φροντίδα στην εξέλιξη των αναγκών. relais plus 51

53 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 3 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Γνώσεις εφαρµογής ΓΝΩΣΕΙΣ Θεωρητικές γνώσεις Γνώσεις συµπεριφοράς ΠΟΡΟΙ Β Ο Η Θ Ε Ι Α Σ Τ Η Ν Κ Α Θ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Ζ Ω Η Να δηµιουργήσει ένα πλαίσιο ζωής, επαναλαµβανόµενα µοντέλα στην καθηµερινή ζωή του εφήβου. Να δίνει προσοχή σε όλες τις καταγραφές των αναγκών του κάθε ατόµου (υλικές, ψυχολογικές, κοινωνικές, πνευµατικές) και να προσφέρει υπηρεσίες που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του. Να ενισχύει την αυτονοµία. Να γνωρίζει το θεσµικό και το πολιιστικό πλαίσιο Να εντάσσει τις τεχνικές παρεµβάσεις σε µία σχέση βοήθειας που λαµβάνει υπόψη τις ανάγκες του ατόµου (χειρισµούς, υγιεινή, άνεση, πρώτες βοήθειες, ασφάλεια, διατροφή, οικιακή φροντίδα, κοινωνικοποίηση). Να κάνει πράγµατα µαζί µε τον έφηβο, να εντάσσεται σε µια παιδαγωγική του σχεδίου, του συµβολαίου, να παρακινεί και να συνοδεύει τις πρωτοβουλίες του. Να καταγράφει τη δράση του µέσα σε ένα ανοικτό πλαίσιο, να κινητοποιεί προς την επιστροφή σε ένα κανονικό περιβάλλον. Να δηµιουργεί στο νέο τη διάθεση να µάθει. Να βοηθά τον έφηβο να διαχειρίζεται τα ενδιαφέροντά του. Να βοηθήσει τον νέο να αναπτύξει τους τοµείς ενδιαφέροντός του. Να δίνει προσοχή στις νέες τεχνολογίες και να γνωρίζει να τις χρησιµοποιεί. Να ευνοεί την αυτονοµία των εφήβων µε αναπηρία. Να ευνοεί την οικονοµική αυτονοµία του νέου ευαισθητοποιώντας τον στο Να ιεραρχεί τα διαφορετικά ενδιαφέροντα και απαιτήσεις. Να επιδεικνύει ευελιξία στην εκτέλεση των καθηµερινών καθηκόντων. Να κατανοεί το θεσµικό και πολιτικό πλαίσιο. Να καθορίζει ένα κοινό και ελάχιστο αντικείµενο για όλους τους εφήβους πάνω στο οποίο θα µπορεί να δοµήσει το εξατοµικευµένο σχέδιο ανάπτυξης. Να χρησιµοποιεί τους πόρους για το σχέδιο ζωής του νέου. Να περιγράφει τον ρόλο του σε σχέση µε τον εξυπηρετούµενο, το αίτηµά του και τις ανάγκες του. Να βοηθά τον έφηβο να σκεφτεί το µέλλον και να µετρήσει τα εµπόδια της ενήλικης ζωής του που θα πρέπει να ξεπεράσει. Να γνωρίζει καλά και να ελέγχει τις τεχνικές της ενδυνάµωσης και της κινητοποίησης. Να οργανώνει µια τακτική σχολική συνοδεία (καθηµερινή στην ιδανική περίπτωση) και ποιότητας. Να παρακινεί για καινοτόµες πρωτοβουλίες. Να προτείνει εκπαιδευτικές ώρες στον ελεύθερο χρόνο. Να διευκολύνει την πρόσβαση στην κουλτούρα. Να επιτυγχάνει να κινητοποιήσει τον έφηβο και να του δώσει τα µέσα να συγκεκριµενοποιήσει τις επιθυµίες του. Να υλοποιεί δραστηριότητες που στοχεύουν στον εντοπισµό και την αξιοποίηση των ικανοτήτων του κάθε εφήβου. Να εκµεταλλεύεται πόρους του περιβάλλοντος. Να αναπτύσσει καλλιτεχνικές, αθλητικές, τεχνικές δραστηριότητες και αυτές που Ψυχολογία της ανάπτυξης Ψυχολογία της εφηβείας Ψυχολογία της επικοινωνίας Ψυχοπαθολογία Κοινωνιολογία των υπηρεσιών του ατόµου Κοινωνιολογία της παραβατικότητας Κοινωνιολογία της οργάνωσης. Παιδαγωγική της καθηµερινής ζωής Φιλοσοφία της εκπαίδευσης Εναλλακτικές παιδαγωγικές Μεθοδολογία της κοινωνικο-εκπαιδευτικής εργασίας. Τεχνικές επικοινωνίας Τεχνικές τακτοποίησης των χώρων και του πλαισίου ζωής. Μέθοδοι και τεχνικές της κοινωνικής παρέµβασης. Μεθοδολογία της οµαδικής εργασίας. Μεθοδολογία της κοινωνικο-εκπαιδευτικής έρευνας. Στοιχεία ικαίου. Στοιχεία Οικονοµίας. Σύστηµα θεσµών δηµοσίου και ιδιωτικού δικαίου. Στοιχεία ικαστικής Κοινωνιολογίας. Υποµονετικός Με κατανόηση Με ενσυναίσθηση Με συνοχή Να προσεγγίζει τον άλλον ιαθέσιµος να ακούει Κινητοποιηµένος ηµιουργικός Ανοικτό πνεύµα Ικανός να εµπλακεί Ευαίσθητος Ενθουσιώδης Σίγουρος ιαθέσιµος για προβληµατισµό Ακριβής Να σέβεται τον άλλον Ευέλικτος Πειστικός Ενηµερωµένος για τις γενεακές τάσεις. Να ενδιαφέρεται για την καθηµερινή ζωή Ισορροπηµένος συναισθηµατικά Παιδαγωγικές µέθοδοι : Παιχνίδια ρόλων Οµαδικά παιχνίδια Καλλιτεχνικές δραστηριότητες Αθλητικές δραστηριότητες Παιχνίδια αντίληψης ραµατοποίηση Τεχνικές συζήτησης και διαµεσολάβησης. Συνεντεύξεις. Καθηµερινές εµπειρίες. Εκτέλεση καθηκόντων. Εµψύχωση κοινωνικοπολιτιστική. Οπτικοακουστικά µέσα και εργαλεία video Βίντεο CD rom DVD Φιλµ Βιβλία Παιδαγωγικά κείµενα Λογιστική Υλικό πληροφορικής Πρόσβαση στο διαδίκτυο Ειδικό υλικό Υλικό σχολικό και εκπαιδευτικό relais plus 52

54 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 3 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Γνώσεις εφαρµογής ΓΝΩΣΕΙΣ Θεωρητικές γνώσεις Γνώσεις συµπεριφοράς ΠΟΡΟΙ κόστος ζωής. Να ενισχύει την εµπιστοσύνη στον εαυτό του. Να µεταδίδει τεχνικές της καθηµερινής ζωής. Να αναπτύξει την ικανότητα του εφήβου να ζητά βοήθεια. έχουν σχέση µε τις ΤΠΕ. Να προσαρµόζει τις υποδοµές, τις µεθόδους µάθησης κλπ. στις ανάγκες των εφήβων µε αναπηρία. Να ευαισθητοποιεί και να συµβουλεύει σε θέµατα κοινωνικής και οικογενειακής οικονοµίας. Να αναπτύσσει την αυτονοµία. Να παρακινεί τον έφηβο στην γνώση του εαυτού του. Να αναπτύσσει ένα κριτικό πνεύµα. relais plus 53

55 ΓΝΩΣΕΙΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 4 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Γνώσεις εφαρµογής Θεωρητικές γνώσεις Γνώσεις συµπεριφοράς ΠΟΡΟΙ Σ Υ Ν Ο Ε Ι Α Να καταγράφει όλες τις παρεµβάσεις στον ατοµικό φάκελο του εφήβου. Να προσωποποιεί τη σχέση. Να δίνει προσοχή στα συναισθήµατα, τις γνώσεις, τις δεξιότητες, τις σχέσεις του εφήβου. Να διαχειρίζεται τηνν επιθετικότητα, τις συγκρούσεις, τις καταστάσεις βίας. Να µπορεί να αντιµετωπίσει καταστάσεις όπως ο ψυχικός πόνος του εφήβου, η κακοποίηση, η στέρηση, και να εργαστεί µε στόχο την αποκατάσταση. Να βοηθά στο πένθος. Να βοηθά τη µετάβαση στην ενήλικη ζωή. Να αναπτύξει την ικανότητα να κάνει επιλογές και να τις διαφοροποιεί. Να προστατεύει την ιδιωτικότητα. Να βοηθά, υποστηρίζει την ανάγκη για ανεξαρτησία, την ανάπτυξη της αυτονοµίας. Να διαµεσολαβεί στο σχολικό, κοινωνικο-οικονοµικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Να διαχειρίζεται τις ασυνέχειες που σχετίζονται µε δικαστικές αποφάσεις, αλλαγές στην ανάδοχη οικογένεια. Να υποστηρίζει τη µάθηση σε όλες της τις µορφές, να διεγείρει την περιέργεια. Να αναζητά ειδικές δεξιότητες και τα δυνατά σηµεία του εφήβου (αθλητισµός, τέχνες...). Να συνοδεύει τον έφηβο στην στην επιθυµία του να βρει τις ρίζες του. Να στηρίζει το νέο για να ξεπεράσει την κρίση της εφηβείας. Να προλαµβάνει την σωµατική και ψυχολογική κακοποίηση. Να γνωρίζει τις προτιµήσεις/ τα πράγµατα που αρέσουν στον κάθε έφηβο, να τα λαµβάνει υπόψη του και να τα µεταδίδει και στην οµάδα διαχείρισης. Να βρει την πιο αποτελεσµατική οδό επικονωνίας µε τον έφηβο. Να οργανώνει και να συµµετέχει σε εκδηλώσεις για να γιορτάσουν τις πιο σηµαντικές στιγµές του εφήβου. Να διαχειρίζεται καταστάσεις σύγκρουσης. Να διαχειρίζεται και να αποδέχεται τις αλλαγές στη διάθεση του εφήβου: θετικά και αρνητικά συναισθήµατα, σωµατικές και ψυχικές αλλαγές που του συµβαίνουν. Να ενθαρρύνει την πρωτοβουλία στον έφηβο. Να προσφέρει στον έφηβο τις ευκαιρίες για να παίρνει µόνος τις αποφάσεις του. Να αποδέχεται τις παρατηρήσεις. Να βοηθά τον έφηβο στην ιεράρχηση των αναγκών, των ενδιαφερόντων και των συναισθηµάτων ανάλογα µε τις βραχυπρόθεσµες και µακροπρόθεσµες επιπτώσεις. Να παρουσιάζει εναλλακτικές λύσεις και να βοηθά τον έφηβο να τις αξιολογεί και να διαλέγει την καλύτερη. Να µαθαίνει στους εφήβους πώς να λαµβάνουν αποφάσεις ανάλογα µε τις συνέπειες και όχι µόνο ανάλογα µε την παρόρµηση της στιγµής. Να είναι εχέµυθος. Να διαχειρίζεται την συλλογική ζωή. Να γνωρίζει καλά και να ελέγχει τα εργαλεία διαµεσολάβησης µε το περιβάλλον του και να απαντά άµεσα στα αιτήµατα του κάθε εφήβου. Να αξιολογεί τα συµπτώµατα που προέρχονται από την ασυνέχεια στη φροντίδα. Να ταυτοποιεί και να προτείνει εναλλακτικά µοντέλα θετικής ερµηνείας προηγούµενων εµπειριών τοποθέτησης του εφήβου (σε ίδρυµα κλπ). Να τηρεί τις υποχρεώσεις του συµβολαίου που έχει συνάψει µε τον έφηβο. Να προσφέρει διάφορα µοντέλα αξιών. Να ερµηνεύει και να καλλιεργεί τις αξίες. Να κατέχει τις κατάλληλες τεχνικές ενθάρρυνσης του συνοµηλιτή του. Ψυχολογία της ανάπτυξης Ψυχολογία της εφηβείας Ψυχολογία της σύγκρουσης Κλινική ψυχολογία Ψυχολογία της επικοινωνίας Ψυχολογία της µάθησης Ψυχολογία της εργασίας Θεωρία της επικοινωνίας: Τεχνικές ενεργητικής ακρόασης. Τεχνικές συνέντευξης Μεθοδολογία της κοινωνικοεκπαιδευτικής εργασίας. Τεχνικές επικοινωνίας Τεχνικές διαµεσολάβησης στο εσωτερικό της οµάδας αναφοράς. Μέθοδοι και τεχνικές της κοινωνικής παρέµβασης. Μεθοδολογία της οµαδικής εργασίας. υναµικές της οµάδας. Θεατρική τέχνη. Γνώσεις και τεχνικές παρέµβασης σε καταστάσεις στρες και µαταίωσης. Στοιχεία ικαίου ικαστικό σύστηµα Στοιχεία Οικονοµίας. Σύστηµα θεσµών δηµοσίου και ιδιωτικού δικαίου. Ηθική/ εοντολογία Υποµονετικός Με κατανόηση Στη σωστή απόσταση Κινητοποιηµένος Προσεκτικός Με συνοχή ηµιουργικός Ευέλικτος Με διάθεση να ακούει Με ενσυναίσθηση ιορατικός Αυστηρός Ανεκτικός Πειστικός Περίεργος Ισορροπηµένος Αποτελεσµατικός Μαλακός υναµικός Συστηµατικός Αναλυτικός Να κινητοποιεί Παιδαγωγικές µέθοδοι : Παιχνίδια ρόλων Οµαδικά παιχνίδια Καλλιτεχνικές δραστηριότητες Αθλητικές δραστηριότητες Παιχνίδια αντίληψης ραµατοποίηση Τεχνικές συζήτησης και διαµεσολάβησης. Συνεντεύξεις. Καθηµερινές εµπειρίες. Εκτέλεση καθηκόντων. Ψυχολογικά τεστ. Τεστ ικανοτήτων. Τεστ δηµιουργικότητας. Παρατηρήσεις. Οπτικοακουστικά µέσα και εργαλεία video Βίντεο CD rom DVD Φιλµ Βιβλία Παιδαγωγικά κείµενα Λογιστική Υλικό πληροφορικής Πρόσβαση στο διαδίκτυο Ειδικό υλικό relais plus 54

56 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 4 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Γνώσεις εφαρµογής Θεωρητικές γνώσεις Γνώσεις συµπεριφοράς ΠΟΡΟΙ Να εργάζεται µε µια οµάδα επαγγελµατικού προσανατολισµού. Να εντοπίζει τα πρόσωπα µε τα οποία ο έφηβος αισθάνεται ακόµα κοντά και να συστήνει/διευκολύνει τη διατήρηση του δεσµού χρησιµοποιώντας τα σαν πόρους πηγές στήριξης. Να υποστηρίζει τον έφηβο σε όλα του τα βήµατα και να τον βοηθά να ξεπερνά ενδεχόµενες αποτυχίες. Να κατανοεί, διδάσκει και εφαρµόζει τις κατάλληλες θεραπευτικές µεθόδους που συστήνει ο ειδικός. Να βοηθά τον έφηβο να βρει δουλειά. relais plus 55

57 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 5 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Γνώσεις εφαρµογής Θεωρητικές γνώσεις Γνώσεις συµπεριφοράς ΠΟΡΟΙ Π Ρ Ο Σ Τ Α Σ Ι Α - Α Σ Φ Α Λ Ε Ι Α Να συνάπτει συµβόλαια και δεσµεύσεις για την ποιότητα και την ασφάλεια. Να δρα στο πλαίσιο πρωτοκόλλων ποιότητας, ασφάλειας. Να προσπαθεί να αποκατασταθεί η εµπιστοσύνη στον έφηβο και η εµπιστοσύνη στον ενήλικο. Να τον βοηθήσει να ξανακερδίσει την εµπιστοσύνη στον εαυτό, την εµπιστοσύνη στους ενήλικες. Να τον κάνει να αισθάνεται ασφαλής µέσα από µια σχέση αξιόπιστη, να είναι σε θέση να επαναδηµιουργήσει ένα δεσµό. Να δηµιουργεί ένα περιβάλλον ασφαλές, σταθερό και υγιές. Να διασφαλίζει τα δικαιώµατα των εφήβων και να λαµβάνει µέτρα για τη διασφάλισή τους. Να διαχειρίζεται την επιθετικότητα, τις συγκρούσεις, τις καταστάσεις βίας. Να διαχειρίζεται τις συναντήσεις των εφήβων προκειµένου εξασφαλίζει τη σωµατική ακεραιότητα και την ευηµερία τους. Να εντοπίζει τις συµπεριφορές υψηλού κινδύνου. Να λειτουργεί στο πλαίσιο µιας προληπτικής πολιτικής. Να προστατεύει το άτοµο. Να προλαµβάνει και να παρέχει στον έφηβο τα µέσα για να αρνηθεί τη χρήση των παράνοµων ουσιών, αλλά και των νόµιµων (αλκοόλ, καπνός). Να προλαµβάνει και να αγωνίζεται ενάντια στην πορνεία και στην εκµετάλλευση (µέσω της εργασίας). Να ενσωµατώνει τις ευκαιρίες που Να δηµιουργήσει σχέση οικειότητας και εµπιστοσύνης. Να δηµιουργήσει σχέσεις συναισθηµατικές και στοργικές. Να ενθαρρύνει τον έφηβο να µιλήσει για τις σχέσεις του µε τους ενήλικες, και τα συναισθήµατα που τις συνοδεύουν. Να διαθέτει ένα σύνολο τεχνικών ενθάρρυνσης και να επιλέγει τις πιο κατάλληλες για την κάθε κατάσταση. Να εκδηλώνει καλή θέληση, φιλικά συναισθήµατα, φροντίδα, ενσυναίσθηση ακόµα και όταν πρέπει να µεταδώσει µηνύµατα αποδοκιµασίας. Να κρατά τη σωστή απόσταση. Να διαχειρίζεται τη συλλογική ζωή, τις καταστάσεις που δηµιουργούν σύγκρουση. Να κρατά ένα αρχείο των προσώπων που επισκέπτονται τον έφηβο στο ίδρυµα. Να διδάσκει τον έφηβο πως θα διακρίνει τα άτοµα εµπιστοσύνης από εκείνα που είναι επικίνδυνα. Να δείχνει στον έφηβο µε παραδείγµατα ότι οι καταστάσεις µπορούν να ερµηνευτούν µε διαφορετικό τρόπο, ότι υπάρχει η σχετική αλήθεια. Να βοηθήσει τον έφηβο να ερµηνεύσει την εµπειρία της ζωής, το παρελθόν, να διακρίνει µεταξύ γεγονότων, τις θετικές και αρνητικές καταστάσεις, τις κατάλληλες αντιδράσεις ή όχι, τις όµοιες λύσεις. Να παρουσιάζει τους κινδύνους της ζωής στο δρόµο, της µη δηλωµένης εργασίας, του µη σεβασµού του νόµου. Να παρουσιάζει στους εφήβους µε σαφή τρόπο τα στοιχεία της νοµοθεσίας που τους αφορούν. Να παρουσιάζει στους εφήβους θεσµούς/άτοµα στα οποία µπορεί να αναζητήσει βοήθεια εάν είναι θύµατα εκµετάλλευσης, εµπορίας ανθρώπων κλπ. Να µπορεί να συνεργαστεί µε θεσµικούς φορείς της κοινότητας (αστυνοµία, εκκλησία, σχολείο κλπ.) για να παρουσιάσει στου εφήβους φαινόµενα όπως το οργανωµένο έγκληµα, η πορνεία, το εµπόριο ναρκωτικών. Ψυχολογία της ανάπτυξης Ψυχολογία της εφηβείας Ψυχολογία της σύγκρουσης Κλινική ψυχολογία Ψυχολογία της επικοινωνίας Ψυχολογία της µάθησης Θεωρία της επικοινωνίας: Τεχνικές ενεργητικής ακρόασης. ιαδικασίες διαπολιτισµικών αλληλεπιδράσεων. Τεχνικές συνέντευξης. Μεθοδολογία της κοινωνικοεκπαιδευτικής εργασίας. Τεχνικές επικοινωνίας Τεχνικές διαµεσολάβησης στο εσωτερικό της οµάδας αναφοράς. Μέθοδοι και τεχνικές της κοινωνικής παρέµβασης. Μεθοδολογία της οµαδικής εργασίας. υναµικές της οµάδας. Θεατρική τέχνη. Γνώσεις και τεχνικές παρέµβασης σε καταστάσεις στρες και µαταίωσης. Κοινωνιολογία των υπηρεσιών του ατόµου Κοινωνιολογία της παραβατικότητας Κοινωνιολογία της οργάνωσης. ηµόσια υγεία: συµπεριφορές εξάρτησης, τοξικολογία. Αιρέσεις και φανατικές συµπεριφορές. ΤΠΕ Σε επαγρύπνηση ιαθέσιµος στον προβληµατισµό Με κατανόηση Κινητοποιηµένος Προσεκτικός Με συνοχή ηµιουργικός Ευέλικτος Ενθουσιώδης Σίγουρος Αντικειµενικός Επικοινωνιακός Μαλακός Θετικός Επιφυλακτικός ιορατικός Αξιόπιστος Παιδαγωγικές µέθοδοι : Παιχνίδια ρόλων Οµαδικά παιχνίδια Καλλιτεχνικές δραστηριότητες Αθλητικές δραστηριότητες Παιχνίδια αντίληψης ραµατοποίηση Τεχνικές συζήτησης και διαµεσολάβησης. Συνεντεύξεις. Καθηµερινές εµπειρίες. Εκτέλεση καθηκόντων Αφισοκόλληση Συναντήσεις Μαρτυρίες Μελέτη περιπτώσεων Συνεργατικά παιχνίδια Οπτικοακουστικά µέσα και εργαλεία video Βίντεο CD rom DVD Φιλµ Βιβλία Παιδαγωγικά κείµενα Λογιστική Υλικό πληροφορικής Πρόσβαση στο διαδίκτυο Ειδικό υλικό relais plus 56

58 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 5 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Γνώσεις εφαρµογής Θεωρητικές γνώσεις Γνώσεις συµπεριφοράς ΠΟΡΟΙ προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες. Να φροντίζει για τη χρήση νέων τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας. Να προσδιορίζει τα κατάλληλα επίπεδα προστασίας. Να προσαρµόζει την οργάνωση στον έφηβο. Να συνεργάζετε στενά µε τις δικαστικές αρχές. Να διασφαλίζει την ελευθερία της σκέψης και της πίστης. Να περιγράφει τις διαδικασίες και να διαθέτει τις απαραίτητες πληροφορίες ώστε να µπορεί να ενηµερώσει τους αρµόδιους φορείς (αστυνοµία, κλπ) για την ύπαρξη εφήβων που είναι αντικείµενο εκµετάλλευσης. relais plus 57

59 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 6 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Γνώσεις εφαρµογής Θεωρητικές γνώσεις Γνώσεις συµπεριφοράς ΠΟΡΟΙ Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Κ Ο Π Ο Ι Η Σ Η / Ε Μ Ψ Υ Χ Ω Σ Η Να δίνει προσοχή σε όλες τις καταγραφές αναγκών για κάθε άτοµο (υλικές, ψυχολογικές, κοινωνικές, πολιτιστικές, πνευµατικές). Να προσαρµόζει τις τεχνικές εµψύχωσης ανάλογα µε την ηλικία και τις προτιµήσεις. Να λαµβάνει υπόψη τις κοινωνικές χρήσεις όλων των νέων τεχνολογικών πληροφόρησης και επικοινωνίας. Να προωθεί τον ρόλο της οικογένειας και των εξωτερικών συνεργατών. Να εκπαιδεύει στον αυτοσεβασµό και τον σεβασµό των άλλων. Να προτείνει ένα ενδιαφέρον περιβάλλον. Να βοηθήσει το άτοµο στη διαµόρφωση της σεξουαλικής ταυτότητας. Να βοηθήσει τον έφηβο στη δηµιουργία σχέσεων (χώρος διαπροσωπικός, εικονικός και συµβολικός). Να βοηθήσει τον έφηβο στη συνειδητοποίηση του ρόλου του, παρόντα και µέλλοντα, στην κοινωνία (πολίτης, σύζυγος, πατέρας ). Να βοηθήσει τον έφηβο στη διαχείριση του ελεύθερου χρόνου του. Να ενθαρρύνει τη δηµιουργικότητα. Να αξιοποιεί και να εκµεταλλεύεται τις πολιτιστικές πλευρές. Να ενηµερωθεί για το ιστορικό του εφήβου για να αντιµετωπίσει τις ανάγκες του. Να προσδιορίζει τις κατάλληλες τεχνικές εµψύχωσης. Να προσδιορίζει και να περιγράφει σωστά διάφορες τεχνικές: παιχνίδι ρόλων, διδακτικό παιχνίδι, δραµατοποίηση, µελέτη περιπτώσεων, προβληµατική και η κατάλληλη χρήση τους. Να εξατοµικεύει τις προτάσεις και τις πρωτοβουλίες. Να ενηµερώνεται για τη χρήση των ΤΠΕ στον εκπαιδευτικό τοµέα, τον πολιτιστικό και κοινωνικό και να τις χρησιµοποιεί. Να συνδέει, εάν είναι δυνατόν, τις οικογένειες και/η τους συγγενείς των νέων σε µια εκδήλωση που να οργανώνεται από τους νέους. Να διευρύνει τα δίκτυα σχέσεων του εφήβου. Να ενισχύει τα συναισθήµατα ταυτότητας και το αίσθηµα του ανήκειν. Να ενθαρρύνει την προσωποποίηση των χώρων δραστηριοτήτων, για να γίνουν περισσότερο ελκυστικοί στους εφήβους. Να διαφοροποιεί και να τονίζει την αξία και των δυο φύλων. Να υποστηρίζει τον έφηβο στην προσέγγιση της σεξουαλικότητάς του. Να χρησιµοποιεί τις ΤΠΕ και να ενθαρρύνει τους νέους να αναπτύσσουν κοινωνικές σχέσεις µε τη βοήθεια της επικοινωνίας µέσω διαδικτύου. Να βελτιστοποιεί τη χρήση του ελεύθερου χρόνου µε τρόπο προσαρµοσµένο στους νέους και στα µέσα που είναι διαθέσιµα. Να οργανώνει εκπαιδευτικές δραστηριότητες ανάλογα µε τους τοµείς ενδιαφέροντος. Να διασφαλίζει τη συνέχεια των δραστηριοτήτων. Να οργανώνει µε συµµετοχικό τρόπο τις σηµαντικές στιγµές για κάθε έφηβον (τα γενέθλια, τη γιορτή, τις επιτυχίες). Να κινητοποιεί τους εφήβους γύρω από κοινές δραστηριότητες, να δίνει ώθηση στη δυναµική της Ψυχολογία της ανάπτυξης Ψυχολογία της σύγκρουσης Κλινική ψυχολογία Ψυχολογία της επικοινωνίας Ψυχολογία της µάθησης Θεωρία της επικοινωνίας: Τεχνικές ενεργητικής ακρόασης. Μεθοδολογία της κοινωνικοεκπαιδευτικής εργασίας. Τεχνικές επικοινωνίας Τεχνικές διαµεσολάβησης στο εσωτερικό της οµάδας αναφοράς. Μέθοδοι και τεχνικές της κοινωνικής παρέµβασης. Μεθοδολογία της οµαδικής εργασίας. υναµικές της οµάδας. Θεατρική τέχνη. Γνώσεις και τεχνικές παρέµβασης σε καταστάσεις στρες και µαταίωσης. Μέθοδοι και τεχνικές του παιχνιδιού και της εµψύχωσης. ραµατουργία. ιαµεσολάβηση των οµάδων αναφοράς. Παιχνίδια προσαρµοσµένα στις ηλικίες και στις προτιµήσεις. Τεχνικές δηµιουργικ Υποµονετικός Με κατανόηση\ Με συνοχή Με ζεστασιά/εγγύτητα Με διάθεση να ακούει Κινητοποιηµένος Ανεκτικός Σίγουρος Ενθουσιώδης Ανοικτό πνεύµα Συνεργάσιµος Ευέλικτος υναµικός Ανοικτός στις καινοτοµίες ηµιουργικός ιορατικός Με περιέργεια Ευρηµατικός Αντικειµενικός Ρεαλιστής Ανθεκτικός στο στρες και στη µαταίωση Παιδαγωγικές µέθοδοι : Παιχνίδια ρόλων Οµαδικά παιχνίδια Καλλιτεχνικές δραστηριότητες Αθλητικές δραστηριότητες Παιχνίδια αντίληψης ραµατοποίηση Τεχνικές συζήτησης και διαµεσολάβησης. Συνεντεύξεις. Καθηµερινές εµπειρίες. Εκτέλεση καθηκόντων Αφισοκόλληση Συναντήσεις Μαρτυρίες Τεχνικές: µουσική, χορός, σωµατική έκφραση. Οπτικοακουστικά µέσα και εργαλεία video Βίντεο CD rom DVD Φιλµ Βιβλία Παιδαγωγικά κείµενα Οπτικοακουστικές καταγραφές και προβολές καταστάσεων µε σκοπό την ανάλυση και τον προβληµατισµό στις πρακτικές. Λογιστική Υλικό πληροφορικής Πρόσβαση στο διαδίκτυο Ειδικό υλικό Γενικές υλικές συνθήκες: relais plus 58

60 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 6 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Γνώσεις εφαρµογής Θεωρητικές γνώσεις Γνώσεις συµπεριφοράς ΠΟΡΟΙ Να προτείνει στον έφηβο νέες προκλήσεις, ευκαιρίες. Να βοηθά το νέο να διατηρεί καλές και εποικοδοµητικές κοινωνικές σχέσεις. Να κινητοποιεί τον έφηβο σε σχέση µε τη φοίτησή του. Να εκµεταλλεύεται την εµψύχωση σαν µέσο για την αξιοποίηση και προώθηση της ικανότητας ένταξης του εφήβου. οµάδας. Να κατονοµάζει και να περιγράφει σωστά τις τεχνικές ενεργοποίησης της ατοµικής και οµαδικής δηµιουργικότητας, Να επεξεργάζεται δραστηριότητες/σχέδια διαπολιτισµικά. Να προτείνει εναλλακτικές σε δραστηριότητες, αντικείµενα, καταστάσεις που µπορεί να δηµιουργούν συγκρούσεις. Να γνωρίζει να εµπλέκεται. Χώροι προσαρµοσµένοι στις διάφορες οµάδες εφήβων. Υλικά µέσα (συµπεριλαµβανοµένης της µετακίνησης) που διευκολύνουν την ανακάλυψη του πολιτιστικού περιβάλλοντος. Παρεµβαίνοντες που µπορούν να παίξουν πολλούς ρόλους (είτε είναι τεχνικοί, διαχειριστές ή ασκούµενοι). Ανάπτυξη διαγενεακών δραστηριοτήτων. relais plus 59

61 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 7 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Γνώσεις εφαρµογής Θεωρητικές γνώσεις Γνώσεις συµπεριφοράς ΠΟΡΟΙ Ε Π Ι Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Α Να κατανοεί τους διαφορετικούς τρόπους επικοινωνίας (λεκτικούς, µη λεκτικούς ). Να γνωρίζει να µεταδίδει το γεγονός ότι ο φροντιστής θέλει να καταλάβει τον έφηβο. Να επικοινωνεί µε ένα τρόπο σύµφωνο (συµφωνία των λέξεων και των συναισθηµάτων πίσω από τις λέξεις). Να ακούει, να παρατηρεί, να µεταδίδει τις παρατηρήσεις, προφορικά, γραπτά, σεβόµενος τα πρωτόκολλα. Να ενθαρρύνει το δυναµισµό του ατόµου και την δίψα του για µάθηση. Να µεταδίδει ένα µήνυµα, να το προσαρµόζει στο περιβάλλον, στην κατάσταση, στο συνοµηλιτή. Να δίνει προσοχή στις νέες τεχνολογίες και να γνωρίζει να τις χρησιµοποιεί. Να ξέρει να διεξάγει µια συνέντευξη. Να λάβει υπόψη τη διαπολιτισµικότητα. Να προωθεί τη διαπολιτισµική επικοινωνία. Να φροντίζει για την κατανόηση των παρεχόµενων πληροφοριών. Να εφαρµόζει µεθόδους επικοινωνίας συναλλαγής, διαπραγµάτευσης. Να αποφεύγει τις γρήγορες αξιολογικές κρίσεις. Να προσέχει τα παθολογικά συµπτώµατα ανάπτυξης της επικοινωνίας. Να τοποθετεί την παρέµβασή του σε ένα δίκτυο σχέσεων, µια Να εντοπίζει διαφορετικές διαφορετικές γλώσσες επικοινωνίας. Να προσφεύγει σε στρατηγικές που επιτρέπουν µια αξιόπιστη επικοινωνία. Να προσδιορίζει την ιδιαιτερότητα του κάθε εφήβου. Να σέβεται τους κανόνες της επικοινωνίας. Να περνά µε ένα τρόπο φυσικό και εύκολο από ένα τύπο µηνύµατος «επίσηµο/ενηµερωτικό» σε ένα πιο συναισθηµατικό, µε ενσυναίσθηση, από µια έκφραση πιο τυπική σε µια πιο οικεία στο συνοµηλητή του. Να µαθαίνει την επεξεργασία απλών εγγράφων, αναλυτικών και προσαρµοσµένων στις δυνατότητες του κάθε εφήβου. Να προκαλεί τη συµµετοχή του εφήβου στη διαχείριση της πληροφορίας που τον αφορά. Να προσαρµόζεται στο ρυθµό σκέψης και έκφρασης του συνοµηλητή. Να προσαρµόζεται στη δική του γλώσσα και να παρακινεί τον άλλον να κάνει το ίδιο. Να επιλέγει ένα κατάλληλο πλαίσιο για τη συνέντευξη (χώρος, λίστα ατόµων για συζήτηση, πληροφορίες που πρέπει να ζητηθούν/επαληθευτούν κλπ). Να διατυπώνει τις κατάλληλες ερωτήσεις και απαντήσεις. Να βελτιώνει τους τρόπους επικοινωνίας στο εσωτερικό της οµάδας. Να κατέχει τις κατάλληλες τεχνικές ενθάρρυνσης. Να έχει συνείδηση των προκαταλήψεών του και να να είναι ικανός να τις ξεπεράσει. Να διαχειρίζεται την επικοινωνία µε τους τοπικούς συνεργάτες κατά τη διαδικασία της συνοδείας. Να χρησιµοποιεί αναδιατυπώσεις και ερωτήµατα για να επαληθεύσει το Ψυχολογία της ανάπτυξης Ψυχολογία της εφηβείας Ψυχολογία της επικοινωνίας Ψυχολογία της µάθησης Τεχνικές ανάπτυξης των οµάδων Παιδαγωγική της καθηµερινής ζωής Ειδική παιδαγωγική (αναπηρία) Μεθοδολογία της κοινωνικο-εκπαιδευτικής εργασίας. Τεχνικές επικοινωνίας Τεχνικές τακτοποίησης των χώρων. Μέθοδοι και τεχνικές της κοινωνικής παρέµβασης. Μεθοδολογία της οµαδικής εργασίας. Μεθοδολογία της κοινωνικο-εκπαιδευτικής έρευνας. υναµικές της οµάδας Τεχνικές εµψύχωσης Επαγγελµατική ηθική και δεοντολογία Γνώση των ΤΠΕ Υποµονετικός Κινητοποιηµένος Με κατανόηση Ικανός να εργαστεί σε οµάδα Προσεκτικός Ανοικτό πνεύµα Με ενσυναίσθηση ιορατικός Με διάθεση να ακούει Ευέλικτος Ευαίσθητος Ανεκτικός Με σεβασµό στον άλλον Ικανός για προσαρµογή στην κουλτούρα του άλλου κυρίως στις παρεµβάσεις στο σπίτι Ενθουσιώδης Σίγουρος/ασφαλής ηµιουργικός Ικανός να εµπλακεί Με συνοχή ιαµεσολαβητής Αυθεντικός Παιδαγωγικές µέθοδοι : Παιχνίδια ρόλων Οµαδικά παιχνίδια Παιχνίδια αντίληψης ραµατοποίηση Τεχνικές συζήτησης και διαµεσολάβησης. Συνεντεύξεις. Καθηµερινές εµπειρίες. Εκτέλεση καθηκόντων Οπτικοακουστικά µέσα και εργαλεία video Βίντεο CD rom DVD Φιλµ Βιβλία Παιδαγωγικά κείµενα Οπτικοακουστικές καταγραφές και προβολές καταστάσεων µε σκοπό την ανάλυση και τον προβληµατισµό στις πρακτικές. Λογιστική Υλικό πληροφορικής Πρόσβαση στο διαδίκτυο Ειδικό υλικό ίκτυο Συνεργασία µε τους δήµους, τα σχολεία (πρόγραµµα ανταλλαγών). Παρεµβαίνοντες φορείς που µπορούν να relais plus 60

62 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 7 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Γνώσεις εφαρµογής Θεωρητικές γνώσεις Γνώσεις συµπεριφοράς ΠΟΡΟΙ επαγγελµατική οµάδα. Να παίζει το ρόλο του διαµεσολαβητή. Να ενθαρρύνει την επικοινωνία µεταξύ των νέων. Να γνωρίζει πως να ζητά βοήθεια. προσλαµβανόµενο µήνυµα. παίξουν πολλούς ρόλους (είτε είναι τεχνικοί, ή διαχειριστές ή ασκούµενοι). Έγγραφα που χρησιµεύουν υποστηρικτικά στο διάλογο µε τον έφηβο για να διασφαλιστεί για την κατανόηση των πληροφοριών που συγκέντρωσε : Βιβλίο υποδοχής, Κανόνες των δικαιωµάτων και υποχρεώσεων των εφήβων. relais plus 61

63 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 8 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Γνώσεις εφαρµογής Θεωρητικές γνώσεις Γνώσεις συµπεριφοράς ΠΟΡΟΙ Ε Π Α Γ Γ Ε Λ Μ Α Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Να αποκτά προσόντα και να εκπαιδεύτεται διαρκώς. Να δροµολογεί, να ενθαρρύνει τη δηµιουγρία επαγγελµατικών οργανώσεων και την ανάπτυξη επαγγελµατικών φόρουµ. Να αναζητά βοήθεια. Να αποκτά πόρους.. Να αναλύει την πρακτική του. Να συµπεριφέρεται µε τρόπο αυτόνοµο και υπεύθυνο. Να αξιολογεί την παρέµβασή του. Να προβληµατίζεται για την πρακτική του, να εφαρµόζει την αυτοαξιολόγηση. Να ενεργεί ως διαµεσολαβητής. Να αναγνωρίζει τα όριά του, να µην έχει την αίσθηση της παντοδυναµίας. Να αποδέχεται τις µαταιώσεις, την µη αµοιβαιότητα. Να διαχειρίζεται το ενδιαφέρον του. Να εντάσσει την παρέµβασή του σε ένα δίκτυο σχέσεων, µια επαγγελµατική οµάδα. Να γνωρίζει το θεσµικό και πολιτικό πλαίσιο. Να υιοθετεί τις νέες πολιτικές φροντίδας του εφήβου. Να θέτει τα όριά του και να αφήνει να λειτουργήσει η συµπληρωµατικότητα. Να συσχετίζει ένα σύνολο αναφορών νοµικών, οικονοµικών, διοικητικών, ψυχολογικών, πολιτιστικών, εθνικών, δεοντολογικών. Να γνωρίζει καλά και να ελέγχει πρωτόκολλα ποιότητας, ασφάλειας. Να γνωρίζει καλά και να ελέγχει τις επαγγελµατικές και διοικητικές διαδικασίες. Να µάχεται τις δεδοµένες απόψεις και τις αναπαραστάσεις (ένα παιδί εγκαταλελειµµένο είναι αναγκαστικά ένα Να είναι ικανός να σχεδιάζει ένα πρόγραµµα ατοµικής επαγγελµατικής ανάπτυξης. Να εντοπίζει και να κινητοποιεί την επιλογή της υπάρχουσας προσφοράς στην αγορά, τα πιο κατάλληλα µαθήµατα συνεχιζόµενης επαγγελµατικής εκπαίδευσης, οργανωµένα από τους εργοδότες / άλλους επαγγελµατίες του χώρου. Να ενηµερώνεται διαρκώς: για τις νοµοθετικές και θεσµικές αλλαγές, τις ανακαλύψεις της έρευνας, καινοτόµες πρακτικές, τη χρήση των νέων τεχνολογιών, για τον τοµέα της προστασίας του εφήβου. Να τυποποιεί ένα αίτηµα συνεχιζόµενης εκπαίδευσης. Να γνωρίζει τα όριά του, τα δυνατά του σηµεία και τις αδυναµίες του. Να πραγµατοποιεί µια σωστή και ειλικρινή περιγραφή των δεξιοτήτων των απαραίτητων για το ρόλο του στο επάγγελµα / τη σχέση βοήθειας. Να υποδεικνύει τις δεξιότητες, τις τεχνικές, τις µεθόδους εργασίας που πρέπει να αναπτυχθούν. Να αναπτύσσει και τυποποιεί τις µεθόδους εργασίας του. Να συντάσσει πρακτικά σε αντιστοιχία µε το περιβάλλον. Να γνωρίζει καλά και να προσαρµόζει τα διάφορα εργαλεία παρακολούθησης, αξιολόγησης, ελέγχου. Να αντιπαραθέτει τις αναπαραστάσεις του µε εκείνες άλλων επαγγελµατιών µε στόχο την αντικειµενικότητα κατά την αντιµετώπιση ενός περιστατικού. Να ταυτοποιεί τις καταστάσεις που πρέπει να επιλύσει. Να αποδέχεται την ήττα και την αποτυχία. Να βοηθά στις ειδικές θεραπευτικές δραστηριότητες που υλοποιούνται από άλλους ειδικούς (ειδικό στην ορθοφωνία, ψυχολόγο, φυσιοθεραπευτή, γιατρό κλπ.) και να ενσωµατώνει στη εκπαιδευτική του διαδικασία τις απαραίτητες τεχνικές για τον έφηβο. Να χρησιµοποιεί άτοµα αναµεταδότες της πληροφορίας που δεν ανήκουν στη δοµή. Ψυχολογία της ανάπτυξης Ψυχολογία της εφηβείας Ψυχολογία της επικοινωνίας Ψυχολογία της µάθησης Ψυχοπαθολογία Ψυχολογία εθνοπολιτισµική Παιδαγωγική της καθηµερινής ζωής Ειδική ψυχο-παιδαγωγική (αναπηρία) Μεθοδολογία της κοινωνικοεκπαιδευτικής εργασίας. Μεθοδολογία της οµαδικής και ατοµικής εποπτείας Τεχνικές επικοινωνίας Μέθοδοι και τεχνικές της κοινωνικής παρέµβασης. Μεθοδολογία της οµαδικής εργασίας. Μεθοδολογία της κοινωνικο-εκπαιδευτικής έρευνας. Μεθοδολογία έρευνας Τεχνικές σχέσεων Τεχνικές κοινωνικοποίησης υναµικές της οµάδας Τεχνικές εµψύχωσης Τεχνικές µάθησης Κοινωνιολογία των υπηρεσιών για το άτοµο Κοινωνιολογία της παρέκκλισης Στοιχεία ικαίου Σύστηµα θεσµών δηµόσιου και ιδιωτικού δικαίου Στοιχεία δικαστικής Κοινωνιολογίας υναµικός Ανοικτός στις καινοτοµίες ιορατικός Επιλεκτικός Σκεπτόµενος Ικανός να αναλάβει ευθύνες και κινδύνους Με σεβασµό στον άλλον Σίγουρος/ασφαλής Ευέλικτος Προσεκτικός Υποµονετικός Με κατανόηση Κινητοποιηµένος Ενθουσιώδης Με διάθεση να εµπλακεί ηµιουργικός ιορατικός Με περιέργεια Ανοικτός στις νέες πολιτικές φροντίδας Αντικειµενικός (δεν στιγµατίζει) Ισορροπηµένος Συνεπής Συνεργάσιµος Με ενσυναίσθηση Απαιτητικός Ανεκτικός Υπεύθυνος Παιδαγωγικές µέθοδοι : Εποπτεία ατοµική και οµαδική Σεµινάριο Παιχνίδια ρόλων Οµαδικά παιχνίδια Αθλητικές δραστηριότητες Παιχνίδια αντίληψης ραµατοποίηση Τεχνικές συζήτησης και διαµεσολάβησης. Συνεντεύξεις. Καθηµερινές εµπειρίες Εκτέλεση καθηκόντων Συναντήσεις Μαρτυρίες Οµάδες λόγου Στρογγυλό τραπέζι Οπτικοακουστικά µέσα και εργαλεία video Βίντεο CD rom DVD Φιλµ Βιβλία Παιδαγωγικά κείµενα Λογιστική Υλικό πληροφορικής Πρόσβαση στο διαδίκτυο Ειδικό υλικό relais plus 62

64 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 8 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ παιδί διαταραγµένο, µε προβλήµατα.). Να προσπαθεί για την επαγγελµατοποίησή του για την ενίσχυση της κοινωνικής αξίας και θέσης του λειτουργήµατός του. ΓΝΩΣΕΙΣ Γνώσεις εφαρµογής Θεωρητικές γνώσεις Γνώσεις συµπεριφοράς Να παρουσιάζει επικαιροποιηµένες πληροφορίες των αλλαγών που έχουν συµβεί στη νοµοθεσία κα των πρακτικών που αφορούν την προστασία του εφήβου σε δυσκολία. Να εργάζεται σε δίκτυο ώστε να παλέψει ενάντια σε απόψεις και ιδέες παγιωµένες, που στιγµατίζουν. Να εκµεταλλευτεί το περιβάλλον σαν ευκαιρία επαγγελµατοποίησης. ΠΟΡΟΙ relais plus 63

65 relais plus 64

66