«Κατολισθαίνουσα ζώνη Πλατάνου: Επεξεργασία και αξιολόγηση μετακινήσεων από μετρήσεις αποκλισιομέτρων»

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ & ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΓΕΩΕΠΙΣΤΗΜΕΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: «ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ & ΓΕΩΦΥΣΙΚΗ» ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΣ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΘΕΜΑ: «Κατολισθαίνουσα ζώνη Πλατάνου: Επεξεργασία και αξιολόγηση μετακινήσεων από μετρήσεις αποκλισιομέτρων» Μαρία-Ειρήνη Κουζή Επιβλέπων Καθηγητής: Ν. Σαμπατακάκης ΠΑΤΡΑ 2015

2 Μέλη Τριμελούς Επιτροπής: Ν. Σαμπατακάκης, Καθηγητής (Επιβλέπων) Γ. Κούκης, Ομότιμος Καθηγητής Κ. Νικολακόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ...1 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ...2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΣΗ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΗΣ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΟΛΙΣΘΑΙΝΟΥΣΑΣ ΖΩΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΕΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕΙΣΜΙΚΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΥΔΡΟΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΠΤΙΚΗ ΓΕΩΤΡΗΣΗ ΕΠΙΤΟΠΟΥ ΔΟΚΙΜΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ ΠΡΟΤΥΠΗΣ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗΣ (SPT) ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑΘΜΗΣ ΥΔΑΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΗ ΥΓΡΑΣΙΑ ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ...40

4 ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕ ΚΟΣΚΙΝΑ (AASHTO T27, T11, ASTM D , D 422) ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕ ΑΡΑΙΟΜΕΤΡΟ (ΜΕΘΟΔΟΣ STOKES) (AASHTO T88 - ASTM D422-72) ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΟΡΙΟΥ ΥΔΑΡΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΤΗ ΣΥΣΚΕΥΗ CASAGRANDE (AASHTO T89/60 ASTM D ) ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΟΡΙΟΥ ΠΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (AASHTO T 90/61 ASTM D ) ΕΙΔΙΚΟ ΒΑΡΟΣ ΚΟΚΚΩΝ ΕΔΑΦΟΥΣ (AASHTO T 100 T85, ASTM D ) - ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΙΔΙΚΟΥ ΒΑΡΟΥΣ ΕΔΑΦΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΛΕΠΤΟΤΕΡΟΥ ΤΩΝ 2mm ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΔΟΚΙΜΩΝ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΤΟΜΗ ΓΕΩΤΡΗΣΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΣΩΛΗΝΩΝ ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ ΚΑΙ ΤΟΜΗΣ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΤΟΜΗ ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗΣ ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΩΝ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΜΗΜΑΤΙΚΗΣ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑΣ ΑΠΟΚΛΙΣΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΗΣ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑΣ ΑΠΟΚΛΙΣΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΓΕΩΤΡΗΣΕΩΝ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΕΔΑΦΙΚΩΝ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΕΔΑΦΙΚΩΝ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΩΝ ΜΕΤΑ ΤΑ ΕΤΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΧΑΡΤΕΣ ΕΔΑΦΙΚΩΝ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΩΝ...,,,,,,,,,,,, ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΣΤΑΘΕΙΑΣ ΠΡΑΝΩΝ...90

5 8.1 ΓΕΝΙΚΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΣΤΑΘΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΤΟΜΗ Α-Α ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ...95 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...96 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1 Ταξινόμηση μετακίνησης πρανών κατά Varnes (Κούκης & Σαμπατακάκης,2007). Πίνακας 2 Οι πιο σημαντικοί παράγοντες εκδήλωσης κατολισθήσεων σύμφωνα με WP/WLI 1994 (Κούκης & Σαμπατακάκης,2007). το Πίνακας 3 Ομαδοποίηση παραγόντων που προκαλούν κατολίσθηση κατά Varnes. Πίνακας 4 Ζώνες σεισμικής επικινδυνότητας του Ελληνικού χώρου. Πίνακας 5 Μέσες ετήσιες βροχοπρώσεις των μετεωρολογικών σταθμών Νομού Αχαΐας για την χρονική περίοδο Πίνακας 6 Πιεζομετρικά δεδομένα και ανάλυση των στοιχείων που συγκεντρώθηκαν από συγκεκριμένες γεωτρήσεις. Πίνακας 7 Χαρακτηριστικά δειγματοληπτικής γεώτρησης Γ1. Πίνακας 8 Γενική περιγραφή εδαφικών οριζόντων γεώτρησης Γ1. Πίνακας 9 Αποτελέσματα δοκιμής SPT στη γεώτρηση Γ1. Πίνακας 10 Συγκεντρωτικά αποτελέσματα μετρήσεων ημερήσιας στάθμης νερού κατά την διάτρηση της γεώτρησης Γ1 Πλάτανος. Πίνακας 11 Ελάχιστο βάρος αδρόκοκκου δείγματος για κοκκομετρική ανάλυση (ΥΠΕΧΩΔΕ, Ε-105, 1986). Πίνακας 12 Συγκεντρωτικά αποτελέσματα των δοκιμών ταξινόμησης και κατάταξη (USCS) των εδαφικών δειγμάτων της γεώτρησης Γ1 Πλάτανος. Πίνακας 13 Συγκεντρωτικά αποτελέσματα της δοκιμής φυσικής υγρασίας των εδαφικών δειγμάτων της γεώτρησης Γ1 Πλάτανος. Πίνακας 14 Συγκεντρωτικά αποτελέσματα της δοκιμής ειδικού βάρους των εδαφικών δειγμάτων της γεώτρησης Γ1 Πλάτανος. Πίνακας 15 Τεχνικογεωλογικές ενότητες περιοχής Πλατάνου. Πίνακας 16 Στοιχεία γεωτρήσεων περιοχής Πλατάνου. Πίνακας 17 Χαρακτηριστικά της βολίδας Τμήματος Γεωλογίας Πανεπιστημίου Πατρών. Πίνακας 18 Στοιχεία αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων του Πίνακας 19 Στοιχεία αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων οικισμού Πλατάνου.

6 Πίνακας 20 Στοιχεία αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων της περιόδου Πίνακας 21 Στοιχεία αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων της περιόδου Πίνακας 22 Οι μετακινήσεις συγκεντρωτικά της κάθε γεώτρησης για την περίοδο Πίνακας 23 Αρχικές μετρήσεις για την περίοδο Πίνακας 24 Οι μετακινήσεις συγκεντρωτικά της κάθε γεώτρησης για την περίοδο Πίνακας 25 Συνολικές μετακινήσεις της περιοχής μελέτης για τις περιόδους και Πίνακας 26 Συνολικές μετακινήσεις της κάθε γεώτρησης στην περιοχή μελέτης για την περίοδο Πίνακας 27 Ενδεικτικές τιμές συντελεστών ασφάλειας(κούκης Σαμπατακάκης, 2007). Πίνακας 28 Οι γεωτεχνικές ενότητες που προέκυψαν για την περιοχή Πλάτανος. ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα 1 Καταπτώσεις βράχων, κορημάτων και γαιών: (1) τυπική κατάπτωση βράχων (VARNES 1978), (2) κατάπτωση λόγω διαφορικής αποσάθρωσης (LETOURNEUR and MICHEL 1971), (3) λόγω φυσικού κατακερματισμού ή από εκρήξεις, (4) λόγω ρωγμών και διαφορικής διάβρωσης από το κύμα, (5) λόγω ρωγμών και διαφορικής διάβρωσης από το ποτάμι (VARNES 1978), (6) (α) άμεση κατάπτωση γαιών- εδάφους ή (β) μετά από ολίσθηση (Κούκης & Σαμπατακάκης,2007). Σχήμα 2 (α) Ανατροπή λόγω κάμψης, (β) Ανατροπή λόγω παρουσίας εφελκυστικών ρωγμών, (γ) Ανατροπή εδαφικών υλικών (Κούκης & Σαμπατακάκης,2007). Σχήμα 3 Περιστροφικές ολισθήσεις κατά VARNES 1978: (α) βραχώδους υποβάθρου, (β) γαιών (Κούκης & Σαμπατακάκης,2007). Σχήμα 4 Μεταθετικές ολισθήσεις (HANSEN 1965 και VARNES 1978) (α) αποσαθρωμάτων, (β) εδαφικού τεμάχους, (Κούκης & Σαμπατακάκης,2007). Σχήμα 5 Σύνθετη ολίσθηση: Πλευρική εξάπλωση ασβεστόλιθων και αναθόλωση των υποκείμενων αργιλικών σχιστόλιθων (Κούκης & Σαμπατακάκης,2007). Σχήμα 6 (α) (β) Ροή κορημάτων, (γ) Ροή γαιών, (δ) Ροή άμμου ιλύος (Κούκης & Σαμπατακάκης,2007). Σχήμα 7 Σύνθετες μετακινήσεις: (α) Καταπτώσεις Ροή,(β) Ολίσθηση Ροή, (γ) Ανατροπή Ολίσθηση, από ΚΟΥΚΗΣ ΣΑΜΠΑΤΑΚΑΚΗΣ Σχήμα 8 Στρωματογραφική στήλη της ευρύτερης περιοχής. Σχήμα 9 Γενικός τεκτονικός χάρτης του κορινθιακού κόλπου στον οποίο αποτυπώνονται τα ρήγματα που οριοθετούν την τάφρο. Τα υποθαλάσσια ρήγματα που ονομάζονται με συντομογραφία είναι: AEG: Το ρήγμα της Αιγείρας, AKR: το ρήγμα της Ακράτας, DIA: το

7 ρήγμα του Διακοπτού, ERA : το ρήγμα της Ερατεινή,. Τα χερσαία ρήγματα AIG: το ρήγμα του Αιγίου, ELI: το ρήγμα της Ελίκής (Stefatos et al. 2002). Σχήμα 10 Tεκτονικός χάρτης, υποθαλάσσιων ρηγμάτων του δυτικού Κορινθιακού κόλπου (Στεφάτος, 2005). Σχήμα 11 Σεισμική τομή air-gun, κάθετα, στην υποθαλάσσια πλαγιά μεταξύ του χωριού Πλάτανος και της Ακράτας. Στην τομή επισημαίνονται τα τρία παράλληλα ρήγματα, ανάμεσα τους τα ρήγματα Ακράτα (AKR) και Ελίκη (ELI), που διαμορφώνουν την υποθαλάσσια πλαγιά. Βαρυτικές κατολισθήσεις μαζών φαίνονται να επηρεάζουν την πλαγιά σε όλο της το ύψος (Στεφάτος, 2005). Σχήμα 12 Σχηματική παράσταση παράκτιων-υποθαλάσσιων κατολισθήσεων στην περιοχή του Πλατάνου μεταξύ των ποταμών Πούντας και Κράθυς (Ferentinos et al., 1988). Σχήμα 13 Ρήγματα και αποθέσεις στο Νότιο Τμήμα του Κορινθιακού κόλπου (Backert et al., 2010). Σχήμα 14 Το σύστημα ρηγμάτων της Ελίκης (McNeill & Collier, 2004). Σχήμα 15 Κύριες σεισμοτεκτονικές ιδιότητες του χώρου του Αιγαίου και των γύρω περιοχών, από Papazachos et al Σχήμα 16 Μέση μηνιαία βροχόπτωση για την περίοδο (σταθμός Ακράτας). Σχήμα 17 Μέση ετήσια βροχόπτωση για την περίοδο (σταθμός Ακράτας). Σχήμα 18 Κατανομή ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων για την περίοδο 1961 έως 2007 ανά εποχή (σταθμός Ακράτας). Σχήμα 19 Η συσκευή Casagrande και τα τεχνικά χαρακτηριστικά της δοκιμής. Σχήμα 20 Τεχνικογεωλογική τομή Α-Ά, με διεύθυνση κάθετα με τη διεύθυνση της μετακίνησης. Σχήμα 21 Διατομή αποκλισιομετρικού σωλήνα. Σχήμα 22 Κατάλληλη αρχική τοποθέτηση της βολίδας μέσα στον αποκλισιομετρικό σωλήνα. Σχήμα 23 Υπολογισμός τμηματικής οριζόντιας μετακίνησης (από Γεωλογία Τεχνικών Έργων Γ. Κούκης- Ν. Σαμπατακάκης 2007). Σχήμα 24 Υπολογισμός αθροιστικής οριζόντιας μετακίνησης (Κούκης- Ν. Σαμπατακάκης 2007). Σχήμα 25 Δεδομένα διαστρεβλωμένης μετακίνησης, σύνολα ελέγχου και διορθωμένα αποτελέσματα (Mikkelsen, 2003). Σχήμα 26 Τυπικά bias shift και rotation errors (Mikkelsen, 2003). Σχήμα 27 Συγκεντρωτικό διάγραμμα μετακινήσεων στην περιοχή Πλάτανος για την περίοδο Σχήμα 28 Συγκεντρωτικό διάγραμμα μετακινήσεων στην περιοχή Πλάτανος για την περίοδο Σχήμα 29 Επίδραση δυνάμεων στην απλοποιημένη μέθοδο Janbu (ScienceDirect).

8 Σχήμα 30 Ανάλυση ευστάθειας πρανών με την μέθοδο οριακής ισορροπίας, για συγκεκριμένο μη κυκλικό τέμαχος που ολισθαίνει στην περιοχή Πλάτανος. ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα 1 Δορυφορική εικόνα με αποτύπωση των ενεργών και πιθανών ολισθήσεων της περιοχής Πλατάνου (Καπώνη Ε., 2011). Εικόνα 2 Δορυφορική Φωτογραφία της περιοχής μελέτης.το σημείο (1.) υποδεικνύει το χωρίο Πλάτανος και το σημείο (2.) παρουσιάζει την κατολισθαινουσα ζώνη. Το κόκκινο πλαίσιο δείχνει τα όρια της περιοχής μελέτης. Εικόνα 3 Δειγματοληπτικό γεωτρύπανο τύπου CRAELIUS D1000, κατά την διάνοιξη της γεώτρησης Γ1 του Πλατάνου. Εικόνα 4 Η συσκευή Casagrande του εργαστηρίου Τεχνικής Γεωλογίας Πανεπιστημίου Πατρών πραγματοποιήθηκαν οι δοκιμές. Εικόνα 5 Αποκλισιομετρικοί σωλήνες για τη γεώτρηση Γ1. Εικόνα 6 Εξασφάλιση κεφαλής της γεώτρησης με φρεάτιο. Εικόνα 7 Αποκλισιόμετρική βολίδα Τμήματος Γεωλογίας Πανεπιστημίου Πατρών. Εικόνα 8 Εξοπλισμός αποκλισιομετρικών οργάνων Τμήματος Γεωλογίας Πανεπιστημίου Πατρών. ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΧΑΡΤΩΝ Χάρτης 1 Γεωγραφική τοποθέτηση περιοχής μελέτης μεταξύ της βόρειας Πελοποννήσου και του Κορινθιακού κόλπου, κλίμακας 1: Χάρτης 2 Χάρτης με τις ζώνες επικινδυνότητας για τα κατολισθητικά φαινόμενα στον ελλαδικό χώρο (Koukis et al., 2005). Η περιοχή μελέτης περικλείεται σε μαύρο πλαίσιο. Χάρτης 3 Σεισμικά επίκεντρα μεγέθους Μs>4 στην περιοχή του Κορινθιακου Κολπου για την χρονική περίοδο , κλίμακας 1: Χάρτης 4 Οι τρεις κατηγορίες (III, II, I) ζωνών σεισμικής επικινδυνότητας στις οποίες χωρίσθηκε ο Ελληνικός χώρος, σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες τροποποιήσεις του ΕΑΚ2000 το 2003, λόγω αναθεώρησης του χάρτη σεισμικής επικινδυνότητας. Χάρτης 5 Μέση ετήσια βροχόπτωση Νομού Αχαΐας για την χρονική περίοδο , κλίμακας 1: Χάρτης 6 Πιεζομετρικός χάρτης ευρύτερης περιοχής, κλίμακας 1: Χάρτης 7 Τεχνικογεωλογικός χάρτης της περιοχής Πλατάνου, κλίμακας 1: Χάρτης 8 Στην εικόνα σημειώνονται με κόκκινο χρώμα οι περιοχές που καταγράφονται πρόσφατες μετακινήσεις. Η εικόνα είναι από ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΑΕ.

9 Χάρτης 9 Τοπογραφική θέση γεωτρήσεων της στενής περιοχής παρακολούθησης κλίμακας 1: Χάρτης 10 Στενή ζώνη αστάθειας στην περιοχή Πλάτανος κατάντη της Νέας Εθνικής Οδού. Χάρτης 11: Χάρτης εδαφικών μετακινήσεων για την περίοδο πριν το Χάρτης 12: Χάρτης εδαφικών μετακινήσεων για την περίοδο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ : ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: Φωτογραφίες ευρύτερης περιοχής και περιοχής κατολίσθησης ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: Τομή Γεώτρησης (Log) ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3: Φωτογραφίες δειγμάτων ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4: Φύλλα Εργαστηριακών Δοκιμών ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5: Ανάλυση Ευστάθειας

10 ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η παρούσα Διατριβή Διπλώματος Ειδίκευσης με τίτλο «Κατολισθαίνουσα ζώνη Πλατάνου: Επεξεργασία και αξιολόγηση μετακινήσεων από μετρήσεις αποκλισιομέτρων» εκπονήθηκε στα πλαίσια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.) στην κατεύθυνση Εφαρμοσμένη Περιβαλλοντική Γεωλογία & Γεωφυσική ( ), του Τμήματος Γεωλογίας Πανεπιστημίου Πατρών, στο Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας. Η εργασία αυτή αποτελεί ένα τμήμα του ερευνητικού έργου με ακρωνύμιο LAVMO (Landslide Vulnerability Model) Ανάπτυξη Μοντέλου Επικινδυνότητας Κατολισθήσεων με χρήση Τηλεπισκόπισης και Συμβολομετρίας, του προγράμματος ΘΑΛΗΣ (ΕΣΠΑ ). 1

11 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Με την ολοκλήρωση της εργασία αυτής, αισθάνομαι την υποχρέωση αλλά και την ανάγκη να ευχαριστήσω θερμά όλους αυτούς που συνέβαλλαν στην πραγματοποίησή της Διατριβής Διπλώματος Ειδίκευσης. Καταρχήν θέλω να ευχαριστήσω τον επιβλέποντα καθηγητή κ. Ν. Σαμπατακάκη, για την ανάθεση της εργασίας αυτής, την άψογη συνεργασία μας καθόλη τη διάρκεια εκπόνησής της, τη συνεχή βοήθεια, καθοδήγηση και υπομονή που επέδειξε και τις παρατηρήσεις που έκανε με την ολοκλήρωσή της. Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Ομότιμο Καθηγητή κ. Γ.Κούκη για τη συμμετοχή του στην τριμελή συμβουλευτική και εξεταστική επιτροπή. Ακόμη θέλω να ευχαριστήσω τον κ. Κ. Νικολακόπουλο, επίκουρο καθηγητή του τμήματος Γεωλογίας για τη συμμετοχή του στη Τριμελή Εξεταστική Επιτροπή και για τις πολύτιμες οδηγίες του σχετικά με τη δημιουργία των χαρτών. Τον κ. Ν. Δεπούντη για την πολύτιμη βοήθεια του κατά τη διάρκεια των εργασιών της χαρτογράφησης και της ανάλυσης ευστάθειας πρανών στην περιοχή μελέτης. Ιδιαίτερα θέλω να ευχαριστήσω τη συνάδελφο, φίλη και υποψήφια διδάκτορα Κατερίνα Κάβουρα, του Εργαστηρίου Τεχνικής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών για τη βοήθεια της στην εκμάθηση χρήσης του αποκλισιομέτρου και το χρόνο που αφιέρωσε γι αυτό, για την έμπρακτη βοήθεια της στις ασκήσεις υπαίθρου και την ανταλλαγή απόψεων. Χωρίς τη βοήθειά της θα ήταν αδύνατη η ολοκλήρωση της συγκεκριμένης διπλωματικής εργασίας. Τις μεταπτυχιακές φοιτήτριες και φίλες Σοφία Αναγνωστοπούλου και Κατερίνα Σέρβου, με τις οποίες συνεργαστήκαμε σε όλα τα στάδια μελέτης, έρευνας και συγγραφής των εργασιών μας. Η εξέλιξη της εργασίας αυτής, πιθανόν να ήταν διαφορετική χωρίς την παρουσία τους. Τους τελειόφοιτους φοιτητές για την βοήθειά τους στην εκτέλεση των εργαστηριακών δοκιμών κατά το διάστημα Τέλος θέλω να ευχαριστήσω τους φίλους και την οικογένειά μου, για την συμπαράσταση και κατανόηση που έδειξαν σε όλη τη διάρκεια της διπλωματικής εργασίας μου. 2

12 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το αντικείμενο έρευνας της παρούσας διπλωματικής εργασίας αφορά την παρακολούθηση της κατολισθαίνουσας ζώνης του Πλατάνου νομού Αχαΐας, με σκοπό τον προσδιορισμό του ρυθμού των οριζόντιων μετακινήσεων της ζώνης αυτής μέσω ενόργανων μετρήσεων που έχουν ληφθεί με αποκλισιομέτρα. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν δίνουν μια εικόνα για την εξέλιξη της κινηματικής της κατολισθαίνουσας ζώνης και την μελλοντική της πορεία. Η περιοχή του Πλατάνου παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω των σημαντικών επιπτώσεων που παρατηρούνται στον υφιστάμενο βασικό συγκοινωνιακό άξονα της Βόρειας Πελοποννήσου (οδικό και σιδηροδρομικό). Για το λόγο αυτό στο σχεδιασμό του Νέου Αυτοκινητόδρομου Κορίνθου - Πατρών, η συγκεκριμένη ζώνη παρακάμπτεται με την διάνοιξη σηράγγων για τον οδικό και σιδηροδρομικό άξονα. Πραγματοποιήθηκαν εργασίες υπαίθρου στην περιοχή της κατολισθαίνουσας ζώνης με σκοπό την τεχνικογεωλογική χαρτογράφηση σε κλίμακα 1:2000, καθώς και την συστηματική παρακολούθηση - μέτρηση των αποκλισιομέτρων και των πιεζομέτρων που βρίσκονται στην περιοχή μελέτης. Η ύπαρξη μεγάλου όγκου δεδομένων αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων για διάφορες περιόδους από διαφορετικούς φορείς επέτρεψε τη συλλογή, καταγραφή και επεξεργασία αυτών, με σκοπό τη παρακολούθηση των μετακινήσεων σε σχέση με το χρόνο. Καταγράφονται δύο βασικοί κύκλοι μετρήσεων στις αποκλισιομετρικές γεωτρήσεις της περιοχής: (1) Πρώτη σειρά μετρήσεων που πραγματοποιήθηκε τη περίοδο και περιλαμβάνει 10 θέσεις αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων βάθους 26 μέχρι 31 μέτρων (2) Δεύτερη σειρά μετρήσεων που πραγματοποιήθηκε τη περίοδο και περιλαμβάνει 9 θέσεις αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων βάθους 26 μέχρι 31 μέτρων. Η φάση αυτή έγινε στα πλαίσια του ερευνητικού έργου LAVMO (Landslide Vulnerability Model) Ανάπτυξη Μοντέλου Επικινδυνότητας Κατολισθήσεων με χρήση Τηλεπισκόπησης και Συμβολομετρίας, του προγράμματος ΘΑΛΗΣ από το Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας και περιλάμβανε την εκτέλεση δειγματοληπτικήςαποκλισιομετρικής γεώτρησης την Άνοιξη του 2013 ως συμπληρωματική στο ήδη υπάρχον δίκτυο αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων στην περιοχή της ΕΡΓΟΣΕ ΑΕ. Από τα στοιχεία που συλλέχθηκαν κατά τις εργασίες υπαίθρου συντάχθηκε ο τεχνικογεωλογικός χάρτης της περιοχής καθώς και χάρτης εδαφικών μετακινήσεων. Η παρακολούθηση και ερμηνεία των διαγραμμάτων μετακινήσεων - χρόνου οδήγησε στην οριοθέτηση μίας στενής περιοχής στα δυτικά όρια της ζώνης, έκτασης περί τα μ 2, όπου το φαινόμενο φαίνεται ότι βρίσκεται σε εξέλιξη. Η κατολίσθηση εντοπίζεται μέσα στους λεπτόκοκκους νεογενείς σχηματισμούς (κυρίως αργιλικές μάργες) και μάλιστα στην επαφή αυτών με το υποκείμενο αλπικό υπόβαθρο (ασβεστόλιθοι) η οποία στη συγκεκριμένη θέση είναι τεκτονικής μορφής. Είναι μια περιστροφική θραύση βάθους περί τα 21 m. Επίσης προκύπτουν περιοχές χωρίς αξιόλογες μετακινήσεις το οποίο οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι περιοχές αυτές είτε δεν μετακινούνται ή τουλάχιστον δεν επηρεάζονται από επιφάνειες ολίσθησης μικρότερου βάθους από το βάθος μετρήσεων (δηλ. τα 30 περίπου μέτρα), χωρίς να αποκλείονται μετακινήσεις σε μεγαλύτερο βάθος. Η μέση ταχύτητα μετακίνησης εκτιμήθηκε σε 4.91 mm/έτος. 3

13 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Summary The research object of this diploma thesis concerns the monitoring of the landslide zone of Platanos Achaia, to determine the rate of horizontal movements of this zone through instrumental measurements taken using inclinometers. The conclusions provide information about the development of the motion of the landslide zone and its future course. The area of Platanos is of particular interest because of the significant impact observed in the main transport network of Northern Peloponnese (both motorway and railway ). For this reason in the design of the new highway Korinthos - Patrai, this zone is bypassed by tunneling. The design of the new railway also bypasses this zone by tunneling. Fieldwork took place to Geotechnically map the area of the landslide zone in scale 1: 2000 and constant monitoring by measurements taken using inclinometers and piezometers in boreholes located in the study area. The existence of a large amount of data collected from inclinometer boreholes for various periods from different agents allowed the collection, the processing and the recording of them, in order to monitor the movements in relation to time. Two basic measurement cycles in inclinometer boreholes area are recorded: (1) First set of measurements carried out in the period and includes 10 positions of inclinometer boreholes with a depth range of 26 to 31 meters. (2) Second set of measurements carried out in the period and includes 9 positions inclinometer boreholes with a depth range of 26 to 31 meters. This phase was part of the research project LAVMO (Landslide Vulnerability Model) - "Development of a Landslide Risk Model using Remote Sensing and Interferometry" of program THALIS of the Engineering Geology Laboratory and included drilling a sample-inclinometer borehole in the spring of 2013 as a complementary to the existing inclinometer boreholes network in the area of ERGOSE SA. From the data collected during the fieldwork, an engineering map of the area and a map of soil movements were produced. Monitoring and interpretation of movements - time graphs led to the delineation of a narrow range in the western boundaries of the zone, an area of about m 2, where the phenomenon appears to be underway. The landslide is located within the fine grain neogene formations (mainly clay loam) where those come in contact with the underlying alpine background (limestone) which in this position is of tectonic form. It is a rotary crush at depth of about 21 m. The results also delineate areas without appreciable movement which leads to the conclusion that these areas are either not moving or at least not affected by sliding surfaces in less depth than the depth of the measurements (ie. approximately 30 meters) without excluding movements in greater depth. The average movement speed was estimated at 4.91 mm / year. 4

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Εισαγωγή 1.1. Γενικά Θέση κατολίσθησης Η κατολισθαίνουσα ζώνη του Πλατάνου τοποθετείται γεωγραφικά στα βόρεια παράλια της Πελοποννήσου, στο νομό Αχαΐας, μεταξύ της Ακράτας και του Διακοπτού, στο νότιο τμήμα του Κορινθιακού κόλπου (Χάρτης 1.1). Θεωρείται μία από τις πιο σημαντικές περιοχές στην μελέτη των κατολισθήσεων του Νομού Αχαΐας, λόγω του ότι στην περιοχή αυτή παρατηρούνται σημαντικές επιπτώσεις στη λειτουργικότητα του υφιστάμενου βασικού συγκοινωνιακού άξονα προς τη Δυτική Ελλάδα (οδικού και σιδηροδρομικού), για το λόγο αυτό στα σχέδια του Νέου Αυτοκινητόδρομου «Κόρινθος-Πάτρα» η περιοχή αυτή παρακάμπτεται με την διάνοιξη δίδυμης οδικής σήραγας, καθως και σιδηροδρομικής σήραγγας στα σχέδια της Νέας Σιδηροδρομικής Γραμμής «Κόρινθος-Πάτρα». Χάρτης 1: Γεωγραφική τοποθέτηση περιοχής μελέτης μεταξύ της βόρειας Πελοποννήσου και του Κορινθιακού κόλπου, κλίμακας 1: Αντικείμενο της έρευνας Το αντικείμενο έρευνας της παρούσας διπλωματικής εργασίας αφορά την παρακολούθηση της κατολισθαίνουσας ζώνης του Πλατάνου νομού Αχαΐας, με σκοπό τον προσδιορισμό του ρυθμού των οριζόντιων μετακινήσεων της ζώνης αυτής μέσω ενόργανων μετρήσεων που έχουν ληφθεί με αποκλισιομέτρα. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν δίνουν μια εικόνα για την εξέλιξη της κινηματικής της κατολισθαίνουσας ζώνης και την μελλοντική της πορεία. 5

15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.3. Διαθέσιμα στοιχεία Αρχικά έγινε συλλογή και επεξεργασία παλαιότερων μελετών στην περιοχή έρευνας, από τις οποίες αντλήθηκαν στοιχεία σχετικά με την μορφολογία, γεωλογία, τεκτονική, σεισμικότητα και υδρογεωλογία. Τα στοιχεία αυτά συγκεντρώθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν ως βάση για περαιτέρω έρευνα στην ύπαιρθο και συσχέτισή τους με τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτή. Επίσης έγινε συγκέντρωση και καταγραφή όλων των δειγματοληπτικών γεωτρήσεων που έχουν εκτελεστεί στην περιοχή από το έτος 2001 έως σήμερα. Συνολικά αξιολογήθηκαν 22 δειγματοληπτικές γεωτρήσεις, η θέση των οποίων φαίνεται στον τεχνικογεωλογικό χάρτη. Στο χάρτη αυτό φαίνεται επίσης η θέση άλλων 36 γεωτρήσεων, για τις οποίες δεν υπάρχει γεωτεχνική τομή. Ακόμη έγινε συγκέντρωση και επεξεργασία βροχομετρικών στοιχείων της ευρύτερης περιοχής από την ΕΜΥ, το ΥΠΕΧΩΔΕ και τη ΔΕΗ, από τα στοιχεία αυτά προέκυψε ο βροχομετρικός χάρτης της ευρύτερης περιοχής. Επίσης συγκεντρώθηκαν παλαιότερες μετρήσεις πιεζομέτρων, οι οποίες εμπλουτίστηκαν με νεότερες και έπειτα από επεξεργασία προέκυψε ο πιεζομετρικός χάρτης της ευρύτερης περιοχής. Τέλος, για την περιοχή του Κορινθιακού Κόλπου και της Βόρειας Πελοποννήσου συγκεντρώθηκαν από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο - Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, οι σεισμοί που έχουν γίνει από το έτος και κατασκευάστηκε ο σεισμικός χάρτης της περιοχής όπου εμφανίζονται σεισμοί μεγέθους 4R έως 6,5R αυτών των ετών Μεθοδολογία εκπόνησης έρευνας Στα πλαίσια του ερευνητικού έργου LAVMO (Landslide Vulnerability Model) Ανάπτυξη Μοντέλου Επικινδυνότητας Κατολισθήσεων με χρήση Τηλεπισκόπισης και Συμβολομετρίας, του προγράμματος ΘΑΛΗΣ εκτελέστηκε μία δειγματοληπτικήαποκλισιομετρική γεώτρηση το 2013 ως συμπληρωματική στο ήδη υπάρχον δίκτυο αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων της περιοχής. Τα δείγματα μεταφέρθηκαν στο Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας του Τμήματος Γεωλογίας Πατρών και αφού αναγνωρίστηκαν επιλέχθηκε το κατάλληλο υλικό για τις εργαστηριακές δοκιμές. Τα στοιχεία εκτέλεσής και τα αποτελέσματα των δοκιμών παρουσιάζονται στην εργασία. Επίσης πραγματοποιήθηκαν εργασίες υπαίθρου στην περιοχής της κατολισθαίνουσας ζώνης με σκοπό την χαρτογράφησή της καθώς και της ευρύτερης περιοχής. Από τα στοιχεία που συλλέχθηκαν κατά τις εργασίες υπαίθρου και τα στοιχεία των εργαστηριακών δοκιμών συντάχθηκε ο τεχνικογεωλογικός χάρτης και η τεχνικογεωλογική τομή της περιοχής με την χρήση των προγραμμάτων ArcMap 10 και Autocad 2010 αντίστοιχα. Επίσης στις εργασίες υπαίθρου περιλαμβάνονται και κατά προσέγγιση μηνιαίες μετρήσεις των οριζόντιων μετακινήσεων με την χρήση ειδικού όργανου (αποκλισιόμετρο), από τις οποίες προκύπτουν τα αποκλισιομετρικά διαγράμματα, στα οποία παρατηρείται το βάθος της μετακίνησης και ο ρυθμός για την κάθε γεώτρηση. Τα αποτελέσματα των αποκλισιομετρικών μετρήσεων δείχνουν μια τάση μετακίνησης του δυτικού πρανούς της περιοχής Παραλία Πλατάνου, από το ύψος της Νέας Εθνικής Οδού και προς τα κατάντη. Επιπλέον με βάση τις τεχνικογεωλογικές ενότητες τις περιοχής και τις συνθήκες που την επηρεάζουν έγινε μια προσπάθεια για την ανάλυση της ευστάθειας των πρανών στην περιοχή με χρήση του λογισμικού Slide

16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΗΣ 2. Γενικά περί Κατολισθήσεων Οι κατολισθήσεις είναι το φαινόμενο της διατάραξης της ισορροπίας μιας μάζας εδάφους ή βράχου με αποτέλεσμα την κίνηση υλικών σε περιοχές με χαμηλότερα υψόμετρα. Αποτελούν μαζί με τους σεισμούς, τις εκρήξεις των ηφαιστείων, τις ανεξέλεγκτες πυρκαγίες και τις πλημμύρες, τις σπουδαιότερες Φυσικές Καταστροφές και βασική αιτία απώλειας ανθρώπινων ζωών, καθώς και περιουσιών με σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Αποτελούν μέρος των φυσικών διεργασιών εξέλιξης του γήινου ανάγλυφου, ωστόσο μπορούν να προκληθούν και από τεχνητές παρεμβάσεις με την έμμεση ή άμεση συμβολή του ανθρώπου. Τα κατολισθητικά φαινόμενα σε πολλές χώρες του κόσμου κατέχουν την πρώτη θέση ανάμεσα στα φυσικά καταστροφικά φαινόμενα από άποψη πρόκλησης ζημιών. Η αύξηση του πληθυσμού οδήγησε στην ανάπτυξη και την δημιουργία νέων αστικών κέντρων και την κατασκευή τεχνικών έργων ενώ παράλληλα παρατηρήθηκε αύξηση των φαινομένων αστάθειας τόσο σε φυσικά όσο και σε τεχνητά πρανή. Έτσι λοιπόν, παρουσιάζεται η ανάγκη για τη μελέτη και τον προσδιορισμό του φαινομένου και την πρόληψη μέτρων προστασίας για την αντιμετώπισή του Ορισμός και Ταξινόμηση των Κατολισθήσεων Ο όρος κατολίσθηση (landslide) περιλαμβάνει την έννοια της ολίσθησης, της πτώσης, της ανατροπής και της ροής, αν και ετυμολογικά δεν διακρίνονται όλες οι παραπάνω κατηγορίες. Επιπλέον, το φαινόμενο της κατολίσθησης μπορεί να παρατηρηθεί τόσο στη ξηρά όσο και μέσα σε θάλασσες, λίμνες και ταμιευτήρες (Varnes 1978). Ο πρώτος ορισμός του όρου προτάθηκε το 1950 από τον TERZAGHI, σύμφωνα με τον οποίο κατολίσθηση είναι μια γρήγορη κίνηση μάζας πετρώματος, υπολειμματικού εδάφους ή ιζήματος ενός πρανούς, της οποίας το κέντρο βάρους μετακινείται προς τα κάτω και προς τα έξω. Στη συνέχεια, οι ZARUBA and MENCL (1969) ορίζουν την κατολίσθηση σαν μία γρήγορη κίνηση πετρωμάτων που οφείλεται στην ολίσθηση ενός τμήματος πρανούς, το οποίο διαχωρίζεται από το υπόλοιπο σταθερό τμήμα με μία καλά καθορισμένη επιφάνεια. Ο COATES (1977) δίνει τις παρακάτω προϋποθέσεις για την ταξινόμηση μιας εδαφικής μάζας στις κατολισθήσεις: Η βαρύτητα είναι η δύναμη που κατέχει πρωτεύοντα ρόλο Η ταχύτητα της κίνησης πρέπει να είναι σχετικά μεγάλη (άρα δεν συμπεριλαμβάνεται ο ερπυσμός), Η κίνηση μπορεί να εκδηλώνεται με πτώση, ολίσθηση ή ροή, Η ζώνη ή το επίπεδο της κίνησης δεν ταυτίζεται με γεωλογικό ρήγμα, Η κίνηση πρέπει να γίνεται προς τα κάτω και προς τα έξω με τη δημιουργία ελεύθερης επιφάνειας (άρα δεν συμπεριλαμβάνονται οι καθιζήσεις), Το μετακινούμενο υλικό έχει καθορισμένα όρια και αποτελεί συνήθως περιορισμένο τμήμα μιας ορεινής ή λοφώδους έκτασης, Το μετακινούμενο υλικό περιλαμβάνει μέρος του μανδύα αποσάθρωσης των πετρωμάτων ή μέρος του μητρικού πετρώματος ή και τα δύο, Ολισθήσεις που οφείλονται σε φαινόμενα παγετού συνήθως δε συμπεριλαμβάνονται στις ολισθήσεις. 7

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΗΣ Ο VARNES (1978) χρησιμοποιεί τον όρο μετακίνηση μαζών (mass movements), στον οποίο περιλαμβάνει κάθε μετακίνηση τμήματος πρανούς που οφείλεται σε ολίσθηση, κατάπτωση, ανατροπή, ροή και ερπυσμό. Με αυτό τον ορισμό δεν περιλαμβάνονται στις κατολισθήσεις φαινόμενα όπως οι καθιζήσεις, οι χιονοστιβάδες και οι μετακινήσεις πάγου. Η ευρύτητα που αποδίδεται στον όρο κατολίσθηση, φαίνεται και από τον ορισμό που δίνει ο CRUDEN (1991), σαν Πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας της UNESCO για τη διεθνή καταγραφή των κατολισθήσεων (WP/WLI), o οποίος ορίζει την κατολίσθηση σαν «την κίνηση μιας μάζας βράχου, εδάφους ή κορημάτων προς τα κατάντη ενός πρανούς». Η ταξινόμηση των κατολισθήσεων αφορά την κατηγοριοποίηση του φαινομένου βάση διάφορων κριτηρίων (Κούκης & Σαμπατακάκης, 2007), σχετίζονται με: 1. τον τύπο - είδος του υλικού που μετακινείται 2. τον τύπο της κίνησης 3. την ταχύτητα εκδήλωσης 4. τη σχέση ολίσθησης και επιφάνειας ολίσθησης 5. την περιεχόμενη υγρασία του υλικού που κατολισθαίνει 6. την μορφολογία και τη γεωμετρία του πρανούς 7. τα αίτια εκδήλωσης 8. το περιβαλλοντικό καθεστώς και τις κλιματικές συνθήκες 9. το μηχανισμό ολίσθησης 10. την τοποθεσία που γίνεται η ολίσθηση (ξηρά, θάλασσα, λίμνη) Για τη διευκόλυνση στη μελέτη των κατολισθήσεων έχουν προταθεί διάφορα συστήματα ταξινόμησής, τα οποία βασίζονται σε διαφορετικά κριτήρια και χρησιμοποιούνται κατά περίπτωση. Διάφορα συστήματα ταξινόμησης έχουν προταθεί από τους: Sharpe (1939), Varnes (1958), Erskine (1973), Zaruba and Mencl (1969,1976), Coates (1977), Varnes (1978), Hutchinson (1988), Flageollet-EPOCH (1993), Dikau et al. (1996a, b). Ταξινόμηση κατά VARNES Ο Varnes (1978) πρότεινε ένα σύστημα ταξινόμησης κατολισθήσεων (Πίνακας 1) και ανάλογα με τον τύπο της μετακίνησης διακρίνει τις εξής περιπτώσεις: Καταπτώσεις (falls) Ανατροπές (topples) Ολισθήσεις (slides) Πλευρικές εξαπλώσεις (lateral spreads) Ροές (flows) Σύνθετες μετακινήσεις (complex slides) Τα βασικά κριτήρια για την ταξινόμηση είναι: (α) ο τύπος της μετακίνησης και (β) το είδος του μετακινούμενου υλικού. Το είδος του γεωλογικού υλικού που μετακινείται διακρίνεται: α) στο βραχώδες υπόβαθρο (bedrock) και β) στους εδαφικούς σχηματισμούς (soils) που διακρίνονται περεταίρω σε κορήματα (debris) και γαίες (earth). Οι σχηματισμοί αυτοί προσδιορίζονται ως: 8

18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΗΣ 1. Βραχώδες υπόβαθρο: είναι μία μάζα η οποία πριν την μετακίνηση της ήταν ένα σκληρό συνεκτικό πέτρωμα το οποίο βρίσκονταν από γεωλογική άποψη στη φυσική του θέση. 2. Έδαφος: είναι χαλαρά ή ασθενώς συνδεδεμένα συσσωματώματα ορυκτών και πετρωμάτων που έχουν προκύψει από αποσάθρωση και μεταφορά προϋπαρχόντων πετρωμάτων ή από την επί τόπου αποσάθρωσή τους. Οι πόροι του σχηματισμού μπορεί να είναι κενοί ή να πληρώνονται από νερό. i. Γαίες: περιγράφονται τα εδαφικά υλικά που το 80% της μάζας τους έχει μέγεθος μικρότερο των 2mm (κλάσμα, άμμου, ιλύος και αργίλου). ii. Κορήματα: περιγράφονται τα εδαφικά υλικά που περιέχουν ποσοστό 20-80% χονδρόκοκκων υλικών μεγέθους μεγαλύτερου των 2mm (χαλίκια, κροκάλες, λατύπες, ογκόλιθοι), ενώ το υπόλοιπο είναι μικρότερο των 2mm. Ο όρος κορήματα όπως προκύπτει έχει σχέση με την κοκκομετρική διαβάθμιση και όχι με την γεωλογική έννοια του όρου. iii. Η παραπάνω διάκριση αναφέρεται στα υλικά της μάζας της κατολίσθησης πριν εκδηλωθεί το φαινόμενο. Ειδικά για τους εδαφικούς σχηματισμούς, η κίνηση της ολισθαίνουσας μάζας δεν είναι απαραίτητο να είναι ακαριαία, αλλά να εξελίσσεται στο χρόνο προοδευτικά. Επίσης το φαινόμενο σε αυτούς τους σχηματισμούς μπορεί αρχικά να μην εκδηλωθεί ομοιόμορφα σε όλη την επιφάνεια αλλά να διευρυνθεί με την πάροδο του χρόνου. Πίνακας 1: Ταξινόμηση μετακίνησης πρανών κατά Varnes (από Κούκης & Σαμπατακάκης,2007). Τύπος κίνησης Κατάπτωση Βραχώδες υπόβαθρο Κατάπτωση βράχων Τύπος μετακινούμενου υλικού Μηχανικά εδάφη Χονδρόκοκκα Κατάπτωση κορημάτων Λεπτόκοκκα Κατάπτωση γαιών Ανατροπή Ανατροπή βράχων Ανατροπή κορημάτων Ανατροπή γαιών Περιστροφική Ολίσθηση Μεταθετική Πλευρική εξάπλωση Ροή Σύνθετη Περιστροφική ολίσθηση βραχώδους υποβάθρου Περιστροφική ολίσθηση κορημάτων Περιστροφική ολίσθηση γαιών Μεταθετική ολίσθηση βραχώδους υποβάθρου Μεταθετική ολίσθηση κορημάτων Μεταθετική ολίσθηση γαιών Πλευρική Πλευρική εξάπλωση Πλευρική εξάπλωση εξάπλωση βραχώδους υποβάθρου κορημάτων γαιών Ροή βραχώδους Ροή κορημάτων Ροή γαιών υποβάθρου (ερπυσμός) (ερπυσμός εδάφους) Συνδυασμός δύο ή περισσότερων τύπων Καταπτώσεις (falls) Στις καταπτώσεις μία μάζα οποιουδήποτε μεγέθους, κυρίως πετρώματος αλλά και συνεκτικού εδάφους, αποσπάται από ένα απότομο εδαφικό ή βραχώδες πρανές κατά μήκος μιας επιφάνειας, χωρίς ή με ελάχιστη διατμητική μετατόπιση. Η πτώση γίνεται 9

19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΗΣ κυρίως ελεύθερα, με αναπήδηση ή κύλιση στην επιφάνεια του πρανούς, δημιουργώντας κώνους κορημάτων ή πλευρικά κορήματα. Είναι συνηθισμένο φαινόμενο σε απότομα πρανή πολύ συνεκτικών εδαφών ή βράχων, τα οποία υποσκάπτονται από την ενέργεια θαλάσσιων κυμάτων ή το ρεύμα ποταμών ή και από ανθρωπογενούς παρέμβασης (Σχήμα 1). Η ταχύτητα της μετακίνησης χαρακτηρίζεται από πολύ γρήγορη έως εξαιρετικά γρήγορη ενώ μπορεί να έχει προηγηθεί της πτώσης προοδευτικός αποχωρισμός της μετακινούμενης μάζας. Διακρίνονται σε: Καταπτώσεις βράχων (rock fall), όπου η μετακινούμενη μάζα είναι βράχια που αποσπάστηκαν από μια περιοχή του υποβάθρου Καταπτώσεις κορημάτων (debris fall), όπου η μάζα που αποσπάται είναι κορήματα αποτελούμενα από θραύσματα, που δημιουργήθηκαν πριν την εκδήλωση του φαινομένου Καταπτώσεις γαιών ή εδάφους (earth fall), οι οποίες είναι σπάνιο φαινόμενο καθόσον τα υλικά αυτά υπόκεινται στις δύο άλλες κατηγορίες. Σχήμα 1: Καταπτώσεις βράχων, κορημάτων και γαιών: (1) τυπική κατάπτωση βράχων (VARNES 1978), (2) κατάπτωση λόγω διαφορικής αποσάθρωσης (LETOURNEUR and MICHEL 1971), (3) λόγω φυσικού κατακερματισμού ή από εκρήξεις, (4) λόγω ρωγμών και διαφορικής διάβρωσης από το κύμα, (5) λόγω ρωγμών και διαφορικής διάβρωσης από το ποτάμι (VARNES 1978), (6) (α) άμεση κατάπτωση γαιώνεδάφους ή (β) μετά από ολίσθηση (από Κούκης & Σαμπατακάκης,2007). 10

20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΗΣ Ανατροπές (topples) Στις ανατροπές πραγματοποιείται μια προς τα έξω περιστροφή της αποσπώμενης μάζας γύρω από ένα σημείο ή άξονα περιστροφής το οποίο βρίσκεται χαμηλότερα από το κέντρο βάρος της μετακινούμενης μάζας. Παρατηρείται κυρίως σε βραχώδη πρανή και προκαλείται κυρίως από την βαρύτητα καθώς και από δυνάμεις που ασκούνται από τα γειτονικά τεμάχη (τα οποία κλίνουν όμοια με το πρανές) ή την επίδραση του νερού (υδροστατικές πιέσεις, παγετός) που γεμίζει τις ασυνέχειες. Η ταχύτητα μετακίνησης είναι εξαιρετικά αργή στα πρώτα στάδια ενώ μετατρέπεται σε εξαιρετικά γρήγορη στα τελευταία στάδια εξέλιξής της. Διακρίνονται σε: Ανατροπές βράχων (rock topple) Ανατροπή κορημάτων (debris topple) Ανατροπή εδαφών (earth topple) Οι δύο τελευταίες περιπτώσεις είναι εξαιρετικά σπάνιες και στην κατηγορία αυτή εντάσσονται κυρίως δευτερογενείς ανατροπές λόγω εφελκυστικών ρωγμών. Εμφανίζονται κυρίως σε σχιστόλιθους, ασβεστόλιθους, βασάλτες και δολερίτες. Στο Σχήμα 2 παρατηρούνται περιπτώσεις ανατροπών λόγω κάμψης ή παρουσίας εφελκυστικών ρωγμών και ανατροπές σε εδαφικά υλικά. Σχήμα 2: (α) Ανατροπή λόγω κάμψης, (β) Ανατροπή λόγω παρουσίας εφελκυστικών ρωγμών, (γ) Ανατροπή εδαφικών υλικών (από Κούκης & Σαμπατακάκης,2007). Ολισθήσεις (slides) Η μετακίνηση προϋποθέτει κυρίως διατμητική παραμόρφωση και μετατόπιση ή θραύση του υλικού κατά μήκος μίας ή περισσότερων επιφανειών που μπορεί να είναι ορατές ή όχι και να εκδηλώνεται σε μία σχετικά στενή ζώνη. Η θραύση μπορεί να μη συμβαίνει ταυτόχρονα σε όλη την επιφάνεια που θα αποτελέσει τελικά την κατολίσθηση, αλλά να επεκτείνεται διαδοχικά πέρα από την αρχική θραύση. Διακρίνονται σε: Περιστροφικές ολισθήσεις (rotational slides), γίνονται κατά μήκος κοίλων προς τα επάνω επιφανειών με μικρή παραμόρφωση στο εσωτερικό της μετακινούμενης μάζας. Εκδηλώνονται κυρίως σε ομοιογενή εδαφικά υλικά ενώ πιο σπάνια μπορούν 11

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΗΣ να εμφανιστούν και σε έντονα κερματισμένες βραχομάζες οι οποίες μπορεί να θεωρηθούν ως «ισότροπες». Μεταθετικές ολισθήσεις (translational slides), γίνονται κατά μήκος μιας κατά προσέγγιση επίπεδης ή ομαλής-κυματοειδούς επιφάνειας, με την μετακινούμενη μάζα να κινείται προς τα έξω ή προς τα κάτω και έξω και πολύ μικρή ή καθόλου περιστροφή ή κάμψη. Η κίνηση ελέγχεται συνήθως από επιφάνειες ασυνέχειας όπως ρήγματα, διακλάσεις, επίπεδα στρώσης (για τους βραχώδεις σχηματισμούς), καθώς και τη λιθολογία των στρωμάτων των οποίων η διατμητική αντοχή ποικίλει (για τους εδαφικούς σχηματισμούς). Ειδικά για τους βραχώδεις σχηματισμούς διακρίνονται οι : Ολίσθηση τεμάχους (block slide) ή επίπεδες ολισθήσεις (planar slides), γίνεται κατά μήκος μιας συγκεκριμένης ασυνέχειας σε ασυνεχείς βραχομάζες (Σχήμα 3). Σφηνοειδής ολίσθηση (wedge failure), η ολίσθηση γίνεται πάνω σε δύο τεμνόμενες επιφάνειες ασυνεχειών και κατά μήκος της τομής τους. Κλιμακωτές μεταθετικές ολισθήσεις (stepped translational slides), μπορούν να συμβούν όταν η βραχόμαζα διατέμνεται από δύο ή περισσότερα συστήματα ασυνεχειών (Σχήμα 4). Σχήμα 3: Περιστροφικές ολισθήσεις κατά VARNES 1978: (α) βραχώδους υποβάθρου, (β) γαιών (από Κούκης & Σαμπατακάκης,2007) Σχήμα 4:Μεταθετικές ολισθήσεις (HANSEN 1965 και VARNES 1978) (α) αποσαθρωμάτων, (β) εδαφικού τεμάχους, (από Κούκης & Σαμπατακάκης,2007). 12

22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΗΣ Πλευρικές εξαπλώσεις (lateral speads) Χαρακτηρίζεται από πλευρική διάσταση ενός συνεκτικού πετρώματος ή μιας συμπαγούς μάζας εδάφους που υπέρκειται πλαστικών και μαλακών υλικών (πχ ρευστοποιημένο στρώμα άμμου και ιλύος) και διευκολύνεται από διατμητικές ή εφελκυστικές ρωγμές. Διακρίνονται σε: Εξαπλώσεις τεμαχών (block spreads), όπου βραχώδεις σχηματισμοί που υπέρκεινται άλλων ασθενέστερων διαχωρίζονται με κατακόρυφες ρωγμές σε τεμάχη. Η μετατόπιση κατανέμεται σε όλη την επιφάνεια χωρίς καθορισμένη επιφάνεια διάτμησης ή ζώνη πλαστικής ροής. Εξαπλώσεις λόγω ρευστοποίησης (liquefaction spreads), δημιουργούνται σε ευαίσθητες αργίλους και ιλύες οι οποίες παρουσιάζουν απώλεια της αντοχής τους όταν διαταραχθούν και αλλοιωθεί η αρχική τους δομή. Σύνθετες πλευρικές εξαπλώσεις (complex spreads), έντονες παραμορφώσεις (κάμψη) σε σχεδόν οριζόντια σκληρά και διερρηγμένα πετρώματα που υπέρκεινται παχιών στρωμάτων σκληρών ρωγματωμένων αργίλων ή μαλακών σχιστολίθων, ενώ ακολουθούν έντονες παραμορφώσεις και ανύψωση του υποβάθρου (αναθόλωση) ( Σχήμα 5). Σχήμα 5: Σύνθετη ολίσθηση: Πλευρική εξάπλωση ασβεστόλιθων και αναθόλωση των υποκείμενων αργιλικών σχιστόλιθων (από Κούκης & Σαμπατακάκης,2007). Ροές (flows) Αποτελούν μία μη αναστρέψιμη παραμόρφωση υλικών, κυρίως χαλαρών, που συμβαίνει ως αντίσταση σε ασκούμενη πίεση. Οι ροές μπορεί να είναι γρήγορες ή αργές, ξηρές ή υγρές. Διακρίνονται σε: Ροές βραχώδους υποβάθρου (rock flows), περιλαμβάνουν παραμορφώσεις της βραχόμαζας που κατανέμονται μεταξύ ασυνεχειών χωρίς τον εντοπισμό της μετατόπισης κατά μήκος μιας καθορισμένης επιφάνειας. Ροές κορημάτων (debris flows), οι επιφάνειες ολίσθησης δεν είναι ορατές ενώ η παραμόρφωση στο σώμα της μετακινούμενης μάζας είναι πολύ μεγάλη. Όταν η μετακίνηση γίνεται πιο γρήγορη λόγω της παρουσίας χαλαρών υλικών, η περιεκτικότητα σε νερό είναι μεγάλη και τα πρανή έχουν μεγάλη κλίση τότε μετατρέπεται στη λεγόμενη «χιονοστιβάδα κορημάτων»(debris avalanche). 13

23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΗΣ Ροές γαιών (earth flows), όταν αναφέρονται σε γαιώδη υλικά αρκετά διαβρεγμένα που ρέουν σχετικά γρήγορα με περιεκτικότητα τουλάχιστον 50% σε άμμο, ιλύ και άργιλο, ονομάζονται λασποροές (mudflows). Σε ξηρές συνθήκες και με κυρίαρχο το κλάσμα της άμμου διακρίνονται οι ξηρές ροές άμμου (dry sand flows). Οι παραπάνω τύποι ροών παρουσιάζονται στο Σχήμα 6. Οι αργές ροές στις οποίες δεν γίνεται άμεσα ορατή η κίνηση του επιφανειακού μανδύα του εδάφους ή του σαθρού καλύμματος πετρωμάτων χαρακτηρίζονται από τον Varnes ως ερπυσμός (creep),. Ο όρος ερπυσμός πρέπει να χρησιμοποιείται με επιφύλαξη και να περιορίζεται στις αργές και συνεχείς στον χώρο παραμορφώσεις (VARNES 1976). Σχήμα 6: (α) (β) Ροή κορημάτων, (γ) Ροή γαιών, (δ) Ροή άμμου ιλύος (από Κούκης & Σαμπατακάκης,2007). Σύνθετες μετακινήσεις (composite slides) Αποτελούν έναν συνδυασμό όλων των παραπάνω που εκδηλώνονται είτε στα διάφορα τμήματα της μετακινούμενης μάζας είτε στα διάφορα στάδια εξέλιξής της. Σαν σύνθετες ολισθήσεις ταξινομούνται αυτές στις οποίες διαφορετικού τύπου μετακινήσεις γίνονται σε διαφορετικές περιοχές της ολισθαίνουσας μάζας, μερικές φορές ταυτόχρονα (CRUDEN and VARNES 1996). Σύνθετες μετακινήσεις παρουσιάζονται στο Σχήμα 7. Σχήμα 7: Σύνθετες μετακινήσεις: (α) Καταπτώσεις Ροή,(β) Ολίσθηση Ροή, (γ) Ανατροπή Ολίσθηση (από Κούκης & Σαμπατακάκης,2007). 14

24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΗΣ 2.2. Παράγοντες Εκδήλωσης Κατολισθήσεων Για να εκδηλωθεί μια κατολίσθηση πρέπει να πραγματοποιηθεί μια αλληλουχία γεγονότων που επηρεάζουν την ισορροπία του πρανούς και προκαλούν τη διατάραξή του με τελικό αποτέλεσμα τη θραύση και μετακίνηση αυτού. Αυτά τα γεγονότα χαρακτηρίζονται ως αίτια της κατολίσθησης (landslide causes) και όταν συνδυάζονται θέτουν τη μάζα σε οριακή κατάσταση ισορροπίας. Ο τελικός παράγοντας που αποτελεί την αφορμή μετακίνησης της οριακά σταθερής μάζας χαρακτηρίζεται ως έναυσμα μετακίνησης (triggering factor). Από πλευράς φυσικής κατάστασης και ευστάθειας, ένα πρανές διέρχεται από τρία στάδια: Σταθερό, το οποίο μπορεί και αντιστέκεται σε όλες τις δυνάμεις αποσταθεροποίησης, Οριακά σταθερό, που κάποια στιγμή αναμένεται η εκδήλωση αστάθειας από την επίδραση των δυνάμεων αποσταθεροποίησης, Ενεργά ασταθές, όπου οι δυνάμεις αποσταθεροποίησης προκαλούν συνεχείς ή περιοδικές μετακινήσεις. Οι δυνάμεις αποσταθεροποίησης στα δύο πρώτα στάδια χαρακτηρίζονται ως τα γνωστά μας αίτια ή προκαταρκτικοί παράγοντες, ενώ στο τρίτο στάδιο χαρακτηρίζονται ως το έναυσμα της μετακίνησης ή παράγοντες εναύσματος. Ανάλογα με την προέλευσή τους, οι παράγοντες αυτοί ταξινομούνται στις παρακάτω κατηγορίες (Πίνακας 2): Εδαφικές συνθήκες, που αναφέρονται στα γενικά χαρακτηριστικά των εδαφικών και βραχωδών σχηματισμών. Γεωμορφολογικές διεργασίες, που αναφέρονται στις μεταβολές της γεωμορφολογίας του εδάφους. Φυσικές διεργασίες, που αναφέρονται στον ευρύτερο περιβάλλοντα χώρο και μπορούν να εκτιμηθούν με την εγκατάσταση οργάνων, όπως πιεζόμετρα, σεισμογράφοι, βροχόμετρα, κ.τ.λ. Ανθρωπογενείς διεργασίες, που αφορούν την επίδραση του ανθρώπινου παράγοντα στην ευρύτερη περιοχή. Σύμφωνα με τον Varnes (1978) οι παράγοντες που συμβάλουν στην εκδήλωση των κατολισθήσεων ομαδοποιούνται σε τρεις κατηγορίες (Πίνακας 3): στους παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση της διατμητικής τάσης που επιδρά πάνω στο υπό μετακίνηση υλικό στους παράγοντες που συμβάλλουν στην πιθανή χαμηλή διατμητική αντοχή του υλικού στους παράγοντες που συντελούν στη μείωση της διατμητικής αντοχής του υλικού Πίνακας 3: Ομαδοποίηση παραγόντων που προκαλούν κατολίσθηση κατά Varnes (από Κούκης & Σαμπατακάκης,2007). 1.ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΤΜΗΤΙΚΗΣ ΤΑΣΗΣ 1 Αφαίρεση της υποστήριξης 2 Επιφόρτιση 3 Παροδικές τάσεις 4 Τοπική ανύψωση 5 Πλευρική πίεση 15

25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΗΣ 2. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗ ΧΑΜΗΛΗ ΔΙΑΤΜΗΤΙΚΗ ΑΝΤΟΧΗ 1 Λιθολογική σύσταση και υφή 2 Δομή των πετρωμάτων και γεωμετρία του πρανούς 3. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΤΜΗΤΙΚΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ 1 Αποσάθρωση και άλλες φυσικοχημικές διαδικασίες 2 Μεταβολές των ενεργών τάσεων λόγω του νερού των πόρων 3 Μεταβολές της δομής των πετρωμάτων 4 Άλλοι παράγοντες Πίνακας 2: Οι πιο σημαντικοί παράγοντες εκδήλωσης κατολισθήσεων σύμφωνα με το WP/WLI 1994 (από Κούκης & Σαμπατακάκης,2007). 1.ΕΔΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ 1 Πλαστικό χαμηλής αντοχής υλικό 2 Ευαίσθητο υλικό 3 Υλικό επιρρεπές σε θραύση 4 Αποσαθρωμένο υλικό 5 Διατμημένο υλικό 6 Ρωγματωμένο ή διακλασμένο υλικό 7 Βραχομάζα με δυσμενή προσανατολισμό ασυνεχειών (στρώση, σχιστότητα, διακλάσεις) 8 Βραχομάζα με δυσμενή προσανατολισμό ασυνεχειών (ρήγματα, επιφάνειες επαφής, ασυμφωνίες) 9 Διαφοροποιήσεις στην υδροπερατότητα 10 Διαφοροποιήσεις στη δυσκαμψία (στιφρό ή πυκνό υλικό υπερκείμενο πλαστικού υλικού) 2. ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ 1 Τεκτονική ανύψωση 2 Ανύψωση λόγω ηφαιστείων 3 Επίδραση παγετώνων 4 Ποτάμια διάβρωση της βάσης του πρανούς 5 Θαλάσσια διάβρωση της βάσης του πρανούς 6 Διάβρωση της βάσης του πρανούς από παγετώνα 7 Διάβρωση των πλευρών του πρανούς 8 Εσωτερική διάβρωση 9 Φόρτιση από φυσική απόθεση υλικών στη στέψη του πρανούς 10 Απομάκρυνση φυτοκάλυψης ( από πυρκαγιά, διάβρωση κ.α) 3. ΦΥΣΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ 1 Έντονη, μικρής διάρκειας βροχόπτωση 2 Γρήγορο λιώσιμο χιονιού 3 Παρατεταμένη υψηλή βροχόπτωση 4 Γρήγορη πτώση στάθμης νερού μετά από πλημμύρες, παλίρροιες ή διάρρηξη φυσικών φραγμάτων 5 Σεισμοί 6 Εκρήξεις ηφαιστείων 7 Διάρρηξη λιμνών σε κρατήρες ηφαιστείων 8 Λιώσιμο παγωμένου εδάφους 9 Αποσάθρωση λόγω παγετού 10 Αποσάθρωση από διόγκωση και συρρίκνωση εδαφών 4. ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΙΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ 1 Εκσκαφές στη βάση (πόδα) του πρανούς 2 Φόρτιση στο μέτωπο ή πάνω από τη στέψη του πρανούς 3 Υποβιβασμός της στάθμης σε ταμιευτήρες 4 Άρδευση 5 Κακή συντήρηση αποστραγγιστικών έργων 6 Διαρροή νερών από τεχνικά έργα (δίκτυα, δεξαμενές κ.α) 7 Αποψίλωση 8 Λατομεία και μεταλλεία 9 Δημιουργία χωματερών 10 Τεχνητές δονήσεις (κυκλοφορία οχημάτων, λειτουργία μηχανών, τοποθέτηση πασσάλων κ.α) 16

26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΗΣ 3. Στοιχεία Κατολίσθησης 3.1. Ιστορικό Περιγραφή Κατολίσθησης Η ευρύτερη περιοχή του Πλατάνου έχει διαμορφωθεί από την επίδραση μεγάλης έκτασης παλαιών (μέχρι μερικές χιλιάδες χρόνια) και επάλληλων κατολισθητικών φαινομένων, τα οποία έχουν τοπικά επανεργοποιηθεί. Η περιοχή καλύπτεται από υλικά παλαιότερων και πρόσφατων κατολισθήσεων, τα οποία εξαπλώνονται σε σημαντική έκταση ανάντη της Νέα Εθνικής Οδού (Ν.Ε.Ο.) και επεκτείνονται κατάντη αυτής μέχρι την παραλιακή ζώνη. Στην περιοχή του Πλατάνου λαμβάνουν χώρα κατολισθητικά φαινόμενα (Εικόνα 1) που εξαπλώνονται βόρεια, μέχρι τον υποθαλάσσιο πυθμένα του Κορινθιακού κόλπου. Σε αυτά περιλαμβάνονται πλευρικές και μεταθετικές ολισθήσεις, ερπυσμοί, κυλίσεις και καταπτώσεις βράχων. Εικόνα 1: Δορυφορική εικόνα της περιοχής Πλατάνου. Τα κατολισθητικά φαινόμενα (παλαιότερα και νεότερα) εκδηλώνονται συνήθως στους ανώτερους σχηματισμούς, λόγω της χαλαρής δομής τους. Τα φαινόμενα κατολισθήσεων ενισχύονται με την τροφοδοσία των γεωλογικών σχηματισμών από υπόγεια νερά, που προέρχονται από την αποστράγγιση των ασβεστολίθων, καθώς και την επιφανειακή-επιδερμική απορροή. Επίσης, η δυναμική φόρτιση των σχηματισμών από τους συχνούς και αβαθείς σεισμούς, αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες εκδήλωσης κατολισθητικών φαινομένων στην περιοχή, όπως ολισθήσεις, καταπτώσεις βράχων, ροές εδαφών κλπ. Η ευρύτερη περιοχή μελέτης χαρακτηρίζεται ως ζώνη υψηλής επικινδυνότητας (Χάρτης 2) όσον αφορά τα κατολισθητικά φαινόμενα (Sabatakakis et al. 2013). Άλλοι παράγοντες εκδήλωσης κατολισθήσεων για την περιοχή μπορεί να αποτελούν τοπικές υποσκαφές, φυσικά ή ανθρωπογενή αίτια κ.α. 17

27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΗΣ Χάρτης 2: Χάρτης συχνότητας εμφάνισης κατολισθήσεων στον ελλαδικό χώρο (Sabatakakis et al. 2013). Η περιοχή μελέτης περικλείεται σε κόκκινο πλαίσιο. Η Έκθεση Γεωλογικής Γεωτεχνικής Αξιολόγησης (2009) που πραγματοποιήθηκε κατά την διάρκεια διάνοιξης της σήραγγας αναφέρει: σε απόσταση m προς ΝΔΝ επί της Ν.Ε.Ο, είναι γνωστά τα συνεχή και χρόνια προβλήματα καθιζήσεων και παραμορφώσεων του οδοστρώματος.. Το τμήμα της Ν.Ε.Ο που αναφέρεται η έκθεση είναι το τμήμα της οδού από Χ.Θ έως Στα πλαίσια της Μελάτης Προωθημένης Αναγνώρισης του Αυτοκινητόδρομου Κορίνθου-Πάτρας και ειδικότερα στην Τεχνική Έκθεση γεωτεχνικής επισκόπησης προβληματικών θέσεων από γεωλογικής πλευράς, αναφέρεται: Οι σοβαρές αστοχίες, που είχαν παρουσιαστεί και οι οποίες εκτιμάται ότι οφείλονται κυρίως σε γεωλογικά αίτια, εντοπίζονται στο τμήμα από Χ.Θ έως Στο τμήμα από Χ.Θ έως κατασκευάστηκε τοίχος αντιστήριξης και ανάντη αυτού περί την Χ.Θ τοποθετήθηκαν σαρζανέτ. Στην περιοχή αυτή είναι συνεχής η προσθήκη ασφαλτικού υλικού για την συντήρηση του δρόμου. 18

28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΗΣ 3.2. Σημερινή κατάσταση κατολισθαίνουσας ζώνης Η εθνική οδός Κορίνθου - Πατρών ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 2008 με σύμβαση παραχώρησης. Τα έργα σταμάτησαν το 2011 και ξεκίνησαν και πάλι μετά την επίτευξη συμφωνίας, στα τέλη του Μέρος της κατασκευής της Ολυμπίας οδού αποτελεί και η διάνοιξη της οδικής σήραγγας του Πλατάνου με μήκος περίπου 1,5 Km, της οποίας η κατασκευή βρίσκεται σε εξέλιξη. Η σιδηροδρομική σήραγγα του Πλάτανου εκτείνεται από τη χιλιομετρική θέση έως και έχει συνολικό μήκος 2293m. Το υπόγειο τμήμα της Σιδηροδρομικής σήραγγας Πλάτανου πραγματοποιείται από Χ.Θ μέχρι με συνολικό μήκος 2260m, πρέπει να αναφερθεί ότι η κατασκευή της σήραγγας έχει ολοκληρωθεί. Με σκοπό την παρακολούθηση των μετακινήσεων στην περιοχή και κυρίως για την παρακολούθηση και προστασία των έργων διάνοιξης των σηράγγων πραγματοποιήθηκαν γεωτρήσεις στις οποίες εγκαταστάθηκαν αποκλισιομετρικοί σωλήνες. Επιπρόσθετα με αυτές εκτελέστηκε η γεώτρηση Γ1 το Φλεβάρη του 2013 στα πλαίσια του Ερευνητικού Προγράμματος ΘΑΛΗΣ - LAVMO, από το Πανεπιστήμιο Πατρών και από την τεχνική εταιρεία ΕΔΑΦΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΤΕ. Υπάρχει ένας αρκετά μεγάλος αριθμός αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων, οι οποίες παρακολουθούνται συστηματικά. Τα αποτελέσματα των αποκλισιομετρικών μετρήσεων δείχνουν μία τάση μετακίνησης του δυτικού πρανούς, της περιοχής Παραλία Πλατάνου, από το ύψος της Νέας Εθνικής Οδού και προς τα κατάντη. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στα διαγράμματα των αποκλισιομετρικών μετρήσεων η γεώτρηση Γ1 εμφανίζει θραύση στα 27,00 m και η γεώτρηση Α7 στα 21,50 m βάθος. 19

29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 4. Γεωλογικές και τεχνικογεωλογικές συνθήκες περιοχής 4.1 Μορφολογικές συνθήκες Η διαμόρφωση του γεωμορφολογικού ανάγλυφου στην περιοχή της Βόρειας Πελοποννήσου είναι αποτέλεσμα κυρίως της δράσης των τεκτονικών και νεοτεκτονικών κινήσεων σε συνδυασμό με την επιδεκτικότητα των γεωλογικών σχηματισμών στις διεργασίες διάβρωσης, καθώς επίσης και με το ύψος των ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων. Σημαντικό παράγοντα αποτελεί επίσης η λιθολογική σύσταση των γεωλογικών σχηματισμών και κυρίως των Πλειο-Πλειστοκαινικών αποθέσεων, που απαντούν σε μεγάλη έκταση στην περιοχή. Η επιφανειακή απορροή των όμβριων υδάτων συντελείται διαμέσου του υδρογραφικού δικτύου με γενική διεύθυνση ΒΑ έως ΒΒΑ. Το σημαντικότερο ποτάμι μόνιμης απορροής στην ευρύτερη περιοχή είναι ο Λαδοπόταμος. Επίσης εντοπίζονται δευτερεύοντα υδατορέματα εποχιακής απορροής κυρίως μετά από έντονες βροχοπτώσεις. Το υδρογραφικό δίκτυο είναι καλά αναπτυγμένο και χαρακτηρίζεται από έντονη κατά βάθος διάβρωση και απότομες κλίσεις κλιτύων. Με βάση τη μορφή αυτή του υδρογραφικού δικτύου η περιοχή, από άποψη γεωμορφολογικής εξέλιξης, κατατάσσεται στο στάδιο της προχωρημένης νεότητας, όπου δεν έχει επέλθει ακόμα κατάσταση ισορροπίας. Καθοριστικό ρόλο για τη διαμόρφωση του υδρογραφικού δικτύου έχουν οι συνεχιζόμενες ανοδικές κινήσεις της Βόρειας Πελοποννήσου, οι οποίες προκαλούν την ανύψωση της περιοχής, με αποτέλεσμα την δράση των διεργασιών αποσάθρωσηςδιάβρωσης. Εικόνα 2: Δορυφορική Φωτογραφία της περιοχής μελέτης.το σημείο (1.) υποδεικνύει το χωρίο Πλάτανος και το σημείο (2.) παρουσιάζει την κατολισθαινουσα ζώνη. Το κόκκινο πλαίσιο δείχνει τα όρια της περιοχής μελέτης. 20

30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Συγκεκριμένα η ευρύτερη περιοχή του Πλατάνου κείται σε ένα εκτεταμένο αμφιθεατρικό τοπίο του οποίου το μήκος και το εύρος ξεπερνούν τα 1000 m. Οι πλευρές του αμφιθεατρικού τοπίου ξεπερνούν τα 400 m ύψος. Επίσης, παρατηρείται μια σαφής ανηφορική κλίση (Β - Ν), με το χαμηλότερο σημείο της να βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας. Αμέσως μετά την ακτογραμμή, παρουσιάζεται μια απότομη αλλαγή της κλίσης, λόγω των τεκτονικών δομών που βρίσκονται μέσα στο βυθό. Στη δορυφορική Εικόνα 2 παρουσιάζεται η ευρύτερη περιοχή του Πλατάνου, όπου έχουν αποτυπωθεί το χωριό Πλάτανος, η Παραλία Πλατάνου και η κατολισθαίνουσα ζώνη. Μορφολογικά, απαντώνται κλίσεις προς την ακτογραμμή (Ν Β ). Περίπου στο κέντρο και ανατολικά του αμφιθεατρικού αυτού τοπίου, με υψόμετρο άνω των 200 m, φιλοξενείται το χωρίο του Πλατάνου. Μια κεκλιμένη επιφάνεια με κατεύθυνση Ν- Β ακολουθεί το απότομο τέλος της περιοχής του χωριού. 4.2 Γεωλογικές συνθήκες Το αλπικό υπόβαθρο αποτελούν οι Κρητιδικοί ασβεστόλιθοι (Ks) της ζώνης Ωλονού-Πίνδου. Μεταλπικά ιζήματα του Πλειο-πλειστοκαίνου (μάργες με ενστρώσεις κροκαλοπαγών (mg), κροκαλοπαγή (cg) και υλικά αναβαθμίδων (MT) αποτέθηκαν ασύμφωνα πάνω στο αλπικό υπόβαθρο. Στη συνέχεια τοποθετούνται ασύμφωνα οι πρόσφατοι Τεταρτογενείς σχηματισμοί (προϊόντα κατολισθήσεων (LM), κορηματικά υλικά (SC) και αλλουβιακές αποθέσεις (CS). Στο Σχήμα 8 δίνεται η στρωματογραφική στήλη των γεωλογικών σχηματισμών της ευρύτερης περιοχής του Πλατάνου. Σχήμα 8: Στρωματογραφική στήλη της ευρύτερης περιοχής. 21

31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Στην συνέχεια γίνεται μια συνοπτική περιγραφή των ανωτέρω γεωλογικών σχηματισμών από τους παλαιότερους προς του νεότερους. Αλπικοί σχηματισμοί Κρητιδικοί ασβεστόλιθοι: Πρόκειται για πελαγικούς γενικά λεπτοστρωματώδεις έως μεσοστρωματώδεις ασβεστολίθους, μέσα στους οποίους συναντώνται μικρές ενστρώσεις και κόνδυλοι κερατολίθων, καθώς και ενδιαστρώσεις αργιλικών σχιστολίθων. Οι ασβεστόλιθοι εμφανίζονται έντονα τεκτονισμένοι και διακλασμένοι με πάχος στρώσης έως 30cm και χρώμα γκριζόλευκο έως ερυθρωπό. Μεταλπικά ιζήματα Μάργες με ενστρώσεις κροκαλοπαγών: Σχηματισμός με εναλλαγές αργιλικών μαργών και μέτρια συνεκτικών κροκαλοπαγών με μαργαϊκό συνδετικό υλικό. Κροκαλοπαγή: Σχηματισμός καλά συγκολλημένων πολύμικτων κροκαλοπαγών με ψαμμιτικό και ψαμμιτομαργαϊκό συνδετικό υλικό και σπανιότερα με ενστρώσεις στιφρών αργίλων (μαργών) και χαλαρών ψαμμιτών. Υλικά αναβαθμίδων: Σχηματισμός πολύμικτων κροκαλοπαγών με ψαμμιτικό ή ασβεστιτικό συνδετικό υλικό και κατά θέσεις με ενστρώσεις στιφρών αργίλων (μαργών) και άμμων. Αλλουβιακές αποθέσεις: Εναλλαγές αργίλων και αμμοχάλικων Κορήματα: Χαλαρά υλικά αργιλωδών χαλικιών με άμμο, καστανού χρώματος, τα οποία επικάθονται συνήθως σε επικλινές ανάγλυφο. Υλικά κατολισθήσεων: Σχηματισμός ετερογενών χαλαρών αργιλομαργαϊκών υλικών με λίθους ή/και ογκόλιθους και ισχνής αργίλου με φυτική γη και αργιλώδεις χάλικες με άμμο, καστανού έως ερυθροκάστανου χρώματος. Πρόκειται για υλικά κατολισθήσεων και αστοχιών από τα υφιστάμενα τεχνητά και φυσικά πρανή. 4.3 Τεκτονική Η περιοχή εντάσσεται στην τάφρο του Κορινθιακού κόλπου που είναι μια επιμήκης ημίκλειστη θαλάσσια λεκάνη. Εκτείνεται από το στενό του Ρίου στα Δυτικά μέχρι την Παραλία των Αλκυονίδων στα ανατολικά. Αποτελεί την κυριότερη εγκάρσια νεοτεκτονική δομή του Ελληνικού τόξου, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη ενεργών ρηγμάτων που οριοθετούν τις νότιες ακτές του, κατά μήκος της Βόρειας Πελοποννήσου και την έντονη σεισμικότητα, η οποία παρατηρείται από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα (Σχήμα 9). Ο Κορινθιακός Κόλπος υφίστανται διαστολή με δ/νση Β-Ν και η πλειονότητα αυτής της διαστολής συνδέεται με την ανάπτυξη ενεργών ρηγμάτων. Το τυπικό μήκος των ρηγμάτων εκτείνεται από 10 μέχρι 40 km (Jackson et al., 1982, Roberts and Koukouvelas, 1996, Doutsos and Kokkalas, 2001). Τα ρήγματα παρουσιάζουν κατάτμηση κατά μήκος τους με επιμέρους τμήματα μικρότερα των 10 km σε μήκος. Αυτή η τμηματοποίηση είναι η κυρίαρχη γεωμετρία των ρηγμάτων του Κόλπου (Koukouvelas and Doutsos, 1996). 22

32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Σχήμα 9: Γενικός τεκτονικός χάρτης του κορινθιακού κόλπου στον οποίο αποτυπώνονται τα ρήγματα που οριοθετούν την τάφρο. Τα υποθαλάσσια ρήγματα που ονομάζονται με συντομογραφία είναι: AEG: Το ρήγμα της Αιγείρας, AKR: το ρήγμα της Ακράτας, DIA: το ρήγμα του Διακοπτού, ERA : το ρήγμα της Ερατεινή,. Τα χερσαία ρήγματα AIG: το ρήγμα του Αιγίου, ELI: το ρήγμα της Ελίκής (Stefatos et al. 2002). Η περιοχή μελέτης περικλείεται σε κόκκινο πλαίσιο.

33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Σχήμα 10: Tεκτονικός χάρτης, υποθαλάσσιων ρηγμάτων του δυτικού Κορινθιακού κόλπου (Στεφάτος, 2005). Τα πιο γνωστά ρήγματα στο δυτικό Κορινθιακό κόλπο (Σχήμα 10) είναι: Το ρήγμα της Ελίκης, η δραστηριοποίηση του οποίου είχε σαν αποτέλεσμα το σεισμό των 6.7 R το Το ρήγμα του Αιγίου, η ενεργοποίηση του οποίου είχε σαν αποτέλεσμα το σεισμό των 6.1 R του Το ρήγμα της Ερατεινής, η δραστηριοποίηση του οποίου είχε σαν αποτέλεσμα, κατά πάσα πιθανότητα το σεισμό των 6.5 R το Ο Πλάτανος είναι μια περιοχή η οποία υφίσταται το τεκτονικό καθεστώς των νότιων ακτών του Κορινθιακού κόλπου, που χαρακτηρίζεται από κατακόρυφες ανοδικές κινήσεις, όπως διαπιστώνεται από ανυψωμένες ολοκαινικές θαλάσσιες αποθέσεις (Σχήμα 4.4). Μεταξύ της παραλίας του Πλατάνου και της Ακράτας η κλίση του πυθμένα καθορίζεται από μια σειρά ρηγμάτων τα οποία μετατοπίζουν τον πυθμένα σε βάθος 600m. 24

34 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Σχήμα 11: Σεισμική τομή air-gun, κάθετα, στην υποθαλάσσια πλαγιά μεταξύ του χωριού Πλάτανος και της Ακράτας. Στην τομή επισημαίνονται τα τρία παράλληλα ρήγματα, ανάμεσα τους τα ρήγματα Ακράτα (AKR) και Ελίκη (ELI), που διαμορφώνουν την υποθαλάσσια πλαγιά. Βαρυτικές κατολισθήσεις μαζών φαίνονται να επηρεάζουν την πλαγιά σε όλο της το ύψος (Στεφάτος, 2005). Το ρήγμα της Ακράτας (Σχήμα 11) είναι το μεγαλύτερο σε μήκος, παρουσιάζει ένα ρηξιγενές πρανές της τάξης των 280m και το άλμα του είναι μεγαλύτερο από την σεισμική διείσδυση (>440m). Η κλίση του ρήγματος κυμαίνεται μεταξύ 22ο-30ο. Το κυριότερο ρήγμα που ενεργοποιείται στην περιοχή, είναι το ανατολικό τμήμα του ρήγματος της Ελίκης, το οποίο στο σημείο αυτό, είναι υποθαλάσσιο με μήκος 4,8 Km και κλίση 37ο-47ο όμοια με του ρήγματος του Διακοπτού (Stefatos et al.2002). Στην ευρύτερη περιοχή του Πλατάνου καταγράφονται σημαντικές παράκτιες-υποθαλάσσιες κατολισθήσεις που επεκτείνονται στα απότομα υποθαλάσσια πρανή του Κορινθιακού Κόλπου (Σχήμα 12). Σχήμα 12: Σχηματική παράσταση παράκτιων-υποθαλάσσιων κατολισθήσεων στην περιοχή του Πλατάνου μεταξύ των ποταμών Πούντας και Κράθυς (Ferentinos et al., 1988). Η περιοχή μελέτης περικλείεται σε κόκκινο πλαίσιο. 25

35 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Σχήμα 13: Ρήγματα και αποθέσεις στο Νότιο Τμήμα του Κορινθιακού κόλπου (Backert et al., 2010). Το ρήγμα της Ελίκης είναι επίσης κατά πάσα πιθανότητα υπεύθυνο για τον πολύ ισχυρό σεισμό των 7.3R το 373 π.χ., ο οποίος κατέστρεψε την πόλη της Ελίκης και προκάλεσε πιθανή καθίζηση του εδάφους τουλάχιστον κατά 3m. Ο σεισμός αυτός έχει περιγραφεί από φιλόσοφους, γεωγράφους και μαθηματικούς, μεταξύ αυτών ο Αριστοτέλης, ο Ερατοσθένης και ο Ηρακλείδης, ο Διόδωρος από τη Σικελία, ο Παυσανίας και ο Πλίνιος (Marinatos 1960, Guidoboni 1994, Katsonopoulou 1998). Το 174 π.χ. σύμφωνα με τον Παυσανία o οποίος επισκέφτηκε την πόλη της Ελίκης, την τοποθέτησε 7 km νοτιοανατολικά της πόλης του Αιγίου (Soter 1998). Σύμφωνα με τον Ηρακλείδη ήταν αναπτυγμένη στην δελταϊκή πεδιάδα, η οποία σχηματίζεται από τους ποταμούς Σελινούντα, Κερυνίτη και Βουραϊκό και απέχει περίπου 2 km από τη θάλασσα. Από γεωλογικής άποψης η πεδιάδα της Ελίκης έχει οικοδομηθεί από δελταϊκές αποθέσεις των προαναφερθέντων ποταμών που σχηματίστηκαν πάνω σε ένα τεκτονικό τέμαχος, το οποίο προς το νότο περιβάλλεται από το ενεργό ρήγμα της Ελίκης και προς το βορρά από το ρήγμα του Αιγίου. Η καταστροφή της Αρχαίας Ελίκης από το σεισμό το 373 π.χ. είναι μία από τις πιο εντυπωσιακές, από άποψη μεγέθους, περιπτώσεις καταστροφικών φαινομένων στην Αρχαιότητα. Από τότε μέχρι σήμερα η περιοχή της Αρχαίας Ελίκης έχει υποστεί αρκετές φορές τις καταστροφικές συνέπειες των σεισμών, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα αυτά της 26ης Δεκεμβρίου του 1861 (Ελίκη, Ms 6,6) και της 15ης Ιουνίου του 1995 (Αίγιο, Ms 6,2). Και στις δύο αυτές περιπτώσεις προκλήθηκαν σημαντικές καταστροφές και παρατηρήθηκαν εκτεταμένες παράκτιες ολισθήσεις με αποτέλεσμα να υποχωρήσει η ακτογραμμή κατά εκατοντάδες μέτρα και σε μήκος αρκετών χιλιομέτρων μεταξύ του Ακρωτηρίου Γύφτισσα και του Διακοφτού. Το ενεργό ρήγμα της Ελίκης κόβεται σχεδόν κάθετα από τον ποταμό Κερυνίτη, αυτό φαίνεται όπως φαίνεται στο Σχήμα 13 Το ρήγμα της Ελίκης διαιρείται σε δύο εμφανή Α - Δ διεύθυνσης επιμέρους τμήματα (Σχήμα 14). Το δυτικό τμήμα έχει μήκος 9 Km και το ανατολικό 13 Km (Koukouvelas et al., 2001). Οι μορφολογικές και οι τεκτονικές διαφορές επηρεάζουν το τοπίο και τη δομή των δύο τμημάτων του ρήγματος και μερικές από αυτές 26

36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ έχουν χαρακτηριστικό ενδιαφέρον για την κατανόηση της εξέλιξης τους, τη σεισμική δραστηριότητα και το ρόλο τους στην επίδραση της ροής του ποταμού. Η ανύψωση της βάσης του ρήγματος διαφέρει σημαντικά στο δυτικό τμήμα, με μέγιστο ύψος τα 485 m, ενώ στο ανατολικό τμήμα το μέγιστο ύψος είναι 721 m. Το πλάτος της ζώνης του ρήγματος αυξάνεται από 100 m στο δυτικό τμήμα του ρήγματος της Ελίκης σε περίπου 400 m στο ανατολικό τμήμα του ρήγματος της Ελίκης. Το δυτικό ρήγμα της Ελίκης μετατοπίζει για περισσότερο από 5,5 km του μήκους του Κρητιδικούς ασβεστόλιθους και Ιουρασικούς κερατόλιθους στη βάση του, γεγονός που υποδηλώνει μεγαλύτερη μετατόπιση από το ανατολικό τμήμα της Ελίκης, στο οποίο βρίσκονται κυρίως Νεογενή δελταϊκά ιζήματα. Τα δύο τμήματα του ρήγματος κλίνουν προς βορά και έτσι μεταξύ των δύο τμημάτων σχηματίζεται μια ζώνη μετασχηματισμού, η οποία ονομάζεται η ζώνη επικάλυψης της Ελίκης. Η τοπογραφία της ζώνης επικάλυψης της Ελίκης περιλαμβάνει μια δομή ράμπας η οποία ταξινομείται ως μία «προσεγγιστική σύνθετη ζώνη μετασχηματισμού» (Morley et al., 1990). Σχήμα 14: Το σύστημα ρηγμάτων της Ελίκης (McNeill & Collier, 2004). 4.4 Σεισμικότητα - Σεισμική επικινδυνότητα Η γεωγραφική θέση της περιοχής έρευνας προδικάζει την άμεση εκδήλωση σχετικά αυξημένης σεισμικότητας, καθώς βρίσκεται όπως και όλη η περιοχή των βόρειων ακτών της Πελοποννήσου στη ζώνη καταβύθισης του Κορινθιακού Κόλπου. Επίσης το σεισμικό καθεστώς της περιοχής μελέτης επηρεάζεται από την τεκτονική της συγκεκριμένης περιοχής. Στο Σχήμα 15 που ακολουθεί παρουσιάζονται οι σεισμοτεκτονικές ιδιότητες του χώρου του Αιγαίου και των γύρω περιοχών (από Papazachos et al 1986). Στο Χάρτη 3 που ακολουθεί παρουσιάζεται χάρτης επικέντρων για σεισμούς με μέγεθος Μs 4 στον Κορινθιακό Κόλπο για τα έτη Επίσης, σε σχετικά μικρές επικεντρικές αποστάσεις έχουν γίνει μεγάλοι σεισμοί (>5.2Ms) ενώ σε λίγο μεγαλύτερες αποστάσεις τα μεγέθη είναι πιο μεγάλα (5,6 Ms). Τέτοιοι σεισμοί είναι δυνατόν λόγω του μεγάλου μεγέθους να επηρεάσουν ιδιαίτερα τις ψηλές κατασκευές σε μια κατοικημένη περιοχή. 27

37 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Σχήμα 15: Κύριες σεισμοτεκτονικές ιδιότητες του χώρου του Αιγαίου και των γύρω περιοχών, από Papazachos et al Χάρτης 3: Σεισμικά επίκεντρα μεγέθους Μs>4 στην περιοχή του Κορινθιακου Κολπου για την χρονική περίοδο , κλίμακας 1:

38 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Σύμφωνα με την αναθεώρηση διαχωρισμού του Ελλαδικού χώρου σε ζώνες σεισμικής επικινδυνότητας το 2003 (Χάρτης 4), η οποία ισχύει και σήμερα με βάση τον Νέο Ελληνικό Αντισεισμικό Κανονισμό (από Ε.Α.Κ., 2000, τροποποίηση 2003 ΦΕΚ 11546/ ) το σύνολο της περιοχής του Πλατάνου, κατατάσσεται στη σεισμική ζώνη II, η οποία αντιστοιχεί σε ένα βασικό συντελεστή οριζόντιας επιτάχυνσης με την τιμή α = 0,24 (που ορίζεται ως κλάσμα της βαρυτικής επιτάχυνσης g,α = α x g) (Πίνακας 4). Πίνακας 4 : Ζώνες σεισμικής επικινδυνότητας του Ελληνικού χώρου. Ζώνη Σεισμικής επικινδυνότητας Ι II III Συντελεστής σεισμικής επιτάχυνσης α 0,16 0,24 0,36 Από τα παραπάνω στοιχεία γίνεται φανερό ότι η περιοχή επηρεάζεται έμμεσα από τα σεισμικά κέντρα όπως αυτά του Κορινθιακού Κόλπου, ενώ και οι τιμές της σεισμικής επιτάχυνσης στην περιοχή αναμένονται σχετικά αυξημένες. Επομένως προκειμένου για ασταθή πρανή ή και τεχνικά έργα ο σεισμικός κίνδυνος πρέπει να λαμβάνεται υπόψη, αφού μπορεί να προκαλέσει δευτερογενή φαινόμενα όπως κινητικότητα εδαφικών μαζών, με τη μορφή ολισθήσεων, καταπτώσεις βράχων κλπ. Χάρτης 4: Οι τρεις κατηγορίες (III, II, I) ζωνών σεισμικής επικινδυνότητας στις οποίες χωρίσθηκε ο Ελληνικός χώρος, σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες τροποποιήσεις του ΕΑΚ2000 το 2003, λόγω αναθεώρησης του χάρτη σεισμικής επικινδυνότητας. 29

39 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 4.5 Υδρολογικά και υδρογεωλογικά Δεδομένα Για να είναι δυνατή η σφαιρική προσέγγιση του ζητήματος της υδρολογίας και της υδρογεωλογίας της περιοχής, πρέπει να μελετηθούν και να αναλυθούν μια σειρά από δεδομένα, τόσο στην περιοχή μελέτης, όσο και την ευρύτερη περιοχή. Συγκεκριμένα, πρέπει να εξεταστούν τα μετεωρολογικά δεδομένα της ευρύτερης περιοχής ώστε να παρουσιαστούν οι ποσότητες του διαθέσιμου νερού. Επιπλέον, πρέπει να μελετηθεί ο υδροφόρος ορίζοντας και τα υπόγεια νερά της περιοχής μελέτης Υδρομετεωρολογικά και Υδρολογικά Στοιχεία Στο σημείο αυτό παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των βροχομετρικών στοιχείων, όπως καταγράφηκαν από τους σταθμούς της Αχαΐας. Έπειτα από την επεξεργασία των βροχομετρικών στοιχείων της περιοχής από την ΕΜΥ, το ΥΠΕΧΩΔΕ και τη ΔΕΗ, τα οποία δίνονται στον Πίνακα 5, προέκυψε ο βροχομετρικός χάρτης της Αχαΐας από τις μέσες ετήσιες βροχοπτώσεις για τα έτη (Χάρτης 58). Το ύψος βροχόπτωσης της Αχαΐας παρατηρούμε ότι επηρεάζεται από το ανάγλυφο της περιοχής, δηλαδή γενικά το ύψος βροχόπτωσης αυξάνεται με την αύξηση του υψομέτρου. Πίνακας 5: Μέσες ετήσιες βροχοπρώσεις των μετεωρολογικών σταθμών Νομού Αχαΐας για την χρονική περίοδο Σταθμός Χ Υ Υψόμετρο Βαρομέτρου (m) ΕΤΟΣ ΜΕΣΟ ΕΤΗΣΙΟ Αγ,Αθανάσιος(Αίγιο) , , ,05 Αίγιο(ΕΜΥ) , , ,64 Ακράτα , , ,37 Άνω Λούσοι , , ,59 Άραξος , , ,23 Αστέρι , , ,59 Γλαύκος(ΥΗΣ) , , ,27 Γλαύκος(Φράγμα) , , ,87 Δάφνη , , ,03 Δροσάτο , , ,05 Καλάβρυτα , , ,69 Καστέλιο , , ,97 Κάτω Βλασία , , ,65 Κάτω Ζαχλωρού , , ,15 Κερπινή , , ,71 Κλειτορία , , ,91 Κουτέλη , , ,11 Κρήνη (Δ,Συμπολιτείας) , , ,19 Κρυσταλλόβρυση , , ,11 Λαγοβούνιον , , ,73 Λεόντιο , , ,41 Λούσικα , , ,12 Λυκουριά , , ,58 Μελίσσια , , ,78 Μοίρα , , ,99 Παγκραταΐικα καλύβια , , ,04 Πάτρα , , ,99 Περιθώριο , , ,33 Πόρτες , , ,81 Τριπόταμα , , ,37 Χαλανδρίτσα , , ,71 30

40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Χάρτης 5: Μέση ετήσια βροχόπτωση Νομού Αχαΐας για την χρονική περίοδο , κλίμακας 1:

41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Επίσης παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των βροχομετρικών στοιχείων όπως καταγράφηκαν από το μετεωρολογικό σταθμό του ΥΠΕΧΩΔΕ στην Ακράτα για την περίοδο 1961 έως Ο σταθμός αυτός εντοπίζεται ανατολικά της περιοχής έρευνας με συντεταγμένες x=352354,75 και y= ,14 και είναι εγκατεστημένος σε υψόμετρο 160m. Τα δεδομένα του μπορούν να θεωρηθούν αντιπροσωπευτικά για την πεδινή ζώνη της περιοχής έρευνας. Στις υψηλότερες υψομετρικά ζώνες αναμένεται μεγαλύτερο ύψος βροχής. Με βάση τα στοιχεία του σταθμού της Ακράτας (περίοδος καταγραφών ), σχεδιάστηκε το Σχήμα 16, το οποίο παρουσιάζει το μέσο μηνιαίο ύψος των ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων για την χρονική περίοδο Σχήμα 16: Μέση μηνιαία βροχόπτωση για την περίοδο (σταθμός Ακράτας). Σχήμα 17: Μέση ετήσια βροχόπτωση για την περίοδο (σταθμός Ακράτας). 32

42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Μετά από στατιστική επεξεργασία των βροχομετρικών δεδομένων προκύπτει ότι το μέσο ετήσιο ύψος των ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων έχει τιμή 595.9mm. Οι μήνες οι οποίοι παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ποσοστό βροχοπτώσεων είναι ο Δεκέμβριος και ο Ιανουάριος, με μέσο όρο 97,0mm και 94,0 mm αντιστοίχως, ενώ το μικρότερο ύψος βροχόπτωσης παρουσιάζεται τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, με μέσο όρο 3,9 mm και 5,4 mm αντιστοίχως. Από την παρατήρηση του Σχήματος 17 και από την στατιστική επεξεργασία που πραγματοποιήθηκε προέκυψε οτι το έτος με την μέση μεγαλύτερη βροχόπτωση είναι το Η εποχιακή κατανομή της βροχόπτωσης κατά τη διάρκεια του έτους παρουσιάζεται στο Σχήμα 18. Σχήμα 18: Κατανομή ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων για την περίοδο 1961 έως 2007 ανά εποχή (σταθμός Ακράτας) Υδρογεωλογικές συνθήκες Στην περιοχή του Πλατάνου, έχουν γίνει κατά καιρούς εκτεταμένες γεωλογικές και γεωτεχνικές έρευνες, οι οποίες περιελάμβαναν και την εκτέλεση μεγάλου αριθμού δειγματοληπτικών γεωτρήσεων. Σε κάποιες από της γεωτρήσεις αυτές, τοποθετήθηκαν στο τέλος πιεζόμετρα και έκτοτε, μετρούνται οι στάθμες των πιεζομέτρων. Στον πιο κάτω πίνακα (Πίνακας 6), φαίνονται οι συντεταγμένες, το υψόμετρο και τα ονόματα των γεωτρήσεων, η ημερομηνία μέτρησης, η ίδια η μέτρηση, το ύψος της στάθμης του υπόγειου νερού σε σχέση με την επιφάνεια της θάλασσας, καθώς και ο μέσος όρος των επεξεργασμένων μετρήσεων. Από τα στοιχεία του Πίνακα 6 προέκυψε ο πιεζομετρικός χάρτης της ευρύτερης περιοχής του Πλατάνου (Χάρτης 6), όπου αποτυπώνονται οι γεωτρήσεις που μετρήθηκαν καθώς και η στάθμη, όπως διαμορφώνεται με βάση τις μετρήσεις για το διάστημα Στο Χάρτη 6 παρατηρούμε ότι η υπόγεια στάθμη του υδροφόρου ακολουθεί το τοπογραφικό ανάγλυφο. 33

43 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Πίνακας 6: Πιεζομετρικά δεδομένα και ανάλυση των στοιχείων που συγκεντρώθηκαν από συγκεκριμένες γεωτρήσεις. x y z Πιεζόμετρο Ημερομηνία Μέτρησης Σταθμη (m) Απόλυτη Στάθμη (m) Μέση Απόλυτη Στάθμη (m) , ,94 63,00 17/1/ ,00 A8 3/5/2014 Σπασμένη στα 17m - 39,00 17/1/ ,43 57,57 29/3/ ,22 57,78 3/5/ ,22 57, , ,63 74,00 A9 29/5/ ,21 57,79 67,34 27/6/ ,22 57,78 25/9/ ,27 57,73 19/3/ ,38 57,62 17/1/ ,23 17,77 29/3/2014 9,64 18, , ,53 28,00 A11 3/5/2014 9,83 18,17 17,98 29/5/ ,10 17,90 21/10/ ,32 17,68 17/1/ ,31 20,69 29/3/ ,54 21, , ,22 33 A12 3/5/ ,90 22,10 21,54 25/9/ ,02 20,98 5/6/ ,53 22, , ,99 33,4 ΒΠ1 20/9/ ,00 19,40 5/5/ ,72 20,68 20, , ,87 50,98 ΒΠ2 20/9/ ,00 26,98 26, , ,28 117,07 ΒΠ11 3/9/ ,30 78,77 78, , ,62 32 ΓΒ-19 19/6/ ,20 16,80 23/6/ ,25 14,75 15, , , ,81 184, ,46 184,59 Π1 Π2 18/2/ /2/2012 7,20 16,10 177,76 168,49 24/2/ /2/2012 7,20 16,11 177,76 168,48 177,76 168, , ,62 157,64 Π3 24/2/ ,85 142,79 142, , ,88 180,12 Π4 24/2/ ,15 153,97 153, , ,00 190,41 Π5 24/2/ ,45 175,96 175,96 Δεκ-08 25,90 88,10 Ιαν-09 27,80 86, ,00 15Β-14 Ιαν-09 27,70 86,30 86,52 Φεβ-09 27,80 86,20 Μαρ-09 28,20 85, ,00 Γ100 Φεβ-05 DRY DRY Μαρ-05 DRY DRY DRY Ιαν-09 6,20 141, ,00 15Β-11 Ιαν-09 4,50 143,50 Φεβ-09 3,60 144,40 143,68 Μαρ-09 3,00 145,00 Νοε-08 12,00 103,00 Δεκ-08 12,70 102, ,00 Γ235 Ιαν-09 12,50 102,50 Ιαν-09 12,50 102,50 102,65 Φεβ-09 12,20 102,80 Μαρ-09 12,20 102,80 Ιαν-09 37,70 120, ,00 15Β-9 Ιαν-09 35,00 123,00 Φεβ-09 32,50 125,50 124,65 Μαρ-09 28,20 129,80 Ιαν-09 70,80 104,20 Ιαν-09 70,60 104, ,00 Γ ,00 15Β-8 Φεβ-09 70,50 104,50 104,48 Μαρ-09 70,20 104,80 Φεβ-05 DRY DRY Φεβ-05 37,50 56,50 56,50 Νοε-08 16,40 82,60 Νοε-08 21,50 77,50 99,00 15Β-3 Δεκ-08 22,70 76,30 77,52 Ιαν-09 23,30 75,70 Ιαν-09 23,50 75,50 Δεκ-08 15,80 79,20 95,00 15Β-2 Ιαν-09 16,60 78,40 78,60 Ιαν-09 16,80 78,20 Νοε-08 16,70 53,30 Νοε-08 16,70 53,30 70,00 15Β-1 Δεκ-08 16,80 53,20 Ιαν-09 16,70 53,30 53,30 Ιαν-09 16,70 53,30 Φεβ-09 16,60 53,40 34

44 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Χάρτης 6: Πιεζομετρικός χάρτης ευρύτερης περιοχής, κλίμακας 1:9.505.

45 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ 5. Γεωτεχνική Έρευνα 5.1 Δειγματοληπτική γεώτρηση Η ακριβής θέση της γεώτρησης σε συντεταγμένες ΕΓΣΑ είναι: Χ: και Υ: Για την εκτέλεση της γεώτρησης χρησιμοποιήθηκε αυτοκινούμενο δειγματοληπτικό γεωτρύπανο τύπου CRAELIUS D1000 της ΕΔΑΦΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΤΕ (Εικόνα 3). Η μεθοδολογία εκτέλεσης της δειγματοληπτικής γεώτρησης έγινε όπως περιγράφεται στο ΦΕΚ 363/ (Ε101-83), τεύχος δεύτερο, ΥΠΕΧΩΔΕ/ΚΕΔΕ, Διεύθυνση Ερευνών Εδαφών, Τεχνικές προδιαγραφές δειγματοληπτικών γεωτρήσεων ξηράς για γεωτεχνικές έρευνες. Εικόνα 3: Δειγματοληπτικό γεωτρύπανο τύπου CRAELIUS D1000, κατά την διάνοιξη της γεώτρησης Γ1 του Πλατάνου. Η επιλογή της θέσης της γεώτρησης έγινε μετά από συστηματική επιτόπια εξέταση και διερεύνηση της περιοχής ώστε να ικανοποιηθούν οι εξής βασικές απαιτήσεις: (α) να εξασφαλιστεί μια αντιπροσωπευτική εγκάρσια στη μετακίνηση διατομή, (β) να καλυφθεί ένα σημαντικό εύρος της κατολισθαίνουσας ζώνης και (γ) να διασφαλιστεί η ευχερής προσπέλαση και η ασφαλής εγκατάσταση του γεωτρητικού εξοπλισμού. Το συνολικό μήκος διάτρησης ήταν 30,30 m. Κατά τη διάρκεια της διάτρησης ελήφθησαν διαταραγμένα δείγματα με τη μέθοδο του φραγμού και το διαιρετό δειγματολήπτη T6S, με κοπτικό άκρο αδαμαντοκορώνα ή βίδια, και σωλήνωση Φ140 από τα 0,00 6,00m και Φ117 από τα 0,00-27,50m. Επίσης έγιναν Δοκιμές Πρότυπης 36

46 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Διείσδυσης (SPT) και ελήφθησαν ημιδιαταραγμένα δείγματα, με τον πρότυπο διαιρετό δειγματολήπτη Terzaghi. Κατά τη διάρκεια της γεώτρησης που έγινε από 13 μέχρι 20 Φεβρουαρίου 2013, τα δείγματα καταγράφηκαν και τοποθετήθηκαν σε κατάλληλα κιβώτια, ενώ μερικά από αυτά τυλίχθηκαν με πλαστική μεμβράνη. Στη συνεχεία μεταφέρθηκαν στο εργαστήριο για την εκτέλεση των εργαστηριακών δοκιμών. Οι φωτογραφίες των εδαφικών δειγμάτων και δίνονται στα Παράρτημα 3. Τα γενικά στοιχεία της γεώτρησης παρουσιάζονται στον Πίνακα 7., ενώ οι ορίζοντες που διατρήθηκαν κατά τη διάνοιξη της δειγματοληπτικής γεώτρησης παρουσιάζονται στον Πίνακα 8. Πίνακας 7: Χαρακτηριστικά δειγματοληπτικής γεώτρησης Γ1. Υψόμετρο γεώτρησης Βάθος γεώτρησης Συντεταγμένες ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΠΤΙΚΗ ΓΕΩΤΡΗΣΗ Γ1 Βάθος στάθμης υπεδαφικών νερών Βάθος τοποθέτησης αποκλισιομετρικών σωλήνων Στα συσκευασμένα δείγματα της γεώτρησης που στάλθηκαν στο Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, έγινε επιλογή των κατάλληλων δειγμάτων για την εκτέλεση των απαραίτητων εργαστηριακών δοκιμών. Τέλος, μετά την αναγνώριση και ταξινόμηση των δειγμάτων συντάχθηκε η Γεωτεχνική τομή (Borehole Log) της γεώτρησης η οποία περιλαμβάνει όλη τη σχετική πληροφόρηση (λιθολογική περιγραφή, αποτελέσματα επιτόπου δοκιμών πρότυπης διείσδυσης, αποτελέσματα εργαστηριακών δοκιμών κλπ.). 76 m 30,30 m Χ: Υ: ,0 m 30,30 m Πίνακας 8: Γενική περιγραφή εδαφικών οριζόντων γεώτρησης Γ1. ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΔΑΦΙΚΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΩΝ 0,00 3,00m Καστανότεφρη, στιφρή πολύ αμμώδης άργιλος, με γωνιώδη χαλίκια και λατύπες 3,00m 4,70m Καστανοκίτρινη πολύ αμμώδης ΑΡΓΙΛΟΣ με χαλίκια 4,70m 15,20m 15,20m 20,70m Καστανέρυθρη πολύ αμμώδης σκληρή ΑΡΓΙΛΟΣ με χαλίκια και λίγες κροκάλες. Κατά θέσεις ενστρώσεις καστανής χονδρόκοκκης ιλυώδους άμμου πολύ πυκνής απόθεσης Καστανή έως υποκάστανη και υπότεφρη πολύ αμμώδης ιλυώδης σκληρή ΑΡΓΙΛΟΣ. Από 16,90 17,70 m χαλίκια και κροκάλες με αμμοχάλικο 20,70m 22,50m Καστανή έως καστανοκίτρινη σκληρή αργιλική ΑΡΓΙΛΟΣ 22,50m 23,10m Υπότεφρη αμμώδης ΜΑΡΓΑ με ενστρώσεις κάρβουνου 23,10m 24,40m Καστανότεφρο αργιλο-ιλυώδες ΑΜΜΟΧΑΛΙΚΟ 24,40m 27,30m 27,30m 30,30m Τεφρή έως καστανότεφρη σκληρή αμμώδης ΜΑΡΓΑ με ενστρώσεις αμμοχάλικου σε βάθος 26,50 26,80 m ΜΑΡΓΕΣ και ΣΧΙΣΤΟΚΕΡΑΤΟΛΙΘΟΙ με παρουσία λατυποπαγούς σε βάθος 30,00 30,30m (Ζώνη διάτμησης) 37

47 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ 5.2 Επιτόπου δοκιμές Δοκιμές Πρότυπης Διείσδυσης (SPT) Η δοκιμή πρότυπης διείσδυσης (SPT), όπως είναι γνωστό δίνει σημαντικές πληροφορίες για την πυκνότητα ή τη συνεκτικότητα των εδαφικών σχηματισμών, ενώ έμμεσα δίνει μια ποσοτική εικόνα της μηχανικής συμπεριφοράς του εδάφους. Σύμφωνα με τη δοκιμή αυτή προσδιορίζεται ο αριθμός των κρούσεων (ΝSPT) για την προχώρηση ενός ειδικού διαιρετού δειγματολήπτη (δειγματολήπτης Terzaghi), με την πτώση αντίβαρου 64 kg από ύψος 76 cm, κατά 45 cm (σε τρία διαδοχικά τμήματα των 15 cm). Ο αριθμός των κρούσεων για τη διείσδυση του δειγματολήπτη στο πρώτο τμήμα των 15 cm συνήθως απορρίπτεται καθώς το τμήμα αυτό, είτε αποτελείται από εδαφικό υλικό διαταραγμένο από τη διαδικασία της διάτρησης, είτε είναι πληρωμένο με υλικά που έχουν καταπέσει από τα τοιχώματα της γεώτρησης. Το αποτέλεσμα της δοκιμής είναι ο αριθμός των κρούσεων που απαιτούνται για τη διείσδυση των 30 cm. ενώ αρκετές φορές, ανάλογα με το είδος του εδάφους (όταν συνήθως έχουμε δυσκολία διείσδυσης) αναφέρεται και σαν μήκος διείσδυσης για 50 κρούσεις. Η εκτέλεση των δοκιμών πρότυπης διείσδυσης έγινε σύμφωνα με τις ισχύουσες «Τεχνικές Προδιαγραφές Επιτόπου Δοκιμών Εδαφομηχανικής» (ΦΕΚ 955/ Ε106 86). Στη γεώτρηση που διανοίχτηκε, έγιναν συστηματικές δοκιμές SPT σε όλους τους εδαφικούς ορίζοντες μέχρι το βάθος των 13,27 m, ανά 2 2,50 m διάτρησης περίπου. Η συστηματική εκτέλεση των δοκιμών SPT είχε σα βασικό σκοπό τη δυνατότητα ποιοτικής διάκρισης των χαλαρών σχετικά πρόσφατων εδαφικών υλικών από τα παλαιότερους πλέον συνεκτικούς και πυκνούς σχηματισμούς. Τα αποτελέσματα της δοκιμών πρότυπης διείσδυσης, όπως αυτές εκτελέστηκαν στη γεώτρηση και ο χαρακτηρισμός και ταξινόμηση των εδαφών (Terzaghi and Peck, 1967) από πλευράς σχετικής πυκνότητας (για κοκκώδη εδάφη) ή αντοχής (για συνεκτικά εδάφη) δίνονται συγκεντρωτικά στο Πίνακα 9., καθώς επίσης και με μορφή διαγράμματος μεταβολής με το βάθος στην αντίστοιχη Γεωτεχνική Τομή γεώτρησης. Πίνακας 9: Αποτελέσματα δοκιμής SPT στη γεώτρηση Γ1. ΒΑΘΟΣ ΔΟΚΙΜΗΣ (m) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΟΚΙΜΩΝ SPT Αριθμός κρούσεων για διείσδυση 15cm ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΙΚΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ (TERZAGHI and PECH, 1967) 2,50-2, Μέσης Πυκνότητας 5,70-5, /10 cm - 50/10cm Πολύ Πυκνό 9,00-9, Πολύ Πυκνό 12,90-13, /7 cm 50/22cm Πολύ Πυκνό Από τον Πίνακα 8 και λαμβάνοντας υπόψη τα όρια εφαρμογής της δοκιμής SPT της οποίας η αξιοπιστία είναι αξιόλογη σε αμμώδη εδάφη και σαφώς μειωμένη σε περιπτώσεις ύπαρξης χονδρόκοκκων υλικών (χαλικιών, θραυσμάτων, κ.τ.λ.), μπορούμε να κάνουμε τις παρακάτω ποιοτικές εκτιμήσεις: NSPT 38

48 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Από την επιφάνεια του εδάφους μέχρι βάθος περίπου 3,00 m, συναντώνται μέσης πυκνότητας εδάφη με παρουσία αδρομερών υλικών (χαλικιών και λατύπες). Από το παραπάνω βάθος και μέχρι βάθος περίπου 13,00 m (μέγιστο βάθος μέτρησης τιμών NSPT), συναντώνται πυκνά εδαφικά υλικά, κυρίως μάργες με περιεκτικότητα αδρομερών υλικών (κυρίως χάλικες και κροκάλες) και παρουσιάζουν υψηλές τιμές NSPT. 5.3 Μετρήσεις στάθμης υδάτων Κατά την διάρκεια εκτέλεσης των γεωτρήσεων έγιναν επίσης μετρήσεις στάθμης των υπόγειων νερών κατά την έναρξη και τη λήξη της ημερήσιας εργασίας. Σκοπός αυτών των μετρήσεων ήταν η δυνατότητα διεξαγωγής χρήσιμων συμπερασμάτων σχετικά με την ύπαρξη υπεδαφικών νερών στην γεώτρηση Γ1 Πλατάνου. Στον Πίνακα 10 παρουσιάζονται οι μετρήσεων αυτές σε σχέση με το βάθος διάτρησης της γεώτρησης, όπου φαίνεται μία σταθεροποίηση της πρωινής στάθμης στα 5,00 5,50 m περίπου. Πίνακας 10: Συγκεντρωτικά αποτελέσματα μετρήσεων ημερήσιας στάθμης νερού κατά την διάτρηση της γεώτρησης Γ1 Πλάτανος. ΠΡΩΙΝΗ ΣΤΑΘΜΗ ΝΕΡΟΥ (m) ΒΑΘΟΣ ΔΙΑΤΡΗΣΗΣ (ΑΡΧΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ) (m) ΒΡΑΔΙΝΗ ΣΤΑΘΜΗ ΝΕΡΟΥ (m) ΒΑΘΟΣ ΔΙΑΤΡΗΣΗΣ (ΛΗΞΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ) (m) ΚΑΙΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙ - 0,00-2,50 Βροχή 13/02/2013 Στεγνή 2,50 3,70 14,30 Βροχή 14/02/2013 5,20 14,30 4,00 21,20 Βροχή 15/02/2013 8,20 21,20 3,30 25,90 Συννεφιά - Βροχή 18/02/2013 5,80 25,90 4,00 30,30 Βροχή 19/02/2013 Α Από μετρήσεις της στάθμης των υδάτων στην Γ1 παρατηρείται στάθμη νερών περίπου στα 9 m (οι μετρήσεις στάθμης γίνονται μέσα στον αποκλισιομετρικό σωλήνα με σταθμήμετρο κάθε φορά που γίνεται λήψη μετρήσεων). 5.4 Εργαστηριακές Δοκιμές Με σκοπό την ταξινόμηση και τον προσδιορισμό των φυσικών χαρακτηριστικών των εδαφικών οριζόντων που συναντήθηκαν στη γεώτρηση, αμέσως μετά την αποστολή των κιβωτίων συσκευασίας των δειγμάτων στο εργαστήριο έγινε επιλογή αντιπροσωπευτικών δειγμάτων για την εκτέλεση των απαραίτητων εργαστηριακών δοκιμών. Η αδυναμία λήψης αδιατάρακτων δειγμάτων λόγω της σύστασης του εδάφους (σημαντικό ποσοστό αδρομερών υλικών) δεν επέτρεψε την εκτέλεση εργαστηριακών δοκιμών προσδιορισμού των μηχανικών εδαφικών παραμέτρων. Έγιναν μόνο δοκιμές ταξινόμησης και μερικές δοκιμές προσδιορισμού της υγρασίας σε δείγματα από φραγμό. Οι εργαστηριακές 39

49 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ δοκιμές εκτελέστηκαν σύμφωνα με τις ισχύουσες «Προδιαγραφές Εργαστηριακών Δοκιμών Εδαφομηχανικής» (Ε ΥΠΕΧΩΔΕ/ΚΕΔΕ). Δοκιμές ταξινόμησης εδαφών και συγκεκριμένα κοκκομετρική διαβάθμιση και προσδιορισμός των ορίων συνεκτικότητας (Atterberg) με βασικό σκοπό την ταξινόμηση των εδαφών κατά USCS (Ενοποιημένο Σύστημα Ταξινόμησης Εδαφών) Περιεχόμενη Υγρασία Το δείγμα που λαμβάνεται για την δοκιμή μπορεί να είναι διαταραγμένο ή όχι και αντιπροσωπευτικό, ενώ η ποσότητα του σχετικά ανάλογη με το μέγεθος των κόκκων. Τοποθετείται σε κάψα αριθμημένη η οποία προηγουμένως έχει ζυγιστεί (γνωστού βάρους) και στη συνέχεια ζυγίζεται η κάψα μαζί με το υλικό πριν την έναρξη της δοκιμής, έτσι ώστε να αποφευχθούν απώλειες λόγω επιφανειακής ξήρανσης. Μετά το ζύγισμα το δείγμα ξηραίνεται στο φούρνο σε θερμοκρασία οC, για 12 έως 24 ώρες συνήθως, μέχρι να επιτευχθεί σταθερό βάρος. Για υλικά που περιέχουν οργανικά η ξήρανση γίνεται στους 60οC μέγιστη. Μετά το δοκίμιο ζυγίζεται με την κάψα, αφού ψυχθεί σε θερμοκρασία περιβάλλοντος Κοκκομετρική Ανάλυση Κοκκομετρική Ανάλυση Με Κόσκινα (AASHTO T27, T11, ASTM D , D 422) Το εδαφικό δείγμα για κοκκομετρική ανάλυση με κόσκινα είναι διαταραγμένα και για να είναι αντιπροσωπευτικό του εδαφικού σχηματισμού λαμβάνεται με τεραμερισμό ή με τη συσκευή διαχωρισμού δειγμάτων. Το κοσκίνισμα γίνεται σε σειρά κοσκίνων. Το βάρος του δείγματος για τη δοκιμή μετά την ξήρανση αυτών έχει ως εξής: Υλικό με 95% τουλάχιστον διερχόμενο από το κόσκινο Νο8 (2.36mm): 500 gr. Υλικό με 90% τουλάχιστον διερχόμενο από το κόσκινο Νο4 (4.75mm) και περισσότερο του 5% συγκρατούμενο στο κόσκινο Νο8: 500gr. Όταν το υλικό είναι πλέον αδρόκοκκο από αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω, τότε τα βάρη μετά την ξήρανση διαφοροποιούνται όπως φαίνονται στον Πίνακα 11. Η εκτέλεση της δοκιμής μπορεί να γίνει με την ξηρή ή την υγρή μέθοδο. Εμείς πραγματοποιήσαμε για τα δείγματά μας την ξηρή μέθοδο. Ξηρή μέθοδος: Τα δείγματα ξηραίνονται σε φούρνο για 12 ως 24 ώρες στους οC και στη συνέχεια θραύονται τα συσσωματώματα πολύ προσεκτικά σε γουδί, με γουδοχέρι καλυμμένο με ελαστικό. Το δείγμα ζυγίζεται για κοσκίνισμα και μετά το τέλος του κοσκινίσματος προσδιορίζεται το υλικό που συγκρατείται σε κάθε κόσκινο Υγρή μέθοδος: Στην περίπτωση παρουσίας σημαντικής ποσότητας λεπτομερούς μάζας με το αδρομερές κλάσμα το δείγμα πλένεται με νερό μέσω των κοσκίνων. Τα κλάσματα που συγκρατούνται σε κάθε κόσκινο συλλέγονται ξεχωριστά, ξηραίνονται στους οC για ώρες και ζυγίζονται. Το υλικό που διήλθε από το λεπτότερο κόσκινο Νο200 κατά την πλύση υπολογίζεται ως η διαφορά του αρχικού βάρους μείον το βάρος των συγκρατούμενων στα διάφορα κόσκινα. Τα αποτελέσματα της κοκκομετρικής ανάλυσης με κόσκινα εκφράζονται: σε ποσοστά (%) των διερχόμενων από κάθε κόσκινο στο ολικό βάρος του δείγματος, σε ποσοστά (%) συγκρατούμενων στο ολικό βάρος του δείγματος 40

50 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Πίνακάς 11: Ελάχιστο βάρος αδρόκοκκου δείγματος για κοκκομετρική ανάλυση (ΥΠΕΧΩΔΕ, Ε-105, 1986) Ονομαστικό Μέγιστο Μέγεθος Κόκκου σε cm Ελάχιστο Βάρος Δείγματος σε gr Συνήθως χρησιμοποιείται ο πρώτος τρόπος έκφρασης των αποτελεσμάτων (% διερχόμενα). Η ιλύς και η άργιλος αποτελούν υλικό λεπτότερο του Νο200 και τα ποσοστά τους προσδιορίζονται με τη μέθοδο του αραιομέτρου (υδρομέτρου) Κοκκομετρική ανάλυση με αραιόμετρο (Μέθοδος Stokes) (AASHTO T88 - ASTM D422-72) Η μέθοδος αυτή βασίζεται στην αρχή της διασποράς και καθίζησης των εδαφικών κόκκων στο νερό με διαφορετικές ταχύτητες, που εξαρτώνται από το σχήμα, το μέγεθος και το βάρος τους. Για τις μετρήσεις αυτές χρησιμοποιείται αραιόμετρο. Σύμφωνα με τον νόμο του Stokes τα εδαφικά τεμαχίδια είναι σφαιρικά και η ταχύτητα καθίζησης είναι συνάρτηση της διαμέτρου τους. Η σχέση που περιγράφει το νόμο είναι: 30nL d o 980( G 1) t όπου, s d o : η μέγιστη διάμετρος, σε mm, n : συντελεστής ιξώδους, σε poises, του μέσου διασποράς (στη συγκεκριμένη περίπτωση, του νερού) L : διαδρομή κόκκων που καθιζάνουν, σε cm t : χρόνος, σε min, περιόδου καθίζησης G s: ειδικό βάρος κόκκων εδάφους Ο νόμος του Stokes εφαρμόζεται σε εδαφικά υλικά που έχουν ισοδύναμη διάμετρο μικρότερη από 0.2mm και μεγαλύτερη από mm. Εδαφικοί κόκκοι μεγαλύτεροι από 0.2mm καθιζάνουν με μεγαλύτερη ταχύτητα και προκαλούν ανατάραξη του αιωρήματος. Εδαφικοί κόκκοι μικρότεροι από mm δεν μετριούνται λόγω κίνησης κατά Brown. 41

51 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Η ανάλυση με το αραιόμετρο πραγματοποιείται στο εργαστήριο σε ογκομετρικό κύλινδρο των 1000ml. Το δείγμα, που πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικό, αποτελείται από 50gr (ή 100gr για τα πιο αμμώδη εδάφη) ξηραμένου σε κλίβανο στους 60οC g για 24h ή αεροξηραμένου εδάφους και διερχόμενου από το κόσκινο Νο10 (2mm), Λειοτριβείται σε γουδί με γουδοχέρι καλυμμένο με ελαστικό, προσεκτικά έτσι ώστε να απομονωθούν οι κόκκοι χωρίς να μειωθεί το μέγεθός τους. Κατόπιν παραμένει για 12h σε ποτήρι των 250ml καλυπτόμενο με 125ml από το έτοιμο διάλυμα του παράγοντα διασποράς που έχει επιλεγεί. Συνήθως σαν παράγοντας διασποράς χρησιμοποιείται το εξαμεταφωσφορικό νάτριο. Μετά τη συμπλήρωση του χρόνου αυτού, το δείγμα μεταφέρεται με έκπλυση σε κύπελλο διασποράς και αναδεύεται σε μηχανικό αναδευτήρα για 1min. Το εδαφικό αιώρημα στη συνέχεια μεταφέρεται στο σωλήνα των 1000ml και προστίθεται απεσταγμένο νερό μέχρι τα 1000ml. Τότε ο ογκομετρικός κύλινδρος τοποθετείται σε υδατόλουτρο σταθερής θερμοκρασίας (περίπου 20οC). Όταν το εδαφικό αιώρημα αποκτήσει τη θερμοκρασία του υδατόλουτρου, εξάγεται ο κύλινδρος και το περιεχόμενό του αναταράσσεται για 1mm (60 περίπου κινήσεις αναστροφής του κυλίνδρου). Σαν πώμα του κυλίνδρου χρησιμοποιείται η παλάμη ή ειδικό πλαστικό πώμα. Σημειώνεται ο χρόνος περάτωσης της ανατάραξης, τοποθετείται ο ογκομετρικός σωλήνας σε υδατόλουτρο, βυθίζεται το αραιόμετρο στο αιώρημα και διαβάζονται οι ενδείξεις αυτού στο τέλος των 2min ή και νωρίτερα. Οι μετέπειτα ενδείξεις λαμβάνονται κατά χρονικά διαστήματα 5, 15, 30, 60, 250, και 1440min, από την έναρξη της κατακρήμνισης. Αμέσως μετά από κάθε ανάγνωση του αραιομέτρου μετριέται και σημειώνεται η θερμοκρασία του εδαφικού αιωρήματος, με τη χρήση υδραργυρικού θερμομέτρου. Στην περίπτωση που η θερμοκρασία είναι διαφορετική από 20οC τότε η ανάγνωση R του αραιομέτρου διορθώνεται ανάλογα με την θερμοκρασία, σύμφωνα με σχετικούς πίνακες. Όταν το αραιόμετρο τοποθετείται στον κύλινδρο με το εδαφικό αιώρημα, σε χρόνο t από την αρχή της κατακρήμνισης, μετριέται η ποσότητα σε gr του εδάφους που βρίσκεται ακόμη σε αιώρηση, δηλαδή το διερχόμενο σε gr. Με βάση τα αποτελέσματα της ανάλυσης με αραιόμετρο κατασκευάζεται η κοκκομετρική καμπύλη στο αντίστοιχο διάγραμμα και καλύπτει την περιοχή μέχρι 0.075mm (κόσκινο Νο 200) ενώ το υπόλοιπο συμπληρώνεται από την ανάλυση με τα κόσκινα. Όταν συνδυάζονται τα αποτελέσματα της κοκκομετρικής ανάλυσης με κόσκινα, με αυτά της ανάλυσης με αραιόμετρο, παρουσιάζεται πολλές φορές κάποια ασυνέχεια στην κοκκομετρική καμπύλη, που οφείλεται στο γεγονός ότι οι εδαφικοί κόκκοι έχουν ακανόνιστο σχήμα Προσδιορισμός ορίου υδαρότητας με τη συσκευή CASAGRANDE (AASHTO T89/60 ASTM D ) Για τον προσδιορισμό του ορίου υδαρότητας γίνεται χρήση της συσκευής Casagrande, η οποία απεικονίζεται στην ακόλουθη εικόνα (Εικόνα 4). Για την εκτέλεση της δοκιμής λαμβάνεται διαταραγμένο δείγμα βάρους 100gr περίπου έπειτα από καλή ανάμειξη, από το κλάσμα του υλικού που διέρχεται από το κόσκινο Νο40 (0.425mm) και έχει ξηρανθεί στον αέρα ή σε κλίβανο στους 60οC. Τοποθετείται στη συνέχεια σε κάψα και προστίθεται 42

52 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ σταδιακά απεσταγμένο νερό. Ανακατεύεται πολύ καλά έτσι ώστε να προκύψει μία εδαφική παχύρευστη μάζα. Εικόνα 4: Η συσκευή Casagrande του εργαστηρίου Τεχνικής Γεωλογίας Πανεπιστημίου Πατρών πραγματοποιήθηκαν οι δοκιμές. Η κάψα με την εδαφική μάζα τοποθετείται στον υγραντήρα 30min τουλάχιστον για ωρίμανση. Κατόπιν λαμβάνεται μέρος της εδαφικής μάζας και γεμίζεται το κύπελλο της συσκευής, μετά δε την επιπέδωση, το μέγιστο πάχος του πλακούντα που διαμορφώθηκε πρέπει να είναι 1cm. Ο πλακούντας διαιρείται με σταθερή διαδρομή του οργάνου χάραξης κατά μήκος της διαμέτρου που διέρχεται από το μέσο του στηρίγματος του κυπέλλου έτσι ώστε να σχηματιστεί καθαρή και απότομη χαραγή κατάλληλων διαστάσεων. Με ειδικό μηχανισμό υψώνεται και αφήνεται το κύπελλο να πέσει με χτύπο από ύψος 1cm. Σαν όριο υδαρότητας, ορίζεται το ποσοστό της περιεχόμενης υγρασίας που απαιτείται για να κλείσει η χαραγή στο μέσο του πυθμένα της κατά 12.7mm μετά από 25 κτύπους. Εκτελούμε τουλάχιστον 3 δοκιμές στο ίδιο δείγμα με διαφορετικές περιεκτικότητες σε υγρασία, με αποδεκτό αριθμό κτύπων από 15 έως 35 (συγκεκριμένα στις περιοχές: 25-35, 20-30, 15-25), δεδομένου ότι με την παραπάνω διαδικασία είναι δύσκολο στους 25 κτύπους να κλείσει η χαραγή κατά 12.7mm στον πυθμένα διότι δεν μπορεί να προσδιοριστεί επακριβώς η υγρασία (Σχήμα 19). Το ποσοστό περιεχόμενης υγρασίας και ο αντίστοιχος αριθμός κτύπων απεικονίζονται σε ημιλογαριθμικό διάγραμμα, με τα ποσοστά υγρασίας σε γραμμική κλίμακα (τετμημένη) και τον αριθμό των κτύπων στην ημιλογαριθμική. Τα σημεία που προκύπτουν βρίσκονται κατά μεγάλη προσέγγιση πάνω σε ευθεία γραμμή, η οποία ονομάζεται καμπύλη ροής. Η υγρασία που αντιστοιχεί στους 25 κτύπους μέσω της καμπύλης ροής αποτελεί το όριο υδαρότητας. Εμείς στην προκειμένη περίπτωση εφαρμόσαμε η μέθοδο του ενός σημείου (ASTM D 4318) (δοκιμές ρουτίνας), όπου εκτελείται μία μόνο δοκιμή με αποδεκτό αριθμό κτύπων από 20 έως 30, ενώ το όριο υδαρότητας υπολογίζεται από την παρακάτω εμπειρική σχέση: LL W N N

53 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ όπου: W N : περιεχόμενη εργασία (%) N : αριθμός κτύπων Σχήμα 19: Η συσκευή Casagrande και τα τεχνικά χαρακτηριστικά της δοκιμής Προσδιορισμός ορίου πλαστικότητας (AASHTO T 90/61 ASTM D ) Για τον προσδιορισμό του ορίου πλαστικότητας PL ή Wp, λαμβάνεται ποσότητα εδάφους 20gr περίπου από το ίδιο όπως παραπάνω υλικό (αεροξηραμένο), τοποθετείται μέσα σε κάψα από πορσελάνη και αναμιγνύεται καλά με απεσταγμένο νερό μέχρι που η μάζα του καταστεί πλαστική ώστε να μορφώνεται εύκολα. Το δείγμα παραμένει σε υγραντήρα για ωρίμανση τουλάχιστον 30min, ενώ για τη δοκιμή λαμβάνεται ένα μέρος του δείγματος βάρους 8gr περίπου. Στη συνέχεια το δείγμα συμπιέζεται και μορφώνεται σε μάζα ελλειψοειδούς σχήματος η οποία κυλινδρώνεται μεταξύ των δακτύλων και μιας σμυριδωμένης γυάλινης πλάκας ή χαρτιού που βρίσκεται πάνω σε ομαλή οριζόντια επιφάνεια, με την απαιτούμενη πίεση ώστε να σχηματίσει ραβδίσκο ομοιόμορφης διαμέτρου σε όλο το μήκος του. Όταν η διάμετρος του ραβδίσκου γίνει περίπου 3mm χωρίς να ρωγματώνεται, θραύεται σε έξι με οκτώ τεμάχια τα οποία συμπιέζονται πάλι μεταξύ των δακτύλων σε ομοιόμορφη μάζα, χονδρικά ελλειψοειδούς σχήματος και επαναλαμβάνεται η κυλίνδρωση σε ραβδίσκο διαμέτρου 3mm. Η διαδικασία αυτή συνεχίζεται μέχρις ότου ο ραβδίσκος αρχίζει να ρωγματώνεται όταν η διάμετρός του είναι ίση με 3mm. Στο εδαφικό υλικό που αρχίζει να ρωγματώντεται μετριέται η υγρασία του. Η δοκιμή επαναλαμβάνεται άλλες δύο φορές με συνεχή μείωση της περιεχόμενης μέσος όρος των τριών δοκιμών, αποτελεί το όριο πλαστικότητας του υλικού. υγρασίας. Ο 44

54 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Η ρωγμάτωση εμφανίζεται διαφορετικά στους διάφορους τύπους εδαφών. Στα εδάφη με υψηλή περιεκτικότητα σε άργιλο απαιτείται μεγαλύτερη πίεση για την κυλίνδρωση του ραβδίσκου. Στα εδάφη χαμηλής πλαστικότητας είναι επιτρεπτό να μειωθεί η ολική παραμόρφωση, προσδίδοντας στην ελλειψοειδούς σχήματος μάζα αρχική διάμετρο πλησιέστερη προς την τελικά απαιτούμενη των 3mm Ειδικό βάρος κόκκων εδάφους (AASHTO T 100 T85, ASTM D ) - Προσδιορισμός ειδικού βάρους εδαφικού υλικού λεπτότερου των 2mm Χρησιμοποιείται το πυκνόμετρο, που μπορεί να είναι είτε ογκομετρική φιάλη χωρητικότητας τουλάχιστον 100ml είτε λήκυθος χωρητικότητας τουλάχιστον 50ml. Το πυκνόμετρο καθαρίζεται, ξηραίνεται, ζυγίζεται και στη συνέχεια πληρούται μέχρι τη χαραγή με απεσταγμένο νερό πραγματικής θερμοκρασίας δωματίου. Ο εγκλωβισμένος αέρας απομακρύνεται με εφαρμογή μερικού κενού ή με ελαφρύ βρασμό για 10min και περιστροφή, τοποθετείται σε υδατόλουτρο θερμοκρασίας 20oC, επαναφέρεται η στάθμη του νερού μέχρι τη χαραγή και ζυγίζεται. Το εδαφικό υλικό έχει θερμανθεί σε κλίβανο 60οC και κατόπιν ψυχθεί σε ξηραντήρα, ενώ πριν τη χρησιμοποίησή του για τη δοκιμή, είναι απαραίτητο να κονιοποιηθεί πολύ καλά σε γουδί με ράβδο (γουδοχέρι) καλυμμένη με ελαστικό, για την αποσύνδεση των κόκκων από τυχόν συσσωματώματα. Το βάρος του ξηραμένου σε κλίβανο δείγματος πρέπει να είναι τουλάχιστον 25gr όταν χρησιμοποιείται ογκομετρική φιάλη, ενώ για τα αμμούχα υλικά πρέπει να ληφθεί μεγαλύτερη ποσότητα δείγματος. Το δείγμα τοποθετείται στο πυκνόμετρο χωρίς απώλεια εδάφους στην περίπτωση που έχει ζυγιστεί και στη συνέχεια το πυκνόμετρο πληρούται με απεσταγμένο νερό (μέχρι τη χαραγή). Ο αέρας που έχει τυχόν παγιδευτεί, απομακρύνεται με εφαρμογή στο περιεχόμενο μερικού κενού ή ελαφρύ βρασμό τουλάχιστον 10min και περιστροφή του πυκνομέτρου έτσι ώστε ο αέρας να ανέλθει. Τοποθετείται στη συνέχεια σε υδατόλουτρο σταθερής θερμοκρασίας 20οC και γίνεται επαναφορά της στάθμης. Στη συνέχεια καθαρίζεται και ξηραίνεται εξωτερικά νε καθαρό στεγνό ύφασμα και ζυγίζεται. W o W o ( Wa W ) Ειδικό βάρος (σε 20 ο C) όπου: W o : βάρος ξηρού δείγματος, σε gr W α : βάρος πυκνομέτρου με νερό μέχρι τη χαραγή, θερμοκρασίας 20 ο C W β : βάρος πυκνομέτρου ξηρού δείγματος και νερού, μέχρι τη χαραγή, θερμοκρασίας 20 ο C. 5.5 Αποτελέσματα εργαστηριακών δοκιμών Τα αποτελέσματα όλων των δοκιμών που πραγματοποιήθηκαν φαίνονται στη Γεωτεχνική Τομή Γεώτρησης και δίνονται συγκεντρωτικά στους επιμέρους συγκεντρωτικούς Πίνακες 12, 13 και 14, καθώς επίσης και στα επιμέρους διαγράμματα του Παραρτήματος 4. Οι φωτογραφίες των δειγμάτων της γεώτρησης δίνονται στο Παράρτημα 3. 45

55 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Πίνακας 12: Συγκεντρωτικά αποτελέσματα των δοκιμών ταξινόμησης και κατάταξη (USCS) των εδαφικών δειγμάτων της γεώτρησης Γ1 Πλάτανος. ΒΑΘΟΣ ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗ ΒΑΘΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΟΡΙΖΟΝΤΑ ΕΙΔΟΣ ΑΡΓΙΛΟΣ ΑΜΜΟ ΧΑΛΙΚΕ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΕΩΣ ΑΠΟ ΕΩΣ + ΙΛΥΣ Σ Σ M m m m % % % ΓΕΩΤΡΗΣΗ Γ1 ΟΡΙΑ ATTERBERG ΚΑΤΑΤΑΞ Η ΕΔΑΦΩΝ LL PL PI ΚΑΤΑ % % % USCS ,00-2,00 Φραγμός SC ,00-2,95 Τerzaghi SC ,10-3,30 T6S SC ,50-5,70 Τerzaghi SC ,95-6,50 T6S SC-SM ,30-7,50 T6S CL ,50-8,50 T6S SC-SM ,45-9,60 T6S ΜΗ ΠΛΑΣΤΙΚΟ SC-SM ,70-11,30 T6S SC-SM ,00-12,90 T6S CL ,80-15,50 T6S CL ,00-17,30 Φραγμός SC T6S CL-ML ,00-19,15 T6S SC ,40-21,00 Φραγμός SC-SM , T6S CL T6S CL Φραγμός SC-SM ,10-23,70 Φραγμός SM ,70-23,90 Φραγμός SW ,00-26,40 T6S SC ,40-26,90 Φραγμός SC ,90-30,30 T6S SC 46

56 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Πίνακας 13: Συγκεντρωτικά αποτελέσματα της δοκιμής φυσικής υγρασίας των εδαφικών δειγμάτων της γεώτρησης Γ1 Πλάτανος. ΒΑΘΟΣ ΒΑΘΟΣ ΟΡΙΖΟΝΤΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΕΙΔΟΣ w ΑΠΟ ΕΩΣ ΑΠΟ ΕΩΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ (%) m m m m ,00-2,00 Φραγμός ,00-2,95 Τerzaghi ,95-6,50 T6S ,50-8,50 T6S , T6S ,00-12,90 T6S ,80-15,50 T6S ,00 T6S ,00-17,30 Φραγμός T6S ,40-21,00 Φραγμός , T6S T6S ,10-23,70 Φραγμός ,70-23,90 Φραγμός ,00-26,40 T6S ,40-26,90 Φραγμός ,90-30,30 T6S 8.32 Πίνακας 14: Συγκεντρωτικά αποτελέσματα της δοκιμής ειδικού βάρους των εδαφικών δειγμάτων της γεώτρησης Γ1 Πλάτανος. ΒΑΘΟΣ ΒΑΘΟΣ ΟΡΙΖΟΝΤΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΕΙΔΟΣ ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΟ ΕΩΣ ΑΠΟ ΕΩΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΒΑΡΟΣ Gs m m m m , T6S ,00-12,90 T6S ,80-15,50 T6S T6S , T6S T6S ,00-26,40 T6S ,90-30,30 T6S

57 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ 5.5. Γεωτεχνική τομή γεώτρησης Όλες οι πληροφορίες που προέκυψαν από τη μακροσκοπική περιγραφή των δειγμάτων, τα αποτελέσματα των εργαστηριακών δοκιμών ταξινόμησης εδαφών, των επί τόπου δοκιμών και των άλλων μετρήσεων στα δείγματα, δίνονται συγκεντρωτικά στη γεωτεχνική τομή της γεώτρησης. Επιπλέον, δίνονται στοιχεία για τον τρόπο δειγματοληψίας και τη στάθμη του υπόγειου νερού που μετρήθηκε όταν ολοκληρώθηκε η διάνοιξη της γεώτρησης. Η γεωτεχνική τομή της γεώτρησης δίνεται συνημμένα στο παρόν κείμενο. Οι φωτογραφίες των δειγμάτων της γεώτρησης Γ1, όπως αυτά είναι συσκευασμένα σε ξύλινα κιβώτια, δίνονται στο Παράρτημα 3 και τα έντυπα των εργαστηριακών δοκιμών δίνονται στο Παράρτημα Εγκατάσταση αποκλισιομετρικών σωλήνων Αμέσως μετά τη διάτρηση έγινε εγκατάσταση αποκλισιομετρικών σωλήνων σε όλο το μήκος της γεώτρησης. Οι σωλήνες είναι εύκαμπτοι από πλαστικό PVC κυκλικής διατομής Φ70, που συνδέονται με ειδικούς συνδετήρες (μούφες), φέρουν ειδικές εγκοπές σε όλο το μήκος τους, και αποτελούνται από αλληλοσυνδεόμενα τεμάχη, μήκους περίπου 3 m έκαστο (Εικόνα 5). Εικόνα 5: Αποκλισιομετρικοί σωλήνες για τη γεώτρηση Γ1. Μετά την τοποθέτηση των σωλήνων εντός της οπής έγινε έκχυση ενέματος στο χώρο μεταξύ πλαστικών σωλήνων και μεταλλικών της γεώτρησης, από κάτω προς τα πάνω, με μικρής διαμέτρου σωλήνα υπό πίεση. Το ένεμα αποτελεί μίγμα που περιέχει μπετονίτη με τσιμέντο και νερό, ενώ παράλληλα με την τοποθέτηση του ενέματος έγινε τμηματική απομάκρυνση των εξωτερικών μεταλλικών σωλήνων. Μετά το πέρας των εργασιών έγινε εξασφάλιση της κεφαλής της γεώτρησης με την κατασκευή ειδικού φρεατίου (Εικόνα 6). 48

58 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Εικόνα 6: Εξασφάλιση κεφαλής της γεώτρησης με φρεάτιο. 49

59 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ ΚΑΙ ΤΟΜΗΣ 6. Σύνταξη Τεχνικογεωλογικού χάρτη και τομής 6.1 Τεχνικογεωλογικές ενότητες Η επεξεργασία όλων των γεωτεχνικών πληροφοριών από παλαιότερες έρευνες και μελέτες (Τσαμπικούνης, 2011, Καπώνη 2011, Κουτσιούμπης, Καρανίκας Ι., Φραντζεσκάκης Α. και Συνεργάτες Ε.Π.Ε., ΟΜΑΣ μελετών και επιβλέψεων τεχνικών έργων- ΟΜΕΤΕ Α.Ε., Εδαφοηχανική Ερευνητική Α.Τ.Ε. και ΟΜΕΤΕ Εδασοστατική Ε.Π.Ε., 2005), σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα της γεωτεχνικής έρευνας, που έγινε στα πλαίσια του προγράμματος και την επιτόπου μακροσκοπική έρευνα και εξέταση οδήγησαν στο διαχωρισμό των σχηματισμών σε επιμέρους τεχνικογεωλογικές ενότητες. Ο διαχωρισμός αυτός έγινε με βάση τη σύσταση και δομή, τη γενικότερη στρωματογραφία και κυρίως το πλαίσιο της μηχανικής συμπεριφοράς των σχηματισμών, όπως αυτή οριοθετείται από την ποιότητα και την κατάστασή τους. Στον Πίνακα 15 δίνεται η περιγραφή και τα επιμέρους χαρακτηριστικά των τεχνικογεωλογικών ενοτήτων. 6.2 Τεχνικογεωλογικός χάρτης Η σύνταξη του Τεχνικογεωλογικού χάρτη, όπου έγινε σε αρχική κλίμακα σχεδίασης 1:2000 (Χάρτης 7) είναι ένα από τα πιο βασικά στοιχεία για τη λεπτομερή διερεύνηση των υπεδαφικών συνθηκών της περιοχής έρευνας. Σκοπός ενός τέτοιου χάρτη είναι να αποτυπώσει το τεχνικογεωλογικό περιβάλλον της περιοχής έρευνας, να εντοπίσει τυχόν ερωτηματικά και αβεβαιότητες σχετικά με τη συμπεριφορά των σχηματισμών και να προσφέρει στη γενικότερη θεώρηση των υπεδαφικών συνθηκών στην εκδήλωση των κατολισθητικών φαινομένων. Η τεχνικογεωλογική χαρτογράφηση έγινε σε ψηφιακή μορφή με το πρόγραμμα ArcGIS, που στη συνέχεια συμπληρώθηκε με επιτόπου στοιχεία από GPS. Η Τεχνικογεωλογική Χαρτογράφηση έγινε σε κλίμακα 1:2000 μετά από επιτόπια λεπτομερή παρατήρηση αναγνώριση και συστηματική καταγραφή των γεωλογικών στοιχείων. Επίσης στον Πίνακα 16 παρουσιάζονται τα στοιχεία όλων των γεωτρήσεων που απεικονίζονται στον τεχνικογεωλογικό χάρτη (δειγματοληπτικές, αποκλισιομετρικές και πιεζομετρικές) που έχουν εκτελεστεί της περιοχή του Πλατάνου. Επιπλέον, ο διαχωρισμός σε τεχνικογεωλογικές ενότητες που περιγράφεται στο Κεφάλαιο 6.1, προέκυψε από την επεξεργασία των γεωτεχνικών τομών των γεωτρήσεων και την αξιολόγηση των φυσικών και μηχανικών χαρακτηριστικών των γεωλογικών σχηματισμών που παρατίθενται στο Παράρτημα 2. Θα πρέπει βέβαια να αναφερθεί ότι υπάρχουν κάποιες σχετικές αβεβαιότητες ως προς την γενικότερη ακρίβεια αποτύπωσης των πληροφοριών που περιέχονται και δίνονται στο συγκεκριμένο χάρτη, οι οποίες οφείλονται κυρίως στη συνεχόμενη διαφοροποίηση της μορφολογίας σε αρκετές θέσεις, λόγω των χωματουργικών εργασιών και απόθεσης υλικών και μπαζών που γίνονται στα πλαίσια κατασκευαστικών εργασιών σε κάποιες περιοχές. 50

60 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ ΚΑΙ ΤΟΜΗΣ Πίνακας 15: Τεχνικογεωλογικές ενότητες περιοχής Πλατάνου. ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ I II III Υλικά επιχωματώσεων (TE) Υλικά κατολισθήσεων (LM) Κορήματα (SC) Χαλαρά εδαφικά υλικά προϊόντα εκσκαφής και απόθεσης από τη διάνοιξη των σηράγγων (κυρίως τεφρές ιλυώδεις μάργες, ιλυόλιθοι). Καστανού καστανοκίτρινου χρώματος, χαλαρά αναμοχλευμένα, ετερογενή εδαφικά υλικά με αργιλοϊλυώδη έως αμμώδη σύσταση, με θραύσματα και ογκόλιθους κυρίως ψαμμίτη, ασβεστολίθου και κερατολίθου. Ταξινομούνται ως CL, CM, SC, SM,GC-SC, GC-GM, GW-GC, GW-GM, GC, GM. Καστανα έως καστανέρυθρα αργιλώδη αμμοχάλικα με λατύπες και θραύσματα ασβεστολιθικής, κερατολιθικής και ψαμμιτικής σύστασης. Ταξινομούνται ως GC-SC. IV Αλλουβιακό ριπίδιο (AF) Αποθέσεις κυρίως αμμωδών στιφρών αργίλων και μέσης πυκνότητας αμμοχαλίκων. V VI VII VIII Υλικά αναβαθμίδων (MT) Κροκαλοπαγή (cg) Μάργες με ενστρώσεις κροκαλοπαγών (mg) Κρητιδικοί ασβεστόλιθοι (ks) Σύμμικτα, μέτρια καλά συγκολλημένα, ΚΡΟΚΑΛΟΠΑΓΗ, με καστανότεφρο, αργιλοψαμμιτικό συνδετικό υλικό. Κροκάλες ψαμμιτικής, ασβεστολιθικής και κερατολιθικής σύστασης. Ενστρώσεις στιφρών καστανέρυθρων αμμωδών αργίλων Σύμμικτα, μέτρια καλά συγκολλημένα, ΚΡΟΚΑΛΟΠΑΓΗ, με καστανοκίτρινο, ψαμμιτομαργαϊκό συνδετικό υλικό. Κροκάλες ψαμμιτικής, ασβεστολιθικής και κερατολιθικής σύστασης. Ενστρώσεις στιφρών αργιλικών μαργών και μαργαϊκών ψαμμιτών. Καστανοκίτρινες καστανότεφρες, σκληρές, αργιλικές ΜΑΡΓΕΣ. Βαθύτερα μεταβαίνουν σε υπότεφρες ιλυώδεις σκληρές μάργες ιλυόλιθους. Τοπικές ενστρώσεις μαργαϊκών κροκαλοπαγών. Στους ανώτερους ορίζοντες καστανέςκαστανέρυθρες αμμώδεις σκληρές άργιλοι με τοπικές ενστρώσεις χαλικιών Λευκότεφροι, πλακώδεις μεσοστρωματώδεις, ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΟΙ με κονδύλους κερατολίθων και ερυθρών αργιλικών σχιστολίθων. Διατέμνονται από τρία κύρια συστήματα ασυνεχειών, με επιφάνειες τραχείες, με μικρό άνοιγμα, χωρίς ή με υλικό πλήρωσης μικρού πάχους, μέτρια συνέχεια και μικρή απόσταση.

61 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ ΚΑΙ ΤΟΜΗΣ Πίνακας 16: Στοιχεία γεωτρήσεων περιοχής Πλατάνου. A/A ΓΕΩΤΡΗΣΗ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ Χ Υ Ζ ΒΑΘΟΣ (m) 1 BP , , BP , ,9 51,7 38 ΤΥΠΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΠΤΙΚΗ- ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΙΚΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΠΤΙΚΗ- ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΙΚΗ ΦΟΡΕΑΣ ΕΡΓΟΥ ΕΡΓΟΣΕ ΕΡΓΟΣΕ 3 BP , ,9 108 ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΠΤΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ 4 BP , ,3 117,2 40 ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΠΤΙΚΗ- ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ 5 BP , ,9 100,35 80 ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΠΤΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ 6 GB , , ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΠΤΙΚΗ- ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ 7 GB , ,1 5,03 40,5 ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΠΤΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ 8 GB , , ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΠΤΙΚΗ- ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ 9 GB-19Α , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ 10 GB-19Β , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ ΦΟΡΕΑΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΕΔΑΦΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ ΕΔΑΦΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ ΕΔΑΦΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ ΕΔΑΦΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ ΕΔΑΦΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΠΕ ΕΔΑΦΟΜΗΧΑΝΙΚΗ - ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΑΤΕ ΕΔΑΦΟΜΗΧΑΝΙΚΗ - ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΑΤΕ ΕΔΑΦΟΜΗΧΑΝΙΚΗ - ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΑΤΕ ΕΔΑΦΟΜΗΧΑΝΙΚΗ - ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΑΤΕ ΕΔΑΦΟΜΗΧΑΝΙΚΗ - ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΑΤΕ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ

62 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ ΚΑΙ ΤΟΜΗΣ 11 GB-19C , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ ΕΔΑΦΟΜΗΧΑΝΙΚΗ - ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ 2004 ΑΤΕ 12 A , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ A , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ A , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ A , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ A , , ,5 ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ A , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ A , , ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ A , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ A , , ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ A , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ A , , ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ A , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ A , , ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ A , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ KG , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ KG , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ P , ,8 184,96 25 ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΟ Apion Kleos STAND.A.E P , ,5 184,59 25 ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΟ Apion Kleos STAND.A.E P , ,6 157,64 45 ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΟ Apion Kleos STAND.A.E P , ,9 180,12 65 ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΟ Apion Kleos STAND.A.E P , ,41 45 ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΟ Apion Kleos STAND.A.E A , ,6 184,98 86 ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ Apion Kleos STAND.A.E A , ,8 184,64 86 ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ Apion Kleos STAND.A.E A , ,5 157,62 89 ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ Apion Kleos STAND.A.E A , ,1 111 ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ Apion Kleos STAND.A.E

63 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ ΚΑΙ ΤΟΜΗΣ 37 A , ,1 190, ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ Apion Kleos STAND.A.E G ,5 ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΠΤΙΚΗ- ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΔΑΦΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΠΑΤΡΩΝ ΑΤΕ A , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΚΤΩΡ A , , ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΚΤΩΡ B1i , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ B2i , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ B3i , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ B4i , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΣΕ G , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΚΤΩΡ G , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΚΤΩΡ G , , ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΚΤΩΡ G , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΚΤΩΡ G , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΚΤΩΡ G , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΚΤΩΡ G , ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΚΤΩΡ G , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΚΤΩΡ G , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΚΤΩΡ G , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΚΤΩΡ G , ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΚΤΩΡ G , , ΠΙΕΖΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΚΤΩΡ G230Α , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΚΤΩΡ G237Α , , ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΚΤΩΡ - -

64 Χάρτης 1: Τεχνικογεωλογικός χάρτης της περιοχής Πλατάνου, κλίμακας 1: ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ ΚΑΙ ΤΟΜΗΣ

65 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ ΚΑΙ ΤΟΜΗΣ 6.3 Τεχνικογεωλογική τομή Με βάση την τεχνικογεωλογική χαρτογράφηση, τα αποτελέσματα των δειγματοληπτικών γεωτρήσεων που συγκεντρώθηκαν καθώς και της γεωτεχνικής έρευνας που έγινε στα πλαίσια του προγράμματος, συντάχθηκαν τεχνικογεωλογική τομή η οποία δίνεται στο Σχήμα 20. Η σχεδίασή της τομής έγινε κατά μήκος περίπου των δειγματοληπτικών γεωτρήσεων και κατά μήκος του κεντρικού άξονα της κατολισθαίνουσας ζώνης στη συγκεκριμένη περιοχή του Πλατάνου. Στη τομή αυτή φαίνεται η με το βάθος σχετική διάταξη των τεχνικογεωλογικών ενοτήτων και η μεταξύ τους στρωματογραφική σχέση. Η σχεδίαση έγινε με το AutoCAD

66 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ ΚΑΙ ΤΟΜΗΣ Σχήμα 20: Τεχνικογεωλογική τομή Α-Ά, με διεύθυνση κάθετα με τη διεύθυνση της μετακίνησης.

67 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ 7. Αποκλισιομετρικές Μετρήσεις 7.1. Γενικά περί Αποκλισιομέτρων Περιπτώσεις τοποθέτησης αποκλισιομέτρων Τα αποκλισιόμετρα (Εικόνα 7) είναι ειδικά όργανα που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο και τη παρακολούθηση των οριζόντιων μετακινήσεων του εδάφους με το βάθος. Εικόνα 7: Αποκλισιόμετρική βολίδα του Εργαστηρίου Τεχνικής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Τα αποκλισιόμετρα τοποθετούνται σε περιπτώσεις όπως: Υπαίθριες έρευνες Γεωτεχνικές υπαίθριες έρευνες περιλαμβάνουν εκτιμήσεις όσον αφορά την αντοχή και την σταθερότητα του εδάφους, πχ. ζώνες κατολίσθησης, ευστάθεια πρανών, κ.α.. Τα αποκλισιόμετρα ελέγχουν την μετακίνηση, η οποία αποτελεί μια άμεση μέτρηση της ευστάθειας. Η εγκατάσταση και η παρακολούθηση των αποκλισιομέτρων σε μια περιοχή που προτείνονται θα μπορούσαν να ανιχνεύσουν μετακίνηση σε κάποιο επίπεδο διάτμισης ορισμένου βάθους το οποίο θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα αργότερα. Η χρήση τους σε θέσεις κατολισθήσεων έχει σαν κύριο σκοπό: Τον ακριβή εντοπισμό του βάθους ολίσθησης (επιφάνεια ολίσθησης) Την ακριβή μέτρηση της ταχύτητας μετακίνησης Τη λειτουργικότητα και αποτελεσματικότητα των μέτρων προστασίας αποκατάστασης Τον προληπτικό έλεγχο ασφαλείας και την έγκαιρη προειδοποίηση σε περιπτώσεις σημαντικών κατολισθήσεων που επηρεάζουν σημαντικά γραμμικά έργα (αυτοκινητόδρομους, σιδηροδρομικές γραμμές, κλπ) Επιπλέον, χρησιμοποιούνται για τη παρακολούθηση της συμπεριφοράς των τεχνικών έργων και της επίδρασης αυτών στο περιβάλλον έδαφος, όπως για παράδειγμα σε περιπτώσεις: Ελέγχου ευστάθειας υψηλών επιχωμάτων Μετακινήσεων σε φράγματα Επαλήθευση σχεδιασμού Αποκλισιόμετρα μπορούν να εγκατασταθούν για τον έλεγχο πιθανών μετακινήσεων μιας δομής σε σχέση με αυτές που προβλέφθηκαν κατά την διάρκεια της φάσης 58

68 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ σχεδιασμού του. Για παράδειγμα, ένα αποκλισιόμετρο μπορεί να εγκατασταθεί πίσω από έναν τοίχο αντιστήριξης, ώστε να ελεγχθεί ότι η μετακίνηση δεν θα ξεπεράσει τα 7.5 cm στο μέγιστο φορτίο. Αν το αποκλισιόμετρο ανιχνεύσει μετακίνηση μεγαλύτερη από αυτή, τότε ο σχεδιαστής έχει την δυνατότητα να τροποποιήσει τον σχεδιασμό σε μελλοντικά τμήματα του τοίχου. Καθορισμός της αναγκαιότητας διορθωτικών μέτρων Αποκλισιόμετρα εγκαθίστανται για την παρακολούθηση της διεύθυνσης, της φοράς και της ταχύτητας μετακίνησης. Αυτή η πληροφορία βοηθάει τους ειδικούς να αποφασίσουν αν υπάρχει ανάγκη για διορθωτικά μέτρα. Για παράδειγμα κάποιο τμήμα κατασκευής δρόμων μπορεί να είναι επιρρεπές σε κατολισθήσεις οι οποίες θέτουν τον δρόμο σε κίνδυνο, αλλά να μην υπάρχει η οικονομική δυνατότητα ή το εργατικό δυναμικό ώστε να σταθεροποιηθούν. Παρακολουθώντας τις κατολισθήσεις με αποκλισιόμετρα, οι μηχανικοί μπορούν να αναγνωρίσουν τις χειρότερες των περιπτώσεων και να θέσουν σε προτεραιότητα μέτρα σταθεροποίησης. Παρακολούθηση μακράς διάρκειας Αποκλισιόμετρα εγκαθίστανται για την παρακολούθηση μακράς διάρκειας, ώστε να ανιχνεύσουν αλλαγές στις συνθήκες του εδάφους ή μέσα στην ίδια την δομή. Για παράδειγμα ένας εργολάβος που συντηρεί τους τοίχους αντιστήριξης ενός δρόμου μπορεί να φράξει το σύστημα αποστράγγισης, προκαλώντας αύξηση της πίεσης των πόρων πίσω από τον τοίχο. Ένας συνηθισμένος έλεγχος με αποκλισιόμετρα μπορεί να ανιχνεύσει μετακίνηση του εδάφους πίσω από τον τοίχο πριν αυτή γίνει ορατή μέσα στον ίδιο τον τοίχο. Έλεγχος ασφάλειας Αποκλισιόμετρα, ειδικά τα μόνιμα (τοποθετούνται και μετράνε συνεχώς), έχουν την δυνατότητα να εξασφαλίσουν έγκαιρη προειδοποίηση όσον αφορά κάποια καταστροφική αστοχία. Τέτοια συστήματα μπορεί να τοποθετηθούν κοντά σε οδικό δίκτυο, σιδηροδρομικές γραμμές και πετρελαιαγωγούς που βρίσκονται σε περιοχές κατολισθήσεων Εξοπλισμός αποκλισιομετρικών οργάνων Το σύστημα λήψης των μετρήσεων περιλαμβάνει τις παρακάτω βασικές μονάδες (Εικόνα 8): Κινητή αποκλισιομετρική βολίδα (probe): Η βολίδα είναι μια μεταλλική συσκευή η οποία είναι εξοπλισμένη με ειδικούς τροχίσκους. Οι τροχίσκοι αυτοί βρίσκονται σε συγκεκριμένη απόσταση μεταξύ τους (50cm ή 1m) και χρησιμοποιούνται για να κινείται η βολίδα πάνω στους αύλακες ειδικού σωλήνα (Σχήμα 21). Κατ αυτό τον τρόπο η τροχιά που εκτελεί η τορπίλη είναι απολύτως καθορισμένη. Είναι εφοδιασμένη με ένα σύστημα εκκρεμούς και δύο ηλεκτρικά μηκυνσιόμετρα ακριβείας για τη μέτρηση των αποκλίσεων από την κατακόρυφο, οι άξονες ευαισθησίας των οποίων είναι κάθετοι μεταξύ τους. Οι άξονες αυτοί έχουν τις γενικές ονομασίες Α και Β και υποδιαιρούνται στους ημιάξονες Α0, Α1800 και Β0, Β1800 (Σχήμα 21). Σε κάθε θέση γεώτρησης απλά η κατεύθυνση Α0 πρέπει να συμπίπτει (όσο βέβαια γίνεται) 59

69 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ με την φορά μετακίνησης της ολίσθησης ενώ μετριέται το αζιμούθιό της. Η βολίδα φέρει δύο οδηγούς τροχούς σε κάθε άκρο της που απέχουν μεταξύ τους 50 cm και είναι διατεταγμένοι έτσι ώστε να βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο με αυτό του εκκρεμούς. Οι οδηγοί τροχοί κινούνται κατά μήκος των απέναντι ακμών της τετραγωνικής διατομής του ειδικού αποκλισιομετρικού σωλήνα από αλουμίνιο που έχει εγκατασταθεί σε όλο το μήκος της γεώτρησης. Η βολίδα δεν επιτρέπει τον άμεσο προσδιορισμό των μετακινήσεων, αλλά την κλίση του κατά μήκος άξονά της σε κάθε θέση, δηλαδή την κλίση του σωλήνα στη θέση αυτή. Το αριθμητικό αποτέλεσμα που προκύπτει είναι ανάλογο προς το ημίτονο της γωνίας κλίσης, που μετριέται από την κατακόρυφο. Στον Πίνακα 17 περιγράφονται τα χαρακτηριστικά της βολίδας του Εργαστηρίου Τεχνικής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Πίνακας 17: Χαρακτηριστικά της βολίδα του Εργαστηρίου Τεχνικής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΒΟΛΙΔΑΣ Μήκος κεφαλής μέτρησης (Probe gauge length) Ψηφιακή Μονάδα ανάγνωσης (PDA): 500mm Διάμετρος βολίδας (Probe diameter) 28.5mm Βαθμονόμηση εύρους (Calibrated ranges) ±30 ±60 ±90 Ανάλυση (Resolution) 0.01mm Ακρίβεια αισθητήρα (Sensor accuracy) ±0.1mm ±0.17mm ±0.2mm Θερμοκρασία λειτουργίας (Operating temperature) Επαναληψιμότητα (Repeatability) Ακρίβεια συστήματος (System accuracy) πάνω από 25m Ελάχιστη εσωτερική διάμετρο (Minimum casing internal diameter) Μέγιστη εσωτερική διάμετρο (Maximum casing internal diameter) -10 to +50 C ±0.008% Πλήρης κλίμακα ±2mm ±3mm ±4mm 48mm 83mm Η μονάδα ανάγνωσης είναι μια φορητή συσκευή η οποία συνδέεται με την τορπίλη μέσω του Bluetooth για την αποστολή των μετρήσεων. Στην συσκευή αυτή φτάνουν τα δεδομένα (ουσιαστικά η κλίση του σωλήνα κατά τους δυο άξονες Α0, Α1800 και τις κάθετες προς αυτές Β0,Β1800 με το αντίστοιχο βάθος της βολίδας) και εμφανίζονται στην οθόνη του χρήστη. Ο καταγραφέας στη συνέχεια αποθηκεύει τα δεδομένα. Καλώδιο ελέγχου: Είναι καλώδιο μήκους 100m, το οποίο είναι μεγάλης αντοχής και μεταβιβάζει τα δεδομένα από την αποκλισιομετρική βολίδα στον καταγραφέα. Το καλώδιο φέρει ενδείξεις ανά 50cm έτσι ώστε ο χρήστης να ξέρει κάθε στιγμή σε ποιο βάθος βρίσκεται η βολίδα. Βασική προϋπόθεση για την ομαλή λειτουργία της κινητής αποκλισιομετρικής βολίδας σε μια δειγματοληπτική γεώτρηση είναι η τοποθέτηση αποκλισιομετρικών 60

70 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ σωλήνων. Οι αποκλισιομετρικοί σωλήνες είναι ειδικοί σωλήνες που φέρουν στην εσωτερική επιφάνειά τους ειδικούς αύλακες σε δυο διευθύνσεις κάθετες μεταξύ τους. Οι αύλακες αυτοί είναι απαραίτητοι για την ομαλή και με ακρίβεια κίνηση της τορπίλης (βολίδας) μέσα στο σωλήνα. Σχήμα 21: Διατομή αποκλισιομετρικού σωλήνα. Εικόνα 8: Εξοπλισμός αποκλισιομετρικών οργάνων του Εργαστηρίου Τεχνικής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. 61

71 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Υπάρχουν πολλοί τύποι αποκλισιομετρικών σωλήνων. Οι σωλήνες μπορεί να είναι πλαστικοί ή μεταλλικοί με κυκλική ή σχεδόν τετραγωνική διατομή. Επιτελούν τρεις λειτουργίες : Παρέχουν πρόσβαση στη βολίδα του αποκλισιομέτρου, δίνοντας τους την δυνατότητα να παίρνουν μετρήσεις κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Έχουν την ικανότητα να παραμορφώνονται εφόσον υπάρξει μετακίνηση στο παρακείμενο σχηματισμό με αποτέλεσμα οι μετρήσεις της κλίσης των σωλήνων να δίνουν με ακρίβεια το μέγεθος των μετακινήσεων του εδάφους. Οι εσωτερικές τους εγκοπές δίνουν τη δυνατότητα προσανατολισμού της κάθε γεώτρησης και της διεύθυνσης μετακίνησης και ως αποτέλεσμα ελέγχουν τον προσανατολισμό της βολίδας. Η εγκατάσταση αποκλισιομετρικού σωλήνα αποτελεί μια ιδιαίτερη εργασία που πραγματοποιείται με τη διάνοιξη της γεώτρησης. Αφού ολοκληρωθεί η δειγματοληπτική γεώτρηση, γίνεται τοποθέτηση των αποκλισιομετρικών σωλήνων, οι οποίοι όπως αναφέρθηκε πιο πάνω είναι εύκαμπτοι σωλήνες από πλαστικό, κυκλικής διαμέτρου με ειδικές εγκοπές σε όλο το μήκος τους ή τετραγωνικής διατομής. Αποτελούνται από αλληλοσυνδεόμενα τεμάχη, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με ειδικούς πλαστικούς σφικτήρες ή με ειδική συγκόλληση, η οποία γίνεται με ειδική προσοχή. Στη συνέχεια, ο χώρος μεταξύ τοιχωμάτων οπής γεώτρησης και αποκλισιομετρικού σωλήνα πληρώνεται με υδαρές ένεμα, αποτελούμενο από μπετονίτη με μικρή ποσότητα τσιμέντου σε νερό. Η τοποθέτηση του ενέματος γίνεται με εισπίεση και τη κάθοδο μικρής διατομής σωλήνων έκχυσης στο πυθμένα της γεώτρησης. Μετά τη πήξη του ενέματος πραγματοποιείται η πρώτη μέτρηση αναφοράς με τη κανονική αποκλισιομετρική βολίδα Διαδικασία λήψης των μετρήσεων Η αποκλισιομετρική βολίδα μετρά την απόκλιση του αποκλισιομετρικού σωλήνα από τη κατακόρυφο, δηλαδή την κάμψη παραμόρφωση που έχει υποστεί λόγω της μετακίνησης μιας κατολισθαίνουσας μάζας. Επειδή η γεώτρηση μπορεί να μην είναι κατακόρυφη, πάντοτε η πρώτη μέτρηση που λαμβάνεται αμέσως μετά τη πήξη του ενέματος θεωρείται σαν «μέτρηση αναφοράς» και με βάση αυτή διορθώνονται όλες οι υπόλοιπες. Αρχικά πρέπει να επισημανθεί ότι υπάρχουν δυο κάθετες μεταξύ τους διευθύνσεις διεξαγωγής των αποκλισιομετρικών μετρήσεων Α0-Α1800 και Β0-Β1800. Σε κάθε περίπτωση εκλέγεται μια διεύθυνση ως κύρια (Α) και η κάθετη προς αυτή είναι η δευτερεύουσα (Β). Στη συνέχεια, ο αύλακας που ταυτίζεται με την πλευρά (Α0) είναι αυτός στον οποίο τοποθετείται η βολίδα με τον τροχίσκο προς τα πάνω (Σχήμα 22). Στη συστηματική παρακολούθηση των γεωτρήσεων η διαδικασία αυτή είναι πολύ σημαντική, διότι οι μετρήσεις γίνονται κατά διαστήματα (πχ μια φορά το μήνα)και είναι απαραίτητο η βολίδα να τοποθετείται με τον ίδιο πάντα προσανατολισμό. Αφού τοποθετηθεί η βολίδα στο σωλήνα, με ιδιαίτερη προσοχή βυθίζεται μέχρι τον πυθμένα του. Πρέπει να σημειωθεί ότι η βύθιση αυτή, πρέπει να γίνεται πολύ προσεχτικά για να μην χτυπηθεί η άκρη της βολίδας. Είναι δυνατό ο σωλήνας να έχει σπάσει ή να έχει φράξει σε κάποιο σημείο του σωλήνα. 62

72 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Σχήμα 22 : Κατάλληλη αρχική τοποθέτηση της βολίδας μέσα στον αποκλισιομετρικό σωλήνα. Αφού λοιπόν η βολίδα φτάσει στον πυθμένα, μετράται το ύψος του (μέσω των ενδείξεων επί του καλωδίου) και δημιουργείται αρχείο στο καταγραφέα. Κατά τη δημιουργία του αρχείου αυτού ζητούνται ορισμένα στοιχεία από το χρήστη: Ο κωδικός της θέσης του αποκλισιομέτρου (π.χ. γεωτρήσεις Γ1, Α7) Το όνομα του χρήστη Το βάθος όπου ξεκινάνε οι μετρήσεις Οι μονάδες μέτρησης Το βήμα των μετρήσεων (για το συγκεκριμένο όργανο και για το μετρικό σύστημα, 50cm). Το όργανο αποθηκεύει επίσης την ημερομηνία και ώρα διεξαγωγής των μετρήσεων. Μετά τη δημιουργία του αρχείου αρχίζει η διεξαγωγή των μετρήσεων. Οι μετρήσεις ξεκινούν από τον πυθμένα του αποκλισιομετρικού σωλήνα και με βήμα ίσο με 50cm, καλύπτεται το συνολικό μήκος του σωλήνα. Η βολίδα κινείται μέσα στον αποκλισιομετρικό σωλήνα με πρώτο προσανατολισμό την κατεύθυνση Α0 και οι αναγνώσεις που λαμβάνονται είναι ανάλογες με τη γωνία κλίσης Δθ της σωλήνωσης με την κατακόρυφο (Εικόνα 3.3). Η ψηφιακή συσκευή ενδείξεων δίνει σε κάθε βάθος μετρήσεις σε δύο κατευθύνσεις, τις Α0 και Β0 οι οποίες είναι κάθετες μεταξύ τους. Για κάθε βήμα, τα δεδομένα εμφανίζονται στην οθόνη μόλις σταθεροποιηθεί η βολίδα. Ο καταγραφέας περιμένει τη μέτρηση για το αμέσως επόμενο βήμα και ακολουθώντας την ίδια διαδικασία ολοκληρώνονται οι μετρήσεις μέχρι την κορυφή του σωλήνα. Αφού φτάσει η βολίδα στην κορυφή, περιστρέφεται κατά 180ο έτσι ώστε οι κάτω τροχίσκοι να βρεθούν στον αρχικά σημειωμένο αύλακα. Βυθίζεται ξανά με προσοχή ο σωλήνας μέχρι τον πυθμένα και επαναλαμβάνονται οι μετρήσεις κατά τις κατευθύνσεις Α1800 και Β1800 για λόγους περιορισμού και ελέγχου του σφάλματος. Παράλληλα με τη μέτρηση Α1800 και Β1800 εμφανίζεται και το αλγεβρικό άθροισμα (checksum) των τιμών Α0 και Α1800 και Β0 και Β1800 το οποίο ιδανικά ισούται με το 0. Το μηδέν (0) ερμηνεύεται ως προς ακινησία του σημείου σε σχέση με την προηγούμενη φορά. Επομένως, οι τιμές που παίρνουμε πέραν του ιδανικού 0, μπορεί να φέρουν αρνητικό ή θετικό πρόσημο. Το αρνητικό πρόσημο δείχνει μετακίνηση ως προς τη φορά μετακίνησης που έχει 63

73 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ προσανατολιστεί η Α0 διεύθυνση ενώ το θετικό πρόσημο προς την αντίθετη Α1800. Αντίστοιχα και για την Β0, Β Υπολογισμός τμηματικής οριζόντιας απόκλισης Λαμβάνοντας υπόψη τη κλίση του αποκλισιομετρικού σωλήνα και το μήκος της βολίδας (που είναι ίσο με την απόσταση των 2 ζευγών τροχίσκων, ίση με 50cm) μπορούμε να υπολογίσουμε σε κάθε θέση της βολίδας την τμηματική οριζόντια μετακίνηση ( Σχήμα 23). Σχήμα 23 : Υπολογισμός τμηματικής οριζόντιας μετακίνησης (από Γεωλογία Τεχνικών Έργων Γ. Κούκης- Ν. Σαμπατακάκης 2007). Επομένως, η οριζόντια μετακίνηση σε κάθε θέση της βολίδας, θα δίνεται από τον τύπο: s = L * sin θ όπου L: το σταθερό «βήμα» μέτρησης που είναι ίσο με 50cm. Η οριζόντια μετακίνηση καλείται τμηματική οριζόντια μετακίνηση αφού αποτελεί τη διαφορική μετακίνηση σε μια θέση, των δυο άκρων της τορπίλης (και επομένως και του σωλήνα) μήκους 50cm Υπολογισμός αθροιστικής οριζόντιας απόκλισης Αφού πραγματοποιηθεί η μεταφορά των δεδομένων, είναι δυνατόν από τις τοπικές (incrimental) οριζόντιες αποκλίσεις να υπολογιστεί η αθροιστική οριζόντια απόκλιση (Σχήμα 24). Αυτό πραγματοποιείται ως εξής: 1. Θεωρούμε αμετακίνητο τον πυθμένα του σωλήνα 2. Αθροίζουμε τις τμηματικές αποκλίσεις με το πρόσημό τους ξεκινώντας από κάτω. 64

74 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Σχήμα 24: Υπολογισμός αθροιστικής οριζόντιας μετακίνησης (Κούκης- Ν. Σαμπατακάκης 2007) Επεξεργασία δεδομένων Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία λήψης μετρήσεων στο πεδίο ακολουθεί η επεξεργασία τους. Ο καταγραφέας δίνει την βηματική κλίση για κάθε θέση της βολίδας. Τα αρχεία που δημιουργούνται είναι txt,αρχεία μικρού μεγέθους τα οποία μετατρέπονται σε αρχεία με κατάληξη.rpp για την εισαγωγή τους σε βάση δεδομένων που χρησιμοποιεί το λογισμικό του οργάνου. Το λογισμικό που χρησιμοποιείται είναι το In-Site της εταιρείας Itmsoil. Τα μεγέθη που προσδιορίζονται είναι η τοπική (incremental) οριζόντια μετατόπιση και η αθροιστική (cumulative) οριζόντια μετατόπιση. Παρατηρούμε ότι για κάθε θέση της βολίδας (βήματος 0.5m), ο καταγραφέας έχει αποθηκεύσει τέσσερις ενδείξεις. Οι τέσσερις αυτές ενδείξεις είναι η βηματική κλίση κατά τις διευθύνσεις Α0 και Β0 καθώς και η βηματική κλίση κατά τις διευθύνσεις Α180 και Β180. Όπως αναφέρθηκε, ο σκοπός της επαναληπτικής μέτρησης με τη περιστροφή κατά 180ο της βολίδας είναι η επαλήθευση των αποτελεσμάτων. Εάν η διεξαγωγή των μετρήσεων γινόταν με τρόπο ιδανικό, θα έπρεπε οι τιμές των Α180 (και Β180) να είναι ίσες κατ απόλυτη τιμή και με αντίθετο πρόσημο από τις τιμές των Α0 (και Α180) σε κάθε βήμα. Στην πράξη όμως υπεισέρχονται διάφοροι παράγοντες που επηρεάζουν τις μετρήσεις και αλλοιώνουν την αληθινή εικόνα. Για το λόγο αυτό, επαναλαμβάνονται οι μετρήσεις και από τις δύο σχεδόν ίσες τιμές που έχουμε για κάθε άξονα σε κάθε θέση, λαμβάνουμε το μέσο όρο κατ απόλυτη τιμή και σαν πρόσημο λαμβάνουμε το πρόσημο της πρώτης μέτρησης (Α0 65

75 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ και Β0). Θεωρούμε ότι ο μέσος όρος παρέχει ικανοποιητική ακρίβεια και ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι, οι ενδείξεις αυτές δείχνουν να έχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ τους, αλλά στην πραγματικότητα οι διαφορές είναι πολύ μικρές. Επομένως στην πραγματικότητα το σφάλμα είναι ιδιαίτερα μικρό. Επιπλέον, ο καταγραφέας επιτρέπει τον έλεγχο των αποκλίσεων των τιμών, αμέσως μετά την ολοκλήρωση των μετρήσεων για κάθε θέση της βολίδας κατά τη διάρκεια λήψης των μετρήσεων στη κάθε γεώτρηση Παρουσίαση και ερμηνεία αποτελεσμάτων Η παρουσίαση των αποτελεσμάτων των αποκλισιομετρικών μετρήσεων δίνεται με μορφή πινάκων των μετρούμενων ενδείξεων με το βάθος, αλλά κυρίως με μορφή διαγραμμάτων όπου φαίνονται οι οριζόντιες μετακινήσεις με το βάθος. Τα διαγράμματα, τα οποία αποτελούν και το συνηθέστερο τρόπο παρουσίασης και επεξεργασίας ανάλυσης των μετρήσεων, συνήθως περιλαμβάνουν: Διαγράμματα αθροιστικών (cumulative) μετακινήσεων για κάθε ημερομηνία μέτρησης, στις διευθύνσεις Α και Β. Διαγράμματα τμηματικών τοπικών (incremental) μετακινήσεων για κάθε ημερομηνία μέτρησης, στις διευθύνσεις Α και Β. Χρονικά διαγράμματα μετακίνησης με το χρόνο Εντοπισμός σφαλμάτων Διαγράμματα με αθροιστική μετατόπιση, συγκριτικά με το βάθος μπορούν να επηρεαστούν από επαναλαμβανόμενα σφάλματα (systematic errors). Οι πιθανοί τύποι συστηματικών σφαλμάτων, περιγράφονται από Mikkelsen (2003), Green και Mikkelsen (1988) και Cornforth (2005). Ο εντοπισμός των σφαλμάτων και τα τυχαία σφάλματα μπορούν να ληφθούν υπόψη για ένα μικρό μέρος των πιθανών σφαλμάτων και δε μπορούν εύκολα να διορθωθούν. Τα συστηματικά σφάλματα μπορεί να είναι σημαντικά όταν τα δεδομένα αυτά συνδυάζονται για να δείξουν αθροιστική μετακίνηση. Οι λειτουργικές διαφοροποιήσεις από τα όργανα παρακολούθησης αποτελούν πρόσθετες πηγές σφαλμάτων. Τα συστηματικά σφάλματα συνήθως μπορούν να διαχωριστούν από τα δεδομένα μετατόπισης με τεχνικές ανάλυσης. Υπάρχει λογισμικό διαθέσιμο για την εκτέλεση αυτών των αναλύσεων. Ωστόσο, η εμπειρία και η κρίση χρησιμοποιούνται για να εφαρμοστούν οι σωστοί συντελεστές διόρθωσης. Στα διαγράμματα μπορούν να διακριθούν τα εξής σφάλματα: Διαστρεβλωμένη μετακίνηση (bias shift) Η διαστρεβλωμένη μετακίνηση είναι μια λειτουργία βαθμονόμησης και απόδοσης του αποκλισιομέτρου, η οποία αναφέρετε επίσης ως «μηδενική μετακίνηση» «zero shift» ή «σφάλμα μετακίνησης» «offset error». Αυτό είναι το πιο κοινό είδος συστημικού σφάλματος και είναι σχετικά απλό για να διορθωθεί. Είναι επίσης ο πρώτος τύπος διόρθωσης, ο οποίος ισχύει για ένα σύνολο δεδομένων. Αυτό το είδος λάθους είναι εμφανές στα διαγράμματα που απεικονίζουν αθροιστική μετακίνηση με το βάθος, όπου η προκύπτουσα γραφική παράσταση εκπέμπει γραμμικά από τη βάση του σωλήνα και το σταθερό έδαφος (Σχήμα 25). Με τη χρήση λογισμικού μπορεί να εκτελεστεί η διόρθωση αυτή. 66

76 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Σφάλματα περιστροφής (Rotation errors) Αυτό το σφάλμα μπορεί να προκαλείται από υπερβολική απόκλιση του αποκλισιομετρικού σωλήνα από την κατακόρυφο και επιδεινώνεται με τη χρήση φθαρμένων ή διαφορετικών κεφάλων της αποκλισιομετρικής βολίδας επάνω στο ίδιο αρχείο δεδομένων μιας γεώτρησης (project). Για παράδειγμα, η μέτρηση στην κατεύθυνση του ιδεατού Α άξονα μπορεί να μετρήσει μέρος της απόκλισης της κατεύθυνσης του Β άξονα, λόγω φθοράς των γραναζιών των τροχών ή μια μετακίνηση του τροχού στις αυλακώσεις, με αποτέλεσμα μια μικρή περιστροφή της κεφαλής. Μεταβολές αυτού του τύπου σφάλματος μπορούν να προκύψουν από βολίδα σε βολίδα. Το αποτέλεσμα αυτού του τύπου του σφάλματος είναι εμφανές ατο Σχήμα 26. Οι διορθώσεις μπορούν να εφαρμοστούν, κάνοντας δοκιμές, αλλά απαιτούν ειδική γνώση. Αυτός ο τύπος της διόρθωσης δεν χρησιμοποιείται συνήθως. Ευαισθησία Μετακίνησης (Sensitivity drift) Το σφάλμα αυτό οφείλεται συνήθως σε μια μετακίνηση του προ-ενισχυτή (preamplifier) της κεφαλής του αποκλισιομετρου. Αυτό το είδος σφάλματος είναι δύσκολο να εντοπιστεί και είναι το λιγότερο κοινό. Η εργοστασιακή βαθμονόμηση ή η επισκευή της κεφαλής του αποκλισιομετρου, είναι συνήθως απαραίτητη για να διορθωθεί αυτού του τύπου σφάλμα της συσκευής. Σφάλμα τοποθέτησης Βάθους (Depth positioning error) Αυτό το σφάλμα προκαλείται όταν ο αισθητήρας είναι τοποθετημένος σε διαφορετικά επίπεδα από ότι αυτά της αρχικής ομάδας δεδομένων (initial data set). Το σφάλμα αυτό μπορεί να προκληθεί από τη κατάσταση του εδάφους, την κάθετη παραμόρφωση ή τη βλάβη του σήματος, την επιμήκυνση του καλωδίου ή την αντικατάσταση του καλωδίου με τυχόν διαφοροποιήσεις στις σημάνσεις βάθους ή ακόμα από ασάφεια χειρισμού. Αυτό το είδος σφάλματος απαιτεί εξειδικευμένη εμπειρία και μπορεί να χρειάζεται αρκετό χρόνο για να μπορεί να αναλυθεί και να διορθωθεί. Σχήμα 26: Τυπικά bias shift και rotation errors (Mikkelsen, 2003). 67

77 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Σχήμα 25: Δεδομένα διαστρεβλωμένης μετακίνησης, σύνολα ελέγχου και διορθωμένα αποτελέσματα (Mikkelsen, 2003) Στοιχεία αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων Στην ευρύτερη περιοχή μελέτης έχουν πραγματοποιηθεί διάφορες Γεωλογικές Γεωτεχνικές Μελέτες, με σκοπό την παρακολούθηση της κατολισθαίνουσας ζώνης του Πλατάνου. Η έναρξη της παρακολούθησης τοποθετείται χρονικά στην εκκίνηση των εργασιών κατασκευής της νέας χάραξης του οδικού άξονα Κόρινθος Πάτρα καθώς και του αντίστοιχου σιδηροδρομικού άξονα. Στην περιοχή του Πλατάνου και οι δύο χαράξεις περιλαμβάνουν την κατασκευή σηράγγων για την αποφυγή της «δύσκολης» αυτής ζώνης. Η πλέον συνηθισμένη γεωτεχνική μέθοδος ενόργανης παρακολούθησης μίας κατολισθαίνουσας ζώνης είναι αυτή των αποκλισιομέτρων. Η μέθοδος αυτή περιλαμβάνει την εγκατάσταση αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων. Η ευρύτερη περιοχή του Πλατάνου καλύπτεται από ένα αρκετά μεγάλο αριθμό τέτοιων γεωτρήσεων ειδικού τύπου (Χάρτης 8). Οι πρώτες αποκλισιομετρικές γεωτρήσεις στην ευρύτερη περιοχή εκτελέστηκαν το έτος 2002 για λογαριασμό της ΕΥΔΕ ΑΥΤ. ΠΑΘΕ., από την ΕΔΑΦΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΤΕ, στον υφιστάμενο οδικό άξονα της Νέας Εθνικής Οδού, τα στοιχεία των οποίων δίνονται στον Πίνακα

78 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Πίνακας 18: Στοιχεία αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων του 2002 ΓΕΩΤΡΗΣΗ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ Χ Υ Ζ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΒΑΘΟΣ (m) ΒΑΘΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ (m) Α Α Μετά από σειρά γεωτεχνικών μελετών και εκθέσεων στον οικισμό του Πλατάνου, προέκυψε η ανάγκη εγκατάστασης οργάνων παρακολούθησης των μετακινήσεων τόσο επιφανειακά (με βάθρα γεωδαιτικής παρακολούθησης) όσο και σε βάθος (με αποκλισιομετρικές γεωτρήσεις), με την ολοκλήρωση των εργασιών τον Φεβρουάριο του 2012 για λογαριασμό του έργου «Αυτοκινητόδρομος Ελευσίνα Κόρινθος Πάτρα Πύργος Τσακώνα». Τα στοιχεία των αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων που διανοίχτηκαν στον οικισμό Πλάτανο δίνονται στον Πίνακα 19. Πίνακας 19: Στοιχεία αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων οικισμού Πλατάνου. ΓΕΩΤΡΗΣΗ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ Χ Υ Ζ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΒΑΘΟΣ (m) ΒΑΘΟΣ ΚΑΤΑΣΤΡΕΠΤΙΚΗΣ ΔΙΑΡΤΗΣΗΣ (m) Α Α Α Α Α Επίσης από το 2004 μέχρι το 2011, στην περιοχή κατάντη της Νέας Εθνικής Οδού διανοίχτηκαν αποκλισιομετρικές γεωτρήσεις( Πίνακας 20), που κατά το πλείστον ανήκουν στην ΕΡΓΟΣΕ. Η περιοχή αυτή βρίσκεται στα δυτικά όρια του οικισμού Παραλίας Πλατάνου και παρακολουθείται πιο εντατικά λόγων των συχνών ρωγματώσεων επί της Ν.Ε.Ο., της κατασκευής της σιδηροδρομικής σήραγγας η έξοδος της οποίας τοποθετείται στην περιοχή αυτή, καθώς και της παρουσίας μίας ευρείας τεκτονικής ζώνης με προσανατολισμό ΒΔ-ΝΑ. 69

79 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Πίνακας 20: Στοιχεία αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων της περιόδου ΓΕΩΤΡΗΣΗ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ Χ Υ Ζ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΒΑΘΟΣ (m) ΓΒ GB GB GB19Α GB19Β GB19C G G G G G G G G G230Α B1i B2i B3i B4i KG KG Α Α Α Α Α Α Α Α Α Α

80 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Χάρτης 8: Στην εικόνα σημειώνονται με κόκκινο χρώμα οι περιοχές που καταγράφονται πρόσφατες μετακινήσεις. Η εικόνα είναι από ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΑΕ (από Kavoura et. all., August 12, 2014).

81 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Στην παρούσα εργασία η παρακολούθηση της κατολισθαίνουσας ζώνης περιορίζεται στην περιοχή κατάντη της Ν.Ε.Ο. και συγκεκριμένα στο δυτικό άκρο του οικισμού Παραλία Πλατάνου, όπου υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους λόγους που αναφέρθηκαν παραπάνω. Το αρχείο αποκλισιομετρικών μετρήσεων δεν είναι ιδιαίτερα εκτενές και περιορίζεται στη σειρά γεωτρήσεων Α3 με Α12 που εγκαταστάθηκαν το 2011 (Πίνακας 21) από την ΕΡΓΟΣΕ και παρακολουθούνται από την ΑΚΤΩΡ Α.Ε.. Κατά την περίοδο Φεβρουάριος Ιούνιος 2015 σε αυτή τη σειρά των γεωτρήσεων έγινε λήψη μετρήσεων με τη χρήση αποκλισιομέτρου με χρονικό βήμα περίπου ανά μήνα. Στον Πίνακα 21 εμφανίζονται αναλυτικά τα χαρακτηριστικά των αναφερόμενων αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων ενώ στο Χάρτη 9. προσδιορίζεται η θέση τους. Πίνακας 7.5: Στοιχεία αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων της περιόδου ΓΕΩΤΡΗΣΗ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΑΖΙΜΟΥΘΙΟ Χ Υ Ζ ΒΑΘΟΣ (m) ΓΕΩΤΡΗΣΗΣ Α Ο Α Ο Α Ο Α Ο Α Ο Α Α Ο Α Α Ο Α Ο Χάρτης 9: Τοπογραφική θέση γεωτρήσεων της στενής περιοχής παρακολούθησης κλίμακας 1:

82 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Οι μετρήσεις στην περιοχή μελέτης μπορούν να χωριστούν σε 2 χρονικές περιόδους, στις μετρήσεις που εγιναν το από το αρχείο μετρήσεων της εταιρείας ΑΚΤΩΡ Α.Ε. και στις μετρήσεις που έγιναν μετά το 2013 από το Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας ( ) Μετρήσεις εδαφικών μετακινήσεων για τα έτη Το αρχείο μετρήσεων για τα έτη προέρχεται από τις καταγραφές της εταιρείας ΑΚΤΩΡ Α.Ε. που έχει αναλάβει την παρακολούθηση των αποκλισιομετρικών γεωτρήσεων. Η πρώτη μέτρηση (initial position) καταγράφηκε τον Απρίλιο του 2011 για τις μετρήσεις αρχείου. Τα διαγράμματα των μετακινήσεων σε σχέση με το βάθος για την κάθε γεώτρηση που προκύπτον από τις μετρήσεις με αποκλισιόμετρο αποτελούν τα αποκλισιομετρικά διαγράμματα. Παρακάτω παρουσιάζονται συγκεντρωτικά τα διαγράμματα των γεωτρήσεων Α7 και Α8, και ο σχολιασμός των μετακινήσεων τους, τα διαγράμματα των υπόλοιπων γεωτρήσεων δίνονται στο Παράρτημα 5. Από την αξιολόγηση των διαγραμμάτων διακρίνονται γεωτρήσεις που δεν εμφανίζουν αξιόλογες μετακινήσεις (Α4, Α9, Α10, Α11, Α12,) ενώ σε άλλες διαμορφώνεται με σαφήνεια η επιφάνεια ολίσθησης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μεγάλης μετακίνησης αποτελεί η γεώτρηση Α8 η οποία λόγω της μεγάλης μετατόπισης σε καθορισμένο βάθος οδήγησε σε θραύση τελικά του αποκλισιομετρικού σωλήνα και αδυναμία συνέχισης της παρακολούθησης της μετατόπισης στο βάθος αυτό. Πρακτικά η μετατόπιση ήταν τόσο μεγάλη που δεν επέτρεπε στη βολίδα να διέλθει του συγκεκριμένου βάθους (21.5m) με αποτέλεσμα από τον Μάιο του 2013 οι μετρήσεις να γίνονται για πιο μικρά βάθη. 73

83 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ 74

84 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΓΕΩΤΡΗΣΗ Α7 ΠΕΡΙΟΔΟΣ 4/2012 6/2013 Μετατόπιση 12mm στο βάθος των 21.5m. 75

85 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ 76

86 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΓΕΩΤΡΗΣΗ Α8 ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1/2012 1/2013 Μετατόπιση 59mm στο βάθος των 21.5m. 77

87 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΓΕΩΤΡΗΣΗ Α8 ΠΕΡΙΟΔΟΣ 5/2013 7/2013 ΜΕΤΑ ΤΟ ΣΠΑΣΙΜΟ ΤΗΣ ΓΕΩΤΡΗΣΗΣ Δεν παρατηρείται μετατόπιση για βάθη μικρότερα των 20m μετά την θραύση του σωλήνα της γεώτρησης. 78

88 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Από την παρακολούθηση και ερμηνεία των διαγραμμάτων την περίοδο 2011 μέχρι 2013 οριοθετήθηκε μία στενή περιοχή που το φαινόμενο φαίνεται ότι βρίσκεται σε εξέλιξη. Επίσης προκύπτουν περιοχές χωρίς αξιόλογες μετακινήσεις το οποίο οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι περιοχές αυτές δεν μετακινούνται ή τουλάχιστον ότι δεν επηρεάζονται από επιφάνειες ολίσθησης μικρότερου βάθους από το βάθος μετρήσεων. Στον Πίνακα 22 φαίνονται οι συνολικές εδαφικές μετακινήσεις για την κάθε γεώτρηση για την περίοδο Πίνακας 22: Οι μετακινήσεις συγκεντρωτικά της κάθε γεώτρησης για την περίοδο ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ (mm) ΓΕΩΤΡΗΣΗ ΒΑΘΟΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ (m) 1/2012-6/2013 5/2011-1/2012 (Τελικές μετακινήσεις) Α Α4-0 0 Α Α Α Α Α9-0 0 Α Α Α Στο Σχήμα 27 δίνεται ένα συγκεντρωτικό διάγραμμα των μετακινήσεων που έχουν καταγραφεί μέχρι το Από το διάγραμμα μετακινήσεων φαίνεται ότι οι μετακινήσεις κατά την περίοδο εντοπίζονται σε μία συγκεκριμένη περιοχή κατάντη της Ν.Ε.Ο. (Χάρτης 10) με εμφανείς μετακινήσεις σε δύο συγκεκριμένες γεωτρήσεις Α7 και Α8 και μάλιστα με διαφορετικές ταχύτητες μετακίνησης. Η διαφοροποίηση της ταχύτητας οδήγησε στην αστοχία της αποκλισομετρικής γεώτρησης Α8 (παραμορφώσεις της τάξης 59mm). Για τους παραπάνω λόγους οδηγηθήκαμε στην διάνοιξη της νέας γεώτρησης Γ1 στα πλαίσια του προγράμματος LAYMO. Σχήμα 27: Συγκεντρωτικό διάγραμμα μετακινήσεων στην περιοχή Πλάτανος για την περίοδο

89 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Χάρτης 10: Στενή ζώνη αστάθειας στην περιοχή Πλάτανος κατάντη της Νέας Εθνικής Οδού Μετρήσεις εδαφικών μετακινήσεων για τα έτη Στα πλαίσια του ερευνητικού προγράμματος LAVMO ξεκίνησε μέσα στο 2013 η παρακολούθηση των γεωτρήσεων από το Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών συνεχίστηκε μέχρι τον Ιούνιο του Οι αναλυτικές ημερομηνίες της αρχικής μέτρησης για την κάθε γεώτρηση παρουσιάζονται στον Πίνακα 23. Πίνακας 23: Αρχικές μετρήσεις για την περίοδο ΓΕΩΤΡΗΣΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΡΧΙΚΗΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Α3 27/6/2014 Α4 29/8/2013 Α5 4/7/2013 Α6 19/6/2013 Α7 20/2/2013 Α8 - Α9 4/7/2013 Α10 19/12/2014 Α11 30/5/2014 Α12 19/6/2013 Γ1 5/3/

90 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Όπως φαίνεται στον Πίνακα 23 η γεώτρηση Α8 δεν μετριέται λόγω τεχνικών προβλημάτων. Συγκεκριμένα η γεώτρηση Α8, εμφανίζει εξαιρετικά μεγάλη μετατόπιση όπως παρουσιάζεται και από τα διαγράμματα της προηγούμενης περιόδου, με αποτέλεσμα το «σπάσιμο» του αποκλισιομετρικού σωλήνα. Η γεώτρηση Α10 έχειτην πιο πρόσφατη αρχική μέτρηση εξαιτίας τεχνικών προβλημάτων που δεν καθιστούσαν δυνατή την παρακολούθηση της νωρίτερα (ιδιόκτητος χώρος). Στη συνέχεια ακολουθούν τα αποκλισιομετρικά διαγράμματα των γεωτρήσεων Γ1 και Α7 οι οποίες εμφανίζουν σαφείς μετακινήσεις για την περίοδο

91 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΓΕΩΤΡΗΣΗ Α7 ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2/ /

92 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Μετατόπιση 7.38mm στο βάθος των 21.5m. 83

93 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΓΕΩΤΡΗΣΗ G1 ΠΕΡΙΟΔΟΣ 3/ /

94 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Μετατόπιση 6.45mm στο βάθος των 27m. 85

95 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Ο Πίνακας 24 που ακολουθεί συγκεντρώνει τις μετακινήσεις για την κάθε γεώτρηση. Πίνακας 24: Οι μετακινήσεις συγκεντρωτικά της κάθε γεώτρησης για την περίοδο ΓΕΩΤΡΗΣΗ ΒΑΘΟΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ (m) ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ (mm) Α4 - - Α5 - - Α6 - - Α Α8 - - Α9 - - Α G Συγκεκριμένα οι γεωτρήσεις Α3, Α4, Α5, Α6, Α9, Α10, Α11, Α12 και Β4i δεν έδειξαν μετακινήσεις ή τουλάχιστον αξιολογήσιμες σε μέγεθος μετατοπίσεις. Η γεώτρηση Α8 όπως αναφέρθηκε λόγω μεγάλης μετατόπισης σε βάθος 21.5m δεν επιτρέπει την κάθοδο της αποκλισιομετρικής βολίδας σε αυτό το βάθος με αποτέλεσμα να μην μπορεί να παρακολουθηθεί η εξέλιξη της μετακίνησης. Στο συγκεντρωτικό διάγραμμα του Σχήματος 28 διαπιστώνονται τα παρακάτω: η συνολική μετακίνηση για την περίοδο 5/2011 έως 12/2014 είναι 17.6mm η συνολική μετακίνηση για την περίοδο 2/ /2014 κυμαίνεται από 7.38mm (γεώτρηση Α7) έως 6.45mm (γεώτρηση Γ1) Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην γεώτρηση Α7: είναι η μοναδική που παρακολουθείται συστηματικά και τις δύο περιόδους λήψης μετρήσεων εμφανίζει σαφή μετατόπιση σε βάθος 21.5m και πάνω από τα όρια σφάλματος της αποκλισιομετρικής βολίδας χωρικά βρίσκεται σε μικρή απόσταση από την γεώτρηση Γ1 (νέα γεώτρηση) και προσδιορίζουν μαζί μία ευθεία διεύθυνσης ΒΔ-ΝΑ. Σχήμα 28. Συγκεντρωτικό διάγραμμα μετακινήσεων στην περιοχή Πλάτανος για την περίοδο

96 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ 7.5. Συμπεράσματα Η συστηματική παρακολούθηση της κατολισθαίνουσας ζώνης Πλατάνου, όσο αφορά τις οριζόντιες μετακινήσεις που σημειώνονται σε σχέση με το βάθος και τη χρονική εξέλιξη τους, αποτελεί μία ιδιαίτερα σημαντική γεωτεχνική διαδικασία καθόσον προσδιορίζει με ακρίβεια: 1. το βάθος της επιφάνειας ολίσθησης, 2. το μέγεθος των μετακινήσεων σε τάξη mm, 3. τη διεύθυνση της μετακίνησης και 4. την εξέλιξή τους. Η συλλογή, επεξεργασία και ερμηνεία των μετρήσεων της παλαιότερης περιόδου αποτελεί βασικό στοιχείο στην ταυτοποίηση των νέων μετρήσεων που καταγράφηκαν την περίοδο αλλά και στη «σύνδεση» των νέων καταγραφών με τις παλαιές, ώστε να προκύψει μία ελάχιστη συνολική μετατόπιση που χαρακτηρίζει κάθε μία συγκεκριμένη κατολισθαίνουσα ζώνη. Στο κεφάλαιο αυτό συγκεντρώθηκε και αναλύθηκε όλη η διαδικασία που ακολουθήθηκε και η οποία οδήγησε στα τελικά συμπεράσματα όσο αφορά τις οριζόντιες μετακινήσεις που μετρήθηκαν με τη χρήση των αποκλισιομέτρων. Ο Πίνακας 25 παρουσιάζει τη μέση μετακίνηση της περιοχής, αναφερόμενοι στην στενή περιοχή μελέτης, για τις περιόδους και , ενώ τα αποτελέσματα των οριζόντιων μετακινήσεων ανά γεώτρηση για την περίοδο συγκεντρώνονται στον Πίνακα 26. Πίνακας 25: Συνολικές μετακινήσεις της περιοχής μελέτης για τις περιόδους και Εύρος Μετακίνησης (mm) Πίνακας 26: Συνολικές μετακινήσεις της κάθε γεώτρησης στην περιοχή μελέτης για την περίοδο Γεώτρηση Υψόμετρο (m) Βάθος σωλήνα (m) Βάθος ολίσθησης (m) Χρόνος Μετακίνηση (mm) Διεύθυνση μετακίνησης Άξονες Συνολικ ή Γ / /2014 Α 6.13mm Β 4.06mm 6.45mm B030 A Α / /2014 Α 6.56mm Β 3.39mm 7.38mm B030 A 87

97 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ 7.6. Χάρτες Εδαφικών Μετακινήσεων Τα αποτελέσματα της γεωτεχνικής έρευνας και της τεχνικογεωλογικής χαρτογράφησης, σε συνδυασμό με τις συνεχείς μετρήσεις των αποκλισιομέτρων, επέτρεψαν τη σύνταξη χαρτών «Εδαφικών Μετακινήσεων» της περιοχή έρευνας. Οι χάρτες αυτοί είναι σχεδιασμένοι σε μικρή κλίμακα (της τάξης του 1:500), καλύπτουν μια συγκεκριμένη στενή περιοχή (κατολισθαίνουσα ζώνη) και παρέχουν τη βασική πληροφόρηση σχετικά με τα παρακάτω χαρακτηριστικά των κατολισθήσεων: 1) Το περίγραμμα της κατολισθαίνουσας ζώνης. Προκύπτει από τις σχετικές μετακινήσεις στις αποκλισιομετρικές γεωτρήσεις, καθώς επίσης και τις επιτόπου ενδείξεις διαπιστώσεις των εδαφικών μετακινήσεων 2) Τη διεύθυνση και φορά μετακίνησης σε σχέση με το γεωγραφικό βορά σε κάθε σημείο μέτρησης, σύμφωνα πάντα με τις μετρήσεις προσανατολισμού της αποκλισιομετρικής βολίδας 3) Τη μέση ταχύτητα μετακίνησης (σαν διάνυσμα μετακίνησης καθώς και αριθμητικά). Αναφέρεται για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και αφορά τις οριζόντιες μετακινήσεις στο βάθος της επιφάνειας ολίσθησης. Γενικά, συμπίπτει με τις επιφανειακές μετακινήσεις ή η διαφορά τους είναι μικρή (εκτός και κάτι τέτοιο είναι εμφανές από τα διαγράμματα των αθροιστικών μετακινήσεων) 4) Το ακριβές βάθος μετακίνησης, όπως διαπιστώνεται σαφώς από τα διαγράμματα τοπικών μετακινήσεων. Στη συνέχεια παρατίθενται οι χάρτες εδαφικών μετακινήσεων της περιοχής για την περιοδο μέχρι το 2013 και από το , χάρτης 11 και 12 αντίστοιχα. Χάρτης 11: Χάρτης εδαφικών μετακινήσεων για την περίοδο πριν το

98 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΑΠΟΚΛΙΣΙΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Χάρτης 12: Χάρτης εδαφικών μετακινήσεων για την περίοδο

99 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΥΣΑΤΑΘΕΙΑΣ 8. Συνθήκες ευστάθειας 8.1. Γενικά Οι κατολισθήσεις γενικά ή η μετακίνηση μαζών κατ άλλους, έχει απασχολήσει τόσο την επιστημονική κοινότητα όσο και την κοινωνία καθώς αποτελεί ένα φυσικό φαινόμενο το οποίο εντάσσεται στην κατηγορία των φυσικών καταστροφών. Έτσι πέρα από τον προσδιορισμό και μελέτη του φαινομένου προκύπτει η ανάγκη της ποσοτικοποίησης της δράσης του φαινομένου όπως επίσης και της πρόβλεψης και πρόληψης μέτρων. Με αυτόν τον τρόπο περνάμε στην «θεωρία» της ανάλυσης ευστάθειας των πρανών. Αναφερόμενοι στην ανάλυση της ευστάθειας των πρανών, εννοούμε τους βασικούς μηχανισμούς και τις αρχές που οδηγούν στην δημιουργία μίας πιθανής αστοχίας (θραύσης) των πρανών, καθώς επίσης και την ανάπτυξη και εφαρμογή των αντίστοιχων μεθοδολογιών επίλυσης έναντι της προβλεπόμενης αστοχίας. Για την προσέγγιση-ανάλυση ευστάθειας πρανών έχουν αναπτυχθεί διάφορες μεθοδολογίες, από τις οποίες επιλέχθηκε συγκεκριμένα η μέθοδος της Οριακής Ισορροπίας (Limit Equilibrium Methods). Οι αναλύσεις οριακής ισορροπίας βασίζονται στην εξέταση της ισορροπίας των δυνάμεων που ενεργούν σε ένα πρανές και τείνουν να προκαλέσουν την μετακίνησή του (δύναμη βαρύτητας, πιέσεις πόρων, εξωτερικές δυναμικές τάσεις κ.α.) κατά μήκος μιας ορισμένης επιφάνειας ολίσθησης και των δυνάμεων εκείνων που αντιτίθεται στην ολίσθηση (διατμητική αντοχή εδάφους κ.α.). Η παραπάνω σχέση ισορροπίας δυνάμεων συνδυάζεται σε ένα μαθηματικό λόγο που καλείται Συντελεστής Ασφάλειας Fs (Factor of safety), ο οποίος εκφράζει το κατά πόσο πρέπει να μειωθεί η διατμητική αντοχή του εδάφους ώστε να καταστήσει την προς ολίσθηση μάζα σε κατάσταση οριακής ισορροπίας κατά μήκος μιας ορισμένης επιφάνειας ολίσθησης. Ο συντελεστής Fs είναι γενικά ο λόγος των δυνάμεων (ή ροπών) που αντιστέκονται στην ολίσθηση (παθητικές δυνάμεις) P ΠΑΘ προς τις δυνάμεις που τείνουν να την προκαλέσουν (ενεργητικές δυνάμεις) Ρ ΕΝΕΡΓ: Συντελεστής ασφάλειας F P P Στην περίπτωση που F=1, τότε το πρανές βρίσκεται σε κατάσταση επικείμενης αστοχίας ή σε οριακή κατάσταση ευστάθειας. Ο αποδεκτός συντελεστής ασφάλειας είναι μεγαλύτερος από το 1 και έχει σκοπό να εξασφαλίσει ένα περιθώριο ασφάλειας μεταξύ του πραγματικού φορτίου και του φορτίου μιας αστοχίας. Γενικά, οι τιμές του αποδεκτού συντελεστή ασφάλειας για την ευστάθεια πρανών είναι της τάξης του ( F= 1.4 κατά DIN4084, F= 1.5 κατά USBR). Βέβαια η αποδεκτή εκάστοτε τιμή του συνήθως καθορίζεται με τις εκάστοτε επιβαλλόμενες συνθήκες (σεισμικές φορτίσεις, παρουσία υπεδαφικών νερών κλπ.). Σύμφωνα με το ΦΕΚ 1221/ περί «Ανάλυσης τιμών και λοιπόν θεμάτων Γεωτεχνικών ερευνών, Μελέτες Γεωτεχνικών Έργων και Γεωτεχνικών Μελετών», οι τιμές των απαιτούμενων συντελεστών ασφάλειας που ορίζονται για εδαφικά πρανή εκσκαφών και επιχωμάτων δίνονται στον Πίνακα

100 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΥΣΑΤΑΘΕΙΑΣ Πίνακας 27: Ενδεικτικές τιμές συντελεστών ασφάλειας(κούκης Σαμπατακάκης, 2007). F=1.4 Για συνθήκες ομαλής φόρτισης και ομαλής λειτουργίας F=1.3 Για συνθήκες στατικής φόρτισης και πιθανή εκτιμώμενη ακραία περίπτωση ανύψωσης της στάθμης του υδροφόρου ορίζοντα για ζωή έργου 50 χρόνια. F=1.0 Για περίπτωση σεισμικής φόρτισης Η μέθοδος ανάλυσης που χρησιμοποιήσαμε είναι η Απλοποιημένη Μέθοδος των Λωρίδων που προτάθηκε από τον Janbu to Η βασική παραδοχή της μεθόδου είναι ότι οι συνισταμένες των διαλωριδικών δυνάμεων έχουν διεύθυνση οριζόντια και είναι προσεγγιστικά ίσες και αντίθετες (δηλαδή η επίδρασή τους θεωρείται αμελητέα). Η επίλυση των δυνάμεων γίνεται σε κατακόρυφο και οριζόντιο άξονα για κάθε λωρίδα χρησιμοποιώντας έναν εμπειρικό διορθωτικό συντελεστή (Σχήμα 29). Ο συντελεστής αυτός (fo) είναι προκαθορισμένος και οι τιμές του εξαρτώνται από τη συνοχή, τη γωνία εσωτερικής τριβής και το σχήμα της επιφάνειας ολίσθησης. Δηλαδή η επιφάνεια ολίσθησης μπορεί να μην είναι κυκλική αλλά γενικά καμπυλόγραμμη. Γενικά η μέθοδος Janbu δίνει πιο συντηρητικά αποτελέσματα από τις άλλες μεθόδους ανάλυσης της ευστάθειας πρανών. Σχήμα 29: Επίδραση δυνάμεων στην απλοποιημένη μέθοδο Janbu (ScienceDirect) Ανάλυση Ευστάθειας στην Γεωτεχνική Τομή Α-Α Συγκεκριμένα, για την ανάλυση ευστάθειας με την μέθοδο Οριακής Ισορροπίας στην περιοχή χρησιμοποιήθηκε το τμήμα της τεχνικογεωλογικής τομής Α-Α μεταξύ των υψομέτρων 20.00m m και ο τεχνικογεωλογικός χάρτης που συντάχθηκε με το πρόγραμμα ArcMap, σε κλίμακα 1:2000. Η στρωματογραφία της τομής προέκυψε από τα 91

101 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΥΣΑΤΑΘΕΙΑΣ αποτελέσματα της γεωτεχνικής έρευνας που πραγματοποιήθηκε και τις γεωτεχνικές ενότητες που προέκυψαν από αυτήν. Για την διεξοδική μελέτη της ανάλυσης της ευστάθειας λήφθηκαν υπ όψιν: Οι γεωτεχνικές ενότητες και τα αποτελέσματα των εργαστηριακών δοκιμών για την κάθε μία, δίνοντάς τους συγκεκριμένες τιμές μηχανικών παραμέτρων (c και φ κλπ.), Το ανάγλυφο του πρανούς, Ο συντελεστής r u με ξεχωριστές τιμές για κάθε γεωτεχνική ενότητα, για την περιγραφή της πίεσης των πόρων στην επικείμενη υδροφορία που Όπως αναφέρθηκε νωρίτερα η δράση των υπόγειων νερών στους εδαφικούς σχηματισμούς προσομοιάζεται με την χρήση του συντελεστή πίεσης πόρων ru, ο οποίος δίνεται από την ακόλουθη σχέση: r u u h i Συντελεστής πίεσης πόρων όπου: γi το ολικό φαινόμενο βάρος της εδαφικής στρώσης i hi το μέσο πάχος της εδαφικής στρώσης i i ο αριθμός της εδαφικής στρώσης u η πίεση του νερού των πόρων Η ανάλυση της ευστάθειας έγινε με τη χρήση του λογισμικού Slide 5.0,Rockscience Inc., το οποίο χρησιμοποιεί τις μεθόδους ανάλυσης Οριακής Ισορροπίας θεωρώντας κυκλοειδούς μορφής επιφάνειες ολίσθησης. Από τη γεωτεχνική έρευνα διακρίθηκαν οι γεωτεχνικές ενότητες που παρουσιάζονται στον Πίνακα 28. Οι τιμές των εδαφικών παραμέτρων c, φ και γb που παρουσιάζονται στον Πίνακα 28 είναι τροποποιημένες, για την ορθότερη προσέγγιση της προσομοίωσης της εδαφικής αστοχίας. 92

102 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΥΣΑΤΑΘΕΙΑΣ Πίνακας 28: Οι γεωτεχνικές ενότητες που προέκυψαν για την περιοχή Πλάτανος. ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ γb (kn/m 3 ) cu (kpa) φ ο ru ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΧΡΩΜΑ Υλικά κατολισθήσεων (LM): Καστανού-καστανοκίτρινου χρώματος, χαλαρά αναμοχλευμένα, ετερογενή εδαφικά υλικά με αργιλοϊλυώδη έως αμμώδη σύσταση, με θραύσματα και ογκόλιθους κυρίως ψαμμίτη, αβεστολίθου και κερατολίθου. Ταξινομούνται ως CL, SM, SC, GC-SC, GS- GM, GW-GC, GW-GM, GC, GM. Κορήματα- Αποσαθρωμένοι μαργαϊκοί σχηματισμοί (SC): Καστανό καστανέρυθρο, αργιλώδες ΑΜΜΟΧΑΛΙΚΟ με λατύπες και θραύσματα ασβεστολιθικής, κερατολιθικής σύστασης και καστανοκίτρινη-καστανότεφρη αμμώδης άργιλος. Ταξινομούνται ως GC-SC. Ζώνη αστάθειας (WZ): Καστανό καστανέρυθρο, αργιλώδες ΑΜΜΟΧΑΛΙΚΟ με λατύπες και θραύσματα ασβεστολιθικής, κερατολιθικής σύστασης και καστανοκίτρινη-καστανότεφρη αμμώδης άργιλος. Πιθανή ζώνη ρήγματος , Μάργες με ενστρώσεις κροκαλοπαγών (mg): Καστανοκίτρινες καστανότεφρες, σκληρές, αργιλικές ΜΑΡΓΕΣ. Βαθύτερα μεταβαίνουν σε υπότεφρες ιλυώδεις σκληρές μάργες ιλυόλιθους. Τοπικές ενστρώσεις μαργαϊκών κροκαλοπαγών. Κρητιδικοί ασβεστόλιθοι (ks): Λευκότεφροι, πλακώδεις μεσοστρωματώδεις, ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΟΙ με κονδύλους κερατολίθων και ερυθρών αργιλικών σχιστολίθων. Διατέμνονται από τρια κύρια συστήματα ασυνεχειών, με επιφάνειες τραχείες, με μικρό άνοιγμα, χωρίς ή με υλικό πλήρωσης μικρού πάχους και μέτρια συνέχεια, και μικρή απόσταση

103 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΥΣΑΤΑΘΕΙΑΣ Block search Για την ανάλυση ευστάθειας χρησιμοποιήθηκε η ανάλυση της οριακής ισορροπίας για μια συγκεκριμένη μη κυκλική επιφάνεια ολίσθησης και ακολουθήθηκε η μέθοδος block search. Ο συντελεστής ασφάλειας που προέκυψε με την μέθοδο Janbu είναι F=1.499 (Σχήμα 30). Σχήμα 30: Ανάλυση ευστάθειας πρανών με την μέθοδο οριακής ισορροπίας, για συγκεκριμένο μη κυκλικό τέμαχος που ολισθαίνει στην περιοχή Πλάτανος. Με βάση την μέθοδο έρευνας της επιφάνειας ολίσθησης που εφαρμόστηκε, προκύπτει ότι στην επιφάνεια ολίσθησης που εξετάσαμε με το πρόγραμμα slide δίνει υψηλό συντελεστή, ενώ από τις αποκλισιομετρικές γεωτρήσεις Γ1 και Α7, το πραγματικό βάθος ολίσθησης που μετριέται πραγματοποιείται σε βάθος 27.00m και 21.50m αντίστοιχα. Για το λόγο αυτό ενδείκνυται η εφαρμογή αντίστροφης ανάλυσης της ευστάθειας, ώστε να εκτιμηθούν οι αληθείς παράμετροι που «δουλεύουν» στην πραγματική συγκεκριμένη συνθήκη. 94

104 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 9. Συμπεράσματα-Προτάσεις Η περιοχή του Πλατάνου αποτελεί μια εκτεταμένη ζώνη που χαρακτηρίζεται από γενικότερη γεωλογική αστάθεια που εξελίσσεται στο χρόνο και σε αυτό συμβάλλουν ενδογενείς παράγοντες (ενεργός τεκτονική, σεισμική δραστηριότητα, λιθολογία) και εξωγενείς (βροχοπτώσεις, ανθρωπογενείς παρεμβάσεις). Η συστηματική παρακολούθηση, καταγραφή και ερμηνεία των ενόργανων οριζόντιων μετακινήσεων για το χρονικό διάστημα των τελευταίων πέντε (5) περίπου ετών από αποκλισιομετρικές γεωτρήσεις, έχουν δείξει τα παρακάτω: 1) εντοπίζεται συγκεκριμένη στενή περιοχή έκτασης περί τα 11 στρέμματα, στα δυτικά όρια της ζώνης, στα κατάντη της ΝΕΟ, όπου ο μέσος ρυθμός των εδαφικών μετακινήσεων για την περίοδο ήταν της τάξης των 4.91 mm/έτος 2) η ασταθής περιοχή εντοπίζεται μέσα στους λεπτόκοκκους νεογενείς σχηματισμούς (κυρίως αργιλικές μάργες) και η αστοχία επιτελείται στην επαφή αυτών με το υποκείμενο αλπικό υπόβαθρο (ασβεστόλιθοι) η οποία στη συγκεκριμένη θέση είναι τεκτονικής μορφής. 3) Είναι μια περιστροφική θραύση βάθους περί τα 21 m που εμφανίζει «ερπυστικού» χαρακτήρα μετακινήσεις. 4) αναγνωρίζονται εκτεταμένες περιοχές της ζώνης χωρίς αξιόλογες μετακινήσεις το οποίο οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι περιοχές αυτές δεν μετακινούνται ή τουλάχιστον δεν επηρεάζονται από επιφάνειες ολίσθησης μικρότερου βάθους από το βάθος μετρήσεων (δηλ. τα 30 περίπου μέτρα). 5) η εδαφική αστάθεια δεν φαίνεται, τουλάχιστον προς το παρόν, να επηρεάζει τα οδικά και σιδηροδρομικά έργα που κατασκευάζονται Στο επόμενο στάδιο έρευνας προτείνονται τα εξής: Συνεχής παρακολούθηση και μέτρηση των οριζόντιων μετακινήσεων, για μια σειρά ετών. Παρακολούθηση και καταγραφή πληροφοριών όσον αφορά το μικροκλίμα της περιοχής (βροχοπτώσεις), για περαιτέρω σύνδεση των μετακινήσεων σε σχέση με τους παράγοντες εκδήλωσης (ένταση, διάρκεια κ.λπ) που χαρακτηρίζουν την περιοχή. Εκτέλεση ειδικών δοκιμών εδαφομηχανικής (διάτμηση υπό πλήρως ελεγχόμενες εντατικές συνθήκες σε δείγματα μεγάλων διαστάσεων - large shear tests) στα υλικά των αργιλικών μαργών που αποτελούν τα υλικά που συμμετέχουν στην εδαφική αστάθεια. θεωρητική προσέγγιση των «κρίσιμων» εδαφικών παραμέτρων που «λειτούργησαν» κατά την αστοχία μέσω υπολογιστικών μοντέλων (π.χ. αντίστροφη ανάλυση ευστάθειας). 95

105 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλιογραφία Abdallah I. Husein Malkawi, Waleed F. Hassan, Fayez A. Abdulla, (2000). Uncertainty and reliability analysis applied to slope stability. Structural Safery 22: Backert N., Ford M. and Malartre F. (2010) Architecture and sedimentology of the Kerinitis Gilbert-type fan delta. Corinth Rift, Greece. Sedimentology, 57: DOI: /j x Doutsos T. and Kokkalas S. (2001) Stress and deformation patterns in the Aegean region. J Struct Geol 23: doi: /s (00)00119-x Ferentinos G., Papatheodorou G. and Collins M. (1988) Sediment transport processes on an active submarine fault escarpment: Gulf of Corinth, Greece. Marine Geology, 83: doi: / (88) Guidoboni E., Comastri A. and Traina G., (1994) Catalogue of ancient earthquakes in the Mediterranean area up to the 10th century. SGA Storia Geofisica Ambiente, Bologna 504pp. Jackson J.A., Gagnepain J., Houseman., King G.C.P, Papadimitriou P., Soufleris C. and Virieux J. (1982) Seismicity, normal faulting, and the geomorphological development of the Gulf of Corinth (Greece): the Corinth earthquakes of February and March Earth and Planetary Science Letters, 57: doi: / x(82) Kavoura K., Kordouli M., Nikolakopoulos K., Elias P., Sykioti O., Tsagaris V., Drakatos G., Rondoyanni Th., Tsiambaos G., Sabatakakis N., Anastasopoulos V. "Subsurface Geological modelling using GIS and remote sensing data. A case study from Platanos landslide, Western Greece", Proc. SPIE 9229, Second International Conference on Remote Sensing and Geoinformation of the Environment (RSCy2014), 92290C (August 12, 2014). doi : / Kavoura Kat., Nikolakopoulos, K., Sabatakakis, N. (2014). Relief evolution monitoring using airphotos time series and gis. A case study from western Greece Zagajewski B., Kycko M., Reuter R. (eds.) EARSeL and University of Warsaw, 2014, ISBN , doi: / Kavoura, Kat., Nikolakopoulos, K, Sabatakakis,N. (2014). Landslide monitoring using airphotos time series and GIS. Proc. SPIE9245, Earth Resources and Environmental Remote Sensing/GIS Applications V, 92450E (October 23, 2014); Vol. 9245, , doi: / Katsonopoulou D. (1998) Observations on the Topography of Aigialeia. In: Ancient Helike and Aigialeia D. Katsonopoulou, S. Soter and D. Schilardi (Eds.), The Helike Society, Athens, Helike II, Kokkalas S. and Koukouvelas I.K. (2005) Fault-scarp degradation modeling in Central Greece: the Kaparelli and Heliki faults (Gulf of Corinth) as a case study. Journal of Geodynamics, 40: doi: /j.jog Kordouli, M., Kavoura, Kat., Nikolakopoulos, K., Sabatakakis, N. (2014). Landslide inventory using a GISMA system extended with statistical adaptive methods, 5 th EARSeL Workshop on Remote Sensing and Geology Surveying the GEOsphere, Warsaw, June, Koukis G., Sabatakakis N., Nikolaou N. and Loupasakis C., (2005) Landslide hazard zonation in Greece. Proceedings of the Open Symposium on landslide risk analysis and sustainable disaster management by International Consortium on Landslides, Washington, USA, October 2005, Chapter 37:

106 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Koukouvelas I. and Doutsos T. (1996) Implications of structural segmentation during earthquakes: the 1995 Egion earthquake, Gulf of Corinth. Greece J Struct Geol 18: doi: /s (96) Koukouvelas I., Stamatopoulos L., Katsonopoulou D. and Pavlides S. (2001) A palaeosmeismological and geoarchaeological investigation of the Eliki fault, Gulf of Corinth, Greece. J. Struct. Geol., 23: doi: /s (00) Machan G., Bennett V (2008), «Use of Inclinometers for Geotechnical Instrumentation on Transportation Projects» Transportation Research Board of the National Academies, Number E-C129, Marinatos S.N., (1960) Helice: a submerged town of classical Greece. Archaeology, Mc Neill L. and Collier R. E. (2004) Uplift and slip rates of the eastern Eliki fault segment, Gulf of Corinth, Greece, inferred from Holocene and Pleistocene terraces. J. Geol. Soc. London, 161: Mikkelsen P. (2003), «Advances in Inclinometer Data Analysis», Oslo, Norway. Morley C.K., Nelson R.A., Patton T.L. and Munn S.G. (1990) Transfer zones in the East African Rift system and their relevance to hydrocarbon exploration in rifts. American Association of Petroleum Geologists Bulletin 74 (8): Nikolakopoulos K, Kavoura Kat., Sabatakakis, N., Vaiopoulos, A. (2014) Fusion of declassified airphotos and Landsat MSS data for old Landslides detection Earth Resources and Environmental Remote Sensing/GIS Applications V, edited by Ulrich Michel, Karsten Schulz, Proc. of SPIE Vol. 9245, 92450E doi: / Roberts G. and Koukouvelas I. (1996) Structural and seismological segmentation of the Gulf of Corinth fault system: implications for models of fault growth. Annali di Geophysica, 23: Sabatakakis, N., Tsiambaos, G., Rondoyianni, R., Papanakli, St., Kavoura, Kat. (2015). Deep - seated structurally controlled landslides of Corinth Gulf rift zone, Greece: The case of Panagopoula landslide Proc. of 13 th ISRM Congress Innovations of Applied and Theoretical Rock Mechanics - ISBN: , paper 651. Soter S. (1998) Holocene uplift and subsidence of the Helike Delta, Gulf of Corinth, Greece. In: Coastal Tectonics, Stewart I. S., Vita-Finzi C. (Eds.) Spec. Publ. Geol. Soc. of London, 146: Stark T. (2008), Choi H, «Slope Inclinometers for landslides», Springer-Verlag. Stefatos A., Papatheodorou G., Ferentinos G., Leeder M. and Collier R., (2002) Seismic reflection imaging of active offshore faults in the Gulf of Corinth: their seismotectonic significance. Basin Research 14 (4): DOI: /j x Tsiambaos, G., Sabatakakis, N., Rondoyianni, R., Depountis N., Kavoura, Kat. (2015). Composite landslides affecting flysch and neogene weak rock formations induced by heavy rainfalls Proc. of 13 th ISRM Congress Innovations of Applied and Theoretical Rock Mechanics - ISBN: , paper 656. Varnes, D. J (1978), «Slope movement types and processes» In: Special Report 176: Landslides: Analysis and Control (Eds: Schuster, R. L. & Krizek, R. J.). Transportation and Road Research Board, National Academy of Science, Washington D. C., Composite landslides affecting Flysch and Neogene weak rock formations induced by heavy rainfalls (ISRM 2015) 97

107 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Κάβουρα Α. (2013), Κατολισθήσεις στο νομό Αχαΐας: Ανάπτυξη μοντέλου επικινδυνότητας. Διατριβή Διπλώματος Ειδίκευσης, Τμήμα Γεωλογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών. Καπώνη Ε. (2011) Τεχνικογεωλογικές συνθήκες κατά την διάνοιξη της σήραγγας Πλατάνου του νέου αυτοκινητόδρομου Κορίνθου Πατρών. Μηχανική συμπεριφορά των εκσκαπτόμενων μαργολίθων και προβλήματα κατά την Α φάση διάνοιξης. Mεταπτυχιακή Διατριβή Ειδίκευσης, Τομέας Εφαρμοσμένης και Περιβαλλοντικής Γεωλογία, Τμήμα Γεωλογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών. Καρανίκας Ι., Φραντζεσκάκης Α. και Συνεργάτες Ε.Π.Ε., ΟΜΑΣ μελετών και επιβλέψεων τεχνικών έργων- ΟΜΕΤΕ Α.Ε., Εδαφοηχανική Ερευνητική Α.Τ.Ε. και ΟΜΕΤΕ Εδασοστατική Ε.Π.Ε. (2005) Σήραγγα Πλατάνου (Χ.Θ ,11 Χ.Θ ,01). Γεωλογική- Γεωτεχνική αξιολόγηση. Εδαφομηχανική Ερευνητική Α.Τ.Ε. Κούκης Γ., Σαμπατακάκης Ν., (2002) Τεχνική Γεωλογία. Εκδόσεις Παπασωτηρίου, Αθήνα. Κούκης Γ., Σαμπατακάκης Ν., (2007) Γεωλογία Τεχνικών Έργων. Εκδόσεις Παπασωτηρίου, Αθήνα. Κουτσιούμπης Ι. (2011) Τεχνικογεωλογικές συνθήκες κατά την διάνοιξη της σήραγγας Πλατάνου του νέου αυτοκινητόδρομου Κορίνθου Πατρών. Μηχανική συμπεριφορά των εκσκαπτόμενων μαργολίθων και προβλήματα κατά την Β φάση διάνοιξης. Mεταπτυχιακή Διατριβή Ειδίκευσης, Τομέας Εφαρμοσμένης και Περιβαλλοντικής Γεωλογία Τμήμα Γεωλογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών. Μισύρη Ζ. (2014), Μελέτη της κατολισθαίνουσας ζώνης της Παναγοπούλας Ν. Αχαΐας με την εγκατάσταση αποκλισιομέτρων. Διατριβή Διπλώματος, Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στις Περιβαλλοντικές Επιστήμες, Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών. Ρογκάλα Α. (2010). Συν-σεισμική παραμόρφωση στο ρήγμα της Ελίκης. Μεταπτυχιακή εργασία, Τομέας Θαλάσσιας Γεωλογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών. Στεφάτος Α. (2005) Μελέτη ιζηματογενών διεργασιών και τεκτονικών δομών στον Κορινθιακό Κόλπο με τη χρήση Γεωγραφικών μεθόδων. Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Γεωλογίας. Τσαπικούνης Α. (2011) Τεχνικογεωλογικές συνθήκες κατά την διάνοιξη των σηράγγων Πλατάνου και Τράπεζας της Σ.Γ.Υ.Τ. Κιάτου Αιγίου. Γενική παρουσίαση των έργων- Αξιολόγηση επιτόπου μετρήσεων. Mεταπτυχιακή Διατριβή Ειδίκευσης, Τομέας Εφαρμοσμένης και Περιβαλλοντικής Γεωλογία Τμήμα Γεωλογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών. Φωτακοπούλου Π. (2008). Διερεύνηση της κατολισθαίνουσας ζώνης Καρυάς Ν. Αχαίας με την εγκατάσταση αποκλισιομέτρων. Αντίστροφες αναλύσεις ευστάθειας. Mεταπτυχιακή Διατριβή Ειδίκευσης, Τομέας Εφαρμοσμένης και Περιβαλλοντικής Γεωλογία Τμήμα Γεωλογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών. Χαραλαμπάκης, Παπατολιός (2006), «Παρακολούθηση της ευστάθειας πρανών της Εγνατίας Οδού με αποκλισιόμετρα», Ξάνθη. Φ.Ε.Κ. 363/1983: Τεχνικές Προδιαγραφές Δειγματοληπτικών Γεωτρήσεων Ξηράς για Γεωτεχνικές έρευνες (Ε101-83). Φ.Ε.Κ. 955Β/1986: Προδιαγραφές εργαστηριακών (Ε105-86) και επί τόπου δοκιμών Εδαφομηχανικής (Ε106-86). ΦΕΚ 1221/ : Ανάλυσης τιμών και λοιπόν θεμάτων Γεωτεχνικών ερευνών, Μελέτες Γεωτεχνικών Έργων και Γεωτεχνικών Μελετών. 98

108 99 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

109 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Φωτογραφίες ευρύτερης περιοχής και περιοχής κατολίσθησης

110 Πανοραμική εικόνα ευρύτερης περιοχής Πλατάνου.

111 Ευρύτερη περιοχή Πλατάνου. Ψηφιακή μονάδα ανάγνωσης (PDA) κατά την διάρκεια λήψης μετρήσεων. Εξοπλισμός αποκλισιομετρικών οργάνων κατά την διάρκεια λήψης μετρήσεων.

112 Η γεώτρηση Γ1 Πλάτανος τον Απρίλιο Η γεώτρηση Γ1 Πλάτανος τον Αύγουστο2013. Εξοπλισμός αποκλισιομέτρου στη γεώτρηση Α7 πριν την λήψη των μετρήσεων Λήψη μετρήσεων στη γεώτρηση Α11

113 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: Τομές Γεωτρήσεων (Logs)

114 ΓΕΩΤΡΗΣΗ: Γ1 ΠΛΑΤΑΝΟΣ Χ: Υ:

115 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 Φωτογραφίες Δειγμάτων

116 ΓΕΩΤΡΗΣΗ: Γ1 (0,00-7,50) m

117 ΓΕΩΤΡΗΣΗ: Γ1 (7,50-14,80) m

118 ΓΕΩΤΡΗΣΗ: Γ1 (14,80-21,80) m ΓΕΩΤΡΗΣΗ: Γ1 (21,80-25,45) m

119 ΓΕΩΤΡΗΣΗ: Γ1 (28,50-30,30) m

120

121 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4 Φύλλα Εργαστηριακών Δοκιμών

122 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 0,00-2,00m Νο κάψας: Α: Βάρος υγρού δείγματος και κάψας (gr) 720,4 Β: Βάρος ξηρού δείγματος και κάψας (gr) 687,72 Γ: Βάρος νερού (Γ=Α-Β) (gr) 32,68 Δ: Βάρος ξηρού δείγματος (Δ=Β-Ε) (gr) 330,64 Ε: Βάρος κάψας (gr) 357,08 Ζ: Υγρασία (%) (Γ/Δ) Χ 100 9,88 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ :

123 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕ ΚΟΣΚΙΝΑ Στοιχεία δείγματος: Γ1 0,00-2,00m Βάρος ολικού δείγματος: 2840,00 gr Πρότυπο μέγεθος Νο Συγκρατούμενο βάρος Διερχόμενο βάρος κοσκίνου (mm) κοσκίνου σε gr gr % 76,20 63,50 50,80 28,10 31,75 25,40 19,05 99, ,43 96,49 15,87 12,70 9,52 99, ,06 93,00 6,35 4,75 No 4 151, ,34 87,65 2,36 No 8 2,00 No , ,00 72,89 1,18 No 16 Συγκρατούμενο στα 60 gr Διερχόμενο στα 60 gr Διερχόμενο % στα 60 gr Διερχόμενο % του ολικού δείγματος 0,60 No 30 0,425 No 40 8,44 51,56 85,93 62,63 0,300 No 50 0,180 No 80 0,149 No 100 0,074 No ,73 18,83 31,38 22,87 Παιπάλη Ολικό Βάρος ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Ποσοστό επί Όρια μεγέθους κατά ASTM του ολικού δείγματος (%) ΚΡΟΚΑΛΕΣ >76,2 0,00 ΧΑΛΙΚΕΣ 76,2-4,75 12,35 ΑΜΜΟΣ 4,75-0,074 64,78 ΙΛΥΣ+ΑΡΓ. <0,074 22,87

124

125 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΟΡΙΩΝ ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΟΡΙΑ ATTERBERG) Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 0,00-2,00m ΔΟΚΙΜΗ Προσδιορισμός oρίου υδαρότητας Προσδιορισμός ορίου πλαστικότητας Αριθμός δοκιμής Αριθμός υποδοχέα Αριθμός κτύπων Α Βάρος υγρού δείγμ. + υποδοχέα (gr) 31,32 27,37 32,25 20,24 17,96 14,36 Β Bάρος ξηρού δείγ. + υποδοχέα (gr) 27,99 24,80 28,85 19,63 17,45 14,20 Γ Bάρος νερού (Γ = Α - Β) (gr) 3,33 2,57 3,40 0,61 0,51 0,16 Δ Βάρος υποδοχέα (gr) 14,09 13,46 13,82 15,82 13,33 12,23 Ε Βάρος ξηρού δείγματος (Ε= Β - Δ) (gr) 13,90 11,34 15,03 3,81 4,12 1,97 Ζ Περιεχόμενη υγρασία (%) (Ζ=Γx100/E) 23,96 22,66 22,62 16,01 12,38 8,12 Oριο υδαρότητας LL = 23,08 Oριο πλαστικότητας PL = 14,19 Δείκτης πλαστικότητας PI = 8,89 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Το όριο υδαρότητας προκύπτει από την καμπύλη ροής ( αριθμός κτύπων - περιεχόμενη υγρασία (%))

126 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 2,00-2,95m Νο κάψας: Α: Βάρος υγρού δείγματος και κάψας (gr) 410 Β: Βάρος ξηρού δείγματος και κάψας (gr) 398,65 Γ: Βάρος νερού (Γ=Α-Β) (gr) 11,35 Δ: Βάρος ξηρού δείγματος (Δ=Β-Ε) (gr) 241,05 Ε: Βάρος κάψας (gr) 157,6 Ζ: Υγρασία (%) (Γ/Δ) Χ 100 4,71 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ :

127 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕ ΚΟΣΚΙΝΑ Στοιχεία δείγματος: Γ1 2, m Βάρος ολικού δείγματος: 1862,35 gr Πρότυπο μέγεθος Νο Συγκρατούμενο βάρος Διερχόμενο βάρος κοσκίνου (mm) κοσκίνου σε gr gr % 76,20 63,50 50,80 28,10 31,75 25,40 19,05 42, ,00 97,73 15,87 12,70 9,52 79, ,57 93,46 6,35 4,75 No 4 70, ,91 89,67 2,36 No 8 2,00 No 10 83, ,52 85,19 1,18 No 16 Συγκρατούμενο στα 60 gr Διερχόμενο στα 60 gr Διερχόμενο % στα 60 gr Διερχόμενο % του ολικού δείγματος 0,60 No 30 0,425 No 40 14,90 45,10 75,17 64,03 0,300 No 50 0,180 No 80 0,149 No 100 0,074 No ,08 21,02 35,03 29,84 Παιπάλη Ολικό Βάρος ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: 2 χάλικες συγκρατούμενοι στα 19.05mm βάρους 45.35gr Ποσοστό επί Όρια μεγέθους κατά ASTM του ολικού δείγματος (%) ΚΡΟΚΑΛΕΣ >76,2 0,00 ΧΑΛΙΚΕΣ 76,2-4,75 10,33 ΑΜΜΟΣ 4,75-0,074 59,82 ΙΛΥΣ+ΑΡΓ. <0,074 29,84

128

129 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΟΡΙΩΝ ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΟΡΙΑ ATTERBERG) Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 2,00-2,95m ΔΟΚΙΜΗ Προσδιορισμός oρίου υδαρότητας Προσδιορισμός ορίου πλαστικότητας Αριθμός δοκιμής Αριθμός υποδοχέα Αριθμός κτύπων Α Βάρος υγρού δείγμ. + υποδοχέα (gr) 32,73 33,37 36,85 18,70 18,78 14,36 Β Bάρος ξηρού δείγ. + υποδοχέα (gr) 28,96 29,50 32,30 18,22 18,03 14,20 Γ Bάρος νερού (Γ = Α - Β) (gr) 3,77 3,87 4,55 0,48 0,75 0,16 Δ Βάρος υποδοχέα (gr) 13,80 13,62 13,60 14,29 13,30 12,23 Ε Βάρος ξηρού δείγματος (Ε= Β - Δ) (gr) 15,16 15,88 18,70 3,93 4,73 1,97 Ζ Περιεχόμενη υγρασία (%) (Ζ=Γx100/E) 24,87 24,37 24,33 12,21 15,86 8,12 Oριο υδαρότητας LL = 24,52 Oριο πλαστικότητας PL = 14,03 Δείκτης πλαστικότητας PI = 10,49 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Το όριο υδαρότητας προκύπτει από την καμπύλη ροής ( αριθμός κτύπων - περιεχόμενη υγρασία (%))

130 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕ ΚΟΣΚΙΝΑ Στοιχεία δείγματος: Γ1 3,10-3,30m Βάρος ολικού δείγματος: 2110,00 gr Πρότυπο μέγεθος Νο Συγκρατούμενο βάρος Διερχόμενο βάρος κοσκίνου (mm) κοσκίνου σε gr gr % 76,20 63,50 50,80 28,10 31,75 25,40 19,05 13, ,80 99,37 15,87 12,70 9,52 18, ,50 98,51 6,35 4,75 No 4 31, ,70 97,00 2,36 No 8 2,00 No , ,00 85,55 1,18 No 16 Συγκρατούμενο στα 200 gr Διερχόμενο στα 200 gr Διερχόμενο % στα 200 gr Διερχόμενο % του ολικού δείγματος 0,60 No 30 0,425 No 40 65,20 134,80 67,40 57,66 0,300 No 50 0,180 No 80 0,149 No 100 0,074 No ,02 54,78 27,39 23,43 Παιπάλη Ολικό Βάρος ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Ποσοστό επί Όρια μεγέθους κατά ASTM του ολικού δείγματος (%) ΚΡΟΚΑΛΕΣ >76,2 0,00 ΧΑΛΙΚΕΣ 76,2-4,75 3,00 ΑΜΜΟΣ 4,75-0,074 73,57 ΙΛΥΣ+ΑΡΓ. <0,074 23,43

131

132 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΟΡΙΩΝ ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΟΡΙΑ ATTERBERG) Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 3,10-3,30m ΔΟΚΙΜΗ Προσδιορισμός oρίου υδαρότητας Προσδιορισμός ορίου πλαστικότητας Αριθμός δοκιμής Αριθμός υποδοχέα Αριθμός κτύπων Α Βάρος υγρού δείγμ. + υποδοχέα (gr) 23,60 32,70 26,00 19,70 18,40 14,36 Β Bάρος ξηρού δείγ. + υποδοχέα (gr) 20,30 26,90 22,20 18,50 17,40 14,20 Γ Bάρος νερού (Γ = Α - Β) (gr) 3,30 5,80 3,80 1,20 1,00 0,16 Δ Βάρος υποδοχέα (gr) 13,60 15,00 14,20 13,30 12,50 12,23 Ε Βάρος ξηρού δείγματος (Ε= Β - Δ) (gr) 6,70 11,90 8,00 5,20 4,90 1,97 Ζ Περιεχόμενη υγρασία (%) (Ζ=Γx100/E) 49,25 48,74 47,50 23,08 20,41 8,12 Oριο υδαρότητας LL = 48,50 Oριο πλαστικότητας PL = 21,74 Δείκτης πλαστικότητας PI = 26,76 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Το όριο υδαρότητας προκύπτει από την καμπύλη ροής ( αριθμός κτύπων - περιεχόμενη υγρασία (%))

133 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕ ΚΟΣΚΙΝΑ Στοιχεία δείγματος: Γ1 5,50-5,70m Βάρος ολικού δείγματος: 1560 gr Πρότυπο μέγεθος Νο Συγκρατούμενο βάρος Διερχόμενο βάρος κοσκίνου (mm) κοσκίνου σε gr gr % 76,20 63,50 50,80 28,10 31,75 25,40 19,05 0, ,00 100,00 15,87 12,70 9,52 7, ,20 99,50 6,35 4,75 No 4 33, ,20 97,38 2,36 No 8 2,00 No , ,00 87,18 1,18 No 16 Συγκρατούμενο στα 200 gr Διερχόμενο στα 200 gr Διερχόμενο % στα 200 gr Διερχόμενο % του ολικού δείγματος 0,60 No 30 0,425 No 40 49,00 151,00 75,50 65,82 0,300 No 50 0,180 No 80 0,149 No 100 0,074 No ,60 65,40 32,70 28,51 Παιπάλη Ολικό Βάρος ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Ποσοστό επί Όρια μεγέθους κατά ASTM του ολικού δείγματος (%) ΚΡΟΚΑΛΕΣ >76,2 0,00 ΧΑΛΙΚΕΣ 76,2-4,75 2,62 ΑΜΜΟΣ 4,75-0,074 68,88 ΙΛΥΣ+ΑΡΓ. <0,074 28,51

134

135 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΟΡΙΩΝ ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΟΡΙΑ ATTERBERG) Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 5,50-5,70m ΔΟΚΙΜΗ Προσδιορισμός oρίου υδαρότητας Προσδιορισμός ορίου πλαστικότητας Αριθμός δοκιμής Αριθμός υποδοχέα Αριθμός κτύπων Α Βάρος υγρού δείγμ. + υποδοχέα (gr) 35,80 28,80 25,60 23,80 20,70 14,36 Β Bάρος ξηρού δείγ. + υποδοχέα (gr) 30,70 25,60 24,40 22,90 20,10 14,20 Γ Bάρος νερού (Γ = Α - Β) (gr) 5,10 3,20 1,20 0,90 0,60 0,16 Δ Βάρος υποδοχέα (gr) 14,60 13,90 14,10 15,80 13,70 12,23 Ε Βάρος ξηρού δείγματος (Ε= Β - Δ) (gr) 16,10 11,70 10,30 7,10 6,40 1,97 Ζ Περιεχόμενη υγρασία (%) (Ζ=Γx100/E) 31,68 27,35 11,65 12,68 9,37 8,12 Oριο υδαρότητας LL = 23,56 Oριο πλαστικότητας PL = 11,03 Δείκτης πλαστικότητας PI = 12,53 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Το όριο υδαρότητας προκύπτει από την καμπύλη ροής ( αριθμός κτύπων - περιεχόμενη υγρασία (%))

136 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 5,95-6,50 Νο κάψας: Α: Βάρος υγρού δείγματος και κάψας (gr) 722,75 Β: Βάρος ξηρού δείγματος και κάψας (gr) 683,14 Γ: Βάρος νερού (Γ=Α-Β) (gr) 39,61 Δ: Βάρος ξηρού δείγματος (Δ=Β-Ε) (gr) 325,93 Ε: Βάρος κάψας (gr) 357,21 Ζ: Υγρασία (%) (Γ/Δ) Χ ,15 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ :

137 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕ ΚΟΣΚΙΝΑ Στοιχεία δείγματος: Γ m Βάρος ολικού δείγματος: 1880 gr Πρότυπο μέγεθος Νο Συγκρατούμενο βάρος Διερχόμενο βάρος κοσκίνου (mm) κοσκίνου σε gr gr % 76,20 63,50 50,80 28,10 31,75 25,40 19,05 28, ,86 98,50 15,87 12,70 9,52 63, ,33 95,12 6,35 4,75 No 4 47, ,68 92,59 2,36 No 8 2,00 No 10 67, ,00 88,30 1,18 No 16 Συγκρατούμενο στα 60 gr Διερχόμενο στα 60 gr Διερχόμενο % στα 60 gr Διερχόμενο % του ολικού δείγματος 0,60 No 30 0,425 No 40 12,34 47,66 79,43 70,14 0,300 No 50 0,180 No 80 0,149 No 100 0,074 No ,85 21,81 36,35 32,10 Παιπάλη Ολικό Βάρος ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Ποσοστό επί Όρια μεγέθους κατά ASTM του ολικού δείγματος (%) ΚΡΟΚΑΛΕΣ >76,2 0,00 ΧΑΛΙΚΕΣ 76,2-4,75 7,41 ΑΜΜΟΣ 4,75-0,074 60,49 ΙΛΥΣ+ΑΡΓ. <0,074 32,10

138

139 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΟΡΙΩΝ ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΟΡΙΑ ATTERBERG) Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 5,95-6,50m ΔΟΚΙΜΗ Προσδιορισμός oρίου υδαρότητας Προσδιορισμός ορίου πλαστικότητας Αριθμός δοκιμής Αριθμός υποδοχέα Αριθμός κτύπων Α Βάρος υγρού δείγμ. + υποδοχέα (gr) 32,50 28,75 33,40 19,63 21,82 14,36 Β Bάρος ξηρού δείγ. + υποδοχέα (gr) 28,86 25,60 29,26 18,86 20,72 14,20 Γ Bάρος νερού (Γ = Α - Β) (gr) 3,64 3,15 4,14 0,77 1,10 0,16 Δ Βάρος υποδοχέα (gr) 14,53 13,49 13,79 14,27 14,09 12,23 Ε Βάρος ξηρού δείγματος (Ε= Β - Δ) (gr) 26,00 12,11 15,47 4,59 6,63 1,97 Ζ Περιεχόμενη υγρασία (%) (Ζ=Γx100/E) 14,00 26,01 26,76 16,78 16,59 8,12 Oριο υδαρότητας LL = 22,26 Oριο πλαστικότητας PL = 16,68 Δείκτης πλαστικότητας PI = 5,57 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Το όριο υδαρότητας προκύπτει από την καμπύλη ροής ( αριθμός κτύπων - περιεχόμενη υγρασία (%))

140 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕ ΚΟΣΚΙΝΑ Στοιχεία δείγματος: Γ1 7,30-7,50m Βάρος ολικού δείγματος: 1555 gr Πρότυπο μέγεθος Νο Συγκρατούμενο βάρος Διερχόμενο βάρος κοσκίνου (mm) κοσκίνου σε gr gr % 76,20 63,50 50,80 28,10 31,75 25,40 19,05 0, ,00 100,00 15,87 12,70 9,52 0, ,00 100,00 6,35 4,75 No 4 0, ,00 100,00 2,36 No 8 2,00 No 10 0, ,00 100,00 1,18 No 16 Συγκρατούμενο στα 200 gr Διερχόμενο στα 200 gr Διερχόμενο % στα 200 gr Διερχόμενο % του ολικού δείγματος 0,60 No 30 0,425 No 40 24,10 175,90 87,95 87,95 0,300 No 50 0,180 No 80 0,149 No 100 0,074 No ,60 121,30 60,65 60,65 Παιπάλη Ολικό Βάρος ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Ποσοστό επί Όρια μεγέθους κατά ASTM του ολικού δείγματος (%) ΚΡΟΚΑΛΕΣ >76,2 0,00 ΧΑΛΙΚΕΣ 76,2-4,75 0,00 ΑΜΜΟΣ 4,75-0,074 39,35 ΙΛΥΣ+ΑΡΓ. <0,074 60,65

141

142 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΟΡΙΩΝ ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΟΡΙΑ ATTERBERG) Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 7,30-7,50m ΔΟΚΙΜΗ Προσδιορισμός oρίου υδαρότητας Προσδιορισμός ορίου πλαστικότητας Αριθμός δοκιμής Αριθμός υποδοχέα Αριθμός κτύπων Α Βάρος υγρού δείγμ. + υποδοχέα (gr) 31,90 28,90 25,70 20,00 20,50 14,36 Β Bάρος ξηρού δείγ. + υποδοχέα (gr) 27,50 25,90 25,70 19,70 19,70 14,20 Γ Bάρος νερού (Γ = Α - Β) (gr) 4,40 3,00 0,00 0,30 0,80 0,16 Δ Βάρος υποδοχέα (gr) 9,50 13,00 12,50 8,20 13,20 12,23 Ε Βάρος ξηρού δείγματος (Ε= Β - Δ) (gr) 18,00 12,90 13,20 11,50 6,50 1,97 Ζ Περιεχόμενη υγρασία (%) (Ζ=Γx100/E) 24,44 23,26 0,00 2,61 12,31 8,12 Oριο υδαρότητας LL = 15,90 Oριο πλαστικότητας PL = 7,46 Δείκτης πλαστικότητας PI = 8,44 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Το όριο υδαρότητας προκύπτει από την καμπύλη ροής ( αριθμός κτύπων - περιεχόμενη υγρασία (%))

143 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 7,50-8,50 Νο κάψας: Α: Βάρος υγρού δείγματος και κάψας (gr) 378,51 Β: Βάρος ξηρού δείγματος και κάψας (gr) 352,95 Γ: Βάρος νερού (Γ=Α-Β) (gr) 25,56 Δ: Βάρος ξηρού δείγματος (Δ=Β-Ε) (gr) 195,38 Ε: Βάρος κάψας (gr) 157,57 Ζ: Υγρασία (%) (Γ/Δ) Χ ,08 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ :

144 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕ ΚΟΣΚΙΝΑ Στοιχεία δείγματος: Γ m Βάρος ολικού δείγματος: 1955 gr Πρότυπο μέγεθος Νο Συγκρατούμενο βάρος Διερχόμενο βάρος κοσκίνου (mm) κοσκίνου σε gr gr % 76,20 63,50 50,80 28,10 31,75 25,40 19,05 0, ,00 100,00 15,87 12,70 9,52 0, ,00 100,00 6,35 4,75 No 4 2, ,00 99,90 2,36 No 8 2,00 No 10 17, ,00 98,47 1,18 No 16 Συγκρατούμενο στα 60 gr Διερχόμενο στα 60 gr Διερχόμενο % στα 60 gr Διερχόμενο % του ολικού δείγματος 0,60 No 30 0,425 No 40 5,92 54,08 90,13 88,75 0,300 No 50 0,180 No 80 0,149 No 100 0,074 No ,23 21,85 36,42 35,86 Παιπάλη Ολικό Βάρος ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Ποσοστό επί Όρια μεγέθους κατά ASTM του ολικού δείγματος (%) ΚΡΟΚΑΛΕΣ >76,2 0,00 ΧΑΛΙΚΕΣ 76,2-4,75 0,10 ΑΜΜΟΣ 4,75-0,074 64,04 ΙΛΥΣ+ΑΡΓ. <0,074 35,86

145

146 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΟΡΙΩΝ ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΟΡΙΑ ATTERBERG) Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 7,50-8,50m ΔΟΚΙΜΗ Προσδιορισμός oρίου υδαρότητας Προσδιορισμός ορίου πλαστικότητας Αριθμός δοκιμής Αριθμός υποδοχέα Αριθμός κτύπων Α Βάρος υγρού δείγμ. + υποδοχέα (gr) 31,67 30,31 28,57 16,80 19,45 14,36 Β Bάρος ξηρού δείγ. + υποδοχέα (gr) 28,32 27,02 25,61 16,25 18,97 14,20 Γ Bάρος νερού (Γ = Α - Β) (gr) 3,35 3,29 2,96 0,55 0,48 0,16 Δ Βάρος υποδοχέα (gr) 14,51 13,44 13,76 13,50 15,80 12,23 Ε Βάρος ξηρού δείγματος (Ε= Β - Δ) (gr) 13,81 13,58 11,85 2,75 3,17 1,97 Ζ Περιεχόμενη υγρασία (%) (Ζ=Γx100/E) 24,26 24,23 24,98 20,00 15,14 8,12 Oριο υδαρότητας LL = 24,49 Oριο πλαστικότητας PL = 17,57 Δείκτης πλαστικότητας PI = 6,92 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Το όριο υδαρότητας προκύπτει από την καμπύλη ροής ( αριθμός κτύπων - περιεχόμενη υγρασία (%))

147 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕ ΚΟΣΚΙΝΑ Στοιχεία δείγματος: Γ1 9,45-9,60m Βάρος ολικού δείγματος: 1000 gr Πρότυπο μέγεθος Νο Συγκρατούμενο βάρος Διερχόμενο βάρος κοσκίνου (mm) κοσκίνου σε gr gr % 76,20 63,50 50,80 28,10 31,75 25,40 19,05 0, ,00 100,00 15,87 12,70 9,52 17,00 983,00 98,30 6,35 4,75 No 4 0,40 982,60 98,26 2,36 No 8 2,00 No 10 13,80 990,00 99,00 1,18 No 16 Συγκρατούμενο στα 200 gr Διερχόμενο στα 200 gr Διερχόμενο % στα 200 gr Διερχόμενο % του ολικού δείγματος 0,60 No 30 0,425 No 40 45,40 154,60 77,30 76,53 0,300 No 50 0,180 No 80 0,149 No 100 0,074 No ,20 48,40 24,20 23,96 Παιπάλη Ολικό Βάρος ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Ποσοστό επί Όρια μεγέθους κατά ASTM του ολικού δείγματος (%) ΚΡΟΚΑΛΕΣ >76,2 0,00 ΧΑΛΙΚΕΣ 76,2-4,75 1,74 ΑΜΜΟΣ 4,75-0,074 74,30 ΙΛΥΣ+ΑΡΓ. <0,074 23,96

148

149 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΟΡΙΩΝ ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΟΡΙΑ ATTERBERG) Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 9,45-9,60m ΔΟΚΙΜΗ Προσδιορισμός oρίου υδαρότητας Προσδιορισμός ορίου πλαστικότητας Αριθμός δοκιμής Αριθμός υποδοχέα Αριθμός κτύπων Α Βάρος υγρού δείγμ. + υποδοχέα (gr) 14,36 Β Bάρος ξηρού δείγ. + υποδοχέα (gr) 14,20 Γ Bάρος νερού (Γ = Α - Β) (gr) 0,16 Δ Βάρος υποδοχέα (gr) 12,23 Ε Βάρος ξηρού δείγματος (Ε= Β - Δ) (gr) 1,97 Ζ Περιεχόμενη υγρασία (%) (Ζ=Γx100/E) 8,12 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Oριο υδαρότητας LL = Oριο πλαστικότητας PL = Δείκτης πλαστικότητας PI = Το όριο υδαρότητας προκύπτει από την καμπύλη ροής ( αριθμός κτύπων - περιεχόμενη υγρασία (%)) ΜΗ ΠΛΑΣΤΙΚΟ

150 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 10,70-13,30 Νο κάψας: Α: Βάρος υγρού δείγματος και κάψας (gr) 606,12 Β: Βάρος ξηρού δείγματος και κάψας (gr) 572,94 Γ: Βάρος νερού (Γ=Α-Β) (gr) 33,18 Δ: Βάρος ξηρού δείγματος (Δ=Β-Ε) (gr) 242,42 Ε: Βάρος κάψας (gr) 330,52 Ζ: Υγρασία (%) (Γ/Δ) Χ ,69 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ :

151 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕ ΚΟΣΚΙΝΑ Στοιχεία δείγματος: Γ m Βάρος ολικού δείγματος: 2375 gr Πρότυπο μέγεθος Νο Συγκρατούμενο βάρος Διερχόμενο βάρος κοσκίνου (mm) κοσκίνου σε gr gr % 76,20 63,50 50,80 28,10 31,75 25,40 19,05 0, ,00 100,00 15,87 12,70 9,52 0, ,00 100,00 6,35 4,75 No 4 0, ,00 100,00 2,36 No 8 2,00 No 10 0, ,00 99,58 1,18 No 16 Συγκρατούμενο στα 60 gr Διερχόμενο στα 60 gr Διερχόμενο % στα 60 gr Διερχόμενο % του ολικού δείγματος 0,60 No 30 0,425 No 40 10,25 49,75 82,92 82,57 0,300 No 50 0,180 No 80 0,149 No 100 0,074 No ,50 12,25 20,42 20,33 Παιπάλη Ολικό Βάρος ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Ποσοστό επί Όρια μεγέθους κατά ASTM του ολικού δείγματος (%) ΚΡΟΚΑΛΕΣ >76,2 0,00 ΧΑΛΙΚΕΣ 76,2-4,75 0,00 ΑΜΜΟΣ 4,75-0,074 79,67 ΙΛΥΣ+ΑΡΓ. <0,074 20,33

152

153 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΟΡΙΩΝ ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΟΡΙΑ ATTERBERG) Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 10,70-11,30m ΔΟΚΙΜΗ Προσδιορισμός oρίου υδαρότητας Προσδιορισμός ορίου πλαστικότητας Αριθμός δοκιμής Αριθμός υποδοχέα Αριθμός κτύπων Α Βάρος υγρού δείγμ. + υποδοχέα (gr) 35,20 38,78 39,04 16,85 17,99 Β Bάρος ξηρού δείγ. + υποδοχέα (gr) 30,93 33,73 33,82 16,28 17,35 Γ Bάρος νερού (Γ = Α - Β) (gr) 4,27 5,05 5,22 0,57 0,64 Δ Βάρος υποδοχέα (gr) 13,83 13,45 13,45 14,10 13,48 Ε Βάρος ξηρού δείγματος (Ε= Β - Δ) (gr) 17,10 20,28 20,37 2,18 3,87 Ζ Περιεχόμενη υγρασία (%) (Ζ=Γx100/E) 24,97 24,90 25,63 26,15 16,54 Oριο υδαρότητας LL = 25,17 Oριο πλαστικότητας PL = 21,34 Δείκτης πλαστικότητας PI = 3,82 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Το όριο υδαρότητας προκύπτει από την καμπύλη ροής ( αριθμός κτύπων - περιεχόμενη υγρασία (%))

154 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΒΑΡΟΥΣ ΥΛΙΚΟΥ ΛΕΠΤΟΤΕΡΟΥ ΤΩΝ 2.ΟΟ mm Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος m Βάρος του πυκνόμετρου κενού (Β 1 ) (gr) 103,57 101,69 Αριθμός πυκνόμετρου 2 8 Αριθμός Δοκιμής 2 13 Βάρος του πυκνόμετρου και δείγματος (Β 2 ) (gr) 128,56 126,68 Βάρος του πυκνόμετρου και δείγματος και νερού στους 20 o C (B 3 ) (gr) 368,15 366,4 Βάρος του πυκνόμετρου γεμάτου νερού στους 20 o C (B 4 ) (gr) 353,13 351,25 Β 2 - Β 1 (gr) 24,99 24,99 Bάρος νερού στους 20 o C (Β 4 - Β 1 ) (gr) 249,56 249,56 B 3 - B 2 (gr) 239,59 239,72 (B 4 - B 1 ) - (B 3 - B 2 ) (gr) 9,9686 9,8386 Eιδικό βάρος του δείγματος G s = (B 2 - B 1 ) / (B 4 - B 1 ) - (B 3 - B 2 ) 2,51 2,54 ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ 2,52

155 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 12,00-12,90 Νο κάψας: Α: Βάρος υγρού δείγματος και κάψας (gr) 555,68 Β: Βάρος ξηρού δείγματος και κάψας (gr) 527,56 Γ: Βάρος νερού (Γ=Α-Β) (gr) 28,12 Δ: Βάρος ξηρού δείγματος (Δ=Β-Ε) (gr) 213,16 Ε: Βάρος κάψας (gr) 314,4 Ζ: Υγρασία (%) (Γ/Δ) Χ ,19 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ :

156 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕ ΚΟΣΚΙΝΑ Στοιχεία δείγματος: Γ m Βάρος ολικού δείγματος: 995 gr Πρότυπο μέγεθος Νο Συγκρατούμενο βάρος Διερχόμενο βάρος κοσκίνου (mm) κοσκίνου σε gr gr % 76,20 63,50 50,80 28,10 31,75 25,40 19,05 0,00 995,00 100,00 15,87 12,70 9,52 0,00 995,00 100,00 6,35 4,75 No 4 21,00 974,00 97,89 2,36 No 8 2,00 No 10 16,00 974,00 97,89 1,18 No 16 Συγκρατούμενο στα 60 gr Διερχόμενο στα 60 gr Διερχόμενο % στα 60 gr Διερχόμενο % του ολικού δείγματος 0,60 No 30 0,425 No 40 0,27 59,73 99,55 97,45 0,300 No 50 0,180 No 80 0,149 No 100 0,074 No ,33 39,40 65,67 64,28 Παιπάλη Ολικό Βάρος ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Ποσοστό επί Όρια μεγέθους κατά ASTM του ολικού δείγματος (%) ΚΡΟΚΑΛΕΣ >76,2 0,00 ΧΑΛΙΚΕΣ 76,2-4,75 2,11 ΑΜΜΟΣ 4,75-0,074 33,61 ΙΛΥΣ+ΑΡΓ. <0,074 64,28

157

158 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΟΡΙΩΝ ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΟΡΙΑ ATTERBERG) Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 12,00-12,90m ΔΟΚΙΜΗ Προσδιορισμός oρίου υδαρότητας Προσδιορισμός ορίου πλαστικότητας Αριθμός δοκιμής Αριθμός υποδοχέα Αριθμός κτύπων Α Βάρος υγρού δείγμ. + υποδοχέα (gr) 23,83 23,22 21,85 18,52 18,63 14,36 Β Bάρος ξηρού δείγ. + υποδοχέα (gr) 21,64 21,20 20,32 17,72 17,83 14,20 Γ Bάρος νερού (Γ = Α - Β) (gr) 2,19 2,02 1,53 0,80 0,80 0,16 Δ Βάρος υποδοχέα (gr) 13,48 13,79 14,53 13,48 13,29 12,23 Ε Βάρος ξηρού δείγματος (Ε= Β - Δ) (gr) 8,16 7,41 5,79 4,24 4,54 1,97 Ζ Περιεχόμενη υγρασία (%) (Ζ=Γx100/E) 26,84 27,26 26,42 18,87 17,62 8,12 Oριο υδαρότητας LL = 26,84 Oριο πλαστικότητας PL = 18,24 Δείκτης πλαστικότητας PI = 8,60 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Το όριο υδαρότητας προκύπτει από την καμπύλη ροής ( αριθμός κτύπων - περιεχόμενη υγρασία (%))

159 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΒΑΡΟΥΣ ΥΛΙΚΟΥ ΛΕΠΤΟΤΕΡΟΥ ΤΩΝ 2.ΟΟ mm Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος m Βάρος του πυκνόμετρου κενού (Β 1 ) (gr) 101,7 102 Αριθμός πυκνόμετρου 8 13 Αριθμός Δοκιμής 8 13 Βάρος του πυκνόμετρου και δείγματος (Β 2 ) (gr) 126,67 126,98 Βάρος του πυκνόμετρου και δείγματος και νερού στους 20 o C (B 3 ) (gr) 366,34 366,69 Βάρος του πυκνόμετρου γεμάτου νερού στους 20 o C (B 4 ) (gr) 350,91 351,15 Β 2 - Β 1 (gr) 24,97 24,98 Bάρος νερού στους 20 o C (Β 4 - Β 1 ) (gr) 249,21 249,15 B 3 - B 2 (gr) 239,67 239,71 (B 4 - B 1 ) - (B 3 - B 2 ) (gr) 9,54 9,44 Eιδικό βάρος του δείγματος G s = (B 2 - B 1 ) / (B 4 - B 1 ) - (B 3 - B 2 ) 2,62 2,65 ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ 2,63

160 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 14,80-15,50 Νο κάψας: Α: Βάρος υγρού δείγματος και κάψας (gr) 363,87 Β: Βάρος ξηρού δείγματος και κάψας (gr) 334,84 Γ: Βάρος νερού (Γ=Α-Β) (gr) 29,03 Δ: Βάρος ξηρού δείγματος (Δ=Β-Ε) (gr) 177,26 Ε: Βάρος κάψας (gr) 157,58 Ζ: Υγρασία (%) (Γ/Δ) Χ ,38 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ :

161 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕ ΚΟΣΚΙΝΑ Στοιχεία δείγματος: Γ m Βάρος ολικού δείγματος: 975 gr Πρότυπο μέγεθος Νο Συγκρατούμενο βάρος Διερχόμενο βάρος κοσκίνου (mm) κοσκίνου σε gr gr % 76,20 63,50 50,80 28,10 31,75 25,40 19,05 0,00 975,00 100,00 15,87 12,70 9,52 0,00 975,00 100,00 6,35 4,75 No 4 21,00 954,00 97,85 2,36 No 8 2,00 No 10 5,00 945,00 96,92 1,18 No 16 Συγκρατούμενο στα 60 gr Διερχόμενο στα 60 gr Διερχόμενο % στα 60 gr Διερχόμενο % του ολικού δείγματος 0,60 No 30 0,425 No 40 1,34 58,66 97,77 94,76 0,300 No 50 0,180 No 80 0,149 No 100 0,074 No 200 2,18 56,48 94,13 91,24 Παιπάλη Ολικό Βάρος ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Ποσοστό επί Όρια μεγέθους κατά ASTM του ολικού δείγματος (%) ΚΡΟΚΑΛΕΣ >76,2 0,00 ΧΑΛΙΚΕΣ 76,2-4,75 2,15 ΑΜΜΟΣ 4,75-0,074 6,61 ΙΛΥΣ+ΑΡΓ. <0,074 91,24

162

163 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΟΡΙΩΝ ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΟΡΙΑ ATTERBERG) Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 14,80-15,50m ΔΟΚΙΜΗ Προσδιορισμός oρίου υδαρότητας Προσδιορισμός ορίου πλαστικότητας Αριθμός δοκιμής Αριθμός υποδοχέα Αριθμός κτύπων Α Βάρος υγρού δείγμ. + υποδοχέα (gr) 26,29 30,04 27,62 17,52 18,07 14,36 Β Bάρος ξηρού δείγ. + υποδοχέα (gr) 23,11 26,66 24,77 16,95 17,42 14,20 Γ Bάρος νερού (Γ = Α - Β) (gr) 3,18 3,38 2,85 0,57 0,65 0,16 Δ Βάρος υποδοχέα (gr) 15,79 14,09 14,27 13,88 13,85 12,23 Ε Βάρος ξηρού δείγματος (Ε= Β - Δ) (gr) 7,32 12,57 10,50 3,07 3,57 1,97 Ζ Περιεχόμενη υγρασία (%) (Ζ=Γx100/E) 43,44 26,89 27,14 18,57 18,21 8,12 Oριο υδαρότητας LL = 32,49 Oριο πλαστικότητας PL = 18,39 Δείκτης πλαστικότητας PI = 14,10 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Το όριο υδαρότητας προκύπτει από την καμπύλη ροής ( αριθμός κτύπων - περιεχόμενη υγρασία (%))

164 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΒΑΡΟΥΣ ΥΛΙΚΟΥ ΛΕΠΤΟΤΕΡΟΥ ΤΩΝ 2.ΟΟ mm Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος m Βάρος του πυκνόμετρου κενού (Β 1 ) (gr) 81,79 129,6 Αριθμός πυκνόμετρου 1 4 Αριθμός Δοκιμής 1 4 Βάρος του πυκνόμετρου και δείγματος (Β 2 ) (gr) 106,78 154,61 Βάρος του πυκνόμετρου και δείγματος και νερού στους 20 o C (B 3 ) (gr) 346,53 394,02 Βάρος του πυκνόμετρου γεμάτου νερού στους 20 o C (B 4 ) (gr) 330,76 378,27 Β 2 - Β 1 (gr) 24,99 25,01 ` Bάρος νερού στους 20 o C (Β 4 - Β 1 ) (gr) 248,97 248,67 B 3 - B 2 (gr) 239,75 239,41 (B 4 - B 1 ) - (B 3 - B 2 ) (gr) 9,22 9,26 Eιδικό βάρος του δείγματος G s = (B 2 - B 1 ) / (B 4 - B 1 ) - (B 3 - B 2 ) 2,71 2,70 ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ 2,71

165 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕ ΚΟΣΚΙΝΑ Στοιχεία δείγματος: Γ1 15,90-16,00m Βάρος ολικού δείγματος: 1135 gr Πρότυπο μέγεθος Νο Συγκρατούμενο βάρος Διερχόμενο βάρος κοσκίνου (mm) κοσκίνου σε gr gr % 76,20 63,50 50,80 28,10 31,75 25,40 19,05 0, ,00 100,00 15,87 12,70 9,52 0, ,00 100,00 6,35 4,75 No 4 0, ,00 100,00 2,36 No 8 2,00 No 10 0, ,00 100,00 1,18 No 16 Συγκρατούμενο στα 200 gr Διερχόμενο στα 200 gr Διερχόμενο % στα 200 gr Διερχόμενο % του ολικού δείγματος 0,60 No 30 0,425 No 40 79,00 121,00 60,50 60,50 0,300 No 50 0,180 No 80 0,149 No 100 0,074 No ,20 16,80 8,40 8,40 Παιπάλη Ολικό Βάρος ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Ποσοστό επί Όρια μεγέθους κατά ASTM του ολικού δείγματος (%) ΚΡΟΚΑΛΕΣ >76,2 0,00 ΧΑΛΙΚΕΣ 76,2-4,75 0,00 ΑΜΜΟΣ 4,75-0,074 91,60 ΙΛΥΣ+ΑΡΓ. <0,074 8,40

166

167

168 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 17,00-17,30 Νο κάψας: Α: Βάρος υγρού δείγματος και κάψας (gr) 726,74 Β: Βάρος ξηρού δείγματος και κάψας (gr) 684,17 Γ: Βάρος νερού (Γ=Α-Β) (gr) 42,57 Δ: Βάρος ξηρού δείγματος (Δ=Β-Ε) (gr) 335,4 Ε: Βάρος κάψας (gr) 348,77 Ζ: Υγρασία (%) (Γ/Δ) Χ ,69 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ : -

169 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕ ΚΟΣΚΙΝΑ Στοιχεία δείγματος: Γ1 17,00-17,30m Βάρος ολικού δείγματος: 2445 gr Πρότυπο μέγεθος Νο Συγκρατούμενο βάρος Διερχόμενο βάρος κοσκίνου (mm) κοσκίνου σε gr gr % 76,20 63,50 50,80 28,10 31,75 25,40 19,05 0, ,60 99,98 15,87 12,70 9,52 0, ,20 99,97 6,35 4,75 No 4 0, ,99 99,96 2,36 No 8 2,00 No , ,00 45,19 1,18 No 16 Συγκρατούμενο στα 60 gr Διερχόμενο στα 60 gr Διερχόμενο % στα 60 gr Διερχόμενο % του ολικού δείγματος 0,60 No 30 0,425 No 40 15,83 44,17 73,62 33,27 0,300 No 50 0,180 No 80 0,149 No 100 0,074 No ,46 21,71 36,18 16,35 Παιπάλη Ολικό Βάρος ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Ποσοστό επί Όρια μεγέθους κατά ASTM του ολικού δείγματος (%) ΚΡΟΚΑΛΕΣ >76,2 0,00 ΧΑΛΙΚΕΣ 76,2-4,75 0,04 ΑΜΜΟΣ 4,75-0,074 83,61 ΙΛΥΣ+ΑΡΓ. <0,074 16,35

170

171 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΟΡΙΩΝ ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΟΡΙΑ ATTERBERG) Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 17,00-17,30m ΔΟΚΙΜΗ Προσδιορισμός oρίου υδαρότητας Προσδιορισμός ορίου πλαστικότητας Αριθμός δοκιμής Αριθμός υποδοχέα Αριθμός κτύπων Α Βάρος υγρού δείγμ. + υποδοχέα (gr) 32,76 33,21 33,90 19,05 21,50 17,58 Β Bάρος ξηρού δείγ. + υποδοχέα (gr) 29,40 29,65 30,14 18,41 20,49 17,02 Γ Bάρος νερού (Γ = Α - Β) (gr) 3,36 3,56 3,76 0,64 1,01 0,56 Δ Βάρος υποδοχέα (gr) 13,91 13,41 13,85 14,13 13,80 13,38 Ε Βάρος ξηρού δείγματος (Ε= Β - Δ) (gr) 15,49 16,24 16,29 4,28 6,69 3,64 Ζ Περιεχόμενη υγρασία (%) (Ζ=Γx100/E) 21,69 21,92 23,08 14,95 15,10 15,38 Oριο υδαρότητας LL = 22,23 Oριο πλαστικότητας PL = 15,15 Δείκτης πλαστικότητας PI = 7,09 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Το όριο υδαρότητας προκύπτει από την καμπύλη ροής ( αριθμός κτύπων - περιεχόμενη υγρασία (%))

172 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ Στοιχεία δείγματος: Γ1 Πλάτανος 17,30-20,40m Νο κάψας: Α: Βάρος υγρού δείγματος και κάψας (gr) 619,74 Β: Βάρος ξηρού δείγματος και κάψας (gr) 593,4 Γ: Βάρος νερού (Γ=Α-Β) (gr) 26,34 Δ: Βάρος ξηρού δείγματος (Δ=Β-Ε) (gr) 236,1 Ε: Βάρος κάψας (gr) 357,3 Ζ: Υγρασία (%) (Γ/Δ) Χ ,16 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ :