Ο πρόσφατος κώδικας ιατρικής δεοντολογίας, η ενημέρωση του ασθενούς με κακοήθεια και η εμπλοκή της ελληνικής οικογένειας

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ο πρόσφατος κώδικας ιατρικής δεοντολογίας, η ενημέρωση του ασθενούς με κακοήθεια και η εμπλοκή της ελληνικής οικογένειας"

Transcript

1 ΕΙΔΙΚΟ ΑΡΘΡΟ SPECIAL ARTICLE ÁÑ ÅÉÁ ÅËËÇÍÉÊÇÓ ÉÁÔÑÉÊÇÓ 2008, 25(2): Ο πρόσφατος κώδικας ιατρικής δεοντολογίας, η ενημέρωση του ασθενούς με κακοήθεια και η εμπλοκή της ελληνικής οικογένειας Copyright Athens Medical Society ARCHIVES OF HELLENIC MEDICINE: ISSN ARCHIVES OF HELLENIC MEDICINE 2008, 25(2): Ε. Ιωαννίδου, 1,3 Ε. Γαλανάκης 2, Παθολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Ρεθύμνου 2 Τομέας Μητέρας Παιδιού, Τμήμα Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Κρήτης 3 Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Βιοηθική», Πανεπιστήμιο Κρήτης Η ενημέρωση και η συναίνεση του ασθενούς αποτελούν θεμελιώδη ζητήματα της ιατρικής ηθικής. Ο κώδικας ιατρικής δεοντολογίας, που μόλις πρόσφατα ψηφίστηκε από την Ελληνική Βουλή, θέτει, για πρώτη φορά στη χώρα μας, κανόνες για την υποχρέωση του γιατρού να ενημερώνει τον ασθενή και μόνο. Ωστόσο, όσον αφορά στην ενημέρωση των ασθενών με κακοήθεια, η ρύθμιση αυτή δεν φαίνεται να συνυπολογίζει την ιδιάζουσα θέση της οικογένειας στην Ελλάδα. Τα τελευταία 30 χρόνια η τακτική ενημέρωσης άλλαξε, από την «προστατευτική» απόκρυψη στην πλήρη αποκάλυψη της αλήθειας στον ασθενή. Η αλλαγή αυτή είναι απόρροια του σεβασμού στην αρχή της αυτονομίας και είναι πιο έντονη στη βόρεια Αμερική και τη βορειοδυτική Ευρώπη. Σε πολλές χώρες, και στην Ελλάδα, η απόκρυψη της αλήθειας από τον ασθενή με κακοήθεια εξακολουθεί να αποτελεί συχνή πρακτική. Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν στη διαμόρφωση αυτών των διαφορετικών τακτικών ενημέρωσης. Στις κοινωνίες, όπως την ελληνική, όπου ο θεσμός της οικογένειας διατηρείται ισχυρός, υπάρχει τάση από τους συγγενείς να «προστατεύεται» ο ασθενής από τα κακά νέα. Τα σοβαρά προβλήματα του κάθε μέλους τα χειρίζεται η οικογένεια και κατ επέκταση η ασθένεια δεν αφορά μόνο στο άτομο, αλλά με την ίδια ένταση σε όλη την οικογένεια, η οποία αντιδρά ως σύνολο, παρέχοντας ουσιαστική υποστήριξη στο ευάλωτο μέλος. Ως αποτέλεσμα, η σχέση γιατρού-ασθενούς διαμορφώνεται σε σχέση γιατρού-οικογένειας-ασθενούς και η έννοια της αυτονομίας παίρνει ευρύτερο περιεχόμενο, με την οικογένεια μάλλον παρά το άτομο να λειτουργεί ως αυτόνομη μονάδα. Αυτή η «οικογενειακή αυτονομία», που χαρακτηρίζει την ελληνική πραγματικότητα, δεν φαίνεται να έχει ληφθεί υπόψη από τον πρόσφατο κώδικα ιατρικής δεοντολογίας. Η σύνθεση των θετικών στοιχείων της αυτονομίας άλλων κοινωνιών, με την ευεργετική επίδραση της οικογένειας στην Ελλάδα, θα οδηγούσε στην αντιμετώπιση του θέματος της ενημέρωσης των ασθενών με κακοήθεια με τρόπο που να λειτουργεί καλύτερα στην ελληνική νοοτροπία και όχι με υιοθέτηση πρακτικών από άλλες κοινωνίες. The recent code of medical deontology, the cancer patient informing process and the involvement of the Greek family Λέξεις ευρετηρίου Ελλάδα Ενημέρωση Κακοήθεια Καρκίνος Οικογένεια Abstract at the end of the article Υποβλήθηκε Εγκρίθηκε Εισαγωγη Η ενημέρωση, η ενημερωμένη συναίνεση (informed consent) και ο σεβασμός στην αυτονομία του ασθενούς αποτελούν θεμελιώδη ηθικά ζητήματα της σχέσης γιατρού-ασθενούς. Η αυτονομία του ασθενούς έχει μάλιστα χαρακτηριστεί ως η συχνότερη σε χρήση και σε κατάχρηση έννοια της ιατρικής ηθικής. 1 Στην κλινική πράξη, η ενημέρωση του ασθενούς δεν είναι πάντοτε εύκολη διαδικασία και γίνεται περισσότερο πολύπλοκη σε περιπτώσεις ασθενειών ανίατων ή συνδεδεμένων με κάποιο κοινωνικό «στίγμα». Η καλοπροαίρετη απόκρυψη της οδυνηρής αλήθειας από τον ασθενή αποτελεί μια παράδοση αιώνων. Μόλις τα τελευταία 30 χρόνια, και ιδιαίτερα στις δυτικές κοινωνίες, παρατηρήθηκε μια σαφής αλλαγή στον τρόπο που ενημερώνονται οι ασθενείς με κακοήθεια. 2,3 Η απόκρυψη της αλήθειας, από την άλλη, βασίζεται σε μια αγαθοεργή πατερναλιστική τακτική και

2 Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΟΥΣ 225 αποσκοπεί στη διατήρηση της «ελπίδας» του ασθενούς, που θεωρείται ουσιώδης στη θεραπεία της νόσου. 4 6 Ο πρόσφατος κώδικας ιατρικής δεοντολογίας, που ψηφίστηκε από την ολομέλεια της Βουλής στις 8 Νοεμβρίου 2005, ασχολείται, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, αναλυτικά, με ζητήματα ενημέρωσης και συναίνεσης του ασθενούς (πίν. 1). Ο κώδικας επιτάσσει την πλήρη ενημέρωση του ασθενούς, με μόνη εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου ο ίδιος επιλέγει να μην ενημερωθεί ή δεν έχει την ικανότητα αντίληψης και συναίνεσης. 7 Από την άλλη πλευρά, όμως, είναι γνωστό σε όσους παρέχουν υπηρεσίες υγείας σε πάσχοντες από κακοήθεια στη χώρα μας ότι η διάγνωση πολύ συχνά αποκρύπτεται από τον ασθενή, ιδιαίτερα τον πρώτο καιρό μετά τη διάγνωση και ότι αντί αυτού ενημερώνονται οι οικείοι του. Προκύπτει, συνεπώς, μια εμφανής αντιπαράθεση του νέου κώδικα ιατρικής δεοντολογίας με την «παραδοσιακή» πρακτική στη χώρα μας. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι ακριβώς η ανάλυση της ελληνικής τακτικής στην ενημέρωση του καρκινοπαθούς και η συσχέτισή της με τις επιταγές του κώδικα ιατρικής δεοντολογίας. Για την καταγραφή της «ελληνικής πραγματικότητας» ανασκοπήθηκαν οι σχετικές δημοσιευμένες εργασίες. Ομοίως, ανασκοπήθηκαν εργασίες για τις πρακτικές ενημέρωσης ασθενών με κακοήθεια, σε άλλες χώρες του κόσμου. 2. Πρακτικες ενημερωσης στην Ελλαδα και σε αλλες χωρες Πριν από το 1960, οι περισσότεροι Αμερικανοί γιατροί (αναφέρονται ποσοστά >90%) απέκρυπταν τη διάγνωση από τους ασθενείς τους. 8 Σύμφωνα με μελέτη του 1969 στη Μεγάλη Βρετανία, μόνο 29% των ασθενών με καρκίνο τελικού σταδίου γνώριζαν τη διάγνωση και από αυτούς μόνο το 16% γνώριζε ότι θα πεθάνει σίγουρα από τη νόσο. 9 Σήμερα, στις ΗΠΑ και τον Καναδά, καθώς και στις περισσότερες χώρες της κεντρικής και της βόρειας Ευρώπης (Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Σκανδιναβικές χώρες), η πλήρης ενημέρωση αποτελεί τον κανόνα. 10 Ωστόσο, σε άλλες χώρες η απόκρυψη της αλήθειας παραμένει ο κανόνας. 8 Ανάλογες διαφορές διαπιστώνονται και για το νοσηλευτικό προσωπικό. Όσον αφορά στις απόψεις των ασθενών, οι περισσότεροι στο δυτικό κόσμο επιθυμούν να Πίνακας 1. Κώδικας ιατρικής δεοντολογίας 2005: Ενημέρωση του ασθενούς. Άρθρο 1 (έννοιες, ορισμοί και πεδία εφαρμογής του παρόντος), παράγραφος 4β: Στην έννοια «οικείος» περιλαμβάνονται οι συγγενείς εξ αίματος και εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή, οι θετοί γονείς και τα θετά τέκνα, οι σύζυγοι, οι μόνιμοι σύντροφοι, οι αδελφοί, οι σύζυγοι και οι μόνιμοι σύντροφοι των αδελφών, καθώς και οι επίτροποι ή οι επιμελητές του ασθενούς και όσοι βρίσκονται υπό δικαστική συμπαράσταση Άρθρο 9 (υποχρεώσεις του γιατρού προς τον ασθενή), παράγραφος 1: Ο ιατρός δίνει προτεραιότητα στην προστασία της υγείας του ασθενούς. Άρθρο 11 (υποχρέωση ενηµέρωσης): 1. Ο ιατρός έχει γενικά καθήκον αληθείας προς τον ασθενή. Οφείλει να ενηµερώνει πλήρως και κατανοητά τον ασθενή για την πραγµατική κατάσταση της υγείας του, το περιεχόµενο και τα αποτελέσµατα της προτεινόµενης ιατρικής πράξης, τις συνέπειες και τους ενδεχόµενους κινδύνους ή επιπλοκές από την εκτέλεσή της, τις εναλλακτικές προτάσεις, καθώς και τον πιθανό χρόνο αποκατάστασης, έτσι ώστε ο ασθενής να µπορεί να σχηµατίζει πλήρη εικόνα των ιατρικών, κοινωνικών και οικονοµικών παραγόντων και συνεπειών της κατάστασής του και να προχωρεί ανάλογα στη λήψη αποφάσεων 2. Ο ιατρός σέβεται την επιθυµία των ατόµων, τα οποία επιλέγουν να µην ενηµερωθούν. Στις περιπτώσεις αυτές, ο ασθενής έχει δικαίωµα να ζητήσει από τον ιατρό να ενηµερώσει αποκλειστικά άλλο ή άλλα πρόσωπα, που ο ίδιος θα υποδείξει, για την κατάσταση της υγείας του, το περιεχόµενο και τα αποτελέσµατα της προτεινόµενης ιατρικής πράξης, τις συνέπειες ή και τους κινδύνους από την εκτέλεσή της, καθώς και το βαθµό πιθανολόγησής τους 3. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να καταβάλλεται κατά την ενηµέρωση που αφορά σε ειδικές επεµβάσεις, όπως µεταµοσχεύσεις, μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούµενης αναπαραγωγής, επεµβάσεις αλλαγής ή αποκατάστασης φύλου, αισθητικές ή κοσµητικές επεµβάσεις 4. Αν τα πρόσωπα δεν έχουν την ικανότητα να συναινέσουν για την εκτέλεση ιατρικής πράξης, ο ιατρός τα ενηµερώνει στο βαθµό που αυτό είναι εφικτό. Ενηµερώνει επίσης τα τρίτα πρόσωπα, που έχουν την εξουσία να συναινέσουν για την εκτέλεση της πράξης αυτής, κατά τις διακρίσεις του επόµενου άρθρου Άρθρο 12 (συναίνεση του ενηµερωµένου ασθενούς): 1. Ο ιατρός δεν επιτρέπεται να προβεί στην εκτέλεση οποιασδήποτε ιατρικής πράξης χωρίς την προηγούµενη συναίνεση του ασθενούς (ββ). Στις λοιπές περιπτώσεις, κατά τις οποίες το άτοµο δεν διαθέτει ικανότητα συναίνεσης, η συναίνεση για την εκτέλεση ιατρικής πράξης δίνεται από το δικαστικό συµπαραστάτη, εφόσον αυτός έχει οριστεί. Αν δεν υπάρχει δικαστικός συµπαραστάτης, η συναίνεση δίνεται από τους οικείους του ασθενούς. Σε κάθε περίπτωση, ο ιατρός πρέπει να προσπαθήσει να εξασφαλίσει την εκούσια συµµετοχή, τη σύµπραξη και τη συνεργασία του ασθενούς και, ιδίως, εκείνου του ασθενούς που κατανοεί την κατάσταση της υγείας του, το περιεχόµενο της ιατρικής πράξης, τους κινδύνους, τις συνέπειες και τα αποτελέσµατα της πράξης αυτής.

3 226 Ε. Ιωαννιδου και Ε. Γαλανακης γνωρίζουν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες, ωστόσο πολύ λιγότεροι θα ήθελαν πλήρη ενημέρωση για την πρόγνωση της νόσου. 11,12 Στις κοινωνίες της ανατολικής Ευρώπης και της Ασίας (Ιαπωνία, Κίνα, άλλες χώρες της Ασίας και της Αφρικής, Ιρλανδία, Ιταλία, Βαλκανικές χώρες, ανατολική Ευρώπη, Λατινική Αμερική, Αυστραλία), συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής, η απόκρυψη της οδυνηρής αλήθειας εξακολουθεί να είναι αποδεκτή, τόσο από την ιατρική κοινότητα όσο και από την οικογένεια του ασθενούς. 13 Σε πρόσφατη μελέτη στην Τουρκία, το 66% των συγγενών ασθενών που έπασχαν από καρκίνο ήταν αντίθετοι στην ενημέρωσή τους. 14 Από μελέτες στην Ιαπωνία, προκύπτει ότι οι συγγενείς θέλουν να ενημερώνονται οι ίδιοι αντί του ασθενούς και πολλές φορές ζητούν από το γιατρό να μην ενημερωθεί ο ασθενής. 15,16 Ανάλογες πρακτικές έχουν αναφερθεί σε ποικίλες κοινωνίες, όπως στην Κίνα, το Πακιστάν, την Ιταλία και στους ιθαγενείς της Αυστραλίας. 10,17 Στην Ελλάδα, η απόκρυψη της αλήθειας από τους καρκινοπαθείς παραμένει η συνήθης πρακτική. 18,19 Σε μελέτη από το «Αρεταίειο» Νοσοκομείο για τις απόψεις των συγγενών καρκινοπαθών, μόνο το 23% πιστεύουν ότι πρέπει να μαθαίνει ο ασθενής τη διάγνωση και την πρόγνωση της νόσου του. 20 Από μελέτες για τις απόψεις του νοσηλευτικού προσωπικού, φάνηκε ότι 75% των νοσηλευτών πιστεύει ότι μόνο ορισμένοι ασθενείς πρέπει να ενημερώνονται για τη διάγνωση του καρκίνου, ενώ 89% έχουν την άποψη ότι πρέπει να ενημερώνονται και οι συγγενείς. Στην επικοινωνία τους με τους ασθενείς, το 69% αποφεύγει τη λέξη «καρκίνος», ακόμα κι αν ο ασθενής γνωρίζει τη διάγνωση, και το 62% αντιμετωπίζει δυσκολίες στην ανοικτή συζήτηση με τους ασθενείς όταν θίγονται θέματα πρόγνωσης. Το 51% πιστεύει ότι η ενημέρωση μπορεί να οδηγήσει σε απογοήτευση και απομόνωση του ασθενούς. Ωστόσο, το 71% πιστεύει ότι η αλήθεια είναι βασικό στοιχείο σε μια θεραπευτική σχέση. Τέλος, οι περισσότεροι νοσηλευτές θεωρούν ότι η ενημέρωση αποτελεί ευθύνη του γιατρού. 21,22 Ανασκόπηση των συναφών μελετών από το 1971 έως το 1987 έδειξε ότι οι Έλληνες γιατροί επιμένουν να αποκρύπτουν τη διάγνωση από τους ασθενείς και σχεδόν ποτέ δεν μιλούν για τον επερχόμενο θάνατο. Αντίθετα, διαπιστώθηκε αλλαγή στην αντίληψη των ασθενών, οι οποίοι ζητούν να ενημερώνονται σε μεγαλύτερα ποσοστά απ ό,τι παλαιότερα. 23 Σε πρόσφατη ελληνική μελέτη, που διερεύνησε τις απόψεις 1500 γιατρών από ογκολογικά και γενικά νοσοκομεία, φάνηκε ότι ένα μικρό, αν και υπολογίσιμο, ποσοστό (22%) αποκαλύπτει την αλήθεια στον ασθενή. Οι περισσότεροι (76%) προτιμούν να ενημερώνουν τους συγγενείς. 18 Από τα παραπάνω προκύπτει ότι κάποια σταδιακή αλλαγή έχει αρχίσει να συντελείται και στην Ελλάδα. 24,25 Η αλλαγή στην τακτική ενημέρωσης σχετίζεται με την αλλαγή των κοινωνικών δομών, που άρχισε από τις δυτικές κοινωνίες και επιβάλλει το σεβασμό στην αυτονομία του προσώπου ακόμα και στις ιατρικές αποφάσεις. 12 Η στροφή αυτή στην ατομικότητα είναι αποτέλεσμα μιας σειράς κοινωνικο-οικονομικών αλλαγών, όπως η έντονη αστικοποίηση, η λογική της αγοράς στην υγεία ( consumer movement ), αλλά και η ποινικοποίηση του ιατρικού επαγγέλματος, που ενισχύθηκε από την εμπλοκή των ασφαλιστικών εταιρειών. Πολύ πειστική φαίνεται και η άποψη που αποδίδει την περισσότερη ενημέρωση με την πρόοδο στη θεραπευτική του καρκίνου, άρα και την άμβλυνση του φόβου της διάγνωσης. 8 Τέλος, ένας πολύ σημαντικός παράγοντας φαίνεται να είναι η αλλαγή της οικογένειας, από τον παραδοσιακό διευρυμένο τύπο στη σύγχρονη πυρηνική οικογένεια. 3. Οικογενεια και ενημερωση Πενήντα χρόνια πριν, ο George Mardock όριζε την οικογένεια ως την κοινωνική ομάδα που χαρακτηρίζεται από κοινή κατοικία, οικονομική συνεργασία και αναπαραγωγή. 26 Στην κλασική της μορφή της περιελάμβανε τουλάχιστον τρεις γενεές, με αρχηγό τον παππού. 27 Οι ρόλοι των μελών ήταν καθορισμένοι, υπήρχαν στενοί δεσμοί, η σχέση μεταξύ γονιών και παιδιών ήταν κεντρική και οι αξίες προσανατολίζονταν στο παρελθόν. Η δομή αυτή της οικογένειας ευνοεί την υπερπροστατευτική στάση προς τον ασθενή με κακή πρόγνωση, την απόκρυψη της αλήθειας και το συνολικό χειρισμό του προβλήματος από την οικογένεια. Πενήντα χρόνια μετά, ο Popenoe αλλάζει τον ορισμό της οικογένειας: «ο μικρότερος αριθμός που συνθέτει μια οικογένεια είναι ένας ενήλικας και ένα εξαρτημένο άτομο». Οι γονείς δεν είναι καν απαραίτητο να είναι του ίδιου φύλου ή παντρεμένοι. 26 Στην πυρηνική οικογένεια, τα μέλη είναι περισσότερο ανεξάρτητα από γονείς και συγγενείς. 28 Η δομή αυτή ευνοεί την αποκάλυψη της αλήθειας, ως συνέπεια μιας πιο ατομικής πορείας του κάθε μέλους. Δεν είναι τυχαίο ότι στις χώρες όπου συνήθως αποκρύπτεται η διάγνωση από τον ασθενή, η οικογένεια αποτελεί ισχυρό θεσμό. Στην Ιαπωνία, ο σεβασμός στην ιεραρχία, τόσο την κοινωνική όσο και την οικογενειακή, είναι έντονος. Ο μικρότερος αδελφός οφείλει υποταγή στο μεγαλύτερο και ο μεγαλύτερος οφείλει να προστατεύει το μικρότερο, ακόμα και εάν έχουν διαφορά μόνο ενός έτους. Ο σεβασμός στην εξουσία διαμορφώνει και τη σχέση γιατρού-ασθενούς στο «πατερναλιστικό» πρότυπο. 29 Στην Κίνα, η προτεραιότητα του κοινωνικού συμφέροντος έναντι του ατομικού αρχίζει από την οικογένεια. Δίνεται μεγαλύτερη σημασία στις ανάγκες της οικογένειας σε σχέση με τις ανάγκες των μελών. 30,31 Η παραδοσιακή οικογένεια στο Πακιστάν

4 Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΟΥΣ 227 αποφασίζει ως μονάδα σε θέματα, τόσο οικονομικά, όσο και ιατρικά. Χαρακτηριστικά, ένας Πακιστανός χειρουργός δηλώνει «δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ του ασθενούς ως άτομο και της οικογένειας. Είναι το ίδιο πράγμα». 32 Στην εκτεταμένη οικογένεια, η έννοια της αυτονομίας επεκτείνεται και παίρνει άλλη μορφή. Κεντρική είναι εδώ η ιδέα της οικογένειας ως μονάδα, σε αντίθεση με το άτομο ως μονάδα. Αυτή η «οικογενειακή» αυτονομία, σε αντίθεση με την «ατομική» αυτονομία, ανταποκρίνεται περισσότερο στην ελληνική πραγματικότητα. Στην Ελλάδα, παρά την αστικοποίηση του πληθυσμού και τη συρρίκνωση της εκτεταμένης οικογένειας, οι συγγενικοί δεσμοί εξακολουθούν να είναι στενοί και η οικογένεια παραμένει ισχυρότατο σύστημα υποστήριξης. 23 Ο γάμος παραμένει αρκετά στέρεος θεσμός και οι ρόλοι των μελών είναι καθορισμένοι (πίν. 2). Η σχέση γονιών και παιδιών είναι ιδιαίτερα στενή, τα παιδιά μένουν με τους γονείς μέχρι να παντρευτούν, η φροντίδα των ηλικιωμένων γονιών αποτελεί ηθική υποχρέωση των παιδιών, ενώ είναι αυτονόητη η κληροδότηση της περιουσίας στους απογόνους. Ταυτόχρονα, αποτελεί ένδειξη σεβασμού το όνομα των παππούδων να μεταφέρεται στα εγγόνια. 33 Το αν κάποιος προέρχεται από «καλή» οικογένεια παίζει ακόμα ρόλο στον καθορισμό της προσωπικής του αξίας. Οι συνέπειες των πράξεων ενός μέλους βαραίνουν ουσιαστικά και τυπικά όλη την οικογένεια. Οι διαπροσωπικές σχέσεις ανάγονται συχνά σε δια-οικογενειακές. Η βεντέτα δείχνει χαρακτηριστικά ότι οι διαπροσωπικές διαφορές αφορούν και επηρεάζουν όλη την οικογένεια. Όταν υπάρξει σοβαρό πρόβλημα ή πένθος, η οικογένεια συσπειρώνεται. Ο θάνατος και για την ελληνική οικογένεια παραμένει ένα ταμπού και τα παιδιά αποκλείονται από σκηνές θανάτου. 34,35 Η ασθένεια, και μάλιστα η σοβαρή, αφορά σε όλη την οικογένεια. Ο καρκίνος πλήττει την οικογένεια ως σύνολο, Πίνακας 2. Χαρακτηριστικά ελληνικής οικογένειας. Οι συγγενικοί δεσμοί παραμένουν στενοί Οι δια-προσωπικές σχέσεις γίνονται δια-οικογενειακές Οι ρόλοι των μελών είναι καθορισμένοι Τα παιδιά μένουν με τους γονείς μέχρι να παντρευτούν Τα παιδιά έχουν υποχρέωση φροντίδας των ηλικιωμένων Η περιουσία των γονιών κληροδοτείται στα παιδιά Η οικογένεια συμπεριφέρεται ως μονάδα Η οικογένεια χειρίζεται προβλήματα που αφορούν στα μέλη της ως σύνολο Η οικογένεια θεωρεί αυτονόητη την απόκρυψη της οδυνηρής διάγνωσης και της πρόγνωσης από τον ασθενή αποσταθεροποιώντας και αλλάζοντας τα πάντα μέσα σε αυτή. 36 Με τη σειρά της, η οικογένεια αντιδρά ως μονάδα, δηλαδή όπως θα αντιδρούσε ένα σώμα που τραυματίζεται ένα μέλος του. Από την άλλη, ο ασθενής αφήνεται να τον φροντίσουν και προτιμά έναν παθητικό ρόλο. 37 Παλαιότερα, ο «καρκίνος» αποτελούσε οικογενειακό μυστικό. Η οικογένεια, μέσα από τη μυστικοπάθεια, προστατεύει το μέλος της και προστατεύεται και η ίδια. 28 Η προστασία της οικογένειας επιβάλλει ένα «σιωπηλό» σεβασμό στην αυτονομία του κάθε ατόμου ξεχωριστά, αλλά με τρόπο που δεν θα απειλήσει την αρμονία και τη συνοχή της οικογένειας. 38 Η διάγνωση του καρκίνου αφορά και στον ίδιο τον ασθενή και σε όσους τον φροντίζουν, δηλαδή αυτό που δηλώνεται με τον όρο cancer family παρά με τον όρο cancer personality Το τριπτυχο γιατρος-οικογένεια-ασθενης και ο νεος Κωδικας Ιατρικης Δεοντολογιας Σε περιπτώσεις νοσημάτων, όπως οι κακοήθειες, η διπολική σχέση γιατρού-ασθενούς μετατρέπεται στο τρίπτυχο γιατρός-οικογένεια-ασθενής, που επιτρέπει την ενημέρωση και τη συναίνεση της οικογένειας στις θεραπευτικές αποφάσεις. Η οικογένεια, δηλαδή, παρεμβάλλεται ανάμεσα σε γιατρό και ασθενή. Ο ασθενής συχνά οδηγείται στο γιατρό μετά από μεγάλο διάστημα συμπτωμάτων, που δεν ανέφερε από φόβο μήπως ανησυχήσει την οικογένειά του. Στην πρώτη επίσκεψη συνοδεύεται από στενούς συγγενείς, οι οποίοι εξαρχής παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο, θα απομονώσουν το γιατρό και θα ζητήσουν να μην ενημερωθεί ο ασθενής. Αν ο γιατρός διαθέτει την ιατρική γνώση και ο ασθενής το ένστικτο για την αυτοσυντήρησή του, η οικογένεια παρέχει την αγάπη και τη φροντίδα. Πόσο πιο ολοκληρωμένος μπορεί να είναι ένας συνδυασμός λογικής-ενστίκτου και συναισθήματος; Τα προβλήματα αρχίζουν όταν η καλή πρόθεση δεν είναι δεδομένη ή όταν υπάρχει δυσαρμονία μεταξύ απόψεων συγγενών και ασθενούς. Η δυαδική σχέση που προβάλλει το «δυτικό» πρότυπο της αυτονομίας αφενός αποφεύγει αυτές τις δυσαρμονίες, αλλά από την άλλη αποκλείει ένα πολύ δυναμικό και ευεργετικό παράγοντα, αφήνοντας πολλές φορές τον ασθενή μόνο. Σύμφωνα με τα παραπάνω, σε πολλές κοινωνίες έχει καθιερωθεί μια πρακτική ενημέρωσης που στηρίζεται στην οικογένεια και που αγνοείται από το νέο κώδικα ιατρικής δεοντολογίας. 40 Είναι ενδεικτικό ότι στο «Προτεινόμενο Σχέδιο Κώδικα Άσκησης Ιατρικού Επαγγέλματος και Δεοντολογίας» του Υπουργείου Υγείας (2005) υπήρχε πρόβλεψη στο άρθρο 14 παράγραφος 3 ότι ο ιατρός έχει γενικά καθήκον αλήθειας απέναντι στον ασθενή, όμως αν κρίνει ότι η ασθένεια ή η εξέλιξή της είναι ιδιαιτέρως

5 228 Ε. Ιωαννιδου και Ε. Γαλανακης οδυνηρή ή δυσμενής, επιτρέπεται η μερική αποκάλυψη ή και η απόκρυψη της αλήθειας από τον ασθενή. Αντίθετα, ο ιατρός οφείλει να ενημερώσει τους οικείους του ασθενούς. 41 Παρόλα αυτά, το τελικό κείμενο «ο κώδικας ιατρικής δεοντολογίας» δεν επιτρέπει ανάλογες εξαιρέσεις ενημέρωσης, παρά μόνο για τα πρόσωπα που δεν έχουν ικανότητα να συναινέσουν (πίν. 1). Δηλαδή, ενώ ο νέος κώδικας στην αρχή του (άρθρο 1) ασχολείται λεπτομερώς με τον ορισμό των «οικείων» του ασθενούς, στη συνέχεια τους αγνοεί όσον αφορά στην ενημέρωση και τη λήψη αποφάσεων, εκτός από την ακραία περίπτωση (άρθρο 12, παράγραφος ββ) όπου ο ασθενής δεν διαθέτει ικανότητα για συναίνεση. Να σημειωθεί ότι στο άρθρο 9, ως προτεραιότητα του γιατρού θεωρείται η προστασία της υγείας του ασθενούς. Θα μπορούσε, συνεπώς, να διατυπωθεί το λογικό επιχείρημα ότι αν η υγεία του ασθενούς κινδυνεύει από την αποκάλυψη μιας οδυνηρής διάγνωσης, ο γιατρός θα μπορούσε να αποφύγει την άμεση αποκάλυψη. Ωστόσο, στο άρθρο 11 που ακολουθεί, η υποχρέωση του γιατρού να ενημερώνει τονίζεται με έμφαση. Είναι συνεπώς αξιοσημείωτο ότι ενώ στο προτεινόμενο σχέδιο, που έγινε από τους ιατρικούς συλλόγους, προτείνεται συμμετοχή της οικογένειας στην ενημέρωση, στον κώδικα του υπουργείου επικράτησε μια πιο «δυτική» αντίληψη, με υποχρέωση του γιατρού να ενημερώνει πλήρως τον ασθενή ανεξάρτητα από την πρόγνωση του νοσήματος. Τέλος, είναι ενδιαφέρον ότι στους προηγούμενους αντίστοιχους κώδικες στην Ελλάδα (Κώδικας Άσκησης Ιατρικού Επαγγέλματος, ΑΝ 1565/1939 ΦΕΚ Α 16 και περί Κανονισμού Ιατρικής Δεοντολογίας, ΒΔ 25.5/ ΦΕΚ Α 171) δεν υπήρχε πρόβλεψη για ενημέρωση ούτε του ασθενούς ούτε της οικογένειάς του Συμπερασματα Με τα σύγχρονα πρότυπα του σεβασμού στα δικαιώματα των ασθενών, η τακτική της απόκρυψης της αλήθειας είναι μια «λανθασμένη» και αντιδεοντολογική τακτική. Όμως, σε κοινωνίες όπως την ελληνική, επικρατούν αντιλήψεις οικογενειακού προστατευτισμού και «οικογενειακής αυτονομίας», που κάνουν την υιοθέτηση κανόνων άλλων κοινωνιών να φαίνεται ως εισαγωγή ξένων αξιών για τη ρύθμιση μιας διαφορετικού περιεχομένου αυτονομίας των ασθενών. Ο εξοστρακισμός των συγγενών από την ενημέρωση και το χειρισμό της ασθένειας ενός μέλους της οικογένειας είναι συνεπώς αμφίβολης αποτελεσματικότητας. Από την άλλη, η συνέχιση μιας παραδοσιακής τακτικής με το επιχείρημα και μόνο του πολιτισμικού σχετικισμού θα ήταν επίσης λανθασμένη. Η ενσωμάτωση των θετικών στοιχείων της αυτονομίας με τη διατήρηση της ευεργετικής επίδρασης της οικογένειας θα οδηγούσε σε μια πρακτική ενημέρωσης, που θα ταίριαζε περισσότερο στην ελληνική νοοτροπία και θα λειτουργούσε πιο αποτελεσματικά στην ελληνική πραγματικότητα. ABSTRACT The recent code of medical deontology, the cancer patient informing process and the involvement of the Greek family E. IOANNIDOU, 1,3 E. GALANAKIS 2,3 1 Department of Internal Medicine, General Hospital of Rethymno, Rethymno, 2 Department of Mother and Child Health, Faculty of Medicine, University of Crete, 3 Postgraduate Course in Bioethics, University of Crete, Crete, Greece Archives of Hellenic Medicine 2008, 25(2): The Hellenic Ministry of Health recently published a revised code of medical deontology, regulating a series of clinical ethics issues, including the disclosure of the diagnosis exclusively to the patient. As far as the issue of informing cancer patients is concerned, this regulation seems to ignore the local ethology and, in particular, the involvement of the family in the informing process. During the past three decades, a global change in the practice of informing patients with cancer has been observed. The currently dominant practice of disclosing the truth is based on the respect of individual autonomy. Telling the truth to the cancer patient is more common in north American and northwestern European societies; by contrast in other countries, including Greece, the concealment of the diagnosis continues to prevail. This difference originates from a variety of factors, including family structure. In societies where the family remains powerful, relatives tend to protect the vulnerable member from the bad news. This holds for Greece, where interpersonal relationships become to a great extent intrafamily issues and serious individual problems are handled by the family as a whole. Hence, the disease impacts not only the individual, but the entire family, which responds as a whole. The patient-physician relationship is extended to become a physician-family-patient re-

6 Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΟΥΣ 229 lationship, in which the role and contribution of the family are far from minimal. The decision-making unit is not the vulnerable member but the family, and the concept of individual autonomy broadens into a family autonomy. The challenge for Greek society would be to combine the benefits of the patient s autonomy with the positive effects of the family, rather than adopting the patient-informing practices in use by other societies. Key words: Cancer, Diagnosis disclosure, Family, Greece, Truth-telling Βιβλιογραφία 1. Parker M, Dickenson D. The Cambridge medical ethics workbook. Case studies commentaries and activities. Cambridge University Press, 2001: Surbone A. Information, truth and communication. In: Surbone A, Zwitter M (eds) Communication with the cancer patient. New York Academy of Science, NY, 1997: Beauchamp TL, Childress JF. Principles of biomedical ethics. 4th ed. Oxford University Press, New York, NY, Σολδάτος ΚΡ, Σακκάς ΠΝ, Μπεργιαννάκης ΙΔ. Ψυχολογικές αντιδράσεις του καρκινοπαθούς και η επικοινωνία γιατρούασθενούς. Ελληνική Ογκολογία 1986, 22: Higgs R. On telling patients the truth. In: Kuhse H, Singer P (eds) Bioethics: an anthology. Blakwell Publ, Buchanan A. Medical paternalism. Philosophy and public affairs. Princeton University Press, 1978, 7: Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας. Απόσπασμα από τα επίσημα πρακτικά της ΚΔ Συνεδρίασης της Ολομέλειας της Βουλής, 8 Νοεμβρίου Elger BS, Harding TW. Should cancer patients be informed about their diagnosis and prognosis? Future doctors and lawyers differ. J Med Ethics 2002, 28: Seale C. Communication and awareness about death: A study of a random sample of dying people. Soc Sci Med 1991, 32: Holland JC, Geary N, Marchini A, TROSS S. An International survey of physicians attitudes and practices in regard to revealing the diagnosis of cancer. Cancer Invest 1987, 5: Schattner A. What do patients really want to know? QJM 2002, 95: Ruhnke GW, Wilson SR, Akamatsu T, KINOUE T, TAKASHIMA Y, GOEDSTEIN MK et al. Ethical decision making and patient autonomy. Chest 2000, 118: Sallivan RJ, Menapace LW, White RM. Truth telling and patient diagnoses. J Med Ethics 2001, 27: Ozdogan M, Samur M, Bozcuk H. Do not tell : What factors affect relatives attitudes to honest disclosure of diagnosis to cancer patients? Support Care Cancer 2004, 12: Orpett S. Family surrogacy and cancer disclosure: Familyphysician negotiations of an ethical dilemma in Japan. J Palliat Care 1999, 15: Akabayashi Α, Kai Ι, Takemura Η, Okazaki Η. Truth telling in the case of a pessimistic diagnosis in Japan. Lancet 1999, 354: Garvey G, Towney P, McPhee JR, LITTLE M, KERRIDGE IH. Is there an aboriginal bioethic? J Med Ethics 2004, 30: Mystakidou K, Parpa E, Tsilika E, KALAIDOPOULOU O, VLA- CHOS L. The families evaluation on management, care and disclosure for terminal stage cancer patients. BMC Palliat Care 2002, 1:3 19. Dalla-Vorgia P, Katsouyanni K, Garanis TN, TOULOUMI G, DROGARI P, KOUTSELINIS A. Attitudes of a Mediterranean population to the truth-telling issue. J Med Ethics 1992, 2: Mystakidou K, Tsilika E, Katsouda E, VLACHOS L. Patterns and barriers in information disclosure between health care professionals and relatives with cancer patients in Greek society. Eur J Cancer Care 2005, 14: Mystakidou K, Liossi C, Vlachos L, PAPADIMITRIOU J. Disclosure of diagnostic information to cancer in Greece. Palliat Med 1996, 10: Karpouzi K, Danos H, Elliot L. Informed consent: A comparative survey of Greek and British nurse perceptors beliefs to informed consent. ICUS Nurs Web J 2005, Rigatos AG. Cancer and truth telling in Greece. Ann N Y Acad Sci 1997, 809: Lai Yeur-Hur. Truth telling of diagnosis and prognosis: Changing practice in Taiwan. MASCC/ISOO 16th International Symposium, Miami, Manos N, Christakis J. Attitudes of cancer specialists towards their patients in Greece. Int J Psychiatry Med 1980, 91: Georgas J. Family: Variations and changes across cultures. In: Lonner WJ, Dinnel DL, Hayes SA, Sattle DN (eds) Online readings in psychology and culture. 2003: edu/~culture/georgea.htm 13/12/ Searight HR, Gafford J. Cultural diversity at the end of life: Issues and guidelines for family and physicians. Am Fam Physician 2005, 71: Γιδοπούλου Κ. Οικογένεια, καρκίνος, κοινωνικό στίγμα. Ελληνική Ογκολογία 1986, 22: Sekimoto M, Asai A, Ohnishi M, NISHIGAKI E, FUKUI T, SHIMBO T et al. Patients preferences for involvement in treatment decision making in Japan. BMC Fam Pract 2004, 5:1 30. Li S, Chou JL. Communication with the cancer patient in China. Ann N Y Acad Sci 1997, 809: Pang MS. Protective truthfulness: The Chinese way of safeguarding patients in informed treatment decisions. J Med Ethics 1999, 25: Jafaray AM, Faroqui A. Informed consent in the Pakistan milieu: The physician s perspective. J Med Ethics 2005, 31: Loizos P, Papataxiarchis E. Contested identities: Gender and

7 230 Ε. Ιωαννιδου και Ε. Γαλανακης kinship in modern Greece. Prinston University Press, Husebo S. Communication, autonomy and hope. How can we treat seriously ill patients with respect? Ann N Y Acad Sci 1997, 809: Dracopoulou S, Doxiadis S. Greece, lament for the dead, denial for the dying. The Hasting Center Report 1988, 18(Suppl): Iconomou G, Viha A, Kalofonos HP, KARDAMAKIS D. Impact of cancer on primary caregivers of patients receiving radiation therapy. Acta Oncol 2001, 40: Lim LS. Medical paternalism serves the patient best. Singapore Med J 2002, 43: Wong JSWS, Poon Y, Hui EC. I can put the medicine in his soup, doctor! J Med Ethics 2005, 31: Georgaki S, Kalaidopoulou O, Liarmakopoulos I, MYSTAKID- OU K. Nurses attitudes towards truthful communication with patients with cancer. Cancer Nurs 2002, 25: Pucci E, Belardineli N, Borsetti G, GIULIANI G. Relatives attitudes towards informing patients about the diagnosis of Alzheimer s disease. J Med Ethics 2003, 29: Υπουργείο Υγείας. Προτεινόμενο σχέδιο κώδικα άσκησης ιατρικού επαγγέλματος και δεοντολογίας. Αθήνα, Πολίτης Χ. Ιατρική Νομοθεσία, Ιατρικός Σύλλογος, Ιατρική Δεοντολογία. Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος. Αθήνα 2002, Hartling 9 28 Corresponding author: E. Galanakis, Faculty of Medicine, University of Crete, P.O. Box 2208, GR Herakleion, Greece egalanak@med.uoc.gr... xxxxxxxxxxxxx

ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΟΝΤΟΓΟΥΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ

ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΟΝΤΟΓΟΥΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ Η ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΟΝΤΟΓΟΥΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΑΝΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ ΤΟ 56% ΤΩΝ ΘΕΡΑΠΟΝΤΩΝ ΔΕΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΕΙ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ίντα Ελιάου BSc, MSc, PGDip, MA Συμβουλευτική Ψυχολόγος eliaouida@gmail.com

Ίντα Ελιάου BSc, MSc, PGDip, MA Συμβουλευτική Ψυχολόγος eliaouida@gmail.com ΣΥΝΕΔΡΙΟ: ΠΡΟΛΗΨΗ & ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Limneon, Καστοριά, 19.12.15 «Ενημέρωση του ασθενούς & των συνοδών του με καρκίνο του πνεύμονα. Προβλήματα στην ελληνική πραγματικότητα»

Διαβάστε περισσότερα

Κελεπούρης Ζήσης Γενικός ιατρός Επιμελητής Β ΚΥΚ

Κελεπούρης Ζήσης Γενικός ιατρός Επιμελητής Β ΚΥΚ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ Κελεπούρης Ζήσης Γενικός ιατρός Επιμελητής Β ΚΥΚ Ένα από τα δύσκολα καθήκοντα του γιατρού είναι και η αναγγελία δυσάρεστων ειδήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Η αποκάλυψη της διάγνωσης: ελληνικές και ευρωπαϊκές απόψεις και πρακτικές

Η αποκάλυψη της διάγνωσης: ελληνικές και ευρωπαϊκές απόψεις και πρακτικές Η αποκάλυψη της διάγνωσης: ελληνικές και ευρωπαϊκές απόψεις και πρακτικές Δρ. Παρασκευή Σακκά Νευρολόγος - Ψυχίατρος Πρόεδρος Εταιρείας Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών Διευθύντρια Τµήµατος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΕΩΝΙΔΟΥ Λεμεσός, 2012 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή διατριβή. Ονοματεπώνυμο: Αργυρώ Ιωάννου. Επιβλέπων καθηγητής: Δρ. Αντρέας Χαραλάμπους

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή διατριβή. Ονοματεπώνυμο: Αργυρώ Ιωάννου. Επιβλέπων καθηγητής: Δρ. Αντρέας Χαραλάμπους ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή διατριβή Διερεύνηση της αποτελεσματικότητας εναλλακτικών και συμπληρωματικών τεχνικών στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής σε άτομα με καρκίνο

Διαβάστε περισσότερα

Διερευνώντας τις απόψεις ιατρών και νοσηλευτών σχετικά με την απόφαση μη εφαρμογής αναζωογόνησης (MEA) σε ασθενείς της ΜΕΘ. Μια συστηματική ανασκόπηση

Διερευνώντας τις απόψεις ιατρών και νοσηλευτών σχετικά με την απόφαση μη εφαρμογής αναζωογόνησης (MEA) σε ασθενείς της ΜΕΘ. Μια συστηματική ανασκόπηση ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ REVIEW Διερευνώντας τις απόψεις ιατρών και νοσηλευτών σχετικά με την απόφαση μη εφαρμογής αναζωογόνησης (MEA) σε ασθενείς της ΜΕΘ. Μια συστηματική ανασκόπηση Καδδά Όλγα 1, Αργυρίου Γιώργος 2

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Σακχαρώδης Διαβήτης Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Number of people with diabetes by IDF Region, 2013 IDF Diabetes Atlas.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή Εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή Εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Πτυχιακή Εργασία ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ. Ονοματεπώνυμο:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ 0 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Επιβλέπων Καθηγητής: Δρ. Βασίλειος Ραφτόπουλος ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΘΑΝΑΣΙΑ Ονοματεπώνυμο:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία. Κόπωση και ποιότητα ζωής ασθενών με καρκίνο.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία. Κόπωση και ποιότητα ζωής ασθενών με καρκίνο. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Κόπωση και ποιότητα ζωής ασθενών με καρκίνο Μαργαρίτα Μάου Λευκωσία 2012 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Γνώση και στάση νοσηλευτών στη διαχείριση του πόνου καρκινοπαθών που νοσηλεύονται Παναγιώτης Χαραλάμπους Λεμεσός, 2014 i ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΨΗΦΙΑΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΗ. Φλώρα Λεπτουργίδου, PhD Clinical Manager

Η ΨΗΦΙΑΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΗ. Φλώρα Λεπτουργίδου, PhD Clinical Manager Η ΨΗΦΙΑΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΗ Φλώρα Λεπτουργίδου, PhD Clinical Manager Ψηφιακή τεχνολογία στην Ιατρική (ehealth services) Πληροφόρηση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Γνώσεις, στάσεις και ποιότητα ζωής σε ασθενείς με λέμφωμα Οι ασθενείς που πάσχουν από λέμφωμα στην Ελλάδα εμφανίζονται ελλιπώς ενημερωμένοι σχετικά με ζητήματα που αφορούν στην

Διαβάστε περισσότερα

Το κοινωνικό στίγμα της ψυχικής ασθένειας

Το κοινωνικό στίγμα της ψυχικής ασθένειας Διεπιζηημονική Φρονηίδα Υγείας(2015) Τόμος 7,Τεύχος 1, 8-18 ISSN 1791-9649 Το κοινωνικό στίγμα της ψυχικής ασθένειας Κνξδώζε Α 1, Σαξίδε Μ 2, Σνπιηώηεο Κ 3 1 Ννζειεύηξηα ΤΔ, MSc, Γεληθό Ννζνθνκείν Κνξίλζνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Πτυχιακή εργασία Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΧΡΟΝΙΟ ΑΣΘΜΑ

Πτυχιακή εργασία Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΧΡΟΝΙΟ ΑΣΘΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Πτυχιακή εργασία Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΧΡΟΝΙΟ ΑΣΘΜΑ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΛΟΙΖΟΥ ΑΡΙΘΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ενδυνάμωση & Συνηγορία των ατόμων που πάσχουν από Άνοια και των φροντιστών τους.

Ενδυνάμωση & Συνηγορία των ατόμων που πάσχουν από Άνοια και των φροντιστών τους. Ενδυνάμωση & Συνηγορία των ατόμων που πάσχουν από Άνοια και των φροντιστών τους. Ελένη Μαργιώτη Κλινική Νευροψυχολόγος, M.Sc., PhDs Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών 10th Panhellenic

Διαβάστε περισσότερα

Οριοθέτηση της Ενημέρωσης των Ασθενών από Ιατρούς και Νοσηλευτές. Νομική Προσέγγιση

Οριοθέτηση της Ενημέρωσης των Ασθενών από Ιατρούς και Νοσηλευτές. Νομική Προσέγγιση ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 2011, 50(1): 30 34 NOSILEFTIKI 2011, 50(1): 30 34 ΕΙΔΙΚΟ ΑΡΘΡΟ SPECIAL ARTICLE Οριοθέτηση της Ενημέρωσης των Ασθενών από Ιατρούς και Νοσηλευτές. Νομική Προσέγγιση Φιλομήλα Ομπέση Patient Information

Διαβάστε περισσότερα

V/ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ.

V/ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ. V/ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ. Η συμβολή της οικογένειας στην άσκηση κοινωνικής πολιτικής είναι μεγάλη και διαχρονική. Η μορφή και το περιεχόμενο, όμως, αυτής της συμβολής

Διαβάστε περισσότερα

þÿ ɺÁ Ä ÅÂ, ±»Î¼ Neapolis University þÿ Á̳Á±¼¼± ¼Ìù±Â ¹ º à Â, Ç» Ÿ¹º ½ ¼¹ºÎ½ À¹ÃÄ ¼Î½ º±¹ ¹ º à  þÿ ±½µÀ¹ÃÄ ¼¹ µ À»¹Â Æ Å

þÿ ɺÁ Ä ÅÂ, ±»Î¼ Neapolis University þÿ Á̳Á±¼¼± ¼Ìù±Â ¹ º à Â, Ç» Ÿ¹º ½ ¼¹ºÎ½ À¹ÃÄ ¼Î½ º±¹ ¹ º à  þÿ ±½µÀ¹ÃÄ ¼¹ µ À»¹Â Æ Å Neapolis University HEPHAESTUS Repository School of Economic Sciences and Business http://hephaestus.nup.ac.cy Master Degree Thesis 2016 þÿ ͽ Á ¼ µà±³³µ»¼±ä¹º  þÿµ¾ Å ½Éà  ³º» ³¹ºÎ½ ½ à þÿ ɺÁ Ä ÅÂ,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΣΚΟΚΗΛΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ

ΔΙΣΚΟΚΗΛΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΔΙΣΚΟΚΗΛΗ ΜΕ ΤΗΝ 1 ΝΕΥΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ - Γ. Ν. Θ. "Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ", 2 Α' ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ - Γ. Ν. ΚΑΒΑΛΑΣ, 3ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΝΕΥΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ, ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ, ΔΠΘ, Π. Γ. Ν. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ,

Διαβάστε περισσότερα

Οι στάσεις και γνώσεις των νοσηλευτών για την δωρεά οργάνων ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Οι στάσεις και γνώσεις των νοσηλευτών για την δωρεά οργάνων ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Οι στάσεις και γνώσεις των νοσηλευτών για την δωρεά οργάνων Αντρέας Κωνσταντίνου Λευκωσία 2012 1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Ο ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΜΑΣΤΟΥ ΠΟΥ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Ο ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΜΑΣΤΟΥ ΠΟΥ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Ο ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΜΑΣΤΟΥ ΠΟΥ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΛΕΜΕΣΟΣ 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια 5 ο Συμπόσιο Νοσηλευτικής Ογκολογίας "Οι Ψυχολογικές Επιπτώσεις στον Ογκολογικό Ασθενή και ο Πολυδιάστατος Ρόλος της Συμβουλευτικής στην Αντιμετώπισής τους" Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική

Διαβάστε περισσότερα

"Η Ενίσχυση της Κοινωνικής Λειτουργικότητας του Χρόνιου Ασθενή και της Οικογένειάς του μέσα από την Κατ Οίκον Φροντίδα"

Η Ενίσχυση της Κοινωνικής Λειτουργικότητας του Χρόνιου Ασθενή και της Οικογένειάς του μέσα από την Κατ Οίκον Φροντίδα "Η Ενίσχυση της Κοινωνικής Λειτουργικότητας του Χρόνιου Ασθενή και της Οικογένειάς του μέσα από την Κατ Οίκον Φροντίδα" Σύμφωνα με τον Αμερικάνικο Ιατρικό Σύλλογο και το Σύνδεσμο Νοσηλευτών η κατ οίκον

Διαβάστε περισσότερα

«ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ» ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ GAMIAN- EUROPE

«ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ» ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ GAMIAN- EUROPE «ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ» ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ GAMIAN- EUROPE We would like to invite you to participate in GAMIAN- Europe research project. You should only participate if you want to and choosing

Διαβάστε περισσότερα

SPECIAL ARTICLE ... ... Α. Γιανασμίδης, Μ. Τσιαούση

SPECIAL ARTICLE ... ... Α. Γιανασμίδης, Μ. Τσιαούση SPECIAL ARTICLE ÁÑ ÅÉÁ ÅËËÇÍÉÊÇÓ ÉÁÔÑÉÊÇÓ 2012, 29(1):106-115 Διαχρονική μελέτη του θεσμικού πλαισίου της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στην Ελλάδα (1980 2008) και η εμπειρία του βρετανικού και του σουηδικού

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Επιβλέπων Καθηγητής: Δρ. Νίκος Μίτλεττον Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2 ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Ονοματεπώνυμο: Ιωσηφίνα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ/ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΠΑΙΔΙΑ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ

ΑΡΧΕΣ/ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΠΑΙΔΙΑ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΡΧΕΣ/ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΠΑΙΔΙΑ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ Η εκπαιδευτική έρευνα οφείλει να εφαρμόζει τη δεοντολογία που προβλέπει τον σεβασμό της προσωπικότητας, της

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. «ΔΙΟΙΚΗΣΗ της ΥΓΕΙΑΣ» ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. «ΔΙΟΙΚΗΣΗ της ΥΓΕΙΑΣ» ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΔΙΟΙΚΗΣΗ της ΥΓΕΙΑΣ» ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Μαστρογιάννη Μαρία Διπλωματική Εργασία υποβληθείσα

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικό πρόγραμμα ελέγχου για τον ιό του Δυτικού Νείλου και την ελονοσία, ενίσχυση της επιτήρησης στην ελληνική επικράτεια (MIS 365280)

Ειδικό πρόγραμμα ελέγχου για τον ιό του Δυτικού Νείλου και την ελονοσία, ενίσχυση της επιτήρησης στην ελληνική επικράτεια (MIS 365280) «Ειδικό πρόγραμμα ελέγχου για τον ιό του Δυτικού Νείλου και την ελονοσία, ενίσχυση της επιτήρησης στην ελληνική επικράτεια» Παραδοτέο Π1.36 Έκδοση ενημερωτικών φυλλαδίων Υπεύθυνος φορέας: Κέντρο Ελέγχου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία ΕΠΙΛΟΧΕΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤ ΟΙΚΟΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ. Φοινίκη Αλεξάνδρου

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία ΕΠΙΛΟΧΕΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤ ΟΙΚΟΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ. Φοινίκη Αλεξάνδρου ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία ΕΠΙΛΟΧΕΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤ ΟΙΚΟΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ Φοινίκη Αλεξάνδρου Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Φροντίδα ασθενούς με άνοια Θέλω ή Πρέπει ;

Φροντίδα ασθενούς με άνοια Θέλω ή Πρέπει ; Φροντίδα ασθενούς με άνοια Θέλω ή Πρέπει ; Μαρίνα Ελευθερίου Ψυχολόγος ΑΠΘ MSc Γνωστικής Ψυχολογίας Ψυχοθεραπεύτρια Γνωστική Συμπεριφορική Ευδοκία Νικολαΐδου Ψυχολόγος ΑΠΘ MSc Διοίκηση Μονάδων Υγείας Ειδίκευση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΟΥ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ Copyright 2010 Τόμος 9 ος, Τεύχος 4 ο, Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2010

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΟΥ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ Copyright 2010 Τόμος 9 ος, Τεύχος 4 ο, Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2010 www.vima-asklipiou.gr Σελίδα 394 ΑΡΘΡΟ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Ανάγκες νοσηλευομένων ασθενών με στεφανιαία νόσο Κ ατά τις τελευταίες δεκαετίες, λόγω της αύξησης του προσδόκιμου της επιβίωσης των ασθενών με στεφανιαία

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ»

«ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ» I ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ «ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ» ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ Ηθικοδεοντολογικά και νομικά προβλήματα στην παρεμβατική γονιμοποίηση -Θέσεις και αντιθέσεις -Πότε αρχίζει η ζωή?? - Εχει ατομικά δικαιώματα το έμβρυο?? Περιπτώσεις που δημιουργούν

Διαβάστε περισσότερα

Σχέση στεφανιαίας νόσου και άγχους - κατάθλιψης

Σχέση στεφανιαίας νόσου και άγχους - κατάθλιψης Τρίμηνη, ηλεκτρονική έκδοση του Τμήματος Νοσηλευτικής Α, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας _ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ_ Πολυκανδριώτη Μαρία 1, Φούκα Γεωργία 2 1. Καθηγήτρια Εφαρμογών Νοσηλευτικής Α, ΤΕΙ Αθήνας 2.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΤΗΣ ALMA - ATA: ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΟΜΟΦΩΝΙΑΣ

ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΤΗΣ ALMA - ATA: ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΟΜΟΦΩΝΙΑΣ Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, Σεπτέμβριος 2018 ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΤΗΣ ALMA - ATA: ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΟΜΟΦΩΝΙΑΣ Αθηνά Τατσιώνη Επίκουρη Καθηγήτρια Γενικής Ιατρικής,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία Η ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ Μαρία Χρίστου Λεμεσός 2012 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Η διαδικασία επικοινωνίας με τους ενδιαφερόμενους με σκοπό την ενημέρωσή τους: α) σε θέματα διάγνωσης, πρόγνωσης και αντιμετώπισης της νόσου β) στον

Η διαδικασία επικοινωνίας με τους ενδιαφερόμενους με σκοπό την ενημέρωσή τους: α) σε θέματα διάγνωσης, πρόγνωσης και αντιμετώπισης της νόσου β) στον Η διαδικασία επικοινωνίας με τους ενδιαφερόμενους με σκοπό την ενημέρωσή τους: α) σε θέματα διάγνωσης, πρόγνωσης και αντιμετώπισης της νόσου β) στον τρόπο κληρονομικής μεταβίβασης της νόσου και της πιθανότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Λουκία Βασιλείου

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Λουκία Βασιλείου ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ: ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Λουκία Βασιλείου 2010646298 Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Δρ.

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμήμα Πληροφορικής Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Πληροφορική»

Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμήμα Πληροφορικής Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Πληροφορική» Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμήμα Πληροφορικής Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Πληροφορική» Μεταπτυχιακή Διατριβή Τίτλος Διατριβής Επίκαιρα Θέματα Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Ονοματεπώνυμο Φοιτητή Σταμάτιος

Διαβάστε περισσότερα

9MYΘΟΙ 1ΑΛΗΘΕΙΑ. για τον καρκίνο του μαστού

9MYΘΟΙ 1ΑΛΗΘΕΙΑ. για τον καρκίνο του μαστού & 9MYΘΟΙ 1ΑΛΗΘΕΙΑ για τον καρκίνο του μαστού ΓΥΝΑΙΚΑ και έχω πάθος για ζωή 01 Η επιστήμη έχει κάνει άλματα στον καρκίνο του μαστού με αποτέλεσμα να έχουμε ουσιαστικά κερδίσει τον πόλεμο ενάντια στη συγκεκριμένη

Διαβάστε περισσότερα

Επιπλοκή Ιατρικής Πράξης - Θεραπευτικός Κίνδυνος Ιατρικό Σφάλμα Lege Artis Ιατρική Πράξη: Χρήσιμες Ιατρικές Έννοιες για τους Εφαρμοστές του Δικαίου

Επιπλοκή Ιατρικής Πράξης - Θεραπευτικός Κίνδυνος Ιατρικό Σφάλμα Lege Artis Ιατρική Πράξη: Χρήσιμες Ιατρικές Έννοιες για τους Εφαρμοστές του Δικαίου Επιπλοκή Ιατρικής Πράξης - Θεραπευτικός Κίνδυνος Ιατρικό Σφάλμα Lege Artis Ιατρική Πράξη: Χρήσιμες Ιατρικές Έννοιες για τους Εφαρμοστές του Δικαίου Βασίλειος Κ. Ταρλατζής Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Νόσημα: Άσθμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Νόσημα: Άσθμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», Κωδικός MIS: 464637 Νόσημα: Άσθμα Ομάδα εργασίας:

Διαβάστε περισσότερα

Πτυχιακή Εργασία Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΤΗΘΑΓΧΗ

Πτυχιακή Εργασία Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΤΗΘΑΓΧΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΤΗΘΑΓΧΗ Νικόλας Χριστοδούλου Λευκωσία, 2012 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΓΝΩΣΕΩΝ ΤΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΣΕ ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΟΡΓΑΝΩΝ ΑΠΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

Πώς μπορεί κανείς να έχει έναν διερμηνέα κατά την επίσκεψή του στον Οικογενειακό του Γιατρό στο Ίσλινγκτον Getting an interpreter when you visit your

Πώς μπορεί κανείς να έχει έναν διερμηνέα κατά την επίσκεψή του στον Οικογενειακό του Γιατρό στο Ίσλινγκτον Getting an interpreter when you visit your Πώς μπορεί κανείς να έχει έναν διερμηνέα κατά την επίσκεψή του στον Οικογενειακό του Γιατρό στο Ίσλινγκτον Getting an interpreter when you visit your GP practice in Islington Σε όλα τα Ιατρεία Οικογενειακού

Διαβάστε περισσότερα

Από τις ρυθμίσεις στις διαρθρωτικές αλλαγές: η αναγκαία παρέμβαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας

Από τις ρυθμίσεις στις διαρθρωτικές αλλαγές: η αναγκαία παρέμβαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας ΕΝΟΤΗΤΑ IV: ΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ Από τις ρυθμίσεις στις διαρθρωτικές αλλαγές: η αναγκαία παρέμβαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας Κυριάκος Σουλιώτης

Διαβάστε περισσότερα

Πνευματική ιδιοκτησία και ιατρικά επιστημονικά έργα

Πνευματική ιδιοκτησία και ιατρικά επιστημονικά έργα 8 ARCHIVES OF HELLENIC MEDICINE 25(1), 2008 Moreover, a letter of appreciation should be sent to all corresponding authors who decide to submit their work to the Journal, even in cases when regrettably

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΠΟΥ ΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΕ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΝΕΚΡΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΠΛΑΝΟΓΛΟΥ ΚΛΕΙΩ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΩΝ Τ.Ε.Π. ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 2009-2010. Ειδίκευσης ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΙ

ΚΑΠΛΑΝΟΓΛΟΥ ΚΛΕΙΩ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΩΝ Τ.Ε.Π. ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 2009-2010. Ειδίκευσης ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΚΑΠΛΑΝΟΓΛΟΥ ΚΛΕΙΩ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΩΝ Τ.Ε.Π. ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 2009-2010 ιπλωµατική Εργασία για την απόκτηση Μεταπτυχιακού ιπλώµατος

Διαβάστε περισσότερα

BRAIN AWARENESS ACTIVITY IN NEUROSCIENCES. City Date Time Hall. Rethymno, Crete 13 March pm Xenia Hall, Rethymno

BRAIN AWARENESS ACTIVITY IN NEUROSCIENCES. City Date Time Hall. Rethymno, Crete 13 March pm Xenia Hall, Rethymno BRAIN AWARENESS ACTIVITY IN NEUROSCIENCES City Date Time Hall Rethymno, Crete 13 March 2013 6.30 pm Xenia Hall, Rethymno TITLE: THE MENTAL HEALTH TODAY: THE ROLE OF THE BRAIN 1 Title of the 2 Title of

Διαβάστε περισσότερα

Η πρόληψη των κατακλίσεων σε βαριά πάσχοντες και η χρήση ειδικών στρωμάτων για την πρόληψη και αντιμετώπιση των κατακλίσεων

Η πρόληψη των κατακλίσεων σε βαριά πάσχοντες και η χρήση ειδικών στρωμάτων για την πρόληψη και αντιμετώπιση των κατακλίσεων ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η πρόληψη των κατακλίσεων σε βαριά πάσχοντες και η χρήση ειδικών στρωμάτων για την πρόληψη και αντιμετώπιση των κατακλίσεων Ονοματεπώνυμο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΞΟΔΟ ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΟΝΑΔΑ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ. Στυλιανός Σολωμή

Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΞΟΔΟ ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΟΝΑΔΑ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ. Στυλιανός Σολωμή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Δρ. Λαμπρινού Αικατερίνη Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΞΟΔΟ ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΟΝΑΔΑ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΗ Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ;

ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΗ Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ; ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΗ Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ; Στεφανία Κόκκαλη Επικουρική Παθολόγος Ογκολόγος Α Παθολογική, Α.Ο.Ν.Α. «Ο Αγ.Σάββας» 03/02/2018

Διαβάστε περισσότερα

þÿ ÀÌ Ä º± µä À ¹ ¼ ½

þÿ ÀÌ Ä º± µä À ¹ ¼ ½ Neapolis University HEPHAESTUS Repository School of Economic Sciences and Business http://hephaestus.nup.ac.cy Master Degree Thesis 2016 þÿ ÀÌ Ä º± µä À ¹ ¼ ½ þÿµºà±¹ µåä¹ºì ¹ ¹º ĹºÌ ÃÍÃÄ ¼± þÿãä ½ º±Ä±½µ¼

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή διατριβή

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή διατριβή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Πτυχιακή διατριβή ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΗ ΜΕ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ο νοσηλευτικός ρόλος στην πρόληψη του μελανώματος

Ο νοσηλευτικός ρόλος στην πρόληψη του μελανώματος ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή διατριβή Ο νοσηλευτικός ρόλος στην πρόληψη του μελανώματος Ονοματεπώνυμο: Αρτέμης Παναγιώτου Επιβλέπων καθηγητής: Δρ. Αντρέας Χαραλάμπους

Διαβάστε περισσότερα

Κατανοώντας και στηρίζοντας τα παιδιά που πενθούν στο σχολικό πλαίσιο

Κατανοώντας και στηρίζοντας τα παιδιά που πενθούν στο σχολικό πλαίσιο Κατανοώντας και στηρίζοντας τα παιδιά που πενθούν στο σχολικό πλαίσιο Δρ. Παναγιώτης Πεντάρης - University of Greenwich - Association for the Study of Death and Society (ASDS) Περιεχόµενα Εννοιολογικές

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Πτυχιακή εργασία ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΑΣΕΙΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΠΙΚΤΗΤΗΣ ΑΝΟΣΟΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ (AIDS) Αλέξης Δημήτρη Α.Φ.Τ: 20085675385 Λεμεσός

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΒΛΙΑΡΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ

ΒΙΒΛΙΑΡΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΒΙΒΛΙΑΡΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ Εισαγωγή Η προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών αποτελεί ουσιαστικό παράγοντα διασφάλισης του επιπέδου φροντίδας για την υγεία των πολιτών. Τα ανθρώπινα δικαιώματα στον τομέα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Πτυχιακή Διατριβή Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Κα Παναγιώτα Ταμανά ΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΠΟΙΘΗΣΕΙΣ ΑΤΟΜΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΕΜΒΟΛΙΟ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Personal resuscitation plans and end of life planning for children with disability and life-limiting/life-threatening conditions

Personal resuscitation plans and end of life planning for children with disability and life-limiting/life-threatening conditions Personal resuscitation plans and end of life planning for children with disability and life-limiting/life-threatening conditions A Wolff, 1 J Browne, 1 W P Whitehouse 1,2 1 Family Health Division, Nottingham

Διαβάστε περισσότερα

Δρ Ηρακλής Κατσούλης, MD, PhD, FEBS Χειρουργός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Eπιμελητής Α ΕΣΥ, Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας»

Δρ Ηρακλής Κατσούλης, MD, PhD, FEBS Χειρουργός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Eπιμελητής Α ΕΣΥ, Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας» Δρ Ηρακλής Κατσούλης, MD, PhD, FEBS Χειρουργός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Eπιμελητής Α ΕΣΥ, Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας» Υγεία είναι «η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας

Διαβάστε περισσότερα

Η ευρωπαϊκή εμπειρία - η ελληνική πραγματικότητα Κατερίνα Κουτσογιάννη Πρόεδρος Συλλόγου Ρευματοπαθών Κρήτης Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας

Η ευρωπαϊκή εμπειρία - η ελληνική πραγματικότητα Κατερίνα Κουτσογιάννη Πρόεδρος Συλλόγου Ρευματοπαθών Κρήτης Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Η ευρωπαϊκή εμπειρία - η ελληνική πραγματικότητα Κατερίνα Κουτσογιάννη Πρόεδρος Συλλόγου Ρευματοπαθών Κρήτης Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας «Ρευμαζην» WHO: «Η αναγέννηση των συστημάτων υγείας μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Η θέση του φαρμάκου στην πρακτική του disease management στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας

Η θέση του φαρμάκου στην πρακτική του disease management στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας Η θέση του φαρμάκου στην πρακτική του disease management στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας Κώστας Αθανασάκης Οικονομολόγος Υγείας, ΕΣΔΥ BCBSM 2010 Χρόνια νοσηρότητα, ζήτηση και δαπάνη υγείας Χρόνια νοσηρότητα:

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτική Εφαρμογή του Προγράμματος Σπουδών Επιπέδου Α' στην Διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας. Στέφανος Παπαζαχαρίας

Πρακτική Εφαρμογή του Προγράμματος Σπουδών Επιπέδου Α' στην Διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας. Στέφανος Παπαζαχαρίας Πρακτική Εφαρμογή του Προγράμματος Σπουδών Επιπέδου Α' στην Διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας Στέφανος Παπαζαχαρίας Παράδειγμα διδασκαλικής προσέγγισης και εφαρμογής μιάς Θεματικής Ενότητας του Προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑ Α 4. Eργασία για την Marie Curie «Συμπεράσματα ερωτηματολογίων»

ΟΜΑ Α 4. Eργασία για την Marie Curie «Συμπεράσματα ερωτηματολογίων» ΟΜΑ Α 4 Eργασία για την Marie Curie «Συμπεράσματα ερωτηματολογίων» Εργασία από τους μαθητές: Ιακωβίδου Χριστίνα Κοντού Κοραλία Νούλης Χρυσοβαλάντης Χατζόπουλος ημήτρης Στις αρχές της σχολικής χρονιάς πραγματοποιήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ. Χ. Ντέλλος. Διευθυντής. Καρδιολογικού Τμήματος Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιά

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ. Χ. Ντέλλος. Διευθυντής. Καρδιολογικού Τμήματος Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιά ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ Η ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ: Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ Χ. Ντέλλος Διευθυντής Καρδιολογικού Τμήματος Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιά «Είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Ονοματεπώνυμο: Μιχαέλλα Σάββα Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η εκτίμηση του φορτίου της νόσου μεταξύ των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και των επαγγελματιών υγείας. Μελλίδου Ματίνα

Η εκτίμηση του φορτίου της νόσου μεταξύ των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και των επαγγελματιών υγείας. Μελλίδου Ματίνα Η εκτίμηση του φορτίου της νόσου μεταξύ των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και των επαγγελματιών υγείας. Μελλίδου Ματίνα Date 1 Ορισμός Φορτίου Νόσου Οι ανάγκες που εκτιμούνται ότι υπάρχουν στον τομέα

Διαβάστε περισσότερα

Antoniou, Antonis. Neapolis University. þÿ ±½µÀ¹ÃÄ ¼¹ µ À»¹Â Æ Å

Antoniou, Antonis. Neapolis University. þÿ ±½µÀ¹ÃÄ ¼¹ µ À»¹Â Æ Å Neapolis University HEPHAESTUS Repository School of Economic Sciences and Business http://hephaestus.nup.ac.cy Master Degree Thesis 2016 þÿ µà¹² ÁÅ½Ã Ä Â ¹º ³ ½µ¹±Â þÿæá ½Ä µ¹ ¼»  ¼µ Ãǹ Æ Antoniou, Antonis

Διαβάστε περισσότερα

Η συμβολή της οικογένειας στη φροντίδα του αρρώστου στο νοσοκομείο

Η συμβολή της οικογένειας στη φροντίδα του αρρώστου στο νοσοκομείο Τόμος 9 ος, Τεύχος 1 ο, Ιανουάριος - Μάρτιος 2010 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Η συμβολή της οικογένειας στη φροντίδα του αρρώστου στο νοσοκομείο Παναγιώτα Μπέλλου-Μυλωνά 1, Γεωργία Κ. Γερογιάννη 2 1. Καθηγήτρια Νοσηλευτικής

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας Προτεινόμενων Πτυχιακών Εργασιών

Πίνακας Προτεινόμενων Πτυχιακών Εργασιών ΕΝ4.10-1Α Έκδοση 1 η /.10.014 ΣΧΟΛΗ: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ:ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ: ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Α/Α Τίτλος Θέματος Μέλος Ε.Π. Σύντομη Περιγραφή Προαπαιτούμενα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία Η Διερεύνηση των Επιδράσεων που Επιφέρει ο Βελονισμός στους Καρκινοπαθείς Ευάγγελος Μπέρος Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του διαιτολόγου στην πρόληψη και αντιμετώπιση της σχετιζόμενης με τη διατροφή νόσο σε ηλικιωμένα άτομα

Ο ρόλος του διαιτολόγου στην πρόληψη και αντιμετώπιση της σχετιζόμενης με τη διατροφή νόσο σε ηλικιωμένα άτομα Ο ρόλος του διαιτολόγου στην πρόληψη και αντιμετώπιση της σχετιζόμενης με τη διατροφή νόσο σε ηλικιωμένα άτομα Οι διαιτολόγοι, ως μέλη ολοκληρωμένων διεπιστημονικών και πολυεπιστημονικών ομάδων, διαδραματίζουν

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΤΡΙΣΟΚΚΑ Λευκωσία 2012 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Αντιµέτωποι µε τον «παντογνώστη» ασθενή (ή συγγενή):

Αντιµέτωποι µε τον «παντογνώστη» ασθενή (ή συγγενή): Αντιµέτωποι µε τον «παντογνώστη» ασθενή (ή συγγενή): Όταν ο αυτοέλεγχός µας δοκιµάζεται Διονύσης Μητρόπουλος Καθηγητής Ουρολογίας Α Ουρολογική Κλινική Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Αθηνών Σύγκρουση συµφερόντων:

Διαβάστε περισσότερα

Παρηγορητικές χειρουργικές επεμβάσεις: Η συμβολή τους στην ποιότητα ζωής ασθενών με καρκίνο ΒΗΣΣΑΡΙΩΝ ΜΠΑΚΑΛΗΣ ΠΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΣ MSC ΙΑΣΩ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Παρηγορητικές χειρουργικές επεμβάσεις: Η συμβολή τους στην ποιότητα ζωής ασθενών με καρκίνο ΒΗΣΣΑΡΙΩΝ ΜΠΑΚΑΛΗΣ ΠΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΣ MSC ΙΑΣΩ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Παρηγορητικές χειρουργικές επεμβάσεις: Η συμβολή τους στην ποιότητα ζωής ασθενών με καρκίνο ΒΗΣΣΑΡΙΩΝ ΜΠΑΚΑΛΗΣ ΠΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΣ MSC ΙΑΣΩ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Τι είναι παρηγορητική φροντίδα Σύμφωνα με τον ορισμό του

Διαβάστε περισσότερα

Προκλήσεις στη πρόσβαση στους νέους βιοδείκτες για την εξατομικευμένη ιατρική

Προκλήσεις στη πρόσβαση στους νέους βιοδείκτες για την εξατομικευμένη ιατρική Προκλήσεις στη πρόσβαση στους νέους βιοδείκτες για την εξατομικευμένη ιατρική Η άποψη των ασθενών Καίτη Αποστολίδου Πρόεδρος Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου ΕΛΛ.Ο.Κ. Διημερίδα: «Νέες Θεραπείες για τον Καρκίνο:

Διαβάστε περισσότερα

TEΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

TEΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ TEΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗ ΣΤΟΥΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΕΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΟΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: MANΩΛΗ

Διαβάστε περισσότερα

Policy Coherence. JEL Classification : J12, J13, J21 Key words :

Policy Coherence. JEL Classification : J12, J13, J21 Key words : ** 80%1.89 2005 7 35 Policy Coherence JEL Classification : J12, J13, J21 Key words : ** Family Life and Family Policy in France and Germany: Implications for Japan By Tomoko Hayashi and Rieko Tamefuji

Διαβάστε περισσότερα

3.4 Αζηίεξ ημζκςκζηήξ ακζζυηδηαξ ζημ ζπμθείμ... 64 3.4.1 Πανάβμκηεξ πνμέθεοζδξ ηδξ ημζκςκζηήξ ακζζυηδηαξ... 64 3.5 οιαμθή ηςκ εηπαζδεοηζηχκ ζηδκ

3.4 Αζηίεξ ημζκςκζηήξ ακζζυηδηαξ ζημ ζπμθείμ... 64 3.4.1 Πανάβμκηεξ πνμέθεοζδξ ηδξ ημζκςκζηήξ ακζζυηδηαξ... 64 3.5 οιαμθή ηςκ εηπαζδεοηζηχκ ζηδκ 2 Πεξηερόκελα Δονεηήνζμ πζκάηςκ... 4 Δονεηήνζμ δζαβναιιάηςκ... 5 Abstract... 6 Πενίθδρδ... 7 Δζζαβςβή... 8 ΘΔΩΡΗΣΙΚΟ ΜΔΡΟ... 12 Κεθάθαζμ 1: Θεςνδηζηέξ πνμζεββίζεζξ βζα ηδκ ακζζυηδηα ζηδκ εηπαίδεοζδ...

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΚΑΥΚΙΑ ΘΕΟΔΩΡΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ 1 ο Μάθημα Προγραμματισμένα μαθήματα 2/10, 9/10, 16/10, 23/10, 30/10, 6/11, 13/11, 20/11, 27/11, 4/12, 11/12,

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του Γενικού Ιατρού

Ο ρόλος του Γενικού Ιατρού Α/βάθμια Φροντίδα Υγείας και Νοσοκομείο: μια αμφίδρομη σχέση Ο ρόλος του Γενικού Ιατρού Κ. Μίχας MD MSc PhD FESC Επιμελητής Α Γενικής Ιατρικής Γ.Ν.-Κ.Υ. Κύμης «Γ. Παπανικολάου» Εισαγωγή Παιδιατρική και

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτισμός και ψυχοπαθολογία:

Πολιτισμός και ψυχοπαθολογία: Πολιτισμός και ψυχοπαθολογία: Επιπτώσεις στη συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία με μετανάστες και τις οικογένειές τους Βασίλης Παυλόπουλος Τομέας Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών vpavlop@psych.uoa.gr http://www.psych.uoa.gr/~vpavlop

Διαβάστε περισσότερα

THE WAY FORWARD FOR HTA COOPERATION IN GREECE. Η πορεία για την δημιουργία και εγκαθίδρυση ενός οργανισμού ΗΤΑ στην Ελλάδα

THE WAY FORWARD FOR HTA COOPERATION IN GREECE. Η πορεία για την δημιουργία και εγκαθίδρυση ενός οργανισμού ΗΤΑ στην Ελλάδα THE WAY FORWARD FOR HTA COOPERATION IN GREECE Η πορεία για την δημιουργία και εγκαθίδρυση ενός οργανισμού ΗΤΑ στην Ελλάδα Η Ανάγκη Δημιουργίας Οργανισμού ΗΤΑ Η Ανάγκη Δημιουργίας Οργανισμού ΗΤΑ Στην Ευρώπη

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Βιοηθικής. Ασημακόπουλος Κωνσταντίνος Αν. Καθηγητής Ψυχιατρικής

Αρχές Βιοηθικής. Ασημακόπουλος Κωνσταντίνος Αν. Καθηγητής Ψυχιατρικής Αρχές Βιοηθικής Ασημακόπουλος Κωνσταντίνος Αν. Καθηγητής Ψυχιατρικής Ηθική Tο σύνολο των θεσμοθετημένων κανόνων μιας κοινωνίας που καθορίζουν τη συμπεριφορά των ατόμων με βάση το κοινωνικά αποδεκτό, το

Διαβάστε περισσότερα

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η προβολή επιστημονικών θεμάτων από τα ελληνικά ΜΜΕ : Η κάλυψή τους στον ελληνικό ημερήσιο τύπο Σαραλιώτου

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ Δρ. Νίκη Παπαγεωργίου Αν. Καθηγήτρια Κοινωνιολογίας Α.Π.Θ. ΟΙ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ ΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Τα προβλήματα υγείας ενός

Διαβάστε περισσότερα

Η θέση ύπνου του βρέφους και η σχέση της με το Σύνδρομο του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

Η θέση ύπνου του βρέφους και η σχέση της με το Σύνδρομο του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η θέση ύπνου του βρέφους και η σχέση της με το Σύνδρομο του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου. Χρυσάνθη Στυλιανού Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ιατρική των Καταστροφών: Η άλλη διάσταση της Επείγουσας Ιατρικής

Ιατρική των Καταστροφών: Η άλλη διάσταση της Επείγουσας Ιατρικής Ιατρική των Καταστροφών: Η άλλη διάσταση της Επείγουσας Ιατρικής ηµήτριος Γ. Πύρρος, MD, EMDM /ντης Ιατρικών Υπηρεσιών, ΚΥ ΕΚΑΒ President-elect, elect, WADEM Ορισµοί Υπάρχουν τουλάχιστον 50 ορισµοί για

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος των ψυχοκοινωνικών παραμέτρων στην έκβαση της ΡΑ: Προοπτική μελέτη παρέμβασης. Δημητράκη Γεωργία. Υπ. Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας της Υγείας

Ο ρόλος των ψυχοκοινωνικών παραμέτρων στην έκβαση της ΡΑ: Προοπτική μελέτη παρέμβασης. Δημητράκη Γεωργία. Υπ. Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας της Υγείας Ο ρόλος των ψυχοκοινωνικών παραμέτρων στην έκβαση της ΡΑ: Προοπτική μελέτη παρέμβασης Δημητράκη Γεωργία Ψυχολόγος Υγείας MSc Υπ. Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας της Υγείας Δομή παρουσίασης... Συννοσηρότητα

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας Εγκεκριμένων Πτυχιακών Εργασιών

Πίνακας Εγκεκριμένων Πτυχιακών Εργασιών ΕΝ42.10-1Β Έκδοση 2 η / 05-11-2016 Πίνακας Εγκεκριμένων Πτυχιακών Εργασιών ΣΧΟΛΗ: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Α/Α Φοιτητές (Ονοματεπώνυμο, Α.Μ.) Επιβλέπων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε.

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε. Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να εμφανιστεί στον καθένα ανεξάρτητα από την ηλικία, το χρώμα ή το φύλο. Είναι μια χρόνια νόσος που όταν δεν είναι σωστά ρυθμισμένη μπορεί να δημιουργήσει απειλητικές για τη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία ΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΚΑΙ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΣΤΙΓΜΑΤΙΣΜΟ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ HIV Μιλτιάδους Γιώργος Λεμεσός

Διαβάστε περισσότερα