Ορίζοντας. Ελληνική Πολεμική Αεροπορία 2025 ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΠΑ 2025

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ορίζοντας. Ελληνική Πολεμική Αεροπορία 2025 ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΠΑ 2025"

Transcript

1 Ελληνική Πολεμική Αεροπορία 2025 Ορίζοντας μαχητικής ισχύος Σε πρόσφατο άρθρο μας είχαμε αναφερθεί στην επικαιροποίηση των αναγκών της Πολεμικής Αεροπορίας και στην απόφασή της να εκσυγχρονίσει το σύνολο των μαχητικών τρίτης γενιάς που διαθέτει. Μια απόφαση όμως που αποτελεί περισσότερο ευχολόγιο και «οδικό χάρτη», παρά ρεαλιστική προσέγγιση στον ορίζοντα διατήρησης ή και ενίσχυσης της μαχητικής ισχύος της για την επόμενη δεκαετία. Στο δεύτερο μέρος του αφιερώματός μας, που ακολουθεί, θα παρουσιάσουμε τις πτυχές ενός πιθανού εξοπλιστικού προγράμματος. Αυτό, βέβαια, εξαρτάται από πολλές διαφορετικές παραμέτρους, στις οποίες ήλθαν προφανώς να προστεθούν και οι εξελίξεις στην περιοχή μας και ειδικά στη γείτονα χώρα. Με τη συνεργασία των Φαίδωνα Γ. Καραϊωσηφίδη, Δρα Σταύρου Τσαντζαλή και Ηλία Παπανικολάου. Φωτογραφίες Ιωάννης Λέκκας, Νίκος Χαντζής, αρχείο Π&Δ / /

2 Η συνέχεια της πρόσφατης αναφοράς μας (Π&Δ Νο 361, «ΠΑ, Ο μονόδρομος των εκσυγχρονισμών») ήταν προγραμματισμένη να περιλάβει τις λεπτομέρειες του εκσυγχρονισμού των F-16 αλλά και περισσότερα στοιχεία που αφορούν τα Mirage Όπως επίσης είχαμε αναφέρει και στο προηγούμενο τεύχος, καθυστερήσαμε τη δημοσίευση του σχετικού άρθρου, διότι υπήρχαν σε αναμονή κάποιες εξελίξεις, αλλά και κάποιες αποφάσεις που ενώ θα έπρεπε να έχουν οριστικοποιηθεί, βρίσκονται ακόμη σε εκκρεμότητα. Αυτό διαπιστώθηκε και από την αναφορά του ΑΝΥΕΘΑ Δημήτρη Βίτσα στην τελετή έναρξης του προγράμματος αναβάθμισης των ΑΦΝΣ P-3, όταν προανήγγειλε για την ΠΑ «ανάλογο ή και μεγαλύτερο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού». Από την άλλη, οι περισσότερες από αυτές διαμορφώνονται υπό την απειλή στην οποία απαντούν οι ανάγκες της ΠΑ και επηρεάζονται πλέον από τα όσα κοσμοϊστορικά γεγονότα συμβαίνουν με ραγδαίους ρυθμούς στην εγγύς περιοχή μας και των οποίων την πλήρη έκταση και κυρίως τις επιπτώσεις δεν έχουμε δει ακόμη. Δεν αναφερόμαστε φυσικά στις αίολες εκτιμήσεις που σπεύδουν να κάνουν κάποιοι για την υπαρκτή μεν, προσωρινή δε κατάσταση που διαμορφώνεται στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις και ειδικά στην ΤΗΚ, αλλά στις μεσομακροπρόθεσμες και μόνιμες εξελίξεις στις οποίες οδηγούν οι ενέργειες της κυβέρνησης Ερντογάν. Το μόνο σίγουρο βέβαια είναι ότι η στρατιωτική απειλή από την Τουρκία όχι μόνο θα συνεχίζει να υπάρχει στο ορατό μέλλον, αλλά -σύμφωνα με όλα τα Η «συμβιβαστική» επίλυση των αρχικών προβλημάτων των Mirage 2000EGM έβαλαν στο ελληνικό οπλοστάσιο και τους πυραύλους αέρος-αέρος Matra Super 530, που έδωσαν στην ΠΑ ένα -πρόσκαιρο- πλεονέκτημα με άλλο ένα βλήμα BVR. καταδικάζοντάς τα στο περιβάλλον επιχειρήσεων του Αιγαίου, ειδικά όπως έχει εξελιχθεί από την προηγούμενη δεκαετία). Επιπλέον, το οπλοστάσιο των αναβαθμισμένων Phantom (με δυνατότητες ασύγκριτα μεγαλύτερες από αυτές του παρελθόντος) δεν ενισχύθηκε με κανένα σύγχρονο όπλο αέρος-εδάφους και ειδικότερα μακρού πλήγματος που θα βελτιστοποιούσε την επένδυση, με εξαίρεση το (περιορισμένων δυνατοτήτων) αυτόνομο σύστημα διασποράς υποπυρομαχικών AFDS που αποτέλεσε και το πρώτο όπλο GPS της ΠΑ. Αλλά και στον τομέα του αγώνα αέρος-αέρος τα αναβαθμισμένα Phantom με τις εξαιρετικές ικανότητες του ραντάρ APG-65 μοιράζονται με το σταγονόμετρο τους AMRAAM, που για τα F-4E δεν είναι απλά όπλο επιλογής αλλά κυριολεκτικά επιβίωσης, όταν αντιμετωπίζουν τον συνδυασμό F-16/JHMCS/ AIM-9X, δηλαδή τον κύριο όγκο των μαχητικών της THK. Ο ΕΜΖ των Phantom και οι κακοδαιμονίες του όχι μόνο δεν αποτελούν εξαίρεση, αλλά είναι μάλλον ο κανόνας και ο μακρύς κατάλογος που απεικονίζει το εύρος των λαθών του παρελθόντος περιλαμβάνοντας και άλλα παραδείγματα, όπως τα Mirage 2000 πρώτης γενιάς και τα H αμφιλεγόμενη επιλογή δύο τύπων μαχητικών το 1986 έχει επιπτώσεις μέχρι τις μέρες μας, τρεις δεκαετίες αργότερα, με το θέμα των εκσυγχρονισμών. σενάρια- θα ενταθεί για την Ελλάδα, που αποτελεί το πρώτο «ανάχωμα» στην αντιπαράθεση του νεοσουλτάνου με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Η μελλοντική Ελληνική Πολεμική Αεροπορία Αν και υπό τις παρούσες συνθήκες, όπως επαναλαμβάνουμε σχεδόν μονότονα τα τελευταία χρόνια, είναι εξαιρετικά δύσκολο να κάνει κανείς προβλέψεις, το σίγουρο είναι ότι η μελλοντική ΠΑ τη δεκαετία του 2020 θα είναι μικρότερη, ίσως και σημαντικά σε σχέση μ αυτήν που είναι σήμερα. Η δεδομένη μέχρι στιγμής «απόφαση», που σχετίζεται και με την οριστικοποίηση των αναγκών τις οποίες ενέκριναν το ΑΑΣ και το ΣΑΓΕ στις αρχές του 2016, είναι ότι ο εκσυγχρονισμός όλων των μαχητικών τρίτης γενιάς θα συμβαδίσει με την απόσυρση των τελευταίων μαχητικών δεύτερης γενιάς σε υπηρεσία, των F-4E AUP PI2000. Αυτό που δεν μπορεί να προσδιοριστεί, τουλάχιστον όχι τη δεδομένη στιγμή, είναι το χρονικό πλαίσιο που θα συμβεί αυτό, καθώς οι όποιοι εκσυγχρονισμοί υιοθετηθούν είναι αντικείμενο απόφασης που είναι άγνωστο πότε θα ληφθεί, τι ακριβώς θα περιλαμβάνει και πιο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης θα έχει. Οι κακοδαιμονίες των ελληνικών εκσυγχρονισμών Οι Eκσυγχρονισμοί Mέσου Zωής (EMZ) αποτέλεσαν πάντοτε την αχίλλειο πτέρνα της ΠΑ, είτε επειδή αγνοήθηκαν σε πολλά από τα μαχητικά που βρέθηκαν στις τάξεις της, είτε γιατί, ακόμη και όταν κάποιοι από αυτούς υλοποιήθηκαν, η επένδυση υπέφερε από διάφορες κακοδαιμονίες. Για μεγάλη περίοδο οι ΕΜΖ αποτελούσαν άγνωστη λέξη, με δεδομένο ότι ο κύριος όγκος των παλαιότερων μαχητικών της ΠΑ τις δεκαετίες του 70 και του 80 δεν προερχόταν από εθνικές αγορές, αλλά αποτελούσαν βοήθεια προγραμμάτων MAP (Military Assistance Program) και παραχωρήσεις μεταχειρισμένου υλικού από συμμαχικές χώρες. Επιπλέον, οι τεράστιες εξοπλιστικές ανάγκες της συγκεκριμένης περιόδου για την ενίσχυση της ΠΑ με σύγχρονα μαχητικά μέσω εθνικών αγορών (Mirage F.1, F-4E Phantom, A-7H Corsair) δεν άφηναν και πολλά οικονομικά περιθώρια για την εκπόνηση και υλοποίηση τέτοιων σχεδίων. Η ίδια κατάσταση συνεχίστηκε και την εποχή της απόκτησης μαχητικών τρίτης γενιάς (Mirage 2000, F-16), προσπάθεια που απορρόφησε όχι μόνο το σύνολο των κονδυλίων της Πολεμικής Αεροπορίας, αλλά σχεδόν μονοπώλησε τους ελληνικούς εξοπλισμούς. Έτσι, δεν είναι περίεργο το γεγονός ότι ο σημαντικότερος (αυτόνομος) εκσυγχρονισμός που υλοποιήθηκε μέχρι σήμερα είναι αυτός του προγράμματος Peace Icarus 2000 για τα F-4E. Όπως πρόσφατα αναφέραμε (Π&Δ Νο 362, «338 Μοίρα Δ/Β, Όταν ο Άρης έγινε Φάντασμα»), αν και έχει κατακριθεί από κάποιους, ήταν κατ ομολογία ένα από τα πλέον ολοκληρωμένα και πολυεπίπεδα σχετικά προγράμματα ανάμεσα σε όσα πραγματοποιήθηκαν διεθνώς (ή ακόμη και προτάθηκαν) με κορυφαία σχέση κόστους-απόδοσης. Διαφορετικά, τα F-4E (που είχαν την περίοδο της απόφασης του PI2000 ηλικία ετών) θα έπρεπε να αποσυρθούν μέσα στη δεκαετία του 90, ενώ και στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα η συμβολή τους στην ελληνική άμυνα -σε ένα θέατρο επιχειρήσεων στο οποίο κυριαρχούσαν πλέον μαχητικά τρίτης γενιάς- θα ήταν συμβολική. Από την άλλη, βέβαια, ο ΕΜΖ αποφασίστηκε και ξεκίνησε να υλοποιείται σχετικά αργά (σε σχέση με τη συνήθη ηλικία αεροσκαφών που απαιτούν EΜΖ) και στη συνέχεια καθυστέρησε απαράδεκτα λόγω τεχνικών και άλλων προβλημάτων αλλά και κακοδιαχείρισης εκ μέρους όλων των εμπλεκόμενων πλευρών. Ακόμη όμως και όταν αισίως τελείωσε, τα F-4 AUP δεν απέκτησαν ποτέ ολοκληρωμένο σύστημα αυτοπροστασίας, ούτε έγινε κάποια προσπάθεια αναβάθμισης του υπάρχοντος, -αν και παρωχημένου- εξοπλισμού (ουσιαστικά Η πρόταση ΕΜΖ των Mirage 2000 σε μια βασική διαμόρφωση με προαιρέσεις είναι τουλάχιστον τακτικισμός, καθώς χωρίς την ενεργοποίηση των τεσσάρων «περιμετρικών» κοιλιακών φορέων (όπως στο -5Μk2), το μαχητικό θα μπορεί να μεταφέρει μόλις δύο MICA σε διαμόρφωση CAP με τις απαραίτητες υποπτερυγικές δεξαμενές. F-16 Block 30 και τις παλινωδίες για το μέλλον τους ή τα C-130 για τα οποία δεν επιλέχθηκε το πλήρες «πακέτο» εκσυγχρονισμού και έτσι δεν απέκτησαν ούτε και αυτά σύστημα αυτοπροστασίας, καθώς το σχετικό πρόγραμμα (που θα συμπεριλάμβανε ελικόπτερα CSAR και αργότερα τα C-27) δεν είχε ποτέ προτεραιότητα. Σ αυτόν τον κατάλογο, και παρά τα πολλά που υποστηρίζουν διάφοροι, δεν μπορούν να περιληφθούν όλα τα μαχητικά της ΠΑ. Τα A-7Η, για παράδειγμα, δεν εκσυγχρονίστηκαν, γιατί ουσιαστικά αντικαταστάθηκαν από τα αντίστοιχα αλλά ικανότερα A-7E τα οποία ήταν ήδη αναβαθμισμένα από τότε που βρίσκονταν σε υπηρεσία στο Αμερικανικό Ναυτικό. Τα Mirage F.1CG αποτελούν μια διαφορετική περίπτωση: έχοντας σηκώσει το βάρος της «μάχης του Αιγαίου» για σχεδόν τρεις δεκαετίες, παραχώρησαν τελικά τη θέση τους σε μαχητικά 3 ης γενιάς (ύστερα από 13 απώλειες, 28 χρόνια χρήσης και περίπου ώρες πτήσης). Ο ισχυρισμός ότι θα μπορούσαν να μεταπέσουν σε ρόλο κρούσης, όπως έγινε με τα γαλλικά F.1CT και τα ισπανικά F.1M ή ακόμη να εκσυγχρονιστούν κατά τα μαρο / /

3 1 2 κινά πρότυπα από την ASTRAC, είναι τουλάχιστον αίολος. Τα ελληνικά μαχητικά είχαν εξαντλήσει το όριο «ζωής» τους (που ήταν μόλις ώρες) και για οποιαδήποτε περαιτέρω καριέρα θα έπρεπε να ανακατασκευαστούν δομικά, επιβαρύνοντας υπέρμετρα το πρόγραμμα και κάνοντάς το πέραν οικονομικής σκοπιμότητας. Ο κυριότερος όμως παράγοντας που δεν υποστήριζε πρόγραμμα EMZ με μετάπτωση ρόλου ήταν το γεγονός ότι η ΠA δεν είχε ανάγκες και για μαχητικά κρούσης, από τα οποία διέθετε μεγάλο αριθμό, αντίθετα με τη γαλλική ή την ισπανική αεροπορία, οπότε ορθώς αποφασίστηκε η απόσυρσή τους. Ένας ανομοιογενής στόλος αναζητά ομοιογενείς λύσεις Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της Πολεμικής Αεροπορίας και μάλιστα διαχρονικά ήταν η πολυτυπία με την επιπρόσθετη επιβάρυνση σε νεότερα χρόνια από την ανομοιογένεια των στόλων του ιδίου τύπου λόγω της αγοράς διαδοχικών και αποσπασματικών εκδόσεων τόσο Mirage 2000 όσο κυρίως F-16. Οι ανομοιογένειες του στόλου έχουν φυσικά ως αφετηρία τη διαβόητη «αγορά του αιώνα» της δεκαετίας του 80. Η απόφαση για την προμήθεια τόσο Mirage 2000 όσο και F-16 είχε επιχειρησιακά πλεονεκτήματα που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει. Από την άλλη, είχε και σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις έναντι ενός ομοιογενούς στόλου, με κυριότερο το επιπρόσθετο κόστος αξιοποίησης των δύο τύπων μέχρι και σήμερα, που βέβαια αν και υπαρκτό, είναι δύσκολο να συγκεκριμενοποιηθεί. Οι επιπτώσεις όμως εκείνης της αμφιλεγόμενης απόφασης του 1986, όπως εξελίχθηκαν μέσα σε 30 χρόνια, φτάνουν μέχρι τις μέρες μας, όπως θα δούμε παρακάτω, και αποτελούν έναν από τους πιο κρίσιμους παράγοντες των αποφάσεων της ΠΑ για εκσυγχρονισμούς και κατ επέκταση του μέλλοντός της / Η πιστοποίηση μεταφοράς Scalp στον ΕΜΖ των M2000EGM δεν επιζητείται, αφού η ανάγκη καλύπτεται από τα -5Mk2 και ενέχει επιπλέον κόστος. 2. Το πιλοτήριο του Mirage Mk2 υπερτερεί σήμερα ανάμεσα σε όλα τα ελληνικά μαχητικά, κατάσταση όμως που αλλάζει με την υιοθέτηση του προτύπου F-16V. 3. Ακόμη και με την ενσωμάτωση του RDY-3, που φέρεται ως εφάμιλλο του RDY-2, ο εκσυγχρονισμός του Mirage 2000EGM αποδίδει -με τεράστιο κόστοςένα μαχητικό με συμβατικό ραντάρ, στην εποχή που ο χώρος κυριαρχείται από AESA. Mirage 2000 Στην εξελικτική πορεία του στόλου των Mirage 2000 της ΠΑ, αν και συνήθως προβάλλεται η διάσταση του ατού της διαφορετικότητας από τα F-16 της THK και η υπεροχή του -5Mk2 στο θέατρο του Αιγαίου, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που δεν πρέπει να παραβλέπουμε, ειδικά ενόψει των επικείμενων αποφάσεων εκσυγχρονισμού. Για να τοποθετήσουμε το θέμα στο σωστό του πλαίσιο, θα πρέπει να πάμε μερικά βήματα πίσω και στην απόφαση για την προμήθεια του Mirage Mk2, που ουσιαστικά ήταν μια συνέχεια της πρακτικής του 1986, δηλαδή να «μοιραστεί η τράπουλα των εξοπλισμών και να πάρουν κάτι και οι Γάλλοι». Να σημειώσουμε ότι η απόφαση του 1986 υπέρ της λύσης «40+40» μαχητικών (από τα 120 των προβεβλημένων αναγκών και τα 100 της αρχικής εισήγησης) μεταφράστηκε σε παραγγελία 36 Mirage 2000EGM και 4 Mirage 2000BGM. Να υπενθυμίσουμε ακόμη ότι οι παραδόσεις τους ξεκίνησαν μεν το 1988, αλλά σημείωσαν σημαντική καθυστέρηση λόγω της άρνησης της ελληνικής πλευράς να συνεχίσει τις παραλαβές μετά τη διαπίστωση ότι το ραντάρ RDM ήταν υποδεέστερο των προδιαγραφών και «έπασχε» από σοβαρές αδυναμίες σε λειτουργίες look down-shoot down. Ο συμβιβασμός που επήλθε με τη γαλλική πλευρά και η αναβάθμιση του ραντάρ στην έκδοση RDM-3 επέτρεψαν την ολοκλήρωση των παραδόσεων (αν και πολλοί υποστηρίζουν ότι δεν επιλύθηκαν όλα τα προβλήματα). Επιπλέον, έβαλαν στο ελληνικό οπλοστάσιο και τους πυραύλους αέρος-αέρος Matra Super 530, που έδωσαν στην ΠΑ ένα -πρόσκαιρο- πλεονέκτημα, με άλλο ένα βλήμα BVR (πέραν των AIM-7) και μάλιστα από τη «διαφορετική» πλατφόρμα που διέθετε σε σχέση με τα μαχητικά της THK. Έτσι, όταν τον Αύγουστο του 2000 υπογράφτηκε η σύμβαση για τα Mirage Mk2, τα παλαιότερα μαχητικά του προγράμματος «Τάλως» είχαν ηλικία κατά μέσο όρο μόλις 10 έτη. Η απόφαση για την απόκτηση των 25 Mirage 2000 «3,5+ γενιάς» (15 νέας κατασκευής και 10 εκσυγχρονισμένα από τα εν υπηρεσία) αντιμετωπίστηκε τότε -στη μετά τα Ίμια εποχή- και δικαιολογημένα με πανηγυρισμούς. Μια δεκαπενταετία όμως αργότερα, μπορεί πια να ιδωθεί περισσότερο «ψύχραιμα» και να αναζητηθούν απαντήσεις για μερικά εύλογα ερωτήματα. Το κυριότερο από αυτά είναι γιατί δεν επιδιώχθηκε τότε ο εκσυγχρονισμός του συνόλου του υπάρχοντος στόλου των Mirage 2000EGM/BGM, που αριθμούσε ελάχιστες απώλειες, (το πρώτο Mirage 2000 που είχε πραγματοποιήσει ανώμαλη προσγείωση στις 3 σιδηροδρομικές γραμμές κοντά στην Τανάγρα είχε στη συνέχεια επισκευαστεί) και προτιμήθηκε η αγορά 15 νέων μαχητικών. Οι περισσότερες πηγές υποστηρίζουν ότι τη συγκεκριμένη περίοδο (μεσούσης της διαμάχης F-16 Block 52+ Vs F-15H) η αγορά Mirage 2000 δεν υπήρχε καν στο τραπέζι αρχικά. Μπήκε όμως αργότερα ως συμπλήρωμα της αγοράς των Fighting Falcon, με τους Γάλλους να βρίσκουν την ευκαιρία να πουλήσουν ένα «πακέτο», το οποίο είχε ως δέλεαρ την αποδέσμευση των Scalp, κάτι που ενδιέφερε πάρα πολύ την Ελλάδα. Το «αντίτιμο» θα ήταν τελικά τα «15+10» Mirage Mk2, για τα οποία αρκετές από τις παραπάνω πηγές αναφέρουν ότι το κόστος ήταν ελαφρώς μεγαλύτερο από τον εκσυγχρονισμό 35 Mirage 2000EGM/ BGM από εκείνα που υπήρχαν τότε σε υπηρεσία με τις δύο Μοίρες της 114ΠΜ. Για την ΠΑ αυτό σήμαινε 15 επιπλέον νέα μαχητικά υψηλών επιδόσεων και 10 αναβαθμίσεις στο ίδιο επίπεδο, ταυτόχρονα όμως δημιουργούσε θέμα ανομοιογενούς στόλου και σ αυτόν τον τύπο, όπως ήδη συνέβαινε με τα F-16. Παρά τα όσα έχουν γραφεί σχετικά, η προαίρεση που υπήρχε στη συμφωνία των -5Mk2 δεν αφορούσε στα «υπόλοιπα» EGM/BGM αλλά μόλις 8 (3 νέες κατασκευές και πέντε αναβαθμίσεις). Φαίνεται δηλαδή ότι υπήρχε το σκεπτικό συγκρότησης τελικά δύο Μοιρών από τα νέα Mirage, αφήνοντας την 332 με από τα παλαιότερα αεροπλάνα και την ελπίδα νέου προγράμματος εκσυγχρονισμού στη συνέχεια, κάτι όμως που δεν συνέβη (και δεν ήταν η πρώτη φορά!). Το πρώτο εκσυγχρονισμένο -5Mk2 πέταξε τον Ιανουάριο του 2005, ενώ τα νεοκατασκευασμένα μαχητικά άρχισαν να παραδίδονται από τον Ιούλιο του Η τύχη του στόλου των Mirage «σφραγίστηκε» τότε, αλλά οι επιπτώσεις εκείνων των εξελίξεων έρχονται να αφήσουν το αρνητικό τους αποτύπωμα σήμερα, όπως αναλύουμε παρακάτω. Προγράμματα εκσυγχρονισμού μαχητικών εκπονούνται με διάφορους παράγοντες, όπως η επιχειρησιακή αξία του σχετικού «πακέτου» έναντι του κόστους, η «κρίσιμη μάζα» αεροσκαφών που μπορούν να εφαρμοστούν και κατ επέκταση οι δυνητικοί πελάτες και η βιομηχανική υποστήριξη, όλα τοποθετημένα μέσα στο «σωστό» χρονικό πλαίσιο και συγκυρία. Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και είναι δύσκολο να γίνουν άμεσα συγκρίσεις μεταξύ προγραμμάτων, όπως αναφέραμε πρόσφατα στην ιστορική αναδρομή για το Gripen (Π&Δ Νο 362, «Saab Gripen Echo, Smart Fighter»). Η περίπτωση του Mirage 2000 έχει ορισμένα πολύ ιδιάζοντα χαρακτηριστικά που εκπορεύονται από το γεγονός ότι η έκδοση Μ2000C της Armee de l Air (με ραντάρ RDI) προσηλωμένη στην αεράμυνα ήταν διαφορετική από την εξαγωγική -πολλαπλών ρόλων- M2000E, αυτή δηλαδή που αγόρασαν αρχικά οι περισσότεροι χρήστες. Το M που ακολούθησε ήταν μια προσπάθεια, που χρηματοδότησε η Dassault με την (τότε) Thomson-CSF, να διατηρηθεί η ανταγωνιστικότητα του γαλλικού μαχητικού έναντι του ανταγωνισμού που προερχόταν κυρίως από το F-16: αναβάθμιση του πιλοτηρίου και των ηλεκτρονικών γύρω από το νέο ραντάρ RDY. Η κίνηση υποστηρίχθηκε και από τη Γαλλική Αεροπορία που αναβάθμισε 37 M2000C στο νέο πρότυπο M2000-5F, προσελκύοντας μια πρώτη παραγγελία από την Ταϊβάν (που μην έχοντας άλλες επιλογές για σύγχρονα μαχητικά) απορρόφησε και μέρος του κόστους του προγράμματος. Το Mirage Mk2 ήταν η επόμενη προσπάθεια ενίσχυσης του προϊόντος δέκα χρόνια αργότερα σε μια αγορά μαχητικών στην οποία η Dassault έβλεπε το μερίδιό της να συρρικνώνεται συνεχώς. Αυτή τη φορά το πρόγραμμα βρήκε διεθνή χρηματοδότηση από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που ήταν ο αρχικός πελάτης, με παραγγελία 32 νέων Mirage , αναβαθμίζοντας μαζί και 30 υπάρχοντα Mirage 2000 στο ίδιο πρότυπο. Η ελληνική προμήθεια και οι γαλλικοί χειρισμοί (και «παραχωρήσεις») στο θέμα θα πρέπει να ιδωθούν σε αυτό το πλαίσιο, της προώθησης στη διεθνή αγορά μιας τρίτης γενιάς του Mirage 2000, που προσπαθούσε να ανταγωνιστεί και πάλι τα F-16 3,5 Gen με ορισμένα προηγμένα χαρακτηριστικά, αρκετά από τα οποία προέρχονταν απευθείας από την εξελικτική ανάπτυξη του Rafale. Υπό αυτό το πρίσμα, η ελληνική προμήθεια των M2000-5Mk2 ήταν ιδιαίτερα κρίσιμη για την Dassault, με την υποστήριξη φυσικά της γαλλικής κυβέρνησης που οδήγησε και στην προγραμματική συμφωνία (Exocet, Scalp). Η προσπάθεια όμως περαιτέρω πωλήσεων -5Mk2/-9, είτε ως «πακέτο» εκσυγχρονισμών για τους (λίγους) χρήστες είτε ως νέες παραγγελίες, απέφερε φτωχά αποτελέσματα και οδήγησε τελικά στον τερματισμό του προγράμματος (κάποια απροσδιόριστη χρονική περίοδο στα τέλη της δεκαετίας του 2000). Η «αποτυχία», ειδικά στην προσέλκυση νέων πελατών, πέρα από άλλους παράγοντες όπως το υψηλό κόστος, αποδίδεται και σε έναν τακτικισμό των Γάλλων, που τελικά δεν τους «βγήκε»: το Mirage Mk2/-9 χρησιμοποιήθηκε ως «ενδιάμεση πρόταση» μέχρι το Rafale να γίνει διαθέσιμο για εξαγωγή. Σε κάποιες όμως χώρες όπου το M2000 μπορεί να είχε κάποια τύχη, το Παρίσι επέλεξε να τις κρατήσει μακριά προκειμένου να μην μειώσει τις πιθανότητες μελλοντικής πώλησης του μαχητικού τέταρτης γενιάς. Τέλος, σε άλλες (μη εξαιρουμένης και της Ελλάδας) υποσχόταν μια «γέφυρα» διαδοχικών αγορών Mirage Mk2 και στη συνέχεια Rafale. Mirage 2000GR-AUP Διαμόρφωση βασικού εκσυγχρονισμού Ραντάρ Thales RDY-3 Νέος υπολογιστής αποστολής αρχιτεκτονικής EMTI με παρελκόμενο εξοπλισμό υποστήριξης (αρτηρίες διασύνδεσης, συμβολογεννήτριες κ.ά). Νέο πιλοτήριο με 3+ οθόνες συμβατές με ΔΝΟ και HUD στο επίπεδο -5 Mk2 Νέες μονάδες ασυρμάτων SATURN/Have Quick II Υποδομή ραδιοζεύξης εντός σχηματισμού τύπου IDM Νέο IFF (με υποδομή δυνητικής εγκατάστασης MIDS Link 16) Αναβάθμιση του συστήματος αυτοπροστασίας ICMS-1 Δυνατότητα ανάρτησης δύο MICA IR/EM στους εξώτερους πτερυγικούς φορείς. Διατήρηση δυνατότητας βολής AM.39 Exocet. Υποστήριξη από το αυτοματοποιημένο σύστημα σχεδίασης αποστολής και απενημέρωσης (SLPRM). Προαιρέσεις εκσυγχρονισμού «Ενεργοποίηση» των τεσσάρων κοιλιακών πυλώνων με αντίστοιχη δυνατότητα μεταφοράς τεσσάρων επιπλέον MICA (για σύνολο 6, δηλαδή στο επίπεδο των -5 Mk2). Δυνατότητα μεταφοράς πυραύλων κρουζ Scalp και ατρακτιδίων ELINT ASTAC. 09/

4 1 2 Ακόμη και στο θεωρητικά ίδιο επίπεδο ομοιοτυπίας ηλεκτρονικών F-16V, στον ελληνικό στόλο Fighting Falcon θα εξακολουθήσει να υφίσταται μια διαφοροποίηση υποσυστημάτων ανάμεσα στα αεροπλάνα διαφορετικής παρτίδας όπως στο HUD. Η πρακτική δεν είναι φυσικά πρωτόγνωρη, ειδικά σε περιόδους μετάπτωσης ενός προγράμματος μαχητικού σε άλλο. Στη συγκεκριμένη όμως περίπτωση το αποτέλεσμα ήταν αρνητικό. Συνέπεια της απόφασης τερματισμού του προγράμματος Mirage Mk2/-9 ήταν και η διακοπή της παραγωγής των μεγάλων απαρτίων που εξόπλιζαν το συγκεκριμένο μοντέλο. Η γαλλική πλευρά σε χρόνο πρωθύστερο είχε αναφερθεί πολλές φορές σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο προσπαθώντας τότε να ασκήσει πιέσεις σε υποψήφιους πελάτες. Έτσι το 2011, όταν επιτέλους η Ινδία υπέγραψε τη συμφωνία για τον εκσυγχρονισμό των Mirage 2000H/TH σε Ι/ΤΙ (σε μια χώρα όπου η μέση διάρκεια διαπραγμάτευσης προγραμμάτων ξεπερνά τα 10 χρόνια), η σχετική προσπάθεια βασίστηκε σε μια νέα διαμόρφωση που περιλαμβάνει κάποια μόνο απάρτια του Mirage Mk2/-9. Το πρότυπο αυτό με κάποιες διαφοροποιήσεις φαίνεται να είναι η βάση της πρότασης που εισηγείται η ΠΑ για τα Mirage 2000GR-UPG και στο οποίο είχαμε αναφερθεί επιγραμματικά στο τεύχος Νο 361 (δυστυχώς στο σχετικό άρθρο, ενώ σωστά επισημάναμε το πρόβλημα της ανομοιογένειας υλικού, η εκ παραδρομής αναφορά στα ραντάρ RDM-3 & RDY-2/-3 δημιούργησε σύγχυση την οποία και αποσαφηνίζουμε παρακάτω). 1. Ένα από τα μεγαλύτερα διαχρονικά προβλήματα της ΠΑ είναι η πολυτυπία, με την επιπρόσθετη επιβάρυνση στα νεότερα χρόνια από την ανομοιογένεια των στόλων του ιδίου τύπου. 2. Ακόμη και με ΕΜΖ, από τις τρεις εκδόσεις πηγαίνουμε στις δύο, και σ αυτές πρέπει να προσθέσουμε και τα Βlock 30 (αναβαθμισμένα ή όχι), δηλαδή συνολικά τρεις, ή διαφορετικά δύο πρότυπα ηλεκτρονικών ταυτόχρονα με τρία πρότυπα κινητήρων! Να υπογραμμίσουμε για τα όσα ακολουθούν ότι η εισήγηση της ΠΑ για το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των Mirage 2000EGM έχει δύο σκέλη: ένα που αφορά μια βασική διαμόρφωση και ένα που έχει κοστολογηθεί ξεχωριστά από μια σειρά επιπλέον επιλογών ως προαιρέσεις με επιπλέον κόστος. Στη βασική διαμόρφωση πιστεύεται ότι χρησιμοποιούνται (κάποια αλλά, όχι όλα) τα χαρακτηριστικά από το ινδικό πρότυπο εκσυγχρονισμού που έχει την ίδια γενική δομή με αυτό του Mirage Mk2/-9: αντικατάσταση του συνόλου του εξοπλισμού μάχης του αεροσκάφους και πυρήνα το ραντάρ RDY-3 στη θέση του RDM-3 (αντί του RDY-2 του -5Mk2 που δεν παράγεται πλέον). Το σύστημα αυτό της Thales είναι -σύμφωνα με όλες τις ενδείξειςένα εξελικτικό παράγωγο του αρχικού (Thomson-CSF) RD-400 ως RC-400 που είχε σχεδιαστεί για διάφορα προγράμματα εκσυγχρονισμών χαμηλού κόστους από την κοινοπραξία Thales Sagem ASTRAC (Aviation Sagem Thales Retrofit Avions de Combat) και μια του εφαρμογή είναι η αναβάθμιση των μαροκινών Mirage F.1. Πρόκειται για ένα συμβατικό ραντάρ μηχανικής σάρωσης πολλαπλών λειτουργιών, του οποίου όμως οι δυνατότητες παραμένουν άγνωστες λόγω της καχυποψίας των Γάλλων για αποδέσμευση στοιχείων, και έτσι οι εκτιμήσεις διαφέρουν σημαντικά ανάλογα με την πηγή. Κάποιοι (και οι πλέον αισιόδοξοι) αναφέρουν ότι το RC-400 και το RDY-2 έχουν τα ίδια βασικά απάρτια (back-end), άρα και τις ίδιες λειτουργικές επιδόσεις. Διαφέρουν όμως στο μέγεθος της κεραίας (και την ισχύ εκπομπής), ώστε ο μικρότερος δίσκος να προσαρμόζεται σε στενότερο ρύγχος, όπως αυτό των F.1. Άλλες πηγές ισχυρίζονται ότι το RC-400 και το RDY (των Mirage ) είναι αντίστοιχα «ομόσταβλα» και «back-ended» όμοια, ενώ τέλος, αρκετοί υποστηρίζουν ότι πρόκειται για διαφορετικές οικογένειες ραντάρ. Σε κάθε περίπτωση όμως το RC400 στη μετάπτωσή του σε RDY-3 (για την περίπτωση των M2000I/TI) φέρεται να έχει εκμεταλλευτεί τη «μεταμόσχευση» απαρτίων από τα RDY/-2. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όταν το ινδικό πρόγραμμα βρισκόταν σε τελική διαπραγμάτευση το 2009, το ραντάρ που θα υιοθετούσε φερόταν να είναι το RDY-2, ενώ το RDY-3 πρωτοαναφέρθηκε το 2010, κάτι που ίσως τοποθετεί χρονικά τη μετάπτωση της διαθεσιμότητας. Το σίγουρο είναι ότι το RDY-3 στα M2000GR-UPG, ακόμη και εάν έχει παραπλήσιες δυνατότητες με το RDY-2 των Mirage Mk2, δημιουργεί μια εστία πολυτυπίας που είναι ακριβώς αυτό που τα προτεινόμενα προγράμματα εκσυγχρονισμού που επιδιώκει η ΠΑ προσπαθούν να εξαλείψουν. Από την άλλη, η υιοθέτηση του RDY-3 σε αντικατάσταση του (25 ετών) RDM-3 αποτελεί ένα τεράστιο άλμα αύξησης δυνατοτήτων. Σε λειτουργία αέρος-αέρος (με ικανότητα ταυτόχρονης παρακολούθησης 24 στόχων, ιχνηλάτησης 8 και προσβολής 4, όσο δηλαδή και το -5Mk2) θα επιτρέψει στα Mirage 2000GR-UPG να αξιοποιούν πλήρως MICA EM/IR. Σήμερα τα M2000EGM, αν και μπορούν να φορτώσουν MICA IR, δεν μπορούν να αξιοποιήσουν τη δυνατότητα του πυραύλου της MBDA σε προσβολές BVR (που είναι και το μεγάλο ατού που προσφέρουν εκτελώντας επίθεση χωρίς προειδοποίηση ενεργού ερευνητή ραντάρ). Το ραντάρ θα συνεργάζεται με νέο υπολογιστή αποστολής αρχιτεκτονικής EMTI (Ensemble Modulaire de Traitement de l Information, μονάδα επεξεργασίας δεδομένων σπονδυλωτού τύπου) της ίδιας οικογένειας μ αυτήν που βρίσκουμε στο Mirage /Mk2 και το Rafale. Το συγκρότημα (με δύο υπομονάδες, μία σε λειτουργία και μία σε εφεδρεία με δυνατότητα όμως και παράλληλης/ταυτόχρονης επεξεργασίας) περιλαμβάνει και άλλα υποσυστήματα, όπως συμβολογεννήτριες που θα υποστηρίξουν το νέο πιλοτήριο, το οποίο θα είναι συμβατό με διόπτρες νυχτερινής όρασης και διαμόρφωση αντίστοιχη του -5Mk2: HUD ευρείας γωνίας θέας, τριών οθονών MFD και πιθανότατα HLD (Head Level Display). Παράλληλα, εκσυγχρονίζεται η υποδομή ασυρμάτων με μονάδες SATURN/Have Quick II, εξοπλισμό που φέρουν και τα -5Mk2. Με δεδομένο ότι το πιλοτήριο αποκτά νέα υποδομή φόρτωσης δεδομένων με μαγνητικό μέσο για την υποβοήθηση της προετοιμασίας-σχεδίασης αποστολών (που γίνεται σήμερα χειροκίνητα) και την απενημέρωση (που υποστηρίζεται αυτή τη στιγμή από ένα strap-on εμπορικό GPS Tracker), θα αναλάβει αυτοματοποιημένο σύστημα (πιθανότατα το SLPRM-Systeme Local de Preparation et de Restitution de Mission) στη θέση του OPERA (Outil de Preparation et de Restitution de mission Avance) των -5Mk2. Στο πρόγραμμα βασικού εκσυγχρονισμού υπάρχει πρόβλεψη για την αναβάθμιση του υπάρχοντος ολοκληρωμένου συστήματος αυτοπροστασίας ICMS-1 σε επίπεδο όσο το δυνατόν πλησιέστερο αυτού του ICMS-3 που «φορούν» τα -5Mk2 (και θεωρείται ως ένα από τα αποτελεσματικότερα του είδους παγκοσμίως). Αναφέρεται ότι, επειδή η αντικατάσταση του παλαιότερου συστήματος από νεότερο είχε μεγάλο οικονομικό κόστος, απορρίφθηκε ώστε (μαζί με άλλες περικοπές) η συνολική δαπάνη του προγράμματος να κρατηθεί σε «λογικά» επίπεδα. Έτσι το ICMS-1 (που μοιράζεται το ίδιο υποσύστημα διανομής αναλωσίμων Spirale με το ICMS-3) αναμένεται να διατηρήσει το υποσύστημα RWR και οι όποιες επεμβάσεις να γίνουν στον παρεμβολέα του. Στον εκσυγχρονισμό περιλαμβάνεται η εγκατάσταση υποδομής ασφαλούς ραδιοζεύξης επικοινωνιών με άλλα αεροπλάνα εντός σχηματισμού τύπου IDM (Improved Data Modem), εξοπλισμός που υπάρχει και στα -5Mk2 και επιτρέπει την αυτόματη διανομή στοιχείων κρίσιμων για την αποστολή (στοχοποίηση από κάθε αεροπλάνο, διαθέσιμα υπολειπόμενα όπλα, απόθεμα καυσίμων έως την κατάσταση «Bingo» κ.ά.). Δεν προβλέπεται όμως MIDS Link 16, ούτε ως option, αλλά δημιουργείται υποδομή για την εγκατάστασή του καθώς προβλέπεται νέο IFF. Επειδή έχουμε πολλές φορές αναφερθεί στη ζωτική προσθήκη εξοπλισμού Link 16 στον στόλο των ελληνικών μαχητικών, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι απαιτήσεις για τη διαδικασία ποικίλουν σημαντικά ανάμεσα σε τύπους και μοντέλα. Ειδικά στα παλαιότερα μοντέλα, στα οποία τα συνεργαζόμενα απάρτια με το MIDS Link 16 -όπως το IFF- δεν είναι συμβατά (καθώς προϋπήρχαν της εμφάνισης του συστήματος), είτε πρέπει να αναπτυχθούν λύσεις κατά περίπτωση (με τη χρήση διεπαφών-interfaces), κάτι που απαιτεί εκτεταμένη ανάπτυξη και αυξημένο τεχνολογικό ρίσκο, είτε πρέπει να υπάρξει αντικατάσταση απαρτίων, που ενέχει υψηλό κόστος. Το μέγεθος του εγχειρήματος είναι πολλές φορές τέτοιο που εν τέλει η διαδικασία μπορεί να γίνει μόνο ως μέρος προγράμματος ευρύτερου εκσυγχρονισμού και οι προθέσεις της ΠΑ για τα Mirage 2000 και φυσικά τα F-16 είναι η καλύτερη ευκαιρία. Στον τομέα του οπλισμού και άλλων εξωτερικών φορτίων στη διαμόρφωση βασικού εκσυγχρονισμού το Mirage 2000GR-UPG διατηρεί τους ίδιους πέντε φορείς που διέθετε ως M2000EGM. Να αναφέρουμε ότι στα ελληνικά μαχητικά του τύπου τα τέσσερα κοιλιακά σημεία ανάρτησης στις «ρίζες» των ημιπτερύγων δεν βρίσκονται σε χρήση. Ο λόγος είναι ότι στην αγορά των M2000EGM η ΠΑ είχε προσηλωθεί στον ρόλο της αναχαίτισης, που έκανε τους «περιμετρικούς» αυτούς φορείς περιττούς, καθώς δεν μπορούν να φιλοξενήσουν «έξυπνα» όπλα (βλέπε Π&Δ Νο 361, «Γαλλικοί Αντικατοπτρισμοί, Βελτιστοποίηση αξιοποίησης»). Έτσι τα M2000EGM, στον αποκλειστικό ρόλο αεράμυνας που είχαν, φόρτωναν έως τέσσερις R550 ή δύο Magic και δύο Super 530D, όσο οι τελευταίοι βρίσκονταν σε χρήση. Ωστόσο, μετά τον προτεινόμενο βασικό εκσυγχρονισμό τους θα μεταφέρουν δύο MICA EM/IR μόνο στους εξώτερους πτερυγικούς φορείς που καλωδιώνονται κατάλληλα (στο πρότυπο των -5Mk2), αν και με την άσκηση σχετικής προαίρεσης οι τέσσερις κοιλιακοί «περιμετρικοί» φορείς που προαναφέρθηκαν «ενεργοποιούνται» και αποκτούν καλωδίωση με τη μεταφορική ικανότητα να επεκτείνεται τελικά στο ίδιο επίπεδο με τα -5Mk2, δηλαδή συνολικά έξι βλήματα MICA. Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η αξιοποίηση της επένδυσης που προτείνεται για τα M2000FR-UPG, τουλάχιστον στον τομέα του οπλι / /

5 σμού, απαιτεί οπωσδήποτε την άσκηση του «πακέτου» προαιρέσεων ώστε να αποκτήσουν τη δυνατότητα έξι έναντι των -μόλις- δύο βλημάτων της βασικής διαμόρφωσης. Οι R550 Magic II αφαιρούνται από το οπλοστάσιο των εκσυγχρονισμένων αεροσκαφών ώστε να περιοριστεί το κόστος (παρτίδες Magic II αναφέρεται ότι έχουν ξεπεράσει το όριο ζωής τους και δεν υπάρχει προς το παρόν πρόβλεψη επαναπιστοποίησης). Τα αεροπλάνα στη βασική διαμόρφωση θα διατηρήσουν την ικανότητα βολής AM.39 Exocet, αν και γι αυτό θα απαιτηθεί η αναβάθμιση των πυραύλων του ελληνικού αποθέματος στην πλήρως ψηφιακή έκδοση Block 2 Mod 2 (απαιτώντας και επαναπιστοποίηση επί του νέου προτύπου του αεροσκάφους). Να υπενθυμίσουμε ότι σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Α/ΓΕΑ Αντιπτέραρχος (Ι) Χρήστος Βαΐτσης είχε αναφερθεί στο ζήτημα της επαναπιστοποίησης των Exocet, μια διαδικασία που είχε ξεκινήσει το Αντίθετα δεν επιδιώκεται σ αυτήν τη φάση η απόκτηση δυνατότητας βολής SCALP (που προσφέρεται ως προαίρεση) από τα Mirage 2000GR-AUP λόγω του επιπλέον κόστους και δεδομένου ότι η σχετική ανάγκη καλύπτεται από τα -5Mk2. Το ίδιο ισχύει και με τα ατρακτίδια ASTAC, για τα οποία δίνεται η δυνατότητα αξιοποίησής τους ως προαίρεση, αλλά θεωρείται ότι δεν θα ασκηθεί. Όπως είχαμε αναφέρει στο προηγούμενο τεύχος μας, η υποστήριξη αυτών των ατρακτιδίων ELINT από την Thales έχει ορίζοντα το 2018, οπότε και η ΠΑ αποφάσισε να τα διατηρήσει με τον υπάρχοντα φορέα τους, τα RF-4E, έως και το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας. Η διατήρηση της ικανότητας ELINT από την Πολεμική Αεροπορία επαφίεται πέραν αυτής της ημερομηνίας σε διακλαδικό πρόγραμμα υπό το ΓΕΕΘΑ, για το οποίο στο παρελθόν έχει αναφερθεί η επιχειρησιακή απαίτηση απόκτησης UAV με ευρύτερο ρόλο συλλογής πληροφοριών, επιτήρησης και αναγνώρισης ISR (Intelligence, Surveillance, Reconnaissance). Από την παραπάνω ανάλυση γίνεται φανερό ότι ο προτεινόμενος εκσυγχρονισμός επιλύει μεν το πρόβλημα της απαξίωσης των 17 Mirage 2000EGM (τα δυο διθέσια BGM δεν εντάσσονται στον προγραμματισμό, καθώς αυτός δεν περιλαμβάνει δομική αποκατάσταση και ο εναπομείναν χρόνος «ορίου ζωής» των αεροσκαφών είναι μικρός, αφού σήκωσαν το βάρος της εκπαίδευσης για 30 περίπου χρόνια). Κάνει όμως μερικά μόνο βήματα στην ομογενοποίηση του στόλου των γαλλικών μαχητικών σε ελληνική υπηρεσία και όπως θα δούμε παρακάτω με άκρως αμφιλεγόμενα αποτελέσματα απόδοσης έναντι κόστους. Fighting Falcon Όπως είχαμε αναφέρει και στο τεύχος μας Νο 361, ο εκσυγχρονισμός του στόλου των ελληνικών μαχητικών για την αποτροπή της απαξίωσης των παλαιοτέρων εξ αυτών, τη συνολική αναβάθμιση των δυνατοτήτων τους και την (όλο και σημαντικότερη για λόγους εξοικονόμησης λειτουργικού κόστους) ομογενοποίηση του στόλου αποτελεί την κυριότερη ρεαλιστική επιλογή στον ορίζοντα της ΠΑ. Θα αποτελούσε επιτακτική ανάγκη ακόμη και εάν υπήρχε πρόγραμμα Νέου Μαχητικού Αεροσκάφους, αλλά με το ΝΜΑ να «χάνεται» πλέον βαθιά μέσα στην επόμενη δεκαετία, είναι η μοναδική εναλλακτική επιλογή. Παράλληλα, στην περίπτωση των Fighting Falcon (δεδομένου του ραντάρ AESA) και με βάση τις προδιαγραφές του ΝΜΑ η πρόταση αποτελεί ένα πρόγραμμα με πολλές παραμέτρους πολύ κοντά στο σκεπτικό του τελευταίου. Για την ιστορική αναδρομή των κατά καιρούς διαθέσιμων προτάσεων εκσυγχρονισμού των F-16 θα σας παραπέμψουμε στο τεύχος μας Νο 361, αλλά και στα πολλά παλαιότερα άρθρα που έχουμε δημοσιεύσει σχετικά (αρχής γενομένης και κατ αποκλειστικότητα τότε στην Π&Δ No 285, «Peace Xenia Σε αντίθεση με τις περισσότερες προτάσεις του παρελθόντος, ο προτεινόμενος εκσυγχρονισμός F-16V θα ομογενοποιήσει τον στόλο των Block 50 με τα μαχητικά των παρτίδων PXIIΙ και PXIV. Upgrade, εκσυγχρονισμός F-16» και στην Π&Δ Νο 326, «Μια εικόνα στο μέλλον των ελληνικών Fighting Falcon»). Στο τεύχος Ιουνίου 2016 παρουσιάσαμε και το πρότυπο F-16V, το οποίο αποτελεί την εισήγηση για την τρέχουσα πρόθεση της Πολεμικής Αεροπορίας (βλέπε και σχετικό επιγραμματικό πίνακα). Με τα όσα ακολουθούν, θα προσπαθήσουμε να εισαγάγουμε στο θέμα και μερικές άλλες παραμέτρους που θα αποτελέσουν κρίσιμους παράγοντες στις τελικές αποφάσεις του προγράμματος. Στη μακρά προϊστορία των προτάσεων της Lockheed Martin σημείο αναφοράς αποτελεί αυτή που είχε παρουσιαστεί το 2009 και βασιζόταν στα αντίστοιχα προγράμματα CCIP (υλοποιούσε η USAF και είχε ανακοινώσει η Τουρκική Αεροπορία). Η πρόταση ήταν μια δέσμη επιλογών για την ΠΑ με: Αναβάθμιση-εκσυγχρονισμό των Peace Xenia ΙΙΙ (PX III Block 52+) στο πλήρες πρότυπο Block 52+ Advanced. Αναβάθμιση-εκσυγχρονισμό των Peace Xenia ΙΙ (PX II Block 50), είτε στο αποκαλούμενο πρότυπο CCIP-GR (διατηρώντας το ραντάρ V7 με IDM- Improved Data Modem και νέο πιλοτήριο) ή σε πλήρες πρότυπο Block 52+ Advanced (με ραντάρ V9 και Link 16). Προαίρεση (παρά το γεγονός ότι υπήρχε αντίθετη απόφαση της ΠΑ) για αναβάθμιση-εκσυγχρονισμό των Peace Xenia I (PXI Block 30) στο αποκαλούμενο πρότυπο CCIP Lite (διατήρηση του AN/APG-68V2 με IDM και βελτιώσεις στο πιλοτήριο). Σημείο καμπής στη συνέχεια ήταν η απόφαση του Ανωτάτου Αεροπορικού Συμβουλίου τον Δεκέμβριο του 2012 για την αναβάθμιση του συνόλου των αεροσκαφών Peace Xenia II και III στο πρότυπο F-16 Block 52+ Advanced, δηλαδή των Fighting Falcon PXIV (F-16 Block 52M). Τα F-16 Block 30 (PXI) δεν περιλαμβάνονταν και τότε στην απόφαση, αν και η κατασκευάστρια εταιρεία υπέβαλε επίσης σχετική πρόταση. Στο πλαίσιο της πρότασης του 2012, το ενδιάμεσο εναλλακτικό πρότυπο CCIP GR για τα PXIII απαλείφθηκε και υιοθετήθηκε το Block 52+ Advanced ως καθολικό πρότυπο στα Fighting Falcon όλων των παρτίδων πλην των PXI. Για τα τελευταία προτείνονταν ο εκσυγχρονισμός με χρήση απαρτίων, όπως το ραντάρ που θα προερχόταν από τα Block 50 και προσθήκη ή αναβάθμιση άλλων σε ένα πρότυπο που πλησίαζε το CCIP GR. Η πρόσφατη και σημαντική εξέλιξη αφορά πλέον τη μετάπτωση της παραπάνω πρότασης στην υιοθέτηση του προτύπου F-16V, ως αυτού στο οποίο θα μετατραπούν όλα τα Fighting Falcon PXII/III/IV. Συγκριτικά με την πρόταση του 2012, η ουσιαστική και κρίσιμη διαφορά είναι ότι τη θέση του APG-68(V)9 έχει πάρει πλέον το ραντάρ AESA APG-83 SABR (Scalable Agile Beam Radar), πλαισιωμένο όμως από μια νέα αρχιτεκτονική που εκμεταλλεύεται πλήρως τις δυνατότητές του και μεγιστοποιεί την αποτελεσματικότητα του Fighting Falcon (Π&Δ Νο 361, «Lockheed Martin F-16V, V for Viper»). Αναφορικά με τα Block 30 και με δεδομένο ότι θα υπάρχει πλέον μεγάλο πλεόνασμα απαρτίων από την αναβάθμιση όλων των άλλων μαχητικών του τύπου, όλες οι δυνατότητες είναι ανοικτές στο να φτάσουν τα μαχητικά PXI σε επίπεδο πολύ κοντά στο Block 52+ Advanced. Έχουμε πολλές φορές αναφερθεί στο πρόβλημα των πολλαπλών εκδόσεων του F-16, που είναι ιδιαίτερα οξύ στον στόλο των ελληνικών Fighting Falcon: οκτώ διαφορετικά μοντέλα ανάμεσα στα μονοθέσια και διθέσια αεροσκάφη των τεσσάρων παρτίδων Peace Xenia. Το γεγονός αυτό έχει επιβαρύνει μέχρι σήμερα με σημαντικό κόστος τη χρήση των μαχητικών και έτσι ένα από τα ζητούμενα του προγράμματος EMZ είναι η όσο το δυνατόν ομοιογενοποίηση του στόλου. H ανομοιογένεια και οι πολλαπλές εκδόσεις όμως αποτελούν και ένα μεγάλο πρόβλημα στον ίδιο τον εκσυγχρονισμό επιβαρύνοντάς τον σημαντικά σε κόστος, καθώς απαιτείται η εξέλιξη έως και οκτώ διαφορετικών πρωτοτύπων (με δοκιμές και πιστοποίηση του καθενός ξεχωριστά), την ίδια στιγμή που άλλα αντίστοιχα προγράμματα περιορίστηκαν σε μόλις δύο. Το πρόγραμμα MLU/EMZ της Ταϊβάν, για παράδειγμα, εφαρμόζεται σε έναν ομοιογενή στόλο 115 F-16A και 28 F-16B Block 20 που θα μετατραπούν σε F- 16V με την υποστήριξη δυο πρωτοτύπων, ενός μονοθέσιου κι ενός διθέσιου. Αντίστοιχα, η Νότια Κορέα υλοποιεί το δικό της πρόγραμμα MLU/EMZ σε 134 F-16C/D Block 52 (με κινητήρες F100-PW-229) που προέρχονται από δυο παρτίδες αγορών. Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, ο στόλος των Block 52 της ROK AF παρουσιάζει κάποιες μικρές διαφοροποιήσεις ανάμεσα στα 80 αρχικά μαχητικά του προγράμματος Peace Bridge II και τα 20 τελευταία του Peace Bridge III, κάτι που ίσως απαιτήσει τη δημιουργία τεσσάρων πρωτοτύπων. Η ROK AF έχει εξαιρέσει από τον εκσυγχρονισμό σε F-16V τα 33 F-16C/D Block 30 που διαθέτει. Η Σιγκαπούρη διαθέτει επίσης έναν ομοιογενή στόλο F-16 Block 52 από τρία εξοπλιστικά προγράμματα Peace Carvin (ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV), τα οποία υλοποιήθηκαν την περίοδο Το ελληνικό εγχείρημα του εκσυγχρονισμού τόσο πολλών διαφορετικών εκδόσεων σε ένα κοινό πρότυπο είναι μοναδικό συγκριτικά και με άλλα παλαιότερα προγράμματα MLU, όπως το CCIP. Το τουρκικό πρόγραμμα, για παράδειγμα, αφορούσε τον πλήρη εκσυγχρονισμό όλων των αεροσκαφών Block 40/50 μέσω ενός «πακέτου» CCIP αντίστοιχο μ αυτόν της USAF, αλλά προσαρμοσμένο στις τουρκικές ανάγκες, που έφερε περισσότερα από Η διαθεσιμότητα του ραντάρ AESA AN/ APG-83 SABR αποτελεί όχι μόνο αναβάθμιση, αλλά προσδίδει και υπεροχή έναντι του τουρκικού προγράμματος EMZ. Ταυτόχρονα, επιτρέπει ακόμη και την αντιμετώπιση των F-35, μέχρι να υπάρξει δυνατότητα νέου μαχητικού μετά τα μέσα της δεκαετίας του Οι νέες υποδομές ηλεκτρονικών του προτύπου -16V υποστηρίζουν την ευελιξία τού να λειτουργεί το ραντάρ AESA ταυτόχρονα σε διαμορφώσεις αέρος-αέρος/ αέροςεπιφανείας με διαφορετική απεικόνιση για τον εμπρός και πίσω χειριστή missionized F-16D. Lockheed Martin F-16V Ραντάρ AESA APG-83 SABR Νέος υπολογιστής αποστολών MMC (Modular Mission Computer) 7.000AH (διπλάσιας ισχύος επεξεργασίας και δεκαπλάσιας κύριας μνήμης συγκριτικά με τους MMC προηγούμενης σειράς). Εφεδρική μνήμη, υποδομή ελεύθερων υποδοχών καρτών και προηγμένη αρχιτεκτονική για μελλοντική ανανέωσή του. Νέα αρτηρία Ethernet διασύνδεσης των ηλεκτρονικών απαρτίων εύρους διαμεταγωγής 1 GB. Αναβαθμισμένο πιλοτήριο με δύο έγχρωμες MFD HD 4x4 ιντσών και μία κεντρική CPD (Center Pedestal Display) HD 6x8 ιντσών. Νέα υποδομή παραγωγής συμβολογίας ipdg (improved Programmable Display Generator) που «οδηγεί» ανεξάρτητα τρεις ή έξι διαφορετικές MFD σε κάθε θέση μονοθέσιου ή διθέσιου μαχητικού αντίστοιχα. Στα missionized F-16D υποστηρίζεται η ευελιξία τού να λειτουργεί το ραντάρ AESA ταυτόχρονα σε διαμορφώσεις αέρος-αέρος/αέρος-επιφανείας με διαφορετική απεικόνιση για τον εμπρός και πίσω χειριστή / /

6 Fighting Falcon της THK στο επίπεδο Block 50+ Advanced. Βάσει αυτής της λογικής, η Τουρκία προέβη στην παραγγελία των 30 καινούριων F-16 κάνοντας χρήση του ίδιου κινητήρα, σε αντίθεση με την Ελλάδα που διαφοροποίησε την αγορά του κινητήριου συστήματος ανάμεσα στις παρτίδες προμήθειας. Τα αμερικανικά F-16C/D που μετείχαν στο αρχικό Common Configuration Implementation Program (CCIP) είχαν επίσης κινητήρες διαφορετικού μοντέλου και κατασκευαστή, καθώς αφορούσαν μοντέλα Block 40/42/50 και 52. Στη διαδικασία τα αμερικανικά F-16 Βlock 42 με κινητήρα F100-PW-220 αναβαθμίσθηκαν από τον Ιούλιο του 2008 σε Block 52 με F100- PW-229, μειώνοντας την πολυτυπία και βελτιώνοντας τους αναιμικούς κινητήρες των Block 42 σε σχέση με τα Βlock 50/52 και τα Βlock 40. Στα Βlock 40 αντίστοιχα, προέβησαν σε αλλαγές στον κινητήρα τους ώστε να έρθουν πιο κοντά σε προδιαγραφές με τα Βlock 50, μειώνοντας έτσι το κόστος υποστήριξης. Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο ότι στο ευρύτερο πλαίσιο του προγράμματος η USAF προχώρησε σε ολοκληρωτική αναβάθμιση όλων των κινητήρων F110 των Βlock 30/40/50 σε SLEP (Service Life Extension Program), που αυξάνει τον χρόνο επιθεώρησης από τις 200 ώρες στις 300 και μειώνει το NRIFSD (Non-Recoverable In- Flight Shut-Down) από 4,4 ανά ισοδύναμες ώρες πτήσης (EFH) σε 0,9 ανά EFH μετά το SLEP. Επιστρέφοντας όμως στο προτεινόμενο πρόγραμμα F-16V για τα ελληνικά PXII/III/IV, με την κατάσταση που υπάρχει στον στόλο Fighting Falcon της ΠΑ η πολυπόθητη ομοιοτυπία θα είναι σχετική. Στην καλύτερη δυνατή περίπτωση όπου όλα τα F-16 υλοποιήσουν πρόγραμμα εκσυγχρονισμού, τα 52V και 50V και πάλι δεν θα έχουν κοινή γραμμή εξυπηρέτησης, αφού προέρχονται από δυο διαφορετικές εκδόσεις. Έτσι, από τις τρεις εκδόσεις πηγαίνουμε στις δύο και σ αυτές πρέπει να προσθέσουμε και τα Βlock 30 (αναβαθμισμένα ή όχι), δηλαδή συνολικά τρεις, ή διαφορετικά δύο πρότυπα ηλεκτρονικών ταυτόχρονα με τρία πρότυπα κινητήρων! Στο σημερινό «χάος» ανομοιοτυπίας όμως, ακόμη και αυτή η βελτίωση πρέπει να θεωρηθεί πολύ σημαντικό επίτευγμα! Εμβαθύνοντας στο πρόγραμμα, ακόμη και στο θεωρητικά ίδιο επίπεδο ομοιοτυπίας ηλεκτρονικών (F-16V) θα εξακολουθήσει να υφίσταται μια διαφοροποίηση υποσυστημάτων ανάμεσα στα αεροπλάνα διαφορετικής παρτίδας, όπως για παράδειγμα τα Block 50V που θα διατηρήσουν το HUD της BAE, ενώ τα Block 52V θα διαθέτουν HUD της ELOP. Για τα μαχητικά Peace Xenia III η υιοθέτηση EMZ θα είναι πραγματικός εκσυγχρονισμός μέσου ζωής. Ο σημαντικότερος άξονας για μια μικρότερη αλλά αποτελεσματικότερη Πολεμική Αεροπορία στο μέλλον, πέραν του ΕΜΖ θα προέλθει από επενδύσεις σε όπλα και συστήματα. F-16V GR Μια σημαντική παράμετρος στον προτεινόμενο εκσυγχρονισμό όλων των PXII/III/IV στο πρότυπο F-16V είναι ότι αποτελεί πλέον μια προσπάθεια ΕΜΖ για όλο τον στόλο, συμπεριλαμβανομένων και των νεότερων Block 52+ Advanced, τα οποία βέβαια στην ολοκλήρωση του προγράμματος θα πλησιάζουν στο μισό της επιχειρησιακής ζωής τους. Σε όλες τις προηγούμενες προτάσεις και με δεδομένο ότι τα καινούργια ακόμη Block 52+ Advanced ήταν το πρότυπο αναβάθμισης, ο ΕΜΖ αφορούσε κυρίως τις τρεις προηγούμενες παρτίδες Peace Xenia. Στον εκσυγχρονισμό των 38 Block 50 (31 F-16C & 7 F-16D) στο επίπεδο F-16V GR περιλαμβάνεται: Στον τομέα των νέων ηλεκτρονικών που αντικαθιστούν ή συμπληρώνουν τον παλαιότερο εξοπλισμό: Ραντάρ AESA AN/APG-83 SABR Υπολογιστής αποστολής MMC 7000AH Ψηφιακός υπολογιστής ελέγχου πτήσης-dflcc (Digital Flight Control Computer) αναβαθμισμένος με αυτόματο σύστημα αποφυγής σύγκρουσης με το έδαφος-agcas (Automatic Ground Collision Avoidance System). Αναβάθμιση UCADC (Upgraded Central Air Data Computer) ADTE (Advanced Data Transfer Equipment) για τη μεταφορά-φόρτωση δεδομένων με μαγνητικό μέσο και διασύνδεση ethernet. CDEEU (Common Data Entry Electronics Unit) Νέα συμβολογεννήτρια-ipdg (Improved Programmable Display Generator) MMR ILS με υποστήριξη VOR Σύστημα INS με ενσωματωμένο GPS και μονάδα γυροσκοπίων οπτικών ινών LN-260 με προβλέψεις ασφαλείας SAASM (Selective Availability Anti-spoofing Module). DTS (Digital Terrain System) με βελτίωση υποδομής DTED (Digital Terrain Elevation Data) στο σύστημα πλοήγησης βάσει ψηφιακού γεωγραφικού ανάγλυφου με TEL (Target Elevation Lookup). MIDS-J Link 16 (υπάρχει ήδη IDM) Καταγραφέας NCDR (Net-Centric Digital Recorder) τεσσάρων καναλιών Ψηφιακό DAS (Digital Acquisition System) για συλλογή, επεξεργασία και καταγραφή δεδομένων από τα διάφορα υποσυστήματα του αεροσκάφους. Έχει και ρόλο καταγραφέα στοιχείων πτήσης που επιβιώνει σε περίπτωση συντριβής για τη διερεύνηση περιστατικών. Υφιστάμενα συστήματα που διατηρούνται: CARA (Combined Altitude Radar Altimeter) και AIBU (Advanced Interference Blanker Unit). Στον τομέα του νέου εξοπλισμού πιλοτηρίου Ο ΕΜΖ των F-16V θα μετατρέψει και τα πέντε διθέσια Block 50 σε full missionized. προστίθενται: Υποδομή JHMCS (Joint Helmet-Mounted Cuing System) Δύο νέες οθόνες HD 4x4 ιντσών και μία κεντρική CPD HD 6x8 ιντσών Σύστημα φωτισμού συμβατό με ΔΝΟ, όπως και στα αεροσκάφη PXIII/IV Σύστημα παραγωγής οξυγόνου επί του αεροσκάφους OBOGS, που ανεξαρτητοποιεί το μαχητικό από επίγεια τροφοδοσία επιταχύνοντας τον χρόνο επανεξυπηρέτησης ανάμεσα σε αποστολές. Νέο σύστημα επικοινωνιών διπλού ασυρμάτου ARC-238 Μονάδα ASIU (Aft Station Interface Unit) στο πίσω κάθισμα των διθέσιων που θα τους προσδώσει δυνατότητα Missioned επιχειρήσεων και ASHUDM (Aft Seat HUD Monitor). Υφιστάμενα συστήματα που διατηρούνται: ΑCCTVS (Advanced Color Cockpit Television System), WAC-HUD (Wide Angle Conventional Head Up Display) της BAE. Στον τομέα του οπλισμού: Αποκτάται δυνατότητα χρήσης AIM-120 C-5/C-7 AMRAAM και AIM-2000 (IRIS-T) με πλήρεις δυνατότητες μέσω JHMCS. Αποκτάται συμβατότητα με AGM-154A-1/C JSOW, GBU-31/38 JDAM, GBU-50 EGBU (EP-II), GBU-16 PW II, GBU-24 PW III, AFDS (να σημειωθεί ότι τα όπλα αυτά έχουν όριο «ζωής» το 2022), AGM-84D/L Harpoon I και Mk83. Δεν έχει διευκρινιστεί εάν περιλαμβάνεται συμβατότητα με AGM-158 ή και δυνατότητα χρήσης SDB, όπλα που πρέπει να ενδιαφέρουν την ΠΑ μελλοντικά. Προστίθεται η χρήση φορέα BRU-57 που επιτρέπει την ανάρτηση δύο «έξυπνων» όπλων. Γίνεται δυνατή η μεταφορά ατρακτιδίου στόχευσης νέας γενιάς, όπως του Sniper EX, και ατρακτιδίου φωτοαναγνώρισης DB-110. Υφιστάμενα συστήματα που διατηρούνται: σκοπευτικό EEGS (Enhanced Envelope Gun Sight), συμβατότητα με εκπαιδευτικό φορέα BDU-33, AGM-65A/B/D/G, AIM-9 L/M/N/P/S, AIM-120A/ B/C, AGM-88B HARM, GBU-10/-12, BLU-107/- 109, CBU-58/-71/-87, Mk20 Rockeye, Mk82/84, μεταφορά ατρακτιδίων LANTIRN. Στον τομέα της επιβιωσημότητας προστίθενται: Ολοκλήρωση αναβάθμισης του ASPIS (Airborne Self-Protection Integrated System) στο επίπεδο ASPIS II (η συμπλήρωση της πλήρους διαμόρφωσης σε όλα τα αεροπλάνα δεν έχει διευκρινιστεί). Επίσης παραμένει άγνωστη η πρόβλεψη για τα διθέσια Β50V που θα είναι πλέον missionized, αλλά που δεν έχουν τη δυνατότητα να φέρουν εσωτερικά παρεμβολείς. APX-126 CIT (Combined Interrogator/Transponder) Αναβάθμιση των προβλέψεων στελθ «Have Glass Ι» (που έχουν τα Block 30 & 50) σε «Have Glass II» (που έχουν τα Block 52+ & 52M). Το HG I εστιάζεται στη μείωση της ανάκλασης της ακτινοβολίας ραντάρ με τον περιορισμό της διείσδυσής της στο πιλοτήριο, εφαρμόζοντας ανακλαστική επίστρωση στην καλύπτρα (που την διαχέει πλέον σφαιρικά στον χώρο και όχι απαραίτητα προς την πηγή εκπομπής). Το HG II επεκτείνει τις προβλέψεις σε χρήση RAM (Radar Absorbing Material) σε μεγάλο μέρος των εξωτερικών επιφανειών αλλά και ειδικών επιχρισμάτων για τη μείωση του ίχνους IR. Εξωτερικός φωτισμός συμβατός με ΔΝΟ (dual mode) Στον εκσυγχρονισμό των 55 Block 52+ (37 F-16C & 18 F-16D) στο επίπεδο F-16V GR περιλαμβάνεται: Στον τομέα των νέων ηλεκτρονικών που αντικαθιστούν ή συμπληρώνουν τον παλαιότερο εξοπλισμό (βλέπε παραπάνω για επεξηγήσεις): Ραντάρ AESA AN/APG-83 SABR Υπολογιστής αποστολής MMC 7000AH DFLCC με αναβάθμιση AGCAS ADTE με ethernet CDEEU IPDG MMR ILS με υποστήριξη VOR INS LN-260 με προβλέψεις ασφαλείας SAASM MIDS-J Link 16 (υπάρχει ήδη IDM) NCDR τεσσάρων καναλιών DAS Υφιστάμενα: DTS (βελτίωση DTED μέσω TEL), IDM, UCADC, CARA και AIBU. Στον τομέα του νέου εξοπλισμού πιλοτηρίου προστίθενται: Μια κεντρική CPD HD 6x8 ιντσών Βελτίωση συστήματος φωτισμού συμβατό με ΔΝΟ Υποδομή ADTE Δύο ARC-238 Υφιστάμενα: έγχρωμες MFD 4x4 ιντσών, JHMCS, ASIU στα διθέσια, OBOGS, EHSI (Electronic Horizontal Situation Indicator), ASIU & ASHUDM ΑCCTVS (Advanced Color Cockpit Television System), WAC-HUD της ElΟp / /

7 Αν και για τον περιορισμό του κόστους των ΕΜΖ θα ήταν η επιλογή μη εκσυγχρονισμού των Block 30, η ύπαρξη πλεονασματικών απαρτίων ώστε να φτάσουν στο επίπεδο Block 52+ είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί, ειδικά με την πιθανότητα τα M2000EMG να αποσυρθούν στα μέσα της επόμενης δεκαετίας. Ο εκσυγχρονισμός θα επιτρέπει την αξιοποίηση νέων ατρακτιδίων στη θέση των ανεπαρκών πλέον LANTIRN. Το γεγονός ότι η μη άσκηση της προαίρεσης για τα μαχητικά της παρτίδας PXIV αποστέρησε την ΠΑ από 10 F-16, που θα μπορούσαν να αποκτηθούν με τιμή 10 εκατομμυρίων δολαρίων από το κόστος του Fighting Falcon την περίοδο που έληξε η option, δεν είναι ευρύτερα γνωστό. Στον τομέα του οπλισμού: Επεκτείνεται η δυνατότητα χρήσης του AIM (IRIS-T Enhancements), όπως υφίσταται σήμερα μόνον στα Block 52M. Αποκτάται συμβατότητα με AGM-154C JSOW, GBU-31/38 JDAM, GBU-50 EGBU (EP-II), GBU-16 PW II, AFDS και Mk83. Δεν διευκρινίζεται η συμβατότητα με AGM-158 ή και SDB. Προστίθεται η χρήση φορέα BRU-57 Γίνεται δυνατή η μεταφορά Sniper EX και DB-110 Υφιστάμενα: σκοπευτικό EEGS (Enhanced Envelope Gun Sight), BDU-33, AGM-65A/B/D/G, AIM- 9 L/M/N/P/S, AIM-120A/B/C/C5/C7, AGM-88B HARM, AGM-84D/L Harpoon I, AGM-154A-1JSOW, GBU-10/-12/-24, BLU-107/-109, CBU-58/-71/- 87, Mk20 Rockeye, Mk82/84, μεταφορά ατρακτιδίων LANTIRN. Στον τομέα της επιβιωσημότητας προστίθεται: IFF APX-126 CIT Υφιστάμενα: ASPIS II, «Have Glass» Ι & ΙΙ, εξωτερικός φωτισμός συμβατός με ΔΝΟ (dual mode). Στον εκσυγχρονισμό των 30 Block 52+Advanced (20 F-16C & 10 F-16D) στο επίπεδο F-16V GR περιλαμβάνεται: Στον τομέα των νέων ηλεκτρονικών που αντικαθιστούν ή συμπληρώνουν τον παλαιότερο εξοπλισμό (βλέπε παραπάνω για επεξηγήσεις): Ραντάρ AESA AN/APG-83 SABR Υπολογιστής αποστολής MMC 7000AH Αναβάθμιση DFLCC με AGCAS ADTE με ethernet CDEEU IPDG INS LN-260 με προβλέψεις ασφαλείας SAASM (Selective Availability Anti-spoofing Module) MIDS-J IDM NCDR τεσσάρων καναλιών Υφιστάμενα: DTS (βελτίωση DTED μέσω TEL), MMR ILS με VOR, DAS, UCADC, CARA και AIBU. Στον τομέα του νέου εξοπλισμού πιλοτηρίου προστίθεται: Κεντρική CPD HD 6x8 ιντσών Υφιστάμενα: δύο έγχρωμες MFD HD 4x4 ιντσών, JHMCS, δύο ARC-238, ADTE, ASIU στα διθέσια, OBOGS, EHSI, ASIU & ASHUDM, ΑCCTVS (Advanced Color Cockpit Television System), WAC-HUD της ElΟp. Στον τομέα του οπλισμού: Αποκτάται συμβατότητα με GBU-16 PW II, AFDS, GBU-31/38 JDAM, SAASM και Mk83. Δεν διευκρινίζεται η συμβατότητα με AGM-158 ή και SDB. Γίνεται δυνατή η μεταφορά Sniper EX Υφιστάμενα: σκοπευτικό EEGS (Enhanced Envelope Gun Sight), BRU-57, BDU-33, AGM-65A/B/ D/G, AIM-2000, AIM-9 L/M/N/P/S, AIM-120A/B/C/ C5/C7, AGM-88B HARM, AGM-84D/L Harpoon I, AGM-154A-1/C JSOW, GBU-31/38 JDAM, GBU-50 EGBU (EP II), GBU-10/-12/-24, BLU-107/-109, CBU-58/-71/-87, Mk20 Rockeye, Mk82/84, μεταφορά ατρακτιδίων LANTIRN. Στον τομέα της επιβιωσημότητας προστίθεται: APX-126 CIT Υφιστάμενα: ASPIS II, «Have Glass» Ι & ΙΙ, Εξωτερικός φωτισμός συμβατός με ΔΝΟ (dual mode). Ο εκσυγχρονισμός των 32 Block 30 (28 F-16C & 4 F-16D) στο επίπεδο F-16 Block 52+ Advanced περιλαμβάνει τη χρήση πλεονασματικών απαρτίων όπως: Ραντάρ APG-68(V)9 FCR Υπολογιστή MMC7000 Μονάδας απεικόνισης MPDG με υποστήριξη έγχρωμου κινούμενου χάρτη και ecpdg EHSI ADTE NCDR 3 καναλιών CDEEU IFF APX-113 CIT Οι Εκσυγχρονισμοί Μέσου Ζωής στο οικονομικό μικροσκόπιο Η οικονομική διάσταση των επιδιωκόμενων ΕΜΖ και ειδικά το αποτέλεσμα κόστους-απόδοσης αποτελεί τη «λυδία λίθο» για την όποια προσπάθεια. Σ αυτόν τον τομέα, όπως γίνεται εύκολα κατανοητό, τα στοιχεία που υπάρχουν διαθέσιμα δεν είναι απολύτως ξεκάθαρα, καθώς οι κατασκευαστές δεν αποκαλύπτουν λεπτομέρειες για ένα τόσο ευαίσθητο θέμα στην πρώιμη αυτή φάση στην οποία δεν υπάρχουν καν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις. Έτσι παρουσιάζουμε παρακάτω τις καλύτερες δυνατές εκτιμήσεις, που όμως πιστεύουμε ότι είναι αρκετά ακριβείς για να γίνουν συγκρίσεις και να εξαχθούν συμπεράσματα. H Dassault δεν έχει ποτέ αποκαλύψει κοστολογημένες προτάσεις στην Ελλάδα (πέραν κάποιων αναξιόπιστων «διαρροών», που και πάλι όμως κυμαίνονται σημαντικά μεταξύ τους), ενώ ο πολύ περιορισμένος αριθμός χρηστών του Mirage 2000 δεν έδωσε π0λλές ευκαιρίες για την αποκόμιση τέτοιων στοιχείων διεθνώς. Τη μοναδική εξαίρεση αποτελεί το ινδικό πρόγραμμα, στο οποίο όμως και πάλι τα στοιχεία που έχουν γίνει γνωστά εμπεριέχουν σημαντικούς παράγοντες αβεβαιότητας. Όπως είχαμε σημειώσει παλαιότερα για τον εκσυγχρονισμό των 51 M2000H/TΗ στο επίπεδο M2000I/TI (Π&Δ Νο 349, «Όταν τα ινδικά Mirage έγιναν M Mk2»), το κόστος από τον τότε Ινδό υπουργό Άμυνας το στη διάρκεια κοινοβουλευτικού ελέγχου- είχε αναφερθεί για κάθε αεροπλάνο σε 1,97 ή 2,14 δις ρουπίες ή 28,76 και 31,25 εκατομμύρια δολάρια με τη σημερινή (μέση) ισοτιμία (πιθανότατα η διαφορά αναφέρεται σε μονοθέσια και διθέσια αεροσκάφη). Ινδικές όμως δημοσιογραφικές πηγές στις οποίες απευθυνθήκαμε μας επισήμαναν ότι οι τιμές αυτές περιλάμβαναν απροσδιόριστα «κρυμμένα κόστη», όπως υποδομές στις εγκαταστάσεις της ινδικής HAL, αλλά κυρίως τις εργασίες της τελευταίας ως κυρίου αναδόχου και την αξία του έργου άλλων ινδικών εταιρειών που εμπλέκονται ως υποκατασκευαστές. Υπήρχαν επίσης επιπλέον κόστη ενδιάμεσων συμφωνιών ανάμεσα στη HAL και σε άλλες γαλλικές εταιρείες. Εκτίμηση των πηγών αυτών είναι ότι το πραγματικό τελικό κόστος του εκσυγχρονισμού κάθε αεροσκάφους (θέμα που βρίσκεται ακόμη υπό κοινοβουλευτική διερεύνηση) κυμαίνεται από εκατομμύρια δολάρια (31-37 εκατομμύρια ευρώ). Το δυσθεώρητο ύψος του κόστους του ΕΜΖ φαίνεται ότι οδήγησε την Dassault, όπως προαναφέρθηκε, στον τακτικισμό να «σπάσει» την πρόταση προς την Πολεμική Αεροπορία σε δύο μέρη: ένα «πακέτο» βασικού εκσυγχρονισμού και ένα «πακέτο» προαιρέσεων. Το πρώτο φέρεται ότι είναι της τάξης των 600 εκατομμυρίων ευρώ και οι προαιρέσεις έρχονται με επιπλέον κόστος 150 εκατομμυρίων ευρώ, δηλαδή ένα σύνολο 750 εκατομμυρίων ή 44,15 εκατομμύρια ευρώ ανά αεροσκάφος (εάν υποθέσουμε ότι η πρόταση αφορούσε τα 17 μονοθέσια, που είναι και το πιθανότερο). Επισημαίνεται όμως ότι και στην περίπτωση αυτή ίσως υπάρχουν επιπλέον κόστη, όπως η δημιουργία της απαραίτητης υποδομής στην ΕΑΒ, που αναμένεται να αναλάβει το έργο, και ίσως συμφωνίες με άλλες γαλλικές εταιρείες για τα παρελκόμενα του συνολικού προγράμματος. Αναφορικά με τον EMZ του F-16, όπως είχαμε αναφέρει και στο τεύχος Ιουνίου 2016, το εκτιμώμενο κόστος για τον εκσυγχρονισμό του (όλων των Block) μπορεί να φτάσει έως τα 1,9 δισεκατομμύρια δολάρια (από τα οποία τα 1,5 δις αφορούν στο πρόγραμμα για τα Block 50, 52+ και 52+ Advanced), δηλαδή 1,68 δις ευρώ για τα 155 μαχητικά. Όπως και στην περίπτωση των Mirage 2000, υπάρχει η επιφύλαξη για τυχόν επιπλέον κόστη για παράδειγμα, δημιουργία αναγκαίων υποδομών στην ΕΑΒ, αν και σε όλες τις παλαιότερες περιπτώσεις των προτάσεων της Lockheed Martin δεν είχε ποτέ ανακύψει τέτοιο θέμα. Αντίθετα, η κατασκευάστρια εταιρεία υπογράμμιζε την ύπαρξη της τεχνογνωσίας που είχε αποκτηθεί από τις εργασίες CCIP στο μέρος του προγράμματος το οποίο είχε υλοποιήσει παλαιότερα η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία για την USAFE. Από τα παραπάνω -και εάν οι εκτιμήσεις κόστους είναι ακριβείς- είναι προφανές ότι στις όποιες αποφάσεις εκσυγχρονισμών ληφθούν, οι επιλογές είναι μάλλον ξεκάθαρες. Οι γαλλικές απαιτήσεις, όπως άλλωστε και στο παρελθόν, είναι υπερβολικές και πλησιάζουν τα όρια του «παραλόγου» στο πλαίσιο των επιδιώξεων που έχει ένα πρόγραμμα ΕΜΖ. Το όλο πλαίσιο μάλιστα κάνει πολύ πιθανή την υπόθεση που εκφράζουν κάποιοι ότι «οι Γάλλοι προσπαθούν πλέον να αποφύγουν τον εκσυγχρονισμό των Mirage 2000, που θεωρούν σκόπελο για ένα μελλοντικό πρόγραμμα νέου μαχητικού, όταν αυτό έλθει». Έτσι προτιμούν να προσπεράσουν τον ΕΜΖ τώρα, για να βρεθούν σε πλεονεκτική θέση, όπως ελπίζουν, στο μέλλον. Ακόμη όμως και εάν τα κόστη ΕΜΖ των Mirage 2000 και F-16 ήταν αντίστοιχα, υπάρχουν πολλοί άλλοι λόγοι που θα συνηγορούσαν κατά της πρόκρισης της γαλλικής πρότασης στους εξαιρετικά δύσκολους οικονομικά καιρούς που ζούμε. Η τεράστια επένδυση που απαιτείται αποδίδει τελικά ένα μαχητικό σχεδιασμένο τη δεκαετία του 90 χωρίς σύγχρονους αισθητήρες, όπως ραντάρ AESA, που θα κληθεί όμως να υπηρετήσει στις επόμενες δεκαετίες σε έναν κόσμο όπου θα κυριαρχούν τα ραντάρ ηλεκτρονικής σάρωσης ως αντίμετρα σε τεχνολογίες στελθ. Η κατάσταση ίσως να ήταν διαφορετική εάν η πρόταση αφορούσε ένα «πακέτο» γύρω από ραντάρ RBE2 AA (έστω και PESA) με ηλεκτροοπτικούς αισθητήρες OSF και σύστημα αυτοπροστασίας Spirale προερχόμενο από το Rafale. Τότε όμως είναι σχεδόν σίγουρο ότι η γαλλική απαίτηση θα ήταν ακόμη πιο εξωφρενική. Το τεράστιο αντίτιμο του ΕΜΖ προορίζεται να εξασφαλίσει -το μέγιστο- 15 περίπου χρόνια επιχειρησιακής υπηρεσίας στα Μ2000 που έχουν ήδη 25 χρόνια στα φτερά τους (ή μέχρι την εξάντληση του ορίου δομικής ζωής τους), κάτι που αποδίδει έναν εξαιρετικά φτωχό λόγο κόστους-απόδοσης. Επιπλέον, ακόμη και εάν υποθέσουμε ότι ο εκσυγχρονισμός των Mirage 2000 προχωρήσει παρά το δυσθεώρητο κόστος του, διαιωνίζει την πολυτυπία, καθώς δημιουργεί ένα ακόμη πρότυπο, έστω και αν αυτό βρίσκεται πολύ κοντά στο Mirage Mk2 κατά τους γαλλικούς ισχυρισμούς. Η αξιοποίηση όμως των εκσυγχρονισμένων αεροσκαφών θα απαιτήσει περαιτέρω μεγάλη επένδυση σε βλήματα MICA, που όμως δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν πουθενά αλλού παρά μόνο στα γαλλικά μαχητικά. Εκτός βέβαια και αν συνεχιστεί η συνήθης τακτική, τα επιπλέον μαχητικά να μοιραστούν το (μικρό) αρχικό απόθεμα των πυραύλων της MBDA, ακυρώνοντας δηλαδή τον πανάκριβο εκσυγχρονισμό στην πράξη. Για όσους βέβαια αναρωτιούνται ακόμη για το ινδικό πρόγραμμα των Mirage 2000I/IT (που αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2022, σχεδόν δέκα χρόνια από την έναρξή του), αποτελεί για όλους τους λόγους που προαναφέρθηκαν σκάνδαλο πρώτου μεγέθους σε μια χώρα βέβαια όπου ο ορθολογισμός δεν ήταν ποτέ το δυνατό σημείο των εξοπλισμών της! Το κεφάλαιο των Mirage 2000EGM/BGM κλείνει δυστυχώς -υπό το βάρος λανθασμένων αποφάσεων των παρελθόντος- με τα μαχητικά πιθανότατα να ολοκληρώνουν την καριέρα τους σε μια επιταχυνόμενη απαξίωση κάποια στιγμή μέσα στη δεκαετία του Στην άλλη πλευρά του λόφου, ο δυνητικός εκσυγχρονισμός των F-16 έχει βελτιωθεί από το 2009 και αποτελεί σήμερα την καλύτερη λύση από πλευράς κόστους-απόδοσης. Παρ όλα αυτά, το κόστος των 1,68 δισεκατομμυρίων ευρώ δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητο. Ωστόσο, θα μπορούσαν να αναζητηθούν κάποιες εναλλακτικές επιλογές, όπως για παράδειγμα η υλοποίηση μόνο μέρους του προγράμματος, περιορισμένο στα μαχητικά PXII/ III/IV, αφήνοντας τα PXI Block 30 να τερματίσουν την καριέρα τους με τρόπο ανάλογο των Mirage 2000EGM/BGM. Μια τέτοια επιλογή εκτιμάται ότι θα εξοικονομούσε περίπου 350 εκατομμύρια ευρώ κάνοντας ευκολότερη τη χρηματοδότηση του υπόλοιπου προγράμματος. Στον αντίποδα όμως και με δεδομένα τα πολλά απάρτια που υπάρχουν διαθέσιμα, τα Block 30 της 330 Μοίρας μπορούν να γίνουν εφάμιλλα των F-16 Block 52+. Έτσι, σε μία δεκαετία από σήμερα, θα είναι αυτά τα μαχητικά που μαζί με τα F-16V θα σηκώνουν το βάρος της ελληνικής αεράμυνας. Ας σημειωθεί επίσης ότι το πρόγραμμα με ορίζοντα υλοποίησης 6-7 ετών δίνει τη δυνατότητα τμηματικής αποπληρωμής του (στα πρότυπα του προγράμματος MLU των P-3) με καταβολή του 1,68 δις ευρώ σε «δόσεις» των εκατομμυρίων ετησίως πέραν της δυνατότητας χρηματοδότησης μέσω FMS. Ολοκληρώνοντας την αναφορά μας, θα υπογραμμίσουμε για άλλη μια φορά, ότι το πρόγραμμα ΕΜΖ των F-16 είναι ένας μόνο άξονας του ορίζοντα ισχύος της ΠΑ για το Ο άλλος και σημαντικότερος άξονας για μια μικρότερη αλλά αποτελεσματικότερη Πολεμική Αεροπορία στο μέλλον θα προέλθει από επενδύσεις σε όπλα και συστήματα, κάτι όμως που θα αναλύσουμε σε επόμενο άρθρο μας. π&δ 36 09/ /

Η ένταξη σε υπηρεσία στην ΠΑ

Η ένταξη σε υπηρεσία στην ΠΑ P T Y P Q R S Mirage 2000-5Mk.2 Η ένταξη σε υπηρεσία στην ΠΑ P T Y Η ένταξη σε υπηρεσία στην ΠΑ Πραγµατοποιήθηκε στις 23 Νοεµβρίου, ηµέρα Παρασκευή στο αεροδρόµιο της Τανάγρας όπου εδρεύει η 114 Πτέρυγα

Διαβάστε περισσότερα

Η ανατοµία του συστήµατος. 76 π À ƒπ -º µƒ À ƒπ 2009 ANAXAITI H/INTERCEPTION. Αποστολή/φωτογραφίες Απόλλων Γ. Λεονταρίτης

Η ανατοµία του συστήµατος. 76 π À ƒπ -º µƒ À ƒπ 2009 ANAXAITI H/INTERCEPTION. Αποστολή/φωτογραφίες Απόλλων Γ. Λεονταρίτης N O M N O P κής Αεράµυνας Προστασίας ύναµης (343Μ). Έτσι λοιπόν, πέραν της εκµετάλλευσης των νέων µαχητικών σε εξειδικευµένους ρόλους µε ειδικά όπλα κρούσης και Καταστολής Αεράµυνας, όλοι οι χειριστές

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ Τεύχος 25 Αθήνα, 1 Δεκεμβρίου 2004

ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ Τεύχος 25 Αθήνα, 1 Δεκεμβρίου 2004 ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ Τεύχος 25 Αθήνα, 1 Δεκεμβρίου 2004 ΤΟ ΝΕΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΟΠΛΙΣΜΩΝ: ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΛΕΟΝ ΑΞΙΟΛΟΓΕΣ ΑΓΟΡΕΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΟΠΛΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ. Ο ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΟΥ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΟΣ:

Διαβάστε περισσότερα

fox2 magazine εκατομμύρια δολάρια από το 2003 για αεροσκάφη που δεν έχουμε ή που δεν πετ

fox2 magazine εκατομμύρια δολάρια από το 2003 για αεροσκάφη που δεν έχουμε ή που δεν πετ fox2 magazine - 273 εκατομμύρια δολάρια από το 2003 για αεροσκάφη που δεν έχουμε ή που δεν πετ Το υπουργείο Άμυνας σε απάντησή του σε ερώτηση Βουλευτών στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου, για το

Διαβάστε περισσότερα

Η «νέα» Τουρκική Αεροπορία ασκείται

Η «νέα» Τουρκική Αεροπορία ασκείται ΤΗΚ - Anatolian Eagle 2013-2 Η «νέα» Τουρκική Αεροπορία ασκείται Αν και σημαντικά φτωχότερη από τις αρχικές τουρκικές φιλοδοξίες, η διεθνής διοργάνωση της ετήσιας άσκησης της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας

Διαβάστε περισσότερα

Περιήγηση στους χώρους της αεροπορικής έκθεσης της Μόσχας

Περιήγηση στους χώρους της αεροπορικής έκθεσης της Μόσχας Περιήγηση στους χώρους της αεροπορικής έκθεσης της Μόσχας Χωρίς να περιλαµβάνει σηµαντικά καινούρια εκθέµατα, η εφετινή αεροπορική έκθεση της Μόσχας που πραγµατοποιήθηκε µεταξύ 21 και 26 Αυγούστου διατήρησε

Διαβάστε περισσότερα

ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ

ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ HORST REICHENBACH ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ «ΕΠΙΤΑΧΥΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ» ΠΕΜΠΤΗ 7 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Εμπλοκή της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας στο Πρόγραμμα Εκσυγχρονισμού των F-16 της ΠΑ μέσω Βιομηχανικών Συνεργασιών

Εμπλοκή της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας στο Πρόγραμμα Εκσυγχρονισμού των F-16 της ΠΑ μέσω Βιομηχανικών Συνεργασιών Εμπλοκή της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας στο Πρόγραμμα Εκσυγχρονισμού των F-16 της ΠΑ μέσω Βιομηχανικών Συνεργασιών ΓΕΝΙΚΑ Η ΠΑ διαθέτει στο οπλοστάσιό της μοντέρνα οπλικά συστήματα Αεροσκαφών και συστημάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΦΟΙΝΙΚΑΣ Αποστολή 7

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΦΟΙΝΙΚΑΣ Αποστολή 7 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΦΟΙΝΙΚΑΣ Αποστολή 7 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Με την πρώτη ημέρα από την άναδρη επίθεση της Τουρκίας να έχει περάσει, οι δυο χώρες έχουν εμπλακέι τόσο στην στεριά, όσο στην θάλασσα και στον αέρα. Στην

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ 1 Στρατηγική Στρατηγική είναι ο καθορισμός των βασικών μακροπρόθεσμων στόχων και σκοπών μιας επιχείρησης, η επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

AΠΟΣΤΟΛΗ ΝΕΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΥΠΕΡΟΠΛΟ ΜΕΣΩ ΕΝΔΙΑΜΕΣΗΣ ΛΥΣΗΣ

AΠΟΣΤΟΛΗ ΝΕΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΥΠΕΡΟΠΛΟ ΜΕΣΩ ΕΝΔΙΑΜΕΣΗΣ ΛΥΣΗΣ AΠΟΣΤΟΛΗ Mirage 2000-9 του Δηµήτρη Θ. Στεργίου Φωτογραφίες: Δ.Θ.Σ., Dassault Aviation Η πρόθεση πώλησης των Mirage 2000-9 των Ηνωµένων Αραβικών Εµιράτων αιωρείται στη διεθνή αγορά εδώ και καιρό, καθώς

Διαβάστε περισσότερα

Κτιριακός τομέας και τεχνικός κόσμος στην περίοδο οικονομικής κρίσης: Υφιστάμενη κατάσταση, ευκαιρίες και μελλοντικές προκλήσεις

Κτιριακός τομέας και τεχνικός κόσμος στην περίοδο οικονομικής κρίσης: Υφιστάμενη κατάσταση, ευκαιρίες και μελλοντικές προκλήσεις ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΤΜΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Κτιριακός τομέας και τεχνικός κόσμος στην περίοδο οικονομικής κρίσης: Υφιστάμενη κατάσταση, ευκαιρίες και μελλοντικές προκλήσεις Άνθιμος Αμανατίδης

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΕΡΟΝΑΥΠΗΓΩΝ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΕΡΟΝΑΥΠΗΓΩΝ Προς: Πίνακα Αποδεκτών Ημ/νία: 9 Σεπτεμβρίου 2013 Αρ. Πρωτ.: 2013-09-09/2 Θέμα: Αποστέωση και απαξίωση της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ) αλλά και της Αμυντικής Βιομηχανίας της Ελλάδας (ΕΑΣ, ΕΛΒΟ)

Διαβάστε περισσότερα

Ένταξη Συστήματος InfraRed Search & Track (IRST) Στα Συστήματα Επικείμενης Αναβάθμισης Αεροσκαφών F 16

Ένταξη Συστήματος InfraRed Search & Track (IRST) Στα Συστήματα Επικείμενης Αναβάθμισης Αεροσκαφών F 16 Ένταξη Συστήματος InfraRed Search & Track (IRST) Στα Συστήματα Επικείμενης Αναβάθμισης Αεροσκαφών F 16 Εισαγωγή H Υπέρυθρη ακτινοβολία (IR) είναι αόρατη ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, με μεγαλύτερα μήκη

Διαβάστε περισσότερα

Οι Συμπράξεις Δημοσίου - Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) σε έργα αστικού περιβάλλοντος

Οι Συμπράξεις Δημοσίου - Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) σε έργα αστικού περιβάλλοντος Οι Συμπράξεις Δημοσίου - Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) σε έργα αστικού περιβάλλοντος ΗλίαςΗλίας Πλασκοβίτης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου ΕλισάβετΕλισάβετ Καραΐσκου, MSc, Υπ. Διδάκτωρ Παντείου

Διαβάστε περισσότερα

Εισηγητής: Βασίλης Παπαβασιλείου, Γεν. Διευθυντής ΑΝΕΘ ΑΕ

Εισηγητής: Βασίλης Παπαβασιλείου, Γεν. Διευθυντής ΑΝΕΘ ΑΕ Εισηγητής: Βασίλης Παπαβασιλείου, Γεν. Διευθυντής ΑΝΕΘ ΑΕ Έδεσσα, 25-10-2014 I. Γενικές διαπιστώσεις από την εφαρμογή της προσέγγισης LEADER II. III. IV. Τοπική Ανάπτυξη με την Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΗΛΕΟΜΟΙΟΤΥΠΙΑ. Από: Τηλέφωνο: Φαξ:

ΤΗΛΕΟΜΟΙΟΤΥΠΙΑ. Από: Τηλέφωνο: Φαξ: ΤΗΛΕΟΜΟΙΟΤΥΠΙΑ Προς: Από: Τηλέφωνο: Φαξ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΙΓΑΙΟΥ Ειδική Υπηρεσία Συντονισµού και Εφαρµογής συγχρηµατοδοτούµενων Δράσεων (ΕΥΣΕΔ ΥΝΑ) ΜΟΝΑΔΑ B Ταχ. Δ/νση: ΑΚΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

Σύστημα Διαχείρισης, Ελέγχου και Παρακολούθησης Ασθενοφόρων και Περιστατικών

Σύστημα Διαχείρισης, Ελέγχου και Παρακολούθησης Ασθενοφόρων και Περιστατικών Σύστημα Διαχείρισης, Ελέγχου και Παρακολούθησης Ασθενοφόρων και Περιστατικών Η LINK Technologies Α.Ε. ιδρύθηκε το 2002 με στόχο να καταστεί πυρήνας καινοτομικών λύσεων Τηλεματικής αναβαθμίζοντας καθημερινά

Διαβάστε περισσότερα

Συνεργασία σμήνους μη επανδρωμένων οχημάτων (UAVs) σε αποστολές αποτύπωσης

Συνεργασία σμήνους μη επανδρωμένων οχημάτων (UAVs) σε αποστολές αποτύπωσης Συνεργασία σμήνους μη επανδρωμένων οχημάτων (UAVs) σε αποστολές αποτύπωσης Εννοιολογικά στάδια Κατασκευή UAVs Επικοινωνία μεταξύ των μελών Ανάλυση καταγεγραμμένων γεγονότων Αρχιτεκτονική Αρχηγού Σμήνους

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Μονάδα 10.2: Εργαλεία χρονοπρογραμματισμού των δραστηριοτήτων.

Εκπαιδευτική Μονάδα 10.2: Εργαλεία χρονοπρογραμματισμού των δραστηριοτήτων. Εκπαιδευτική Μονάδα 10.2: Εργαλεία χρονοπρογραμματισμού των δραστηριοτήτων. Στην προηγούμενη Εκπαιδευτική Μονάδα παρουσιάστηκαν ορισμένα χρήσιμα παραδείγματα διαδεδομένων εργαλείων για τον χρονοπρογραμματισμό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ 100% ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΜΕ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ LED ΚΑΙ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΗ ΤΗΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 1 Περιεχόμενα 1. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία

Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία Η ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία είναι εκείνο το εργαλείο της πολιτικής σε θέματα συνοχής που αποσκοπεί στην επίλυση διασυνοριακών προβλημάτων και στην από κοινού ανάπτυξη των

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ Εισαγωγή

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ Εισαγωγή 1 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ Εισαγωγή Η ανάλυση ευαισθησίας μιάς οικονομικής πρότασης είναι η μελέτη της επιρροής των μεταβολών των τιμών των παραμέτρων της πρότασης στη διαμόρφωση της τελικής απόφασης. Η ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 218 Χορηγός: 18 Απριλίου 218 1 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε µήνα από το 1981 Έρευνες Οικονοµικής

Διαβάστε περισσότερα

The energy market in Europe-«The role of the Greek DSO- HEDNO» Nikolaos Chatziargyriou, President and CEO of HEDNO

The energy market in Europe-«The role of the Greek DSO- HEDNO» Nikolaos Chatziargyriou, President and CEO of HEDNO The energy market in Europe-«The role of the Greek DSO- HEDNO» Nikolaos Chatziargyriou, President and CEO of HEDNO 19thRoundtable with the Government of Greece-The Economist Kυρίες και Κύριοι Πριν ξεκινήσω

Διαβάστε περισσότερα

Όμως πώς θα ορίζαμε την έννοια πληροφορία; Πώς την αντιλαμβανόμαστε;

Όμως πώς θα ορίζαμε την έννοια πληροφορία; Πώς την αντιλαμβανόμαστε; 1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η πληροφορία αποτελεί το βασικό εργαλείο άσκησης της ιατρικής επιστήμης. Η διάγνωση, η θεραπεία, η πρόληψη και η διοίκηση της υγείας βασίζονται στην απόκτηση, διαχείριση και επεξεργασία της

Διαβάστε περισσότερα

E-SHOP.GR Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΜΙΑΣ ΚΛΑΣΣΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΧΑΡΗ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

E-SHOP.GR Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΜΙΑΣ ΚΛΑΣΣΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΧΑΡΗ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ E-SHOP.GR Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΜΙΑΣ ΚΛΑΣΣΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΧΑΡΗ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Ιανουάριος 2006-1 - AGENDA E-shop.gr με μια ματιά Πληροφορική:μια κλασσική αγορά Καινοτομία στην e-shop.gr Αποτελέσματα/Συμπεράσματα - 2

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΑΕΡΙΟΙ ΑΙΣΘΗΤΗΡΕΣ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗΣ

ΕΝΑΕΡΙΟΙ ΑΙΣΘΗΤΗΡΕΣ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗΣ 1 Συστήματα Συλλογής Πληροφοριών (SIGINT-ΙΜΙΝΤ) στην ΠΑ 2 ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΗ 3 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ SIGΙΝΤ ΠΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΜΙΝΤ ΠΑ ΕΠΙΛΥΣΗ ΑΠΟΡΙΩΝ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ 4 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ SIGΙΝΤ ΠΑ ESM-ELINT EMB-145 AEW&C 5 ΦΑΣΕΙΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

30 χρόνια στους ουρανούς µε τα RF-4E. 348 Μοίρα Τακτικής Αναγνώρισης

30 χρόνια στους ουρανούς µε τα RF-4E. 348 Μοίρα Τακτικής Αναγνώρισης 30 χρόνια στους ουρανούς µε τα RF-4E 348 Μοίρα Τακτικής Αναγνώρισης 30 χρόνια στους ουρανούς µε τα RF-4E π H 348 MΤΑ παρέλαβε τα πρώτα RF-4E το 1978, συνεχίζοντας τη µεγάλη παράδοση στις αποστολές τακτικής

Διαβάστε περισσότερα

5.1. Χωροταξικός Σχεδιασμός Κριτήρια αξιολόγησης Χωροταξικού Σχεδιασμού Δραστηριότητες Χωροταξικού Σχεδιασμού...

5.1. Χωροταξικός Σχεδιασμός Κριτήρια αξιολόγησης Χωροταξικού Σχεδιασμού Δραστηριότητες Χωροταξικού Σχεδιασμού... ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Περιεχόμενα 5.1. Χωροταξικός Σχεδιασμός... 2 5.2. Κριτήρια αξιολόγησης Χωροταξικού Σχεδιασμού... 4 5.3. Δραστηριότητες Χωροταξικού Σχεδιασμού... 5 5.4. Τύποι Χωροταξίας...

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ. Αρχηγού Ελληνικής Αστυνομίας Αντιστράτηγου κ. Φώτιου ΝΑΣΙΑΚΟΥ. ΘΕΜΑ:«Παρουσίαση Στρατηγικής Ολυμπιακής Ασφάλειας» Αθήνα,

ΟΜΙΛΙΑ. Αρχηγού Ελληνικής Αστυνομίας Αντιστράτηγου κ. Φώτιου ΝΑΣΙΑΚΟΥ. ΘΕΜΑ:«Παρουσίαση Στρατηγικής Ολυμπιακής Ασφάλειας» Αθήνα, ΟΜΙΛΙΑ Αρχηγού Ελληνικής Αστυνομίας Αντιστράτηγου κ. Φώτιου ΝΑΣΙΑΚΟΥ ΘΕΜΑ:«Παρουσίαση Στρατηγικής Ολυμπιακής Ασφάλειας» Αθήνα, 16-10-2003 Αναλαμβάνοντας ως Χώρα τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ Ενότητα 6η: ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Κοζάνη) Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Σκάλκος: 18 εμβληματικά έργα ύψους 2,98 δισ. ευρώ στο τρέχον ΕΣΠΑ

Σκάλκος: 18 εμβληματικά έργα ύψους 2,98 δισ. ευρώ στο τρέχον ΕΣΠΑ Σκάλκος: 18 εμβληματικά έργα ύψους 2,98 δισ. ευρώ στο τρέχον ΕΣΠΑ Συνέντευξη παραχώρησε ο ΓΓΔΕ & ΕΣΠΑ, κος Δημήτρης Σκάλκος στο Capital.gr. Μεταξύ άλλων αναφέρθηκε στην απορρόφηση πόρων από το ΕΣΠΑ 2014-2020

Διαβάστε περισσότερα

Η Veritas ανακοινώνει λύσεις Enterprise Data Management μέσω του NetBackup 8.0

Η Veritas ανακοινώνει λύσεις Enterprise Data Management μέσω του NetBackup 8.0 Η Veritas ανακοινώνει λύσεις Enterprise Data Management μέσω του NetBackup 8.0 Η Veritas Technologies LLC, ο παγκόσμιος ηγέτης στον τομέα της διαχείρισης πληροφοριών, ανακοίνωσε το λανσάρισμα του NetBackup

Διαβάστε περισσότερα

Ορίζετε εσείς τον αριθμό των ωρών που θέλετε ελάχιστος αριθμός 10 ώρες και αγορά ανά 10άδα ωρών

Ορίζετε εσείς τον αριθμό των ωρών που θέλετε ελάχιστος αριθμός 10 ώρες και αγορά ανά 10άδα ωρών Ώρες (ωρών που προστίθενται) Ελάχιστη παραγγελία Home Classic Ορίζετε εσείς τον αριθμό των ωρών που θέλετε ελάχιστος αριθμός 10 ώρες και αγορά ανά 10άδα ωρών 90 μέρες (περίπου 3 μήνες) Βίντεο μαθημάτων,

Διαβάστε περισσότερα

Συστήματα Πληροφοριών Διοίκησης

Συστήματα Πληροφοριών Διοίκησης ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Συστήματα Πληροφοριών Διοίκησης Ενότητα 2: Γενική θεώρηση και κατάταξη συστημάτων πληροφοριών διοίκησης Διονύσιος Γιαννακόπουλος, Καθηγητής Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

EXPOSEC DEFENSEWORLD - CONFERENCE 2015 40 ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΧΘΕΣ, ΣΗΜΕΡΑ, ΑΥΡΙΟ

EXPOSEC DEFENSEWORLD - CONFERENCE 2015 40 ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΧΘΕΣ, ΣΗΜΕΡΑ, ΑΥΡΙΟ EXPOSEC DEFENSEWORLD - CONFERENCE 2015 40 ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΧΘΕΣ, ΣΗΜΕΡΑ, ΑΥΡΙΟ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΝΟΥΣΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ΕΑΒ Α.Ε. 16 Μαΐου 1975 Δημοσίευση Νόμου 43/75 που αφορά στη σύσταση

Διαβάστε περισσότερα

«ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ»

«ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ» «ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ» Έρευνα Συγκυρίας και Επιχειρηματικού κλίματος Σύνοψη ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ Ευρωπαϊκή Ένωση Ευρωπαϊκό

Διαβάστε περισσότερα

To «ψηφιακό» μέλλον των πόλεων

To «ψηφιακό» μέλλον των πόλεων To «ψηφιακό» μέλλον των πόλεων Οι ψηφιακές πόλεις σημαντικότερες από το e-government Γιάννης Λάριος Δρ Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Σύμβουλος του Ειδικού Γραμματέα Ψηφιακού Σχεδιασμού Πόλεις σε ανταγωνισμό το

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Δημόσια Διαβούλευση για το έργο Εκσυγχρονισμός Συστήματος Φωτεινής Σηματοδότησης στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος

ΘΕΜΑ: Δημόσια Διαβούλευση για το έργο Εκσυγχρονισμός Συστήματος Φωτεινής Σηματοδότησης στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος ECO PHOS Γεώργιος Καλογιάννης Συστήματα Φωτεινής Σηματοδότησης και φωτισμού με LED. Κοιμ. Θεοτόκου 1, Άλιμος, 17455, Αθήνα Προς : Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος Γενική Δ/νση Αναπτυξιακού προγραμματισμού, περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Διδάσκοντες: Αναπλ. Καθ. Δ. Καραλέκας Λέκ. Ι. Γιαννατσής Διαφάνειες Διαλέξεων Προγραμματισμός Ανάπτυξης Νέων Προϊόντων Ο προγραμματισμός ανάπτυξης νέων προϊόντων (product

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρία των Διεθνών Μετακινήσεων Κεφαλαίου

Η Θεωρία των Διεθνών Μετακινήσεων Κεφαλαίου Η Θεωρία των Διεθνών Μετακινήσεων Κεφαλαίου Περιεχόμενα Κεφαλαίου Η Ανάπτυξη της Διεθνούς Επιχειρηματικής Δραστηριότητας Τρόποι Άσκησης της Διεθνούς Επιχειρηματικής Δραστηριότητας και Ανάλυση των Πλεονεκτημάτων

Διαβάστε περισσότερα

Η Λιγνιτική Ηλεκτροπαραγωγή στο νέο Ενεργειακό Περιβάλλον

Η Λιγνιτική Ηλεκτροπαραγωγή στο νέο Ενεργειακό Περιβάλλον Η Λιγνιτική Ηλεκτροπαραγωγή στο νέο Ενεργειακό Περιβάλλον Δ. Μετικάνης Διευθυντής Διεύθυνσης Σχεδιασμού & Απόδοσης Παραγωγής 25.06.2010 Κύρια Σημεία 1. Το νέο Ενεργειακό Περιβάλλον 2. Το Επενδυτικό Πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ& ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ& ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ& ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Διδάσκοντες: Καθ. Δ. Καραλέκας Λέκτ. Ι. Γιαννατσής Διαφάνειες Διαλέξεων Προγραμματισμός Ανάπτυξης Νέων Προϊόντων Ο προγραμματισμός ανάπτυξης νέων προϊόντων (product planning)

Διαβάστε περισσότερα

Rafale. εύτερη αποστολή στο Αφγανιστάν και ενηµέρωση Ελλήνων δηµοσιογράφων για τις δυνατότητές του από τη Γαλλική Αεροπορία

Rafale. εύτερη αποστολή στο Αφγανιστάν και ενηµέρωση Ελλήνων δηµοσιογράφων για τις δυνατότητές του από τη Γαλλική Αεροπορία Rafale E Z H E F G H εύτερη αποστολή στο Αφγανιστάν και ενηµέρωση Ελλήνων δηµοσιογράφων για τις δυνατότητές του από τη Γαλλική Αεροπορία E Z H Έλληνες δηµοσιογράφοι του ειδικού και ηµερήσιου Τύπου προσκλήθηκαν

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΠΡΟΙΌΝΤΩΝ ΞΥΛΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΠΛΟΥ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ

ΜΑΘΗΜΑ: ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΠΡΟΙΌΝΤΩΝ ΞΥΛΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΠΛΟΥ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΟΥ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΠΡΟΙΌΝΤΩΝ ΞΥΛΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΠΛΟΥ Έρευνα μάρκετινγκ Τιμολόγηση Ανάπτυξη νέων προϊόντων ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Τμηματοποίηση της αγοράς Κανάλια

Διαβάστε περισσότερα

NORTHERN GREECE AT THE CROSSROADS OF THE ENERGY ROADMAP. Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος, ΔΕΗ Α.Ε.

NORTHERN GREECE AT THE CROSSROADS OF THE ENERGY ROADMAP. Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος, ΔΕΗ Α.Ε. THESSALONIKI SUMMIT 2016 NORTHERN GREECE AT THE CROSSROADS OF THE ENERGY ROADMAP Σταύρος Γούτσος Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος, ΔΕΗ Α.Ε. Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και κύριοι, Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω

Διαβάστε περισσότερα

Συστήµατος Επιδείξεως µη Επανδρωµένου Μαχητικού. (Véhicule Aérien de Combat sans Pilote, UCAV)» Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Συστήµατος Επιδείξεως µη Επανδρωµένου Μαχητικού. (Véhicule Aérien de Combat sans Pilote, UCAV)» Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ στο σχέδιο νόµου «Κύρωση της Τροποποίησης υπ α- ριθµ. 2 στη Συµφωνία Διοικητικής Φύσης µεταξύ του Υ- πουργείου Άµυνας της Γαλλικής Δηµοκρατίας και του Υπουργείου Εθνικής Άµυνας της Ελληνικής

Διαβάστε περισσότερα

1. Το μοντέλο των πέντε δυνάμεων του Porter αναλύει το μάκρο-περιβάλλον. α. Λάθος. β. Σωστό. Απάντηση: α. Λάθος.

1. Το μοντέλο των πέντε δυνάμεων του Porter αναλύει το μάκρο-περιβάλλον. α. Λάθος. β. Σωστό. Απάντηση: α. Λάθος. 1. Το μοντέλο των πέντε δυνάμεων του Porter αναλύει το μάκρο-περιβάλλον. α. Λάθος. β. Σωστό. Απάντηση: α. Λάθος. 2. Ποια από τις παρακάτω επιλογές δεν περιλαμβάνεται στην ανάλυση του μάκρο-περιβάλλοντος;

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Έργων. Ενότητα 7: Εκτέλεση, παρακολούθηση και έλεγχος έργου

Διαχείριση Έργων. Ενότητα 7: Εκτέλεση, παρακολούθηση και έλεγχος έργου Διαχείριση Έργων Ενότητα 7: Εκτέλεση, παρακολούθηση και έλεγχος έργου Μπεληγιάννης Γρηγόριος Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων (Δ.Ε.Α.Π.Τ.)

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ υπ αριθμ. 2311/5-9-2014. Διευκρινήσεις επί της ανωτέρω διακήρυξης

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ υπ αριθμ. 2311/5-9-2014. Διευκρινήσεις επί της ανωτέρω διακήρυξης ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ υπ αριθμ. 2311/5-9-2014 «e-master: ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΗΣ ΕΣΔΥ» Αθήνα 8.10.2014 Προς κάθε ενδιαφερόμενο 1 Διευκρινήσεις

Διαβάστε περισσότερα

To ψηφιακό μέλλον των πόλεων

To ψηφιακό μέλλον των πόλεων To ψηφιακό μέλλον των πόλεων Οι ψηφιακές πόλεις σημαντικότερες του e-government Δρ Γιάννης Λάριος Σύμβουλος του Ειδικού Γραμματέα Ψηφιακού Σχεδιασμού Η Ψηφιακή Στρατηγική πώς είναι ήδη ορατή στους Δήμους

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση Προέδρου ΕΤΕ σχετικά με την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου

Παρουσίαση Προέδρου ΕΤΕ σχετικά με την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου Παρουσίαση Προέδρου ΕΤΕ σχετικά με την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου Προτείναμε την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας με καταβολή μετρητών με δικαίωμα προτίμησης υπέρ των παλαιών μετόχων μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

Παρατηρήσεις της Forthnet Α.Ε. στη Δημόσια Διαβούλευση αναφορικά με τη χορήγηση Δικαιωμάτων Χρήσης Ραδιοσυχνοτήτων στη ζώνη των 2,6 GHz

Παρατηρήσεις της Forthnet Α.Ε. στη Δημόσια Διαβούλευση αναφορικά με τη χορήγηση Δικαιωμάτων Χρήσης Ραδιοσυχνοτήτων στη ζώνη των 2,6 GHz Παρατηρήσεις της Forthnet Α.Ε. στη Δημόσια Διαβούλευση αναφορικά με τη χορήγηση Δικαιωμάτων Χρήσης Ραδιοσυχνοτήτων στη ζώνη των 2,6 GHz Σε απάντηση των ερωτήσεων που τίθενται στην δημόσια διαβούλευση «ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

Operation ''Air Father'' MISSION 2-21/01/2013

Operation ''Air Father'' MISSION 2-21/01/2013 Operation ''Air Father'' MISSION 2-21/01/2013 Πάμε γερά!!! CHECKLIST ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΙΣ 21/01/13 -BMS Setup/OSC -Validator IP : 89.163.176.42 -TEAMSPEAK AMVI (IP: 89.163.176.42:9990 Password: clearedhot

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγική Επιλογή Capital B.O.S. Capital B.O.S.

Στρατηγική Επιλογή Capital B.O.S. Capital B.O.S. Στρατηγική Επιλογή Το ταχύτατα μεταβαλλόμενο περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις σήμερα, καθιστά επιτακτική -όσο ποτέ άλλοτε- την ανάπτυξη ολοκληρωμένων λύσεων που θα διασφαλίζουν,

Διαβάστε περισσότερα

Αστικά υδραυλικά έργα

Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αστικά υδραυλικά έργα Διαστασιολόγηση αγωγών και έλεγχος πιέσεων δικτύων διανομής Δημήτρης Κουτσογιάννης, Καθηγητής ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΠΟΛΥΠΛΟΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

Θέμα: ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΠΟΛΥΠΛΟΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (Πάτρας) Διεύθυνση: Μεγάλου Αλεξάνδρου 1, 263 34 ΠΑΤΡΑ Τηλ.: 2610 369051, Φαξ: 2610 396184, TECHNOLOGICAL EDUCATIONAL INSTITUTE

Διαβάστε περισσότερα

Παρατηρήσεις της Vodafone-Πάναφον στη Δημόσια Διαβούλευση της ΕΕΤΤ αναφορικά με τη διερεύνηση χορήγησης δικαιωμάτων χρήσης ραδιοσυχνοτήτων στη ζώνη

Παρατηρήσεις της Vodafone-Πάναφον στη Δημόσια Διαβούλευση της ΕΕΤΤ αναφορικά με τη διερεύνηση χορήγησης δικαιωμάτων χρήσης ραδιοσυχνοτήτων στη ζώνη Παρατηρήσεις της Vodafone-Πάναφον στη Δημόσια Διαβούλευση της ΕΕΤΤ αναφορικά με τη διερεύνηση χορήγησης δικαιωμάτων χρήσης ραδιοσυχνοτήτων στη ζώνη των 2,6 GHz Απρίλιος 2009 Πίνακας Περιεχομένων 1 Εισαγωγή...3

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση και Αξιολόγηση Επιχειρηµατικής Στρατηγικής

Ανάλυση και Αξιολόγηση Επιχειρηµατικής Στρατηγικής Ανάλυση και Αξιολόγηση Επιχειρηµατικής Στρατηγικής Καθηµερινά αντιµετωπίζουµε εξαιρετικές επιχειρηµατικές ευκαιρίες ευφυώς µεταµφιεσµένες σε άλυτα προβλήµατα. J.W. Gardner. Αξιολόγηση Επιχειρηµατικής Στρατηγικής

Διαβάστε περισσότερα

Η βιώσιμη ανάπτυξη έχει πυροδοτήσει αρκετές διαφωνίες ως προς την έννοια, τη χρησιμότητα αλλά και τη σκοπιμότητά της τα τελευταία χρόνια.

Η βιώσιμη ανάπτυξη έχει πυροδοτήσει αρκετές διαφωνίες ως προς την έννοια, τη χρησιμότητα αλλά και τη σκοπιμότητά της τα τελευταία χρόνια. Ν. Χατζηαργυρίου: «Έξυπνη προσαρμογή ή θάνατος;» Κυρίες και κύριοι καλημέρα σας. Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον Economist για το σημερινό Συνέδριο που έχει ως επίκεντρο ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον θέμα,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΜΑΙΟΣ 2018 Χορηγός: 13 Ιουνίου 2018 2 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2019 Χορηγός: 26 Φεβρουαρίου 2019 2 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες

Διαβάστε περισσότερα

ενεργειακό περιβάλλον

ενεργειακό περιβάλλον Προστατεύει το ενεργειακό περιβάλλον Αλλάζει τη ζωή μας www.epperaa.gr www.ypeka.gr Ε.Π. «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» 2007-2013 Το ΕΠΠΕΡΑΑ δημιουργεί ένα βιώσιμο Ενεργειακό Περιβάλλον βελτιώνει την

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΟ «ΦΥΤΩΡΙΟ ΙΔΕΩΝ» ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ «ΦΥΤΩΡΙΟ ΙΔΕΩΝ»;

ΟΔΗΓΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΟ «ΦΥΤΩΡΙΟ ΙΔΕΩΝ» ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ «ΦΥΤΩΡΙΟ ΙΔΕΩΝ»; ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ «ΦΥΤΩΡΙΟ ΙΔΕΩΝ»; ΟΔΗΓΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΟ «ΦΥΤΩΡΙΟ ΙΔΕΩΝ» 2013-2014 Το Φυτώριο Ιδεών είναι μια δράση στα πλαίσια έργου «ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ», που υλοποιείται

Διαβάστε περισσότερα

ΙV. Πρόβλεψης της Ζήτησης Η Σημασία της Πρόβλεψης της Ζήτησης

ΙV. Πρόβλεψης της Ζήτησης Η Σημασία της Πρόβλεψης της Ζήτησης Η Σημασία της Πρόβλεψης της Ζήτησης 150 Η πρόβλεψη της μελλοντικής ζήτησης είναι ιδιαίτερα σημαντική: Είναι απαραίτητη για τον προγραμματισμό του ανάλογου ανθρώπινου δυναμικού έτσι ώστε η επιχείρηση να

Διαβάστε περισσότερα

Η επιχειρησιακή Υποστήριξη της ΠΑ από το Διάστημα

Η επιχειρησιακή Υποστήριξη της ΠΑ από το Διάστημα Η επιχειρησιακή Υποστήριξη της ΠΑ από το Διάστημα Αλέξανδρος Κ. Κολοβός Επίκουρος Καθηγητής Σχολής Ικάρων Ταξίαρχος ΠΑ (ε.α.) Η επιχειρησιακή Υποστήριξη της ΠΑ από το Διάστημα I. Θεωρητικό Πλαίσιο II.

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Δημόσιας Διαβούλευσης

Αποτελέσματα Δημόσιας Διαβούλευσης Αποτελέσματα Δημόσιας Διαβούλευσης Στη Δημόσια Διαβούλευση του διαγωνισμού με τίτλο: «Εξοπλισμός για επαύξηση επιπέδου ασφάλειας και διαθεσιμότητας φυσικών υποδομών του Υπολογιστικού Κέντρου ΕΚΤ», κωδικό:

Διαβάστε περισσότερα

36 π À π - À À 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

36 π À π - À À 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION Aegean Gust ΤΑ ΓΑΛΛΙΚΑ RAFALE ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗN ΠΑ 36 π À π - À À 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION Το διάστηµα µεταξύ 12-15 Μαΐου, µια ασυνήθιστη οµάδα επισκεπτών επισκέφθηκε την 110ΠΜ στη Λάρισα. Επρόκειτο

Διαβάστε περισσότερα

Μάρκετινγκ Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών

Μάρκετινγκ Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών Μάρκετινγκ Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών Ενότητα 13: Οργάνωση του μάρκετινγκ στις τράπεζες Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Αποστολή ελλήνων δηµοσιογράφων στην κορυφαία αεροδιαστηµική βιοµηχανία των ΗΠΑ και οι ελληνικές προεκτάσεις στα εξοπλιστικά προγράµµατα

Αποστολή ελλήνων δηµοσιογράφων στην κορυφαία αεροδιαστηµική βιοµηχανία των ΗΠΑ και οι ελληνικές προεκτάσεις στα εξοπλιστικά προγράµµατα Αποστολή ελλήνων δηµοσιογράφων στην κορυφαία αεροδιαστηµική βιοµηχανία των ΗΠΑ και οι ελληνικές προεκτάσεις στα εξοπλιστικά προγράµµατα Την «καρδιά» της αµερικανικής αµυντικής βιοµηχανίας είχαν την ευκαιρία

Διαβάστε περισσότερα

Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα. Motor Challenge

Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα. Motor Challenge ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Γενική Διεύθυνση Ενέργειας και Μεταφορών Προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας & Απαιτούμενη Διαχείριση Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Motor Challenge Ενότητα Πολιτικής Ενεργειακής Διαχείρισης

Διαβάστε περισσότερα

Ν. Χατζηαργυρίου: «O ΔΕΔΔΗΕ καθοδηγεί τη μετάβαση σε μια έξυπνη αγορά ενέργειας»

Ν. Χατζηαργυρίου: «O ΔΕΔΔΗΕ καθοδηγεί τη μετάβαση σε μια έξυπνη αγορά ενέργειας» Ν. Χατζηαργυρίου: «O ΔΕΔΔΗΕ καθοδηγεί τη μετάβαση σε μια έξυπνη αγορά ενέργειας» Κυρίες και κύριοι καλησπέρα σας. Ευχαριστώ θερμά το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο για την πρόσκληση και την ευκαιρία

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Εφοδιαστικής Αλυσίδας Μέρος 5 Αξιολόγηση Εναλλακτικών Σεναρίων ΔΡ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΟΜΠΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ

Διαχείριση Εφοδιαστικής Αλυσίδας Μέρος 5 Αξιολόγηση Εναλλακτικών Σεναρίων ΔΡ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΟΜΠΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ 2018 Διαχείριση Εφοδιαστικής Αλυσίδας Μέρος 5 Αξιολόγηση Εναλλακτικών Σεναρίων ΔΡ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΟΜΠΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ Για την ανάλυση και αξιολόγησης των εναλλακτικών σχεδίων εξέλιξης της ζήτησης σε μια ΕΑ, που θα

Διαβάστε περισσότερα

«Ποιότητα και Κερδοφορία των Ξενοδοχειακών Επιχειρήσεων στην Ελλάδα»

«Ποιότητα και Κερδοφορία των Ξενοδοχειακών Επιχειρήσεων στην Ελλάδα» «Ποιότητα και Κερδοφορία των Ξενοδοχειακών Επιχειρήσεων στην Ελλάδα» Γκίκας Α. Χαρδούβελης Καθηγητής, Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής Παν. Πειραιώς Οικονομικός Σύμβουλος Ομίλου Eurobank

Διαβάστε περισσότερα

0123/00006631/el Άλλες Ανακοινώσεις ECHMI S.A. INVESTMENT CONSULTANTS EHMI

0123/00006631/el Άλλες Ανακοινώσεις ECHMI S.A. INVESTMENT CONSULTANTS EHMI 0123/00006631/el Άλλες Ανακοινώσεις ECHMI S.A. INVESTMENT CONSULTANTS ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΠΛΑΝΟΥ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Προς: Επενδυτικό κοινό Κομοτηνή, 14/04/2014 Θέμα: Χρονοδιάγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

PV-NET. Μεγιστοποιώντας τη διείσδυση ΦΒ ενέργειας στο δίκτυο με τεχνικές συμψηφισμού ενέργειας. Γρηγόρης Παπαγιάννης Αν.

PV-NET. Μεγιστοποιώντας τη διείσδυση ΦΒ ενέργειας στο δίκτυο με τεχνικές συμψηφισμού ενέργειας. Γρηγόρης Παπαγιάννης Αν. PV-NET Μεγιστοποιώντας τη διείσδυση ΦΒ ενέργειας στο δίκτυο με τεχνικές συμψηφισμού ενέργειας Γρηγόρης Παπαγιάννης Αν. Καθηγητής ΑΠΘ Θεσσαλονίκη, 20 Νοεμβρίου 2013 Εισαγωγή Η σημερινή κατάσταση Η εξέλιξη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 218 Χορηγός: 18 Ιανουαρίου 219 2 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΟ «ΦΥΤΩΡΙΟ ΙΔΕΩΝ» ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ «ΦΥΤΩΡΙΟ ΙΔΕΩΝ»?

ΟΔΗΓΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΟ «ΦΥΤΩΡΙΟ ΙΔΕΩΝ» ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ «ΦΥΤΩΡΙΟ ΙΔΕΩΝ»? ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ «ΦΥΤΩΡΙΟ ΙΔΕΩΝ»? ΟΔΗΓΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΟ «ΦΥΤΩΡΙΟ ΙΔΕΩΝ» 2012-2013 Το Φυτώριο Ιδεών είναι μια δράση στα πλαίσια έργου «ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ», που υλοποιείται

Διαβάστε περισσότερα

Astrofos 14/1/2011. Case Study Astrofos. Αντώνης Λιβιεράτος

Astrofos 14/1/2011. Case Study Astrofos. Αντώνης Λιβιεράτος Case Study Astrofos Αντώνης Λιβιεράτος Επιχειρησιακή Πολιτική και Στρατηγική Παν/μιο Αθηνών, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Χειμερινό Εξάμηνο 2010-2011 Astrofos Η Astrofos ΕΠΕ δραστηριοποιείται στη μελέτη,

Διαβάστε περισσότερα

Case 11: Πρόγραμμα Παρακίνησης Πωλητών ΣΕΝΑΡΙΟ

Case 11: Πρόγραμμα Παρακίνησης Πωλητών ΣΕΝΑΡΙΟ Case 11: Πρόγραμμα Παρακίνησης Πωλητών ΣΕΝΑΡΙΟ Η κ. Δημητρίου είναι γενική διευθύντρια σε μία επιχείρηση με κύρια δραστηριότητα την παραγωγή μαγνητικών μέσων και αναλώσιμων ειδών περιφερειακών συσκευών

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Ειδικού Θεματικού Προγράμματος: «Διοίκηση, Οργάνωση και Πληροφορική για Μικρο-μεσαίες Επιχειρήσεις»

Τίτλος Ειδικού Θεματικού Προγράμματος: «Διοίκηση, Οργάνωση και Πληροφορική για Μικρο-μεσαίες Επιχειρήσεις» ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΠΕΛΑΓΙΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ Τίτλος Ειδικού Θεματικού Προγράμματος: «Διοίκηση, Οργάνωση και Πληροφορική για Μικρο-μεσαίες

Διαβάστε περισσότερα

Η συμβολή στην επιτυχία ενός οργανισμού, παρουσιάζοντας σχετικά δεδομένα με τη χρήση τεχνικών 2Δ ή 3Δ τεχνολογίας. Αρμοδιότητα

Η συμβολή στην επιτυχία ενός οργανισμού, παρουσιάζοντας σχετικά δεδομένα με τη χρήση τεχνικών 2Δ ή 3Δ τεχνολογίας. Αρμοδιότητα Σχεδιαστής Ψηφιακών Κινούμενων Σχεδίων ή Digital Animator 1. Περιγραφή Ρόλου Τίτλος Προφίλ Σχε Σχεδιαστής Ψηφιακών Κινούμενων Σχεδίων ή Digital Animator Γνωστό και ως Ειδικός Σχεδιασμού 2Δ- 3Δ γραφικών,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Ενότητα 2: Μάρκετινγκ Στόχοι Αποφάσεις Ιδεολογία Ανάλυση Στρατηγικής Βλαχοπούλου Μάρω Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Έργων Πληροφορικής

Διαχείριση Έργων Πληροφορικής Διαχείριση Έργων Πληροφορικής Μελέτη Σκοπιμότητας Feasibility Study Μ. Τσικνάκης Ε. Μανιαδή, Α. Μαριδάκη Μάθημα στο eclass Ονομασία: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΕΑΡΙΝΟ 2017 Κωδικός Μαθήματος στο eclass:

Διαβάστε περισσότερα

Παροχή βοήθειας για την αποφυγή αμφισβητήσεων και αντιστροφών χρέωσης.

Παροχή βοήθειας για την αποφυγή αμφισβητήσεων και αντιστροφών χρέωσης. Παροχή βοήθειας για την αποφυγή αμφισβητήσεων και αντιστροφών χρέωσης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται να προκύψουν προβλήματα με μια παραγγελία. Ακολουθεί ο εύχρηστος οδηγός μας για την αποφυγή αμφισβητήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση έργων. Βασικές αρχές Τεχνολογίας Λογισμικού, 8η αγγ. έκδοση

Διαχείριση έργων. Βασικές αρχές Τεχνολογίας Λογισμικού, 8η αγγ. έκδοση Διαχείριση έργων Στόχοι Ερμηνεία των κύριων εργασιών ενός διευθυντή έργου λογισμικού Παρουσίαση της διαχείρισης έργων λογισμικού και περιγραφή των χαρακτηριστικών που τη διακρίνουν Εξέταση του σχεδιασμού

Διαβάστε περισσότερα

Η Oracle ανακοίνωσε την πιο ολοκληρωμένη λύση στον τομέα της Ανάλυσης δεδομένων στο Cloud

Η Oracle ανακοίνωσε την πιο ολοκληρωμένη λύση στον τομέα της Ανάλυσης δεδομένων στο Cloud Η Oracle ανακοίνωσε την πιο ολοκληρωμένη λύση στον τομέα της Ανάλυσης δεδομένων στο Cloud Το Oracle Analytics Cloud αποτελεί ένα ολοκληρωμένο σύνολο δυνατοτήτων που περιλαμβάνει έτοιμο περιεχόμενο, εξειδικευμένα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΛΑΚΤΩΡ Ιούλιος 2018

ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΛΑΚΤΩΡ Ιούλιος 2018 ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΛΑΚΤΩΡ Ιούλιος 2018 Φέρνουμε απτές προτάσεις για την περαιτέρω ενίσχυση των πλεονεκτημάτων της ΕΛΛΑΚΤΩΡ Η πρόταση μας Ποιο είναι το σχέδιο μας; Κατά την περυσινή Ετήσια Γενική Συνέλευση,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (THE MATRIX)

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (THE MATRIX) ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ PLAY4GUIDANCE ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (THE MATRIX) Συγγραφέας: Jan M. Pawlowski, Hochschule Ruhr West (HRW) Page 1 of 7 Κατηγορία Ικανότητας Περιγραφή Ικανότητας Περιγραφή του επιπέδου επάρκειας

Διαβάστε περισσότερα

1 ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΑΝΧΗΣ (Ο) ΗΛΙΑΣ ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΕΡΗΣ

1 ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΑΝΧΗΣ (Ο) ΗΛΙΑΣ ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΕΡΗΣ 1 ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΑΝΧΗΣ (Ο) ΗΛΙΑΣ ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΕΡΗΣ Μελέτη Δυνατοτήτων Σύμπραξης των Ενόπλων Δυνάμεων και του Ιδιωτικού Τομέα στη Διοικητική Μέριμνα. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΝΧΗ (Ο) ΗΛΙΑ ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΕΡΗ Περίγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου

Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου Καθηγήτρια ΦΕΡΦΥΡΗ ΣΩΤΗΡΙΑ Τμήμα ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΞΥΛΟΥ - ΕΠΙΠΛΟΥ Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου Η σχεδίαση με τον παραδοσιακό τρόπο απαιτεί αυξημένο χρόνο, ενώ

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Πολιτική και Βιώσιμη Ανάπτυξη

Περιβαλλοντική Πολιτική και Βιώσιμη Ανάπτυξη ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Περιβαλλοντική Πολιτική και Βιώσιμη Ανάπτυξη Ενότητα 11: Οικονομικά Εργαλεία της Περιβαλλοντικής Πολιτικής Ι Πολυξένη Ράγκου Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Ενημερωτικό δελτίο 1 ΓΙΑΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΕΕ ΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ;

Ενημερωτικό δελτίο 1 ΓΙΑΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΕΕ ΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ; Ενημερωτικό δελτίο 1 ΓΙΑΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΕΕ ΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ; Από την έναρξη της παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με χαμηλά επίπεδα επενδύσεων. Απαιτούνται

Διαβάστε περισσότερα

GROUND EVACUATION Ground Evacuation Boeing 737 SKYWEST BEECHCRAFT 1900C KING AIR

GROUND EVACUATION Ground Evacuation Boeing 737 SKYWEST BEECHCRAFT 1900C KING AIR GROUND EVACUATION Ως μέλη της ΠΑ είναι πολλές οι φορές που θα ταξιδέψουμε με C-130 για υπηρεσιακούς ή μη λόγους. Άλλες φορές πάλι θα βρεθούμε στην θέση του επιβάτη σε κάποιο πολιτικό αεροσκάφος. Στα ταξίδια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ για την παραγωγικότητα και βιωσιμότητα της γεωργίας

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ για την παραγωγικότητα και βιωσιμότητα της γεωργίας ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (ΠΑΑ) 2014-2020 ΜΕΤΡΟ 16 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ για την παραγωγικότητα και βιωσιμότητα της γεωργίας Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης

Διαβάστε περισσότερα

Συνεργασία PRIORITY & INTERAMERICAN:

Συνεργασία PRIORITY & INTERAMERICAN: Συνεργασία PRIORITY & INTERAMERICAN: GDPR, από τη θεωρία στην πράξη Δ. Στασινόπουλος PRIORITY, IT Governance Dep. Director 22Φεβρουάριου 2019 Σ.Μολίνου INTERAMERICAN, Information Security & Data Protection

Διαβάστε περισσότερα

Επείγουσα Ανάγκη για βοήθεια Συχνές ερωτήσεις

Επείγουσα Ανάγκη για βοήθεια Συχνές ερωτήσεις Επείγουσα Ανάγκη για βοήθεια Συχνές ερωτήσεις Παρακάτω θα βρείτε μερικές από τις πιο συνήθεις συχνές ερωτήσεις σχετικά με τη λειτουργία Επείγουσας Ανάγκης για βοήθεια. Βασίζονται στις εμπειρίες των υπαλλήλων

Διαβάστε περισσότερα

9. Κάθε στρατηγική επιχειρηματική μονάδα αποφασίζει για την εταιρική στρατηγική που θα εφαρμόσει. α. Λάθος. β. Σωστό.

9. Κάθε στρατηγική επιχειρηματική μονάδα αποφασίζει για την εταιρική στρατηγική που θα εφαρμόσει. α. Λάθος. β. Σωστό. 1. Με ποιους τρόπους επωφελούνται οι καταναλωτές από τις οικονομίες κλίμακας; (πολλαπλής επιλογής / δύο σωστές απαντήσεις) α. Αυξάνονται τα κέρδη των επιχειρήσεων. β. Οι τιμές, αρκετές φορές, μειώνονται.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Κίνδυνος - Ρίσκο Επιχειρησιακό Όφελος ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Αρχές δεκαετίας του 90 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ: Πληθώρα τυποποιημένων διαδικασιών,

Διαβάστε περισσότερα