Δπηρεηξεζηαθφο ρεδηαζκφο ζηε Γηαρείξηζε Μαδηθψλ Απσιεηψλ Εσήο.

Transcript

1 Εκνικι Σχολι Τοπικισ Αυτοδιοίκθςθσ Τμιμα Ρολιτικισ Ρροςταςίασ Δ Εκπαιδευτικι Σειρά Δπηρεηξεζηαθφο ρεδηαζκφο ζηε Γηαρείξηζε Μαδηθψλ Απσιεηψλ Εσήο. Ζ πεξίπησζε ηνπ πνιχλεθξνπ αηπρήκαηνο ηεο Helios Airways ζην Γξακκαηηθφ Αηηηθήο. Γήκεηξα Αιεμνπνχινπ Δπηβιέπσλ Καζεγεηήο: Παλαγηψηεο Αλαζηφπνπινο Ακινα: Σεπτζμβριοσ 2011

2 «Γείμε κνπ ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν κηα ρώξα ή θνηλόηεηα λνηάδεηαη γηα ηνπο λεθξνύο ηεο θαη ζα ππνινγίζσ κε καζεκαηηθή αθξίβεηα ηελ ζπκπόληα ηνπ ιανύ ηεο, ηελ πίζηε ηνπ ζε πςειά ηδαληθά θαη ην ζεβαζκό γηα ηνπο λόκνπο ηεο ρώξαο.» (Gladstone William, 1871 ζε London Resilience Team, 2007, ζει.1 ) «Ζ θξνληίδα κε ηελ νπνία πεξηζάιπνληαη νη λεθξνί, είλαη έλαο δείθηεο ηνπ πόζν πνιηηηζκέλε θνηλσλία είκαζηε. Γηα ηνλ ιόγν απηό είλαη κεγάιε ε επζύλε απηώλ πνπ είλαη επηθνξηηζκέλνη κε απηή ηε δνπιεηά, ώζηε λα θαηαζηεί βέβαην πσο νη ζσξνί ησλ λεθξώλ αληηκεησπίδνληαη κε ηελ κεγαιύηεξε δπλαηή θξνληίδα θαη ζεβαζκό. Απηό αθξηβώο είλαη πνπ πεξηκέλνπλ νη πελζνύληεο θαη απηό αθξηβώο αλακέλεη ε θνηλσλία καο.» (Charles Haddon-Cave, 2000 ζε London Resilience Team, 2007, ζει.1) Σελ.2

3 ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή κνπ, θ. Παλαγηψηε Αλαζηφπνπιν γηα ηε ζπκβνιή ηνπ ζηελ εθπφλεζε απηήο ηεο εξγαζίαο θαη ζπγθεθξηκέλα γηα φιν ηνλ ρξφλν πνπ πξφζπκα δηέζεζε, θαζψο θαη γηα ηελ πνιχηηκε θαζνδήγεζή ηνπ. Δπίζεο, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ φια ηα άηνκα πνπ δέρηεθαλ λα κνηξαζηνχλ καδί κνπ ηηο γλψζεηο θαη ηηο εκπεηξίεο ηνπο, ρσξίο ηηο νπνίεο δε ζα κπνξνχζε λα νινθιεξσζεί ε παξνχζα εξγαζία. Γήκεηξα Αιεμνπνύινπ Σελ.3

4 ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ ΠΗΝΑΚΑ ΤΝΣΜΖΔΧΝ... 7 ΠΗΝΑΚΔ ΔΗΚΟΝΟΓΡΑΦΖΖ ΠΔΡΗΛΖΦΖ ABSTRACT ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1. ΔΗΑΓΧΓΖ ΚΟΠΟ ΣΟΥΟ ΜΔΑ ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΗΑ ΤΠΟΘΔΖ ΔΡΓΑΗΑ ΓΗΑΡΘΡΧΖ ΚΔΦΑΛΑΗΧΝ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2. ΜΑΕΗΚΔ ΑΠΧΛΔΗΔ ΕΧΖ ΔΗΑΓΧΓΖ ΟΡΗΜΟ ΜΑΕΗΚΧΝ ΑΠΧΛΔΗΧΝ ΕΧΖ ΑΗΣΗΑ ΜΑΕΗΚΧΝ ΑΠΧΛΔΗΧΝ ΕΧΖ ΓΔΓΟΜΔΝΑ ΜΔΣΑ ΑΠΟ ΜΗΑ ΚΑΣΑΣΡΟΦΖ ΔΝΓΔΓΔΗΓΜΔΝΖ ΟΡΓΑΝΧΖ ΤΜΒΑΝΣΟ ΑΠΑΡΑΗΣΖΣΟ ΠΡΟΣΑΣΔΤΣΗΚΟ ΔΞΟΠΛΗΜΟ ΓΗΑΛΟΓΖ ΚΑΗ ΠΔΡΗΤΛΛΟΓΖ ΣΧΝ ΘΤΜΑΣΧΝ ΠΡΟΧΡΗΝΖ ΦΤΛΑΞΖ ΣΧΝ ΟΡΧΝ ΜΔΣΑΦΟΡΑ ΣΟ ΝΔΚΡΟΣΟΜΔΗΟ ΑΝΑΓΝΧΡΗΖ ΣΧΝ ΘΑΝΟΝΣΧΝ ΑΠΟΓΟΖ ΣΧΝ ΟΡΧΝ ΣΟΤ ΤΓΓΔΝΔΗ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑ ΦΤΥΟΛΟΓΗΚΔ ΔΠΗΠΣΧΔΗ ΤΝΟΦΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟΤ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3. ΚΤΡΗΟΗ ΔΘΝΗΚΟΗ ΔΜΠΛΔΚΟΜΔΝΟΗ ΦΟΡΔΗ ΔΗΑΓΧΓΖ ΤΠΟΥΡΔΟΗ ΚΑΣΑΡΣΗΖ ΥΔΓΗΟΤ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΝΘΡΧΠΗΝΧΝ ΑΠΧΛΔΗΧΝ Σελ.4

5 3.3 ΟΜΑΓΔ ΑΝΑΓΝΧΡΗΖ ΘΤΜΑΣΧΝ ΓΔΝΗΚΖ ΓΡΑΜΜΑΣΔΗΑ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΔΞΧΣΔΡΗΚΧΝ ΤΠΖΡΔΗΔ ΤΓΔΗΑ Εκνικό Κζντρο Επιχειριςεων Υγείασ Κζντρο Ζλεγχου Και Ρρόλθψθσ Νοςθμάτων Εκνικό Κζντρο Άμεςθσ Βοθκείασ Εκνικό Κζντρο Κοινωνικισ Αλλθλεγγφθσ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΑΣΤΝΟΜΗΑ ΛΗΜΔΝΗΚΟ ΧΜΑ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΑΚΣΟΦΤΛΑΚΖ ΠΤΡΟΒΔΣΗΚΟ ΧΜΑ ΔΝΟΠΛΔ ΓΤΝΑΜΔΗ ΗΑΣΡΟΓΗΚΑΣΗΚΔ ΤΠΖΡΔΗΔ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ ΔΘΔΛΟΝΣΔ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΚΔΦΑΛΑΗΟΤ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4. ΥΔΓΗΑΜΟ ΜΑΕΗΚΧΝ ΑΠΧΛΔΗΧΝ ΕΧΖ ΔΗΑΓΧΓΖ ΥΔΓΗΟ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΤΜΒΑΝΣΧΝ ΜΑΕΗΚΧΝ ΑΠΧΛΔΗΧΝ ΕΧΖ ΥΔΓΗΟ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΝΘΡΧΠΗΝΧΝ ΑΠΧΛΔΗΧΝ Συντονιςμόσ & Ενεργοποίθςθ Σχεδίου Στάδια Επιχειριςεων Ενθμζρωςθ Κοινοφ Ψυχοκοινωνικι Υποςτιριξθ Συμβολι και Υποχρεϊςεισ τθσ Τ.Α ΤΓΚΡΗΣΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΥΔΓΗΧΝ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΚΔΦΑΛΑΗΟΤ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5. ΜΔΛΔΣΖ ΠΔΡΗΠΣΧΖ: ΣΟ ΠΟΛΤΝΔΚΡΟ ΑΣΤΥΖΜΑ ΣΖ HELIOS AIRWAYS ΣΟ ΓΡΑΜΜΑΣΗΚΟ ΑΣΣΗΚΖ ΔΗΑΓΧΓΖ ΗΣΟΡΗΚΟ ΠΣΖΖ HELIOS ΑΗΣΗΑ ΑΣΤΥΖΜΑΣΟ ΜΔΓΔΘΟ ΚΑΣΑΣΡΟΦΖ Σελ.5

6 5.6 ΔΝΔΡΓΟΠΟΗΖΖ ΜΖΥΑΝΗΜΟΤ ΣΑΓΗΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ Αςφάλεια Χϊρου/ Ρεριμζτρου Αυτοψία Χϊρου Ρεριςυλλογι Σορϊν Αντιμετϊπιςθ Ρυρκαγιάσ Μεταφορά Των Σορϊν Λειτουργία Χϊρου Ρροςωρινισ Συντιρθςθσ Αναγνϊριςθ Κυμάτων Απόδοςθ Σορϊν ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΖ ΜΔΡΗΜΝΑ ΤΓΓΔΝΧΝ ΤΝΓΡΟΜΖ Σ.Α ΦΤΥΟΛΟΓΗΚΖ ΤΠΟΣΖΡΗΞΖ ΤΓΓΔΝΧΝ & ΓΗΑΧΣΧΝ ΔΠΗΚΟΗΝΧΝΗΑΚΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΣΧΝ Μ.Μ.Δ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΚΔΦΑΛΑΗΟΤ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6: ΤΜΠΔΡAΜΑΣΑ & ΠΡΟΣΑΔΗ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ Σχεδιαςμόσ Δ.Μ.Α.Η Ο ρόλοσ τθσ Τ.Α. ςτθ Δ.Μ.Α.Η ΠΡΟΣΑΔΗ ΒΔΛΣΗΧΖ ΤΦΗΣΑΜΔΝΖ Γ.Μ.Α.Ε ΠΔΓΗΑ ΓΗΑ ΠΔΡΑΗΣΔΡΧ ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΑΝΣΗ ΔΠΗΛΟΓΟΤ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΠΡΧΣΟΓΔΝΔΗ ΠΖΓΔ ΒΗΒΛΗΑ ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΤΝΔΓΡΗΧΝ ΑΡΘΡΑ ΓΗΑΓΗΚΣΤΑΚΟΗ ΣΟΠΟΗ ΥΔΣΗΚΖ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑΣΑ Σελ.6

7 ΠΗΝΑΚΑ ΤΝΣΜΖΔΧΝ Α.Γ. Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε Α/Φ Αεξνζθάθνο Γ.Γ.Δ.Δ Γεληθή Γξακκαηεία Δλεκέξσζεο & Δπηθνηλσλίαο Γ.Γ.Π.Π. Γεληθή Γξακκαηεία Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Γ.Δ.Α. Γεληθφ Δπηηειείν Αεξνπνξίαο Γ.Δ.ΔΘ.Α. Γεληθφ Δπηηειείν Δζληθήο Άκπλαο Γ.Ν.Α. Γεληθφ Ννζνθνκείν Αζελψλ Γ.Ν.Δ. Γεληθφ Ννζνθνκείν Διεπζίλαο Γ..Π.Π. Γεληθφ ρέδην Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Γ.Α.Ο.Α. Γηεχζπλζε Αζθάιεηαο Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ Γ.Δ.Δ. Γηεχζπλζε Δγθιεκαηνινγηθψλ Δξεπλψλ Γ.Μ.Α.Ε. Γηαρείξηζε Μαδηθψλ Απσιεηψλ Εσήο Δ.Γ. Έλνπιεο Γπλάκεηο Δ.Γ.Α.Α.Π. Δπηηξνπή Γηεξεχλεζεο Αηπρεκάησλ θαη Αζθάιεηαο Πηήζεσλ Δ.Κ.Α.Β. Δζληθφ Κέληξν Άκεζεο Βνήζεηαο Δ.Κ.Α.Μ. Δηδηθή Καηαζηαιηηθή Αληηηξνκνθξαηηθή Μνλάδα Δ.Κ.Α.Κ.Β. Δζληθφ Κέληξν Άκεζεο Κνηλσληθήο Βνήζεηαο Δ.Κ.Δ. Δληαίν Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Δ.Κ.ΔΠ.Τ. Δζληθφ Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Τγείαο Δ.Κ.Κ.Α. Δζληθφ Κέληξν Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο Σελ.7

8 Δ.ΚΔ.Σ.Α Δληαίν Κέληξν Σάμεο θαη Αζθάιεηαο Δ.Κ..Δ.Γ. Δληαίν Κέληξν πληνληζκνχ, Έξεπλαο θαη Γηάζσζεο Δ.Μ.Α.Κ. Δηδηθή Μνλάδα Αληηκεηψπηζεο Καηαζηξνθψλ Δ.Σ.Η.Κ. Δηδηθφ Σκήκα Ηαηξηθήο Καηαζηξνθψλ ΔΛ.Α. Διιεληθή Αζηπλνκία Γ.Α.Α. ΔΛ.ΒΔΝ Γηεζλήο Αεξνιηκέλαο Αζελψλ Διεπζέξηνο Βεληδέινο Ζ.Π.Α. Ζλσκέλεο Πνιηηείεο Ακεξηθήο Η.Τ. Ηαηξνδηθαζηηθέο Τπεξεζίεο Κ.Δ.Π.Π. Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Κ.ΔΠΗΥ. Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Κ.ΟΜ.Α.Κ. Κηλεηή Οκάδα Αληηκεηψπηζεο Καηαζηξνθψλ Κ..Δ.Γ. Κέληξν πληνληζκνχ Έξεπλαο θαη Γηάζσζεο Κ..Ο.Π.Π. Κεληξηθφ πληνληζηηθφ Όξγαλν Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο Κ.Δ.Δ.Λ. Κέληξν Διέγρνπ Δηδηθψλ Λνηκψμεσλ ΚΔ.ΔΛ.Π.ΝΟ Κέληξν Έιεγρνπ Καη Πξφιεςεο Ννζεκάησλ Λ.. ΔΛ.ΑΚΣ Ληκεληθφ ψκα Διιεληθή Αθηνθπιαθή Μ.Γ.Κ. Μνλάδα Γηαρείξηζεο Κξίζεσο Μ.Μ.Δ. Μέζα Μαδηθήο Δλεκέξσζεο Ν.Π.Γ.Γ. Ννκηθφ Πξφζσπν Γεκνζίνπ Γηθαίνπ Ν.Π.Η.Γ. Ννκηθφ Πξφζσπν Ηδησηηθνχ Γηθαίνπ Ο.Α. Οιπκπηαθνί Αγψλεο Σελ.8

9 Ο.Α.Θ.Κ. Οκάδεο Αλαγλψξηζεο Θπκάησλ Καηαζηξνθψλ Ο.Σ.Α. Οξγαληζκνί Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Π.Α. Πνιεκηθή Αεξνπνξία Π.Γ. Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα Π.Θ.Γ. Πιήξσκα Θαιάκνπ Γηαθπβέξλεζεο Π.Θ.Δ. Πιήξσκα Θαιάκνπ Δπηβαηψλ Π.Ν. Πνιεκηθφ Ναπηηθφ Π.Π. Πνιηηηθή Πξνζηαζία Π.. Ππξνζβεζηηθφ ψκα.γ.α.α. ρέδην Γηαρείξηζεο Αλζξψπηλσλ Απσιεηψλ.Γ.Τ.Μ.Α.Ε. ρέδην Γηαρείξηζεο πκβάληνο Μαδηθψλ Απσιεηψλ Εσήο.Δ.Α. ρέδην Δθηάθησλ Αλαγθψλ 199.Δ.Κ.Τ.Π πληνληζηηθφ Δπηρεηξεζηαθφ Κέληξν Τπεξεζηψλ Ππξνζβεζηηθνχ ψκαηνο.υ.κ./ο.α. χζηεκα Υεηξηζκνχ Κξίζεσλ Οιπκπηαθήο Αζθάιεηαο Υ/Ζ ΠΕ πληαγκαηάξρεο Πεδηθνχ Σ.Α. Σνπηθή Απηνδηνίθεζε Τ.Α Τπνπξγηθή Απφθαζε Τ.Π.Α. Τπεξεζία Πνιηηηθήο Αεξνπνξίαο Τ.Τ.Κ.Α Τπνπξγείν Τγείαο & Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο ΤΠ.ΔΞ. Τπνπξγείν Δμσηεξηθψλ Υ.Β.Ρ.Π. Υεκηθφο Βηνινγηθφο Ραδηνινγηθφο Ππξεληθφο (παξάγνληαο) Σελ.9

10 C.O.E.S. California Office of Emergency Services EM.DAT. Emergency events Database Interpol International Criminal Police Organization M.E.M.A. Massachusetts Emergency Management Agency P.A.H.O Pan American Health Organization W.H.O. World Health Organization Σελ.10

11 ΠΗΝΑΚΔ ΔΗΚΟΝΟΓΡΑΦΖΖ ΓΗΑΓΡΑΜΜΑΣΑ Γηάγξακκα 1 Καηαγεγξακκέλεο θπζηθέο θαηαζηξνθέο γηα ην δηάζηεκα Γηάγξακκα 2 Αξηζκφο θαη/λσλ λεθξψλ απφ θπζηθέο θαηαζηξνθέο γηα ην δηάζηεκα Γηάγξακκα 3 Καηαγεγξακκέλεο ηερλνινγηθέο θαηαζηξνθέο γηα ην δηάζηεκα Γηάγξακκα 4 Αξηζκφο θαη/λσλ λεθξψλ απφ ηερλ. θαηαζηξνθέο γηα ην δηάζηεκα Γηάγξακκα 5 Γηάγξακκα 6 Γηάγξακκα 7 Γηάγξακκα 8 Γηάγξακκα 9 Γηάγξακκα 10 Δλδεδεηγκέλε Οξγάλσζε πκβάληνο Κξηηήξηα αλαγλψξηζεο ζχκθσλα κε Interpol ηάδηα επηρεηξήζεσλ - ελεξγείαο.γ.τ.μ.α.ε. Ρνή Δλεξγνπνίεζεο.Γ.Α.Α. ηάδηα επηρεηξήζεσλ.γ.α.α. Ρνή Μεηαθνξάο Θαλφλησλ Δηθόλα 1 ΔΗΚΟΝΔ Δηηθέηα πνπ ρξεζηκνπνηείηαη θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ triage Δηθόλα 2 Πξνζσξηλή απνζήθεπζε ζνξψλ κεηά ην θαηαζηξεπηηθφ ηζνπλάκη ην 2004 Δηθόλα 3 Δηθόλα 4 Δηθόλα 5 Δηθόλα 6 Δηθόλα 7 Δηθόλα 8 Δλδεδεηγκέλε θσηνγξάθεζε ζνξνχ γηα ηηο αλάγθεο ηεο αλαγλψξηζεο H δηαδξνκή ηνπ ηξαγηθνχ αεξνζθάθνπο Οη δπλάκεηο ηεο Π.Π. ζηνλ ηφπν ηνπ αηπρήκαηνο Αζθάιεηα πεξηκέηξνπ ηεο πεξηνρήο θαηαζηξνθήο Ζ επηρείξεζε θαηάζβεζεο ηεο ππξθαγηάο Σν πξνζσπηθφ ηνπ Π.. ζηνλ ηφπν ηεο θαηαζηξνθήο Σελ.11

12 ΠΗΝΑΚΔ Πίλαθαο 1 Οη 10 κεγαιχηεξεο θπζηθέο θαηαζηξνθέο ηνπ 2010 Πίλαθαο 2 Πίλαθαο 3 Πίλαθαο 4 Πίλαθαο 5 Πίλαθαο 6 Πίλαθαο 7 Οη 4 θαηεγνξίεο ηαμηλφκεζεο ησλ ζπκάησλ ζην triage Βαζηθέο αξρέο πεξηζπιινγήο ζνξψλ Τπφρξενη ρεδηαζκνχ Γηαθνξέο κεηαμχ ζπκβαηηθνχ θαη κε ζπκβαηηθνχ Τ.Μ.Α.Ε. πγθξηηηθή Αλάιπζε ρεδίσλ.γ.τ.μ.α.ε. θαη.γ.α.α. Υξνληθφ Γπζηπρήκαηνο Σελ.12

13 ΠΔΡΗΛΖΦΖ Ζ αλζξσπφηεηα βηψλεη πνιχ ζπρλά ηηο ζπλέπεηεο θπζηθψλ αιιά θαη αλζξσπνγελψλ θαηαζηξνθψλ. Οη παξαπάλσ θαηαζηξνθέο πξνθαινχλ ζπλήζσο κεγάιν αξηζκφ αλζξψπηλσλ απσιεηψλ, νη νπνίεο απαηηνχλ θαη ηελ αλάινγε δηαρείξηζε. Δλψ ν ζρεδηαζκφο γηα ηε δηαρείξηζε ησλ ηξαπκαηηψλ έρεη απαζρνιήζεη επξέσο ηελ επηζηεκνληθή θνηλφηεηα, ε δηαρείξηζε ησλ καδηθψλ απσιεηψλ δσήο απνηειεί έλα λέν πεδίν έξεπλαο πνπ αλαδείρζεθε θπξίσο κεηά απφ ηηο κεγάιεο θαηαζηξνθέο ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ, φπσο ην ηζνπλάκη ζηε Νφηηα Αζία ην 2004, ν θπθιψλαο Καηξίλα ζηηο Ζ.Π.Α. ην 2005, θαζψο θαη ν ζεηζκφο ζην Παθηζηάλ θαη ηελ Ηλδία ηελ ίδηα ρξνληά. Ζ δηαρείξηζε καδηθψλ απσιεηψλ δσήο πεξηιακβάλεη ηε κέξηκλα πνπ πξέπεη λα ιεθζεί γηα ηηο ζνξνχο ζπκάησλ θαηαζηξνθψλ. πγθεθξηκέλα, μεθηλά κεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο δηαδηθαζίαο δηαινγήο, ηεο πξνλνζνθνκεηαθήο πεξίζαιςεο θαη δηαθνκηδήο ησλ επηδψλησλ, ελψ νινθιεξψλεηαη κε ηελ αλαγλψξηζε φισλ ησλ ζπκάησλ θαη ηελ επηζηξνθή ησλ ζνξψλ ζηηο νηθνγέλεηεο ηνπο ψζηε λα κπνξέζνπλ λα θεδεπηνχλ φπσο πξνζηάδεη ε θάζε ζξεζθεία. ην πιαίζην ηεο παξνχζαο κειέηεο απνηππψλνληαη νξηζκέλεο αξρέο θαη πξνδηαγξαθέο πνπ πξέπεη λα ηεξνχληαη θαηά ηε δηαρείξηζε απηή, θαζψο θαη νη θχξηνη εζληθνί εκπιεθφκελνη θνξείο πνπ αλαιακβάλνπλ δξάζε. Δπηπιένλ, παξνπζηάδεηαη ην ρέδην Γηαρείξηζεο Αλζξψπηλσλ Απσιεηψλ πνπ εθπνλήζεθε πξφζθαηα απφ ηε Γεληθή Γξακκαηεία Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη ν επηρεηξεζηαθφο ζρεδηαζκφο πνπ απαηηείηαη ζε θεληξηθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν. ηε ζπλέρεηα επηρεηξείηαη κηα απνηχπσζε ηεο δηαρείξηζεο καδηθψλ απσιεηψλ ζηελ Διιάδα ππφ πξαγκαηηθέο ζπλζήθεο, κε βάζε ην παξάδεηγκα ηνπ πνιχλεθξνπ δπζηπρήκαηνο ηεο Helios Airways ζην Γξακκαηηθφ Αηηηθήο ην 2005, ην νπνίν θφζηηζε ηε δσή ζε 121 άηνκα. Με βάζε ηελ παξαπάλσ κειέηε απνηηκάηαη ν ππάξρσλ ζρεδηαζκφο, θαζψο θαη ν ξφινο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ζηε δηαρείξηζε καδηθψλ απσιεηψλ δσήο θαη δηαηππψλνληαη πξνηάζεηο γηα ηελ βειηίσζε νξηζκέλσλ θελψλ πνπ παξακέλνπλ. Σελ.13

14 ABSTRACT Our mankind has frequently experienced the consequences of natural as well as manmade disasters. These disasters usually lead to numerous fatalities, which require appropriate management. Although the scientific community has been widely involved in injury management, mass fatality management is a new field of research, which was introduced after the serious disasters of the past years, such as the tsunami in South Asia in 2004, hurricane Katrina in the U.S.A in 2005 as well as the earthquake in Pakistan and India the same year. Mass fatality management includes the action that needs to be taken concerning the victims bodies. In particular, it starts after the triage and the provision of medical care to the survivors and it is completed with the victim identification and the return of the remains to their families so that they can be buried according to their religion. Certain principles and prerequisites, that need to be met during mass fatality management, as well as the main national involved authorities are presented in this study. The Fatality Management Plan that was recently carried out by the General Secretariat for Civil Protection and the operational planning required both locally and centrally are also included in the following study. Afterwards mass fatality management in Greece under real conditions is highlighted with the example of the deadly plane crash of Helios Airways in Grammatiko, Attiki in 2005, which cost the life of 121 people. The existing planning as well as the role of the Local Government in the mass fatality management is evaluated while some suggestions concerning the improvement in certain problematic areas are included in this study. Σελ.14

15 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1. ΔΗΑΓΧΓΖ 1.1 ΚΟΠΟ θνπόο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη ε παξνπζίαζε θαη ε αλάιπζε ηεο Γηαρείξηζεο Μαδηθψλ Απσιεηψλ Εσήο (Γ.Μ.Α.Ε.) κεηά απφ έλα θαηαζηξνθηθφ ζπκβάλ. πγθεθξηκέλα, ε παξνχζα εξγαζία απνζθνπεί ζηελ δηαπίζησζε ηεο αλάγθεο ιήςεο κέξηκλαο γηα ηε δηαρείξηζε ησλ ζνξψλ ησλ ζπκάησλ θαηαζηξνθψλ, σο αλαπφζπαζην θνκκάηη ηεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο, θαζψο θαη ηεο αλάγθεο αλάπηπμεο ελφο απνηειεζκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ ψζηε ε δηαδηθαζία λα γίλεηαη κε ηξφπν πνπ λα κελ ζίγεηαη ε αμηνπξέπεηα ησλ λεθξψλ. Γηα ηελ επίηεπμε ηνπ παξαπάλσ ζθνπνχ, παξνπζηάδνληαη ηα δηάθνξα ζηάδηα πνπ ζπληζηνχλ κηα νινθιεξσκέλε Γ.Μ.Α.Ε. θαη νη θχξηνη εζληθνί θνξείο πνπ εκπιέθνληαη ζηε δηαδηθαζία απηή. Δπίζεο, επηρεηξείηαη ε απνζαθήληζε ησλ κεηαμχ ηνπο αξκνδηνηήησλ βάζεη ελφο απνηειεζκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ θαη βάζεη θαιψλ θαη θαθψλ πξαθηηθψλ πνπ έρνπλ αλαδεηρζεί κέζα απφ πξαγκαηηθφ πεξηζηαηηθφ καδηθψλ απσιεηψλ. Ζ παξνχζα κειέηε δελ απνζθνπεί ζηελ ελδειερή δηεξεχλεζε πεδίσλ φπσο ε ςπρνινγηθή ζηήξημε ησλ εκπιεθνκέλσλ, ε δηαδηθαζία αλαγλψξηζεο ησλ ζπκάησλ θαη ε επηθνηλσληαθή δηαρείξηζε ηνπ πεξηζηαηηθνχ, αιιά ζηε ζπλνπηηθή παξνπζίαζε ηνπο σο αλαπφζπαζηα κέξε ηεο φιεο δηαρείξηζεο. 1.2 ΣΟΥΟ Οη επηκέξνπο ζηόρνη γηα ηελ επίηεπμε ηνπ παξαπάλσ ζθνπνχ είλαη νη αθφινπζνη: Ζ παξνπζίαζε ησλ βαζηθψλ αξρψλ πνπ πξέπεη λα ηεξνχληαη ζε φια ηα ζηάδηα ηεο Γ.Μ.Α.Ε. Ζ θαηάδεημε ηνπ πιήζνπο θνξέσλ πνπ εκπιέθνληαη ζε έλα ηέηνην πεξηζηαηηθφ Ζ ζχληνκε πεξηγξαθή ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ πνπ δηέπεη ηε ιεηηνπξγία ησλ θχξησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ Ζ παξάζεζε θαη ζχγθξηζε παιαηνχ θαη λένπ ζρεδίνπ καδηθψλ απσιεηψλ δσήο πνπ έρεη εθπνλήζεη ε ρψξα καο Ζ απνηίκεζε ηνπ λένπ ρεδίνπ Γηαρείξηζεο Αλζξψπηλσλ Απσιεηψλ (.Γ.Α.Α.) Σελ.15

16 Ζ κειέηε ηνπ ηξφπνπ εθαξκνγήο ηεο Γ.Μ.Α.Ε. ζε πξαγκαηηθέο ζπλζήθεο Ζ παξνπζίαζε ησλ βαζηθψλ ζπκπεξαζκάησλ Ζ δηαηχπσζε βειηησηηθψλ πξνηάζεσλ 1.3 ΜΔΑ Σα κέζα πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ εθπφλεζε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη ηα εμήο: Αλαζθφπεζε ηεο δηεζλνχο βηβιηνγξαθίαο θαη αξζνγξαθίαο ζε ζέκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε Γ.Μ.Α.Ε. Αλαζθφπεζε ηεο ειιεληθήο βηβιηνγξαθίαο ζρεηηθά κε βαζηθέο έλλνηεο θαη νξηζκνχο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο Μειέηε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ Μειέηε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (Π.Π.) Υξήζε δηαδηθηπαθψλ πεγψλ γηα ηελ εχξεζε ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ θαη πιεξνθνξηψλ ζε φια ηα ζηάδηα ηεο εξγαζίαο Πξνζσπηθή ζπλάληεζε ζπδήηεζε κε ηνπο ππεχζπλνπο ζχληαμεο ηνπ.γ.α.α. θαη ζπγθεθξηκέλα κε ηνλ Πξντζηάκελν Γηεχζπλζεο ρεδηαζκνχ & Αληηκεηψπηζεο Δθηάθησλ Αλαγθψλ ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (Γ.Γ.Π.Π.) θ. Φνίβν Θενδώξνπ θαη ηελ Τπάιιειν ηνπ Σκήκαηνο ρεδηαζκνχ, Πξφιεςεο & Αληηκεηψπηζεο Σερλνινγηθψλ & Λνηπψλ Καηαζηξνθψλ, θα. Ναηαιία Παηζηώηε Γηα ηε ζπιινγή πιεξνθνξηώλ γηα ηε κειέηε πεξίπησζεο ηεο πηψζεο ηνπ πνιηηηθνχ αεξνζθάθνπο ηεο εηαηξίαο «Helios» ρξεζηκνπνηήζεθαλ ηα παξαθάησ κέζα: Δπηηφπηα επίζθεςε ζηελ πεξηνρή ηεο θαηαζηξνθήο Μειέηε ηεο ειιεληθήο αξζνγξαθίαο Μειέηε ηνπ Βηβιίνπ πκβάληνο ηνπ Κέληξνπ Δπηρεηξήζεσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (Κ.Δ.Π.Π.) Μειέηε θαη ρξήζε ζηνηρείσλ απφ ην Δζληθφ Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Τγείαο (Δ.Κ.ΔΠ.Τ.) Σελ.16

17 πλεληεχμεηο κε άηνκα πνπ ζπκκεηείραλ ζηε δηαρείξηζε ηνπ πεξηζηαηηθνχ θαη ζπγθεθξηκέλα: Με ηνλ ηέσο Γεληθφ Γξακκαηέα Π.Π. θ. Παλαγηώηε Φνύξια Με ηνλ θ. Απόζηνιν Γ. Γεξνθώζηα, Δπίηηκν Τπαξρεγφ Ππξνζβεζηηθνχ ψκαηνο (Π..), ν νπνίνο θαηά ηε δηαρείξηζε ηνπ ζπκβάληνο εθηεινχζε ρξέε Γηνηθεηή Α Δ.Μ.Α.Κ. Με ηνλ θ. Γξ. Γηνλύζην Π. Βνξίζε, Αληηζηξάηεγν Π..ε.α., ν νπνίνο θαηά ηε δηαρείξηζε ηνπ αλέιαβε πξψηνο αμησκαηηθφο ηνπ Πεξηζηαηηθνχ Με ζηειέρε ηνπ Κέληξνπ Δπηρεηξήζεσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (Κ.Δ.Π.Π.) πνπ ζπκκεηείραλ ζηε δηαρείξηζε ηνπ πεξηζηαηηθνχ θαη ζπγθεθξηκέλα Με ηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή θ. Αλαζηόπνπιν Παλαγηώηε, Τπνδηεπζπληή ηνπ Κ.Δ.Π.Π. (ρ/εο ΠΕ) Με ηνλ θ. Κώζηα Γηακαληόπνπιν, Αμησκαηηθφ Τπεξεζίαο ηνπ Κ.Δ.Π.Π. (Πισηάξρεο Π.Ν.) Με ηνλ θ. Γεκήηξε ηαζόπνπιν, Αμησκαηηθφ Τπεξεζίαο ηνπ Κ.Δ.Π.Π. (Αξρηππξνζβέζηεο) Με ηνλ θ. Γεώξγην Φνπληά, ησξηλφ Τπεχζπλν Π.Π. ηεο Πεξηθέξεηαο Αηηηθήο θαη ηφηε Ννκάξρε Αζελψλ Με ηνλ θ. Πεξηθιή Μπέθα, Πξντζηάκελν ζην Σκήκα Δπηρεηξεζηαθνχ ρεδηαζκνχ ηνπ Δ.Κ.ΔΠ.Τ. Με άηνκν απφ ην πξνζσπηθφ ηεο Διιεληθήο Αζηπλνκίαο (ΔΛ.Α.) πνπ ζπκκεηείρε ζηε δηαρείξηζε ηνπ πεξηζηαηηθνχ. Σα πξνζσπηθά ζηνηρεία ηνπ εξσηψκελνπ δεηήζεθε λα κελ γλσζηνπνηεζνχλ ζηελ παξνχζα εξγαζία. Με ηελ θα. Ληάλα Παπαγηάλλε, ζπγγελή ζπκάησλ ηνπ αεξνπνξηθνχ αηπρήκαηνο Οη παξαπάλσ ζπλεληεχμεηο είλαη δηαζέζηκεο ζε ειεθηξνληθή κνξθή πιελ ησλ πεξηπηψζεσλ πνπ νη εκπιεθφκελνη αξλήζεθαλ ηελ ερνγξάθεζε ηεο ζπδήηεζεο. Σελ.17

18 1.4 ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΗΑ Ζ ζπιινγή ησλ δεδνκέλσλ ηεο παξνχζαο εξγαζίαο έγηλε ζχκθσλα κε πνηνηηθέο κεζφδνπο έξεπλαο, θαζψο θξίζεθαλ θαηαιιειφηεξεο γηα ηελ επίηεπμε ηνπ επηδησθφκελνπ ζθνπνχ. Όζνλ αθνξά ηε κέζνδν ζπιινγήο ηνπ πιηθνχ, αξρηθά επηρεηξήζεθε ε επηηφπηα ρεηξνδηαινγή βηβιίσλ ζρεηηθψλ κε ην δήηεκα ηεο Γ.Μ.Α.Ε., ζε θεληξηθέο βηβιηνζήθεο. Χζηφζν, δηαπηζηψζεθε έιιεηςε ειιεληθήο βηβιηνγξαθίαο πάλσ ζην δήηεκα απηφ ελψ ε μέλε βηβιηνγξαθία επηθεληξσλφηαλ θπξίσο ζε ζέκαηα πνπ αθνξνχζαλ καδηθέο απψιεηεο πγείαο θαη εηνηκφηεηαο λνζνθνκείσλ. Χο εθ ηνχηνπ, ε έξεπλα επηθεληξψζεθε ζηελ αλαδήηεζε δηεζλνχο αξζνγξαθίαο κέζα απφ ηε ρξήζε ειεθηξνληθψλ βάζεσλ δεδνκέλσλ φπσο ε pub-med θαη ην δηαδίθηπν. Ζ έξεπλα ελ ζπλερεία επηθεληξψζεθε ζηελ αλαδήηεζε εγρεηξηδίσλ (manuals) θαη ζρεδίσλ Γ.Μ.Α.Ε μέλσλ νξγαληζκψλ θαη ρσξψλ, ψζηε λα εμαρζνχλ πιεξνθνξίεο θαη ζηνηρεία απφ ηε δηεζλή εκπεηξία. Δπηκέξνπο έλλνηεο θαη δεηήκαηα πνπ πξνέθπςαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπγγξαθήο, θαιχθζεθαλ κε ηε ρξήζε δηεζλνχο θαη ειιεληθήο βηβιηνγξαθίαο, πξαθηηθψλ ζπλεδξίσλ θαη ζεκεηψζεσλ επηζηεκνληθψλ θνξέσλ. Παξάιιεια, ε ζπιινγή ζηνηρείσλ θαη πιεξνθνξηψλ έγηλε κέζα απφ ηελ αλαζθφπεζε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ πνπ δηέπεη ηελ πνιηηηθή πξνζηαζία θαη ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο. Δπίζεο, κειεηήζεθαλ εμνλπρηζηηθά ην ρέδην Γηαρείξηζεο πκβάληνο Μαδηθψλ Απσιεηψλ Εσήο (.Γ.Τ.Μ.Α.Ε.) πνπ ζπληάρζεθε θαηά ηε δηάξθεηα ησλ Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ (Ο.Α.) θαζψο θαη ην λέν.γ.α.α. Ζ έξεπλα ζπκπιεξψζεθε κε ηε ρξήζε ηεο κεζφδνπ ηεο κειέηεο πεξίπησζεο. πγθεθξηκέλα εξεπλήζεθε ε πεξίπησζε ηεο ζπληξηβήο ηνπ πνιηηηθνχ αεξνζθάθνπο ηεο εηαηξίαο Helios Airways ζην Γξακκαηηθφ Αηηηθήο, ζηηο 14 Απγνχζηνπ ηνπ 2005, απφ ηελ νπνία πξνέθπςαλ 121 λεθξνί. Ζ πεξίπησζε απηή ζεσξήζεθε σο ε πιένλ αληηπξνζσπεπηηθή ηνπ εμεηαδφκελνπ ζέκαηνο, θαζψο ν θξαηηθφο κεραληζκφο θιήζεθε λα δηαρεηξηζηεί έλα κεγάιν αξηζκφ ζπκάησλ. Γηα ηελ ζπιινγή ζηνηρείσλ ζρεηηθά κε ηε κειέηε πεξίπησζεο, πξαγκαηνπνηήζεθε αλαζθφπεζε ηεο αξζνγξαθίαο γηα ην πεξηζηαηηθφ, θαζψο θαη κειέηε πξαθηηθψλ θαη ζηνηρείσλ δεκφζησλ θνξέσλ πνπ ζπκκεηείραλ ζηε δηαρείξηζε ηνπ πεξηζηαηηθνχ φπσο ην Δ.Κ.ΔΠ.Τ. θαη ην Κ.Δ.Π.Π. Σελ.18

19 Δπίζεο, ρξεζηκνπνηήζεθε ε κέζνδνο ηεο ζπλέληεπμεο ε νπνία είλαη ε πην δηαδεδνκέλε κέζνδνο ζπιινγήο δεδνκέλσλ ζηηο πνηνηηθέο έξεπλεο. Ζ ζπλέληεπμε ζπλίζηαηαη ζηελ αιιειεπίδξαζε θαη ζηελ επηθνηλσλία κεηαμχ πξνζψπσλ, ε νπνία θαζνδεγείηαη απφ ηνλ εξεπλεηή κε ζηφρν ηελ απφζπαζε πιεξνθνξηψλ ζρεηηδνκέλσλ κε ην αληηθείκελν ηεο έξεπλαο (Cohen, 1992). πγθεθξηκέλα ρξεζηκνπνηήζεθε ε κνξθή ηεο κε-δνκεκέλεο ζπλέληεπμεο. ηελ κεδνκεκέλε ζπλέληεπμε ν εξεπλεηήο είλαη ειεχζεξνο λα θαηεπζχλεη θαη λα πξνζαλαηνιίζεη ηε ζπδήηεζε ζχκθσλα κε ηε ζέζε θαη ηελ εκπεηξία ηνπ ζπλνκηιεηή θαη ζχκθσλα κε ηα δεηνχκελα πνπ έρεη πξνθαζνξίζεη (Cohen, 1992). Ζ εμαγσγή ησλ ζπκπεξαζκάησλ νδεγήζεθε κε βάζε ηε ζχγθξηζε φισλ ησλ παξαπάλσ επξεκάησλ ζχκθσλα κε ηνλ επαγσγηθφ ζπιινγηζκφ. 1.5 ΤΠΟΘΔΖ ΔΡΓΑΗΑ Ζ παξνχζα κειέηε βαζίδεηαη ζηηο παξαθάησ ππνζέζεηο εξγαζίαο: 1. «ηελ Διιάδα ν επηρεηξεζηαθόο ζρεδηαζκόο γηα ηε Γ.Μ.Α.Ε. θξίλεηαη επαξθήο θαη είλαη απόιπηα ζπκβαηόο κε ηηο αξρέο ηεο αλζξώπηλεο αμηνπξέπεηαο θαη ηα δηεζλή πξόηππα δηαρείξηζεο αλζξώπηλσλ απσιεηώλ.» πγθεθξηκέλα εμεηάδεηαη ν επηρεηξεζηαθφο ζρεδηαζκφο ηεο Γ.Μ.Α.Ε κε βάζεη ηελ: Δπάξθεηα κε ηελ έλλνηα φηη ππάξρεη πξφβιεςε γηα φια ηα ζηάδηα ηεο Γ.Μ.Α.Ε., γηα ηα κέζα θαη ην δπλακηθφ πνπ απαηηνχληαη θαζψο θαη γηα ηελ αμηνπνίεζε φισλ ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ κε βάζε ηηο αξκνδηφηεηέο ηνπο πκβαηόηεηα κε ηηο αξρέο ηεο αλζξώπηλεο αμηνπξέπεηαο θαη ηα δηεζλή πξόηππα φπσο απηά παξνπζηάδνληαη ζην δεχηεξν θεθάιαην ηεο παξνχζαο κειέηεο. 2. «Ζ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε (Σ.Α.) δηαδξακαηίδεη ζεκαληηθό ξόιν ζηελ πινπνίεζε ησλ δξάζεσλ ζε όια ηα επίπεδα ηεο Γ.Μ.Α.Ε.» Ζ παξαπάλσ ππφζεζε εξγαζίαο εμεηάδεη ην ξφιν ηεο Σ.Α. ζε 3 επίπεδα: ην επίπεδν ηνπ ζρεδηαζκνύ ην επίπεδν ηνπ ζπληνληζκνύ ην επίπεδν ησλ επηκέξνπο ζηαδίσλ πνπ ζπγθξνηνχλ ηε Γ.Μ.Α.Ε. Σελ.19

20 1.6 ΓΗΑΡΘΡΧΖ ΚΔΦΑΛΑΗΧΝ ην πξψην θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ν ζθνπφο θαη νη ζηφρνη ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, ε κεζνδνινγία πνπ αθνινπζήζεθε, δηαηππψλεηαη ε ππφζεζε εξγαζίαο θαη παξαηίζεηαη ε δηάξζξσζε ησλ θεθαιαίσλ ηεο εξγαζίαο. ην δεχηεξν θεθάιαην δίδεηαη ν νξηζκφο ησλ καδηθψλ απσιεηψλ δσήο θαη αλαιχνληαη νη βαζηθέο παξάκεηξνη θαη ζηάδηα πνπ ζπληζηνχλ ηε Γ.Μ.Α.Ε. ζχκθσλα κε δηεζλή πξφηππα θαη πξνδηαγξαθέο. ην ηξίην θεθάιαην παξαηίζεληαη ζπλνπηηθά νη βαζηθνί εζληθνί εκπιεθφκελνη θνξείο κε βάζε ην λνκνζεηηθφ πιαίζην πνπ δηέπεη ηε ιεηηνπξγία ηνπο. ην ηέηαξην θεθάιαην πεξηγξάθνληαη ην.γ.τ.μ.α.ε. πνπ ζπληάρζεθε θαηά ηε δηάξθεηα ησλ Ο.Α. θαζψο θαη ην.γ.α.α. Δπίζεο, επηρεηξείηαη ε ζπγθξηηηθή αλάιπζε ησλ δχν ζρεδίσλ θαη ε απνηίκεζε ηνπ.γ.α.α. ην πέκπην θεθάιαην παξνπζηάδεηαη ε κειέηε πεξίπησζεο ηεο πηψζεο ηνπ πνιηηηθνχ αεξνζθάθνπο ηεο εηαηξίαο «Helios Airways» θαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν έγηλε ε δηαρείξηζε ηνπ πνιχλεθξνπ πεξηζηαηηθνχ απφ ηηο δπλάκεηο Π.Π. ην έθην θαη ηειεπηαίν θεθάιαην ζπλάγνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο παξνχζαο κειέηεο θαη δηαηππψλνληαη πξνηάζεηο βειηίσζεο ηεο Γ.Μ.Α.Ε. ζηελ Διιάδα. Σελ.20

21 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2. ΜΑΕΗΚΔ ΑΠΧΛΔΗΔ ΕΧΖ 2.1 ΔΗΑΓΧΓΖ Οη καδηθέο απψιεηεο δσήο είλαη κία απφ ηηο άκεζεο επηπηψζεηο πνπ κπνξεί λα πξνθαιέζνπλ δηάθνξεο θαηαζηξνθέο πνπ πιήηηνπλ ηηο αλζξψπηλεο θνηλσλίεο. Ο φξνο θαηαζηξνθή ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο γηα λα πεξηγξάςεη ην ζχλνιν ησλ αξλεηηθψλ απνηειεζκάησλ, πνπ πξνθχπηνπλ ζε πξνζσπηθφ ή θνηλσληθφ επίπεδν απφ κηα θαηάζηαζε ή έλα ζπγθεθξηκέλν γεγνλφο. ηελ πνιηηηθή πξνζηαζία (Π.Π.), ε έλλνηα ηεο θαηαζηξνθήο νξίδεηαη ζην άξζξν 2 ηνπ Ν.3013/2002 (ΦΔΚ 102Α). πγθεθξηκέλα: «Χο θαηαζηξνθή νξίδεηαη θάζε ηαρείαο ή βξαδείαο εμέιημεο θπζηθό θαηλόκελν ή ηερλνινγηθό ζπκβάλ ζην ρεξζαίν, ζαιάζζην θαη ελαέξην ρώξν, ην νπνίν πξνθαιεί εθηεηακέλεο δπζκελείο επηπηώζεηο ζηνλ άλζξσπν, θαζώο θαη ζην αλζξσπνγελέο ή θπζηθό πεξηβάιινλ.» Όηαλ πξνθχςνπλ καδηθέο απψιεηεο δσήο απφ κηα θαηαζηξνθή, ε δηαρείξηζε ηνπο ζα πξέπεη λα γίλεη κε ηξφπν πνπ αξκφδεη ζε κηα πνιηηηζκέλε θαη νξγαλσκέλε πνιηηεία, ψζηε αθελφο λα κελ δηαθηλδπλεχζεη ε δεκφζηα πγεία θαη ην πεξηβάιινλ θαη, αθεηέξνπ, νη ζνξνί ησλ ζπκάησλ λα απνδνζνχλ ζηνπο νηθείνπο ηνπο γηα ηαθή ή λα ηαθηνπνηεζνχλ κε θξαηηθή κέξηκλα. Ζ Γ.Μ.Α.Ε., είλαη έλα απφ ηα πην δχζθνια κέξε ηεο αληηκεηψπηζεο κηαο θαηαζηξνθήο. Δπηθέξεη βαζηέο θαη καθξάο δηάξθεηαο ζπλέπεηεο γηα ηνπο δηαζψζηεο, ηνπο επηδψληεο, ηνπο ζπγγελείο, αιιά θαη νιφθιεξε ηελ θνηλσλία πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ θαηαζηξνθή (Romundstad et al, 2004). Δλψ, φκσο νη καδηθέο θαηαζηξνθέο αλέθαζελ πξνθαινχζαλ πνιιά ζχκαηα, ε ζπλεηδεηνπνίεζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο δηαρείξηζεο ησλ λεθξψλ θαη ηεο αλαγθαηφηεηαο νξγαλσκέλεο αληηκεηψπηζήο ηνπ είλαη πνιχ λεφηεξε. Μεγάιεο θαηαζηξνθέο πνπ ζπγθιφληζαλ ηελ αλζξσπφηεηα, φπσο ην ηζνπλάκη ζηε Νφηηα Αζία ην 2004, ν θπθιψλαο Καηξίλα ζηηο Ζ.Π.Α. ην 2005, θαζψο θαη ν ζεηζκφο ζην Παθηζηάλ θαη ηελ Ηλδία ηελ ίδηα ρξνληά, έθεξαλ ζην θσο ηηο αλεπάξθεηεο θαη ηα πξνβιήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ θαηά ηελ αληηκεηψπηζε ηφζν πνιχλεθξσλ θαηλνκέλσλ θαη ηελ αλαγθαηφηεηα επαξθνχο ζρεδηαζκνχ θαη πξνεηνηκαζίαο γηα ηελ νξζή κεηαρείξηζε ησλ ζνξψλ (Tidball-Binz, 2007). Μέρξη ην 2005, ε παγθφζκηα επηζηεκνληθή θνηλφηεηα δελ είρε αζρνιεζεί επξέσο κε ην δήηεκα απηφ, κε εμαίξεζε ηελ Γηεζλή Οξγάλσζε Δγθιεκαηνινγηθήο Αζηπλνκίαο Σελ.21

22 (International Criminal Police Organization Interpol), ε νπνία ην 1984 εμέδσζε έλαλ νδεγφ γηα ηελ αλαγλψξηζε ησλ ζπκάησλ κεηά απφ καδηθέο θαηαζηξνθέο, ζηνλ νπνίν ζπκπεξηιακβάλνληαλ θαη νδεγίεο γηα ην γεληθφηεξν ζρεδηαζκφ ηεο δηαρείξηζεο ησλ ζνξψλ, ηνλ νπνίν επηθαηξνπνίεζε ην 1997 θαη θαηφπηλ ην Σν Μάην ηνπ 2005, ν Ακεξηθαληθφο Οξγαληζκφο Τγείαο (Pan American Health Organization P.A.H.O.) ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ Παγθφζκην Οξγαληζκφ Τγείαο (World Health Organization W.H.O.) θαη ηε Γηεζλή Δπηηξνπή ηνπ Δξπζξνχ ηαπξνχ δηεμήγαγαλ έλα δηεζλέο ζπκπφζην ζηελ Πφιε ηεο Λίκα, ζην Πεξνχ. ην ζπκπφζην απηφ, νη παξαπάλσ νξγαληζκνί κνηξάζηεθαλ ηηο εκπεηξίεο απφ ην ηζνπλάκη θαη ηηο άιιεο θαηαζηξνθέο κε ζθνπφ ηελ έθδνζε ελφο εγρεηξηδίνπ γηα ηε Γ.Μ.Α.Ε., ην νπνίν ηειηθά εθδφζεθε ην 2006 (Tidball-Binz, 2007). Παξάιιεια, αξθεηέο ρψξεο πξνρψξεζαλ ζηελ εθπφλεζε ζρεδίσλ γηα ηε δηαρείξηζε ησλ καδηθψλ απσιεηψλ ελψ θηλεηηθφηεηα ππήξμε θαη ζηελ επηζηεκνληθή θνηλφηεηα, κέζα απφ ηε ζπγγξαθή ζρεηηθψλ άξζξσλ. ην παξαθάησ θεθάιαην, παξνπζηάδεηαη ε έλλνηα, νη αηηίεο θαη ηα δηάθνξα ζηάδηα ηεο δηαρείξηζεο ησλ καδηθψλ απσιεηψλ φπσο έρνπλ απνηππσζεί ζηα παξαπάλσ ζρέδηα, άξζξα θαη εγρεηξίδηα. 2.2 ΟΡΗΜΟ ΜΑΕΗΚΧΝ ΑΠΧΛΔΗΧΝ ΕΧΖ Ο φξνο «καδηθέο απψιεηεο δσήο» απνηειεί ηελ αθξηβή κεηάθξαζε ηνπ αγγιηθνχ φξνπ «mass fatality». Οη πεξηζζφηεξεο βηβιηνγξαθηθέο αλαθνξέο νξίδνπλ έλα ζπκβάλ καδηθψλ απσιεηψλ δσήο σο εμήο: «Σπκβάλ καδηθώλ απωιεηώλ δωήο απνηειεί θάζε ζπκβάλ ζην νπνίν ν αξηζκόο ησλ απσιεηώλ είλαη κεγαιύηεξνο από εθείλνλ πνπ κπνξεί λα αληηκεησπηζζεί απνηειεζκαηηθά από ηηο ηνπηθέο αξρέο.» 1 (P.A.H.O. θαη W.H.O., 2006, ζει. 9) Χζηφζν ζε κεξηθέο αλαθνξέο, ρξεζηκνπνηείηαη σο κέηξν ν αξηζκφο ησλ απσιεηψλ ζηηο νπνίεο κπνξεί λα αληαπεμέιζνπλ νη Ηαηξνδηθαζηηθέο Τπεξεζίεο (Η.Τ). Έλα ηέηνην παξάδεηγκα απνηειεί ν παξαθάησ νξηζκφο: «Χο ζπκβάλ καδηθώλ απωιεηώλ δωήο νξίδεηαη έλα ζπκβάλ από ην νπνίν πξνθύπηεη αξηζκόο λεθξώλ κεγαιύηεξνο από απηόλ πνπ κπνξνύλ λα εμεηαζηεί από ηηο εθάζηνηε ηνπηθέο ηαηξνδηθαζηηθέο ππεξεζίεο» 2 (National Association of Medical Examiners, 2010, ζει. 3). 1 Ελεφκερθ μετάφραςθ Σελ.22

23 ε θάζε πεξίπησζε, γηα ηνλ νξηζκφ ελφο ζπκβάληνο καδηθψλ απσιεηψλ δσήο δελ θαζνξίδεηαη έλαο ζπγθεθξηκέλνο αξηζκόο ζπκάησλ αιιά ε ηθαλφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο (capacity) λα αληαπεμέιζεη ζηηο αλάγθεο πνπ πξνθχπηνπλ. 2.3 ΑΗΣΗΑ ΜΑΕΗΚΧΝ ΑΠΧΛΔΗΧΝ ΕΧΖ Μαδηθέο απψιεηεο δσήο κπνξνχλ λα πξνθιεζνχλ ρσξίο πξνεηδνπνίεζε απφ θάζε είδνπο θαηαζηξνθή. ηελ πξνζζήθε 1 ηνπ Παξαξηήκαηνο Α ηνπ Γεληθνχ ρεδίνπ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (Γ..Π.Π.) κε ηε ζπλζεκαηηθή ιέμε «Ξελνθξάηεο» (Τ.Α.1299/2003/ΦΔΚ 423Β), νη θαηαζηξνθέο, αλάινγα κε ηα αίηηα ηνπ θαηλνκέλνπ απφ ην νπνίν πξνθαινχληαη, δηαθξίλνληαη ζε θπζηθέο, ηερλνινγηθέο θαη ινηπέο θαηαζηξνθέο. Όπσο πξνθχπηεη απφ ηελ εηνηκνινγία, θπζηθέο θαηαζηξνθέο είλαη εθείλεο πνπ πξνθχπηνπλ απφ θπζηθά θαηλφκελα, φπσο ζεηζκνί, πιεκκχξεο, αλεκνζηξφβηινη θ.ιπ., ηερλνινγηθέο απφ ηερλνινγηθά ζπκβάληα θαη αηπρήκαηα κεγάιεο έθηαζεο φπσο δηαξξνή ξαδηελέξγεηαο, δηαθπγή βηνινγηθψλ νπζηψλ θ.ιπ. θαη ζηηο ινηπέο θαηαζηξνθέο πεξηιακβάλνληαη θαηαζηξνθέο θαη αηπρήκαηα πνπ πξνθαινχληαη απφ νπνηαδήπνηε άιιε αηηία. Κχξηεο θαηεγνξίεο εδψ είλαη ηα ζαιάζζηα, νδηθά θαη αεξνπνξηθά αηπρήκαηα θαζψο θαη ζαλαηεθφξεο επηδεκίεο. χκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηεο Γηεζλνχο Σξάπεδαο Καηαζηξνθψλ - Emergency Events Database (EM-DAT), ε ζπρλφηεηα εκθάληζεο ησλ θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ παξνπζηάδεη αχμεζε κε ην πέξαζκα ησλ ρξφλσλ. Αληίζεηα, ν αξηζκφο ησλ ζαλάησλ απφ θπζηθέο θαηαζηξνθέο δελ αθνινπζεί ηελ ίδηα απμεηηθή πνξεία. Χζηφζν, αλά δηαζηήκαηα εκθαλίδνληαη θαηαζηξνθηθά θαηλφκελα κε κεγάιν αξηζκφ αλζξψπηλσλ απσιεηψλ (δηάγξακκα 2). 2 Ελεφκερθ μετάφραςθ Σελ.23

24 Διάγραμμα 1 - Καταγεγραμμζνεσ φυςικζσ καταςτροφζσ για το διάςτημα Πηγή: τελευταία επίςκεψη 20/07/2011 Διάγραμμα 2 - Αριθμόσ καταγεγραμμζνων νεκρϊν από φυςικζσ καταςτροφζσ για το διάςτημα Πηγή: τελευταία επίςκεψη 20/07/2011 Σελ.24

25 ηηο ηερλνινγηθέο θαηαζηξνθέο, ε απμεηηθή ηάζε εκθάληζεο ησλ δεδνκέλσλ ζπκπίπηεη κε ηελ αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ λεθξψλ, ε νπνία κάιηζηα παξνπζηάδεη ξαγδαία άλνδν απφ ην 1980 θαη κεηά. Διάγραμμα 3 - Καταγεγραμμζνεσ τεχνολογικζσ καταςτροφζσ για το διάςτημα Πηγή: τελευταία επίςκεψη 20/07/2011 Διάγραμμα 4 - Αριθμόσ καταγεγραμμζνων νεκρϊν από τεχνολογικζσ καταςτροφζσ για το διάςτημα Πηγή: τελευταία επίςκεψη 20/07/2011 Σελ.25

26 Πην ζπγθεθξηκέλα, ηα ηειεπηαία 20 ρξφληα, νη ηεθκεξησκέλεο θαηαζηξνθέο ζηελ Δπξώπε, έρνπλ ζηνηρίζεη ην ζάλαην ζε άηνκα, έρνπλ επεξεάζεη πεξηζζφηεξα απφ 29 εθαηνκκχξηα αλζξψπνπο θαη έρνπλ επηθέξεη νηθνλνκηθέο απψιεηεο χςνπο 211 δηζεθαηνκκπξίσλ επξψ (Fischer et al, 2011). Σν 2010 ζεκεηψζεθαλ ζεκαληηθέο θπζηθέο θαηαζηξνθέο ζε ζρέζε κε ηα ηειεπηαία ρξφληα, νη νπνίεο πξνθάιεζαλ κεγάιν αξηζκφ ζπκάησλ. χκθσλα κε ζηνηρεία ηεο Γ.Γ.Π.Π., ν παξαθάησ πίλαθαο παξνπζηάδεη ηηο 10 κεγαιχηεξεο θπζηθέο θαηαζηξνθέο ηνπ 2010 θαη ηνλ αξηζκφ ησλ λεθξψλ πνπ πξνθιήζεθαλ απφ απηέο: Πίλαθαο 1 - Οη 10 κεγαιύηεξεο θπζηθέο θαηαζηξνθέο ηνπ 2010 Πεγή: Αξρείν Κ.Δ.Π.Π. ΔΗΓΟ ΥΧΡΑ ΑΡΗΘΜΟ ΝΔΚΡΧΝ ΔΗΜΟ ΑΨΣΖ ΚΑΤΧΝΑ ΡΧΗΑ ΔΗΜΟ ΚΗΝΑ ΠΛΖΜΜΤΡΔ ΠΑΚΗΣΑΝ ΚΑΣΟΛΗΘΖΖ ΚΗΝΑ ΠΛΖΜΜΤΡΔ ΚΗΝΑ ΚΑΣΟΛΗΘΖΖ ΚΗΝΑ ΔΗΜΟ ΗΝΓΟΝΖΗΑ 530 ΠΑΓΔΣΟ ΠΔΡΟΤ 409 ΚΑΣΟΛΗΘΖΖ ΟΤΓΚΑΝΣΑ 388 Σελ.26

27 2.4 ΓΔΓΟΜΔΝΑ ΜΔΣΑ ΑΠΟ ΜΗΑ ΚΑΣΑΣΡΟΦΖ Oη θαηαζηξνθέο ζπλήζσο μεζπνχλ ρσξίο πξνεηδνπνίεζε θαη μεπεξλνχλ ηελ ηθαλφηεηα ησλ ζπζηεκάησλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπο. Σελ επζχλε γηα ηελ άκεζε απφθξηζε επσκίδνληαη νη ηνπηθνί θνξείο θαη αξρέο έσο φηνπ αλάινγα κε ηελ θιηκάθσζε ελεξγνπνηεζεί θαη ν θξαηηθφο κεραληζκφο. Δπεηδή, ινηπφλ νη απαξαίηεηνη εηδηθνί θαη εκπεηξνγλψκνλεο ζα αξγήζνπλ λα θηάζνπλ ζηε ζθελή ηεο θαηαζηξνθήο, είλαη απαξαίηεην λα ππάξρεη επαξθήο ζρεδηαζκφο θαη νη ηνπηθνί θνξείο λα έρνπλ ηηο απαξαίηεηεο γλψζεηο. (London Resilience Team, 2007). πλεπψο, θάζε ηνπηθφο θνξέαο θαιείηαη λα αλαπηχμεη ρέδην γηα ηε Γ.Μ.Α.Ε. κε βάζε ηα δηθφ ηνπ δπλακηθφ, κέζα θαη ππνδνκέο θαη κε βάζε ηηο εζληθέο νδεγίεο θαη ηηο πξνδηαγξαθέο πνπ ηίζεληαη δηεζλψο. Σα δεδνκέλα πνπ πξνθχπηνπλ κεηά απφ κηα θαηαζηξνθή ζπλήζσο είλαη ηα παξαθάησ (P.A.H.O. θαη W.H.O., 2006): Ακέζσο κεηά απφ κηα θαηαζηξνθή, ε θαηάζηαζε πνπ επηθξαηεί είλαη ζπλήζσο ρανηηθή Απαηηείηαη ν ζπληνληζκφο ζε φια ηα επίπεδα, ηνπηθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη εζληθφ Δίλαη απαξαίηεην λα ππάξρεη: Γηαρείξηζε ηεο πιεξνθνξίαο κεηαμχ ησλ αξκφδησλ θνξέσλ θαη εθηίκεζε ησλ απαξαίηεησλ ελεξγεηψλ πνπ πξέπεη λα ιάβνπλ ρψξα Καζνξηζκφο ησλ απαξαίηεησλ κέζσλ (ζαθνχιεο, λεθξνηνκεία θ.ιπ.) Δθαξκνγή ζρεδίνπ γηα ηε δηαρείξηζε ησλ ζνξψλ Δλεκέξσζε ησλ νηθνγελεηψλ θαη ηεο πιεγείζαο θνηλφηεηαο γηα ηελ ηαπηνπνίεζε ησλ αγλννπκέλσλ θαη ηε δηαρείξηζε ησλ πησκάησλ Δπίζεο, ε εκπεηξία κεηά απφ καδηθέο θαηαζηξνθέο πνπ έρνπλ ζεκεησζεί ζε φιν ηνλ θφζκν έρεη θαηαδείμεη πσο ππάξρεη ζνβαξφ ελδερφκελν νη ππνδνκέο, φπσο επηθνηλσλίεο θαη κεηαθνξέο, λα έρνπλ ππνζηεί ζνβαξέο θαη κε ειεγρφκελεο βιάβεο νη νπνίεο λα δπζρεξαίλνπλ ην έξγν ηεο δηαρείξηζεο ηνπ πεξηζηαηηθνχ. Δπίζεο, κπνξεί λα έρνπλ πξνθχςεη λνκηθά ζέκαηα θαζψο θαη δεηήκαηα πνιπεζληθφηεηαο, πνιππνιηηηζκηθά θαη δηαθνξεηηθψλ ζξεζθεηψλ. Σέινο, είλαη δεδνκέλν φηη ζα ππάξρνπλ ζεκαληηθέο απαηηήζεηο γηα δεκφζηα πιεξνθφξεζε ελψ ππάξρεη κεγάιε πηζαλφηεηα λα ππάξρεη ζχγρπζε ζρεηηθά κε ηνλ αξηζκφ ησλ αγλννπκέλσλ θαη Σελ.27

28 ησλ ζπκάησλ θαη λα απεηιεζεί ε αμηνπηζηία ηνπ θξαηηθνχ κεραληζκνχ θαη ησλ δηαθφξσλ νξγαληζκψλ (UK Home Office, 2004). Σν πνηνο ζα αλαιάβεη ην ζπληνληζκφ, εμαξηάηαη απφ ηηο ηδηαίηεξεο ζπλζήθεο ηνπ ζπκβάληνο θαζψο θαη απφ ην ζχζηεκα πνπ αθνινπζεί ε θάζε ρψξα. Σν κφλν δεδνκέλν πνπ ππάξρεη εθ ησλ πξνηέξσλ ζε κηα θαηαζηξνθή είλαη πσο ην πιήζνο ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ είλαη πνιχ κεγάιν. πλεπψο ρσξίο επαξθή ζρεδηαζκφ θαη ρσξίο ηελ απαξαίηεηε πξνεηνηκαζία, ε δηαρείξηζε ησλ ζπκβάλησλ κεηαηξέπεηαη ζε κηα άλαξρε θαη αλαπνηειεζκαηηθή δηαδηθαζία. Αμίδεη λα αλαθεξζεί φηη κεηά ην θαηαζηξνθηθφ ηζνπλάκη ζηελ Ηλδνλεζία, φπνπ ην πιήζνο ησλ λεθξψλ ήηαλ 165,708 λεθξνί, ελεπιάθεζαλ πεξηζζφηεξνη απφ 42 δηαθνξεηηθνί νξγαληζκνί ζηελ δηαρείξηζε ησλ λεθξψλ (Morgan et al, 2005). 2.5 ΔΝΓΔΓΔΗΓΜΔΝΖ ΟΡΓΑΝΧΖ ΤΜΒΑΝΣΟ ην παξαθάησ δηάγξακκα δίδεηαη κηα εθηίκεζε ηεο Interpol γηα ην πψο πξέπεη λα δηαξζξψλνληαη νη δπλάκεηο ζηνλ ηόπν ηνπ αηπρήκαηνο θαζψο θαη ζην ζεκείν ηεο αλαγλψξηζεο ησλ ζπκάησλ. Οη ηίηινη ησλ εκπιεθνκέλσλ είλαη ελδεηθηηθνί θαη ζα πξέπεη λα πξνζαξκφδνληαη ζην ζχζηεκα ηεο θάζε ρψξαο: ΥΡΕΥΚΥΝΟΣ ΣΥΝΤΟΝΛΣΤΘΣ ΥΡΕΥΚΥΝΟΣ ΕΡΛΚΟΛΝΩΝΛΩΝ ΥΡΕΥΚΥΝΟΣ ΕΡΛΧΕΛΛΣΘΣ ΕΕΥΝΑΣ - ΔΛΑΣΩΣΘΣ ΥΡΕΥΚΥΝΟΣ ΑΝΑΓΝΩΛΣΘΣ ΚΥΜΑΤΩΝ ΔΛΟΛΚΘΤΘΣ ΣΚΘΝΘΣ ΣΥΝΤΟΝΛΣΤΘΣ ΡΕΛΣΥΛΛΟΓΘΣ ΣΟΩΝ ΣΥΝΤΟΝΛΣΤΘΣ ΝΕΚΟΤΟΜΕΛΟΥ ΥΡΕΥΚΥΝΟΣ ΣΥΛΛΟΓΘΣ ΣΤΟΛΧΕΛΩΝ ΚΕΝΤΟ ΑΝΑΓΝΩΛΣΘΣ Διάγραμμα 5 Ενδεδειγμζνη Οργάνωςη υμβάντοσ Πηγή: (Interpol, 2009) Σελ.28

29 χκθσλα κε ηηο νδεγίεο ηεο Interpol, Τπεύζπλνο πληνληζηήο ζα πξέπεη λα νξίδεηαη έλα άηνκν (ζπλήζσο απφ ηηο δπλάκεηο ηεο αζηπλνκίαο), ν νπνίνο ζα έρεη ε γεληθφηεξε επίβιεςε ηεο φιεο επηρείξεζεο. Έαλ πξφθεηηαη γηα αηχρεκα, πέξα απφ ηνλ ζπληνληζκφ θαη ηελ επίβιεςε φισλ ησλ επηκέξνπο δηαδηθαζηψλ, ν Τπεχζπλνο πληνληζηήο ζα θιεζεί λα ρεηξηζηεί ηε δηεμαγσγή ηεο έξεπλαο γηα ηηο αηηίεο ηνπ αηπρήκαηνο. πλεπψο, φηαλ νινθιεξσζνχλ νη δηαδηθαζίεο έξεπλαο θαη δηάζσζεο πξέπεη λα ηνπ δνζνχλ φια ηα ζηνηρεία πνπ έρνπλ πξνθχςεη, ψζηε λα πξνρσξήζεη ζηελ αμηνιφγεζε ηνπ πεξηζηαηηθνχ. Δπεηδή νη αξκνδηφηεηεο πνπ θαιείηαη λα αλαιάβεη ν Τπεχζπλνο πληνληζηήο ζα είλαη πνιιέο θαη δηαθνξεηηθέο, ζα ρξεηαζηεί εμεηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ, ην νπνίν ζα θιεζεί λα επηθνπξεί ην έξγν ηνπ. πγθεθξηκέλα, απαηηνχληαη ηνπιάρηζηνλ 3 βνεζνί, θαζέλαο απφ ηνπο νπνίνπο ζα αλαιάβεη έλα ζεκαληηθφ ηνκέα ηεο γεληθφηεξεο επηρείξεζεο: Τπεχζπλνο Δπηθνηλσληψλ Τπεχζπλνο Δπηρεηξήζεσλ Έξεπλαο θαη Γηάζσζεο Τπεχζπλνο Αλαγλψξηζεο Θπκάησλ Κάζε ππεχζπλνο ζα έρεη ηελ δηθαηνδνζία λα απαζρνιεί ην απαξαίηεην πξνζσπηθφ θαη λα θαηέρεη ηνλ απαξαίηεην εμνπιηζκφ γηα ηελ εθπιήξσζε ηνπ έξγνπ ηνπ. Δπίζεο, ν θάζε ππεχζπλνο ζα κπνξεί λα εθρσξεί ηκήκα ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ ζε επηκέξνπο ζπληνληζηέο νη νπνίνη ζα παξακέλνπλ ππφ ηηο εληνιέο θαη ηελ επίβιεςή ηνπ. Ο Τπεύζπλνο Eπηθνηλσληώλ, ζα πξέπεη λα βξίζθεηαη ζε ζπλερή ζπλεξγαζία κε ηνλ Τπεχζπλν πληνληζηή θαη ζα είλαη ππεχζπλνο γηα ηελ δηάρπζε ησλ πιεξνθνξηψλ πξνο ηα κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο (Μ.Μ.Δ.) θαη ην θνηλφ. Ο Τπεύζπλνο Eπηρεηξήζεσλ έξεπλαο θαη δηάζσζεο, ζα πξέπεη θαηαξρήλ λα αλαδεηήζεη ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηηο ζπλζήθεο ηηο θαηαζηξνθήο θαη ηνλ αξηζκφ ησλ αηφκσλ πνπ εκπιέθνληαη ψζηε λα κπνξέζεη λα πξνβεί ζηελ εθηίκεζε ησλ κέζσλ θαη ηνπ δπλακηθνχ πνπ ζα απαηηεζνχλ. Πξνηεξαηφηεηα ηνπ ππεπζχλνπ, ζα πξέπεη λα είλαη ε δηάζσζε ησλ ηξαπκαηηζκέλσλ αηφκσλ θαη ε παξνρή ηαηξηθήο βνήζεηαο. Ο Γηνηθεηήο θελήο, ζα πξέπεη λα ζπεχζεη ζην ηφπν ηεο θαηαζηξνθήο, λα αλαιάβεη on site ην ζπληνληζκφ ησλ δπλάκεσλ πνπ επηρεηξνχλ, θαη λα παξέρεη φιεο ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ εμέιημε ησλ επηρεηξήζεσλ. Σελ.29

30 Ο Τπεύζπλνο Αλαγλώξηζεο ησλ Θπκάησλ, θαιείηαη λα αλαιάβεη ηελ φιε δηαρείξηζε ησλ ζνξψλ εθφζνλ νινθιεξσζεί ην ζηάδην ηεο κέξηκλαο ησλ επηδψλησλ. Δπεηδή, ε δηαρείξηζε απηή απνηειείηαη απφ επηκέξνπο δηαδηθαζίεο, ν Τπεχζπλνο Αλαγλψξηζεο ζα πξέπεη λα ππνζηεξίδεηαη απφ έλαλ ζπληνληζηή γηα ηελ πεξηζπιινγή ησλ ζνξώλ ν νπνίνο ζα αλαιάβεη ηε ζπιινγή φισλ ησλ απαξαίηεησλ ζηνηρείσλ απφ ηνλ ηφπν ηνπ αηπρήκαηνο (postmortem ζηνηρεία), έλαλ ζπληνληζηή λεθξνηνκείνπ ν νπνίνο ζα είλαη ππεχζπλνο γηα ηελ νξζή δηεμαγσγή ηεο δηαδηθαζίαο ηαπηνπνίεζεο ησλ ζπκάησλ θαη έλαλ ππεύζπλν ζπιινγήο ζηνηρείσλ ν νπνίνο ζα ζπιιέγεη ζηνηρεία γηα ηνπο ζαλφληεο απφ ηνπο ζπγγελείο ησλ ζπκάησλ (ante mortem ζηνηρεία). Ante-mortem θαη post-mortem ζηνηρεία ζπγθεληξψλνληαη ζην θέληξν αλαγλψξηζεο ψζηε λα ζπλδπαζηνχλ θαη λα νδεγήζνπλ ζηελ ηαπηνπνίεζε ησλ ζπκάησλ. αθψο, ε δηαρείξηζε ησλ ζνξψλ απνηειεί κηα ζχλζεηε θαη πνιχπινθε δηαδηθαζία, σζηφζν κε βάζε ην παξαπάλσ ζρεδηάγξακκα, πξνηείλεηαη κηα βαζηθή νξγάλσζε ελόο εληαίνπ ζπζηήκαηνο δηνίθεζεο ψζηε λα επηηπγράλεηαη κηα απνηειεζκαηηθή θαη αζθαιήο Γ.Μ.Α.Ε. 2.6 ΑΠΑΡΑΗΣΖΣΟ ΠΡΟΣΑΣΔΤΣΗΚΟ ΔΞΟΠΛΗΜΟ Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ επηηπρή έθβαζε ηεο επηρείξεζεο, πέξα απφ ηελ νξζή νξγάλσζε, είλαη θαη ε δηαζθάιηζε ησλ δηαζσζηψλ θαη ηνπ επξχηεξνπ θνηλνχ απφ κνιπζκαηηθνχο θηλδχλνπο. Έρεη απνδεηρηεί ζχκθσλα κε επηζηεκνληθά δεδνκέλα φηη ε παξνπζία αλζξώπηλσλ ζνξώλ δελ ελέρεη θηλδύλνπο γηα ηε δεκόζηα πγεία παξφιν πνπ ζηε κεγάιε πιεηνςεθία ησλ αλεπηπγκέλσλ θαη αλαπηπζζφκελσλ ρσξψλ ππνζηεξίδεηαη ην αληίζεην. ηελ πξαγκαηηθφηεηα νη ζνξνί, απηέο θαζαπηέο δελ πξνθαινχλ επηδεκίεο (Ville De Goyet, 2004). Οη κφλεο πεξηπηψζεηο λα απνηειέζνπλ νη ζνξνί απεηιή γηα ηε δεκφζηα πγεία είλαη νη παξαθάησ (P.A.H.O. θαη W.H.O., 2006): Σα ζχκαηα λα είραλ πξνζβιεζεί απφ θάπνηα κεηαδνηηθή αζζέλεηα πξηλ ην ζάλαην ηνπο Οη κηθξνξγαληζκνί λα κπνξνχλ λα επηδήζνπλ ζην πεξηβάιινλ κεηά ην ζάλαην ηνπ θνξέα ηνπο Να ζπληξέρνπλ νη απαξαίηεηεο πεξηβαιινληηθέο ζπλζήθεο (θαθφ απνρεηεπηηθφ ζχζηεκα, άκεζε επαθή κε ππφγεηνπο πδξνθφξνπο νξίδνληεο, ππεξπιεζπζκφο θ.ιπ.) Σελ.30

31 Σα παξαπάλσ θξηηήξηα ζα πξέπεη λα ζπκβαίλνπλ ηαπηφρξνλα, ελψ ε εμάιεηςε ελφο απφ ηνπο παξαπάλσ παξάγνληεο κεηψλεη ζεκαληηθά ηηο πηζαλφηεηεο πξφθιεζεο θάπνηαο επηδεκίαο. Ζ ελδεδεηγκέλε πξνζηαζία ησλ δηαζσζηψλ πξνυπνζέηεη (National Association of Medical Examiners, 2010): Υξήζε γαληηψλ θαη κπνηψλ. Οη κάζθεο δελ είλαη απαξαίηεηεο αιιά κπνξνχλ λα δνζνχλ γηα ηελ αίζζεζε θαιχηεξεο πξνζηαζίαο θαη ηελ απνθπγή νπνηνπδήπνηε άγρνπο. Πιχζηκν ρεξηψλ κε ζαπνχλη θαη λεξφ κεηά ηελ επαθή κε ηα πηψκαηα θαη πξηλ ην θαγεηφ Απνθπγή ηεο επαθήο ησλ ρεξηψλ κε ην ζηφκα θαη ην πξφζσπν Πιχζηκν θαη απνιχκαλζε ηνπ εμνπιηζκνχ θαη ησλ νρεκάησλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ κεηαθνξά ησλ λεθξψλ Δληνχηνηο, νη πηέζεηο πνπ αζθνχληαη θάησ απφ ην πξφζρεκα ηεο δηαζπνξάο επηδεκηψλ νδεγνχλ ηνπο ηζχλνληεο ζε βηαζηηθέο θηλήζεηο θαη καδηθέο ηαθέο, πξνηνχ πξαγκαηνπνηεζεί ε αλαγλψξηζε ησλ ζπκάησλ. Σέηνηεο πξαθηηθέο σζηφζν, πξνθαινχλ ςπρνινγηθή θαηαπφλεζε, θαζψο θαη λνκηθά ζέκαηα κε ηνπο ζπγγελείο ησλ λεθξψλ ιφγσ αλεπαξθνχο ηαπηνπνίεζεο ησλ λεθξψλ θαη ειιηπνχο έξεπλαο ζρεηηθά κε ηα αίηηα ηνπ ζαλάηνπ θαη ηελ επζχλε γηα ηηο θαηαζηξνθέο (Perera, 2005). χκθσλα κε επηζηεκνληθέο έξεπλεο πνπ έρνπλ γίλεη κεηά απφ ην ηζνπλάκη πνπ έπιεμε ηε Νφηηα Αζία ην 2004, επηπηψζεηο ππήξμαλ κφλν ζηα άηνκα πνπ ήξζαλ ζε άκεζε επαθή κε ηηο πιεγέο θαη ηα ζσκαηηθά πγξά ησλ λεθξψλ ρσξίο ηνλ απαξαίηεην εμνπιηζκφ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πςειή ζεξκνθξαζία θαη ηελ αθπδάησζε πνπ είραλ ππνζηεί νη ζσζηηθέο δπλάκεηο (Morgan et al, 2005). 2.7 ΓΗΑΛΟΓΖ ΚΑΗ ΠΔΡΗΤΛΛΟΓΖ ΣΧΝ ΘΤΜΑΣΧΝ Πξψηε κέξηκλα ηνπ επηρεηξεζηαθνχ έξγνπ είλαη ν εληνπηζκφο θαη ηπρφλ απεγθισβηζκφο ησλ επηδψλησλ απφ ηηο δπλάκεηο έξεπλαο θαη δηάζσζεο θαη ε δηαινγή ησλ ηξαπκαηηψλ (triage) απφ ηηο ηαηξηθέο ππεξεζίεο. Οπζηαζηηθά ην triage απνηειεί κηα δηαδηθαζία κε ηελ νπνία ηα ζχκαηα δηαρσξίδνληαη ζε δηάθνξεο θαηεγνξίεο αλάινγα κε ην Σελ.31

32 είδνο θαη ηνλ ηχπν ησλ ηξαπκαηηζκψλ, θαη θπξίσο αλάινγα κε ην θαηά πφζνλ νη ηξαπκαηηζκνί απηνί είλαη απεηιεηηθνί γηα ηε δσή (Jenkins et al, 2007). Γεληθά ππάξρνπλ πνιιά θαη δηαθνξεηηθά ζπζηήκαηα triage ηα νπνία δε ζα αλαιπζνχλ ζην πιαίζην ηεο παξνχζαο κειέηεο θαζψο ε Γ.Μ.Α.Ε. μεθηλά κεηά ηελ νινθιήξσζε ηνπ triage. Σα πεξηζζφηεξα φκσο ζπζηήκαηα triage ζπληείλνπλ ζην γεγνλφο πσο ππάξρνπλ 4 νκάδεο ηαμηλφκεζεο ησλ ζπκάησλ κηαο καδηθήο θαηαζηξνθήο, νη νπνίεο ραξαθηεξίδνληαη απφ δηαθξηηά ρξψκαηα (Lerner et al, 2011): Πίλαθαο 2 Οη 4 θαηεγνξίεο ηαμηλόκεζεο ησλ ζπκάησλ ζην triage Καηεγνξία Σξαπκαηηζκνί Immediate Οκάδα άκεζεο ζεξαπείαο Οη πην βαξηά ηξαπκαηίεο πνπ απαηηνχλ άκεζε ρεηξνπξγηθή ή άιιε εηδηθή αληηκεηψπηζε Delayed- Οκάδα θαζπζηεξεκέλεο Θεξαπείαο Μηθξφηεξεο βαξχηεηαο ηξαπκαηίεο πνπ ρξεηάδνληαη ρεηξνπξγηθή ή άιιε εηδηθή θξνληίδα αιιά φρη άκεζα Minor Οκάδα ειαθξώλ ηξαπκαηηώλ Σξαπκαηίεο κε θαθψζεηο πνπ δελ είλαη απεηιεηηθέο γηα ηε δσή ή ηα κέιε ηνπ ζψκαηνο Deceased Morgue Οκάδα πνιύ βαξηά ηξαπκαηηώλ Νεθξνί ή ζχκαηα κε ζαλάζηκεο θαθψζεηο Σελ.32

33 Εικόνα 1 - Ετικζτα που χρηςιμοποιείται κατά τη διάρκεια του triage για την επιςήμανςη των θυμάτων Πηγή: (τελευταία επίςκεψη ) Δθφζνλ νινθιεξσζεί ε δηαινγή ησλ ηξαπκαηηψλ θαη ε δηαθνκηδή θαη πξνλνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε ησλ επηδψλησλ ηξαπκαηηψλ, μεθηλά ε πεξηζπιινγή ησλ ζνξώλ ησλ ζπκάησλ. Ζ πεξηζπιινγή ησλ ζνξψλ κπνξεί λα δηαξθέζεη απφ ιίγεο ψξεο εψο κέξεο ή θαη εβδνκάδεο αλάινγα κε ηνλ αξηζκφ ησλ ζαλφλησλ, θαζψο θαη ηε δηαζπνξά ησλ ζνξψλ ή ησλ δηακειηζκέλσλ κειψλ ηνπο. πλήζσο, νη πνην δχζθνιεο πεξηπηψζεηο είλαη νη ζεηζκνί πνπ ππάξρνπλ παγηδεπκέλα πηψκαηα θάησ απφ εξείπηα θαζψο θαη νη ηζρπξέο εθξήμεηο πνπ κπνξεί λα πξνθαιέζνπλ ηελ εθηίλαμε ησλ ζνξψλ ζε πνιχ καθξηλά ζεκεία (Massachusetts Emergency Management Agency, 2011). ην παξαθάησ πίλαθα, εκθαλίδνληαη ζπλνπηηθά νη βαζηθέο αξρέο πεξηζπιινγήο ησλ ζνξώλ ζχκθσλα κε ηηο πξνδηαγξαθέο ηνπ P.A.H.O. θαη W.H.O. (2006) θαη ηεο Interpol(2009): Σελ.33

34 Πίλαθαο 3 Βαζηθέο Αξρέο Πεξηζπιινγήο νξώλ ΒΑΗΚΔ ΑΡΥΔ ΠΔΡΗΤΛΛΟΓΖ 1. Φσηνγξάθεζε ζνξώλ ζηνλ ηόπν ηεο θαηαζηξνθήο 2. Σνπνζέηεζε ησλ ζνξώλ ζε λεθξόζαθνπο (αλ δελ επαξθνύλ ελδείθλπηαη θαη ε ρξήζε ζεληνληώλ) 3. Σνπνζέηεζε θάζε δηακειηζκέλνπ κέινπο ζε μερσξηζηό λεθξόζαθν 4. Γηαηήξεζε πξνζσπηθώλ αληηθεηκέλσλ πάλσ ζηε ζνξό (ηα αληηθείκελα απηά είλαη απαξαίηεηα γηα ηε δηαδηθαζία ηεο ηαπηνπνίεζεο) 5. Μεηαθνξά ησλ ζνξώλ ζε ρώξν πξνζσξηλήο ζπγθέληξσζεο θνληά ζηνλ ηόπν ηεο θαηαζηξνθήο. Ο παξαπάλσ ρώξνο ζα πξέπεη λα βξίζθεηαη μερσξηζηά από ην ζεκείν ζπγθέληξσζεο ησλ ηξαπκαηηώλ θαη καθξηά από θνηλή ζέα 6. Υξήζε πιαζηηθήο εηηθέηαο γηα ην ραξαθηεξηζκό θάζε ζνξνύ ζηελ νπνία λα αλαγξάθνληαη ε εκεξνκελία θαη ώξα πεξηζπιινγήο 2.8 ΠΡΟΧΡΗΝΖ ΦΤΛΑΞΖ ΣΧΝ ΟΡΧΝ Δάλ ην πιήζνο ησλ ζνξψλ είλαη πνιχ κεγάιν ή πνιχ καθξηά απφ θάπνην λεθξνηνκείν, ε άκεζε θύιαμε ησλ πησκάησλ είλαη απαξαίηεηε δεδνκέλνπ φηη ζε δεζηά θιίκαηα ε δηαδηθαζία ηεο απνζχλζεζεο ηηο πξψηεο ψξεο εμειίζζεηαη γνξγά, δπζρεξαίλνληαο ηελ αλαγλψξηζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ πξνζψπνπ ελφο πηψκαηνο. Ζ ςπρξή απνζήθεπζε, επηβξαδχλεη ηνπο ξπζκνχο απνζχλζεζεο θαη δηαηεξεί ην πηψκα γηα αλαγλψξηζε. Ζ ςχμε ζα πξέπεη λα θπκαίλεηαη αλάκεζα ζηνπο 2-4 ν C. (P.A.H.O. θαη W.H.O., 2006) Θα πξέπεη λα έρνπλ πξνβιεθζεί εθ ησλ πξνηέξσλ ρψξνη ςχμεο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζε έλα θαηαζηξνθηθφ ζπκβάλ, φπσο γηα παξάδεηγκα θνξηεγά ςπγεία. Αλ δε κπνξεί λα βξεζεί ηξφπνο απνζήθεπζεο κε ςχμε, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί σο ελαιιαθηηθή ιχζε ε πξνζσξηλή ηαθή θαζψο ε ζεξκνθξαζία ηνπ εδάθνπο είλαη πάληα κηθξφηεξε απφ απηή ηεο επηθάλεηαο, παξέρνληαο θαη απηφλ ηνλ ηξφπν έλα είδνο θπζηθήο ςχμεο. ε θάζε πεξίπησζε ζα πξέπεη λα απνθεχγνληαη ηα λνζνθνκεία, επεηδή ζε ηέηνηα Σελ.34

35 πεξηζηαηηθά δέρνληαη κεγάιν αξηζκφ ηξαπκαηηψλ, ζπγγελψλ θαη δεκνζηνγξάθσλ νπφηε ε κεηαθνξά ησλ λεθξψλ ζα επηβάξπλε πεξαηηέξσ ηε ιεηηνπξγία ηνπο (California Office of Emergency Services, 2007). Καηά ηελ απνζήθεπζε ηα πηψκαηα ζα πξέπεη λα παξακέλνπλ ηπιηγκέλα ζην λεθξφζαθν ή ην ζεληφλη. Ζ πξνζσξηλή ηαθή ζα πξέπεη λα αθνινπζεί ηηο αθφινπζεο αξρέο (P.A.H.O. θαη W.H.O., 2006): Να ρξεζηκνπνηείηαη αηνκηθή ηαθή γηα κηθξφ αξηζκφ ζπκάησλ θαη ραξαθψκαηα γηα κεγάιν αξηζκφ ζπκάησλ Ζ ηαθή ζα πξέπεη λα έρεη βάζνο 1,5 κέηξα θαη λα απέρεη ηνπιάρηζηνλ 200 κέηξα απφ πεγέο πφζηκνπ λεξνχ. Σν θάζε πηψκα λα απέρεη απφ ην άιιν 0,4 κέηξα Να κελ επηθαιχπηεη ην έλα πηψκα ην άιιν αιιά λα ηνπνζεηνχληαη ζε έλα επίπεδν. Να ζεκαηνδνηείηαη ε ζέζε ηνπ πηψκαηνο ζην έδαθνο Εικόνα 2- Προςωρινή αποθήκευςη των πτωμάτων ςτην Σαχλάνδη μετά το καταςτρεπτικό τςουνάμι το 2004 (P.A.H.O. και W.H.O, 2006, ςελ. 10) Σελ.35

36 Ζ ρξήζε ηνπ μεξνχ πάγνπ 3 ελδείθλπηαη γηα ηε βξαρπρξφληα απνζήθεπζε. Χζηφζν, δε ζα πξέπεη λα ηνπνζεηείηαη πάλσ απφ ηηο ζνξνχο θαζψο κπνξεί λα επηθέξεη αιινηψζεηο. Απαηηνχληαη πεξίπνπ 10 θηιά μεξνχ πάγνπ γηα θάζε πηψκα θάζε κέξα αλάινγα κε ηελ εμσηεξηθή ζεξκνθξαζία. Οη αξκφδηνη θνξείο πνπ έξρνληαη ζε επαθή κε ηνλ μεξφ πάγν ζα πξέπεη λα θνξάλε ηα απαξαίηεηα γάληηα θαζψο ε επαθή κπνξεί λα πξνθαιέζεη θξπνπαγήκαηα. Σέινο, ε ρξήζε μεξνχ πάγνπ ζα πξέπεη λα γίλεηαη ζε ρψξνπο πνπ αεξίδνληαη θαζψο, ην ιηψζηκν ηνπ πάγνπ νδεγεί ζηελ απειεπζέξσζε αεξίσλ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα (CO 2 ) (P.A.H.O. θαη W.H.O., 2006). Ζ ρξήζε ζπκβαηηθνχ πάγνπ (παγσκέλν λεξφ Ζ 2 Ο) ζα πξέπεη λα απνθεχγεηαη θαζψο απαηηνχληαη ηεξάζηηεο πνζφηεηεο γηαηί ιηψλεη πνιχ εχθνια, ελψ δεκηνπξγνχληαη πγξά απφβιεηα ηα νπνία απαηηνχλ επηπιένλ δηαρείξηζε. Δπίζεο, ην λεξφ κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη θζνξέο ζηα πηψκαηα θαη ηα πξνζσπηθά ηνπο αληηθείκελα θαη επηπιένλ κπνξεί λα κεηαθέξεη πξντφληα απνζχλζεζεο (P.A.H.O. θαη W.H.O., 2006). 2.9 ΜΔΣΑΦΟΡΑ ΣΟ ΝΔΚΡΟΣΟΜΔΗΟ Μεηά ηε θχιαμε νη ζνξνί ζα πξέπεη λα κεηαθέξνληαη ζε λεθξνηνκεία ψζηε λα ιάβεη ρψξα ε δηαδηθαζία ηεο αλαγλψξηζεο. Ζ κεηαθνξά γίλεηαη, κε εηδηθά εμνπιηζκέλα θνξηεγάςπγεία, γξαθεία ηειεηώλ θ.ιπ. Δίλαη θξίζηκν ιάζνο ε ρξήζε αζζελνθφξσλ γηα ηε κεηαθνξά ησλ λεθξψλ θαζψο είλαη πην ζεκαληηθή ε ρξήζε ηνπο γηα ηελ αξσγή ησλ επηδψλησλ (Massachusetts Emergency Management Agency, 2011). Σν πην ζεκαληηθφ ζε απηφ ην ζηάδην είλαη λα εμαζθαιηζηεί κηα αμηνπξεπήο θαη νξγαλσκέλε κεηαθνξά ησλ ζνξψλ. Γηα ην ιφγν απηφ απαηηείηαη εμνηθεησκέλν θαη εθπαηδεπκέλν πξνζσπηθφ γηα ηε κεηαθνξά ησλ ζνξψλ ζηα νρήκαηα, εμνπζηνδνηεκέλνη θαη επαγγεικαηίεο νδεγνί θαη θαηάιιεια νρήκαηα. Κακία ζνξφο δε ζα πξέπεη λα κεηαθηλεζεί κέρξη λα δνζεί άδεηα απφ ηελ αξκφδηα αξρή πνπ έρεη αλαιάβεη ην ζπληνληζκφ (National Association of Medical Examiners, 2010). Δπεηδή είλαη πνιχ πηζαλφ, ν αξηζκφο ησλ λεθξψλ λα ππεξβαίλεη ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ θνληηλφηεξνπ λεθξνηνκείνπ, ππάξρνπλ 3 ελαιιαθηηθέο ιχζεηο (London Resilience Team, 2007): 3 Διοξειδίου του άνκρακα (CO2) που παγϊνει ςτουσ -78,5 ο C. Σελ.36

37 Να ελεξγνπνηεζεί έλα απηνζρέδην πξνζσξηλφ λεθξνηνκείν ζε θαηάιιειν ρψξν, ν νπνίνο ζα έρεη εθ ησλ πξνηέξσλ πξνβιεθζεί βάζε ζρεδίνπ Να έρεη γίλεη ε απαξαίηεηε πξφβιεςε ψζηε κε δηάθνξα επηπξφζζεηα κέζα θαη ηελ ελεξγνπνίεζε ηνπ πξνζσπηθνχ λα επεθηαζεί ε ιεηηνπξγία ηεο ππάξρνπζαο εγθαηάζηαζεο Να ρξεζηκνπνηεζνχλ εγθαηαζηάζεηο φκνξσλ πεξηνρψλ 2.10 ΑΝΑΓΝΧΡΗΖ ΣΧΝ ΘΑΝΟΝΣΧΝ Δθφζνλ νη ζνξνί κεηαθεξζνχλ ζην λεθξνηνκείν, ιακβάλεη ρψξα ε δηαδηθαζία ηεο αλαγλψξηζεο. χκθσλα κε ηελ Interpol (2009), ηα θξηηήξηα αλαγλψξηζεο ζπκάησλ δηαθξίλνληαη ζε θχξηα, δεπηεξεχνληα θαη βνεζεηηθά: ΚΥΛΑ Αποτυπϊματα DNΑ Οδοντολογία Μοναδικά Χαρακτθριςτικά (π.χ. αρικμθμζνεσ χειρουργικζσ προκζςεισ) ΔΕΥΤΕΕΥΟΝΤΑ Κοςμιματα Χαρακτθριςτικόσ ουχιςμόσ Ουλζσ, Σθμάδια, Τατουάη Ομάδα Αίματοσ Αναπθρίεσ Λατρικοί Φάκελοι Ακτινογραφικοί Ζλεγχοι ΒΟΘΚΘΤΛΚΑ Οπτικά Φωτογραφίεσ ουχιςμόσ Τόποσ Εφρεςθσ του ςϊματοσ Γηάγξακκα 6 - Κξηηήξηα αλαγλώξηζεο ζύκθσλα κε Interpol (2009) Σελ.37

38 Απφ ηα θύξηα ραξαθηεξηζηηθά έλα κφλν είλαη απαξαίηεην γηα λα γίλεη ε αλαγλψξηζε ηνπ ζχκαηνο. Απφ ηα δεπηεξεύνληα ζα πξέπεη λα ζπληαηξηάδνληαη 2-3 ζηνηρεία ελψ ηα βνεζεηηθά κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ κφλν επηθνπξηθά (Interpol, 2009). Ζ αλαγλψξηζε κπνξεί λα ρσξηζηεί ζε δχν θάζεηο. Πξψηα έξρεηαη ην ηερληθφ κέξνο πνπ αθνξά ηε ζπιινγή πιεξνθνξηψλ γηα ηνπο λεθξνχο θαη ηα πξνζσπηθά ηνπο αληηθείκελα (ante mortem θαη post mortem ζηνηρεία). ε απηή ηε θάζε, παίξλνληαη απνηππψκαηα, θσηνγξαθίεο (Hooft et al, 1989). Οη θσηνγξαθίεο ζα πξέπεη λα απεηθνλίδνπλ (P.A.H.O. θαη W.H.O., 2006): Όιν ην κήθνο ηνπ ζψκαηνο απφ ηελ κπξνζηηλή πιεπξά Κνληηλή εηθφλα ηνπ πξνζψπνπ Κνληηλή εηθφλα θάπνησλ ηδηαίηεξσλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ ζψκαηνο Σν πάλσ θαη ην θάησ κέξνο ηνπ ζψκαηνο ρσξηζηά Εικόνα 3 Ενδεδειγμζνη φωτογράφηςη ςοροφ για τισ ανάγκεσ τησ αναγνϊριςησ. Για τη φωτογράφηςη ζχει χρηςιμοποιηθεί εθελοντήσ. (P.A.H.O. και W.H.O.,2006, ςελ. 15) Σελ.38

39 ηε δεχηεξε θάζε πνπ νλνκάδεηαη ηαθηηθή, ηα ζηνηρεία απηά ζπληαηξηάδνληαη κεηαμχ ηνπο κε βάζε ηα θξηηήξηα αλαγλψξηζεο. Δίλαη απηνλφεην πσο ε δηαδηθαζία απηή είλαη επθνιφηεξε φηαλ ηα ζχκαηα είλαη γλσζηά (π.ρ. αεξνπνξηθφ αηχρεκα, θσηηά ζε μελνδνρεία) παξά ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ηα ζηνηρεία ηαπηφηεηαο ησλ ζπκάησλ παξακέλνπλ άγλσζηα (π.ρ. αηχρεκα ζε ηξέλν) (Hooft et al, 1989). Μπνξεί ζε νξηζκέλεο ρψξεο ε νπηηθή αλαγλώξηζε λα ζεσξείηαη σο ε κφλε απνδεθηή κέζνδνο, σζηφζν έρεη απνδεηρηεί πνιιέο θνξέο πσο δελ είλαη αμηφπηζηε 4. Ο ιφγνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο ε δηαδηθαζία απηή, είλαη φηη κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί απφ κε εηδηθνχο. πλεπψο, ζπληειεί ζηελ εμνηθνλφκεζε πνιχηηκνπ ρξφλνπ πνπ δηαθνξεηηθά ζα κπνξνχζε λα είρε νδεγήζεη ζηελ αιινίσζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ λεθξψλ. (P.A.H.O. θαη W.H.O., 2006) Χζηφζν ζε θάζε πεξίπησζε, ε νπηηθή αλαγλψξηζε δε ζα πξέπεη λα εμαληιείηαη ζηα ιεγφκελα ησλ ζπγγελψλ αιιά λα ζπλδπάδεηαη θαη κε άιια θξηηήξηα, ψζηε λα απνθεχγνληαη ιάζε πνπ κπνξεί λα έρνπλ ςπρνινγηθέο θαη λνκηθέο ζπλέπεηεο (Interpol, 2009). Οη κέζνδνη αλάιπζεο DNA, είλαη απνηειεζκαηηθέο θαζψο κπνξνχλ λα ζπκβάιινπλ ζηελ ηαπηνπνίεζε πησκάησλ πνπ έρνπλ ππνζηεί θζνξέο θαη απνζχλζεζε θαζψο επίζεο γηα ηε δηάγλσζε ζπγγέλεηαο κεηαμχ ησλ ζπκάησλ θαη ηελ αλαζχζηαζε ησλ ζνξψλ φηαλ ππάξρνπλ δηαζθνξπηζκέλα κέιε (Interpol, 2009). Χζηφζν, ζε πεξηπηψζεηο καδηθψλ θαηαζηξνθψλ απφ ηηο νπνίεο πξνθχπηεη κεγάινο αξηζκφο ζπκάησλ, ε ρξήζε ηέηνησλ κεζφδσλ απαηηεί κεγάιν πνζνζηφ έκπεηξσλ θαη εθπαηδεπκέλσλ επηζηεκφλσλ. Παξάιιεια, είλαη κέζνδνη αθξηβέο θαη άθξσο απαηηεηηθέο απφ πιεπξάο πιηθνηερληθήο ππνδνκήο (P.A.H.O. θαη W.H.O., 2006). Σα δαρηπιηθά απνηππώκαηα θαη ηα νδνληηθά δηαγξάκκαηα είλαη ζχκθσλα κε ηελ Interpol ε αζθαιέζηεξε κέζνδνο αλαγλψξηζεο εθφζνλ βέβαηα ππάξρνπλ αληίζηνηρεο βάζεηο δεδνκέλσλ. Απηνςίεο ζα πξέπεη λα γίλνληαη κφλν ζε πεξηπηψζεηο πνπ ν λφκνο πξνζηάδεη ηελ εμαθξίβσζε ηεο αηηίαο ζαλάηνπ, θαη ζα πξέπεη λα δεηεζεί απφ ηηο αξκφδηεο αξρέο. (Hooft et al, 1989). Ζ δηαδηθαζία ηεο αλαγλψξηζεο πξέπεη λα έρεη ζρεδηαζηεί απνηειεζκαηηθά, λα έρνπλ βξεζεί νη θαηάιιεινη ρψξνη θαη λα έρνπλ ηεξεζεί ηα απαξαίηεηα πξσηφθνιια ψζηε λα 4 Χαρακτθριςτικά, μετά τθ βομβιςτικι επίκεςθ ςτο Μπαλί, θ οπτικι αναγνϊριςθ των κυμάτων ιταν λανκαςμζνθ ςε περιςςότερο από το 1/3 των περιπτϊςεων (Morgan et al, 2005) Σελ.39

40 απνθεπρζεί ε δηπιή αλαγλψξηζε θαη λα ειαρηζηνπνηεζεί ε πηζαλφηεηα ιαλζαζκέλσλ ηαπηνπνηήζεσλ. Δπίζεο, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο νπηηθήο αλαγλψξηζεο απφ ηνπο ζπγγελείο νη ζπλζήθεο ζα πξέπεη λα είλαη νη θαηάιιειεο ψζηε λα πεξηνξίδεηαη ε ςπρνινγηθή θφξηηζε ησλ ζπγγελψλ. Γηα παξάδεηγκα, νη ζπγγελείο δε ζα πξέπεη λα έξρνληαη ζε νπηηθή επαθή κε ην ζχλνιν ησλ ζπκάησλ θαζψο θάηη ηέηνην κπνξεί λα έρεη ςπρνινγηθφ αληίθηππν ζηε ςπρνζχλζεζή ηνπο κε απνηέιεζκα λα κεησζεί ε εγθπξφηεηα ηεο αλαγλψξηζεο. Σα κηθξά παηδηά δε ζα πξέπεη λα ζπκκεηέρνπλ ζηηο δηαδηθαζίεο αλαγλψξηζεο (Interpol, 2009). Σα ζχκαηα πνπ δελ αλαγλσξίδνληαη ζα πξέπεη λα ζάβνληαη ζε μερσξηζηφ κέξνο θαη λα δηαηεξείηαη αξρείν ηεο αθξηβνχο ηνπνζεζίαο ηνπο (Hooft et al, 1989) ΑΠΟΓΟΖ ΣΧΝ ΟΡΧΝ ΣΟΤ ΤΓΓΔΝΔΗ Ζ Γ.Μ.Α.Ε. απαηηεί ζεβαζκφ πξνο ηνπο ζπγγελείο θαη ηηο νηθνγέλεηεο ησλ ζπκάησλ θαζψο θαη ζεβαζκφ ησλ πνιηηηζηηθψλ θαη ζξεζθεπηηθψλ αλαγθψλ θαη ηεο θνηλσλίαο πνπ πιήηηεηαη, αθφκα θαη φηαλ νη ζπλήζεηεο θαη νη αμίεο απηέο ιεηηνπξγνχλ σο ηξνρνπέδε ζηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο δηαρείξηζεο. Γηα παξάδεηγκα, ζε θπζηθέο θαηαζηξνθέο πνπ έπιεμαλ κνπζνπικαληθέο πεξηνρέο, φια ηα πηψκαηα ζαθηήθαλ ην πξψην εηθνζηηεηξάσξν φπσο πξνζηάδνπλ νη κνπζνπικαληθνί θαλφλεο, θάλνληαο ηελ θαηακέηξεζε θαη ηελ ηαπηνπνίεζε ησλ λεθξψλ έλα πνιχ δχζθνιν εγρείξεκα (Morgan et al, 2005). Κάζε θξάηνο έρεη ην θαζήθνλ ηεο πεξηζπιινγήο, ηεο αλαγλψξηζεο θαη ηεο απφδνζεο ησλ ζνξψλ ζηνπο ζπγγελείο, ελψ ζε πεξίπησζε πνπ απηφ δελ είλαη εθηθηφ ην θξάηνο ζα πξέπεη λα ζπιιέγεη φια ηα απαξαίηεηα ζηνηρεία πνπ θαζηζηνχλ εθηθηή κηα κειινληηθή αλαγλψξηζε. χκθσλα κε ηελ Interpol: «Αλαγλσξίδεηαη πσο γηα λνκηθνύο, ζξεζθεπηηθνύο, πνιηηηζκηθνύο θαη άιινπο ιόγνπο, ηα αλζξώπηλα όληα έρνπλ ην δηθαίσκα λα κελ ράλνπλ ηελ ηαπηόηεηά ηνπο κεηά ην ζάλαην» (Interpol, 1997, ζει. 80). Σν γεγνλφο απηφ, ζπλεπάγεηαη πσο αθφκα θαη κεηά ην ζάλαην ην θάζε άηνκν είλαη ππνθείκελν δηθαησκάησλ. Ζ χκβαζε ηνπ ηξαζβνχξγνπ ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο (1973) γηα ηε κεηαθνξά ησλ ζνξψλ κεηαμχ ησλ θξαηψλ-κειψλ, αλαθέξεηαη ζηελ απινπνίεζε ησλ δηαδηθαζηψλ πνπ Σελ.40

41 αθνξνχλ ηε δηεζλή κεηαθνξά λεθξψλ 5. χκθσλα κε ηελ παξαπάλσ χκβαζε, ε θάζε ζνξφο ζα πξέπεη λα ζπλνδεχεηαη θαηά ηε δηεζλή κεηαθνξά απφ έλα εηδηθφ πηζηνπνηεηηθφ ζαλάηνπ πνπ εθδίδεη ε αξκφδηα αξρή πξνειεχζεσο. Σν πηζηνπνηεηηθφ ζα πξέπεη λα ζπληάζζεηαη ζηελ επίζεκε γιψζζα ηνπ Κξάηνπο πνπ εθδίδεηαη θαη ζε κηα απφ ηηο επίζεκεο γιψζζεο ηνπ πκβνχιηνπ ηεο Δπξψπεο. Δπίζεο ζηε χκβαζε πεξηγξάθνληαη αθξηβείο νδεγίεο ζρεηηθά κε ηηο ζπλζήθεο κεηαθνξάο. πγθεθξηκέλα, ζην θέξεηξν ζα πξέπεη λα πεξηέρεηαη κφλν ε ζνξφο ηνπ αηφκνπ πνπ αλαθέξεηαη ζην πηζηνπνηεηηθφ ζαλάηνπ θαη ηα πξνζσπηθά ηνπ είδε. Δπίζεο ην θέξεηξν πξέπεη λα είλαη αεξνζηεγέο. Ζ απφδνζε ησλ ζνξψλ, ζα πξέπεη λα γίλεηαη ζχκθσλα κε ηα δηάθνξα ηειεηνπξγηθά θαη ζε κέξνο πνπ ζα έρεη νξηζηεί απφ ηηο νηθνγέλεηεο ησλ ζπκάησλ. Αλ ππάξρνπλ λεθξνί απφ μέλεο ρψξεο, νη ηνπηθέο αξρέο ζα πξέπεη λα ζπλεξγάδνληαη κε ηηο εθάζηνηε αξκφδηεο πξεζβείεο πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιηζηεί ε άκεζε κεηαθνξά θαη θηινμελία ησλ ζπγγελψλ ζηελ πιεγείζα ρψξα, ελψ ζα πξέπεη λα ιεθζεί κέξηκλα θαη γηα ηνλ επαλαπαηξηζκφ ησλ ζνξψλ ψζηε λα ηαθνχλ ζηε ρψξα πξνέιεπζήο ηνπο (P.A.H.O. θαη W.H.O., 2006). Ζ θάζε ζνξφο ζε φιεο ηηο ζξεζθείεο θαη ζε φινπο ηνπο πνιηηηζκνχο έρεη κηα ηζρπξή ζπκβνιηθή αμία. Γη απηφ ην ιφγν ην θξάηνο ζα πξέπεη λα κεξηκλά γηα ηελ επηζηξνθή ησλ ζνξψλ ζηηο νηθνγέλεηεο ηνπο ψζηε λα κπνξέζνπλ λα θεδεπηνχλ φπσο πξνζηάδεη ε θάζε ζξεζθεία. Σν δηθαίσκα ηεο θήδεπζεο δελ είλαη απιά κηα ελαπφζεζε ελφο λεθξνχ αιιά ηθαλνπνηεί κηα εζσηεξηθή αλάγθε λα δνζεί έλα λφεκα ζηνλ αλεμήγεην ζάλαην θαη λα ηηκεζεί κε αμηνπξέπεηα έλαο άλζξσπνο πνπ έρεη ραζεί (Leimer, 1996) ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑ ε έλα ζπκβάλ καδηθψλ απσιεηψλ δσήο, ν φγθνο ηεο πιεξνθνξίαο ζρεηηθά κε ηνπο λεθξνχο θαη ηνπο αγλννχκελνπο είλαη πνιχ κεγάινο θαη νη δηάθνξνη εκπιεθφκελνη ζπληζηνχλ πνιιά θαη εηεξνγελή θνηλά κε απνηέιεζκα ε δηαρείξηζε ηεο πιεξνθνξίαο λα αλάγεηαη ζε έλα πνιχ δχζθνιν εγρείξεκα. Καηαξρήλ πξέπεη λα ππάξρεη ξνή πιεξνθνξίαο αλάκεζα ζηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο ψζηε λα ελεκεξψλνληαη γηα ηα δηάθνξα ζηάδηα ηηο επηρείξεζεο. Δπηπιένλ νη πηέζεηο γηα άκεζε θαη αθξηβή πιεξνθφξεζε απφ ηα Μ.Μ.Δ. θαη ηνπο ζπγγελείο είλαη πνιχ έληνλεο. Δπεηδή ε δηαρείξηζε πιεξνθνξίαο θαη ε γεληθφηεξε επηθνηλσληαθή δηαρείξηζε ελφο πεξηζηαηηθνχ απνηειεί έλα πνιχ κεγάιν ζθέινο πνπ ζπληξέρεη κε φια ηα 5 Θ Ελλάδα ζχει εναρμονίςει τθ ςφμβαςθ ςτο εκνικό νομικό πλαίςιο με τον Ν. 1315/1983 για τθ μεταφορά των ςορϊν. Σελ.41

42 παξαπάλσ ζηάδηα, ζηελ παξνχζα παξάγξαθν δε δχλαηαη λα εμαληιεζεί ην αληηθείκελν, σζηφζν ζίγνληαη αθξνζηγψο θάπνηα βαζηθά ζεκεία πνπ πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε θαηά ηε Γ.Μ.Α.Ε. Καηά πξψην ιφγν, νη απμεκέλεο αλάγθεο επηθνηλσλίαο φπσο έρεη θαλεί θαη απφ ηελ εκπεηξία, δεκηνπξγνχλ πξνβιήκαηα ζηηο ππάξρνπζεο δνκέο, φπσο είλαη ε θηλεηή ηειεθσλία, ην αζχξκαην δίθηπν θ.ν.θ. (U.K. Home Office, 2004). Γηα λα αληηκεησπηζηνχλ ηα πξνβιήκαηα πνπ ζα πξνθχςνπλ είλαη απαξαίηεην, εθ ησλ πξνηέξσλ, λα ππάξρεη έλα ζρέδην επηθνηλσληώλ πνπ ζα θαζνξίδεη ηηο ζηξαηεγηθέο θαη ηηο ηερληθέο επηθνηλσλίαο πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ, ζα πξνζδηνξίδεη ηνπο πφξνπο πνπ ζα απαηηεζνχλ καδί κε ελαιιαθηηθέο ιχζεηο γηα ηα πξνβιήκαηα πνπ ζα πξνθχςνπλ, ζα νξίδεη ηνπο ππεχζπλνπο επηθνηλσλίαο 6 θαη ζα πεξηιακβάλεη ζρεδηαγξάκκαηα κε ηε ξνή ηεο πιεξνθνξίαο πξνο φια ηα θνηλά (Φαιάξαο, 2011). Σα Μ.Μ.Δ. κπνξνχλ λα ζπκβάιινπλ ζηελ θαιχηεξε πιεξνθφξεζε σζηφζν κπνξνχλ θαη λα νμχλνπλ ηηο ζηξεβιψζεηο. Αλακθηζβήηεηα ε ζσζηή πιεξνθφξεζε ησλ δεκνζηνγξάθσλ νδεγεί θαη ζηελ απνηειεζκαηηθφηεξε πιεξνθφξεζε ηνπ θνηλνχ. (P.A.H.O. θαη W.H.O., 2006) Χζηφζν νη πιεξνθνξίεο ζα πξέπεη λα δίλνληαη κε θεηδψ θαη κφλν φηαλ ην απνθαζίζνπλ νη αξκφδηεο αξρέο. Γηα παξάδεηγκα, δε ζα πξέπεη λα δίλνληαη πιεξνθνξίεο γηα ηα ζχκαηα ζηα Μ.Μ.Δ. πξηλ ηελ ελεκέξσζε ησλ ζπγγελψλ. Οη ζπγγελείο δελ πξέπεη λα καζαίλνπλ απφ ηα κέζα φηη έρνπλ ράζεη έλα δηθφ ηνπο άλζξσπν, αιιά θάησ απφ ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο θαη κε ηελ θαηάιιειε ςπρνινγηθή ππνζηήξημε (Interpol, 2009). Γηα ην ιφγν απηφ, θξίλεηαη ζθφπηκε ε εγθαζίδξπζε ζην ρψξν ηεο θαηαζηξνθήο ελφο θέληξνπ επηθνηλσλίαο απφ φπνπ ζα γίλεηαη φιε ε δηαθίλεζε ησλ πιεξνθνξηψλ. Οη εγθαηαζηάζεηο πξέπεη λα επηιεγνχλ, ψζηε λα παξέρνπλ ζηνπο δεκνζηνγξάθνπο ηελ εχθνιε πξφζβαζε θαη ηελ ηερληθή ππνζηήξημε (Φαιάξαο, 2011). Δμίζνπ ζεκαληηθή είλαη θαη ε δεκηνπξγία ελφο μερσξηζηνχ θέληξνπ γηα ηελ ελεκέξσζε ησλ ζπγγελψλ ησλ αγλννπκέλσλ θαη ησλ λεθξψλ. ην θέληξν απηφ ζα πξέπεη λα ππάξρεη κηα ιίζηα κε ηα επίζεκα νλφκαηα ησλ λεθξψλ θαη κηα ιίζηα κε ηα νλφκαηα ησλ αγλννπκέλσλ, ηα νπνία ζα πξνέξρνληαη απφ ηηο αξκφδηεο επίζεκεο πεγέο. ην θέληξν απηφ, κπνξνχλ λα γίλνληαη θαη νη δηεπζεηήζεηο γηα ηελ έθδνζε ησλ πηζηνπνηεηηθψλ ζαλάηνπ (P.A.H.O. θαη W.H.O., 2006). 6 Πςοι οριςτοφν υπεφκυνοι επικοινωνίασ κα πρζπει να διακρίνονται από ςυγκεκριμζνα προςόντα και χαρακτθριςτικά, τα οποία όμωσ αποτελοφν ξεχωριςτι κεματικι και δε κα αναλυκοφν ςτθν παροφςα μελζτθ. Σελ.42

43 2.13 ΦΤΥΟΛΟΓΗΚΔ ΔΠΗΠΣΧΔΗ Σν δήηεκα ησλ ςπρνινγηθψλ επηπηψζεσλ απφ κηα καδηθή θαηαζηξνθή θαζψο θαη νη κέζνδνη αληηκεηψπηζεο έρνπλ εξεπλεζεί επξέσο θαη απνηεινχλ έλα μερσξηζηφ επηζηεκνληθφ θνκκάηη ην νπνίν δε ζα κπνξνχζε λα εμαληιεζεί ζην πιαίζην ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. πλνπηηθά αλαθέξεηαη φηη ε χπαξμε πνιιψλ ζπκάησλ κεηά απφ κηα θαηαζηξνθή δεκηνπξγεί αλαζθάιεηα θαη θφβν ζηνλ πιεζπζκφ, αηζζήκαηα πνπ νμχλνληαη κε ηελ αλππφζηαηε απεηιή ηεο δηάδνζεο επηδεκηψλ, επηθίλδπλσλ γηα ηε δεκφζηα πγεία. Σαπηφρξνλα ε θνηλσλία πνπ έρεη πιεγεί απφ ηελ θαηαζηξνθή παξνπζηάδεη ην αίζζεκα ηεο ζιίςεο θαη ηεο απειπηζίαο θαη ην θνξηηζκέλν ςπρνινγηθά θιίκα κπνξεί λα νδεγήζεη ζε ζπκπεξηθνξέο πνπ δχζθνια κπνξεί λα είλαη ειέγμηκεο. Απηέο νη θαηαζηάζεηο απαηηνχλ ηηο απαξαίηεηεο ςπρνζεξαπεπηηθέο παξεκβάζεηο γηα ηελ θνηλφηεηα αιιά θαη ην θάζε άηνκν ρσξηζηά (P.A.H.O. θαη W.H.O., 2006). Ζ χπαξμε ζηξεο ζε φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο είλαη κηα απφιπηα θπζηνινγηθή αληίδξαζε. ε νξηζκέλεο φκσο πεξηπηψζεηο, ην ζηξεο απηφ κπνξεί λα κεηαηξαπεί ζε ςπρνινγηθή δηαηαξαρή κε ζνβαξέο επηπηψζεηο ζηε ζσκαηηθή θαη ςπρηθή πγεία ησλ αηφκσλ (Brock, 2005). Ζ αλάπηπμε κεηαηξαπκαηηθήο ςπρνπαζνινγίαο κεηά απφ έθζεζε ζε κία ηδηαίηεξα ςπρν-ηξαπκαηηθή εκπεηξία εμαξηάηαη απφ ηα πξνζσπηθά βηψκαηα θαη βηνγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ αηφκνπ, απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ γεγνλφηνο, θαη απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ κεηα-ηξαπκαηηθνχ πεξηβάιινληνο. Οη πην επηθίλδπλεο νκάδεο γηα ηελ αλάπηπμε θαη δηαηήξεζε κεηαθαηαζηξνθηθψλ αληηδξάζεσλ είλαη: νη άκεζνη ζπγγελείο ησλ λεθξψλ, νη επαγγεικαηίεο ή εζεινληέο πνπ αζρνιήζεθαλ κε ηελ δηάζσζε, ηα γεξαηά άηνκα, ηα πνιχ λεαξά παηδηά, νη ζειάδνπζεο θαη εγθπκνλνχζεο γπλαίθεο, αιινδαπνί ηδηαίηεξα απηνί πνπ δελ γλσξίδνπλ ηελ ηνπηθή γιψζζα, θαη ηειηθά νη άξξσζηνη θαη ηα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο (Μπεξγηαλλάθε, 2007). ηελ παξέκβαζε ρξεζηκνπνηνχληαη εθπαηδεπκέλνη κε εηδηθνί ςπρνζεξαπεπηέο (δειαδή δελ απαηηείηαη πςειά εηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ), θαη δίλεηαη έκθαζε ζηελ ππνρψξεζε ησλ ζπκπησκάησλ θαη φρη ζηνλ επαλαπξνζδηνξηζκφ ηεο πξνζσπηθφηεηαο ηνπ πιεγέληνο (Μπεξγηαλλάθε, 2007). Ζ Γ.Μ.Α.Ε. αζθεί, επίζεο, κεγάιε πίεζε θαη ζηνπο δηαζψζηεο, νη νπνίνη κπνξεί λα απνηειέζνπλ θαη ζχκαηα θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ θαζήθνληνο, φπσο ζπλέβε θαη ζην ηξνκνθξαηηθφ ρηχπεκα ηεο 11εο επηεκβξίνπ ζηε Νέα Τφξθε. Σελ.43

44 Δπίζεο, νη δηαζψζηεο ζα έρνπλ λα αληηκεησπίζνπλ δχν ζπγθξνπφκελα θαζήθνληα: απφ ηε κία ηηο ελέξγεηεο πνπ πξέπεη λα γίλνπλ ζχκθσλα κε ηελ εθπαίδεπζε θαη ην ζρεδηαζκφ ηνπ θνξέα ηνπο γηα ηε δηεθπεξαίσζε ηεο επηρείξεζεο θαη απφ ηελ άιιε, ηηο ζπλαηζζεκαηηθέο εμάξζεηο θαη ηηο αλάγθεο πιεξνθφξεζεο ησλ ζπγγελψλ ησλ ζπκάησλ θαη αγλννπκέλσλ (London Resilience Team, 2007). Γηα ην ιφγν απηφ, νη ζπγγελείο θαη νη ζξελνχληεο ζα πξέπεη λα βξίζθνληαη καθξηά απφ ηνλ ηφπν ηνπ ζπκβάληνο ψζηε λα κελ δπζρεξαίλνπλ κε ηνλ αλζξψπηλν πφλν ηνπο ην έξγν ησλ δηαζσζηψλ. Γηα λα κπνξέζνπλ λα αληαπεμέιζνπλ νη δηαζψζηεο ζε έλα ηφζν ζηξεζνγφλν πεξηβάιινλ, είλαη απαξαίηεηε ε θαηάιιειε πξνεηνηκαζία ησλ δηαζσζηψλ κέζα απφ αζθήζεηο θαη ζσζηή εθπαίδεπζε. Ζ νξζφηεξε γλψζε ηεο απνζηνιήο ηνπ, δεκηνπξγεί θαη κηθξφηεξν ζηξεο ζην δηαζψζηε (Interpol, 2009) ΤΝΟΦΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟΤ Ζ Γ.Μ.Α.Ε., απνηειεί έλα πεδίν πνπ πξφζθαηα έρεη αξρίζεη λα γίλεηαη αληηθείκελν κειέηεο επηζηεκνληθψλ θνξέσλ. Ζ δηαδηθαζία μεθηλά αθνχ νινθιεξσζεί ε δηάζσζε θαη δηαινγή ησλ επηδψλησλ θαη δνζνχλ νη απαξαίηεηεο ηαηξηθέο παξνρέο ζηνπο ηξαπκαηίεο. Σν γεγνλφο φηη ε δηαρείξηζε ησλ ζαλφλησλ δελ απνηειεί ηελ πξνηεξαηφηεηα ησλ ζσζηηθψλ ζπλεξγείσλ, δε ζεκαίλεη πσο δελ απαηηεί ηδηαίηεξε θξνληίδα θαη απνηειεζκαηηθφ ζρεδηαζκφ. Ζ Γ.Μ.Α.Ε. πεξηιακβάλεη ηελ πεξηζπιινγή ησλ ζνξψλ ησλ ζπκάησλ απφ ηνλ ηφπν ηνπ αηπρήκαηνο αθνχ έρνπλ ραξαθηεξηζηεί απφ ηηο ηαηξηθέο ππεξεζίεο σο λεθξνί, ηελ πξνζσξηλή ζπγθέληξσζε θαη θχιαμε ηνπο ζε ζπγθεθξηκέλν ρψξν πνπ έρεη νξηζηεί απφ ηνπο αξκφδηνπο θνξείο, ηε κεηαθνξά ηνπο ζην λεθξνηνκείν φπνπ νινθιεξψλεηαη ε δηαδηθαζία αλαγλψξηζεο θαη ηελ απφδνζε ηνπο ζηνπο ζπγγελείο. Γηα λα κπνξέζνπλ φια ηα παξαπάλσ λα πξαγκαηνπνηεζνχλ κε ζεβαζκφ ζηε κλήκε ησλ λεθξψλ αιιά θαη κε ζεβαζκφ απέλαληη ζηνπο ζπγγελείο ησλ ζαλφλησλ, ζα πξέπεη λα ηεξεζνχλ νη βαζηθέο αξρέο αλζξψπηλεο αμηνπξέπεηαο θαη λα ππάξμεη ηδηαίηεξε κέξηκλα γηα ηελ ςπρνινγηθή ππνζηήξημε ησλ δηαζσζηψλ θαη ησλ ζπγγελψλ ησλ ζπκάησλ. Σέινο, επεηδή ζηε Γ.Μ.Α.Ε. εκπιέθνληαη πνιινί θνξείο, είλαη απαξαίηεην λα ππάξρεη εθ ησλ πξνηέξσλ εληαίνο ζρεδηαζκφο θαη λα έρνπλ δηαζαθεληζηεί απφιπηα νη αξκνδηφηεηεο θαη νη ελέξγεηεο ησλ εκπιεθνκέλσλ. Σα πεξηζζφηεξα ζρέδηα πνπ έρνπλ αλαπηπρζεί δηεζλψο, έρνπλ εθπνλεζεί απφ ηνπηθνχο θνξείο βάζεη ηνπ δπλακηθνχ, ησλ κέζσλ θαη ησλ ππνδνκψλ Σελ.44

45 πνπ δηαζέηνπλ θαη βάζεη ησλ εζληθψλ νδεγηψλ θαη ησλ πξνδηαγξαθψλ πνπ ηίζεληαη δηεζλψο απφ παγθφζκηνπο επηζηεκνληθνχο θνξείο θαη νξγαληζκνχο. Γεδνκέλνπ φηη καδηθέο θαηαζηξνθέο κπνξνχλ λα ζπκβνχλ νπνπδήπνηε θαη νπνηεδήπνηε, ε Διιάδα νθείιεη λα πξνβεί ζηνλ αλάινγν ζρεδηαζκφ Γ.Μ.Α.Ε. ηα επφκελα θεθάιαηα παξνπζηάδνληαη νη θχξηνη εζληθνί εκπιεθφκελνη θνξείο θαζψο θαη ν ζρεδηαζκφο γηα ηα ζπκβάληα καδηθψλ απσιεηψλ δσήο πνπ έρεη αλαπηπρζεί ζηε ρψξα ηα ηειεπηαία ρξφληα. Σελ.45

46 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3. ΚΤΡΗΟΗ ΔΘΝΗΚΟΗ ΔΜΠΛΔΚΟΜΔΝΟΗ ΦΟΡΔΗ 3.1 ΔΗΑΓΧΓΖ ην παξφλ θεθάιαην παξνπζηάδνληαη νη θχξηνη θνξείο πνπ εκπιέθνληαη ζηε Γ.Μ.Α.Ε. θαη ην λνκνζεηηθφ πιαίζην πνπ θαζνξίδεη ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπο. Οη θχξηνη θνξείο έρνπλ νξηζηεί κε βάζε ηηο νδεγίεο ηεο Γ.Γ.Π.Π. θαη έρνπλ άκεζε εκπινθή ζηελ ελ ιφγσ δηαρείξηζε κεηά απφ έλα θαηαζηξνθηθφ ζπκβάλ. Λφγσ ηνπ πιήζνπο ησλ λνκνζεηεκάησλ πνπ ππάξρνπλ, δε ζα αλαιπζεί δηεμνδηθά ην πεξηερφκελν ηνπο αιιά ζα αλαθεξζνχλ θαη ζα ζρνιηαζηνχλ ηα θαίξηα ζεκεία ηνπο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην ζέκα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Σν δπλακηθφ θαη ηα κέζα πνιηηηθήο πξνζηαζίαο πνπ κπνξνχλ λα ζπκβάιινπλ ζηελ αληηκεηψπηζε κηαο θαηαζηξνθήο νξίδνληαη ζην άξζξν 3 ηνπ Ν. 3013/2002. πλνπηηθά, ψκαηα Αζθαιείαο, Έλνπιεο Γπλάκεηο, θξαηηθέο ππεξεζίεο, εζεινληηθέο νξγαλψζεηο αιιά θαη θάζε είδνπο εηδηθεπκέλα ζηειέρε, πνιίηεο κε γλψζε θαη εκπεηξία θαη πάζεο θχζεσο κέζα πεξηιακβάλνληαη ζην δπλακηθφ ηεο Π.Π. θαη κπνξνχλ ελ δπλάκεη λα εκπιαθνχλ ζε κηα θαηαζηξνθή, ζπλεπψο θαη ζηε Γ.Μ.Α.Ε. 3.2 ΤΠΟΥΡΔΟΗ ΚΑΣΑΡΣΗΖ ΥΔΓΗΟΤ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΝΘΡΧΠΗΝΧΝ ΑΠΧΛΔΗΧΝ Οη ππφρξενη ζρεδίαζεο γηα θάζε είδνο θαηαζηξνθήο νξίδνληαη ζην Γ..Π.Π. «Ξελνθξάηεο» (Τ.Α.1299/2003). Με ην παξαπάλσ ζρέδην νπζηαζηηθά επηρεηξείηαη ε εηζαγσγή ελφο εληαίνπ ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο ψζηε λα κπνξέζεη λα επηηεπρζεί ε νξηδφληηα ζπλεξγαζία θαη ε δηαιεηηνπξγηθφηεηα κεηαμχ φισλ ησλ εκπιεθφκελσλ ππεξεζηψλ θαη θνξέσλ πνιηηηθήο πξνζηαζίαο. Με ηελ Τ.Α. 3384/2006 ην Γ..Π.Π. «Ξελνθξάηεο» ζπκπιεξψλεηαη κε ην Δηδηθφ ρέδην «Γηαρείξηζεο Αλζξψπηλσλ Απσιεηψλ» ην νπνίν αθνξά ζηε δηαρείξηζε ζπκβάλησλ κε πνιπάξηζκνπο ζαλφληεο σο ζπλέπεηα θπζηθψλ, ηερλνινγηθψλ θαη ινηπψλ θαηαζηξνθψλ θαζψο θαη εγθιεκαηηθψλ θαη ηξνκνθξαηηθψλ ελεξγεηψλ. χκθσλα, κε ηελ παξάγξαθν 3 ηεο παξαπάλσ Τ.Α. ην ρέδην «Γηαρείξηζεο Αλζξψπηλσλ Απσιεηψλ» εθαξκφδεηαη κεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο δηαδηθαζίαο δηαινγήο, ηεο πξνλνζνθνκεηαθήο πεξίζαιςεο θαη δηαθνκηδήο ησλ επηδψλησλ. Σέινο, νξίδνληαη νη ππφρξενη θαηάξηηζεο ζρεδίνπ «Γηαρείξηζεο Αλζξψπηλσλ Απσιεηψλ», κεηαμχ ησλ νπνίσλ αλαθέξνληαη νη Πεξηθέξεηεο θαη Ννκαξρηαθέο Σελ.46

47 Απηνδηνηθήζεηο, ην Τπνπξγείν Δζληθήο Άκπλαο, Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο, Γηθαηνζχλεο, Γεκφζηαο Σάμεο θαη Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο 7.Ζ Γ.Γ.Π.Π., ζχκθσλα κε ηελ παξαπάλσ Τ.Α., κπνξεί λα θαιέζεη νπνηνλδήπνηε θνξέα ζεσξεί φηη κπνξεί λα ζπλδξάκεη ζηελ θαηάξηηζε ηνπ ρεδίνπ. Με ηελ ζπκπιήξσζε απηή, ζεζκνζεηείηαη ε κέξηκλα πνπ πξέπεη λα ιεθζεί γηα ηνπο ζαλφληεο απφ ηηο κνλάδεο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο. 3.3 ΟΜΑΓΔ ΑΝΑΓΝΧΡΗΖ ΘΤΜΑΣΧΝ ην Δγρεηξίδην ηεο Interpol γηα ηελ αλαγλψξηζε ησλ ζπκάησλ κεηά απφ καδηθέο θαηαζηξνθέο, πξνηείλεηαη ζε θάζε ρψξα λα θαζηεξσζεί κηα Οκάδα Αλαγλψξηζεο Θπκάησλ, ε νπνία λα απνηειείηαη απφ έλαλ αμησκαηηθφ ηεο αζηπλνκίαο, έλαλ ηαηξνδηθαζηή παζνιφγν θαη έλαλ ηαηξνδηθαζηή νδνληίαηξν (Interpol, 2009). Ζ νκάδα απηή ζα πξέπεη λα είλαη εμνηθεησκέλε κε ηηο δηαδηθαζίεο ηεο αλαγλψξηζεο ζπκάησλ θαηαζηξνθψλ πνπ έρνπλ νξηζηεί απφ ηελ Interpol θαη ζα πξέπεη λα αλαιάβεη ηελ επζχλε αλάπηπμεο βάζεσλ δεδνκέλσλ κε ζηνηρεία (φπσο νδνληηθά δεδνκέλα θ.ιπ.) πνπ ζα δηεπθνιχλνπλ ηε δηαδηθαζία ηεο αλαγλψξηζεο ζε θάζε πεξίπησζε. ηελ Διιάδα ην 2006, εθδίδεηαη ν Ν. 3448/2006 (ΦΔΚ 57Α), ζχκθσλα κε ην άξζξν 23 ηνπ νπνίνπ, ζηε Γ.Γ.Π.Π. ζπληζηψληαη εζληθέο νκάδεο κε δηαθξηηηθφ ηίηιν «Οκάδεο Αλαγλώξηζεο Θπκάησλ Καηαζηξνθώλ»(Ο.Α.Θ.Κ.). Απνζηνιή ησλ ελ ιφγσ νκάδσλ απνηειεί ε αλαγλψξηζε θαη ε ηαπηνπνίεζε ησλ ζπκάησλ απφ αηπρήκαηα, θαηαζηξνθέο, θαζψο θαη εγθιεκαηηθέο θαη ηξνκνθξαηηθέο ελέξγεηεο. χκθσλα κε ην άξζξν 2 ηνπ ίδηνπ λφκνπ νη Οκάδεο απνηεινχληαη απφ εηδηθεπκέλν ηαηξηθφ πξνζσπηθφ, εκπεηξνγλψκνλεο θαη αμησκαηηθνχο ηεο Διιεληθήο Αζηπλνκίαο (ΔΛ.Α.). Με ην άξζξν 23 ηνπ Ν. 3938/2011 (ΦΔΚ 61Α), νη Ο.Α.Θ.Κ. κεηαθέξνληαη ζηε δηθαηνδνζία ηεο ΔΛ.Α. χκθσλα κε ηελ άπνςε ηνπ θ. Φ.Θενδψξνπ, Πξντζηακέλνπ Γηεχζπλζεο ρεδηαζκνχ & Αληηκεηψπηζεο Δθηάθησλ Αλαγθψλ, ε κεηαθνξά ηεο δηθαηνδνζίαο ησλ Ο.Α.Θ.Κ. ζηελ ΔΛ.Α. ήηαλ κηα θίλεζε πνπ έγηλε δεθηή κε ηθαλνπνίεζε απφ ηελ Γ.Γ.Π.Π. θαζψο, ε ΔΛ.Α. είλαη ε πιένλ αξκφδηα ππεξεζία γηα ηελ αλαγλψξηζε ησλ ζπκάησλ. Χζηφζν, ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί πσο ζχκθσλα κε ηελ ίδηα πεγή, νη Οκάδεο απηέο δελ έρνπλ ζπζηαζεί αθφκα. 7 Θ Υ.Α. αναφζρεται ςτθ διοικθτικι διαίρεςθ τθσ χϊρασ πριν από τθ διοικθτικι μεταρρφκμιςθ «Καλλικράτθσ» και ςτθ διάρκρωςθ Υπουργείων παλαιότερων κυβερνθτικϊν ςχθματιςμϊν. Σελ.47

48 3.4 ΓΔΝΗΚΖ ΓΡΑΜΜΑΣΔΗΑ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΠΡΟΣΑΗΑ Ζ Γ.Γ.Π.Π. είλαη έλα απφ ηα θεληξηθά φξγαλα ζρεδηαζκνχ θαη εθαξκνγήο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο θαη έρεη ζαλ ζηφρν ηνλ ζπληνληζκφ ησλ δξάζεσλ ηεο Π.Π. θαη ηελ επεμεξγαζία, ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ παξαθνινχζεζε ησλ παξαπάλσ δξάζεσλ ζην πιαίζην πάληα ησλ θπβεξλεηηθψλ θαηεπζχλζεσλ. ηε Γ.Γ.Π.Π. πξνΐζηαηαη ν Γεληθφο Γξακκαηέαο Π.Π. (Ν. 3013/ 2002 & Π.Γ. 151/2004) ην πιαίζην ηεο Γ.Γ.Π.Π., ιεηηνπξγεί ην Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (Κ.Δ.Π.Π.), ην νπνίν ιεηηνπξγεί ζε 24σξε βάζε. Σν Κ.Δ.Π.Π. απνηειεί ην θχξην φξγαλν κε ην νπνίν ν Γεληθφο Γξακκαηέαο Π.Π. παξαθνινπζεί, δηεπζχλεη θαη ζπληνλίδεη ηηο ελέξγεηεο ησλ δπλάκεσλ Π.Π. ζε πεξίπησζε έθηαθηεο αλάγθεο. χκθσλα κε ην άξζξν 27 ηνπ Ν.3536/2007 (ΦΔΚ 42Α) ηα αηηήκαηα ησλ θξαηηθψλ ππεξεζηψλ γηα ζπλδξνκή άιισλ Αξρψλ, Τπεξεζηψλ θαη Φνξέσλ ηεο εκεδαπήο ή ηεο αιινδαπήο κε ζθνπφ ηελ αληηκεηψπηζε θάζε κνξθήο θαηαζηξνθψλ, ππνβάιιεηαη απνθιεηζηηθά κέζσ ηεο Γ.Γ.Π.Π. 3.5 ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΔΞΧΣΔΡΗΚΧΝ Σν σο άλσ Τπνπξγείν εκπιέθεηαη ζηε Γ.Μ.Α.Ε. ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ κεηαμχ ησλ ζπκάησλ ππάξρνπλ ζαλφληεο πνπ πξνέξρνληαη απφ άιιεο ρψξεο, θαζψο θαη ζε πεξηπηψζεηο πνπ εκπιέθνληαη Έιιελεο ππήθννη ζε ζπκβάλ πνπ ιακβάλεη ρψξα ζην εμσηεξηθφ. ε πεξηπηψζεηο εθηάθησλ αλαγθψλ, ε αξκφδηα ππεξεζία ηνπ Τπνπξγείνπ Δμσηεξηθψλ (ΤΠ.ΔΞ.) πνπ αλαιακβάλεη δξάζε είλαη ε Μνλάδα Γηαρείξηζεο Κξίζεσο (Μ.Γ.Κ.). Απνζηνιή ηεο ελ ιφγσ κνλάδαο είλαη ε αληηκεηψπηζε εθηάθησλ θαηαζηάζεσλ αλζξσπηζηηθήο θαη πξνμεληθήο θχζεσο κε δηεζλείο πηπρέο (Άξζξν 1, Τ.Α. 492/2010) Δπίζεο ε Μ.Γ.Κ. είλαη αξκφδηα γηα ηελ εθπφλεζε θαη ηήξεζε ελεκεξσκέλνπ ρεδίνπ Γηαρείξηζεο Δθηάθησλ Καηαζηάζεσλ, θαζψο θαη ηε ιεηηνπξγία Κέληξνπ Δπηρεηξήζεσλ, ην νπνίν ζηεγάδεηαη ζε εηδηθά δηακνξθσκέλν θαη εμνπιηζκέλν ρψξν (Άξζξν 2). χκθσλα κε ην άξζξν 5 ηεο παξαπάλσ Τ.Α., ην ΤΠ.ΔΞ. είλαη ππεχζπλν γηα ηελ ελεκέξσζε ησλ μέλσλ θξαηψλ, ησλ δηεζλψλ νξγαληζκψλ θαη ηεο δηεζλνχο θνηλήο γλψκεο κε ηε ζπκβνιή ηεο Τπεξεζίαο Δλεκέξσζεο θαη Γεκφζηαο Γηπισκαηίαο ηνπ ΤΠ.ΔΞ. (άξζξν 15) Σελ.48

49 θαζψο θαη ηνπ Γξαθείνπ Σχπνπ, ην νπνίν ππάγεηαη απεπζείαο ζηνλ Τπνπξγφ Δμσηεξηθψλ (άξζξν 18). Γελ αλαθέξεηαη ξεηά ε ππνρξέσζε ελεκέξσζεο ηνπ ΤΠ.ΔΞ. ζε πεξίπησζε θαηαζηξνθψλ, σζηφζν ηεθκαίξεηαη απφ ηελ γεληθφηεξε αξκνδηφηεηα ηεο ελεκέξσζεο ησλ μέλσλ νκνιφγσλ. Σέινο, ζχκθσλα κε ην άξζξν 41 ηνπ Ν. 3712/2008 (ΦΔΚ 225Α) κε ηνλ νπνίν ηξνπνπνηείηαη ν Ν. 3566/2007 (ΦΔΚ 117Α): «ην δεκόζην βαξύλνπλ δαπάλεο ηαξίρεπζεο θαη κεηαθνξάο ηεο ζνξνύ ησλ απνβησζάλησλ ζηελ αιινδαπή θαηά ηελ ππεξεζία ππαιιήιωλ θαζώο θαη δαπάλε εηζηηεξίνπ ζπδύγνπ ή ζπλνδνύ πξώηνπ βαζκνύ ζπγγέλεηαο θαζώο θαη θάζε άιιε δαπάλε, πνπ εγθξίλεηαη, εηδηθώο, από ηνλ Τπνπξγό Δμσηεξηθώλ.» Χζηφζν δελ ππάξρεη ζαθήο θαη ξεηή αλαθνξά γηα ηελ θάιπςε ηνπ θφζηνπο ηνπ επαλαπαηξηζκνχ ησλ ζνξψλ ζπκάησλ απφ καδηθέο θαηαζηξνθέο. 3.6 ΤΠΖΡΔΗΔ ΤΓΔΗΑ Δζληθό Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Τγείαο Με ην Άξζξν 15 ηνπ Ν. 3370/2005 (ΦΔΚ 57Α), θαζνξίδεηαη ε ζχζηαζε θαη ιεηηνπξγία Κέληξνπ Δπηρεηξήζεσλ πληνληζηηθνχ Οξγάλνπ Σνκέα Τγείαο (Κ.ΔΠΗΥ.-.Ο.Σ.Τ.) ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο (Τ.Τ.Κ.Α.). Σν 2007, κεηνλνκάζηεθε ζε Δζληθφ Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ Τγείαο (Δ.Κ.ΔΠ.Τ.). Σν Δ.Κ.ΔΠ.Τ. ππάγεηαη απεπζείαο ζηνλ Τπνπξγφ θαη ζπληνλίδεηαη απφ ην Γεληθφ Γξακκαηέα ηνπ Τ.Τ.Κ.Α.. Απνζηνιή ηνπ Δ.Κ.ΔΠ.Τ είλαη ν ζπληνληζκφο ησλ θνξέσλ πνπ έρνπλ ηελ επζχλε γηα ηελ πινπνίεζε δξάζεσλ ζρεηηθψλ κε ηελ αληηκεηψπηζε εθηάθησλ θαηαζηάζεσλ ζην ρψξν ηεο πγείαο. πλεπψο, ην Δ.Κ.ΔΠ.Τ είλαη ν αξκφδηνο θνξέαο γηα ην ζρεδηαζκφ θαη ην ζπληνληζκφ ησλ ππεξεζηψλ πγείαο θαη ζηηο πεξηπηψζεηο καδηθψλ απσιεηψλ δσήο. Όζνλ αθνξά ην ζρεδηαζκφ ησλ λνζνθνκείσλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε καδηθψλ θαηαζηξνθψλ, έρεη ζπληαζεί ην ρέδην Δθηάθησλ Αλαγθψλ (.Δ.Α.) Ννζνθνκείνπ κε ην θσδηθφ φλνκα "Πεξζέαο", ην νπνίν αλαπηχρζεθε ζην πιαίζην ηνπ ζρεδηαζκνχ ηεο Αληηκεηψπηζεο Ομέσλ πκβάλησλ Γεκφζηαο Τγείαο ηεο ρψξαο. Σν.Δ.Α. «ΠΔΡΔΑ» νπζηαζηηθά απνηειείηαη απφ επηρεηξεζηαθά ζρέδηα γηα ηε δηαρείξηζε θαηαζηξνθψλ πνπ Σελ.49

50 επεξεάδνπλ ηηο ηαηξηθέο ππνδνκέο, δειαδή γηα θαηαζηξνθέο πνπ έρνπλ επηπηψζεηο κέζα απφ ηελ πχιε ηνπ λνζνθνκείνπ Κέληξν Έιεγρνπ Καη Πξόιεςεο Ννζεκάησλ Σν Κέληξν Έιεγρνπ Καη Πξφιεςεο Ννζεκάησλ (ΚΔ.ΔΛ.Π.ΝΟ) ζπκπεξηιακβάλεηαη ζηηο ηαηξηθέο ππεξεζίεο πνπ ζπκκεηέρνπλ θαη έρνπλ δξάζε on site ζηηο πεξηπηψζεηο καδηθψλ θαηαζηξνθψλ πεξηιακβάλεηαη θαη. χκθσλα κε ηνλ Ν. 3370/2005, ην Κέληξν Διέγρνπ Δηδηθψλ Λνηκψμεσλ (ΚΔ.Δ.Λ.), ην νπνίν ηδξχζεθε κε ην άξζξν 26 ηνπ Ν. 2071/1992, κεηνλνκάδεηαη ζε ΚΔ.ΔΛ.Π.ΝΟ. θαη δηαηεξεί ηε κνξθή ηνπ σο Ν.Π.Η.Γ., επνπηεπφκελν απεπζείαο απφ ηνλ Τπνπξγφ Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο. χκθσλα κε ηελ απνζηνιή ηνπ, ην ΚΔ.ΔΛ.Π.ΝΟ. επεκβαίλεη ζε πεξηπηψζεηο πνπ γηα πξνιεπηηθνχο ε άιινπο ζπγθεθξηκέλνπο ιφγνπο ζεσξεζεί πσο έλα ζπκβάλ καδηθψλ απσιεηψλ δσήο κπνξεί λα ελέρεη απεηιέο γηα ηε δεκφζηα πγεία Δζληθό Κέληξν Άκεζεο Βνεζείαο Σν Δζληθφ Κέληξν Άκεζεο Βνήζεηαο (Δ.Κ.Α.Β.) ζχκθσλα κε ην Π.Γ. 376 /1988 (ΦΔΚ 169Α) θαηαξηίδεη πξνγξάκκαηα δηαξθνχο εηνηκφηεηαο άκεζεο επέκβαζήο ζε θάζε πεξηθέξεηα ηεο Υψξαο, γηα ηελ αληηκεηψπηζε εθηάθησλ αλαγθψλ (ζεηζκψλ, ζενκεληψλ, νκαδηθψλ αηπρεκάησλ θιπ.). Δπίζεο, βαζηθή αξκνδηφηεηα ηνπ είλαη ν ζπληνληζκφο ηεο παξνρήο άκεζεο βνήζεηαο θαη επείγνπζαο ηαηξηθήο θξνληίδαο ζηνπο πνιίηεο θαη ε κεηαθνξά απηψλ ζε κνλάδεο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο. ε πεξηπηψζεηο καδηθψλ απσιεηψλ πγείαο απφ θπζηθέο θαη θάζε είδνο θαηαζηξνθέο, ην Δ.Κ.Α.Β. ελεξγνπνηεί ην Δηδηθό Σκήκα Ηαηξηθήο Καηαζηξνθώλ (Δ.Σ.Η.Κ.): Απνζηνιή ηνπ Δ.Σ.Η.Κ. είλαη ε εμαζθάιηζε θαη πξνζηαζία ηεο δεκφζηαο πγείαο δηα κέζσ κηαο ηαρείαο αληαπφθξηζεο ηνπ Δ.Κ.Α.Β. ζε φιεο ηηο θαηαζηάζεηο πνπ απαηηνχλ παξνρή επείγνπζαο πξνλνζνθνκεηαθήο θξνληίδαο ζε κεγάιν αξηζκφ ζπκάησλ θαζψο θαη ν ζπληνληζκφο κεηαμχ πξνλνζνθνκεηαθήο θαη λνζνθνκεηαθήο αληαπφθξηζεο. ( ηειεπηαία επίζθεςε 21/7/2011) Δζληθό Κέληξν Κνηλσληθήο Αιιειεγγύεο Σν Δζληθφ Κέληξν Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο (Δ.Κ.Κ.Α.) είλαη Ν.Π.Γ.Γ. επνπηεπφκελν απφ ην Τ.Τ.Κ.Α. κε έδξα ηελ Αζήλα. πζηάζεθε κε ην άξζξν 6 ηνπ Ν. 3106/2003 (ΦΔΚ 30Α) κε ηνλ ηίηιν Δζληθφ Κέληξν Άκεζεο Κνηλσληθήο Βνήζεηαο Σελ.50

51 (Δ.Κ.Α.Κ.Β.) θαη κε ην άξζξν 20 ηνπ Ν. 3402/2005 (ΦΔΚ 258Α) Δ.Κ.Κ.Α. κεηνλνκάζζεθε ζε χκθσλα κε ην Π.Γ. 22/2006 (ΦΔΚ 18Α), κηα απφ ηηο βαζηθέο αξκνδηφηεηεο ηνπ Δ.Κ.Κ.Α. είλαη ν ζπληνληζκφο ηνπ δηθηχνπ παξνρήο ππεξεζηώλ θνηλσληθήο ζηήξημεο ζε άηνκα, νηθνγέλεηεο, πιεζπζκηαθέο νκάδεο πνπ πεξηέξρνληαη ζε θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο. ηηο παξαπάλσ θαηεγνξίεο ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη άηνκα πνπ αληηκεησπίδνπλ θνηλσληθνχο θηλδχλνπο πνπ πξνέξρνληαη απφ θπζηθέο θαηαζηξνθέο ή απφ αηπρήκαηα κε κεγάιν αξηζκφ ζπκάησλ. Πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξηζεί ζην ξφιν ηνπ, ην Δ.Κ.Κ.Α. έρεη νξγαλψζεη Οκάδεο Σαρείαο παξέκβαζεο πνπ απνηεινχληαη απφ: ςπρνιφγνπο, θνηλσληθνχο ιεηηνπξγνχο άιινπο εκπιεθφκελνπο επαγγεικαηίεο Σν Δ.Κ.Κ.Α. ελεξγνπνηείηαη απφ ην Δ.Κ.ΔΠ.Τ. θαη είλαη απαξαίηεην γηα ηελ άκεζε ςπρνινγηθή ππνζηήξημε ησλ ζπγγελψλ ησλ ζπκάησλ. 3.7 ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΑΣΤΝΟΜΗΑ Ζ ΔΛ.Α. ππάγεηαη ζηελ Γεληθή Γξακκαηεία Γεκφζηαο Σάμεο ηνπ Τπνπξγείνπ Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε (Π.Γ. 184/2009, ΦΔΚ 213Α). χκθσλα κε ην Ν. 2800/2000 (ΦΔΚ 41Α) ζηελ απνζηνιή ηεο ΔΛ.Α.: «πεξηιακβάλεηαη ε εμαζθάιηζε ηεο δεκόζηαο εηξήλεο θαη επηαμίαο θαη ηεο απξόζθνπηεο θνηλσληθήο δηαβίσζεο ησλ πνιηηώλ, πνπ πεξηιακβάλεη ηελ άζθεζε ηεο αζηπλνκίαο γεληθήο αζηπλόκεπζεο θαη ηξνραίαο θαζώο θαη ε ζπκκεηνρή ζηελ αληηκεηώπηζε θάζε έθηαθηεο αλάγθεο πνπ πξνθύπηεη από ζενκελίεο θαη αηπρήκαηα ή άιιεο θαηαζηξνθέο ζε πεξίνδν εηξήλεο ή πνιέκνπ ζε ζπλεξγαζία κε ηηο ζπλαξκόδηεο αξρέο θαη Τπεξεζίεο, θαζώο θαη ζηελ εμαζθάιηζε ηεο Δζληθήο Άκπλαο ζε ζπλεξγαζία κε ηηο έλνπιεο δπλάκεηο.» (άξζξν 8). Σκήκα ηεο ΔΛ.Α. απνηειεί θαη ε Σξνραία ε νπνία είλαη ππεχζπλε γηα ηε ξχζκηζε ηεο θπθινθνξίαο θαη ηελ πξφιεςε θαη κείσζε ησλ αηπρεκάησλ (Π.Γ. 141/ 1991, ΦΔΚ 58Α). Υσξίο λα αλαθέξεηαη ξεηά ζηε λνκνζεζία, ε ξχζκηζε θπθινθνξίαο απνηειεί βαζηθή αξκνδηφηεηα ηεο Σξνραίαο θαη ζηηο πεξηπηψζεηο ησλ εθηάθησλ αλαγθψλ, γηα ηε δηεπθφιπλζε Σελ.51

52 ησλ νρεκάησλ ησλ ζσζηηθψλ ζπλεξγείσλ θαη ησλ αζζελνθφξσλ. Δπίζεο ζην άξζξν 30 ηνπ ίδηνπ Π.Γ. νξίδεηαη ε ιεηηνπξγία ηεο Γηεύζπλζεο Δγθιεκαηνινγηθώλ Δξεπλώλ (Γ.Δ.Δ.), ε νπνία ζπκβάιεη ζηηο δηαδηθαζίεο αλαγλψξηζεο ζπκάησλ κέζα απφ ηε δηελέξγεηα εμεηάζεσλ DNA θαζψο θαη κέζα απφ ηε δηαηήξεζε αξρείσλ δαρηπιηθψλ απνηππσκάησλ. χκθσλα κε ην Π.Γ. 99/2009 (ΦΔΚ 125Α) Πεξί Ρχζκηζεο Θεκάησλ Οξγάλσζεο ηεο ΔΛ.Α., ζην νξγαλφγξακκα ηεο ππεξεζίαο ππάξρεη ε Γηεύζπλζε Αζηπλόκεπζεο θαη Υεηξηζκνύ Κξίζεσλ. ηε παξνχζα δηεχζπλζε ιεηηνπξγεί θαη ην Σκήκα Δπηρεηξεζηαθνχ ρεδηαζκνχ θαη Π.Π., ην νπνίν αλάκεζα ζηηο αξκνδηφηεηέο ηνπο είλαη ππεχζπλν γηα ηελ αλάπηπμε ζπλεξγαζηψλ κε θνξείο αζθάιεηαο, ηεο εκεδαπήο θαη αιινδαπήο, ζε ζέκαηα δηαρείξηζεο θξίζηκσλ ζπκβάλησλ, θαζψο θαη γηα ηελ εθπφλεζε εηδηθψλ ζρεδίσλ Π.Π. αξκνδηφηεηνο Διιεληθήο Αζηπλνκίαο ζην πιαίζην εθαξκνγήο ηνπ Γεληθνχ ρεδίνπ Π.Π. (άξζξν 4, 3, Π.Γ. 99/2009) ην Π.Γ. 99/2009 νξίδεηαη θαη ε ιεηηνπξγία Δληαίνπ Κέληξνπ Σάμεο θαη Αζθάιεηαο (Δ.ΚΔ.Σ.Α.), ην νπνίν ζχκθσλα κε ην άξζξν 9Β ιεηηνπξγεί ζε επίπεδν Γηεχζπλζεο θαη έρεη σο απνζηνιή ην ζπληνληζκφ θαη ηελ επίηεπμε ηεο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο ησλ πεξηθεξεηαθψλ Τπεξεζηψλ ηεο ΔΛ.Α. Με ην Π.Γ. 26/2011 (ΦΔΚ 75Α) ην Δ.ΚΔ.Σ.Α. κεηνλνκάδεηαη ζε Δληαίν Κέληξν Δπηρεηξήζεσλ (Δ.Κ.Δ.). Σέινο, ζην πιαίζην ηεο ΔΛ.Α. ιεηηνπξγεί ε Δηδηθή Καηαζηαιηηθή Αληηηξνκνθξαηηθή Μνλάδα (Δ.Κ.Α.Μ.), ε νπνία ζπκκεηέρεη ζε επηρεηξήζεηο δηάζσζεο θαη απεγθισβηζκνχ αηφκσλ απφ αηπρήκαηα θαη θπζηθέο θαηαζηξνθέο ζε ζπλεξγαζία κε ην Ππξνζβεζηηθφ ψκα. 3.8 ΛΗΜΔΝΗΚΟ ΧΜΑ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΑΚΣΟΦΤΛΑΚΖ Σν Ληκεληθφ ψκα, ζπζηάζεθε κε ην άξζξν 3 ηνπ Ν 1753/1919 θαη κε ηνλ Ν. 3922/2011(ΦΔΚ 35Α) κεηνλνκάζηεθε ζε Ληκεληθφ ψκα Διιεληθή Αθηνθπιαθή (Λ..ΔΛ.ΑΚΣ.). χκθσλα κε ην άξζξν 2 ηνπ παξαπάλσ λφκνπ, ζηελ απνζηνιή ηνπ Λ..ΔΛ.ΑΚΣ πεξηιακβάλεηαη ε αληηκεηψπηζε θάζε έθηαθηεο αλάγθεο πνπ πξνθχπηεη απφ ζενκελίεο θαη αηπρήκαηα ή άιιεο θαηαζηξνθέο ζε ζπλεξγαζία κε ηηο ζπλαξκφδηεο αξρέο θαη ππεξεζίεο. χκθσλα κε ηνλ παξαπάλσ λφκν, ζην Αξρεγείν ηνπ Λ..ΔΛ.ΑΚΣ. ιεηηνπξγνχλ ην Δληαίν Κέληξν πληνληζκνχ, Έξεπλαο θαη Γηάζσζεο (Δ.Κ..Δ.Γ.) θαη ην Κέληξν Σελ.52

53 Δπηρεηξήζεσλ (Κ.ΔΠΗΥ.), ηα νπνία ππάγνληαη απεπζείαο ζηνλ Αξρεγφ ηνπ Λ..ΔΛ.ΑΚΣ. (άξζξν 5). Οπζηαζηηθά νη αξκνδηφηεηεο ηνπ Λ..ΔΛ.ΑΚΣ. ζπκπίπηνπλ κε ηηο αξκνδηφηεηεο ηεο ΔΛ.Α. ζηηο πεξηνρέο απνθιεηζηηθήο αξκνδηφηεηαο ηνπ θαη ζπγθεθξηκέλα ζην ζαιάζζην ρψξν επζχλεο ηνπ, ζηα πινία θαη ζηα πάζεο θχζεσο πισηά λαππεγήκαηα, ζηνπο ιηκέλεο θαη ζηε ρεξζαία δψλε απηψλ, θαζψο θαη ζε άιινπο ρεξζαίνπο, παξάθηηνπο ή ζαιάζζηνπο ρψξνπο (άξζξν 3, Ν. 3922/2011). 3.9 ΠΤΡΟΒΔΣΗΚΟ ΧΜΑ χκθσλα κε ηνλ Ν. 3511/2006 (ΦΔΚ 258Α) ην Ππξνζβεζηηθφ ψκα, ζην πιαίζην ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ, ζπκκεηέρεη ζηελ αληηκεηψπηζε θάζε έθηαθηεο αλάγθεο, πνπ αλαθχπηεη ζε πεξίνδν εηξήλεο ή πνιέκνπ, ζε ζπλεξγαζία κε ηηο ζπλαξκφδηεο Αξρέο θαη Τπεξεζίεο θαη ζπκβάιιεη ζηελ εμαζθάιηζε ηεο Π.Π. θαη ηεο πνιηηηθήο άκπλαο ηεο Υψξαο (άξζξν 1). ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ ζψκαηνο πεξηιακβάλεηαη ζχκθσλα κε ην άξζξν 2 ηνπ ίδηνπ λφκνπ: Ζ δηάζσζε θαη παξνρή θάζε δπλαηήο ζπλδξνκήο ζε άηνκα ησλ νπνίσλ απεηιείηαη ή εθηίζεηαη ζε θίλδπλν ε δσή θαη ζσκαηηθή ηνπο αθεξαηφηεηα απφ θάζε είδνπο αηπρήκαηα, φπσο αεξνπνξηθά, ζηδεξνδξνκηθά, ηξνραία, εξγαηηθά, πηψζε ζε ιίκλεο, πνηακνχο, εγθισβηζκνχο ζε αλειθπζηήξεο ή άιινπο ρψξνπο θαη εγθαηαζηάζεηο, απνθιεηζκνχο ζε δπζπξφζηηεο νξεηλέο πεξηνρέο, ζπήιαηα, θαζψο θαη ε εηδνπνίεζε ησλ αξκφδησλ Τπεξεζηψλ γηα ηε κεηαθνξά ηνπο ζε ηδξχκαηα παξνρήο ηαηξηθήο ζπλδξνκήο ή πεξίζαιςεο. Ζ πεξηθξνχξεζε θαη δηαθχιαμε ηεο πεξηνπζίαο πνπ θαηαζηξάθεθε ή απεηιήζεθε απφ ππξθαγηέο ή άιιεο θαηαζηξνθέο, κέρξη ηελ παξάδνζε ηεο ζε αζηπλνκηθά φξγαλα ή ηνπο θαηφρνπο ηεο. πλεπψο, ε ππξνζβεζηηθή είλαη ην θχξην ζψκα έξεπλαο θαη δηάζσζεο, θαη επεκβαίλεη ζε θάζε είδνπο θαηαζηξνθή. ην πιαίζην ηεο Ππξνζβεζηηθήο ιεηηνπξγεί ε Δηδηθή Μνλάδα Αληηκεηψπηζεο Καηαζηξνθψλ ( Δ.Μ.Α.Κ.). ηελ Τ.Α. 5670/2007 (842Β) νξίδεηαη ν θαλνληζκφο ιεηηνπξγίαο ησλ Δ.Μ.Α.Κ., πνπ πεξηιακβάλεη ηελ ελεξγή ζπκκεηνρή ζε πεξηζηαηηθά καδηθψλ απσιεηψλ Σελ.53

54 δσήο, ζπληειψληαο θπξίσο ζηελ έξεπλα ησλ αγλννχκελσλ θαη ηελ αλάζπξζε ησλ πησκάησλ κέζα απφ εξείπηα ζε πεξηπηψζεηο πνπ ην είδνο θαη ε θχζε ησλ θαηαζηξνθψλ έρνπλ θαηαζηήζεη δπζρεξή ηνλ εληνπηζκφ ησλ αγλννπκέλσλ ΔΝΟΠΛΔ ΓΤΝΑΜΔΗ Οη Έλνπιεο Γπλάκεηο (Δ.Γ.) εθηφο ηνπ θχξηνπ επηρεηξεζηαθνχ έξγνπ ηνπο, πξνζθέξνπλ επηπιένλ θαη θνηλσληθφ έξγν κε ζθνπφ ηε ζηελφηεξε ζχλδεζή ηνπο κε ηελ θνηλσλία, κέζα απφ ηελ αλάπηπμε πξσηνβνπιηψλ γηα ηε ζηήξημε πξνγξακκάησλ ηεο Σ.Α. θαη ηε ζπλδξνκή ζε πεξηπηψζεηο θπζηθψλ θαη άιινπ είδνπο θαηαζηξνθψλ. (ΓΔΔΘΑ, 2001) πγθεθξηκέλα, φπσο αλαθέξεηαη ζην άξζξν 3 ηνπ Ν.3013/2002, νη Δ.Γ. εληάζζνληαη ζην δπλακηθφ πνιηηηθήο πξνζηαζίαο θαη ζπλεπψο κπνξνχλ ελ δπλάκεη λα δηαζέζνπλ πξνζσπηθφ θαη κέζα εθφζνλ αηηεζεί. ην πιαίζην ηεο Πνιεκηθήο Αεξνπνξίαο (Π.Α.) ιεηηνπξγεί ε Κηλεηή Οκάδα Αληηκεηψπηζεο Καηαζηξνθψλ (Κ.ΟΜ.Α.Κ.) ε νπνία έρεη σο απνζηνιή ηελ νξγάλσζε θαη εθηέιεζε επηρεηξήζεσλ «Αληηκεηψπηζεο Καηαζηξνθψλ» κε θχξηα αξκνδηφηεηα ηελ ζπκβνιή ζηελ έξεπλα δηάζσζε ζπκάησλ θαη αγλννπκέλσλ ζε ζπλεξγαζία κε ην Π.. ( ηειεπηαία επίζθεςε 10/08/2011). ε πεξηπηψζεηο καδηθψλ απσιεηψλ δσήο, έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί επξέσο κέζα θαη δπλάκεηο ησλ ελφπισλ δπλάκεσλ φπσο ζηελ πεξίπησζε ηεο πηψζεο πνιηηηθνχ αεξνπιάλνπ ζην Γξακκαηηθφ ην 2005 θαζψο θαη ζηηο θαηαζηξνθηθέο ππξθαγηέο ηνπ (Κ.Δ.Π.Π., 2005, 2007) 3.11 ΗΑΣΡΟΓΗΚΑΣΗΚΔ ΤΠΖΡΔΗΔ Σν ηζρχνλ λνκνζεηηθφ πιαίζην γηα ηηο Ηαηξνδηθαζηηθέο Τπεξεζίεο (Η.Τ.) νξίδεηαη απφ ηνλ Ν. 3772/2009 (ΦΔΚ 112Α) ζχκθσλα κε ηνλ νπνίν ε Η.Τ. ηνπ Κξάηνπο ππάγεηαη ζην Τπνπξγείν Γηθαηνζχλεο ζεκεξηλφ Τπνπξγείν Γηθαηνζχλεο, Γηαθάλεηαο θαη Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ. Κεληξηθή ππεξεζία ζπληζηά ε Η.Τ. Αζελψλ, κε έδξα ηελ Αζήλα. Παξάιιεια, ππάξρνπλ νη Πεξηθεξεηαθέο Ηαηξνδηθαζηηθέο Τπεξεζίεο πνπ ππάγνληαη απεπζείαο ζηελ Η.Τ. Σελ.54

55 Αζελψλ 8. Ζ Η.Τ. Αζελψλ ζπγθξνηείηαη απφ ηα ηκήκαηα Γξακκαηείαο θαη Δξγαζηεξίσλ 9 (άξζξν 1). ε πεξηπηψζεηο καδηθψλ απσιεηψλ δσήο απφ θπζηθέο ή άιινπ είδνπο θαηαζηξνθέο, νη Η.Τ. ζπλεηζθέξνπλ ζηε δηαδηθαζία λεθξνςίαο θαη αλαγλψξηζεο ησλ ζπκάησλ. ηελ πεξίπησζε αηπρεκάησλ νη Η.Τ. δηεμάγνπλ επηηφπηα απηνςία ζηνλ ηφπν ηεο θαηαζηξνθήο ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ Σν πξφζθαην «Πξφγξακκα Καιιηθξάηεο» εηζήγαγε κηα λέα αξρηηεθηνληθή ηεο Απηνδηνίθεζεο θαη ηεο Απνθεληξσµέλεο Γηνίθεζεο. πγθεθξηκέλα, ζχκθσλα κε ην Ν.3852/2010 (ΦΔΚ 87Α) ε Απηνδηνίθεζε ρσξίδεηαη ζε 2 βαζκίδεο, κε ηνπο Γήκνπο λα απνηεινχλ ηελ 1 ε βαζκίδα θαη ηηο Πεξηθέξεηεο ηε 2 ε βαζκίδα Σ.Α. Απνθεληξσκέλε δνκή ηνπ θξάηνπο απνηεινχλ πιένλ νη Απνθεληξσκέλεο Γηνηθήζεηο (Α.Γ.) Πνιχ ζπλνπηηθά, νη Ννκαξρηαθέο Απηνδηνηθήζεηο θαηαξγνχληαη θαη ν αξηζκφο ησλ Γήκσλ κεηψλεηαη ζεκαληηθά. Πιένλ ν ράξηεο ηεο απηνδηνίθεζεο αλαδηακνξθψλεηαη, θαη απνηειείηαη απφ 325 Γήκνπο θαη 13 Πεξηθέξεηεο ελψ νη Α.Γ. αλάγνληαη ζηηο 7. χκθσλα κε ηνλ παξαπάλσ λφκν, ιεηηνπξγνχλ Γηεπζχλζεηο Π.Π. ζηελ έδξα θάζε Α.Γ. θαη θάζε Πεξηθέξεηαο. ε θάζε Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα 10 πξνβιέπεηαη ηκήκα Π.Π. πνπ ππάγεηαη απεπζείαο ζηε Γηεχζπλζε Π.Π. ηεο Πεξηθέξεηαο ζηελ νπνία αλήθεη, ελψ ζε θάζε Γήκν πξνβιέπεηαη ε δεκηνπξγία Τπεξεζηαθήο Μνλάδαο Π.Π. χκθσλα κε ηνλ ίδην λφκν θαζψο θαη κε δηαηάμεηο ηνπ Ν.3013/ , νη παξαπάλσ θνξείο απνηεινχλ απνθεληξσκέλα όξγαλα πνιηηηθήο πξνζηαζίαο ηα νπνία ζπκβάινπλ ζην ζρεδηαζκφ, ην ζπληνληζκφ θαη ηελ παξνρή κέζσλ θαη δπλακηθνχ ζε πεξηπηψζεηο θαηαζηξνθψλ. 8 α)θ Λ.Υ. Κεςςαλονίκθσ, με ζδρα τθ Κεςςαλονίκθ, ςτθν οποία υπάγονται οι Τοπικζσ Λ.Υ. Δυτικισ Μακεδονίασ με ζδρα τθν Κοηάνθ, Κράκθσ με ζδρα τθν Κομοτθνι, Λάριςασ με ζδρα τθ Λάριςα.β) θ Λ.Υ. Ρειραιά, με ζδρα τον Ρειραιά, ςτθν οποία υπάγονται οι τοπικζσ Λ.Υ. Λαμίασ με ζδρα τθ Λαμία, Αιγαίου με ζδρα τθ Σφρο, Δωδεκανιςου με ζδρα τθ όδο, Κριτθσ με ζδρα το Θράκλειο.γ) θ Λ.Υ. Ρατρϊν, με ζδρα τθν Ράτρα, ςτθν οποία υπάγονται οι Τοπικζσ Λατροδικαςτικζσ Λ.Υ. Ναυπλίου και Καλαμάτασ με ζδρα το Ναφπλιο, Λωαννίνων με ζδρα τα Λωάννινα, Κζρκυρασ με ζδρα τθν Κζρκυρα. 9 Τοξικολογικό, Ανάλυςθσ DNA, Ρακολογο-ανατομικό, Ακτινολογικό και Φωτογραφικό 10 Κάκε περιφερειακι ενότθτα αντιςτοιχεί χωρικά ςτισ προθγοφμενεσ Ν.Α. 11 Ο Ν.3013/2002, δεν ζχει επικαιροποιθκεί και αναφζρεται ςτισ παλαιότερεσ δομζσ τθσ Τ.Α. ωςτόςο ιςχφει αναλογικά και ςτισ νζεσ δομζσ τθσ αυτοδιοίκθςθσ. Σελ.55

56 3.13 ΔΘΔΛΟΝΣΔ χκθσλα κε ην Ν.3013/2002 ζην δπλακηθφ πνιηηηθήο πξνζηαζίαο εληάζζνληαη νη εζεινληηθέο νξγαλψζεηο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο, θαζψο θαη νη εηδηθεπκέλνη εζεινληέο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο, ζε θεληξηθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν, πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην ζρεδηαζκφ ηεο Γ.Γ.Π.Π (άξζξν 3, 1γ). ηε Γ.Γ.Π.Π. ηεξείηαη Μεηξψν Δζεινληηθψλ Οξγαλψζεσλ θαη Δηδηθεπκέλσλ Δζεινληψλ απαξηζκψληαο 350 Δζεινληηθέο Οξγαλψζεηο θαη 72 Δηδηθεπκέλνπο Δζεινληέο αληίζηνηρα.( m, ηειεπηαία επίζθεςε 20/08/2011) 3.14 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΚΔΦΑΛΑΗΟΤ Απφ ηελ πξνεγεζείζα παξνπζίαζε ησλ θχξησλ θνξέσλ πνπ εκπιέθνληαη ζε έλα ζπκβάλ καδηθψλ απσιεηψλ δσήο, θαζίζηαηαη ζαθήο ε δπζθνιία ζπληνληζκνχ θαη ζπλεξγαζίαο ελφο ηφζν κεγάινπ φγθνπ δπλάκεσλ. Θα πξέπεη, επίζεο, λα ζεκεησζεί φηη αλάινγα κε ηηο αλάγθεο πνπ ζα πξνθχςνπλ θαη αλάινγα κε ην είδνο ηεο θαηαζηξνθήο, δχλαληαη λα ελεξγνπνηεζνχλ επηπξφζζεηνη θνξείο φπσο είλαη ην Τπνπξγείν Παηδείαο, Γηα Βίνπ Μάζεζεο θαη Θξεζθεπκάησλ, ην Τπνπξγείν Τπνδνκψλ Μεηαθνξψλ & Γηθηχσλ θ.ν.θ. Όπσο πξνέθπςε απφ ηε κειέηε ηεο λνκνζεζίαο ησλ δπλάκεσλ πνιηηηθήο πξνζηαζίαο, θαηά θχξην ιφγν, δελ ππάξρνπλ ξεηέο αλαθνξέο γηα ηηο πεξηπηψζεηο καδηθψλ απσιεηψλ δσήο. Οη αξκνδηφηεηεο ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ θαη ππεξεζηψλ πξνθχπηνπλ απφ ηε γεληθφηεξε απνζηνιή θαη ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπο, φπσο νξίδνληαη ζην ζεζκηθφ πιαίζην πνπ παξνπζηάζηεθε. ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο, νη θνξείο πνπ αλαθέξζεθαλ, δηαζέηνπλ ζρέδηα δηθψλ ηνπο ελεξγεηψλ, ηα νπνία δε δχλαληαη λα παξνπζηαζηνχλ ζηελ παξνχζα εξγαζία θαζψο είλαη δηαβαζκηζκέλα θαη εκπηζηεπηηθά. ηελ Διιάδα, εθφζνλ δελ ππάξρεη ελνπνηεκέλν ζχζηεκα δηνίθεζεο δηαρείξηζεο θξίζεσλ (Αλαζηφπνπινο, 2010), ην δεηνχκελν δελ είλαη λα εθπιεξψλεη ε θάζε ππεξεζία ρσξηζηά ηηο αξκνδηφηεηεο ηεο ζχκθσλα κε ην ζρέδην ηεο, αιιά λα επηηπγράλεηαη ε ζσζηή ζπλεξγαζία θαη δηαιεηηνπξγηθφηεηα κεηαμχ ησλ ππεξεζηψλ. Κάηη ηέηνην κπνξεί λα επηηεπρζεί κφλν κε ηελ αλάπηπμε ελφο εληαίνπ ζρεδίνπ πνπ ζα πεξηιακβάλεη φινπο ηνπο θνξείο πνπ εκπιέθνληαη θαη ζα δηαζαθελίδεη ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπο ζηα δηάθνξα ζηάδηα ηεο δηαρείξηζεο Σελ.56

57 αλζξψπηλσλ απσιεηψλ. Σα βήκαηα πνπ έρνπλ γίλεη ζηε ρψξα πάλσ ζε απηφ ην πεδίν παξνπζηάδνληαη ζην θεθάιαην πνπ αθνινπζεί. Σελ.57

58 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4. ΥΔΓΗΑΜΟ ΜΑΕΗΚΧΝ ΑΠΧΛΔΗΧΝ ΕΧΖ 4.1 ΔΗΑΓΧΓΖ Αθνχ αλαθέξζεθαλ νη αξκνδηφηεηεο ησλ θχξησλ θνξέσλ πνπ εκπιέθνληαη ζε έλα πεξηζηαηηθφ καδηθψλ απσιεηψλ δσήο, επφκελν βήκα είλαη λα δηεξεπλεζεί έαλ ππάξρεη ν απαξαίηεηνο ζρεδηαζκφο, ψζηε λα μεθαζαξηζηνχλ νη ξφινη θαη λα επηηεπρζεί κηα απνηειεζκαηηθή ζπλεξγαζία αλάκεζα ζε φινπο ηνπο εκπιεθνκέλνπο. Ο Robbins (1994), αλαθέξεη πσο ν ζρεδηαζκφο αζρνιείηαη κε ηνπο ζθνπνχο (ηη πξέπεη λα γίλεη) θαη ηα κέζα (πψο ζα επηηεπρζνχλ νη ζθνπνί). Λέεη, επίζεο, φηη ν ζρεδηαζκφο, δίλεη θαηεπζχλζεηο ζηνπο εκπιεθνκέλνπο, κεηψλεη ηελ αιιεινεπηθάιπςε, ηελ αβεβαηφηεηα θαη ηηο άρξεζηεο δξαζηεξηφηεηεο, ελψ ηαπηφρξνλα δεκηνπξγεί πξφηππα πνπ βνεζνχλ ηνλ έιεγρν κηαο θαηάζηαζεο. Ζ χπαξμε ζρεδίσλ αληηκεηψπηζεο θξίζεσλ είλαη απφδεημε θαιήο δηνίθεζεο θαη θαιήο νξγάλσζεο. αθψο θαη ηα ζρέδηα δελ είλαη έλαο ηξφπνο απηφκαηεο επίιπζεο κηαο θξίζεο, σζηφζν ζπληεινχλ ζηελ ειαρηζηνπνίεζε θαη ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ αξλεηηθψλ ζπλεπεηψλ ηεο (Heath, 2005). Ζ ππνρξέσζε ζρεδηαζκνχ ησλ αξκφδησλ θνξέσλ πξνθχπηεη απφ ην Γ..Π.Π. «Ξελνθξάηεο», ην νπνίν ζηελ πξνζζήθε 2 ηνπ παξαζηήκαηνο Α αλαθέξεη ξεηά ηνπο ππφρξενπο θαηάξηηζεο ζρεδίνπ αλάινγα κε ηελ θαηαζηξνθή. Παξάιιεια, αλαθέξεη φηη νη κε ζπληάζζνληεο ζρέδηα ζπληάζζνπλ φπνπ απαηηείηαη κλεκφληα ελεξγεηψλ. ηνλ παξαθάησ πίλαθα αλαγξάθνληαη νη ππφρξενη ζρεδηαζκνχ αλάινγα κε ην είδνο ηεο θαηαζηξνθήο: Σελ.58

59 Πίνακασ 4 - Τπόχρεοι χεδιαςμοφ, Πηγή: Προςθήκη 2 ςτο Παράρτημα Α του Γ..Π.Π. «Ξενοκράτησ» Σν 2007, ε Γ.Γ.Π.Π. εμέδσζε Δγρεηξίδην ύληαμεο θαη Δλαξκόληζεο Δηδηθώλ ρεδίσλ αλά θαηαζηξνθή κε ζθνπφ ηνλ θαζνξηζκφ ηεο δνκήο θαη ηνπ πεξηερνκέλνπ πνπ πξέπεη λα έρνπλ ηα ζρέδηα ψζηε λα είλαη ηππνπνηεκέλα θαη ελαξκνληζκέλα κεηαμχ ηνπο αλεμάξηεηα απφ ηνλ θνξέα απφ ηνλ νπνίν έρνπλ ζπληαρζεί. χκθσλα κε ην παξαπάλσ εγρεηξίδην θαη ζχκθσλα κε ηα νξηδφκελα ζην Γ..Π.Π. «Ξελνθξάηεο», θάζε θνξέαο ζρεδίαζεο ζρεδηάδεη απνθιεηζηηθά θαη κφλν κε βάζε ηελ απνζηνιή ηνπ θαη ηα νξηδφκελα ζην ζεζκηθφ πιαίζην ην νπνίν δηέπεη ηελ ιεηηνπξγία ηνπ. ηελ πεξίπησζε ησλ καδηθψλ απσιεηψλ, ε έιιεηςε ζρεδηαζκνχ θαη ζπληνληζκνχ πνπ έρεη αλαδεηρζεί κέζα απφ ηελ εκπεηξία, πξνθαιεί λνκηθά θαη εζηθά δεηήκαηα γεγνλφο πνπ θαζηζηά αλαγθαία ηελ χπαξμε ηεο απαξαίηεηεο πξνεηνηκαζίαο. Γηα ηελ νξζή θαη απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ηέηνησλ ζπκβάλησλ απαηηείηαη ν απαξαίηεηνο a priori ζρεδηαζκφο θαη ε δηαζαθήληζε ησλ αξκνδηνηήησλ, ψζηε ηελ ψξα ηεο θξίζεο, νη θνξείο λα είλαη πξνεηνηκαζκέλνη θαη λα θαινχληαη λα πηνζεηήζνπλ ζπγθεθξηκέλα πξσηφθνιια ελεξγεηψλ. Κάηη ηέηνην έγηλε ηδηαίηεξα αηζζεηφ ζηελ Διιάδα θαηά ηελ πξνεηνηκαζία ησλ Ο.Α. κε απνηέιεζκα ηελ εθπφλεζε ηνπ πξψηνπ ζρεδίνπ γηα ζπκβάληα καδηθψλ απσιεηψλ δσήο. Σελ.59

60 4.2 ΥΔΓΗΟ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΤΜΒΑΝΣΧΝ ΜΑΕΗΚΧΝ ΑΠΧΛΔΗΧΝ ΕΧΖ Γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο αθεξαηφηεηαο ησλ Ο.Α. ην 2004 ζπζηάζεθε ε Γηεύζπλζε Αζθάιεηαο Οιπκπηαθώλ Αγώλσλ (Γ.Α.Ο.Α.) κε πξνζσπηθφ θπξίσο ηεο ΔΛ.Α., ηνπ Π.., ηνπ Λ.., θαη ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ Δζληθήο Άκπλαο (Γ.Δ.ΔΘ.Α.). Ζ Γ.Α.Ο.Α. είρε ηελ επζχλε ζπλεξγαζίαο κε φινπο ηνπο Φνξείο θαη Τπεξεζίεο, θαη σο θχξηεο αξκνδηφηεηεο ηελ πξφιεςε, εηνηκφηεηα, αληηκεηψπηζε θαη απνθαηάζηαζε απφ θπζηθέο, ηερλνινγηθέο θαη ινηπέο θαηαζηξνθέο πνπ δχλαληαη λα έρνπλ επηπηψζεηο ζηελ νκαιή ιεηηνπξγία ησλ Ο.Α.. Δπίζεο, εηδηθά γηα ηελ επηρεηξεζηαθή πεξίνδν ησλ Ο.Α. (01/07/ /10/04), θαηαζηξψζεθε ην ύζηεκα Υεηξηζκνύ Κξίζεσλ Οιπκπηαθήο Αζθάιεηαο (.Υ.Κ./Ο.Α.). Σν.Υ.Κ./Ο.Α. ήηαλ έλα ελνπνηεκέλν ζχζηεκα δηνίθεζεο, ζπληνληζκνχ θαη ειέγρνπ θαη ζπληάρζεθε απφ νκάδα επηρεηξεζηαθνχ ζρεδηαζκνχ, ππφ ηελ Πξνεδξία ηεο ΔΛ.Α. θαη ηελ ζπκκεηνρή ησλ Λ.., Π.., Γ.Δ.ΔΘ.Α., Γ.Γ.Π.Π., ΤΠ.ΔΞ., θαζψο θαη 49 αθφκε θνξέσλ, κε βάζε ην ζεζκηθφ ξφιν ησλ εκπιεθφκελσλ θαη ηηο ηδηαίηεξεο ζπλζήθεο πνπ ραξαθηήξηδαλ ηελ ζπγθεθξηκέλε πεξίνδν. (Καηζηθφπνπινο, 2005). ην πιαίζην ηνπ.υ.κ./ο.α. ζπληάρζεθε θαη ην ρέδην Γηαρείξηζεο πκβάλησλ Μαδηθώλ Απσιεηώλ Εσήο (.Γ.Τ.Μ.Α.Ε.). Ζ αλάγθε ζχληαμεο ηνπ.γ.τ.μ.α.ε., πξνέθπςε απφ ηελ απφιπηε απνπζία νπνηνπδήπνηε ζρεδηαζκνχ πάλσ ζην δήηεκα απηφ, ην νπνίν θαηαδείρζεθε απφ ηηο αζθήζεηο Οιπκπηαθήο Αζθάιεηαο. Καηφπηλ πνιηηηθήο απφθαζεο ε Γ.Γ.Π.Π. ζπλέηαμε κε ηελ ζπλεξγαζία ηνπ Τπ. Γηθαηνζχλεο, ησλ Η.Τ. Αζελψλ θαη Πεηξαηψο θαη ησλ άιισλ εκπιεθνκέλσλ ππεξεζηψλ (ΔΛ.Α., Τ.Τ.Κ.Α.) ην πξψην ζρέδην αληηκεηψπηζεο Τ.Μ.Α.Ε. πνπ θαηαζηξψζεθε πνηέ ζηε ρψξα καο. θνπόο ηνπ.γ.τ.μ.α.ε. είλαη ε θαηάιιειε νξγάλσζε θαη ν ζπληνληζκφο ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ θαη ππεξεζηψλ πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπηζηνχλ απνηειεζκαηηθά ηα πξνβιήκαηα πνπ ζα πξνθχςνπλ ζε πεξίπησζε πνπ, ζπλέπεηα θάπνηνπ θαηαζηξνθηθνχ ζπκβάληνο, πξνθιεζνχλ καδηθέο απψιεηεο δσήο. Απνζηνιή ηνπ ζρεδίνπ είλαη ε θηλεηνπνίεζε ηνπ θξαηηθνχ κεραληζκνχ, πξνθεηκέλνπ λα πξαγκαηνπνηεζεί κηα απνηειεζκαηηθή Γ.Μ.Α.Ε. θαη λα παξαζρεζεί θξαηηθή κέξηκλα γηα ηε ςπρνινγηθή θαη θνηλσληθή ππνζηήξημε ησλ ζπγγελψλ ησλ ζπκάησλ. χκθσλα κε ην ρέδην, σο πκβάλ Μαδηθψλ Απσιεηψλ Εσήο (Τ.Μ.Α.Ε.) νξίδεηαη: «θάζε ζπκβάλ πνιπάξηζκσλ ζαλάησλ, εζηηαζκέλωλ ρξνληθά ή/θαη ρωξηθά, ε αληηκεηώπηζε ηνπ νπνίνπ ππεξβαίλεη ηηο δπλαηόηεηεο ηεο θαζεκεξηλήο ιεηηνπξγίαο ηεο θαηά ηόπνλ αξκόδηαο Ηαηξνδηθαζηηθήο Τπεξεζίαο» (Γ.Γ.Π.Π., 2004, ζει.2). Σελ.60

61 Γεληθά, ν νξηζκφο πνπ δίλεηαη, βξίζθεηαη ζε ζπλάξηεζε κε ηε δηεζλή βηβιηνγξαθία, πνπ, φπσο αλαθέξζεθε ζην θεθάιαην 2, νξίδεη ηα καδηθά ζπκβάληα κε βάζε ηελ ηθαλφηεηα αληίδξαζεο ησλ Η.Τ. θαη φρη κε βάζε κεκνλσκέλα θξηηήξηα αξηζκνχ ζπκάησλ ή εκπιεθφκελσλ δπλάκεσλ. Παξάιιεια, ζηνλ νξηζκφ ζπκπεξηιακβάλεηαη ε παξάκεηξνο ηνπ εζηηαζκέλνπ ρψξνπ θαη ρξφλνπ, θαζψο γηα ηα δεδνκέλα ηεο ρψξαο, κφλν ζε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο πξνθχπηεη πξφβιεκα κε ηε Γ.Μ.Α.Ε. Χζηφζν, ην.γ.τ.μ.α.ε. πξνρσξάεη ζηελ πεξαηηέξσ δηάθξηζε ελφο καδηθνχ ζπκβάληνο ζε δχν θιίκαθεο, ρξεζηκνπνηψληαο σο θξηηήξηα ηνλ αξηζκφ ησλ ζαλφλησλ αιιά θαη ηελ δπλακηθφηεηα ηνπ Δ.Κ.Α.Β. θαη ησλ Η.Τ. πγθεθξηκέλα, ηα ζπκβάληα δηαθξίλνληαη ζε: «Μηθξφ», ην νπνίν αλαθέξεηαη ζε πεξηζηαηηθά πνπ νη ζπλήζεηο Ηαηξνδηθαζηηθέο Τπεξεζίεο θαη ην Δ.Κ.Α.Β. κπνξνχλ λα δηαρεηξηζηνχλ (κέρξη 30 άηνκα), «Μεγάιν», γηα ην νπνίν ζα πξέπεη λα γίλεη θηλεηνπνίεζε πεξηζζνηέξσλ πφξσλ θαη κεραληζκψλ. Δπίζεο, ζχκθσλα κε ην.γ.τ.μ.α.ε., ηα πεξηζηαηηθά ρσξίδνληαη ζε 2 επηπιένλ θαηεγνξίεο (ζπκβαηηθφ θαη κε ζπκβαηηθφ), αλάινγα κε ηα αίηηα ηεο θαηαζηξνθήο. Οη δηαθνξέο κεηαμχ ησλ δχν θαηεγνξηψλ παξνπζηάδνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα: Σελ.61

62 Πίλαθαο 5 Γηαθνξέο κεηαμύ ζπκβαηηθνύ θαη κε ζπκβαηηθνύ Τ.Μ.Α.Ε. ΤΜΒΑΣΗΚΟ Τ.Μ.Α.Ε. ΜΖ ΤΜΒΑΣΗΚΟ Τ.Μ.Α.Ε. Φπζηθή θαηαζηξνθή (ζεηζκφο, πιεκκχξα, θαηνιίζζεζε, θαχζσλαο, θιπ.) Σερλνινγηθή θαηαζηξνθή (βηνκεραληθφ αηχρεκα, θαηαζηξνθή κνλάδαο απνζήθεπζεο κεηαθνξάο δηαλνκήο θπζηθνχ αεξίνπ, θαηάξξεπζε θηηξίνπζηαδίνπ, θιπ.) Σξνκνθξαηηθή ελέξγεηα κε Υ.Β.Ρ.Π. νπζίεο Λνηπέο θαηαζηξνθέο, φπσο κεηαθνξηθφ αηχρεκα (πηψζε αεξνζθάθνπο, ρεξζαίν νδηθφ, ζηδεξνδξνκηθφ ή ζαιάζζην αηχρεκα), ζαλαηεθφξεο επηδεκίεο Σξνκνθξαηηθή ελέξγεηα (βνκβηζηηθή επίζεζε κε ζπκβαηηθά εθξεθηηθά, θιπ.) Καηαζηξνθηθά θαηλφκελα ζηα νπνία ζπλππάξρεη ν Ππξεληθφο, Ραδηνινγηθφο, Βηνινγηθφο θαη Υεκηθφο θίλδπλνο Ο ζρεδηαζκφο Με ζπκβαηηθψλ Τ.Μ.Α.Ε. απαηηεί μερσξηζηέο ζπλζήθεο πνπ αθνξνχλ ηελ απνκφιπλζε ησλ ζνξψλ πξηλ ηε δηελέξγεηα ησλ ππφινηπσλ δηαδηθαζηψλ, θαζψο θαη ηε δηαθνξεηηθή νξγάλσζε ησλ ππεξεζηψλ 12. Δηδηθφηεξα, ζην.γ.τ.μ.α.ε. πεξηγξάθνληαη νη ελέξγεηεο θαη νη αξκνδηφηεηεο φισλ ησλ θνξέσλ θαη ππεξεζηψλ ζηα δηάθνξα ζηάδηα δηαρείξηζεο. πγθεθξηκέλα ζην.γ.τ.μ.α.ε. πεξηγξάθνληαη 10 ζηάδηα επηρεηξήζεσλ, ηα νπνία νλνκάδνληαη ζηάδηα ελεξγείαο θαη παξνπζηάδνληαη ζπλνπηηθά ζην παξαθάησ δηάγξακκα: 12 Κατά τθ διάρκεια των ΟΑ για τθν αντιμετϊπιςθ ΧΒΡ περιςτατικϊν εφαρμοηόταν το «Σχζδιο Ειδικϊν Επιχειριςεων Αςφαλείασ, Αντιμετϊπιςθ ΧΒΡ Απειλϊν, Ακινα 2004». Σελ.62

63 Αςφάλεια Χϊρου / Ελζγχου Περιμζτρου Αυτοψία Χϊρου Ζρευνα / Απεγκλωβιςμόσ / υλλογή Απωλειϊν Διαλογή, Καταγραφή και Αρχική Σαυτοποίηςη Νεκρϊν Επιλογή χϊρων Προςωρινήσ υντήρηςησ και Μεταφοράσ των ορϊν για Αναγνϊριςη και περαιτζρω Χειριςμό Λειτουργία Χϊρου Προςωρινήσ Φφλαξησ και Αςφάλειασ Χϊρου Δακτυλοςκόπηςη Φωτογράφηςη Ιατροδικαςτικζσ Ενζργειεσ και Μεταφορά Θανόντων από Χϊρουσ Προςωρινήσ υντήρηςησ ςε Νεκροτομείο Άνοιγμα Νεκροτομείου, Διεξαγωγή Απαιτοφμενων Εξετάςεων και Αςφάλεια Χϊρου Απόδοςη Θανόντων ςε υγγενείσ και Διαχείριςη ορϊν Διάγραμμα 7 - τάδια επιχειρήςεων - ενεργείασ.δ.τ.μ.α.η. Δπίζεο, ζην ρέδην θαζνξίδεηαη ζχζηεκα δηνίθεζεο θαη ξνήο πιεξνθνξίαο ζην εηδηθφ πεξηβάιινλ ησλ Ο.Α. θαζψο θαη ηα δηάθνξα ζηάδηα ηεο κεηαθνξάο ησλ ζνξψλ (Παξάξηεκα 1). Σέινο, θαηαγξάθνληαη νη απαξαίηεηνη πφξνη θαη κέζα (ρψξνη ζπγθέληξσζεο ζπκάησλ, ρψξνη ππνδνρήο ζπγγελψλ, νκάδεο ςπρνινγηθήο ππνζηήξημεο, θιπ) γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ. Σν ζρέδην δε ρξεηάζηεθε λα ελεξγνπνηεζεί ζην ζχλνιν ηνπ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ Ο.Α., κία φκσο ξχζκηζε ε νπνία είρε πξνβιεθζεί θαη εληαρζεί ζε απηφ εθαξκφζηεθε ζηε δηαρείξηζε ζπλεπεηψλ ηνπ αηπρήκαηνο ηεο πηψζεο ειηθνπηέξνπ ΗΝΟΤΚ(11/09/2004). πγθεθξηκέλα, θαηφπηλ αηηήκαηνο ηεο Η.Τ. Αζελψλ πξνο ην Κ.Δ.Π.Π./Γ.Γ.Π.Π., φπσο είρε πξνβιεθζεί θαη θαηαγξαθεί ζην.γ.τ.μ.α.ε. ην ηειεπηαίν εμαζθάιηζε ηηο απαξαίηεηεο πνζφηεηεο μεξνχ πάγνπ γηα ηε δηαηήξεζε ηεο ζνξνχ ηνπ Παηξηάξρε Αιεμαλδξείαο θαη Πάζεο Αθξηθήο Πέηξνπ, νχησο ψζηε λα ηεζεί ζε δεκφζην πξνζθχλεκα ζηελ Μεηξφπνιε Αζελψλ (Καηζηθφπνπινο, 2005). Μεηά ηε ιήμε ησλ Ο.Α., ειιείςε λένπ ζρεδηαζκνχ, ξπζκίζεηο ηνπ.γ.τ.μ.α.ε. ελεξγνπνηήζεθαλ ζε πεξηπηψζεηο πνιχλεθξσλ αηπρεκάησλ θαη θαηαζηξνθψλ, φπσο ε πηψζε ηνπ πνιηηηθνχ αεξνζθάθνπο HELIOS, ζην Γξακκαηηθφ Αηηηθήο ζηηο 14 Απγνχζηνπ ηνπ 2005 (Κ.Δ.Π.Π., 2005). Ζ αλάγθε αλάπηπμεο ελφο επηθαηξνπνηεκέλνπ θαη νινθιεξσκέλνπ ζρεδίνπ δηαρείξηζεο καδηθψλ απσιεηψλ, ήξζε ζηελ επηθάλεηα ην 2005 θαηά ηελ απνηίκεζε ηεο Γ.Μ.Α.Ε. ζην πνιχλεθξν αηχρεκα ζην Γξακκαηηθφ. Σν 2006 κε ηε ζπκπιήξσζε ηνπ Γεληθνχ ρεδίνπ Ξελνθξάηεο, ζεζκνζεηείηαη ε αλάγθε ζρεδηαζκνχ πάλσ ζην δήηεκα απηφ, θαζψο θαη Σελ.63

64 νη ππφρξενη θαηάξηηζεο ζρεδίνπ. (Τ.Α. 3384/2006/ΦΔΚ 776Β). Χζηφζν, ρξεηάζηεθαλ 5 ρξφληα γηα λα ζπκθσλεζεί ην ζρέδην απφ φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο θαη λα κπνξέζεη λα νινθιεξσζεί. 4.3 ΥΔΓΗΟ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΝΘΡΧΠΗΝΧΝ ΑΠΧΛΔΗΧΝ (.Γ.Α.Α.) ηηο 12 Ηνπιίνπ ηνπ 2011, ε Γ.Γ.Π.Π. θαη εηδηθφηεξα ε Γηεχζπλζε ρεδηαζκνχ θαη Αληηκεηψπηζεο Δθηάθησλ Αλαγθψλ, εμέδσζε ην Δηδηθό ρέδην Γηαρείξηζεο Αλζξώπηλσλ Απσιεηώλ (.Γ.Α.Α.), ην νπνίν απνβιέπεη ζηελ απνζαθήληζε ησλ δηαδηθαζηψλ Γ.Μ.Α.Ε. θαη ηελ θαηαλνκή ησλ αξκνδηνηήησλ κε βάζε ην ζεζκηθφ πιαίζην πνπ δηέπεη ηνλ θάζε εκπιεθφκελν θνξέα θαη κε βάζε ηα ζεκεξηλά ειιεληθά δεδνκέλα. Σν.Γ.Α.Α. ζπληάρζεθε ζχκθσλα κε ηηο πξνδηαγξαθέο πνπ πξνβιέπνληαη ζην Δγρεηξίδην ζχληαμεο θαη ελαξκφληζεο εηδηθψλ ζρεδίσλ αλά θαηαζηξνθή. θνπφο ηνπ είλαη: «ε δηακόξθσζε ελόο ζπζηήκαηνο γηα ηελ θαηάιιειε νξγάλσζε θαη ζπληνληζκό ησλ εκπιεθόκελσλ θνξέσλ θαη ππεξεζηώλ, γηα ηελ απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ζπκβάλησλ κε πνιπάξηζκνπο ζαλόληεο σο ζπλέπεηα θπζηθώλ, ηερλνινγηθώλ (ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ βηνινγηθώλ, ρεκηθώλ, ξαδηνινγηθώλ θαη ππξεληθώλ ζπκβάλησλ) θαη ινηπώλ θαηαζηξνθώλ θαζώο θαη εγθιεκαηηθώλ θαη ηξνκνθξαηηθώλ ελεξγεηώλ». (Γ.Γ.Π.Π. 1, 2011, ζει.4) Πξνυπφζεζε γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζθνπνχ απηνχ είλαη ε ζπλεξγαζία θαη ε δηαιεηηνπξγηθφηεηα ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ ζε φια ηα επίπεδα δηνίθεζεο. Γηα ην ιφγν απηφ ζηε ζχληαμε ηνπ ζρεδίνπ, ελεπιάθεζαλ φινη νη αξκφδηνη θνξείο νη νπνίνη ζε ζπλεξγαζία κε ηε Γ.Γ.Π.Π., θαζφξηζαλ ηνπο ξφινπο θαη ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπο θαηά ηε εκπινθή ηνπο ζε έλα ζπκβάλ καδηθψλ απσιεηψλ δσήο. Ο νξηζκφο ελφο ζπκβάληνο κε πνιινχο ζαλφληεο, ζπλάδεη κε ηνλ αληίζηνηρν ηνπ.γ.τ.μ.α.ε., θαη ζρεηίδεηαη κε ηελ ππέξβαζε ησλ δπλαηνηήησλ ηεο θαζεκεξηλήο ιεηηνπξγίαο ηεο θαηά ηφπνλ αξκφδηαο Η.Τ. ην.γ.α.α., δελ αθνινπζείηαη ν δηαρσξηζκφο ησλ ζπκβάλησλ ζε ζπκβαηηθά θαη κε ζπκβαηηθά ή ζε κεγάια θαη κηθξά. Αλαθέξεηαη ε εληαία δηαρείξηζε ησλ πεξηζηαηηθψλ ελψ ππάξρεη μερσξηζηή πξφβιεςε γηα πεξηζηαηηθά Υ.Β.Ρ.Π., δειαδή γηα πεξηζηαηηθά πνπ ελέρνπλ θαηά θαλφλα θηλδχλνπο γηα ηε δεκφζηα πγεία. πγθεθξηκέλα, αλαθέξεηαη ξεηά φηη ε δηαρείξηζε ηέηνησλ πεξηζηαηηθψλ πξνβιέπεηαη ζην Δηδηθφ ρέδην Γηαρείξηζεο Υ.Β.Ρ.Π. Σελ.64

65 πλεπεηψλ 13 θαζψο θαη ζηα εηδηθά ζρέδηα δξάζεο κλεκφληα ελεξγεηψλ ησλ θχξηα εκπιεθφκελσλ θνξέσλ (ΔΛ.Α., Π.., Λ..ΔΛ.ΑΚΣ, Τ.Τ.Κ.Α., Γ.Δ.ΔΘ.Α.). Γηα ηελ ελεξγνπνίεζε ηνπ ρεδίνπ, ν αξηζκφο ησλ ζαλφλησλ πξέπεη λα μεπεξλά ηνπο 30. χκθσλα κε ηνπο ππεχζπλνπο ζπγγξαθήο ηνπ παξφληνο ζρεδίνπ ζηε Γ.Γ.Π.Π., ν αξηζκφο απηφο έρεη δνζεί απφ ηηο Η.Τ., θαζψο βάζε ηεο εκπεηξίαο έρεη δηαπηζησζεί φηη απφ απηφ ηνλ αξηζκφ θαη πάλσ πξνθχπηνπλ επηπξφζζεηεο αλάγθεο ελίζρπζεο ζηελ ιεηηνπξγία ησλ ελ ιφγσ ππεξεζηψλ. ην παξφλ ζρέδην, ηνλίδεηαη επίζεο ε πξνηεξαηφηεηα πνπ πξέπεη λα δνζεί ζηνπο επηδψληεο ηξαπκαηίεο θαζψο ε δηαρείξηζε ησλ ζαλφλησλ μεθηλά αθνχ νινθιεξσζεί ε δηαδηθαζία ηεο δηαινγήο ησλ ζπκάησλ θαη ηεο δηαθνκηδήο ησλ ηξαπκαηηψλ ζηελ πιεζηέζηεξε λνζνθνκεηαθή κνλάδα πληνληζκόο & Δλεξγνπνίεζε ρεδίνπ χκθσλα κε ην.γ.α.α., ν ζπληνληζκφο ησλ δξάζεσλ ζην ηφπν ηνπ ζπκβάληνο αλαιακβάλεηαη απφ ην Γεληθφ Γξακκαηέα Π.Π., ή ζε πεξίπησζε πνπ ζπληξέρνπλ ιφγνη, δχλαηαη λα αλαζέηεη ζην Γεληθφ Γξακκαηέα ηεο νηθείαο Α.Γ. ή ζηνλ νηθείν Πεξηθεξεηάξρε. Με ηε ζεηξά ηνπ, ν Πεξηθεξεηάξρεο δχλαηαη λα αλαζέζεη ην ζπληνληζκφ ζηνλ Αληηπεξηθεξεηάξρε ηεο νηθείαο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο πνπ έρεη ιάβεη ρψξα ην ζπκβάλ, ν νπνίνο θαη ελεξγεί ζχκθσλα κε ηηο νδεγίεο θαη ηηο θαηεπζχλζεηο πνπ ηνπ παξέρεη ν Πεξηθεξεηάξρεο. Με ηνλ όξν ζπληνληζκό, δε λνείηαη ε δηνίθεζε ηνπ πεξηζηαηηθνύ αιιά ε ππνζηήξημε ηνπ έξγνπ ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ κέζσ ηεο δηαζχλδεζεο ησλ επηκέξνπο δξάζεσλ θαη ηεο εχξεζεο θαη δηάζεζεο πξφζζεησλ πφξσλ. (Γ.Γ.Π.Π., 2011) Αξκφδηα θαζ χιε θαη θαηά ηφπν, Πξναλαθξηηηθή Αξρή νξίδεηαη ε ΔΛ.Α., εθηφο θαη αλ πξφθεηηαη γηα ππξθαγηέο νπφηε νξίδεηαη ην Π.. ή εθηφο αλ πξφθεηηαη γηα ζαιάζζηα πεξηνρή νπφηε νξίδεηαη ην Λ..ΔΛ.ΑΚΣ. ηε ζπλέρεηα, ην Κ.Δ.Π.Π./Γ.Γ.Π.Π. ελεξγνπνηεί ηνπο αξκφδηνπο θνξείο ζχκθσλα κε ην παξαθάησ δηάγξακκα ξνήο: 13 Σφμφωνα με τουσ ικφνοντεσ τθσ Γ.Γ.Ρ.Ρ. και ςυγκεκριμζνα με τθ Διεφκυνςθσ Σχεδιαςμοφ και Αντιμετϊπιςθσ Εκτάκτων Αναγκϊν, το αναφζρομενο Σχζδιο κατά τθ διάρκεια ςυγγραφισ τθσ παροφςασ εργαςίασ ζχει ςυνταχκεί και βρίςκεται ςε επίπεδο τελικϊν υπογραφϊν. Σελ.65

66 Διάγραμμα 8 - Ροή Ενεργοποίηςησ.Δ.Α.Α., Πηγή: Γ.Γ.Π.Π. 1, 2011, Παράρτημα 1 Σελ.66

67 Σν.Γ.Α.Α. παξνπζηάδεη ηηο αξκνδηφηεηεο θάζε εκπιεθνκέλνπ θνξέα ζχκθσλα κε ην λνκνζεηηθφ πιαίζην θαη ηηο επηκέξνπο δηαηάμεηο πνπ δηέπνπλ ηε ιεηηνπξγία ηνπ, θαζψο θαη βάζεη ηα φζα ζπκθσλήζεθαλ ζηηο ζπλαληήζεηο ησλ ζηειερψλ θαηά ηε θάζε ζπγγξαθήο ηνπ ρεδίνπ ηάδηα Δπηρεηξήζεσλ ην ΓΑΑ, αλαιχνληαη ηα ζηάδηα επηρεηξήζεσλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηε δηαδηθαζία δηαρείξηζεο αλζξψπηλσλ απσιεηψλ. Σα ζηάδηα απηά είλαη ηα παξαθάησ: Αςφάλεια Χϊρου / Ζλεγχοσ Ρεριμζτρου Αυτοψία Χϊρου Ζρευνα / Απεγκλωβιςμόσ / Ρεριςυλλογι Κυμάτων Διαλογι, Καταγραφι και Αρχικι Ταυτοποίθςθ Κανόντων Οριςμόσ Χϊρων Ρροςωρινισ Συντιρθςθσ και Αναγνϊριςθσ των ςορϊν Λειτουργία Χϊρου Ρροςωρινισ Συντιρθςθσ Νεκροτόμθςθ ςορϊν Διαχείριςθ Σορϊν και Απόδοςι τουσ ςε Συγγενείσ Αποκλιμάκωςθ Διάγραμμα 9 τάδια επιχειρήςεων.δ.α.α. πλνπηηθά, ην πξνζσπηθφ ηεο αξκφδηαο θαζ χιε θαη θαηά ηφπν, Πξναλαθξηηηθήο Αξρήο (ΔΛ.Α., Λ..ΔΛ.ΑΚΣ ή Π..), έρεη ηελ επζχλε επηζήκαλζεο ησλ δσλώλ αζθάιεηαο θαη ηνπ ζρεκαηηζκνχ εμσηεξηθήο θαη εζσηεξηθήο πεξηκέηξνπ γχξσ απφ ηελ πεξηνρή ηνπ ζπκβάληνο. θνπφο είλαη ε αζθάιεηα ηεο πεξηνρήο πνπ έιαβε ρψξα ην ζπκβάλ θαη ν έιεγρνο ηεο εηζφδνπ αλαξκφδησλ αηφκσλ ή εθπξνζψπσλ ησλ Μ.Μ.Δ. θαζψο θαη ζπγγελψλ πνπ κπνξεί λα ζπεχδνπλ ζηελ πεξηνρή. Ζ απηνςία πξαγκαηνπνηείηαη απφ ηελ αξκφδηα Η.Τ. ψζηε λα εθηηκεζεί ην αλ νη θαθψζεηο πνπ ππάξρνπλ ζηηο ζνξνχο ησλ ζαλφλησλ είλαη ζπκβαηέο κε ην ρψξν φπνπ έγηλαλ θαη επίζεο ζπληειεί ζην λα δηαγλσζζεί έλα κεγάιν πνζνζηφ ησλ αηηηψλ ηνπ αηπρήκαηνο, κηαο εγθιεκαηηθήο ελέξγεηαο θ.ιπ. (Κπξηαθφπνπινο, 2005). Ζ έξεπλα, ν απεγθισβηζκόο θαη ε πεξηζπιινγή ησλ ζπκάησλ ζε ρεξζαίν ρψξν γίλεηαη απφ πξνζσπηθφ ηνπ Π.., ην νπνίν ελ ζπλερεία κεηαθέξεη ηηο ζνξνχο ζε έλα ζεκείν Σελ.67

68 πνπ έρεη νξηζηεί σο ζεκείν δηαινγήο. ην ζηάδην απηφ κε ζπλδξνκή ηεο ΔΛ.Α. ή ηνπ Λ..ΔΛ.ΑΚΣ. αλάινγα κε ηελ πεξηνρή αξκνδηφηεηαο, ζα πξέπεη λα επηζεκαίλεηαη ν ρξφλνο θαη ε ζέζε ηεο ζνξνχ, λα ηνπνζεηνχληαη εηδηθέο εηηθέηεο κε κνλαδηθφ αξηζκφ αλαθνξάο γηα θάζε ζνξφ θαη λα γίλεηαη ε θσηνγξάθεζε ησλ ζνξψλ ζηνλ ηφπν ηεο θαηαζηξνθήο. Αθνχ ηα ζχκαηα ζπγθεληξσζνχλ ζην ρψξν δηαινγήο, ην ηαηξηθφ πξνζσπηθφ ηνπ Δ.Κ.Α.Β. δηαπηζηψλεη ηνπο ζαλφληεο θαη ηνπο ραξαθηεξίδεη κε ηελ αληίζηνηρε θάξηα δηαινγήο (καχξν ρξψκα). ηε ζπλέρεηα νη ζνξνί ησλ ζπκάησλ κεηαθέξνληαη ζην ρώξν αξρηθήο ζπγθέληξσζεο ν νπνίνο ζα πξέπεη λα είλαη δηαθνξεηηθφο απφ ην ρψξν ζπγθέληξσζεο ησλ ηξαπκαηηψλ. ηνλ αλσηέξσ ρψξν αξρηθήο ζπγθέληξσζεο, γίλεηαη, αλ είλαη εθηθηφ, ε αξρηθή θαηαγξαθή θαη αξρηθή ηαπηνπνίεζε ησλ ζαλφλησλ απφ πξνζσπηθφ ηεο ΔΛ.Α ή ηνπ Λ..ΔΛ.ΑΚΣ. ζε ζπλεξγαζία κε ην πξνζσπηθφ ηεο Οκάδαο Αλαγλψξηζεο Θπκάησλ Καηαζηξνθψλ εθφζνλ απηή έρεη ελεξγνπνηεζεί ή έρεη δεηεζεί σο Γηεζλή πλδξνκή. Οη ζνξνί ή θαη κέιε απηψλ ηνπνζεηνχληαη ζε εηδηθφ πιαζηηθφ θαη πδαηνζηεγή (απφ ζσκαηηθά πγξά) ζάθν, ν νπνίνο ζηε ζπλέρεηα ζθξαγίδεηαη, καξθάξεηαη αξηζκεηηθά θαη ζπκπιεξψλνληαη ηα απαξαίηεηα ζηνηρεία ζηελ θαξηέια θάζε ζχκαηνο. Σν θάζε κέινο, ζα πξέπεη λα ιακβάλεη ηε κεηαρείξηζε μερσξηζηήο ζνξνχ εψο φηνπ, ππάξμνπλ νη ζπλζήθεο γηα ηελ ηαπηνπνίεζε κειψλ κε ηηο ζνξνχο. ηε ζπλέρεηα αξρίδεη ε δηαδηθαζία κεηαθνξάο ησλ ζνξψλ ε νπνία απνηειεί κηα απφ ηηο κεγαιχηεξεο πξνβιεκαηηθέο πνπ ζπλαληάηαη ζηε Γ.Μ.Α.Ε., ζχκθσλα κε ηνπο αξκφδηνπο ζηε Γ.Γ.Π.Π.. Λφγσ έιιεηςεο ζαθψλ λνκνζεηηθψλ ξπζκίζεσλ, ε επζχλε απηή δελ αλαινγεί ξεηά ζε θάπνηνλ απφ ηνπο αξκφδηνπο θνξείο. Αθελφο, θαλέλαο θνξέαο δε δηαζέηεη ηα κέζα γηα ηελ αλάιεςε απηήο ηεο επζχλεο, αθεηέξνπ, ζχκθσλα κε ηνλ θ. Π.Μπέθα, Πξντζηάκελν ζην Σκήκα Δπηρεηξεζηαθνχ ρεδηαζκνχ ηνπ Δ.Κ.ΔΠ.Τ., ην Δ.Κ.Α.Β. έρεη ηελ αξκνδηφηεηα πεξηζπιινγήο ησλ ζαλφλησλ ζε ζεκεία πνπ βξίζθνληαη ζε θνηλή ζεά απφ ην θνηλφ, σζηφζν δελ ηζρχεη ην ίδην γηα πεξηπηψζεηο φπσο γηα παξάδεηγκα ε πηψζε ελφο αεξνπιάλνπ, πνπ ε πεξηνρή επηρεηξήζεσλ είλαη απνθιεηζκέλε απφ ην θνηλφ. To.Γ.Α.Α. πξνηείλεη ην δήηεκα απηφ λα ιχλεηαη ad hoc κε ηξφπν πνπ ζα επηιέγεηαη επί ηφπνπ, κέζσ ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ηεο Η.Τ. θαη ηνπ θνξέα πνπ έρεη ηελ επζχλε ηνπ πξναλαθξηηηθνχ έξγνπ (ΔΛ.Α. ή Λ..ΔΛ.ΑΚΣ ή Π..). Παξάιιεια ζην λέν ζρέδην ππάξρεη πξφβιεςε ρξήζεο ηδησηηθψλ κέζσλ γηα ηε κεηαθνξά, αλάινγα κε ηνλ αξηζκφ ησλ ζπκάησλ, κεηά απφ ζρεηηθφ αίηεκα ηεο αξκφδηαο θαζ χιε θαη θαηά ηφπν Πξναλαθξηηηθήο Αξρήο, ζην Κ.Δ.Π.Π./Γ.Γ.Π.Π. Σελ.68

69 ε πεξίπησζε ζαιαζζίνπ ζπκβάληνο, ε πεξηζπιινγή ησλ ζπκάησλ θαη ε κεηαθνξά ηνπο ζηελ μεξά γίλεηαη κε πισηά ηνπ Λ..ΔΛ.ΑΚΣ. ή άιια ζθάθε πνπ κεηέρνπλ ζηελ επηρείξεζε έξεπλαο δηάζσζεο θαη κε ζπλδξνκή Δηδηθψλ Μνλάδσλ Λ.. (φηαλ απαηηείηαη). Απφ ην ζεκείν απνβίβαζεο ζηελ μεξά, ε κεηαθνξά ησλ ζπκάησλ γίλεηαη ζχκθσλα κε ηα αλσηέξσ. Ζ δηαδηθαζία κεηαθνξάο ησλ ζνξψλ παξνπζηάδεηαη ζην παξαθάησ δηάγξακκα: Διάγραμμα 10 - Ροή Μεταφοράσ Θανόντων Πηγή: Γ.Γ.Π.Π. 1, 2011, Παράρτημα 1. Σελ.69