ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ: ΕΙΔΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Transcript

1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΦΥΤΟΚΑΛΥΨΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΑΝΙΔΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΔΕΟΥΣΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΤΟΧΟΙ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΤΥΠΩΝ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΧΛΩΡΙΔΑΣ & ΠΑΝΙΔΑΣ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑΣ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Σελ.1

2 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα μελέτη με τίτλο «Σταθμός Ξηράς ΣΠΗΛΙΑ Τ/Κ» της εταιρείας OTE Α.Ε. με κωδική ονομασία θέσης: αφορά στην ειδική οικολογική αξιολόγηση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου, σύμφωνα με τα απαιτούμενα στο Άρθρο 10, παράγραφο 1 του Νόμου 4014/2011 (Φ.Ε.Κ.209Α 21/09/2011). Η Διεύθυνση του Σ.Ξ.Σ.Τ. είναι: Τ.Κ. ΣΠΗΛΙΑΣ - Δ.Ε. ΝΕΣΣΩΝΟΣ, Δ. ΤΕΜΠΩΝ - Ν. ΛΑΡΙΣΑΣ. Το υπό μελέτη έργο αφορά στην αδειοδότηση εγκαταστημένου έργου στερούμενων περιβαλλοντικών όρων Σταθμού Ξηράς Σταθερής Τηλεφωνίας (Σ.Ξ.Σ.Τ.) της εταιρείας, της Τοπικής Κοινότητας (Τ.Κ.) Σπηλιάς, της Δ.Ε. Νέσσωνος, του Δήμου Τεμπών, του Νομού Λάρισας και διοικητικά υπάγεται στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας Στερεάς Ελλάδας. Ειδικότερα, ο υπό μελέτη Σ.Ξ.Σ.Τ. χωροθετείται σε οικόπεδο 319,33m 2 και σύμφωνα με την αρ. πρωτ / αίτηση της εταιρείας ΟΤΕ A.E. προς την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ), αποτελείται από τα κάτωθι έργα: - Ένα (1) μεταλλικό ιστό, τετραγωνικής διατομής, στήριξης των κεραιοδιατάξεων, ύψους 7,00m (συμπεριλαμβανομένου και του αλεξικέραυνου, ύψους 1,0m). - Ένα (1) μεταλλικό οικίσκο τύπου container, στέγασης των μηχανημάτων του σταθμού. - Κεραίες τηλεφωνίας: Μία (1) παραβολική κεραία (μικροκυματικό κάτοπτρο) που εκπέμπει στη ζώνη των 2GHz. Η παρούσα ΜΠΕ συντάσσεται στα πλαίσια περιβαλλοντικής αδειοδότησης του νομίμως λειτουργούντος Σ.Ξ.Σ.Τ. ΣΠΗΛΙΑ Τ/Κ. Το έργο είναι προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης των τηλεπικοινωνιών. Σύμφωνα με την νομοθεσία κατάταξης των έργων και δραστηριοτήτων, ήτοι την Υ.Α. 1958/2012 (Φ.Ε.Κ. 21/Β/ ) «Κατάταξη δημοσίων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 4014/ (ΦΕΚ 209/Α/2011)», όπως αυτή τροποποιήθηκε από την Απόφαση 20741/2012 (Φ.Ε.Κ. 1565Β/ ), το υπό μελέτη έργο κατατάσσεται: στην 12η Ομάδα ΕΙΔΙΚΑ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ και στον κωδικό α/α 6 «Σταθμοί βάσης κινητής και ασύρματης σταθερής τηλεφωνίας (δεν Σελ.2

3 περιλαμβάνονται συστήματα μικροκυψελών, femtocells, τυποποιημένες κατασκευές κεραιών των ΥΑ 17734/390/ και Κ.Υ.Α /261/ και εγκαταστάσεις μικρών σταθμών και κατασκευών κεραιών χαμηλής ηλεκτρομαγνητικής περιβαλλοντικής όχλησης, όπως ορίζονται στην ΚΥΑ 13913/319/2012)» στην Κατηγορία Α της Δεύτερης Υποκατηγορίας 2 (Α2), όπου κατατάσσονται τα έργα του ανωτέρω α/α όταν περιλαμβάνουν συνοδά έργα οδοποιίας ή/και όταν θεμελιώνονται επί του εδάφους περιοχής Natura Ειδικότερα, ο υπό μελέτη σταθμός θεμελιώνεται επί εδάφους Natura και εμπίπτει εντός των προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 "ΌΡΟΣ ΌΣΣΑΣ" (GR ), η οποία έχει χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (Ζ.Ε.Π. ή S.P.A.) & "ΑΙΣΘΗΤΙΚΟ ΔΑΣΟΣ ΟΣΣΑΣ" (GR ), η οποία έχει χαρακτηριστεί ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης (Ε.Ζ.Δ. ή S.C.I.). Σύμφωνα με τα απαιτούμενα στο Άρθρο 10, παράγραφο 1 του Νόμου 4014/2011 (Φ.Ε.Κ.209Α 21/09/2011) απαιτείται η εκπόνηση ειδικής οικολογικής αξιολόγησης. Με την υπ. αρίθμ. Απόφαση οικ (ΦΕΚ 135/Β/ ) εκδόθηκαν οι προδιαγραφές της ανωτέρω μελέτης, αλλά σύμφωνα με το εδάφιο 2 του Άρθρου 5 αυτής η εφαρμογή των διατάξεων αυτής καθίσταται υποχρεωτική μετά την πάροδο δώδεκα (12) μηνών από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Παρόλα αυτά η Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση της παρούσας μελέτης εκπονήθηκε λαμβάνοντας υπόψη τα περιεχόμενα της ανωτέρω απόφασης αλλά ακολουθώντας και τα συνοπτικά περιεχόμενα, όπως αυτά αναφέρονται στις παρ. 9 & 10 του άρθρου 9, του ανωτέρω Νόμου. Σελ.3

4 2. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 2.1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Το υπό μελέτη έργο χωροθετείται στη Τοπική Κοινότητας (Δ.Κ.) Σπηλιάς, της Δημοτικής Ενότητας Νέσσωνος, του Δήμου Τεμπών, του Νομού Λάρισας, σε απόσταση περί τα 530m ΒΔ του οικισμού Σπηλιά και αποτελεί σταθμό ξηράς της εταιρείας Στην ευρύτερη περιοχή μελέτης εντοπίζονται προστατευόμενες περιοχές -οι οποίες υπόκεινται στις διατάξεις του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου Natura Η περιοχή εκτέλεσης του προτεινόμενου έργου εμπίπτει εντός των ορίων των προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 "ΌΡΟΣ ΌΣΣΑΣ" (GR ), η οποία έχει χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (Ζ.Ε.Π. ή S.P.A.) & "ΑΙΣΘΗΤΙΚΟ ΔΑΣΟΣ ΟΣΣΑΣ" (GR ), η οποία έχει χαρακτηριστεί ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης (Ε.Ζ.Δ. ή S.C.I.). Ακόμη, η περιοχή αποτελεί Σημαντική Περιοχή για τα Πουλια (ΣΠΠ) «GR058 ΚΑΤΩ ΌΛΥΜΠΟΣ, ΤΕΜΠΗ, ΌΣΣΑ», σύμφωνα με την έκδοση «Important Bird Areas in Europe» (Bourdakis & Vareltzidou 2000) τουbirdlife International. Η θέση των ανωτέρω προστατευόμενων περιοχών εμφαίνεται στο σχήμα 2.1 που ακολουθεί. Σελ.4

5 GR GR ΥΠΟ ΜΕΛΕΤΗ Σ.Ξ.Σ.Τ. Σχήμα 2.1: Απόσπασμα Google Earth, όπου εμφαίνεται με κόκκινο κύκλο η θέση του υπό μελέτη έργου, καθώς και οι προστατευόμενες περιοχές του οικολογικού Ευρωπαϊκού Δικτύου Natura (το σχήμα είναι άνευ κλίμακας). Η περιοχή περιλαμβάνει το δασικό σύμπλεγμα της ΒΑ πλευράς του όρους Όσσα. Ξεκινά από το επίπεδο της θάλασσας και φτάνει στην υψηλότερη κορυφή, τον Προφήτη Ηλία (1980 m). Στα χαμηλότερα υψόμετρα ο κύριος βλαστητικός τύπος είναι τα αείφυλλα-πλατύφυλλα. Εδώ συναντώνται τα περισσότερα σχετικά είδη που βλαστάνουν στην Ελλάδα, όπως Acer sp., Quercus sp., Corylus sp., Arbutus sp., Erica sp., Fraxinus sp., Phillyrea sp., Ulmus sp., Cornus sp. κ.λπ. Ψηλότερα, η ανθρώπινη επίδραση είναι έντονη καθώς ο έλεγχος και το κλάδεμα της Castanea sativa έχουν οδηγήσει στη δημιουργία καθαρών ομάδων του είδους (καστανοπερίβολα), ιδιαίτερα σε τμήματα του δάσους που ανήκουν στις τοπικές κοινότητες. Τα δένδρα χρησιμοποιούνται κυρίως για τη συλλογή κάστανων και λιγότερο για το ξύλο τους. Όπου η ανθρώπινη επίδραση δεν είναι τόσο έντονη η Castanea αναπτύσσεται μαζί με Tilia σε τυπικό Tilio-Castanetum στα m. Ο επόμενος βλαστητικός όροφος φτάνει έως τα 650 m και αντιστοιχεί στο Quercetum-montanum με είδη Quercus κυρίως Q. frainetto, Q. dalechampii και Q. pubescens. Σε μεγαλύτερα υψόμετρα ( m) συναντάται ψυχρόφιλη, υγρόφιλη βλάστηση. Το κυρίαρχο δασικό είδος είναι η οξυά και συγκεκριμένα η Fagus moesiaca μαζί με F. sylvatica και F. orientalis στα ψηλότερα και χαμηλότερα υψόμετρα αντίστοιχα. Στην Όσσα, όπως Σελ.5

6 και στην υπόλοιπη Ανατολική Θεσσαλία τα όρια του Fagion moesiacae δεν είναι η γραμμή σχηματισμού των θερινών νεφών (όπως για παράδειγμα στην Αλβανία), ενώ περιορισμένοι σχηματισμοί του είδους Fagus συναντώνται σε υγρές περιοχές ακόμα και σε υψόμετρο 280 m. Το αμιγές δάσος οξυάς γίνεται μικτό στη ζώνη των m όπου οξυές βρίσκονται μαζί με έλατα (Abies borisii-regis). Υπάρχει επίσης δάσος ελάτης Abies borisii-regis, το οποίο καλύπτει το 13% της περιοχής. Το ελατοδάσος είχε υποχωρήσει τα προηγούμενα χρόνια εξαιτίας της υπερβολικής εκμετάλλευσής του, αλλά τελευταία έχει αρχίσει η επανεγκατάστασή του. Πάνω από τα όρια της δασικής βλάστησης βρίσκεται η υπαλπική ζώνη με μεγάλη ποικιλία ειδών. Η κορυφή είναι γυμνός βράχος και η βλάστησή της ανήκει στο Astragalo-Daphnion. Στην Όσσα απαντούν επίσης η Carpinus orientalis, δάση στις ρεματιές από Aesculus hippocastanum καθώς και σχηματισμοί με Pteridium aquilinum και Berberis cretica. Σε χαμηλά ποσοστά υπάρχουν επίσης πλατύφυλλα είδη όπως Acer sp., Sorbus sp., Fraxinus sp. και παραποτάμια βλάστηση κατά μήκος των ρεμάτων ΦΥΤΟΚΑΛΥΨΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Η χλωριδική σύνθεση της ευρύτερης περιοχής μελέτης κατατάσσεται στην Παραμεσογειακή ζώνη βλάστησης Quercetalia pubescentis (λοφώδης, υποορεινή) της υποζώνης Ostryo-Carpinion. Οι φυτοκοινωνικές διαπλάσεις που καταγράφονται στην περιοχή μελέτης ανήκουν σε δύο αυξητικούς χώρους βλάστησης, τα όρια των οποίων δεν είναι σαφή. Ειδικότερα η χλωρίδα της περιοχής διακρίνεται στους αυξητικούς χώρους του Cocciferetum, του Coccifero Carpinetum και του Carpinetum orientalis (βιοκλιματική ταξινόμηση κατά Braun-Blanquet) (Σχήμα 2.2). Σελ.6

7 Σχήμα 2.2: Φυτοκοινωνικός χάρτης της Ελλάδας κατά Σ. Ντάφη (ταξινόμηση μονάδων σύμφωνα με το σύστημα Braun Blanquet). Ο αυξητικός χώρος του Cocciferetum συναντάται σε χαμηλού υψομέτρου περιοχές, ιδιαίτερα στις λοφώδεις περιοχές στο Β-ΒΔ και Ν-ΝΔ τμήμα της λεκάνης. Πρόκειται για υποβαθμισμένο στάδιο της ζώνης Ostryo Carpinion εξαιτίας των ανθρωπογενών επεμβάσεων (βόσκηση, ξήλευση, πυρκαγιές κ.λ.π) και σε περιοχές ιδιαίτερα υποβαθμισμένες μπορεί να φτάσει τα +700m και πλέον υψόμετρο. Η ζωτικότητα των δασικών ειδών παρουσιάζεται μειωμένη και το μέσο ύψος Σελ.7

8 των θάμνων είναι 1,5m περίπου. Η φυτοκάλυψη είναι συνήθως αραιή (20-30%) και φτάνει μέχρι 80% σε πυκνότερους σχηματισμούς. Χαρακτηρίζεται από την απουσία ανατολικού γαύρου, ενώ το πλέον χαρακτηριστικό είδος που κυριαρχεί είναι το πουρνάρι-πρίνος (Quercus coccifera). Άλλα είδη που συναντώνται είναι Juniperus oxycedrus, Phillyrea latifolia, Rubus canescens, Rosa avensis, Ganista carinalis, Cistus incanus, Chamaecytisus hirsutus, Teucrium Chemaecytisus. Τα ποώδη Trifolium aureum, Trifolium angustifolium, Brachypodium sylvaticum, Potentilla recta, Poa bulbosa, Cerastium arvense, Alyssum chalcidicum κ.α. Ο αυξητικός χώρος του Coccifero Carpinetum εξαπλώνεται στα μεγαλύτερα υψόμετρα της περιοχής μελέτης εμφανιζόμενος στον υπορόοροφο μικτών συστάδων Abies (ελάτης) και Pinus nigra (μαύρης πεύκης). Η φυτοκάλυψη του αυξητικού χώρου καταλαμβάνεται κυρίως από μεγάλη έκταση πρινώνων (μακκί), που αντικατάστησε προυπάρχοντα δάση Quercus pubescens (χνοώδης δρύς) και Quercus conferta (πλατύφυλλος δρύς). Ο αυξητικός χώρος του Carpinetum orientalis εξαπλώνεται στις βόρειες εκθέσεις λοφώδων περιοχών και στις παρυφές ψηλών όρων, όπου αντικαθιστά εκτάσεις κατάληψης του Coccifero Carpinetum ή και συνέχεται με αυτό. Κυρίαρχο δασοπονικό είδος στη σύνθεσή του προαναφερόμενου χώρου αποτελεί το Carpinus orientalis (γαύρος ανατολικός). Ακόμη, στη χλωριδική σύνθεση απαντώνται και μικτά δάση με Fraxinus ornus (φράξος, όρνος), Pistacia terebinthus (κοκορεβιθία), Ligustrum vulgare (λιγούστρο), Rhus coriaria (ρούδι), Cotinus coggyria (κότινος, χρυσόξυλο), Quercus pubescens (χνοώδης δρύς), Quercus conferta (πλατύφυλλη δρύς), Acer monspessulanum (σφενδάμι) και Sorbus torminalis (σορβιά, αντιδυσεντερική). Οι δασοσκεπείς εκτάσεις διακόπτονται από καταλήψεις εδαφών με ποώδη σύνθεση από αγρωστώδη και ψυχανθή. Σε χαμηλότερο υπερθαλάσσιο ύψος απαντώνται διαπλάσεις αγρωστωδών των ειδών Thimus (θυμάρι), Phleum, Phalaris, Melica lolium, Hordeum, Cynosurus και Bromus (βρώμη), ενώ σε μεγάλες υψομετρικές θέσεις απαντώνται ποικιλίες του είδους Festuca ovina. Τα ψυχανθή είδη της περιοχής συντίθενται κυρίως από αναπτύξεις ειδών Trifolium (τριφυλλιού). Η περιοχή χαρακτηρίζεται από μεγάλη βιοποικιλότητα οικοσυστημάτων, που εκφράζεται με το μεγάλο εύρος τύπων οικοτόπων που απαντώνται σε αυτή. Ειδικότερα, στην περιοχή μελέτης Σελ.8

9 συναντώνται: Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή, Στεπόμορφοι, βραχώδεις ανωδασικοί λειμώνες, Δάση σκληρόφυλλων που χρησιμοποιούνται για βοσκή (dehesas) με Quercus ilex, Απόκρημνα ορεινά βράχια της Κεντρικής Ελλάδας, Δάση οξυάς της φυτοκοινωνίας Luzulo- Fagetum, Δάση δρυός με Galio-Carpinetum, Δάση καστανιάς, Ελληνικά δάση οξυάς με Abies borisii-regis, Δάση με Quercus frainetto, Δάση πλάτανου της Ανατολής (Platanion orientalis), Δάση με Quercus ilex, Δασώδεις φυτοκοινωνίες με Juniperus foetidissima Σύμφωνα με το Χάρτη Τύπων Οικοτόπων Βλάστησης, όπως έχει συνταχθεί στα πλαίσια του έργου: ΕΠΠΕΡ Υποπρόγραμμα 3 Μέτρο 3.3: "Αναγνώριση και περιγραφή των τύπων οικοτόπων σε περιοχές διατήρησης της φύσης", τον Ιούλιο του 2001 και όπως αναλυτικά εμφαίνεται στο Σχήμα 3.4 η περιοχή έδρασης του Σ.Ξ.Σ.Τ.. εμπίπτει εντός του οικοτόπου εκτός της Οδηγίας 92/43 ΕΟΚ με κωδικό 5150" Χέρσες εκτάσεις με φτέρη (πτεριάδες)". Σελ.9

10 Σχήμα 2.5: Χάρτη Τύπων Οικοτόπων Βλάστησης, όπου με κίτρινο κύκλο εμφαίνεται η θέση έδρασης του Σ.Ξ.Σ.Τ. Ο οικότοπος αφορά: Εκτατικές, συχνά κλειστές, φυτοκοινότητες με Pteridium aquilinum (φτέρη). Σε όλη την Ελλάδα, ιδιαίτερα στη ζώνη της δρυός και της οξιάς. Εκτάσεις με Pteridium aquilinum της ζώνης Quercetalia pubescenti-petraeae. Απαντάται συνήθως σε υγρά πλούσια σε θρεπτικά στοιχεία εδάφη, ενώ το μητρικό υπόστρωμα ποικίλει σε μεγάλο βαθμό. Μπορεί να είναι ασβεστόλιθοι, γνεύσιοι, σχιστόλιθοι ή υπερβασικάβασικά της σειράς των οφιολίθων. Το ανάγλυφο επίσης ποικίλει από επίπεδο έως έντονα κεκλιμένο, όπως ποικίλει και η έκθεση, ενώ το υψόμετρο κυμαίνεται από m. Σελ.10

11 Είδη φυτών που επικρατούν είναι κύρια το Pteridium aquilinum, ενώ με μικρότερη συμμετοχή εμφανίζονται τα: Dactylis glomerata, Fragaria vesca, Berberis cretica, κ.ά. Είδη που χαρακτηρίζουν τη σύνθεση του οικοτόπου είναι τα: Pteridium aquilinum, Carex otrubae, Phleum exaratum, Filago cretensis, Leontodon tuberosus, Luzula forsteri. Σε ορισμένες περιπτώσεις συμμετέχουν με σχετικά μικρή κάλυψη τα είδη Erica arborea, Arbutus unedo, Sarcopoterium spinosum, Hypericum empetrifolium και άλλα είδη φρυγάνων ΠΑΝΙΔΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Το οικοσύστημα των προστατευόμενων περιοχών "ΌΡΟΣ ΌΣΣΑΣ" (GR ), η οποία έχει χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (Ζ.Ε.Π. ή S.P.A.) & "ΑΙΣΘΗΤΙΚΟ ΔΑΣΟΣ ΟΣΣΑΣ" (GR ), η οποία έχει χαρακτηριστεί ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης (Ε.Ζ.Δ. ή S.C.I.) συντηρεί ποικίλη πανίδα, όπως αναλυτικά καταγράφεται κάτωθι. Σημειώνεται ότι και οι δύο προστατευόμενες περιοχές είναι σημαντικές κυρίως για την ορνιθοπανίδα που διαβιεί στους βιοτόπους της περιοχής. Σύμφωνα με το Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων της ανωτέρω περιοχής τα κύρια προστατευόμενα είδη της περιοχής ΑΙΣΘΗΤΙΚΟ ΔΑΣΟΣ ΟΣΣΑΣ" (GR ) είναι: Rupicapra rupicapra balcanica Bombina variegata Elaphe situla (σπιτόφιδο) Testudo hermanni (Μεσογειακή Χελώνα) Testudo marginata (Κρασπεδωτη χελώνα) Ακολούθως παρατίθεται συνοπτικα γενικά στοιχεία των κύριων προστατευόμενων ειδών της περιοχής. Elaphe situla (Σπιτόφιδο) Περιγραφή Καθεστώς παρουσίας πληθυσμός Μη δηλητηριώδες. Μονοτυπικό είδος. Ολικό μήκος μέχρι και 120cm συνήθως μικρότερο. Μπορεί να έχει ραβδωτή ή στικτή μορφή. Απαντά μέχρι και τα 1.600m υψόμετρο. Ημερόβιο φίδι που αποφεύγει τις υψηλές θερμοκρασίες. Κινείται προσεχτικά ανάμεσα σε πέτρες και βλάστηση και συχνά σκαρφαλώνει σε θάμνους και βράχια. Συχνά παρατηρείται σε οικισμούς και ανθρώπινο περιβάλλον. Τρέφεται κυρίως με τρωκτικά αλλά μπορεί να τραφεί και με σαύρες και Σελ.11

12 μικρά πτηνά. Ζευγαρώνει αργά την άνοιξη και τα θηλυκά γεννούν μόνο 2-8 αυγά χρόνο παρά χρόνο. Πιθανόν να δαγκώσει αν πιαστεί. Ακίνδυνο φίδι. Η ονομασία Σπιτόφιδο λέγεται πως κατάγεται από τις Κυκλάδες, όταν σε κάποιες περιοχές οι άνθρωποι το έφερναν εσκεμμένα στους αποθηκευτικούς τους χώρους για τον έλεγχο των ποντικών. Σε πολλές περιοχές πιστεύεται λανθασμένα ότι πρόκειται για δηλητηριώδες φίδι και σκοτώνεται, ενώ απειλείται και από την παράνομη συλλογή. Testudo hermanni (Μεσογειακή χελώνα) Περιγραφή Το μήκος το καβουκιού της Μεσογειακής χελώνας μπορεί να φτάσει τα εκατοστά, σπάνια περισσότερο. Το καβούκι της ποικίλει σε χρωματισμούς καισχήμα. Συνήθως τα θηλυκά είναι μεγαλύτερα από τα αρσενικά. Καθεστώς παρουσίας πληθυσμός Το είδος εξαπλώνεται κυρίως στη νοτιοανατολική μεσογειακή Ευρώπη, με κέντρο κατανομής τα κεντρικά κα νότια Βαλκάνια. Το νότιο μισό της ιταλικής χερσονήσου, μαζί με τη Σικελία, τη Σαρδηνία και την Κορσική, αποτελεί μια δεύτερη περιοχή κατανομής. Μικροί, απομονωμένοι πληθυσμοί υπάρχουν επίσης στη νότια Γαλλία, στην παραλιακή Ισπανία, στις Βαλεαρίδες νήσους και βόρεια του Δούναβη (Ρουμανία). Στην Ελλάδα το είδος υπάρχει σχεδόν στο σύνολο της επικράτειας, πλην των ορεινών περιοχών (στη Μακεδονία απουσιάζει από τα υψόμετρα άνω των1.400 μ.). Αν και οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί βρίσκονται σε σχετικά χαμηλά υψόμετρα, το είδος σπανίζει στην εξαιρετικά ξηρή θερμομεσογειακή ζώνη της νότιας και ανατολικής Πελοποννήσου. Η μεσογειακή χελώνα απαντάται επίσης σε όλα τα Επτάνησα, αλλά φυσικοί πληθυσμοί απουσιάζουν από το σύνολο των νησιών του Αιγαίου πλην της Εύβοιας. Παρά την πλατιά εξάπλωση του, το είδος παρουσιάζει σήμερα σοβαρά προβλήματα, με σχεδόν όλους τους πληθυσμούς του να παρουσιάζουν έντονες και συνεχιζόμενες τάσεις μείωσης. Πρόσφατες μοριακές αναλύσεις(fritz et al. 2006) δείχνουν ότι υπάρχει σημαντική κρυπτική γενετική ποικιλομορφία στους ελληνικούς πληθυσμούς, με άτομα από τη Δ. Ελλάδα, καθώς και από το δυτικό Ταΰγετο/Μάνη, να ανήκουν σε ξεχωριστούς, αρκετά διαφοροποιημένους απλότυπους. Αυτό σημαίνει ότι οι πληθυσμοί αυτοί, λόγω περιορισμένης κατανομής και ιδιαίτερης βιολογικής ιδιαιτερότητας, ίσως να χρειάζονται επιπλέον ειδική προστασία. Σελ.12

13 Οικολογία Το είδος ζει σε ένα πλατύ εύρος τυπικών μεσογειακών οικοσυστημάτων, με εξαίρεση περιοχές με πολύ χαμηλή (ημιερημικές εκτάσεις) ή πολύ υψηλή (πυκνά πευκοδάση) φυτοκάλυψη. Επίσης αποφεύγει εντατικά καλλιεργημένες εκτάσεις (εσπεριδοειδή, μηχανικά καλλιεργημένους ελαιώνες κτλ) καθώς και περιοχές μεγάλου υψομέτρου (πάνω από~1.500 μ στην Πελοπόννησο). Testudo marginata (Κρασπεδωτή χελώνα) Καθεστώς παρουσίας πληθυσμός Απαντάται στα νότια τμήματα της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, Θεσσαλία, Ήπειρος, Στερεά Ελλάδα, Αττική, Εύβοια, Πελοπόννησος, Σποράδες, νησιά Αργοσαρωνικού κόλπου. Επίσης έχει εισαχθεί από τον άνθρωπο σε αρκετές περιοχές και νησιά εκτός κατανομής της, έτσι πληθυσμοί μπορεί να παρατηρηθούν σε νησιά όπως η Πάρος, Νάξος, Λέσβος, Χίος, πιθανόν και αλλού, ενώ απολιθώματα του είδους έχουν βρεθεί σε Κρήτη και Τήλο, περιοχές στις οποίες σήμερα δεν απαντά. Είναι ζώο που ζει μόνο στην Ελλάδα και δεν απαντάται πουθενά αλλού στον κόσμο εκτός από τη Σαρδηνία και γι' αυτό είναι ένα από τα σημαντικότερα είδη της χώρας μας. Μπορεί να επιβιώνει ακόμα και στις πιο δύσκολες κλιματολογικές συνθήκες και σε βιότοπους πολύ ξηρούς και φτωχούς σε βλάστηση. Έτσι μπορεί να την δει κανείς σε αμμόλοφους δίπλα στη θάλασσα, σε πετρώδη και βραχώδη βουνά με μικρά ξέφωτα, αλλά και σε περιοχές που το χειμώνα καλύπτονται από χιόνι. Οικολογία Μήκος χελύου (καβουκιού) μέχρι και38cm, συνήθως όμως μικρότερο. Τα αρσενικά συνήθως μεγαλύτερα από τα θηλυκά. Τρέφεται κυρίως με φυτά αλλά και με ασπόνδυλα. Τα θηλυκά γεννούν2-12 αυγά σε τρύπες που σκάβουν σε μαλακό χώμα, τα οποία εκκολάπτονται μετά από2.5 μήνες περίπου. Τα νεογνά έχουν μήκος χελύου3-4cm. Χαρακτηριστικό της είναι οι προτεταμένες πίσω περιφερειακές πλάκες που στις αρσενικές είναι πολύ πιο έντονες. Το μακρόστενο σχήμα της τη βοηθά να κινείται σε απόκρημνα και στενά περάσματα ανάμεσα σε πέτρες και χαμηλή βλάστηση. όπου πολύ συχνά ζει και κρύβεται μέσα σε φυσικά κοιλώματα. Το ίδιο της χρησιμεύει να επανέρχεται εύκολα αν αναποδογυρίσει και όλα αυτά βοηθούν κάποιες, αν και ελάχιστες, να γλιτώνουν από μικρές δασικές πυρκαγιές και να μην εξαφανίζεται πάντοτε το είδος από την περιοχή. Κάποιες φορές περιορίζει τη δραστηριότητά της μόνο σε χρονικές περιόδους που εμφανίζονται στην περιοχή της κάποια συγκεκριμένα είδη βλάστησης, όπως για παράδειγμα οι τρυφεροί βλαστοί και τα άνθη της σκυλοκρεμμύδας το Σεπτέμβριο και τα φύλλα της τον Απρίλιο. Τον υπόλοιπο καιρό μπορεί να Σελ.13

14 παραμένει συνέχεια κρυμμένη. Με αυτό τον τρόπο εξοικονομεί νερό για τις ξηρές περιόδους το οποίο το παίρνει κυρίως από την τροφή της και την πρωινή δροσιά πάνω στα φύλλα. Η περίοδος του ζευγαρώματος περιλαμβάνει όλους τους μήνες του χρόνου που είναι δραστήριες και μπορεί να διαφέρει από περιοχή σε περιοχή ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν. Εντυπωσιακοί είναι οι ήχοι από τα χτυπήματα των κελυφών των αρσενικών όταν μάχονται για το χώρο τους και κάποιες χαρακτηριστικές φωνές που βγάζουν κατά το ζευγάρωμα. Οι θηλυκές αρχίζουν να γενούν μετά τα δεκαπέντε τους χρόνια, κάποτε δε μετά τα είκοσι. Η περίοδος της ωοτοκίας ξεκινά τον Απρίλιο και τελειώνει στις αρχές του Ιουνίου. Στο διάστημα αυτό οι θηλυκές κάνουν συνήθως μέχρι τρεις φωλιές. Σκάβουν τις φωλιές τους διπλά σε ρίζες χαμηλών φυτών για να εξασφαλίσουν την αναγκαία και σταθερή υγρασία και θερμοκρασία. Έχουν βάθος περίπου15 εκ. και τις σκάβουν με τα πίσω τους πόδια. Στη συνέχεια σκεπάζουν προσεκτικά τα αυγά εξαφανίζοντας κάθε ίχνος. Η θερμοκρασία παίζει πρωταρχικό ρόλο στο να γεννηθούν τα χελωνάκια υγιή και μπορεί να καθορίζει ακόμα και το φύλο τους. Ο χρόνος επώασης είναι πολύ μακρύς, κάποιες φορές μάλιστα ξεπερνά τους τρεις μήνες. Αυτό συμβαίνει ώστε να γεννηθούν τα μικρά την εποχή που οι πρώτες βροχές θα πρασινίσουν τη γη με άφθονα μικρά και τρυφερά φυτά για να βρίσκουν τροφή. Είναι πάρα πολύ ευαίσθητα και απαιτητικά με τη διατροφή τους και μόνο στη φύση μπορούν να αναπτυχθούν φυσιολογικά και να φθάσουν σε μεγάλο μέγεθος. Ορνιθοπανίδα Σύμφωνα με το Αριθμ. Η.Π. 8353/276/Ε103 (Φ.Ε.Κ. 415Β/ 2012) και με τον «Εθνικό κατάλογο ειδών χαρακτηρισμού ΖΕΠ» που αποτελεί Συμπληρωματικό Παραδοτέο «Προσδιορισμός συμβατών δραστηριοτήτων σε σχέση με τα είδη χαρακτηρισμού των Ζωνών Προστασίας της ορνιθοπανίδας» που συντάχθηκε από το Γραφείο Μελετών Τάσος Δημαλέξης, τον Ιούλιο του 2009, τα είδη χαρακτηρισμού της περιοχής "ΌΡΟΣ ΌΣΣΑΣ" (GR ), η οποία έχει χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (Ζ.Ε.Π. ή S.P.A.) τα είδη χαρακτηρισμού της περιοχής -παρατίθενται κάτωθι: Falco biarmicus (Χρυσογέρακο) Emberiza hortulana (Βλαχοτσί χλονο) Ficedula semitorquata (Δρυομυγοχάφτης) Gyps fulvus (Όρνιο) Σελ.14

15 Ακολούθως καταγράφονται το καθεστώς και οικολογικές απαιτήσεις των κύριων προστατευόμενων ειδών χαρακτηρισμού της περιοχής. Falco biarmicus (Χρυσογέρακο) Καθεστώς παρουσίας πληθυσμός - Οικολογία Επιδημητικό εί δος. Το Χρυσογέρακο εξαπλώνεται στην ηπειρωτική Ελλάδα κυρί ως σε βόρειο Θεσσαλί α, Ήπειρο, δυτική Μακεδονί α και Θράκη ενώ από τα νησιά απαντάται στο Ιόνιο στην Κέρκυρα και στο Αιγαί ο στην Λέσβο, τα Δωδεκάνησα (Κω, Ρόδο, Κάρπαθο) και την Κρήτη. (Handrinos & Akriotis 1997). Το εί δος φωλιάζει σε απόκρημνα κάθετα βράχια, σε φαράγγια αλλά και παράκτιες ορθοπλαγιές. Η φωλιά εντοπί ζεται σε μικρές κοιλότητες ή πεζούλες συνήθως με βραχοσκεπή (Newton 1979, Tucker & Heath 1994, Rizzolli et al. 2005). Το Χρυσογέρακο τρέφεται με πουλιά μεσαί ου μεγέθους αλλά και μικρά θηλαστικά, ερπετά και μεγάλα έντομα (Goodman & Haynes 1992, Morimando 1997) και κυρί ως με τα εί δη που αφθονούν στην περιοχή της επικράτειας τους (Jenkins & Avery 1999). Θεωρητικά το εί δος ανταγωνί ζεται τον Πετρί τη για θέσεις φωλιάσματος και δεν συναντώνται σε γειτονικούς βράχους. Απειλές Η καταστροφή του βιοτόπου φωλιάσματος και η όχληση (π.χ. αναρριχητικές πί στες) εί ναι οι βασικές απειλές του βιοτόπου φωλιάσματος (Brambilla et al. 2004) Η εντατικοποί ηση της γεωργί ας και η εκτεταμένη χρήση φυτοφαρμάκων αποτελούν την κυριότερη απειλή αφού τα παρασκευάσματα φυτοπροστασί ας υψηλής τοξικότητας για τα πουλιά συσσωρεύονται στο σώμα ανώτερων θηρευτών όπως του Χρυσογέρακου (Ratcliffe 1993, Movalli 2000). Παράλληλα η παράνομη θήρευση βασικών διατροφικών ειδών (π.χ. αγριοπερί στερα) υποβαθμί ζει τον βιότοπο κυνηγί ου και των δύο ειδών. Η άμεση θανάτωση από τον άνθρωπο αποτελεί την βασική αιτί α απουσί ας του εί δους από περιοχές με κατάλληλο βιότοπο φωλιάσματος και σχετικά καθαρό περιβάλλον όπως φαράγγια, παράκτια βράχια και κοιλάδες ποταμών. Emberiza hortulana (Βλαχοτσί χλονο) Καθεστώς παρουσίας πληθυσμός Καλοκαιρινός επισκέπτης, Το εί δος έχει ευρεί α εξάπλωση σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα ενώ στα νησιά του Ιονί ου και του Αιγαί ου αναπαράγεται μόνο στην Κρήτη και πιθανά στη Σαμοθράκη (Handrinos, & Akriotis, 1997). Οικολογία Σελ.15

16 Το εί δος χτί ζει τη φωλιά του στο έδαφος σε θέσεις με κάλυψη από βλάστηση (Cramp, 1998). Φωλιάζει στα όρια των καλλιεργειών ή λιβαδιών, όπου υπάρχει φυσική βλάστηση (φυτοφράχτες) ή σε θάμνους. Επί σης, παρατηρεί ται να φωλιάζει σε διάκενα ή φυσικά ανοί γματα και στους οικότονους δάσους με αγροτικές ή λιβαδικές εκτάσεις (Handrinos, & Akriotis, 1997). Το εί δος προτιμά περιοχές με υψηλή ετερογένεια βλάστησης στο ύψος του εδάφους (Vepsäläinen et al. 2005), όπου θέσεις με γυμνό έδαφος ή αραιή βλάστηση αναμειγνύονται με θέσεις ψηλότερης βλάστησης πχ θάμνους ή δέντρα (Berg, 2008). Η διαθεσιμότητα των θέσεων φωλιάσματος, τραγουδιού και τροφοληψί ας ευθύνεται για την παραπάνω επιλογή (Golawski & Dombrowski, 2002; ). Η πυκνότητα του πληθυσμού εί ναι μεγαλύτερη σε καλλιέργειες εκτατικής μορφής (συμπεριλαμβανομένου εκεί νες που τελούν υπό αγρανάπαυση) και σε λιβάδια παρουσί α θάμνων (Berg, 2008). Σε αντί θεση, το εί δος απουσιάζει από περιοχές σε προχωρημένο στάδιο διαδοχής της βλάστησης (πχ δασωμένα λιβάδια) (Sirami et al. 2007). Το Βλαχοτσί χλονο επωφελεί ται από μικρής έκτασης πυρκαγιές οι οποί ες δημιουργούν ανοί γματα και ανοιχτούς χώρους σε εκτάσεις πυκνής βλάστησης (Dale & Olsen 2002; Pons & Bas, 2005) και τις εποικί ζει σε σύντομο χρονικό διάστημα (Pons & Prodon 1996). Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η εξάπλωση του εί δους στην Καταλονί α της Ισπανί ας, η οποί α αποδί δεται σε μεγάλο βαθμό στις πυρκαγιές (Brotons et al, 2008). Απειλές Η απώλεια του ενδιαιτήματός του, εξαιτί ας της εντατικοποί ησης της γεωργί ας και της ομογενοποί ησης των αγροτικών τοπί ων, αποτελεί κύρια απειλή του εί δους (Fonderflick et al, 2005; Vepsäläinen et al. 2005). Η αλλοί ωση των φυσικών φρακτών, των θάμνων και η υλοτόμηση νησί δων δάσους στις αγροτικές περιοχές και τα λιβάδια, αποτελούν γεωργικές πρακτικές που απειλούν το εί δος (Berg, 2008). Σοβαρή απειλή για το εί δος, ειδικότερα στους ορεινούς όγκους, αποτελεί η μακροχρόνια εγκατάλειψη των καλλιεργειών (κυρί ως δημητριακών) και η σταδιακή μεί ωση της παραδοσιακής κτηνοτροφί ας διαδικασί ες που επιταχύνουν τη σταδιακή μετατροπή ανοιχτών εκτάσεων σε δάση. Τέλος, η οικιστική ανάπτυξη μπορεί να αποτελέσει παράγοντας μεί ωσης των πληθυσμών του εί δους σε τοπική κλί μακα (Tucker & Heath, 1994 Ficedula semitorquata (Δρυομυγοχάφτης) Καθεστώς παρουσίας πληθυσμός Σελ.16

17 Καλοκαιρινός επισκέπτης, Περαστικός επισκέπτης. Τόσο η κατανομή όσο και η πληθυσμιακή κατάσταση του εί δους εί ναι ελάχιστα γνωστή Το εί δος παρατηρεί ται κυρί ως στη βόρεια Ελλάδα από την Ήπειρο, Θεσσαλί α και βορειότερα. (Handrinos & Akriotis, 1997). Οικολογία Το εί δος φωλιάζει σε φυσικές κοιλότητες ή κοιλότητες που έχουν ανοιχθεί από δρυοκολάπτες νεκρούς ιστάμενους κορμούς ή νεκρά κλαδιά, κυρί ως φυλλοβόλων δέντρων. Το ύψος της φωλιάς κυμαί νεται από 2,5 έως 12 μέτρα από το έδαφος (Cramp, 1998). Η επιλογή των κατάλληλων θέσεων φωλιάσματος συνδέεται στενά με την παρουσί α δρυοκολαπτών στην περιοχή οι οποί οι ανοί γουν κατάλληλες κοιλότητες για φώλιασμα, τις οποί ες εποικί ζει ο Δρυομυγοχάφτης. Το εί δος επιλέγει ώριμα, κλειστά δάση φυλλοβόλων κυρί ως οξιάς, με υψηλούς και γυμνούς κορμούς, απουσί α υπορόφου (Handrinos & Akriotis, 1997). Επί σης, σε πεδινές περιοχές παρατηρεί ται κατά μήκος των ρεμάτων, παρουσί α επιφανειακού νερού, όπου κυριαρχούν συστάδες πλάτανου Platanus orientalis ή σκλήθρου Alnus glutinosa. (Tucker & Heath, 1994). Σε ορισμένες περιπτώσεις εί ναι δυνατό να φωλιάσει κοντά ή μέσα σε οικισμούς πχ σε κεντρικές πλατεί ες με ώριμα πλατάνια και παρουσί α νερού (Tucker & Heath, 1994). Σε κατάλληλα ενδιαιτήματα η πυκνότητα του πληθυσμού εί ναι υψηλή καθώς γειτονικά ζευγάρια ενδέχεται να φωλιάζουν κατά μέσο όρο σε απόσταση 70 μέτρων (Cramp, 1998). Το εί δος τρέφεται με έντομα τα οποί α πιάνει σε πτήση (Cramp, 1998). Την αναπαραγωγική περί οδο το εί δος τρέφεται σε κοντινή απόσταση από τη φωλιά. Το γεγονός αυτό οδηγεί στην επιλογή θέσεων με υψηλή αφθονί α εντομών. Για το λόγο αυτό στις πεδινές περιοχές τρέφεται σε ρέματα παρουσί α νερού και ώριμου δάσους καθώς η διαθεσιμότητα των εντόμων σε αυτές εί ναι ιδιαί τερα υψηλή (Tucker & Heath, 1994). Στο χωρικό επί πεδο του τοπί ου προτιμούνται ώριμα δάση με υψηλό ποσοστό φυλλοβόλων ειδών ιδιαί τερα οξιάς. Ο Δρυομυγοχάφτης αναπτύσσει έντονο ανταγωνισμό για το χώρο φωλιάσματος με αλλά εί δη που εποικί ζουν φωλιές δρυοκολαπτών, όπως οι παπαδί τσες, ο Δεντροτσοπανάκος Sitta europaea και οι δεντροβάτες (Cramp, 1998) Απειλές Οι κύριες απειλές του εί δους σχετί ζονται με την υποβάθμιση/απώλεια των κρί σιμων ενδιαιτημάτων του. Έτσι, η εντατικοποί ηση της δασοπονί ας με την υλοτόμηση ώριμων Σελ.17

18 συστάδων δάσους και η απόληψη νεκρών ιστάμενων δέντρων απειλεί το εί δος στο χωρικό επί πεδο της επικράτειας. Επί σης η κατασκευή δασικών δρόμων κατά μήκος των ρεμάτων αλλοιώνει το ενδιαί τημά του. Στο χωρικό επί πεδο του τοπί ου σοβαρή απειλή αποτελεί η σταδιακή μεί ωση της συνολικής βιομάζας ιδιαί τερα των ώριμων δασών, μέσω των υλοτομικών εργασιών. Επί σης, αποψιλωτικές υλοτομί ες φυλλοβόλων δασών και η εγκατάσταση φυτειών με κωνοφόρα σε αυτά, οδηγεί σε απώλεια του ενδιαιτήματός του. Gyps fulvus (Όρνιο) Καθεστώς παρουσίας πληθυσμός Επιδημητικό εί δος. Το εί δος διατηρεί αποικί ες σε Θράκη, Ήπειρο και Αιτωλοακαρνανί α καθώς και σε ορισμένα νησιά των Κυκλάδων (Νάξο, Ηρακλειά) και την Κρήτη (Bourdakis et al. 2004). Πολλά νεαρά άτομα από Βαλκανικές κυρί ως χώρες παρατηρούνται το φθινόπωρο κατά την φάση διασποράς τους ή το χειμώνα στην δυτική Ελλάδα και την Θράκη (Skartsi et al. 2008, Xirouchakis & Tsiakiris 2009). Οικολογία To όρνιο φωλιάζει κατά ομάδες 2 18 ζευγαριών πά ντα σε βραχώδης ορθοπλαγιέ ς, ασβεστολιθικού κυρί ως υποστρώματος (Cramp & Simmons 1980, Donázar 1993), ενώ στα νησιά αρκετές αποικί ες εντοπί ζονται σε παράκτια βράχια (Xirouchakis & Mylonas 2004, 2005). Εί δος των ανοικτών εκτάσεων, το Όρνιο συναντάται σε ημιορεινές και ορεινές περιοχές με καλούς πληθυσμούς άγριων οπληφόρων ή εκτατική κτηνοτροφί α (Donázar 1993, Handrinos & Akriotis 1997, Xirouchakis & Andreou 2009). Τρέφεται αποκλειστικά με ψοφί μια ζώων μεγάλου ή μεσαί ου μεγέθους, επιλέγοντας τα μαλακά μέρη του σώματος (Tucker & Heath 1994, Xirouchakis 2005). Σχεδόν σε όλη σχεδόν την ζώνη εξάπλωσης του στην δυτική Παλαιαρκτική το εί δος ακολουθεί τα νομαδικά κοπάδια στις εποχιακές τους μετακινήσεις. Αποτέλεσμα το χειμώνα να απαντάται σε ημιορεινές περιοχές κοντά σε καλλιέργειες, φρυγανότοπους ή χέρσα εδάφη ή οποιοδήποτε τύπο βιοτόπου αρκεί να χρησιμοποιεί ται ως βοσκότοπος ενώ το καλοκαί ρι σε θαμνώνες, ορεινές καλλιέργειες και κυρί ως σε λιβάδια της ορεινής και υπο αλπικής ζώνης με κτηνοτροφική δραστηριότητα (Handrinos & Akriotis 1997, Xirouchakis & Mylonas 2004). Επί σης η ύπαρξη βράχων και λοφωδών εκτάσεων με χαμηλή βλάστηση διευκολύνει την πτήση του εί δους με την χρήση ορογραφικών και θερμικών ρευμάτων. Αν και τα κοράκια έχουν αναφερθεί ως θηρευτές των αυγών του εί δους, το φαινόμενο αυτό δεν εί ναι διαδεδομένο (Houston 1976) Σελ.18

19 Απειλές Η καταστροφή ή υποβάθμιση του βιοτόπου φωλιάσματος του εί δους συντελεί ται μέσω αναπτυξιακών υποδομών (κατασκευή δρόμων, οικισμών, εγκαταστάσεων χειμερινού τουρισμού) και τις εξορυκτικές και λατομικές δραστηριότητες (Tucker & Heath 1994, Slotta Bachmayr et al. 2004) Βασική απειλή για το εί δος εί ναι η εγκατάλειψη των παραδοσιακών μορφών άσκησης της κτηνοτροφί ας και πρακτικών βόσκησης, των ορεινών καλλιεργειών και των αλλαγών χρήσεων γης στα φυσικά αγροσυστήματα (Slotta Bachmayr et al. 2004). Κρί σιμος παράγοντας για την εξαφάνιση του εί δους αποτελεί η δευτερογενής δηλητηρί αση αποτέλεσμα της παράνομης χρήσης δολωμάτων για τον έλεγχο των σαρκοφάγων θηλαστικών που θεωρούνται «επιβλαβή» στην γεωργί α και κτηνοτροφί α, με κυριότερο αντιπρόσωπο τον Λύκο (Canis lupus). Η λαθροθηρί α και η ταρί χευση αποτελούν πρόβλημα αλλά σε μικρότερο βαθμό και εντοπί ζονται σε ορισμένες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας και της Κρήτης. Άλλες πηγές θνησιμότητας αποτελούν ο πνιγμός στην θάλασσα, ταμιευτήρες νερού για άρδευση ή ανοιχτές δεξαμενές απόθεσης λυμάτων (π.χ. ελαιουργικών αποβλήτων), η ηλεκτροπληξί α, η σύγκρουση με καλώδια μεταφοράς ρεύματος και η θανάτωση σε πτερωτές ανεμογεννητριών. Η χρήση αντιβιοτικών ή άλλων κτηνοτροφικών φαρμάκων αποτελεί σημαντική απειλή για τα όρνια (Gyps spp.) οποί α όμως χρήζει διερεύνησης για την Ελλάδα (Bourdakis et al. 2004, Xirouchakis 2004). Σελ.19

20 3. ΔΕΟΥΣΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Η δέουσα εκτίμηση επιπτώσεων εστιάζεται και περιορίζεται σύμφωνα με το Νόμο 4014/2011 στο να διασφαλίζεται η ακεραιότητα της προστατευόμενης περιοχής από την κατασκευή και λειτουργία του έργου, σύμφωνα με στους στόχους διατήρησης της προστατευόμενης περιοχής ΣΤΟΧΟΙ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Όπως έχει προαναφερθεί η προστατευόμενη περιοχή αποτελεί και Ζώνη Ειδικής Προστασίας και Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά. Οι κύριοι στόχοι διατήρησης της ευρύτερης περιοχής εστιάζονται στην προστασία της ορνιθοπανίδας της περιοχής και των βιοτόπων αυτής. Τα κύρια προστατευόμενα είδη είναι αυτά της ορνιθοπανίδας που διαβιούν στην περιοχή και αποτελούν τα είδη χαρακτηρισμού της: είναι Falco biarmicus, Emberiza hortulana, Ficedula semitorquata, Gyps fulvus. Σύμφωνα με το «Προσδιορισμός συμβατών δραστηριοτήτων σε σχέση με τα είδη χαρακτηρισμού των Ζωνών Προστασίας της ορνιθοπανίδας» οι κίνδυνοι απειλές για το ανωτέρω προστατευόμενο είδος είναι οι κάτωθι: Falco biarmicus (Χρυσογέρακο) Επέκταση εντατικοποί ηση ετή σιων καλλιεργειών Οικιστική ανάπτυξη, αστική ή εκτός σχεδί ου, νόμιμη ή αυθαί ρετη Καταδί ωξη από συγκεκριμένους χρήστες ως επιβλαβή Δραστηριότητες που προκαλούν όχληση (κυνήγι, υλοτομί α, αλιεί α, συλλογή φυτών και καυσόξυλων Ρύπανση από αγροχημικά που απορρέουν στους υδάτινους αποδέκτες, υφαλμύρωση αποδεκτών Emberiza hortulana (Βλαχοτσί χλονο) Επέκταση εντατικοποί ηση ετή σιων καλλιεργειών Εγκατάλειψη παραδοσιακών αγροτικών πρακτικών και χρήσεων γης, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάλειψης της εκτατικής γεωργί ας και κτηνοτροφί ας Αναδασμός Εξορυκτικές δραστηριότητες: λατομεί α ορυχεί α Σελ.20

21 Ficedula semitorquata (Δρυομυγοχάφτης) Αποψιλωτικές υλοτομί ες Ακατάλληλη διαχεί ριση δασών Gyps fulvus (Όρνιο) Εντατικής μορφής και σταβλισμένη κτηνοτροφί α Οικιστική ανάπτυξη, αστική ή εκτός σχεδί ου, νόμιμη ή αυθαί ρετη Εξορυκτικές δραστηριότητες: λατομεί α ορυχεί α Ανανεώσιμες μορφές ενέργειας: Αιολικά Πάρκα Παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων για έλεγχο ʺεπιβλαβώνʺ θηλαστικών Εγκατάλειψη παραδοσιακών αγροτικών πρακτικών και χρήσεων γης, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάλειψης Ρύπανση από αγροχημικά που απορρέουν στους υδάτινους αποδέκτες, υφαλμύρωση αποδεκτών Το υπό μελέτη έργο αφορά σε αδειοδότητηση νέου έργου Σταθμού Βάσης Κινητής Τηλεφωνίας (Σ.Ξ.Σ.Τ.) και σύμφωνα με τα παραπάνω, η εκτέλεση του παρόντος έργου είναι στα πλαίσια της προστασίας του περιβάλλοντος και της βιώσιμη ανάπτυξη. Επίσης το υπό μελέτη έργο δεν συμπεριλαμβάνεται στους κίνδυνους απειλές της ορνιθοπανίδας της υπό μελέτη προστατευόμενης περιοχής που εμπίπτει το έργο "ΟΡΟΣ ΟΛΥΜΠΟΣ ΛΕΣΒΟΥ" (GR ), η οποία έχει χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (Ζ.Ε.Π. ή S.P.A.) & "ΛΕΣΒΟΣ: ΚΟΛΠΟΣ ΓΕΡΑΣ, ΕΛΟΣ ΝΤΙΡΙ & ΟΡΟΣ ΟΛΥΜΠΟΣ" (GR ), η οποία έχει χαρακτηριστεί ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης (Ε.Ζ.Δ. ή S.C.I.). Συνεπώς, το υπό μελέτη έργο συνάδει και με τους στόχους διατήρησης της προστατευόμενης περιοχής ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΤΥΠΩΝ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ Σύμφωνα με τον «Εθνικό κατάλογο ειδών χαρακτηρισμού ΖΕΠ» που αποτελεί Συμπληρωματικό Παραδοτέο «Προσδιορισμός συμβατών δραστηριοτήτων σε σχέση με τα είδη χαρακτηρισμού των Ζωνών Προστασίας της ορνιθοπανίδας» που συντάχθηκε από το Γραφείο Μελετών Τάσος Δημαλέξης, τον Ιούλιο του 2009, τα κυριότερα ενδιατήματα του είδους χαρακτηρισμού της Σελ.21

22 προστατευόμενης περιοχής "ΟΡΟΣ ΟΛΥΜΠΟΣ ΛΕΣΒΟΥ" (GR ), η οποία έχει χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (Ζ.Ε.Π. ή S.P.A.) παρατίθενται κάτωθι: Falco biarmicus (Χρυσογέρακο) Σκληρόφυλλοι θαμνώνες, γκαρί γκ και μακί Ξηρά, πυριτικά λιβάδια Στέπες και ξερά ασβεστούχα λιβάδια Βραχώδεις στήλες και νησί δες Απόκρημνες και βραχώδεις ακτές Εσωτερικοί κρημνοί Emberiza hortulana (Βλαχοτσί χλονο) Οικότονος των δασικών ορί ων Ξηρά, πυριτικά λιβάδια Μεσόφιλα λιβάδια Στέπες και ξερά ασβεστούχα λιβάδια Καλλιεργούμενη γη Ficedula semitorquata (Δρυομυγοχάφτης) Αλλουβιακά και υδροχαρή δάση Πλατύφυλλα φυλλοβόλα δάση Gyps fulvus (Όρνιο) Σκληρόφυλλοι θαμνώνες, γκαρί γκ και μακί Αλπικά, υποαλπικά και βόρεια εύκρατα λιβάδια Χέρσα εδάφη Εσωτερικοί κρημνοί Πίνακας 3.1: Ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία τύπων οικοτόπων σύμφωνα με το Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων της προστατευόμενης ΛΕΣΒΟΣ: ΚΟΛΠΟΣ ΓΕΡΑΣ, ΕΛΟΣ ΝΤΙΡΙ & ΟΡΟΣ ΟΛΥΜΠΟΣ" (GR ), ΚΩΔΙΚΟΣ ΚΑΛΥΨΗ % ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΟΤΑ ΣΧΕΤΙΚΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΞΙΑ ,02 A C A B ,1 A C B B Σελ.22

23 ,3 B B B B ,1 A B B B ,1 A C B B 92C0 0,1 B C B B ,04 C C B C ,3 C C C C ,79 A B A A ,3 A C A B ,4 A B B B ,33 B C B B ,1 A C B B ,5 A C B B ,3 B C B B Σύμφωνα με τα ανωτέρω ενδιαιτήματα και τους οικοτόπους που απαντώνται τα προστατευόμενα είδη της περιοχής αυτά δεν αφορούν την άμεση περιοχή επέμβασης του υπό μελέτη έργου. Ακόμη, η περιοχή μελέτης, δεν εμπίπτει σε οικότοπο προτεραιότητας του Παραρτήματος Ι της Κ.Υ.Α /853/Ε103/4/04/2008 (Φ.Ε.Κ. Β 645) ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΧΛΩΡΙΔΑΣ & ΠΑΝΙΔΑΣ Η αξιολόγηση των συνεπειών του έργου στη χλωρίδα, την πανίδα και τα οικοσυστήματα, συνίσταται στην αποτίμηση των μεταβολών που θα προέλθουν από το υπό εξέταση έργο σε προστατευτέους οργανισμούς, τα οποία είναι τα είδη της αυτοφυούς χλωρίδας και της άγριας πανίδας. Συνίσταται ακόμη από τις χωρικές ενότητες που αποτελούν τα ενδιαιτήματα των προαναφερόμενων ειδών από κατάληψη εδάφους ή ακόμη από τους παράγοντες που θα δημιουργήσει το υπό εξέταση έργο. Λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές (βάσει του Ν.1650/1986) προστασίας και διατήρησης της αυτοφυούς χλωρίδας και άγριας πανίδας, ελέγχονται όλες οι επιπτώσεις του υπό μελέτη έργου στην πανίδα και τους βιότοπούς της. Αξιολογούνται έτσι καταστάσεις ή φαινόμενα που επηρεάζουν γενικά τη βλάστηση και την πανίδα και ειδικά τα είδη φυτών και ζώων που κυριαρχούν, καθώς και αυτά που ρυθμίζουν την οικολογική ισορροπία. Στην περιοχή δεν καταγράφονται είδη ή άτομα χλωρίδας ευαίσθητα, απειλούμενα ή σπάνια. Σελ.23

24 Στην άμεση περιοχή εγκατάστασης δεν παρατηρούνται σπάνια ή απειλούμενα είδη χλωρίδας και πανίδας που θα μπορούσαν να επηρεαστούν αρνητικά από τις εργασίες λειτουργίας του έργου. Αλλαγή στη σύνθεση της φυσικής βλάστησης στην περιοχή δεν προβλέπεται από τη λειτουργία του έργου. Ο θόρυβος κατά τη διάρκεια των εργασιών συντήρησης του Σ.Ξ.Σ.Τ., αναμένεται να αποτελέσει βραχυχρόνια όχληση για την πανίδα. Επιπλέον επειδή τα ζώα σε αντίθεση με τα φυτά έχουν το πλεονέκτημα της κίνησης, μπορούν να αποφεύγουν περιοχές με αυξημένη όχληση. Για το λόγο αυτό είναι πιθανό να παρατηρηθεί μια "τοπική" μετακίνηση κάποιων ειδών γύρω από την περιοχή κατά τη συντήρηση του έργου, η οποία και αναμένεται να επανέλθει με το πέρας των εργασιών συντήρησης. Σύμφωνα με τα ανωτέρω, δεν αναμένονται μεταβολές στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής του έργου κατά τη διάρκεια λειτουργίας του. Προληπτικά και για την ελαχιστοποίηση της όχλησης της χλωρίδας και της πανίδας της περιοχής προτείνεται η διάρκεια εκτέλεσης των εργασιών συντήρησης να είναι όσο το δυνατόν πιο σύντομη για αποφυγή παρατεταμένης όχλησης στην πανίδα. Ορνιθοπανίδα Κατά τη φάση κατασκευής και λειτουργίας του Σ.Ξ.Σ.Τ. δεν αναμένονται επιπτώσεις στους πληθυσμούς της πανίδας της περιοχής. Ακόμη, ο Σ.Ξ.Σ.Τ. δεν απαιτεί ανθρώπινη παρουσία, πέραν των προγραμματισμένων συντηρήσεων αυτού και κατά τις οποίες δεν δύναται να επηρεάσουν τη πανίδα της περιοχής λόγω της μικρής χρονικής διάρκειας που λαμβάνει χώρα η εκάστοτε συντήρηση, όσο και της φύσης του έργου. Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και κατά τις συντηρήσεις η όποια όχληση στους πληθυσμούς της πανίδας θα είναι σημειακή και μικρής έντασης και έκτασης. Ακόμη, τα ζώα έχουν το πλεονέκτημα της κίνησης και η όποια απομάκρυνσή τους κατά τα διαστήματα αυτά είναι αναστρέψιμη. Σελ.24

25 Καθώς η περιοχή που εμπίπτει το έργο αποτελεί και Ζώνη Προστασίας της Ορνιθοπανίδας ακολούθως αποτιμούνται οι όποιες επιπτώσεις που δύναται να έχει το έργο στην ορνιθοπανίδα της περιοχής. Ορνιθοπανίδα Οι επιπτώσεις όσον αφορά τα πτηνά μελετώνται παρακάτω και αφορούν σε: - Κίνδυνο πρόσκρουσης των πουλιών με τον πυλώνα - ιστό. - Διατάραξη των πουλιών (από τον θόρυβο, την παρουσία των οχημάτων κατά την λειτουργία). - Κίνδυνο διατάραξης των ζωνών διέλευσης των κυριότερων μεταναστευτικών περασμάτων της ορνιθοπανίδας. Αναφέρεται ότι οι ανωτέρω επιπτώσεις στα πτηνά θεωρούνται πολύ μικρές και ο κίνδυνος είτε για την πρόσκρουση των πουλιών με τον πυλώνα-ιστό είναι πολύ μικρός και αποδεικνύεται από τα στοιχεία που παρατίθενται στη συνέχεια. Κίνδυνος πρόσκρουσης των πουλιών με τις Α/Γ. Η ταχύτητα του ανέμου, η θερμοκρασία, η υγρασία, όπως και η συμπεριφορά, η ηλικία και η φάση στον ετήσιο κύκλο του πουλιού, επηρεάζουν τον κίνδυνο πρόσκρουσης. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος σε δυνατούς ανέμους, οι οποίοι επηρεάζουν την ικανότητα των πουλιών να ελέγξουν την κίνησή τους, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις βροχής, ομίχλης ή σε σκοτεινές νύχτες. Διατάραξη των πουλιών Όσον αφορά την διατάραξη των πουλιών, ενώ υπάρχουν ορισμένες αναφορές ότι υπάρχει ένας βαθμός διατάραξης αυτών, ένας μεγαλύτερος αριθμός αsναφορών καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δεν υφίσταται καμία επίδραση. Σε κάθε περίπτωση η μετακίνηση ενός πληθυσμού πουλιών κατά τη διάρκεια κατασκευής είναι προσωρινή. Επιπλέον μία πιθανή επίπτωση είναι και ο αποπροσανατολισμός των πουλιών. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι μερικά είδη αλλάζουν την πορεία τους προκειμένω να αποφύγουν τους Σ.Ξ.Σ.Τ. Το γεγονός όμως αυτό, έχει τη θετική επίπτωση της αποφυγής της πρόσκρουσης των πουλιών στους πυλώνες - ιστούς. Σελ.25

26 Στον σχήμα 2.1 παρατίθενται ενδεικτικά οι κυριότεροι μεταναστευτικοί διάδρομοι πάνω από την Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας. Η περιοχή έδρασης του Σ.Ξ.Σ.Τ. εμπίπτει σε μεταναστευτικό πέρασμα, αλλά σύμφωνα με τα ανωτέρω δεν δύναται η λειτουργία του έργου να επηρεάσει την ορνιθοπανίδα της περιοχής. Καθώς ο σταθμός αφορά τοποθέτηση προκατασκευασμένων έργων, εκτιμάται ότι δεν θα έχει επιπτώσεις στην ορνιθοπανίδα της περιοχής. Επιπλέον λαμβάνονται όλα τα μέτρα της κείμενης νομοθεσίας για την ασφάλεια. Η σπουδαιότητα μιας επίπτωσης δεν μπορεί να κωδικοποιηθεί εύκολα, καθώς ποικίλει ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της: - το μέγεθος της, - τον τύπο της, - τη διάρκειά της, - την έντασή της, - το χρόνο στον οποίο συμβαίνει και την - πιθανότητα να συμβεί Η σπουδαιότητα της επίπτωσης εξαρτάται επίσης και από το δέκτη της επίπτωσης, όπου στην προκειμένη περίπτωση είναι το είδος των πουλιών (τον αριθμό του πληθυσμού τους, την κατανομή τους, την αναπαραγωγή τους κτλ). Επειδή το μέγεθος του υπό μελέτη έργου είναι πολύ μικρό και υφιστάμενο εκτιμάται, ότι οι επιπτώσεις στον πληθυσμό των ζώων και των πουλιών κατά τη φάση λειτουργίας τους είναι αμελητέες. Σελ.26

27 ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Σχήμα 3.1: Κυριότεροι μεταναστευτικοί διάδρομοι στον Ελλαδικό Χώρο ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑΣ Όπως έχει προαναφερθεί σύμφωνα με τα στοιχεία του Προγράμματος επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για το χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας Ορνιθοπανίδας, τα είδη χαρακτηρισμού που απαντώνται στην περιοχή είναι τα κάτωθι: Falco biarmicus (Χρυσογέρακο), Emberiza hortulana (Βλαχοτσί χλονο), Ficedula semitorquata (Δρυομυγοχάφτης) & Gyps fulvus (Όρνιο). Ακολούθως παρατίθεται Πίνακας με ποσοτική και ποιοτική αξιολόγηση του συνόλου των ειδών που απαντώνται στην προστατευόμενη περιοχής ΖΕΠ της προστατευόμενης περιοχής "ΑΙΣΘΗΤΙΚΟ ΔΑΣΟΣ ΟΣΣΑΣ" (GR ), σύμφωνα με το Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων. Σελ.27

28 Πίνακας 3.1: Αξιολόγηση ειδών χαρακτηρισμού και οριοθέτησης για την περιοχή "ΑΙΣΘΗΤΙΚΟ ΔΑΣΟΣ ΟΣΣΑΣ" (GR ) Επιστημονική Αξιολόγηση στην περιοχή μελέτης ονομασία Πληθυσμός Διατήρηση Απομόνωση Παγκόσμιο Dendrocopos medius C B C B Aquila pomarina C B B B Hieraaetus pennatus B B C B Circus macrourus C B B B Anthus campestris C B C B Neophron percnopterus B C B B Circaetus gallicus B C B B Aegypius monachus B B B B Dendrocopos syriacus C B B B Caprimulgus europaeus C B C B Falco peregrinus C B C B Gyps fulvus B C B B Circus pygargus C B C B Accipiter brevipes C B B B Falco biarmicus B C B B Lullula arborea C B C B Aquila chrysaetos C B C B Bubo bubo C B C B Σελ.28

29 3.5. ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Σύμφωνα με τα «Φύλλα περιγραφής απειλών μέτρων ανά ΖΕΠ» που αποτελεί Παραδοτέο 7 της δράσης «Προσδιορισμός συμβατών δραστηριοτήτων σε σχέση με τα είδη χαρακτηρισμού των Ζωνών Προστασίας της ορνιθοπανίδας» που συντάχθηκε από το Γραφείο Μελετών Τάσος Δημαλέξης, τον Ιούλιο του 2009, τα προτεινόμενα διαχειριστικά μέτρα διατήρησης της προστατευόμενης περιοχής το "ΌΡΟΣ ΌΣΣΑΣ" (GR ), η οποία έχει χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (Ζ.Ε.Π. ή S.P.A.) παρατίθενται κάτωθι: Χαρτογράφηση ευαί σθητων περιοχών εντός ΖΕΠ, για την ορθή χωροθέτηση αναπτυξιακών έργων και δραστηριοτήτων Σχέδια Διαχεί ρισης ενδιατημάτων/οικοτόπων 1 Ίδρυση, Διαχεί ριση και λειτουργί α Καταφυγί ων Άγριας Ζωής στις ΖΕΠ, με βελτιωμένες προδιαγραφές Ενημέρωση και ευαισθητοποί ηση ειδικών ομάδων χρηστών των ΖΕΠ Έλεγχος της παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων Σχεδιασμός και υλοποί ηση αγροπεριβαλλοντικών μέτρων για τη βιοποικιλότητα και τη διατήρηση του αγροτικού τοπί ου Πρόγραμμα εγκατάστασης τεχνητών φωλιών, νησί δων και σχεδιών για M15 συγκεκριμένα εί δη χαρακτηρισμού Σχεδιασμός για τη δημιουργί α και λειτουργί α Χώρων Τροφοδοσί ας Πτωματοφάγων Αρπακτικών Πτηνών (ΧΤΑΠ) Προσδιορισμός και οριοθέτηση Περιοχών Υψηλής Φυσικής Αξί ας (ΥΦΑ) 1 Χαρτογράφηση και οριοθέτηση υγροτόπων Μέτρα αντιστάθμισης για μεγάλα γραμμικά έργα υποδομής Στρατηγική μελέτη για τη δημιουργί α νέων ΖΕΠ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής Συνεπώς, σύμφωνα με τις προτεινόμενες ανωτέρω ενέργειες που καταγράφονται για την περιοχή, συνάγεται ότι το υπό μελέτη έργο δε σχετίζεται με τα ανωτέρω. Η περιοχή μελέτης δεν διέρχεται από οικότοπο προτεραιότητας του Παραρτήματος Ι της Κ.Υ.Α /853/Ε103/4/04/2008 (Φ.Ε.Κ. Β 645). Η περιοχή έδρασης του Σ.Ξ.Σ.Τ.. εμπίπτει εντός του οικοτόπου εκτός της Οδηγίας 92/43 ΕΟΚ με κωδικό 5150" Χέρσες εκτάσεις με φτέρη (πτεριάδες)". Ο οικότοπος βρίσκεται σε καλή οικολογική κατάσταση διατήρησης, γενικά δεν Σελ.29

30 διατρέχει κινδύνους από ανθρωπογενείς επεμβάσεις, ενώ η αντιπροσωπευτικότητα της εν λόγω κοινότητας κρίνεται από καλή έως άριστη. Το υπό αδειοδότηση έργο αποτελεί νέο Σ.Ξ.Σ.Τ. Σκοπός του έργου είναι η ανάπτυξη της τηλεπικοινωνίας, με την παράλληλη αναβάθμιση και κατασκευή νέων σταθμών λήψης και εκπομπής σήματος και παράλληλη χρήση μηχανημάτων νέας τεχνολογίας, μεγαλύτερης χωρητικότητας και ποιοτικότερης ανάλυσης σήματος. Η εταιρεία με το εν λόγω σταθμό πυκνώνει το δίκτυό της, μεταφέροντας δεδομένα σε γειτονικούς σταθμούς μέσω των κεραίων και καθιστά εφικτή την επικοινωνία των συνδρομητών της τόσο μεταξύ τους, όσο και με τους συνδρομητές των άλλων δικτύων. Συνεπώς, το έργο είναι στα πλαίσια της προστασίας του περιβάλλοντος και της ανάπτυξης. Επιπλέον η άμεση περιοχή επέμβασης δεν αποτελεί βιότοπο των προστατευόμενων ειδών της ορνιθοπανίδας της περιοχής. Ακόμη, το υπό μελέτη έργο δεν συμπεριλαμβάνεται στους κίνδυνους απειλές της προστατευόμενης περιοχής που εμπίπτει το "ΌΡΟΣ ΌΣΣΑΣ" (GR ), η οποία έχει χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (Ζ.Ε.Π. ή S.P.A.) & "ΑΙΣΘΗΤΙΚΟ ΔΑΣΟΣ ΟΣΣΑΣ" (GR ), η οποία έχει χαρακτηριστεί ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης (Ε.Ζ.Δ. ή S.C.I.). Συνεπώς, το υπό μελέτη έργο συνάδει με τους στόχους διατήρησης της προστατευόμενης περιοχής. Αλλαγή στη σύνθεση της φυσικής βλάστησης στην περιοχή δεν προβλέπεται κατά τη λειτουργία του έργου. Συνεπώς δεν αναμένονται επιπτώσεις στην προστατευόμενη ορνιθοπανίδα της περιοχής και στους βιότοπούς της από τη λειτουργία του έργου. -O- Επιστημονικά Υπεύθυνος Μελετητής Σελ.30

31 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - Αθανασιάδης Ν., "Δασική Βοτανική", Εκδόσεις Γιαχούδη Γιαπούλη, Θεσσαλονίκη. - Αθανασιάδης Ν., "Δασική Φυτοκοινωνιολογία", Εκδόσεις Γιαχούδη Γιαπούλη, Θεσσαλονίκη. - Παπαγεωργίου Νικ., "Βιολογία Άγριας Πανίδας", Εκδόσεις Univercity Studio Press, Θεσσαλονίκη. - Παπαγεωργίου Νικ., "Οικολογία και Διαχείριση Άγριας Πανίδας", Εκδόσεις Univercity Studio Press, Θεσσαλονίκη Βλάχος Χρ. & Μπακαλούδης Δημ., "Διαχείριση Άγριας Πανίδας: Θεωρία και Εφαρμογές", Εκδόσεις Τζιόλα, Θεσσαλονίκη Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, "Τα πουλιά της Ελλέδας", Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, "Συνοπτικός Οδηγός: Επιπτώσεις Έργων και Δραστηριοτήτων στα πτηνά και στους βιοτόπους τους", Εκδόσεις Ε.Ο.Ε., Αθήνα. - Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, "Σημαντικές Περιοχές για τα πουλιά της Ελλάδας", Εκδόσεις Ε.Ο.Ε., Αθήνα Βασίλης Γκούτνερ, "Ορνιθολογία", ", Εκδόσεις Univercity Studio Press, Θεσσαλονίκη Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία, "Το κόκκινο βιβλίο των απειλούμενων ζώων της Ελλάδας", Εκδόσεις Α.Λεγάκις Π. Μαραγκού, Αθήνα Σφήκα Γ., 1998, "Δέντρα και Θάμνοι της Ελλάδας", Αθήνα. - Δημαλέξης Τ. - Μπούσμπουρας Δ., "Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας", ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα. - Δημαλέξης Τ. - Μπούσμπουρας Δ., "Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας", Ορνιθλογική Έκθεση και Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ - N. 1650/86 (ΦΕΚ 160/Α/ ), "Για την προστασία του Περιβάλλοντος". - Ν.3937/2011 (ΦΕΚ 60/Α/ ), "Διατήρηση της Βιοποικιλότητας και άλλες Διατάξεις". - Ν. 4014/2011 (ΦΕΚ 209/Α/ ), "Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος". Σελ.31

32 - Αποφ- 1958/2012 (ΦΕΚ 21/Β/ ), "Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1, παράγραφος 4, του Ν. 4014/ Αποφ (ΦΕΚ 1077/Β/ ), "Εξειδίκευση διαδικασιών γι την ενσωμάτωση στις Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων ή Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις της προβλεπόμενης από τις διατάξεις της Δασικής Νομοθεσίας έγκρισης επέμβασης, για έργα και δραστηριότητες κατηγοριών Α και Β της υπουργικής απόφασης με αριθμ. 1958/2012 (ΦΕΚ 21/Β / ), σύμφωνα με το Άρθρο 12 του Ν. 4014/2011". Σελ.32