ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ"

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΕΠΙΤΟΚΙΑ» Διπλωματική εργασία του φοιτητή : Πατσιόλας Γεώργιος ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΠΙΤΟΚΙΑ, ΟΜΟΛΟΓΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ - Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΚΑ ΤΕΣΤ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παγκόσμια οικονομική κρίση απασχόλησε και απασχολεί σημαντικό κομμάτι της ελληνικής και διεθνούς βιβλιογραφίας από το 2008 μέχρι σήμερα. Ως αποτέλεσμα της διεθνούς αυτής ύφεσης η ελληνική οικονομία οδηγήθηκε σε μία σκοτεινή περίοδο και έγινε αντικείμενο σχολιασμού, αντιπαραθέσεων και προβληματισμών σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Αντικείμενο της παρούσας μελέτης είναι η ενδεχόμενη επιρροή που μπορεί να είχε η ελληνική οικονομική κρίση στα επιτόκια της Γερμανίας. Επομένως η κύρια ερευνητική ερώτηση της μελέτης είναι «Επηρέασε η ελληνική κρίση την πορεία των επιτοκίων της Γερμανίας;». Ο άμεσος προβληματισμός με την παραπάνω διατύπωση ήταν το πώς θα ποσοτικοποιήσουμε την έννοια «ελληνική οικονομική κρίση» έτσι ώστε να μετρήσουμε την επιρροή αυτή. Σ αυτό το σημείο καθοριστικό ρόλο έπαιξε η δημιουργία κάποιων ψευδομεταβλητών που θα μας έδιναν αυτή τη δυνατότητα. Ας ρίξουμε όμως μια ματιά στο πως θα μας ταξιδέψει η παρούσα μελέτη σε όλη αυτή τη διαδικασία ελέγχου της επιρροής της ελληνικής κρίσης στα Γερμανικά επιτόκια. Αρχικά πραγματοποιείται μία αναφορά στο χρονικό της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, εξηγώντας τα πιο βασικά σημεία που οδήγησαν σ αυτή την κρίση. Εν συνεχεία ακολουθεί μία ενότητα που πραγματεύεται την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης στην ελληνική οικονομία και τις επιπτώσεις της σε βασικούς τομείς της. Όλα τα παραπάνω αναφέρονται στο πρώτο και δεύτερο κεφάλαιο της εργασίας. Στο τρίτο κεφάλαιο αναφερόμαστε στα επιτόκια, τα ομόλογα και τις αποδόσεις τους. Πιο συγκεκριμένα εξηγούνται οι τρόποι με τους οποίους οι τιμές και οι αποδόσεις των ομολόγων επηρεάζουν τα ύψη των επιτοκίων και όλα αυτά μαζί έχουν αντίκτυπο στο σύνολο μιας οικονομίας. Το τέταρτο κεφάλαιο είναι μία ανασκόπηση άλλων επιστημονικών ερευνών που έχουν ασχοληθεί με την πρόβλεψη χρηματοοικονομικών μεγεθών (κυρίως επιτοκίων) χρησιμοποιώντας τα μοντέλα ARMA και ARIMA. Εν συνεχεία ακολουθεί ένα κεφάλαιο το οποίο είναι η ουσία της εργασίας. Στο κεφάλαιο αυτό λοιπόν γίνονται διάφορα οικονομετρικά test και δημιουργούνται κάποια 3

4 αυτοπαλίνδρομα μοντέλα (ARIMA) για να μπορέσουν να εξετάσουν το κύριο ερευνητικό ερώτημα της εργασίας. Σημαντικό ρόλο στην προσέγγιση αυτή παίζει η χρησιμοποίηση κάποιον ψευδομεταβλητών που θα λειτουργήσουν ως εξωγενείς μεταβλητές σε αυτοπαλίνδρομα μοντέλα. Τέλος, το έκτο κεφάλαιο συνοψίζει τα ευρήματα της εργασίας, προσπαθεί να εξάγει κάποια συμπεράσματα και προτείνει πιθανούς άλλους τρόπους και παραμέτρους με τα οποία θα μπορούσαν να ασχοληθούν επόμενοι ερευνητές. 4

5 1. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Μια σημαντική προσέγγιση για το θέμα της εργασίας είναι η παρουσίαση των παραγόντων που προκάλεσαν την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 και των αποτελεσμάτων της κρίσης στην παγκόσμια οικονομία. Στη συνέχεια θα είναι εύκολο να καταλάβει ο αναγνώστης τον τρόπο με τον οποίο επηρεάστηκε η Ελληνική οικονομία από την παγκόσμια ύφεση και πως η ελληνική κρίση χρέους μπορεί να επηρέασε τα επιτόκια της Γερμανικής οικονομίας. Η κρίση που έπληξε την παγκόσμια οικονομία και συνεχίζει να ταλανίζει αρκετές χώρες ακόμη και σήμερα, ξεκίνησε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής από τρεις παράγοντες, α) τις τιμές ακινήτων στις ΗΠΑ, β) την διαρκή αύξηση των στεγαστικών δανείων υψηλού ρίσκου (δάνεια με μικρή πιθανότητα εξόφλησης) και γ) οι τιτλοποιήσεις δανείων. Ας εξετάσουμε τον καθένα παράγοντα ξεχωριστά σε λίγο μεγαλύτερο βάθος: Η φούσκα στις τιμές των ακινήτων σε αρκετές περιοχές των ΗΠΑ, διευκόλυνε την υπέρ-κατανάλωση (δάνεια με βάση την υπερεκτιμημένη αξία των ακινήτων), με αποτέλεσμα την υπέρ-μεγέθυνση της οικονομίας και την αύξηση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, όπως πολλές φορές συμβαίνει σε παρόμοιες κρίσεις. Ενδεικτικό είναι ότι κατά την εξαετία , οι αγοραίες τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν πάνω από 100%. Στη συνέχεια σταθεροποιήθηκαν και από το 2007 και μετά η πορεία τους είναι πτωτική. Κατά τη διάρκεια της τετραετίας τα στεγαστικά δάνεια υψηλού ρίσκου (subprime), εκτοξεύτηκαν από 9% των συνολικών στεγαστικών σε 24%. Αυτό συνέβη επειδή δημιουργήθηκε μία ανεξέλεγκτη πιστωτική επέκταση σε νοικοκυριά τα οποία υπό άλλες συνθήκες δεν θα έπρεπε να έχουν δανειοδοτηθεί. Οι τράπεζες έφτασαν σε σημείο να παρέχουν δάνεια με μοναδική εγγύηση την αναμενόμενη αύξηση της αγοραίας τιμής του ακινήτου. Παράλληλα παρείχαν διευκολύνσεις στα νοικοκυριά με ελκυστικά χαμηλά επιτόκια στα πρώτα χρόνια, τα οποία όμως θα υπόκειντο σε αναπροσαρμογή στη συνέχεια. Σε αρκετές περιπτώσεις οι τράπεζες αναλάμβαναν να πληρώσουν το δάνειο του νοικοκυριού από άλλη τράπεζα, επειδή το νοικοκυριό είχε πρόβλημα αποπληρωμής! Τα προβλήματα αποπληρωμής παρατηρήθηκαν την διετία 5

6 από τον Μάιο του 2004 έως τον Ιούνιο του 2006 καθώς όσο ανέβαιναν τα επιτόκια, αυξανόταν οι μηνιαίες δόσεις για τους δανειολήπτες. Η τιτλοποίηση των στεγαστικών δανείων, ουσιαστικά ήταν μία ενέργεια η οποία οδήγησε σε μεταφορά του ρίσκου από τους ισολογισμούς των τραπεζών στο κοινό και τους επενδυτές. Αρκετοί μάλιστα εξ αυτών αγνοούσαν το ύψος του κινδύνου και δελεάστηκαν από τις υψηλές αποδόσεις που υπήρχαν τότε. Η μεταφορά αυτή του ρίσκου επέτρεπε στις τράπεζες να δανείζουν άφοβα σε μη φερέγγυους δανειολήπτες και στη συνέχεια να αποκτούν ρευστότητα για επιπλέον δανειοδοτήσεις, χωρίς να χρειάζεται να βρουν νέους καταθέτες. Οι τιτλοποιήσεις μετατράπηκαν σε μηχανές παραγωγής χρήματος. Μάλιστα, όλο και μεγαλύτερα ποσοστά των στεγαστικών δανείων άρχισαν να διεκπεραιώνονται μέσω τιτλοποιήσεων από μη παραδοσιακούς οργανισμούς, οι οποίοι δεν είχαν την εγγύηση του αμερικανικού δημοσίου (30% το 2002, 54% το 2006). Η τεχνική της τιτλοποίησης παρουσίαζε μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς περιόριζε τον πιστωτικό κίνδυνο στα τραπεζικά χαρτοφυλάκια και συχνά αναφερόταν ως η δεύτερη πιο αποτελεσματική πρακτική μετά τη δημιουργία των narrow banks. Η πρακτική δε, ήταν συμβατή και με τους κανόνες κεφαλαιακής επάρκειας, παράλληλα με τη μετατροπή παγωμένων κεφαλαίων (δάνεια) σε λειτουργικά εργαλεία (τίτλους). Η αύξηση της ρευστότητας στα τραπεζικά χαρτοφυλάκια και η εξάλειψη του ετεροχρονισμού ανάμεσα σε απαιτήσεις και υποχρεώσεις ήταν ορισμένα από τα πλεονεκτήματα που τους παρείχε το εργαλείο της τιτλοποίησης. Οι απαιτήσεις σε ABSs από θεσμικούς επενδυτές που επιζητούσαν υψηλότερες αποδόσεις από τα ομόλογα του δημοσίου και κάποια εταιρικά ομόλογα ήταν αυξημένες, ενώ τα πλεονεκτήματα από τη διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου ήταν άμεσα ορατά. Ένα δεύτερο κύμα τιτλοποιήσεων παρουσιάσθηκε με τη δημιουργία των δομημένων επενδυτικών εργαλείων (Structured Credit Instruments). Τα πιο χαρακτηριστικά δομημένα προϊόντα ήταν οι Τίτλοι Εγγυημένων Δανειακών Υποχρεώσεων (Collateralized Debt Obligations, CDOs). Επάνω σε αυτούς τους τίτλους παρήχθησαν και τα CDOs δεύτερης γενιάς, τα λεγόμενα CDOs-square. Η εταιρική οντότητα εμφάνιζε στο Παθητικό της υποχρεώσεις από τίτλους CDOs (δηλαδή 6

7 καταβολή τοκομεριδίων και της αξίας κατά τη λήξη) και στο Ενεργητικό της απαιτήσεις σε δάνεια τιτλοποιήσιμα. Συνεπώς, με την είσπραξη των δόσεων από τα δάνεια, μπορούσε εν συνεχεία να πληρώνει τις υποχρεώσεις της στους ομολογιούχους. Το νέο χαρτοφυλάκιο αποτελείτο από ποικίλα στοιχεία με διαφορετική έκθεση σε πιστωτικό κίνδυνο. Έκαστος τίτλος (tranche) θα μπορούσε να πωληθεί σε διάφορες ομάδες επενδυτών, με διαφορετική αντιμετώπιση του ρίσκου (risk aversion). Το εισόδημα από τα τοκομερίδια διανεμόταν με σειρά προτεραιότητας. Οι επενδυτές των τελευταίων στη σειρά έκδοσης τίτλων είχαν και το μεγαλύτερο κίνδυνο, συνεπώς απολάμβαναν και μεγαλύτερες απολαβές από τόκους. Ένα μέρος των χρεογράφων το κατακρατούσε η αρχική τράπεζα. Στα μειονεκτήματα της τιτλοποίησης συγκαταλέγεται η δυσκολία που αντιμετώπιζαν τα rating agencies στην εκτίμηση του πιστωτικού κινδύνου. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός πως οι επενδυτές βασίζονταν τυφλά στις βαθμολογήσεις που τους έδιναν τα CRAs. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα CDOs λειτουργούσαν σε μία άτυπη αγορά, με μικρό βαθμό ρευστοποίησής τους, καθώς οι τίτλοι που δεν απορροφούνταν από τη ζήτηση, έπρεπε να επαναγορασθούν από την αρχική τράπεζα. H χρηματοπιστωτική κρίση δεν περιορίστηκε όμως μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά πολύ γρήγορα εξαπλώθηκε και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Όσο περνούσε ο καιρός έβγαινε στην επιφάνεια η σοβαρότητα της κρίσης και το πρόβλημα πήρε διαφορετικές διαστάσεις. Το πρόβλημα από περιφερειακό έγινε παγκόσμιο, πράγμα το οποίο έδειξε το πόσο στενά συνδεδεμένες είναι οι παγκόσμιες αγορές. Τα αίτια της επέκτασης της κρίσης συνοψίζονται παρακάτω: Τα σύνθετα αυτά ομόλογα ήταν διασκορπισμένα σε όλο το χρηματοοικονομικό σύστημα, στα hedge funds, στις ασφαλιστικές εταιρείες, στις επενδυτικές τράπεζες εντός και εκτός των ΗΠΑ. Μάλιστα φαίνεται ότι οι φορείς αυτοί κρατούσαν και το τμήμα του τίτλου με το μεγαλύτερο ρίσκο, το αποκαλούμενο equity portion, προφανώς για να απολαμβάνουν τις υψηλότερες αποδόσεις. Τα σύνθετα ή δομημένα ομόλογα ήταν τόσο πολύπλοκα ώστε στην περίπτωση χρεοκοπίας κανείς δεν γνώριζε με σαφήνεια την ακριβή κατανομή των απωλειών. Κατά συνέπεια υπήρχε δισταγμός στο δανεισμό αντισυμβαλλομένων τραπεζών, ιδιαίτερα για 7

8 μακρά χρονικά διαστήματα, επειδή υπήρχε έλλειψη πληροφορίας για την έκθεσή του στα ομόλογα αυτά. Η ρευστότητα στη διατραπεζική αγορά πέραν της ημέρας περιορίστηκε και σχεδόν μηδενίστηκε. Η έλλειψη ρευστότητας οδήγησε τις κεντρικές τράπεζες σε παρεμβάσεις παροχής ρευστότητας. Οι τίτλοι αυτοί χρησιμοποιούνταν και ως ενέχυρο για περαιτέρω δανεισμό. Όταν η αξία του ενέχυρου μειώνεται, ο δανειζόμενος καλείται να αναπληρώσει την απώλεια (margin call) με την καταβολή μετρητών. Εμφανίστηκε έντονη η ανάγκη μετρητών, ιδιαίτερα επειδή οι παραπάνω χρηματοοικονομικοί ενδιάμεσοι είχαν υψηλούς συντελεστές μόχλευσης. Η έλλειψη μετρητού οδηγεί στην αναγκαστική πώληση των θέσεων των επενδυτών, γεγονός που πιέζει τις τιμές προς τα κάτω. Ορισμένοι οργανισμοί εμφάνισαν και θέματα όχι απλώς ρευστότητας, αλλά και φερεγγυότητας, π.χ. Bear-Stearns. Στη συνέχεια, οι οίκοι αξιολόγησης αισθάνθηκαν την πίεση για την αστοχία τους στις προηγούμενες αξιολογήσεις, και έγιναν ελαφρώς αυστηρότεροι, υποβαθμίζοντας ορισμένα προϊόντα και επιτείνοντας την πτώση των τιμών. Το μεγαλύτερο χτύπημα από την κρίση εδέχθη η Ισλανδία, με μεγάλη έκθεση των τραπεζών της στα τοξικά ομόλογα. Παρά τα μεγάλα χρηματικά αποθέματα της η Βρετανία, ακολούθησε το αμερικανικό μοντέλο και ήταν από τις πρώτες χώρες που επλήγησαν από την κρίση. Πολλές τράπεζες κρατικοποιήθηκαν και άλλες συγχωνεύθηκαν. Η Γαλλία ομοίως είχε υιοθετήσει τέτοια προϊόντα, ενώ ανακατατάξεις παρατηρήθηκαν σε Βέλγιο, Ιταλία, Λουξεμβούργο και Ολλανδία. Οι ελληνικές τράπεζες δηλώνουν πως δεν είχαν προλάβει να επενδύσουν ιδιαίτερα σε CDOs, δε γνωστοποιήθηκε κατοχή Conduits ή SIVs εκ μέρους τους, όμως μετακύλησαν τα υψηλά διατραπεζικά επιτόκια στα παραδοσιακά προϊόντα τους. Οικονομικοί αναλυτές ερμηνεύουν πάντως κάποιες κινήσεις ως προάγγελο ανακατατάξεων και εκμετάλλευσης ευκαιριών στον τραπεζικό κλάδο της ελληνικής ή και της ευρωπαϊκής αγοράς. Παράλληλα, στην Ευρώπη παρατηρείται τεράστια ζήτηση στην αγορά χρηματοκιβωτίων και μετακίνηση των καταθέσεων σε ράβδους ή νομίσματα χρυσού. Τα οικονομικά ιδρύματα που επηρεάστηκαν περισσότερο από την κρίση αφορούσαν εκμετάλλευση ακινήτων (real estate), χωρίς να απουσιάζουν προβλήματα 8

9 σε τραπεζικές ή ασφαλιστικές υπηρεσίες. Τα πραγματικά προβλήματα της κρίσης διαφάνηκαν στην ελληνική οικονομία, με την άνοδο των επιτοκίων και το συντηρητισμό του χρηματοπιστωτικού συστήματος να πλήττει δανειολήπτες, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, την αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών και λοιπές πτυχές της αγοράς, με άμεσο αντίκτυπο στην οικονομία. 9

10 2. Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Όπως προαναφέραμε, η διεθνής οικονομική κρίση δεν επηρέασε άμεσα την ελληνική οικονομία, καθώς οι ελληνικές τράπεζες δεν είχαν προλάβει να επενδύσουν σε τοξικά ομόλογα. Στα μέσα λοιπόν του 2010, και μετά τις αποκαλύψεις ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ελλάδας έκλεισε για το 2009 σε επίπεδα πολύ πάνω από αυτά που θα καθιστούσαν το δημόσιο χρέος βιώσιμο, η ελληνική κυβέρνηση αδυνατούσε να δανειστεί με λογικά επιτόκια από τις αγορές για τη χρηματοδότηση του τρέχοντος δημοσιονομικού ελλείμματος και την αναχρηματοδότηση του χρέους. Αποτέλεσμα ήταν ο άμεσος κίνδυνος χρεοκοπίας και στάσης πληρωμών του Ελληνικού Δημοσίου. Η προσπάθεια της κυβέρνησης να ανακτήσει την αξιοπιστία της χώρας στις διεθνείς αγορές και να πετύχει μείωση των επιτοκίων οδήγησε σε λήψη μέτρων μείωσης των δαπανών, τα οποία δεν κατάφεραν να ανατρέψουν το αρνητικό κλίμα. Κατόπιν αυτών η Ελλάδα κατέφυγε στη βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που συγκρότησαν από κοινού μηχανισμό βοήθειας για την Ελλάδα. H ανακοίνωση της προσφυγής στον μηχανισμό στήριξης έγινε στις 23 Απριλίου 2010 από τον πρωθυπουργό ο οποίος βρισκόταν εκείνη την ημέρα στο Καστελόριζο. Η χρηματοδότηση από τον μηχανισμό στήριξης έγινε υπό τους όρους ότι η Ελλάδα θα λάβει μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής και, ειδικότερα, υπό τους όρους ότι θα λάβει μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης. Με τη χρηματοδότηση από το μηχανισμό αποφεύχθηκε ο άμεσος κίνδυνος χρεοκοπίας της Ελλάδας, που θα είχε πιθανές ανεξέλεγκτες συνέπειες και για όλη τη ζώνη του ευρώ. Τα πρώτα μέτρα ανακοινώθηκαν από τον πρωθυπουργό την Κυριακή 2 Μαΐου Η Ελληνική Οικονομία συνέχισε να βρίσκεται σε κατάσταση δημοσιονομικής ανισορροπίας και το επόμενο διάστημα με αποτέλεσμα ένα χρόνο μετά, τον Ιούνιο του 2011, η κυβέρνηση να καταφύγει στην ψήφιση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος, που περιλάμβανε νέα μέτρα λιτότητας και περικοπές. Επίσης τέθηκε θέμα αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας και αναδιάρθρωσης ή «κουρέματος» του χρέους με σκοπό τη μακροπρόθεσμη μείωση του χρέους σε βιώσιμα επίπεδα. 10

11 Το χρονικό και τα αίτια της κρίσης χρέους Στην καθημερινή «δημοσιογραφική» γλώσσα υπάρχει σύγχυση στην ορολογία για το ελληνικό πρόβλημα. Συχνά αναφέρεται ως «οικονομική κρίση» η αυξανόμενη ανεργία, η μείωση των πραγματικών εισοδημάτων και η γενική πτώση της ζήτησης. Επίσης αναφέρεται ως «οικονομική κρίση» η ελληνική κρίση χρέους. Τα δύο αυτά διαφέρουν και το πρώτο είναι προτιμότερο να αναφέρεται ως «ύφεση». Η περίοδος μετά το 1974 υπήρξε περίοδος μεγάλου δανεισμού για την Ελλάδα με συνέπεια τη γρήγορη διόγκωση του χρέους. Μεταξύ του 1980 και 1993 το χρέος εκτινάχτηκε από 28,6% σε 111,6% του ΑΕΠ. Το έλλειμμα την ίδια περίοδο ήταν επίσης υψηλό. Μετά το 1993 η οικονομία μπήκε σε έναν πιο ομαλό δρόμο με στόχο να ικανοποιήσει τα κριτήρια σύγκλισης της συνθήκης του Μάαστριχτ. Χάρη στην επίτευξη υψηλότερων ρυθμών ανάπτυξης και αποκρατικοποιήσεων το χρέος άρχισε να μειώνεται ελαφρά ως ποσοστό του ΑΕΠ και το έλλειμμα έπεσε μέχρι το 1999 κάτω από 3%, πετυχαίνοντας τελικά η Ελλάδα να γίνει μέλος της ΟΝΕ. Αργότερα αποκαλύφθηκε πως οι σχετικά υψηλές επιδόσεις που παρουσιάζονταν αυτή την περίοδο οφείλονταν σε αποκρύψεις ελλειμμάτων και δανείων, πρακτική που ονομάστηκε δημιουργική λογιστική, στην υλοποίηση της οποίας βοήθησε και η τράπεζα επενδύσεων Goldman Sachs. Το φθινόπωρο του 2004, διενεργήθηκε οικονομική απογραφή κατόπιν πίεσης από την Eurostat, η οποία αποκάλυψε τις αποκρύψεις δαπανών με αποτέλεσμα να αναθεωρηθούν τα ελλείμματα των προηγούμενων ετών προς τα πάνω. Το γεγονός αυτό οδήγησε σε μείωση της αξιοπιστίας της χώρας και σε τριετή επιτήρηση από την Ε.Ε.. Την ίδια χρονιά η Eurostat προχώρησε σε αναθεώρηση παλαιότερων ελλειμμάτων της Ελλάδας, από τα οποία προέκυπτε ότι η Ελλάδα δεν ικανοποιούσε ποτέ τα κριτήρια σύγκλισης του Μάαστριχτ αφού ακόμα και την κρίσιμη χρονιά του 1999 εξακολουθούσε να έχει έλλειμμα πάνω από 3%. Την τριετία το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώνεται ενώ σημειώνονται υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης με το εθνικό εισόδημα να αυξάνεται κατά δισ. τον χρόνο. Από το φθινόπωρο του 2008 όμως, λόγω της παγκόσμιας οικονομικής 11

12 κρίσης που ξέσπασε τότε, η ελληνική οικονομία εκτροχιάζεται και το έλλειμμα άλλα και το χρέος αρχίζουν να αυξάνονται με γρήγορους ρυθμούς. Τον Νοέμβριο του 2010 η Eurostat προχώρησε σε αναθεώρηση των ελληνικών ελλειμμάτων των τελευταίων ετών. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά το έλλειμμα του 2006 τοποθετήθηκε στο 5,7% του ΑΕΠ (12,1 δισ. ευρώ), του 2007 στο 6,4% του ΑΕΠ (14,4 δισ. ευρώ), του 2008 στο 9,4% του ΑΕΠ (22,3 δισ ευρώ) και του 2009 στο 15,4% του ΑΕΠ (36,1 δισ. ευρώ). Αντίστοιχα αναθεωρήθηκε προς τα πάνω και το χρέος, με το χρέος του 2009 να αναθεωρείται στο 126,8% του ΑΕΠ που αντιστοιχεί σε 298 δις Ευρώ. Έχοντας διαμορφωθεί ένα δυσάρεστο κλίμα για την ελληνική οικονομία, και μετά την διενέργεια πρόωρων εκλογών, ο οίκος αξιολόγησης Fitch υποβαθμίζει την Ελλάδα από Α σε Α-. Παρόλα αυτά η νέα κυβέρνηση αποφεύγει να προχωρήσει άμεσα σε λήψη μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης και με σκοπό να καθησυχάσει τις αγορές προχωράει σε εφαρμογή των προεκλογικών της υποσχέσεων, όπως η καταβολή του επιδόματος αλληλεγγύης σε κοινωνικές ομάδες με χαμηλό εισόδημα. Συνεπής σ ένα βαθμό στις προεκλογικές υποσχέσεις της κυβέρνησης, ήταν και ο προϋπολογισμός για το 2010, που κατατέθηκε στη βουλή στις 20 Νοεμβρίου 2009, ο οποίος περιλάμβανε αυξήσεις, στα όρια του πληθωρισμού, σε χαμηλούς μισθούς και συντάξεις. Ο προϋπολογισμός περιείχε επίσης μέτρα μείωσης δαπανών με περιστολή κρατικής σπατάλης και περικοπές σε λειτουργικές δαπάνες ενώ υπολόγιζε αύξηση εσόδων, κυρίως μέσω της αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής. Λίγο μετά την κατάθεση του προϋπολογισμού υπήρξε νέα αρνητική εξέλιξη που αφορούσε την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας. Στις 8 Δεκεμβρίου ο οίκος Fitch υποβάθμισε για δεύτερη φορά την ελληνική οικονομία στο επίπεδο ΒΒΒ+.Με την σειρά του ο οίκος Standard and Poor's προχώρησε στις 16 Δεκεμβρίου σε υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας, κρίνοντας το πρόγραμμα της κυβέρνησης για τη δημοσιονομική εξυγίανση της χώρας ανεπαρκές. Ακολούθησε τρίτη υποβάθμιση της ελληνική οικονομίας, στις 23 Δεκεμβρίου, αυτή την φορά από τον οίκο Moody s. Από τα μέσα Ιανουαρίου του 2010 ξεκίνησε μία συνεχής άνοδος των spreads, που αναφερόταν συχνά στον τύπο ως ράλι ή κούρσα των spreads. Στις 21 Ιανουαρίου 12

13 του 2010 το spread των 10ετών ομολόγων ξεπέρασε τις 300 μονάδες και στη συνέχεια ακολούθησε έντονα αυξητική πορεία ξεπερνώντας ακόμα και τις 1000 μονάδες τον Απρίλιο του Τελικά, στις 23 Απριλίου του 2010, γίνεται η ανακοίνωση από τον πρωθυπουργό της προσφυγής της Ελλάδος στον μηχανισμό στήριξης. Σε αυτό το σημείο είναι πολύ σημαντικό να αναφέρουμε ότι το αποτέλεσμα της προαναφερθείσας χρηματοπιστωτικής κρίσης ήταν ότι πολλές τράπεζες διεθνώς (μικρές και μεγάλες, αρκετές δε από τις οποίες «συστημικά σημαντικές») δεν ήταν σε θέση να απορροφήσουν τις ζημιές που προέκυψαν εξ αιτίας της. Μεταξύ άλλων, αυτό είχε και ως αποτέλεσμα, πέρα των αρνητικών επιπτώσεων που επήλθαν στον πραγματικό τομέα της οικονομίας, να αναγκαστεί το Δημόσιο σε πολλές περιπτώσεις (κατεξοχήν δε στις ΗΠΑ και σε αρκετά ευρωπαϊκά κράτη) να παρέμβει με στόχο τη στήριξη ή/και διάσωση τραπεζών (και σε ορισμένες περιπτώσεις του συνόλου του τραπεζικού συστήματος). Η εν λόγω παρέμβαση οδήγησε στην επιβάρυνση των κρατικών προϋπολογισμών αυτών των κρατών και στην δημιουργία, σε ορισμένες περιπτώσεις, σοβαρών δημοσιονομικών ανισορροπιών, ορισμένες από τις οποίες εξελίχθηκαν μάλιστα, σε «δημοσιονομικές» κρίσεις. Διαφορετική είναι η ελληνική περίπτωση, στην οποία οι τράπεζες δεν ήταν εκτεθειμένες στους κινδύνους που οδήγησαν στην πρόσφατη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση, αλλά η τρέχουσα δημοσιονομική κρίση στην ευρωζώνη (η οποία εν πολλοίς ξεκίνησε από την Ελλάδα και έχει επηρεάσει δυσμενώς και την ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος) είναι κατά κύριο λόγο προϊόν των σωρευμένων επί δεκαετίες δημοσιονομικών ανισορροπιών. Με την σειρά της μάλιστα, η τρέχουσα δημοσιονομική κρίση στην ευρωζώνη αποτελεί την αιτία εκ νέου αποσταθεροποίησης του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, με επιπτώσεις που δεν μπορούν να εκτιμηθούν ακόμα επακριβώς ούτε ως προς την σοβαρότητά τους για τις ευρωπαϊκές τράπεζες, ούτε για το ενδεχόμενο μετάπτωσής τους σε διεθνές επίπεδο. Το μοναδικό στοιχείο που μπορεί να λεχθεί με βεβαιότητα είναι ότι οι τράπεζες που αντιμετωπίζουν προβλήματα φερεγγυότητας και ρευστότητα είναι εκείνες, οι οποίες έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους (είτε το τραπεζικό είτε 13

14 το επενδυτικό) ομόλογα του Δημοσίου των κρατών μελών της ευρωζώνης που είναι εκτεθειμένα στον κίνδυνο αδυναμίας αποπληρωμής των χρεών τους (Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία κατά κύριο λόγο, Ισπανία δε και Ιταλία, μέχρι στιγμής, δευτερευόντως). 14

15 3. ΕΠΙΤΟΚΙΑ, ΟΜΟΛΟΓΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ - Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Με την έννοια ομόλογο θεωρείται ένα χρεόγραφο, για το οποίο ο εκδότης υποχρεούται να καταβάλει, στη λήξη της σύμβασης, την ονομαστική αξία αυτού και στην περίπτωση των ομολόγων με τοκομερίδιο, σε τακτά προκαθορισμένα διαστήματα ποσό χρημάτων (το κουπόνι). Τα ομόλογα εκδίδονται για συγκεκριμένης διάρκειας χρονικό διάστημα (η λεγόμενη ωριμότητα), το οποίο είναι μεγαλύτερο του ενός έτους. Ουσιαστικά, ένα ομόλογο είναι απλώς ένα δάνειο, το οποίο αντλείται από τον εκδότη του δανείου όχι μέσω κάποιου τραπεζικού ιδρύματος, αλλά μέσω των κεφαλαιαγορών. Ο εκδότης είναι ο οφειλέτης, ο κάτοχος ομολόγων είνι ο δανειστής και το τοκομερίδιο (αν υπάρχει) είναι ο τόκος. Με τον τρόπο αυτό ο εκδότης ενός ομολόγου έχει τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσει μακροπρόθεσμες επενδύσεις αντλώντας εξωτερικά κεφάλαια. Συνοψίζοντας θα λέγαμε πως τα κύρια στοιχεία χαρακτηρίζουν ένα ομόλογο είναι α) ο εκδότης, β) το τοκομερίδιο (αν υπάρχει) με βάση το οποίο θα γίνονται οι τακτικές πληρωμές και γ) η χρονική διάρκεια της σύμβασης. Τα χρεόγραφα που έχουν ωριμότητα μικρότερη του ενός έτους θεωρούνται είτε γραμμάτια, είτε συναλλαγματικές, και θεωρούνται εργαλεία της αγοράς χρήματος. Μπορούμε να διακρίνουμε αρκετά είδη ομολόγων ανάλογα με την ιδιότητα που έχει ο εκδότης τους, με την διάρκεια ζωής τους, με το είδος του επιτοκίου, με το κουπόνι και το είδος των κουπονιών. Στα πλαίσια της συγκεκριμένης εργασίας θα ασχοληθούμε με τα κρατικά ομόλογα (treasury bond), τα οποία είναι και η επικρατούσα μορφή ομολόγων. Τα ομόλογα αυτού του τύπου συναντώνται σε πολλές χώρες ανά τον κόσμος και αφορούν μεγάλα ποσά. Με τον τρόπο αυτό οι κυβερνήσεις καλύπτουν σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό τις δανειακές τους ανάγκες. Η οπτική γωνία από την οποία θα μας φανεί χρήσιμη η λειτουργία των κρατικών ομολόγων στο σύνολο της οικονομίας είναι το πώς μπορούν επηρεάσουν τα επιτόκια των καταναλωτικών και επιχειρηματικών δανείων. Στο σημείο αυτό γίνονται χρήσιμες οι αποδόσεις των ομολόγων (treasury yields) οι οποίες εκφράζουν το συνολικό όφελος που μπορεί να έχει κάποιος επενδύοντας σε ομόλογα. 15

16 Σύμφωνα με την βιβλιογραφία οι αποδόσεις των ομολόγων καθορίζονται από το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Το υπουργείο οικονομικών της κάθε χώρας αρχικά πουλάει με τη μορφή δημοπρασίας τα αντίστοιχα ομόλογα και έτσι λοιπόν ορίζεται μία αρχική τιμή (τιμή αναφοράς ή ονομαστική αξία) και ένα επιτόκιο βάση του οποίου ο επενδυτής θα λαμβάνει και το αντίστοιχο τοκομερίδιο ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Εάν υπάρχει αυξημένη ζήτηση, το κρατικό ομόλογο θα πωληθεί σε τιμή μεγαλύτερη από την ονομαστική του αξία. Αυτό έχει ως συνέπεια τη μείωση της απόδοσης. Αντιθέτως, όταν υπάρχει χαμηλή ζήτηση τότε το ομόλογο θα πωληθεί σε τιμή μικρότερη από την ονομαστική αξία και η απόδοση του θα είναι αυξημένη. Το συμπέρασμα των παραπάνω στοιχείων είναι ότι οι αποδόσεις των ομολόγων έχουν αντίθετη κατεύθυνση από τις τιμές τους. Η πρακτική που ακολουθείται από τους κατόχους ομολόγων, είναι να μην τα κρατάνε μέχρι τη λήξη τους, γεγονός που οδηγεί σε καθημερινή μεταβολή των αποδόσεών τους. Έτσι λοιπόν όταν ακούγεται στην αγορά ότι οι τιμές των ομολόγων μειώνονται τότε δεν υπάρχει μεγάλη ζήτηση και άρα η απόδοσή τους πρέπει να αυξηθεί έτσι ώστε να αντισταθμιστεί η χαμηλή ζήτηση. Καθώς οι αποδόσεις των ομολόγων αυξάνονται, παρατηρείται αύξηση των επιτοκίων των καταναλωτικών και επιχειρηματικών δανείων με τον ίδιο περίπου ρυθμό. Λόγω του γεγονότος ότι το ίδιο το κράτος εγγυάται για τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων οι επενδυτές τα θεωρούν χρεόγραφα μικρότερου ρίσκου σε σχέση με άλλα χρεόγραφα που δεν έχουν την κρατική εγγύηση. Συνεπώς, τα χρεόγραφα χωρίς κρατική εγγύηση πρέπει να εγγυηθούν ακόμα μεγαλύτερες αποδόσεις για να προσελκύσουν τους επενδυτές. Με τον τρόπο αυτό όσο αυξάνονται οι αποδόσεις των ομολόγων, το ίδιο κάνουν και τα επιτόκια άλλων ομολόγων ή δανείων για να παραμείνουν ανταγωνιστικά. Ένα άλλο σημαντικό φαινόμενο είναι ότι όσο οι επενδυτές θέλουν να έχουν μεγαλύτερες αποδόσεις το υπουργείο οικονομικών θα στραφεί στο να πληρώσει μεγαλύτερο επιτόκιο για να προσελκύσει επενδυτές σε επόμενες δημοπρασίες. Αν αυτό συνεχίσει να γίνεται για καιρό, τα υψηλότερα επιτόκια ενδεχομένως να αυξήσουν τη ζήτηση για κρατικά ομόλογα και επομένως να αυξήσουν την αξία του νομίσματος. 16

17 Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε πως τα κρατικά ομόλογα συνδέονται με την πραγματική οικονομία μιας χώρας και μπορούν να επηρεάσουν την σταθερότητα της αγοράς. Επιπρόσθετα η πορεία των αποδόσεων των ομολόγων μπορεί να επηρεάσει και άμεσα τους καταναλωτές καθώς τα ομόλογα συνδέονται με τα στεγαστικά δάνεια. Όσο οι αποδόσεις των ομολόγων αυξάνονται, οι τράπεζες συνειδητοποιούν ότι έχουν τη δυνατότητα να χρεώσουν υψηλότερο τόκο για στεγαστικά δάνεια διάρκεια ίσης με την διάρκεια των ομολόγων. Με τον τρόπο αυτό ένα ομόλογο δεκαετούς διάρκειας επηρεάζει ένα δεκαετές στεγαστικό δάνειο, ενώ ένα ομόλογο διάρκειας 30 ετών επηρεάζει ένα 30ετές στεγαστικό δάνειο. Ακολούθως όσο αυξάνονται τα επιτόκια στεγαστικών δανείων τα σπίτια γίνονται λιγότερο προσιτά, καταπιέζοντας με αυτό τον τρόπο την στεγαστική αγορά καθώς ο καταναλωτής υποχρεούται να αγοράσει ένα μικρότερο και πιο οικονομικό σπίτι. Ένα τέτοιο γεγονός μπορεί έχει επίπτωση μέχρι και στο ρυθμό ανάπτυξης του AEΠ. 17

18 4.ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ. Τα μοντέλα ARMA και ARIMA έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν κυρίως για να προβλέψουν τιμές μεγεθών. Η εφαρμογή τους εκτείνεται σε διαφορετικούς τύπους χρονοσειρών και πάντα τα αποτελέσματά τους συγκρίνονται με τις πραγματικές τιμές έτσι ώστε να μετρηθεί η αξιοπιστία τους. Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας επιλέχθηκαν μελέτες με μοντέλα ARIMA τα οποία έχουν σχέση με τον χρηματοοικονομικό τομέα έτσι ώστε να γίνει ο σχεδιασμός του δικού μας μοντέλου. Οι Leseps και Morell (1977) στη μελέτη τους διαπίστωσαν πως οι συναλλαγματικές ισοτιμίες ακολουθούν μακροπρόθεσμα μία τάση, ενώ βραχυπρόθεσμα παρουσιάζουν αρκετές διακυμάνσεις. Για να μπορέσουν να προβλέψουν τις τιμές των συναλλαγματικών ισοτιμιών χρησιμοποίησαν το Auto regressive Integrated Moving Average (ARIMA) μοντέλο όπως το παρουσίασαν οι Box Jenkins (1976). Αρχικά εφάρμοσαν έλεγχο στασιμότητας στο επίπεδο των Ο Χαρδούβελης (1988) μελέτησε την αντίδραση των συναλλαγματικών ισοτιμιών και των επιτοκίων στις ανακοινώσεις δεκαπέντε διαφορετικών παραγόντων της Αμερικάνικης οικονομίας οι οποίοι έχουν σχέση με τον πληθωρισμό, την νομισματική πολιτική και το εμπορικό έλλειμμα. Ένα από τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε η έρευνα, είναι ότι μία μη αναμενόμενη αύξηση του εμπορικού ελλείμματος μειώνει τα επιτόκια και οδηγεί σε υποτίμηση του εθνικού νομίσματος. Τέλος, ένα σημαντικό συμπέρασμα είναι ότι οι μη αναμενόμενες μεταβολές του ατομικού εισοδήματος αποτελούν ένδειξη μεταβολής της συνολικής προσφοράς. Επομένως, μια μη αναμενόμενη αύξηση του ατομικού εισοδήματος οδηγεί σε μείωση των μακροπρόθεσμων επιτοκίων και υποτίμηση του εγχώριου νομίσματος. Οι Brown και Schaefer (1994) προσπάθησαν να περιγράψουν τον τρόπο που κινούνται τα επιτόκια στο Ηνωμένο Βασίλειο με τη βοήθεια των ARIMA μοντέλων. Επιπρόσθετα εξέτασαν εάν στα δικά τους δεδομένα έχει εφαρμογή το μοντέλο των Cox, Ingersoll και Ross (1985) 1. Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν είναι ημερήσια δεδομένα των ομολόγων που συνδέονται με τους δείκτες, για την περίοδο Μάρτιος Cox, Ingersoll and Ross, A Theory of the Term Structure of Interest Rates". 18

19 Δεκέμβριος Πριν ξεκινήσουν οτιδήποτε υπολογιστικό τους προβλημάτισε το γεγονός ότι οι αποδόσεις των ομολόγων δεν είναι «καθαρές αποδόσεις» αλλά επηρεάζονται από τον πληθωρισμό. Μάλιστα στην γραφική εξέταση των δεδομένων παρατήρησαν την εμφάνιση εποχικότητας (η οποία μάλλον οφείλεται στην εποχικότητα που παρουσιάζει ο πληθωρισμός). Για να διορθώσουν αυτή την κατάσταση, χρησιμοποίησαν ένα seasonal ARIMA μοντέλο στις πρώτες διαφορές. Το μοντέλο στο οποίο κατέληξαν περιελάμβανε τρεις αυτοπαλίνδρομους παράγοντες (AR), τρεις παράγοντες MA και δουλεύτηκε στην πρώτη διαφορά. Επιπρόσθετα επειδή μιλάμε για seasonal ARIMA, υπήρχαν και τρεις seasonal AR παράγοντες. Τα αποτελέσματα των συντελεστών των μεταβλητών δεν έδειξαν στατιστική σημαντικότητα στην πλειοψηφία των συντελεστών. Τα αποτελέσματα του μπορεί να μην ήταν καλά η συμβολή του για το πώς μπορεί να κινηθεί με τα ARIMA μοντέλα είναι αρκετά σημαντική. Το γενικό συμπέρασμα πάντως αυτής της προσέγγισης ήταν ότι ο πληθωρισμός δείχνει να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στις αποδόσεις βραχυπρόθεσμων ομολόγων σε σχέση με τα μακροπρόθεσμα. O Chen (1997) εισήγαγε τον μετασχηματισμό του μοντέλου ARMA δουλεύοντας με τις πρώτες διαφορές των μεταβλητών, στην προσπάθειά του να προβλέψει την μεταβλητότητα του δείκτη S&P 500 (S&P 500 index New York Stock Exchange). Η περίοδος του δείγματος που χρησιμοποίησε είναι από τον Ιούνιο του 1988 έως τον Μάιο του Τα αποτελέσματα του μοντέλου (με την μέθοδο της πρώτης διαφοράς) χαρακτηρίστηκαν αξιόπιστα για την πρόβλεψη της μεταβλητότητας του δείκτη S&P 500 και η μελέτη συνέβαλε στην επιστήμη εισάγοντας μια διαφορετική προσέγγιση του μοντέλου ARMA. Ο Bidarkota (1998) δημιούργησε ένα μοντέλο μίας μεταβλητής για τα πραγματικά επιτόκια στις Η.Π.Α. και ένα μοντέλο δύο μεταβλητών για τα ονομαστικά επιτόκια και τον πληθωρισμό. Συμπέρασμα της μελέτης ήταν ότι με τη βοήθεια ενός μοντέλου ECM (Error Correction Model) οδηγούμαστε σε ποιο ακριβή αποτελέσματα με μικρότερες διακυμάνσεις. Οι Jones, Lin και Masih (2005) στην έρευνα τους εξέτασαν την αντίδραση των επιτοκίων του Ηνωμένου Βασιλείου (UK) και του δείκτη αποδόσεων του χρηματιστηρίου 19

20 (FTSE 100) στις διάφορες μακροοικονομικές ανακοινώσεις. Εργάστηκαν με τη βοήθεια του ARIMA μοντέλου χρησιμοποιώντας και κάποιες ψευδομεταβλητές. Αρχικά εξέτασαν την στασιμότητα των χρησιμοποιούμενων μεταβλητών και συμπέραναν ότι είναι στάσιμες στην πρώτη διαφορά τους. Εν συνεχεία εφήρμοσαν αυτοπαλίνδρομα μοντέλα με την προσθήκη εξωγενών μεταβλητών. Για να μελετήσουν το κατά πόσο οι μακροοικονομικές ανακοινώσεις επηρεάζουν τα επιτόκια και των δείκτη αποδόσεων FTSE 100 έλεγξαν την στατιστική σημαντικότητα των συντελεστών των εξωγενών μεταβλητών. Βασικά συμπεράσματα της έρευνας είναι ότι οι ανακοινώσεις που αφορούν την νομισματική πολιτική εάν δεν είναι αναμενόμενες, ασκούν μεγάλη επίδραση στα επιτόκια και ότι τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα σε μεταβολές παραγόντων που αφορούν τις επικρατούσες οικονομικές συνθήκες (τιμές λιανικής, λιανικές πωλήσεις και τιμές παραγωγού). Ο Datta (2011) προσπάθησε να προβλέψει τον πληθωρισμό στην οικονομία του Μπακλαντές. Η διαδικασία που ακολούθησε βασίζεται στο ARIMA μοντέλο όπως το εισήγαγαν οι Box-Jenkins. Αρχικά πραγματοποιείται ένας έλεγχος στασιμότητας της χρονολογικής σειράς με τον οπτικό έλεγχο του κορελογράμματος. Από το κορελόγραμμα έγινε αντιληπτό ότι ο πληθωρισμός είναι μη στάσιμη διαδικασία στο επίπεδο και στις πρώτες διαφορές. Γίνεται όμως στάσιμη διαδικασία στις δεύτερες διαφορές. Στη συνέχεια πραγματοποιείται η κατασκευή του μοντέλου το οποίο από δύο AR παράγοντες (AR(4) και AR(12)) και από κανέναν παράγοντα MA. Το υπόδειγμα έχει αρκετά μεγάλη προσαρμογή ( R-squared=0,392) και μια αρκετά ικανοποιητική τιμή για το DW (1,785) που μας βεβαιώνει ότι τα λάθη δεν έχουν πρόβλημα αυτοσυσχέτισης. Τέλος, παρουσιάζεται στατιστική σημαντικότητα στους συντελεστές και των δύο AR παραγόντων. Γενικά μπορούμε να πούμε πως πρόκειται για ένα σχετικά απλό μοντέλο αλλά έχει συνεισφορά για τον τρόπο με τον οποίο θα εργαστούμε στην δικιά μας μελέτη. Οι Kascha και Trenkler (2011) στην έρευνα τους εφήρμοσαν μία στρατηγική η οποία συνδυάζει τα VAR και τα ARMA μοντέλα. Το μοντέλο στο οποίο κατέληξαν ονομάζεται VARMA (Vector Autoregressive Moving Average). Ο λόγος για τον οποίο επέμεναν οι συγγραφείς σ αυτού του είδους το μοντέλο, είναι επειδή έχουν πολύ ισχυρά θεωρητικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τις διαδικασίες VAR. Οι τεχνικές που 20

21 χρησιμοποιήθηκαν είναι ότι πιο πρόσφατο στην βιβλιογραφία για τα VARMA μοντέλα έχοντας απλή στρατηγική όσον αφορά την εξειδίκευση και την εκτίμηση του μοντέλου. Οι συγγραφείς, για να ελέγξουν την πιθανή χρησιμότητα του υποδείγματος «έτρεξαν» το μοντέλο για να προβλέψουν τις τιμές των επιτοκίων στις Η.Π.Α. και χαρακτήρισαν αξιόπιστα τα αποτελέσματα του. Ο Quadir (2012) μελέτησε την επιρροή κάποιων μακροοικονομικών μεταβλητών στις τιμές των μετοχών του Χρηματιστηρίου Dhaka για την περίοδο Ιανουάριος 2000 Φεβρουάριος 2007 χρησιμοποιώντας μηνιαία δεδομένα. Η ανάλυση πραγματοποιήθηκε με το αυτοπαλίνρομο μοντέλο ARIMA. Αξίζει να σημειωθεί πως η έρευνα δεν παίρνει υπόψη της την μετοχή της κάθε εταιρείας ξεχωριστά αλλά τις εξετάζει σαν ένα ενιαίο σύνολο όπως αυτές εκφράζονται από τις τιμές του γενικού δείκτη. Η κύρια ερευνητική ερώτηση της έρευνας είναι τη σχέση μεταξύ της εξαρτημένης μεταβλητής (τιμές μετοχών) με τις παρελθοντικές τιμές των μετοχών, την βιομηχανική παραγωγή και treasury bill (ανεξάρτητες μεταβλητές). Η έρευνα έχοντας συνεκτιμήσει το θεωρητικό και ερευνητικό πλαίσιο άλλων μελετών, υποθέτει ότι υπάρχει ότι υπάρχει μία θετική σχέση μεταξύ της βιομηχανικής ανάπτυξης και των τιμών των μετοχών και μία αρνητική σχέση μεταξύ treasury bill rate και τιμών των μετοχών. Επειδή σύμφωνα με τους Box Jenkins 2 είναι απαραίτητο να υπάρχει στασιμότητα στις μεταβλητές χρησιμοποίησε τα Augmented Dickey-Fuller και Phillips Perron τεστ. Η πραγματοποίηση των τεστ έδειξε μη στασιμότητα στο επίπεδο των μεταβλητών, με αποτέλεσμα να χρειαστεί διαφοροποίηση των μεταβλητών. Η πρώτη διαφορά των μεταβλητών παρουσιάζει στασιμότητα εξαλείφοντας την στοχαστική τάση και παρουσιάζοντας σταθερό μέσο. Τα μοντέλα τα οποία εξέτασε είναι τρία: ARIMA(0,1,1) με εξωγενείς την βιομηχανική ανάπτυξη και treasury bill ARIMA(0,1,3) με εξωγενείς την βιομηχανική ανάπτυξη και treasury bill ARIMA(0,1,6) με εξωγενείς την βιομηχανική ανάπτυξη και treasury bill Ουσιαστικά και τα τρία μοντέλα έδειξαν ότι υπάρχει θετική σχέση μεταξύ τιμών μετοχών και βιομηχανικής ανάπτυξης, καθώς και θετική σχέση μεταξύ τιμών μετοχών 2 Box-Jenkins (1976) Time Series Analysis 21

22 και treasury bill. Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει η έρευνα είναι ότι τα ευρήματα δεν επαληθεύουν τα αποτελέσματα άλλων ερευνών. Αυτό παρατηρείται από το γεγονός ότι ενώ θα ανέμενε κανείς θετική σχέση μεταξύ τιμών μετοχών-βιμηχανικής ανάπτυξης και αρνητική σχέση μεταξύ τιμών μετοχών-treasury bill, η έρευνα έδειξε θετική σχέση και στα δύο παραπάνω ζευγάρια μεταβλητών (τιμές μετοχών-βιμηχανική ανάπτυξη και τιμές μετοχών-treasury bill). Ο Lee (2012) προσπάθησε να προβλέψει τον πληθωρισμό χρησιμοποιώντας τρία διαφορετικά οικονομετρικά μοντέλα (Arima model, Phillips Curve model και naïve model). Στη συνέχεια εξέτασε την απόδοση των τριών μοντέλων και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το μοντέλο ARIMA οδήγησε σε πιο ακριβείς προβλέψεις από τα άλλα δύο μοντέλα. Η έρευνα μελέτησε τον πληθωρισμό στις παρακάτω επτά χώρες: Αυστραλία Καναδάς Ισραήλ Νέα Ζηλανδία Σουηδία Ηνωμένο Βασίλειο Οι λόγοι για τους οποίους επιλέχθηκαν οι παραπάνω χώρες είναι δύο α) όλες τους είναι χώρες οι οποίες στην νομισματική πολιτική εφαρμόζουν «στοχοθέτηση του πληθωρισμού» και β) εφαρμόζουν αυτή την πολιτική για τουλάχιστον δέκα χρόνια. Στην προσπάθεια άντλησης δεδομένων υπήρξαν κάποιοι περιορισμοί μιας και υπήρχαν μηνιαία δεδομένα για τρεις χώρες (Καναδάς, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο) ενώ για τις υπόλοιπες υπήρχαν μόνο τριμηνιαία δεδομένα. Για τον λόγο αυτό εφαρμόστηκαν δύο προσεγγίσεις, μία για τις τρεις χώρες (με μηνιαία δεδομένα) και μία για το σύνολο των χωρών (τριμηνιαία δεδομένα). Η φιλοσοφία με την οποία εργάστηκε είναι ότι χώρισε τα δεδομένα της κάθε χώρας σε δύο περιόδους και εφάρμοσε τα μοντέλα δύο φορές σε κάθε χώρα. Η μία περίοδος αφορά πριν την υιοθέτηση της πολιτικής στοχοθέτησης του πληθωρισμού και η δεύτερη αφορά μετά την υιοθέτηση της πολιτικής στοχοθέτησης του πληθωρισμού. Όσον αφορά τα μοντέλα Phillips Curve model και naïve model δεν θα προχωρήσουμε σε λεπτομέρειες μιας και θέλουμε να δούμε τον τρόπο εργασίας του 22

23 ερευνητή στο ARIMA μοντέλο. Κατά την εφαρμογή του μοντέλου έγινε χρήση και μίας εξωγενούς μεταβλητής (βιομηχανική ανάπτυξη). Το πρώτο βήμα της μελέτης ήταν ο έλεγχος στασιμότητας των υπό εξέταση μεταβλητών. Ο έλεγχος έγινε με Augmented Dickey- Fuller test, ο οποίος έδειξε μη στασιμότητα για όλες τις χώρες στο επίπεδο των μεταβλητών (πληθωρισμός και βιομηχανική ανάπτυξη). Για τις περισσότερες χώρες οι μεταβλητές γίνονται στάσιμες στην πρώτη διαφορά. Επομένως ο ερευνητής εργάστηκε στην πρώτη διαφορά. Τα μοντέλα ήταν όλα της μορφής ARIMA(0,1,1) με εξωγενή μεταβλητή την βιομηχανική ανάπτυξη και έδειξαν ότι υπήρχε μεγαλύτερη ακρίβεια στην πρόβλεψη κατά την περίοδο εφαρμογής της στοχοθέτησης του πληθωρισμού. Η σκοπιά από την οποία προσέγγισε το ζήτημα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι για κάθε χώρα ξεχωριστά τα μοντέλα ARIMA δίνουν περισσότερο αξιόπιστα αποτελέσματα από τα υπόλοιπα και είναι καταλληλότερα για να εξεταστούν τέτοιου είδους οικονομικά μεγέθη. Για τον λόγο αυτό και εμείς θα χρησιμοποιήσουμε ένα μοντέλο ARIMA για την δική μας ανάλυση. Από την μελέτη της βιβλιογραφίας προκύπτει ότι το ενδεδειγμένο μοντέλο για την εξέταση του ζητήματος της παρούσας εργασίας είναι το ARIMA μοντέλο με την προσθήκη κάποιας εξωγενούς μεταβλητής. Ένα ακόμη ζήτημα είναι ότι αναμένουμε μη στασιμότητα στο επίπεδο της μεταβλητής μας και στασιμότητα στην πρώτη διαφορά. 23

24 5.ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 5.1 ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Για να τεστάρουμε εάν όντως η ελληνική κρίση επηρέασε τα Γερμανικά επιτόκια χρησιμοποιήθηκαν δύο δείγματα. Αρχικά τα δεδομένα μας (ημερήσια) ήταν οι αποδόσεις των Γερμανικών δεκαετών ομολόγων για το διάστημα Απρίλιος 2009 έως Μάρτιος Επειδή δεν μπορέσαμε να οδηγηθούμε σε συμπέρασμα με τα αποτελέσματα του δείγματος χρησιμοποιήσαμε και ένα διευρυμένο δείγμα (ημερήσια δεδομένα) με τις αποδόσεις των Γερμανικών δεκαετών ομολόγων για το διάστημα Απρίλιος 2008 έως Μάρτιος Η πηγή των δεδομένων ήταν η ιστοσελίδα Το μοντέλο πάνω στο οποίο στηρίξαμε τους ελέγχους είναι το αυτοπαλίνδρομο μοντέλο ARIMA, σε συνδυασμό με μία εξωγενή μεταβλητή η οποία αποτυπώνει την ελληνική κρίση (ψευδομεταβλητή dummy 3 ). Ως ημερομηνία αρχής της ελληνικής κρίσης θεωρούμε την 23 η Απριλίου 2010, όταν και ανακοινώθηκε η προσφυγή της Ελλάδος στο.ν.τ. για οικονομική βοήθεια. Με τον τρόπο αυτό θέλουμε να εκφράσουμε ποσοτικά την έννοια ελληνική κρίση. Εν συνεχεία, χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος Quandt-Andrews για να διαπιστωθεί η ύπαρξη κάποιου breakpoint. Αξίζει να σημειωθεί πως για να στηθεί το μοντέλο ARIMA πραγματοποιήθηκε μια σειρά από στατιστικούς ελέγχους όπως: Έλεγχος μοναδιαίας ρίζας (unit root test) Έλεγχος αυτοσυσχέτισης Ramsey reset test Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως για την υλοποίηση όλων των παραπάνω στατιστικών ελέγχων και μοντελοποιήσεων χρησιμοποιήθηκε το οικονομετρικό πακέτο EViews. 3 Wooldridge, Jeffrey M (2009). Introductory econometrics: a modern approach. Cengage Learning. p

25 Γράφημα 1 (Δεδομένα στο επίπεδο και στην πρώτη διαφορά) 5.2 ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΚΑ ΤΕΣΤ Έλεγχος στασιμότητας (unit root test) Μία στοχαστική διαδικασία ονομάζεται στάσιμη αν ο μέσος και η διακύμανσή της δεν μεταβάλλονται διαχρονικά και η συνδιακύμανση των τιμών της σε δύο χρονικές περιόδους εξαρτάται μόνο από τις χρονικές υστερήσεις και όχι από καθαυτό το χρονικό σημείο στο οποίο υπολογίζεται. Οι τρόποι με τους οποίους μπορούμε να ελέγξουμε την στασιμότητα μίας χρονολογικής σειράς είναι οι παρακάτω : Μελετώντας την γραφική απεικόνιση της σειράς Κατασκευάζοντας και μελετώντας την συνάρτηση αυτοσυσχέτισης και το αντίστοιχο κορρελόγραμμά της Πραγματοποιώντας έλεγχο για μοναδιαία ρίζα (Dickey-Fuller tests) Πραγματοποιώντας στατιστικούς ελέγχους για τον συντελεστή αυτοσυσχέτισης (Q statistic) 25

26 Στη συγκεκριμένη μελέτη ο έλεγχος θα πραγματοποιηθεί με τον έλεγχο μοναδιαίας ρίζας (unit root test) και με τη βοήθεια του Correlogram. Το unit root test μας επιτρέπει να ελέγξουμε αν η χρονολογική σειρά (τα γερμανικά επιτόκια) έχει ή δεν έχει μοναδιαία ρίζα. Για να διαπιστώσουμε την ύπαρξη ή μη μοναδιαίας ρίζας θα χρησιμοποιήσουμε το Augmented Dickey-Fuller τεστ το οποίο υπάρχει στο οικονομετρικό πακέτο Eviews. Ο στατιστικός έλεγχος του τεστ ελέγχει τις παρακάτω υποθέσεις : H0: Η χρονολογική σειρά που εξετάζεται έχει μοναδιαία ρίζα (άρα δεν είναι στατική) H1: Η χρονολογική σειρά που εξετάζεται δεν έχει μοναδιαία ρίζα (άρα είναι στατική) Πίνακας 1 (Αποδόσεις στο επίπεδό τους) Null Hypothesis: R has a unit root Exogenous: Constant Lag Length: 0 (Automatic based on SIC, MAXLAG=18) t-statistic Prob.* Augmented Dickey-Fuller test statistic Test critical values: 1% level % level % level *MacKinnon (1996) one-sided p-values. Πίνακας 2 (Αποδόσεις στην πρώτη διαφορά τους) Null Hypothesis: D(R) has a unit root Exogenous: Constant Lag Length: 0 (Automatic based on SIC, MAXLAG=18) t-statistic Prob.* Augmented Dickey-Fuller test statistic Test critical values: 1% level % level % level *MacKinnon (1996) one-sided p-values. 26

27 Από τους πίνακες 1 και 2 βλέπουμε πως οι αποδόσεις των γερμανικών ομολόγων έχουν μοναδιαία ρίζα στο επίπεδό τους, ενώ δεν υπάρχει μοναδιαία ρίζα στην πρώτη διαφορά τους. Πιο συγκεκριμένα το prob είναι 0,6347 στο επίπεδο της χρονολογικής σειράς και επομένως αφού είναι μεγαλύτερο του 0,05 αποδεχόμαστε την μηδενική υπόθεση η οποία υποστηρίζει πως η χρονολογική σειρά έχει μοναδιαία ρίζα. Ακολούθως στην πρώτη διαφορά της χρονολογικής σειράς, το prob είναι 0,00 και επειδή είναι μικρότερο του 0,05 απορρίπτουμε την μηδενική υπόθεση και καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η πρώτη διαφορά δεν έχει μοναδιαία ρίζα. Με τη βοήθεια του correlogram θα εξετάσουμε την autocorrelation (αυτοσυσχέτισηση) και την Partial correlation (μερική συσχέτιση) έτσι ώστε να καταλήξουμε στην τελική μορφή του μοντέλου μας. Στους πίνακες που ακολουθούν (πίνακας 3 και πίνακας 4) παρατηρούμε ότι η συνάρτηση αυτοσυσχέτισης ACF στο επίπεδο της χρονολογικής σειράς μεν φθίνουσα πορεία όσο αυξάνονται οι χρονικές υστερήσεις αλλά σε καμία περίπτωση δεν τείνει να γίνει μηδέν. Αντιθέτως στην πρώτη διαφορά της μεταβλητής, παρατηρούμε ότι η αυτοσυσχέτιση τείνει στο μηδέν με την αύξηση των χρονικών υστερήσεων και μπορούμε να θεωρήσουμε στάσιμη την διαδικασία. Συνεπώς από τους δύο ελέγχους ( unit root test και correlogram) καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως πρέπει να εργαστούμε στην πρώτη διαφορά της χρονολογικής σειράς. 27

28 Πίνακας 3 (Correlogram στο επίπεδο της χρονοσειράς) 28

29 Πίνακας 4 (Correlogram στην πρώτη διαφορά της χρονοσειράς) 29

30 Ιστόγραμμα συχνοτήτων (Histogram) Το ιστόγραμμα συχνοτήτων είναι μία γραφική απεικόνιση στατιστικών συχνοτήτων περιοχών τιμών ενός μεγέθους και σχηματίζεται από παρακείμενα ορθογώνια. Η επιφάνεια κάθε ορθογωνίου είναι εκφράζει τη συχνότητα εμφάνισης της συγκεκριμένης περιοχής τιμών ενώ το ύψος του ισούται με το λόγο της συχνότητας προς το εύρος των τιμών που αντιπροσωπεύει το ορθογώνιο. Είναι η συνηθέστερη επιλογή γραφικής παράστασης για την απεικόνιση συνεχών μεταβλητών. Στα συνεχή δεδομένα, οι τιμές της μεταβλητής ομαδοποιούνται και οι ομάδες διατάσσονται στον οριζόντιο άξονα κατ αύξουσα σειρά. Στη συνέχεια από κάθε ομάδα υψώνουμε ορθογώνια,το ύψος των οποίων αντιστοιχεί στη συχνότητα κάθε ομάδας. Το γεγονός αυτό κάνει μεγάλη τη χρησιμότητα του ιστογράμματος μιας και ο αναγνώστης μπορεί με ματιά να καταλάβει πως κατανέμονται οι τιμές της μεταβλητής. Παρακάτω εμφανίζονται τα ιστογράμματα των επιτοκίων της Γερμανίας στο επίπεδο, στην πρώτη και στην δεύτερη διαφορά αντίστοιχα και μας βοηθούν να πραγματοποιήσουμε έναν οπτικό έλεγχο για την κανονικότητα της μεταβλητής. Πίνακας 5 (Ιστόγραμμα συχνοτήτων στο επίπεδο της χρονολογικής σειράς) Series: R Sample 4/01/2009 3/18/2011 Observations 511 Mean Median Maximum Minimum Std. Dev Skewness Kurtosis Jarque-Bera Probability

31 Πίνακας 6 (Ιστόγραμμα συχνοτήτων στην πρώτη διαφορά της χρονολογικής σειράς) Series: D(R) Sample 4/01/2009 3/18/2011 Observations 510 Mean Median Maximum Minimum Std. Dev Skewness Kurtosis Jarque-Bera Probability Από τον οπτικό έλεγχο παρατηρούμε πως δεν υπάρχει κανονικότητα στο επίπεδο της χρονολογικής σειράς, υπάρχει μία κατανομή που είναι πολύ κοντά στην κανονική κατανομή στην πρώτη διαφορά και υπάρχει κανονικότητα στην δεύτερη διαφορά της χρονοσειράς. Εκτίμηση του υποδείγματος ARIMA Μετά την πραγματοποίηση των ελέγχων που αφορούν την στασιμότητα της μεταβλητής μας (Γερμανικά επιτόκια), διαπιστώσαμε πως τα γερμανικά επιτόκια είναι μία μη στάσιμη διαδικασία στο επίπεδό τους, αλλά μετατρέπονται σε στάσιμη διαδικασία στην πρώτη και δεύτερη διαφορά τους. Με γνώμονα το παραπάνω συμπέρασμα θεωρήθηκε περιττό να προχωρήσουμε σε υπολογισμό κάποιου μοντέλου που θα αφορούσε το επίπεδο των επιτοκίων μιας και το οποιοδήποτε αποτέλεσμα θα ήταν «κίβδηλο». Το μοντέλο πάνω στα οποία εργαστήκαμε είναι ένα ARIMA (3,1,4). 31

32 Πίνακας 7 (Υπόδειγμα ARIMA στην πρώτη διαφορά της χρονοσειράς) Dependent Variable: D(R) Method: Least Squares Variable Coefficient Std. Error t-statistic Prob. DUMMY AR(1) AR(2) AR(3) MA(1) MA(2) MA(3) MA(4) R-squared Mean dependent var Adjusted R-squared S.D. dependent var S.E. of regression Akaike info criterion Sum squared resid Schwarz criterion Log likelihood Hannan-Quinn criter Durbin-Watson stat Inverted AR Roots i i -.88 Inverted MA Roots i i Στον πίνακα 7 προέκυψε ένα μοντέλο που επιλέχτηκε ως βέλτιστο μιας και ελαχιστοποιούσε τα κριτήρια Akaike (-3,319) και Schwarz (-3,252). Παρατηρούμε πως το μοντέλο μας έχει αρκετά χαμηλό R-squared (0,035) και ένα πολύ καλό DW (1,998). To R-squared είναι φυσιολογικό ότι είναι αρκετά χαμηλό, μιας και μιλάμε για πρόβλεψη σε αποδόσεις ομολόγων και είναι αρκετά δύσκολο να πετύχουμε ένα πολύ υψηλό R- squared. Επιπρόσθετα, το χαμηλό R-squared καταδεικνύει ότι χρειαζόμαστε και άλλες μεταβλητές για να εξηγήσουμε επαρκώς την εξαρτημένη μεταβλητή. Η τιμή του DW μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα λάθη του υποδείγματος δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα αυτοσυσχέτισης. Ένα σημαντικό στοιχείο που μας ενδιαφέρει για την μελέτη μας είναι το prob του συντελεστή της ψευδομεταβλητής που χρησιμοποιήθηκε (DUMMY) το οποίο είναι στο 0,418. Σε επίπεδο σημαντικότητας 0,05 ο συντελεστής δεν θεωρείται στατιστικά σημαντικός. Επομένως δεν φαίνεται η ελληνική κρίση να επηρεάζει την πορεία των γερμανικών επιτοκίων. 32

33 Πίνακας 8 (Έλεγχος αυτοσυσχέτισης στην πρώτη διαφορά ) Breusch-Godfrey Serial Correlation LM Test: F-statistic Prob. F(2,497) Obs*R-squared Prob. Chi-Square(2) Στον πίνακα 8 εξετάσαμε την αυτοσυσχέτιση του μοντέλου που χρησιμοποιήθηκε στην πρώτη και διαπιστώνουμε πως δεν υπάρχει αυτοσυσχέτιση. Πίνακας 9 (Ramsey reset test στην πρώτη διαφορά ) Ramsey RESET Test: F-statistic Prob. F(1,498) Log likelihood ratio Prob. Chi-Square(1) WARNING: the MA backcasts differ for the original and test equation. Under the null hypothesis, the impact of this difference vanishes Test Equation: Dependent Variable: D(R) Method: Least Squares Date: 10/05/13 Time: 16:12 Sample: 4/09/2009 3/18/2011 Included observations: 507 Convergence achieved after 18 iterations MA Backcast: 4/03/2009 4/08/2009 Variable Coefficient Std. Error t-statistic Prob. DUMMY FITTED^ AR(1) AR(2) AR(3) MA(1) MA(2) MA(3) MA(4) R-squared Mean dependent var Adjusted R-squared S.D. dependent var S.E. of regression Akaike info criterion Sum squared resid Schwarz criterion Log likelihood Hannan-Quinn criter Durbin-Watson stat Inverted AR Roots i i -.88 Inverted MA Roots i i

34 Στον πίνακα 9 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα του Ramsey test το οποίο εξετάζει εάν το μοντέλο χρειάζεται και μη γραμμικούς παράγοντες για να εξηγηθεί καλύτερα. Με άλλα λόγια εξετάζει εάν πέρα από τους συντελεστές και τις μεταβλητές που υπολογίσαμε υπάρχουν και κάποιοι μη γραμμικοί παράγοντες που ερμηνεύουν καλύτερα την εξαρτημένη μεταβλητή. Στο test του Ramsey το R-squared (0,036) παραμένει χαμηλό αλλά εξηγήσαμε και πιο πάνω για ποιους λόγους συμβαίνει αυτό. Διευρυμένο δείγμα πέντε ετών Έλεγχος μοναδιαίας ρίζας (unit root test) Επειδή τα αποτελέσματα του πρώτου δείγματος δεν μας οδήγησαν σε κάποιο συγκεκριμένο συμπέρασμα, αποφασίσαμε να επαναλάβουμε την διαδικασία σε ένα διευρυμένο δείγμα πέντε ετών επαναλαμβάνοντας τα σχετικά test που χρησιμοποιήθηκαν και στην πρώτη περίπτωση. Πίνακας 10 (Έλεγχος μοναδιαίας ρίζας στο επίπεδο) Null Hypothesis: RG has a unit root Exogenous: Constant Lag Length: 0 (Automatic based on SIC, MAXLAG=22) t-statistic Prob.* Augmented Dickey-Fuller test statistic Test critical values: 1% level % level % level *MacKinnon (1996) one-sided p-values. 34

35 Πίνακας 11 (Έλεγχος μοναδιαίας ρίζας στην πρώτη διαφορά) Null Hypothesis: D(RG) has a unit root Exogenous: Constant Lag Length: 0 (Automatic based on SIC, MAXLAG=22) t-statistic Prob.* Augmented Dickey-Fuller test statistic Test critical values: 1% level % level % level *MacKinnon (1996) one-sided p-values. Από τα αποτελέσματα των πινάκων 10 και 11 συμπεραίνουμε πως η χρονολογική σειρά έχει μοναδιαία ρίζα στο επίπεδο της αλλά δεν έχει μοναδιαία ρίζα την πρώτη διαφορά της. Πιο συγκεκριμένα το Prob 0,817 του ADF test (πίνακας 10) μας οδηγεί στην απόφαση να αποδεχθούμε τη μηδενική υπόθεση και συνεπώς το επίπεδο της μεταβλητής έχει μοναδιαία ρίζα. Ακολούθως στον πίνακα 11 το prob του ADF test είναι 0,00 και μας οδηγεί σε απόρριψη της μηδενικής υπόθεσης με αποτέλεσμα να συμπεραίνουμε ότι η πρώτη διαφορά δεν έχει μοναδιαία ρίζα. Στους πίνακες 12 και 13 εξετάζουμε την στασιμότητα διά οπτικού ελέγχου με την βοήθεια του κορελογράμματος. Από το κορελόγραμμα συμπεραίνουμε πως δεν υπάρχει στασιμότητα στο επίπεδο της μεταβλητής μας μιας και η στήλη ACF (πίνακας 12) δείχνει ότι η αυτοσυσχέτιση παρουσίαση μικρή μείωση όσο αυξάνονται οι υστερήσεις. Αντίθετα η πρώτη διαφορά δείχνει να είμαι στάσιμη διαδικασία αφού η στήλη ACF (πίνακας 13) μας δίνει τιμές κοντά στο μηδέν σε οποιοδήποτε επίπεδο υστερήσεων. Επομένως η πρώτη διαφορά των αποδόσεων είναι μία στάσιμη διαδικασία και μας επιτρέπει να προχωρήσουμε στην δημιουργία του ARIMA υποδείγματος. 35

36 Πίνακας 12 36

37 Πίνακας 13 37

Ερωτήσεις κατανόησης στην Οικονομετρία (Με έντονα μαύρα γράμματα είναι οι σωστές απαντήσεις)

Ερωτήσεις κατανόησης στην Οικονομετρία (Με έντονα μαύρα γράμματα είναι οι σωστές απαντήσεις) Ερωτήσεις κατανόησης στην Οικονομετρία (Με έντονα μαύρα γράμματα είναι οι σωστές απαντήσεις) 1. Έχοντας στη διάθεσή μας ένα δείγμα, προκύπτει ότι το 95% διάστημα εμπιστοσύνης για το μέσο μ ενός κανονικού

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Παπάνα Αγγελική

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Παπάνα Αγγελική ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Ενότητα 13: Επανάληψη Παπάνα Αγγελική Μεταδιδακτορική ερευνήτρια, ΑΠΘ E-mail: angeliki.papana@gmail.com, agpapana@auth.gr Webpage: http://users.auth.gr/agpapana 1 Γιατί μελετούμε την Οικονομετρία;

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 3ο. Υποδείγματα μιας εξίσωσης

ΜΑΘΗΜΑ 3ο. Υποδείγματα μιας εξίσωσης ΜΑΘΗΜΑ 3ο Υποδείγματα μιας εξίσωσης Οι βασικές υποθέσεις 1. Ο διαταρακτικός όρος u t είναι μια τυχαία μεταβλητή με μέσο το μηδέν. Eu t = 0 για t = 1,2,3..n 2. Η διακύμανση της τυχαίας μεταβλητής u t είναι

Διαβάστε περισσότερα

Μοντελοποίηση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων των χωρών της Ευρωζώνης

Μοντελοποίηση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων των χωρών της Ευρωζώνης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ & ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ & ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Μοντελοποίηση των αποδόσεων των κρατικών

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 4 ο. Μοναδιαία ρίζα

ΜΑΘΗΜΑ 4 ο. Μοναδιαία ρίζα ΜΑΘΗΜΑ 4 ο Μοναδιαία ρίζα Είδαμε προηγουμένως πως ο έλεγχος της στασιμότητας μιας χρονικής σειράς μπορεί να γίνει με τη συνάρτηση αυτοσυσχέτισης. Ένας άλλος τρόπος που χρησιμοποιείται ευρύτατα στην ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ. ΜΑΘΗΜΑ 3ο

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ. ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΜΑΘΗΜΑ 3ο Κίβδηλες παλινδρομήσεις Μια από τις υποθέσεις που χρησιμοποιούμε στην ανάλυση της παλινδρόμησης είναι ότι οι χρονικές σειρές που χρησιμοποιούμε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 3ο. Βασικές έννοιες

ΜΑΘΗΜΑ 3ο. Βασικές έννοιες ΜΑΘΗΜΑ 3ο Βασικές έννοιες Εισαγωγή Βασικές έννοιες Ένας από τους βασικότερους σκοπούς της ανάλυσης των χρονικών σειρών είναι η διενέργεια των προβλέψεων. Στα υποδείγματα αυτά η τρέχουσα τιμή μιας οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραμμα Σπουδών: ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ Θεματική Ενότητα: ΤΡΑ-61 Στρατηγική Τραπεζών Ακαδημαϊκό Έτος: 2013-2014

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραμμα Σπουδών: ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ Θεματική Ενότητα: ΤΡΑ-61 Στρατηγική Τραπεζών Ακαδημαϊκό Έτος: 2013-2014 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραμμα Σπουδών: ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ Θεματική Ενότητα: ΤΡΑ-61 Στρατηγική Τραπεζών Ακαδημαϊκό Έτος: 2013-2014 Γενικές οδηγίες για την εργασία Τέταρτη Γραπτή Εργασία Όλες οι ερωτήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Χρονολογικές Σειρές (Time Series) Lecture notes Φ.Κουντούρη 2008

Χρονολογικές Σειρές (Time Series) Lecture notes Φ.Κουντούρη 2008 Χρονολογικές Σειρές (Time Series) Lecture notes Φ.Κουντούρη 2008 1 Τύποι Οικονομικών Δεδομένων Τα οικονομικά δεδομένα που χρησιμοποιούνται για την εξέταση οικονομικών φαινομένων μπορεί να έχουν τις ακόλουθες

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ Μάθηµα: Εφαρµοσµένη Οικονοµετρία (Aκαδηµαϊκό έτος: 2008-2009) Σπύρος Σκούρας Ονοµατεπώνυµο: ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΟΥΛΙΟΥ 2009

Διαβάστε περισσότερα

Βραχυχρόνιες προβλέψεις του πραγματικού ΑΕΠ χρησιμοποιώντας δυναμικά υποδείγματα παραγόντων

Βραχυχρόνιες προβλέψεις του πραγματικού ΑΕΠ χρησιμοποιώντας δυναμικά υποδείγματα παραγόντων Βραχυχρόνιες προβλέψεις του πραγματικού ΑΕΠ χρησιμοποιώντας δυναμικά υποδείγματα παραγόντων 1. Εισαγωγή Αθανάσιος Καζάνας και Ευθύμιος Τσιώνας Τα υποδείγματα παραγόντων χρησιμοποιούνται ευρέως στη διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Εκπαίδευσης και Εφαρμογών Λογιστικής. Εισαγωγή στην Χρηματοοικονομική Ανάλυση

Εργαστήριο Εκπαίδευσης και Εφαρμογών Λογιστικής. Εισαγωγή στην Χρηματοοικονομική Ανάλυση Εργαστήριο Εκπαίδευσης και Εφαρμογών Λογιστικής Εισαγωγή στην Χρηματοοικονομική Ανάλυση 1 Χρηματοοικονομική ανάλυση Χρηματοοικονομική Ανάλυση είναι η ανάλυση που σκοπός της είναι: ο προσδιορισμός των δυνατών

Διαβάστε περισσότερα

Δομή του δημοσίου χρέους στην Ελλάδα Σύνθεση και διάρκεια λήξης

Δομή του δημοσίου χρέους στην Ελλάδα Σύνθεση και διάρκεια λήξης Δομή του δημοσίου χρέους στην Ελλάδα Σύνθεση και διάρκεια λήξης Στην Ελλάδα η μη ρεαλιστική πρόβλεψη του ταμειακού ελλείμματος κατά το έτος 2009, εξαιτίας της υπερεκτίμησης των εσόδων και της αύξησης των

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ Εισαγωγή Ο σκοπός της διαχείρισης του ενεργητικού και παθητικού μιας τράπεζας είναι η μεγιστοποίηση του πλούτου των μετόχων. Η επίτευξη αυτού

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2009

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2009 Αποτελέσματα Εννεαμήνου Καθαρά κέρδη 111εκ. το Γ τρίμηνο, αυξημένα κατά 26,6% έναντι του Β τριμήνου Αύξηση προ προβλέψεων κερδών στο τρίμηνο κατά 6,4% σε 414εκ., ιστορικά τα υψηλότερα σε τριμηνιαία βάση

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης.

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης Ευρωπαϊκή Οικονομία Νίκος Κουτσιαράς σε συνεργασία με την Ειρήνη Τσακνάκη Πηγές- Βιβλιογραφία

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη του Γενικού Γραμματέα της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, κ. Χρήστος Γκόρτσου στο ΑΠΕ

Συνέντευξη του Γενικού Γραμματέα της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, κ. Χρήστος Γκόρτσου στο ΑΠΕ Συνέντευξη του Γενικού Γραμματέα της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, κ. Χρήστος Γκόρτσου στο ΑΠΕ Ερώτηση: Η Ελληνική Ένωση Τραπεζών (ΕΕΤ) παρουσίασε με πρωτοβουλία της στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής την μελέτη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΜΗΜΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΣΥΜΜΕΤΡΙΑ ΣΤΙΣ ΤΙΜΕΣ ΤΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΜΗΜΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΣΥΜΜΕΤΡΙΑ ΣΤΙΣ ΤΙΜΕΣ ΤΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΜΗΜΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΣΥΜΜΕΤΡΙΑ ΣΤΙΣ ΤΙΜΕΣ ΤΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΕΥΕΛΥΝ ΣΑΚΚΑ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΠΕΡΓΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: ΛΕΚΤΟΡΑΣ Ν. ΚΟΥΡΟΓΕΝΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΗΤΡΗΣ- ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΙΛΙΠΠΑΚΟΣ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ- ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΙΛΙΠΠΑΚΟΣ ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών:Οικονομικά της Παραγωγής και των Διακλαδικών Σχέσεων ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Καμπύλη Phillips (10.1, 11.5, 12.1, 12.5, 18.3, 18.8, 18.10)

Καμπύλη Phillips (10.1, 11.5, 12.1, 12.5, 18.3, 18.8, 18.10) Καμπύλη Phillips (10.1, 11.5, 12.1, 12.5, 18.3, 18.8, 18.10) 1 2 y t = β 0 + β 1 x t + u t y t = Πληθωρισμός x t = Ανεργία 3 Dependent Variable: INFLATION Method: Least Squares Sample: 1948-1996 (49) C

Διαβάστε περισσότερα

Παραβίασητωνβασικώνυποθέσεωντηςπαλινδρόμησης (Violation of the assumptions of the classical linear regression model)

Παραβίασητωνβασικώνυποθέσεωντηςπαλινδρόμησης (Violation of the assumptions of the classical linear regression model) ΜΑΘΗΜΑ 4 ο 1 Παραβίασητωνβασικώνυποθέσεωντηςπαλινδρόμησης (Violation of the assumptions of the classical linear regression model) Αυτοσυσχέτιση (Serial Correlation) Lagrange multiplier test of residual

Διαβάστε περισσότερα

Επιτόκια, Πληθωρισμός και Έλλειμμα (10.2, 12.6, 18.2, 18.6, 18.7)

Επιτόκια, Πληθωρισμός και Έλλειμμα (10.2, 12.6, 18.2, 18.6, 18.7) Επιτόκια, Πληθωρισμός και Έλλειμμα (10.2, 12.6, 18.2, 18.6, 18.7) 1 Dependent Variable: T_BILLS3 Method: Least Squares Sample: 1948-2003 C 1.25 0.44 2.83 0.01 INFLATION 0.61 0.08 8.09 0.00 DEFICIT 0.70

Διαβάστε περισσότερα

Στατιστικές Έννοιες (Υπολογισμός Χρηματοοικονομικού κινδύνου και απόδοσης, διαχρονική αξία του Χρήματος)

Στατιστικές Έννοιες (Υπολογισμός Χρηματοοικονομικού κινδύνου και απόδοσης, διαχρονική αξία του Χρήματος) Στατιστικές Έννοιες (Υπολογισμός Χρηματοοικονομικού κινδύνου και απόδοσης, διαχρονική αξία του Χρήματος) 1 γ Ποιος είναι ο αριθμητικός μέσος όρος ενός δείγματος ετησίων αποδόσεων μιας μετοχής, της οποίας

Διαβάστε περισσότερα

Στασιμότητα χρονοσειρών Νόθα αποτελέσματα-spurious regression Ο έλεγχος στασιμότητας είναι απαραίτητος ώστε η στοχαστική ανάλυση να οδηγεί σε ασφαλή

Στασιμότητα χρονοσειρών Νόθα αποτελέσματα-spurious regression Ο έλεγχος στασιμότητας είναι απαραίτητος ώστε η στοχαστική ανάλυση να οδηγεί σε ασφαλή Χρονικές σειρές 12 Ο μάθημα: Έλεγχοι στασιμότητας ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ: Εκτίμηση παραμέτρων γραμμικών μοντέλων Συνάρτηση μερικής αυτοσυσχέτισης Εαρινό εξάμηνο 2018-2019 Τμήμα Μαθηματικών ΑΠΘ Διδάσκουσα: Αγγελική

Διαβάστε περισσότερα

Στατιστικές Έννοιες (Υπολογισμός Χρηματοοικονομικού κινδύνου και απόδοσης, διαχρονική αξία του Χρήματος)

Στατιστικές Έννοιες (Υπολογισμός Χρηματοοικονομικού κινδύνου και απόδοσης, διαχρονική αξία του Χρήματος) Στατιστικές Έννοιες (Υπολογισμός Χρηματοοικονομικού κινδύνου και απόδοσης, διαχρονική αξία του Χρήματος) 1. Ποιος είναι ο αριθμητικός μέσος όρος ενός δείγματος ετησίων αποδόσεων μιας μετοχής, της οποίας

Διαβάστε περισσότερα

Οι ελληνικές τράπεζες δεν κινδυνεύουν από την κρίση

Οι ελληνικές τράπεζες δεν κινδυνεύουν από την κρίση Οι ελληνικές τράπεζες δεν κινδυνεύουν από την κρίση Η φερεγγυότητα των ελληνικών τραπεζών δεν κινδυνεύει απ' αυτή την κρίση, διότι δεν υπάρχουν οι δίαυλοι για τη μετάδοση στην Ελλάδα των προβλημάτων που

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΟΡΟΙ ΟΜΟΛΟΓΩΝ

ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΟΡΟΙ ΟΜΟΛΟΓΩΝ A Δεδουλευμένος τόκος Τοκοχρεωλυτικό ομόλογο Accrued interest Amortized or amortizing bond Ο οφειλόμενος από τον εκδότη αλλά μη απαιτητός ακόμα από τον επενδυτή (κάτοχο του ομολόγου) τόκος που έχει σωρευτεί

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εισόδημα Κατανάλωση 1500 500 1600 600 1300 450 1100 400 600 250 700 275 900 300 800 352 850 400 1100 500

Εισόδημα Κατανάλωση 1500 500 1600 600 1300 450 1100 400 600 250 700 275 900 300 800 352 850 400 1100 500 Εισόδημα Κατανάλωση 1500 500 1600 600 1300 450 1100 400 600 250 700 275 900 300 800 352 850 400 1100 500 Πληθυσμός Δείγμα Δείγμα Δείγμα Ο ρόλος της Οικονομετρίας Οικονομική Θεωρία Διατύπωση της

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2010

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2010 Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2010 Βελτίωση δεικτών ρευστότητας και κεφαλαιακής επάρκειας του Ομίλου παρά τη δυσμενή συγκυρία Καθαρά κέρδη 105εκ. 1 το εννεάμηνο του 2010, μειωμένα κατά 62% έναντι της αντίστοιχης

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Παπάνα Αγγελική

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Παπάνα Αγγελική ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Ενότητα 4: Ανάλυση γραμμικού υποδείγματος Απλή παλινδρόμηση (3 ο μέρος) Παπάνα Αγγελική Μεταδιδακτορική ερευνήτρια, ΑΠΘ E-mail: angeliki.papana@gmail.com, agpapana@auth.gr Webpage: http://users.auth.gr/agpapana

Διαβάστε περισσότερα

EPSILON EUROPE PLC. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Έτος που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2017

EPSILON EUROPE PLC. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Έτος που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2017 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Έτος που έληξε στις ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕΛΙΔΑ Ενοποιημένη κατάσταση αποτελεσμάτων και λοιπών συνολικών εσόδων 1 Ενοποιημένη κατάσταση χρηματοοικονομικής θέσης 2

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης

Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης Περιεχόμενα Κεφαλαίου Έννοια και Στάδια Νομισματικής Ενοποίησης. Τα προσδοκώμενα αποτελέσματα της Νομισματικής Ενοποίησης. Η Διαδικασία της Μετάβασης προς τη Νομισματική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ. Credit Value at Risk

ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ. Credit Value at Risk ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Credit Value at Risk Credit Value at Risk: Εισαγωγή To Credit Value at Risk είναι μία βασική μέτρηση για τον καθορισμό των εποπτικών κεφαλαίων και των κεφαλαίων που η

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνής Οικονομική. Paul Krugman Maurice Obsfeld

Διεθνής Οικονομική. Paul Krugman Maurice Obsfeld Paul Krugman Maurice Obsfeld Διεθνής Οικονομική Κεφάλαιο 21 Η Διεθνής Αγορά Κεφαλαίου και τα κέρδη από το Εμπόριο Διεθνής Τραπεζική Λειτουργία και Διεθνής Κεφαλαιαγορά Φιλίππου Ευαγγελία Α.Μ. 1207 Μ069

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Δημοσιονομικά στοιχεία για την περίοδο 2010 2013

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Δημοσιονομικά στοιχεία για την περίοδο 2010 2013 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 13 Οκτωβρίου 2014 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Δημοσιονομικά στοιχεία για την περίοδο 2010 2013 H Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ανακοινώνει τα δημοσιονομικά στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

1. Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ αυτοπαλίνδρομων υποδειγμάτων (AR) και υποδειγμάτων κινητού μέσου (MA);

1. Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ αυτοπαλίνδρομων υποδειγμάτων (AR) και υποδειγμάτων κινητού μέσου (MA); Ερωτήσεις: 1. Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ αυτοπαλίνδρομων υποδειγμάτων (AR) και υποδειγμάτων κινητού μέσου (MA); Στα αυτοπαλίνδρομα υποδείγματα η τρέχουσα τιμή της y είναι συνάρτηση p υστερήσεων της

Διαβάστε περισσότερα

Συμβουλευτική Οικονομική Επιτροπή

Συμβουλευτική Οικονομική Επιτροπή Συμβουλευτική Οικονομική Επιτροπή Γραπτή δήλωση του Αθανάσιου Ορφανίδη, Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, στη συνάντηση της Συμβουλευτικής Οικονομικής Επιτροπής Λευκωσία, 2 Απριλίου 2009 Εξακολουθούμε,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 1

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 1 Οκτώβριος 2010 1. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 1 Η ελληνική οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις τις τελευταίες δεκαετίες. Κύρια χαρακτηριστικά της κρίσης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ)

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Απρίλιος 218 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Κατά το πρώτο τρίμηνο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Παπάνα Αγγελική

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Παπάνα Αγγελική ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Ενότητα 3: Ανάλυση γραμμικού υποδείγματος Απλή παλινδρόμηση (2 ο μέρος) Παπάνα Αγγελική Μεταδιδακτορική ερευνήτρια, ΑΠΘ E-mail: angeliki.papana@gmail.com, agpapana@auth.gr Webpage: http://users.auth.gr/agpapana

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΡΗΜΑΤΟΠIΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠTΙΚΕΣ ΤΟΥ REAL ESTATE. του ΙΩΑΝΝΗ Α. ΜΟΥΡΜΟΥΡΑ Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Προέδρου ΣΟΕ

Η ΧΡΗΜΑΤΟΠIΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠTΙΚΕΣ ΤΟΥ REAL ESTATE. του ΙΩΑΝΝΗ Α. ΜΟΥΡΜΟΥΡΑ Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Προέδρου ΣΟΕ Η ΧΡΗΜΑΤΟΠIΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠTΙΚΕΣ ΤΟΥ REAL ESTATE του ΙΩΑΝΝΗ Α. ΜΟΥΡΜΟΥΡΑ Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Προέδρου ΣΟΕ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Έχουν ήδη περάσει δύο χρόνια από την έναρξη της παγκόσμιας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

ΤΜΗΜΑΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΜΗΜΑΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ& ΕΛΕΓΧΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΙΑΣ-ΣΤΑΣΙΜΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ-ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ SARIMA (sp,sd,qs) ARIMA (p,d,q) ΕΠΙΧ - Τεχνικές Προβλέψεων & Ελέγχου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Ιανουάριος 2019

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Ιανουάριος 2019 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Ιανουάριος 19 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Κατά το τέταρτο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ «MARPRO ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» ΑΡ.Μ.Α.Ε /004/Β/09/0100 ΠΡΟΣ ΤΗΝ

ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ «MARPRO ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» ΑΡ.Μ.Α.Ε /004/Β/09/0100 ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ «MARPRO ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» ΑΡ.Μ.Α.Ε. 68247/004/Β/09/0100 ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΤΑΚΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ 2016 (1/1/2016

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά Χαρακτηριστικά

Βασικά Χαρακτηριστικά Βασικά Χαρακτηριστικά Η οικονομία της Κύπρου μπορεί να χαρακτηριστεί, γενικά, ως μικρή, ανοικτή και δυναμική, με τις υπηρεσίες να αποτελούν την κινητήριο δύναμή της. Με την προσχώρηση της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Οκτώβριος 2018

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Οκτώβριος 2018 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Οκτώβριος 18 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 καθαρή ζήτηση δανείων αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω για

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟ

ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟ Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται πάντα στον πληθυσμό Το δείγμα χρησιμεύει για εξαγωγή συμπερασμάτων για τον πληθυσμό π.χ. το ετήσιο εισόδημα των κατοίκων μιας περιοχής Τα στατιστικά

Διαβάστε περισσότερα

Ημερήσια διάταξη Νομισματικής Επιτροπής. Τοποθέτηση 1 η

Ημερήσια διάταξη Νομισματικής Επιτροπής. Τοποθέτηση 1 η Ημερήσια διάταξη Νομισματικής Επιτροπής Στην σημερινή Συνάντηση το Κυβερνητικό Συμβούλιο της Ε.Κ.Τ. προτείνει τις κάτωθι αποφάσεις αναφορικά με τη Νομισματική Πολιτική Τοποθέτηση 1 η 1.α) Το επιτόκιο των

Διαβάστε περισσότερα

Αποταμίευση, Επένδυση και το Χρηματοπιστωτικό σύστημα

Αποταμίευση, Επένδυση και το Χρηματοπιστωτικό σύστημα Αποταμίευση, Επένδυση και το Χρηματοπιστωτικό σύστημα Κεφάλαιο 25 Εισαγωγή στην Μακροοικονομική Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Το χρηματοπιστωτικό σύστημα Το χρηματοπιστωτικό

Διαβάστε περισσότερα

1. Ξένα Χρηματιστήρια Dow Jones 12 months Wall Street Journal

1. Ξένα Χρηματιστήρια Dow Jones 12 months Wall Street Journal Ελεγχόμενη από την Ελληνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Αριθμός Αδείας: 3/73/7.5.1996 Αριστείδου 9, Αθήναι, Tηλ. 210-3899400, Fax. 210-3216574 Τεύχος 854 27/12/2011 ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ 1. Ξένα Χρηματιστήρια Dow Jones

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ Εισαγωγή Αν μια τράπεζα θέλει να μειώσει τις διακυμάνσεις των κερδών που προέρχονται από τις μεταβολές των επιτοκίων θα πρέπει να έχει ένα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5. Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία

Κεφάλαιο 5. Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία Κεφάλαιο 5 Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία Περίγραμμα κεφαλαίου Ισοζύγιο Πληρωμών Ισορροπία της αγοράς αγαθών σε μια ανοικτή οικονομία Αποταμίευση και επένδυση σε μια μικρή ανοικτή οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

SEE Economic Review, Αύγουστος 2012 Recoupling Fast. Περίληψη στα Ελληνικά

SEE Economic Review, Αύγουστος 2012 Recoupling Fast. Περίληψη στα Ελληνικά SEE Economic Review, Αύγουστος 2012 Recoupling Fast Περίληψη στα Ελληνικά Αν ποτέ υπήρχε ένα επιχείρημα που υποστηρίζει την αποσύνδεση των αναδυόμενων οικονομιών από τις αναπτυγμένες χώρες, σίγουρα αυτό

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΟΝΟΣΕΙΡΕΣ & ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ-ΜΕΡΟΣ 7 ΕΛΕΓΧΟΙ. (TEST: Unit Root-Cointegration )

ΧΡΟΝΟΣΕΙΡΕΣ & ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ-ΜΕΡΟΣ 7 ΕΛΕΓΧΟΙ. (TEST: Unit Root-Cointegration ) ΧΡΟΝΟΣΕΙΡΕΣ & ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ-ΜΕΡΟΣ 7 ΕΛΕΓΧΟΙ (TEST: Unit Root-Cointegration ) ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ Η στασιμότητα των δεδομένων (χρονοσειρών) είναι θεωρητική προϋπόθεση για την παλινδρόμηση, δηλ. την εκτίμηση

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ;

Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ; Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ; Καθώς έχουν περάσει, από το 2008 οπότε και ξέσπασε η μεγαλύτερη καπιταλιστική κρίση μετά την κρίση του 1929, οι πάντες σχεδόν συμπεριφέρονται σαν να έχει ξεπεραστεί η κρίση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Απρίλιος 2019

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Απρίλιος 2019 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Απρίλιος 19 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Κατά το πρώτο τρίμηνο

Διαβάστε περισσότερα

«Η αγορά Εργασίας σε Κρίση»

«Η αγορά Εργασίας σε Κρίση» «Η αγορά Εργασίας σε Κρίση» Θέμα: «Εξελίξεις και προοπτικές στην Ανταγωνιστικότητα» Παναγιώτης Πετράκης Καθηγητής Τμήματος Οικονομικών Επιστημών, ΕΚΠΑ 9 Ιουλίου 2012 1 Περιεχόμενα Διάλεξης 1. Η εξέλιξη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 2017

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 2017 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 217 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Σύνοψη αποτελεσμάτων Κριτήρια

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Μεταπτυχιακό Τραπεζικής & Χρηματοοικονομικής

ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Μεταπτυχιακό Τραπεζικής & Χρηματοοικονομικής ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Μεταπτυχιακό Τραπεζικής & Χρηματοοικονομικής Υποθέσεις του Απλού γραμμικού υποδείγματος της Παλινδρόμησης Η μεταβλητή ε t (διαταρακτικός όρος) είναι τυχαία μεταβλητή με μέσο όρο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Α μέρος: Πολυσυγγραμμικότητα. Παπάνα Αγγελική

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Α μέρος: Πολυσυγγραμμικότητα. Παπάνα Αγγελική ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Ενότητα 9: Οικονομετρικά προβλήματα: Παραβίαση των υποθέσεων Α μέρος: Πολυσυγγραμμικότητα Παπάνα Αγγελική Μεταδιδακτορική ερευνήτρια, ΑΠΘ E-mail: angeliki.papana@gmail.com, agpapana@auth.gr

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες

Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες Μυρτώ - Σμαρώ Γιαλαμά Α.Μ.: 1207 Μ 075 Διεθνής Πολιτική Οικονομία Μάθημα: Γεωπολιτική των Κεφαλαιαγορών Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες 1. Τι είναι η παγκόσμια αγορά συναλλάγματος;

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικά περιεχόμενα

Αναλυτικά περιεχόμενα Αναλυτικά περιεχόμενα Μέρος Α : Βασικές έννοιες Το χάος των χρηματοοικονομικών εξελίξεων 3 1.1 Εισαγωγή 3 1.2 Η κρίση που άλλαξε τον κόσμο 5 1.3 Το χάος των χρηματοοικονομικών εξελίξεων 14 Μεγάλος αριθμός

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Μακροοικονομική Θεωρία Τι σημαίνει "οικονομική ολοκλήρωση"; Ο βαθμός

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 2015

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 2015 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 215 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Τα κριτήρια χορήγησης δανείων

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική. Ισοζύγιο Πληρωμών, Συναλλαγματικές Ισοτιμίες, Διεθνείς Χρηματαγορές και το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα

Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική. Ισοζύγιο Πληρωμών, Συναλλαγματικές Ισοτιμίες, Διεθνείς Χρηματαγορές και το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική Ισοζύγιο Πληρωμών, Συναλλαγματικές Ισοτιμίες, Διεθνείς Χρηματαγορές και το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα 1 Αντικείµενο Διεθνούς Μακροοικονοµικής Η διεθνής µακροοικονοµική

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσµατα Ευρώ σε Χρηµατοοικονοµικές αγορές οµολόγων

Αποτελέσµατα Ευρώ σε Χρηµατοοικονοµικές αγορές οµολόγων Αποτελέσµατα Ευρώ σε Χρηµατοοικονοµικές αγορές οµολόγων 1. Μεταβολές στα χαρτοφυλάκια 2. Μεταβολές στο εύρος µεταξύ επιτοκίων στην Ευρωζώνη Ευρώ και διεθνείς αγορές οµολόγων 1η Ιανουαρίου 1999, 11 χώρες

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ& ΕΛΕΓΧΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΤΡΙΤΟ-ΑΥΤΟΣΥΣΧΕΤΙΣΗ (AUTOCORRELATION)

ΤΜΗΜΑΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ& ΕΛΕΓΧΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΤΡΙΤΟ-ΑΥΤΟΣΥΣΧΕΤΙΣΗ (AUTOCORRELATION) ΤΜΗΜΑΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ& ΕΛΕΓΧΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΤΡΙΤΟ-ΑΥΤΟΣΥΣΧΕΤΙΣΗ (AUTOCORRELATION) Μέθοδοςεκθετικήςεξομάλυνσης Μια άλλη τεχνική για δεδομένα με

Διαβάστε περισσότερα

Αποταμιεύσεις και Επενδύσεις

Αποταμιεύσεις και Επενδύσεις Αποταμιεύσεις και Επενδύσεις Είτε αποταμιεύουν τα νοικοκυριά είτε όχι, δεν πρόκειται να επενδύσει κανένας στην Ελλάδα όσο η ζήτηση είναι χαμηλή γεγονός που σημαίνει ότι, η ελληνική τραγωδία θα συνεχίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Έτους 2008

Αποτελέσματα Έτους 2008 Αθήνα, 4 Μαρτίου 2009 Αποτελέσματα Έτους 2008 Αύξηση Καταθέσεων Πελατών κατά 26,3% σε 45,7δισ. Αύξηση Χορηγήσεων κατά 22,4% σε 57,1δισ. - Ενίσχυση υπολοίπων δανείων προς ελληνικές επιχειρήσεις άνω των

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΧΕ ΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ

ΠΡΟΣΧΕ ΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ Η επιβράδυνση του ρυθµού ανάπτυξης της παγκόσµιας οικονοµίας επηρεάζει άµεσα και τις χρηµαταγορές, οι οποίες χαρακτηρίζονται από έντονη µεταβλητότητα παρά τα αυστηρά δη- µοσιονοµικά µέτρα

Διαβάστε περισσότερα

Ισορροπία στον Εξωτερικό Τομέα της Οικονομίας

Ισορροπία στον Εξωτερικό Τομέα της Οικονομίας Ισορροπία στον Εξωτερικό Τομέα της Οικονομίας Περιεχόμενα Κεφαλαίου Η έννοια του Ισοζυγίου Πληρωμών Τα επιμέρους ισοζύγια του Ισοζυγίου Πληρωμών Η διαχείριση του ελλείμματος στο Ισοζύγιο Πληρωμών Η «Ολλανδική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ)

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Ιούλιος 18 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Κατά το δεύτερο τρίμηνο

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομετρία. Σταματίου Παύλος Διδάκτωρ Οικονομετρικών Εφαρμογών & Μακροοικονομικών Πολιτικών

Οικονομετρία. Σταματίου Παύλος Διδάκτωρ Οικονομετρικών Εφαρμογών & Μακροοικονομικών Πολιτικών Οικονομετρία Σταματίου Παύλος Διδάκτωρ Οικονομετρικών Εφαρμογών & Μακροοικονομικών Πολιτικών E-mail: stamatiou@uom.edu.gr Info: https://sites.google.com/site/pavlossta2/home Αυτοσυσχέτιση (Durbin - Watson)

Διαβάστε περισσότερα

Μακροοικονομικές προβλέψεις για την κυπριακή οικονομία

Μακροοικονομικές προβλέψεις για την κυπριακή οικονομία Μακροοικονομικές προβλέψεις για την κυπριακή οικονομία Οι μακροοικονομικές προβλέψεις για την ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας έχουν αναθεωρηθεί σημαντικά προς τα κάτω τόσο για το 2012 όσο και για το

Διαβάστε περισσότερα

Συναθροιστική Zήτηση στην Aνοικτή Οικονομία

Συναθροιστική Zήτηση στην Aνοικτή Οικονομία Κεφάλαιο 9 Συναθροιστική Zήτηση στην Aνοικτή Οικονομία 9.1 Σύνοψη Στο ένατο κεφάλαιο του συγγράμματος παρουσιάζεται η διαδικασία από την οποία προκύπτει η συναθροιστική ζήτηση (AD) σε μια ανοικτή οικονομία.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» Εισαγωγή: Η 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» εκπονήθηκε από το Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων τον Ιούλιο

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Σπουδών: Διοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισμών Θεματική Ενότητα: ΔΕΟ 41 Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου. Ακαδημαϊκό έτος:

Πρόγραμμα Σπουδών: Διοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισμών Θεματική Ενότητα: ΔΕΟ 41 Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου. Ακαδημαϊκό έτος: Πρόγραμμα Σπουδών: Διοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισμών Θεματική Ενότητα: ΔΕΟ 41 Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου Ακαδημαϊκό έτος: 2017 2018 Ασκήσεις 3 ης ΟΣΣ Άσκηση 1 η. Έστω οι προσδοκώμενες αποδόσεις και ο

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΟΝΟΣΕΙΡΕΣ TUTORIAL 3 ΣΤΑΣΘΜΟΤΗΤΑ ΔΘΑΔΘΚΑΣΘΕΣ ΜΟΝΑΔΘΑΣ ΡΘΖΑΣ ΣΥΝΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ

ΧΡΟΝΟΣΕΙΡΕΣ TUTORIAL 3 ΣΤΑΣΘΜΟΤΗΤΑ ΔΘΑΔΘΚΑΣΘΕΣ ΜΟΝΑΔΘΑΣ ΡΘΖΑΣ ΣΥΝΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑΣ ΙΙ 7-6-1012 Landis Conrad ΧΡΟΝΟΣΕΙΡΕΣ TUTORIAL 3 ΣΤΑΣΘΜΟΤΗΤΑ ΔΘΑΔΘΚΑΣΘΕΣ ΜΟΝΑΔΘΑΣ ΡΘΖΑΣ ΣΥΝΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ Για τθν άςκθςθ χρθςιμοποιοφμε τισ παρακάτω μεταβλθτζσ, ςε θμεριςια κλίμακα,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ. Οικονομετρία

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ. Οικονομετρία ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Οικονομετρία 5.1 Αυτοσυσχέτιση: Εισαγωγή Συχνά, η υπόθεση της μη αυτοσυσχέτισης ή σειριακής συσχέτισης

Διαβάστε περισσότερα

Προβλέψεις ισοτιμιών στο EViews

Προβλέψεις ισοτιμιών στο EViews Προβλέψεις ισοτιμιών στο EViews Θεωρητικό πλαίσιο προβλέψεων σημείου Σημαντικές επιλογές πλαισίου: Τί θα κάνουμε με την πρόβλεψη; Θα την μοιραστούμε με πολλούς πελάτες, που θα την χρησιμοποιήσουν με διαφορετικό

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα B Τριμήνου 2009

Αποτελέσματα B Τριμήνου 2009 Αποτελέσματα B Τριμήνου 2009 Αύξηση καθαρών κερδών σε 88εκ., 9% υψηλότερα σε σχέση με το Α τρίμηνο Διπλασιασμός οργανικών κερδών σε 61εκ. το Β τρίμηνο, από 33εκ. το Α τρίμηνο Αύξηση χορηγήσεων Ομίλου προς

Διαβάστε περισσότερα

Ανακοίνωση για τη συγχώνευση επιμέρους αμοιβαίων κεφαλαίων

Ανακοίνωση για τη συγχώνευση επιμέρους αμοιβαίων κεφαλαίων Ανακοίνωση για τη συγχώνευση επιμέρους αμοιβαίων κεφαλαίων Σύνοψη Η ενότητα αυτή αναφέρει βασικές πληροφορίες σχετικά με τη συγχώνευση οι οποίες σας αφορούν ως μεριδιούχο. Περισσότερες πληροφορίες περιέχονται

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικές Προβλέψεων Αυτοπαλινδρομικά Μοντέλα Κινητού Μέσου Όρου (ARIMA)

Τεχνικές Προβλέψεων Αυτοπαλινδρομικά Μοντέλα Κινητού Μέσου Όρου (ARIMA) ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Μονάδα Προβλέψεων & Στρατηγικής Forecasting & Strategy Unit Τεχνικές Προβλέψεων Αυτοπαλινδρομικά Μοντέλα Κινητού Μέσου

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική Οικονομία Ι: Μακροθεωρία και Πολιτική Νίκος Κουτσιαράς. Κυριάκος Φιλίνης

Πολιτική Οικονομία Ι: Μακροθεωρία και Πολιτική Νίκος Κουτσιαράς. Κυριάκος Φιλίνης Πολιτική Οικονομία Ι: Μακροθεωρία και Πολιτική Νίκος Κουτσιαράς Κυριάκος Φιλίνης Οργανισμοί που δέχονται καταθέσεις Εμπορικές τράπεζες ΣυνεταιριστικέςτράπεζεςΣ έ ά ζ Πιστωτικές ενώσεις Οργανισμοί αποταμιεύσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 8 η Μελετη «Εξελιξεις και Τασεις της Αγορας»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 8 η Μελετη «Εξελιξεις και Τασεις της Αγορας» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 8 η Μελετη «Εξελιξεις και Τασεις της Αγορας» Το βασικό συμπέρασμα: Η επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων μετά την ανακήρυξη του δημοψηφίσματος στο τέλος του Ιουνίου διέκοψε την ασθενική

Διαβάστε περισσότερα

Στατιστική ΙΙΙ-Εφαρμογές Χρονολογικές Σειρές(Εφαρμογες Εξομάλυνσης-Τεχνική Ανάλυση)

Στατιστική ΙΙΙ-Εφαρμογές Χρονολογικές Σειρές(Εφαρμογες Εξομάλυνσης-Τεχνική Ανάλυση) Στατιστική ΙΙΙ-Εφαρμογές Χρονολογικές Σειρές(Εφαρμογες Εξομάλυνσης-Τεχνική Ανάλυση) Γεώργιος Τσιώτας Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Σχολή Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστήμιο Κρήτης Στατιστική ΙΙΙ(ΣΤΑΟ 230)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑΣ LAB 2

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑΣ LAB 2 Landis Conrad conrad@aueb.gr AΣΥΜΠΤΩΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΚΤΙΜΗΤΩΝ ΕΛΑΧΙΣΤΩΝ ΤΕΤΡΑΓΩΝΩΝ ΣΤΑΣΙΜΕΣ- ΑΣΘΕΝΩΣ ΕΞΑΡΤΩΜΕΝΕΣ ΧΡΟΝΟΣΕΙΡEΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΜΟΝΑΔΙΑΙΑΣ ΡΙΖΑΣ Οι παρατηρήσεις που θα χρησιµοποιήσουµε σε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ 6.9.2014 L 267/9 ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΑ ΓΡΑΜΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ της 3ης Ιουνίου 2014 που τροποποιεί την κατευθυντήρια γραμμή ΕΚΤ/2013/23 σχετικά με τη στατιστική δημοσίων

Διαβάστε περισσότερα

Δ. Κ. ΜΑΡΟΥΛΗΣ Διευθυντής Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank. H Ελληνική Εμπειρία ως Οδηγός για την Κύπρο

Δ. Κ. ΜΑΡΟΥΛΗΣ Διευθυντής Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank. H Ελληνική Εμπειρία ως Οδηγός για την Κύπρο Δ. Κ. ΜΑΡΟΥΛΗΣ Διευθυντής Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank H Ελληνική Εμπειρία ως Οδηγός για την Κύπρο Διάρθρωση Παρουσίασης Α. Γιατί επιδιώκεται η ένταξη στη Ζώνη του Ευρώ από μικρές οικονομίες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Ιανουάριος 2017

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Ιανουάριος 2017 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Ιανουάριος 17 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Σύνοψη αποτελεσμάτων Κριτήρια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 214 Συνοπτικά αποτελέσματα για την Κύπρο Προσφορά Στην Κύπρο, κατά το πρώτο τρίμηνο του 214 καταγράφηκε σταθεροποίηση του βαθμού

Διαβάστε περισσότερα

Η λειτουργία των τραπεζών 1. Περιεχόμενα. Ιούλιος 2012

Η λειτουργία των τραπεζών 1. Περιεχόμενα. Ιούλιος 2012 1 του Σαράντη Λώλου Τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή... 1 2. Ο ισολογισμός της τράπεζας... 2 3. Ο Λογαριασμός Αποτελεσμάτων Χρήσης... 4 4. Μεγιστοποίηση του κέρδους...

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ MSc Τραπεζικής & Χρηματοοικονομικής

ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ MSc Τραπεζικής & Χρηματοοικονομικής ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ MSc Τραπεζικής & Χρηματοοικονομικής ΑΥΤΟΣΥΣΧΕΤΙΣΗ Στις βασικές υποθέσεις των γραμμικών υποδειγμάτων (απλών και πολλαπλών), υποθέτουμε ότι δεν υπάρχει αυτοσυσχέτιση (autocorrelation

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ O Υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε στην

Διαβάστε περισσότερα

Credit Risk Διάλεξη 5

Credit Risk Διάλεξη 5 Πανεπιστήμιο Πειραιώς ΠΜΣ στην «Αναλογιστική Επιστήμη και Διοικητική Κινδύνου» Credit Risk Διάλεξη 5 Μια αναφορά στα τιτλοποιημένα αξιόγραφα Μιχάλης Ανθρωπέλος anthropel@unipi.gr http://web.xrh.unipi.gr/faculty/anthropelos

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία κ. Γιώργου Ζανιά Προέδρου Δ.Σ Eurobank. Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση Τράπεζας Eurobank Ergasias SA

Ομιλία κ. Γιώργου Ζανιά Προέδρου Δ.Σ Eurobank. Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση Τράπεζας Eurobank Ergasias SA Ομιλία κ. Γιώργου Ζανιά Προέδρου Δ.Σ Eurobank Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση Τράπεζας Eurobank Ergasias SA Τετάρτη 24 Ιουλίου 2019 1 Κυρίες και Κύριοι μέτοχοι, Μετά από μια οδυνηρή δεκαετία, νέα δεδομένα

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2008

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2008 Αθήνα, 30 Οκτωβρίου Αποτελέσματα Εννεαμήνου Αύξηση Καθαρών Κερδών Ομίλου κατά 4,6% σε 647εκ., παρά τις αντίξοες συνθήκες στο παγκόσμιο τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα Ενίσχυση Οργανικών Κερδών κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ και ΓΡΑΜΜΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ και ΓΡΑΜΜΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης Τμήμα Πληροφορικής Εργαστήριο «Θεωρία Πιθανοτήτων και Στατιστική» ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ και ΓΡΑΜΜΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ Περιεχόμενα 1. Συσχέτιση μεταξύ δύο ποσοτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Ιανουάριος 2018

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Ιανουάριος 2018 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Ιανουάριος 18 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Κατά το τέταρτο τρίμηνο

Διαβάστε περισσότερα